You are on page 1of 5

supinAW dy byVy dIAW C`lW

hr GtnW dIAW AMdrlIAW guMJlW jW qrqIbW qy jdoN nzr mwrI jWdI hY


Aqy auhnW nUM jdoN ie`k drd iv`c, ipAwr iv`c Aqy in`jq`v dI BwvnW nwl
KoilAw jWdw hY qW aus ivcoN bhuq kuJ inkl ky swhmxy AwaudW hY jo, smu`cy
rUp iv`c, mnu`KI surq nUM AmIr bxwaudw hY[Aijhw hI auprwlW jyms
kYmrUn duAwrw, 1997 iv`c, tweItYink, smuMdrI jhwz, qy ie`k i&lm
bxW ky kIqw igAw[A`j dI nySn dw idl Aqy idmwg muF`ly qOr qy isnymW
Aqy tYlIivzn duAwrw hI pRBwivq huMdw hY, BWvy ieh swDn QoVI kwhlI
krdy hn Aqy cIzW/GtnwvW dI qyzI Aqy bhulqw nwl iksy AnuBv nUM Dur
AMdr q`k ivksq nhIN hox idMdy, Aqy A`j dI pIVI nUM qyz vygW iv`c vI
cwh dIAW cuskIAW Xwd Aw jWdIAW hn, pr iPr vI, iehnW dI vI
AwpxI swriQkqw hY[ieh iPlm supinAW dy jhwz dy pihly Aqy AwKrI
sPr dI khwxI sI, ijs ny smu`cy sMswr nUM tuMibAw, Asl iv`c ies dw
plwt jIvn dI ivSwlqw vWg ivSwl sI[ hr bwr ies nwl sPr kr ky
ies ivcoN kuJ nw kuJ nvW pRgt huMdw hY[AsIN iehnW sqrW iv`c, aus Gtnw
dy q`QW dI pVcol nw krky, isr& auhnW dy sUJAwqmk Aqy isrjnwqmk
mqlb hI l`Bx dI koiSS krWgy[
15 AYprl, 1912, auh duKWq BirAw idn sI, jdoN supinAW dw jhwz,
tweItYink, Awpxy 2224 XwqrIAW Aqy krmcwrIAW nwl s&r dI
A`Dvwty hI, swgr dIAW qYhW iv`c smo igAw[ieh s&r swaUQAYMptn, XU.ky.
qoN inaU XOrk, XU.AYs., q`k dw sI jo 10 AYprl, 1912 nUM SurU hoieAw Aqy
1500 qoN v`D jwnW lY ky 15 AYprl svyr dy 02.20 imMnt qy Kqm ho
igAw[ tweItYnk ijs vwry ikhw igAw sI ik ieh fu`b nhIN skdw, ies
nUM isrP aus smyN dy sMdrB iv`c hI nhI dyiKAw jwxW cwhIdw, hryk Gtnw
iksy ^ws smyN Aqy jgHw dy bMDnW c huMidAw hoieAW vI Awpxy AsIm PYlwA

r`KdI hY[ jIvn kxI dI sv`Sqw qoN pRyrq nw ho ky, iksy hyTly mMfl dIAW
KyfW ivcoN inkly dwAvy dI dOV izAwdw lMbI nhIN ho skdI[ qknIk ny audoN
vI ikhw sI Aqy A`j vI kihMdI hY ik auh au`qm hY, qknIk dy murId audoN
vI ies nUM ijMdgI leI sB qoN au`qm sOgwq mMndy sn Aqy A`j vI[
tweItYnk nUM iS`p AwP frImz vI ikhw ikhw igAw sI Aqy ibnW Subw auh
sI vI[ bMdw kmwl hY Aqy kmwl krdw vI hY[ ieMdrIAW dy sMswr qoN pwrly
AnidKy mMflW qoN munkr, ienswn jIvn nUM shulqW idMdw hoieAw keI
Swhkwr rcdw hY, pr hr kmwl dI jgHw insicq hY, aus nUM ausdI bxdI
QW qy hI mwnxW Aqy ausq`q krnI cwhIdI hY[ pdwrQ dI, qknIk dI,
jIvn au`qy, jkV bhuq mzbUq hY, Swied iehnW nUM Al`g krnW sMBv vI nW
hovy, pr mh`qvpUrn ieh g`l hY ik kox iks qy hwvI hY, kOx iks nUM
inrdySq, inXMqr kr irhw hY, ies smIkrn ivcoN hI DrqI dI idSw Aqy
qor inSicq huMdI hY[
tweItYink jdoN Awpxw sPr SurU krdw hY, ies dy SwhI muswiPrW iv`c roz
Swiml hY[roz, gulwb dw Pu`l, ieh nwm hY, ies iPlm dI AwqmW dw,
Aslc roz ijMdgI hY, ijMdgI dw DVkdw ih`sw hY, jIvn dI qrlqw dI
aufwx hY, ijs dI aufwx dI sImW qW qih nhIN kIqI jw skdI, qy Swied
ieh koisS hI, qbwhI vrqwaux leI kwPI ho skdI hY, pr hW ies aufwx
nUM ie`k iQr Awsrw dyxw, qy vwpsI qy klwvy dw in`G brkrwr r`Kxw hI
aus nUM sihj, sMjIdw, rcnwqkm Aqy aupjwaU bxwauxw hY[jhwz iv`c cVHn
vwlw AwiKrI s^S hY jYk, jo ik sPr dIAW itktW jUey iv`c ij`q ky ies
iS`p iv`c svwr hoieAw hY, AwiKr aus ny qy Awauxw hI sI ikauNik aus qoN
ibnW qW s&r dy mqlb kuJ hor hoxy sI[ jYk ie`k Awritst hY, auh skY`c
bxwaudw hY, Swied ie`k klwkwr hI ijMdgI dI DVkx sux skdw hY Aqy
jIvn dI aufwx nUM pwl skdw hY, cwhy aus QrQrwht dI qlwS koeI hor
hY[roz dw Jukw jYk vl ho jWdw hY Aqy jYk dw roz v`l jo ik suBwivk
sI ikauik klw jW klwkwr dw vI jIvn dI DVkx qoN ibnW hoxw muSkl hY[

