You are on page 1of 29

http://www.ebook.edu.

vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 1

Chng 10
THANH CHU LC PHC TAP

10.1 KHAI NIEM
nh ngha
Thanh chu lc phc tap khi tren cac mat
cat ngang co tac dung ong thi cua nhieu
thanh phan noi lc nh lc doc N
z
, momen uon
M
x
, M
y
, momen xoan M
z
(H.10.1).
Khi mot thanh chu lc phc tap, anh
hng cua lc cat en s chu lc cua thanh
rat nho so vi cac thanh phan noi lc khac nen
trong tnh toan khong xet en lc cat.
2- Cach tnh toan thanh chu lc phc tap
Ap dung Nguyen ly cong tac dung
Nguyen ly cong tac dung: Mot ai lng do nhieu nguyen nhan ong
thi gay ra se bang tong ai lng o do tac ong cua cac nguyen nhan
rieng le ( Chng 1)
10.2 THANH CHU UON XIEN
1- nh ngha Noi lc
Thanh chu uon xien khi tren moi mat cat
ngang ch co hai thanh phan noi lc la momen
uon M
x
va momen uon M
y
tac dung trong cac
mat phang yoz va xoz (H.10.2).
Dau cua M
x
, M
y
:
M
x
> 0 khi cang th y > 0
M
y
> 0 khi cang th x > 0
Theo C hoc ly thuyet, ta co the bieu
dien momen M
x
va M
y
bang cac vec t
momen M
x
va M
y
(H.10.3); Hp hai momen
nay la momen tong M
u
. M
u
nam trong mat
phang voz, mat phang nay thang goc vi
truc u (cha vec t momen M
u
)

va cha
truc thanh (H.10.3).
H.10.1

M
x
M
y
M
z
z
x
y

O

N
z
H.10.2

M
x
M
y
z
x
y

O

v
x
z
O
M
u
y
H.10.3 Momen tong
va mat phang tai trong
u
mat phang tai trong
M
x
M
y
M
u
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 2
Mat phang tai trong la mat phang cha M
u
.
Giao tuyen cua mat phang tai trong vi mat cat ngang la ng tai trong
(truc v )
Ky hieu : Goc hp bi truc x va ng tai trong; Ta co

2 2
y x u
M M M + = (10.1)

y
x
M
M
= tan (10.2)
nh ngha khac cua uon xien: Thanh chu uon xien khi tren cac mat cat
ngang ch co mot momen uon M
u
tac dung trong mat phang cha truc ma
khong trung vi mat phang quan tnh chnh trung tam yOz hay xOz.
ac biet, oi vi thanh tiet dien tron, moi ng knh eu la truc chnh
trung tam ( truc oi xng ), nen bat ky mat phang cha truc thanh nao cung
la mat phang quan tnh chnh trung tam. Do o, mat cat ngang thanh tron
luon luon ch chu uon phang.
2- ng suat phap tren mat cat ngang
Theo nguyen ly cong tac dung, tai mot iem A (x,y) bat ky tren tiet dien,
ng suat do hai momen M
x
, M
y
gay ra tnh theo cong thc sau :

x
J
M
y
J
M
y
y
x
x
z
+ =
(10.3)
Trong (10.3), so hang th nhat chnh la ng suat phap do M
x
gay ra, so
hang th hai la ng suat phap do M
y
gay ra
Cong thc (10.3) la cong thc ai so, v cac momen uon M
x
, M
y
va toa
o iem A(x,y) co dau cua chung
Trong tnh toan thc hanh, thng dung cong
thc ky thuat nh sau:

x
J
M
y
J
M
y
y
x
x
z
= (10.4)
Trong (10.4), lay dau cong (+) hay () tuy theo
iem tnh ng suat nam mien chu keo hay nen
do tng noi lc gay ra
H.10.4 bieu dien cac mien keo, nen tren mat cat do cac momen uon
M
x
, M
y
gay ra : + , - do M
x

do M
y

M
x
o
x
B
y
+
+
z
+
+
M
y

H.10.4 Bieu dien cac
mien keo, nen tren mat
cat do M
x
, M
y
gay ra
+
_
,
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 3

Th du 1. Tiet dien ch nhat bxh= 2040 cm
2
chu
uon xien (H.10.5), cho M
x
= 8 kNm va M
y
= 5 kNm.
Chieu he truc chon nh h.10.5a
ng suat phap tai B (x
B
=+10 cm; y
B
=- 20 cm)
+ Tnh theo (10.3) nh sau:

2
3 3
kN/cm ) 10 (
12
) 20 ( 40
500
) 20 (
12
) 40 ( 20
800
+ =
B

+ Tnh theo (10.4) nh sau:
M
x
gay keo nhng iem nam di Ox va gay nen nhng iem tren Ox;
M
y
gay keo pha trai Oy va gay nen pha phai Oy.
Bieu dien vung keo bang dau (+) va vung nen bang dau () tren tiet
dien (H.10.4a) ta co the thay, tai iem B; M
x
gay nen; M
y
gay keo.

2
3 3
kN/cm ) 10 (
12
) 20 ( 40
500
) 20 (
12
) 40 ( 20
800
+ =
B

3- ng trung hoa va bieu o ng suat
Cong thc (10.3) la mot ham hai bien, no co o th la mot mat phang
trong he truc Oxyz. Neu bieu dien gia tr ng suat phap
z
cho (10.3) bang
cac oan thang ai so theo truc z nh hng dng ra ngoai mat cat
(H.10.6a), ta c mot mat phang cha au mut cac vect ng suat phap
tai moi iem tren tiet dien, goi la mat ng suat (H.10.6.a).
y

min
O
x
_
+
_
K
z
max
+
y
min
O
x
_
+
z
max
a) b)
y

Hnh 10.6
a) Mat ng suat; b) Bieu o ng suat phang

Goi giao tuyen cua mat ng suat va mat cat ngang la ng trung
hoa, ta thay, ng trung hoa la mot ng thang va la quy tch cua
nhng iem tren mat cat ngang co tr so ng suat phap bang khong.
B
o
z
b
h
y
x
M
x
H.10.5a)
M
y
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 4
Cho bieu thc
z
= 0, ta c phng trnh ng trung hoa:
0 . .
y y
x x
x y x y
M M
M J
y x y x
J J M J
+ = = (10.5)
Phng trnh (10.5) co dang y = ax, ng trung hoa la mot ng
thang qua goc toa o, va co he so goc tnh theo cong thc:
.
y
x
x y
M
J
tg
M J
= (10.5)
Ta thay:
- ng trung hoa chia tiet dien lam hai mien: mien chu keo va mien
chu nen.
- Nhng iem nam tren nhng ng thang song song vi ng trung
hoa co cung gia tr ng suat.
- Cang xa ng trung hoa, tr so ng sua t cua cac iem tren mot
ng thang vuong goc ng trung hoa tang theo luat bac nhat.
Da tren cac tnh chat nay, co the bieu dien s phan bo bang bieu o
ng suat phang nh sau.
Keo dai ng trung hoa, ve ng chuan vuong goc vi ng trung
hoa tai K, ng suat tai moi iem tren ng trung hoa (
z
= 0) bieu dien
bang iem K tren ng chuan. S dung phep chieu thang goc, iem nao
co chan hnh chieu xa K nhat la nhng iem chu ng suat phap ln nhat.
- iem xa nhat thuoc mien keo chu ng suat keo ln nhat, goi la
max
.
- iem xa nhat thuoc mien nen chu ng suat nen ln nhat, goi la
min
.

