www.selefienederland.

nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

Een beknopte biografie van

Aboe al-Hasan al-Ash’arie
en de Verschillende Stadia in zijn leven
m.b.t. zijn geloofsleer

Selefienederland, september 2009

Vertaling : Abu Hudayfa Musa ibn Yusuf al-Indonesi
Bron: A Brief Biography of Abu Hasan a-Ash'ari And The Various Stages Of His Life In Relation To His Creed – Abu
Iyaad.
 www.selefienederland.nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

Een beknopte biografie van Aboe al-Hasan al-Ash’arie en de Verschillende

Stadia in zijn leven m.b.t. zijn geloofsleer

Zijn afkomst, geboorte, en overlijden

Hij is Aboe al-Hasan ‘Alie ibn Ismaa’iel ibn Ishaaq ibn Saalim ibn Ismaa’iel ibn ‘Abdoellaah ibn Moesa ibn Abie
Boerdah ibn Abie Moesa al-Ash’arie. Hij was geboren in 260H1. En hij overleed in 330H volgens de sterkste
opinie.

De Verschillende stadia in zijn leven

Aboe al-Hasan al-Ash’arie ging door een aantal stadia heen in zijn leven, over sommige hiervan zijn de geleerden
overeengekomen en bij andere zijn er wat verschillen in opinies.

Het 1e Stadia - Het stadia van I’tizaal

Al-Asha'rie kwam Baghdaad binnen en nam (de kennis) van hadieth van al-Haafidh Zakariyyah ibn Yahyaa as-
Saadjie een van de Imaams van hadieth en fiqh2, en van Abie Khaliefah al-Djoemhie, en anderen. En hij nam ‘Ilm
al-Kalaam van zijn Shaykh, echtgenoot van zijn moeder, Abie ‘Alie al-Djoebaa’ie, een Shaykh van de Moe’tazilah,
totdat hij een Imaam werd voor de Moe’tazilah, en hij hen ondersteunde en debatteerde voor de correctheid van
hun Madhab.

Ibn Asaakir quote in zijn "Tabyeen" (p.131) van al-Ash’arie vanuit een van zijn boeken dat hij
schreef:

Wij schreven een groot werk betreffende de eigenschappen, die wij ‘Kitaab oel-Djawaabaat fie as-Sifaat ‘an
Masaa’iel Ahl az-Zaygh wa ash-Shoeboehaat’ noemden, waarin wij een eerder boek van ons bekritiseerde, die
wij een lange tijd geleden geschreven hadden en daarin stemde wij in met de Madhab van de Moe’tazilah – er is
geen boek zoals die geschreven voor hen!. Toen maakte Allaah de Verhevene de waarheid voor ons duidelijk, en
dus keerden wij terug hiervan (I’tizaal) en bekritiseerden wij het en maakte wij zijn misleidingen duidelijk.

De Imaam, Aboe Naasir as-Sidjzee (gest. 444H) schreef in zijn Risaalah over al-Harf was-Sawt
(letter en stem), quoterend van een van de Maalikie foeqahaa (rechtsgeleerden) dat:

Ash'aree bleef voor veertig jaar op I'tizaal en toen maakte hij tauwbah3, terugkomend op de foeroe’
(subsidiaire zaken) maar gevestigd blijvende op de Oesoel (fundamenten), wat wil zeggen de fundamentele

1  zoals o.a. is overgeleverd door Ibn ‘Asaakir ad‐Dimashqie in zijn boek “Tabyien Kadhib al‐Moeftarie fiemaa noesiba ilaa Abiel‐Hasan al‐
Ash’arie”, en al‐Khatieb al‐Baghdaadie in “Taariekh Baghdaadie”, en Ibn Khillikaan in “Wafayaat al‐A’yaan”, en Imaam adh‐Dhahabie in 

