Tehnika mehanika

12. vjebe
- temelji i potporni zidovi

1. Temelj optereen ekscentrinom reaktivnom silom

Izraunajte i nacrtajte dijagram naprezanja na tlo armiranobetonskog temelja ako je
zadano:

R B=175 kN

100

e x=20 cm

0
12

150

(Dimenzije temelja dane su u centimetrima.)

R B=175 kN

e x=20 cm

100

D
A
y

C
0
12

G
O

150

Redukcija optereenja na teite temeljne plohe

RB

V=G+R B

100

100

e x =20 cm

G
O

M 0y
O

150

G
x

O
B

A
y

C
M0y

120

120

150

C
RB

O V

x
B

A
y

100

optereenje temeljne plohe :

V=G+R B

M 0y
A(D)

reaktivna sila

B(C)

x teina temelja
ukupna sila

150
statiki moment

RB = 175 kN
G = m g = ab g = ... = 45kN
V = RB + G = 220 kN

M 0 y = RB ex = ... = 35kNm

120

M 0y
O V

x
B

A
y

geometrijske karakteristike temeljne plohe :

A = 1, 20 1,50 = 1,80 m 2
1, 20 1,502
= 0, 45 m3
Wy =
6

100

Naprezanja na tlo :
V=G+R B

M0y
A(D)

B(C)

35
V M 0 y M 0 x 220

A Wy
Wx 1,80 0, 45

( + tlak

u karakteristinim tokama A i D :

150

A =D =

V M0y
+
=
A Wy

= ..... = 122 + 78 = 200 kN / m 2 tla ,dop

u karakteristinim tokama B i C :

M0y

120

- vlak )

O V

x
B

A
y

V M0y
=
B = C =
A Wy
= ..... = 122 78 = 44 kN / m 2 0

Dijagram naprezanja na tlo

R B=175 kN

100

e x =20 cm

A =200

D =200

kN/m 2

C =44

kN/m2

0
2
1

kN/m 2

B =44

150

kN/m2

2. Potrebno je proraunati temelj optereen ekscentrinom

reaktivnom silom RB=175 kN s ekscentricitetom:
a)ex=35 cm,
b)ey=15 cm,
c)ey=28 cm.

Usporedi i komentiraj rezultate.

3. Primjer temelja optereenog komplanarnom reaktivnom silom

Izraunajte i nacrtajte dijagram naprezanja na tlo armiranobetonskog
temelja ako je zadano:

RAV=175 kN

100

RAH=35 kN

0
2
1

150

RAV=175 kN
RAH=35 kN

100

D
A
y

C
0
12

G
O

150

Redukcija optereenja na teite temeljne plohe

RAV=175 kN

V=G+RAV

100

100

RAH=35 kN

M 0y
RAH

150

150

120

RAV R
AH
O G

x
B

C
M 0y

120

OV

RAH

x
B

A
y

optereenje temeljne plohe :

100

V=G+RAV

M0y
RAH

A(D)

B(C)

reaktivna sila

RAV = 175 kN

teina temelja

G = m g = ab g = ... = 45kN

ukupna sila

V = RAV + G = 220 kN

150

statiki moment
D

M 0 y = RAH 1, 00 = ... = 35kNm

120

M0y
OV

RAH

x
B

A
y

geometrijske karakteristike temeljne plohe :

A = 1, 20 1,50 = 1,80 m 2
1, 20 1,502
Wy =
= 0, 45 m3
6

Naprezanja na tlo :
35
V M 0 y M 0 x 220
=

A Wy
Wx 1,80 0, 45

100

V=G+RAV

M0y
RAH

A(D)

B(C)

u karakteristinim tokama A i D :
V M
A = D = 0y =
A Wy

150

= ..... = 122 78 = 44 kN / m 2 0

120

M0y
OV

u karakteristinim tokama B i C :

RAH

x
B

V M0y
B = C = +
=
A Wy
= ..... = 122 + 78 = 200 kN / m 2 tla ,dop

Dijagram naprezanja na tlo

RAV=175 kN

100

RAH=35 kN

A =44

D =44

kN/m2

0
12

kN/m2

C =200

150

B =200

kN/m 2

kN/m 2

4. Primjer gravitacijskog (masivnog) potpornog zida

Kontrola naprezanja na tlo i stabilnost potpornog zida:
1,00

1,20

4,50

Pretpostavljene geomehanike karakteristike tla:

z=1,7 t/m3
=30- kut unutranjeg trenja
tla,dop=150 kN/m2
H=31- kut trenja izmeu tla
i stope potpornoga zida