Tnh
max
,
min
roi bieu dien bang hai oan thang ve hai pha cua ng
chuan roi noi lai bang ng thang, o la bieu o ng suat phang, tr so ng
suat tai moi iem cua tiet dien tren ng thang song song vi ng trung
hoa chnh la mot tung o tren bieu o ng suat xac nh nh (H.10.6.b).

4- ng suat phap cc tr va ieu kien ben
ng suat phap cc tr: Goi A(x
A
, y
A
) va B(x
B
, y
B
) la hai iem xa
ng trung hoa nhat ve pha chu keo va chu nen, cong thc (10.4) cho:

max
min
y
x
A A A
x y
y
x
B B B
x y
M
M
y x
J J
M
M
y x
J J


= = +
= =
(10.6)
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 5

oi vi thanh co tiet dien ch nhat (b x h), iem xa ng trung hoa
nhat luon luon la cac iem goc cua tiet dien, khi o:
x
A
= x
B
=
2
b
; y
A
= y
B
=
2
b


y
y
x
x
W
M
W
M
+ =
max
;
y
y
x
x
W
M
W
M
=
min
(10.7)
vi:
6 2 /
;
6 2 /
2 2
bb
b
J
W
bb
b
J
W
y
y
x
x
= = = =
oi vi thanh co tiet dien tron, khi tiet dien chu tac dung cua hai
momen uon M
x
, M
y
trong hai mat phang vuong goc yOz, xOz, momen tong
la M
u
tac dung trong mat phang vOz cung la mat phang quan tnh chnh
trung tam , ngha la ch chu uon phang, do o:

3
3
2 2
min max,
1 , 0
32
.
; ; D
D
W M M M
W
M
u y x u
u
u

= + = = (10.8)
ieu kien ben: tren mat cat ngang cua thanh chu uon xien ch co
ng suat phap, khong co ng suat tiep, o la trang thai ng suat n, hai
iem nguy hiem la hai iem chu
max
,
min
, tiet dien ben khi hai iem nguy
hiem thoa ieu kien ben:

n min k max
] [ ; ] [ (10.9)
oi vi vat lieu deo: [ ]
k
= [ ]
n
= [ ], ieu kien ben c thoa khi:
] [ , max
min max
(10.8)

Th du 2. Mot dam tiet dien ch T chu lc nh tren H.10.7.a. Ve bieu o
noi lc, xac nh ng trung hoa tai tiet dien ngam, tnh ng suat
max
,
min
.
Cho: q = 4 kN/m; P = qL; L = 2 m; a = 5 cm. Cac ac trng cua tiet dien ch
T c cho nh sau: y
o
= 7a/4, J
x
= 109a
4
/6

; J
y
= 34a
4
/6.

Giai. Phan tch lc P thanh 2 thanh phan tren hai truc x va y, ta c:
P
x
= P.cos30
0
= P 3 /2 = qL 3 /2; P
y
= P.sin30
0
= P/2
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 6
=
Xet thanh chu lc trong tng mat phang rieng le.
Trong mat phang (yOz), he chu lc phan bo va lc tap trung P
y
, bieu o
momen ve tren H.10.7.b, theo quy c, bieu o nay la M
x
. Tng t, trong
mat phang (xOz), he chu lc phan bo va lc tap trung P
y
, bieu o momen ve
tren H.10.7.c, o la M
y
.
Phng trnh ng trung hoa: . .
y
x
x y
M
J
y x
M J
= (a)
Tai tiet dien ngam: M
x
= qL
2
; M
y
= 3qL
2
/2
Chieu M
x
va M
y
bieu dien H.10.5.d, neu chon chieu dng cua truc x
va y nh tren H.10.8.a th trong (a), cac momen uon deu co dau +.
Ta co: x x
a
a
qL
qL
y . 77 , 2
6 / 34
6 / 109
.
2 / 3
4
4
2
2
= = (b)
Bieu dien tiet dien bang hnh phang theo ty le, t (b) co the ve chnh
xac ng trung hoa, ap du ng cach ve bieu o ng suat, ta cung ve c
bieu o ng suat phang (H.10.8.b).
Hnh 10.7 a 8o Jo tai trong
Jung /cn tbanb
b Xct tbanb trong mat pbang
oc bicu Jo M
x
c Xct tbanb trong mat pbang
oc bicu Jo M
y
J Bicu Jo noi /uc kbong
y
M x
x
2a
2a
y
o
a
4a
O
a
P
30
o
q
z
x
y
a
L
z
y
q
P
y
= P/2
b)
qL
2
P x = P 2 / 3
3
x
M
y
c)
d)
Mx
y
3
qL
2
My
x
z
2
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 7

A
C
B
max
min
b)
a)
M
y
Mx
x
y
z
o

Hnh 10.8
a) Chon chieu dng cua truc x, y .
b) ng trung hoa va bieu o ng suat phang

Da tren bieu o ng suat ta co the tm thay iem chu keo nhieu nhat
la iem A(x
A
= 2a,y
A
= 7a/4), iem chu nen nhieu nhat la iem
C(x
B
= 2a,y
B
= 3a/4); iem B(x
B
= a/2,y
B
= 13a/4) co chan hnh
chieu kha gan C, can tnh ng suat tai ay.
Ap dung cong thc (10.4), ta co:

2
y
2
x
2
max A
cm
kN
145 , 5 ) a 2 (
I
2 / qL 3
)
4
a 7
(.
I
qL
= + + = =

2
y
2
x
2
min C
cm
kN
384 , 3 ) a 2 (
I
2 / qL 3
)
4
a 3
(.
I
qL
= + = =
Th du 3. Mot thanh tiet dien tron rong chu tac dung cua ngoai lc
(H.10.9). Tnh ng suat phap
max
,
min
, xac nh ng trung hoa tai tiet
dien ngam.