“Taariekh al‐Islaam”, en Ibn Kathier in “al‐Bidaayah wan‐Nihaayah” en “Tabaqaat ash‐Shaafi’ie”  
2  Een van de studenten van Imaam Ahmad ibn Hanbal en van hem nam Aboel‐Hasan de kennis van Ahloel‐Hadieth en Salaf zoals naar verwezen 
wordt in at‐Tadhkierah van adh‐Dhahabie 2/709 
3  Voetnoot vertaler: Shaykh Hamaad Ibn Moehammed al‐Ansaarie vernoemde in zijn risaalah over Aboel‐Hasan al‐Ash’arie de verschillende 
uitspraken van de Hoeffaadh die bevestigen dat hij taubah heeft verricht van de madhab van I’tizaal en teruggekeerd is naar de ‘aqiedah van de 
salaf, ik zal ze hieronder vernoemen ; …….. 
 
 www.selefienederland.nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

zaken van de Moe’tazilah waar zij hun ontkenning van de eigenschappen op baseerden, zoals het bewijs van al-
a’raad (niet-essentiële, incidentele eigenschappen van essentie) en andere.

…… 
1‐ Ibn ‘Asaakir in zijn boek “at‐Tabyien” : “Aboe Bakr Ismaa’iel ibn Abie Moehammed ibn Ishaaq al‐Azdie al‐Qayrawaanie bekend als Ibn ‘Azrah 
zei: Voorzeker Aboe al‐Hassan al‐Ash’arie was Moe’tazieli en hij verbleef op de madhab van I’tizaal voor veertig jaar, en hij was voor hun een Imaam, vervolgens 
trok hij zich terug van de mensen in zijn huis voor 15 dagen, vervolgens daarna ging hij naar de moskee in Basrah, en betrad hij de minbar (preekstoel) na het 
vrijdagsgebed, en zei: Oh mensen, voorzeker ik had mij terug getrokken van jullie die tijd omdat ik onderzocht heb en de bewijzen waren voor mij gelijk aan 
elkaar, en ik kon de waarheid niet sterker verklaren dan de valsheid en de valsheid niet sterker dan de waarheid. En toen heb ik leiding gevraagd aan Allaah –
tabaaraka wa ta’aala‐ en vervolgens heeft hij mij geleid naar hetgeen ik in deze boeken van mij heb gezet, en mij ontdaan van al hetgeen ik voorheen in geloofde, 
zoals ik mij van dit kledingstuk ontdoe – en hij ontdeed zichzelf van het kledingstuk dat om hem heen was en hij gooide het weg en hij verspreidde de boeken 
onder de mensen, en een hiervan was het boek al‐Lam’oe en andere van zijn schrijfwerken.” 
2‐ Abu Bakr ibn Fawrak zei: Aboel‐Hasan al‐Ash’arie keerde terug van al‐I’tizaal naar de madhab van Ahloe‐Soennah in het jaar 300H. 

3‐ Aboel‐‘Abbaas Shams oe‐Dien Ahmad ibn Moehammed ibn Abie Bakr ibn Khillikaan ash‐Shaafi’ie (gest.681) zei in wafayaat al‐a’yaan deel 2 blz 446: Aboel‐
Hasan Al‐Ash’arie was een Moe’tazilie en toen toonde hij berouw” 
4‐ ‘Ammaad oe‐Dien Aboe Fadaa’ Ismaa’iel ibn ‘Oemar ibn Kathier al‐Qoerashie ad‐Dimashqie ash‐Shaafi’ie (gest.774H) in al‐Bidaayah wan‐
Nihaayah deel 11 blz 187 zei: Al‐Ash’arie was een Moe’tazilie vervolgens toonde hij berouw hiervan in al‐Basrah op de minbar (preekstoel) en vervolgens 
openbaarde hij de schandelijkheden van de Moe’tazilah en hun smerigheden.  
5‐ Shams oe‐Dien Moehammed ibn Ahmad ibn Uthmaan ad‐Dimashqie ash‐Shaafi’ie bekend als adh‐Dhahabie (gest.748H) in zijn boek al‐
‘Oeloew li ‘Aliyy il‐Ghaffaar zei: En Aboel‐Hasan was eerst een Moe’tazilie dit had hij genomen van Abie ‘Alie al‐Djoebaa’ie vervolgens liet hij dat en 
weerlegde hij het en werd hij een spreker voor de Soennah, en kwam hij overeen met de Imaams van Hadieth, en als onze mensen van de moetakalliemoen 
(filosofen) zouden stoppen bij de woorden van Abiel‐Hasan en het zouden opvolgen dan was dit beter maar zij zijn ingegaan in hetgeen waarin de eerste leiders 

