Professional Documents
Culture Documents
JUXTA
VULGATAM CLEMENTINAM
EDITIO ELECTRONICA
M ICHAELE T VVEEDALE
LONDINI MMV
The Bishops Conference of England and Wales gives its approval to the publication of Biblia Sacra juxta Vulgatam Clementinam.
Published with approbation.
CBCEW, 9th January 2006.
Index Generalis
Prfatio hujus editionis . . .
Decreta Concilii Tridentini . .
Constitutio Clementis viii . .
Prfatio ad lectorem officialis
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
pag.
v
vi
viii
ix
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
50
90
117
157
195
219
245
249
283
312
344
374
402
437
447
461
472
486
498
544
664
705
720
728
754
829
927
1018
1029
1040
1109
1131
1144
1150
1161
1163
1165
1173
Antiquum Testamentum
Genesis . . . . . . . . .
Exodus . . . . . . . . .
Leviticus . . . . . . . .
Numeri . . . . . . . . .
Deuteronomium . . . .
Josue . . . . . . . . . .
Judicum . . . . . . . .
Ruth . . . . . . . . . . .
Regum I . . . . . . . .
Regum II . . . . . . . .
Regum III . . . . . . . .
Regum IV . . . . . . .
Paralipomenon I . . . .
Paralipomenon II . . .
Esdr . . . . . . . . . .
Nehemi . . . . . . . .
Tobi . . . . . . . . . .
Judith . . . . . . . . . .
Esther . . . . . . . . . .
Job . . . . . . . . . . . .
Psalmi . . . . . . . . . .
Proverbia . . . . . . . .
Ecclesiastes . . . . . . .
Canticum Canticorum
Sapientia . . . . . . . .
Ecclesiasticus . . . . . .
Isaias . . . . . . . . . .
Jeremias . . . . . . . .
Lamentationes . . . . .
Baruch . . . . . . . . .
Ezechiel . . . . . . . . .
Daniel . . . . . . . . . .
Osee . . . . . . . . . . .
Joel . . . . . . . . . . .
Amos . . . . . . . . . .
Abdias . . . . . . . . .
Jonas . . . . . . . . . .
Micha . . . . . . . . .
Nahum . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
iii
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Habacuc . . . . .
Sophonias . . . .
Aggus . . . . . .
Zacharias . . . . .
Malachias . . . . .
Machaborum I .
Machaborum II
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1177
1181
1185
1188
1199
1202
1233
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1255
1288
1308
1342
1368
1402
1416
1429
1438
1443
1448
1451
1454
1457
1459
1463
1466
1468
1469
1479
1483
1487
1490
1494
1495
1496
1497
Novum Testamentum
Matthus . . . . . . . .
Marcus . . . . . . . . .
Lucas . . . . . . . . . .
Joannes . . . . . . . . .
Actus Apostolorum . .
Ad Romanos . . . . . .
Ad Corinthios I . . . .
Ad Corinthios II . . . .
Ad Galatas . . . . . . .
Ad Ephesios . . . . . .
Ad Philippenses . . . .
Ad Colossenses . . . .
Ad Thessalonicenses I
Ad Thessalonicenses II
Ad Timotheum I . . . .
Ad Timotheum II . . .
Ad Titum . . . . . . . .
Ad Philemonem . . . .
Ad Hebros . . . . . .
Jacobi . . . . . . . . . .
Petri I . . . . . . . . . .
Petri II . . . . . . . . .
Joannis I . . . . . . . .
Joannis II . . . . . . . .
Joannis III . . . . . . .
Jud . . . . . . . . . .
Apocalypsis . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
iv
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
vi
vii
viii
Prfatio ad lectorem
ex editione vaticana anni 1592
In multis magnisque beneficiis, qu per sacram Tridentinam Synodum Ecclesi su Deus contulit, id in primis numerandum videtur, quod inter tot
latinas editiones divinarum Scripturarum, solam veterem ac Vulgatam, qu
longo tot sculorum usu in Ecclesia probata fuerat, gravissimo Decreto authenticam declaravit. Nam, ut illud omittamus, quod ex recentibus editionibus non pauc ad hreses hujus temporis confirmandas licenter detort
videbantur : ipsa certe tanta versionum varietas, atque diversitas magnam in
Ecclesia Dei confusionem parere potuisset. Jam enim hac nostra tate illud
fere evenisse constat, quod sanctus Hieronymus tempore suo accidisse testatus est, tot scilicet fuisse exemplaria, quot codices ; cum unusquisque pro
arbitrio suo adderet, vel detraheret.
Hujus autem veteris ac Vulgat editionis tanta semper fuit auctoritas,
tamque excellens prstantia, ut eam ceteris omnibus latinis editionibus longe
anteferendam esse, apud quos judices in dubium revocari non posset. Qui
namque in ea libri continentur (ut a majoribus nostris quasi per manus traditum nobis est) partim ex sancti Hieronymi translatione, vel emendatione suscepti sunt ; partim retenti ex antiquissima quadam editione latina, quam sanctus Hieronymus communem et Vulgatam, sanctus Augustinus Italam, sanctus
Gregorius Veterem translationem appellat.
Ac de Veteris quidem hujus, sive Ital editionis sinceritate atque prstantia prclarum sancti Augustini testimonium exstat in secundo libro De
doctrina christiana, ubi latinis omnibus editionibus, qu tunc plurim circumferebantur, Italam prferendam censuit, quod esset, ut ipse loquitur, verborum tenacior cum perspicuitate sententi. De sancto vero Hieronymo multa
exstant veterum Patrum egregia testimonia : eum enim sanctus Augustinus
hominem doctissimum, ac trium linguarum peritissimum vocat, atque ejus
translationem ipsorum quoque hebrorum testimonio veracem esse confirmat. Eumdem sanctus Gregorius ita prdicat, ut ejus translationem, quam
novam appellat, ex hebro eloquio cuncta verius transfudisse dicat : atque
idcirco dignissimam esse, cui fides in omnibus habeatur. Sanctus autem
Isidorus non uno in loco Hieronymianam versionem ceteris omnibus anteponit, eamque ab ecclesiis christianis communiter recipi ac probari affirmat,
quod sit in verbis clarior, et veracior in sententiis. Sophronius quoque, vir eruditissimus, sancti Hieronymi translationem non latinis modo, sed etiam grcis valde probari animadvertens, tanti eam fecit, ut psalterium et prophetas ex
Hieronymi versione in grcum eleganti sermone transtulerit. Porro qui secuti sunt, viri doctissimi, Remigius, Beda, Rabanus, Haymo, Anselmus, Petrus
Damiani, Richardus, Hugo, Bernardus, Rupertus, Petrus Lombardus, Alexander, Albertus, Thomas, Bonaventura, ceterique omnes, qui his nongentis annis in Ecclesia floruerunt, sancti Hieronymi versione ita sunt usi, ut ceter,
qu pene innumerabiles erant, quasi laps de manibus theologorum, penitus
obsoleverint. Quare non immerito catholica Ecclesia sanctum Hieronymum
doctorem maximum, atque ad Scripturas sacras interpretandas divinitus excitatum ita celebrat, ut jam difficile non sit illorum omnium damnare judicium, qui vel tam eximii doctoris lucubrationibus non acquiescunt, vel etiam
meliora, aut certe paria prstare se posse confidunt.
ix
fortasse tam longo tempore identidem describendo minus puri, atque integri evaserunt ; tum denique quia sacr Congregationi amplissimorum Cardinalium, aliisque eruditissimis viris ad hoc opus a Sede Apostolica delectis
propositum non fuit, novam aliquam editionem cudere, vel antiquum interpretem ulla ex parte corrigere, vel emendare ; sed ipsam veterem, ac Vulgatam
editionem latinam a mendis veterum librariorum, necnon pravarum emendationum erroribus repurgatam, su pristin integritati, ac puritati, quoad ejus
fieri potuit, restituere ; eaque restituta, ut quam emendatissime imprimeretur
juxta Concilii cumenici Decretum pro viribus operam dare.
Porro in hac editione nihil non canonicum, nihil ascititium, nihil extraneum apponere visum est : atque ea causa fuit, cur liber tertius et quartus Esdr inscripti, quos inter canonicos libros sacra Tridentina Synodus non annumeravit, ipsa etiam Manass regis Oratio, qu neque hebraice, neque grce
quidem exstat, neque in manuscriptis antiquioribus invenitur, neque pars est
ullius canonici libri, extra canonic Scriptur seriem posita sint : et null ad
marginem concordanti (qu posthac inibi apponi non prohibentur), null
not, null vari lectiones, null denique prfationes, nulla argumenta ad
librorum initia conspiciantur.
Sed sicut Apostolica Sedes industriam eorum non damnat, qui concordantias locorum, varias lectiones, prfationes sancti Hieronymi, et alia id genus
in aliis editionibus inseruerunt ; ita quoque non prohibet, quin alio genere
caracteris in hac ipsa Vaticana editione ejusmodi adjumenta pro studiosorum
commoditate, atque utilitate in posterum adjiciantur ; ita tamen, ut lectiones
vari ad marginem ipsius textus minime annotentur.
xi
Liber Genesis
In principio creavit Deus clum et terram. 2 Terra autem erat inanis et
vacua, et tenebr erant super faciem abyssi : et spiritus Dei ferebatur
super aquas. 3 Dixitque Deus : Fiat lux. Et facta est lux. 4 Et vidit Deus
lucem quod esset bona : et divisit lucem a tenebris. 5 Appellavitque lucem
Diem, et tenebras Noctem : factumque est vespere et mane, dies unus. 6 Dixit
quoque Deus : Fiat firmamentum in medio aquarum : et dividat aquas ab
aquis. 7 Et fecit Deus firmamentum, divisitque aquas, qu erant sub firmamento, ab his, qu erant super firmamentum. Et factum est ita. 8 Vocavitque
Deus firmamentum, Clum : et factum est vespere et mane, dies secundus.
9
Dixit vero Deus : Congregentur aqu, qu sub clo sunt, in locum unum :
et appareat arida. Et factum est ita. 10 Et vocavit Deus aridam Terram, congregationesque aquarum appellavit Maria. Et vidit Deus quod esset bonum. 11 Et
ait : Germinet terra herbam virentem, et facientem semen, et lignum pomiferum faciens fructum juxta genus suum, cujus semen in semetipso sit super
terram. Et factum est ita. 12 Et protulit terra herbam virentem, et facientem semen juxta genus suum, lignumque faciens fructum, et habens unumquodque
sementem secundum speciem suam. Et vidit Deus quod esset bonum. 13 Et
factum est vespere et mane, dies tertius. 14 Dixit autem Deus : Fiant luminaria
in firmamento cli, et dividant diem ac noctem, et sint in signa et tempora,
et dies et annos : 15 ut luceant in firmamento cli, et illuminent terram. Et
factum est ita. 16 Fecitque Deus duo luminaria magna : luminare majus, ut
presset diei : et luminare minus, ut presset nocti : et stellas. 17 Et posuit
eas in firmamento cli, ut lucerent super terram, 18 et pressent diei ac nocti,
et dividerent lucem ac tenebras. Et vidit Deus quod esset bonum. 19 Et factum est vespere et mane, dies quartus. 20 Dixit etiam Deus : Producant aqu
reptile anim viventis, et volatile super terram sub firmamento cli. 21 Creavitque Deus cete grandia, et omnem animam viventem atque motabilem, quam
produxerant aqu in species suas, et omne volatile secundum genus suum.
Et vidit Deus quod esset bonum. 22 Benedixitque eis, dicens : Crescite, et
multiplicamini, et replete aquas maris : avesque multiplicentur super terram.
23
Et factum est vespere et mane, dies quintus. 24 Dixit quoque Deus : Producat terra animam viventem in genere suo, jumenta, et reptilia, et bestias terr
secundum species suas. Factumque est ita. 25 Et fecit Deus bestias terr juxta
species suas, et jumenta, et omne reptile terr in genere suo.
Et vidit Deus quod esset bonum, 26 et ait : Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram : et prsit piscibus maris, et volatilibus cli,
et bestiis, universque terr, omnique reptili, quod movetur in terra. 27 Et
creavit Deus hominem ad imaginem suam : ad imaginem Dei creavit illum,
masculum et feminam creavit eos. 28 Benedixitque illis Deus, et ait : Crescite
et multiplicamini, et replete terram, et subjicite eam, et dominamini piscibus
maris, et volatilibus cli, et universis animantibus, qu moventur super terram. 29 Dixitque Deus : Ecce dedi vobis omnem herbam afferentem semen
super terram, et universa ligna qu habent in semetipsis sementem generis
sui, ut sint vobis in escam : 30 et cunctis animantibus terr, omnique volucri cli, et universis qu moventur in terra, et in quibus est anima vivens, ut
habeant ad vescendum. Et factum est ita. 31 Viditque Deus cuncta qu fecerat,
et erant valde bona. Et factum est vespere et mane, dies sextus.
Genesis
illum, quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret.
4
Ist sunt generationes cli et terr, quando creata sunt, in die quo fecit
Dominus Deus clum et terram, 5 et omne virgultum agri antequam oriretur in terra, omnemque herbam regionis priusquam germinaret : non enim
pluerat Dominus Deus super terram, et homo non erat qui operaretur terram : 6 sed fons ascendebat e terra, irrigans universam superficiem terr.
7
Formavit igitur Dominus Deus hominem de limo terr, et inspiravit in faciem ejus spiraculum vit, et factus est homo in animam viventem. 8 Plantaverat autem Dominus Deus paradisum voluptatis a principio, in quo posuit
hominem quem formaverat. 9 Produxitque Dominus Deus de humo omne
lignum pulchrum visu, et ad vescendum suave lignum etiam vit in medio
paradisi, lignumque scienti boni et mali. 10 Et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad irrigandum paradisum, qui inde dividitur in quatuor capita.
11
Nomen uni Phison : ipse est qui circuit omnem terram Hevilath, ubi nascitur aurum : 12 et aurum terr illius optimum est ; ibi invenitur bdellium, et
lapis onychinus. 13 Et nomen fluvii secundi Gehon ; ipse est qui circumit omnem terram thiopi. 14 Nomen vero fluminis tertii, Tigris : ipse vadit contra
Assyrios. Fluvius autem quartus, ipse est Euphrates. 15 Tulit ergo Dominus
Deus hominem, et posuit eum in paradiso voluptatis, ut operaretur, et custodiret illum : 16 prcepitque ei, dicens : Ex omni ligno paradisi comede ;
17
de ligno autem scienti boni et mali ne comedas : in quocumque enim
die comederis ex eo, morte morieris. 18 Dixit quoque Dominus Deus : Non
est bonum esse hominem solum : faciamus ei adjutorium simile sibi. 19 Formatis igitur Dominus Deus de humo cunctis animantibus terr, et universis
volatilibus cli, adduxit ea ad Adam, ut videret quid vocaret ea : omne enim
quod vocavit Adam anim viventis, ipsum est nomen ejus. 20 Appellavitque
Adam nominibus suis cuncta animantia, et universa volatilia cli, et omnes
bestias terr : Ad vero non inveniebatur adjutor similis ejus. 21 Immisit ergo
Dominus Deus soporem in Adam : cumque obdormisset, tulit unam de costis
ejus, et replevit carnem pro ea. 22 Et dificavit Dominus Deus costam, quam
tulerat de Adam, in mulierem : et adduxit eam ad Adam. 23 Dixitque Adam :
Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea : hc vocabitur Virago,
quoniam de viro sumpta est. 24 Quam ob rem relinquet homo patrem suum,
et matrem, et adhrebit uxori su : et erunt duo in carne una. 25 Erat autem
uterque nudus, Adam scilicet et uxor ejus : et non erubescebant.
Sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terr qu fecerat Domi3comederetis
nus Deus. Qui dixit ad mulierem : Cur prcepit vobis Deus ut non
de omni ligno paradisi ?
Cui respondit mulier : De fructu
2
Genesis
esse nudos, consuerunt folia ficus, et fecerunt sibi perizomata. 8 Et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem,
abscondit se Adam et uxor ejus a facie Domini Dei in medio ligni paradisi.
9
Vocavitque Dominus Deus Adam, et dixit ei : Ubi es ? 10 Qui ait : Vocem tuam audivi in paradiso, et timui, eo quod nudus essem, et abscondi me. 11 Cui
dixit : Quis enim indicavit tibi quod nudus esses, nisi quod ex ligno de quo
prceperam tibi ne comederes, comedisti ? 12 Dixitque Adam : Mulier, quam
dedisti mihi sociam, dedit mihi de ligno, et comedi. 13 Et dixit Dominus Deus
ad mulierem : Quare hoc fecisti ? Qu respondit : Serpens decepit me, et
comedi.
14
Et ait Dominus Deus ad serpentem :
Quia fecisti hoc,
maledictus es inter omnia animantia, et bestias terr :
super pectus tuum gradieris, et terram comedes cunctis diebus
vit tu.
15
Inimicitias ponam inter te et mulierem,
et semen tuum et semen illius :
ipsa conteret caput tuum,
et tu insidiaberis calcaneo ejus.
16
post multos dies ut offerret Cain de fructibus terr munera Domino. 4 Abel
quoque obtulit de primogenitis gregis sui, et de adipibus eorum : et respexit
Dominus ad Abel, et ad munera ejus. 5 Ad Cain vero, et ad munera illius non
respexit : iratusque est Cain vehementer, et concidit vultus ejus. 6 Dixitque
Dominus ad eum : Quare iratus es ? et cur concidit facies tua ? 7 nonne si
bene egeris, recipies : sin autem male, statim in foribus peccatum aderit ? sed
sub te erit appetitus ejus, et tu dominaberis illius. 8 Dixitque Cain ad Abel
fratrem suum : Egrediamur foras. Cumque essent in agro, consurrexit Cain
adversus fratrem suum Abel, et interfecit eum. 9 Et ait Dominus ad Cain :
Ubi est Abel frater tuus ? Qui respondit : Nescio : num custos fratris mei
sum ego ? 10 Dixitque ad eum : Quid fecisti ? vox sanguinis fratris tui clamat
ad me de terra. 11 Nunc igitur maledictus eris super terram, qu aperuit os
3
Genesis
suum, et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua. 12 Cum operatus fueris
eam, non dabit tibi fructus suos : vagus et profugus eris super terram. 13 Dixitque Cain ad Dominum : Major est iniquitas mea, quam ut veniam merear.
14
Ecce ejicis me hodie a facie terr, et a facie tua abscondar, et ero vagus
et profugus in terra : omnis igitur qui invenerit me, occidet me. 15 Dixitque
ei Dominus : Nequaquam ita fiet : sed omnis qui occiderit Cain, septuplum
punietur. Posuitque Dominus Cain signum, ut non interficeret eum omnis
qui invenisset eum. 16 Egressusque Cain a facie Domini, habitavit profugus in
terra ad orientalem plagam Eden.
17
Cognovit autem Cain uxorem suam, qu concepit, et peperit Henoch :
et dificavit civitatem, vocavitque nomen ejus ex nomine filii sui, Henoch.
18
Porro Henoch genuit Irad, et Irad genuit Maviael, et Maviael genuit Mathusael, et Mathusael genuit Lamech. 19 Qui accepit duas uxores, nomen uni
Ada, et nomen alteri Sella. 20 Genuitque Ada Jabel, qui fuit pater habitantium
in tentoriis, atque pastorum. 21 Et nomen fratris ejus Jubal : ipse fuit pater canentium cithara et organo. 22 Sella quoque genuit Tubalcain, qui fuit malleator
et faber in cuncta opera ris et ferri. Soror vero Tubalcain, Noema. 23 Dixitque
Lamech uxoribus suis Ad et Sell :
Audite vocem meam, uxores Lamech ;
auscultate sermonem meum :
quoniam occidi virum in vulnus meum,
et adolescentulum in livorem meum.
24
Septuplum ultio dabitur de Cain :
de Lamech vero septuagies septies.
25
Cognovit quoque adhuc Adam uxorem suam : et peperit filium, vocavitque nomen ejus Seth, dicens : Posuit mihi Deus semen aliud pro Abel, quem
occidit Cain. 26 Sed et Seth natus est filius, quem vocavit Enos : iste cpit
invocare nomen Domini.
Hic est liber generationis Adam. In die qua creavit Deus hominem, ad
5benedixit
similitudinem Dei fecit illum.
Masculum et feminam creavit eos, et
illis : et vocavit nomen eorum Adam, in die quo creati sunt. Vixit
2
Genesis
genuit Henoch, octingentis annis, et genuit filios et filias. 20 Et facti sunt omnes
dies Jared nongenti sexaginta duo anni, et mortuus est. 21 Porro Henoch vixit
sexaginta quinque annis, et genuit Mathusalam. 22 Et ambulavit Henoch cum
Deo : et vixit, postquam genuit Mathusalam, trecentis annis, et genuit filios
et filias. 23 Et facti sunt omnes dies Henoch trecenti sexaginta quinque anni.
24
Ambulavitque cum Deo, et non apparuit : quia tulit eum Deus. 25 Vixit
quoque Mathusala centum octoginta septem annis, et genuit Lamech. 26 Et
vixit Mathusala, postquam genuit Lamech, septingentis octoginta duobus annis, et genuit filios et filias. 27 Et facti sunt omnes dies Mathusala nongenti
sexaginta novem anni, et mortuus est. 28 Vixit autem Lamech centum octoginta duobus annis, et genuit filium : 29 vocavitque nomen ejus Noe, dicens : Iste
consolabitur nos ab operibus et laboribus manuum nostrarum in terra, cui
maledixit Dominus. 30 Vixitque Lamech, postquam genuit Noe, quingentis
nonaginta quinque annis, et genuit filios et filias. 31 Et facti sunt omnes dies
Lamech septingenti septuaginta septem anni, et mortuus est. Noe vero cum
quingentorum esset annorum, genuit Sem, Cham et Japheth.
cpissent homines multiplicari super terram, et filias procre6sibi Cumque
assent, videntes filii Dei filias hominum quod essent pulchr, acceperunt
uxores ex omnibus, quas elegerant. Dixitque Deus : Non permanebit
2
spiritus meus in homine in ternum, quia caro est : eruntque dies illius centum viginti annorum. 4 Gigantes autem erant super terram in diebus illis :
postquam enim ingressi sunt filii Dei ad filias hominum, illque genuerunt,
isti sunt potentes a sculo viri famosi. 5 Videns autem Deus quod multa malitia hominum esset in terra, et cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum
omni tempore, 6 pnituit eum quod hominum fecisset in terra. Et tactus dolore cordis intrinsecus, 7 Delebo, inquit, hominem, quem creavi, a facie terr,
ab homine usque ad animantia, a reptili usque ad volucres cli : pnitet enim
me fecisse eos.
8
Noe vero invenit gratiam coram Domino. 9 H sunt generationes Noe :
Noe vir justus atque perfectus fuit in generationibus suis ; cum Deo ambulavit. 10 Et genuit tres filios, Sem, Cham et Japheth. 11 Corrupta est autem terra
coram Deo, et repleta est iniquitate. 12 Cumque vidisset Deus terram esse corruptam (omnis quippe caro corruperat viam suam super terram), 13 dixit ad
Noe : Finis univers carnis venit coram me : repleta est terra iniquitate a facie
eorum, et ego disperdam eos cum terra. 14 Fac tibi arcam de lignis lvigatis ;
mansiunculas in arca facies, et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus. 15 Et
sic facies eam : trecentorum cubitorum erit longitudo arc, quinquaginta cubitorum latitudo, et triginta cubitorum altitudo illius. 16 Fenestram in arca
facies, et in cubito consummabis summitatem ejus : ostium autem arc pones
ex latere ; deorsum, cnacula et tristega facies in ea.
17
Ecce ego adducam aquas diluvii super terram, ut interficiam omnem
carnem, in qua spiritus vit est subter clum : universa qu in terra sunt,
consumentur. 18 Ponamque fdus meum tecum : et ingredieris arcam tu et filii tui, uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum. 19 Et ex cunctis animantibus
univers carnis bina induces in arcam, ut vivant tecum : masculini sexus et
feminini. 20 De volucribus juxta genus suum, et de jumentis in genere suo, et
ex omni reptili terr secundum genus suum : bina de omnibus ingredientur
tecum, ut possint vivere. 21 Tolles igitur tecum ex omnibus escis, qu man-
Genesis
hibit sunt pluvi de clo. 3 Reversque sunt aqu de terra euntes et redeuntes : et cperunt minui post centum quinquaginta dies. 4 Requievitque arca
mense septimo, vigesimo septimo die mensis, super montes Armeni. 5 At
vero aqu ibant et decrescebant usque ad decimum mensem : decimo enim
mense, primo die mensis, apparuerunt cacumina montium. 6 Cumque transissent quadraginta dies, aperiens Noe fenestram arc, quam fecerat, dimisit
corvum, 7 qui egrediebatur, et non revertebatur, donec siccarentur aqu su6
Genesis
per terram. 8 Emisit quoque columbam post eum, ut videret si jam cessassent
aqu super faciem terr. 9 Qu cum non invenisset ubi requiesceret pes ejus,
reversa est ad eum in arcam : aqu enim erant super universam terram :
extenditque manum, et apprehensam intulit in arcam. 10 Expectatis autem ultra septem diebus aliis, rursum dimisit columbam ex arca. 11 At illa venit ad
eum ad vesperam, portans ramum oliv virentibus foliis in ore suo : intellexit
ergo Noe quod cessassent aqu super terram. 12 Expectavitque nihilominus
septem alios dies : et emisit columbam, qu non est reversa ultra ad eum.
13
Igitur sexcentesimo primo anno, primo mense, prima die mensis, imminut sunt aqu super terram : et aperiens Noe tectum arc, aspexit, viditque
quod exsiccata esset superficies terr. 14 Mense secundo, septimo et vigesimo
die mensis arefacta est terra.
15
Locutus est autem Deus ad Noe, dicens : 16 Egredere de arca, tu et uxor
tua, filii tui et uxores filiorum tuorum tecum. 17 Cuncta animantia, qu sunt
apud te, ex omni carne, tam in volatilibus quam in bestiis et universis reptilibus, qu reptant super terram, educ tecum, et ingredimini super terram :
crescite et multiplicamini super eam. 18 Egressus est ergo Noe, et filii ejus : uxor illius, et uxores filiorum ejus cum eo. 19 Sed et omnia animantia, jumenta, et
reptilia qu reptant super terram, secundum genus suum, egressa sunt de arca. 20 dificavit autem Noe altare Domino : et tollens de cunctis pecoribus et
volucribus mundis, obtulit holocausta super altare. 21 Odoratusque est Dominus odorem suavitatis, et ait : Nequaquam ultra maledicam terr propter
homines : sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab
adolescentia sua : non igitur ultra percutiam omnem animam viventem sicut feci. 22 Cunctis diebus terr, sementis et messis, frigus et stus, stas et
hiems, nox et dies non requiescent.
Benedixitque Deus Noe et filiis ejus. Et dixit ad eos : Crescite, et multi9
plicamini, et replete terram. Et terror vester ac tremor sit super cuncta
animalia terr, et super omnes volucres cli, cum universis qu moventur
2
super terram : omnes pisces maris manui vestr traditi sunt. 3 Et omne, quod
movetur et vivit, erit vobis in cibum : quasi olera virentia tradidi vobis omnia. 4 Excepto, quod carnem cum sanguine non comedetis. 5 Sanguinem enim
animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum : et de manu
hominis, de manu viri, et fratris ejus requiram animam hominis. 6 Quicumque
effuderit humanum sanguinem, fundetur sanguis illius : ad imaginem quippe
Dei factus est homo. 7 Vos autem crescite et multiplicamini, et ingredimini
super terram, et implete eam.
8
Hc quoque dixit Deus ad Noe, et ad filios ejus cum eo : 9 Ecce ego statuam pactum meum vobiscum, et cum semine vestro post vos : 10 et ad omnem
animam viventem, qu est vobiscum, tam in volucribus quam in jumentis et
pecudibus terr cunctis, qu egressa sunt de arca, et universis bestiis terr.
11
Statuam pactum meum vobiscum, et nequaquam ultra interficietur omnis
caro aquis diluvii, neque erit deinceps diluvium dissipans terram. 12 Dixitque
Deus : Hoc signum fderis quod do inter me et vos, et ad omnem animam
viventem, qu est vobiscum in generationes sempiternas : 13 arcum meum
ponam in nubibus, et erit signum fderis inter me et inter terram. 14 Cumque
obduxero nubibus clum, apparebit arcus meus in nubibus : 15 et recordabor
fderis mei vobiscum, et cum omni anima vivente qu carnem vegetat : et
non erunt ultra aqu diluvii ad delendum universam carnem. 16 Eritque arcus
Genesis
Dixitque :
Benedictus Dominus Deus Sem,
sit Chanaan servus ejus.
27
Dilatet Deus Japheth, et habitet in tabernaculis Sem,
sitque Chanaan servus ejus.
28
Vixit autem Noe post diluvium trecentis quinquaginta annis. 29 Et impleti sunt omnes dies ejus nongentorum quinquaginta annorum : et mortuus
est.
H sunt generationes filiorum Noe, Sem, Cham et Japheth : natique
10
sunt eis filii post diluvium. Filii Japheth : Gomer, et Magog, et Madai,
et Javan, et Thubal, et Mosoch, et Thiras. Porro filii Gomer : Ascenez et
2
Riphath et Thogorma. Filii autem Javan : Elisa et Tharsis, Cetthim et Dodanim. 5 Ab his divis sunt insul gentium in regionibus suis, unusquisque
secundum linguam suam et familias suas in nationibus suis.
6
Filii autem Cham : Chus, et Mesraim, et Phuth, et Chanaan. 7 Filii Chus :
Saba, et Hevila, et Sabatha, et Regma, et Sabatacha. Filii Regma : Saba et
Dadan. 8 Porro Chus genuit Nemrod : ipse cpit esse potens in terra, 9 et erat
robustus venator coram Domino. Ob hoc exivit proverbium : Quasi Nemrod
robustus venator coram Domino. 10 Fuit autem principium regni ejus Babylon,
et Arach et Achad, et Chalanne, in terra Sennaar. 11 De terra illa egressus est
Assur, et dificavit Niniven, et plateas civitatis, et Chale. 12 Resen quoque
inter Niniven et Chale : hc est civitas magna. 13 At vero Mesraim genuit
Ludim, et Anamim et Laabim, Nephthuim, 14 et Phetrusim, et Chasluim :
de quibus egressi sunt Philisthiim et Caphtorim. 15 Chanaan autem genuit
Sidonem primogenitum suum. Hethum, 16 et Jebusum, et Amorrhum,
Gergesum, 17 Hevum, et Aracum : Sinum, 18 et Aradium, Samarum, et
Amathum : et post hc disseminati sunt populi Chananorum. 19 Factique
sunt termini Chanaan venientibus a Sidone Geraram usque Gazam, donec
ingrediaris Sodomam et Gomorrham, et Adamam, et Seboim usque Lesa. 20 Hi
sunt filii Cham in cognationibus, et linguis, et generationibus, terrisque et
gentibus suis.
8
Genesis
21
De Sem quoque nati sunt, patre omnium filiorum Heber, fratre Japheth
majore. 22 Filii Sem : lam, et Assur, et Arphaxad, et Lud, et Aram. 23 Filii
Aram : Us, et Hul, et Gether, et Mes. 24 At vero Arphaxad genuit Sale, de
quo ortus est Heber. 25 Natique sunt Heber filii duo : nomen uni Phaleg,
eo quod in diebus ejus divisa sit terra : et nomen fratris ejus Jectan. 26 Qui
Jectan genuit Elmodad, et Saleph, et Asarmoth, Jare, 27 et Aduram, et Uzal,
et Decla, 28 et Ebal, et Abimael, Saba, 29 et Ophir, et Hevila, et Jobab : omnes
isti, filii Jectan. 30 Et facta est habitatio eorum de Messa pergentibus usque
Sephar montem orientalem. 31 Isti filii Sem secundum cognationes, et linguas,
et regiones in gentibus suis. 32 H famili Noe juxta populos et nationes suas.
Ab his divis sunt gentes in terra post diluvium.
11
Genesis
nec habebat liberos. 31 Tulit itaque Thare Abram filium suum, et Lot filium
Aran, filium filii sui, et Sarai nurum suam, uxorem Abram filii sui, et eduxit
eos de Ur Chaldorum, ut irent in terram Chanaan : veneruntque usque
Haran, et habitaverunt ibi. 32 Et facti sunt dies Thare ducentorum quinque
annorum, et mortuus est in Haran.
Dixit autem Dominus ad Abram : Egredere de terra tua, et de cog12
natione tua, et de domo patris tui, et veni in terram quam monstrabo tibi.
Faciamque te in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnifi2
die in Bethel, usque ad locum ubi prius fixerat tabernaculum inter Bethel et
Hai, 4 in loco altaris quod fecerat prius : et invocavit ibi nomen Domini. 5 Sed
et Lot qui erat cum Abram, fuerunt greges ovium, et armenta, et tabernacula.
6
Nec poterat eos capere terra, ut habitarent simul : erat quippe substantia
eorum multa, et nequibant habitare communiter. 7 Unde et facta est rixa inter
pastores gregum Abram et Lot. Eo autem tempore Chananus et Pherezus
habitabant in terra illa. 8 Dixit ergo Abram ad Lot : Ne quso sit jurgium
10
Genesis
inter me et te, et inter pastores meos et pastores tuos : fratres enim sumus.
9
Ecce universa terra coram te est : recede a me, obsecro : si ad sinistram ieris,
ego dexteram tenebo : si tu dexteram elegeris, ego ad sinistram pergam. 10 Elevatis itaque Lot oculis, vidit omnem circa regionem Jordanis, qu universa
irrigabatur antequam subverteret Dominus Sodomam et Gomorrham, sicut
paradisus Domini, et sicut gyptus venientibus in Segor. 11 Elegitque sibi Lot
regionem circa Jordanem, et recessit ab oriente : divisique sunt alterutrum a
fratre suo. 12 Abram habitavit in terra Chanaan ; Lot vero moratus est in oppidis, qu erant circa Jordanem, et habitavit in Sodomis. 13 Homines autem
Sodomit pessimi erant, et peccatores coram Domino nimis.
14
Dixitque Dominus ad Abram, postquam divisus est ab eo Lot : Leva
oculos tuos et vide a loco, in quo nunc es, ad aquilonem et meridiem, ad orientem et occidentem. 15 Omnem terram, quam conspicis, tibi dabo, et semini
tuo usque in sempiternum. 16 Faciamque semen tuum sicut pulverem terr :
si quis potest hominum numerare pulverem terr, semen quoque tuum numerare poterit. 17 Surge, et perambula terram in longitudine et in latitudine
sua : quia tibi daturus sum eam. 18 Movens igitur tabernaculum suum Abram,
venit, et habitavit juxta convallem Mambre, qu est in Hebron : dificavitque
ibi altare Domino.
Factum est autem in illo tempore, ut Amraphel rex Sennaar, et Arioch
14
rex Ponti, et Chodorlahomor rex Elamitarum, et Thadal rex gentium
inirent bellum contra Bara regem Sodomorum, et contra Bersa regem Go2
11
Genesis
sum ejus postquam reversus est a cde Chodorlahomor, et regum qui cum eo
erant in valle Save, qu est vallis regis.
18
At vero Melchisedech rex Salem, proferens panem et vinum, erat enim
sacerdos Dei altissimi, 19 benedixit ei, et ait : Benedictus Abram Deo excelso,
qui creavit clum et terram : 20 et benedictus Deus excelsus, quo protegente,
hostes in manibus tuis sunt. Et dedit ei decimas ex omnibus. 21 Dixit autem rex
Sodomorum ad Abram : Da mihi animas, cetera tolle tibi. 22 Qui respondit
ei : Levo manum meam ad Dominum Deum excelsum possessorem cli et
terr, 23 quod a filo subtegminis usque ad corigiam calig, non accipiam ex
omnibus qu tua sunt, ne dicas : Ego ditavi Abram : 24 exceptis his, qu
comederunt juvenes, et partibus virorum, qui venerunt mecum, Aner, Escol et
Mambre : isti accipient partes suas.
His itaque transactis, factus est sermo Domini ad Abram per visionem
15
dicens : Noli timere, Abram : ego protector tuus sum, et merces tua
magna nimis. Dixitque Abram : Domine Deus, quid dabis mihi ? ego vadam
2
absque liberis, et filius procuratoris domus me iste Damascus Eliezer. 3 Addiditque Abram : Mihi autem non dedisti semen, et ecce vernaculus meus,
hres meus erit. 4 Statimque sermo Domini factus est ad eum, dicens : Non
erit hic hres tuus, sed qui egredietur de utero tuo, ipsum habebis hredem.
5
Eduxitque eum foras, et ait illi : Suspice clum, et numera stellas, si potes.
Et dixit ei : Sic erit semen tuum. 6 Credidit Abram Deo, et reputatum est illi ad
justitiam. 7 Dixitque ad eum : Ego Dominus qui eduxi te de Ur Chaldorum
ut darem tibi terram istam, et possideres eam. 8 At ille ait : Domine Deus,
unde scire possum quod possessurus sim eam ? 9 Et respondens Dominus :
Sume, inquit, mihi vaccam triennem, et capram trimam, et arietem annorum
trium, turturem quoque et columbam. 10 Qui tollens universa hc, divisit ea
per medium, et utrasque partes contra se altrinsecus posuit ; aves autem non
divisit. 11 Descenderuntque volucres super cadavera, et abigebat eas Abram.
12
Cumque sol occumberet, sopor irruit super Abram, et horror magnus et
tenebrosus invasit eum. 13 Dictumque est ad eum : Scito prnoscens quod
peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua, et subjicient eos servituti, et affligent quadringentis annis. 14 Verumtamen gentem, cui servituri
sunt, ego judicabo : et post hc egredientur cum magna substantia. 15 Tu
autem ibis ad patres tuos in pace, sepultus in senectute bona. 16 Generatione
autem quarta revertentur huc : necdum enim complet sunt iniquitates Amorrhorum usque ad prsens tempus. 17 Cum ergo occubuisset sol, facta est
caligo tenebrosa, et apparuit clibanus fumans, et lampas ignis transiens inter
divisiones illas. 18 In illo die pepigit Dominus fdus cum Abram, dicens :
Semini tuo dabo terram hanc a fluvio gypti usque ad fluvium magnum Euphraten, 19 Cinos, et Cenezos, Cedmonos, 20 et Hethos, et Pherezos,
Raphaim quoque, 21 et Amorrhos, et Chananos, et Gergesos, et Jebusos.
Igitur Sarai, uxor Abram, non genuerat liberos : sed habens ancillam
16
gyptiam nomine Agar, dixit marito suo : Ecce, conclusit me Dominus, ne parerem. Ingredere ad ancillam meam, si forte saltem ex illa suscipi2
Genesis
13
Genesis
pariet tibi Sara tempore isto in anno altero. 22 Cumque finitus esset sermo
loquentis cum eo, ascendit Deus ab Abraham.
23
Tulit autem Abraham Ismael filium suum, et omnes vernaculos domus
su, universosque quos emerat, cunctos mares ex omnibus viris domus su :
et circumcidit carnem prputii eorum statim in ipsa die, sicut prceperat
ei Deus. 24 Abraham nonaginta et novem erat annorum quando circumcidit
carnem prputii sui. 25 Et Ismael filius tredecim annos impleverat tempore
circumcisionis su. 26 Eadem die circumcisus est Abraham et Ismael filius
ejus : 27 et omnes viri domus illius, tam vernaculi, quam emptitii et alienigen
pariter circumcisi sunt.
Apparuit autem ei Dominus in convalle Mambre sedenti in ostio taber18
naculi sui in ipso fervore diei. Cumque elevasset oculos, apparuerunt
ei tres viri stantes prope eum : quos cum vidisset, cucurrit in occursum eorum
2
de ostio tabernaculi, et adoravit in terram. 3 Et dixit : Domine, si inveni gratiam in oculis tuis, ne transeas servum tuum : 4 sed afferam pauxillum aqu,
et lavate pedes vestros, et requiescite sub arbore. 5 Ponamque buccellam panis, et confortate cor vestrum : postea transibitis : idcirco enim declinastis ad
servum vestrum. Qui dixerunt : Fac ut locutus es. 6 Festinavit Abraham in
tabernaculum ad Saram, dixitque ei : Accelera, tria sata simil commisce, et
fac subcinericios panes. 7 Ipse vero ad armentum cucurrit, et tulit inde vitulum tenerrimum et optimum, deditque puero : qui festinavit et coxit illum.
8
Tulit quoque butyrum et lac, et vitulum quem coxerat, et posuit coram eis :
ipse vero stabat juxta eos sub arbore.
9
Cumque comedissent, dixerunt ad eum : Ubi est Sara uxor tua ? Ille
respondit : Ecce in tabernaculo est. 10 Cui dixit : Revertens veniam ad te tempore isto, vita comite, et habebit filium Sara uxor tua. Quo audito, Sara risit
post ostium tabernaculi. 11 Erant autem ambo senes, provectque tatis, et
desierant Sar fieri muliebria. 12 Qu risit occulte dicens : Postquam consenui, et dominus meus vetulus est, voluptati operam dabo ? 13 Dixit autem
Dominus ad Abraham : Quare risit Sara, dicens : Num vere paritura sum
anus ? 14 Numquid Deo quidquam est difficile ? juxta condictum revertar ad
te hoc eodem tempore, vita comite, et habebit Sara filium. 15 Negavit Sara,
dicens : Non risi, timore perterrita. Dominus autem : Non est, inquit, ita : sed
risisti.
16
Cum ergo surrexissent inde viri, direxerunt oculos contra Sodomam : et
Abraham simul gradiebatur, deducens eos. 17 Dixitque Dominus : Num celare
potero Abraham qu gesturus sum : 18 cum futurus sit in gentem magnam,
ac robustissimam, et benedicend sint in illo omnes nationes terr ? 19 Scio
enim quod prcepturus sit filiis suis, et domui su post se ut custodiant viam Domini, et faciant judicium et justitiam : ut adducat Dominus propter
Abraham omnia qu locutus est ad eum. 20 Dixit itaque Dominus : Clamor
Sodomorum et Gomorrh multiplicatus est, et peccatum eorum aggravatum
est nimis. 21 Descendam, et videbo utrum clamorem qui venit ad me, opere
compleverint ; an non est ita, ut sciam. 22 Converteruntque se inde, et abierunt
Sodomam : Abraham vero adhuc stabat coram Domino. 23 Et appropinquans
ait : Numquid perdes justum cum impio ? 24 si fuerint quinquaginta justi in
civitate, peribunt simul ? et non parces loco illi propter quinquaginta justos,
si fuerint in eo ? 25 Absit a te ut rem hanc facias, et occidas justum cum impio,
fiatque justus sicut impius, non est hoc tuum : qui judicas omnem terram,
14
Genesis
15
Genesis
20
16
Genesis
autem et vere soror mea est, filia patris mei, et non filia matris me, et duxi
eam in uxorem. 13 Postquam autem eduxit me Deus de domo patris mei,
dixi ad eam : Hanc misericordiam facies mecum : in omni loco, ad quem ingrediemur, dices quod frater tuus sim. 14 Tulit igitur Abimelech oves et boves,
et servos et ancillas, et dedit Abraham : reddiditque illi Saram uxorem suam,
15
et ait : Terra coram vobis est, ubicumque tibi placuerit habita. 16 Sar autem
dixit : Ecce mille argenteos dedi fratri tuo, hoc erit tibi in velamen oculorum
ad omnes qui tecum sunt, et quocumque perrexeris : mementoque te deprehensam. 17 Orante autem Abraham, sanavit Deus Abimelech et uxorem,
ancillasque ejus, et pepererunt : 18 concluserat enim Dominus omnem vulvam
domus Abimelech propter Saram uxorem Abrah.
Visitavit autem Dominus Saram, sicut promiserat : et implevit qu lo21
cutus est.
Concepitque et peperit filium in senectute sua, tempore
quo prdixerat ei Deus. Vocavitque Abraham nomen filii sui, quem genu2
17
Genesis
Abimelech : Quid sibi volunt septem agn ist, quas stare fecisti seorsum ?
30
At ille : Septem, inquit, agnas accipies de manu mea : ut sint mihi in testimonium, quoniam ego fodi puteum istum. 31 Idcirco vocatus est locus ille
Bersabee : quia ibi uterque juravit. 32 Et inierunt fdus pro puteo juramenti. 33 Surrexit autem Abimelech, et Phicol princeps exercitus ejus, reversique
sunt in terram Palstinorum. Abraham vero plantavit nemus in Bersabee, et
invocavit ibi nomen Domini Dei terni. 34 Et fuit colonus terr Palstinorum
diebus multis.
Qu postquam gesta sunt, tentavit Deus Abraham, et dixit ad eum :
22
Abraham, Abraham. At ille respondit : Adsum. Ait illi : Tolle filium
tuum unigenitum, quem diligis, Isaac, et vade in terram visionis, atque ibi
2
23
18
Genesis
adjurem te per Dominum Deum cli et terr, ut non accipias uxorem filio
meo de filiabus Chananorum, inter quos habito : 4 sed ad terram et cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio meo Isaac. 5 Respondit
servus : Si noluerit mulier venire mecum in terram hanc, numquid reducere
debeo filium tuum ad locum, de quo egressus es ? 6 Dixitque Abraham : Cave
nequando reducas filium meum illuc. 7 Dominus Deus cli, qui tulit me de
domo patris mei, et de terra nativitatis me, qui locutus est mihi, et juravit mihi, dicens : Semini tuo dabo terram hanc : ipse mittet angelum suum
coram te, et accipies inde uxorem filio meo : 8 sin autem mulier noluerit sequi
te, non teneberis juramento : filium meum tantum ne reducas illuc. 9 Posuit
ergo servus manum sub femore Abraham domini sui, et juravit illi super sermone hoc. 10 Tulitque decem camelos de grege domini sui, et abiit, ex omnibus
bonis ejus portans secum, profectusque perrexit in Mesopotamiam ad urbem
Nachor. 11 Cumque camelos fecisset accumbere extra oppidum juxta puteum
aqu vespere, tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam,
dixit : 12 Domine Deus domini mei Abraham, occurre, obsecro, mihi hodie, et
fac misericordiam cum domino meo Abraham. 13 Ecce ego sto prope fontem
aqu, et fili habitatorum hujus civitatis egredientur ad hauriendam aquam.
14
Igitur puella, cui ego dixero : Inclina hydriam tuam ut bibam : et illa re-
19
Genesis
sponderit : Bibe, quin et camelis tuis dabo potum : ipsa est quam prparasti
servo tuo Isaac : et per hoc intelligam quod feceris misericordiam cum domino meo. 15 Necdum intra se verba compleverat, et ecce Rebecca egrediebatur,
filia Bathuel, filii Melch uxoris Nachor fratris Abraham, habens hydriam in
scapula sua : 16 puella decora nimis, virgoque pulcherrima, et incognita viro :
descenderat autem ad fontem, et impleverat hydriam, ac revertebatur. 17 Occurritque ei servus, et ait : Pauxillum aqu mihi ad bibendum prbe de hydria tua. 18 Qu respondit : Bibe, domine mi : celeriterque deposuit hydriam
super ulnam suam, et dedit ei potum. 19 Cumque ille bibisset, adjecit : Quin
et camelis tuis hauriam aquam, donec cuncti bibant. 20 Effundensque hydriam in canalibus, recurrit ad puteum ut hauriret aquam : et haustam omnibus
camelis dedit. 21 Ipse autem contemplabatur eam tacitus, scire volens utrum
prosperum iter suum fecisset Dominus, an non. 22 Postquam autem biberunt
cameli, protulit vir inaures aureas, appendentes siclos duos, et armillas totidem pondo siclorum decem. 23 Dixitque ad eam : Cujus es filia ? indica
mihi, est in domo patris tui locus ad manendum ? 24 Qu respondit : Filia
sum Bathuelis, filii Melch, quem peperit ipsi Nachor. 25 Et addidit, dicens :
Palearum quoque et fni plurimum est apud nos, et locus spatiosus ad manendum. 26 Inclinavit se homo, et adoravit Dominum, 27 dicens : Benedictus
Dominus Deus domini mei Abraham, qui non abstulit misericordiam et veritatem suam a domino meo, et recto itinere me perduxit in domum fratris
domini mei.
28
Cucurrit itaque puella, et nuntiavit in domum matris su omnia qu
audierat. 29 Habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban, qui festinus egressus est ad hominem, ubi erat fons. 30 Cumque vidisset inaures et armillas in
manibus sororis su, et audisset cuncta verba referentis : Hc locutus est
mihi homo : venit ad virum qui stabat juxta camelos, et prope fontem aqu :
31
dixitque ad eum : Ingredere, benedicte Domini : cur foris stas ? prparavi
domum, et locum camelis. 32 Et introduxit eum in hospitium : ac destravit
camelos, deditque paleas et fnum, et aquam ad lavandos pedes ejus, et virorum qui venerant cum eo. 33 Et appositus est in conspectu ejus panis. Qui
ait : Non comedam, donec loquar sermones meos. Respondit ei : Loquere.
34
At ille : Servus, inquit, Abraham sum : 35 et Dominus benedixit domino
meo valde, magnificatusque est : et dedit ei oves et boves, argentum et aurum, servos et ancillas, camelos et asinos. 36 Et peperit Sara uxor domini mei
filium domino meo in senectute sua, deditque illi omnia qu habuerat. 37 Et
adjuravit me dominus meus, dicens : Non accipies uxorem filio meo de filiabus Chananorum, in quorum terra habito : 38 sed ad domum patris mei
perges, et de cognatione mea accipies uxorem filio meo. 39 Ego vero respondi domino meo : Quid si noluerit venire mecum mulier ? 40 Dominus, ait,
in cujus conspectu ambulo, mittet angelum suum tecum, et diriget viam tuam : accipiesque uxorem filio meo de cognatione mea, et de domo patris mei.
41
Innocens eris a maledictione mea, cum veneris ad propinquos meos, et non
dederint tibi. 42 Veni ergo hodie ad fontem aqu, et dixi : Domine Deus domini mei Abraham, si direxisti viam meam, in qua nunc ambulo, 43 ecce sto juxta
fontem aqu, et virgo, qu egredietur ad hauriendam aquam, audierit a me :
Da mihi pauxillum aqu ad bibendum ex hydria tua : 44 et dixerit mihi : Et
tu bibe, et camelis tuis hauriam : ipsa est mulier, quam prparavit Dominus
filio domini mei. 45 Dumque hc tacitus mecum volverem, apparuit Rebecca
veniens cum hydria, quam portabat in scapula : descenditque ad fontem, et
20
Genesis
hausit aquam. Et aio ad eam : Da mihi paululum bibere. 46 Qu festinans deposuit hydriam de humero, et dixit mihi : Et tu bibe, et camelis tuis tribuam
potum. Bibi, et adaquavit camelos. 47 Interrogavique eam, et dixi : Cujus
es filia ? Qu respondit : Filia Bathuelis sum, filii Nachor, quem peperit ei
Melcha. Suspendi itaque inaures ad ornandam faciem ejus, et armillas posui
in manibus ejus. 48 Pronusque adoravi Dominum, benedicens Domino Deo
domini mei Abraham, qui perduxit me recto itinere, ut sumerem filiam fratris
domini mei filio ejus. 49 Quam ob rem si facitis misericordiam et veritatem
cum domino meo, indicate mihi : sin autem aliud placet, et hoc dicite mihi,
ut vadam ad dextram, sive ad sinistram.
50
Responderuntque Laban et Bathuel : A Domino egressus est sermo :
non possumus extra placitum ejus quidquam aliud loqui tecum. 51 En Rebecca coram te est, tolle eam, et proficiscere, et sit uxor filii domini tui, sicut
locutus est Dominus. 52 Quod cum audisset puer Abraham, procidens adoravit in terram Dominum. 53 Prolatisque vasis argenteis, et aureis, ac vestibus,
dedit ea Rebecc pro munere : fratribus quoque ejus et matri dona obtulit.
54
Inito convivio, vescentes pariter et bibentes manserunt ibi. Surgens autem
mane, locutus est puer : Dimitte me, ut vadam ad dominum meum. 55 Responderuntque fratres ejus et mater : Maneat puella saltem decem dies apud
nos, et postea proficiscetur. 56 Nolite, ait, me retinere, quia Dominus direxit
viam meam : dimittite me ut pergam ad dominum meum. 57 Et dixerunt : Vocemus puellam, et quramus ipsius voluntatem. 58 Cumque vocata venisset,
sciscitati sunt : Vis ire cum homine isto ? Qu ait : Vadam. 59 Dimiserunt
ergo eam, et nutricem illius, servumque Abraham, et comites ejus, 60 imprecantes prospera sorori su, atque dicentes : Soror nostra es, crescas in mille
millia, et possideat semen tuum portas inimicorum suorum. 61 Igitur Rebecca
et puell illius, ascensis camelis, secut sunt virum : qui festinus revertebatur
ad dominum suum. 62 Eo autem tempore deambulabat Isaac per viam qu
ducit ad puteum, cujus nomen est Viventis et videntis : habitabat enim in terra australi : 63 et egressus fuerat ad meditandum in agro, inclinata jam die :
cumque elevasset oculos, vidit camelos venientes procul. 64 Rebecca quoque,
conspecto Isaac, descendit de camelo, 65 et ait ad puerum : Quis est ille homo
qui venit per agrum in occursum nobis ? Dixitque ei : Ipse est dominus meus.
At illa tollens cito pallium, operuit se. 66 Servus autem cuncta, qu gesserat,
narravit Isaac. 67 Qui introduxit eam in tabernaculum Sar matris su, et accepit eam uxorem : et in tantum dilexit eam, ut dolorem, qui ex morte matris
ejus acciderat, temperaret.
Abraham vero aliam duxit uxorem nomine Ceturam : 2 qu peperit
ei Zamran et Jecsan, et Madan, et Madian, et Jesboc, et Sue. 3 Jecsan
quoque genuit Saba et Dadan. Filii Dadan fuerunt Assurim, et Latusim, et
Loomin. 4 At vero ex Madian ortus est Epha, et Opher, et Henoch, et Abida,
et Eldaa : omnes hi filii Cetur. 5 Deditque Abraham cuncta qu possederat, Isaac : 6 filiis autem concubinarum largitus est munera, et separavit eos
ab Isaac filio suo, dum adhuc ipse viveret, ad plagam orientalem. 7 Fuerunt
autem dies vit Abrah, centum septuaginta quinque anni. 8 Et deficiens
mortuus est in senectute bona, provectque tatis et plenus dierum : congregatusque est ad populum suum. 9 Et sepelierunt eum Isaac et Ismael filii
sui in spelunca duplici, qu sita est in agro Ephron filii Seor Hethi, e regione Mambre, 10 quem emerat a filiis Heth : ibi sepultus est ipse, et Sara uxor
25
21
Genesis
ejus. 11 Et post obitum illius benedixit Deus Isaac filio ejus, qui habitabat juxta
puteum nomine Viventis et videntis.
12
H sunt generationes Ismael filii Abrah, quem peperit ei Agar gyptia, famula Sar : et 13 hc nomina filiorum ejus in vocabulis et generationibus suis. Primogenitus Ismaelis Nabaioth, deinde Cedar, et Adbeel, et
Mabsam, 14 Masma quoque, et Duma, et Massa, 15 Hadar, et Thema, et Jethur,
et Naphis, et Cedma. 16 Isti sunt filii Ismaelis : et hc nomina per castella
et oppida eorum, duodecim principes tribuum suarum. 17 Et facti sunt anni
vit Ismaelis centum triginta septem, deficiensque mortuus est, et appositus ad populum suum. 18 Habitavit autem ab Hevila usque Sur, qu respicit
gyptum introeuntibus Assyrios ; coram cunctis fratribus suis obiit.
19
H quoque sunt generationes Isaac filii Abraham : Abraham genuit
Isaac : 20 qui cum quadraginta esset annorum, duxit uxorem Rebeccam filiam
Bathuelis Syri de Mesopotamia, sororem Laban. 21 Deprecatusque est Isaac
Dominum pro uxore sua, eo quod esset sterilis : qui exaudivit eum, et dedit
conceptum Rebecc. 22 Sed collidebantur in utero ejus parvuli ; qu ait : Si
sic mihi futurum erat, quid necesse fuit concipere ? perrexitque ut consuleret
Dominum. 23 Qui respondens ait :
Du gentes sunt in utero tuo,
et duo populi ex ventre tuo dividentur,
populusque populum superabit,
et major serviet minori.
24
Jam tempus pariendi advenerat, et ecce gemini in utero ejus reperti sunt.
Qui prior egressus est, rufus erat, et totus in morem pellis hispidus : vocatumque est nomen ejus Esau. Protinus alter egrediens, plantam fratris tenebat
manu : et idcirco appellavit eum Jacob. 26 Sexagenarius erat Isaac quando
nati sunt ei parvuli. 27 Quibus adultis, factus est Esau vir gnarus venandi, et
homo agricola : Jacob autem vir simplex habitabat in tabernaculis. 28 Isaac
amabat Esau, eo quod de venationibus illius vesceretur : et Rebecca diligebat
Jacob. 29 Coxit autem Jacob pulmentum : ad quem cum venisset Esau de agro
lassus, 30 ait : Da mihi de coctione hac rufa, quia oppido lassus sum. Quam ob
causam vocatum est nomen ejus Edom. 31 Cui dixit Jacob : Vende mihi primogenita tua. 32 Ille respondit : En morior, quid mihi proderunt primogenita ?
33
Ait Jacob : Jura ergo mihi. Juravit ei Esau et vendidit primogenita. 34 Et
sic, accepto pane et lentis edulio, comedit et bibit, et abiit, parvipendens quod
primogenita vendidisset.
25
Genesis
diem mortis me. 3 Sume arma tua, pharetram, et arcum, et egredere foras :
cumque venatu aliquid apprehenderis, 4 fac mihi inde pulmentum sicut velle
23
Genesis
Vix Isaac sermonem impleverat, et egresso Jacob foras, venit Esau, 31 coctosque de venatione cibos intulit patri, dicens : Surge, pater mi, et comede de
venatione filii tui, ut benedicat mihi anima tua. 32 Dixitque illi Isaac : Quis enim es tu ? Qui respondit : Ego sum filius tuus primogenitus Esau. 33 Expavit
Isaac stupore vehementi : et ultra quam credi potest admirans, ait : Quis igitur ille est qui dudum captam venationem attulit mihi, et comedi ex omnibus
priusquam tu venires ; benedixique ei, et erit benedictus ? 34 Auditis Esau ser24
Genesis
Oderat ergo semper Esau Jacob pro benedictione qua benedixerat ei pater : dixitque in corde suo : Venient dies luctus patris mei, et occidam Jacob
fratrem meum. 42 Nuntiata sunt hc Rebecc : qu mittens et vocans Jacob filium suum, dixit ad eum : Ecce Esau frater tuus minatur ut occidat te.
43
Nunc ergo, fili mi, audi vocem meam, et consurgens fuge ad Laban fratrem
meum in Haran : 44 habitabisque cum eo dies paucos, donec requiescat furor
fratris tui, 45 et cesset indignatio ejus, obliviscaturque eorum qu fecisti in
eum : postea mittam, et adducam te inde huc : cur utroque orbabor filio in
uno die ? 46 Dixitque Rebecca ad Isaac : Tdet me vit me propter filias
Heth : si acceperit Jacob uxorem de stirpe hujus terr, nolo vivere.
Vocavit itaque Isaac Jacob, et benedixit eum, prcepitque ei dicens :
28
Noli accipere conjugem de genere Chanaan : sed vade, et proficiscere
in Mesopotamiam Syri, ad domum Bathuel patris matris tu, et accipe tibi
2
inde uxorem de filiabus Laban avunculi tui. 3 Deus autem omnipotens benedicat tibi, et crescere te faciat, atque multiplicet, ut sis in turbas populorum.
4
Et det tibi benedictiones Abrah, et semini tuo post te : ut possideas terram
peregrinationis tu, quam pollicitus est avo tuo. 5 Cumque dimisisset eum
Isaac, profectus venit in Mesopotamiam Syri ad Laban filium Bathuel Syri,
fratrem Rebecc matris su. 6 Videns autem Esau quod benedixisset pater suus Jacob, et misisset eum in Mesopotamiam Syri, ut inde uxorem duceret ;
et quod post benedictionem prcepisset ei, dicens : Non accipies uxorem de
filiabus Chanaan : 7 quodque obediens Jacob parentibus suis isset in Syriam :
8
probans quoque quod non libenter aspiceret filias Chanaan pater suus : 9 ivit
ad Ismaelem, et duxit uxorem absque iis, quas prius habebat, Maheleth filiam
Ismael filii Abraham, sororem Nabaioth.
10
Igitur egressus Jacob de Bersabee, pergebat Haran. 11 Cumque venisset ad quemdam locum, et vellet in eo requiescere post solis occubitum, tulit
de lapidibus qui jacebant, et supponens capiti suo, dormivit in eodem loco.
12
Viditque in somnis scalam stantem super terram, et cacumen illius tangens clum : angelos quoque Dei ascendentes et descendentes per eam, 13 et
Dominum innixum scal dicentem sibi : Ego sum Dominus Deus Abraham
patris tui, et Deus Isaac : terram, in qua dormis, tibi dabo et semini tuo. 14 Er25
Genesis
29
26
Genesis
27
Genesis
28
Genesis
Genesis
proprietatem lingu su. 48 Dixitque Laban : Tumulus iste erit testis inter me
et te hodie, et idcirco appellatum est nomen ejus Galaad, id est, Tumulus testis.
49
Intueatur et judicet Dominus inter nos quando recesserimus a nobis, 50 si
afflixeris filias meas, et si introduxeris alias uxores super eas : nullus sermonis
nostri testis est absque Deo, qui prsens respicit. 51 Dixitque rursus ad Jacob :
En tumulus hic, et lapis quem erexi inter me et te, 52 testis erit : tumulus,
inquam, iste et lapis sint in testimonium, si aut ego transiero illum pergens
ad te, aut tu prterieris, malum mihi cogitans. 53 Deus Abraham, et Deus
Nachor, judicet inter nos, Deus patris eorum. Juravit ergo Jacob per timorem
patris sui Isaac : 54 immolatisque victimis in monte, vocavit fratres suos ut
ederent panem. Qui cum comedissent, manserunt ibi : 55 Laban vero de nocte
consurgens, osculatus est filios, et filias suas, et benedixit illis : reversusque
est in locum suum.
Jacob quoque abiit itinere quo cperat : fueruntque ei obviam angeli
32
Dei.
Quos cum vidisset, ait : Castra Dei sunt hc : et appellavit
nomen loci illius Mahanaim, id est, Castra. Misit autem et nuntios ante se
2
30
Genesis
31
Genesis
conglutinata est anima ejus cum ea, tristemque delinivit blanditiis. 4 Et pergens ad Hemor patrem suum : Accipe, inquit, mihi puellam hanc conjugem.
5
Quod cum audisset Jacob absentibus filiis, et in pastu pecorum occupatis,
siluit donec redirent.
6
Egresso autem Hemor patre Sichem ut loqueretur ad Jacob, 7 ecce filii
ejus veniebant de agro : auditoque quod acciderat, irati sunt valde, eo quod
fdam rem operatus esset in Israel et, violata filia Jacob, rem illicitam perpetrasset. 8 Locutus est itaque Hemor ad eos : Sichem filii mei adhsit anima
fili vestr : date eam illi uxorem : 9 et jungamus vicissim connubia : filias
vestras tradite nobis, et filias nostras accipite, 10 et habitate nobiscum : terra in potestate vestra est : exercete, negotiamini, et possidete eam. 11 Sed
et Sichem ad patrem et ad fratres ejus ait : Inveniam gratiam coram vobis :
et qucumque statueritis, dabo : 12 augete dotem, et munera postulate, et
libenter tribuam quod petieritis : tantum date mihi puellam hanc uxorem.
13
Responderunt filii Jacob Sichem et patri ejus in dolo, svientes ob stuprum
sororis : 14 Non possumus facere quod petitis, nec dare sororem nostram homini incircumciso : quod illicitum et nefarium est apud nos. 15 Sed in hoc
valebimus fderari, si volueritis esse similes nostri, et circumcidatur in vobis
omne masculini sexus ; 16 tunc dabimus et accipiemus mutuo filias vestras
ac nostras : et habitabimus vobiscum, erimusque unus populus. 17 Si autem
circumcidi nolueritis, tollemus filiam nostram, et recedemus. 18 Placuit oblatio
eorum Hemor, et Sichem filio ejus, 19 nec distulit adolescens quin statim quod
petebatur expleret : amabat enim puellam valde, et ipse erat inclytus in omni
domo patris sui. 20 Ingressique portam urbis, locuti sunt ad populum : 21 Viri
isti pacifici sunt, et volunt habitare nobiscum : negotientur in terra, et exerceant eam, qu spatiosa et lata cultoribus indiget : filias eorum accipiemus
uxores, et nostras illis dabimus. 22 Unum est quo differtur tantum bonum :
si circumcidamus masculos nostros, ritum gentis imitantes. 23 Et substantia
eorum, et pecora, et cuncta qu possident, nostra erunt : tantum in hoc acquiescamus, et habitantes simul, unum efficiemus populum. 24 Assensique
sunt omnes, circumcisis cunctis maribus.
25
Et ecce, die tertio, quando gravissimus vulnerum dolor est : arreptis duo
filii Jacob, Simeon et Levi fratres Din, gladiis, ingressi sunt urbem confidenter : interfectisque omnibus masculis, 26 Hemor et Sichem pariter necaverunt,
tollentes Dinam de domo Sichem sororem suam. 27 Quibus egressis, irruerunt
super occisos ceteri filii Jacob : et depopulati sunt urbem in ultionem stupri.
28
Oves eorum, et armenta, et asinos, cunctaque vastantes qu in domibus
et in agris erant, 29 parvulos quoque eorum et uxores duxerunt captivas.
30
Quibus patratis audacter, Jacob dixit ad Simeon et Levi : Turbastis me,
et odiosum fecistis me Chananis, et Pherezis habitatoribus terr hujus :
nos pauci sumus ; illi congregati percutient me, et delebor ego, et domus mea.
31
Responderunt : Numquid ut scorto abuti debuere sorore nostra ?
Interea locutus est Deus ad Jacob : Surge, et ascende Bethel, et habita
35
ibi, facque altare Deo qui apparuit tibi quando fugiebas Esau fratrem
tuum. Jacob vero convocata omni domo sua, ait : Abjicite deos alienos qui
2
32
Genesis
infodit ea subter terebinthum, qu est post urbem Sichem. 5 Cumque profecti essent, terror Dei invasit omnes per circuitum civitates, et non sunt ausi
persequi recedentes. 6 Venit igitur Jacob Luzam, qu est in terra Chanaan,
cognomento Bethel : ipse et omnis populus cum eo. 7 dificavitque ibi altare,
et appellavit nomen loci illius, Domus Dei : ibi enim apparuit ei Deus cum
fugeret fratrem suum. 8 Eodem tempore mortua est Debora nutrix Rebecc,
et sepulta est ad radices Bethel subter quercum : vocatumque est nomen loci
illius, Quercus fletus. 9 Apparuit autem iterum Deus Jacob postquam reversus
est de Mesopotamia Syri, benedixitque ei 10 dicens : Non vocaberis ultra Jacob, sed Israel erit nomen tuum. Et appellavit eum Israel, 11 dixitque ei : Ego
Deus omnipotens : cresce, et multiplicare : gentes et populi nationum ex te
erunt, reges de lumbis tuis egredientur, 12 terramque quam dedi Abraham et
Isaac, dabo tibi et semini tuo post te. 13 Et recessit ab eo. 14 Ille vero erexit titulum lapideum in loco quo locutus fuerat ei Deus : libans super eum libamina,
et effundens oleum : 15 vocansque nomen loci illius Bethel.