2,50

1,00

2H/3
Ea

ea A

1,20

G2

H/3

H=4,50

G1

2,50

1,00

2H/3

G1
Ea

H/3=1,50

G1

G2

G2

1,20

H=4,50

0,75

M 0 (G1)
A

M 0 (Ea)
O

Ea
B

2,50

G1 = m1 g = 1 B g = 1, 00 3,30 1, 00 2, 4 10 = 79, 20 kN
G2 = m2 g = 2 B g = 2,50 1, 20 1, 00 2, 4 10 = 72, 00 kN
aktivni potisak tla

K A = tg 2 45o = tg 2 ( 45o 15o ) = 0,33

2

ea = K A Z g H 1, 00 = 0,33 1, 7 10 4,50 1, 00 = 25, 25 kN / m

Ea =

ea H
= ... = 56,81 kN
2

M 0 ( G1 ) = 79, 20 0, 75 = 59,40 kNm

M 0 ( E a ) = 56,81 1,50 = 85, 22 kNm

1,00

2H/3
Ea
V=G 1 +G 2

1,20

G2

H/3

H=4,50

G1

M0
Ea

2,50

optereenje temeljne plohe potpornog zida :

teina temelja
statiki moment

V = G1 + G2 = 151, 20 kN

M 0 = M 0 ( E a ) M 0 ( G1 ) = ... = 25,82 kNm

geometrijske karakteristike temeljne plohe potpornoga zida :

A = 2,50 1, 00 = 2,50 m 2
1, 00 2,502
W=
= 1, 04 m3
6

1,00

Naprezanja na tlo :
151, 20 25,82
V M
= 0=

2,50
1, 04
A W

2H/3

u toki A :
V M
A = 0 = ..... = 60, 48 24,83 =
A W

Ea

1,20

G2

H/3

H=4,50

G1

2,50

M0
Ea
O

u toki B :
V M
B = + 0 = ..... = 60, 48 + 24,83 =
A W
= 85,31 kN / m 2 tla , dop = 150 kN / m 2

V=G 1 +G 2

= 35, 62 kN / m 2 0

1,00

Kontrola na prevrtanje oko toke B:

- koeficijent sigurnosti k s > 2, 0

2H/3

ks =

1,25
G1

M stab
> 2, 0
M prev

Ea

H/3=1,50

G2

1,20

H=4,50

2,00

M stab = G1 2, 00 + G2 1, 25 = .... = 248, 40 kNm

M prev = Ea 1,50 = .... = 85, 22 kNm

2,50

k s=

248, 40
= 2,9 > 2, 0
85, 22

1,00

Kontrola na klizanje:

2H/3

fs =
G1

Ft
> 1,5
Ea

Ft = V

Ea

1,20

G2

H/3

H=4,50

faktor sigurnosti f s > 1,5

2,50

= tan H = tan 31o = 0, 600

fs =

0, 600 151, 20
=1,59 > 1,5
56,81

5. Primjer konzolnog potpornog zida

Kontrola naprezanja na tlo i stabilnost potpornog zida:

1,75

0,5
0,25

2,50

1,20

0,5

H=4,50

Pretpostavljene geomehanike karakteristike tla:

z=1,7 t/m3
=30- kut unutranjeg trenja
tla,dop=150 kN/m2
H=31- kut trenja izmeu tla
i stope potpornoga zida

2H/3

G1

G2

0,5
ea A

1,75

0,5
0,25

2,50

1,20

Ea

H/3

H=4,50

GZ

2H/3

0,625

GZ

G1

Ea

0,5
A

1,75

G1

G2

G2

1,20

H/3=1,50

H=4,50

0,375

M 0 (G1)
M 0 (Ea)
Ea
B
O

GZ
M 0 (GZ)
A

0,5
0,25

2,50

G1 = m1 g = 1 AB g = 0, 25 4, 00 1, 00 2,5 10 = 25, 00 kN
G2 = m2 g = 2 AB g = 2,50 0,50 1, 00 2,5 10 = 31, 25 kN
GZ = mz g = z z g = 1, 75 4, 00 1, 00 1, 7 10 = 119, 00 kN
aktivni potisak tla