in gegaan zijn in zaken, en ze zijn gegaan achter de mantiq (logica), en er is geen kracht behalve bij Allaah” 
6‐ Taadj oe‐Dien Aboe Nasr ‘Abdoel‐Wahhaab ibn Taqie oe‐Dien as‐Soebki ash‐Shaafi’ie (gest.771H) in Tabaqaat ash‐Shaafi’iyyah al‐Koebraa, deel  
2 blz 246 zei: Aboel‐Hasan bleef op al‐I’tizaal voor veertig jaar totdat hij voor de Moe’tazilah een Imaam werd, en toen Allaah wilde dat hij Zijn Dien ging 
ondersteunen, en Hij zijn hart wilde openen naar het volgen van de Waarheid, trok hij zich terug van de mensen in zijn huis…..en hij noemde hetgeen voor is 
gegaan van de woorden van Ibn ‘Asaakir” 
7‐ Boerhaan oe‐Dien Ibraahiem ibn ‘Alie ibn Muhammed ibn Farhoen al‐Ya’mari al‐Madanie al‐Maaliki (gest.799H) in ad‐Diebaadj al‐Madhab fie 

ma’rifatie a’yaan Ahloel‐Madhab  blz 193 zei: Aboel‐Hasan al‐Ash’arie was in het begin van zijn leven een Moe’tazilie, vervolgen keerde hij terug naar deze 
madhab van de waarheid, de Madhab van Ahloe Soennah, hierdoor ontstond veel verwondering over hem en werd hij hierover gevraagd  en hij zei dat hij de 
Profeet sallallaahoe ‘alayhie wa sallam gezien had in de Ramadhaan en die beval hem om terug te keren naar de waarheid en het te ondersteunen, en dit werd zo 
en alle lof zij voor Allaah de Verhevene” 
8‐ as‐Sayyid Moehammed ibn Moehammed al‐Hoesayni az‐Zabidi bekend als Moertadhaa al‐Hanafi (gest.1145) in Ittihaaf as‐Saadat oel‐
Moettaqien bi Sharh asraar ihyaa ‘oeloem ad‐Dien deel 2 blz 3 zei: Aboel‐Hasan al‐Ash’arie nam al‐Ilmoel‐Kalaam (filosofie) van Shaykh Abie ‘Alie al‐
Djoebaa’ie Shaykh van de Moe’tazilah, vervolgens liet hij hem door een droom die hij zag, en keerde hij terug van I’tizaal, en dit proclameerde hij openlijk, en hij 
betrad de minbar in al‐Basrah op vrijdag, en hij riep met zijn luidste stem, wie mij kent dan kent die mij en hij die mij niet kent, dan ben ik die en die zoon van 
die en die, ik was gewoon te spreken met dat de Qoer’aan geschapen is, en dat Allaah niet gezien kan worden in het hiernamaals met de ogen, en dat de dienaren 

hun daden scheppen. Ik toon nu berouw van al‐I’tizaal overtuigd van de weerlegging op de Moe’tazilah, vervolgens weerlegde hij hen en schreef hij tegen hen. 
 
 
 
 www.selefienederland.nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

Het 2e stadia

Er zijn een aantal verklaringen van de geleerden omtrent hetgeen precies gebeurde na het stadia
van I’tiezaal en er zijn een aantal uitspraken hierover:

 Dat al-Ash’arie na het verlaten van I’tiezaal alleen maar een stadia had, en dit was zijn navolging van
Abdoellaah ibn Sa’ied ibn Koellaab, en in dit stadia hield hij opinies erop na die vielen tussen die van de
Moe’tazielah en die van de Salaf, Ahloe Soennah wal-Djamaa’ah.
 Dat al-Ash’arie verlangde om verzoening te brengen tussen de Foeqahaa (rechtsgeleerden) en de
moehaddithien (geleerden van hadieth) (als een groep) en de Theologen (Ahloel-Kalaam) (als een andere
groep) – als gevolg van de vijandschap die bestond tussen hen. Dat wil zeggen, tussen degenen die de
eigenschappen bevestigden en degenen die de eigenschappen ontkenden. Dus toen al-Ash’arie deze
vijandschap zag bracht hij zijn eigen madhab, waarin hij een weg koos tussen de Moe’tazielah en de
Ashaaboel-Hadieth (de mensen van hadieth). Deze opinie wordt ondersteund door Shaykh oel-Islaam
Ibn Taymiyyah die zegt dat al-Ash’arie een Koellaabie (volgeling van Ibn Koellaab) bleef, als ook Ibn-al-
Qayyim, Ibn Hazm, en Ibn Abie al-Izz al-Hanafie (de bekende uitlegger van de ‘Aqiedah van at-Tahaawi).