16
Egressus autem inde, venit verno tempore ad terram qu ducit
Ephratam : in qua cum parturiret Rachel, 17 ob difficultatem partus periclitari
cpit. Dixitque ei obstetrix : Noli timere, quia et hunc habebis filium. 18 Egrediente autem anima pr dolore, et imminente jam morte, vocavit nomen filii
sui Benomi, id est, Filius doloris mei : pater vero appellavit eum Benjamin, id
est, Filius dextr. 19 Mortua est ergo Rachel, et sepulta est in via qu ducit
Ephratam, hc est Bethlehem. 20 Erexitque Jacob titulum super sepulchrum
ejus : hic est titulus monumenti Rachel, usque in prsentem diem. 21 Egressus inde, fixit tabernaculum trans Turrem gregis. 22 Cumque habitaret in illa
regione, abiit Ruben, et dormivit cum Bala concubina patris sui : quod illum
minime latuit. Erant autem filii Jacob duodecim. 23 Filii Li : primogenitus
Ruben, et Simeon, et Levi, et Judas, et Issachar, et Zabulon. 24 Filii Rachel :
Joseph et Benjamin. 25 Filii Bal ancill Rachelis : Dan et Nephthali. 26 Filii Zelph ancill Li : Gad et Aser : hi sunt filii Jacob, qui nati sunt ei in
Mesopotamia Syri.
27
Venit etiam ad Isaac patrem suum in Mambre, civitatem Arbee, hc est
Hebron, in qua peregrinatus est Abraham et Isaac. 28 Et completi sunt dies
Isaac centum octoginta annorum. 29 Consumptusque tate mortuus est : et
appositus est populo suo senex et plenus dierum : et sepelierunt eum Esau et
Jacob filii sui.
H sunt autem generationes Esau, ipse est Edom. 2 Esau accepit uxores
de filiabus Chanaan : Ada filiam Elon Hethi, et Oolibama filiam An
fili Sebeon Hevi : 3 Basemath quoque filiam Ismael sororem Nabaioth.
4
Peperit autem Ada Eliphaz : Basemath genuit Rahuel : 5 Oolibama genuit
Jehus et Ihelon et Core. Hi filii Esau qui nati sunt ei in terra Chanaan. 6 Tulit
autem Esau uxores suas et filios et filias, et omnem animam domus su, et
substantiam, et pecora, et cuncta qu habere poterat in terra Chanaan : et abiit
in alteram regionem, recessitque a fratre suo Jacob. 7 Divites enim erant valde,
et simul habitare non poterant : nec sustinebat eos terra peregrinationis eorum
pr multitudine gregum. 8 Habitavitque Esau in monte Seir, ipse est Edom.
9
H autem sunt generationes Esau patris Edom in monte Seir, 10 et hc
nomina filiorum ejus : Eliphaz filius Ada uxoris Esau : Rahuel quoque filius
Basemath uxoris ejus. 11 Fueruntque Eliphaz filii : Theman, Omar, Sepho, et
Gatham, et Cenez. 12 Erat autem Thamna concubina Eliphaz filii Esau : qu
36
33
Genesis
peperit ei Amalech. Hi sunt filii Ada uxoris Esau. 13 Filii autem Rahuel :
Nahath et Zara, Samma et Meza : hi filii Basemath uxoris Esau. 14 Isti quoque
erant filii Oolibama fili An fili Sebeon, uxoris Esau, quos genuit ei, Jehus
et Ihelon et Core. 15 Hi duces filiorum Esau : filii Eliphaz primogeniti Esau :
dux Theman, dux Omra, dux Sepho, dux Cenez, 16 dux Core, dux Gathan,
dux Amalech. Hi filii Eliphaz in terra Edom, et hi filii Ada. 17 Hi quoque filii
Rahuel filii Esau : dux Nahath, dux Zara, dux Samma, dux Meza : hi autem
duces Rahuel in terra Edom : isti filii Basemath uxoris Esau. 18 Hi autem filii
Oolibama uxoris Esau : dux Jehus, dux Ihelon, dux Core : hi duces Oolibama
fili An uxoris Esau. 19 Isti sunt filii Esau, et hi duces eorum : ipse est Edom.
20
Isti sunt filii Seir Horri, habitatores terr : Lotan, et Sobal, et Sebeon, et
Ana, 21 et Dison, et Eser, et Disan : hi duces Horri, filii Seir in terra Edom.
22
Facti sunt autem filii Lotan : Hori et Heman. Erat autem soror Lotan,
Thamna. 23 Et isti filii Sobal : Alvan et Manahat et Ebal, et Sepho et Onam.
24
Et hi filii Sebeon : Aja et Ana. Iste est Ana qui invenit aquas calidas in
solitudine, cum pasceret asinos Sebeon patris sui : 25 habuitque filium Dison,
et filiam Oolibama. 26 Et isti filii Dison : Hamdan, et Eseban, et Jethram,
et Charan. 27 Hi quoque filii Eser : Balaan, et Zavan, et Acan. 28 Habuit
autem filios Disan : Hus et Aram. 29 Hi duces Horrorum : dux Lotan, dux
Sobal, dux Sebeon, dux Ana, 30 dux Dison, dux Eser, dux Disan : isti duces
Horrorum qui imperaverunt in terra Seir. 31 Reges autem qui regnaverunt
in terra Edom antequam haberent regem filii Israel, fuerunt hi : 32 Bela filius
Beor, nomenque urbis ejus Denaba. 33 Mortuus est autem Bela, et regnavit
pro eo Jobab filius Zar de Bosra. 34 Cumque mortuus esset Jobab, regnavit
pro eo Husam de terra Themanorum. 35 Hoc quoque mortuo, regnavit pro eo
Adad filius Badad, qui percussit Madian in regione Moab : et nomen urbis
ejus Avith. 36 Cumque mortuus esset Adad, regnavit pro eo Semla de Masreca.
37
Hoc quoque mortuo regnavit pro eo Saul de fluvio Rohoboth. 38 Cumque
et hic obiisset, successit in regnum Balanan filius Achobor. 39 Isto quoque
mortuo regnavit pro eo Adar, nomenque urbis ejus Phau : et appellabatur
uxor ejus Meetabel, filia Matred fili Mezaab. 40 Hc ergo nomina ducum
Esau in cognationibus, et locis, et vocabulis suis : dux Thamna, dux Alva, dux
Jetheth, 41 dux Oolibama, dux Ela, dux Phinon, 42 dux Cenez, dux Theman,
dux Mabsar, 43 dux Magdiel, dux Hiram : hi duces Edom habitantes in terra
imperii sui, ipse est Esau pater Idumorum.
Habitavit autem Jacob in terra Chanaan, in qua pater suus peregrina37
tus est.
Et h sunt generationes ejus : Joseph cum sedecim esset
annorum, pascebat gregem cum fratribus suis adhuc puer : et erat cum filiis
2
Bal et Zelph uxorum patris sui : accusavitque fratres suos apud patrem
crimine pessimo. 3 Israel autem diligebat Joseph super omnes filios suos, eo
quod in senectute genuisset eum : fecitque ei tunicam polymitam. 4 Videntes
autem fratres ejus quod a patre plus cunctis filiis amaretur, oderant eum, nec
poterant ei quidquam pacifice loqui. 5 Accidit quoque ut visum somnium referret fratribus suis : qu causa majoris odii seminarium fuit. 6 Dixitque ad
eos : Audite somnium meum quod vidi : 7 putabam nos ligare manipulos
in agro : et quasi consurgere manipulum meum, et stare, vestrosque manipulos circumstantes adorare manipulum meum. 8 Responderunt fratres ejus :
Numquid rex noster eris ? aut subjiciemur ditioni tu ? Hc ergo causa
somniorum atque sermonum, invidi et odii fomitem ministravit. 9 Aliud
34
Genesis
quoque vidit somnium, quod narrans fratribus, ait : Vidi per somnium, quasi
solem, et lunam, et stellas undecim adorare me. 10 Quod cum patri suo, et
fratribus retulisset, increpavit eum pater suus, et dixit : Quid sibi vult hoc
somnium quod vidisti ? num ego et mater tua, et fratres tui adorabimus
te super terram ? 11 Invidebant ei igitur fratres sui : pater vero rem tacitus
considerabat.
12
Cumque fratres illius in pascendis gregibus patris morarentur in Sichem,
13
dixit ad eum Israel : Fratres tui pascunt oves in Sichimis : veni, mittam te ad
eos. Quo respondente, 14 Prsto sum, ait ei : Vade, et vide si cuncta prospera
sint erga fratres tuos, et pecora : et renuntia mihi quid agatur. Missus de valle
Hebron, venit in Sichem : 15 invenitque eum vir errantem in agro, et interrogavit quid qureret. 16 At ille respondit : Fratres meos quro : indica mihi ubi
pascant greges. 17 Dixitque ei vir : Recesserunt de loco isto : audivi autem eos
dicentes : Eamus in Dothain. Perrexit ergo Joseph post fratres suos, et invenit
eos in Dothain. 18 Qui cum vidissent eum procul, antequam accederet ad eos,
cogitaverunt illum occidere : 19 et mutuo loquebantur : Ecce somniator venit :
20
venite, occidamus eum, et mittamus in cisternam veterem : dicemusque :
Fera pessima devoravit eum : et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua.
21
Audiens autem hoc Ruben, nitebatur liberare eum de manibus eorum, et
dicebat : 22 Non interficiatis animam ejus, nec effundatis sanguinem : sed
projicite eum in cisternam hanc, qu est in solitudine, manusque vestras servate innoxias : hoc autem dicebat, volens eripere eum de manibus eorum, et
reddere patri suo. 23 Confestim igitur ut pervenit ad fratres suos, nudaverunt
eum tunica talari et polymita : 24 miseruntque eum in cisternam veterem, qu
non habebat aquam. 25 Et sedentes ut comederent panem, viderunt Ismaelitas
viatores venire de Galaad, et camelos eorum portantes aromata, et resinam, et
stacten in gyptum. 26 Dixit ergo Judas fratribus suis : Quid nobis prodest
si occiderimus fratrem nostrum, et celaverimus sanguinem ipsius ? 27 melius
est ut venundetur Ismaelitis, et manus nostr non polluantur : frater enim et
caro nostra est. Acquieverunt fratres sermonibus illius. 28 Et prtereuntibus
Madianitis negotiatoribus, extrahentes eum de cisterna, vendiderunt eum Ismaelitis, viginti argenteis : qui duxerunt eum in gyptum. 29 Reversusque
Ruben ad cisternam, non invenit puerum : 30 et scissis vestibus pergens ad
fratres suos, ait : Puer non comparet, et ego quo ibo ? 31 Tulerunt autem
tunicam ejus, et in sanguine hdi, quem occiderant, tinxerunt : 32 mittentes
qui ferrent ad patrem, et dicerent : Hanc invenimus : vide utrum tunica filii
tui sit, an non. 33 Quam cum agnovisset pater, ait : Tunica filii mei est : fera
pessima comedit eum, bestia devoravit Joseph. 34 Scissisque vestibus, indutus
est cilicio, lugens filium suum multo tempore. 35 Congregatis autem cunctis
liberis ejus ut lenirent dolorem patris, noluit consolationem accipere, sed ait :
Descendam ad filium meum lugens in infernum. Et illo perseverante in fletu, 36 Madianit vendiderunt Joseph in gypto Putiphari eunucho Pharaonis,
magistro militum.
Eodem tempore, descendens Judas a fratribus suis, divertit ad virum
38
Odollamitem, nomine Hiram. Viditque ibi filiam hominis Chanani,
vocabulo Sue : et accepta uxore, ingressus est ad eam. Qu concepit, et
2
peperit filium, et vocavit nomen ejus Her. 4 Rursumque concepto ftu, natum
filium vocavit Onan. 5 Tertium quoque peperit : quem appellavit Sela ; quo
nato, parere ultra cessavit. 6 Dedit autem Judas uxorem primogenito suo Her,
35
Genesis
nomine Thamar. 7 Fuit quoque Her primogenitus Jud nequam in conspectu Domini : et ab eo occisus est. 8 Dixit ergo Judas ad Onan filium suum :
Ingredere uxorem fratris tui, et sociare illi, ut suscites semen fratri tuo. 9 Ille
sciens non sibi nasci filios, introiens ad uxorem fratris sui, semen fundebat
in terram, ne liberi fratris nomine nascerentur. 10 Et idcirco percussit eum
Dominus, quod rem detestabilem faceret. 11 Quam ob rem dixit Judas Thamar
nurui su : Esto vidua in domo patris tui, donec crescat Sela filius meus :
timebat enim ne et ipse moreretur, sicut fratres ejus. Qu abiit, et habitavit
in domo patris sui. 12 Evolutis autem multis diebus, mortua est filia Sue uxor Jud : qui, post luctum consolatione suscepta, ascendebat ad tonsores
ovium suarum, ipse et Hiras opilio gregis Odollamites, in Thamnas. 13 Nuntiatumque est Thamar quod socer illius ascenderet in Thamnas ad tondendas
oves. 14 Qu, depositis viduitatis vestibus, assumpsit theristrum : et mutato
habitu, sedit in bivio itineris, quod ducit Thamnam : eo quod crevisset Sela, et
non eum accepisset maritum. 15 Quam cum vidisset Judas, suspicatus est esse
meretricem : operuerat enim vultum suum, ne agnosceretur. 16 Ingrediensque
ad eam, ait : Dimitte me ut coeam tecum : nesciebat enim quod nurus sua
esset. Qua respondente : Quid dabis mihi ut fruaris concubitu meo ? 17 dixit :
Mittam tibi hdum de gregibus. Rursumque illa dicente : Patiar quod vis, si
dederis mihi arrhabonem, donec mittas quod polliceris. 18 Ait Judas : Quid tibi
vis pro arrhabone dari ? Respondit : Annulum tuum, et armillam, et baculum
quem manu tenes. Ad unum igitur coitum mulier concepit, 19 et surgens abiit :
depositoque habitu quem sumpserat, induta est viduitatis vestibus. 20 Misit
autem Judas hdum per pastorem suum Odollamitem, ut reciperet pignus
quod dederat mulieri : qui cum non invenisset eam, 21 interrogavit homines
loci illius : Ubi est mulier qu sedebat in bivio ? Respondentibus cunctis :
Non fuit in loco ista meretrix. 22 Reversus est ad Judam, et dixit ei : Non inveni
eam : sed et homines loci illius dixerunt mihi, numquam sedisse ibi scortum.
23
Ait Judas : Habeat sibi, certe mendacii arguere nos non potest, ego misi
hdum quem promiseram : et tu non invenisti eam. 24 Ecce autem post tres
menses nuntiaverunt Jud, dicentes : Fornicata est Thamar nurus tua, et videtur uterus illius intumescere. Dixitque Judas : Producite eam ut comburatur.
25
Qu cum duceretur ad pnam, misit ad socerum suum, dicens : De viro,
cujus hc sunt, concepi : cognosce cujus sit annulus, et armilla, et baculus.
26
Qui, agnitis muneribus, ait : Justior me est : quia non tradidi eam Sela filio
meo. Attamen ultra non cognovit eam. 27 Instante autem partu, apparuerunt
gemini in utero : atque in ipsa effusione infantium unus protulit manum, in
qua obstetrix ligavit coccinum, dicens : 28 Iste egredietur prior. 29 Illo vero retrahente manum, egressus est alter : dixitque mulier : Quare divisa est propter
te maceria ? et ob hanc causam, vocavit nomen ejus Phares. 30 Postea egressus
est frater ejus, in cujus manu erat coccinum : quem appellavit Zara.
Igitur Joseph ductus est in gyptum, emitque eum Putiphar eunuchus
39
Pharaonis, princeps exercitus, vir gyptius, de manu Ismaelitarum, a
quibus perductus erat. Fuitque Dominus cum eo, et erat vir in cunctis pros2
pere agens : habitavitque in domo domini sui, 3 qui optime noverat Dominum
esse cum eo, et omnia, qu gerebat, ab eo dirigi in manu illius. 4 Invenitque Joseph gratiam coram domino suo, et ministrabat ei : a quo prpositus
omnibus gubernabat creditam sibi domum, et universa qu ei tradita fuerant : 5 benedixitque Dominus domui gyptii propter Joseph, et multiplicavit
36
Genesis
tam in dibus quam in agris cunctam ejus substantiam : 6 nec quidquam aliud noverat, nisi panem quo vescebatur. Erat autem Joseph pulchra facie, et
decorus aspectu. 7 Post multos itaque dies injecit domina sua oculos suos in
Joseph, et ait : Dormi mecum. 8 Qui nequaquam acquiescens operi nefario,
dixit ad eam : Ecce dominus meus, omnibus mihi traditis, ignorat quid habeat
in domo sua : 9 nec quidquam est quod non in mea sit potestate, vel non tradiderit mihi, prter te, qu uxor ejus es : quomodo ergo possum hoc malum
facere, et peccare in Deum meum ? 10 Hujuscemodi verbis per singulos dies,
et mulier molesta erat adolescenti : et ille recusabat stuprum. 11 Accidit autem
quadam die ut intraret Joseph domum, et operis quippiam absque arbitris
faceret : 12 et illa, apprehensa lacinia vestimenti ejus, diceret : Dormi mecum.
Qui relicto in manu ejus pallio fugit, et egressus est foras. 13 Cumque vidisset mulier vestem in manibus suis, et se esse contemptam, 14 vocavit ad se
homines domus su, et ait ad eos : En introduxit virum hebrum, ut illuderet nobis : ingressus est ad me, ut coiret mecum : cumque ego succlamassem,
15
et audisset vocem meam, reliquit pallium quod tenebam, et fugit foras. 16 In
argumentum ergo fidei retentum pallium ostendit marito revertenti domum,
17
et ait : Ingressus est ad me servus hebrus quem adduxisti, ut illuderet
mihi : 18 cumque audisset me clamare, reliquit pallium quod tenebam, et fugit
foras. 19 His auditis dominus, et nimium credulus verbis conjugis, iratus est
valde : 20 tradiditque Joseph in carcerem, ubi vincti regis custodiebantur, et
erat ibi clausus.
21
Fuit autem Dominus cum Joseph, et misertus illius dedit ei gratiam in
conspectu principis carceris. 22 Qui tradidit in manu illius universos vinctos
qui in custodia tenebantur : et quidquid fiebat, sub ipso erat. 23 Nec noverat
aliquid, cunctis ei creditis : Dominus enim erat cum illo, et omnia opera ejus
dirigebat.
His ita gestis, accidit ut peccarent duo eunuchi, pincerna regis gypti,
40
et pistor, domino suo. Iratusque contra eos Pharao (nam alter pincernis prerat, alter pistoribus), misit eos in carcerem principis militum, in
2
37
Genesis
meum : 17 et in uno canistro quod erat excelsius, portare me omnes cibos qui
fiunt arte pistoria, avesque comedere ex eo. 18 Respondit Joseph : Hc est
interpretatio somnii : tria canistra, tres adhuc dies sunt : 19 post quos auferet
Pharao caput tuum, ac suspendet te in cruce, et lacerabunt volucres carnes
tuas. 20 Exinde dies tertius natalitius Pharaonis erat : qui faciens grande
convivium pueris suis, recordatus est inter epulas magistri pincernarum, et
pistorum principis. 21 Restituitque alterum in locum suum, ut porrigeret ei
poculum : 22 alterum suspendit in patibulo, ut conjectoris veritas probaretur. 23 Et tamen succedentibus prosperis, prpositus pincernarum oblitus est
interpretis sui.
Post duos annos vidit Pharao somnium. Putabat se stare super fluvium,
41
de quo ascendebant septem boves, pulchr et crass nimis : et pascebantur in locis palustribus. Ali quoque septem emergebant de flumine,
2
fd confectque macie : et pascebantur in ipsa amnis ripa in locis virentibus : 4 devoraveruntque eas, quarum mira species et habitudo corporum
erat. Expergefactus Pharao, 5 rursum dormivit, et vidit alterum somnium :
septem spic pullulabant in culmo uno plen atque formos : 6 ali quoque
totidem spic tenues, et percuss uredine oriebantur, 7 devorantes omnium
priorum pulchritudinem. Evigilans Pharao post quietem, 8 et facto mane, pavore perterritus, misit ad omnes conjectores gypti, cunctosque sapientes,
et accersitis narravit somnium, nec erat qui interpretaretur. 9 Tunc demum
reminiscens pincernarum magister, ait : Confiteor peccatum meum : 10 iratus
rex servis suis, me et magistrum pistorum retrudi jussit in carcerem principis
militum : 11 ubi una nocte uterque vidimus somnium prsagum futurorum.
12
Erat ibi puer hebrus, ejusdem ducis militum famulus : cui narrantes somnia, 13 audivimus quidquid postea rei probavit eventus ; ego enim redditus
sum officio meo, et ille suspensus est in cruce. 14 Protinus ad regis imperium eductum de carcere Joseph totonderunt : ac veste mutata obtulerunt ei.
15
Cui ille ait : Vidi somnia, nec est qui edisserat : qu audivi te sapientissime conjicere. 16 Respondit Joseph : Absque me Deus respondebit prospera
Pharaoni. 17 Narravit ergo Pharao quod viderat : Putabam me stare super
ripam fluminis, 18 et septem boves de amne conscendere, pulchras nimis, et
obesis carnibus : qu in pastu paludis virecta carpebant. 19 Et ecce, has sequebantur ali septem boves, in tantum deformes et macilent, ut numquam
tales in terra gypti viderim : 20 qu, devoratis et consumptis prioribus,
21
nullum saturitatis dedere vestigium : sed simili macie et squalore torpebant.
Evigilans, rursus sopore depressus, 22 vidi somnium. Septem spic pullulabant in culmo uno plen atque pulcherrim. 23 Ali quoque septem tenues
et percuss uredine, oriebantur e stipula : 24 qu priorum pulchritudinem devoraverunt. Narravi conjectoribus somnium, et nemo est qui edisserat. 25 Respondit Joseph : Somnium regis unum est : qu facturus est Deus, ostendit
Pharaoni. 26 Septem boves pulchr, et septem spic plen, septem ubertatis
anni sunt : eamdemque vim somnii comprehendunt. 27 Septem quoque boves
tenues atque macilent, qu ascenderunt post eas, et septem spic tenues,
et vento urente percuss, septem anni ventur sunt famis. 28 Qui hoc ordine
complebuntur : 29 ecce septem anni venient fertilitatis magn in universa terra gypti, 30 quos sequentur septem anni alii tant sterilitatis, ut oblivioni
tradatur cuncta retro abundantia : consumptura est enim fames omnem terram, 31 et ubertatis magnitudinem perditura est inopi magnitudo. 32 Quod
38
Genesis
autem vidisti secundo ad eamdem rem pertinens somnium : firmitatis indicium est, eo quod fiat sermo Dei, et velocius impleatur. 33 Nunc ergo provideat
rex virum sapientem et industrium, et prficiat eum terr gypti : 34 qui
constituat prpositos per cunctas regiones : et quintam partem fructuum per
septem annos fertilitatis, 35 qui jam nunc futuri sunt, congreget in horrea : et
omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur, serveturque in urbibus.
36
Et prparetur futur septem annorum fami, qu oppressura est gyptum,
et non consumetur terra inopia. 37 Placuit Pharaoni consilium et cunctis ministris ejus : 38 locutusque est ad eos : Num invenire poterimus talem virum, qui
spiritu Dei plenus sit ? 39 Dixit ergo ad Joseph : Quia ostendit tibi Deus omnia
qu locutus es, numquid sapientiorem et consimilem tui invenire potero ?
40
Tu eris super domum meam, et ad tui oris imperium cunctus populus
obediet : uno tantum regni solio te prcedam. 41 Dixitque rursus Pharao
ad Joseph : Ecce, constitui te super universam terram gypti. 42 Tulitque
annulum de manu sua, et dedit eum in manu ejus : vestivitque eum stola
byssina, et collo torquem auream circumposuit. 43 Fecitque eum ascendere
super currum suum secundum, clamante prcone, ut omnes coram eo genu
flecterent, et prpositum esse scirent univers terr gypti. 44 Dixit quoque
rex ad Joseph : Ego sum Pharao : absque tuo imperio non movebit quisquam
manum aut pedem in omni terra gypti. 45 Vertitque nomen ejus, et vocavit eum, lingua gyptiaca, Salvatorem mundi. Deditque illi uxorem Aseneth
filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos. Egressus est itaque Joseph ad terram gypti 46 (triginta autem annorum erat quando stetit in conspectu regis
Pharaonis), et circuivit omnes regiones gypti. 47 Venitque fertilitas septem
annorum : et in manipulos redact segetes congregat sunt in horrea gypti.
48
Omnis etiam frugum abundantia in singulis urbibus condita est. 49 Tantaque
fuit abundantia tritici, ut aren maris coquaretur, et copia mensuram excederet. 50 Nati sunt autem Joseph filii duo antequam veniret fames : quos peperit
ei Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos. 51 Vocavitque nomen primogeniti Manasses, dicens : Oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum,
et domus patris mei. 52 Nomen quoque secundi appellavit Ephraim, dicens :
Crescere me fecit Deus in terra paupertatis me. 53 Igitur transactis septem
ubertatis annis, qui fuerant in gypto, 54 cperunt venire septem anni inopi,
quos prdixerat Joseph : et in universo orbe fames prvaluit, in cuncta autem
terra gypti panis erat. 55 Qua esuriente, clamavit populus ad Pharaonem, alimenta petens. Quibus ille respondit : Ite ad Joseph : et quidquid ipse vobis
dixerit, facite. 56 Crescebat autem quotidie fames in omni terra : aperuitque
Joseph universa horrea, et vendebat gyptiis : nam et illos oppresserat fames.
57
Omnesque provinci veniebant in gyptum, ut emerent escas, et malum
inopi temperarent.
Audiens autem Jacob quod alimenta venderentur in gypto, dixit filiis
42
suis : Quare negligitis ? audivi quod triticum venundetur in gypto :
descendite, et emite nobis necessaria, ut possimus vivere, et non consuma2
39
Genesis
ad alienos durius loquebatur, interrogans eos : Unde venistis ? Qui responderunt : De terra Chanaan, ut emamus victui necessaria. 8 Et tamen fratres
ipse cognoscens, non est cognitus ab eis. 9 Recordatusque somniorum, qu
aliquando viderat, ait ad eos : Exploratores estis : ut videatis infirmiora terr
venistis. 10 Qui dixerunt : Non est ita, domine, sed servi tui venerunt ut emerent cibos. 11 Omnes filii unius viri sumus : pacifici venimus, nec quidquam
famuli tui machinantur mali. 12 Quibus ille respondit : Aliter est : immunita terr hujus considerare venistis. 13 At illi : Duodecim, inquiunt, servi tui,
fratres sumus, filii viri unius in terra Chanaan : minimus cum patre nostro est,
alius non est super. 14 Hoc est, ait, quod locutus sum : exploratores estis. 15 Jam
nunc experimentum vestri capiam : per salutem Pharaonis non egrediemini
hinc, donec veniat frater vester minimus. 16 Mittite ex vobis unum, et adducat
eum : vos autem eritis in vinculis, donec probentur qu dixistis utrum vera
an falsa sint : alioquin per salutem Pharaonis exploratores estis. 17 Tradidit
ergo illos custodi tribus diebus. 18 Die autem tertio eductis de carcere, ait :
Facite qu dixi, et vivetis : Deum enim timeo. 19 Si pacifici estis, frater vester
unus ligetur in carcere : vos autem abite, et ferte frumenta qu emistis, in
domos vestras, 20 et fratrem vestrum minimum ad me adducite, ut possim
vestros probare sermones, et non moriamini. Fecerunt ut dixerat, 21 et locuti
sunt ad invicem : Merito hc patimur, quia peccavimus in fratrem nostrum,
videntes angustiam anim illius, dum deprecaretur nos, et non audivimus :
idcirco venit super nos ista tribulatio. 22 E quibus unus Ruben, ait : Numquid
non dixi vobis : Nolite peccare in puerum : et non audistis me ? en sanguis
ejus exquiritur. 23 Nesciebant autem quod intelligeret Joseph, eo quod per interpretem loqueretur ad eos. 24 Avertitque se parumper, et flevit : et reversus
locutus est ad eos.
25
Tollensque Simeon, et ligans illis prsentibus, jussit ministris ut implerent eorum saccos tritico, et reponerent pecunias singulorum in sacculis
suis, datis supra cibariis in viam : qui fecerunt ita. 26 At illi portantes frumenta in asinis suis, profecti sunt. 27 Apertoque unus sacco, ut daret jumento
pabulum in diversorio, contemplatus pecuniam in ore sacculi, 28 dixit fratribus
suis : Reddita est mihi pecunia, en habetur in sacco. Et obstupefacti, turbatique, mutuo dixerunt : Quidnam est hoc quod fecit nobis Deus ? 29 Veneruntque ad Jacob patrem suum in terram Chanaan, et narraverunt ei omnia qu
accidissent sibi, dicentes : 30 Locutus est nobis dominus terr dure, et putavit
nos exploratores esse provinci. 31 Cui respondimus : Pacifici sumus, nec ullas molimur insidias. 32 Duodecim fratres uno patre geniti sumus : unus non
est super, minimus cum patre nostro est in terra Chanaan. 33 Qui ait nobis :
Sic probabo quod pacifici sitis : fratrem vestrum unum dimittite apud me,
et cibaria domibus vestris necessaria sumite, et abite, 34 fratremque vestrum
minimum adducite ad me, ut sciam quod non sitis exploratores : et istum, qui
tenetur in vinculis, recipere possitis : ac deinceps qu vultis, emendi habeatis licentiam. 35 His dictis, cum frumenta effunderent, singuli repererunt in
ore saccorum ligatas pecunias, exterritisque simul omnibus, 36 dixit pater Jacob : Absque liberis me esse fecistis : Joseph non est super, Simeon tenetur
in vinculis, et Benjamin auferetis : in me hc omnia mala reciderunt. 37 Cui
respondit Ruben : Duos filios meos interfice, si non reduxero illum tibi : trade
illum in manu mea, et ego eum tibi restituam. 38 At ille : Non descendet,
inquit, filius meus vobiscum : frater ejus mortuus est, et ipse solus remansit :
40
Genesis
43
41
Genesis
Salvusne est pater vester senex, de quo dixeratis mihi ? adhuc vivit ? 28 Qui
responderunt : Sospes est servus tuus pater noster, adhuc vivit. Et incurvati,
adoraverunt eum. 29 Attollens autem Joseph oculos, vidit Benjamin fratrem
suum uterinum, et ait : Iste est frater vester parvulus, de quo dixeratis mihi ?
Et rursum : Deus, inquit, misereatur tui, fili mi. 30 Festinavitque, quia commota fuerant viscera ejus super fratre suo, et erumpebant lacrim : et introiens
cubiculum flevit. 31 Rursumque lota facie egressus, continuit se, et ait : Ponite
panes. 32 Quibus appositis, seorsum Joseph, et seorsum fratribus, gyptiis
quoque qui vescebantur simul, seorsum (illicitum est enim gyptiis comedere
cum Hebris, et profanum putant hujuscemodi convivium) 33 sederunt coram
eo, primogenitus juxta primogenita sua, et minimus juxta tatem suam. Et
mirabantur nimis, 34 sumptis partibus quas ab eo acceperant : majorque pars
venit Benjamin, ita ut quinque partibus excederet. Biberuntque et inebriati
sunt cum eo.
Prcepit autem Joseph dispensatori domus su, dicens : Imple saccos
44
eorum frumento, quantum possunt capere : et pone pecuniam singulorum in summitate sacci. Scyphum autem meum argenteum, et pretium
2
quod dedit tritici, pone in ore sacci junioris. Factumque est ita. 3 Et orto
mane, dimissi sunt cum asinis suis. 4 Jamque urbem exierant, et processerant paululum : tunc Joseph accersito dispensatore domus, Surge, inquit, et
persequere viros : et apprehensis dicito : Quare reddidistis malum pro bono ?
5
scyphus, quem furati estis, ipse est in quo bibit dominus meus, et in quo augurari solet : pessimam rem fecistis. 6 Fecit ille ut jusserat : et apprehensis per
ordinem locutus est. 7 Qui responderunt : Quare sic loquitur dominus noster, ut servi tui tantum flagitii commiserint ? 8 pecuniam, quam invenimus in
summitate saccorum, reportavimus ad te de terra Chanaan : et quomodo consequens est ut furati simus de domo domini tui aurum vel argentum ? 9 apud
quemcumque fuerit inventum servorum tuorum quod quris, moriatur, et
nos erimus servi domini nostri. 10 Qui dixit eis : Fiat juxta vestram sententiam : apud quemcumque fuerit inventus, ipse sit servus meus, vos autem eritis
innoxii. 11 Itaque festinato deponentes in terram saccos, aperuerunt singuli.
12
Quos scrutatus, incipiens a majore usque ad minimum, invenit scyphum
in sacco Benjamin. 13 At illi, scissis vestibus, oneratisque rursum asinis, reversi sunt in oppidum. 14 Primusque Judas cum fratribus ingressus est ad
Joseph (necdum enim de loco abierat) omnesque ante eum pariter in terram
corruerunt. 15 Quibus ille ait : Cur sic agere voluistis ? an ignoratis quod non
sit similis mei in augurandi scientia ? 16 Cui Judas : Quid respondebimus,
inquit, domino meo ? vel quid loquemur, aut juste poterimus obtendere ?
Deus invenit iniquitatem servorum tuorum : en omnes servi sumus domini
mei, et nos, et apud quem inventus est scyphus. 17 Respondit Joseph : Absit
a me ut sic agam : qui furatus est scyphum, ipse sit servus meus : vos autem
abite liberi ad patrem vestrum. 18 Accedens autem propius Judas, confidenter
ait : Oro, domini mi, loquatur servus tuus verbum in auribus tuis, et ne irascaris famulo tuo : tu es enim post Pharaonem 19 dominus meus. Interrogasti
prius servos tuos : Habetis patrem aut fratrem ? 20 et nos respondimus tibi
domino meo : Est nobis pater senex, et puer parvulus, qui in senectute illius
natus est : cujus uterinus frater mortuus est : et ipsum solum habet mater
sua, pater vero tenere diliget eum. 21 Dixistique servis tuis : Adducite eum ad
me, et ponam oculos meos super illum. 22 Suggessimus domino meo : Non
42
Genesis
nisque domus Pharaonis. 3 Et dixit fratribus suis : Ego sum Joseph : adhuc
pater meus vivit ? Non poterant respondere fratres nimio terrore perterriti.
4
Ad quos ille clementer : Accedite, inquit, ad me. Et cum accessissent prope :
Ego sum, ait, Joseph, frater vester, quem vendidistis in gyptum. 5 Nolite pavere, neque vobis durum esse videatur quod vendidistis me in his regionibus :
pro salute enim vestra misit me Deus ante vos in gyptum. 6 Biennium est enim quod cpit fames esse in terra : et adhuc quinque anni restant, quibus nec
arari poterit, nec meti. 7 Prmisitque me Deus ut reservemini super terram,
et escas ad vivendum habere possitis. 8 Non vestro consilio, sed Dei voluntate huc missum sum : qui fecit me quasi patrem Pharaonis, et dominum
univers domus ejus, ac principem in omni terra gypti. 9 Festinate, et ascendite ad patrem meum, et dicetis ei : Hc mandat filius tuus Joseph : Deus
fecit me dominum univers terr gypti : descende ad me, ne moreris, 10 et
habitabis in terra Gessen : erisque juxta me tu, et filii tui, et filii filiorum
tuorum, oves tu, et armenta tua, et universa qu possides : 11 ibique te pascam (adhuc enim quinque anni residui sunt famis) ne et tu pereas, et domus
tua, et omnia qu possides. 12 En oculi vestri, et oculi fratris mei Benjamin,
vident quod os meum loquatur ad vos. 13 Nuntiate patri meo universam gloriam meam, et cuncta qu vidistis in gypto : festinate, et adducite eum
ad me. 14 Cumque amplexatus recidisset in collum Benjamin fratris sui, flevit : illo quoque similiter flente super collum ejus. 15 Osculatusque est Joseph
omnes fratres suos, et ploravit super singulos : post qu ausi sunt loqui ad
eum. 16 Auditumque est, et celebri sermone vulgatum in aula regis : Venerunt
fratres Joseph : et gavisus est Pharao, atque omnis familia ejus. 17 Dixitque ad
Joseph ut imperaret fratribus suis, dicens : Onerantes jumenta, ite in terram
Chanaan, 18 et tollite inde patrem vestrum et cognationem, et venite ad me : et
ego dabo vobis omnia bona gypti, ut comedatis medullam terr. 19 Prcipe
43
Genesis
etiam ut tollant plaustra de terra gypti, ad subvectionem parvulorum suorum ac conjugum : et dicito : Tollite patrem vestrum, et properate quantocius
venientes. 20 Nec dimittatis quidquam de supellectili vestra : quia omnes opes
gypti vestr erunt.
21
Feceruntque filii Israel ut eis mandatum fuerat. Quibus dedit Joseph
plaustra, secundum Pharaonis imperium, et cibaria in itinere. 22 Singulis
quoque proferri jussit binas stolas : Benjamin vero dedit trecentos argenteos
cum quinque stolis optimis : 23 tantumdem pecuni et vestium mittens patri
suo, addens et asinos decem, qui subveherent ex omnibus divitiis gypti, et
totidem asinas, triticum in itinere, panesque portantes. 24 Dimisit ergo fratres
suos, et proficiscentibus ait : Ne irascamini in via. 25 Qui ascendentes ex
gypto, venerunt in terram Chanaan ad patrem suum Jacob. 26 Et nuntiaverunt ei, dicentes : Joseph filius tuus vivit : et ipse dominatur in omni terra
gypti. Quo audito Jacob, quasi de gravi somno evigilans, tamen non credebat eis. 27 Illi e contra referebant omnem ordinem rei. Cumque vidisset
plaustra et universa qu miserat, revixit spiritus ejus, 28 et ait : Sufficit mihi si
adhuc Joseph filius meus vivit : vadam, et videbo illum antequam moriar.
Profectusque Israel cum omnibus qu habebat, venit ad Puteum jura46
menti : et mactatis ibi victimis Deo patris sui Isaac, audivit eum per
visionem noctis vocantem se, et dicentem sibi : Jacob, Jacob. Cui respondit :
2
Ecce adsum. 3 Ait illi Deus : Ego sum fortissimus Deus patris tui : noli timere,
descende in gyptum, quia in gentem magnam faciam te ibi. 4 Ego descendam tecum illuc, et ego inde adducam te revertentem : Joseph quoque ponet
manus suas super oculos tuos. 5 Surrexit autem Jacob a Puteo juramenti :
tuleruntque eum filii cum parvulis et uxoribus suis in plaustris qu miserat
Pharao ad portandum senem, 6 et omnia qu possederat in terra Chanaan :
venitque in gyptum cum omni semine suo, 7 filii ejus, et nepotes, fili, et
cuncta simul progenies. 8 Hc sunt autem nomina filiorum Israel, qui ingressi
sunt in gyptum, ipse cum liberis suis. Primogenitus Ruben. 9 Filii Ruben :
Henoch et Phallu et Hesron et Charmi. 10 Filii Simeon : Jamuel et Jamin et
Ahod, et Jachin et Sohar, et Saul filius Chanaanitidis. 11 Filii Levi : Gerson et
Caath et Merari. 12 Filii Juda : Her et Onan et Sela et Phares et Zara ; mortui
sunt autem Her et Onan in terra Chanaan. Natique sunt filii Phares : Hesron
et Hamul. 13 Filii Issachar : Thola et Phua et Job et Semron. 14 Filii Zabulon :
Sared et Elon et Jahelel. 15 Hi filii Li quos genuit in Mesopotamia Syri cum
Dina filia sua : omnes anim filiorum ejus et filiarum, triginta tres. 16 Filii
Gad : Sephion et Haggi et Suni et Esebon et Heri et Arodi et Areli. 17 Filii
Aser : Jamne et Jesua et Jessui et Beria, Sara quoque soror eorum. Filii Beria :
Heber et Melchiel. 18 Hi filii Zelph, quam dedit Laban Li fili su : et
hos genuit Jacob sedecim animas. 19 Filii Rachel uxoris Jacob : Joseph et Benjamin. 20 Natique sunt Joseph filii in terra gypti, quos genuit ei Aseneth filia
Putiphare sacerdotis Heliopoleos : Manasses et Ephraim. 21 Filii Benjamin :
Bela et Bechor et Asbel et Gera et Naaman et Echi et Ros et Mophim et Ophim
et Ared. 22 Hi filii Rachel quos genuit Jacob : omnes anim, quatuordecim.
23
Filii Dan : Husim. 24 Filii Nephthali : Jasiel et Guni et Jeser et Sallem. 25 Hi
filii Bal, quam dedit Laban Racheli fili su : et hos genuit Jacob : omnes
anim, septem. 26 Cunct anim, qu ingress sunt cum Jacob in gyptum,
et egress sunt de femore illius, absque uxoribus filiorum ejus, sexaginta sex.
44
Genesis
27
Filii autem Joseph, qui nati sunt ei in terra gypti, anim du. Omnes
anim domus Jacob, qu ingress sunt in gyptum, fuere septuaginta.
28
Misit autem Judam ante se ad Joseph, ut nuntiaret ei, et occurreret in
Gessen. 29 Quo cum pervenisset, juncto Joseph curro suo, ascendit obviam
patri suo ad eumdem locum : vidensque eum, irruit super collum ejus, et
inter amplexus flevit. 30 Dixitque pater ad Joseph : Jam ltus moriar, quia vidi
faciem tuam, et superstitem te relinquo. 31 At ille locutus est ad fratres suos,
et ad omnem domum patris sui : Ascendam, et nuntiabo Pharaoni, dicamque
ei : Fratres mei, et domus patris mei, qui erant in terra Chanaan, venerunt
ad me : 32 et sunt viri pastores ovium, curamque habent alendorum gregum :
pecora sua, et armenta, et omnia qu habere potuerunt, adduxerunt secum.
33
Cumque vocaverit vos, et dixerit : Quod est opus vestrum ? 34 respondebitis :
Viri pastores sumus servi tui, ab infantia nostra usque in prsens, et nos et
patres nostri. Hc autem dicetis, ut habitare possitis in terra Gessen : quia
detestantur gyptii omnes pastores ovium.
Ingressus ergo Joseph nuntiavit Pharaoni, dicens : Pater meus et fratres,
47
oves eorum et armenta, et cuncta qu possident, venerunt de terra
Chanaan : et ecce consistunt in terra Gessen.
Extremos quoque fratrum
2
suorum quinque viros constituit coram rege : quos ille interrogavit : Quid
habetis operis ? Responderunt : Pastores ovium sumus servi tui, et nos et patres nostri. 4 Ad peregrinandum in terra tua venimus : quoniam non est herba
gregibus servorum tuorum, ingravescente fame in terra Chanaan : petimusque
ut esse nos jubeas servos tuos in terra Gessen. 5 Dixit itaque rex ad Joseph :
Pater tuus et fratres tui venerunt ad te. 6 Terra gypti in conspectu tuo est :
in optimo loco fac eos habitare, et trade eis terram Gessen. Quod si nosti in
eis esse viros industrios, constitue illos magistros pecorum meorum. 7 Post
hc introduxit Joseph patrem suum ad regem, et statuit eum coram eo : qui
benedicens illi, 8 et interrogatus ab eo : Quot sunt dies annorum vit tu ?
9
respondit : Dies peregrinationis me centum triginta annorum sunt, parvi
et mali, et non pervenerunt usque ad dies patrum meorum quibus peregrinati sunt. 10 Et benedicto rege, egressus est foras. 11 Joseph vero patri et
fratribus suis dedit possessionem in gypto in optimo terr loco, Ramesses,
ut prceperat Pharao. 12 Et alebat eos, omnemque domum patris sui, prbens
cibaria singulis.
13
In toto enim orbe panis deerat, et oppresserat fames terram, maxime
gypti et Chanaan. 14 E quibus omnem pecuniam congregavit pro venditione
frumenti, et intulit eam in rarium regis. 15 Cumque defecisset emptoribus
pretium, venit cuncta gyptus ad Joseph, dicens : Da nobis panes : quare
morimur coram te, deficiente pecunia ? 16 Quibus ille respondit : Adducite
pecora vestra, et dabo vobis pro eis cibos, si pretium non habetis. 17 Qu
cum adduxissent, dedit eis alimenta pro equis, et ovibus, et bobus, et asinis :
sustentavitque eos illo anno pro commutatione pecorum. 18 Venerunt quoque
anno secundo, et dixerunt ei : Non celabimus dominum nostrum quod deficiente pecunia, pecora simul defecerunt : nec clam te est, quod absque corporibus et terra nihil habeamus. 19 Cur ergo moriemur te vidente ? et nos et
terra nostra tui erimus : eme nos in servitutem regiam, et prbe semina, ne
pereunte cultore redigatur terra in solitudinem. 20 Emit igitur Joseph omnem
terram gypti, vendentibus singulis possessiones suas pr magnitudine famis. Subjecitque eam Pharaoni, 21 et cunctos populos ejus a novissimis terminis
45
Genesis
46
Genesis
Genesis
Genesis
49
Liber Exodus
Hc sunt nomina filiorum Israel qui ingressi sunt in gyptum cum Jacob :
1
singuli cum domibus suis introierunt : Ruben, Simeon, Levi, Judas, Issachar, Zabulon et Benjamin, Dan et Nephthali, Gad et Aser. Erant igitur
2
omnes anim eorum qui egressi sunt de femore Jacob, septuaginta : Joseph
autem in gypto erat. 6 Quo mortuo, et universis fratribus ejus, omnique
cognatione illa, 7 filii Israel creverunt, et quasi germinantes multiplicati sunt :
ac roborati nimis, impleverunt terram.
8
Surrexit interea rex novus super gyptum, qui ignorabat Joseph. 9 Et
ait ad populum suum : Ecce, populus filiorum Israel multus, et fortior nobis est. 10 Venite, sapienter opprimamus eum, ne forte multiplicetur : et si
ingruerit contra nos bellum, addatur inimicis nostris, expugnatisque nobis
egrediatur de terra. 11 Prposuit itaque eis magistros operum, ut affligerent
eos oneribus : dificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni, Phithom et
Ramesses. 12 Quantoque opprimebant eos, tanto magis multiplicabantur, et
crescebant : 13 oderantque filios Israel gyptii, et affligebant illudentes eis,
14
atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et lateris, omnique famulatu, quo in terr operibus premebantur. 15 Dixit autem
rex gypti obstetricibus Hebrorum, quarum una vocabatur Sephora, altera
Phua, 16 prcipiens eis : Quando obstetricabitis Hebras, et partus tempus advenerit : si masculus fuerit, interficite eum : si femina, reservate. 17 Timuerunt
autem obstetrices Deum, et non fecerunt juxta prceptum regis gypti, sed
conservabant mares. 18 Quibus ad se accersitis, rex ait : Quidnam est hoc
quod facere voluistis, ut pueros servaretis ? 19 Qu responderunt : Non sunt
Hebre sicut gypti mulieres : ips enim obstetricandi habent scientiam,
et priusquam veniamus ad eas, pariunt. 20 Bene ergo fecit Deus obstetricibus :
et crevit populus, confortatusque est nimis. 21 Et quia timuerunt obstetrices
Deum, dificavit eis domos. 22 Prcepit ergo Pharao omni populo suo, dicens : Quidquid masculini sexus natum fuerit, in flumen projicite : quidquid
feminini, reservate.
est post hc vir de domo Levi : et accepit uxorem stirpis su.
2tribusEgressus
Qu concepit, et peperit filium : et videns eum elegantem, abscondit
mensibus. Cumque jam celare non posset, sumpsit fiscellam scirpeam,
2
Exodus
arderet, et non combureretur. 3 Dixit ergo Moyses : Vadam, et videbo visionem hanc magnam, quare non comburatur rubus. 4 Cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum, vocavit eum de medio rubi, et ait : Moyses,
Moyses. Qui respondit : Adsum. 5 At ille : Ne appropies, inquit, huc :
solve calceamentum de pedibus tuis : locus enim, in quo stas, terra sancta
est. 6 Et ait : Ego sum Deus patris tui, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus
Jacob. Abscondit Moyses faciem suam : non enim audebat aspicere contra
Deum. 7 Cui ait Dominus : Vidi afflictionem populi mei in gypto, et clamorem ejus audivi propter duritiam eorum qui prsunt operibus : 8 et sciens
dolorem ejus, descendi ut liberem eum de manibus gyptiorum, et educam
de terra illa in terram bonam, et spatiosam, in terram qu fluit lacte et melle,
ad loca Chanani et Hethi, et Amorrhi, et Pherezi, et Hevi, et Jebusi.
9
Clamor ergo filiorum Israel venit ad me : vidique afflictionem eorum, qua
ab gyptiis opprimuntur. 10 Sed veni, et mittam te ad Pharaonem, ut educas
populum meum, filios Israel, de gypto.
11
Dixitque Moyses ad Deum : Quis sum ego ut vadam ad Pharaonem,
et educam filios Israel de gypto ? 12 Qui dixit ei : Ego ero tecum : et hoc
habebis signum, quod miserim te : cum eduxeris populum meum de gypto, immolabis Deo super montem istum. 13 Ait Moyses ad Deum : Ecce ego
vadam ad filios Israel, et dicam eis : Deus patrum vestrorum misit me ad vos.
Si dixerint mihi : Quod est nomen ejus ? quid dicam eis ? 14 Dixit Deus ad
51
Exodus
Moysen : Ego sum qui sum. Ait : Sic dices filiis Israel : Qui est, misit me ad
vos. 15 Dixitque iterum Deus ad Moysen : Hc dices filiis Israel : Dominus
Deus patrum vestrorum, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob, misit me
ad vos : hoc nomen mihi est in ternum, et hoc memoriale meum in generationem et generationem. 16 Vade, et congrega seniores Israel, et dices ad eos :
Dominus Deus patrum vestrorum apparuit mihi, Deus Abraham, Deus Isaac
et Deus Jacob, dicens : Visitans visitavi vos : et vidi omnia qu acciderunt
vobis in gypto. 17 Et dixi ut educam vos de afflictione gypti in terram
Chanani, et Hethi, et Amorrhi, et Pherezi, et Hevi, et Jebusi, ad terram fluentem lacte et melle. 18 Et audient vocem tuam : ingredierisque tu, et
seniores Israel, ad regem gypti, et dices ad eum : Dominus Deus Hebrorum vocavit nos : ibimus viam trium dierum in solitudinem, ut immolemus
Domino Deo nostro. 19 Sed ego scio quod non dimittet vos rex gypti ut
eatis nisi per manum validam. 20 Extendam enim manum meam, et percutiam
gyptum in cunctis mirabilibus meis, qu facturus sum in medio eorum :
post hc dimittet vos. 21 Daboque gratiam populo huic coram gyptiis : et
cum egrediemini, non exibitis vacui : 22 sed postulabit mulier a vicina sua et
ab hospita sua, vasa argentea et aurea, ac vestes : ponetisque eas super filios
et filias vestras, et spoliabitis gyptum.
Respondens Moyses ait : Non credent mihi, neque audient vocem meam,
4
sed dicent : Non apparuit tibi Dominus. Dixit ergo ad eum : Quid est
quod tenes in manu tua ? Respondit : Virga. Dixitque Dominus : Projice eam
2
52
Exodus
Moyses uxorem suam, et filios suos, et imposuit eos super asinum : reversusque est in gyptum, portans virgam Dei in manu sua. 21 Dixitque ei
Dominus revertenti in gyptum : Vide ut omnia ostenta qu posui in manu
tua, facias coram Pharaone : ego indurabo cor ejus, et non dimittet populum.
22
Dicesque ad eum : Hc dicit Dominus : Filius meus primogenitus Israel.
23
Dixi tibi : Dimitte filium meum ut serviat mihi ; et noluisti dimittere eum :
ecce ego interficiam filium tuum primogenitum. 24 Cumque esset in itinere,
in diversorio occurrit ei Dominus, et volebat occidere eum. 25 Tulit idcirco
Sephora acutissimam petram, et circumcidit prputium filii sui, tetigitque
pedes ejus, et ait : Sponsus sanguinum tu mihi es. 26 Et dimisit eum postquam
dixerat : Sponsus sanguinum ob circumcisionem. 27 Dixit autem Dominus
ad Aaron : Vade in occursum Moysi in desertum. Qui perrexit obviam ei in
montem Dei, et osculatus est eum. 28 Narravitque Moyses Aaron omnia verba
Domini quibus miserat eum, et signa qu mandaverat. 29 Veneruntque simul,
et congregaverunt cunctos seniores filiorum Israel. 30 Locutusque est Aaron
omnia verba qu dixerat Dominus ad Moysen : et fecit signa coram populo,
31
et credidit populus. Audieruntque quod visitasset Dominus filios Israel, et
respexisset afflictionem illorum : et proni adoraverunt.
Post hc ingressi sunt Moyses et Aaron, et dixerunt Pharaoni : Hc dic5deserto.
it Dominus Deus Israel : Dimitte populum meum ut sacrificet mihi in
At ille respondit : Quis est Dominus, ut audiam vocem ejus, et
2
53
Exodus
apparui Abraham, Isaac et Jacob in Deo omnipotente : et nomen meum Adonai non indicavi eis. 4 Pepigique fdus cum eis, ut darem eis terram Chanaan,
terram peregrinationis eorum, in qua fuerunt adven. 5 Ego audivi gemitum
filiorum Israel, quo gyptii oppresserunt eos : et recordatus sum pacti mei.
6
Ideo dic filiis Israel : Ego Dominus qui educam vos de ergastulo gyptiorum, et eruam de servitute, ac redimam in brachio excelso et judiciis magnis.
7
Et assumam vos mihi in populum, et ero vester Deus : et scietis quod ego
sum Dominus Deus vester qui eduxerim vos de ergastulo gyptiorum, 8 et induxerim in terram, super quam levavi manum meam ut darem eam Abraham,
Isaac et Jacob : daboque illam vobis possidendam. Ego Dominus.
9
Narravit ergo Moyses omnia filiis Israel : qui non acquieverunt ei propter
angustiam spiritus, et opus durissimum. 10 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 11 Ingredere, et loquere ad Pharaonem regem gypti, ut dimittat
filios Israel de terra sua. 12 Respondit Moyses coram Domino : Ecce filii Israel
non audiunt me : et quomodo audiet Pharao, prsertim cum incircumcisus
sim labiis ? 13 Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, et dedit mandatum ad filios Israel, et ad Pharaonem regem gypti ut educerent filios Israel
de terra gypti.
14
Isti sunt principes domorum per familias suas. Filii Ruben primogeniti
Israelis : Henoch et Phallu, Hesron et Charmi : 15 h cognationes Ruben. Filii
Simeon : Jamuel, et Jamin, et Ahod, et Jachin, et Soar, et Saul filius Chananitidis : h progenies Simeon. 16 Et hc nomina filiorum Levi per cognationes
suas : Gerson, et Caath, et Merari. Anni autem vit Levi fuerunt centum
triginta septem. 17 Filii Gerson : Lobni et Semei, per cognationes suas. 18 Filii
Caath : Amram, et Isaar, et Hebron, et Oziel ; anni quoque vit Caath, centum triginta tres. 19 Filii Merari : Moholi et Musi : h cognationes Levi per
familias suas. 20 Accepit autem Amram uxorem Jochabed patruelem suam :
qu peperit ei Aaron et Moysen. Fueruntque anni vit Amram, centum triginta septem. 21 Filii quoque Isaar : Core, et Nepheg, et Zechri. 22 Filii quoque
Oziel : Misael, et Elisaphan, et Sethri. 23 Accepit autem Aaron uxorem Elisabeth filiam Aminadab, sororem Nahason, qu peperit ei Nadab, et Abiu, et
Eleazar, et Ithamar. 24 Filii quoque Core : Aser, et Elcana, et Abiasaph : h
sunt cognationes Coritarum. 25 At vero Eleazar filius Aaron accepit uxorem
de filiabus Phutiel : qu peperit ei Phinees. Hi sunt principes familiarum
Leviticarum per cognationes suas. 26 Iste est Aaron et Moyses, quibus prcepit Dominus ut educerent filios Israel de terra gypti per turmas suas. 27 Hi
sunt, qui loquuntur ad Pharaonem regem gypti, ut educant filios Israel de
gypto : iste est Moyses et Aaron, 28 in die qua locutus est Dominus ad
Moysen, in terra gypti.
29
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : Ego Dominus : loquere ad
54
Exodus
Pharaonem regem gypti, omnia qu ego loquor tibi. 30 Et ait Moyses coram
Domino : En incircumcisus labiis sum, quomodo audiet me Pharao ?
Dominus ad Moysen : Ecce constitui te Deum Pharaonis : et
7tibi Dixitque
Aaron frater tuus erit propheta tuus. Tu loqueris ei omnia qu mando
: et ille loquetur ad Pharaonem, ut dimittat filios Israel de terra sua. Sed
2
ego indurabo cor ejus, et multiplicabo signa et ostenta mea in terra gypti,
4
et non audiet vos : immittamque manum meam super gyptum, et educam exercitum et populum meum filios Israel de terra gypti per judicia
maxima. 5 Et scient gyptii quia ego sum Dominus qui extenderim manum
meam super gyptum, et eduxerim filios Israel de medio eorum. 6 Fecit
itaque Moyses et Aaron sicut prceperat Dominus : ita egerunt. 7 Erat autem
Moyses octoginta annorum, et Aaron octoginta trium, quando locuti sunt ad
Pharaonem.
8
Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron : 9 Cum dixerit vobis Pharao,
Ostendite signa : dices ad Aaron : Tolle virgam tuam, et projice eam coram
Pharaone, ac vertetur in colubrum. 10 Ingressi itaque Moyses et Aaron ad
Pharaonem, fecerunt sicut prceperat Dominus : tulitque Aaron virgam
coram Pharaone et servis ejus, qu versa est in colubrum. 11 Vocavit autem
Pharao sapientes et maleficos : et fecerunt etiam ipsi per incantationes gyptiacas et arcana qudam similiter. 12 Projeceruntque singuli virgas suas,
qu vers sunt in dracones : sed devoravit virga Aaron virgas eorum.
13
Induratumque est cor Pharaonis, et non audivit eos, sicut prceperat
Dominus.
14
Dixit autem Dominus ad Moysen : Ingravatum est cor Pharaonis : non
vult dimittere populum. 15 Vade ad eum mane, ecce egredietur ad aquas : et
stabis in occursum ejus super ripam fluminis : et virgam qu conversa est
in draconem, tolles in manu tua. 16 Dicesque ad eum : Dominus Deus Hebrorum misit me ad te, dicens : Dimitte populum meum ut sacrificet mihi
in deserto : et usque ad prsens audire noluisti. 17 Hc igitur dicit Dominus :
In hoc scies quod sim Dominus : ecce percutiam virga, qu in manu mea est,
aquam fluminis, et vertetur in sanguinem. 18 Pisces quoque, qui sunt in fluvio, morientur, et computrescent aqu, et affligentur gyptii bibentes aquam
fluminis. 19 Dixit quoque Dominus ad Moysen : Dic ad Aaron : Tolle virgam
tuam, et extende manum tuam super aquas gypti, et super fluvios eorum,
et rivos ac paludes, et omnes lacus aquarum, ut vertantur in sanguinem : et
sit cruor in omni terra gypti, tam in ligneis vasis quam in saxeis. 20 Feceruntque Moyses et Aaron sicut prceperat Dominus : et elevans virgam
percussit aquam fluminis coram Pharaone et servis ejus : qu versa est in
sanguinem. 21 Et pisces, qui erant in flumine, mortui sunt : computruitque
fluvius, et non poterant gyptii bibere aquam fluminis, et fuit sanguis in tota
terra gypti. 22 Feceruntque similiter malefici gyptiorum incantationibus
suis : et induratum est cor Pharaonis, nec audivit eos, sicut prceperat Dominus. 23 Avertitque se, et ingressus est domum suam, nec apposuit cor etiam
hac vice. 24 Foderunt autem omnes gyptii per circuitum fluminis aquam
ut biberent : non enim poterant bibere de aqua fluminis. 25 Impletique sunt
septem dies, postquam percussit Dominus fluvium.
quoque Dominus ad Moysen : Ingredere ad Pharaonem, et dices ad
8sinDixit
eum : Hc dicit Dominus : Dimitte populum meum, ut sacrificet mihi :
autem nolueris dimittere, ecce ego percutiam omnes terminos tuos ranis,
2
55
Exodus
Exodus
et a populo ejus cras : verumtamen noli ultra fallere, ut non dimittas populum sacrificare Domino. 30 Egressusque Moyses a Pharaone, oravit Dominum.
31
Qui fecit juxta verbum illius, et abstulit muscas a Pharaone, et a servis suis, et a populo ejus : non superfuit ne una quidem. 32 Et ingravatum est cor
Pharaonis, ita ut nec hac quidem vice dimitteret populum.
Dixit autem Dominus ad Moysen : Ingredere ad Pharaonem, et loquere ad
9sacrificet
eum : Hc dicit Dominus Deus Hebrorum : Dimitte populum meum ut
mihi. Quod si adhuc renuis, et retines eos, ecce manus mea erit
2
super agros tuos, et super equos, et asinos, et camelos, et boves, et oves, pestis
valde gravis. 4 Et faciet Dominus mirabile inter possessiones Israel et possessiones gyptiorum, ut nihil omnino pereat ex eis qu pertinent ad filios
Israel. 5 Constituitque Dominus tempus, dicens : Cras faciet Dominus verbum istud in terra. 6 Fecit ergo Dominus verbum hoc altera die : mortuaque
sunt omnia animantia gyptiorum ; de animalibus vero filiorum Israel, nihil
omnino periit. 7 Et misit Pharao ad videndum : nec erat quidquam mortuum
de his qu possidebat Israel. Ingravatumque est cor Pharaonis, et non dimisit
populum.
8
Et dixit Dominus ad Moysen et Aaron : Tollite plenas manus cineris de
camino, et spargat illum Moyses in clum coram Pharaone. 9 Sitque pulvis
super omnem terram gypti : erunt enim in hominibus et jumentis ulcera, et
vesic turgentes in universa terra gypti. 10 Tuleruntque cinerem de camino,
et steterunt coram Pharaone, et sparsit illum Moyses in clum : factaque
sunt ulcera vesicarum turgentium in hominibus et jumentis : 11 nec poterant
malefici stare coram Moyse propter ulcera qu in illis erant, et in omni terra
gypti. 12 Induravitque Dominus cor Pharaonis, et non audivit eos, sicut
locutus est Dominus ad Moysen.
13
Dixitque Dominus ad Moysen : Mane consurge, et sta coram Pharaone,
et dices ad eum : Hc dicit Dominus Deus Hebrorum : Dimitte populum
meum ut sacrificet mihi. 14 Quia in hac vice mittam omnes plagas meas super cor tuum, et super servos tuos, et super populum tuum : ut scias quod
non sit similis mei in omni terra. 15 Nunc enim extendens manum percutiam
te, et populum tuum peste, peribisque de terra. 16 Idcirco autem posui te, ut
ostendam in te fortitudinem meam, et narretur nomen meum in omni terra.
17
Adhuc retines populum meum, et non vis dimittere eum ? 18 En pluam
cras hac ipsa hora grandinem multam nimis, qualis non fuit in gypto a die
qua fundata est, usque in prsens tempus. 19 Mitte ergo jam nunc, et congrega jumenta tua, et omnia qu habes in agro : homines enim, et jumenta,
et universa qu inventa fuerint foris, nec congregata de agris, cecideritque
super ea grando, morientur. 20 Qui timuit verbum Domini de servis Pharaonis, facit confugere servos suos et jumenta in domos : 21 qui autem neglexit
sermonem Domini, dimisit servos suos et jumenta in agris. 22 Et dixit Dominus ad Moysen : Extende manum tuam in clum, ut fiat grando in universa terra gypti super homines, et super jumenta, et super omnem herbam
agri in terra gypti. 23 Extenditque Moyses virgam in clum, et Dominus
dedit tonitrua, et grandinem, ac discurrentia fulgura super terram : pluitque
Dominus grandinem super terram gypti. 24 Et grando et ignis mista pariter
ferebantur : tantque fuit magnitudinis, quanta ante numquam apparuit in
universa terra gypti ex quo gens illa condita est. 25 Et percussit grando in
omni terra gypti cuncta qu fuerunt in agris, ab homine usque ad jumen-
57
Exodus
et signa mea fecerim in eis : et sciatis quia ego Dominus. 3 Introierunt ergo
Moyses et Aaron ad Pharaonem, et dixerunt ei : Hc dicit Dominus Deus Hebrorum : Usquequo non vis subjici mihi ? dimitte populum meum, ut sacrificet mihi. 4 Sin autem resistis, et non vis dimittere eum : ecce ego inducam
cras locustam in fines tuos : 5 qu operiat superficiem terr, ne quidquam
ejus appareat, sed comedatur quod residuum fuerit grandini : corrodet enim
omnia ligna qu germinant in agris. 6 Et implebunt domos tuas, et servorum
tuorum, et omnium gyptiorum, quantam non viderunt patres tui, et avi, ex
quo orti sunt super terram, usque in prsentem diem. Avertitque se, et egressus est a Pharaone. 7 Dixerunt autem servi Pharaonis ad eum : Usquequo
patiemur hoc scandalum ? dimitte homines, ut sacrificent Domino Deo suo ;
nonne vides quod perierit gyptus ? 8 Revocaveruntque Moysen et Aaron ad
Pharaonem : qui dixit eis : Ite, sacrificate Domino Deo vestro : quinam sunt
qui ituri sunt ? 9 Ait Moyses : Cum parvulis nostris, et senioribus pergemus,
cum filiis et filiabus, cum ovibus et armentis : est enim solemnitas Domini
Dei nostri. 10 Et respondit Pharao : Sic Dominus sit vobiscum, quomodo ego
dimittam vos, et parvulos vestros, cui dubium est quod pessime cogitetis ?
11
non fiet ita, sed ite tantum viri, et sacrificate Domino : hoc enim et ipsi
petistis. Statimque ejecti sunt de conspectu Pharaonis. 12 Dixit autem Dominus ad Moysen : Extende manum tuam super terram gypti ad locustam, ut
ascendat super eam, et devoret omnem herbam qu residua fuerit grandini.
13
Et extendit Moyses virgam super terram gypti : et Dominus induxit ventum urentem tota die illa et nocte : et mane facto, ventus urens levavit locustas.
14
Qu ascenderunt super universam terram gypti : et sederunt in cunctis
finibus gyptiorum innumerabiles, quales ante illud tempus non fuerant, nec
postea futur sunt. 15 Operueruntque universam superficiem terr, vastantes
omnia. Devorata est igitur herba terr, et quidquid pomorum in arboribus
fuit, qu grando dimiserat : nihilque omnino virens relictum est in lignis et
in herbis terr, in cuncta gypto. 16 Quam ob rem festinus Pharao vocavit
Moysen et Aaron, et dixit eis : Peccavi in Dominum Deum vestrum, et in vos.