Giai. Phan tch lc 2P va lc P len hai truc vuong goc x, y. Lan lt xet s
lam viec cua thanh trong tng mat phang yOz, xOz, ta ve c bieu o
momen M
x
, M
y
tng ng (H.10.10b).
2P
P
2 P
x z
2 a a
60
o
30
o
y
y
x

Hnh 10.9 Tbanb tict Jicn tron rong cbju tai

trong bai mat pbang kbac
6
0
o
30
o
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 8
2a a 2a
P/2
3
My
Mx
(3 3
3
P
3
(3 3
Pa
a
z
z
x
y
b)
P
a)

Hnh 10.10 Bieu o momen bieu dien trong hai mat phang vuong goc
Vi thanh tiet dien tron, khi co hai momen uon M
x
, M
y
tac dung trong hai
mat phang vuong goc yOz, xOz, ta co the a ve mot momen uon phang M
u
trong tac dung mat phang quan tnh chnh trung tam vOz, vi: M
u
la momen
tong cua M
x
va M
y
.
Tai tiet dien ngam, M
x
, M
y
co gia tr ln nhat, ta co:
M
u
=
2 2
y x
M M + = 9,475 Pa
Theo cong thc cua uon phang, ta c:

2
4
4 3
4
4 3
u
u
min max,
cm
kN
41 , 8
)
10
8
1 (
32
10 .
Pa 745 , 9
)
D
d
1 (
32
D
Pa 745 , 9
W
M
=

= =
Phng trnh ng trung hoa:

y
x
x y
M
J
y x
M J
= (a)
Tai tiet dien ngam: Pa Pa M
x
196 , 6 ) 1 3 3 ( = + =
chieu M
x
va M
y
bieu dien H.10.11.a, neu chon chieu dng cua truc x va y
ve pha gay keo cua M
y
va M
x
(H.10.11.a) th trong (a), gia tr cua cac
momen uon lay tr tuyet oi.
Ta co: x x
Pa
Pa
y 204 , 0 ). 1 .(
196 , 6
268 . 1
= = (b)
y
y
Mx x
My
z
a)
A
x
ng trung ho a
B
b)

Hnh 10.11
a) nh hng he truc x,y; b) Ve ng trung hoa tren hnh phang
ng trung hoa c ve tren hnh phang (H.10.11b), neu ve mot
ng thang qua tam O, thang goc vi ng trung hoa, giao iem cua
ng nay vi chu vi la hai iem chu ng suat keo va nen ln nhat.
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap 9

10.3 THANH CHU UON CONG KEO ( HAY NEN )
1- nh ngha
Thanh chu uon cong keo (hay nen) ong
thi khi tren cac mat cat ngang co cac thanh phan
noi lc la momen uon M
u
va lc doc N
z
.
M
u
la momen uon tac dung trong mat phang
cha truc z, luon luon co the phan thanh hai
momen uon M
x
va M
y
trong mat phang oi xng
yOz va xOz (H.10.11).
2- Cong thc ng suat phap
Ap dung nguyen ly cong tac dung, ta thay bai toan ang xet la to hp
cua thanh chu uon xien va keo (hay nen) ung tam. Do o, tai mot iem bat
ky tren mat cat ngang co toa o (x,y) chu tac dung cua ng suat phap tnh
theo cong thc sau: x
I
M
y
I
M
A
N
y
y
x
x :
:
+ + = (10.9)
ng suat phap gay keo c quy c dng.
Cac so hang trong co ng thc (10.9) la so ai so, ng suat do N
z
lay (+)
khi lc doc la keo va ngc lai lc nen lay dau tr; ng suat do M
x
, M
y
lay
dau nh trong cong thc (10.1) cua uon xien, neu nh hng truc y,x dng
ve pha gay keo cua M
x
, M
y
th lay theo dau cua y va x.
x
z
a)
y
O
h
b
A
My Mx
Nz
y
x
O
h
b
A
b)
My
Mx
Nz
Hnh 10.12
a jnb buong bc truc x,y kbi Jung cong tbuc (0.0
b jnb Jau cong tru kbi Jung cong tbuc (0.10
+
+
+
+
+
+

Khi tnh toan thc hanh, ta cung co cong thc ky thuat:
x
I
M
y
I
M
A
N
y
y
x
x z
Z
= (10.10)
Trong cong thc (10.10), ng vi moi so hang, ta lay dau (+) neu ai
x
O
z
Hnh 10.11 Cac tbanb pban noi
/uc trcn mat cat ngang
My
Mx
Nz
y
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
10

lng o gay keo va ngc lai.
V du, oi vi tiet dien tren H.10.12.a, cho M
x
= 10 kNm; M
y
= 5 kNm;
N
z
= 10 kN; h = 2b = 40 cm, tnh ng suat tai A.
S dung cong thc (10.9), chon chieu dng truc x,y nh H.10.12.a,
x
A
= 10, y
A
= 20, ta c:

2
3 3
kN/cm 0125 , 0 1875 , 0 1875 , 0 0125 , 0
) 10 (
12 : 20 . 40
500
) 20 (
12 : 40 . 20
1000
40 . 20
10
= + =
+ + =
A
A

e ap dung cong thc (10.10), co the bieu dien tac dung gay keo, nen
cua cac thanh phan noi lc nh (H.10.12.b), vi x
A
=10, y
A
= 20, ta
c:

2
A
3 3
A
kN/cm 0125 , 0 1875 , 0 1875 , 0 0125 , 0
) 10 (
12 : 20 . 40
500
) 20 (
12 : 40 . 20
1000
40 . 20
10
= + =
+ =

3- ng trung hoa va bieu o ng suat phap
Tng t nh trong uon xien, co the thay ra ng phng trnh (10.9) la
mot ham hai bien
z
= f(x,y), neu bieu dien trong he truc Oxyz, vi O la tam
mat cat ngang va
z
nh hng dng ra ngoai mat cat, th ham (10.9) bieu
dien mot mat phang, goi la mat ng suat, giao tuyen cua no vi mat cat
ngang la ng trung hoa. De thay rang, ng trung hoa la mot ng
thang cha tat ca nhng iem tren mat cat ngang co ng suat phap bang
khong. T o, cho
z
= 0, ta co phng trnh ng trung hoa:

x
x :
y
x
x
y
M
I
A
N
x
I
I
M
M
y = (10.11)
Phng trnh (10.11) co dang y = ax + b, o la mot ng thang khong
qua goc toa o, cat truc y tai tung o
x
x z
M A
I N
b
.
.
= .
e s dung (10.11) thuan li, ta nen nh hng truc x,y nh khi s
dung cong thc (10.9), con N
z
van lay dau theo quy c lc doc.
Mat khac, do tnh chat mat phang ng suat, nhng iem nam tren
nhng ng song song ng trung hoa co cung gia tr ng suat, nhng
iem xa ng trung hoa nhat co gia tr ng suat ln nhat, ng suat tren mot
ng vuong goc vi ng trung hoa thay oi theo quy luat bac nhat.
Ro rang ng trung hoa chia tiet dien thanh hai mien, mien chu ng
suat keo va mien chu ng suat nen. Nh cac tnh chat nay, co the bieu dien
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
11