Ibn Taymiyyah zei in zijn Majmoe' al-Fataawaa (16/471):

En al-Ash’arie en zijn gelijken zijn een barzakh (intermediaire fase) tussen de Salaf en de Djahmiyyah in.
Zij namen van hen (de Salaf) correcte, juiste uitspraken en van hen (de Djahmiyyah) namen zij intellectuele
principes waarvan zij dachten dat deze correct waren terwijl zij in realiteit corrupt waren. En van onder de
mensen zijn er die naar hem neigden vanuit het Salafi oogpunt, en van onder de mensen zijn er die naar hem
neigden vanuit het geinnoveerde Djahmie oogpunt, zoals Aboe Moe’aalie al-Djoewaynie en zijn volgelingen.

En hij zij ook in “Dar’oet-Ta’aaroed” (2/16):

Wat betreft de issue van al-af'aal al-ikhtieyaarieyyah (die daden die verbonden zijn aan wil, keuze) die
gedaan worden door Hem, dan werden deze ontkend door Ibn Koellaab, al-Ash’arie en anderen, en zij
baseerden hun uitspraken betreffende het issue van de Qoer’aan hierop. Als gevolg hiervan, en andere (issues),
spraken de mensen over hen betreffende dit onderwerp met wat welbekend is in de boeken van de mensen van
kennis, en zij schreven innovatie en de sporen van aspecten van I’tiezaal aan hen toe.

En hij zei ook in Majmoe' al-Fataawaa (8/424):

En datgene waarvoor de Imaams van de Soennah afwijzing toonden tegen Ibn Koellaab en al-Ash’arie
waren de sporen van Tadjahhoem (de madhab van Djahm ibn Safwaan) en al-I’tiezaal, zoals de overtuiging van
de correctheid van (het hanteren van de filosofische ideeën over) incidentele eigenschappen en (a’raad),
compositie van lichamen (tarkieb oel-adjsaam), en het verwerpen van het feit dat Allaah beschreven kan
worden met eigenschappen dat Hij wil en kiest, en alles wat gelijk hieraan is van die zaken die moeilijk werden
voor degenen die meer kennis hadden over de Soennah, Hadieth en de uitspraken van de Salaf en de Imaams
dan al-Ash’arie, zoals al-Haarith al-Moehaasibie en Aboe ‘Alie ath-Thaqafie, en Aboe Bakr ibn Ishaaq as-
Soebghie.
 www.selefienederland.nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

De geleerden die gesproken hebben over de terugkeer van al-Ash’arie naar de Waarheid

Imaam adh-Dhahabie zei in as-Siyar (15/86):

Ik heb vier geschreven werken gezien over de Oesoel (fundamenten) van Aboel-Hasan waarin hij de
principes van de Madhab van de Salaf vernoemd m.b.t. de eigenschappen, en hij zei hierin: “Zij dienen
overgeleverd te worden zoals ze gekomen zijn”, en vervolgens zei hij, “En dit is waarmee ik spreek, en wat ik als
mijn religie neem, en zij dienen niet geïnterpreteerd te worden (met ta’wiel)”.

En hij zei ook in Tadhkierat oel-Hoeffaadh (2/709), wanneer hij de biografie van Zakariyyah as-
Saadjie behandelt:

En van hem (as-Saadjie) nam Aboel-Hasan al-Ash’arie al-Oesoeli de formulering van de uitspraak van de
Ahl oel-Hadieth en (dat van) de Salaf.