17
Sed nunc dimittite peccatum mihi etiam hac vice, et rogate Dominum Deum
58
Exodus
aurea. 3 Dabit autem Dominus gratiam populo suo coram gyptiis. Fuitque
Moyses vir magnus valde in terra gypti coram servis Pharaonis et omni
populo. 4 Et ait : Hc dicit Dominus : Media nocte egrediar in gyptum : 5 et
morietur omne primogenitum in terra gyptiorum, a primogenito Pharaonis,
qui sedet in solio ejus, usque ad primogenitum ancill qu est ad molam, et
omnia primogenita jumentorum. 6 Eritque clamor magnus in universa terra
gypti, qualis nec ante fuit, nec postea futurus est. 7 Apud omnes autem
filios Israel non mutiet canis ab homine usque ad pecus : ut sciatis quanto
miraculo dividat Dominus gyptios et Israel. 8 Descendentque omnes servi
tui isti ad me, et adorabunt me, dicentes : Egredere tu, et omnis populus
qui subjectus est tibi : post hc egrediemur. 9 Et exivit a Pharaone iratus
nimis. Dixit autem Dominus ad Moysen : Non audiet vos Pharao ut multa
signa fiant in terra gypti. 10 Moyses autem et Aaron fecerunt omnia ostenta,
qu scripta sunt, coram Pharaone. Et induravit Dominus cor Pharaonis, nec
dimisit filios Israel de terra sua.
Dixit quoque Dominus ad Moysen et Aaron in terra gypti : 2 Mensis
iste, vobis principium mensium : primus erit in mensibus anni. 3 Loquimini ad universum ctum filiorum Israel, et dicite eis : Decima die mensis hujus tollat unusquisque agnum per familias et domos suas. 4 Sin autem minor
est numerus ut sufficere possit ad vescendum agnum, assumet vicinum suum
qui junctus est domui su, juxta numerum animarum qu sufficere possunt
ad esum agni. 5 Erit autem agnus absque macula, masculus, anniculus : juxta
quem ritum tolletis et hdum. 6 Et servabitis eum usque ad quartamdecimam
diem mensis hujus : immolabitque eum universa multitudo filiorum Israel ad
vesperam. 7 Et sument de sanguine ejus, ac ponent super utrumque postem,
et in superliminaribus domorum, in quibus comedent illum. 8 Et edent carnes
12
59
Exodus
nocte illa assas igni, et azymos panes cum lactucis agrestibus. 9 Non comedetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni : caput cum
pedibus ejus et intestinis vorabitis. 10 Nec remanebit quidquam ex eo usque
mane ; si quid residuum fuerit, igne comburetis. 11 Sic autem comedetis illum : renes vestros accingetis, et calceamenta habebitis in pedibus, tenentes
baculos in manibus, et comedetis festinanter : est enim Phase (id est, transitus)
Domini.
12
Et transibo per terram gypti nocte illa, percutiamque omne primogenitum in terra gypti ab homine usque ad pecus : et in cunctis diis gypti
faciam judicia. Ego Dominus. 13 Erit autem sanguis vobis in signum in dibus
in quibus eritis : et videbo sanguinem, et transibo vos : nec erit in vobis plaga
disperdens quando percussero terram gypti. 14 Habebitis autem hunc diem
in monimentum : et celebrabitis eam solemnem Domino in generationibus
vestris cultu sempiterno. 15 Septem diebus azyma comedetis : in die primo
non erit fermentum in domibus vestris : quicumque comederit fermentatum,
peribit anima illa de Israel, a primo die usque ad diem septimum. 16 Dies prima erit sancta atque solemnis, et dies septima eadem festivitate venerabilis :
nihil operis facietis in eis, exceptis his, qu ad vescendum pertinent. 17 Et observabitis azyma : in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra
gypti, et custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo. 18 Primo mense, quartadecima die mensis ad vesperam, comedetis azyma usque
ad diem vigesimam primam ejusdem mensis ad vesperam. 19 Septem diebus
fermentum non invenietur in domibus vestris : qui comederit fermentatum,
peribit anima ejus de ctu Israel, tam de advenis quam de indigenis terr.
20
Omne fermentatum non comedetis : in cunctis habitaculis vestris edetis
azyma. 21 Vocavit autem Moyses omnes seniores filiorum Israel, et dixit ad
eos : Ite tollentes animal per familias vestras, et immolate Phase. 22 Fasciculumque hyssopi tingite in sanguine qui est in limine, et aspergite ex eo superliminare, et utrumque postem : nullus vestrum egrediatur ostium domus
su usque mane. 23 Transibit enim Dominus percutiens gyptios : cumque
viderit sanguinem in superliminari, et in utroque poste, transcendet ostium
domus, et non sinet percussorem ingredi domos vestras et ldere. 24 Custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in ternum. 25 Cumque
introieritis terram, quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus est, observabitis cremonias istas. 26 Et cum dixerint vobis filii vestri : Qu est ista
religio ? 27 Dicetis eis : Victima transitus Domini est, quando transivit super
domos filiorum Israel in gypto, percutiens gyptios, et domos nostras liberans. Incurvatusque populus adoravit. 28 Et egressi filii Israel fecerunt sicut
prceperat Dominus Moysi et Aaron.
29
Factum est autem in noctis medio, percussit Dominus omne primogenitum in terra gypti, a primogenito Pharaonis, qui in solio ejus sedebat, usque
ad primogenitum captiv qu erat in carcere, et omne primogenitum jumentorum. 30 Surrexitque Pharao nocte, et omnes servi ejus, cunctaque gyptus :
et ortus est clamor magnus in gypto : neque enim erat domus in qua non
jaceret mortuus.
31
Vocatisque Pharao Moyse et Aaron nocte, ait : Surgite et egredimini a populo meo, vos et filii Israel : ite, immolate Domino sicut dicitis.
32
Oves vestras et armenta assumite ut petieratis, et abeuntes benedicite mihi.
33
Urgebantque gyptii populum de terra exire velociter, dicentes : Omnes
moriemur. 34 Tulit igitur populus conspersam farinam antequam fermentare60
Exodus
tur : et ligans in palliis, posuit super humeros suos. 35 Feceruntque filii Israel sicut prceperat Moyses : et petierunt ab gyptiis vasa argentea et aurea, vestemque plurimam. 36 Dominus autem dedit gratiam populo coram
gyptiis ut commodarent eis : et spoliaverunt gyptios.
37
Profectique sunt filii Israel de Ramesse in Socoth, sexcenta fere millia
peditum virorum, absque parvulis. 38 Sed et vulgus promiscuum innumerabile ascendit cum eis, oves et armenta et animantia diversi generis multa
nimis. 39 Coxeruntque farinam, quam dudum de gypto conspersam tulerant : et fecerunt subcinericios panes azymos : neque enim poterant fermentari,
cogentibus exire gyptiis, et nullam facere sinentibus moram : nec pulmenti quidquam occurrerat prparare. 40 Habitatio autem filiorum Israel qua
manserunt in gypto, fuit quadringentorum triginta annorum. 41 Quibus
expletis, eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra gypti.
42
Nox ista est observabilis Domini, quando eduxit eos de terra gypti : hanc
observare debent omnes filii Israel in generationibus suis.
43
Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron : Hc est religio Phase : omnis
alienigena non comedet ex eo. 44 Omnis autem servus emptitius circumcidetur, et sic comedet. 45 Advena et mercenarius non edent ex eo. 46 In una domo comedetur, nec efferetis de carnibus ejus foras, nec os illius confringetis.
47
Omnis ctus filiorum Israel faciet illud. 48 Quod si quis peregrinorum
in vestram voluerit transire coloniam, et facere Phase Domini, circumcidetur
prius omne masculinum ejus, et tunc rite celebrabit : eritque sicut indigena
terr : si quis autem circumcisus non fuerit, non vescetur ex eo. 49 Eadem
lex erit indigen et colono qui peregrinatur apud vos. 50 Feceruntque omnes
filii Israel sicut prceperat Dominus Moysi et Aaron. 51 Et eadem die eduxit
Dominus filios Israel de terra gypti per turmas suas.
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Sanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Israel, tam de hominibus quam
de jumentis : mea sunt enim omnia. 3 Et ait Moyses ad populum : Mementote diei hujus in qua egressi estis de gypto et de domo servitutis, quoniam
in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto : ut non comedatis fermentatum panem. 4 Hodie egredimini mense novarum frugum. 5 Cumque introduxerit te Dominus in terram Chanani, et Hethi, et Amorrhi, et Hevi,
et Jebusi, quam juravit patribus tuis ut daret tibi, terram fluentem lacte et
melle, celebrabis hunc morem sacrorum mense isto. 6 Septem diebus vesceris
azymis : et in die septimo erit solemnitas Domini. 7 Azyma comedetis septem
diebus : non apparebit apud te aliquid fermentatum, nec in cunctis finibus
tuis. 8 Narrabisque filio tuo in die illo, dicens : Hoc est quod fecit mihi Dominus quando egressus sum de gypto. 9 Et erit quasi signum in manu tua,
et quasi monimentum ante oculos tuos : et ut lex Domini semper sit in ore
tuo, in manu enim forti eduxit te Dominus de gypto. 10 Custodies hujuscemodi cultum statuto tempore a diebus in dies. 11 Cumque introduxerit te
Dominus in terram Chanani, sicut juravit tibi et patribus tuis, et dederit tibi
eam : 12 separabis omne quod aperit vulvam Domino, et quod primitivum est
in pecoribus tuis : quidquid habueris masculini sexus, consecrabis Domino.
13
Primogenitum asini mutabis ove : quod si non redemeris, interficies. Omne
autem primogenitum hominis de filiis tuis, pretio redimes. 14 Cumque interrogaverit te filius tuus cras, dicens : Quid est hoc ? respondebis ei : In manu
forti eduxit nos Dominus de terra gypti, de domo servitutis. 15 Nam cum
13
61
Exodus
induratus esset Pharao, et nollet nos dimittere, occidit Dominus omne primogenitum in terra gypti, a primogenito hominis usque ad primogenitum
jumentorum : idcirco immolo Domino omne quod aperit vulvam masculini
sexus, et omnia primogenita filiorum meorum redimo. 16 Erit igitur quasi
signum in manu tua, et quasi appensum quid, ob recordationem, inter oculos
tuos : eo quod in manu forti eduxit nos Dominus de gypto.
17
Igitur cum emisisset Pharao populum, non eos duxit Deus per viam
terr Philisthiim qu vicina est : reputans ne forte pniteret eum, si vidisset
adversum se bella consurgere, et reverteretur in gyptum. 18 Sed circumduxit
per viam deserti, qu est juxta mare Rubrum : et armati ascenderunt filii
Israel de terra gypti. 19 Tulit quoque Moyses ossa Joseph secum : eo quod
adjurasset filios Israel, dicens : Visitabit vos Deus ; efferte ossa mea hinc
vobiscum. 20 Profectique de Socoth castrametati sunt in Etham, in extremis
finibus solitudinis. 21 Dominus autem prcedebat eos ad ostendendam viam
per diem in columna nubis, et per noctem in columna ignis : ut dux esset
itineris utroque tempore. 22 Numquam defuit columna nubis per diem, nec
columna ignis per noctem, coram populo.
Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere filiis Israel : Reversi castrametentur e regione Phihahiroth, qu est inter Magdalum et mare contra Beelsephon : in conspectu ejus castra ponetis super
mare. 3 Dicturusque est Pharao super filiis Israel : Coarctati sunt in terra ;
conclusit eos desertum. 4 Et indurabo cor ejus, ac persequetur vos : et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu ejus ; scientque gyptii quia ego sum
Dominus. Feceruntque ita.
5
Et nuntiatum est regi gyptiorum quod fugisset populus : immutatumque est cor Pharaonis et servorum ejus super populo, et dixerunt : Quid
voluimus facere ut dimitteremus Israel, ne serviret nobis ? 6 Junxit ergo currum, et omnem populum suum assumpsit secum. 7 Tulitque sexcentos currus electos, et quidquid in gypto curruum fuit : et duces totius exercitus.
8
Induravitque Dominus cor Pharaonis regis gypti, et persecutus est filios
Israel : at illi egressi sunt in manu excelsa. 9 Cumque persequerentur gyptii
vestigia prcedentium, repererunt eos in castris super mare : omnis equitatus et currus Pharaonis, et universus exercitus, erant in Phihahiroth contra
Beelsephon. 10 Cumque appropinquasset Pharao, levantes filii Israel oculos,
viderunt gyptios post se, et timuerunt valde : clamaveruntque ad Dominum,
11
et dixerunt ad Moysen : Forsitan non erant sepulchra in gypto, ideo tulisti
nos ut moreremur in solitudine : quid hoc facere voluisti, ut educeres nos ex
gypto ? 12 nonne iste est sermo, quem loquebamur ad te in gypto, dicentes : Recede a nobis, ut serviamus gyptiis ? multo enim melius erat
servire eis, quam mori in solitudine. 13 Et ait Moyses ad populum : Nolite
timere : state, et videte magnalia Domini qu facturus est hodie : gyptios
enim, quos nunc videtis, nequaquam ultra videbitis usque in sempiternum.
14
Dominus pugnabit pro vobis, et vos tacebitis. 15 Dixitque Dominus ad Moysen : Quid clamas ad me ? loquere filiis Israel ut proficiscantur. 16 Tu autem
eleva virgam tuam, et extende manum tuam super mare, et divide illud : ut
gradiantur filii Israel in medio mari per siccum. 17 Ego autem indurabo cor
gyptiorum ut persequantur vos : et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu ejus, et in curribus et in equitibus illius. 18 Et scient gyptii quia ego
sum Dominus cum glorificatus fuero in Pharaone, et in curribus atque in equi-
14
62
Exodus
tibus ejus. 19 Tollensque se angelus Dei, qui prcedebat castra Israel, abiit post
eos : et cum eo pariter columna nubis, priora dimittens, post tergum 20 stetit,
inter castra gyptiorum et castra Israel : et erat nubes tenebrosa, et illuminans noctem, ita ut ad se invicem toto noctis tempore accedere non valerent.
21
Cumque extendisset Moyses manum super mare, abstulit illud Dominus
flante vento vehementi et urente tota nocte, et vertit in siccum : divisaque est
aqua. 22 Et ingressi sunt filii Israel per medium sicci maris : erat enim aqua
quasi murus a dextra eorum et lva. 23 Persequentesque gyptii ingressi
sunt post eos, et omnis equitatus Pharaonis, currus ejus et equites per medium maris. 24 Jamque advenerat vigilia matutina, et ecce respiciens Dominus
super castra gyptiorum per columnam ignis et nubis, interfecit exercitum
eorum, 25 et subvertit rotas curruum, ferebanturque in profundum. Dixerunt
ergo gyptii : Fugiamus Israelem : Dominus enim pugnat pro eis contra nos.
26
Et ait Dominus ad Moysen : Extende manum tuam super mare, ut revertantur aqu ad gyptios super currus et equites eorum. 27 Cumque extendisset
Moyses manum contra mare, reversum est primo diluculo ad priorem locum :
fugientibusque gyptiis occurrerunt aqu, et involvit eos Dominus in mediis
fluctibus. 28 Reversque sunt aqu, et operuerunt currus et equites cuncti
exercitus Pharaonis, qui sequentes ingressi fuerant mare : nec unus quidem
superfuit ex eis. 29 Filii autem Israel perrexerunt per medium sicci maris, et
aqu eis erant quasi pro muro a dextris et a sinistris : 30 liberavitque Dominus in die illa Israel de manu gyptiorum. 31 Et viderunt gyptios mortuos
super littus maris, et manum magnam quam exercuerat Dominus contra eos :
timuitque populus Dominum, et crediderunt Domino, et Moysi servo ejus.
Tunc cecinit Moyses et filii Israel carmen hoc Domino, et dixerunt :
15 Cantemus
Domino : gloriose enim magnificatus est,
equum et ascensorem dejecit in mare.
2
Fortitudo mea, et laus mea Dominus,
et factus est mihi in salutem :
iste Deus meus, et glorificabo eum :
Deus patris mei, et exaltabo eum.
3
Dominus quasi vir pugnator,
Omnipotens nomen ejus,
4
currus Pharaonis et exercitum ejus projecit in mare :
electi principes ejus submersi sunt in mari Rubro.
5
Abyssi operuerunt eos ;
descenderunt in profundum quasi lapis.
6
Dextera tua, Domine, magnificata est in fortitudine :
dextera tua, Domine, percussit inimicum.
7
Et in multitudine glori tu deposuisti adversarios tuos :
misisti iram tuam, qu devoravit eos sicut stipulam.
8
Et in spiritu furoris tui congregat sunt aqu :
stetit unda fluens, congregata sunt abyssi in medio mari.
9
Dixit inimicus : Persequar et comprehendam,
dividam spolia, implebitur anima mea :
evaginabo gladium meum, interficiet eos manus mea.
10
Flavit spiritus tuus, et operuit eos mare :
submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus.
11
Quis similis tui in fortibus, Domine ?
63
Exodus
Exodus
fame ? 4 Dixit autem Dominus ad Moysen : Ecce ego pluam vobis panes de
clo : egrediatur populus, et colligat qu sufficiunt per singulos dies : ut tentem eum utrum ambulet in lege mea, an non. 5 Die autem sexto parent quod
inferant : et sit duplum quam colligere solebant per singulos dies. 6 Dixeruntque Moyses et Aaron ad omnes filios Israel : Vespere scietis quod Dominus
eduxerit vos de terra gypti, 7 et mane videbitis gloriam Domini : audivit
enim murmur vestrum contra Dominum : nos vero quid sumus, quia mussitastis contra nos ? 8 Et ait Moyses : Dabit vobis Dominus vespere carnes edere,
et mane panes in saturitate : eo quod audierit murmurationes vestras quibus
murmurati estis contra eum : nos enim quid sumus ? nec contra nos est murmur vestrum, sed contra Dominum. 9 Dixit quoque Moyses ad Aaron : Dic
univers congregationi filiorum Israel : Accedite coram Domino : audivit enim murmur vestrum. 10 Cumque loqueretur Aaron ad omnem ctum filiorum
Israel, respexerunt ad solitudinem : et ecce gloria Domini apparuit in nube.
11
Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens : 12 Audivi murmurationes
filiorum Israel. Loquere ad eos : Vespere comedetis carnes, et mane saturabimini panibus : scietisque quod ego sum Dominus Deus vester. 13 Factum est
ergo vespere, et ascendens coturnix, cooperuit castra : mane quoque ros jacuit
per circuitum castrorum. 14 Cumque operuisset superficiem terr, apparuit in
solitudine minutum, et quasi pilo tusum in similitudinem pruin super terram. 15 Quod cum vidissent filii Israel, dixerunt ad invicem : Manhu ? quod
significat : Quid est hoc ? ignorabant enim quid esset. Quibus ait Moyses :
Iste est panis quem Dominus dedit vobis ad vescendum. 16 Hic est sermo,
quem prcepit Dominus : Colligat unusquisque ex eo quantum sufficit ad
vescendum : gomor per singula capita, juxta numerum animarum vestrarum
qu habitant in tabernaculo sic tolletis. 17 Feceruntque ita filii Israel : et collegerunt, alius plus, alius minus. 18 Et mensi sunt ad mensuram gomor : nec
qui plus collegerat, habuit amplius : nec qui minus paraverat, reperit minus : sed singuli juxta id quod edere poterant, congregaverunt. 19 Dixitque
Moyses ad eos : Nullus relinquat ex eo in mane. 20 Qui non audierunt eum,
sed dimiserunt quidam ex eis usque mane, et scatere cpit vermibus, atque
computruit : et iratus est contra eos Moyses.
21
Colligebant autem mane singuli, quantum sufficere poterat ad vescendum : cumque incaluisset sol, liquefiebat. 22 In die autem sexta collegerunt
cibos duplices, id est, duo gomor per singulos homines : venerunt autem
omnes principes multitudinis, et narraverunt Moysi. 23 Qui ait eis : Hoc est
quod locutus est Dominus : Requies sabbati sanctificata est Domino cras :
quodcumque operandum est, facite, et qu coquenda sunt coquite : quidquid
autem reliquum fuerit, reponite usque in mane. 24 Feceruntque ita ut prceperat Moyses, et non computruit, neque vermis inventus est in eo. 25 Dixitque Moyses : Comedite illud hodie, quia sabbatum est Domini : non invenietur hodie in agro. 26 Sex diebus colligite : in die autem septimo sabbatum
est Domini, idcirco non invenietur. 27 Venitque septima dies : et egressi de
populo ut colligerent, non invenerunt. 28 Dixit autem Dominus ad Moysen :
Usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam ? 29 videte quod
Dominus dederit vobis sabbatum, et propter hoc die sexta tribuit vobis cibos
duplices : maneat unusquisque apud semetipsum ; nullus egrediatur de loco suo die septimo. 30 Et sabbatizavit populus die septimo. 31 Appellavitque
domus Israel nomen ejus Man : quod erat quasi semen coriandri album, gustusque ejus quasi simil cum melle. 32 Dixit autem Moyses : Iste est sermo,
65
Exodus
Da nobis aquam, ut bibamus. Quibus respondit Moyses : Quid jurgamini contra me ? cur tentatis Dominum ? 3 Sitivit ergo ibi populus pr aqu penuria,
et murmuravit contra Moysen, dicens : Cur fecisti nos exire de gypto, ut
occideres nos, et liberos nostros, ac jumenta siti ? 4 Clamavit autem Moyses
ad Dominum, dicens : Quid faciam populo huic ? adhuc paululum, et lapidabit me. 5 Et ait Dominus ad Moysen : Antecede populum, et sume tecum
de senioribus Israel : et virgam qua percussisti fluvium, tolle in manu tua, et
vade. 6 En ego stabo ibi coram te, supra petram Horeb : percutiesque petram,
et exibit ex ea aqua, ut bibat populus. Fecit Moyses ita coram senioribus Israel : 7 et vocavit nomen loci illius, Tentatio, propter jurgium filiorum Israel,
et quia tentaverunt Dominum, dicentes : Estne Dominus in nobis, an non ?
8
Venit autem Amalec, et pugnabat contra Israel in Raphidim. 9 Dixitque
Moyses ad Josue : Elige viros : et egressus, pugna contra Amalec : cras ego
stabo in vertice collis, habens virgam Dei in manu mea. 10 Fecit Josue ut locutus erat Moyses, et pugnavit contra Amalec : Moyses autem et Aaron et Hur
ascenderunt super verticem collis. 11 Cumque levaret Moyses manus, vincebat
Israel : sin autem paululum remisisset, superabat Amalec. 12 Manus autem
Moysi erant graves : sumentes igitur lapidem, posuerunt subter eum, in quo
sedit : Aaron autem et Hur sustentabant manus ejus ex utraque parte. Et
factum est ut manus illius non lassarentur usque ad occasum solis. 13 Fugavitque Josue Amalec, et populum ejus in ore gladii. 14 Dixit autem Dominus ad
Moysen : Scribe hoc ob monimentum in libro, et trade auribus Josue : delebo
enim memoriam Amalec sub clo. 15 dificavitque Moyses altare : et vocavit
nomen ejus, Dominus exaltatio mea, dicens : 16 Quia manus solii Domini, et
bellum Domini erit contra Amalec, a generatione in generationem.
Cumque audisset Jethro, sacerdos Madian, cognatus Moysi, omnia qu
18
fecerat Deus Moysi, et Israeli populo suo, et quod eduxisset Dominus
Israel de gypto, tulit Sephoram uxorem Moysi quam remiserat, et duos
2
filios ejus : quorum unus vocabatur Gersam, dicente patre : Advena fui in
terra aliena ; 4 alter vero Eliezer : Deus enim, ait, patris mei adjutor meus, et
eruit me de gladio Pharaonis. 5 Venit ergo Jethro cognatus Moysi, et filii ejus,
et uxor ejus ad Moysen in desertum, ubi erat castrametatus juxta montem
Dei. 6 Et mandavit Moysi, dicens : Ego Jethro cognatus tuus venio ad te,
et uxor tua, et duo filii cum ea. 7 Qui egressus in occursum cognati sui,
adoravit, et osculatus est eum : salutaveruntque se mutuo verbis pacificis.
Cumque intrasset tabernaculum, 8 narravit Moyses cognato suo cuncta qu
fecerat Dominus Pharaoni et gyptiis propter Israel : universumque laborem,
66
Exodus
qui accidisset eis in itinere, et quod liberaverat eos Dominus. 9 Ltatusque est
Jethro super omnibus bonis, qu fecerat Dominus Israeli, eo quod eruisset
eum de manu gyptiorum. 10 Et ait : Benedictus Dominus, qui liberavit vos
de manu gyptiorum, et de manu Pharaonis ; qui eruit populum suum de
manu gypti. 11 Nunc cognovi, quia magnus Dominus super omnes deos :
eo quod superbe egerint contra illos. 12 Obtulit ergo Jethro cognatus Moysi
holocausta et hostias Deo : veneruntque Aaron et omnes seniores Israel, ut
comederent panem cum eo coram Deo.
13
Altera autem die sedit Moyses ut judicaret populum, qui assistebat
Moysi a mane usque ad vesperam. 14 Quod cum vidisset cognatus ejus, omnia scilicet qu agebat in populo, ait : Quid est hoc quod facis in plebe ?
cur solus sedes, et omnis populus prstolatur de mane usque ad vesperam ?
15
Cui respondit Moyses : Venit ad me populus qurens sententiam Dei :
16
cumque acciderit eis aliqua disceptatio, veniunt ad me ut judicem inter eos,
et ostendam prcepta Dei, et leges ejus. 17 At ille : Non bonam, inquit, rem
facis. 18 Stulto labore consumeris et tu, et populus iste qui tecum est : ultra
vires tuas est negotium ; solus illud non poteris sustinere. 19 Sed audi verba
mea atque consilia, et erit Deus tecum. Esto tu populo in his qu ad Deum
pertinent, ut referas qu dicuntur ad eum : 20 ostendasque populo cremonias et ritum colendi, viamque per quam ingredi debeant, et opus quod facere
debeant. 21 Provide autem de omni plebe viros potentes, et timentes Deum,
in quibus sit veritas, et qui oderint avaritiam, et constitue ex eis tribunos, et
centuriones, et quinquagenarios, et decanos, 22 qui judicent populum omni
tempore : quidquid autem majus fuerit, referant ad te, et ipsi minora tantummodo judicent : leviusque sit tibi, partito in alios onere. 23 Si hoc feceris,
implebis imperium Dei, et prcepta ejus poteris sustentare : et omnis hic populus revertetur ad loca sua cum pace. 24 Quibus auditis, Moyses fecit omnia
qu ille suggesserat. 25 Et electis viris strenuis de cuncto Israel, constituit
eos principes populi, tribunos, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos.
26
Qui judicabant plebem omni tempore : quidquid autem gravius erat, referebant ad eum, faciliora tantummodo judicantes. 27 Dimisitque cognatum
suum : qui reversus abiit in terram suam.
Mense tertio egressionis Israel de terra gypti, in die hac venerunt in
19
solitudinem Sinai. Nam profecti de Raphidim, et pervenientes usque
in desertum Sinai, castrametati sunt in eodem loco, ibique Israel fixit tentoria
2
e regione montis.
3
Moyses autem ascendit ad Deum : vocavitque eum Dominus de monte,
et ait : Hc dices domui Jacob, et annuntiabis filiis Israel : 4 Vos ipsi vidistis qu fecerim gyptiis, quomodo portaverim vos super alas aquilarum, et
assumpserim mihi. 5 Si ergo audieritis vocem meam, et custodieritis pactum
meum, eritis mihi in peculium de cunctis populis : mea est enim omnis terra :
6
et vos eritis mihi in regnum sacerdotale, et gens sancta. Hc sunt verba qu
loqueris ad filios Israel. 7 Venit Moyses : et convocatis majoribus natu populi,
exposuit omnes sermones quos mandaverat Dominus. 8 Responditque omnis
populus simul : Cuncta qu locutus est Dominus, faciemus. Cumque retulisset Moyses verba populi ad Dominum, 9 ait ei Dominus : Jam nunc veniam
ad te in caligine nubis, ut audiat me populus loquentem ad te, et credat tibi
in perpetuum. Nuntiavit ergo Moyses verba populi ad Dominum.
10
Qui dixit ei : Vade ad populum, et sanctifica illos hodie, et cras, laven-
67
Exodus
tque vestimenta sua. 11 Et sint parati in diem tertium : in die enim tertia
descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai. 12 Constituesque
terminos populo per circuitum, et dices ad eos : Cavete ne ascendatis in montem, nec tangatis fines illius : omnis qui tetigerit montem, morte morietur.
13
Manus non tanget eum, sed lapidibus opprimetur, aut confodietur jaculis :
sive jumentum fuerit, sive homo, non vivet : cum cperit clangere buccina,
tunc ascendant in montem. 14 Descenditque Moyses de monte ad populum,
et sanctificavit eum. Cumque lavissent vestimenta sua, 15 ait ad eos : Estote
parati in diem tertium, et ne appropinquetis uxoribus vestris.
16
Jamque advenerat tertius dies, et mane inclaruerat : et ecce cperunt
audiri tonitrua, ac micare fulgura, et nubes densissima operire montem, clangorque buccin vehementius perstrepebat : et timuit populus qui erat in castris. 17 Cumque eduxisset eos Moyses in occursum Dei de loco castrorum,
steterunt ad radices montis. 18 Totus autem mons Sinai fumabat, eo quod
descendisset Dominus super eum in igne : et ascenderet fumus ex eo quasi
de fornace, eratque omnis mons terribilis. 19 Et sonitus buccin paulatim
crescebat in majus, et prolixius tendebatur : Moyses loquebatur, et Deus respondebat ei. 20 Descenditque Dominus super montem Sinai in ipso montis
vertice, et vocavit Moysen in cacumen ejus. Quo cum ascendisset, 21 dixit ad
eum : Descende, et contestare populum : ne forte velit transcendere terminos
ad videndum Dominum, et pereat ex eis plurima multitudo. 22 Sacerdotes
quoque qui accedunt ad Dominum, sanctificentur, ne percutiat eos. 23 Dixitque Moyses ad Dominum : Non poterit vulgus ascendere in montem Sinai :
tu enim testificatus es, et jussisti, dicens : Pone terminos circa montem, et
sanctifica illum. 24 Cui ait Dominus : Vade, descende : ascendesque tu, et
Aaron tecum : sacerdotes autem et populus ne transeant terminos, nec ascendant ad Dominum, ne forte interficiat illos. 25 Descenditque Moyses ad
populum, et omnia narravit eis.
Locutusque est Dominus cunctos sermones hos : 2 Ego sum Dominus
Deus tuus, qui eduxi te de terra gypti, de domo servitutis. 3 Non
habebis deos alienos coram me. 4 Non facies tibi sculptile, neque omnem
similitudinem qu est in clo desuper, et qu in terra deorsum, nec eorum
qu sunt in aquis sub terra. 5 Non adorabis ea, neque coles : ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios, in tertiam
et quartam generationem eorum qui oderunt me : 6 et faciens misericordiam
in millia his qui diligunt me, et custodiunt prcepta mea. 7 Non assumes
nomen Domini Dei tui in vanum : nec enim habebit insontem Dominus eum
qui assumpserit nomen Domini Dei sui frustra. 8 Memento ut diem sabbati
sanctifices. 9 Sex diebus operaberis, et facies omnia opera tua. 10 Septimo
autem die sabbatum Domini Dei tui est : non facies omne opus in eo, tu,
et filius tuus et filia tua, servus tuus et ancilla tua, jumentum tuum, et advena qui est intra portas tuas. 11 Sex enim diebus fecit Dominus clum et
terram, et mare, et omnia qu in eis sunt, et requievit in die septimo : idcirco
benedixit Dominus diei sabbati, et sanctificavit eum. 12 Honora patrem tuum
et matrem tuam, ut sis longvus super terram, quam Dominus Deus tuus
dabit tibi. 13 Non occides. 14 Non mchaberis. 15 Non furtum facies. 16 Non
loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. 17 Non concupisces domum proximi tui, nec desiderabis uxorem ejus, non servum, non ancillam,
non bovem, non asinum, nec omnia qu illius sunt.
20
68
Exodus
18
Cunctus autem populus videbat voces et lampades, et sonitum buccin,
montemque fumantem : et perterriti ac pavore concussi, steterunt procul, 19 dicentes Moysi : Loquere tu nobis, et audiemus : non loquatur nobis Dominus,
ne forte moriamur. 20 Et ait Moyses ad populum : Nolite timere : ut enim
probaret vos venit Deus, et ut terror illius esset in vobis, et non peccaretis.
21
Stetitque populus de longe. Moyses autem accessit ad caliginem in qua erat
Deus.
22
Dixit prterea Dominus ad Moysen : Hc dices filiis Israel : Vos vidistis quod de clo locutus sim vobis. 23 Non facietis deos argenteos, nec deos
aureos facietis vobis. 24 Altare de terra facietis mihi, et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra, oves vestras et boves in omni loco in quo memoria
fuerit nominis mei : veniam ad te, et benedicam tibi. 25 Quod si altare lapideum feceris mihi, non dificabis illud de sectis lapidibus : si enim levaveris
cultrum super eo, polluetur. 26 Non ascendes per gradus ad altare meum, ne
reveletur turpitudo tua.
21
69
Exodus
cill, et luscos eos fecerit, dimittet eos liberos pro oculo quem eruit. 27 Dentem
quoque si excusserit servo vel ancill su, similiter dimittet eos liberos.
28
Si bos cornu percusserit virum aut mulierem, et mortui fuerint, lapidibus
obruetur : et non comedentur carnes ejus, dominus quoque bovis innocens erit. 29 Quod si bos cornupeta fuerit ab heri et nudiustertius, et contestati sunt
dominum ejus, nec recluserit eum, occideritque virum aut mulierem : et bos
lapidibus obruetur, et dominum ejus occident. 30 Quod si pretium fuerit ei
impositum, dabit pro anima sua quidquid fuerit postulatus. 31 Filium quoque
et filiam si cornu percusserit, simili sententi subjacebit. 32 Si servum ancillamque invaserit, triginta siclos argenti domino dabit, bos vero lapidibus
opprimetur. 33 Si quis aperuerit cisternam, et foderit, et non operuerit eam,
cecideritque bos aut asinus in eam, 34 reddet dominus cistern pretium jumentorum : quod autem mortuum est, ipsius erit. 35 Si bos alienus bovem alterius vulneraverit, et ille mortuus fuerit : vendent bovem vivum, et divident
pretium, cadaver autem mortui inter se dispertient. 36 Sin autem sciebat quod
bos cornupeta esset ab heri et nudiustertius, et non custodivit eum dominus
suus : reddet bovem pro bove, et cadaver integrum accipiet.
Si quis furatus fuerit bovem aut ovem, et occiderit vel vendiderit :
22
quinque boves pro uno bove restituet, et quatuor oves pro una ove.
Si effringens fur domum sive suffodiens fuerit inventus, et accepto vulnere
2
mortuus fuerit, percussor non erit reus sanguinis. 3 Quod si orto sole hoc
fecerit, homicidium perpetravit, et ipse morietur. Si non habuerit quod pro
furto reddat, ipse venundabitur. 4 Si inventum fuerit apud eum quod furatus
est, vivens : sive bos, sive asinus, sive ovis, duplum restituet.
5
Si lserit quispiam agrum vel vineam, et dimiserit jumentum suum ut
depascatur aliena : quidquid optimum habuerit in agro suo, vel in vinea,
pro damni stimatione restituet. 6 Si egressus ignis invenerit spinas, et comprehenderit acervos frugum, sive stantes segetes in agris, reddet damnum
qui ignem succenderit. 7 Si quis commendaverit amico pecuniam aut vas in
custodiam, et ab eo, qui susceperat, furto ablata fuerint : si invenitur fur, duplum reddet : 8 si latet fur, dominus domus applicabitur ad deos, et jurabit
quod non extenderit manum in rem proximi sui, 9 ad perpetrandam fraudem,
tam in bove quam in asino, et ove ac vestimento, et quidquid damnum inferre potest : ad deos utriusque causa perveniet, et si illi judicaverit, duplum
restituet proximo suo. 10 Si quis commendaverit proximo suo asinum, bovem,
ovem, et omne jumentum ad custodiam, et mortuum fuerit, aut debilitatum,
vel captum ab hostibus, nullusque hoc viderit : 11 jusjurandum erit in medio,
quod non extenderit manum ad rem proximi sui : suscipietque dominus juramentum, et ille reddere non cogetur. 12 Quod si furto ablatum fuerit, restituet
damnum domino ; 13 si comestum a bestia, deferat ad eum quod occisum est,
et non restituet. 14 Qui a proximo suo quidquam horum mutuo postulaverit,
et debilitatum aut mortuum fuerit domino non prsente, reddere compelletur. 15 Quod si imprsentiarum dominus fuerit, non restituet, maxime si
conductum venerat pro mercede operis sui.
16
Si seduxerit quis virginem necdum desponsatam, dormieritque cum ea :
dotabit eam, et habebit eam uxorem. 17 Si pater virginis dare noluerit, reddet
pecuniam juxta modum dotis, quam virgines accipere consueverunt. 18 Maleficos non patieris vivere. 19 Qui coierit cum jumento, morte moriatur. 20 Qui
immolat diis, occidetur, prterquam Domino soli.
70
Exodus
21
Advenam non contristabis, neque affliges eum : adven enim et ipsi
fuistis in terra gypti. 22 Vidu et pupillo non nocebitis. 23 Si lseritis eos,
vociferabuntur ad me, et ego audiam clamorem eorum : 24 et indignabitur
furor meus, percutiamque vos gladio, et erunt uxores vestr vidu, et filii
vestri pupilli. 25 Si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui habitat
tecum, non urgebis eum quasi exactor, nec usuris opprimes. 26 Si pignus a
proximo tuo acceperis vestimentum, ante solis occasum reddes ei. 27 Ipsum
enim est solum, quo operitur, indumentum carnis ejus, nec habet aliud in quo
dormiat : si clamaverit ad me, exaudiam eum, quia misericors sum. 28 Diis
non detrahes, et principi populi tui non maledices.
29
Decimas tuas et primitias tuas non tardabis reddere : primogenitum filiorum tuorum dabis mihi. 30 De bobus quoque, et ovibus similiter facies :
septem diebus sit cum matre sua, die octava reddes illum mihi. 31 Viri sancti eritis mihi : carnem, qu a bestiis fuerit prgustata, non comedetis, sed
projicietis canibus.
Non suscipies vocem mendacii, nec junges manum tuam ut pro im23
pio dicas falsum testimonium. Non sequeris turbam ad faciendum
malum : nec in judicio, plurimorum acquiesces sententi, ut a vero devies.
2
71
Exodus
conteram. 24 Non adorabis deos eorum, nec coles eos : non facies opera eorum, sed destrues eos, et confringes statuas eorum. 25 Servietisque Domino
Deo vestro, ut benedicam panibus tuis et aquis, et auferam infirmitatem de
medio tui. 26 Non erit infcunda, nec sterilis in terra tua : numerum dierum
tuorum implebo. 27 Terrorem meum mittam in prcursum tuum, et occidam
omnem populum, ad quem ingredieris : cunctorumque inimicorum tuorum
coram te terga vertam : 28 emittens crabrones prius, qui fugabunt Hevum,
et Chananum, et Hethum, antequam introeas. 29 Non ejiciam eos a facie
tua anno uno : ne terra in solitudinem redigatur, et crescant contra te besti.
30
Paulatim expellam eos de conspectu tuo, donec augearis, et possideas terram. 31 Ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palstinorum, et a deserto usque ad fluvium : tradam in manibus vestris habitatores
terr, et ejiciam eos de conspectu vestro. 32 Non inibis cum eis fdus, nec
cum diis eorum. 33 Non habitent in terra tua, ne forte peccare te faciant in me,
si servieris diis eorum : quod tibi certe erit in scandalum.
Moysi quoque dixit : Ascende ad Dominum tu, et Aaron, Nadab et
24
Abiu, et septuaginta senes ex Israel, et adorabitis procul. Solusque
Moyses ascendet ad Dominum, et illi non appropinquabunt : nec populus
2
ascendet cum eo. 3 Venit ergo Moyses et narravit plebi omnia verba Domini,
atque judicia : responditque omnis populus una voce : Omnia verba Domini, qu locutus est, faciemus. 4 Scripsit autem Moyses universos sermones
Domini : et mane consurgens, dificavit altare ad radices montis, et duodecim titulos per duodecim tribus Israel. 5 Misitque juvenes de filiis Israel, et
obtulerunt holocausta, immolaveruntque victimas pacificas Domino, vitulos.
6
Tulit itaque Moyses dimidiam partem sanguinis, et misit in crateras : partem
autem residuam fudit super altare. 7 Assumensque volumen fderis, legit
audiente populo : qui dixerunt : Omnia qu locutus est Dominus, faciemus,
et erimus obedientes. 8 Ille vero sumptum sanguinem respersit in populum,
et ait : Hic est sanguis fderis quod pepigit Dominus vobiscum super cunctis
sermonibus his.
9
Ascenderuntque Moyses et Aaron, Nadab et Abiu, et septuaginta de senioribus Israel : 10 et viderunt Deum Israel : et sub pedibus ejus quasi opus
lapidis sapphirini, et quasi clum, cum serenum est. 11 Nec super eos qui
procul recesserant de filiis Israel, misit manum suam, videruntque Deum, et
comederunt, ac biberunt. 12 Dixit autem Dominus ad Moysen : Ascende ad
me in montem, et esto ibi : daboque tibi tabulas lapideas, et legem, ac mandata qu scripsi : ut doceas eos. 13 Surrexerunt Moyses et Josue minister
ejus : ascendensque Moyses in montem Dei, 14 senioribus ait : Expectate hic
donec revertamur ad vos. Habetis Aaron et Hur vobiscum : si quid natum
fuerit qustionis, referetis ad eos. 15 Cumque ascendisset Moyses, operuit
nubes montem, 16 et habitavit gloria Domini super Sinai, tegens illum nube
sex diebus : septimo autem die vocavit eum de medio caliginis. 17 Erat autem
species glori Domini quasi ignis ardens super verticem montis in conspectu
filiorum Israel. 18 Ingressusque Moyses medium nebul, ascendit in montem :
et fuit ibi quadraginta diebus, et quadraginta noctibus.
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere filiis Israel,
ut tollant mihi primitias : ab omni homine qui offeret ultroneus, accipietis eas. 3 Hc sunt autem qu accipere debeatis : aurum, et argentum,
et s, 4 hyacinthum et purpuram, coccumque bis tinctum, et byssum, pilos
25
72
Exodus
73
Exodus
bitorum erit. Unius mensur fient universa tentoria. 3 Quinque cortin sibi
jungentur mutuo, et ali quinque nexu simili cohrebunt. 4 Ansulas hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies cortinarum, ut possint invicem
copulari. 5 Quinquagenas ansulas cortina habebit in utraque parte, ita insertas
ut ansa contra ansam veniat, et altera alteri possit aptari. 6 Facies et quinquaginta circulos aureos quibus cortinarum vela jungenda sunt, ut unum tabernaculum fiat. 7 Facies et saga cilicina undecim, ad operiendum tectum tabernaculi. 8 Longitudo sagi unius habebit triginta cubitos, et latitudo, quatuor :
qua erit mensura sagorum omnium. 9 E quibus quinque junges seorsum, et
sex sibi mutuo copulabis, ita ut sextum sagum in fronte tecti duplices. 10 Facies et quinquaginta ansas in ora sagi unius, ut conjungi cum altero queat,
et quinquaginta ansas in ora sagi alterius, ut cum altero copuletur. 11 Facies
et quinquaginta fibulas neas quibus jungantur ans, ut unum ex omnibus
operimentum fiat. 12 Quod autem superfuerit in sagis qu parantur tecto,
id est unum sagum quod amplius est, ex medietate ejus operies posteriora
tabernaculi. 13 Et cubitus ex una parte pendebit, et alter ex altera qui plus est
in sagorum longitudine, utrumque latus tabernaculi protegens. 14 Facies et
operimentum aliud tecto de pellibus arietum rubricatis : et super hoc rursum
aliud operimentum de janthinis pellibus. 15 Facies et tabulas stantes tabernaculi de lignis setim, 16 qu singul denos cubitos in longitudine habeant, et
in latitudine singulos ac semissem. 17 In lateribus tabul, du incastratur
fient, quibus tabula alteri tabul connectatur : atque in hunc modum cunct
tabul parabuntur. 18 Quarum viginti erunt in latere meridiano quod vergit
ad austrum. 19 Quibus quadraginta bases argenteas fundes, ut bin bases
singulis tabulis per duos angulos subjiciantur. 20 In latere quoque secundo
tabernaculi quod vergit ad aquilonem, viginti tabul erunt, 21 quadraginta
habentes bases argenteas, bin bases singulis tabulis supponentur. 22 Ad occidentalem vero plagam tabernaculi facies sex tabulas, 23 et rursum alias duas
qu in angulis erigantur post tergum tabernaculi. 24 Eruntque conjunct a
deorsum usque sursum, et una omnes compago retinebit. Duabus quoque
tabulis qu in angulis ponend sunt, similis junctura servabitur. 25 Et erunt
simul tabul octo, bases earum argente sedecim, duabus basibus per unam
tabulam supputatis. 26 Facies et vectes de lignis setim quinque ad continendas
tabulas in uno latere tabernaculi, 27 et quinque alios in altero, et ejusdem numeri ad occidentalem plagam : 28 qui mittentur per medias tabulas a summo
usque ad summum. 29 Ipsas quoque tabulas deaurabis, et fundes in eis annulos aureos per quos vectes tabulata contineant : quos operies laminis aureis.
30
Et eriges tabernaculum juxta exemplar quod tibi in monte monstratum est.
31
Facies et velum de hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso
retorta, opere plumario et pulchra varietate contextum : 32 quod appendes
ante quatuor columnas de lignis setim, qu ips quidem deaurat erunt,
et habebunt capita aurea, sed bases argenteas. 33 Inseretur autem velum per
circulos, intra quod pones arcam testimonii, quo et sanctuarium, et sanctuarii
sanctuaria dividentur. 34 Pones et propitiatorium super arcam testimonii in
Sancto sanctorum, 35 mensamque extra velum, et contra mensam candelabrum
in latere tabernaculi meridiano : mensa enim stabit in parte aquilonis. 36 Facies
et tentorium in introitu tabernaculi de hyacintho, et purpura, coccoque bis
74
Exodus
Exodus
cuncta operis varietas erit ex auro et hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta. 9 Sumesque duos lapides onychinos, et sculpes in eis
nomina filiorum Israel : 10 sex nomina in lapide uno, et sex reliqua in altero,
juxta ordinem nativitatis eorum. 11 Opere sculptoris et clatura gemmarii,
sculpes eos nominibus filiorum Israel, inclusos auro atque circumdatos : 12 et
pones in utroque latere superhumeralis, memoriale filiis Israel. Portabitque
Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque humerum, ob recordationem. 13 Facies et uncinos ex auro, 14 et duas catenulas ex auro purissimo
sibi invicem cohrentes, quas inseres uncinis.
15
Rationale quoque judicii facies opere polymito juxta texturam superhumeralis, ex auro, hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta. 16 Quadrangulum erit et duplex : mensuram palmi habebit tam in
longitudine quam in latitudine. 17 Ponesque in eo quatuor ordines lapidum :
in primo versu erit lapis sardius, et topazius, et smaragdus : 18 in secundo
carbunculus, sapphirus, et jaspis : 19 in tertio ligurius, achates, et amethystus : 20 in quarto chrysolithus, onychinus, et beryllus. Inclusi auro erunt per
ordines suos. 21 Habebuntque nomina filiorum Israel : duodecim nominibus
clabuntur, singuli lapides nominibus singulorum per duodecim tribus. 22 Facies in rationali catenas sibi invicem cohrentes ex auro purissimo, 23 et duos
annulos aureos, quos pones in utraque rationalis summitate : 24 catenasque
aureas junges annulis, qui sunt in marginibus ejus, 25 et ipsarum catenarum
extrema duobus copulabis uncinis in utroque latere superhumeralis quod rationale respicit. 26 Facies et duos annulos aureos, quos pones in summitatibus
rationalis, in oris, qu e regione sunt superhumeralis, et posteriora ejus aspiciunt. 27 Necnon et alios duos annulos aureos, qui ponendi sunt in utroque
latere superhumeralis deorsum, quod respicit contra faciem junctur inferioris, ut aptari possit cum superhumerali, 28 et stringatur rationale annulis suis
cum annulis superhumeralis vitta hyacinthina, ut maneat junctura fabrefacta,
et a se invicem rationale et superhumerale nequeant separari. 29 Portabitque
Aaron nomina filiorum Israel in rationali judicii super pectus suum, quando ingredietur Sanctuarium, memoriale coram Domino in ternum. 30 Pones
autem in rationali judicii Doctrinam et Veritatem, qu erunt in pectore Aaron,
quando ingredietur coram Domino : et gestabit judicium filiorum Israel in
pectore suo, in conspectu Domini semper.
31
Facies et tunicam superhumeralis totam hyacinthinam, 32 in cujus medio
supra erit capitium, et ora per gyrum ejus textilis, sicut fieri solet in extremis vestium partibus, ne facile rumpatur. 33 Deorsum vero, ad pedes ejusdem
tunic, per circuitum, quasi mala punica facies, ex hyacintho, et purpura,
et cocco bis tincto, mistis in medio tintinnabulis, 34 ita ut tintinnabulum sit
aureum et malum punicum : rursumque tintinnabulum aliud aureum et
malum punicum. 35 Et vestietur ea Aaron in officio ministerii, ut audiatur
sonitus quando ingreditur et egreditur sanctuarium in conspectu Domini, et
non moriatur.
36
Facies et laminam de auro purissimo, in qua sculpes opere clatoris,
Sanctum Domino. 37 Ligabisque eam vitta hyacinthina, et erit super tiaram,
38
imminens fronti pontificis. Portabitque Aaron iniquitates eorum, qu obtulerunt et sanctificaverunt filii Israel, in cunctis muneribus et donariis suis. Erit autem lamina semper in fronte ejus, ut placatus sit eis Dominus.
39
Stringesque tunicam bysso, et tiaram byssinam facies, et balteum opere
plumarii.
76
Exodus
40
Porro filiis Aaron tunicas lineas parabis et balteos ac tiaras in gloriam
et decorem : 41 vestiesque his omnibus Aaron fratrem tuum et filios ejus cum
eo. Et cunctorum consecrabis manus, sanctificabisque illos, ut sacerdotio fungantur mihi. 42 Facies et feminalia linea, ut operiant carnem turpitudinis su,
a renibus usque ad femora : 43 et utentur eis Aaron et filii ejus quando ingredientur tabernaculum testimonii, vel quando appropinquant ad altare ut
ministrent in sanctuario, ne iniquitatis rei moriantur. Legitimum sempiternum
erit Aaron, et semini ejus post eum.
77
Exodus
cratum, et armum quem de ariete separasti, 28 quo initiatus est Aaron et filii
ejus, cedentque in partem Aaron et filiorum ejus jure perpetuo a filiis Israel :
quia primitiva sunt et initia de victimis eorum pacificis qu offerunt Domino.
29
Vestem autem sanctam, qua utetur Aaron, habebunt filii ejus post eum,
ut ungantur in ea, et consecrantur manus eorum. 30 Septem diebus utetur
illa qui pontifex pro eo fuerit constitutus de filiis ejus, et qui ingredietur
tabernaculum testimonii ut ministret in sanctuario.
31
Arietem autem consecrationis tolles, et coques carnes ejus in loco sancto :
32
quibus vescetur Aaron et filii ejus. Panes quoque, qui sunt in canistro, in
vestibulo tabernaculi testimonii comedent, 33 ut sit placabile sacrificium, et
sanctificentur offerentium manus. Alienigena non vescetur ex eis, quia sancti
sunt. 34 Quod si remanserit de carnibus consecratis, sive de panibus usque
mane, combures reliquias igni : non comedentur, quia sanctificata sunt.
35
Omnia, qu prcepi tibi, facies super Aaron et filiis ejus. Septem
diebus consecrabis manus eorum : 36 et vitulum pro peccato offeres per singulos dies ad expiandum. Mundabisque altare cum immolaveris expiationis hostiam, et unges illud in sanctificationem. 37 Septem diebus expiabis
altare, et sanctificabis, et erit Sanctum sanctorum : omnis, qui tetigerit illud,
sanctificabitur.
38
Hoc est quod facies in altari : agnos anniculos duos per singulos dies
jugiter, 39 unum agnum mane, et alterum vespere, 40 decimam partem simil
conspers oleo tuso, quod habeat mensuram quartam partem hin, et vinum
ad libandum ejusdem mensur in agno uno. 41 Alterum vero agnum offeres
ad vesperam juxta ritum matutin oblationis, et juxta ea qu diximus, in
odorem suavitatis : 42 sacrificium est Domino, oblatione perpetua in generationes vestras, ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino, ubi constituam ut loquar ad te. 43 Ibique prcipiam filiis Israel, et sanctificabitur altare
in gloria mea. 44 Sanctificabo et tabernaculum testimonii cum altari, et Aaron
cum filiis suis, ut sacerdotio fungantur mihi. 45 Et habitabo in medio filiorum
Israel, eroque eis Deus, 46 et scient quia ego Dominus Deus eorum, qui eduxi
eos de terra gypti, ut manerem inter illos, ego Dominus Deus ipsorum.
Facies quoque altare ad adolendum thymiama, de lignis setim, 2 habens
cubitum longitudinis, et alterum latitudinis, id est, quadrangulum, et
duos cubitos in altitudine. Cornua ex ipso procedent. 3 Vestiesque illud auro
purissimo, tam craticulam ejus, quam parietes per circuitum, et cornua. Faciesque ei coronam aureolam per gyrum, 4 et duos annulos aureos sub corona
per singula latera, ut mittantur in eos vectes, et altare portetur. 5 Ipsos quoque
vectes facies de lignis setim, et inaurabis. 6 Ponesque altare contra velum,
quod ante arcum pendet testimonii coram propitiatorio quo tegitur testimonium, ubi loquar tibi. 7 Et adolebit incensum super eo Aaron, suave fragrans,
mane. Quando componet lucernas, incendet illud : 8 et quando collocabit eas
ad vesperum, uret thymiama sempiternum coram Domino in generationes
vestras. 9 Non offeretis super eo thymiama compositionis alterius, nec oblationem, et victimam, nec libabitis libamina. 10 Et deprecabitur Aaron super
cornua ejus semel per annum, in sanguine quod oblatum est pro peccato, et
placabit super eo in generationibus vestris. Sanctum sanctorum erit Domino.
11
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 12 Quando tuleris summam
filiorum Israel juxta numerum, dabunt singuli pretium pro animabus suis
Domino, et non erit plaga in eis, cum fuerint recensiti. 13 Hoc autem dabit
30
78
Exodus
omnis qui transit ad nomen, dimidium sicli juxta mensuram templi (siclus
viginti obolos habet) ; media pars sicli offeretur Domino. 14 Qui habetur in
numero, a viginti annis et supra, dabit pretium. 15 Dives non addet ad medium
sicli, et pauper nihil minuet. 16 Susceptamque pecuniam, qu collata est a filiis
Israel, trades in usus tabernaculi testimonii, ut sit monimentum eorum coram
Domino, et propitietur animabus eorum.
17
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 18 Facies et labrum neum
cum basi sua ad lavandum : ponesque illud inter tabernaculum testimonii
et altare. Et missa aqua, 19 lavabunt in ea Aaron et filii ejus manus suas ac
pedes, 20 quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii, et quando accessuri
sunt ad altare, ut offerant in eo thymiama Domino, 21 ne forte moriantur ;
legitimum sempiternum erit ipsi, et semini ejus per successiones.
22
Locutusque est Dominus ad Moysen, 23 dicens : Sume tibi aromata,
prim myrrh et elect quingentos siclos, et cinnamomi medium, id est,
ducentos quinquaginta siclos, calami similiter ducentos quinquaginta, 24 casi
autem quingentos siclos, in pondere sanctuarii, olei de olivetis mensuram hin :
25
faciesque unctionis oleum sanctum, unguentum compositum opere unguentarii, 26 et unges ex eo tabernaculum testimonii, et arcam testamenti, 27 mensamque cum vasis suis, et candelabrum, et utensilia ejus, altaria thymiamatis,
28
et holocausti, et universam supellectilem qu ad cultum eorum pertinet.
29
Sanctificabisque omnia, et erunt Sancta sanctorum ; qui tetigerit ea, sanctificabitur. 30 Aaron et filios ejus unges, sanctificabisque eos, ut sacerdotio
fungantur mihi. 31 Filiis quoque Israel dices : Hoc oleum unctionis sanctum
erit mihi in generationes vestras. 32 Caro hominis non ungetur ex eo, et juxta
compositionem ejus non facietis aliud, quia sanctificatum est, et sanctum erit
vobis. 33 Homo quicumque tale composuerit, et dederit ex eo alieno, exterminabitur de populo suo. 34 Dixitque Dominus ad Moysen : Sume tibi aromata, stacten et onycha, galbanum boni odoris, et thus lucidissimum ; qualis
ponderis erunt omnia : 35 faciesque thymiama compositum opere unguentarii, mistum diligenter, et purum, et sanctificatione dignissimum. 36 Cumque
in tenuissimum pulverem universa contuderis, pones ex eo coram tabernaculo
testimonii, in quo loco apparebo tibi. Sanctum sanctorum erit vobis thymiama. 37 Talem compositionem non facietis in usus vestros, quia sanctum est
Domino. 38 Homo quicumque fecerit simile, ut odore illius perfruatur, peribit
de populis suis.
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Ecce, vocavi ex nomine
Beseleel filium Uri filii Hur de tribu Juda, 3 et implevi spiritu Dei, sapientia, et intelligentia et scientia in omni opere, 4 ad excogitandum quidquid
fabrefieri potest ex auro, et argento, et re, 5 marmore, et gemmis, et diversitate lignorum. 6 Dedique ei socium Ooliab filium Achisamech de tribu Dan. Et
in corde omnis eruditi posui sapientiam : ut faciant cuncta qu prcepi tibi,
7
tabernaculum fderis, et arcam testimonii, et propitiatorium, quod super
eam est, et cuncta vasa tabernaculi, 8 mensamque et vasa ejus, candelabrum
purissimum cum vasis suis, et altaris thymiamatis, 9 et holocausti, et omnia
vasa eorum, labrum cum basi sua, 10 vestes sanctas in ministerio Aaron sacerdoti, et filiis ejus, ut fungantur officio suo in sacris : 11 oleum unctionis, et
thymiama aromatum in sanctuario, omnia qu prcepi tibi, facient.
12
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 13 Loquere filiis Israel, et
dices ad eos : Videte ut sabbatum meum custodiatis : quia signum est in-
31
79
Exodus
80
Exodus
23
dixerunt mihi : Fac nobis deos, qui nos prcedant : huic enim Moysi, qui
nos eduxit de terra gypti, nescimus quid acciderit. 24 Quibus ego dixi : Quis
vestrum habet aurum ? Tulerunt, et dederunt mihi : et projeci illud in ignem,
egressusque est hic vitulus.
25
Videns ergo Moyses populum quod esset nudatus (spoliaverat enim eum
Aaron propter ignominiam sordis, et inter hostes nudum constituerat), 26 et
stans in porta castrorum, ait : Si quis est Domini, jungatur mihi. Congregatique sunt ad eum omnes filii Levi : 27 quibus ait : Hc dicit Dominus
Deus Israel : Ponat vir gladium super femur suum : ite, et redite de porta
usque ad portam per medium castrorum, et occidat unusquisque fratrem, et
amicum, et proximum suum. 28 Feceruntque filii Levi juxta sermonem Moysi,
cecideruntque in die illa quasi viginti tria millia hominum. 29 Et ait Moyses :
Consecrastis manus vestras hodie Domino, unusquisque in filio, et in fratre
suo, ut detur vobis benedictio. 30 Facto autem altero die, locutus est Moyses
ad populum : Peccastis peccatum maximum : ascendam ad Dominum, si quomodo quivero eum deprecari pro scelere vestro. 31 Reversusque ad Dominum,
ait : Obsecro, peccavit populus iste peccatum maximum, feceruntque sibi deos aureos : aut dimitte eis hanc noxam, 32 aut si non facis, dele me de libro
tuo quem scripsisti. 33 Cui respondit Dominus : Qui peccaverit mihi, delebo
eum de libro meo : 34 tu autem vade, et duc populum istum quo locutus sum
tibi : angelus meus prcedet te. Ego autem in die ultionis visitabo et hoc
peccatum eorum. 35 Percussit ergo Dominus populum pro reatu vituli, quem
fecerat Aaron.
81
Exodus
in conspectu tuo, ostende mihi faciem tuam, ut sciam te, et inveniam gratiam
ante oculos tuos : respice populum tuum gentem hanc. 14 Dixitque Dominus :
Facies mea prcedet te, et requiem dabo tibi. 15 Et ait Moyses : Si non tu ipse
prcedas, ne educas nos de loco isto. 16 In quo enim scire poterimus ego et
populus tuus invenisse nos gratiam in conspectu tuo, nisi ambulaveris nobiscum, ut glorificemur ab omnibus populis qui habitant super terram ? 17 Dixit autem Dominus ad Moysen : Et verbum istud, quod locutus es, faciam :
invenisti enim gratiam coram me, et teipsum novi ex nomine.
18
Qui ait : Ostende mihi gloriam tuam. 19 Respondit : Ego ostendam omne
bonum tibi, et vocabo in nomine Domini coram te : et miserebor cui voluero,
et clemens ero in quem mihi placuerit. 20 Rursumque ait : Non poteris videre
faciem meam : non enim videbit me homo et vivet. 21 Et iterum : Ecce,
inquit, est locus apud me, et stabis supra petram. 22 Cumque transibit gloria
mea, ponam te in foramine petr, et protegam dextera mea, donec transeam :
23
tollamque manum meam, et videbis posteriora mea : faciem autem meam
videre non poteris.
Ac deinceps : Prcide, ait, tibi duas tabulas lapideas instar priorum,
34
et scribam super eas verba, qu habuerunt tabul quas fregisti. Esto
paratus mane, ut ascendas statim in montem Sinai, stabisque mecum super
2
verticem montis. 3 Nullus ascendat tecum, nec videatur quispiam per totum montem : boves quoque et oves non pascantur e contra. 4 Excidit ergo
duas tabulas lapideas, quales antea fuerant : et de nocte consurgens ascendit in montem Sinai, sicut prceperat ei Dominus, portans secum tabulas.
5
Cumque descendisset Dominus per nubem, stetit Moyses cum eo, invocans
nomen Domini. 6 Quo transeunte coram eo, ait : Dominator Domine Deus,
misericors et clemens, patiens et mult miserationis, ac verax, 7 qui custodis
misericordiam in millia ; qui aufers iniquitatem, et scelera, atque peccata, nullusque apud te per se innocens est ; qui reddis iniquitatem patrum filiis, ac
nepotibus in tertiam et quartam progeniem. 8 Festinusque Moyses, curvatus
est pronus in terram, et adorans 9 ait : Si inveni gratiam in conspectu tuo,
Domine, obsecro ut gradiaris nobiscum (populus enim dur cervicis est) et
auferas iniquitates nostras atque peccata, nosque possideas.
10
Respondit Dominus : Ego inibo pactum videntibus cunctis : signa faciam qu numquam visa sunt super terram, nec in ullis gentibus, ut cernat
populus iste, in cujus es medio, opus Domini terribile quod facturus sum.
11
Observa cuncta qu hodie mando tibi : ego ipse ejiciam ante faciem tuam
Amorrhum, et Chananum, et Hethum, Pherezum quoque, et Hevum,
et Jebusum. 12 Cave ne umquam cum habitatoribus terr illius jungas amicitias, qu sint tibi in ruinam : 13 sed aras eorum destrue, confringe statuas, lucosque succide : 14 noli adorare deum alienum. Dominus zelotes nomen ejus ;
Deus est mulator. 15 Ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum : ne,
cum fornicati fuerint cum diis suis, et adoraverint simulacra eorum, vocet te
quispiam ut comedas de immolatis. 16 Nec uxorem de filiabus eorum accipies
filiis tuis : ne, postquam ips fuerint fornicat, fornicari faciant et filios tuos
in deos suos. 17 Deos conflatiles non facies tibi. 18 Solemnitatem azymorum
custodies. Septem diebus vesceris azymis, sicut prcepi tibi, in tempore mensis novorum : mense enim verni temporis egressus es de gypto. 19 Omne
quod aperit vulvam generis masculini, meum erit. De cunctis animantibus,
tam de bobus, quam de ovibus, meum erit. 20 Primogenitum asini redimes
82
Exodus
ove : sin autem nec pretium pro eo dederis, occidetur. Primogenitum filiorum tuorum redimes : nec apparebis in conspectu meo vacuus. 21 Sex diebus
operaberis ; die septimo cessabis arare et metere. 22 Solemnitatem hebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tu tritice, et solemnitatem,
quando redeunte anni tempore cuncta conduntur. 23 Tribus temporibus anni
apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israel. 24 Cum enim tulero gentes a facie tua, et dilatavero terminos tuos, nullus
insidiabitur terr tu, ascendente te, et apparente in conspectu Domini Dei
tui ter in anno. 25 Non immolabis super fermento sanguinem hosti me :
neque residebit mane de victima solemnitatis Phase. 26 Primitias frugum terr
tu offeres in domo Domini Dei tui. Non coques hdum in lacte matris su.
27
Dixitque Dominus ad Moysen : Scribe tibi verba hc, quibus et tecum et
cum Israel pepigi fdus.
28
Fuit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes :
panem non comedit, et aquam non bibit, et scripsit in tabulis verba fderis
decem. 29 Cumque descenderet Moyses de monte Sinai, tenebat duas tabulas testimonii, et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Domini. 30 Videntes autem Aaron et filii Israel cornutam Moysi faciem,
timuerunt prope accedere. 31 Vocatique ab eo, reversi sunt tam Aaron, quam
principes synagog. Et postquam locutus est ad eos, 32 venerunt ad eum
etiam omnes filii Israel : quibus prcepit cuncta qu audierat a Domino in
monte Sinai. 33 Impletisque sermonibus, posuit velamen super faciem suam.
34
Quod ingressus ad Dominum, et loquens cum eo, auferebat donec exiret, et
tunc loquebatur ad filios Israel omnia qu sibi fuerant imperata. 35 Qui videbant faciem egredientis Moysi esse cornutam, sed operiebat ille rursus faciem
suam, siquando loquebatur ad eos.
Igitur congregata omni turba filiorum Israel, dixit ad eos : Hc sunt
35
qu jussit Dominus fieri. Sex diebus facietis opus : septimus dies erit
vobis sanctus, sabbatum, et requies Domini : qui fecerit opus in eo, occidetur.
2
83
Exodus
de conspectu Moysi, 21 obtulerunt mente promptissima atque devota primitias Domino, ad faciendum opus tabernaculi testimonii. Quidquid ad cultum et ad vestes sanctas necessarium erat, 22 viri cum mulieribus prbuerunt,
armillas et inaures, annulos et dextralia : omne vas aureum in donaria Domini separatum est. 23 Si quis habebat hyacinthum, et purpuram, coccumque
bis tinctum, byssum et pilos caprarum, pelles arietum rubricatas, et janthinas, 24 argenti, risque metalla, obtulerunt Domino, lignaque setim in varios
usus. 25 Sed et mulieres doct, qu neverant, dederunt hyacinthum, purpuram, et vermiculum, ac byssum, 26 et pilos caprarum, sponte propria cuncta
tribuentes. 27 Principes vero obtulerunt lapides onychinos, et gemmas ad superhumerale et rationale, 28 aromataque et oleum ad luminaria concinnanda,
et ad prparandum unguentum, ac thymiama odoris suavissimi componendum. 29 Omnes viri et mulieres mente devota obtulerunt donaria, ut fierent
opera, qu jusserat Dominus per manum Moysi. Cuncti filii Israel voluntaria
Domino dedicaverunt.