s phan bo cua ng suat phap tren mat cat ngang bang bieu o ng suat
phang nh sau.
Keo dai ng trung hoa ra ngoai tiet dien, ve ng chuan vuong goc
vi ng keo dai tai iem O, o cu ng la iem bieu dien gia tr ng suat
phap tai moi iem tren ng trung hoa. S dung phep chieu thang goc,
chieu moi iem tren nhng ng song song
ng trung hoa len ng chuan, iem co
chan hnh chieu xa O nhat chu ng suat phap
ln nhat.
iem xa nhat ve mien keo chu ng suat
keo ln nhat, goi la
max
, iem xa nhat ve
mien nen chu ng suat nen ln nhat, goi la
min
.
Bieu dien gia tr
max
,
min
bang cac tung o
ve hai pha ng chuan roi noi chung lai bang
ng thang, ta c bieu o ng suat phang (H.10.13).
4. ng suat phap cc tr va ieu kien ben
Goi A(x
A
,y
A
) va B(x
B
,y
B
) la hai iem xa ng trung hoa nhat ve mien
keo va ve mien nen, ap dung (10.10), ta co cong thc tnh ng suat phap
cc tr.

B
y
y
B
x
x :
B
A
y
y
A
x
x :
A
x
I
M
y
I
M
A
N
x
I
M
y
I
M
A
N
= =
+ + = =
min
max
(10.12)
Theo (10.12), ta thay, khi ng suat do lc doc trai dau vi ng suat do
M
x
, M
y
va co tr so ln hn tong tr so tuyet oi cac ng suat do M
x
, M
y
,
ng trung hoa nam ngoai mat cat, tre n mat cat ngang ch co ng suat mot
dau (ch chu keo hoac ch chu nen).
- Vi thanh co tiet dien ch nhat, cac iem nguy hiem A, B luon luon la
cac iem goc cua tiet dien:
x
A
=x
B
= b/2; y
A
=y
B
= h/2

y
y
x
x z
B
y
y
x
x z
A
W
M
W
M
A
N
W
M
W
M
A
N
= =
+ + = =
min
max


(10.13)
Hnh 10.13 jnb buong bc truc x,y
z
y
x
O
My
min
Mx
max
Nz
+
kbi Jung cong tbuc 0.11
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
12

- Thanh co tiet dien tron, momen tong cua M
x
, M
y
la M
u
gay uon thuan
tuy phang, khi o ta co cong thc tnh ng suat phap cc tr:

u
u z
B
u
u z
A
W
M
A
N
W
M
A
N
= =
+ = =
min
max


(10.13)

2 2
y x u
M M M + =
Thanh chu uon cong keo hay nen ong thi ch gay ra ng suat phap
tren mat cat ngang, tai iem nguy hiem, phan to trang thai ng suat n,
do o ieu kien ben cua thanh la:

n min k max
] [ ; ] [ (10.14)
5- Thanh chu keo hay nen lech tam
Thanh chu keo hay nen lech tam khi ngoai lc hay noi lc tac dung
tren mat cat ngang tng ng mot lc P song song truc thanh ma khong
trung vi truc thanh. Neu lc P nay hng vao mat cat, thanh chu nen lech
tam, ngc lai, neu lc P hng ra, thanh chu keo lech tam (H.10.14.a).
c)
z
y
P
xK
K
Mx
My
yK
O
x
P
b)
z
P
P
xK
K
Mx
My
y yK
O
x
z
P
xK
K
y yK
O
x
a)
Hnh 10.14
a Tict Jicn bj kco /ccb tam, b Doi /uc oc tam tict Jicn

Trong thc te, bai toan nen lech tam rat thng gap trong tnh toan cot,
mong nha cong nghiep hay dan dung, trong tnh toan tru, mong cau
thap...
Ap dung nguyen ly di lc, a lc keo hay nen lech tam ve tam tiet
dien, ta co the chng minh hai trng hp nay thc chat la bai toan uon
cong keo hay nen ong thi. Tren H.10.14.a, goi K(x
K
, y
K
) la iem at lc
lech tam P, di ve tam O, ta co:
P N
z
= , lay (+) khi P la lc keo, ngc lai, lay ().
M
x
= P.y
K
(10.15)
M
y
= P.x
K

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
13

Chieu cua momen lay theo nguyen ly di lc.
Do o, tat ca cong thc a c thiet lap cho bai toan uon cong keo hay
nen ong thi eu ap dung c cho bai toan keo hay nen lech tam.
6- Loi tiet dien
oi vi thanh chu keo hay nen lech tam, phng trnh ng trung hoa
co the viet dang khac. Cho bieu thc
z
trong (10.9) bang khong, ta c
phng trnh ng trung hoa:

0
.

. ; . : Thay
0
= + +
= =
= + + =
x
I
x N
y
I
y N
A
N
x N M y N M
x
I
M
y
I
M
A
N
y
K :
x
K : :
K : y K : x
y
y
x
x :
:


0
. .
1
; : at
0 ]
. .
1 [
2 2
= + +
= =
= + +
y
K
x
K
y
y
x
x
y
K
x
K :
i
x x
i
y y
A
I
i
A
I
i
x
I
F x
y
I
F y
A
N

at:
K
x
K
y
y
i
b
x
i
a
2
2
; = =
(10.16)
Ta thu c dang khac cua phng trnh ng trung hoa :
1 = +
b
y
a
x
(10.17)
T (10.16), (10.17), ta thay ng trung hoa co cac tnh chat sau:
- ng trung hoa cat truc x tai a va truc tung tai b.
- ng trung hoa khong bao gi qua phan t cha iem at lc K v a
va b luon trai dau vi x
K
, y
K
.
- iem at lc tien gan tam O cua tiet dien th ng trung hoa ri xa
tam v x
K
, y
K
giam th a, b tang.
- Khi ng trung hoa nam ngoai tiet dien, tren tiet dien ch chu ng
suat mot dau: keo hoac nen.
Goi loi tiet dien la khu vc bao quanh tam sao cho khi lc lech tam at
trong pham vi o th ng trung hoa hoan toan nam ngoai tiet dien.
Vi mot thanh chu keo hay nen lech tam, viec xac nh loi tiet dien co y
ngha thc tien. Trong thc te co nhieu loai vat lieu ch chu nen tot nh
gach, a, gang, betong khong thep..., neu chung chu nen lech tam ma lc
nen at ngoai loi tiet die n, ng suat keo phat sinh co the ln hn kha nang
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
14

chu keo cua chung, khi o vat lieu se b pha hoai, e tan dung tot kha nang
chu lc cua vat lieu can thiet ke at lc nen trong loi tiet dien.
Co the xac nh loi tiet dien theo cach sau:
Gia s ng trung hoa tiep xuc mot canh tiet die n, t (10.17) ta viet
c phng trnh ng trung hoa, roi t (10.16) ta suy ra toa o iem at
lc K tng ng vi v tr ng trung hoa. Ap dung cach tng t oi vi tat
ca cac canh con lai, noi v tr cac iem at lc, ta c loi tiet dien. e y
rang, du tiet dien la a giac lom th loi tiet dien luon la mot a giac loi.
V du: tiet dien ch nhat (H.10.15).
Khi ng trung hoa trung canh AB:

6
2
. 12
2
0
1
2 /
2 2
2
b
b
b
y
b
y
i
x
x
i
b
y x
K
K
x
K
K
y
= = =
= =
= +


Khi ng trung hoa trung canh BC:

0
6 2 / . 12 2
1
2 /
2
2
2
= =
= = =
=

+
K
K
x
K
K
y
y
y
i
b
b
b
x
b
x
i
y
b
x

Do tnh oi xng cua tiet dien, khi ng trung hoa trung canh CD, AD,
ta xac nh hai iem K tng ng co toa o lan lt la:
x
K
= 0; y
K
=
6
b
va x
K
=
6
b
; y
K
= 0
Noi cac iem K, ta c loi tiet dien cua tiet dien ch nhat la mot hnh
thoi co nh tren truc x,y (H.10.15).
- Tiet dien tron (H.10.16)
Khi ng trung hoa la mot tiep tuyen vi ng tron tai A:

8
2 4
.
. 64
.
2 / ; 0
1
2 /
2
4
2
2
D
D D
D
y
D
y
i
x
x
i
D
y x
K
K
x
K
K
y
=

=
= = =
= +


Do tnh oi xng cua tiet dien, ta thay loi
y
ng trung hoa
O
x
D/8
Hnh
D
Loi tict Jicn
Hnh
B A
ng trung
ng trung hoa
h
b
x
O
D
C
Loi tict Jicn cbu nbat
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
15

tiet dien la mot ng tron ong tam ng knh D/8.
V du 10.3 Mot thanh tiet dien ch nhat (b.h), chu tac dung cua ngoai lc
nh H.10.17.a. Ve bieu o noi lc, tnh
max
,
min
. xac nh ng trung hoa
tai ngam.
Cho: q = 5 kN/m, P
1
= 100 kN, P
2
= 6 kN, H = 6 m, h = 2b = 40 cm.
P1
P2
q
h
b H
a)
N
z
P1
x
y
M
x
qH
2
/2
M
y
P2H
b)
a Tbanb cbju ncn cong uon, b Bicu Jo noi /uc
z
P1
z
z
y
z
y
x
P2
Hnh 10.17

Giai:
Bieu o noi lc do tng nguyen nhan gay ra c ve tren H.10.17.b.
Tai ngam, noi lc co gia tr ln nhat:
N
z
= P
1
(nen); M
x
= qH
2
/2; M
y
= P
2
.H
Ap dung cong thc (10.12):

y x
W
H P
W
H q
A
P . 2 / .
2
2
1
min max,
=
Thay so, ta c:

2
2
2 2
2
min max,
kN/cm 162 , 3
kN/cm 912 , 2
350 , 1 687 , 1 125 . 0
6
20 . 40
100 . 6 . 6
6
40 . 20
. 2
100 . 6 . 5
40 . 20
100
= =
=

Phng trnh ng trung hoa:

x
x :
y
x
x
y
M
I
A
N
x
I
I
M
M
y . . = (a)
Chon he truc y,x dng ve pha gay keo cua M
x
va M
y
, thay so vao (a) ta
c:

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
16

48 , 1 6 , 1
100 .
2
6
. 5
12 / 40 . 20
.
40 . 20
100
.
12 / 20 . 40
12 / 40 . 20
2
6
. 5
6 . 6
2
3
3
3
2
+ =

= x x y
ng trung hoa va bieu o ng suat c ve tren H.10.18.
ng trung ho a

max
z
x
Hnh 10.18 uong trung boa cua tbanb cbju ncn uon
y
M
x P
1
M
y

min
O

V du 10.4 Mot cot chu nen lech tam va lc ay cua gio nh H.10.19.a.
xem chan cot b ngam. Tnh
max
,
min
. Neu khoi mong co kch thc
1m3m0,5m c at nh H.10.19.a, hay tnh ap lc ln nhat tren nen at.
Cho: P
1
= 50 kN; q = 4 kN/m; H = 6 m; h = 2b = 40 cm; = 25
kN/m
3
.
P1
e = 20 cm
b
q
0,5 m
a)
c)
H
h
1 m
3 m
min
0,5 m
b)
Mx
Nz
1 m
3 m
Hnh 10.19 a Cot cbju ncn /ccb tam
b Noi /uc tai tict Jicn cban cot, c Bicu Jo ap /uc /cn ncn Jat
26 cm
141,3 cm
8,7 cm

Noi lc ln nhat tai tiet dien ngam:
N
z
= P
1
= 50 kN (nen)
M
x
= P
1
.e + qH
2
/2 = 50.20 + 4.6
2
.100/2 = 8200 kN.cm
Ap dung cong thc (10.12), ng suat phap ln nhat:

2 2
min max,
1
2
1
min max,
cm
kN
60 , 1
47 , 1
537 , 1 0625 , 0
6 / 40 . 20
8200
40 . 20
50
. 2 / .
= = =
=
+
=
x
W
c P H q
A
P

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
17

Di lc ve ay mong, ke them trong lng ban than mong va momen do
lc cat qH, ta c:
N
z
= 50 25.0,5.2.1 = 75 kN (nen)
M
x
= 10600 kNcm.
Tai ay mong, neu vat lieu van lien tuc, ta co phng trnh ng trung
hoa:
cm 07 , 53
10600 . 12
300 . 100
.
300 . 100
75
3
=

= =
x
x :
M
I
A
N
y
Theo (10.12), ta co ng suat phap ln nhat:

2 2
min max,
cm
kN
0095 , 0
0045 , 0
6 / 300 . 100
10600
300 . 100
75
= =
Thc te, tai ay mong, vat lieu la at ch chu nen, khong the chu ng
suat keo, do o, e am bao ieu kien can bang, hp lc cua phan lc nen
phai can bang vi ngoai lc tac dung.
Ngoai lc tai mat ay mong gom mot lc nen 75 kN va mot momen
M
x
= 10600 kNcm tng ng mot lc nen 75 kN lech tam at tren truc y
vi o lech tam la e = 10600/75 =141,3 cm, at cach mep chu nen ln nhat
la 150 141,3 = 8,7 cm.
e can bang vi lc nay, hp lc cua phan lc nen phai oi ang vi
lc nen 75 kN, gia s phan lc nen phan bo theo quy luat bac nhat, phan
lc nen phai phan bo tren mot dien tch mat mong 100 (3 8,7) = 100 26
cm
2
tnh t mep chu nen ln nhat (H10.19.c).
ieu kien can bang cho:

min
.100.26/2 = 75 =>
min
= 0,0577 kN/cm
2
= 5,77 kG/cm
2

Ket qua nay cho thay, do mat e mong khong c thiet ke s dung
toan bo dien tch mat mong nen ng suat nen truyen len nen tang len, mong
thiet ke khong hp ly.
10.4 UON CONG XOAN
1- nh ngha
Thanh chu uon cong xoan khi tren cac mat cat ngang co tac dung ong
thi cua momen uon M
u
trong mat phang cha truc thanh va momen xoan
M
z
.
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
18

2- Thanh tiet dien ch nhat
Uon xoan thanh tiet dien ch nhat thng gap trong cong trnh dan
dung nh lanh to o vang, dam chu lc ngoai mat phang oi xng, thanh
chu uon trong he khong gian...
Xet mot tiet die n ch nhat chu uon xoan (H.10.20) trong o momen
uon M
u
a c phan tch thanh hai momen uon M
x,
M
y
trong cac mat phang
quan tnh chnh trung tam yOz, xOz.
b)

min
(M
x
,M
y
) min
(M
x
,M
y
)

max
(M
x
,M
y
)
max
(M
x
,M
y
)
max(M
x
)
max
(M
x
)
min
(M
x
)

min
(M
x
)

1 max max
1

max
(M
y
)

max
(M
y
)

min(M
y
)

min
(M
y
)
B
D
F E
C
A
Hnh 10.20 a Cac tbanb pban no i /u c cua tbanb cbju uo n cong xoa n
b Trang tba i ung suat cu a ca c pba n to
y
x
z
B
M
z
F
D
E
M
y
M
x
a)
A
C

Ap dung nguyen ly cong tac dung va ly thuyet ve uon, ve xoan, ta c
cac ket qua nh sau (H.10.20.b):
Tai cac goc tiet dien (A,B), ch co ng suat phap ln nhat do M
x
,M
y
,
phan to trang thai ng suat n:

y
y
x
x
W
M
W
M
=
min max,
(10.19)
ieu kien ben: [ ] [ ]
n k

min max
;
Tai iem gia canh ngan (C,D), chu ng suat phap ln nhat do M
x
va
ng suat tiep
1
do M
z
, phan to trang thai ng suat phang:

max 1 min max,
; = =
x
x
W
M
(10.20)
ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+
Theo thuyet ben th 4: ] [ 3
2 2
+
Tai iem gia canh dai (E,F), chu ng suat phap ln nhat do M
y
va ng
suat tiep
1max
do M
z
, phan to trang thai ng suat phang:
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
19


2
max min max,
. .
;
b b
M
W
M
:
y
y

= = (10.21)
ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+
Theo thuyet ben th 4: ] [ 3
2 2
+
3- Tiet dien tron
Thanh tiet dien tron chu uon xoan ong thi rat thng gap khi tnh truc
truyen ong v qua trnh truyen tac dung xoan qua cac puli luon kem theo
tac dung uon do lc cang day ai, do trong lng ban than truc, puli...
Xet mot thanh tiet dien tron chu tac dung cua momen uon M
u
va
momen xoan M
z
(H.10.21.a). Neu co nhieu ngoai lc gay uon tac dung
trong nhng mat phang khac nhau, ta luon luon co the phan tch chung
thanh cac thanh phan tac dung trong hai mat phang vuong goc yOz, xOz, t
o xac nh M
x
, M
y
, sau o xac nh momen tong M
u
=
2 2
y x
M M + .
B
v
u
Mz
z
O
Mu
A
a)
B
max(Mz)
min(Mu)
min(Mu)
max(Mz)
max(Mu) max(Mu)
A
b)
Hnh 10.21 a Tbanb tict Jicn tron cbju uon xoan
b Trang tbai ung suat pban to

Ap dung nguyen ly cong tac dung va ly thuyet ve uon, ve xoan, ta c
cac ket qua nh sau (H.10.21.b):
Di tac dung cua momen uon M
u
, hai iem A,B chu ng suat phap ln
nhat
max
,
min
, ngoai ra, do tac dung cua momen xoan M
z
, tai hai iem A, B
con chu ng suat tiep
max
, o la hai iem nguy hiem nhat tren tiet dien.

Ta co:
2 2
min max,
;
y x u
u
u
M M M
W
M
+ = = (10.22)

p
:
W
M
=
max

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
20

Phan to ang xet va chu ng suat phap va chu ng suat tiep, o la
phan to trang thai ng suat phang.
ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3:
] [ 4
2 2
+
Theo thuyet ben th 4:
] [ 3
2 2
+
P
a/2
C
B
Muo n
Mxoa n
A
a
3qa
2
9qa
2
/8
9qa
2
/8
+
q
b)
1728 kN.cm 648 kN.cm
30cm
20cm
c)
P
q
a/2
a
a)

Hnh 10.22 a) Khung chu uon vi tai trong thang goc mat phang
khung
b) S o tnh khung va bieu o noi lc khong gian ve theo
nguyen ly cong tac dung
c) Cac iem nguy hiem tren tiet dien
V du 10.5 Mot thanh gay khuc ABC tiet dien ch nhat (20cm 30cm) chu
tac dung cua tai trong nh H.10.22.a. Ve bieu o noi lc, kiem tra ieu kien
ben tai tiet dien ngam. Cho: q = 4 kN/m; P = 2qa; a = 1,2 m; [] = 1 kN/cm
2
.
Giai. Bieu o noi lc c ve tren H.10.22.b, tai tiet dien ngam chu noi lc
ln nhat (H.10.22.c):
M
x
= 3qa
2
= 3.4.(1,2)
2
.100 = 1728 kN.cm
M
z
= 9qa
2
/8 = 9.4.(1,2)
2
.100/8 = 648 kN.cm
Tai trung iem canh ngan, phan to trang thai ng suat phang:

2
2 2
max 1
2
2
max
kN/cm 2 , 0
20 . 30 . 231 , 0
648
. 859 , 0
. .
. .
kN/cm 576 , 0
6 / 30 . 20
1728
= =