iesy krky jdoN swfI nwiekw Awpxy-Awp nUM mwrn dI koisS kr rhI huMdI
hY qW klwkwr ausnUM ieh kih ky bcwauNdw hY ik jy qUM geI qW mYN vI rih
nhIN skdw[ roz nUM shwrw iml jWdw hY[ jYk ie`k Boly b`cy dI qrW hY,
ijs ny qurnW is`K ilAw hY, pr Bolwpx Awpxy Awp c ie`k isAwxwpx
hY[ jYk, roz dw ie`k skY`c bxwaudw hY, ijs ivc roz inrvsqr hY, ausny
isr& ie`k Anmol, byjoV hIrw, ijs dw nW smuMdr dw idl hY, gly c
pwieAw hoieAw hY[ ieh bVI AjIb g`l hY ik iehnW plW iv`c vI koeI
srIr qoN bwhrI SYA nwl hY, ies dw mqlb hY ik ieh bwhrI nhIN vI hY,
Asl iv`c ieh pdwrQ dw, aufwx dw auh zrKyz pl hY ijsny AwKrI dr
q`k nwl rihxw hY[ koeI pl cwhy ikMnW vI piv`qr hovy, ijMdgI nUM ies qoN
inKyiVAw nhIN jw skdw[ ies AsIm pl dI hoNd hI, surq dy Awpxy
duAwly bxwey hvweI iklHy, nysqwbUd krn leI kwPI hY[ies sB dy iv`c hI
tweItYink ie`k brP dy phwV nwl t`krwA jWdw hY[ies qoN bwAd hI
khwxI auh moV lYNdI hY, ijQy lweIP idAW swrIAW idSwvW auNj ivcrdIAW
hn ijvyN auh hn, nw ik ijvyN auhnW nUM cwhIdw hY, ijQy aulwr jzbwqI nhIN
hn, ijQy hr hrkq AwKrI hY[AijhIAW GVIAW lMbIAW nhIN hoieAw
krdIAW, t`kr rwq 11.40 imMnt qy hoeI Aqy 2 GMty 40 imMntW ivc
tweItYink A`KW qoN auhly ho igAw[ khwxI dy bhuq vyrvy swJy krn vwly
hn, pr AsIN Awpxw iDAwn, roz qy hI, mqlb ijMdgI qy hI, Bwv
jIvn dy swkwrwqmk pihlU au`qy hI kyNdrq rKWgy[ iehnW plW iv`c jyms
kYmrUn ny ie`k bVy kmwl dw Aqy swriQk idRS iKicAw hY ijs s^S ny
tweItYink jhwz nUM bxwieAw huMdw hY, auh roz nUM audoN imldw hY, jdoN
ieh qYh ho jWdw hY ik tweItYink fu`b irhW hY[ roz ausnUM imldI hY Aqy
ausdIAW A`KW c hMJUAW dy sYlwb nzr AwauNdy hn, auh roz dw h`Q PV,
hMJU BrIAW A`KW nwl kihMdw hY ik mYnUM mwP kr dy roz, mYN qyry vwsqy
ie`k mzbUq jhwz nhIN bxw sikAw[ ieh idRS Awpxy Awp c ie`k
sMpr
U n idRS hY, ijQy pdwrQ Aqy qknIk dy s^q FWcy bxwaun vwly nUM ieh