30
Dixitque Moyses ad filios Israel : Ecce, vocavit Dominus ex nomine
Beseleel filium Uri, filii Hur de tribu Juda, 31 implevitque eum spiritu Dei,
sapientia et intelligentia, et scientia et omni doctrina, 32 ad excogitandum, et
faciendum opus in auro, et argento, et re, 33 sculpendisque lapidibus, et
opere carpentario, quidquid fabre adinveniri potest, 34 dedit in corde ejus :
Ooliab quoque filium Achisamech de tribu Dan : 35 ambos erudivit sapientia,
ut faciant opera abietarii, polymitarii, ac plumarii, de hyacintho ac purpura,
coccoque bis tincto, et bysso, et texant omnia, ac nova quque reperiant.
Fecit ergo Beseleel, et Ooliab, et omnis vir sapiens, quibus dedit Domi36
nus sapientiam et intellectum, ut scirent fabre operari qu in usus sanctuarii necessaria sunt, et qu prcepit Dominus. Cumque vocasset eos Moy2
ses et omnem eruditum virum, cui dederat Dominus sapientiam, et qui sponte
sua obtulerant se ad faciendum opus, 3 tradidit eis universa donaria filiorum
Israel. Qui cum instarent operi, quotidie mane vota populus offerebat. 4 Unde
artifices venire compulsi, 5 dixerunt Moysi : Plus offert populus quam necessarium est. 6 Jussit ergo Moyses prconis voce cantari : Nec vir, nec mulier
quidquam offerat ultra in opere sanctuarii. Sicque cessatum est a muneribus
offerendis, 7 eo quod oblata sufficerent et superabundarent.
8
Feceruntque omnes corde sapientes ad explendum opus tabernaculi,
cortinas decem de bysso retorta, et hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto,
opere vario, et arte polymita : 9 quarum una habebat in longitudine viginti
octo cubitos, et in latitudine quatuor ; una mensura erat omnium cortinarum.
10
Conjunxitque cortinas quinque, alteram alteri, et alias quinque sibi invicem
copulavit. 11 Fecit et ansas hyacinthinas in ora cortin unius ex utroque latere,
et in ora cortin alterius similiter, 12 ut contra se invicem venirent ans, et mutuo jungerentur. 13 Unde et quinquaginta fudit circulos aureos, qui morderent
cortinarum ansas, et fieret unum tabernaculum. 14 Fecit et saga undecim de
pilis caprarum ad operiendum tectum tabernaculi : 15 unum sagum in longitudine habebat cubitos triginta, et in latitudine cubitos quatuor : unius mensur
erant omnia saga : 16 quorum quinque junxit seorsum, et sex alia separatim.
17
Fecitque ansas quinquaginta in ora sagi unius, et quinquaginta in ora sagi
alterius, ut sibi invicem jungerentur. 18 Et fibulas neas quinquaginta, quibus
necteretur tectum, ut unum pallium ex omnibus sagis fieret. 19 Fecit et opertorium tabernaculi de pellibus arietum rubricatis : aliudque desuper velamen-
84
Exodus
85
Exodus
17
Fecit et candelabrum ductile de auro mundissimo, de cujus vecte calami,
scyphi, sphrulque, ac lilia procedebant : 18 sex in utroque latere, tres calami
ex parte una, et tres ex altera : 19 tres scyphi in nucis modum per calamos
singulos, sphrulque simul et lilia : et tres scyphi instar nucis in calamo
altero, sphrulque simul et lilia. quum erat opus sex calamorum, qui
procedebant de stipite candelabri. 20 In ipso autem vecte erant quatuor scyphi
in nucis modum, sphrulque per singulos simul et lilia : 21 et sphrul
sub duobus calamis per loca tria, qui simul sex fiunt calami procedentes de
vecte uno. 22 Et sphrul igitur, et calami ex ipso erant, universa ductilia ex
auro purissimo. 23 Fecit et lucernas septem cum emunctoriis suis, et vasa ubi
ea, qu emuncta sunt, extinguantur, de auro mundissimo. 24 Talentum auri
appendebat candelabrum cum omnibus vasis suis.
25
Fecit et altare thymiamatis de lignis setim, per quadrum singulos habens
cubitos, et in altitudine duos : e cujus angulis procedebant cornua. 26 Vestivitque illud auro purissimo cum craticula ac parietibus et cornibus. 27 Fecitque
ei coronam aureolam per gyrum, et duos annulos aureos sub corona per singula latera, ut mittantur in eos vectes, et possit altare portari. 28 Ipsos autem
vectes fecit de lignis setim, et operuit laminis aureis. 29 Composuit et oleum ad
sanctificationis unguentum, et thymiama de aromatibus mundissimis opere
pigmentarii.
diversa, lebetes, forcipes, fuscinulas, uncinos, et ignium receptacula. 4 Craticulamque ejus in modum retis fecit neam, et subter eam in altaris medio
arulam, 5 fusis quatuor annulis per totidem retiaculi summitates, ad immittendos vectes ad portandum : 6 quos et ipsos fecit de lignis setim, et operuit
laminis neis : 7 induxitque in circulos, qui in lateribus altaris eminebant.
Ipsum autem altare non erat solidum, sed cavum ex tabulis, et intus vacuum.
8
Fecit et labrum neum cum basi sua de speculis mulierum, qu excubabant in ostio tabernaculi. 9 Fecit et atrium, in cujus australi plaga erant tentoria de bysso retorta, cubitorum centum, 10 column ne viginti cum basibus
suis, capita columnarum, et tota operis clatura, argentea. 11 que ad septentrionalem plagam tentoria column, basesque et capita columnarum ejusdem
mensur, et operis ac metalli, erant. 12 In ea vero plaga, qu ad occidentem respicit, fuerunt tentoria cubitorum quinquaginta, column decem cum
basibus suis ne, et capita columnarum, et tota operis clatura, argentea.
13
Porro contra orientem quinquaginta cubitorum paravit tentoria : 14 e quibus,
quindecim cubitos columnarum trium, cum basibus suis, unum tenebat latus :
15
et in parte altera (quia inter utraque introitum tabernaculi fecit) quindecim
que cubitorum erant tentoria, columnque tres, et bases totidem. 16 Cuncta
atrii tentoria byssus retorta texuerat. 17 Bases columnarum fuere ne, capita autem earum cum cunctis claturis suis argentea : sed et ipsas columnas
atrii vestivit argento. 18 Et in introitu ejus opere plumario fecit tentorium ex
hyacintho, purpura, vermiculo, ac bysso retorta, quod habebat viginti cubitos
in longitudine, altitudo vero quinque cubitorum erat juxta mensuram, quam
cuncta atrii tentoria habebant. 19 Column autem in ingressu fuere quatuor
cum basibus neis, capitaque earum et clatur argente. 20 Paxillos quoque
tabernaculi et atrii per gyrum fecit neos.
86
Exodus
21
Hc sunt instrumenta tabernaculi testimonii, qu enumerata sunt juxta
prceptum Moysi in cremoniis Levitarum per manum Ithamar filii Aaron
sacerdotis : 22 qu Beseleel filius Uri filii Hur de tribu Juda, Domino per Moysen jubente, compleverat, 23 juncto sibi socio Ooliab filio Achisamech de tribu
Dan : qui et ipse artifex lignorum egregius fuit, et polymitarius atque plumarius ex hyacintho, purpura, vermiculo et bysso. 24 Omne aurum quod expensum est in opere sanctuarii, et quod oblatum est in donariis, viginti novem
talentorum fuit, et septingentorum triginta siclorum ad mensuram sanctuarii.
25
Oblatum est autem ab his qui transierunt ad numerum a viginti annis et
supra, de sexcentis tribus millibus et quingentis quinquaginta armatorum.
26
Fuerunt prterea centum talenta argenti e quibus conflat sunt bases sanctuarii, et introitus, ubi velum pendet. 27 Centum bases fact sunt de talentis
centum, singulis talentis per bases singulas supputatis. 28 De mille autem
septingentis et septuaginta quinque, fecit capita columnarum, quas et ipsas
vestivit argento. 29 ris quoque oblata sunt talenta septuaginta duo millia, et
quadringenti supra sicli, 30 ex quibus fus sunt bases in introitu tabernaculi
testimonii, et altare neum cum craticula sua, omniaque vasa qu ad usum
ejus pertinent, 31 et bases atrii tam in circuitu quam in ingressu ejus, et paxilli
tabernaculi atque atrii per gyrum.
87
Exodus
40
88
Exodus
tabernaculum testimonii et altare, implens illud aqua. 29 Laveruntque Moyses et Aaron ac filii ejus manus suas et pedes, 30 cum ingrederentur tectum
fderis, et accederent ad altare, sicut prceperat Dominus Moysi. 31 Erexit et
atrium per gyrum tabernaculi et altaris, ducto in introitu ejus tentorio.
Postquam omnia perfecta sunt, 32 operuit nubes tabernaculum testimonii,
et gloria Domini implevit illud. 33 Nec poterat Moyses ingredi tectum fderis,
nube operiente omnia, et majestate Domini coruscante, quia cuncta nubes
operuerat. 34 Siquando nubes tabernaculum deserebat, proficiscebantur filii
Israel per turmas suas : 35 si pendebat desuper, manebant in eodem loco.
36
Nubes quippe Domini incubabat per diem tabernaculo, et ignis in nocte,
videntibus cunctis populis Israel per cunctas mansiones suas.
89
Liber Leviticus
Vocavit autem Moysen, et locutus est ei Dominus de tabernaculo testi1
monii, dicens : Loquere filiis Israel, et dices ad eos : Homo, qui obtulerit
ex vobis hostiam Domino de pecoribus, id est, de bobus et ovibus offerens vic2
timas, 3 si holocaustum fuerit ejus oblatio, ac de armento : masculum immaculatum offeret ad ostium tabernaculi testimonii, ad placandum sibi Dominum :
4
ponetque manum super caput hosti, et acceptabilis erit, atque in expiationem ejus proficiens. 5 Immolabitque vitulum coram Domino, et offerent filii Aaron sacerdotes sanguinem ejus, fundentes per altaris circuitum, quod est
ante ostium tabernaculi : 6 detractaque pelle hosti, artus in frusta concident.
7
Et subjicient in altari ignem, strue lignorum ante composita : 8 et membra
qu sunt csa, desuper ordinantes, caput videlicet, et cuncta qu adhrent
jecori, 9 intestinis et pedibus lotis aqua : adolebitque ea sacerdos super altare
in holocaustum et suavem odorem Domino. 10 Quod si de pecoribus oblatio
est, de ovibus sive de capris holocaustum, masculum absque macula offeret :
11
immolabitque ad latus altaris, quod respicit ad aquilonem, coram Domino :
sanguinem vero illius fundent super altare filii Aaron per circuitum : 12 dividentque membra, caput, et omnia qu adhrent jecori, et ponent super ligna,
quibus subjiciendus est ignis : 13 intestina vero et pedes lavabunt aqua. Et
oblata omnia adolebit sacerdos super altare in holocaustum et odorem suavissimum Domino. 14 Si autem de avibus, holocausti oblatio fuerit Domino, de
turturibus, aut pullis columb, 15 offeret eam sacerdos ad altare : et retorto ad
collum capite, ac rupto vulneris loco, decurrere faciet sanguinem super crepidinem altaris : 16 vesiculam vero gutturis, et plumas projiciet prope altare
ad orientalem plagam, in loco in quo cineres effundi solent, 17 confringetque
ascellas ejus, et non secabit, neque ferro dividet eam, et adolebit super altare,
lignis igne supposito. Holocaustum est et oblatio suavissimi odoris Domino.
Anima cum obtulerit oblationem sacrificii Domino, simila erit ejus oblatio ;
2erdotes
fundetque super eam oleum, et ponet thus, ac deferet ad filios Aaron sac: quorum unus tollet pugillum plenum simil et olei, ac totum thus,
2
Leviticus
91
Leviticus
seniores populi manus super caput ejus coram Domino. Immolatoque vitulo in conspectu Domini, 16 inferet sacerdos, qui unctus est, de sanguine ejus
in tabernaculum testimonii, 17 tincto digito aspergens septies contra velum.
18
Ponetque de eodem sanguine in cornibus altaris, quod est coram Domino
in tabernaculo testimonii : reliquum autem sanguinem fundet juxta basim altaris holocaustorum, quod est in ostio tabernaculi testimonii. 19 Omnemque
ejus adipem tollet, et adolebit super altare : 20 sic faciens et de hoc vitulo quomodo fecit et prius : et rogante pro eis sacerdote, propitius erit eis Dominus.
21
Ipsum autem vitulum efferet extra castra, atque comburet sicut et priorem
vitulum : quia est pro peccato multitudinis.
22
Si peccaverit princeps, et fecerit unum e pluribus per ignorantiam, quod
Domini lege prohibetur : 23 et postea intellexerit peccatum suum, offeret hostiam Domino, hircum de capris immaculatum. 24 Ponetque manum suam super
caput ejus : cumque immolaverit eum loco ubi solet mactari holocaustum
coram Domino, quia pro peccato est, 25 tinget sacerdos digitum in sanguine
hosti pro peccato, tangens cornua altaris holocausti, et reliquum fundens ad
basim ejus. 26 Adipem vero adolebit supra, sicut in victimis pacificorum fieri
solet : rogabitque pro eo sacerdos, et pro peccato ejus, et dimittetur ei.
27
Quod si peccaverit anima per ignorantiam, de populo terr, ut faciat
quidquam de his, qu Domini lege prohibentur, atque delinquat, 28 et cognoverit peccatum suum, offeret capram immaculatam. 29 Ponetque manum
super caput hosti qu pro peccato est, et immolabit eam in loco holocausti.
30
Tolletque sacerdos de sanguine in digito suo : et tangens cornua altaris
holocausti, reliquum fundet ad basim ejus. 31 Omnem autem adipem auferens, sicut auferri solet de victimis pacificorum, adolebit super altare in odorem suavitatis Domino : rogabitque pro eo, et dimittetur ei. 32 Sin autem
de pecoribus obtulerit victimam pro peccato, ovem scilicet immaculatam :
33
ponet manum super caput ejus, et immolabit eam in loco ubi solent cdi
holocaustorum hosti. 34 Sumetque sacerdos de sanguine ejus digito suo, et
tangens cornua altaris holocausti, reliquum fundet ad basim ejus. 35 Omnem
quoque adipem auferens, sicut auferri solet adeps arietis, qui immolatur pro
pacificis, cremabit super altare in incensum Domini : rogabitque pro eo, et
pro peccato ejus, et dimittetur ei.
Si peccaverit anima, et audierit vocem jurantis, testisque fuerit quod aut
5Anima
ipse vidit, aut conscius est : nisi indicaverit, portabit iniquitatem suam.
qu tetigerit aliquid immundum, sive quod occisum a bestia est, aut
2
per se mortuum, aut quodlibet aliud reptile : et oblita fuerit immunditi su,
rea est, et deliquit : 3 et si tetigerit quidquam de immunditia hominis juxta
omnem impuritatem, qua pollui solet, oblitaque cognoverit postea, subjacebit
delicto.
4
Anima, qu juraverit, et protulerit labiis suis, ut vel male quid faceret, vel
bene, et idipsum juramento et sermone firmaverit, oblitaque postea intellexerit
delictum suum, 5 agat pnitentiam pro peccato, 6 et offerat de gregibus agnam sive capram, orabitque pro ea sacerdos et pro peccato ejus. 7 Sin autem
non potuerit offerre pecus, offerat duos turtures, vel duos pullos columbarum
Domino, unum pro peccato, et alterum in holocaustum, 8 dabitque eos sacerdoti : qui primum offerens pro peccato, retorquebit caput ejus ad pennulas,
ita ut collo hreat, et non penitus abrumpatur. 9 Et asperget de sanguine ejus
parietem altaris ; quidquid autem reliquum fuerit, faciet distillare ad funda-
92
Leviticus
mentum ejus, quia pro peccato est. 10 Alterum vero adolebit in holocaustum,
ut fieri solet : rogabitque pro eo sacerdos et pro peccato ejus, et dimittetur ei. 11 Quod si non quiverit manus ejus duos offerre turtures, aut duos
pullos columbarum, offeret pro peccato suo simil partem ephi decimam :
non mittet in eam oleum, nec thuris aliquid imponet, quia pro peccato est.
12
Tradetque eam sacerdoti : qui plenum ex ea pugillum hauriens, cremabit
super altare in monimentum ejus qui obtulerit, 13 rogans pro illo et expians :
reliquam vero partem ipse habebit in munere.
14
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 15 Anima si prvaricans
cremonias, per errorem, in his qu Domino sunt sanctificata, peccaverit, offeret pro delicto suo arietem immaculatum de gregibus, qui emi potest duobus
siclis, juxta pondus sanctuarii : 16 ipsumque quod intulit damni restituet, et
quintam partem ponet supra, tradens sacerdoti, qui rogabit pro eo offerens
arietem, et dimittetur ei. 17 Anima si peccaverit per ignorantiam, feceritque
unum ex his qu Domini lege prohibentur, et peccati rea intellexerit iniquitatem suam, 18 offeret arietem immaculatum de gregibus sacerdoti, juxta
mensuram stimationemque peccati : qui orabit pro eo, quia nesciens fecerit :
et dimittetur ei, 19 quia per errorem deliquit in Dominum.
Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Anima qu peccaverit, et contempto Domino, negaverit proximo suo depositum quod fidei ejus creditum fuerat, vel vi aliquid extorserit, aut calumniam fecerit, 3 sive rem perditam invenerit, et inficians insuper pejeraverit, et quodlibet aliud ex pluribus
fecerit, in quibus solent peccare homines, 4 convicta delicti, 5 reddet omnia,
qu per fraudem voluit obtinere, integra, et quintam insuper partem domino
cui damnum intulerat. 6 Pro peccato autem suo offeret arietem immaculatum
de grege, et dabit eum sacerdoti, juxta stimationem mensuramque delicti :
7
qui rogabit pro eo coram Domino, et dimittetur illi pro singulis qu faciendo
peccavit.
8
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 9 Prcipe Aaron et filiis
ejus : Hc est lex holocausti : cremabitur in altari tota nocte usque mane :
ignis ex eodem altari erit. 10 Vestietur tunica sacerdos et feminalibus lineis :
tolletque cineres, quos vorans ignis exussit, et ponens juxta altare, 11 spoliabitur prioribus vestimentis, indutusque aliis, efferret eos extra castra, et in
loco mundissimo usque ad favillam consumi faciet. 12 Ignis autem in altari
semper ardebit, quem nutriet sacerdos subjiciens ligna mane per singulos
dies, et imposito holocausto, desuper adolebit adipes pacificorum. 13 Ignis
est iste perpetuus, qui numquam deficiet in altari. 14 Hc est lex sacrificii
et libamentorum, qu offerent filii Aaron coram Domino, et coram altari.
15
Tollet sacerdos pugillum simil, qu conspersa est oleo, et totum thus,
quod super similam positum est : adolebitque illud in altari in monimentum
odoris suavissimi Domino : 16 reliquam autem partem simil comedet Aaron
cum filiis suis, absque fermento : et comedet in loco sancto atrii tabernaculi.
17
Ideo autem non fermentabitur, quia pars ejus in Domini offertur incensum.
Sanctum sanctorum erit, sicut pro peccato atque delicto. 18 Mares tantum stirpis Aaron comedent illud. Legitimum ac sempiternum erit in generationibus
vestris de sacrificiis Domini : omnis qui tetigerit illa, sanctificabitur. 19 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 20 Hc est oblatio Aaron, et filiorum
ejus, quam offerre debent Domino in die unctionis su. Decimam partem
ephi offerent simil in sacrificio sempiterno, medium ejus mane, et medium
93
Leviticus
94
Leviticus
95
Leviticus
no. 3 Et ad filios Israel loqueris : Tollite hircum pro peccato, et vitulum, atque
agnum, anniculos, et sine macula in holocaustum, 4 bovem et arietem pro
pacificis : et immolate eos coram Domino, in sacrificio singulorum similam
conspersam oleo offerentes : hodie enim Dominus apparebit vobis. 5 Tulerunt
ergo cuncta qu jusserat Moyses ad ostium tabernaculi : ubi cum omnis multitudo astaret, 6 ait Moyses : Iste est sermo, quem prcepit Dominus : facite,
et apparebit vobis gloria ejus. 7 Et dixit ad Aaron : Accede ad altare, et immola pro peccato tuo : offer holocaustum, et deprecare pro te et pro populo :
cumque mactaveris hostiam populi, ora pro eo, sicut prcepit Dominus.
8
Statimque Aaron accedens ad altare, immolavit vitulum pro peccato suo :
9
cujus sanguinem obtulerunt ei filii sui : in quo tingens digitum, tetigit cornua altaris, et fudit residuum ad basim ejus. 10 Adipemque, et renunculos, ac
reticulum jecoris, qu sunt pro peccato, adolevit super altare, sicut prceperat Dominus Moysi : 11 carnes vero et pellem ejus extra castra combussit igni.
12
Immolavit et holocausti victimam : obtuleruntque ei filii sui sanguinem ejus,
quem fudit per altaris circuitum. 13 Ipsam etiam hostiam in frusta concisam,
cum capite et membris singulis obtulerunt ; qu omnia super altare cremavit
igni, 14 lotis aqua prius intestinis et pedibus.
15
Et pro peccato populi offerens, mactavit hircum : expiatoque altari,
16
fecit holocaustum, 17 addens in sacrificio libamenta, qu pariter offeruntur, et adolens ea super altare, absque cremoniis holocausti matutini. 18 Im-
96
Leviticus
sunt coram Domino. Dixitque Moyses ad Aaron : Hoc est quod locutus est
Dominus : Sanctificabor in iis qui appropinquant mihi, et in conspectu omnis populi glorificabor. Quod audiens tacuit Aaron. 4 Vocatis autem Moyses
Misaele et Elisaphan filiis Oziel, patrui Aaron, ait ad eos : Ite, et tollite fratres
vestros de conspectu sanctuarii, et asportate extra castra. 5 Confestimque pergentes, tulerunt eos sicut jacebant, vestitos lineis tunicis, et ejecerunt foras, ut
sibi fuerat imperatum. 6 Locutusque est Moyses ad Aaron, et ad Eleazar, et
Ithamar, filios ejus : Capita vestra nolite nudare, et vestimenta nolite scindere,
ne forte moriamini, et super omnem ctum oriatur indignatio. Fratres vestri,
et omnis domus Israel, plangant incendium quod Dominus suscitavit : 7 vos
autem non egrediemini fores tabernaculi, alioquin peribitis : oleum quippe
sanct unctionis est super vos. Qui fecerunt omnia juxta prceptum Moysi.
8
Dixit quoque Dominus ad Aaron : 9 Vinum, et omne quod inebriare potest,
non bibetis tu et filii tui, quando intratis in tabernaculum testimonii, ne moriamini : quia prceptum sempiternum est in generationes vestras : 10 et ut
habeatis scientiam discernendi inter sanctum et profanum, inter pollutum et
mundum ; 11 doceatisque filios Israel omnia legitima mea qu locutus est
Dominus ad eos per manum Moysi.
12
Locutusque est Moyses ad Aaron, et ad Eleazar, et Ithamar, filios ejus,
qui erant residui : Tollite sacrificium, quod remansit de oblatione Domini,
et comedite illud absque fermento juxta altare, quia Sanctum sanctorum est.
13
Comedetis autem in loco sancto : quod datum est tibi et filiis tuis de oblationibus Domini, sicut prceptum est mihi. 14 Pectusculum quoque quod
oblatum est, et armum qui separatus est, edetis in loco mundissimo tu et filii tui, et fili tu tecum : tibi enim ac liberis tuis reposita sunt de hostiis
salutaribus filiorum Israel : 15 eo quod armum et pectus, et adipes qui cremantur in altari, elevaverunt coram Domino, et pertineant ad te, et ad filios
tuos, lege perpetua, sicut prcepit Dominus. 16 Inter hc, hircum, qui oblatus
fuerat pro peccato, cum qureret Moyses, exustum reperit : iratusque contra
Eleazar et Ithamar filios Aaron, qui remanserant, ait : 17 Cur non comedistis
hostiam pro peccato in loco sancto, qu Sancta sanctorum est, et data vobis
ut portetis iniquitatem multitudinis, et rogetis pro ea in conspectu Domini,
18
prsertim cum de sanguine illius non sit illatum intra sancta, et comedere
debueritis eam in Sanctuario, sicut prceptum est mihi ? 19 Respondit Aaron :
97
Leviticus
Oblata est hodie victima pro peccato, et holocaustum coram Domino : mihi
autem accidit quod vides ; quomodo potui comedere eam, aut placere Domino in cremoniis mente lugubri ? 20 Quod cum audisset Moyses, recepit
satisfactionem.
Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens : 2 Dicite filiis
Israel : Hc sunt animalia qu comedere debetis de cunctis animantibus terr : 3 omne quod habet divisam ungulam, et ruminat in pecoribus,
comedetis. 4 Quidquid autem ruminat quidem, et habet ungulam, sed non
dividit eam, sicut camelus et cetera, non comedetis illud, et inter immunda
reputabitis. 5 Chrogryllus qui ruminat, ungulamque non dividit, immundus
est. 6 Lepus quoque : nam et ipse ruminat, sed ungulam non dividit. 7 Et sus :
qui cum ungulam dividat, non ruminat. 8 Horum carnibus non vescemini, nec
cadavera contingetis, quia immunda sunt vobis.
9
Hc sunt qu gignuntur in aquis, et vesci licitum est : omne quod habet
pinnulas et squamas, tam in mari quam in fluminibus et stagnis, comedetis. 10 Quidquid autem pinnulas et squamas non habet, eorum qu in aquis
moventur et vivunt, abominabile vobis, 11 execrandumque erit : carnes eorum
non comedetis, et morticina vitabitis. 12 Cuncta qu non habent pinnulas et
squamas in aquis, polluta erunt.
13
Hc sunt qu de avibus comedere non debetis, et vitanda sunt vobis :
aquilam, et gryphem, et halietum, 14 et milvum ac vulturem juxta genus
suum, 15 et omne corvini generis in similitudinem suam, 16 struthionem, et
noctuam, et larum, et accipitrem juxta genus suum : 17 bubonem, et mergulum, et ibin, 18 et cygnum, et onocrotalum, et porphyrionem, 19 herodionem,
et charadrion juxta genus suum, upupam quoque, et vespertilionem.
20
Omne de volucribus quod graditur super quatuor pedes, abominabile
erit vobis. 21 Quidquid autem ambulat quidem super quatuor pedes, sed habet longiora retro crura, per qu salit super terram, 22 comedere debetis, ut
est bruchus in genere suo, et attacus atque ophiomachus, ac locusta, singula
juxta genus suum. 23 Quidquid autem ex volucribus quatuor tantum habet
pedes, execrabile erit vobis : 24 et quicumque morticina eorum tetigerit, polluetur, et erit immundus usque ad vesperum : 25 et si necesse fuerit ut portet
quippiam horum mortuum, lavabit vestimenta sua, et immundus erit usque
ad occasum solis. 26 Omne animal quod habet quidem ungulam, sed non
dividit eam, nec ruminat, immundum erit : et qui tetigerit illud, contaminabitur. 27 Quod ambulat super manus ex cunctis animantibus, qu incedunt quadrupedia, immundum erit : qui tetigerit morticina eorum, polluetur
usque ad vesperum. 28 Et qui portaverit hujuscemodi cadavera, lavabit vestimenta sua, et immundus erit usque ad vesperum : quia omnia hc immunda
sunt vobis. 29 Hc quoque inter polluta reputabuntur de his qu moventur
in terra, mustela et mus et crocodilus, singula juxta genus suum, 30 mygale, et
chamleon, et stellio, et lacerta, et talpa.
31
Omnia hc immunda sunt. Qui tetigerit morticina eorum, immundus
erit usque ad vesperum : 32 et super quod ceciderit quidquam de morticinis eorum, polluetur, tam vas ligneum et vestimentum, quam pelles et cilicia : et in quocumque fit opus, tingentur aqua, et polluta erunt usque ad
vesperum, et sic postea mundabuntur. 33 Vas autem fictile, in quod horum
quidquam intro cecidit, polluetur, et idcirco frangendum est. 34 Omnis cibus,
quem comedetis, si fusa fuerit super eum aqua, immundus erit : et omne
11
98
Leviticus
12
13
99
Leviticus
Leviticus
14
101
Leviticus
labit holocaustum, 20 et ponet illud in altari cum libamentis suis, et homo rite
mundabitur.
21
Quod si pauper est, et non potest manus ejus invenire qu dicta sunt pro
delicto, assumet agnum ad oblationem, ut roget pro eo sacerdos, decimamque
partem simil conspers oleo in sacrificium, et olei sextarium, 22 duosque
turtures sive duos pullos columb, quorum unus sit pro peccato, et alter
in holocaustum : 23 offeretque ea die octavo purificationis su sacerdoti, ad
ostium tabernaculi testimonii coram Domino. 24 Qui suscipiens agnum pro
delicto et sextarium olei, levabit simul : 25 immolatoque agno, de sanguine
ejus ponet super extremum auricul dextr illius qui mundatur, et super
pollices manus ejus ac pedis dextri : 26 olei vero partem mittet in manum suam
sinistram, 27 in quo tingens digitum dextr manus asperget septies coram
Domino : 28 tangetque extremum dextr auricul illius qui mundatur, et
pollices manus ac pedis dextri, in loco sanguinis qui effusus est pro delicto :
29
reliquam autem partem olei, qu est in sinistra manu, mittet super caput
purificati, ut placet pro eo Dominum : 30 et turturem sive pullum columb
offeret, 31 unum pro delicto, et alterum in holocaustum cum libamentis suis.
32
Hoc est sacrificium leprosi, qui habere non potest omnia in emundationem
sui.
33
Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens : 34 Cum ingressi
fueritis terram Chanaan, quam ego dabo vobis in possessionem, si fuerit plaga
lepr in dibus, 35 ibit cujus est domus, nuntians sacerdoti, et dicet : Quasi
plaga lepr videtur mihi esse in domo mea. 36 At ille prcipiet ut efferant
universa de domo, priusquam ingrediatur eam, et videat utrum leprosa sit, ne
immunda fiant omnia qu in domo sunt. Intrabitque postea ut consideret lepram domus : 37 et cum viderit in parietibus illius quasi valliculas pallore sive
rubore deformes, et humiliores superficie reliqua, 38 egredietur ostium domus,
et statim claudet illam septem diebus. 39 Reversusque die septimo, considerabit eam : si invenerit crevisse lepram, 40 jubebit erui lapides in quibus lepra
est, et projici eos extra civitatem in locum immundum : 41 domum autem ipsam radi intrinsecus per circuitum, et spargi pulverem rasur extra urbem in
locum immundum, 42 lapidesque alios reponi pro his qui ablati fuerint, et luto
alio liniri domum. 43 Sin autem postquam eruti sunt lapides, et pulvis erasus, et alia terra lita, 44 ingressus sacerdos viderit reversam lepram, et parietes
respersos maculis, lepra est perseverans, et immunda domus : 45 quam statim
destruent, et lapides ejus ac ligna, atque universum pulverem projicient extra
oppidum in locum immundum. 46 Qui intraverit domum quando clausa est,
immundus erit usque ad vesperum : 47 et qui dormierit in ea, et comederit
quippiam, lavabit vestimenta sua.
48
Quod si introiens sacerdos viderit lepram non crevisse in domo,
postquam denuo lita fuerit, purificabit eam reddita sanitate : 49 et in purificationem ejus sumet duos passeres, lignumque cedrinum, et vermiculum atque
hyssopum : 50 et immolato uno passere in vase fictili super aquas vivas, 51 tollet lignum cedrinum, et hyssopum, et coccum, et passerem vivum, et tinget
omnia in sanguine passeris immolati, atque in aquis viventibus, et asperget
domum septies, 52 purificabitque eam tam in sanguine passeris quam in aquis
viventibus, et in passere vivo, lignoque cedrino et hyssopo atque vermiculo.
53
Cumque dimiserit passerem avolare in agrum libere, orabit pro domo, et
jure mundabitur. 54 Ista est lex omnis lepr et percussur, 55 lepr vestium
et domorum, 56 cicatricis et erumpentium papularum, lucentis macul, et in
102
Leviticus
57
Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens : 2 Loquimini filiis Israel, et dicite eis : Vir, qui patitur fluxum seminis, immundus erit.
3
Et tunc judicabitur huic vitio subjacere, cum per singula momenta adhserit
carni ejus, atque concreverit fdus humor. 4 Omne stratum, in quo dormierit,
immundum erit, et ubicumque sederit. 5 Si quis hominum tetigerit lectum
ejus, lavabit vestimenta sua, et ipse lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum. 6 Si sederit ubi ille sederat, et ipse lavabit vestimenta sua : et lotus
aqua, immundus erit usque ad vesperum. 7 Qui tetigerit carnem ejus, lavabit
vestimenta sua : et ipse lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum. 8 Si
salivam hujuscemodi homo jecerit super eum qui mundus est, lavabit vestimenta sua : et lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum. 9 Sagma, super
quo sederit, immundum erit : 10 et quidquid sub eo fuerit, qui fluxum seminis patitur, pollutum erit usque ad vesperum. Qui portaverit horum aliquid,
lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum.
11
Omnis, quem tetigerit qui talis est, non lotis ante manibus, lavabit vestimenta sua, et lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum. 12 Vas fictile quod
tetigerit confringetur : vas autem ligneum lavabitur aqua.
13
Si sanatus fuerit qui hujuscemodi sustinet passionem, numerabit septem
dies post emundationem sui, et lotis vestibus et toto corpore in aquis viventibus, erit mundus. 14 Die autem octavo sumet duos turtures, aut duos pullos
columb, et veniet in conspectum Domini ad ostium tabernaculi testimonii,
dabitque eos sacerdoti : 15 qui faciet unum pro peccato et alterum in holocaustum : rogabitque pro eo coram Domino, ut emundetur a fluxi seminis
sui. 16 Vir de quo egreditur semen coitus, lavabit aqua omne corpus suum :
et immundus erit usque ad vesperum. 17 Vestem et pellem, quam habuerit,
lavabit aqua, et immunda erit usque ad vesperum. 18 Mulier, cum qua coierit,
lavabitur aqua, et immunda erit usque ad vesperum.
19
Mulier, qu redeunte mense patitur fluxum sanguinis, septem diebus
separabitur. 20 Omnis qui tetigerit eam, immundus erit usque ad vesperum :
21
et in quo dormierit vel sederit diebus separationis su, polluetur. 22 Qui
tetigerit lectum ejus, lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum. 23 Omne vas, super quo illa sederit, quisquis attigerit,
lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua, pollutus erit usque ad vesperum.
24
Si coierit cum ea vir tempore sanguinis menstrualis, immundus erit septem
diebus : et omne stratum, in quo dormierit, polluetur. 25 Mulier, qu patitur multis diebus fluxum sanguinis non in tempore menstruali, vel qu post
menstruum sanguinem fluere non cessat, quamdiu subjacet huic passioni, immunda erit quasi sit in tempore menstruo. 26 Omne stratum, in quo dormierit,
et vas in quo sederit, pollutum erit. 27 Quicumque tetigerit ea, lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua, immundus erit usque ad vesperam. 28 Si steterit
sanguis, et fluere cessaverit, numerabit septem dies purificationis su : 29 et
die octavo offeret pro se sacerdoti duos turtures, aut duos pullos columbarum,
ad ostium tabernaculi testimonii : 30 qui unum faciet pro peccato, et alterum in
holocaustum, rogabitque pro ea coram Domino, et pro fluxu immunditi ejus.
31
Docebitis ergo filios Israel ut caveant immunditiam, et non moriantur in sordibus suis, cum polluerint tabernaculum meum quod est inter eos. 32 Ista est
lex ejus, qui patitur fluxum seminis, et qui polluitur coitu, 33 et qu menstruis
15
103
Leviticus
sanctuarium, quod est intra velum coram propitiatorio quo tegitur arca, ut
non moriatur (quia in nube apparebo super oraculum), 3 nisi hc ante fecerit :
vitulum pro peccato offeret, et arietem in holocaustum. 4 Tunica linea vestietur, feminalibus lineis verenda celabit : accingetur zona linea, cidarim lineam
imponet capiti : hc enim vestimenta sunt sancta : quibus cunctis, cum lotus
fuerit, induetur. 5 Suscipietque ab universa multitudine filiorum Israel duos hircos pro peccato, et unum arietem in holocaustum. 6 Cumque obtulerit
vitulum, et oraverit pro se et pro domo sua, 7 duos hircos stare faciet coram
Domino in ostio tabernaculi testimonii : 8 mittensque super utrumque sortem,
unam Domino, alteram capro emissario : 9 cujus exierit sors Domino, offeret
illum pro peccato : 10 cujus autem in caprum emissarium, statuet eum vivum
coram Domino, ut fundat preces super eo, et emittat eum in solitudinem.
11
His rite celebratis, offeret vitulum, et rogans pro se, et pro domo sua,
immolabit eum : 12 assumptoque thuribulo, quod de prunis altaris impleverit,
et hauriens manu compositum thymiama in incensum, ultra velum intrabit in
sancta : 13 ut, positis super ignem aromatibus, nebula eorum et vapor operiat
oraculum quod est supra testimonium, et non moriatur. 14 Tollet quoque de
sanguine vituli, et asperget digito septies contra propitiatorium ad orientem.
15
Cumque mactaverit hircum pro peccato populi, inferet sanguinem ejus
intra velum, sicut prceptum est de sanguine vituli, ut aspergat e regione oraculi, 16 et expiet sanctuarium ab immunditiis filiorum Israel, et a prvaricationibus eorum, cunctisque peccatis. Juxta hunc ritum faciet tabernaculo testimonii, quod fixum est inter eos, in medio sordium habitationis eorum. 17 Nullus hominum sit in tabernaculo, quando pontifex sanctuarium ingreditur, ut
roget pro se, et pro domo sua, et pro universo ctu Israel, donec egrediatur.
18
Cum autem exierit ad altare quod coram Domino est, oret pro se, et sumptum sanguinem vituli atque hirci fundat super cornua ejus per gyrum : 19 aspergensque digito septies, expiet, et sanctificet illud ab immunditiis filiorum
Israel.
20
Postquam emundaverit sanctuarium, et tabernaculum, et altare, tunc offerat hircum viventem : 21 et posita utraque manu super caput ejus, confiteatur omnes iniquitates filiorum Israel, et universa delicta atque peccata eorum :
qu imprecans capiti ejus, emittet illum per hominem paratum, in desertum.
22
Cumque portaverit hircus omnes iniquitates eorum in terram solitariam, et
dimissus fuerit in deserto, 23 revertetur Aaron in tabernaculum testimonii, et
depositis vestibus, quibus prius indutus erat, cum intraret sanctuarium, relictisque ibi, 24 lavabit carnem suam in loco sancto, indueturque vestibus suis.
Et postquam egressus obtulerit holocaustum suum, ac plebis, rogabit tam pro
se quam pro populo : 25 et adipem, qui oblatus est pro peccatis, adolebit super altare. 26 Ille vero, qui dimiserit caprum emissarium, lavabit vestimenta
sua, et corpus aqua, et sic ingredietur in castra. 27 Vitulum autem, et hircum,
qui pro peccato fuerant immolati, et quorum sanguis illatus est in sanctuarium, ut expiatio compleretur, asportabunt foras castra, et comburent igni tam
104
Leviticus
17
18
105
Leviticus
mo, vivet in eis. Ego Dominus. 6 Omnis homo ad proximam sanguinis sui non
accedet, ut revelet turpitudinem ejus. Ego Dominus. 7 Turpitudinem patris tui
et turpitudinem matris tu non discooperies : mater tua est : non revelabis
turpitudinem ejus. 8 Turpitudinem uxoris patris tui non discooperies : turpitudo enim patris tui est. 9 Turpitudinem sororis tu ex patre sive ex matre,
qu domi vel foris genita est, non revelabis. 10 Turpitudinem fili filii tui
vel neptis ex filia non revelabis : quia turpitudo tua est. 11 Turpitudinem fili uxoris patris tui, quam peperit patri tuo, et est soror tua, non revelabis.
12
Turpitudinem sororis patris tui non discooperies : quia caro est patris tui.
13
Turpitudinem sororis matris tu non revelabis, eo quod caro sit matris tu.
14
Turpitudinem patrui tui non revelabis, nec accedes ad uxorem ejus, qu tibi
affinitate conjungitur. 15 Turpitudinem nurus tu non revelabis, quia uxor filii
tui est : nec discooperies ignominiam ejus. 16 Turpitudinem uxoris fratris tui
non revelabis : quia turpitudo fratris tui est. 17 Turpitudinem uxoris tu et fili ejus non revelabis. Filiam filii ejus, et filiam fili illius non sumes, ut reveles
ignominiam ejus : quia caro illius sunt, et talis coitus incestus est. 18 Sororem
uxoris tu in pellicatum illius non accipies, nec revelabis turpitudinem ejus
adhuc illa vivente.
19
Ad mulierem qu patitur menstrua non accedes, nec revelabis fditatem ejus. 20 Cum uxore proximi tui non coibis, nec seminis commistione
maculaberis. 21 De semine tuo non dabis ut consecretur idolo Moloch, nec pollues nomen Dei tui. Ego Dominus. 22 Cum masculo non commiscearis coitu
femineo, quia abominatio est. 23 Cum omni pecore non coibis, nec maculaberis
cum eo. Mulier non succumbet jumento, nec miscebitur ei, quia scelus est.
24
Nec polluamini in omnibus his quibus contaminat sunt univers gentes,
quas ego ejiciam ante conspectum vestrum, 25 et quibus polluta est terra : cujus ego scelera visitabo, ut evomat habitatores suos. 26 Custodite legitima mea
atque judicia, et non faciatis ex omnibus abominationibus istis, tam indigena
quam colonus qui peregrinantur apud vos. 27 Omnes enim execrationes istas
fecerunt accol terr qui fuerunt ante vos, et polluerunt eam. 28 Cavete ergo ne et vos similiter evomat, cum paria feceritis, sicut evomuit gentem, qu
fuit ante vos. 29 Omnis anima, qu fecerit de abominationibus his quippiam,
peribit de medio populi sui. 30 Custodite mandata mea. Nolite facere qu
fecerunt hi qui fuerunt ante vos, et ne polluamini in eis. Ego Dominus Deus
vester.
Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad omnem ctum filiorum Israel, et dices ad eos : Sancti estote, quia ego sanctus
sum, Dominus Deus vester. 3 Unusquisque patrem suum, et matrem suam
timeat. Sabbata mea custodite. Ego Dominus Deus vester. 4 Nolite converti
ad idola, nec deos conflatiles faciatis vobis. Ego Dominus Deus vester. 5 Si immolaveritis hostiam pacificorum Domino, ut sit placabilis, 6 eo die quo fuerit
immolata, comedetis eam, et die altero : quidquid autem residuum fuerit in
diem tertium, igne comburetis. 7 Si quis post biduum comederit ex ea, profanus erit, et impietatis reus : 8 portabitque iniquitatem suam, quia sanctum
Domini polluit, et peribit anima illa de populo suo.
9
Cumque messueris segetes terr tu, non tondebis usque ad solum superficiem terr, nec remanentes spicas colliges, 10 neque in vinea tua racemos et grana decidentia congregabis : sed pauperibus et peregrinis carpenda
dimittes. Ego Dominus Deus vester. 11 Non facietis furtum. Non mentiemini,
19
106
Leviticus
107
Leviticus
et filio, et filia, fratre quoque, 3 et sorore virgine qu non est nupta viro :
sed nec in principe populi sui contaminabitur. 5 Non radent caput, nec
barbam, neque in carnibus suis facient incisuras. 6 Sancti erunt Deo suo, et
non polluent nomen ejus : incensum enim Domini, et panes Dei sui offerunt,
et ideo sancti erunt. 7 Scortum et vile prostibulum non ducent uxorem, nec
108
Leviticus
eam qu repudiata est a marito : quia consecrati sunt Deo suo, 8 et panes
propositionis offerunt. Sint ergo sancti, quia et ego sanctus sum, Dominus
qui sanctifico eos. 9 Sacerdotis filia si deprehensa fuerit in stupro, et violaverit
nomen patris sui, flammis exuretur.
10
Pontifex, id est, sacerdos maximus inter fratres suos, super cujus caput fusum est unctionis oleum, et cujus manus in sacerdotio consecrat sunt,
vestitusque est sanctis vestibus, caput suum non discooperiet, vestimenta non
scindet : 11 et ad omnem mortuum non ingredietur omnino : super patre
quoque suo et matre non contaminabitur. 12 Nec egredietur de sanctis, ne polluat sanctuarium Domini, quia oleum sanct unctionis Dei sui super eum est.
Ego Dominus. 13 Virginem ducet uxorem : 14 viduam autem et repudiatam, et
sordidam, atque meretricem non accipiet, sed puellam de populo suo : 15 ne
commisceat stirpem generis sui vulgo gentis su : quia ego Dominus, qui
sanctifico eum. 16 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 17 Loquere ad
Aaron : Homo de semine tuo per familias qui habuerit maculam, non offeret
panes Deo suo, 18 nec accedet ad ministerium ejus : si ccus fuerit, si claudus,
si parvo vel grandi, vel torto naso, 19 si fracto pede, si manu, 20 si gibbus, si
lippus, si albuginem habens in oculo, si jugem scabiem, si impetiginem in
corpore, vel herniosus. 21 Omnis qui habuerit maculam de semine Aaron sacerdotis, non accedet offerre hostias Domino, nec panes Deo suo : 22 vescetur
tamen panibus qui offeruntur in sanctuario, 23 ita dumtaxat, ut intra velum
non ingrediatur, nec accedat ad altare, quia maculam habet, et contaminare
non debet sanctuarium meum. Ego Dominus qui sanctifico eos. 24 Locutus
est ergo Moyses ad Aaron, et ad filios ejus, et ad omnem Israel cuncta qu
fuerant sibi imperata.
Locutus quoque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad Aaron
et ad filios ejus, ut caveant ab his qu consecrata sunt filiorum Israel, et
non contaminent nomen sanctificatorum mihi, qu ipsi offerunt. Ego Dominus. 3 Dic ad eos, et ad posteros eorum : Omnis homo qui accesserit de stirpe
vestra ad ea qu consecrata sunt, et qu obtulerunt filii Israel Domino, in
quo est immunditia, peribit coram Domino. Ego sum Dominus. 4 Homo de
semine Aaron, qui fuerit leprosus, aut patiens fluxum seminis, non vescetur
de his qu sanctificata sunt mihi, donec sanetur. Qui tetigerit immundum
super mortuo, et ex quo egreditur semen quasi coitus, 5 et qui tangit reptile,
et quodlibet immundum cujus tactus est sordidus, 6 immundus erit usque ad
vesperum, et non vescetur his qu sanctificata sunt : sed cum laverit carnem
suam aqua, 7 et occubuerit sol, tunc mundatus vescetur de sanctificatis, quia
cibus illius est. 8 Morticinum et captum a bestia non comedent, nec polluentur in eis. Ego sum Dominus. 9 Custodiant prcepta mea, ut non subjaceant
peccato, et moriantur in sanctuario, cum polluerint illud. Ego Dominus qui
sanctifico eos. 10 Omnis alienigena non comedet de sanctificatis ; inquilinus
sacerdotis et mercenarius non vescentur ex eis. 11 Quem autem sacerdos emerit, et qui vernaculus domus ejus fuerit, his comedent ex eis. 12 Si filia sacerdotis cuilibet ex populo nupta fuerit, de his qu sanctificata sunt, et de primitiis
non vescetur. 13 Sin autem vidua, vel repudiata, et absque liberis reversa fuerit
ad domum patris sui : sicut puella consueverat, aletur cibis patris sui. Omnis alienigena comedendi ex eis non habet potestatem. 14 Qui comederit de
sanctificatis per ignorantiam, addet quintam partem cum eo quod comedit,
et dabit sacerdoti in sanctuarium. 15 Nec contaminabunt sanctificata filiorum
22
109
Leviticus
23
110
Leviticus
15
Numerabitis ergo ab altero die sabbati, in quo obtulistis manipulum
primitiarum, septem hebdomadas plenas, 16 usque ad alteram diem expletionis hebdomad septim, id est, quinquaginta dies : et sic offeretis sacrificium
novum Domino 17 ex omnibus habitaculis vestris, panes primitiarum duos de
duabus decimis simil fermentat, quos coquetis in primitias Domini. 18 Offeretisque cum panibus septem agnos immaculatos anniculos, et vitulum de
armento unum, et arietes duos, et erunt in holocaustum cum libamentis suis,
in odorem suavissimum Domini. 19 Facietis et hircum pro peccato, duosque
agnos anniculos hostias pacificorum. 20 Cumque elevaverit eos sacerdos cum
panibus primitiarum coram Domino, cedent in usum ejus. 21 Et vocabitis
hunc diem celeberrimum, atque sanctissimum : omne opus servile non facietis
in eo. Legitimum sempiternum erit in cunctis habitaculis, et generationibus
vestris. 22 Postquam autem messueritis segetem terr vestr, nec secabitis
eam usque ad solum, nec remanentes spicas colligetis : sed pauperibus et
peregrinis dimittetis eas. Ego sum Dominus Deus vester.
23
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 24 Loquere filiis Israel :
Mense septimo, prima die mensis, erit vobis sabbatum, memoriale, clangentibus tubis, et vocabitur sanctum : 25 omne opus servile non facietis in eo, et
offeretis holocaustum Domino.
26
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 27 Decimo die mensis
hujus septimi, dies expiationum erit celeberrimus, et vocabitur sanctus : affligetisque animas vestras in eo, et offeretis holocaustum Domino. 28 Omne
opus servile non facietis in tempore diei hujus : quia dies propitiationis est, ut
propitietur vobis Dominus Deus vester. 29 Omnis anima, qu afflicta non fuerit die hac, peribit de populis suis : 30 et qu operis quippiam fecerit, delebo
eam de populo suo. 31 Nihil ergo operis facietis in eo : legitimum sempiternum erit vobis in cunctis generationibus, et habitationibus vestris. 32 Sabbatum
requietionis est, et affligetis animas vestras die nono mensis : a vespera usque
ad vesperam celebrabitis sabbata vestra.
33
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 34 Loquere filiis Israel : A
quintodecimo die mensis hujus septimi, erunt feri tabernaculorum septem
diebus Domino. 35 Dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus :
omne opus servile non facietis in eo. 36 Et septem diebus offeretis holocausta
Domino. Dies quoque octavus erit celeberrimus, atque sanctissimus, et offeretis holocaustum Domino : est enim ctus atque collect : omne opus
servile non facietis in eo. 37 H sunt feri Domini, quas vocabitis celeberrimas atque sanctissimas, offeretisque in eis oblationes Domino, holocausta et
libamenta juxta ritum uniuscujusque diei : 38 exceptis sabbatis Domini, donisque vestris, et qu offeretis ex voto, vel qu sponte tribuetis Domino. 39 A
quintodecimo ergo die mensis septimi, quando congregaveritis omnes fructus
terr vestr, celebrabitis ferias Domini septem diebus : die primo et die octavo erit sabbatum, id est, requies. 40 Sumetisque vobis die primo fructus arboris
pulcherrim, spatulasque palmarum, et ramos ligni densarum frondium, et
salices de torrente, et ltabimini coram Domino Deo vestro. 41 Celebrabitisque
solemnitatem ejus septem diebus per annum : legitimum sempiternum erit
in generationibus vestris. Mense septimo festa celebrabitis, 42 et habitabitis
in umbraculis septem diebus : omnis, qui de genere est Israel, manebit in
tabernaculis, 43 ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare fecerim
filios Israel, cum educerem eos de terra gypti. Ego Dominus Deus vester.
44
Locutusque est Moyses super solemnitatibus Domini ad filios Israel.
111
Leviticus
eas Aaron a vespere usque ad mane coram Domino, cultu rituque perpetuo in
generationibus vestris. 4 Super candelabrum mundissimum ponentur semper
in conspectu Domini. 5 Accipies quoque similam, et coques ex ea duodecim
panes, qui singuli habebunt duas decimas : 6 quorum senos altrinsecus super mensam purissimam coram Domino statues : 7 et pones super eos thus
lucidissimum, ut sit panis in monimentum oblationis Domini. 8 Per singula
sabbata mutabuntur coram Domino suscepti a filiis Israel fdere sempiterno : 9 eruntque Aaron et filiorum ejus, ut comedant eos in loco sancto : quia
Sanctum sanctorum est de sacrificiis Domini jure perpetuo.
10
Ecce autem egressus filius mulieris Israelitidis, quem pepererat de viro
gyptio inter filios Israel, jurgatus est in castris cum viro Israelita. 11 Cumque
blasphemasset nomen, et maledixisset ei, adductus est ad Moysen. (Vocabatur autem mater ejus Salumith, filia Dabri de tribu Dan.) 12 Miseruntque
eum in carcerem, donec nossent quid juberet Dominus. 13 Qui locutus est ad
Moysen, 14 dicens : Educ blasphemum extra castra, et ponant omnes qui audierunt, manus suas super caput ejus, et lapidet eum populus universus. 15 Et
ad filios Israel loqueris : Homo, qui maledixerit Deo suo, portabit peccatum
suum ; 16 et qui blasphemaverit nomen Domini, morte moriatur : lapidibus
opprimet eum omnis multitudo, sive ille civis, sive peregrinus fuerit. Qui
blasphemaverit nomen Domini, morte moriatur.
17
Qui percusserit, et occiderit hominem, morte moriatur. 18 Qui percusserit
animal, reddet vicarium, id est, animam pro anima. 19 Qui irrogaverit maculam cuilibet civium suorum, sicut fecit, sic fiet ei : 20 fracturam pro fractura,
oculum pro oculo, dentem pro dente restituet : qualem inflixerit maculam,
talem sustinere cogetur. 21 Qui percusserit jumentum, reddet aliud. Qui percusserit hominem, punietur. 22 quum judicium sit inter vos, sive peregrinus,
sive civis peccaverit : quia ego sum Dominus Deus vester. 23 Locutusque est
Moyses ad filios Israel : et eduxerunt eum, qui blasphemaverat, extra castra,
ac lapidibus oppresserunt. Feceruntque filii Israel sicut prceperat Dominus
Moysi.
Locutusque est Dominus ad Moysen in monte Sinai, dicens : 2 Loquere
filiis Israel, et dices ad eos : Quando ingressi fueritis terram quam ego
dabo vobis, sabbatizes sabbatum Domino. 3 Sex annis seres agrum tuum, et
sex annis putabis vineam tuam, colligesque fructus ejus : 4 septimo autem
anno sabbatum erit terr, requietionis Domini : agrum non seres, et vineam
non putabis. 5 Qu sponte gignet humus, non metes : et uvas primitiarum
tuarum non colliges quasi vindemiam : annus enim requietionis terr est :
6
sed erunt vobis in cibum, tibi et servo tuo, ancill et mercenario tuo, et
adven qui peregrinantur apud te : 7 jumentis tuis et pecoribus, omnia qu
nascuntur prbebunt cibum.
8
Numerabis quoque tibi septem hebdomadas annorum, id est, septies
septem, qu simul faciunt annos quadraginta novem : 9 et clanges buccina
mense septimo, decima die mensis, propitiationis tempore, in universa terra
vestra. 10 Sanctificabisque annum quinquagesimum, et vocabis remissionem
cunctis habitatoribus terr tu : ipse est enim jubilus. Revertetur homo ad
possessionem suam, et unusquisque rediet ad familiam pristinam : 11 quia
25
112
Leviticus
Leviticus
114
Leviticus
tra vos adversus incedam, et percutiam vos septies propter peccata vestra,
25
inducamque super vos gladium ultorem fderis mei. Cumque confugeritis in urbes, mittam pestilentiam in medio vestri, et trademini in manibus
hostium, 26 postquam confregero baculum panis vestri : ita ut decem mulieres
in uno clibano coquant panes, et reddant eos ad pondus : et comedetis, et non
saturabimini.
27
Sin autem nec per hc audieritis me, sed ambulaveritis contra me : 28 et
ego incedam adversus vos in furore contrario, et corripiam vos septem plagis
propter peccata vestra : 29 ita ut comedatis carnes filiorum vestrorum et filiarum vestrarum. 30 Destruam excelsa vestra, et simulacra confringam. Cadetis inter ruinas idolorum vestrorum, et abominabitur vos anima mea, 31 in
tantum ut urbes vestras redigam in solitudinem, et deserta faciam sanctuaria
vestra, nec recipiam ultra odorem suavissimum. 32 Disperdamque terram vestram, et stupebunt super ea inimici vestri, cum habitatores illius fuerint. 33 Vos
autem dispergam in gentes, et evaginabo post vos gladium, eritque terra vestra deserta, et civitates vestr dirut. 34 Tunc placebunt terr sabbata sua
cunctis diebus solitudinis su : quando fueritis 35 in terra hostili, sabbatizabit,
et requiescet in sabbatis solitudinis su, eo quod non requieverit in sabbatis
vestris quando habitabatis in ea. 36 Et qui de vobis remanserint, dabo pavorem
in cordibus eorum in regionibus hostium, terrebit eos sonitus folii volantis, et
ita fugient quasi gladium : cadent, nullo persequente, 37 et corruent singuli
super fratres suos, quasi bella fugientes, nemo vestrum inimicis audebit resistere. 38 Peribitis inter gentes, et hostilis vos terra consumet. 39 Quod si et
de iis aliqui remanserint, tabescent in iniquitatibus suis, in terra inimicorum
suorum, et propter peccata patrum suorum et sua affligentur : 40 donec confiteantur iniquitates suas, et majorum suorum, quibus prvaricati sunt in me,
et ambulaverunt ex adverso mihi. 41 Ambulabo igitur et ego contra eos, et
inducam illos in terram hostilem, donec erubescat incircumcisa mens eorum :
tunc orabunt pro impietatibus suis.
42
Et recordabor fderis mei, quod pepigi cum Jacob, et Isaac, et Abraham.
Terr quoque memor ero : 43 qu cum relicta fuerit ab eis, complacebit sibi
in sabbatis suis, patiens solitudinem propter illos. Ipsi vero rogabunt pro
peccatis suis, eo quod abjecerint judicia mea, et leges meas despexerint. 44 Et
tamen etiam cum essent in terra hostili, non penitus abjeci eos, neque sic
despexi ut consumerentur, et irritum facerent pactum meum cum eis. Ego
enim sum Dominus Deus eorum, 45 et recordabor fderis mei pristini, quando
eduxi eos de terra gypti in conspectu gentium, ut essem Deus eorum. Ego
Dominus.
Hc sunt judicia atque prcepta et leges quas dedit Dominus inter se et
filios Israel in monte Sinai per manum Moysi.
2
usque ad sexagesimum annum, dabit quinquaginta siclos argenti ad mensuram sanctuarii : 4 si mulier, triginta. 5 A quinto autem anno usque ad vigesimum, masculus dabit viginti siclos : femina, decem. 6 Ab uno mense usque
ad annum quintum, pro masculo dabuntur quinque sicli : pro femina, tres.
7
Sexagenarius et ultra masculus dabit quindecim siclos : femina, decem. 8 Si
115
Leviticus
116
Liber Numeri
Locutusque est Dominus ad Moysen in deserto Sinai in tabernaculo
1gypto,
fderis, prima die mensis secundi, anno altero egressionis eorum ex
dicens : Tollite summam univers congregationis filiorum Israel
2
Numeri
118
Numeri
18
Ad occidentalem plagam erunt castra filiorum Ephraim, quorum princeps fuit Elisama filius Ammiud. 19 Cunctus exercitus pugnatorum ejus, qui
numerati sunt, quadraginta millia quingenti. 20 Et cum eis tribus filiorum
Manasse, quorum princeps fuit Gamaliel filius Phadassur. 21 Cunctusque exercitus pugnatorum ejus, qui numerati sunt, triginta duo millia ducenti. 22 In
tribu filiorum Benjamin princeps fuit Abidan filius Gedeonis. 23 Et cunctus exercitus pugnatorum ejus, qui recensiti sunt, triginta quinque millia quadringenti. 24 Omnes qui numerati sunt in castris Ephraim, centum octo millia
centum per turmas suas : tertii proficiscentur.
25
Ad aquilonis partem castrametati sunt filii Dan : quorum princeps fuit
Ahiezer filius Ammisaddai. 26 Cunctus exercitus pugnatorum ejus, qui numerati sunt, sexaginta duo millia septingenti. 27 Juxta eum fixere tentoria de
tribu Aser : quorum princeps fuit Phegiel filius Ochran. 28 Cunctus exercitus
pugnatorum ejus, qui numerati sunt, quadraginta millia et mille quingenti.
29
De tribu filiorum Nephthali princeps fuit Ahira filius Enan. 30 Cunctus
exercitus pugnatorum ejus, quinquaginta tria millia quadringenti. 31 Omnes
qui numerati sunt in castris Dan, fuerunt centum quinquaginta septem millia
sexcenti : et novissimi proficiscentur.
32
Hic numerus filiorum Israel, per domos cognationum suarum et turmas
divisi exercitus, sexcenta tria millia quingenti quinquaginta. 33 Levit autem
non sunt numerati inter filios Israel : sic enim prceperat Dominus Moysi.
34
Feceruntque filii Israel juxta omnia qu mandaverat Dominus. Castrametati
sunt per turmas suas, et profecti per familias ac domos patrum suorum.
119
Numeri
120
Numeri
Numeri
122
Numeri
123
Numeri
consecrationis su, exceptis his, qu invenerit manus ejus : juxta quod mente
devoverat, ita faciet ad perfectionem sanctificationis su.
22
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 23 Loquere Aaron et filiis ejus : Sic benedicetis filiis Israel, et dicetis eis : 24 Benedicat tibi Dominus, et custodiat te. 25 Ostendat Dominus faciem suam tibi, et misereatur tui.
26
Convertat Dominus vultum suum ad te, et det tibi pacem. 27 Invocabuntque
nomen meum super filios Israel, et ego benedicam eis.
est autem in die qua complevit Moyses tabernaculum, et erexit
7omniaFactum
illud, unxitque et sanctificavit cum omnibus vasis suis, altare similiter et
vasa ejus : obtulerunt principes Israel et capita familiarum, qui erant
2
per singulas tribus, prfectique eorum, qui numerati fuerant, 3 munera coram
Domino sex plaustra tecta cum duodecim bobus. Unum plaustrum obtulere
duo duces, et unum bovem singuli, obtuleruntque ea in conspectu tabernaculi. 4 Ait autem Dominus ad Moysen : 5 Suscipe ab eis ut serviant in ministerio tabernaculi, et trades ea Levitis juxta ordinem ministerii sui. 6 Itaque
cum suscepisset Moyses plaustra et boves, tradidit eos Levitis. 7 Duo plaustra et quatuor boves dedit filiis Gerson, juxta id quod habebant necessarium.
8
Quatuor alia plaustra et octo boves dedit filiis Merari secundum officia et
cultum suum, sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis. 9 Filiis autem Caath
non dedit plaustra et boves : quia in sanctuario serviunt, et onera propriis
portant humeris.
10
Igitur obtulerunt duces in dedicationem altaris, die qua unctum est, oblationem suam ante altare. 11 Dixitque Dominus ad Moysen : Singuli duces per
singulos dies offerant munera in dedicationem altaris. 12 Primo die obtulit
oblationem suam Nahasson filius Aminadab de tribu Juda : 13 fueruntque in
ea acetabulum argenteum pondo centum triginta siclorum, phiala argentea
habens septuaginta siclos, juxta pondus sanctuarii, utrumque plenum simila
conspersa oleo in sacrificium : 14 mortariolum ex decem siclis aureis plenum
incenso : 15 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 16 hircumque pro peccato : 17 et in sacrificio pacificorum boves duos,
arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc est oblatio Nahasson filii Aminadab. 18 Secundo die obtulit Nathanael filius Suar,
dux de tribu Issachar, 19 acetabulum argenteum appendens centum triginta
siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, juxta pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium : 20 mortariolum
aureum habens decem siclos plenum incenso : 21 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 22 hircumque pro peccato : 23 et
in sacrificio pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos
anniculos quinque. Hc fuit oblatio Nathanael filii Suar. 24 Tertio die princeps filiorum Zabulon, Eliab filius Helon, 25 obtulit acetabulum argenteum
appendens centum triginta siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum similia conspersa oleo in
sacrificium : 26 mortariolum aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 27 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum :
28
hircumque pro peccato : 29 et in sacrificio pacificorum boves duos, arietes
quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc est oblatio Eliab filii
Helon. 30 Die quarto princeps filiorum Ruben, Elisur filius Sedeur, 31 obtulit
acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam argenteam
habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila
124
Numeri
conspersa oleo in sacrificum : 32 mortariolum aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 33 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum
in holocaustum : 34 hircumque pro peccato : 35 et in hostias pacificorum boves
duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit
oblatio Elisur filii Sedeur. 36 Die quinto princeps filiorum Simeon, Salamiel
filius Surisaddai, 37 obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta
siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 38 mortariolum
aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 39 bovem de armento, et
arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 40 hircumque pro peccato :
41
et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Salamiel filii Surisaddai. 42 Die sexto
princeps filiorum Gad, Eliasaph filius Duel, 43 obtulit acetabulum argenteum
appendens centum triginta siclos, phialam argenteam habentem septuaginta
siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 44 mortariolum aureum appendens decem siclos, plenum incenso :
45
bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 46 hircumque pro peccato : 47 et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque,
hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Eliasaph filii Duel.
48
Die septimo princeps filiorum Ephraim, Elisama filius Ammiud, 49 obtulit
acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam argenteam
habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 50 mortariolum aureum appendens decem
siclos, plenum incenso : 51 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 52 hircumque pro peccato : 53 et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque.
Hc fuit oblatio Elisama filii Ammiud. 54 Die octavo, princeps filiorum Manasse, Gamaliel filius Phadassur, 55 obtulit acetabulum argenteum appendens
centum triginta siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad
pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum :
56
mortariolum aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 57 bovem
de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 58 hircumque
pro peccato : 59 et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos
quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Gamaliel filii Phadassur. 60 Die nono princeps filiorum Benjamin, Abidan filius Gedeonis, 61 obtulit
acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam argenteam
habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 62 et mortariolum aureum appendens decem
siclos, plenum incenso : 63 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum
in holocaustum : 64 hircumque pro peccato : 65 et in hostias pacificorum boves
duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit
oblatio Abidan filii Gedeonis. 66 Die decimo princeps filiorum Dan, Ahiezer
filius Ammisaddai, 67 obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 68 mortariolum
aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 69 bovem de armento, et
arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 70 hircumque pro peccato :
71
et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Ahiezer filii Ammisaddai. 72 Die
undecimo princeps filiorum Aser, Phegiel filius Ochran, 73 obtulit acetabulum
125
Numeri
126
Numeri
127
Numeri
10
128
Numeri
dit : Non vadam tecum, sed revertar in terram meam, in qua natus sum.
31
Et ille : Noli, inquit, nos relinquere : tu enim nosti in quibus locis per desertum castra ponere debeamus, et eris ductor noster. 32 Cumque nobiscum
veneris, quidquid optimum fuerit ex opibus, quas nobis traditurus est Dominus, dabimus tibi. 33 Profecti sunt ergo de monte Domini viam trium dierum,
arcaque fderis Domini prcedebat eos, per dies tres providens castrorum
locum. 34 Nubes quoque Domini super eos erat per diem cum incederent.
35
Cumque elevaretur arca, dicebat Moyses : Surge, Domine, et dissipentur
inimici tui, et fugiant qui oderunt te, a facie tua. 36 Cum autem deponeretur,
aiebat : Revertere, Domine, ad multitudinem exercitus Israel.
Interea ortum est murmur populi, quasi dolentium pro labore, contra
11
Dominum. Quod cum audisset Dominus, iratus est. Et accensus in eos
ignis Domini, devoravit extremam castrorum partem.