= =
= = =
b b
M
W
M
:
x
x

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
21

ieu kien ben:
[ ]
2 2 2 2 2 2
kN/cm 1 kN/cm 7 , 0 2 , 0 . 4 576 , 0 4 = < = + = +
Tai trung iem canh dai, phan to trang thai trt thuan tuy:

2
2 2
max
kN/cm 233 , 0
20 . 30 . 231 , 0
648
.
= =

=
bb
M
:

ieu kien ben: [ ]
2 2
max
/ k 5 , 0 2 / / k 233 , 0 cm N cm N = < =
V du 10.6 Mot truc tron ng knh d, mang pu li chu ong ng knh D
1

va pu li b ong ng knh D
2
. Mo t truyen lc keo T
1
len mot nhanh day
ai cua pu li D
1
lam quay truc, keo theo pu li D
2
. Coi hieu suat truyen la 1,
lc keo tren mot nhanh day ai D
2
la T
2
= T
1
.D
1
/D
2
. Ngoai ra, gia s lc cang
ban au tren day ai bang na lc keo tac dung len day ai. Tnh ng
knh truc d (H.10.23.a).
Cho: trong lng pu li G
1
= G
2
= 1 kN; D
1
= 50 cm; D
2
= 30 cm;
T
1
= 5 kN; [] = 12 kN/cm
2
. Bo qua trong lng ban than cua truc.
Giai. Lc cang ban au tre n day ai cua pu li D
1
la: T
1
/2 = 5/2 = 2,5 kN
Lc keo truyen len day ai D
2
la: T
2
= T
1
.D
1
/D
2
= 5.50/30 = 8,33 kN
Lc cang ban au tren day ai D
2
la: T
2
/2 = 8,33/2 = 4,17 kN
Di lc tren day ai ve tam cua truc, ta co the a ra s o tnh cua truc
nh tren H.10.23.b. Bieu o momen uon M
x
, M
y
va momen xoan M
z
ve
H.10.23.c.
Tai tiet dien at pu li D
2
chu noi lc ln nhat:
M
x
= 20 kN.cm, M
y
= 150 kN.cm; M
z
= 125 kN.cm.
Momen uon tong M
u
=
2 2
y x
M M + = 151,32 kN.cm gay ra ng suat phap
ln nhat la:

3 3
1 , 1542
32 / .
32 , 151
D D W
M
u
u
:
=

= =
Momen xoan M
z
= 125 kNcm gay ra ng suat tiep ln nhat la:

3 3
max
9 , 636
16 / .
125
D D W
M
p
:
=

= =
ieu kien ben theo thuyet ben th ba: [ ] +
2 2
. 4
Ta co: [ ] [ ] cm 5 , 5
2000
) (
9 , 636
. 4
) (
1 , 1542
3
2
2 3 2 3
2
+ D
D D D

Co the chon ng knh truc la 55 mm.
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
22

T2/2
20cm
T2/2
T2
T1/2
D
2
40cm
D
1
20cm
a)
T1/2
T1
T2.D
2
/2
20cm
G
2
40cm
G1
T1.D
1
/2
2T2
20cm
b) 2T1
d
M
Z
150 kN.cm
2
0
k
N
.c
m
125kN.cm
116,6 kN.cm
c)
My
M
x
Hnh 10.23
a Truc tict Jicn tron cbju uon cong xoan
b 8o Jo tinb truc
c Bicu Jo noi /uc

10.5 THANH CHU LC TONG QUAT
1. nh ngha
Thanh chu lc tong quat khi tren cac mat cat ngang co tac dung cua
lc doc N
z
, momen uon M
u
va momen xoan M
z.

Thanh chu lc tong quat thng gap khi tnh cac thanh chu lc theo s
o khong gian.
1- Thanh co tiet dien ch nhat
Ap dung nguyen ly cong tac dung va ly thuyet ve keo (nen), ve uon, va
ve xoan, ta c cac ket qua nh sau (H.10.24.a,b):
max (Mx,My,Nz)
min (My,Nz)
b)
min (Mx,My,Nz)
min (Mx,My,Nz)
max (Mx,My,Nz)
max (Mx,Nz)
max (Mx,Nz)
min (Mx,Nz) min (Mx,Nz)
1
max max
1
max (My,Nz) max (My,Nz)
min (My,Nz)
B
D
F E
C
A
y
x
z
B
M
z
F
D
E
M
y
M
x
a)
A
C
N
z


Hnh 10.24 a Cac tbanb pban noi /uc trcn mat cat ngang
b Trang tbai ung suat cua cac pban to

Tai cac goc tiet dien, ch co ng suat phap do N
z
, M
x
, M
y
, phan to
trang thai ng suat n:

y
y
x
x :
W
M
W
M
A
N
=
min max,
(10.23)
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
23

ieu kien ben: [ ]
k

max
; [ ]
n

min

Tai iem gia canh dai, phan to va chu ng suat phap ln nhat do M
y

va lc doc N
z
, va chu ng suat tiep ln nhat do M
z
, o la phan to trang
thai ng suat phang:

y
y
:
W
M
A
N
=
min max,
;
2
max
bb
M
:

= (10.24)
ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+
Theo thuyet ben th 4: ] [ 3
2 2
+ (10.25)
Tai iem gia canh ngan, phan to va chu ng suat phap ln nhat do
M
x
va lc doc N
z
, va chu ng suat tiep do M
z
, phan to trang thai ng suat
phang:

x
x :
W
M
A
N
=
min max,
;
max 1
= (10.26)
ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+
Theo thuyet ben th 4: ] [ 3
2 2
+
2- Thanh co tiet dien tron (H.10.25.a,b)
iem nguy hiem nam tren chu vi, o la hai iem A,B. hai iem nay va
chu ng suat phap ln nhat do momen M
u
va lc doc N
z
, va chu ng suat
tiep ln nhat do M
z
, phan to trang thai ng suat phang.