En Ibn Taymiyyah sprak ook over de invloed van as-Saadjie op al-Ash’arie, zeggende in Madjmoe
al-Fataawah (5/386):

Zakariyyah ibn Yahyaa as-Saadjie, Aboel Hasan al-Ash’arie nam van hem wat hij van hem nam van de
fundamenten van Ahloe Soennah wal-Hadieth, en veel van wat hij quote in het boek "Maqaalaat al-
Islaamieyyien" is van de madhab van Ahl oel-Hadieth.

Ibn Taymiyyah zegt in Madjmoe al-Fataawaa (3/288):

En hij nam de Oesoel van hadieth van Zakariyyah as-Saadjie in Basrah, en toen hij naar Baghdad ging
nam hij andere zaken van de Hanbalees van Baghdad, en dat was zijn laatste situatie zoals hij en zijn
metgezellen hebben vernoemd in hun boeken.

En er zijn een aantal anderen die hebben gesproken over dit, inclusief Ibn Kathier4, Noe’maan al-Alousi, Moehibb
oed-Dien al-Khatieb. En van de meest duidelijke bewijzen van wat hierboven is gezegd is al-Ash’arie’s laatste boek
“al-Iebaanah”.

En Ibn ‘Asaakir, die een Ash’arie is, ging over tot wat overdrijving om te stellen dat al-Ash’arie en Imaam Ahmad
totaal in overeenstemming (met elkaar) waren. Ook al was het zo dat al-Ash’arie de Madhab van Imaam Ahmad
aannam aan het einde van zijn leven, want zijn kennis over de Madhab van de Salaf was enkel in algemene details

4  Voetnoot vertaler : Dit wordt bevestigd door Ibn Kathir zoals overgeleverd is door as‐Sayyid Moehammed ibn Moehammed al‐Hoesayni az‐
Zabidi bekend als Moertadhaa al‐Hanafi (gest.1145) in Ittihaaf as‐Saadat oel‐Moettaqien bi Sharh asraar ihyaa ‘oeloem ad‐Dien, Ibn Kathir zei: Er 

zijn 3 stadia voor Shaykh Aboel‐Hasan al‐Ash’arie genoemd : 
De eerste: Het stadia van al‐In’izaal waar hij van teruggekomen is, ontegenzeggelijk. 
De tweede : Het bevestigen (al‐Ithbaat) van de 7 rationele eigenschappen, en die zijn : al‐Hayaat, al‐‘Ilm, al‐Qoedrah, al‐Iraadah, As‐Sam’oe, Al‐

Basr en al‐Kalaam, en ta’wiel van de ingelichte (eigenschappen) (sifaat al‐khabariyyah) zoals al‐Wadjh, al‐Yadayn, al‐Qadam, en as‐Saaq.  
De derde: het bevestigen (Ithbaat) van dit alles zonder takyief, en zonder tashbieh, in overeenstemming met het voorbeeld van de Salaf, en dit is 
zijn weg in (zijn boek) al‐Ibaanah die hij als laatst heeft geschreven.  

Zie de Risaalah van Shaykh Hammaad al‐Ansaarie over Aboel‐Hasan al‐Ash’arie 
 www.selefienederland.nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

op dat tijdstip, hij was niet in totale overeenstemming met alle specifieke punten van de Madhab van de Salaf, en
derhalve, bleven er zelfs in zijn laatste stadia tekenen van invloed over van zijn verleden.

Ibn ‘Asaakir zegt in "Tabyien Kadhieb al-Moeftaree" (p. 163):

Dus reflecteer, moge Allaah barmhartig met jou zijn, deze overtuiging die hij verduidelijkte en uitlegde, en
beaam de uitmuntendheid van deze geleerde, Imaam, die het uitgelegd en verduidelijkt heeft…en licht toe de
voortreffelijkheid van Aboel-Hasan en beaam zijn rechtvaardigheid en luister naar zijn beschrijving van Ahmad
met uitmuntendheid en zijn erkenning (in dat punt) zo dat jij weet dat zij in overeenstemming waren in
overtuiging, en onverdeeld in de fundamenten van de religie, en de madhab van de Soennah.