Cumque clamasset
2
populus ad Moysen, oravit Moyses ad Dominum, et absorptus est ignis. 3 Vocavitque nomen loci illius, Incensio : eo quod incensus fuisset contra eos ignis
Domini. 4 Vulgus quippe promiscuum, quod ascenderat cum eis, flagravit
desiderio, sedens et flens, junctis sibi pariter filiis Israel, et ait : Quis dabit
nobis ad vescendum carnes ? 5 recordamur piscium quos comedebamus in
gypto gratis : in mentem nobis veniunt cucumeres, et pepones, porrique, et
cpe, et allia. 6 Anima nostra arida est : nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi
man. 7 Erat autem man quasi semen coriandri, coloris bdellii. 8 Circuibatque
populus, et colligens illud, frangebat mola, sive terebat in mortario, coquens in
olla, et faciens ex eo tortulas saporis quasi panis oleati. 9 Cumque descenderet
nocte super castra ros, descendebat pariter et man.
10
Audivit ergo Moyses flentem populum per familias, singulos per ostia
tentorii sui. Iratusque est furor Domini valde : sed et Moysi intoleranda res
visa est, 11 et ait ad Dominum : Cur afflixisti servum tuum ? quare non invenio
gratiam coram te ? et cur imposuisti pondus universi populi hujus super me ?
12
Numquid ego concepi omnem hanc multitudinem, vel genui eam, ut dicas
mihi : Porta eos in sinu tuo sicut portare solet nutrix infantulum, et defer in
terram, pro qua jurasti patribus eorum ? 13 Unde mihi carnes ut dem tant
multitudini ? flent contra me, dicentes : Da nobis carnes ut comedamus.
14
Non possum solus sustinere omnem hunc populum, quia gravis est mihi.
15
Sin aliter tibi videtur, obsecro ut interficias me, et inveniam gratiam in oculis
tuis, ne tantis afficiar malis.
16
Et dixit Dominus ad Moysen : Congrega mihi septuaginta viros de
senibus Israel, quos tu nosti quod senes populi sint ac magistri : et duces
eos ad ostium tabernaculi fderis, faciesque ibi stare tecum, 17 ut descendam
et loquar tibi : et auferam de spiritu tuo, tradamque eis, ut sustentent tecum
onus populi, et non tu solus graveris. 18 Populo quoque dices : Sanctificamini
(cras comedetis carnes : ego enim audivi vos dicere : Quis dabit nobis escas carnium ? bene nobis erat in gypto), ut det vobis Dominus carnes, et
comedatis : 19 non uno die, nec duobus, vel quinque aut decem, nec viginti
quidem, 20 sed usque ad mensem dierum, donec exeat per nares vestras, et
vertatur in nauseam, eo quod repuleritis Dominum, qui in medio vestri est, et
fleveritis coram eo, dicentes : Quare egressi sumus ex gypto ? 21 Et ait Moyses : Sexcenta millia peditum hujus populi sunt : et tu dicis : Dabo eis esum
carnium mense integro ? 22 numquid ovium et boum multitudo cdetur, ut
possit sufficere ad cibum ? vel omnes pisces maris in unum congregabuntur,
129
Numeri
(erat enim Moyses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in
terra), 4 statim locutus est ad eum, et ad Aaron et Mariam : Egredimini vos
tantum tres ad tabernaculum fderis. Cumque fuissent egressi, 5 descendit
Dominus in columna nubis, et stetit in introitu tabernaculi, vocans Aaron et
Mariam. Qui cum issent, 6 dixit ad eos : Audite sermones meos : si quis fuerit
inter vos propheta Domini, in visione apparebo ei, vel per somnium loquar ad
illum. 7 At non talis servus meus Moyses, qui in omni domo mea fidelissimus
est : 8 ore enim ad os loquor ei : et palam, et non per nigmata et figuras
Dominum videt. Quare ergo non timuistis detrahere servo meo Moysi ?
9
Iratusque contra eos, abiit : 10 nubes quoque recessit qu erat super
tabernaculum : et ecce Maria apparuit candens lepra quasi nix. Cumque
respexisset eam Aaron, et vidisset perfusam lepra, 11 ait ad Moysen : Obsecro,
domine mi, ne imponas nobis hoc peccatum quod stulte commisimus, 12 ne
fiat hc quasi mortua, et ut abortivum quod projicitur de vulva matris su :
ecce jam medium carnis ejus devoratum est a lepra. 13 Clamavitque Moyses
ad Dominum, dicens : Deus, obsecro, sana eam. 14 Cui respondit Dominus :
Si pater ejus spuisset in faciem illius, nonne debuerat saltem septem diebus
rubore suffundi ? separetur septem diebus extra castra, et postea revocabitur.
15
Exclusa est itaque Maria extra castra septem diebus : et populus non est
motus de loco illo, donec revocata est Maria.
est populus de Haseroth, fixis tentoriis in deserto Pharan.
13 Profectusque
Ibique locutus est Dominus ad Moysen, dicens : Mitte viros, qui
2
130
Numeri
considerent terram Chanaan, quam daturus sum filiis Israel, singulos de singulis tribubus, ex principibus. 4 Fecit Moyses quod Dominus imperaverat, de
deserto Pharan mittens principes viros, quorum ista sunt nomina. 5 De tribu
Ruben, Sammua filium Zechur. 6 De tribu Simeon, Saphat filium Huri. 7 De
tribu Juda, Caleb filium Jephone. 8 De tribu Issachar, Igal filium Joseph. 9 De
tribu Ephraim, Osee filium Nun. 10 De tribu Benjamin, Phalti filium Raphu.
11
De tribu Zabulon, Geddiel filium Sodi. 12 De tribu Joseph, sceptri Manasse,
Gaddi filium Susi. 13 De tribu Dan, Ammiel filium Gemalli. 14 De tribu Aser,
Sthur filium Michael. 15 De tribu Nephthali, Nahabi filium Vapsi. 16 De tribu
Gad, Guel filium Machi. 17 Hc sunt nomina virorum, quos misit Moyses ad
considerandam terram : vocavitque Osee filium Nun, Josue.
18
Misit ergo eos Moyses ad considerandam terram Chanaan, et dixit ad
eos : Ascendite per meridianam plagam. Cumque veneritis ad montes, 19 considerate terram, qualis sit : et populum qui habitator est ejus, utrum fortis sit
an infirmus : si pauci numero an plures : 20 ipsa terra, bona an mala : urbes
quales, murat an absque muris : 21 humus, pinguis an sterilis, nemorosa
an absque arboribus. Confortamini, et afferte nobis de fructibus terr. Erat autem tempus quando jam prcoqu uv vesci possunt. 22 Cumque
ascendissent, exploraverunt terram a deserto Sin, usque Rohob intrantibus
Emath. 23 Ascenderuntque ad meridiem, et venerunt in Hebron, ubi erant
Achiman et Sisai et Tholmai filii Enac : nam Hebron septem annis ante Tanim
urbem gypti condita est. 24 Pergentesque usque ad Torrentem botri, absciderunt palmitem cum uva sua, quem portaverunt in vecte duo viri. De
malis quoque granatis et de ficis loci illius tulerunt : 25 qui appellatus est
Nehelescol, id est Torrens botri, eo quod botrum portassent inde filii Israel.
26
Reversique exploratores terr post quadraginta dies, omni regione circuita, 27 venerunt ad Moysen et Aaron et ad omnem ctum filiorum Israel
in desertum Pharan, quod est in Cades. Locutique eis et omni multitudini
ostenderunt fructus terr : 28 et narraverunt, dicentes : Venimus in terram, ad
quam misisti nos, qu revera fluit lacte et melle, ut ex his fructibus cognosci
potest : 29 sed cultores fortissimos habet, et urbes grandes atque muratas. Stirpem Enac vidimus ibi. 30 Amalec habitat in meridie, Hethus et Jebusus et
Amorrhus in montanis : Chananus vero moratur juxta mare et circa fluenta
Jordanis. 31 Inter hc Caleb compescens murmur populi, qui oriebatur contra Moysen, ait : Ascendamus, et possideamus terram, quoniam poterimus
obtinere eam. 32 Alii vero, qui fuerant cum eo, dicebant : Nequaquam ad
hunc populum valemus ascendere, quia fortior nobis est. 33 Detraxeruntque
terr, quam inspexerant, apud filios Israel, dicentes : Terra, quam lustravimus, devorat habitatores suos : populus, quem aspeximus, procer statur
est. 34 Ibi vidimus monstra qudam filiorum Enac de genere giganteo : quibus
comparati, quasi locust videbamur.
2
Igitur vociferans omnis turba flevit nocte illa, et murmurati sunt contra
14
Moysen et Aaron cuncti filii Israel, dicentes : Utinam mortui essemus
in gypto : et in hac vasta solitudine utinam pereamus, et non inducat nos
3
Dominus in terram istam, ne cadamus gladio, et uxores ac liberi nostri ducantur captivi. Nonne melius est reverti in gyptum ? 4 Dixeruntque alter ad
alterum : Constituamus nobis ducem, et revertamur in gyptum. 5 Quo audito, Moyses et Aaron ceciderunt proni in terram coram omni multitudine
filiorum Israel. 6 At vero Josue filius Nun et Caleb filius Jephone, qui et ipsi
131
Numeri
132
Numeri
atque percussi in conspectu Domini. 38 Josue autem filius Nun, et Caleb filius
Jephone, vixerunt ex omnibus qui perrexerant ad considerandam terram.
39
Locutusque est Moyses universa verba hc ad omnes filios Israel, et luxit
populus nimis. 40 Et ecce mane primo surgentes ascenderunt verticem montis,
atque dixerunt : Parati sumus ascendere ad locum, de quo Dominus locutus
est : quia peccavimus. 41 Quibus Moyses : Cur, inquit, transgredimini verbum Domini, quod vobis non cedet in prosperum ? 42 nolite ascendere : non
enim est Dominus vobiscum : ne corruatis coram inimicis vestris. 43 Amalecites et Chananus ante vos sunt, quorum gladio corruetis, eo quod nolueritis
acquiescere Domino : nec erit Dominus vobiscum. 44 At illi contenebrati ascenderunt in verticem montis. Arca autem testamenti Domini et Moyses non
recesserunt de castris. 45 Descenditque Amalecites et Chananus, qui habitabat in monte : et percutiens eos atque concidens, persecutus est eos usque
Horma.
Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad filios Israel, et
dices ad eos : Cum ingressi fueritis terram habitationis vestr, quam
ego dabo vobis, 3 et feceritis oblationem Domino in holocaustum, aut victimam, vota solventes, vel sponte offerentes munera, aut in solemnitatibus
vestris adolentes odorem suavitatis Domino, de bobus sive de ovibus : 4 offeret
quicumque immolaverit victimam, sacrificium simil, decimam partem ephi,
conspers oleo, quod mensuram habebit quartam partem hin : 5 et vinum ad
liba fundenda ejusdem mensur dabit in holocaustum sive in victimam. Per
agnos singulos 6 et arietes erit sacrificium simil duarum decimarum, qu
conspersa sit oleo terti partis hin : 7 et vinum ad libamentum terti partis
ejusdem mensur offeret in odorem suavitatis Domino. 8 Quando vero de
bobus feceris holocaustum aut hostiam, ut impleas votum vel pacificas victimas, 9 dabis per singulos boves simil tres decimas conspers oleo, quod
habeat medium mensur hin : 10 et vinum ad liba fundenda ejusdem mensur in oblationem suavissimi odoris Domino. 11 Sic facies 12 per singulos boves
et arietis et agnos et hdos. 13 Tam indigen quam peregrini 14 eodem ritu
offerent sacrificia. 15 Unum prceptum erit atque judicium tam vobis quam
advenis terr.
16
Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 17 Loquere filiis Israel, et dices
ad eos : 18 Cum veneritis in terram, quam dabo vobis, 19 et comederitis de
panibus regionis illius, separabitis primitias Domino 20 de cibis vestris. Sicut
de areis primitias separatis, 21 ita et de pulmentis dabitis primitiva Domino.
22
Quod si per ignorantiam prterieritis quidquam horum, qu locutus
est Dominus ad Moysen, 23 et mandavit per eum ad vos, a die qua cpit
jubere et ultra, 24 oblitaque fuerit facere multitudo : offeret vitulum de armento, holocaustum in odorem suavissimum Domino, et sacrificum ejus ac
liba, ut cremoni postulant, hircumque pro peccato : 25 et rogabit sacerdos
pro omni multitudine filiorum Israel, et dimittetur eis, quoniam non sponte
peccaverunt, nihilominus offerentes incensum Domino pro se et pro peccato
atque errore suo : 26 et dimittetur univers plebi filiorum Israel, et advenis
qui peregrinantur inter eos : quoniam culpa est omnis populi per ignorantiam. 27 Quod si anima una nesciens peccaverit, offeret capram anniculam pro
peccato suo : 28 et deprecabitur pro ea sacerdos, quod inscia peccaverit coram
Domino : impetrabitque ei veniam, et dimittetur illi. 29 Tam indigenis quam
advenis una lex erit omnium, qui peccaverint ignorantes. 30 Anima vero, qu
15
133
Numeri
per superbiam aliquid commiserit, sive civis sit ille, sive peregrinus (quoniam adversus Dominum rebellis fuit), peribit de populo suo : 31 verbum enim
Domini contempsit, et prceptum illius fecit irritum : idcirco delebitur, et
portabit iniquitatem suam.
32
Factum est autem, cum essent filii Israel in solitudine, et invenissent
hominem colligentem ligna in die sabbati, 33 obtulerunt eum Moysi et Aaron
et univers multitudini. 34 Qui recluserunt eum in carcerem, nescientes quid
super eo facere deberent. 35 Dixitque Dominus ad Moysen : Morte moriatur homo iste : obruat eum lapidibus omnis turba extra castra. 36 Cumque
eduxissent eum foras, obruerunt lapidibus, et mortuus est, sicut prceperat
Dominus.
37
Dixit quoque Dominus ad Moysen : 38 Loquere filiis Israel, et dices ad eos
ut faciant sibi fimbrias per angulos palliorum, ponentes in eis vittas hyacinthinas : 39 quas cum viderint, recordentur omnium mandatorum Domini, nec
sequantur cogitationes suas et oculos per res varias fornicantes, 40 sed magis
memores prceptorum Domini faciant ea, sintque sancti Deo suo. 41 Ego
Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra gypti, ut essem Deus vester.
Ecce autem Core filius Isaar, filii Caath, filii Levi, et Dathan atque Ab16
iron filii Eliab, Hon quoque filius Pheleth de filiis Ruben, surrexerunt
contra Moysen, aliique filiorum Israel ducenti quinquaginta viri proceres syn2
134
Numeri
Numeri
sume tecum, prstoque sint, et ministrent tibi : tu autem et filii tui ministrabitis in tabernaculo testimonii. 3 Excubabuntque Levit ad prcepta tua, et
ad cuncta opera tabernaculi : ita dumtaxat ut ad vasa sanctuarii et ad altare
non accedant, ne et illi moriantur, et vos pereatis simul. 4 Sint autem tecum,
et excubent in custodiis tabernaculi, et in omnibus cremoniis ejus. Alienigena non miscebitur vobis. 5 Excubate in custodia sanctuarii, et in ministerio
altaris : ne oriatur indignatio super filios Israel. 6 Ego dedi vobis fratres vestros Levitas de medio filiorum Israel, et tradidi donum Domino, ut serviant
in ministeriis tabernaculi ejus. 7 Tu autem et filii tui custodite sacerdotium
vestrum : et omnia qu ad cultum altaris pertinent, et intra velum sunt, per
sacerdotes administrabuntur : si quis externus accesserit, occidetur.
8
Locutusque est Dominus ad Aaron : Ecce dedi tibi custodiam primitiarum mearum. Omnia qu sanctificantur a filiis Israel, tradidi tibi et filiis tuis pro officio sacerdotali legitima sempiterna. 9 Hc ergo accipies de
his, qu sanctificantur et oblata sunt Domino. Omnis oblatio, et sacrificium, et quidquid pro peccato atque delicto redditur mihi, et cedit in Sancta
sanctorum, tuum erit, et filiorum tuorum. 10 In sanctuario comedes illud :
mares tantum edent ex eo, quia consecratum est tibi. 11 Primitias autem, quas
voverint et obtulerint filii Israel, tibi dedi, et filiis tuis, ac filiabus tuis, jure
perpetuo : qui mundus est in domo tua, vescetur eis. 12 Omnem medullam
olei, et vini, ac frumenti, quidquid offerunt primitiarum Domino, tibi dedi.
13
Universa frugum initia, quas gignit humus, et Domino deportantur, cedent
in usus tuos : qui mundus est in domo tua, vescetur eis. 14 Omne quod ex
voto reddiderint filii Israel, tuum erit. 15 Quidquid primum erumpit e vulva
cunct carnis, quam offerunt Domino, sive ex hominibus, sive de pecoribus
fuerit, tui juris erit : ita dumtaxat ut pro hominis primogenito pretium accipias, et omne animal quod immundum est redimi facias, 16 cujus redemptio erit
post unum mensem, siclis argenti quinque, pondere sanctuarii. Siclus viginti
136
Numeri
obolos habet. 17 Primogenitum autem bovis, et ovis, et capr, non facies redimi, quia sanctificata sunt Domino. Sanguinem tantum eorum fundes super
altare, et adipes adolebis in suavissimum odorem Domino. 18 Carnes vero
in usum tuum cedent, sicut pectusculum consecratum, et armus dexter : tua
erunt. 19 Omnes primitias sanctuarii, quas offerunt filii Israel Domino, tibi
dedi, et filiis, ac filiabus tuis, jure perpetuo. Pactum salis est sempiternum
coram Domino, tibi ac filiis tuis.
20
Dixitque Dominus ad Aaron : In terra eorum nihil possidebitis, nec
habebitis partem inter eos : ego pars et hreditas tua in medio filiorum Israel.
21
Filiis autem Levi dedi omnes decimas Israelis in possessionem, pro ministerio, quo serviunt mihi in tabernaculo fderis : 22 ut non accedant ultra filii
Israel ad tabernaculum, nec committant peccatum mortiferum, 23 solis filiis
Levi mihi in tabernaculo servientibus, et portantibus peccata populi. Legitimum sempiternum erit in generationibus vestris. Nihil aliud possidebunt,
24
decimarum oblatione contenti, quas in usus eorum et necessaria separavi.
25
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 26 Prcipe Levitis, atque
denuntia : Cum acceperitis a filiis Israel decimas, quas dedi vobis, primitias
earum offerte Domino, id est, decimam partem decim, 27 ut reputetur vobis in oblationem primitivorum, tam de areis quam de torcularibus : 28 et
universis quorum accipitis primitias, offerte Domino, et date Aaron sacerdoti.
29
Omnia qu offeretis ex decimis, et in donaria Domini separabitis, optima
et electa erunt. 30 Dicesque ad eos : Si prclara et meliora quque obtuleritis
ex decimis, reputabitur vobis quasi de area, et torculari dederitis primitias :
31
et comedetis eas in omnibus locis vestris, tam vos quam famili vestr :
quia pretium est pro ministerio, quo servitis in tabernaculo testimonii. 32 Et
non peccabitis super hoc, egregia vobis et pinguia reservantes, ne polluatis
oblationes filiorum Israel, et moriamini.
Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens : 2 Ista est religio
victim, quam constituit Dominus. Prcipe filiis Israel, ut adducant
ad te vaccam rufam tatis integr, in qua nulla sit macula, nec portaverit jugum : 3 tradetisque eam Eleazaro sacerdoti, qui eductam extra castra,
immolabit in conspectu omnium : 4 et tingens digitum in sanguine ejus, asperget contra fores tabernaculi septem vicibus, 5 comburetque eam cunctis
videntibus, tam pelle et carnibus ejus quam sanguine et fimo flamm traditis.
6
Lignum quoque cedrinum, et hyssopum, coccumque bis tinctum sacerdos
mittet in flammam, qu vaccam vorat. 7 Et tunc demum, lotis vestibus et
corpore suo, ingredietur in castra, commaculatusque erit usque ad vesperum.
8
Sed et ille qui combusserit eam, lavabit vestimenta sua et corpus, et immundus erit usque ad vesperum. 9 Colliget autem vir mundus cineres vacc,
et effundet eos extra castra in loco purissimo, ut sint multitudini filiorum Israel in custodiam, et in aquam aspersionis : quia pro peccato vacca combusta
est. 10 Cumque laverit qui vacc portaverat cineres vestimenta sua, immundus
erit usque ad vesperum. Habebunt hoc filii Israel, et adven qui habitant inter
eos, sanctum jure perpetuo.
11
Qui tetigerit cadaver hominis, et propter hoc septem diebus fuerit immundus, 12 aspergetur ex hac aqua die tertio et septimo, et sic mundabitur.
Si die tertio aspersus non fuerit, septimo non poterit emundari. 13 Omnis qui
tetigerit human anim morticinum, et aspersus hac commistione non fuerit,
polluet tabernaculum Domini et peribit ex Israel : quia aqua expiationis non
19
137
Numeri
est aspersus, immundus erit, et manebit spurcitia ejus super eum. 14 Ista est
lex hominis qui moritur in tabernaculo : omnes qui ingrediuntur tentorium
illius, et universa vasa qu ibi sunt, polluta erunt septem diebus. 15 Vas, quod
non habuerit operculum nec ligaturam desuper, immundum erit. 16 Si quis in
agro tetigerit cadaver occisi hominis, aut per se mortui, sive os illius, vel sepulchrum, immundus erit septem diebus. 17 Tollentque de cineribus combustionis
atque peccati, et mittent aquas vivas super eos in vas : 18 in quibus cum homo
mundus tinxerit hyssopum, asperget ex eo omne tentorium, et cunctam supellectilem, et homines hujuscemodi contagione pollutos : 19 atque hoc modo
mundus lustrabit immundum tertio et septimo die : expiatusque die septimo,
lavabit et se et vestimenta sua, et immundus erit usque ad vesperum. 20 Si
quis hoc ritu non fuerit expiatus, peribit anima illius de medio ecclesi : quia
sanctuarium Domini polluit, et non est aqua lustrationis aspersus. 21 Erit hoc
prceptum legitimum sempiternum. Ipse quoque qui aspergit aquas, lavabit
vestimenta sua. Omnis qui tetigerit aquas expiationis, immundus erit usque
ad vesperum. 22 Quidquid tetigerit immundus, immundum faciet : et anima,
qu horum quippiam tetigerit, immunda erit usque ad vesperum.
Veneruntque filii Israel et omnis multitudo in desertum Sin, mense pri20
mo, et mansit populus in Cades. Mortuaque est ibi Maria, et sepulta
in eodem loco.
Cumque indigeret aqua populus, convenerunt adversum
2
138
Numeri
nec per vineas ; non bibemus aquas de puteis tuis : sed gradiemur via publica,
nec ad dexteram nec ad sinistram declinantes, donec transeamus terminos tuos. 18 Cui respondit Edom : Non transibis per me, alioquin armatus occurram
tibi. 19 Dixeruntque filii Israel : Per tritam gradiemur viam : et si biberimus
aquas tuas, nos et pecora nostra, dabimus quod justum est : nulla erit in pretio
difficultas, tantum velociter transeamus. 20 At ille respondit : Non transibis.
Statimque egressus est obvius, cum infinita multitudo, et manu forti, 21 nec
voluit acquiescere deprecanti, ut concederet transitum per fines suos. Quam
ob rem divertit ab eo Israel.
22
Cumque castra movissent de Cades, venerunt in montem Hor, qui est in
finibus terr Edom : 23 ubi locutus est Dominus ad Moysen : 24 Pergat, inquit,
Aaron ad populos suos : non enim intrabit terram, quam dedi filiis Israel, eo
quod incredulus fuerit ori meo, ad aquas contradictionis. 25 Tolle Aaron et
filium ejus cum eo, et duces eos in montem Hor. 26 Cumque nudaveris patrem
veste sua, indues ea Eleazarum filium ejus : Aaron colligetur, et morietur
ibi. 27 Fecit Moyses ut prceperat Dominus : et ascenderunt in montem Hor
coram omni multitudine. 28 Cumque Aaron spoliasset vestibus suis, induit
eis Eleazarum filium ejus. 29 Illo mortuo in montis supercilio, descendit cum
Eleazaro. 30 Omnis autem multitudo videns occubuisse Aaron, flevit super eo
triginta diebus per cunctas familias suas.
Quod cum audisset Chananus rex Arad, qui habitabat ad meridiem,
21
venisse scilicet Israel per exploratorum viam, pugnavit contra illum, et
victor existens, duxit ex eo prdam. At Israel voto se Domino obligans, ait :
2
Numeri
Ascendat puteus.
Concinebant :
18
ferre non possent, 4 dixit ad majores natu Madian : Ita delebit hic populus
omnes, qui in nostris finibus commorantur, quomodo solet bos herbas usque
ad radices carpere. Ipse erat eo tempore rex in Moab. 5 Misit ergo nuntios ad
Balaam filium Beor ariolum, qui habitabat super flumen terr filiorum Ammon, ut vocarent eum, et dicerent : Ecce egressus est populus ex gypto, qui
operuit superficiem terr, sedens contra me. 6 Veni igitur, et maledic populo huic, quia fortior me est : si quomodo possim percutere et ejicere eum
140
Numeri
de terra mea. Novi enim quod benedictus sit cui benedixeris, et maledictus
in quem maledicta congesseris. 7 Perrexeruntque seniores Moab, et majores
natu Madian, habentes divinationis pretium in manibus. Cumque venissent
ad Balaam, et narrassent ei omnia verba Balac, 8 ille respondit : Manete hic
nocte, et respondebo quidquid mihi dixerit Dominus. Manentibus illis apud
Balaam, venit Deus, et ait ad eum : 9 Quid sibi volunt homines isti apud te ?
10
Respondit : Balac filius Sephor rex Moabitarum misit ad me, 11 dicens :
Ecce populus qui egressus est de gypto, operuit superficiem terr : veni,
et maledic ei, si quomodo possim pugnans abigere eum. 12 Dixitque Deus
ad Balaam : Noli ire cum eis, neque maledicas populo : quia benedictus est.
13
Qui mane consurgens dixit ad principes : Ite in terram vestram, quia prohibuit me Dominus venire vobiscum. 14 Reversi principes dixerunt ad Balac :
Noluit Balaam venire nobiscum.
15
Rursum ille multo plures et nobiliores quam ante miserat, misit. 16 Qui
cum venissent ad Balaam, dixerunt : Sic dicit Balac filius Sephor : Ne cuncteris
venire ad me : 17 paratus sum honorare te, et quidquid volueris, dabo tibi :
veni, et maledic populo isti. 18 Respondit Balaam : Si dederit mihi Balac
plenam domum suam argenti et auri, non potero immutare verbum Domini
Dei mei, ut vel plus, vel minus loquar. 19 Obsecro ut hic maneatis etiam hac
nocte, et scire queam quid mihi rursum respondeat Dominus. 20 Venit ergo
Deus ad Balaam nocte, et ait ei : Si vocare te venerunt homines isti, surge, et
vade cum eis : ita dumtaxat, ut quod tibi prcepero, facias. 21 Surrexit Balaam
mane, et strata asina sua profectus est cum eis.
22
Et iratus est Deus. Stetitque angelus Domini in via contra Balaam, qui insidebat asin, et duos pueros habebat secum. 23 Cernens asina angelum stantem in via, evaginato gladio, avertit se de itinere, et ibat per agrum. Quam cum
verberaret Balaam, et vellet ad semitam reducere, 24 stetit angelus in angustiis
duarum maceriarum, quibus vine cingebantur. 25 Quem videns asina, junxit
se parieti, et attrivit sedentis pedem. At ille iterum verberabat eam : 26 et nihilominus angelus ad locum angustum transiens, ubi nec ad dexteram, nec ad
sinistram poterat deviare, obvius stetit. 27 Cumque vidisset asina stantem angelum, concidit sub pedibus sedentis : qui iratus, vehementius cdebat fuste
latera ejus. 28 Aperuitque Dominus os asin, et locuta est : Quid feci tibi ? cur
percutis me ecce jam tertio ? 29 Respondit Balaam : Quia commeruisti, et illusisti mihi : utinam haberem gladium, ut te percuterem ! 30 Dixit asina : Nonne
animal tuum sum, cui semper sedere consuevisti usque in prsentem diem ?
dic quid simile umquam fecerim tibi. At ille ait : Numquam. 31 Protinus
aperuit Dominus oculos Balaam, et vidit angelum stantem in via, evaginato
gladio, adoravitque eum pronus in terram. 32 Cui angelus : Cur, inquit, tertio
verberas asinam tuam ? ego veni ut adversarer tibi, quia perversa est via tua,
mihique contraria : 33 et nisi asina declinasset de via, dans locum resistenti, te
occidissem, et illa viveret.
34
Dixit Balaam : Peccavi, nesciens quod tu stares contra me : et nunc si
displicet tibi ut vadam, revertar. 35 Ait angelus : Vade cum istis, et cave ne
aliud quam prcepero tibi loquaris. Ivit igitur cum principibus. 36 Quod cum
audisset Balac, egressus est in occursum ejus in oppido Moabitarum, quod
situm est in extremis finibus Arnon. 37 Dixitque ad Balaam : Misi nuntios
ut vocarent te : cur non statim venisti ad me ? an quia mercedem adventui
tuo reddere nequeo ? 38 Cui ille respondit : Ecce adsum : numquid loqui
potero aliud, nisi quod Deus posuerit in ore meo ? 39 Perrexerunt ergo simul,
141
Numeri
Numeri
Dixitque Balac ad Balaam : Nec maledicas ei, nec benedicas. 26 Et ille ait :
Nonne dixi tibi quod quidquid mihi Deus imperaret, hoc facerem ? 27 Et ait
Balac ad eum : Veni, et ducam te ad alium locum : si forte placeat Deo ut inde
maledicas eis. 28 Cumque duxisset eum super verticem montis Phogor, qui
respicit solitudinem, 29 dixit ei Balaam : difica mihi hic septem aras, et para
totidem vitulos, ejusdemque numeri arietes. 30 Fecit Balac ut Balaam dixerat :
imposuitque vitulos et arietes per singulas aras.
Cumque vidisset Balaam quod placeret Domino ut benediceret Israeli,
24
nequaquam abiit ut ante perrexerat, ut augurium qureret : sed dirigens contra desertum vultum suum, et elevans oculos, vidit Israel in ten2
143
Numeri
10
Iratusque Balac contra Balaam, complosis manibus ait : Ad maledicendum inimicis meis vocavi te, quibus e contrario tertio benedixisti : 11 revertere
ad locum tuum. Decreveram quidem magnifice honorare te, sed Dominus
privavit te honore disposito. 12 Respondit Balaam ad Balac : Nonne nuntiis
tuis, quos misisti ad me, dixi : 13 Si dederit mihi Balac plenam domum suam
argenti et auri, non potero prterire sermonem Domini Dei mei, ut vel boni
quid vel mali proferam ex corde meo : sed quidquid Dominus dixerit, hoc
loquar ? 14 verumtamen pergens ad populum meum, dabo consilium, quid
populus tuus populo huic faciat extremo tempore. 15 Sumpta igitur parabola,
rursum ait :
21
23
25
144
Numeri
qui possunt ad bella procedere. 3 Locuti sunt itaque Moyses et Eleazar sacerdos, in campestribus Moab super Jordanem contra Jericho, ad eos qui erant 4 a
viginti annis et supra, sicut Dominus imperaverat, quorum iste est numerus.
5
Ruben primogenitus Israel : hujus filius, Henoch, a quo familia Henochitarum : et Phallu, a quo familia Phalluitarum : 6 et Hesron, a quo familia
Hesronitarum : et Charmi, a quo familia Charmitarum. 7 H sunt famili de
stirpe Ruben : quarum numerus inventus est quadraginta tria millia, et septingenti triginta. 8 Filius Phallu, Eliab : 9 hujus filii, Namuel et Dathan et Abiron :
isti sunt Dathan et Abiron principes populi, qui surrexerunt contra Moysen et
Aaron in seditione Core, quando adversus Dominum rebellaverunt : 10 et aperiens terra os suum devoravit Core, morientibus plurimis, quando combussit
ignis ducentos quinquaginta viros. Et factum est grande miraculum, 11 ut,
Core pereunte, filii illius non perirent. 12 Filii Simeon per cognationes suas :
Namuel, ab hoc familia Namuelitarum : Jamin, ab hoc familia Jaminitarum :
Jachin, ab hoc familia Jachinitarum : 13 Zare, ab hoc familia Zareitarum : Saul,
ab hoc familia Saulitarum. 14 H sunt famili de stirpe Simeon, quarum
omnis numerus fuit viginti duo millia ducenti. 15 Filii Gad per cognationes
suas : Sephon, ab hoc familia Sephonitarum : Aggi, ab hoc familia Aggitarum : Suni, ab hoc familia Sunitarum : 16 Ozni, ab hoc familia Oznitarum :
Her, ab hoc familia Heritarum : 17 Arod, ab hoc familia Aroditarum : Ariel,
145
Numeri
ab hoc familia Arielitarum. 18 Ist sunt famili Gad, quarum omnis numerus
fuit quadraginta millia quingenti. 19 Filii Juda, Her et Onan, qui ambo mortui
sunt in terra Chanaan. 20 Fueruntque filii Juda per cognationes suas : Sela,
a quo familia Selaitarum : Phares, a quo familia Pharesitarum : Zare, a quo
familia Zareitarum. 21 Porro filii Phares : Hesron, a quo familia Hesronitarum : et Hamul, a quo familia Hamulitarum. 22 Ist sunt famili Juda,
quarum omnis numerus fuit septuaginta sex millia quingenti. 23 Filii Issachar
per cognationes suas : Thola, a quo familia Tholaitarum : Phua, a quo familia
Phuaitarum : 24 Jasub, a quo familia Jasubitarum : Semran, a quo familia Semranitarum. 25 H sunt cognationes Issachar, quarum numerus fuit sexaginta
quatuor millia trecenti. 26 Filii Zabulon per cognationes suas : Sared, a quo
familia Sareditarum : Elon, a quo familia Elonitarum : Jalel, a quo familia
Jalelitarum. 27 H sunt cognationes Zabulon, quarum numerus fuit sexaginta
millia quingenti. 28 Filii Joseph per cognationes suas, Manasse et Ephraim.
29
De Manasse ortus est Machir, a quo familia Machiritarum. Machir genuit
Galaad, a quo familia Galaaditarum. 30 Galaad habuit filios : Jezer, a quo familia Jezeritarum : et Helec, a quo familia Helecitarum : 31 et Asriel, a quo
familia Asrielitarum : et Sechem, a quo familia Sechemitarum : 32 et Semida, a quo familia Semidaitarum : et Hepher, a quo familia Hepheritarum.
33
Fuit autem Hepher pater Salphaad, qui filios non habebat, sed tantum filias : quarum ista sunt nomina : Maala, et Noa, et Hegla, et Melcha, et Thersa. 34 H sunt famili Manasse, et numerus earum quinquaginta duo millia
septingenti. 35 Filii autem Ephraim per cognationes suas fuerunt hi : Suthala,
a quo familia Suthalaitarum : Becher, a quo familia Becheritarum : Thehen,
a quo familia Thehenitarum. 36 Porro filius Suthala fuit Heran, a quo familia
Heranitarum. 37 H sunt cognationes filiorum Ephraim : quarum numerus
fuit triginta duo millia quingenti. 38 Isti sunt filii Joseph per familias suas. Filii
Benjamin in cognationibus suis : Bela, a quo familia Belaitarum : Asbel, a quo
familia Asbelitarum : Ahiram, a quo familia Ahiramitarum : 39 Supham, a
quo familia Suphamitarum : Hupham, a quo familia Huphamitarum. 40 Filii
Bela : Hered, et Noeman. De Hered, familia Hereditarum : de Noeman, familia Noemanitarum. 41 Hi sunt filii Benjamin per cognationes suas : quorum
numerus fuit quadraginta quinque millia sexcenti. 42 Filii Dan per cognationes suas : Suham, a quo familia Suhamitarum. H sunt cognationes Dan
per familias suas. 43 Omnes fuere Suhamit, quorum numerus erat sexaginta
quatuor millia quadringenti. 44 Filii Aser per cognationes suas : Jemna, a quo
familia Jemnaitarum : Jessui, a quo familia Jessuitarum : Brie, a quo familia
Brieitarum. 45 Filii Brie : Heber, a quo familia Heberitarum : et Melchiel, a quo
familia Melchielitarum. 46 Nomen autem fili Aser fuit Sara. 47 H cognationes filiorum Aser, et numerus eorum quinquaginta tria millia quadringenti.
48
Filii Nephthali per cognationes suas : Jesiel, a quo familia Jesielitarum : Guni, a quo familia Gunitarum : 49 Jeser, a quo familia Jeseritarum : Sellem, a quo
familia Sellemitarum. 50 H sunt cognationes filiorum Nephthali per familias
suas : quorum numerus quadraginta quinque millia quadringenti. 51 Ista est
summa filiorum Israel, qui recensiti sunt, sexcenta millia, et mille septingenti triginta. 52 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 53 Istis dividetur
terra juxta numerum vocabulorum in possessiones suas. 54 Pluribus majorem
partem dabis, et paucioribus minorem : singulis, sicut nunc recensiti sunt,
tradetur possessio : 55 ita dumtaxat ut sors terram tribubus dividat et familiis.
56
Quidquid sorte contigerit, hoc vel plures accipiant, vel pauciores.
146
Numeri
57
Hic quoque est numerus filiorum Levi per familias suas : Gerson, a
quo familia Gersonitarum : Caath, a quo familia Caathitarum : Merari, a
quo familia Meraritarum. 58 H sunt famili Levi : familia Lobni, familia
Hebroni, familia Moholi, familia Musi, familia Core. At vero Caath genuit
Amram : 59 qui habuit uxorem Jochabed filiam Levi, qu nata est ei in gypto. Hc genuit Amram viro suo filios, Aaron, et Moysen, et Mariam sororem
eorum. 60 De Aaron orti sunt Nadab et Abiu, et Eleazar et Ithamar : 61 quorum
Nadab et Abiu mortui sunt, cum obtulissent ignem alienum coram Domino.
62
Fueruntque omnes qui numerati sunt, viginti tria millia generis masculini
ab uno mense et supra : quia non sunt recensiti inter filios Israel, nec eis cum
ceteris data possessio est. 63 Hic est numerus filiorum Israel, qui descripti sunt
a Moyse et Eleazaro sacerdote, in campestribus Moab supra Jordanem contra
Jericho : 64 inter quos, nullus fuit eorum qui ante numerati sunt a Moyse et
Aaron in deserto Sinai : 65 prdixerat enim Dominus quod omnes morerentur
in solitudine. Nullusque remansit ex eis, nisi Caleb filius Jephone, et Josue
filius Nun.
Accesserunt autem fili Salphaad, filii Hepher, filii Galaad, filii Machir,
27
filii Manasse, qui fuit filius Joseph : quarum sunt nomina, Maala, et
Noa, et Hegla, et Melcha, et Thersa. Steteruntque coram Moyse et Eleazaro
2
147
Numeri
148
Numeri
149
Numeri
constrinxerit juramento : non faciet irritum verbum suum, sed omne quod
promisit, implebit. 4 Mulier si quippiam voverit, et se constrinxerit juramento,
qu est in domo patris sui, et in tate adhuc puellari : si cognoverit pater votum quod pollicita est, et juramentum quo obligavit animam suam, et
tacuerit, voti rea erit : 5 quidquid pollicita est, et juravit, opere complebit.
6
Sin autem statim ut audierit, contradixerit pater : et vota et juramenta ejus
irrita erunt, nec obnoxia tenebitur sponsioni, eo quod contradixerit pater. 7 Si
maritum habuerit, et voverit aliquid, et semel de ore ejus verbum egrediens
animam ejus obligaverit juramento : 8 quo die audierit vir, et non contradixerit,
voti rea erit, reddetque quodcumque promiserat. 9 Sin autem audiens statim
contradixerit, et irritas fecerit pollicitationes ejus, verbaque quibus obstrinxerat animam suam, propitius erit ei Dominus. 10 Vidua et repudiata quidquid
voverint, reddent. 11 Uxor in domo viri cum se voto constrinxerit et juramento,
12
si audierit vir, et tacuerit, nec contradixerit sponsioni, reddet quodcumque
promiserat. 13 Sin autem extemplo contradixerit, non tenebitur promissionis
rea : quia maritus contradixit, et Dominus ei propitius erit. 14 Si voverit, et
juramento se constrinxerit, ut per jejunium, vel ceterarum rerum abstinentiam
affligat animam suam, in arbitrio viri erit ut faciat, sive non faciat. 15 Quod si
audiens vir tacuerit, et in alteram diem distulerit sententiam, quidquid voverat atque promiserat, reddet : quia statim ut audivit, tacuit. 16 Sin autem contradixerit postquam rescivit, portabit ipse iniquitatem ejus. 17 Ist sunt leges,
quas constituit Dominus Moysi inter virum et uxorem, inter patrem et filiam,
qu in puellari adhuc tate est, vel qu manet in parentis domo.
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Ulciscere prius filios
Israel de Madianitis, et sic colligeris ad populum tuum. 3 Statimque
Moyses : Armate, inquit, ex vobis viros ad pugnam, qui possint ultionem
Domini expetere de Madianitis. 4 Mille viri de singulis tribubus eligantur ex
Israel qui mittantur ad bellum. 5 Dederuntque millenos de singulis tribubus,
id est, duodecim millia expeditorum ad pugnam : 6 quos misit Moyses cum
Phinees filio Eleazari sacerdotis, vasa quoque sancta, et tubas ad clangendum
tradidit ei. 7 Cumque pugnassent contra Madianitas atque vicissent, omnes
mares occiderunt, 8 et reges eorum, Evi, et Recem, et Sur, et Hur, et Rebe,
quinque principes gentis : Balaam quoque filium Beor interfecerunt gladio.
9
Ceperuntque mulieres eorum, et parvulos, omniaque pecora, et cunctam supellectilem : quidquid habere potuerant depopulati sunt : 10 tam urbes quam
viculos et castella flamma consumpsit. 11 Et tulerunt prdam, et universa qu
ceperant tam ex hominibus quam ex jumentis, 12 et adduxerunt ad Moysen,
et Eleazarum sacerdotem, et ad omnem multitudinem filiorum Israel : reliqua
autem utensilia portaverunt ad castra in campestribus Moab juxta Jordanem
contra Jericho.
13
Egressi sunt autem Moyses et Eleazar sacerdos, et omnes principes synagog, in occursum eorum extra castra. 14 Iratusque Moyses principibus exercitus, tribunis, et centurionibus qui venerant de bello, 15 ait : Cur feminas
reservastis ? 16 nonne ist sunt, qu deceperunt filios Israel ad suggestionem
Balaam, et prvaricari vos fecerunt in Domino super peccato Phogor, unde et
percussus est populus ? 17 ergo cunctos interficite quidquid est generis mas-
31
150
Numeri
151
Numeri
Filii autem Ruben et Gad habebant pecora multa, et erat illis in jumentis
32
infinita substantia. Cumque vidissent Jazer et Galaad aptas animalibus
alendis terras, venerunt ad Moysen, et ad Elezarum sacerdotem, et principes
2
152
Numeri
mense primo, quintadecima die mensis primi, altera die Phase, filii Israel in
manu excelsa, videntibus cunctis gyptiis, 4 et sepelientibus primogenitos,
quos percusserat Dominus (nam et in diis eorum exercuerat ultionem), 5 castrametati sunt in Soccoth. 6 Et de Soccoth venerunt in Etham, qu est in
extremis finibus solitudinis. 7 Inde egressi venerunt contra Phihahiroth, qu
respicit Beelsephon, et castrametati sunt ante Magdalum. 8 Profectique de Phihahiroth, transierunt per medium mare in solitudinem : et ambulantes tribus
diebus per desertum Etham, castrametati sunt in Mara. 9 Profectique de Mara,
venerunt in Elim, ubi erant duodecim fontes aquarum, et palm septuaginta : ibique castrametati sunt. 10 Sed et inde egressi, fixerunt tentoria super
mare Rubrum. Profectique de mari Rubro, 11 castrametati sunt in deserto Sin.
12
Unde egressi, venerunt in Daphca. 13 Profectique de Daphca, castrametati
sunt in Alus. 14 Egressique de Alus, in Raphidim fixere tentoria, ubi populo
defuit aqua ad bibendum. 15 Profectique de Raphidim, castrametati sunt in
deserto Sinai. 16 Sed et de solitudine Sinai egressi, venerunt ad sepulchra concupiscenti. 17 Profectique de sepulchris concupiscenti, castrametati sunt
in Haseroth. 18 Et de Haseroth venerunt in Rethma. 19 Profectique de Rethma, castrametati sunt in Remmomphares. 20 Unde egressi venerunt in Lebna.
21
De Lebna castrametati sunt in Ressa. 22 Egressique de Ressa, venerunt in
Ceelatha. 23 Unde profecti, castrametati sunt in monte Sepher. 24 Egressi de
monte Sepher, venerunt in Arada. 25 Inde proficiscentes, castrametati sunt in
Maceloth. 26 Profectique de Maceloth, venerunt in Thahath. 27 De Thahath,
castrametati sunt in Thare. 28 Unde egressi, fixere tentoria in Methca. 29 Et de
Methca, castrametati sunt in Hesmona. 30 Profectique de Hesmona, venerunt
in Moseroth. 31 Et de Moseroth, castrametati sunt in Benejaacan. 32 Profectique
de Benejaacan, venerunt in montem Gadgad. 33 Unde profecti, castrametati
sunt in Jetebatha. 34 Et de Jetebatha venerunt in Hebrona. 35 Egressique de Hebrona, castrametati sunt in Asiongaber. 36 Inde profecti, venerunt in desertum
Sin, hc est Cades. 37 Egressique de Cades, castrametati sunt in monte Hor,
in extremis finibus terr Edom. 38 Ascenditque Aaron sacerdos in montem
Hor jubente Domino : et ibi mortuus est anno quadragesimo egressionis filio-
153
Numeri
rum Israel ex gypto, mense quinto, prima die mensis, 39 cum esset annorum
centum viginti trium. 40 Audivitque Chananus rex Arad, qui habitabat ad
meridiem, in terram Chanaan venisse filios Israel. 41 Et profecti de monte Hor,
castrametati sunt in Salmona. 42 Unde egressi, venerunt in Phunon. 43 Profectique de Phunon, castrametati sunt in Oboth. 44 Et de Oboth venerunt in
Ijeabarim, qu est in finibus Moabitarum. 45 Profectique de Ijeabarim, fixere
tentoria in Dibongad. 46 Unde egressi, castrametati sunt in Helmondeblathaim. 47 Egressique de Helmondeblathaim, venerunt ad montes Abarim contra
Nabo. 48 Profectique de montibus Abarim, transierunt ad campestria Moab,
supra Jordanem, contra Jericho. 49 Ibique castrametati sunt de Bethsimoth
usque ad Abelsatim in planioribus locis Moabitarum.
50
Ubi locutus est Dominus ad Moysen : 51 Prcipe filiis Israel, et dic ad
eos : Quando transieritis Jordanem, intrantes terram Chanaan, 52 disperdite
cunctos habitatores terr illius : confringite titulos, et statuas comminuite,
atque omnia excelsa vastate, 53 mundantes terram, et habitantes in ea. Ego
enim dedi vobis illam in possessionem, 54 quam dividetis vobis sorte. Pluribus
dabitis latiorem, et paucis angustiorem. Singulis ut sors ceciderit, ita tribuetur
hreditas. Per tribus et familias possessio dividetur. 55 Sin autem nolueritis
interficere habitatores terr : qui remanserint, erunt vobis quasi clavi in oculis,
et lance in lateribus, et adversabuntur vobis in terra habitationis vestr : 56 et
quidquid illis cogitaveram facere, vobis faciam.
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Prcipe filiis Israel, et
dices ad eos : Cum ingressi fueritis terram Chanaan, et in possessionem
vobis sorte ceciderit, his finibus terminabitur. 3 Pars meridiana incipiet a solitudine Sin, qu est juxta Edom : et habebit terminos contra orientem mare
salsissimum. 4 Qui circuibunt australem plagam per ascensum Scorpionis, ita
ut transeant in Senna, et perveniant a meridie usque ad Cadesbarne, unde
egredientur confinia ad villam nomine Adar, et tendent usque ad Asemona.
5
Ibitque per gyrum terminus ab Asemona usque ad torrentem gypti, et
maris magni littore finietur. 6 Plaga autem occidentalis a mari magno incipiet,
et ipso fine claudetur. 7 Porro ad septentrionalem plagam a mari magno termini incipient, pervenientes usque ad montem altissimum, 8 a quo venient in
Emath usque ad terminos Sedada : 9 ibuntque confinia usque ad Zephrona,
et villam Enan. Hi erunt termini in parte aquilonis. 10 Inde metabuntur fines
contra orientalem plagam de villa Enan usque Sephama, 11 et de Sephama
descendent termini in Rebla contra fontem Daphnim : inde pervenient contra
orientem ad mare Cenereth, 12 et tendent usque ad Jordanem, et ad ultimum
salsissimo claudentur mari. Hanc habebitis terram per fines suos in circuitu.
13
Prcepitque Moyses filiis Israel, dicens : Hc erit terra, quam possidebitis sorte, et quam jussit Dominus dari novem tribubus, et dimidi tribui.
14
Tribus enim filiorum Ruben per familias suas, et tribus filiorum Gad juxta
cognationum numerum, media quoque tribus Manasse, 15 id est, du semis
tribus, acceperunt partem suam trans Jordanem contra Jericho ad orientalem
plagam. 16 Et ait Dominus ad Moysen : 17 Hc sunt nomina virorum qui terram vobis divident, Eleazar sacerdos, et Josue filius Nun, 18 et singuli principes
de tribubus singulis, 19 quorum ista sunt vocabula. De tribu Juda, Caleb filius
Jephone. 20 De tribu Simeon, Samuel filius Ammiud. 21 De tribu Benjamin,
Elidad filius Chaselon. 22 De tribu filiorum Dan, Bocci filius Jogli. 23 Filiorum
Joseph de tribu Manasse, Hanniel filius Ephod. 24 De tribu Ephraim, Camuel
34
154
Numeri
155
Numeri
156
Liber Deuteronomii
sunt verba qu locutus est Moyses ad omnem Israel trans Jordanem
1banHc
in solitudine campestri, contra mare Rubrum, inter Pharan et Tophel et Laet Haseroth, ubi auri est plurimum : undecim diebus de Horeb per viam
2
Deuteronomium
158
Deuteronomium
populo ac terra sua : faciesque ei sicut fecisti Sehon regi Amorrhorum, qui
159
Deuteronomium
habitavit in Hesebon. 3 Tradidit ergo Dominus Deus noster in manibus nostris etiam Og regem Basan, et universum populum ejus : percussimusque eos
usque ad internecionem, 4 vastantes cunctas civitates illius uno tempore. Non
fuit oppidum, quod nos effugeret : sexaginta urbes, omnem regionem Argob
regni Og in Basan. 5 Cunct urbes erant munit muris altissimis, portisque et
vectibus, absque oppidis innumeris, qu non habebant muros. 6 Et delevimus
eos, sicut feceramus Sehon regi Hesebon, disperdentes omnem civitatem, virosque ac mulieres et parvulos : 7 jumenta autem et spolia urbium diripuimus.
8
Tulimusque illo in tempore terram de manu duorum regum Amorrhorum,
qui erant trans Jordanem : a torrente Arnon usque ad montem Hernon, 9 quem
Sidonii Sarion vocant, et Amorrhi Sanir : 10 omnes civitates, qu sit sunt
in planitie, et universam terram Galaad et Basan usque ad Selcha, et Edrai
civitates regni Og in Basan. 11 Solus quippe Og rex Basan restiterat de stirpe
gigantum. Monstratur lectus ejus ferreus, qui est in Rabbath filiorum Ammon,
novem cubitos habens longitudinis, et quatuor latitudinis ad mensuram cubiti
virilis manus.
12
Terramque possedimus tempore illo ab Aroer, qu est super ripam torrentis Arnon, usque ad mediam partem montis Galaad : et civitates illius dedi
Ruben et Gad. 13 Reliquam autem partem Galaad, et omnem Basan regni Og,
tradidi medi tribui Manasse, omnem regionem Argob : cunctaque Basan
vocatur Terra gigantum. 14 Jair filius Manasse possedit omnem regionem Argob usque ad terminos Gessuri et Machati. Vocavitque ex nomine suo Basan,
Havoth Jair, id est, Villas Jair, usque in prsentem diem. 15 Machir quoque
dedi Galaad. 16 Et tribubus Ruben et Gad dedi de terra Galaad usque ad
torrentem Arnon medium torrentis, et confinium usque ad torrentem Jeboc,
qui est terminus filiorum Ammon : 17 et planitiem solitudinis, atque Jordanem, et terminos Cenereth usque ad mare deserti, quod est salsissimum,
ad radices montis Phasga contra orientem. 18 Prcepique vobis in tempore
illo, dicens : Dominus Deus vester dat vobis terram hanc in hreditatem :
expediti prcedite fratres vestros filios Israel omnes viri robusti, 19 absque uxoribus, et parvulis, atque jumentis. Novi enim quod plura habeatis pecora,
et in urbibus remanere debebunt, quas tradidi vobis, 20 donec requiem tribuat
Dominus fratribus vestris, sicut vobis tribuit : et possideant ipsi etiam terram, quam daturus est eis trans Jordanem : tunc revertetur unusquisque in
possessionem suam, quam dedi vobis.
21
Josue quoque in tempore illo prcepi, dicens : Oculi tui viderunt qu
fecit Dominus Deus vester duobus his regibus : sic faciet omnibus regnis, ad
qu transiturus es. 22 Ne timeas eos : Dominus enim Deus vester pugnabit pro
vobis. 23 Precatusque sum Dominum in tempore illo, dicens : 24 Domine Deus,
tu cpisti ostendere servo tuo magnitudinem tuam, manumque fortissimam :
neque enim est alius deus vel in clo, vel in terra, qui possit facere opera tua,
et comparari fortitudini tu. 25 Transibo igitur, et videbo terram hanc optimam trans Jordanem, et montem istum egregium, et Libanum. 26 Iratusque
est Dominus mihi propter vos, nec exaudivit me, sed dixit mihi : Sufficit tibi :
nequaquam ultra loquaris de hac re ad me. 27 Ascende cacumen Phasg, et
oculos tuos circumfer ad occidentem, et ad aquilonem, austrumque et orientem, et aspice ; nec enim transibis Jordanem istum. 28 Prcipe Josue, et
corrobora eum atque conforta : quia ipse prcedet populum istum, et dividet
eis terram quam visurus es. 29 Mansimusque in valle contra fanum Phogor.
160
Deuteronomium
Deuteronomium
sunt, ligno et lapidi qui non vident, nec audiunt, nec comedunt, nec odorantur. 29 Cumque qusieris ibi Dominum Deum tuum, invenies eum : si tamen
toto corde qusieris, et tota tribulatione anim tu. 30 Postquam te invenerint
omnia qu prdicta sunt, novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum
tuum, et audies vocem ejus. 31 Quia Deus misericors Dominus Deus tuus est :
non dimittet te, nec omnino delebit, neque obliviscetur pacti, in quo juravit
patribus tuis.
32
Interroga de diebus antiquis, qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus
hominem super terram, a summo clo usque ad summum ejus, si facta est
aliquando hujuscemodi res, aut umquam cognitum est, 33 ut audiret populus
vocem Dei loquentis de medio ignis, sicut tu audisti, et vixisti : 34 si fecit Deus
ut ingrederetur, et tolleret sibi gentem de medio nationum, per tentationes,
signa atque portenta, per pugnam et robustam manum, extentumque brachium, et horribiles visiones juxta omnia qu fecit pro vobis Dominus Deus
vester in gypto, videntibus oculis tuis : 35 ut scires quoniam Dominus ipse
est Deus, et non est alius prter eum. 36 De clo te fecit audire vocem suam,
ut doceret te, et in terra ostendit tibi ignem suum maximum, et audisti verba
illius de medio ignis : 37 quia dilexit patres tuos, et elegit semen eorum post
eos. Eduxitque te prcedens in virtute sua magna ex gypto, 38 ut deleret
nationes maximas et fortiores te in introitu tuo : et introduceret te, daretque
tibi terram earum in possessionem, sicut cernis in prsenti die. 39 Scito ergo
hodie, et cogitato in corde tuo quod Dominus ipse sit Deus in clo sursum,
et in terra deorsum, et non sit alius. 40 Custodi prcepta ejus atque mandata,
qu ego prcipio tibi : ut bene sit tibi, et filiis tuis post te, et permaneas multo
tempore super terram, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi.
41
Tunc separavit Moyses tres civitates trans Jordanem ad orientalem
plagam, 42 ut confugiat ad eas qui occiderit nolens proximum suum, nec sibi
fuerit inimicus ante unum et alterum diem, et ad harum aliquam urbium possit evadere : 43 Bosor in solitudine, qu sita est in terra campestri de tribu
Ruben : et Ramoth in Galaad, qu est in tribu Gad : et Golan in Basan, qu
est in tribu Manasse.
44
Ista est lex, quam proposuit Moyses coram filiis Israel : 45 et hc testimonia et cremoni atque judicia, qu locutus est ad filios Israel, quando
egressi sunt de gypto, 46 trans Jordanem in valle contra fanum Phogor in
terra Sehon regis Amorrhi, qui habitavit in Hesebon, quem percussit Moyses. Filii quoque Israel egressi ex gypto 47 possederunt terram ejus, et terram
Og regis Basan, duorum regum Amorrhorum, qui erant trans Jordanem ad
solis ortum : 48 ab Aroer, qu sita est super ripam torrentis Arnon, usque
ad montem Sion, qui est et Hermon, 49 omnem planitiem trans Jordanem ad
orientalem plagam, usque ad mare solitudinis, et usque ad radices montis
Phasga.
Vocavitque Moyses omnem Israelem, et dixit ad eum : Audi, Israel, cre5et opere
monias atque judicia, qu ego loquor in auribus vestris hodie : discite ea,
complete. Dominus Deus noster pepigit nobiscum fdus in Horeb.
2
Non cum patribus nostris iniit pactum, sed nobiscum qui in prsentiarum
sumus, et vivimus. 4 Facie ad faciem locutus est nobis in monte de medio
ignis. 5 Ego sequester et medius fui inter Dominum et vos in tempore illo,
ut annuntiarem vobis verba ejus : timuistis enim ignem, et non ascendistis
in montem. Et ait : 6 Ego Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra gyp-
162
Deuteronomium
ti, de domo servitutis. 7 Non habebis deos alienos in conspectu meo. 8 Non
facies tibi sculptile, nec similitudinem omnium, qu in clo sunt desuper,
et qu in terra deorsum, et qu versantur in aquis sub terra. 9 Non adorabis ea, et non coles. Ego enim sum Dominus Deus tuus : Deus mulator,
reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem
his qui oderunt me : 10 et faciens misericordiam in multa millia diligentibus
me, et custodientibus prcepta mea. 11 Non usurpabis nomen Domini Dei tui
frustra : quia non erit impunitus qui super re vana nomen ejus assumpserit. 12 Observa diem sabbati, ut sanctifices eum, sicut prcepit tibi Dominus
Deus tuus. 13 Sex diebus operaberis, et facies omnia opera tua. 14 Septimus
dies sabbati est, id est, requies Domini Dei tui. Non facies in eo quidquam
operis tu, et filius tuus, et filia, servus et ancilla, et bos, et asinus, et omne
jumentum tuum, et peregrinus qui est intra portas tuas : ut requiescat servus
tuus, et ancilla tua, sicut et tu. 15 Memento quod et ipse servieris in gypto, et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti, et brachio extento.
Idcirco prcepit tibi ut observares diem sabbati. 16 Honora patrem tuum et
matrem, sicut prcepit tibi Dominus Deus tuus, ut longo vivas tempore, et
bene sit tibi in terra, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi. 17 Non occides, 18 neque mchaberis, 19 furtumque non facies : 20 nec loqueris contra
proximum tuum falsum testimonium. 21 Non concupisces uxorem proximi
tui : non domum, non agrum, non servum, non ancillam, non bovem, non
asinum, et universa qu illius sunt. 22 Hc verba locutus est Dominus ad
omnem multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis, et caliginis,
voce magna, nihil addens amplius : et scripsit ea in duabus tabulis lapideis,
quas tradidit mihi.
23
Vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum, et montem
ardere vidistis, accessistis ad me omnes principes tribuum et majores natu,
atque dixistis : 24 Ecce ostendit nobis Dominus Deus noster majestatem et
magnitudinem suam : vocem ejus audivimus de medio ignis, et probavimus
hodie, quod loquente Deo cum homine, vixerit homo. 25 Cur ergo moriemur,
et devorabit nos ignis hic maximus ? si enim audierimus ultra vocem Domini
Dei nostri, moriemur. 26 Quid est omnis caro, ut audiat vocem Dei viventis,
qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus, et possit vivere ? 27 Tu magis
accede : et audi cuncta qu dixerit Dominus Deus noster tibi : loquerisque ad
nos, et nos audientes faciemus ea.
28
Quod cum audisset Dominus, ait ad me : Audivi vocem verborum populi hujus qu locuti sunt tibi : bene omnia sunt locuti. 29 Quis det talem eos
habere mentem, ut timeant me, et custodiant universa mandata mea in omni
tempore, ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum ? 30 Vade et dic eis :
Revertimini in tentoria vestra. 31 Tu vero hic sta mecum, et loquar tibi omnia mandata mea, et cremonias atque judicia : qu docebis eos, ut faciant
ea in terra, quam dabo illis in possessionem. 32 Custodite igitur et facite qu
prcepit Dominus Deus vobis : non declinabitis neque ad dexteram, neque ad
sinistram : 33 sed per viam, quam prcepit Dominus Deus vester, ambulabitis,
ut vivatis, et bene sit vobis, et protelentur dies in terra possessionis vestr.
sunt prcepta, et cremoni, atque judicia, qu mandavit Dominus
6miniHc
Deus vester ut docerem vos, et faciatis ea in terra, ad quam transgredipossidendam : ut timeas Dominum Deum tuum, et custodias omnia
2
163
Deuteronomium
cunctis diebus vit tu, ut prolongentur dies tui. 3 Audi, Israel, et observa
ut facias qu prcepit tibi Dominus, et bene sit tibi, et multipliceris amplius,
sicut pollicitus est Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lacte et melle
manantem. 4 Audi, Israel : Dominus Deus noster, Dominus unus est. 5 Diliges
Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota fortitudine tua. 6 Eruntque verba hc, qu ego prcipio tibi hodie, in corde tuo :
7
et narrabis ea filiis tuis, et meditaberis in eis sedens in domo tua, et ambulans
in itinere, dormiens atque consurgens. 8 Et ligabis ea quasi signum in manu
tua, eruntque et movebuntur inter oculos tuos, 9 scribesque ea in limine, et
ostiis domus tu.
10
Cumque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, pro qua juravit patribus tuis Abraham, Isaac, et Jacob, et dederit tibi civitates magnas et
optimas, quas non dificasti, 11 domos plenas cunctarum opum, quas non
exstruxisti, cisternas, quas non fodisti, vineta et oliveta, qu non plantasti,
12
et comederis, et saturatus fueris : 13 cave diligenter ne obliviscaris Domini,
qui eduxit te de terra gypti, de domo servitutis. Dominum Deum tuum
timebis, et illi soli servies, ac per nomen illius jurabis. 14 Non ibitis post deos
alienos cunctarum gentium, qu in circuitu vestro sunt : 15 quoniam Deus
mulator Dominus Deus tuus in medio tui : nequando irascatur furor Domini Dei tui contra te, et auferat te de superficie terr. 16 Non tentabis Dominum
Deum tuum, sicut tentasti in loco tentationis. 17 Custodi prcepta Domini Dei
tui, ac testimonia et cremonias, quas prcepit tibi : 18 et fac quod placitum
est et bonum in conspectu Domini, ut bene sit tibi : et ingressus possideas
terram optimam, de qua juravit Dominus patribus tuis, 19 ut deleret omnes
inimicos tuos coram te, sicut locutus est.
20
Cumque interrogaverit te filius tuus cras, dicens : Quid sibi volunt testimonia hc, et cremoni, atque judicia, qu prcepit Dominus Deus noster
nobis ? 21 dices ei : Servi eramus Pharaonis in gypto, et eduxit nos Dominus
de gypto in manu forti : 22 fecitque signa atque prodigia magna et pessima in
gypto contra Pharaonem, et omnem domum illius in conspectu nostro, 23 et
eduxit nos inde, ut introductis daret terram, super qua juravit patribus nostris.
24
Prcepitque nobis Dominus ut faciamus omnia legitima hc, et timeamus
Dominum Deum nostrum, ut bene sit nobis cunctis diebus vit nostr, sicut
est hodie. 25 Eritque nostri misericors, si custodierimus et fecerimus omnia
prcepta ejus coram Domino Deo nostro, sicut mandavit nobis.
Cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, quam possessurus in7Amorrhum,
gredieris, et deleverit gentes multas coram te, Hethum, et Gergezum, et
Chananum, et Pherezum, et Hevum, et Jebusum, septem
gentes multo majoris numeri quam tu es, et robustiores te : 2 tradideritque eas
Dominus Deus tuus tibi, percuties eas usque ad internecionem. Non inibis
cum eis fdus, nec misereberis earum, 3 neque sociabis cum eis conjugia. Filiam tuam non dabis filio ejus, nec filiam illius accipies filio tuo : 4 quia seducet
filium tuum, ne sequatur me, et ut magis serviat diis alienis : irasceturque
furor Domini, et delebit te cito. 5 Quin potius hc facietis eis : aras eorum
subvertite, et confringite statuas, lucosque succidite, et sculptilia comburite :
6
quia populus sanctus es Domino Deo tuo.
Te elegit Dominus Deus tuus, ut sis ei populus peculiaris de cunctis populis, qui sunt super terram. 7 Non quia cunctas gentes numero vincebatis, vobis junctus est Dominus, et elegit vos, cum omnibus sitis populis pauciores :
164
Deuteronomium
sed quia dilexit vos Dominus, et custodivit juramentum, quod juravit patribus vestris : eduxitque vos in manu forti, et redemit de domo servitutis, de
manu Pharaonis regis gypti. 9 Et scies, quia Dominus Deus tuus, ipse est
Deus fortis et fidelis, custodiens pactum et misericordiam diligentibus se, et
his qui custodiunt prcepta ejus in mille generationes : 10 et reddens odientibus se statim, ita ut disperdat eos, et ultra non differat, protinus eis restituens
quod merentur. 11 Custodi ergo prcepta et cremonias atque judicia, qu
ego mando tibi hodie ut facias.
12
Si postquam audieris hc judicia, custodieris ea, et feceris, custodiet et
Dominus Deus tuus pactum tibi, et misericordiam quam juravit patribus tuis : 13 et diliget te, ac multiplicabit, benedicetque fructui ventris tui, et fructui
terr tu, frumento tuo, atque vindemi, oleo, et armentis, gregibus ovium
tuarum super terram, pro qua juravit patribus tuis ut daret eam tibi. 14 Benedictus eris inter omnes populos. Non erit apud te sterilis utriusque sexus, tam
in hominibus quam in gregibus tuis. 15 Auferet Dominus a te omnem languorem : et infirmitates gypti pessimas, quas novisti, non inferet tibi, sed
cunctis hostibus tuis. 16 Devorabis omnes populos, quos Dominus Deus tuus
daturus est tibi. Non parcet eis oculus tuus, nec servies diis eorum, ne sint in
ruinam tui.