mihsUs ho jWdw hY ik auh qknIk ijs iv`c koml idl nhIN pl skdy, ijQy
ipAwr vwsqy koeI jgHw nhIN hY, ijQy pwVy pwey gey hn, ijQy ^wnyN bxwey
gey hn, auh qknIk shwrw nhIN bx skdI, pwr nhIN lgw skdI, auh A`D
vwty tu`tygI hI[ hux jdoN ijMdgI kSmkS ivc hY, sMGrS iv`c hY, bhuq kuJ
Aijhw huMdw hY jo lweIP dI vMngI nUM zwhr krdw hY Aqy aucweI pRDwn
krdw hY[pr aus sMgIq vjwaux vwly j`Qy dI imswl l`BxI muSikl hY, jo
AMq smyN q`k swz vjwauNdy rihMdy hn[ AsIN Arwm nwl hI ieh iglw kr
skdy hW ik ieh byPzUl ikirAw hY, jo ik smyN dI mMg nhIN hY, jW ik auh
gru`p iksy hor qrIky nwl v`D shwiek ho skdy sI[ pRMqU Swied ieh ie`k
sqhI p`Dr dy ivcwr hoxgy Aqy aus j`Qy nwl AinAW hovygw, inrwdr
hovygw, ikauik ies krm ny swfy swhmxy ieh nSr kIqw hY ik AsIN ijMdgI
leI jy kuJ AwdrSk, byhqrIn jW au`qm kr skdy hW, auh AwpxI sImW
iv`c rih ky hI, Awpxy Kyqr iv`c ivcr ky hI sMBv ho skdw hY[ kuJ vI
ingUxw nhIN hY[ tweItYink dy duKWq dy swkwrAwqmk pswrW ivcoN ies
sMgIq nUM mMnPI nhIN kIqw jw skdw[ idSwvW Axigxq hn, gubMd dI
golweI vI tIsI ijnHI hI mh`qvpUrn hY[iehnW sMGrSW iv`c roz, jYk nUM,
jW jYk, roz nUM, jW iPr ieauN kih lE ik klwkwr, ijMdgI nUM jW ijMdgI,
klwkwr nUM bcwauNdI hY, ieh PYslw krnW muSkl hY[pr klwkwr, jo c`kI
ivc ips ky iqAwr nw hoieAw hovy, AMq q`k jw nhI skdw[ jYk bc nhIN
pwauNdw pr roz dw rwh Ajy bwkI hY[auh hIrw vI roz dy nwl s&r
krdw hY, ieh g`l vI PolxI bxdI hY ik AwiKr kI vjHw hY ik ieh hIrw
roz dy kol Aw igAw, AwiKr ieh hY kI ? ieh koeI pdwrQ dw Su`D rUp
hY, ieh ie`k icMnH hY, koeI jwndwr vsqU hY, ijs dI gqI ieh d`sdI hY ik
ijMdgI, jd AwpxI aucweI nUM kwiem r`KdI hoeI A`gy v`DdI hY qW Kwls
cIzW dI, qlwS bx jWdI hY[ ies qoN bwAd AsIN roz bwry bhuqw nhIN
jwxdy, ik auh ikhVy hwlwqW iv`coN guzrI, ik ikvyN ie`k muitAwr, jvwnI

dIAW dlhIzW lMg ky ie`k dwdI bx geI, ik ikvyN jYk jIvn joq dI
grmI nUM pRcMf r`Kx ivc shweI irhw[
84 swl bwAd pdwrQ dy aus SuD rUp nUM l`Bx dI koiSS kIqI jWdI hY,
hIrw qW nhIN l`Bdw pr roz l`B jWdI hY, roz dw auh skY`c iml jWdw
hY, ijs iv`c pdwrQ Aqy dyh dI nyVqw ivcwly hor kuJ nhIN hY, ijs nwl
smuMdrI gihrweIAW iv`c d`by rwz au`GVny SurU ho jWdy hn[roz, jYk nUM
duinAw dy swhmxy pyS krdI hY, ikauNik Ajy q`k jYk, ie`k Bolw klwkwr,
ijMdgI ny AwpxIAW qYhW iv`coN bwhr nhIN k`iFAw sI, aus dw nW koeI nhIN
jwxdw sI, ikauNjo auh cu`p cpIqy s&r dw hms&r bixAw sI[Swied iksy
vI cIz dy pRgt hox leI, pihlW, aus dw ADwr bxnw lwzmI hY, ijs dy
ibnW aus dw itkxw mumikn nhIN hY, sgoN ibnW ADwr dy koeI pRgtw krnw,
aus dw mzwk bnwauxw hY jW ssqw bnwauxw hY, ijvyN jy idl c ivSvws nw
hovy qW s`c vI kUV ho inbVdw hY[ roz ny jYk nUM Aqy aus hIry, smuMdr dy
idl nUM, Awpxy bhuq krIb r`iKAw hoieAw sI, pr A`j jYk, duinAw dw
idl, duinAw iv`c clw igAw, Aqy roz aus hIry nUM vI swgr dy hvwly
kr idMdI hY[ ieh auh smW hY jdoN bMDn tu`t jWdy hn, jdoN cIz nUM kol
r`Kx leI pkV zrUrI nhIN rihMdI[
A`K Ku`lI AwkwS v`l
pwqwly nUr AMnyHrw
ivcwr, ivcwr ny vwicAw
imt igAw qyrw myrw,
s`Kxw s`Kxw imlI gey
Kur igAw Gr dw Gyrw [
(sohn kwdrI)

gurcyqn isMG[

You might also like