2 2
min max,
;
y x u
u
u :
M M M
W
M
A
N
+ = = (10.27)

p
:
W
M
=
max
(10.28)
ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+
Theo thuyet ben th 4: ] [ 3
2 2
+
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
24

min
(M , N )
u z

min
(M , N )
u z

max
(M , N )
u z

max
(M , N )
u z
A
B

max
(M )
z

max
(M )
z
B
v
u
z
O
M
u
A
M
z
a)
b)


a Cac tbanb pban noi /uc
b Trang tbai ung suat cua cac pban to
Hnh 10.25

V du 10.7 Co mot thanh tiet dien tron ng knh D chu mot he lc khong
gian nh tren H.10.26.a. Ve bieu o noi lc. xac nh ng knh D.
Cho: q = 4 kN/m; P = qa; a = 4 m; [] = 16 kN/cm
2
.
Giai. Bieu o noi lc c ve H.10.26.b.
Tai ngam tiet dien chu noi lc ln nhat:
N
z
= qa = 4.4= 16 kN (nen); M
x
= qa
2
= 4.4
2
.100 = 6400 kN.cm
M
y
= qa
2
/2 = 4.4
2
.100/2 = 3200 kN.cm; M
z
= qa
2
/8 = 4.4
2
.100/8 = 800
kN.cm
P = qa
qa
2
/8
qa
qa
2
qa
2
/2
qa
2
/2
q = 4 kN/m
a/2
a
Mz
Nz
b)
a)
Muo n do q
Muo n do P
qa
2
/8
Hnh 10.26 a 8o Jo tinb tbanb cbju /uc pbuc tap
b Bicu Jo noi /uc oc tbco nguycn /y cong tac Jung

ng suat phap ln nhat:

32 / .
4 , 7155
4 / .
16
kN.cm 41 , 7155 3200 6400
3 2 max
2 2 2 2
max
D D
M M M
W
M
A
N
y x u
u
u :

=
= + = + =
+ =

ng suat tiep ln nhat:

16 / .
800
3
max
D W
M
p
:

= =

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
25

ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+
[ ]

2
3
2
3 2
)
16 / .
800
.( 4 )
32 / .
4 , 7155
4 / .
16
(
D D D

Trong tnh toan thc hanh, e thuan li cho viec giai bat phng trnh
tren, ban au chon D theo uon xoan, bo qua ng suat do lc doc, sau o
kiem tra lai, ta co:
[ ] cm 6 , 16 )
16 / .
800
.( 4 )
32 / .
4 , 7155
(
2
3
2
3

D
D D

Ban au, chon: D = 168 mm.
Kiem tra ieu kien ben:
Theo thuyet ben th 3: ] [ 4
2 2
+

[ ]
2 2 2
2
3
2
3 2
16 54 , 15 ) 86 , 0 .( 4 ) 38 , 15 072 , 0 (
)
16 / 8 , 16 .
800
.( 4 )
32 / 8 , 16 .
4 , 7155
4 / 8 , 16 .
16
(
kN/cm kN/cm
2
= < = + +
+ +



Vay chon: D = 168 mm.
BAI TAP CHNG 10

10.1 Mot thanh cong xon tiet dien ch nhat chu tac dung cua tai trong nh
H.10.27. Ve bieu o noi lc, tnh ng suat phap ln nhat, xac nh v tr
ng trung hoa tai mat cat ngam.
30
o
12 cm
L = 2 m
E = 103 kN/cm
2 2
0
c
m
Hnh 10.27
q = 4 kN/m
P = qL
q
P = qL

10.2 Xac nh gia tr tuyet oi ln nhat cua ng suat phap, v tr ng trung
hoa tai mat cat nguy hiem cua dam (H.10.28), a = 1 m.
P = 4 kN
1
2

c
m
2
0
c
m
P a 2a
Hnh 10.28
y
x
z

http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
26

10.3 Xac nh
max
,
min
va v tr ng trung hoa tai mat cat nguy hiem cua
cot H.10.29.
20 cm
q = 2 kN/m
P = 80 kN
y
x
z
40cm
4
m
Hnh 10.29
10.4 Mot cot chu tai trong nh H.10.30. Xac nh ng suat nen ln nhat va
nho nhat tai mat cat chan cot. Cho trong lng rieng cua vat lieu cot la:
= 20 kN/m
3
.
k
C B
A
1 m
0,8 m
3 m
2
m
6
m
Hnh 10.30
P = 1000 kN

10.5 a. Mot tru co tiet dien gom hai thep hnh so hieu [ 24 chu tai trong
nh H.10.31.
Xac nh ng suat keo va nen ln nhat tai mat cat chan cot co xet ca
trong lng cua cot.
b. Mot cot chu tai trong nh H.10.32. Tnh ng suat ng suat keo va nen
ln nhat.
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
27

4 m
2 m
6
m
P
1
= 2 kN
P
2
= 0,5 kN
G
Hnh 10.31
40 cm
2
0
c
m
P
1
= 20 kN
P
2
= 5 kN
q = 3 kN/m
Hnh 10.32
6
m
e = 60 cm
4
m

10.6 Mot cot tron rong chu tac dung cua tai trong nh H.10.33.a.
Tnh ng suat phap
max
,
min
tai tiet dien chan cot, xac nh v tr va bieu
dien ng trung hoa tai tiet dien nay.
Gia s mong cot co kch thc 2 m 1,2 m h, trong lng rieng
= 25 kN/m
3
(H.10.33.b) va truc cot c bo tr i qua tam mong. Hay
ch cach bo tr mat bang mong va tnh kch thc h sao cho ay mong
khong phat sinh ng suat keo.
z
x
y
P1 = 100 kN
H

=

4

m
2d = 40 cm
d
P2 =10 kN
P2 = 5 kN
Hnh 10.33
a)
h
2 m
1,2 m
b)

10.7 Mot khung tiet dien ch nhat eu, co thanh cang AB, chu tac dung
cua tai trong nh H.10.34. Ve bieu o noi lc cua khung va noi lc keo
trong thanh AB. xac nh ng suat
max
,
min
va v tr ng trung hoa tai
mat cat ngang K.
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
28

I24
q = 4kN/m
P = 4 kN
H
=
3
m
L = 2 m
Hnh 10.35
Hnh 10.34
A
K
q = 6 kN/m
h = 2b
b =
20 cm
L/2 = 4 m
L/2 = 4 m
2 m
4 m
B

10.8 Mot khung tiet dien ch I24, chu tac dung cua tai trong nh H.10.35.
xac nh noi lc tai tiet dien chan cot. Kiem tra ben.
Cho []=16 kN/cm
2
.
10.9 Mot thanh gay khuc tiet dien tron ng knh d

chu lc nh H.10.36.
Ve bieu o noi lc, xac nh ng knh d theo thuyet ben ng suat tiep
ln nhat. Cho [] = 2,8 kN/cm
2
.
30 cm
10 cm
d
d
d
4
0
c
m
P1 = 0,8 kN
P2=0,5 kN
Hnh 10.36

10.10 Mot truc truyen ong tiet dien tron ng knh d

co s o tnh nh
H.10.37. Ve bieu o noi lc, xac nh ng knh d theo thuyet ben ng
suat tiep ln nhat. Cho [] = 10 kN/cm
2
.
http://www.ebook.edu.vn
GV: Le c Thanh
Chng 10: Thanh chu lc phc tap
29

M4 = 4 kNm
a
a a a a
M1 =10 kNm
M2 = 2 kNm
M3 = 4 kNm
P P P=1 kN
P
a
Hnh 10.37

You might also like