17
Si dixeris in corde tuo : Plures sunt gentes ist quam ego : quomodo
potero delere eas ? 18 noli metuere, sed recordare qu fecerit Dominus Deus
tuus Pharaoni, et cunctis gyptiis, 19 plagas maximas, quas viderunt oculi tui,
et signa atque portenta, manumque robustam, et extentum brachium, ut educeret te Dominus Deus tuus : sic faciet cunctis populis, quos metuis. 20 Insuper
et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos, donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint, et latere potuerint. 21 Non timebis eos, quia Dominus
Deus tuus in medio tui est, Deus magnus et terribilis : 22 ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes. Non poteris eas delere
pariter : ne forte multiplicentur contra te besti terr. 23 Dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo : et interficiet illos, donec penitus deleantur.
24
Tradetque reges eorum in manus tuas, et disperdes nomina eorum sub clo : nullus poterit resistere tibi, donec conteras eos. 25 Sculptilia eorum igne
combures : non concupisces argentum et aurum, de quibus facta sunt, neque
assumes ex eis tibi quidquam, ne offendas, propterea quia abominatio est Domini tui : 26 nec inferes quippiam ex idolo in domum tuam, ne fias anathema,
sicut et illud est. Quasi spurcitiam detestaberis, et velut inquinamentum ac
sordes abominationi habebis, quia anathema est.
mandatum, quod ego prcipio tibi hodie, cave diligenter ut facias,
8quaOmne
ut possitis vivere, et multiplicemini, ingressique possideatis terram, pro
juravit Dominus patribus vestris.
Et recordaberis cuncti itineris, per
2
quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum, ut affligeret te, atque tentaret, et nota fierent qu in tuo animo versabantur, utrum
custodires mandata illius, an non. 3 Afflixit te penuria, et dedit tibi cibum
manna, quod ignorabas tu et patres tui : ut ostenderet tibi quod non in solo
pane vivat homo, sed in omni verbo quod egreditur de ore Dei. 4 Vestimentum tuum, quo operiebaris, nequaquam vetustate defecit, et pes tuus non est
subtritus, en quadragesimus annus est : 5 ut recogites in corde tuo, quia sicut
erudit filium suum homo, sic Dominus Deus tuus erudivit te, 6 ut custodias
mandata Domini Dei tui, et ambules in viis ejus, et timeas eum. 7 Dominus
165
Deuteronomium
quibus nullus potest ex adverso resistere. 3 Scies ergo hodie quod Dominus
Deus tuus ipse transibit ante te, ignis devorans atque consumens, qui conterat eos, et deleat atque disperdat ante faciem tuam velociter, sicut locutus est
tibi : 4 ne dicas in corde tuo, cum deleverit eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo : Propter justitiam meam introduxit me Dominus ut terram hanc
possiderem, cum propter impietates suas ist delet sint nationes. 5 Neque
enim propter justitias tuas, et quitatem cordis tui ingredieris, ut possideas
terras earum : sed quia ill egerunt impie, introeunte te delet sunt : et
ut compleret verbum suum Dominus, quod sub juramento pollicitus est patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob. 6 Scito ergo quod non propter justitias
tuas Dominus Deus tuus dederit tibi terram hanc optimam in possessionem,
cum durissim cervicis sis populus.
7
Memento, et ne obliviscaris, quomodo ad iracundiam provocaveris
Dominum Deum tuum in solitudine. Ex eo die, quo egressus es ex gypto usque ad locum istum, semper adversum Dominum contendisti. 8 Nam
et in Horeb provocasti eum, et iratus delere te voluit, 9 quando ascendi in
montem, ut acciperem tabulas lapideas, tabulas pacti quod pepigit vobiscum
Dominus : et perseveravi in monte quadraginta diebus ac noctibus, panem
non comedens, et aquam non bibens. 10 Deditque mihi Dominus duas tabulas
lapideas scriptas digito Dei, et continentes omnia verba qu vobis locutus est
in monte de medio ignis, quando concio populi congregata est. 11 Cumque
transissent quadraginta dies, et totidem noctes, dedit mihi Dominus duas tab-
166
Deuteronomium
ulas lapideas, tabulas fderis, 12 dixitque mihi : Surge, et descende hinc cito :
quia populus tuus, quem eduxisti de gypto, deseruerunt velociter viam,
quam demonstrasti eis, feceruntque sibi conflatile. 13 Rursumque ait Dominus
ad me : Cerno quod populus iste dur cervicis sit : 14 dimitte me ut conteram
eum, et deleam nomen ejus de sub clo, et constituam te super gentem, qu
hac major et fortior sit.
15
Cumque de monte ardente descenderem, et duas tabulas fderis
utraque tenerem manu, 16 vidissemque vos peccasse Domino Deo vestro, et fecisse vobis vitulum conflatilem, ac deseruisse velociter viam ejus, quam vobis
ostenderat : 17 projeci tabulas de manibus meis, confregique eas in conspectu
vestro. 18 Et procidi ante Dominum sicut prius, quadraginta diebus et noctibus
panem non comedens, et aquam non bibens, propter omnia peccata vestra
qu gessistis contra Dominum, et eum ad iracundiam provocastis : 19 timui
enim indignationem et iram illius, qua adversum vos concitatus, delere vos
voluit. Et exaudivit me Dominus etiam hac vice. 20 Adversum Aaron quoque
vehementer iratus, voluit eum conterere, et pro illo similiter deprecatus sum.
21
Peccatum autem vestrum quod feceratis, id est, vitulum, arripiens, igne
combussi, et in frusta comminuens, omninoque in pulverem redigens, projeci
in torrentem, qui de monte descendit. 22 In incendio quoque, et in tentatione, et in Sepulchris concupiscenti provocastis Dominum : 23 et quando
misit vos de Cadesbarne, dicens : Ascendite, et possidete terram, quam dedi vobis, et contempsistis imperium Domini Dei vestri, et non credidistis ei,
neque vocem ejus audire voluistis : 24 sed semper fuistis rebelles a die qua
nosse vos cpi. 25 Et jacui coram Domino quadraginta diebus ac noctibus,
quibus eum suppliciter deprecabar, ne deleret vos ut fuerat comminatus : 26 et
orans dixi : Domine Deus, ne disperdas populum tuum, et hreditatem tuam, quam redemisti in magnitudine tua, quos eduxisti de gypto in manu
forti. 27 Recordare servorum tuorum Abraham, Isaac, et Jacob : ne aspicias
duritiam populi hujus, et impietatem atque peccatum : 28 ne forte dicant habitatores terr, de qua eduxisti nos : Non poterat Dominus introducere eos in
terram, quam pollicitus est eis, et oderat illos : idcirco eduxit, ut interficeret
eos in solitudine : 29 qui sunt populus tuus et hreditas tua, quos eduxisti in
fortitudine tua magna, et in brachio tuo extento.
In tempore illo dixit Dominus ad me : Dola tibi duas tabulas lapideas,
10
sicut priores fuerunt, et ascende ad me in montem : faciesque arcam
ligneam, et scribam in tabulis verba qu fuerunt in his qui ante confreg2
isti : ponesque eas in arca. 3 Feci igitur arcam de lignis setim. Cumque
dolassem duas tabulas lapideas instar priorum, ascendi in montem, habens
eas in manibus. 4 Scripsitque in tabulis, juxta id quod prius scripserat, verba
decem, qu locutus est Dominus ad vos in monte de medio ignis, quando
populus congregatus est : et dedit eas mihi. 5 Reversusque de monte, descendi, et posui tabulas in arcam, quam feceram, qu hucusque ibi sunt, sicut mihi prcepit Dominus. 6 Filii autem Israel moverunt castra ex Beroth filiorum
Jacan in Mosera, ubi Aaron mortuus ac sepultus est, pro quo sacerdotio functus est Eleazar filius ejus. 7 Inde venerunt in Gadgad : de quo loco profecti,
castrametati sunt in Jetebatha, in terra aquarum atque torrentium.
8
Eo tempore separavit tribum Levi, ut portaret arcam fderis Domini, et
staret coram eo in ministerio, ac benediceret in nomine illius usque in prsentem diem. 9 Quam ob rem non habuit Levi partem, neque possessionem cum
167
Deuteronomium
fratribus suis : quia ipse Dominus possessio ejus est, sicut promisit ei Dominus Deus tuus. 10 Ego autem steti in monte, sicut prius, quadraginta diebus
ac noctibus : exaudivitque me Dominus etiam hac vice, et te perdere noluit.
11
Dixitque mihi : Vade, et prcede populum, ut ingrediatur, et possideat
terram, quam juravi patribus eorum ut traderem eis.
12
Et nunc Israel, quid Dominus Deus tuus petit a te, nisi ut timeas
Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus, et diligas eum, ac servias
Domino Deo tuo in toto corde tuo, et in tota anima tua : 13 custodiasque mandata Domini, et cremonias ejus, quas ego hodie prcipio tibi, ut bene sit
tibi ? 14 En Domini Dei tui clum est, et clum cli, terra, et omnia qu in
ea sunt : 15 et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus, et amavit eos,
elegitque semen eorum post eos, id est, vos, de cunctis gentibus, sicut hodie
comprobatur. 16 Circumcidite igitur prputium cordis vestri, et cervicem vestram ne induretis amplius : 17 quia Dominus Deus vester ipse est Deus deorum, et Dominus dominantium, Deus magnus, et potens, et terribilis, qui
personam non accipit, nec munera. 18 Facit judicium pupillo et vidu ; amat
peregrinum, et dat ei victum atque vestitum. 19 Et vos ergo amate peregrinos,
quia et ipsi fuistis adven in terra gypti. 20 Dominum Deum tuum timebis,
et ei soli servies : ipsi adhrebis, jurabisque in nomine illius. 21 Ipse est laus
tua, et Deus tuus, qui fecit tibi hc magnalia et terribilia, qu viderunt oculi
tui. 22 In septuaginta animabus descenderunt patres tui in gyptum, et ecce
nunc multiplicavit te Dominus Deus tuus sicut astra cli.
Ama itaque Dominum Deum tuum, et observa prcepta ejus et cre11
monias, judicia atque mandata, omni tempore. Cognoscite hodie qu
ignorant filii vestri, qui non viderunt disciplinam Domini Dei vestri, magna2
168
Deuteronomium
de terra optima, quam Dominus daturus est vobis. 18 Ponite hc verba mea in
cordibus et in animis vestris, et suspendite ea pro signo in manibus, et inter
oculos vestros collocate. 19 Docete filios vestros ut illa meditentur : quando
sederis in domo tua, et ambulaveris in via, et accubueris atque surrexeris.
20
Scribes ea super postes et januas domus tu, 21 ut multiplicentur dies tui,
et filiorum tuorum in terra, quam juravit Dominus patribus tuis, ut daret eis
quamdiu clum imminet terr.
22
Si enim custodieritis mandata qu ego prcipio vobis, et feceritis ea,
ut diligatis Dominum Deum vestrum, et ambuletis in omnibus viis ejus, adhrentes ei, 23 disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem vestram, et
possidebitis eas, qu majores et fortiores vobis sunt. 24 Omnis locus, quem
calcaverit pes vester, vester erit. A deserto, et a Libano, a flumine magno Euphrate usque ad mare occidentale erunt termini vestri. 25 Nullus stabit contra
vos : terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis, sicut locutus est vobis. 26 En propono in
conspectu vestro hodie benedictionem et maledictionem : 27 benedictionem,
si obedieritis mandatis Domini Dei vestri, qu ego hodie prcipio vobis :
28
maledictionem, si non obedieritis mandatis Domini Dei vestri, sed recesseritis de via, quam ego nunc ostendo vobis, et ambulaveritis post deos alienos,
quos ignoratis. 29 Cum vero introduxerit te Dominus Deus tuus in terram,
ad quam pergis habitandam, pones benedictionem super montem Garizim,
maledictionem super montem Hebal : 30 qui sunt trans Jordanem, post viam
qu vergit ad solis occubitum in terra Chanani, qui habitat in campestribus
contra Galgalam, qu est juxta vallem tendentem et intrantem procul. 31 Vos
enim transibitis Jordanem, ut possideatis terram quam Dominus Deus vester
daturus est vobis, ut habeatis et possideatis illam. 32 Videte ergo ut impleatis
cremonias atque judicia, qu ego hodie ponam in conspectu vestro.
Hc sunt prcepta atque judicia, qu facere debetis in terra, quam
12
Dominus Deus patrum tuorum daturus est tibi, ut possideas eam cunctis diebus, quibus super humum gradieris. Subvertite omnia loca, in quibus
2
coluerunt gentes, quas possessuri estis, deos suos super montes excelsos, et
colles, et subter omne lignum frondosum. 3 Dissipate aras eorum, et confringite statuas : lucos igne comburite, et idola comminuite : disperdite nomina eorum de locis illis. 4 Non facietis ita Domino Deo vestro : 5 sed ad
locum, quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris, ut
ponat nomen suum ibi, et habitet in eo, venietis : 6 et offeretis in loco illo holocausta et victimas vestras, decimas et primitias manuum vestrarum, et
vota atque donaria, primogenita boum et ovium. 7 Et comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri : ac ltabimini in cunctis, ad qu miseritis manum vos
et domus vestr, in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vester. 8 Non facietis ibi qu nos hic facimus hodie, singuli quod sibi rectum videtur : 9 neque
enim usque in prsens tempus venistis ad requiem, et possessionem, quam
Dominus Deus vester daturus est vobis. 10 Transibitis Jordanem, et habitabitis
in terra, quam Dominus Deus vester daturus est vobis, ut requiescatis a cunctis hostibus per circuitum : et absque ullo timore habitetis 11 in loco, quem
elegerit Dominus Deus vester, ut sit nomen ejus in eo : illuc omnia, qu
prcipio, conferetis, holocausta, et hostias, ac decimas, et primitias manuum
vestrarum : et quidquid prcipuum est in muneribus, qu vovebitis Domino.
12
Ibi epulabimini coram Domino Deo vestro, vos et filii ac fili vestr, famuli
169
Deuteronomium
non audies verba prophet illius aut somniatoris : quia tentat vos Dominus
Deus vester, ut palam fiat utrum diligatis eum an non, in toto corde, et in tota
anima vestra. 4 Dominum Deum vestrum sequimini, et ipsum timete, et mandata illius custodite, et audite vocem ejus : ipsi servietis, et ipsi adhrebitis.
5
Propheta autem ille aut fictor somniorum interficietur : quia locutus est ut
vos averteret a Domino Deo vestro, qui eduxit vos de terra gypti, et redemit vos de domo servitutis : ut errare te faceret de via, quam tibi prcepit
Dominus Deus tuus : et auferes malum de medio tui. 6 Si tibi voluerit per-
170
Deuteronomium
suadere frater tuus filius matris tu, aut filius tuus vel filia, sive uxor qu
est in sinu tuo, aut amicus, quem diligis ut animam tuam, clam dicens : Eamus, et serviamus diis alienis, quos ignoras tu, et patres tui, 7 cunctarum in
circuitu gentium, qu juxta vel procul sunt, ab initio usque ad finem terr,
8
non acquiescas ei, nec audias, neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et
occultes eum, 9 sed statim interficies : sit primum manus tua super eum, et
postea omnis populus mittat manum. 10 Lapidibus obrutus necabitur : quia
voluit te abstrahere a Domino Deo tuo, qui eduxit te de terra gypti, de domo servitutis : 11 ut omnis Israel audiens timeat, et nequaquam ultra faciat
quippiam hujus rei simile.
12
Si audieris in una urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus dabit tibi
ad habitandum, dicentes aliquos : 13 Egressi sunt filii Belial de medio tui, et
averterunt habitatores urbis su, atque dixerunt : Eamus, et serviamus diis
alienis quos ignoratis : 14 quare sollicite et diligenter, rei veritate perspecta,
si inveneris certum esse quod dicitur, et abominationem hanc opere perpetratam, 15 statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii, et delebis eam
ac omnia qu in illa sunt, usque ad pecora. 16 Quidquid etiam supellectilis
fuerit, congregabis in medio platearum ejus, et cum ipsa civitate succendes,
ita ut universa consumas Domino Deo tuo, et sit tumulus sempiternus. Non
dificabitur amplius, 17 et non adhrebit de illo anathemate quidquam in
manu tua : ut avertatur Dominus ab ira furoris sui, et misereatur tui, multiplicetque te sicut juravit patribus tuis, 18 quando audieris vocem Domini Dei
tui custodiens omnia prcepta ejus, qu ego prcipio tibi hodie, ut facias
quod placitum est in conspectu Domini Dei tui.
Filii estote Domini Dei vestri : non vos incidetis, nec facietis calvitium
14
super mortuo : quoniam populus sanctus es Domino Deo tuo, et te
elegit ut sis ei in populum peculiarem de cunctis gentibus, qu sunt super
2
171
Deuteronomium
15
172
Deuteronomium
est sexus masculini, sanctificabis Domino Deo tuo. Non operaberis in primogenito bovis, et non tondebis primogenita ovium. 20 In conspectu Domini Dei
tui comedes ea per annos singulos in loco quem elegerit Dominus, tu et domus tua. 21 Sin autem habuerit maculam, vel claudum fuerit, vel ccum, aut
in aliqua parte deforme vel debile, non immolabitur Domino Deo tuo : 22 sed
intra portas urbis tu comedes illud : tam mundus quam immundus similiter
vescentur eis, quasi caprea et cervo. 23 Hoc solum observabis, ut sanguinem
eorum non comedas, sed effundes in terram quasi aquam.
Observa mensem novarum frugum, et verni primum temporis, ut fa16
cias Phase Domino Deo tuo : quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de gypto nocte. Immolabisque Phase Domino Deo tuo de
2
173
Deuteronomium
22
21
Non plantabis lucum, et omnem arborem juxta altare Domini Dei tui.
Nec facies tibi, neque constitues statuam : qu odit Dominus Deus tuus.
Non immolabis Domino Deo tuo ovem, et bovem, in quo est macula, aut
17
quippiam vitii : quia abominatio est Domino Deo tuo. Cum reperti
fuerint apud te intra unam portarum tuarum, quas Dominus Deus tuus dabit
2
tibi, vir aut mulier qui faciant malum in conspectu Domini Dei tui, et transgrediantur pactum illius, 3 ut vadant et servant diis alienis, et adorent eos,
solem et lunam, et omnem militiam cli, qu non prcepi : 4 et hoc tibi
fuerit nuntiatum, audiensque inquisieris diligenter et verum esse repereris, et
abominatio facta est in Israel : 5 educes virum ac mulierem, qui rem sceleratissimam perpetrarunt, ad portas civitatis tu, et lapidibus obruentur. 6 In ore
duorum aut trium testium peribit qui interficietur. Nemo occidatur, uno contra se dicente testimonium. 7 Manus testium prima interficiet eum, et manus
reliqui populi extrema mittetur : ut auferas malum de medio tui.
8
Si difficile et ambiguum apud te judicium esse perspexeris inter sanguinem et sanguinem, causam et causam, lepram et lepram : et judicum intra
portas tuas videris verba variari : surge, et ascende ad locum, quem elegerit
Dominus Deus tuus. 9 Veniesque ad sacerdotes Levitici generis, et ad judicem
qui fuerit illo tempore : quresque ab eis, qui indicabunt tibi judicii veritatem.
10
Et facies quodcumque dixerint qui prsunt loco quem elegerit Dominus, et
docuerint te 11 juxta legem ejus, sequerisque sententiam eorum, nec declinabis
ad dexteram neque ad sinistram. 12 Qui autem superbierit, nolens obedire
sacerdotis imperio, qui eo tempore ministrat Domino Deo tuo, et decreto judicis, morietur homo ille, et auferes malum de Israel : 13 cunctusque populus
audiens timebit, ut nullus deinceps intumescat superbia.
14
Cum ingressus fueris terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, et
possederis eam, habitaverisque in illa, et dixeris : Constituam super me regem,
sicut habent omnes per circuitum nationes : 15 eum constitues, quem Dominus
Deus tuus elegerit de numero fratrum tuorum. Non poteris alterius gentis
hominem regem facere, qui non sit frater tuus. 16 Cumque fuerit constitutus,
non multiplicabit sibi equos, nec reducet populum in gyptum, equitatus
numero sublevatus, prsertim cum Dominus prceperit vobis ut nequaquam
amplius per eamdem viam revertamini. 17 Non habebit uxores plurimas, qu
alliciant animum ejus, neque argenti et auri immensa pondera. 18 Postquam
autem sederit in solio regni sui, describet sibi Deuteronomium legis hujus
in volumine, accipiens exemplar a sacerdotibus Levitic tribus, 19 et habebit
secum, legetque illud omnibus diebus vit su, ut discat timere Dominum
Deum suum, et custodire verba et cremonias ejus, qu in lege prcepta
sunt. 20 Nec elevetur cor ejus in superbiam super fratres suos, neque declinet
in partem dexteram vel sinistram, ut longo tempore regnet ipse et filii ejus
super Israel.
Non habebunt sacerdotes et Levit, et omnes qui de eadem tribu sunt,
18
partem et hreditatem cum reliquo Israel, quia sacrificia Domini, et
oblationes ejus comedent, et nihil aliud accipient de possessione fratrum suo2
rum : Dominus enim ipse est hreditas eorum, sicut locutus est illis. 3 Hoc erit
judicium sacerdotum a populo, et ab his qui offerunt victimas : sive bovem,
sive ovem immolaverint, dabunt sacerdoti armum ac ventriculum : 4 primitias
frumenti, vini, et olei, et lanarum partem ex ovium tonsione. 5 Ipsum enim
elegit Dominus Deus tuus de cunctis tribubus tuis, ut stet, et ministret nomini
174
Deuteronomium
175
Deuteronomium
Appropinquante autem jam prlio, stabit sacerdos ante aciem, et sic loquetur ad populum : 3 Audi, Israel : vos hodie contra inimicos vestros pugnam
committitis : non pertimescat cor vestrum, nolite metuere, nolite cedere, nec
formidetis eos : 4 quia Dominus Deus vester in medio vestri est, et pro vobis
contra adversarios dimicabit, ut eruat vos de periculo. 5 Duces quoque per singulas turmas audiente exercitu proclamabunt : Quis est homo qui dificavit
domum novam, et non dedicavit eam ? vadat, et revertatur in domum suam,
ne forte moriatur in bello, et alius dedicet eam. 6 Quis est homo qui plantavit
vineam, et necdum fecit eam esse communem, de qua vesci omnibus liceat ?
vadat, et revertatur in domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius homo
ejus fungatur officio. 7 Quis est homo, qui despondit uxorem, et non accepit
eam ? vadat, et revertatur in domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius
homo accipiat eam. 8 His dictis addent reliqua, et loquentur ad populum :
Quis est homo formidolosus, et corde pavido ? vadat, et revertatur in domum
suam, ne pavere faciat corda fratrum suorum, sicut ipse timore perterritus est.
9
Cumque siluerint duces exercitus, et finem loquendi fecerint, unusquisque
suos ad bellandum cuneos prparabit.
10
Siquando accesseris ad expugnandam civitatem, offeres ei primum
pacem. 11 Si receperit, et aperuerit tibi portas, cunctus populus, qui in ea
est, salvabitur, et serviet tibi sub tributo. 12 Sin autem fdus inire noluerit,
et cperit contra te bellum, oppugnabis eam. 13 Cumque tradiderit Dominus
Deus tuus illam in manu tua, percuties omne quod in ea generis masculini est,
in ore gladii, 14 absque mulieribus et infantibus, jumentis et ceteris qu in civitate sunt. Omnem prdam exercitui divides, et comedes de spoliis hostium
tuorum, qu Dominus Deus tuus dederit tibi. 15 Sic facies cunctis civitatibus,
qu a te procul valde sunt, et non sunt de his urbibus, quas in possessionem
176
Deuteronomium
accepturus es. 16 De his autem civitatibus, qu dabuntur tibi, nullum omnino permittes vivere : 17 sed interficies in ore gladii, Hethum videlicet, et
Amorrhum, et Chananum, Pherezum, et Hevum, et Jebusum, sicut
prcepit tibi Dominus Deus tuus : 18 ne forte doceant vos facere cunctas
abominationes, quas ipsi operati sunt diis suis, et peccetis in Dominum Deum
vestrum. 19 Quando obsederis civitatem multo tempore, et munitionibus circumdederis ut expugnes eam, non succides arbores, de quibus vesci potest,
nec securibus per circuitum debes vastare regionem : quoniam lignum est,
et non homo, nec potest bellantium contra te augere numerum. 20 Si qua
autem ligna non sunt pomifera, sed agrestia, et in ceteros apta usus, succide,
et instrue machinas, donec capias civitatem, qu contra te dimicat.
Quando inventum fuerit in terra, quam Dominus Deus tuus daturus
21
est tibi, hominis cadaver occisi, et ignorabitur cdis reus, egredientur majores natu, et judices tui, et metientur a loco cadaveris singularum per
2
177
Deuteronomium
22
Quando peccaverit homo quod morte plectendum est, et adjudicatus
morti appensus fuerit in patibulo : 23 non permanebit cadaver ejus in ligno,
sed in eadem die sepelietur : quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno :
et nequaquam contaminabis terram tuam, quam Dominus Deus tuus dederit
tibi in possessionem.
Non videbis bovem fratris tui, aut ovem errantem, et prteribis : sed
22
reduces fratri tuo, etiamsi non est propinquus frater tuus, nec nosti
eum : duces in domum tuam, et erunt apud te quamdiu qurat ea frater tuus,
2
178
Deuteronomium
it : 29 dabit qui dormivit cum ea, patri puell quinquaginta siclos argenti, et
habebit eam uxorem, quia humiliavit illam : non poterit dimittere eam cunctis diebus vit su. 30 Non accipiet homo uxorem patris sui, nec revelabit
operimentum ejus.
Non intravit eunuchus, attritis vel amputatis testiculis et abscisso
23
veretro, ecclesiam Domini. Non ingredietur mamzer, hoc est, de scorto natus, in ecclesiam Domini, usque ad decimam generationem. Ammonites
2
et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt ecclesiam Domini in ternum : 4 quia noluerunt vobis occurrere cum pane et aqua in via
quando egressi estis de gypto : et quia conduxerunt contra te Balaam filium
Beor de Mesopotamia Syri, ut malediceret tibi : 5 et noluit Dominus Deus
tuus audire Balaam, vertitque maledictionem ejus in benedictionem tuam, eo
quod diligeret te. 6 Non facies cum eis pacem, nec quras eis bona cunctis
diebus vit tu in sempiternum. 7 Non abominaberis Idumum, quia frater
tuus est : nec gyptium, quia advena fuisti in terra ejus. 8 Qui nati fuerint ex
eis, tertia generatione intrabunt in ecclesiam Domini.
9
Quando egressus fueris adversus hostes tuos in pugnam, custodies te ab
omni re mala. 10 Si fuerit inter vos homo, qui nocturno pollutus sit somnio,
egredietur extra castra, 11 et non revertetur, priusquam ad vesperam lavetur
aqua : et post solis occasum regredietur in castra. 12 Habebis locum extra
castra, ad quem egrediaris ad requisita natur, 13 gerens paxillum in balteo :
cumque sederis, fodies per circuitum, et egesta humo operies 14 quo revelatus
es : Dominus enim Deus tuus ambulat in medio castrorum, ut eruat te, et
tradat tibi inimicos tuos : et sint castra tua sancta, et nihil in eis appareat
fditatis, ne derelinquat te.
15
Non trades servum domino suo, qui ad te confugerit. 16 Habitabit tecum
in loco, qui ei placuerit, et in una urbium tuarum requiescet : ne contristes
eum. 17 Non erit meretrix de filiabus Israel, nec scortator de filiis Israel.
18
Non offeres mercedem prostibuli, nec pretium canis in domo Domini Dei
tui, quidquid illud est quod voveris : quia abominatio est utrumque apud
Dominum Deum tuum. 19 Non fnerabis fratri tuo ad usuram pecuniam, nec
fruges, nec quamlibet aliam rem : 20 sed alieno. Fratri autem tuo absque usura
id quo indiget, commodabis : ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni
opere tuo in terra, ad quam ingredieris possidendam. 21 Cum votum voveris
Domino Deo tuo, non tardabis reddere : quia requiret illud Dominus Deus
tuus, et si moratus fueris, reputabitur tibi in peccatum. 22 Si nolueris polliceri,
absque peccato eris. 23 Quod autem semel egressum est de labiis tuis, observabis, et facies sicut promisisti Domino Deo tuo, et propria voluntate et ore
tuo locutus es. 24 Ingressus vineam proximi tui, comede uvas, quantum tibi
placuerit : foras autem ne efferas tecum. 25 Si intraveris in segetem amici tui,
franges spicas, et manu conteres : falce autem non metes.
Si acceperit homo uxorem, et habuerit eam, et non invenerit gratiam
24
ante oculos ejus propter aliquam fditatem : scribet libellum repudii,
et dabit in manu illius, et dimittet eam de domo sua.
Cumque egressa
2
Deuteronomium
5
Cum acceperit homo nuper uxorem, non procedet ad bellum, nec ei quippiam necessitatis injungetur public, sed vacabit absque culpa domi su, ut
uno anno ltetur cum uxore sua. 6 Non accipies loco pignoris inferiorem, et
superiorem molam : quia animam suam opposuit tibi. 7 Si deprehensus fuerit
homo sollicitans fratrem suum de filiis Israel, et vendito eo acceperit pretium,
interficietur, et auferes malum de medio tui. 8 Observa diligenter ne incurras
plagam lepr, sed facies qucumque docuerint te sacerdotes Levitici generis,
juxta id quod prcepi eis, et imple sollicite. 9 Mementote qu fecerit Dominus Deus vester Mari in via cum egrederemini de gypto. 10 Cum repetes
a proximo tuo rem aliquam, quam debet tibi, non ingredieris domum ejus ut
pignus auferas : 11 sed stabis foris, et ille tibi proferet quod habuerit. 12 Sin
autem pauper est, non pernoctabit apud te pignus, 13 sed statim reddes ei ante
solis occasum : ut dormiens in vestimento suo, benedicat tibi, et habeas justitiam coram Domino Deo tuo. 14 Non negabis mercedem indigentis, et pauperis
fratris tui, sive adven, qui tecum moratur in terra, et intra portas tuas est :
15
sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum, quia pauper est, et ex eo sustentat animam suam : ne clamet contra te ad Dominum,
et reputetur tibi in peccatum. 16 Non occidentur patres pro filiis, nec filii pro
patribus, sed unusquisque pro peccato suo morietur.
17
Non pervertes judicium adven et pupilli, nec auferes pignoris loco
vidu vestimentum. 18 Memento quod servieris in gypto, et eruerit te
Dominus Deus tuus inde. Idcirco prcipio tibi ut facias hanc rem. 19 Quando
messueris segetem in agro tuo, et oblitus manipulum reliqueris, non reverteris, ut tollas illum : sed advenam, et pupillum, et viduam auferre patieris,
ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum. 20 Si
fruges collegeris olivarum, quidquid remanserit in arboribus, non reverteris ut
colligas : sed relinques adven, pupillo, ac vidu. 21 Si vindemiaveris vineam
tuam, non colliges remanentes racemos : sed cedent in usus adven, pupilli,
ac vidu. 22 Memento quod et tu servieris in gypto, et idcirco prcipio tibi
ut facias hanc rem.
prosternent, et coram se facient verberari. Pro mensura peccati erit et plagarum modus : 3 ita dumtaxat, ut quadragenarium numerum non excedant :
ne fde laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus. 4 Non ligabis os bovis
terentis in area fruges tuas.
5
Quando habitaverint fratres simul, et unus ex eis absque liberis mortuus
fuerit, uxor defuncti non nubet alteri : sed accipiet eam frater ejus, et suscitabit
semen fratris sui : 6 et primogenitum ex ea filium nomine illius appellabit, ut
non deleatur nomen ejus ex Israel. 7 Sin autem noluerit accipere uxorem fratris
sui, qu ei lege debetur, perget mulier ad portam civitatis, et interpellabit
majores natu, dicetque : Non vult frater viri mei suscitare nomen fratris sui
in Israel, nec me in conjugem sumere. 8 Statimque accersiri eum facient, et
interrogabunt. Si responderit : Nolo eam uxorem accipere : 9 accedet mulier
ad eum coram senioribus, et tollet calceamentum de pede ejus, spuetque in
faciem illius, et dicet : Sic fiet homini, qui non dificat domum fratris sui.
10
Et vocabitur nomen illius in Israel, Domus discalceati.
11
Si habuerint inter se jurgium viri duo, et unus contra alterum rixari
180
Deuteronomium
cperit, volensque uxor alterius eruere virum suum de manu fortioris, miseritque manum, et apprehenderit verenda ejus : 12 abscides manum illius, nec
flecteris super eam ulla misericordia.
13
Non habebis in sacculo diversa pondera, majus et minus : 14 nec erit
in domo tua modius major, et minor. 15 Pondus habebis justum et verum, et
modius qualis et verus erit tibi : ut multo vivas tempore super terram, quam
Dominus Deus tuus dederit tibi. 16 Abominatur enim Dominus tuus eum qui
facit hc, et aversatur omnem injustitiam.
17
Memento qu fecerit tibi Amalec in via quando egrediebaris ex gypto : 18 quomodo occurrerit tibi, et extremos agminis tui, qui lassi residebant,
ceciderit, quando tu eras fame et labore confectus : et non timuerit Deum.
19
Cum ergo Dominus Deus tuus dederit tibi requiem, et subjecerit cunctas
per circuitum nationes in terra, quam tibi pollicitus est : delebis nomen ejus
sub clo. Cave ne obliviscaris.
Cumque intraveris terram, quam Dominus Deus tuus tibi daturus est
26
possidendam, et obtinueris eam, atque habitaveris in ea : tolles de
cunctis frugibus tuis primitias, et pones in cartallo, pergesque ad locum quem
2
181
Deuteronomium
des, et calce lvigabis eos, 3 ut possis in eis scribere omnia verba legis hujus,
Jordane transmisso : ut introeas terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi,
terram lacte et melle manantem, sicut juravit patribus tuis. 4 Quando ergo
transieritis Jordanem, erigite lapides, quos ego hodie prcipio vobis in monte
Hebal, et lvigabis eos calce : 5 et dificabis ibi altare Domino Deo tuo de
lapidibus, quos ferrum non tetigit, 6 et de saxis informibus et impolitis : et
offeres super eo holocausta Domino Deo tuo, 7 et immolabis hostias pacificas, comedesque ibi, et epulaberis coram Domino Deo tuo. 8 Et scribes super
lapides omnia verba legis hujus plane et lucide. 9 Dixeruntque Moyses et sacerdotes Levitici generis ad omnem Israelem : Attende, et audi, Israel : hodie
factus es populus Domini Dei tui : 10 audies vocem ejus, et facies mandata
atque justitias, quas ego prcipio tibi.
11
Prcepitque Moyses populo in die illo, dicens : 12 Hi stabunt ad benedicendum populo super montem Garizim, Jordane transmisso : Simeon, Levi,
Judas, Issachar, Joseph, et Benjamin. 13 Et e regione isti stabunt ad maledicendum in monte Hebal : Ruben, Gad, et Aser, et Zabulon, Dan, et Nephthali.
14
Et pronuntiabunt Levit, dicentque ad omnes viros Israel excelsa voce :
15
Maledictus homo qui facit sculptile et conflatile, abominationem Domini,
opus manuum artificum, ponetque illud in abscondito : et respondebit omnis
populus, et dicet : Amen. 16 Maledictus qui non honorat patrem suum, et
matrem : et dicet omnis populus : Amen. 17 Maledictus qui transfert terminos
proximi sui : et dicet omnis populus : Amen. 18 Maledictus qui errare facit
ccum in itinere : et dicet omnis populus : Amen. 19 Maledictus qui pervertit
judicium adven, pupilli et vidu : et dicet omnis populus : Amen. 20 Maledictus qui dormit cum uxore patris sui, et revelat operimentum lectuli ejus :
et dicet omnis populus : Amen. 21 Maledictus qui dormit cum omni jumento :
et dicet omnis populus : Amen. 22 Maledictus qui dormit cum sorore sua, filia
patris sui, vel matris su : et dicet omnis populus : Amen. 23 Maledictus qui
dormit cum socru sua : et dicet omnis populus : Amen. 24 Maledictus qui
clam percusserit proximum suum : et dicet omnis populus : Amen. 25 Maledictus qui accipit munera, ut percutiat animam sanguinis innocentis : et dicet
omnis populus : Amen. 26 Maledictus qui non permanet in sermonibus legis
hujus, nec eos opere perficit : et dicet omnis populus : Amen.
Si autem audieris vocem Domini Dei tui, ut facias atque custodias om28
nia mandata ejus, qu ego prcipio tibi hodie, faciet te Dominus Deus
tuus excelsiorem cunctis gentibus, qu versantur in terra. Venientque su2
Deuteronomium
Deuteronomium
Deuteronomium
185
Deuteronomium
24
Et dicent omnes gentes : Quare sic fecit Dominus terr huic ? qu est hc
ira furoris ejus immensa ? 25 Et respondebunt : Quia dereliquerunt pactum
Domini, quod pepigit cum patribus eorum, quando eduxit eos de terra gypti : 26 et servierunt diis alienis, et adoraverunt eos, quos nesciebant, et quibus
non fuerant attributi : 27 idcirco iratus est furor Domini contra terram istam,
ut induceret super eam omnia maledicta, qu in hoc volumine scripta sunt :
28
et ejecit eos de terra sua in ira et in furore, et in indignatione maxima, projecitque in terram alienam, sicut hodie comprobatur. 29 Abscondita, Domino
Deo nostro ; qu manifesta sunt, nobis et filiis nostris usque in sempiternum,
ut faciamus universa verba legis hujus.
Cum ergo venerint super te omnes sermones isti, benedictio sive male30
dictio, quam proposui in conspectu tuo : et ductus pnitudine cordis
tui in universis gentibus, in quas disperserit te Dominus Deus tuus, et re2
versus fueris ad eum, et obedieris ejus imperiis, sicut ego hodie prcipio tibi,
cum filiis tuis, in toto corde tuo, et in tota anima tua : 3 reducet Dominus Deus
tuus captivitatem tuam, ac miserebitur tui, et rursum congregabit te de cunctis populis, in quos te ante dispersit. 4 Si ad cardines cli fueris dissipatus,
inde te retrahet Dominus Deus tuus, 5 et assumet, atque introducet in terram,
quam possederunt patres tui, et obtinebis eam : et benedicens tibi, majoris
numeri te esse faciat quam fuerunt patres tui. 6 Circumcidet Dominus Deus
tuus cor tuum, et cor seminis tui, ut diligas Dominum Deum tuum in toto
corde tuo, et in tota anima tua, ut possis vivere. 7 Omnes autem maledictiones
has convertet super inimicos tuos, et eos qui oderunt te et persequuntur. 8 Tu
autem reverteris, et audies vocem Domini Dei tui, faciesque universa mandata
qu ego prcipio tibi hodie : 9 et abundare te faciet Dominus Deus tuus in
cunctis operibus manuum tuarum, in sobole uteri tui, et in fructu jumentorum
tuorum, in ubertate terr tu, et in rerum omnium largitate. Revertetur enim
Dominus, ut gaudeat super te in omnibus bonis, sicut gavisus est in patribus
tuis : 10 si tamen audieris vocem Domini Dei tui, et custodieris prcepta ejus
et cremonias, qu in hac lege conscripta sunt : et revertaris ad Dominum
Deum tuum in toto corde tuo, et in tota anima tua.
11
Mandatum hoc, quod ego prcipio tibi hodie, non supra te est, neque
procul positum, 12 nec in clo situm, ut possis dicere : Quis nostrum valet
ad clum ascendere, ut deferat illud ad nos, et audiamus atque opere compleamus ? 13 neque trans mare positum : ut causeris, et dicas : Quis ex nobis
poterit transfretare mare, et illud ad nos usque deferre, ut possimus audire
et facere quod prceptum est ? 14 sed juxta te est sermo valde, in ore tuo, et
in corde tuo, ut facias illum. 15 Considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo, vitam et bonum, et e contrario mortem et malum : 16 ut diligas
Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus, et custodias mandata illius ac
cremonias atque judicia : et vivas, atque multiplicet te, benedicatque tibi in
terra, ad quam ingredieris possidendam. 17 Si autem aversum fuerit cor tuum,
et audire nolueris, atque errore deceptus adoraveris deos alienos, et servieris
eis : 18 prdico tibi hodie quod pereas, et parvo tempore moreris in terra, ad
quam, Jordane transmisso, ingredieris possidendam. 19 Testes invoco hodie
clum et terram, quod proposuerim vobis vitam et mortem, benedictionem et
maledictionem. Elige ergo vitam, ut et tu vivas, et semen tuum : 20 et diligas
Dominum Deum tuum, atque obedias voci ejus, et illi adhreas (ipse est en-
186
Deuteronomium
im vita tua, et longitudo dierum tuorum), ut habites in terra, pro qua juravit
Dominus patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret eam illis.
Abiit itaque Moyses, et locutus est omnia verba hc ad universum Is31
rael, et dixit ad eos : Centum viginti annorum sum hodie ; non possum ultra egredi et ingredi, prsertim cum et Dominus dixerit mihi : Non
2
transibis Jordanem istum. 3 Dominus ergo Deus tuus transibit ante te : ipse
delebit omnes gentes has in conspectu tuo, et possidebis eas : et Josue iste
transibit ante te, sicut locutus est Dominus. 4 Facietque Dominus eis sicut fecit
Sehon et Og regibus Amorrhorum, et terr eorum, delebitque eos. 5 Cum
ergo et hos tradiderit vobis, similiter facietis eis, sicut prcepi vobis. 6 Viriliter
agite, et confortamini : nolite timere, nec paveatis ad conspectum eorum : quia
Dominus Deus tuus ipse est ductor tuus, et non dimittet, nec derelinquet te.
7
Vocavitque Moyses Josue, et dixit ei coram omni Israel : Confortare, et
esto robustus : tu enim introduces populum istum in terram, quam daturum
se patribus eorum juravit Dominus, et tu eam sorte divides. 8 Et Dominus
qui ductor est vester, ipse erit tecum : non dimittet, nec derelinquet te : noli
timere, nec paveas.
9
Scripsit itaque Moyses legem hanc, et tradidit eam sacerdotibus filiis Levi,
qui portabant arcam fderis Domini, et cunctis senioribus Israel. 10 Prcepitque eis, dicens : Post septem annos, anno remissionis, in solemnitate
tabernaculorum, 11 convenientibus cunctis ex Israel, ut appareant in conspectu
Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus, leges verba legis hujus coram
omni Israel, audientibus eis, 12 et in unum omni populo congregato, tam viris
quam mulieribus, parvulis, et advenis, qui sunt intra portas tuas : ut audientes discant, et timeant Dominum Deum vestrum, et custodiant, impleantque omnes sermones legis hujus. 13 Filii quoque eorum qui nunc ignorant,
ut audire possint, et timeant Dominum Deum suum cunctis diebus quibus
versantur in terra, ad quam vos, Jordane transmisso, pergitis obtinendam.
14
Et ait Dominus ad Moysen : Ecce prope sunt dies mortis tu : voca
Josue, et state in tabernaculo testimonii, ut prcipiam ei. Abierunt ergo Moyses et Josue, et steterunt in tabernaculo testimonii : 15 apparuitque Dominus
ibi in columna nubis, qu stetit in introitu tabernaculi. 16 Dixitque Dominus
ad Moysen : Ecce tu dormies cum patribus tuis, et populus iste consurgens
fornicabitur post deos alienos in terra, ad quam ingreditur ut habitet in ea :
ibi derelinquet me, et irritum faciet fdus, quod pepigi cum eo. 17 Et irascetur
furor meus contra eum in die illo : et derelinquam eum, et abscondam faciem
meam ab eo, et erit in devorationem : invenient eum omnia mala et afflictiones, ita ut dicat in illo die : Vere quia non est Deus mecum, invenerunt me
hc mala. 18 Ego autem abscondam, et celabo faciem meam in die illo propter
omnia mala, qu fecit, quia secutus est deos alienos.
19
Nunc itaque scribite vobis canticum istud, et docete filios Israel : ut
memoriter teneant, et ore decantent, et sit mihi carmen istud pro testimonio
inter filios Israel. 20 Introducam enim eum in terram, pro qua juravi patribus
ejus, lacte et melle manantem. Cumque comederint, et saturati, crassique
fuerint, avertentur ad deos alienos, et servient eis : detrahentque mihi, et
irritum facient pactum meum. 21 Postquam invenerint eum mala multa et
afflictiones, respondebit ei canticum istud pro testimonio, quod nulla delebit
oblivio ex ore seminis sui. Scio enim cogitationes ejus, qu facturus sit hodie,
antequam introducam eum in terram, quam ei pollicitus sum. 22 Scripsit ergo
187
Deuteronomium
32
Deuteronomium
11
Deuteronomium
et intus pavor,
juvenem simul ac virginem,
lactentem cum homine sene.
26
Deuteronomium
Venit ergo Moyses, et locutus est omnia verba cantici hujus in auribus
populi, ipse et Josue filius Nun. 45 Complevitque omnes sermones istos, loquens ad universum Israel, 46 et dixit ad eos : Ponite corda vestra in omnia
verba, qu ego testificor vobis hodie : ut mandetis ea filiis vestris custodire
et facere, et implere universa qu scripta sunt legis hujus : 47 quia non incassum prcepta sunt vobis, sed ut singuli in eis viverent : qu facientes
longo perseveretis tempore in terra, ad quam, Jordane transmisso, ingredimini possidendam. 48 Locutusque est Dominus ad Moysen in eadem die, dicens :
49
Ascende in montem istum Abarim, id est, transitum, in montem Nebo, qui
est in terra Moab contra Jericho : et vide terram Chanaan, quam ego tradam
filiis Israel obtinendam, et morere in monte. 50 Quem conscendens jungeris
populis tuis, sicut mortuus est Aaron frater tuus in monte Hor, et appositus
populis suis : 51 quia prvaricati estis contra me in medio filiorum Israel ad
aquas contradictionis in Cades deserti Sin : et non sanctificastis me inter filios
Israel. 52 E contra videbis terram, et non ingredieris in eam, quam ego dabo
filiis Israel.
est benedictio, qua benedixit Moyses, homo Dei, filiis Israel ante
33 Hc
mortem suam. Et ait :
2
Deuteronomium
12
Et Benjamin ait :
Amantissimus Domini habitabit confidenter in eo :
quasi in thalamo tota die morabitur,
et inter humeros illius requiescet.
13
18
Et Zabulon ait :
Ltare, Zabulon, in exitu tuo,
et Issachar in tabernaculis tuis.
19
Populos vocabunt ad montem :
ibi immolabunt victimas justiti.
192
Deuteronomium
Et Gad ait :
Benedictus in latitudine Gad :
quasi leo requievit,
cepitque brachium et verticem.
21
Et vidit principatum suum,
quod in parte sua doctor esset repositus :
qui fuit cum principibus populi,
et fecit justitias Domini,
et judicium suum cum Israel.
22
23
Et Nephthali dixit :
Nephthali abundantia perfruetur,
et plenus erit benedictionibus Domini :
mare et meridiem possidebit.
24
193
et australem
Deuteronomium
partem, et latitudinem campi Jericho civitatis palmarum usque Segor. 4 Dixitque Dominus ad eum : Hc est terra, pro qua juravi Abraham, Isaac, et
Jacob, dicens : Semini tuo dabo eam. Vidisti eam oculis tuis, et non transibis
ad illam. 5 Mortuusque est ibi Moyses servus Domini, in terra Moab, jubente
Domino : 6 et sepelivit eum in valle terr Moab contra Phogor : et non cognovit homo sepulchrum ejus usque in prsentem diem. 7 Moyses centum
et viginti annorum erat quando mortuus est : non caligavit oculus ejus, nec
dentes illius moti sunt. 8 Fleveruntque eum filii Israel in campestribus Moab
triginta diebus : et completi sunt dies planctus lugentium Moysen. 9 Josue
vero filius Nun repletus est spiritu sapienti, quia Moyses posuit super eum
manus suas. Et obedierunt ei filii Israel, feceruntque sicut prcepit Dominus
Moysi. 10 Et non surrexit ultra propheta in Israel sicut Moyses, quem nosset
Dominus facie ad faciem, 11 in omnibus signis atque portentis, qu misit per
eum, ut faceret in terra gypti Pharaoni, et omnibus servis ejus, universque
terr illius, 12 et cunctam manum robustam, magnaque mirabilia, qu fecit
Moyses coram universo Israel.
194
Liber Josue
factum est post mortem Moysi servi Domini, ut loqueretur Dominus
1meusEtadmortuus
Josue filium Nun, ministrum Moysi, et diceret ei : Moyses servus
est : surge, et transi Jordanem istum tu, et omnis populus
2
tecum, in terram quam ego dabo filiis Israel. 3 Omnem locum, quem calcaverit
vestigium pedis vestri, vobis tradam, sicut locutus sum Moysi. 4 A deserto et
Libano usque ad fluvium magnum Euphraten, omnis terra Hethorum usque
ad mare magnum contra solis occasum erit terminus vester. 5 Nullus poterit
vobis resistere cunctis diebus vit tu : sicut fui cum Moyse, ita ero tecum :
non dimittam, nec derelinquam te. 6 Confortare, et esto robustus : tu enim
sorte divides populo huic terram, pro qua juravi patribus suis, ut traderem
eam illis. 7 Confortare igitur, et esto robustus valde, ut custodias, et facias
omnem legem, quam prcepit tibi Moyses servus meus : ne declines ab ea
ad dexteram vel ad sinistram, ut intelligas cuncta qu agis. 8 Non recedat
volumen legis hujus ab ore tuo : sed meditaberis in eo diebus ac noctibus,
ut custodias et facias omnia qu scripta sunt in eo : tunc diriges viam tuam,
et intelliges eam. 9 Ecce prcipio tibi : confortare, et esto robustus. Noli
metuere, et noli timere : quoniam tecum est Dominus Deus tuus in omnibus
ad qucumque perrexeris.
10
Prcepitque Josue principibus populi, dicens : Transite per medium castrorum, et imperate populo, ac dicite : 11 Prparate vobis cibaria : quoniam
post diem tertium transibitis Jordanem, et intrabitis ad possidendam terram
quam Dominus Deus vester daturus est vobis. 12 Rubenitis quoque et Gaditis,
et dimidi tribui Manasse, ait : 13 Mementote sermonis, quem prcepit vobis
Moyses famulus Domini, dicens : Dominus Deus vester dedit vobis requiem,
et omnem terram. 14 Uxores vestr, et filii, ac jumenta manebunt in terra,
quam tradidit vobis Moyses trans Jordanem : vos autem transite armati ante
fratres vestros, omnes fortes manu, et pugnate pro eis, 15 donec det Dominus
requiem fratribus vestris sicut et vobis dedit, et possideant ipsi quoque terram quam Dominus Deus vester daturus est eis : et sic revertimini in terram
possessionis vestr, et habitabitis in ea, quam vobis dedit Moyses famulus
Domini trans Jordanem contra solis ortum.
16
Responderuntque ad Josue, atque dixerunt : Omnia qu prcepisti nobis, faciemus : et quocumque miseris, ibimus. 17 Sicut obedivimus in cunctis
Moysi, ita obediemus et tibi : tantum sit Dominus Deus tuus tecum, sicut fuit
cum Moyse. 18 Qui contradixerit ori tuo, et non obedierit cunctis sermonibus,
quos prceperis ei, moriatur. Tu tantum confortare, et viriliter age.
Misit igitur Josue filius Nun de Setim duos viros exploratores in abscon2gentes
dito : et dixit eis : Ite, et considerate terram, urbemque Jericho. Qui peringressi sunt domum mulieris meretricis, nomine Rahab, et quieverunt
apud eam. 2 Nuntiatumque est regi Jericho, et dictum : Ecce viri ingressi sunt
huc per noctem de filiis Israel, ut explorarent terram. 3 Misitque rex Jericho ad
Rahab, dicens : Educ viros, qui venerunt ad te, et ingressi sunt domum tuam :
exploratores quippe sunt, et omnem terram considerare venerunt. 4 Tollensque mulier viros, abscondit, et ait : Fateor, venerunt ad me, sed nesciebam
unde essent : 5 cumque porta clauderetur in tenebris, et illi pariter exierunt ;
nescio quo abierunt : persequimini cito, et comprehendetis eos. 6 Ipsa autem
fecit ascendere viros in solarium domus su, operuitque eos stipula lini, qu
Josue
ibi erat. 7 Hi autem, qui missi fuerant, secuti sunt eos per viam, qu ducit ad
vadum Jordanis : illisque egressis statim porta clausa est.
8
Necdum obdormierant qui latebant, et ecce mulier ascendit ad eos, et
ait : 9 Novi quod Dominus tradiderit vobis terram : etenim irruit in nos terror
vester, et elanguerunt omnes habitatores terr. 10 Audivimus quod siccaverit
Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum, quando egressi estis ex
gypto : et qu feceritis duobus Amorrhorum regibus, qui erant trans Jordanem, Sehon et Og, quos interfecistis. 11 Et hc audientes pertimuimus, et
elanguit cor nostrum, nec remansit in nobis spiritus ad introitum vestrum :
Dominus enim Deus vester ipse est Deus in clo sursum et in terra deorsum.
12
Nunc ergo jurate mihi per Dominum, ut quomodo ego misericordiam feci vobiscum, ita et vos faciatis cum domo patris mei : detisque mihi verum
signum, 13 ut salvetis patrem meum et matrem, et fratres ac sorores meas, et
omnia qu illorum sunt, et eruatis animas nostras a morte. 14 Qui responderunt ei : Anima nostra sit pro vobis in mortem, si tamen non prodideris
nos : cumque tradiderit nobis Dominus terram, faciemus in te misericordiam
et veritatem. 15 Demisit ergo eos per funem de fenestra : domus enim ejus
hrebat muro. 16 Dixitque ad eos : Ad montana conscendite, ne forte occurrant vobis revertentes : ibique latitate tribus diebus, donec redeant, et sic ibitis
per viam vestram. 17 Qui dixerunt ad eam : Innoxii erimus a juramento hoc,
quo adjurasti nos : 18 si ingredientibus nobis terram, signum fuerit funiculus
iste coccineus, et ligaveris eum in fenestra, per quam demisisti nos : et patrem
tuum ac matrem, fratresque et omnem cognationem tuam congregaveris in
domum tuam. 19 Qui ostium domus tu egressus fuerit, sanguis ipsius erit
in caput ejus, et nos erimus alieni. Cunctorum autem sanguis, qui tecum in
domo fuerint, redundabit in caput nostrum, si eos aliquis tetigerit. 20 Quod si
nos prodere volueris, et sermonem istum proferre in medium, erimus mundi
ab hoc juramento, quo adjurasti nos. 21 Et illa respondit : Sicut locuti estis,
ita fiat : dimittensque eos ut pergerent, appendit funiculum coccineum in
fenestra.
22
Illi vero ambulantes pervenerunt ad montana, et manserunt ibi tres dies,
donec reverterentur qui fuerant persecuti : qurentes enim per omnem viam, non repererunt eos. 23 Quibus urbem ingressis, reversi sunt, et descenderunt exploratores de monte : et, transmisso Jordane, venerunt ad Josue
filium Nun, narraveruntque ei omnia qu acciderant sibi, 24 atque dixerunt :
Tradidit Dominus omnem terram hanc in manus nostras, et timore prostrati
sunt cuncti habitatores ejus.
Igitur Josue de nocte consurgens movit castra : egredientesque de Setim,
3Quibus
venerunt ad Jordanem ipse et omnes filii Israel, et morati sunt ibi tres dies.
evolutis transierunt prcones per castrorum medium, et clamare
196
Josue
Moyse fui, ita et tecum sim. 8 Tu autem prcipe sacerdotibus, qui portant
arcam fderis, et dic eis : Cum ingressi fueritis partem aqu Jordanis, state
in ea. 9 Dixitque Josue ad filios Israel : Accedite huc, et audite verbum Domini
Dei vestri. 10 Et rursum : In hoc, inquit, scietis quod Dominus Deus vivens in
medio vestri est, et disperdet in conspectu vestro Chananum et Hethum,
Hevum et Pherezum, Gergesum quoque et Jebusum, et Amorrhum.
11
Ecce arca fderis Domini omnis terr antecedet vos per Jordanem. 12 Parate
duodecim viros de tribubus Israel, singulos per singulas tribus. 13 Et cum
posuerint vestigia pedum suorum sacerdotes qui portant arcam Domini Dei
univers terr in aquis Jordanis, aqu qu inferiores sunt, decurrent atque
deficient : qu autem desuper veniunt, in una mole consistent.
14
Igitur egressus est populus de tabernaculis suis, ut transiret Jordanem :
et sacerdotes, qui portabant arcam fderis, pergebant ante eum. 15 Ingressisque eis Jordanem, et pedibus eorum in parte aqu tinctis (Jordanis autem
ripas alvei sui tempore messis impleverat), 16 steterunt aqu descendentes
in loco uno, et ad instar montis intumescentes apparebant procul, ab urbe
qu vocatur Adom usque ad locum Sarthan : qu autem inferiores erant,
in mare Solitudinis (quod nunc vocatur Mortuum) descenderunt, usquequo
omnino deficerent. 17 Populus autem incedebat contra Jericho : et sacerdotes
qui portabant arcam fderis Domini, stabant super siccam humum in medio
Jordanis accincti, omnisque populus per arentem alveum transibat.
Quibus transgressis, dixit Dominus ad Josue : 2 Elige duodecim viros singulos per singulas tribus : 3 et prcipe eis ut tollant de medio Jordanis
alveo, ubi steterunt pedes sacerdotum, duodecim durissimos lapides, quos
ponetis in loco castrorum, ubi fixeritis hac nocte tentoria. 4 Vocavitque Josue
duodecim viros, quos elegerat de filiis Israel, singulos de singulis tribubus,
5
et ait ad eos : Ite ante arcam Domini Dei vestri ad Jordanis medium, et portate inde singuli singulos lapides in humeris vestris, juxta numerum filiorum
Israel, 6 ut sit signum inter vos : et quando interrogaverint vos filii vestri cras,
dicentes : Quid sibi volunt isti lapides ? 7 respondebitis eis : Defecerunt aqu
Jordanis ante arcam fderis Domini, cum transiret eum : idcirco positi sunt
lapides isti in monimentum filiorum Israel usque in ternum. 8 Fecerunt ergo
filii Israel sicut prcepit eis Josue, portantes de medio Jordanis alveo duodecim lapides, ut Dominus ei imperarat, juxta numerum filiorum Israel, usque ad
locum in quo castrametati sunt, ibique posuerunt eos. 9 Alios quoque duodecim lapides posuit Josue in medio Jordanis alveo, ubi steterunt sacerdotes qui
portabant arcam fderis : et sunt ibi usque in prsentem diem.
10
Sacerdotes autem qui portabant arcam, stabant in Jordanis medio, donec
omnia complerentur, qu Josue, ut loqueretur ad populum, prceperat Dominus, et dixerat ei Moyses. Festinavitque populus, et transiit. 11 Cumque
transissent omnes, transivit et arca Domini, sacerdotesque pergebant ante
populum. 12 Filii quoque Ruben, et Gad, et dimidia tribus Manasse, armati
prcedebant filios Israel, sicut eis prceperat Moyses : 13 et quadraginta pugnatorum millia per turmas, et cuneos, incedebant per plana atque campestria
urbis Jericho. 14 In die illo magnificavit Dominus Josue coram omni Israel, ut
timerent eum, sicut timuerant Moysen, dum adviveret. 15 Dixitque ad eum :
16
Prcipe sacerdotibus, qui portant arcam fderis, ut ascendant de Jordane.
17
Qui prcepit eis, dicens : Ascendite de Jordane. 18 Cumque ascendissent
197
Josue
cuncti bellatores semel per diem : sic facietis sex diebus. Septimo autem die,
sacerdotes tollant septem buccinas, quarum usus est in jubilo, et prcedant
arcam fderis : septiesque circuibitis civitatem, et sacerdotes clangent buc198
Josue
199
Josue
mitteret Josue de Jericho viros contra Hai, qu est juxta Bethaven, ad orientalem plagam oppidi Bethel, dixit eis : Ascendite, et explorate terram. Qui
prcepta complentes exploraverunt Hai. 3 Et reversi dixerunt ei : Non ascendat omnis populus, sed duo vel tria millia virorum pergant, et deleant civitatem : quare omnis populus frustra vexabitur contra hostes paucissimos ?
4
Ascenderunt ergo tria millia pugnatorum. Qui statim terga vertentes, 5 percussi sunt a viris urbis Hai, et corruerunt ex eis triginta sex homines : persecutique sunt eos adversarii de porta usque ad Sabarim, et ceciderunt per prona
fugientes : pertimuitque cor populi, et instar aqu liquefactum est.
6
Josue vero scidit vestimenta sua, et pronus cecidit in terram coram arca
Domini usque ad vesperam, tam ipse quam omnes senes Israel : miseruntque
pulverem super capita sua, 7 et dixit Josue : Heu Domine Deus, quid voluisti
traducere populum istum Jordanem fluvium, ut traderes nos in manus Amorrhi, et perderes ? utinam ut cpimus, mansissemus trans Jordanem. 8 Mi
Domine Deus, quid dicam, videns Israelem hostibus suis terga vertentem ?
9
Audient Chanani, et omnes habitatores terr, et pariter conglobati circumdabunt nos, atque delebunt nomen nostrum de terra : et quid facies magno
nomini tuo ?
10
Dixitque Dominus ad Josue : Surge : cur jaces pronus in terra ? 11 Peccavit Israel, et prvaricatus est pactum meum : tuleruntque de anathemate, et
furati sunt atque mentiti, et absconderunt inter vasa sua. 12 Nec poterit Israel
stare ante hostes suos, eosque fugiet : quia pollutus est anathemate. Non ero
ultra vobiscum, donec conteratis eum qui hujus sceleris reus est. 13 Surge,
sanctifica populum, et dic eis : Sanctificamini in crastinum : hc enim dicit
Dominus Deus Israel : Anathema in medio tui est, Israel : non poteris stare
coram hostibus tuis, donec deleatur ex te qui hoc contaminatus est scelere.
14
Accedetisque mane singuli per tribus vestras : et quamcumque tribum sors
invenerit, accedet per cognationes suas, et cognatio per domos, domusque per
viros. 15 Et quicumque ille in hoc facinore fuerit deprehensus, comburetur igni
cum omni substantia sua : quoniam prvaricatus est pactum Domini, et fecit
nefas in Israel.
16
Surgens itaque Josue mane, applicuit Israel per tribus suas, et inventa est
tribus Juda. 17 Qu cum juxta familias suas esset oblata, inventa est familia
Zare. Illam quoque per domos offerens, reperit Zabdi : 18 cujus domum in
singulos dividens viros, invenit Achan filium Charmi filii Zabdi filii Zare de
tribu Juda. 19 Et ait Josue ad Achan : Fili mi, da gloriam Domino Deo Israel,
et confitere, atque indica mihi quid feceris, ne abscondas. 20 Responditque
Achan Josue, et dixit ei : Vere ego peccavi Domino Deo Israel, et sic et sic
feci. 21 Vidi enim inter spolia pallium coccineum valde bonum, et ducentos
siclos argenti, regulamque auream quinquaginta siclorum : et concupiscens
abstuli, et abscondi in terra contra medium tabernaculi mei, argentumque
fossa humo operui. 22 Misit ergo Josue ministros : qui currentes ad tabernaculum illius, repererunt cuncta abscondita in eodem loco, et argentum simul.
23
Auferentesque de tentorio, tulerunt ea ad Josue, et ad omnes filios Israel,
projeceruntque ante Dominum. 24 Tollens itaque Josue Achan filium Zare, argentumque et pallium, et auream regulam, filios quoque et filias ejus, boves
et asinos et oves, ipsumque tabernaculum, et cunctam supellectilem (et omnis Israel cum eo), duxerunt eos ad vallem Achor : 25 ubi dixit Josue : Quia
turbasti nos, exturbet te Dominus in die hac. Lapidavitque eum omnis Israel :
et cuncta qu illius erant, igne consumpta sunt. 26 Congregaveruntque super
200
Josue
Faciesque urbi Hai, et regi ejus, sicut fecisti Jericho, et regi illius : prdam
vero, et omnia animantia diripietis vobis : pone insidias urbi post eam. 3 Surrexitque Josue, et omnis exercitus bellatorum cum eo, ut ascenderent in Hai :
et electa triginta millia virorum fortium misit nocte, 4 prcepitque eis, dicens :
Ponite insidias post civitatem, nec longius recedatis : et eritis omnes parati.
5
Ego autem, et reliqua multitudo, qu mecum est, accedemus ex adverso
contra urbem. Cumque exierint contra nos, sicut ante fecimus, fugiemus, et
terga vertemus, 6 donec persequentes ab urbe longius protrahantur : putabunt
enim nos fugere sicut prius. 7 Nobis ergo fugientibus, et illis persequentibus,
consurgetis de insidiis, et vastabitis civitatem : tradetque eam Dominus Deus
vester in manus vestras. 8 Cumque ceperitis, succendite eam, et sic omnia
facietis, ut jussi.
9
Dimisitque eos, et perrexerunt ad locum insidiarum, sederuntque inter
Bethel et Hai, ad occidentalem plagam urbis Hai : Josue autem nocte illa
in medio mansit populi, 10 surgensque diluculo recensuit socios, et ascendit
cum senioribus in fronte exercitus, vallatus auxilio pugnatorum. 11 Cumque
venissent et ascendissent ex adverso civitatis, steterunt ad septentrionalem urbis plagam, inter quam et eos erat vallis media. 12 Quinque autem millia viros
elegerat, et posuerat in insidiis inter Bethel et Hai ex occidentali parte ejusdem
civitatis : 13 omnis vero reliquus exercitus ad aquilonem aciem dirigebat, ita
ut novissimi illius multitudinis occidentalem plagam urbis attingerent. Abiit
ergo Josue nocte illa, et stetit in vallis medio.
14
Quod cum vidisset rex Hai, festinavit mane, et egressus est cum omni
exercitu civitatis, direxitque aciem contra desertum, ignorans quod post tergum laterent insidi. 15 Josue vero et omnis Israel cesserunt loco, simulantes
metum, et fugientes per solitudinis viam. 16 At illi vociferantes pariter, et se
mutuo cohortantes, persecuti sunt eos. Cumque recessissent a civitate, 17 et
ne unus quidem in urbe Hai et Bethel remansisset qui non persequeretur Israel (sicut eruperant aperta oppida relinquentes), 18 dixit Dominus ad Josue :
Leva clypeum, qui in manu tua est, contra urbem Hai, quoniam tibi tradam
eam. 19 Cumque elevasset clypeum ex adverso civitatis, insidi, qu latebant,
surrexerunt confestim : et pergentes ad civitatem, ceperunt, et succenderunt
eam. 20 Viri autem civitatis, qui persequebantur Josue, respicientes et videntes
fumum urbis ad clum usque conscendere, non potuerunt ultra huc illucque
diffugere : prsertim cum hi qui simulaverant fugam, et tendebant ad solitudinem, contra persequentes fortissime restitissent. 21 Vidensque Josue et
omnis Israel quod capta esset civitas, et fumus urbis ascenderet, reversus percussit viros Hai. 22 Siquidem et illi qui ceperant et succenderant civitatem,
egressi ex urbe contra suos, medios hostium ferire cperunt. Cum ergo ex
utraque parte adversarii cderentur, ita ut nullus de tanta multitudine salvaretur, 23 regem quoque urbis Hai apprehenderunt viventem, et obtulerunt
Josue.