De essentie van wat er gebeurde met Aboe al-Hasan al-Ash’arie

Ibn Taymiyyah zei in Madjmoe' al-Fataawaa (12/199), waar hij vermeld wat er gebeurde met al-
Ash’arie:

...in feite, ondersteunde hij vele issues die welbekend waren bij Ahloe Soennah, en waarin zij werden tegen
gegaan door de Moe’tazielah, zoals de issue van ar-Roe’yah (het zien van Allaah in het hiernamaals), en
(Allaah’s) Spraak, en het bevestigen van de eigenschappen en andere soortgelijke zaken. Maar, zijn inzicht in
Kalaam (theologische filosofie) was gedetailleerd terwijl zijn inzicht in de Soennah algemeen was, en om deze
reden kwam hij overeen met de Moe’tazielah in sommige van hun fundamenten (Oesoel) waarmee zij in
oppositie bleven met de Soennah. En hij was overtuigd dat het mogelijk was voor hem om te verenigen tussen
deze fundamenten en tussen het ondersteunen van de Soennah, zoals hij deed in de issue van ar-Roe’yah, de
Spraak (van Allaah), en de eigenschappen die genoemd zijn in de overleveringen en andere soortgelijke zaken.
En degenen die hem tegengingen van Ahloe Soennah wal-Djamaa’ah en de Moe’tazielah, en de Filosofen zeiden:
“Hij is tegenstrijdig, die zaken waarin hij overeenkwam met de Moe’tazielah, contradicteren die (zaken) waarin
hij overeenkwam met Ahloe Soennah…

Samenvatting

Aboe al-Hasan al-Ash’arie was een leider in I’tizaal, en hij bleef hier veertig jaar op. Na dit nam hij een middenweg
tussen I’tizaal en de weg van de Salaf maar uiteindelijk in de meeste zaken neigend naar de Oesoel van de madhab
van de Salaf. En hij heeft boeken geschreven die getuigen voor dit.

De huidige volgelingen van al-Ash’arie zijn niet werkelijke volgelingen van al-Ash’arie, maar in feite volgelingen
van de tweede stadia van zijn leven waarin hij de opinies van Ibn Koellaab aannam. Zij volgen ook de invloeden
van de Djahmie en Moe’tazieli school van denken die achterbleven was bij Aboe al-Hasan al-Ash’arie en die toen
verdere ondersteuning kreeg van de latere Ash’aries zoals Aboe Moe’aali al-Djoewaynie met hun zware inmenging
in kalaam (theologische filosofie). Derhalve kunnen de hedendaagse Ash’aries beter beschreven worden als
Koellaabieten, of Djahmie Ash’aries – aangezien ZIJ NIET datgene volgen waarop Aboe al-Hasan is gestorven.
 www.selefienederland.nl – de verschillende stadia van Aboe al‐Hasan al‐Ash’arie 

Refereer naar het boek : "at-Tamyiez Fie Bayaan anna Madhab al-Ashaa'ierah Laysa ‘Alaa Madhab as-Salaf al-
‘Azeez" van Aboe ‘Oemar Haa’ee bin Saalim al-Haa’ee waarvan het bovenstaande is samengevat met wat
aanpassingen.

De Positie van de Ash’aries in relatie tot het bovenstaande

De hedendaagse Ash’aries hebben twee benaderingen in het proberen te vluchten van de implicaties van
hierboven:

A: Door te beweren dat Aboe al-Hasan al-Ash’arie zijn laatste boek schreef uit taqiyyah (misleiding) uit vrees
voor zijn leven!

B: Door te beweren dat de Hanbalies zaken hebben gefabriceerd in zijn boeken om het te doen lijken dat hij op
hun madhab was.

En zij gaan tot grote lengtes – achterover buigend eindigend op alle vier - in het trachten te bevestigen van de
laatste bewering. Maar zij zijn hiertoe niet instaat, en zij zullen nooit in staat zijn om Aboe al-Hasan al-Ash’arie’s
verwerping van zijn Moe’tazieli en Koellaabie verleden en zijn verlating van de ta’wiel van de Djahmieten te
ontkennen. Dit alles is duidelijk gemanifesteerd in zijn boeken en is historisch gedocumenteerd door de geleerden
en de geschiedkundigen.

Einde.