K A = tg 2 45o = tg 2 ( 45o 15o ) = 0,33

2

ea = K A Z g H 1, 00 = 0,33 1, 7 10 4,50 1, 00 = 25, 25 kN / m

Ea =

ea H
= ... = 56,81 kN
2

M 0 ( G1 ) = 25, 00 0, 625 = 15,53 kNm

M 0 ( E a ) = 56,811,50 = 85, 22 kNm

M 0 ( GZ ) = 119, 00 0,375 = 44,63 kNm

2H/3

G1

Ea

0,5
A

1,75

1,20

V=G1+G2+GZ

G2

H/3

H=4,50

GZ

M0
A

Ea
B

0,5
0,25

2,50

optereenje temeljne plohe potpornog zida :

teina temelja
statiki moment

V = G1 + G2 + GZ = 175, 25 kN

M 0 = M 0 ( G1 ) + M 0 ( E a ) M 0 ( GZ ) = ... = 56,12 kNm

geometrijske karakteristike temeljne plohe potpornog zida :

A = 2,50 1, 00 = 2,50 m 2
1, 00 2,502
W=
= 1, 04 m3
6

2H/3

GZ

G1

G2

0,5
A

1,75

2,50
V=G1+G2+GZ

u toki A :
V M
A = 0 = ..... = 70,10 54, 04 =
A W
= 16, 06 kN / m 2 0
u toki B :
V M
B = + 0 = ..... = 70,10 + 54, 04 =
A W
= 124,14 kN / m 2 tla ,dop

M0
O

V M 0 175, 25 56,12

A W
2,50
1, 04

0,5
0,25

1,20

Ea

H/3

H=4,50

Naprezanja na tlo :

Ea
B

2H/3

0,625
GZ

G1

Ea

Kontrola na prevrtanje oko toke B:

M
k s = stab >2, 0
M prev
M stab = G1 0, 625 + G2 1, 25 + GZ 1, 625 =

0,5

G2

1,75

M prev = Ea 1,50 = .... = 85, 22 kNm

0,5
0,25

2,50

= .... = 248, 06 kNm

1,20

H/3=1,50

H=4,50

1,625

k s=

248, 40
= 2,9 > 2, 0
85, 22

2H/3

fs =
GZ

Ft
> 1,5
Ea

G1

Ft = V

Ea

= tan H = tan 31o = 0, 600

0,5

G2

1,75

1,20

H/3=1,50

H=4,50

Kontrola na klizanje:

fs =

0, 600 175, 25
=1,85 > 1,5
56,81

0,5
0,25

2,50

Usporedba kubature betona potpornih zidova:

-gravitacijski (masivni) potporni zid (2,501,20+1,003,30)1,00=6,3 m3
-konzolni potporni zid
(0,254,00+2,500,50)1,00=2,25 m3

6. Potrebno je provesti kontrolu naprezanja na tlo i provjeru stabilnost

potpornog zida. Pri proraunu uzeti u obzir i pasivni pritisak tla.

1,0

6,0

Pretpostavljene geomehanike
karakteristike tla:
z=1,7 t/m3
=30
tla,dop=150 kN/m2
H=31

1,0

1,0

3,5
5,5

6,0

GZ
G1

1,0

Ea

G2

Ep
ep

1,0

1,0

3,5
5,5

ea

aktivni potisak tla

pasivni potisak tla :

K A = tg 2 45o = tg 2 ( 45o 15o ) = 0,33

2

ea = K A Z g H 1, 0 = 0,33 1, 7 10 7, 0 1, 0 = 39, 27 kN / m

K P = tg 2 45o + = tg 2 ( 45o + 15o ) = 3, 00

2

e p = K P Z g h 1, 0 = 3, 00 1, 7 10 1, 0 1, 0 = 51 kN / m

Ea =

ea H
= ... = 137, 45 kN
2

optereenje temeljne plohe potpornog zida :

teina temelja
V = 644,5 kN
statiki moment

M 0 = 142, 72 kNm

Ep =

ep h
2

= ... = 25,50 kN

Naprezanja na tlo :
V M
= 0
A W
u toki A :
V M
A = + 0 = ..... = 117,18 + 28,32
A W
= 145,50 kN / m 2 < tla ,dop
u toki B :

B =

V M0

= ..... = 117,18 28,32 =

A W

= 88,86 kN / m 2 > 0