24
Igitur omnibus interfectis, qui Israelem ad deserta tendentem fuerant
201
Josue
202
Josue
203
Josue
Dominus misit super eos lapides magnos de clo usque ad Azeca : et mortui sunt multo plures lapidibus grandinis, quam quos gladio percusserant filii
Israel. 12 Tunc locutus est Josue Domino, in die qua tradidit Amorrhum in
conspectu filiorum Israel, dixitque coram eis :
Sol, contra Gabaon ne movearis,
et luna contra vallem Ajalon.
13
Steteruntque sol et luna,
donec ulcisceretur se gens de inimicis suis.
Nonne scriptum est hoc in libro justorum ? Stetit itaque sol in medio
cli, et non festinavit occumbere spatio unius diei. 14 Non fuit antea nec
postea tam longa dies, obediente Domino voci hominis, et pugnante pro Israel.
15
Reversusque est Josue cum omni Israel in castra Galgal.
16
Fugerant enim quinque reges et se absconderant in spelunca urbis Maceda. 17 Nuntiatumque est Josue quod inventi essent quinque reges latentes in
spelunca urbis Maceda. 18 Qui prcepit sociis, et ait : Volvite saxa ingentia ad os spelunc, et ponite viros industrios, qui clausos custodiant : 19 vos
autem nolite stare, sed persequimini hostes, et extremos quosque fugientium
cdite : nec dimittatis eos urbium suarum intrare prsidia, quos tradidit
Dominus Deus in manus vestras. 20 Csis ergo adversariis plaga magna, et
usque ad internecionem pene consumptis, hi qui Israel effugere potuerunt,
ingressi sunt civitates munitas. 21 Reversusque est omnis exercitus ad Josue in
Maceda, ubi tunc erant castra, sani et integro numero : nullusque contra filios
Israel mutire ausus est. 22 Prcepitque Josue, dicens : Aperite os spelunc,
et producite ad me quinque reges, qui in ea latitant. 23 Feceruntque ministri
ut sibi fuerat imperatum : et eduxerunt ad eum quinque reges de spelunca,
regem Jerusalem, regem Hebron, regem Jerimoth, regem Lachis, regem Eglon.
24
Cumque educti essent ad eum, vocavit omnes viros Israel, et ait ad principes
exercitus qui secum erant : Ite, et ponite pedes super colla regum istorum. Qui
cum perrexissent, et subjectorum colla pedibus calcarent, 25 rursum ait ad eos :
Nolite timere, nec paveatis : confortamini, et estote robusti : sic enim faciet
Dominus cunctis hostibus vestris, adversum quos dimicatis. 26 Percussitque
Josue, et interfecit eos, atque suspendit super quinque stipites : fueruntque
suspensi usque ad vesperum. 27 Cumque occumberet sol, prcepit sociis ut
deponerent eos de patibulis. Qui depositos projecerunt in speluncam in qua
latuerant, et posuerunt super os ejus saxa ingentia, qu permanent usque in
prsens.
28
Eodem quoque die, Macedam cepit Josue, et percussit eam in ore gladii,
regemque illius interfecit, et omnes habitatores ejus : non dimisit in ea saltem
parvas reliquias. Fecitque regi Maceda sicut fecerat regi Jericho. 29 Transivit
autem cum omni Israel de Maceda in Lebna, et pugnabat contra eam : 30 quam
tradidit Dominus cum rege suo in manus Israel : percusseruntque urbem in
ore gladii, et omnes habitatores ejus : non dimiserunt in ea ullas reliquias.
Feceruntque regi Lebna sicut fecerant regi Jericho. 31 De Lebna transivit in
Lachis cum omni Israel : et exercitu per gyrum disposito, oppugnabat eam.
32
Tradiditque Dominus Lachis in manus Israel, et cepit eam die altero, atque
percussit in ore gladii, omnemque animam qu fuerat in ea, sicut fecerat Lebna. 33 Eo tempore ascendit Horam rex Gazer, ut auxiliaretur Lachis : quem
percussit Josue cum omni populo ejus usque ad internecionem. 34 Transivitque de Lachis in Eglon, et circumdedit, 35 atque expugnavit eam eadem die :
204
Josue
205
Josue
Josue
Josue
qu respicit meridiem. 3 Egrediturque contra ascensum Scorpionis, et pertransit in Sina : ascenditque in Cadesbarne, et pervenit in Esron, ascendens
ad Addar, et circuiens Carcaa, 4 atque inde pertransiens in Asemona, et perveniens ad torrentem gypti : eruntque termini ejus mare magnum. Hic
erit finis meridian plag. 5 Ab oriente vero erit initium, mare salsissimum
usque ad extrema Jordanis : et ea qu respiciunt ad aquilonem, a lingua
maris usque ad eumdem Jordanis fluvium. 6 Ascenditque terminus in Beth
Hagla, et transit ab aquilone in Beth Araba, ascendens ad lapidem Boen filii Ruben : 7 et tendens usque ad terminos Debera de valle Achor, contra
aquilonem respiciens Galgala, qu est ex adverso ascensionis Adommim, ab
australi parte torrentis : transitque aquas, qu vocantur fons solis : et erunt
exitus ejus ad fontem Rogel. 8 Ascenditque per convallem filii Ennom ex latere
Jebusi ad meridiem, hc est Jerusalem : et inde se erigens ad verticem montis, qui est contra Geennom ad occidentem in summitate vallis Raphaim contra
aquilonem : 9 pertransitque a vertice montis usque ad fontem aqu Nephtoa :
et pervenit usque ad vicos montis Ephron : inclinaturque in Baala, qu est
Cariathiarim, id est, urbs silvarum. 10 Et circuit de Baala contra occidentem,
208
Josue
209
Josue
familias suas, filiis Abiezer, et filiis Helec, et filiis Esriel, et filiis Sechem, et
filiis Hepher, et filiis Semida. Isti sunt filii Manasse filii Joseph, mares, per
cognationes suas.
3
Salphaad vero filio Hepher filii Galaad filii Machir filii Manasse non erant filii, sed sol fili : quarum ista sunt nomina : Maala et Noa et Hegla
et Melcha et Thersa. 4 Veneruntque in conspectu Eleazari sacerdotis, et Josue
filii Nun, et principum, dicentes : Dominus prcepit per manum Moysi, ut
daretur nobis possessio in medio fratrum nostrorum. Deditque eis juxta imperium Domini possessionem in medio fratrum patris earum. 5 Et ceciderunt
funiculi Manasse, decem, absque terra Galaad et Basan trans Jordanem. 6 Fili
enim Manasse possederunt hreditatem in medio filiorum ejus. Terra autem
Galaad cecidit in sortem filiorum Manasse qui reliqui erant. 7 Fuitque terminus Manasse ab Aser, Machmethath qu respicit Sichem : et egreditur ad
dexteram juxta habitatores fontis Taphu. 8 Etenim in sorte Manasse ceciderat
terra Taphu, qu est juxta terminos Manasse filiorum Ephraim. 9 Descenditque terminus vallis arundineti in meridiem torrentis civitatum Ephraim,
qu in medio sunt urbium Manasse : terminus Manasse ab aquilone torrentis, et exitus ejus pergit ad mare : 10 ita ut possessio Ephraim sit ab austro,
et ab aquilone Manasse, et utramque claudat mare, et conjungantur sibi in
tribu Aser ab aquilone, et in tribu Issachar ab oriente. 11 Fuitque hreditas
Manasse in Issachar et in Aser, Bethsan et viculi ejus, et Jeblaam cum viculis
suis, et habitatores Dor cum oppidis suis, habitatores quoque Endor cum viculis suis : similiterque habitatores Thenac cum viculis suis, et habitatores
Mageddo cum viculis suis, et tertia pars urbis Nopheth. 12 Nec potuerunt
filii Manasse has civitates subvertere, sed cpit Chananus habitare in terra
sua. 13 Postquam autem convaluerunt filii Israel, subjecerunt Chananos, et
fecerunt sibi tributarios, nec interfecerunt eos.
14
Locutique sunt filii Joseph ad Josue, et dixerunt : Quare dedisti mihi possessionem sortis et funiculi unius, cum sim tant multitudinis, et benedixerit
210
Josue
mihi Dominus ? 15 Ad quos Josue ait : Si populus multus es, ascende in silvam, et succide tibi spatia in terra Pherezi et Raphaim : quia angusta est tibi
possessio montis Ephraim. 16 Cui responderunt filii Joseph : Non poterimus
ad montana conscendere, cum ferreis curribus utantur Chanani, qui habitant in terra campestri, in qua sit sunt Bethsan cum viculis suis, et Jezrael
mediam possidens vallem. 17 Dixitque Josue ad domum Joseph, Ephraim et
Manasse : Populus multus es, et magn fortitudinis : non habebis sortem
unam, 18 sed transibis ad montem, et succides tibi, atque purgabis ad habitandum spatia : et poteris ultra procedere cum subverteris Chananum, quem
dicis ferreos habere currus, et esse fortissimum.
Congregatique sunt omnes filii Israel in Silo, ibique fixerunt tabernacu18
lum testimonii, et fuit eis terra subjecta. Remanserant autem filiorum
Israel septem tribus, qu necdum acceperant possessiones suas. Ad quos
2
211
Josue
salsissimi ab aquilone in fine Jordanis ad australem plagam : 20 qui est terminus illius ab oriente. Hc est possessio filiorum Benjamin per terminos suos
in circuitu, et familias suas.
21
Fueruntque civitates ejus, Jericho et Beth Hagla et vallis Casis, 22 Beth
Araba et Samaraim et Bethel 23 et Avim et Aphara et Ophera, 24 villa Emona
et Ophni et Gabee : civitates duodecim, et vill earum. 25 Gabaon et Rama
et Beroth, 26 et Mesphe et Caphara, et Amosa 27 et Recem, Jarephel et Tharela,
28
et Sela, Eleph, et Jebus, qu est Jerusalem, Gabaath et Cariath : civitates
quatuordecim, et vill earum. Hc est possessio filiorum Benjamin juxta
familias suas.
Et egressa est sors secunda filiorum Simeon per cognationes suas :
19
fuitque hreditas
eorum in medio possessionis filiorum Juda :
Bersabee et Sabee et Molada et Hasersual, Bala et Asem et Eltholad, Bethul
2
et Harma et Siceleg et Bethmarchaboth et Hasersusa et Bethlebaoth et Sarohen : civitates tredecim, et vill earum. 7 Ain et Remmon et Athar et Asan :
civitates quatuor, et vill earum : 8 omnes viculi per circuitum urbium istarum
usque ad Baalath Beer Ramath contra australem plagam. Hc est hreditas
filiorum Simeon juxta cognationes suas, 9 in possessione et funiculo filiorum
Juda : quia major erat, et idcirco filii Simeon possederunt in medio hreditatis
eorum.
10
Ceciditque sors tertia filiorum Zabulon per cognationes suas : factus est
terminus possessionis eorum usque Sarid. 11 Ascenditque de mari et Merala,
et pervenit in Debbaseth, usque ad torrentem qui est contra Jeconam. 12 Et
revertitur de Sared contra orientem in fines Ceseleththabor : et egreditur ad
Dabereth, ascenditque contra Japhie. 13 Et inde pertransit usque ad orientalem
plagam Gethepher et Thacasin : et egreditur in Remmon, Amthar et Noa. 14 Et
circuit ad aquilonem Hanathon : suntque egressus ejus vallis Jephthael, 15 et
Cateth et Naalol et Semeron et Jerala et Bethlehem : civitates duodecim, et
vill earum. 16 Hc est hreditas tribus filiorum Zabulon per cognationes
suas, urbes et viculi earum.
17
Issachar egressa est sors quarta per cognationes suas : 18 fuitque ejus
hreditas Jezrael et Casaloth et Sunem 19 et Hapharaim et Seon, et Anaharath
20
et Rabboth et Cesion, Abes, 21 et Rameth, et Engannim, et Enhadda et Bethpheses. 22 Et pervenit terminus ejus usque Thabor et Sehesima et Bethsames,
eruntque exitus ejus Jordanis : civitates sedecim, et vill earum. 23 Hc est
possessio filiorum Issachar per cognationes suas, urbes et viculi earum.
24
Ceciditque sors quinta tribui filiorum Aser per cognationes suas :
25
fuitque terminus eorum Halcath et Chali et Beten et Axaph 26 et Elmelech et
Amaad et Messal : et pervenit usque ad Carmelum maris et Sihor et Labanath,
27
ac revertitur contra orientem Bethdagon : et pertransit usque Zabulon et
vallem Jephthael contra aquilonem in Bethemec et Nehiel. Egrediturque ad
lvam Cabul, 28 et Abran et Rohob et Hamon et Cana, usque ad Sidonem magnam. 29 Revertiturque in Horma usque ad civitatem munitissimam Tyrum, et
usque Hosa : eruntque exitus ejus in mare de funiculo Achziba : 30 et Amma
et Aphec et Rohob : civitates viginti du, et vill earum. 31 Hc est possessio
filiorum Aser per cognationes suas, urbesque et viculi earum.
32
Filiorum Nephthali sexta sors cecidit per familias suas : 33 et cpit terminus de Heleph et Elon in Saananim, et Adami, qu est Neceb, et Jebnael
usque Lecum : et egressus eorum usque ad Jordanem : 34 revertiturque ter-
212
Josue
et possit evadere iram proximi, qui ultor est sanguinis : 4 cum ad unam harum
confugerit civitatum, stabit ante portam civitatis, et loquetur senioribus urbis
illius ea qu se comprobent innocentem : sicque suscipient eum, et dabunt
ei locum ad habitandum. 5 Cumque ultor sanguinis eum fuerit persecutus,
non tradent in manus ejus : quia ignorans percussit proximum ejus, nec ante
biduum triduumve ejus probatur inimicus. 6 Et habitabit in civitate illa, donec
stet ante judicium, causam reddens facti sui, et moriatur sacerdos magnus,
qui fuerit in illo tempore : tunc revertetur homicida, et ingredietur civitatem
et domum suam de qua fugerat. 7 Decreveruntque Cedes in Galila montis Nephthali, et Sichem in monte Ephraim, et Cariatharbe, ipsa est Hebron
in monte Juda. 8 Et trans Jordanem contra orientalem plagam Jericho, statuerunt Bosor, qu sita est in campestri solitudine de tribu Ruben, et Ramoth
in Galaad de tribu Gad, et Gaulon in Basan de tribu Manasse. 9 H civitates constitut sunt cunctis filiis Israel, et advenis qui habitabant inter eos,
ut fugeret ad eas qui animam nescius percussisset, et non moreretur in manu
proximi, effusum sanguinem vindicare cupientis, donec staret ante populum
expositurus causam suam.
Accesseruntque principes familiarum Levi ad Eleazarum sacerdotem, et
21
Josue filium Nun, et ad duces cognationum per singulas tribus filiorum
Israel : locutique sunt ad eos in Silo terr Chanaan, atque dixerunt : Domi2
Josue
214
Josue
vestros longo tempore, usque in prsentem diem, custodientes imperium Domini Dei vestri. 4 Quia igitur dedit Dominus Deus vester fratribus vestris
quietem et pacem, sicut pollicitus est : revertimini, et ite in tabernacula vestra,
et in terram possessionis, quam tradidit vobis Moyses famulus Domini trans
Jordanem : 5 ita dumtaxat ut custodiatis attente, et opere compleatis mandatum et legem quam prcepit vobis Moyses famulus Domini, ut diligatis
Dominum Deum vestrum, et ambuletis in omnibus viis ejus, et observetis
mandata illius, adhreatisque ei, ac serviatis in omni corde, et in omni anima
vestra. 6 Benedixitque eis Josue, et dimisit eos. Qui reversi sunt in tabernacula sua. 7 Dimidi autem tribui Manasse possessionem Moyses dederat
in Basan : et idcirco medi, qu superfuit, dedit Josue sortem inter ceteros
fratres suos trans Jordanem ad occidentalem plagam. Cumque dimitteret eos
in tabernacula sua, et benedixisset eis, 8 dixit ad eos : In multa substantia
atque divitiis revertimini ad sedes vestras, cum argento et auro, re ac ferro,
et veste multiplici : dividite prdam hostium cum fratribus vestris.
9
Reversique sunt, et abierunt filii Ruben, et filii Gad, et dimidia tribus
Manasse, a filiis Israel de Silo, qu sita est in Chanaan, ut intrarent Galaad
terram possessionis su, quam obtinuerant juxta imperium Domini in manu
Moysi. 10 Cumque venissent ad tumulos Jordanis in terram Chanaan, dificaverunt juxta Jordanem altare infinit magnitudinis. 11 Quod cum audissent
filii Israel, et ad eos certi nuntii detulissent, dificasse filios Ruben, et Gad,
et dimidi tribus Manasse, altare in terra Chanaan, super Jordanis tumulos,
contra filios Israel : 12 convenerunt omnes in Silo, ut ascenderent, et dimicarent contra eos. 13 Et interim miserunt ad illos in terram Galaad Phinees
filium Eleazari sacerdotis, 14 et decem principes cum eo, singulos de singulis
tribubus. 15 Qui venerunt ad filios Ruben, et Gad, et dimidi tribus Manasse in terram Galaad, dixeruntque ad eos : 16 Hc mandat omnis populus
Domini : Qu est ista transgressio ? cur reliquistis Dominum Deum Israel,
dificantes altare sacrilegum, et a cultu illius recedentes ? 17 an parum vobis
est quod peccastis in Beelphegor, et usque in prsentem diem macula hujus
sceleris in nobis permanet, multique de populo corruerunt ? 18 Et vos hodie
reliquistis Dominum, et cras in universum Israel ira ejus desviet. 19 Quod
si putatis immundam esse terram possessionis vestr, transite ad terram, in
qua tabernaculum Domini est, et habitate inter nos : tantum ut a Domino et a
nostro consortio non recedatis, dificato altari prter altare Domini Dei nostri. 20 Nonne Achan filius Zare prteriit mandatum Domini, et super omnem
populum Israel ira ejus incubuit ? et ille erat unus homo, atque utinam solum
periisset in scelere suo.
21
Responderuntque filii Ruben et Gad, et dimidia tribus Manasse, principibus legationis Israel : 22 Fortissimus Deus Dominus, fortissimus Deus Dominus, ipse novit, et Israel simul intelliget : si prvaricationis animo hoc altare
construximus, non custodiat nos, sed puniat nos in prsenti : 23 et si ea mente
fecimus ut holocausta, et sacrificium, et pacificas victimas super eo imponeremus, ipse qurat et judicet : 24 et non ea magis cogitatione atque tractatu, ut
diceremus : Cras dicent filii vestri filiis nostris : Quid vobis et Domino Deo
Israel ? 25 terminum posuit Dominus inter nos et vos, o filii Ruben, et filii Gad,
Jordanem fluvium, et idcirco partem non habetis in Domino : et per hanc oc215
Josue
casionem avertent filii vestri filios nostros a timore Domini. Putavimus itaque
melius, 26 et diximus : Exstruamus nobis altare, non in holocausta, neque ad
victimas offerendas, 27 sed in testimonium inter nos et vos, et sobolem nostram vestramque progeniem, ut serviamus Domino, et juris nostri sit offerre
et holocausta, et victimas, et pacificas hostias : et nequaquam dicant cras filii
vestri filiis nostris : Non est vobis pars in Domino. 28 Quod si voluerint dicere,
respondebunt eis : Ecce altare Domini, quod fecerunt patres nostri, non in
holocausta, neque in sacrificium, sed in testimonium nostrum ac vestrum.
29
Absit a nobis hoc scelus, ut recedamus a Domino, et ejus vestigia relinquamus, exstructo altari ad holocausta, et sacrificia, et victimas offerendas, prter
altare Domini Dei nostri, quod exstructum est ante tabernaculum ejus.
30
Quibus auditis, Phinees sacerdos, et principes legationis Israel, qui erant cum eo, placati sunt : et verba filiorum Ruben, et Gad, et dimidi tribus
Manasse, libentissime susceperunt. 31 Dixitque Phinees filius Eleazari sacerdos ad eos : Nunc scimus quod nobiscum sit Dominus, quoniam alieni estis a
prvaricatione hac, et liberastis filios Israel de manu Domini. 32 Reversusque
est cum principibus a filiis Ruben et Gad de terra Galaad, finium Chanaan, ad
filios Israel, et retulit eis. 33 Placuitque sermo cunctis audientibus. Et laudaverunt Deum filii Israel, et nequaquam ultra dixerunt, ut ascenderent contra
eos, atque pugnarent, et delerent terram possessionis eorum. 34 Vocaveruntque filii Ruben, et filii Gad, altare quod exstruxerant, Testimonium nostrum,
quod Dominus ipse sit Deus.
Evoluto autem multo tempore, postquam pacem dederat Dominus Is23
raeli, subjectis in gyro nationibus universis, et Josue jam longvo,
et persenilis tatis, vocavit Josue omnem Israelem, majoresque natu, et
2
principes ac duces, et magistros, dixitque ad eos : Ego senui, et progressioris tatis sum : 3 vosque cernitis omnia, qu fecerit Dominus Deus vester
cunctis per circuitum nationibus, quomodo pro vobis ipse pugnaverit : 4 et
nunc quia vobis sorte divisit omnem terram, ab orientali parte Jordanis usque
ad mare magnum, multque adhuc supersunt nationes : 5 Dominus Deus
vester disperdet eas et auferet a facie vestra, et possidebitis terram, sicut vobis
pollicitus est. 6 Tantum confortamini, et estote solliciti, ut custodiatis cuncta
qu scripta sunt in volumine legis Moysi : et non declinetis ab eis neque ad
dexteram neque ad sinistram : 7 ne postquam intraveritis ad gentes qu inter
vos futur sunt, juretis in nomine deorum earum, et serviatis eis, et adoretis
illos : 8 sed adhreatis Domino Deo vestro : quod fecistis usque in diem
hanc. 9 Et tunc auferet Dominus Deus in conspectu vestro gentes magnas et
robustissimas, et nullus vobis resistere poterit. 10 Unus e vobis persequetur
hostium mille viros : quia Dominus Deus vester pro vobis ipse pugnabit, sicut
pollicitus est. 11 Hoc tantum diligentissime prcavete : ut diligatis Dominum
Deum vestrum. 12 Quod si volueritis gentium harum, qu inter vos habitant,
erroribus adhrere, et cum eis miscere connubia, atque amicitias copulare :
13
jam nunc scitote quod Dominus Deus vester non eas deleat ante faciem vestram, sed sint vobis in foveam ac laqueum, et offendiculum ex latere vestro, et
sudes in oculis vestris, donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima,
quam tradidit vobis. 14 En ego hodie ingredior viam univers terr, et toto animo cognoscetis quod de omnibus verbis, qu se Dominus prstiturum
vobis esse pollicitus est, unum non prterierit incassum. 15 Sicut ergo implevit opere quod promisit, et prospera cuncta venerunt : sic adducet super vos
216
Josue
quidquid malorum comminatus est, donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima, quam tradidit vobis, 16 eo quod prterieritis pactum Domini
Dei vestri, quod pepigit vobiscum, et servieritis diis alienis, ad adoraveritis
eos : cito atque velociter consurget in vos furor Domini, et auferemini ab hac
terra optima, quam tradidit vobis.
Congregavitque Josue omnes tribus Israel in Sichem, et vocavit majores
24
natu, ac principes, et judices, et magistros : steteruntque in conspectu
Domini, et ad populum sic locutus est : Hc dicit Dominus Deus Israel :
2
217
Josue
22
Et Josue ad populum : Testes, inquit, vos estis, quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut serviatis ei. Responderuntque : Testes. 23 Nunc ergo, ait,
auferte deos alienos de medio vestri, et inclinate corda vestra ad Dominum
Deum Israel. 24 Dixitque populus ad Josue : Domino Deo nostro serviemus,
et obedientes erimus prceptis ejus.
25
Percussit ergo Josue in die illo fdus, et proposuit populo prcepta
atque judicia in Sichem. 26 Scripsit quoque omnia verba hc in volumine
legis Domini : et tulit lapidem pergrandem, posuitque eum subter quercum,
qu erat in sanctuario Domini : 27 et dixit ad omnem populum : En lapis
iste erit vobis in testimonium, quod audierit omnia verba Domini, qu locutus est vobis : ne forte postea negare velitis, et mentiri Domino Deo vestro.
28
Dimisitque populum, singulos in possessionem suam.
29
Et post hc mortuus est Josue filius Nun servus Domini, centum et
decem annorum : 30 sepelieruntque eum in finibus possessionis su in Thamnathsare, qu est sita in monte Ephraim, a septentrionali parte montis Gaas.
31
Servivitque Israel Domino cunctis diebus Josue et seniorum, qui longo
vixerunt tempore post Josue, et qui noverunt omnia opera Domini qu fecerat
in Israel.
32
Ossa quoque Joseph, qu tulerant filii Israel de gypto, sepelierunt in
Sichem, in parte agri quem emerat Jacob a filiis Hemor patris Sichem, centum
novellis ovibus, et fuit in possessionem filiorum Joseph. 33 Eleazar quoque
filius Aaron mortuus est : et sepelierunt eum in Gabaath Phinees filii ejus,
qu data est ei in monte Ephraim.
218
Liber Judicum
mortem Josue, consuluerunt filii Israel Dominum, dicentes : Quis
1nusPost
ascendet ante nos contra Chananum, et erit dux belli ? Dixitque Domi: Judas ascendet : ecce tradidi terram in manus ejus. Et ait Judas Simeoni
2
Judicum
Chananus habitare cum eis. 28 Postquam autem confortatus est Israel, fecit
eos tributarios, et delere noluit. 29 Ephraim etiam non interfecit Chananum,
qui habitabat in Gazer, sed habitavit cum eo. 30 Zabulon non delevit habitatores Cetron, et Naalol : sed habitavit Chananus in medio ejus, factusque
est ei tributarius. 31 Aser quoque non delevit habitatores Accho, et Sidonis,
Ahalab, et Achazib, et Helba, et Aphec, et Rohob : 32 habitavitque in medio
Chanani habitatoris illius terr, nec interfecit eum. 33 Nephthali quoque non
delevit habitatores Bethsames, et Bethanath : et habitavit inter Chananum
habitatorem terr, fueruntque ei Bethsamit et Bethanit tributarii. 34 Arctavitque Amorrhus filios Dan in monte, nec dedit eis locum ut ad planiora
descenderent : 35 habitavitque in monte Hares, quod interpretatur testaceo,
in Ajalon et Salebim. Et aggravata est manus domus Joseph, factusque est ei
tributarius. 36 Fuit autem terminus Amorrhi ab ascensu Scorpionis, petra, et
superiora loca.
Ascenditque angelus Domini de Galgalis ad Locum flentium, et ait : Eduxi
2pollicitus
vos de gypto, et introduxi in terram, pro qua juravi patribus vestris : et
sum ut non facerem irritum pactum meum vobiscum in sempiternum, 2 ita dumtaxat ut non feriretis fdus cum habitatoribus terr hujus, sed
aras eorum subverteretis : et noluistis audire vocem meam : cur hoc fecistis ?
3
Quam ob rem nolui delere eos a facie vestra : ut habeatis hostes, et dii eorum sint vobis in ruinam. 4 Cumque loqueretur angelus Domini hc verba ad
omnes filios Israel, elevaverunt ipsi vocem suam, et fleverunt. 5 Et vocatum
est nomen loci illius, Locus flentium, sive lacrimarum : immolaveruntque ibi
hostias Domini.
6
Dimisit ergo Josue populum, et abierunt filii Israel unusquisque in possessionem suam, ut obtinerent eam : 7 servieruntque Domino cunctis diebus
ejus, et seniorum, qui longo post eum vixerunt tempore, et noverant omnia
opera Domini qu fecerat cum Israel. 8 Mortuus est autem Josue filius Nun,
famulus Domini, centum et decem annorum, 9 et sepelierunt eum in finibus
possessionis su in Thamnathsare in monte Ephraim, a septentrionali plaga
montis Gaas. 10 Omnisque illa generatio congregata est ad patres suos : et
surrexerunt alii, qui non noverant Dominum, et opera qu fecerat cum Israel.
11
Feceruntque filii Israel malum in conspectu Domini, et servierunt Baalim. 12 Ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum, qui eduxerat eos de
terra gypti, et secuti sunt deos alienos, deosque populorum, qui habitabant in circuitu eorum, et adoraverunt eos : et ad iracundiam concitaverunt
Dominum, 13 dimittentes eum, et servientes Baal et Astaroth. 14 Iratusque
Dominus contra Israel, tradidit eos in manus diripientium : qui ceperunt eos,
et vendiderunt hostibus qui habitabant per gyrum : nec potuerunt resistere
adversariis suis, 15 sed quocumque pergere voluissent, manus Domini super
eos erat, sicut locutus est, et juravit eis, et vehementer afflicti sunt.
16
Suscitavitque Dominus judices, qui liberarent eos de vastantium
manibus : sed nec eos audire voluerunt, 17 fornicantes cum diis alienis, et adorantes eos. Cito deseruerunt viam, per quam ingressi fuerant patres eorum :
et audientes mandata Domini, omnia fecere contraria. 18 Cumque Dominus
judices suscitaret, in diebus eorum flectebatur misericordia, et audiebat afflictorum gemitus, et liberabat eos de cde vastantium. 19 Postquam autem
mortuus esset judex, revertebantur, et multo faciebant pejora quam fecerant
patres eorum, sequentes deos alienos, servientes eis, et adorantes illos. Non
220
Judicum
dimiserunt adinventiones suas, et viam durissimam per quam ambulare consueverunt. 20 Iratusque est furor Domini in Israel, et ait : Quia irritum fecit
gens ista pactum meum, quod pepigeram cum patribus eorum, et vocem
meam audire contempsit : 21 et ego non delebo gentes, quas dimisit Josue,
et mortuus est : 22 ut in ipsis experiar Israel, utrum custodiant viam Domini,
et ambulent in ea, sicut custodierunt patres eorum, an non. 23 Dimisit ergo
Dominus omnes nationes has, et cito subvertere noluit, nec tradidit in manus
Josue.
sunt gentes quas Dominus dereliquit, ut erudiret in eis Israelem,
3ent H
et omnes qui non noverant bella Chananorum :
ut postea discerfilii eorum certare cum hostibus, et habere consuetudinem prliandi :
2
221
Judicum
222
Judicum
lactis, et dedit ei bibere, et operuit illum. 20 Dixitque Sisara ad eam : Sta ante
ostium tabernaculi : et cum venerit aliquis interrogans te, et dicens : Numquid
hic est aliquis ? respondebis : Nullus est. 21 Tulit itaque Jahel uxor Haber
clavum tabernaculi, assumens pariter et malleum : et ingressa abscondite et
cum silentio, posuit supra tempus capitis ejus clavum, percussumque malleo
defixit in cerebrum usque ad terram : qui soporem morti consocians defecit,
et mortuus est. 22 Et ecce Barac sequens Sisaram veniebat : egressaque Jahel
in occursum ejus, dixit ei : Veni, et ostendam tibi virum quem quris. Qui
cum intrasset ad eam, vidit Sisaram jacentem mortuum, et clavum infixum in
tempore ejus. 23 Humiliavit ergo Deus in die illo Jabin regem Chanaan coram
filiis Israel : 24 qui crescebant quotidie, et forti manu opprimebant Jabin regem
Chanaan, donec delerent eum.
Debbora et Barac filius Abinoem in illo die, dicentes :
5 Cecineruntque
Qui sponte obtulistis de Israel animas vestras ad periculum,
2
benedicite Domino.
3
Audite, reges ; auribus percipite, principes :
ego sum, ego sum, qu Domino canam,
psallam Domino Deo Israel.
4
Domine, cum exires de Seir,
et transires per regiones Edom,
terra mota est,
clique ac nubes distillaverunt aquis.
5
Montes fluxerunt a facie Domini,
et Sinai a facie Domini Dei Israel.
6
In diebus Samgar filii Anath,
in diebus Jahel quieverunt semit :
et qui ingrediebantur per eas,
ambulaverunt per calles devios.
7
Cessaverunt fortes in Israel, et quieverunt :
donec surgeret Debbora,
surgeret mater in Israel.
8
Nova bella elegit Dominus,
et portas hostium ipse subvertit :
clypeus et hasta si apparuerint
in quadraginta millibus Israel.
9
Judicum
12
Judicum
27
Fecerunt autem filii Israel malum in conspectu Domini : qui tradidit illos
6
in manu Madian septem annis, et oppressi sunt valde ab eis. Feceruntque sibi antra et speluncas in montibus, et munitissima ad repugnandum
2
loca. 3 Cumque sevisset Israel, ascendebat Madian et Amalec, ceterique orientalium nationum : 4 et apud eos figentes tentoria, sicut erant in herbis cuncta
vastabant usque ad introitum Gaz : nihilque omnino ad vitam pertinens relinquebant in Israel, non oves, non boves, non asinos. 5 Ipsi enim et universi
greges eorum veniebant cum tabernaculis suis, et instar locustarum universa
complebant, innumera multitudo hominum et camelorum, quidquid tetigerant devastantes. 6 Humiliatusque est Israel valde in conspectu Madian. 7 Et
clamavit ad Dominum postulans auxilium contra Madianitas. 8 Qui misit ad
eos virum prophetam, et locutus est : Hc dicit Dominus Deus Israel : Ego vos
feci conscendere de gypto, et eduxi vos de domo servitutis, 9 et liberavi de
manu gyptiorum, et omnium inimicorum qui affligebant vos : ejecique eos
ad introitum vestrum, et tradidi vobis terram eorum. 10 Et dixi : Ego Dominus
Deus vester : ne timeatis deos Amorrhorum, in quorum terra habitatis. Et
noluistis audire vocem meam.
11
Venit autem angelus Domini, et sedit sub quercu, qu erat in Ephra,
et pertinebat ad Joas patrem famili Ezri. Cumque Gedeon filius ejus excuteret atque purgaret frumenta in torculari, ut fugeret Madian, 12 apparuit ei
angelus Domini, et ait : Dominus tecum, virorum fortissime. 13 Dixitque ei
Gedeon : Obsecro, mi domine, si Dominus nobiscum est, cur apprehenderunt
nos hc omnia ? ubi sunt mirabilia ejus, qu narraverunt patres nostri, atque
dixerunt : De gypto eduxit nos Dominus ? nunc autem dereliquit nos Dominus, et tradidit in manu Madian. 14 Respexitque ad eum Dominus, et ait : Vade
in hac fortitudine tua, et liberabis Israel de manu Madian : scito quod miserim te. 15 Qui respondens ait : Obsecro, mi domine, in quo liberabo Israel ?
ecce familia mea infima est in Manasse, et ego minimus in domo patris mei.
16
Dixitque ei Dominus : Ego ero tecum : et percuties Madian quasi unum
virum. 17 Et ille : Si inveni, inquit, gratiam coram te, da mihi signum quod
tu sis qui loqueris ad me : 18 nec recedas hinc, donec revertar ad te, portans
sacrificium, et offerens tibi. Qui respondit : Ego prstolabor adventum tuum.
19
Ingressus est itaque Gedeon, et coxit hdum, et de farin modio azymos
225
Judicum
Multus tecum est populus, nec tradetur Madian in manus ejus : ne glorietur
contra me Israel, et dicat : Meis viribus liberatus sum. 3 Loquere ad populum,
et cunctis audientibus prdica : Qui formidolosus et timidus est, revertatur.
Recesseruntque de monte Galaad, et reversi sunt de populo viginti duo millia virorum, et tantum decem millia remanserunt. 4 Dixitque Dominus ad
226
Judicum
Gedeon : Adhuc populus multus est : duc eos ad aquas et ibi probabo illos :
et de quo dixero tibi ut tecum vadat, ipse pergat ; quem ire prohibuero, revertatur. 5 Cumque descendisset populus ad aquas, dixit Dominus ad Gedeon :
Qui lingua lambuerint aquas, sicut solent canes lambere, separabis eos seorsum : qui autem curvatis genibus biberint, in altera parte erunt. 6 Fuit itaque
numerus eorum qui manu ad os projiciente lambuerunt aquas, trecenti viri :
omnis autem reliqua multitudo flexo poplite biberat. 7 Et ait Dominus ad
Gedeon : In trecentis viris qui lambuerunt aquas, liberabo vos, et tradam in
manu tua Madian : omnis autem reliqua multitudo revertatur in locum suum.
8
Sumptis itaque pro numero cibariis et tubis, omnem reliquam multitudinem
abire prcepit ad tabernacula sua : et ipse cum trecentis viris se certamini
dedit. Castra autem Madian erant subter in valle.
9
Eadem nocte dixit Dominus ad eum : Surge, et descende in castra : quia
tradidi eos in manu tua. 10 Sin autem solus ire formidas, descendat tecum
Phara puer tuus. 11 Et cum audieris quid loquantur, tunc confortabuntur
manus tu, et securior ad hostium castra descendes. Descendit ergo ipse
et Phara puer ejus in partem castrorum, ubi erant armatorum vigili. 12 Madian autem et Amalec, et omnes orientales populi, fusi jacebant in valle, ut
locustarum multitudo : cameli quoque innumerabiles erant, sicut arena qu
jacet in littore maris. 13 Cumque venisset Gedeon, narrabat aliquis somnium
proximo suo : et in hunc modum referebat quod viderat : Vidi somnium, et
videbatur mihi quasi subcinericius panis ex hordeo volvi, et in castra Madian descendere : cumque pervenisset ad tabernaculum, percussit illud, atque
subvertit, et terr funditus coquavit. 14 Respondit is, cui loquebatur : Non
est hoc aliud, nisi gladius Gedeonis filii Joas viri Israelit : tradidit enim
Dominus in manus ejus Madian, et omnia castra ejus. 15 Cumque audisset
Gedeon somnium, et interpretationem ejus, adoravit : et reversus est ad castra Israel, et ait : Surgite, tradidit enim Dominus in manus nostras castra
Madian. 16 Divisitque trecentos viros in tres partes, et dedit tubas in manibus
eorum, lagenasque vacuas, ac lampades in medio lagenarum. 17 Et dixit ad
eos : Quod me facere videritis, hoc facite : ingrediar partem castrorum, et
quod fecero, sectamini. 18 Quando personuerit tuba in manu mea, vos quoque
per castrorum circuitum clangite, et conclamate : Domino et Gedeoni.
19
Ingressusque est Gedeon, et trecenti viri qui erant cum eo, in partem castrorum, incipientibus vigiliis noctis medi : et custodibus suscitatis, cperunt
buccinis clangere, et complodere inter se lagenas. 20 Cumque per gyrum castrorum in tribus personarent locis, et hydrias confregissent, tenuerunt sinistris
manibus lampades, et dextris sonantes tubas, clamaveruntque : Gladius Domini et Gedeonis : 21 stantes singuli in loco suo per circuitum castrorum hostilium. Omnia itaque castra turbata sunt, et vociferantes ululantesque fugerunt :
22
et nihilominus insistebant trecenti viri buccinis personantes. Immisitque
Dominus gladium omnibus castris, et mutua se cde truncabant, 23 fugientes usque ad Bethsetta, et crepidinem Abelmehula in Tebbath. Conclamantes
autem viri Israel de Nephthali, et Aser, et omni Manasse, persequebantur
Madian. 24 Misitque Gedeon nuntios in omnem montem Ephraim, dicens :
Descendite in occursum Madian, et occupate aquas usque Bethbera atque Jordanem. Clamavitque omnis Ephraim, et proccupavit aquas atque Jordanem
usque Bethbera. 25 Apprehensosque duos viros Madian, Oreb et Zeb, interfecit Oreb in petra Oreb, Zeb vero in torculari Zeb. Et persecuti sunt Madian,
capita Oreb et Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta Jordanis.
227
Judicum
Dixeruntque ad eum viri Ephraim : Quid est hoc quod facere voluisti, ut
8fortiter,
nos non vocares, cum ad pugnam pergeres contra Madian ? jurgantes
et prope vim inferentes.
Quibus ille respondit : Quod enim tale
2
facere potui, quale vos fecistis ? nonne melior est racemus Ephraim, vindemiis
Abiezer ? 3 In manus vestras Dominus tradidit principes Madian, Oreb et Zeb :
quid tale facere potui, quale vos fecistis ? Quod cum locutus esset, requievit
spiritus eorum, quo tumebant contra eum.
4
Cumque venisset Gedeon ad Jordanem, transivit eum cum trecentis viris,
qui secum erant : et pr lassitudine, fugientes persequi non poterant. 5 Dixitque ad viros Soccoth : Date, obsecro, panes populo qui mecum est, quia
valde defecerunt : ut possimus persequi Zebee et Salmana reges Madian. 6 Responderunt principes Soccoth : Forsitan palm manuum Zebee et Salmana in
manu tua sunt, et idcirco postulas ut demus exercitui tuo panes. 7 Quibus
ille ait : Cum ergo tradiderit Dominus Zebee et Salmana in manus meas, conteram carnes vestras cum spinis tribulisque deserti. 8 Et inde conscendens,
venit in Phanuel : locutusque est ad viros loci illius similia. Cui et illi responderunt, sicut responderant viri Soccoth. 9 Dixit itaque et eis : Cum reversus
fuero victor in pace, destruam turrim hanc.
10
Zebee autem et Salmana requiescebant cum omni exercitu suo. Quindecim enim millia viri remanserant ex omnibus turmis orientalium populorum,
csis centum viginti millibus bellatorum educentium gladium. 11 Ascendensque Gedeon per viam eorum, qui in tabernaculis morabantur, ad orientalem
partem Nobe et Jegbaa, percussit castra hostium, qui securi erant, et nihil
adversi suspicabantur. 12 Fugeruntque Zebee et Salmana, quos persequens
Gedeon comprehendit, turbato omni exercitu eorum. 13 Revertensque de bello ante solis ortum, 14 apprehendit puerum de viris Soccoth : interrogavitque
eum nomina principum et seniorum Soccoth, et descripsit septuaginta septem
viros. 15 Venitque ad Soccoth, et dixit eis : En Zebee et Salmana, super quibus
exprobrastis mihi, dicentes : Forsitan manus Zebee et Salmana in manibus tuis sunt, et idcirco postulas ut demus viris, qui lassi sunt et defecerunt, panes.
16
Tulit ergo seniores civitatis et spinas deserti ac tribulos, et contrivit cum eis
atque comminuit viros Soccoth. 17 Turrim quoque Phanuel subvertit, occisis
habitatoribus civitatis. 18 Dixitque ad Zebee et Salmana : Quales fuerunt viri,
quos occidistis in Thabor ? Qui responderunt : Similes tui, et unus ex eis quasi
filius regis. 19 Quibus ille respondit : Fratres mei fuerunt, filii matris me.
Vivit Dominus, quia si servassetis eos, non vos occiderem. 20 Dixitque Jether
primogenito suo : Surge, et interfice eos. Qui non eduxit gladium : timebat
enim, quia adhuc puer erat. 21 Dixeruntque Zebee et Salmana : Tu surge, et
irrue in nos : quia juxta tatem robur est hominis. Surrexit Gedeon, et interfecit Zebee et Salmana : et tulit ornamenta ac bullas quibus colla regalium
camelorum decorari solent.
22
Dixeruntque omnes viri Israel ad Gedeon : Dominare nostri tu, et filius
tuus, et filius filii tui : quia liberasti nos de manu Madian. 23 Quibus ille ait :
Non dominabor vestri, nec dominabitur in vos filius meus, sed dominabitur
vobis Dominus. 24 Dixitque ad eos : Unam petitionem postulo a vobis : date
mihi inaures ex prda vestra. Inaures enim aureas Ismaelit habere consueverant. 25 Qui responderunt : Libentissime dabimus. Expandentesque
super terram pallium, projecerunt in eo inaures de prda : 26 et fuit pondus postulatarum inaurium, mille septingenti auri sicli, absque ornamentis, et
monilibus, et veste purpurea, quibus reges Madian uti soliti erant, et prter
228
Judicum
229
Judicum
vitio egistis cum Jerobaal et domo ejus, hodie ltamini in Abimelech, et ille
ltetur in vobis. 20 Sin autem perverse : egrediatur ignis ex eo, et consumat
habitatores Sichem, et oppidum Mello : egrediaturque ignis de viris Sichem,
et de oppido Mello, et devoret Abimelech. 21 Qu cum dixisset, fugit, et abiit
in Bera : habitavitque ibi ob metum Abimelech fratris sui.
22
Regnavit itaque Abimelech super Israel tribus annis. 23 Misitque Dominus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sichem : qui cperunt
eum detestari, 24 et scelus interfectionis septuaginta filiorum Jerobaal, et effusionem sanguinis eorum conferre in Abimelech fratrem suum, et in ceteros
Sichimorum principes, qui eum adjuverant. 25 Posueruntque insidias adversus eum in summitate montium : et dum illius prstolabantur adventum,
exercebant latrocinia, agentes prdas de prtereuntibus : nuntiatumque est
Abimelech. 26 Venit autem Gaal filius Obed cum fratribus suis, et transivit
in Sichimam. Ad cujus adventum erecti habitatores Sichem, 27 egressi sunt
in agros, vastantes vineas, uvasque calcantes : et factis cantantium choris,
ingressi sunt fanum dei sui, et inter epulas et pocula maledicebant Abimelech, 28 clamante Gaal filio Obed : Quis est Abimelech, et qu est Sichem,
ut serviamus ei ? numquid non est filius Jerobaal, et constituit principem Zebul servum suum super viros Emor patris Sichem ? cur ergo serviemus ei ?
29
utinam daret aliquis populum istum sub manu mea, ut auferrem de medio
Abimelech. Dictumque est Abimelech : Congrega exercitus multitudinem,
et veni. 30 Zebul enim princeps civitatis, auditis sermonibus Gaal filii Obed,
iratus est valde, 31 et misit clam ad Abimelech nuntios, dicens : Ecce Gaal
filius Obed venit in Sichimam cum fratribus suis, et oppugnat adversum te
civitatem. 32 Surge itaque nocte cum populo qui tecum est, et latita in agro :
33
et primo mane, oriente sole, irrue super civitatem. Illo autem egrediente
adversum te cum populo suo, fac ei quod potueris.
34
Surrexit itaque Abimelech cum omni exercitu suo nocte, et tetendit insidias juxta Sichimam in quatuor locis. 35 Egressusque est Gaal filius Obed, et
stetit in introitu port civitatis. Surrexit autem Abimelech, et omnis exercitus cum eo, de insidiarum loco. 36 Cumque vidisset populum Gaal, dixit ad
Zebul : Ecce de montibus multitudo descendit. Cui ille respondit : Umbras
montium vides quasi capita hominum, et hoc errore deciperis. 37 Rursumque
Gaal ait : Ecce populus de umbilico terr descendit, et unus cuneus venit
per viam qu respicit quercum. 38 Cui dixit Zebul : Ubi est nunc os tuum,
quo loquebaris : Quis est Abimelech ut serviamus ei ? nonne hic populus
est, quem despiciebas ? egredere, et pugna contra eum. 39 Abiit ergo Gaal,
spectante Sichimorum populo, et pugnavit contra Abimelech, 40 qui persecutus est eum fugientem, et in urbem compulit : cecideruntque ex parte ejus
plurimi, usque ad portam civitatis. 41 Et Abimelech sedit in Ruma : Zebul
autem Gaal et socios ejus expulit de urbe, nec in ea passus est commorari.
42
Sequenti ergo die, egressus est populus in campum. Quod cum nuntiatum
esset Abimelech, 43 tulit exercitum suum, et divisit in tres turmas, tendens
insidias in agris. Vidensque quod egrederetur populus de civitate, surrexit, et
irruit in eos 44 cum cuneo suo, oppugnans et obsidens civitatem : du autem
turm palantes per campum adversarios persequebantur. 45 Porro Abimelech
omni die illo oppugnabat urbem : quam cepit, interfectis habitatoribus ejus,
ipsaque destructa, ita ut sal in ea dispergeret.
46
Quod cum audissent qui habitabant in turre Sichimorum, ingressi sunt
fanum dei sui Berith, ubi fdus cum eo pepigerant, et ex eo locus nomen
230
Judicum
acceperat : qui erat munitus valde. 47 Abimelech quoque audiens viros turris Sichimorum pariter conglobatos, 48 ascendit in montem Selmon cum omni
populo suo : et arrepta securi, prcidit arboris ramum, impositumque ferens
humero, dixit ad socios : Quod me videtis facere, cito facite. 49 Igitur certatim
ramos de arboribus prcidentes, sequebantur ducem. Qui circumdantes prsidium, succenderunt : atque ita factum est, ut fumo et igne mille homines
necarentur, viri pariter et mulieres, habitatorum turris Sichem.
50
Abimelech autem inde proficiscens venit ad oppidum Thebes, quod circumdans obsidebat exercitu. 51 Erat autem turris excelsa in media civitate, ad
quam confugerant simul viri ac mulieres, et omnes principes civitatis, clausa
firmissime janua, et super turris tectum stantes per propugnacula. 52 Accedensque Abimelech juxta turrim, pugnabat fortiter : et appropinquans ostio,
ignem supponere nitebatur : 53 et ecce una mulier fragmen mol desuper jaciens, illisit capiti Abimelech, et confregit cerebrum ejus. 54 Qui vocavit cito
armigerum suum, et ait ad eum : Evagina gladium tuum, et percute me, ne
forte dicatur quod a femina interfectus sim. Qui jussa perficiens, interfecit
eum. 55 Illoque mortuo, omnes qui cum eo erant de Israel, reversi sunt in
sedes suas : 56 et reddidit Deus malum quod fecerat Abimelech contra patrem
suum, interfectis septuaginta fratribus suis. 57 Sichimitis quoque quod operati
erant, retributum est, et venit super eos maledictio Joatham filii Jerobaal.
Post Abimelech surrexit dux in Israel Thola filius Phua patrui Abim10
elech, vir de Issachar, qui habitavit in Samir montis Ephraim : et judicavit Israelem viginti et tribus annis, mortuusque est, ac sepultus in Samir.
2
Huic successit Jair Galaadites, qui judicavit Israel per viginti et duos annos,
habens triginta filios sedentes super triginta pullos asinarum, et principes
triginta civitatum, qu ex nomine ejus sunt appellat Havoth Jair, id est, oppida Jair, usque in prsentem diem, in terra Galaad. 5 Mortuusque est Jair, ac
sepultus in loco cui est vocabulum Camon.
6
Filii autem Israel peccatis veteribus jungentes nova, fecerunt malum in
conspectu Domini, et servierunt idolis, Baalim et Astaroth, et diis Syri ac
Sidonis et Moab et filiorum Ammon et Philisthiim : dimiseruntque Dominum,
et non coluerunt eum. 7 Contra quos Dominus iratus, tradidit eos in manus
Philisthiim et filiorum Ammon. 8 Afflictique sunt, et vehementer oppressi per
annos decem et octo, omnes qui habitabant trans Jordanem in terra Amorrhi,
qui est in Galaad : 9 in tantum ut filii Ammon, Jordane transmisso, vastarent
Judam et Benjamin et Ephraim : afflictusque est Israel nimis. 10 Et clamantes
ad Dominum, dixerunt : Peccavimus tibi, quia dereliquimus Dominum Deum
nostrum, et servivimus Baalim. 11 Quibus locutus est Dominus : Numquid
non gyptii et Amorrhi, filiique Ammon et Philisthiim, 12 Sidonii quoque
et Amalec et Chanaan oppresserunt vos, et clamastis ad me, et erui vos de
manu eorum ? 13 Et tamen reliquistis me, et coluistis deos alienos : idcirco
non addam ut ultra vos liberem : 14 ite, et invocate deos quos elegistis : ipsi
vos liberent in tempore angusti. 15 Dixeruntque filii Israel ad Dominum :
Peccavimus, redde tu nobis quidquid tibi placet : tantum nunc libera nos.
16
Qu dicentes, omnia de finibus suis alienorum deorum idola projecerunt,
et servierunt Domino Deo : qui doluit super miseriis eorum. 17 Itaque filii
Ammon conclamantes in Galaad fixere tentoria, contra quos congregati filii
Israel in Maspha castrametati sunt. 18 Dixeruntque principes Galaad singuli ad
4
231
Judicum
proximos suos : Qui primus ex nobis contra filios Ammon cperit dimicare,
erit dux populi Galaad.
Fuit illo tempore Jephte Galaadites vir fortissimus atque pugnator, fil11
ius mulieris meretricis, qui natus est de Galaad. Habuit autem Galaad
uxorem, de qua suscepit filios : qui postquam creverant, ejecerunt Jephte, di2
centes : Hres in domo patris nostri esse non poteris, quia de altera matre
natus es. 3 Quos ille fugiens atque devitans, habitavit in terra Tob : congregatique sunt ad eum viri inopes, et latrocinantes, et quasi principem sequebantur. 4 In illis diebus pugnabant filii Ammon contra Israel. 5 Quibus acriter
instantibus perrexerunt majores natu de Galaad, ut tollerent in auxilium sui
Jephte de terra Tob : 6 dixeruntque ad eum : Veni et esto princeps noster, et
pugna contra filios Ammon. 7 Quibus ille respondit : Nonne vos estis, qui
odistis me, et ejecistis de domo patris mei ? et nunc venistis ad me necessitate
compulsi. 8 Dixeruntque principes Galaad ad Jephte : Ob hanc igitur causam
nunc ad te venimus, ut proficiscaris nobiscum, et pugnes contra filios Ammon,
sisque dux omnium qui habitant in Galaad. 9 Jephte quoque dixit eis : Si vere
venistis ad me, ut pugnem pro vobis contra filios Ammon, tradideritque eos
Dominus in manus meas, ego ero vester princeps ? 10 Qui responderunt ei :
Dominus, qui hc audit, ipse mediator ac testis est quod nostra promissa faciemus. 11 Abiit itaque Jephte cum principibus Galaad, fecitque eum omnis
populus principem sui. Locutusque est Jephte omnes sermones suos coram
Domino in Maspha.
12
Et misit nuntios ad regem filiorum Ammon, qui ex persona sua dicerent : Quid mihi et tibi est, quia venisti contra me, ut vastares terram meam ?
13
Quibus ille respondit : Quia tulit Israel terram meam, quando ascendit de
gypto, a finibus Arnon usque Jaboc atque Jordanem : nunc ergo cum pace
redde mihi eam. 14 Per quos rursum mandavit Jephte, et imperavit eis ut
dicerent regi Ammon : 15 Hc dicit Jephte : Non tulit Israel terram Moab,
nec terram filiorum Ammon : 16 sed quando de gypto conscenderunt, ambulavit per solitudinem usque ad mare Rubrum, et venit in Cades. 17 Misitque
nuntios ad regem Edom, dicens : Dimitte me ut transeam per terram tuam.
Qui noluit acquiescere precibus ejus. Misit quoque ad regem Moab, qui et
ipse transitum prbere contempsit. Mansit itaque in Cades, 18 et circuivit
ex latere terram Edom et terram Moab : venitque contra orientalem plagam
terr Moab, et castrametatus est trans Arnon : nec voluit intrare terminos
Moab. (Arnon quippe confinium est terr Moab.) 19 Misit itaque Israel nuntios ad Sehon regem Amorrhorum, qui habitabat in Hesebon, et dixerunt ei :
Dimitte ut transeam per terram tuam usque ad fluvium. 20 Qui et ipse Israel
verba despiciens, non dimisit eum transire per terminos suos : sed infinita
multitudine congregata, egressus est contra eum in Jasa, et fortiter resistebat.
21
Tradiditque eum Dominus in manus Israel cum omni exercitu suo : qui percussit eum, et possedit omnem terram Amorrhi habitatoris regionis illius,
22
et universos fines ejus, de Arnon usque Jaboc, et de solitudine usque ad Jordanem. 23 Dominus ergo Deus Israel subvertit Amorrhum, pugnante contra
illum populo suo Israel, et tu nunc vis possidere terram ejus ? 24 nonne ea qu
possidet Chamos deus tuus, tibi jure debentur ? qu autem Dominus Deus
noster victor obtinuit, in nostram cedent possessionem : 25 nisi forte melior
es Balac filio Sephor rege Moab ; aut docere potes, quod jurgatus sit contra
Israel, et pugnaverit contra eum, 26 quando habitavit in Hesebon et viculis
232
Judicum
ejus, et in Aroer et villis illius, vel in cunctis civitatibus juxta Jordanem, per
trecentos annos. Quare tanto tempore nihil super hac repetitione tentastis ?
27
Igitur non ego pecco in te, sed tu contra me male agis, indicens mihi bella
non justa. Judicet Dominus arbiter hujus diei inter Israel, et inter filios Ammon. 28 Noluitque acquiescere rex filiorum Ammon verbis Jephte, qu per
nuntios mandaverat.
29
Factus est ergo super Jephte spiritus Domini, et circuiens Galaad et
Manasse, Maspha quoque Galaad, et inde transiens ad filios Ammon, 30 votum vovit Domino, dicens : Si tradideris filios Ammon in manus meas,
31
quicumque primus fuerit egressus de foribus domus me, mihique occurrerit revertenti cum pace a filiis Ammon, eum holocaustum offeram Domino.
32
Transivitque Jephte ad filios Ammon, ut pugnaret contra eos : quos tradidit
Dominus in manus ejus. 33 Percussitque ab Aroer usque dum venias in Mennith, viginti civitates, et usque ad Abel, qu est vineis consita, plaga magna
nimis : humiliatique sunt filii Ammon a filiis Israel.
34
Revertente autem Jephte in Maspha domum suam, occurrit ei unigenita
filia sua cum tympanis et choris : non enim habebat alios liberos. 35 Qua
visa, scidit vestimenta sua, et ait : Heu me, filia mea ! decepisti me, et ipsa
decepta es : aperui enim os meum ad Dominum, et aliud facere non potero.
36
Cui illa respondit : Pater mi, si aperuisti os tuum ad Dominum, fac mihi
quodcumque pollicitus es, concessa tibi ultione atque victoria de hostibus tuis.
37
Dixitque ad patrem : Hoc solum mihi prsta quod deprecor : dimitte me
ut duobus mensibus circumeam montes, et plangam virginitatem meam cum
sodalibus meis. 38 Cui ille respondit : Vade. Et dimisit eam duobus mensibus.
Cumque abiisset cum sociis ac sodalibus suis, flebat virginitatem suam in
montibus. 39 Expletisque duobus mensibus, reversa est ad patrem suum, et
fecit ei sicut voverat, qu ignorabat virum. Exinde mos increbruit in Israel,
et consuetudo servata est, 40 ut post anni circulum conveniant in unum fili
Israel, et plangant filiam Jephte Galaadit diebus quatuor.
Ecce autem in Ephraim orta est seditio : nam transeuntes contra
12
aquilonem, dixerunt ad Jephte : Quare vadens ad pugnam contra filios Ammon, vocare nos noluisti, ut pergeremus tecum ? igitur incendemus
domum tuam. 2 Quibus ille respondit : Disceptatio erat mihi et populo meo
contra filios Ammon vehemens : vocavique vos, ut prberetis mihi auxilium, et facere noluistis. 3 Quod cernens, posui animam meam in manibus
meis, transivique ad filios Ammon, et tradidit eos Dominus in manus meas.
Quid commerui, ut adversum me consurgatis in prlium ? 4 Vocatis itaque
ad se cunctis viris Galaad, pugnabat contra Ephraim : percusseruntque viri
Galaad Ephraim, quia dixerat : Fugitivus est Galaad de Ephraim, et habitat in
medio Ephraim et Manasse. 5 Occupaveruntque Galaadit vada Jordanis, per
qu Ephraim reversurus erat. Cumque venisset ad ea de Ephraim numero,
fugiens, atque dixisset : Obsecro ut me transire permittatis : dicebant ei Galaadit : Numquid Ephrathus es ? quo dicente : Non sum : 6 interrogabant
eum : Dic ergo Scibboleth, quod interpretatur Spica. Qui respondebat : Sibboleth : eadem littera spicam exprimere non valens. Statimque apprehensum
jugulabant in ipso Jordanis transitu. Et ceciderunt in illo tempore de Ephraim
quadraginta duo millia.
7
Judicavit itaque Jephte Galaadites Israel sex annis : et mortuus est, ac
sepultus in civitate sua Galaad.
233
Judicum
8
Post hunc judicavit Israel Abesan de Bethlehem : 9 qui habuit triginta
filios, et totidem filias, quas emittens foras, maritis dedit, et ejusdem numeri
filiis suis accepit uxores, introducens in domum suam. Qui septem annis
judicavit Israel : 10 mortuusque est, ac sepultus in Bethlehem. 11 Cui successit Ahialon Zabulonites : et judicavit Israel decem annis : 12 mortuusque
est, ac sepultus in Zabulon. 13 Post hunc judicavit Israel Abdon filius Illel
Pharathonites : 14 qui habuit quadraginta filios, et triginta ex eis nepotes, ascendentes super septuaginta pullos asinarum. Et judicavit Israel octo annis :
15
mortuusque est, ac sepultus in Pharathon terr Ephraim, in monte Amalec.
234
Judicum
hi accipiatis uxorem. 3 Cui dixerunt pater et mater sua : Numquid non est
mulier in filiabus fratrum tuorum, et in omni populo meo, quia vis accipere
uxorem de Philisthiim, qui incircumcisi sunt ? Dixitque Samson ad patrem
suum : Hanc mihi accipe : quia placuit oculis meis. 4 Parentes autem ejus nesciebant quod res a Domino fieret, et qureret occasionem contra Philisthiim :
eo enim tempore Philisthiim dominabantur Israeli. 5 Descendit itaque Samson
cum patre suo et matre in Thamnatha. Cumque venissent ad vineas oppidi,
apparuit catulus leonis svus, et rugiens, et occurrit ei. 6 Irruit autem spiritus
Domini in Samson, et dilaceravit leonem, quasi hdum in frustra discerpens,
nihil omnino habens in manu : et hoc patri et matri noluit indicare. 7 Descenditque, et locutus est mulieri qu placuerat oculis ejus. 8 Et post aliquot
dies revertens ut acciperet eam, declinavit ut videret cadaver leonis, et ecce
examen apum in ore leonis erat ac favus mellis. 9 Quem cum sumpsisset in
manibus comedebat in via : veniensque ad patrem suum et matrem, dedit eis
partem, qui et ipsi comederunt : nec tamen eis voluit indicare quod mel de
corpore leonis assumpserat.
10
Descendit itaque pater ejus ad mulierem, et fecit filio suo Samson convivium : sic enim juvenes facere consueverant. 11 Cum ergo cives loci illius
vidissent eum, dederunt ei sodales triginta ut essent cum eo. 12 Quibus locutus
est Samson : Proponam vobis problema : quod si solveritis mihi intra septem
dies convivii, dabo vobis triginta sindones, et totidem tunicas : 13 sin autem
non potueritis solvere, vos dabitis mihi triginta sindones, et ejusdem numeri
tunicas. Qui responderunt ei : Propone problema, ut audiamus. 14 Dixitque
eis :
De comedente exivit cibus,
et de forti egressa est dulcedo.
Nec potuerunt per tres dies propositionem solvere. 15 Cumque adesset
dies septimus, dixerunt ad uxorem Samson : Blandire viro tuo et suade ei
ut indicet tibi quid significet problema : quod si facere nolueris, incendemus
te, et domum patris tui : an idcirco vocastis nos ad nuptias ut spoliaretis ?
16
Qu fundebat apud Samson lacrimas, et qurebatur, dicens : Odisti me, et
non diligis : idcirco problema, quod proposuisti filiis populi mei, non vis mihi
exponere. At ille respondit : Patri meo et matri nolui dicere : et tibi indicare
potero ? 17 Septem igitur diebus convivii flebat ante eum : tandemque die
septimo cum ei esset molesta, exposuit. Qu statim indicavit civibus suis.
18
Et illi dixerunt ei die septimo ante solis occubitum :
Quid dulcius melle,
et quid fortius leone ?
Qui ait ad eos :
235
Judicum
236
Judicum
incircumcisorum. 19 Aperuit itaque Dominus molarem dentem in maxilla asini, et egress sunt ex eo aqu. Quibus haustis, refocillavit spiritum, et vires
recepit. Idcirco appellatum est nomen loci illius, Fons invocantis de maxilla,
usque in prsentem diem. 20 Judicavitque Israel in diebus Philisthiim viginti
annis.
Abiit quoque in Gazam, et vidit ibi mulierem meretricem, ingressusque
16
est ad eam. Quod cum audissent Philisthiim, et percrebruisset apud
eos intrasse urbem Samson, circumdederunt eum, positis in porta civitatis
2
custodibus : et ibi tota nocte cum silentio prstolantes, ut facto mane exeuntem occiderent. 3 Dormivit autem Samson usque ad medium noctem : et
inde consurgens, apprehendit ambas port fores cum postibus suis et sera,
impositasque humeris suis portavit ad verticem montis, qui respicit Hebron.
4
Post hc amavit mulierem, qu habitabat in valle Sorec, et vocabatur
Dalila. 5 Veneruntque ad eam principes Philisthinorum, atque dixerunt :
Decipe eum, et disce ab illo, in quo habeat tantam fortitudinem, et quomodo eum superare valeamus, et vinctum affligere : quod si feceris, dabimus tibi
singuli mille et centum argenteos. 6 Locuta est ergo Dalila ad Samson : Dic mihi, obsecro, in quo sit tua maxima fortitudo, et quid sit quo ligatus erumpere
nequeas ? 7 Cui respondit Samson : Si septem nerviceis funibus necdum siccis, et adhuc humentibus, ligatus fuero, infirmus ero ut ceteri homines. 8 Attuleruntque ad eam satrap Philisthinorum septem funes, ut dixerat : quibus
vinxit eam, 9 latentibus apud se insidiis, et in cubiculo finem rei expectantibus : clamavitque ad eum : Philisthiim super te, Samson. Qui rupit vincula,
quomodo si rumpat quis filum de stupp tortum putamine, cum odorem ignis acceperit : et non est cognitum in quo esset fortitudo ejus. 10 Dixitque
ad eum Dalila : Ecce illusisti mihi, et falsum locutus es : saltem nunc indica
mihi quo ligari debeas. 11 Cui ille respondit : Si ligatus fuero novis funibus,
qui numquam fuerunt in opere, infirmus ero, et aliorum hominum similis.
12
Quibus rursum Dalila vinxit eum, et clamavit : Philisthiim super te, Samson : in cubiculo insidiis prparatis. Qui ita rupit vincula quasi fila telarum.
13
Dixitque Dalila rursum ad eum : Usquequo decipis me, et falsum loqueris ?
ostende quo vinciri debeas. Cui respondit Samson : Si septem crines capitis
mei cum licio plexueris, et clavum his circumligatum terr fixeris, infirmus
ero. 14 Quod cum fecisset Dalila, dixit ad eum : Philisthiim super te, Samson.
Qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio.
15
Dixitque ad eum Dalila : Quomodo dicis quod amas me, cum animus
tuus non sit mecum ? Per tres vices mentitus es mihi, et noluisti dicere in
quo sit maxima fortitudo tua. 16 Cumque molesta esset ei, et per multos dies
jugiter adhreret, spatium ad quietem non tribuens, defecit anima ejus, et
ad mortem usque lassata est. 17 Tunc aperiens veritatem rei, dixit ad eam :
Ferrum numquam ascendit super caput meum, quia nazarus, id est, consecratus Deo, sum de utero matris me : si rasum fuerit caput meum, recedet a
me fortitudo mea, et deficiam, eroque sicut ceteri homines. 18 Vidensque illa
quod confessus ei esset omnem animum suum, misit ad principes Philisthinorum ac mandavit : Ascende adhuc semel, quia nunc mihi aperuit cor suum.
Qui ascenderunt assumpta pecunia, quam promiserant. 19 At illa dormire eum
fecit super genua sua, et in sinu suo reclinare caput. Vocavitque tonsorem, et
rasit septem crines ejus, et cpit abigere eum, et a se repellere : statim enim
ab eo fortitudo discessit. 20 Dixitque : Philisthiim super te, Samson. Qui de
237
Judicum
somno consurgens, dixit in animo suo : Egrediar sicut ante feci, et me excutiam : nesciens quod recessisset ab eo Dominus. 21 Quem cum apprehendissent
Philisthiim, statim eruerunt oculos ejus, et duxerunt Gazam vinctum catenis,
et clausum in carcere molere fecerunt.
