Enerji Dnm

(veya Elektrik Makine Temelleri)

Ders 3
Dorusal DA Makinas-Basit Bir rnek
Yukarda basit da makinas olan dorusal da makinas
verilmitir.
Bu makine zerinden elektrik makinalarna yol verme,
motor ve generatr alma durumlar hakknda bilgi
verilecektir.

Analizler srasnda drt husus kullanlacaktr:
Manyetik alanda bulunan bir iletken zerine etkiyen kuvvet
denklemi:

Bir manyetik alanda hareket eden bir iletkende indklenen
gerilimin denklemi:

Kirchoffun gerilim kanunu:

letken ubuk iin Newton kanunu:



F=i lB

ind
e = vB l
0
B ind
V iR e
net
F m.a
Dorusal DA Makinasna Yol Verme
Anahtar kapatldnda iletken ubuktan akm akar:


Balangta iletken ubuk durduundan eind =0dr.

letkenden akm aknca iletkende saa doru bir kuvvet
indklenir:

ubuk Newton kanununa gre saa doru ivmelenir ve
bylece ubuk ularnda (+) ucu yukarda olan gerilim
indklenir:




B ind
V e
i
R

ind
F ilB
ind
e vBl
Kirchoffun akm yasasna gre gerilim
kanununa gre yeni durumda ubuktan
akan akm azalr.
Akan akm giderek azalr ve sfra iner
bylece iletkende kuvvet indklenmez.
ubuk sabit bota alma hznda
hareketine devam eder.
Bir Motor Olarak Dorusal DA Makinas
Dorusal makinann balangta bota srekli durum
artlarnda hareket ettiini kabul edelim.
ubuun hareket ynne ters ynde bir Fload kuvveti
uygulansn. Bu durumda Fnet=Fload-Find kuvveti yke
etkiyecek ve ubuk yavalayacaktr.
ubuk yavalarken zerinde indklenen
gerilim azalr ve zerinden akan akm artar.
Bu deiim net kuvvet sfr oluncaya kadar
devam eder ve ubuk balangtakine gre
daha dk hzda hareketine devam eder.
Burada elde edilen mekanik g:
Pconv = eind .i = Find.v
Bir Generatr Olarak Dorusal DA Makinas
Dorusal makinann balangta bota srekli durum
artlarnda hareket ettiini kabul edelim.
ubuun hareket ynnde bir Fapp kuvveti uygulansn. Bu
durumda Fnet=Fapp-Find hareket ynndedir.
vme a=Fnet/m pozitiftir ve bu sebeple ubuk hzlanr.


ndklenen gerilim artar ve zerinden akan akm nce azalacak
sonra ters ynde artacaktr.
Bu deiim net kuvvet sfr oluncaya kadar devam eder ve ubuk
balangtakine gre daha yksek hzda hareketine devam eder.
Burada Find.vye eit mekanik gcn byk bir ksm eind .i
elektrik gcne dntrlmtr ve makine generatr olarak
almaktadr.
A.A. Devrelerinde Aktif, Reaktif ve Grnr G

Saf rezistif olmayan elektrik ykleri fiziksel manada ie
harcanan aktif g ile beraber fiziksel manada ie
harcanmayan fakat hat kayplarn arttran reaktif g ekerler.
Bu iki gcn vektr toplam ise grnr gtr ve aktif g
ile grnr gcn oran (g faktr) hattn ne kadar verimli
kullanldn gsterir.