22
Jamque capilli ejus renasci cperunt. 23 Et principes Philisthinorum convenerunt in unum ut immolarent hostias magnificas Dagon deo suo, et epularentur, dicentes : Tradidit deus noster inimicum nostrum Samson in manus
nostras. 24 Quod etiam populus videns, laudabat deum suum, eademque dicebat : Tradidit deus noster adversarium nostrum in manus nostras, qui delevit
terram nostram, et occidit plurimos. 25 Ltantesque per convivia, sumptis
jam epulis, prceperunt ut vocaretur Samson, et ante eos luderet. Qui adductus de carcere ludebat ante eos, feceruntque eum stare inter duas columnas.
26
Qui dixit puero regenti gressus suos : Dimitte me, ut tangam columnas,
quibus omnis imminet domus, et recliner super eas, et paululum requiescam.
27
Domus autem erat plena virorum ac mulierum, et erant ibi omnes principes
Philisthinorum, ac de tecto et solario circiter tria millia utriusque sexus spectantes ludentem Samson. 28 At ille invocato Domino ait : Domine Deus, memento mei, et redde mihi nunc fortitudinem pristinam, Deus meus, ut ulciscar me de hostibus meis, et pro amissione duorum luminum unam ultionem
recipiam. 29 Et apprehendens ambas columnas quibus innitebatur domus, alteramque earum dextera et alteram lva tenens, 30 ait : Moriatur anima mea
cum Philisthiim. Concussisque fortiter columnis, cecidit domus super omnes
principes, et ceteram multitudinem qu ibi erat : multoque plures interfecit
moriens, quam ante vivus occiderat. 31 Descendentes autem fratres ejus et
universa cognatio, tulerunt corpus ejus, et sepelierunt inter Saraa et Esthaol
in sepulchro patris sui Manue : judicavitque Israel viginti annis.
Fuit eo tempore vir quidam de monte Ephraim nomine Michas, 2 qui
dixit matri su : Mille et centum argenteos, quos separaveras tibi, et
super quibus me audiente juraveras, ecce ego habeo, et apud me sunt. Cui
illa respondit : Benedictus filius meus Domino. 3 Reddidit ergo eos matri
su, qu dixerat ei : Consecravi et vovi hoc argentum Domino, ut de manu
mea suscipiat filius meus, et faciat sculptile atque conflatile : et nunc trado
illud tibi. 4 Reddidit igitur eos matri su : qu tulit ducentos argenteos, et
dedit eos argentario, ut faceret ex eis sculptile atque conflatile, quod fuit in
domo Mich. 5 Qui diculam quoque in ea deo separavit, et fecit ephod, et
theraphim, id est, vestem sacerdotalem, et idola : implevitque unius filiorum
suorum manum, et factus est ei sacerdos. 6 In diebus illis non erat rex in Israel,
sed unusquisque quod sibi rectum videbatur, hoc faciebat.
7
Fuit quoque alter adolescens de Bethlehem Juda, ex cognatione ejus :
eratque ipse Levites, et habitabat ibi. 8 Egressusque de civitate Bethlehem,
peregrinari voluit ubicumque sibi commodum reperisset. Cumque venisset in
montem Ephraim, iter faciens, et declinasset parumper in domum Mich, 9 interrogatus est ab eo unde venisset. Qui respondit : Levita sum de Bethlehem
Juda, et vado ut habitem ubi potuero, et utile mihi esse perspexero. 10 Dixitque
Michas : Mane apud me, et esto mihi parens ac sacerdos : daboque tibi per
annos singulos decem argenteos, ac vestem duplicem, et qu ad victum sunt
necessaria. 11 Acquievit, et mansit apud hominem, fuitque illi quasi unus de
filiis. 12 Implevitque Michas manum ejus, et habuit puerum sacerdotem apud
17
238
Judicum
se : 13 Nunc scio, dicens, quod benefaciet mihi Deus habenti Levitici generis
sacerdotem.
In diebus illis non erat rex in Israel, et tribus Dan qurebat posses18
sionem sibi, ut habitaret in ea : usque ad illum enim diem inter ceteras
tribus sortem non acceperat. Miserunt ergo filii Dan stirpis et famili su
2
quinque viros fortissimos de Saraa et Esthaol, ut explorarent terram, et diligenter inspicerent : dixeruntque eis : Ite, et considerate terram. Qui cum
pergentes venissent in montem Ephraim, et intrassent domum Mich, requieverunt ibi : 3 et agnoscentes vocem adolescentis Levit, utentesque illius diversorio, dixerunt ad eum : Quis te huc adducit ? quid hic agis ?
quam ob causam huc venire voluisti ? 4 Qui respondit eis : Hc et hc
prstitit mihi Michas, et me mercede conduxit, ut sim ei sacerdos. 5 Rogaverunt autem eum ut consuleret Dominum ut scire possent an prospero
itinere pergerent, et res haberet effectum. 6 Qui respondit eis : Ite in pace :
Dominus respicit viam vestram, et iter quo pergitis. 7 Euntes igitur quinque
viri venerunt Lais : videruntque populum habitantem in ea absque ullo timore, juxta consuetudinem Sidoniorum, securum et quietum, nullo ei penitus
resistente, magnarumque opum, et procul a Sidone atque a cunctis hominibus
separatum.
8
Reversique ad fratres suos in Saraa et Esthaol, et quid egissent sciscitantibus responderunt : 9 Surgite, ascendamus ad eos : vidimus enim terram valde opulentam et uberem. Nolite negligere, nolite cessare : eamus, et
possideamus eam : nullus erit labor. 10 Intrabimus ad securos, in regionem
latissimam, tradetque nobis Dominus locum, in quo nullius rei est penuria
eorum qu gignuntur in terra. 11 Profecti igitur sunt de cognatione Dan, id
est, de Saraa et Esthaol, sexcenti viri accincti armis bellicis, 12 ascendentesque
manserunt in Cariathiarim Jud : qui locus ex eo tempore Castrorum Dan
nomen accepit, et est post tergum Cariathiarim. 13 Inde transierunt in montem Ephraim. Cumque venissent ad domum Mich, 14 dixerunt quinque viri,
qui prius missi fuerant ad considerandam terram Lais, ceteris fratribus suis : Nostis quod in domibus istis sit ephod, et theraphim, et sculptile, atque
conflatile : videte quid vobis placeat.
15
Et cum paululum declinassent, ingressi sunt domum adolescentis Levit, qui erat in domo Mich : salutaveruntque eum verbis pacificis. 16 Sexcenti autem viri ita ut erant armati, stabant ante ostium. 17 At illi, qui ingressi
fuerant domum juvenis, sculptile, et ephod, et theraphim, atque conflatile
tollere nitebantur, et sacerdos stabat ante ostium, sexcentis viris fortissimis
haud procul expectantibus. 18 Tulerunt igitur qui intraverant sculptile, ephod,
et idola, atque conflatile. Quibus dixit sacerdos : Quid facitis ? 19 Cui responderunt : Tace et pone digitum super os tuum : venique nobiscum, ut
habeamus te patrem, ac sacerdotem. Quid tibi melius est, ut sis sacerdos in
domo unius viri, an in una tribu et familia in Israel ? 20 Quod cum audisset,
acquievit sermonibus eorum, et tulit ephod, et idola, ac sculptile, et profectus
est cum eis. 21 Qui cum pergerent, et ante se ire fecissent parvulos ac jumenta, et omne quod erat pretiosum, 22 et jam a domo Mich essent procul, viri
qui habitabant in dibus Mich conclamantes secuti sunt, 23 et post tergum
clamare cperunt. Qui cum respexissent, dixerunt ad Micham : Quid tibi
vis ? cur clamas ? 24 Qui respondit : Deos meos, quos mihi feci, tulistis, et
sacerdotem, et omnia qu habeo, et dicitis : Quid tibi est ? 25 Dixeruntque ei
239
Judicum
filii Dan : Cave ne ultra loquaris ad nos, et veniant ad te viri animo concitati,
et ipse cum omni domo tua pereas. 26 Et sic cpto itinere perrexerunt. Videns
autem Michas quod fortiores se essent, reversus est in domum suam.
27
Sexcenti autem viri tulerunt sacerdotem, et qu supra diximus :
veneruntque in Lais ad populum quiescentem atque securum, et percusserunt
eos in ore gladii : urbemque incendio tradiderunt, 28 nullo penitus ferente prsidium, eo quod procul habitarent a Sidone, et cum nullo hominum haberent
quidquam societatis ac negotii. Erat autem civitas sita in regione Rohob :
quam rursum exstruentes habitaverunt in ea, 29 vocato nomine civitatis Dan,
juxta vocabulum patris sui, quem genuerat Israel, qu prius Lais dicebatur.
30
Posueruntque sibi sculptile, et Jonathan filium Gersam filii Moysi ac filios
ejus sacerdotes in tribu Dan, usque ad diem captivitatis su. 31 Mansitque
apud eos idolum Mich omni tempore quo fuit domus Dei in Silo. In diebus
illis non erat rex in Israel.
Fuit quidam vir Levites habitans in latere montis Ephraim, qui accepit
19
uxorem de Bethlehem Juda : qu reliquit eum, et reversa est in domum patris sui in Bethlehem, mansitque apud eum quatuor mensibus. Se2
cutusque est eam vir suus, volens reconciliari ei, atque blandiri, et secum
reducere, habens in comitatu puerum et duos asinos : qu suscepit eum, et
introduxit in domum patris sui. Quod cum audisset socer ejus, eumque vidisset, occurrit ei ltus, 4 et amplexatus est hominem. Mansitque gener in domo
soceri tribus diebus, comedens cum eo et bibens familiariter. 5 Die autem
quarto de nocte consurgens, proficisci voluit : quem tenuit socer, et ait ad
eum : Gusta prius pauxillum panis, et conforta stomachum, et sic proficisceris. 6 Sederuntque simul, ac comederunt et biberunt. Dixitque pater puell
ad generum suum : Quso te ut hodie hic maneas, pariterque ltemur. 7 At
ille consurgens, cpit velle proficisci. Et nihilominus obnixe eum socer tenuit, et apud se fecit manere. 8 Mane autem facto, parabat Levites iter. Cui
socer rursum : Oro te, inquit, ut paululum cibi capias, et assumptis viribus
donec increscat dies, postea proficiscaris. Comederunt ergo simul. 9 Surrexitque adolescens, ut pergeret cum uxore sua et puero. Cui rursum locutus est
socer : Considera quod dies ad occasum declivior sit, et propinquat ad vesperum : mane apud me etiam hodie, et duc ltum diem, et cras proficisceris
ut vadas in domum tuam. 10 Noluit gener acquiescere sermonibus ejus : sed
statim perrexit, et venit contra Jebus, qu altero nomine vocatur Jerusalem,
ducens secum duos asinos onustos, et concubinam.
11
Jamque erant juxta Jebus, et dies mutabatur in noctem : dixitque puer
ad dominum suum : Veni, obsecro : declinemus ad urbem Jebusorum, et
maneamus in ea. 12 Cui respondit dominus : Non ingrediar oppidum gentis alien, qu non est de filiis Israel : sed transibo usque Gabaa, 13 et cum
illuc pervenero, manebimus in ea, aut certe in urbe Rama. 14 Transierunt
ergo Jebus, et cptum carpebant iter, occubuitque eis sol juxta Gabaa, qu
est in tribu Benjamin : 15 diverteruntque ad eam, ut manerent ibi. Quo cum
intrassent, sedebant in platea civitatis, et nullus eos recipere voluit hospitio.
16
Et ecce, apparuit homo senex, revertens de agro et de opere suo vesperi, qui
et ipse de monte erat Ephraim, et peregrinus habitabat in Gabaa : homines
autem regionis illius erant filii Jemini. 17 Elevatisque oculis, vidit senex sedentem hominem cum sarcinulis suis in platea civitatis, et dixit ad eum : Unde
venis ? et quo vadis ? 18 Qui respondit ei : Profecti sumus de Bethlehem Juda,
240
Judicum
et pergimus ad locum nostrum, qui est in latere montis Ephraim, unde ieramus in Bethlehem : et nunc vadimus ad domum Dei, nullusque sub tectum
suum nos vult recipere, 19 habentes paleas et fnum in asinorum pabulum, et
panem ac vinum in meos et ancill tu usus, et pueri qui mecum est : nulla re
indigemus nisi hospitio. 20 Cui respondit senex : Pax tecum sit, ego prbebo
omnia qu necessaria sunt : tantum, quso, ne in platea maneas. 21 Introduxitque eum in domum suam, et pabulum asinis prbuit : ac postquam laverunt
pedes suos, recepit eos in convivium.
22
Illis epulantibus, et post laborem itineris cibo et potu reficientibus corpora, venerunt viri civitatis illius, filii Belial (id est, absque jugo), et circumdantes domum senis, fores pulsare cperunt, clamantes ad dominum domus
atque dicentes : Educ virum, qui ingressus est domum tuam, ut abutamur eo.
23
Egressusque est ad eos senex, et ait : Nolite, fratres, nolite facere malum
hoc, quia ingressus est homo hospitium meum : et cessate ab hac stultitia.
24
Habeo filiam virginem, et hic homo habet concubinam : educam eas ad vos,
ut humilietis eas, et vestram libidinem compleatis : tantum, obsecro, ne scelus
hoc contra naturam operemini in virum. 25 Nolebant acquiescere sermonibus
illius : quod cernens homo, eduxit ad eos concubinam suam, et eis tradidit
illudendam : qua cum tota nocte abusi essent, dimiserunt eam mane. 26 At
mulier, recedentibus tenebris, venit ad ostium domus, ubi manebat dominus
suus, et ibi corruit. 27 Mane facto, surrexit homo, et aperuit ostium, ut cptam expleret viam : et ecce concubina ejus jacebat ante ostium sparsis in limine
manibus. 28 Cui ille, putans eam quiescere, loquebatur : Surge, et ambulemus.
Qua nihil respondente, intelligens quod erat mortua, tulit eam, et imposuit
asino, reversusque est in domum suam. 29 Quam cum esset ingressus, arripuit
gladium, et cadaver uxoris cum ossibus suis in duodecim partes ac frustra
concidens, misit in omnes terminos Israel. 30 Quod cum vidissent singuli,
conclamabant : Numquam res talis facta est in Israel, ex eo die quo ascenderunt patres nostri de gypto usque in prsens tempus : ferte sententiam,
et in commune decernite quid facto opus sit.
Egressi itaque sunt omnes filii Israel, et pariter congregati, quasi vir un20
us, de Dan usque Bersabee, et terra Galaad, ad Dominum in Maspha.
Omnesque anguli populorum, et cunct tribus Israel in ecclesiam populi
2
Dei convenerunt, quadringenta millia peditum pugnatorum. 3 (Nec latuit filios Benjamin quod ascendissent filii Israel in Maspha.) Interrogatusque Levita, maritus mulieris interfect, quomodo tantum scelus perpetratum esset,
4
respondit : Veni in Gabaa Benjamin cum uxore mea, illucque diverti : 5 et
ecce homines civitatis illius circumdederunt nocte domum in qua manebam,
volentes me occidere, et uxorem meam incredibili furore libidinis vexantes,
denique mortua est. 6 Quam arreptam, in frustra concidi, misique partes in
omnes terminos possessionis vestr : quia numquam tantum nefas, et tam
grande piaculum, factum est in Israel. 7 Adestis, omnes filii Israel : decernite
quid facere debeatis. 8 Stansque omnis populus, quasi unius hominis sermone
respondit : Non recedemus in tabernacula nostra, nec suam quisquam intrabit
domum : 9 sed hoc contra Gabaa in commune faciamus. 10 Decem viri eligantur e centum ex omnibus tribubus Israel, et centum de mille, et mille de decem
millibus, ut comportent exercitui cibaria, et possimus pugnare contra Gabaa
Benjamin, et reddere ei pro scelere, quod meretur. 11 Convenitque universus
Israel ad civitatem, quasi homo unus eadem mente, unoque consilio.
241
Judicum
12
Et miserunt nuntios ad omnem tribum Benjamin, qui dicerent : Cur
tantum nefas in vobis repertum est ? 13 Tradite homines de Gabaa, qui
hoc flagitium perpetrarunt, ut moriantur, et auferatur malum de Israel. Qui
noluerunt fratrum suorum filiorum Israel audire mandatum : 14 sed ex cunctis
urbibus, qu sortis su erant, convenerunt in Gabaa, ut illis ferrent auxilium,
et contra universum populum Israel dimicarent. 15 Inventique sunt viginti
quinque millia de Benjamin educentium gladium, prter habitatores Gabaa,
16
qui septingenti erant viri fortissimi, ita sinistra ut dextra prliantes : et
sic fundis lapides ad certum jacientes, ut capillum quoque possent percutere,
et nequaquam in alteram partem ictus lapidis deferretur. 17 Virorum quoque
Israel, absque filiis Benjamin, inventa sunt quadringenta millia educentium
gladium, et paratorum ad pugnam.
18
Qui surgentes venerunt in domum Dei, hoc est, in Silo : consulueruntque Deum, atque dixerunt : Quis erit in exercitu nostro princeps certaminis
contra filios Benjamin ? Quibus respondit Dominus : Judas sit dux vester.
19
Statimque filii Israel surgentes mane, castrametati sunt juxta Gabaa : 20 et
inde procedentes ad pugnam contra Benjamin, urbem oppugnare cperunt.
21
Egressique filii Benjamin de Gabaa, occiderunt de filiis Israel die illo viginti
duo millia virorum. 22 Rursum filii Israel et fortitudine et numero confidentes,
in eodem loco in quo prius certaverant, aciem direxerunt : 23 ita tamen ut
prius ascenderent et flerent coram Domino usque ad noctem, consulerentque
eum, et dicerent : Debeo ultra procedere ad dimicandum contra filios Benjamin fratres meos, an non ? Quibus ille respondit : Ascendite ad eos, et inite
certamen. 24 Cumque filii Israel altera die contra filios Benjamin ad prlium
processissent, 25 eruperunt filii Benjamin de portis Gabaa : et occurrentes eis
tanta in illos cde bacchati sunt, ut decem et octo millia virorum educentium
gladium prosternerent.
26
Quam ob rem omnes filii Israel venerunt in domum Dei, et sedentes
flebant coram Domino : jejunaveruntque die illo usque ad vesperam, et obtulerunt ei holocausta, atque pacificas victimas, 27 et super statu suo interrogaverunt. Eo tempore ibi erat arca fderis Dei, 28 et Phinees filius Eleazari filii
Aaron prpositus domus. Consuluerunt igitur Dominum, atque dixerunt :
Exire ultra debemus ad pugnam contra filios Benjamin fratres nostros, an quiescere ? Quibus ait Dominus : Ascendite : cras enim tradam eos in manus
vestras. 29 Posueruntque filii Israel insidias per circuitum urbis Gabaa : 30 et
tertia vice, sicut semel et bis, contra Benjamin exercitum produxerunt. 31 Sed et
filii Benjamin audacter eruperunt de civitate, et fugientes adversarios longius
persecuti sunt, ita ut vulnerarent ex eis sicut primo die et secundo, et cderent per duas semitas vertentes terga, quarum una ferebatur in Bethel et altera
in Gabaa, atque prosternerent triginta circiter viros : 32 putaverunt enim solito
eos more cedere. Qui fugam arte simulantes inierunt consilium ut abstraherent eos de civitate, et quasi fugientes ad supradictas semitas perducerent.
33
Omnes itaque filii Israel surgentes de sedibus suis, tetenderunt aciem in loco
qui vocatur Baalthamar. Insidi quoque, qu circa urbem erant, paulatim se
aperire cperunt, 34 et ab occidentali urbis parte procedere. Sed et alia decem
millia virorum de universo Israel, habitatores urbis ad certamina provocabant.
Ingravatumque est bellum contra filios Benjamin : et non intellexerunt quod
ex omni parte illis instaret interitus. 35 Percussitque eos Dominus in conspectu filiorum Israel, et interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque millia, et
centum viros, omnes bellatores et educentes gladium.
242
Judicum
36
Filii autem Benjamin cum se inferiores esse vidissent, cperunt fugere.
Quod cernentes filii Israel, dederunt eis ad fugiendum locum, ut ad prparatas insidias devenirent, quas juxta urbem posuerant. 37 Qui cum repente
de latibulis surrexissent, et Benjamin terga cdentibus daret, ingressi sunt
civitatem, et percusserunt eam in ore gladii. 38 Signum autem dederant filii
Israel his quos in insidiis collocaverant, ut postquam urbem cepissent, ignem
accenderent : ut ascendente in altum fumo, captam urbem demonstrarent.
39
Quod cum cernerent filii Israel in ipso certamine positi (putaverunt enim filii Benjamin eos fugere, et instantius persequebantur, csis de exercitu
eorum triginta viris), 40 et viderent quasi columnam fumi de civitate conscendere : Benjamin quoque aspiciens retro, cum captam cerneret civitatem, et
flammas in sublime ferri : 41 qui prius simulaverant fugam, versa facie fortius
resistebant. Quod cum vidissent filii Benjamin, in fugam versi sunt, 42 et ad
viam deserti ire cperunt, illuc quoque eos adversariis persequentibus : sed
et hi qui urbem succenderant, occurrerunt eis. 43 Atque ita factum est, ut ex
utraque parte ab hostibus cderentur, nec erat ulla requies morientium. Ceciderunt, atque prostrati sunt ad orientalem plagam urbis Gabaa. 44 Fuerunt
autem qui in eodem loco interfecti sunt, decem et octo millia virorum, omnes
robustissimi pugnatores.
45
Quod cum vidissent qui remanserant de Benjamin, fugerunt in solitudinem : et pergebant ad petram, cujus vocabulum est Remmon. In illa
quoque fuga palantes, et in diversa tendentes, occiderunt quinque millia virorum. Et cum ultra tenderent, persecuti sunt eos, et interfecerunt etiam alia
duo millia. 46 Et sic factum est, ut omnes qui ceciderant de Benjamin in diversis locis essent viginti quinque millia pugnatores ad bella promptissimi.
47
Remanserunt itaque de omni numero Benjamin, qui evadere et fugere in
solitudinem potuerunt, sexcenti viri : sederuntque in petra Remmon mensibus quatuor. 48 Regressi autem filii Israel, omnes reliquias civitatis a viris
usque ad jumenta gladio percusserunt, cunctasque urbes et viculos Benjamin
vorax flamma consumpsit.
243
Judicum
244
Liber Ruth
diebus unius judicis, quando judices prerant, facta est fames in terra.
1cumInAbiitque
homo de Bethlehem Juda, ut peregrinaretur in regione Moabitide
uxore sua ac duobus liberis.
Ipse vocabatur Elimelech, et uxor ejus
2
ubicumque clementis in me patrisfamilias reperero gratiam. Cui illa respondit : Vade, filia mea. 3 Abiit itaque et colligebat spicas post terga metentium.
Accidit autem ut ager ille haberet dominum nomine Booz, qui erat de cogna-
Ruth
246
Ruth
lens autem Booz decem viros de senioribus civitatis, dixit ad eos : Sedete hic.
3
Quibus sedentibus, locutus est ad propinquum : Partem agri fratris nostri Elimelech vendet Noemi, qu reversa est de regione Moabitide : 4 quod
audire te volui, et tibi dicere coram cunctis sedentibus, et majoribus natu de
populo meo. Si vis possidere jure propinquitatis, eme, et posside : sin autem
displicet tibi, hoc ipsum indica mihi, ut sciam quid facere debeam : nullus
enim est propinquus, excepto te, qui prior es, et me, qui secundus sum. At
ille respondit : Ego agrum emam. 5 Cui dixit Booz : Quando emeris agrum
de manu mulieris, Ruth quoque Moabitidem, qu uxor defuncti fuit, debes
accipere : ut suscites nomen propinqui tui in hreditate sua. 6 Qui respondit : Cedo juri propinquitatis : neque enim posteritatem famili me delere
debeo : tu meo utere privilegio, quo me libenter carere profiteor. 7 Hic autem
erat mos antiquitus in Israel inter propinquos, ut siquando alter alteri suo juri
cedebat, ut esset firma concessio, solvebat homo calceamentum suum, et dabat
proximo suo : hoc erat testimonium cessionis in Israel. 8 Dixit ergo propinquo
suo Booz : Tolle calceamentum tuum. Quod statim solvit de pede suo. 9 At
ille majoribus natu, et universo populo : Testes vos, inquit, estis hodie, quod
possederim omnis qu fuerunt Elimelech, et Chelion, et Mahalon, tradente
Noemi ; 10 et Ruth Moabitidem, uxorem Mahalon, in conjugium sumpserim,
ut suscitem nomen defuncti in hreditate sua, ne vocabulum ejus de familia sua ac fratribus et populo deleatur. Vos, inquam, hujus rei testes estis.
11
Respondit omnis populus, qui erat in porta, et majores natu : Nos testes
sumus : faciat Dominus hanc mulierem, qu ingreditur domum tuam, sicut
Rachel et Liam, qu dificaverunt domum Israel : ut sit exemplum virtutis
247
Ruth
248
tque Phenenn filii : Ann autem non erant liberi. 3 Et ascendebat vir ille
de civitate sua statutis diebus, ut adoraret et sacrificaret Domino exercituum
in Silo. Erant autem ibi duo filii Heli, Ophni et Phinees, sacerdotes Domini. 4 Venit ergo dies, et immolavit Elcana, deditque Phenenn uxori su, et
cunctis filiis ejus et filiabus, partes : 5 Ann autem dedit partem unam tristis,
quia Annam diligebat. Dominus autem concluserat vulvam ejus. 6 Affligebat
quoque eam mula ejus, et vehementer angebat, in tantum ut exprobraret
quod Dominus conclusisset vulvam ejus : 7 sicque faciebat per singulos annos : cum redeunte tempore ascenderent ad templum Domini, et sic provocabat eam : porro illa flebat, et non capiebat cibum. 8 Dixit ergo ei Elcana vir
suus : Anna, cur fles ? et quare non comedis ? et quam ob rem affligitur cor
tuum ? numquid non ego melior tibi sum, quam decem filii ?
9
Surrexit autem Anna postquam comederat et biberat in Silo. Et Heli sacerdote sedente super sellam ante postes templi Domini, 10 cum esset Anna
amaro animo, oravit ad Dominum, flens largiter, 11 et votum vovit, dicens :
Domine exercituum, si respiciens videris afflictionem famul tu, et recordatus mei fueris, nec oblitus ancill tu, dederisque serv tu sexum virilem :
dabo eum Domino omnibus diebus vit ejus, et novacula non ascendet super
caput ejus.
12
Factum est autem, cum illa multiplicaret preces coram Domino, ut Heli
observaret os ejus. 13 Porro Anna loquebatur in corde suo, tantumque labia
illius movebantur, et vox penitus non audiebatur. stimavit ergo eam Heli
temulentam, 14 dixitque ei : Usquequo ebria eris ? digere paulisper vinum,
quo mades. 15 Respondens Anna : Nequaquam, inquit, domine mi : nam
mulier infelix nimis ego sum : vinumque et omne quod inebriare potest, non
bibi, sed effudi animam meam in conspectu Domini. 16 Ne reputes ancillam
tuam quasi unam de filiabus Belial : quia ex multitudine doloris et mroris
mei locuta sum usque in prsens. 17 Tunc Heli ait ei : Vade in pace : et Deus
Israel det tibi petitionem tuam quam rogasti eum. 18 Et illa dixit : Utinam
inveniat ancilla tua gratiam in oculis tuis. Et abiit mulier in viam suam, et
comedit, vultusque illius non sunt amplius in diversa mutati. 19 Et surrexerunt
mane, et adoraverunt coram Domino : reversique sunt, et venerunt in domum
suam Ramatha.
Cognovit autem Elcana Annam uxorem suam : et recordatus est ejus
Dominus. 20 Et factum est post circulum dierum, concepit Anna, et peperit
filium : vocavitque nomen ejus Samuel, eo quod a Domino postulasset eum.
21
Ascendit autem vir ejus Elcana, et omnis domus ejus, ut immolaret Domino
hostiam solemnem, et votum suum. 22 Et Anna non ascendit : dixit enim viro
suo : Non vadam donec ablactetur infans, et ducam eum, ut appareat ante
conspectum Domini, et maneat ibi jugiter. 23 Et ait ei Elcana vir suus : Fac
quod bonum tibi videtur, et mane donec ablactes eum : precorque ut impleat
Dominus verbum suum. Mansit ergo mulier, et lactavit filium suum, donec
amoveret eum a lacte.
24
Et adduxit eum secum, postquam ablactaverat, in vitulis tribus, et tribus
Regum I
11
250
Regum I
cabum : et omne quod levabat fuscinula, tollebat sacerdos sibi : sic faciebant
universo Israeli venientium in Silo. 15 Etiam antequam adolerent adipem, veniebat puer sacerdotis, et dicebat immolanti : Da mihi carnem, ut coquam sacerdoti : non enim accipiam a te carnem coctam, sed crudam. 16 Dicebatque illi
immolans : Incendatur primum juxta morem hodie adeps, et tolle tibi quantumcumque desiderat anima tua. Qui respondens aiebat ei : Nequaquam :
nunc enim dabis, alioquin tollam vi. 17 Erat ergo peccatum puerorum grande
nimis coram Domino : quia retrahebant homines a sacrificio Domini.
18
Samuel autem ministrabat ante faciem Domini, puer accinctus ephod
lineo. 19 Et tunicam parvam faciebat ei mater sua, quam afferebat statutis
diebus, ascendens cum viro suo, ut immolaret hostiam solemnem. 20 Et
benedixit Heli Elcan et uxori ejus : dixitque ei : Reddat tibi Dominus semen de muliere hac, pro fnore quod commodasti Domino. Et abierunt in
locum suum. 21 Visitavit ergo Dominus Annam, et concepit, et peperit tres
filios, et duas filias : et magnificatus est puer Samuel apud Dominum.
22
Heli autem erat senex valde, et audivit omnia qu faciebant filii sui
universo Israeli, et quomodo dormiebant cum mulieribus qu observabant
ad ostium tabernaculi : 23 et dixit eis : Quare facitis res hujuscemodi quas ego
audio, res pessimas, ab omni populo ? 24 Nolite, filii mei : non enim est bona
fama quam ego audio, ut transgredi faciatis populum Domini. 25 Si peccaverit
vir in virum, placari ei potest Deus : si autem in Dominum peccaverit vir,
quis orabit pro eo ? Et non audierunt vocem patris sui : quia voluit Dominus
occidere eos. 26 Puer autem Samuel proficiebat atque crescebat, et placebat
tam Domino quam hominibus.
27
Venit autem vir Dei ad Heli, et ait ad eum : Hc dicit Dominus :
Numquid non aperte revelatus sum domui patris tui, cum essent in gypto
in domo Pharaonis ? 28 Et elegi eum ex omnibus tribubus Israel mihi in sacerdotem, ut ascenderet ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et portaret
ephod coram me : et dedi domui patris tui omnia de sacrificiis filiorum Israel.
29
Quare calce abjecistis victimam meam, et munera mea qu prcepi ut offerrentur in templo : et magis honorasti filios tuos quam me, ut comederetis
primitias omnis sacrificii Israel populi mei ? 30 Propterea ait Dominus Deus
Israel : Loquens locutus sum, ut domus tua, et domus patris tui, ministraret
in conspectu meo usque in sempiternum. Nunc autem dicit Dominus : Absit hoc a me : sed quicumque glorificaverit me, glorificabo eum : qui autem
contemnunt me, erunt ignobiles. 31 Ecce dies veniunt, et prcidam brachium
tuum, et brachium domus patris tui, ut non sit senex in domo tua. 32 Et videbis mulum tuum in templo, in universis prosperis Israel : et non erit senex in
domo tua omnibus diebus. 33 Verumtamen non auferam penitus virum ex te
ab altari meo : sed ut deficiant oculi tui, et tabescat anima tua : et pars magna
domus tu morietur cum ad virilem tatem venerit. 34 Hoc autem erit tibi
signum, quod venturum est duobus filiis tuis, Ophni et Phinees : in die uno
morientur ambo. 35 Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum
et animam meam faciet : et dificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram
christo meo cunctis diebus. 36 Futurum est autem, ut quicumque remanserit
in domo tua, veniat ut oretur pro eo, et offerat nummum argenteum, et tortam panis, dicatque : Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut
comedam buccellam panis.
251
Regum I
aciem contra Israel. Inito autem certamine, terga vertit Israel Philisthis : et
csa sunt in illo certamine passim per agros, quasi quatuor millia virorum.
3
Et reversus est populus ad castra : dixeruntque majores natu de Israel :
Quare percussit nos Dominus hodie coram Philisthiim ? afferamus ad nos de
Silo arcam fderis Domini, et veniat in medium nostri, ut salvet nos de manu
inimicorum nostrorum. 4 Misit ergo populus in Silo, et tulerunt inde arcam
fderis Domini exercituum sedentis super cherubim : erantque duo filii Heli
cum arca fderis Dei, Ophni et Phinees. 5 Cumque venisset arca fderis Domini in castra, vociferatus est omnis Israel clamore grandi, et personuit terra.
6
Et audierunt Philisthiim vocem clamoris, dixeruntque : Qunam est hc
252
Regum I
vox clamoris magni in castris Hebrorum ? Et cognoverunt quod arca Domini venisset in castra. 7 Timueruntque Philisthiim, dicentes : Venit Deus in
castra. Et ingemuerunt, dicentes : 8 V nobis : non enim fuit tanta exultatio
heri et nudiustertius : v nobis. Quis nos salvabit de manu deorum sublimium istorum ? hi sunt dii, qui percusserunt gyptum omni plaga in deserto.
9
Confortamini, et estote viri, Philisthiim, ne serviatis Hebris, sicut et illi
servierunt vobis : confortamini, et bellate. 10 Pugnaverunt ergo Philisthiim,
et csus est Israel, et fugit unusquisque in tabernaculum suum : et facta est
plaga magna nimis, et ceciderunt de Israel triginta millia peditum. 11 Et arca
Dei capta est : duo quoque filii Heli mortui sunt, Ophni et Phinees.
12
Currens autem vir de Benjamin ex acie, venit in Silo in die illa, scissa
veste, et conspersus pulvere caput. 13 Cumque ille venisset, Heli sedebat super sellam contra viam spectans. Erat enim cor ejus pavens pro arca Dei. Vir
autem ille postquam ingressus est, nuntiavit urbi : et ululavit omnis civitas.
14
Et audivit Heli sonitum clamoris, dixitque : Quis est hic sonitus tumultus
hujus ? At ille festinavit, et venit, et nuntiavit Heli. 15 Heli autem erat nonaginta et octo annorum, et oculi ejus caligaverant, et videre non poterat. 16 Et dixit
ad Heli : Ego sum qui veni de prlio, et ego qui de acie fugi hodie. Cui ille
ait : Quid actum est, fili mi ? 17 Respondens autem ille qui nuntiabat : Fugit,
inquit, Israel coram Philisthiim, et ruina magna facta est in populo : insuper
et duo filii tui mortui sunt, Ophni et Phinees, et arca Dei capta est. 18 Cumque
ille nominasset arcam Dei, cecidit de sella retrorsum juxta ostium, et fractis
cervicibus mortuus est. Senex enim erat vir et grandvus : et ipse judicavit
Israel quadraginta annis. 19 Nurus autem ejus, uxor Phinees, prgnans erat, vicinaque partui : et audito nuntio quod capta esset arca Dei, et mortuus
esset socer suus et vir suus, incurvavit se et peperit : irruerant enim in eam
dolores subiti. 20 In ipso autem momento mortis ejus, dixerunt ei qu stabant
circa eam : Ne timeas, quia filium peperisti. Qu non respondit eis, neque
animadvertit. 21 Et vocabit puerum Ichabod, dicens : Translata est gloria de
Israel, quia capta est arca Dei, et pro socero suo et pro viro suo ; 22 et ait :
Translata est gloria ab Israel, eo quod capta esset arca Dei.
Philisthiim autem tulerunt arcam Dei, et asportaverunt eam a lapide Adju5
torii in Azotum. Tuleruntque Philisthiim arcam Dei, et intulerunt eam in
templum Dagon, et statuerunt eam juxta Dagon. Cumque surrexissent dilu2
culo Azotii altera die, ecce Dagon jacebat pronus in terra ante arcam Domini :
et tulerunt Dagon, et restituerunt eum in locum suum. 4 Rursumque mane die
altera consurgentes, invenerunt Dagon jacentem super faciem suam in terra
coram arca Domini : caput autem Dagon, et du palm manuum ejus absciss erant super limen : 5 porro Dagon solus truncus remanserat in loco suo.
Propter hanc causam non calcant sacerdotes Dagon, et omnes qui ingrediuntur templum ejus, super limen Dagon in Azoto, usque in hodiernum diem.
6
Aggravata est autem manus Domini super Azotios, et demolitus est eos :
et percussit in secretiori parte natium Azotum, et fines ejus. Et ebullierunt
vill et agri in medio regionis illius, et nati sunt mures et facta est confusio
mortis magn in civitate. 7 Videntes autem viri Azotii hujuscemodi plagam,
dixerunt : Non maneat arca Dei Israel apud nos : quoniam dura est manus
ejus super nos, et super Dagon deum nostrum. 8 Et mittentes congregaverunt
omnes satrapas Philisthinorum ad se, et dixerunt : Quid faciemus de arca Dei
Israel ? Responderuntque Gethi : Circumducatur arca Dei Israel. Et circum-
253
Regum I
duxerunt arcam Dei Israel. 9 Illis autem circumducentibus eam, fiebat manus
Domini per singulas civitates interfectionis magn nimis : et percutiebat viros
uniuscujusque urbis, a parvo usque ad majorem, et computrescebant prominentes extales eorum. Inieruntque Gethi consilium, et fecerunt sibi sedes
pelliceas. 10 Miserunt ergo arcam Dei in Accaron. Cumque venisset arca Dei
in Accaron, exclamaverunt Accaronit, dicentes : Adduxerunt ad nos arcam
Dei Israel ut interficiat nos et populum nostrum. 11 Miserunt itaque et congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum : qui dixerunt : Dimittite arcam Dei
Israel, et revertatur in locum suum, et non interficiat nos cum populo nostro.
12
Fiebat enim pavor mortis in singulis urbibus, et gravissima valde manus
Dei. Viri quoque qui mortui non fuerant, percutiebantur in secretiori parte
natium : et ascendebat ululatus uniuscujusque civitatis in clum.
Fuit ergo arca Domini in regione Philisthinorum septem mensibus. 2 Et
vocaverunt Philisthiim sacerdotes et divinos, dicentes : Quid faciemus
de arca Domini ? indicate nobis quomodo remittamus eam in locum suum.
Qui dixerunt : 3 Si remittitis arcam Dei Israel, nolite dimittere eam vacuam,
sed quod debetis, reddite ei pro peccato, et tunc curabimini : et scietis quare
non recedat manus ejus a vobis. 4 Qui dixerunt : Quid est quod pro delicto
reddere debeamus ei ? Responderuntque illi : 5 Juxta numerum provinciarum
Philisthinorum quinque anos aureos facietis, et quinque mures aureos : quia
plaga una fuit omnibus vobis, et satrapis vestris. Facietisque similitudines
anorum vestrorum, et similitudines murium, qui demoliti sunt terram : et
dabitis Deo Israel gloriam, si forte relevet manum suam a vobis, et a diis
vestris, et a terra vestra. 6 Quare aggravatis corda vestra, sicut aggravavit
gyptus et Pharao cor suum ? nonne postquam percussus est, tunc dimisit
eos, et abierunt ? 7 Nunc ergo arripite et facite plaustrum novum unum :
et duas vaccas ftas, quibus non est impositum jugum, jungite in plaustro,
et recludite vitulos earum domi. 8 Tolletisque arcam Domini, et ponetis in
plaustro, et vasa aurea qu exsolvistis ei pro delicto, ponetis in capsellam
ad latus ejus : et dimittite eam ut vadat. 9 Et aspicietis : et si quidem per
viam finium suorum ascenderit contra Bethsames, ipse fecit nobis hoc malum
grande : sin autem, minime : sciemus quia nequaquam manus ejus tetigit nos,
sed casu accidit.
10
Fecerunt ergo illi hoc modo : et tollentes duas vaccas qu lactabant
vitulos, junxerunt ad plaustrum, vitulosque earum concluserunt domi. 11 Et
posuerunt arcam Dei super plaustrum, et capsellam qu habebat mures aureos et similitudines anorum. 12 Ibant autem in directum vacc per viam qu
ducit Bethsames, et itinere uno gradiebantur, pergentes et mugientes : et non
declinabant neque ad dextram neque ad sinistram : sed et satrap Philisthiim sequebantur usque ad terminos Bethsames. 13 Porro Bethsamit metebant
triticum in valle : et elevantes oculos suos, viderunt arcam, et gavisi sunt
cum vidissent. 14 Et plaustrum venit in agrum Josue Bethsamit, et stetit ibi.
Erat autem ibi lapis magnus, et conciderunt ligna plaustri, vaccasque imposuerunt super ea holocaustum Domino. 15 Levit autem deposuerunt arcam
Dei, et capsellam qu erat juxta eam, in qua erant vasa aurea, et posuerunt
super lapidem grandem. Viri autem Bethsamit obtulerunt holocausta, et
immolaverunt victimas in die illa Domino. 16 Et quinque satrap Philisthinorum viderunt, et reversi sunt in Accaron in die illa. 17 Hi sunt autem ani
aurei quos reddiderunt Philisthiim pro delicto, Domino : Azotus unum, Gaza
254
Regum I
unum, Ascalon unum, Geth unum, Accaron unum : 18 et mures aureos secundum numerum urbium Philisthiim, quinque provinciarum, ab urbe murata
usque ad villam qu erat absque muro, et usque ad Abelmagnum, super
quem posuerunt arcam Domini, qu erat usque in illum diem in agro Josue
Bethsamitis.
19
Percussit autem de viris Bethsamitibus, eo quod vidissent arcam Domini : et percussit de populo septuaginta viros, et quinquaginta millia plebis.
Luxitque populus, eo quod Dominus percussisset plebem plaga magna. 20 Et
dixerunt viri Bethsamit : Quis poterit stare in conspectu Domini Dei sancti
hujus ? et ad quem ascendet a nobis ? 21 Miseruntque nuntios ad habitatores
Cariathiarim, dicentes : Reduxerunt Philisthiim arcam Domini : descendite,
et reducite eam ad vos.
Venerunt ergo viri Cariathiarim, et reduxerunt arcam Domini, et in7ejustulerunt
eam in domum Abinadab in Gabaa : Eleazarum autem filium
sanctificaverunt, ut custodiret arcam Domini.
2
Et factum est, ex qua die mansit arca Domini in Cariathiarim, multiplicati sunt dies (erat quippe jam annus vigesimus), et requievit omnis domus
Israel post Dominum. 3 Ait autem Samuel ad universam domum Israel, dicens : Si in toto corde vestro revertimini ad Dominum, auferte deos alienos
de medio vestri, Baalim et Astaroth : et prparate corda vestra Domino, et
servite ei soli, et eruet vos de manu Philisthiim. 4 Abstulerunt ergo filii Israel Baalim et Astaroth, et servierunt Domino soli. 5 Dixit autem Samuel :
Congregate universum Israel in Masphath, ut orem pro vobis Dominum. 6 Et
convenerunt in Masphath : hauseruntque aquam, et effuderunt in conspectu
Domini : et jejunaverunt in die illa atque dixerunt ibi : Peccavimus Domino.
Judicavitque Samuel filios Israel in Masphath. 7 Et audierunt Philisthiim quod
congregati essent filii Israel in Masphath, et ascenderunt satrap Philisthinorum ad Israel. Quod cum audissent filii Israel, timuerunt a facie Philisthinorum. 8 Dixeruntque ad Samuelem : Ne cesses pro nobis clamare ad Dominum
Deum nostrum, ut salvet nos de manu Philisthinorum. 9 Tulit autem Samuel
agnum lactentem unum, et obtulit illum holocaustum integrum Domino : et
clamavit Samuel ad Dominum pro Israel, et exaudivit eum Dominus.
10
Factum est autem, cum Samuel offerret holocaustum, Philisthiim iniere
prlium contra Israel : intonuit autem Dominus fragore magno in die illa
super Philisthiim, et exterruit eos, et csi sunt a facie Israel. 11 Egressique
viri Israel de Masphath, persecuti sunt Philisthos, et percusserunt eos usque
ad locum qui erat subter Bethchar. 12 Tulit autem Samuel lapidem unum, et
posuit eum inter Masphath et inter Sen : et vocavit nomen loci illius, Lapis
adjutorii. Dixitque : Hucusque auxiliatus est nobis Dominus. 13 Et humiliati
sunt Philisthiim, nec apposuerunt ultra ut venirent in terminos Israel. Facta
est itaque manus Domini super Philisthos cunctis diebus Samuelis. 14 Et reddit sunt urbes quas tulerant Philisthiim ab Israel, Israeli, ab Accaron usque
Geth, et terminos suos : liberavitque Israel de manu Philisthinorum, eratque
pax inter Israel et Amorrhum. 15 Judicabat quoque Samuel Israelem cunctis
diebus vit su : 16 et ibat per singulos annos circuiens Bethel et Galgala et
Masphath, et judicabat Israelem in supradictis locis. 17 Revertebaturque in Ramatha : ibi enim erat domus ejus, et ibi judicabat Israelem : dificavit etiam
ibi altare Domino.
255
Regum I
Factum est autem cum senuisset Samuel, posuit filios suos judices Israel.
8dicum
Fuitque nomen filii ejus primogeniti Joel : et nomen secundi Abia, juin Bersabee.
Et non ambulaverunt filii illius in viis ejus : sed de2
sursum eminebat super omnem populum. 3 Perierant autem asin Cis patris Saul : et dixit Cis ad Saul filium suum : Tolle tecum unum de pueris, et
consurgens vade, et qure asinas. Qui cum transissent per montem Ephraim
4
et per terram Salisa, et non invenissent, transierunt etiam per terram Salim, et non erant : sed et per terram Jemini, et minime repererunt. 5 Cum
autem venissent in terram Suph, dixit Saul ad puerum qui erat cum eo : Veni
et revertamur, ne forte dimiserit pater meus asinas, et sollicitus sit pro nobis. 6 Qui ait ei : Ecce vir Dei est in civitate hac, vir nobilis : omne quod
loquitur, sine ambiguitate venit. Nunc ergo eamus illuc, si forte indicet nobis
de via nostra, propter quam venimus. 7 Dixitque Saul ad puerum suum : Ecce ibimus : quid feremus ad virum Dei ? panis defecit in sitarciis nostris, et
sportulam non habemus ut demus homini Dei, nec quidquam aliud. 8 Rur-
256
Regum I
sum puer respondit Sauli, et ait : Ecce inventa est in manu mea quarta pars
stateris argenti : demus homini Dei, ut indicet nobis viam nostram. 9 (Olim in
Israel sic loquebatur unusquisque vadens consulere Deum : Venite, et eamus
ad videntem. Qui enim propheta dicitur hodie, vocabatur olim videns.) 10 Et
dixit Saul ad puerum suum : Optimus sermo tuus. Veni, eamus. Et ierunt
in civitatem in qua erat vir Dei. 11 Cumque ascenderent clivum civitatis, invenerunt puellas egredientes ad hauriendam aquam, et dixerunt eis : Num
hic est videns ? 12 Qu respondentes, dixerunt illis : Hic est : ecce ante te,
festina nunc : hodie enim venit in civitatem, quia sacrificium est hodie populi
in excelso. 13 Ingredientes urbem, statim invenietis eum antequam ascendat
excelsum ad vescendum, neque enim comesurus est populus donec ille veniat : quia ipse benedicit hosti, et deinceps comedunt qui vocati sunt. Nunc
ergo conscendite, quia hodie reperietis eum.
14
Et ascenderunt in civitatem. Cumque illi ambularent in medio urbis,
apparuit Samuel egrediens obviam eis, ut ascenderet in excelsum. 15 Dominus
autem revelaverat auriculam Samuelis ante unam diem quam veniret Saul,
dicens : 16 Hac ipsa hora qu nunc est, cras mittam virum ad te de terra
Benjamin, et unges eum ducem super populum meum Israel : et salvabit populum meum de manu Philisthinorum, quia respexi populum meum : venit
enim clamor eorum ad me. 17 Cumque aspexisset Samuel Saulem, Dominus
dixit ei : Ecce vir quem dixeram tibi : iste dominabitur populo meo. 18 Accessit
autem Saul ad Samuelem in medio port, et ait : Indica, oro, mihi, ubi est domus videntis. 19 Et respondit Samuel Sauli, dicens : Ego sum videns : ascende
ante me in excelsum, ut comedatis mecum hodie, et dimittam te mane : et
omnia qu sunt in corde tuo indicabo tibi. 20 Et de asinis quas nudiustertius
perdidisti, ne sollicitus sis, quia invent sunt. Et cujus erunt optima quque
Israel ? nonne tibi et omni domui patris tui ? 21 Respondens autem Saul, ait :
Numquid non filius Jemini ego sum de minima tribu Israel, et cognatio mea
novissima inter omnes familias de tribu Benjamin ? quare ergo locutus es
mihi sermonem istum ? 22 Assumens itaque Samuel Saulem et puerum ejus,
introduxit eos in triclinium, et dedit eis locum in capite eorum qui fuerant
invitati : erant enim quasi triginta viri. 23 Dixitque Samuel coco : Da partem
quam dedi tibi, et prcepi ut reponeres seorsum apud te. 24 Levavit autem
cocus armum, et posuit ante Saul. Dixitque Samuel : Ecce quod remansit :
pone ante te, et comede, quia de industria servatum est tibi quando populum
vocavi. Et comedit Saul cum Samuele in die illa. 25 Et descenderunt de excelso
in oppidum, et locutus est cum Saule in solario : stravitque Saul in solario, et
dormivit.
26
Cumque mane surrexissent, et jam elucesceret, vocavit Samuel Saulem
in solario, dicens : Surge, et dimittam te. Et surrexit Saul : egressique sunt
ambo, ipse videlicet, et Samuel. 27 Cumque descenderent in extrema parte
civitatis, Samuel dixit ad Saul : Dic puero ut antecedat nos et transeat : tu
autem subsiste paulisper, ut indicem tibi verbum Domini.
Tulit autem Samuel lenticulam olei, et effudit super caput ejus : et
10
deosculatus est eum, et ait : Ecce unxit te Dominus super hreditatem
suam in principem, et liberabis populum suum de manibus inimicorum ejus
qui in circuitu ejus sunt. Et hoc tibi signum, quia unxit te Deus in principem.
2
Cum abieris hodie a me, invenies duos viros juxta sepulchrum Rachel in
finibus Benjamin, in meridie : dicentque tibi : Invent sunt asin ad quas
257
Regum I
ieras perquirendas : et intermissis pater tuus asinis, sollicitus est pro vobis,
et dicit : Quid faciam de filio meo ? 3 Cumque abieris inde, et ultra transieris, et veneris ad quercum Thabor, invenient te ibi tres viri ascendentes ad
Deum in Bethel, unus portans tres hdos, et alius tres tortas panis, et alius portans lagenam vini. 4 Cumque te salutaverint, dabunt tibi duos panes,
et accipies de manu eorum. 5 Post hc venies in collem Dei, ubi est statio
Philisthinorum : et cum ingressus fueris ibi urbem, obvium habebis gregem
prophetarum descendentium de excelso, et ante eos psalterium, et tympanum, et tibiam, et citharam, ipsosque prophetantes. 6 Et insiliet in te spiritus
Domini, et prophetabis cum eis, et mutaberis in virum alium. 7 Quando ergo evenerint signa hc omnia tibi, fac qucumque invenerit manus tua, quia
Dominus tecum est. 8 Et descendes ante me in Galgala (ego quippe descendam
ad te), ut offeras oblationem, et immoles victimas pacificas : septem diebus
expectabis, donec veniam ad te, et ostendam tibi quid facias. 9 Itaque cum
avertisset humerum suum ut abiret a Samuele, immutavit ei Deus cor aliud,
et venerunt omnia signa hc in die illa. 10 Veneruntque ad prdictum collem,
et ecce cuneus prophetarum obvius ei : et insiluit super eum spiritus Domini, et prophetavit in medio eorum. 11 Videntes autem omnes qui noverant
eum heri et nudiustertius quod esset cum prophetis, et prophetaret, dixerunt
ad invicem : Qunam res accidit filio Cis ? num et Saul inter prophetas ?
12
Responditque alius ad alterum, dicens : Et quis pater eorum ? Propterea
versum est in proverbium : Num et Saul inter prophetas ? 13 Cessavit autem
prophetare, et venit ad excelsum. 14 Dixitque patruus Saul ad eum, et ad
puerum ejus : Quo abistis ? Qui responderunt : Qurere asinas : quas cum
non reperissemus, venimus ad Samuelem. 15 Et dixit ei patruus suus : Indica
mihi quid dixerit tibi Samuel. 16 Et ait Saul ad patruum suum : Indicavit nobis
quia invent essent asin. De sermone autem regni non indicavit ei quem
locutus fuerat ei Samuel.
17
Et convocavit Samuel populum ad Dominum in Maspha : 18 et ait ad
filios Israel : Hc dicit Dominus Deus Israel : Ego eduxi Israel de gypto,
et erui vos de manu gyptiorum, et de manu omnium regum qui affligebant
vos. 19 Vos autem hodie projecistis Deum vestrum, qui solus salvavit vos de
universis malis et tribulationibus vestris : et dixistis : Nequaquam : sed regem
constitue super nos. Nunc ergo state coram Domino per tribus vestras, et per
familias. 20 Et applicuit Samuel omnes tribus Israel, et cecidit sors tribus Benjamin. 21 Et applicuit tribum Benjamin et cognationes ejus, et cecidit cognatio
Metri : et pervenit usque ad Saul filium Cis. Qusierunt ergo eum, et non
est inventus. 22 Et consuluerunt post hc Dominum utrumnam venturus esset
illuc. Responditque Dominus : Ecce absconditus est domi. 23 Cucurrerunt
itaque et tulerunt eum inde : stetitque in medio populi, et altior fuit universo
populo ab humero et sursum. 24 Et ait Samuel ad omnem populum : Certe
videtis quem elegit Dominus, quoniam non sit similis illi in omni populo.
Et clamavit omnis populus, et ait : Vivat rex. 25 Locutus est autem Samuel
ad populum legem regni, et scripsit in libro, et reposuit coram Domino : et
dimisit Samuel omnem populum, singulos in domum suam. 26 Sed et Saul
abiit in domum suam in Gabaa : et abiit cum eo pars exercitus, quorum tetigerat Deus corda. 27 Filii vero Belial dixerunt : Num salvare nos poterit iste ?
Et despexerunt eum, et non attulerunt ei munera : ille vero dissimulabat se
audire.
258
Regum I
259
Regum I
sunt Domini Dei sui, et tradidit eos in manu Sisar magistri militi Hasor, et
in manu Philisthinorum, et in manu regis Moab : et pugnaverunt adversum
eos. 10 Postea autem clamaverunt ad Dominum, et dixerunt : Peccavimus, quia
dereliquimus Dominum, et servivimus Baalim et Astaroth : nunc ergo erue
nos de manu inimicorum nostrorum, et serviemus tibi. 11 Et misit Dominus
Jerobaal, et Badan, et Jephte, et Samuel, et eruit vos de manu inimicorum vestrorum per circuitum, et habitastis confidenter. 12 Videntes autem quod Naas
rex filiorum Ammon venisset adversum vos, dixistis mihi : Nequaquam, sed
rex imperabit nobis : cum Dominus Deus vester regnaret in vobis. 13 Nunc
ergo prsto est rex vester, quem elegistis et petistis : ecce dedit vobis Dominus regem. 14 Si timueritis Dominum, et servieritis ei, et audieritis vocem ejus,
et non exasperaveritis os Domini, eritis et vos, et rex qui imperat vobis, sequentes Dominum Deum vestrum : 15 si autem non audieritis vocem Domini,
sed exasperaveritis sermones ejus, erit manus Domini super vos, et super patres vestros. 16 Sed et nunc state, et videte rem istam grandem quam facturus
est Dominus in conspectu vestro. 17 Numquid non messis tritici est hodie ?
invocabo Dominum, et dabit voces et pluvias : et scietis, et videbitis, quia
grande malum feceritis vobis in conspectu Domini, petentes super vos regem.
18
Et clamavit Samuel ad Dominum, et dedit Dominus voces et pluvias in illa
die.
19
Et timuit omnis populus nimis Dominum et Samuelem, et dixit universus populus ad Samuelem : Ora pro servis tuis ad Dominum Deum tuum, ut
non moriamur : addidimus enim universis peccatis nostris malum, ut peteremus nobis regem. 20 Dixit autem Samuel ad populum : Nolite timere : vos
fecistis universum malum hoc, verumtamen nolite recedere a tergo Domini,
sed servite Domino in omni corde vestro. 21 Et nolite declinare post vana, qu
non proderunt vobis, neque eruent vos, quia vana sunt. 22 Et non derelinquet
Dominus populum suum propter nomen suum magnum : quia juravit Dominus facere vos sibi populum. 23 Absit autem a me hoc peccatum in Dominum,
ut cessem orare pro vobis, et docebo vos viam bonam et rectam. 24 Igitur
timete Dominum, et servite ei in veritate, et ex toto corde vestro : vidistis enim magnifica qu in vobis gesserit. 25 Quod si perseveraveritis in malitia, et
vos et rex vester pariter peribitis.
Filius unius anni erat Saul cum regnare cpisset : duobus autem annis
13
regnavit super Israel. Et elegit sibi Saul tria millia de Israel : et erant cum Saul duo millia in Machmas, et in monte Bethel : mille autem cum
2
260
Regum I
Saul morabatur in extrema parte Gabaa sub malogranato, qu erat in Magron : et erat populus cum eo quasi sexcentorum virorum. 3 Et Achias filius
Achitob fratris Ichabod filii Phinees, qui ortus fuerat ex Heli sacerdote Domini
in Silo, portabat ephod. Sed et populus ignorabat quo isset Jonathas. 4 Erant autem inter ascensus per quos nitebatur Jonathas transire ad stationem
Philisthinorum, eminentes petr ex utraque parte, et quasi in modum dentium scopuli hinc et inde prrupti : nomen uni Boses, et nomen alteri Sene :
5
unus scopulus prominens ad aquilonem ex adverso Machmas, et alter ad
meridiem contra Gabaa. 6 Dixit autem Jonathas ad adolescentem armigerum
suum : Veni, transeamus ad stationem incircumcisorum horum, si forte faciat
Dominus pro nobis : quia non est Domino difficile salvare, vel in multis, vel
in paucis. 7 Dixitque ei armiger suus : Fac omnia qu placent animo tuo :
perge quo cupis, et ero tecum ubicumque volueris. 8 Et ait Jonathas : Ecce nos
transimus ad viros istos. Cumque apparuerimus eis, 9 si taliter locuti fuerint
ad nos : Manete donec veniamus ad vos : stemus in loco nostro, nec ascen-
261
Regum I
Regum I
263
Regum I
Regum I
32
Dixitque Samuel : Adducite ad me Agag regem Amalec. Et oblatus
est ei Agag, pinguissimus et tremens. Et dixit Agag : Siccine separat amara
mors ? 33 Et ait Samuel : Sicut fecit absque liberis mulieres gladius tuus,
sic absque liberis erit inter mulieres mater tua. Et in frustra concidit eum
Samuel coram Domino in Galgalis. 34 Abiit autem Samuel in Ramatha : Saul
vero ascendit in domum suam in Gabaa. 35 Et non vidit Samuel ultra Saul
usque ad diem mortis su : verumtamen lugebat Samuel Saulem, quoniam
Dominum pnitebat quod constituisset eum regem super Israel.
265
Regum I
266
Regum I
Israel ? quis enim est hic Philisthus incircumcisus, qui exprobravit acies Dei
viventis ? 27 Referebat autem ei populus eumdem sermonem, dicens : Hc
dabuntur viro qui percusserit eum. 28 Quod cum audisset Eliab frater ejus
major, loquente eo cum aliis, iratus est contra David, et ait : Quare venisti,
et quare dereliquisti pauculas oves illas in deserto ? Ego novi superbiam tuam, et nequitiam cordis tui : quia ut videres prlium, descendisti. 29 Et dixit
David : Quid feci ? numquid non verbum est ? 30 Et declinavit paululum ab
eo ad alium : dixitque eumdem sermonem. Et respondit ei populus verbum
sicut prius.
31
Audita sunt autem verba qu locutus est David, et annuntiata in conspectu Saul. 32 Ad quem cum fuisset adductus, locutus est ei : Non concidat cor cujusquam in eo : ego servus tuus vadam, et pugnabo adversus
Philisthum. 33 Et ait Saul ad David : Non vales resistere Philistho isti, nec
pugnare adversus eum, quia puer es : hic autem vir bellator est ab adolescentia sua. 34 Dixitque David ad Saul : Pascebat servus tuus patris sui gregem, et
veniebat leo vel ursus, et tollebat arietem de medio gregis : 35 et persequebar
eos, et percutiebam, eruebamque de ore eorum : et illi consurgebant adversum me, et apprehendebam mentum eorum, et suffocabam, interficiebamque
eos. 36 Nam et leonem et ursum interfeci ego servus tuus : erit igitur et
Philisthus hic incircumcisus quasi unus ex eis. Nunc vadam, et auferam opprobrium populi : quoniam quis est iste Philisthus incircumcisus, qui ausus
est maledicere exercitui Dei viventis ? 37 Et ait David : Dominus qui eripuit
me de manu leonis, et de manu ursi, ipse me liberabit de manu Philisthi
hujus. Dixit autem Saul ad David : Vade, et Dominus tecum sit. 38 Et induit
Saul David vestimentis suis, et imposuit galeam ream super caput ejus, et
vestivit eum lorica. 39 Accinctus ergo David gladio ejus super vestem suam,
cpit tentare si armatus posset incedere : non enim habebat consuetudinem.
Dixitque David ad Saul : Non possum sic incedere, quia non usum habeo.
Et deposuit ea, 40 et tulit baculum suum, quem semper habebat in
manibus : et elegit sibi quinque limpidissimos lapides de torrente, et misit
eos in peram pastoralem quam habebat secum, et fundam manu tulit : et
processit adversum Philisthum. 41 Ibat autem Philisthus incedens, et appropinquans adversum David, et armiger ejus ante eum. 42 Cumque inspexisset Philisthus, et vidisset David, despexit eum. Erat enim adolescens, rufus,
et pulcher aspectu. 43 Et dixit Philisthus ad David : Numquid ego canis
sum, quod tu venis ad me cum baculo ? Et maledixit Philisthus David in
diis suis : 44 dixitque ad David : Veni ad me, et dabo carnes tuas volatilibus
cli et bestiis terr. 45 Dixit autem David ad Philisthum : Tu venis ad me
cum gladio, et hasta, et clypeo : ego autem venio ad te in nomine Domini exercituum, Dei agminum Israel quibus exprobrasti 46 hodie, et dabit te
Dominus in manu mea, et percutiam te, et auferam caput tuum a te : et dabo
cadavera castrorum Philisthiim hodie volatilibus cli, et bestiis terr, ut sciat
omnis terra quia est Deus in Israel, 47 et noverit universa ecclesia hc, quia
non in gladio nec in hasta salvat Dominus : ipsius enim est bellum, et tradet
vos in manus nostras. 48 Cum ergo surrexisset Philisthus, et veniret, et appropinquaret contra David, festinavit David et cucurrit ad pugnam ex adverso
Philisthi. 49 Et misit manum suam in peram, tulitque unum lapidem, et funda jecit, et circumducens percussit Philisthum in fronte : et infixus est lapis
in fronte ejus, et cecidit in faciem suam super terram. 50 Prvaluitque David
adversum Philisthum in funda et lapide, percussumque Philisthum inter267
Regum I
fecit. Cumque gladium non haberet in manu David, 51 cucurrit, et stetit super
Philisthum, et tulit gladium ejus, et eduxit eum de vagina sua : et interfecit
eum, prciditque caput ejus. Videntes autem Philisthiim quod mortuus esset
fortissimus eorum, fugerunt. 52 Et consurgentes viri Israel et Juda vociferati
sunt, et persecuti sunt Philisthos usque dum venirent in vallem, et usque
ad portas Accaron : cecideruntque vulnerati de Philisthiim in via Saraim, et
usque ad Geth, et usque ad Accaron. 53 Et revertentes filii Israel postquam
persecuti fuerant Philisthos, invaserunt castra eorum. 54 Assumens autem
David caput Philisthi, attulit illud in Jerusalem : arma vero ejus posuit in
tabernaculo suo.
55
Eo autem tempore quo viderat Saul David egredientem contra
Philisthum, ait ad Abner principem militi : De qua stirpe descendit hic
adolescens, Abner ? Dixitque Abner : Vivit anima tua, rex, si novi. 56 Et
ait rex : Interroga tu, cujus filius sit iste puer. 57 Cumque regressus esset
David, percusso Philistho, tulit eum Abner, et introduxit coram Saule, caput
Philisthi habentem in manu. 58 Et ait ad eum Saul : De qua progenie es, o
adolescens ? Dixitque David : Filius servi tui Isai Bethlehemit ego sum.
Et factum est cum complesset loqui ad Saul, anima Jonath congluti18
nata est anim David, et dilexit eum Jonathas quasi animam suam.
Tulitque eum Saul in die illa, et non concessit ei ut reverteretur in domum
patris sui. 3 Inierunt autem David et Jonathas fdus : diligebat enim eum
quasi animam suam. 4 Nam expoliavit se Jonathas tunica qua erat indutus, et
dedit eam David, et reliqua vestimenta sua, usque ad gladium et arcum suum,
et usque ad balteum. 5 Egrediebatur quoque David ad omnia qucumque misisset eum Saul, et prudenter se agebat : posuitque eum Saul super viros belli,
et acceptus erat in oculis universi populi, maximeque in conspectu famulorum
Saul.
6
Porro cum reverteretur percusso Philistho David, egress sunt mulieres
de universis urbibus Israel, cantantes, chorosque ducentes in occursum Saul
regis, in tympanis ltiti, et in sistris. 7 Et prcinebant mulieres, ludentes,
atque dicentes :
Percussit Saul mille,
et David decem millia.
8
Iratus est autem Saul nimis, et displicuit in oculis ejus sermo iste : dixitque : Dederunt David decem millia, et mihi mille dederunt : quid ei superest, nisi solum regnum ? 9 Non rectis ergo oculis Saul aspiciebat David a die
illa et deinceps. 10 Post diem autem alteram, invasit spiritus Dei malus Saul,
et prophetabat in medio domus su : David autem psallebat manu sua, sicut per singulos dies. Tenebatque Saul lanceam, 11 et misit eam, putans quod
configere posset David cum pariete : et declinavit David a facie ejus secundo.
12
Et timuit Saul David, eo quod Dominus esset cum eo, et a se recessisset.
13
Amovit ergo eum Saul a se, et fecit eum tribunum super mille viros : et
egrediebatur, et intrabat in conspectu populi. 14 In omnibus quoque viis suis
David prudenter agebat, et Dominus erat cum eo. 15 Vidit itaque Saul quod
prudens esset nimis, et cpit cavere eum. 16 Omnis autem Israel et Juda
diligebat David : ipse enim ingrediebatur et egrediebatur ante eos.
17
Dixitque Saul ad David : Ecce filia mea major Merob : ipsam dabo tibi
uxorem : tantummodo esto vir fortis, et prliare bella Domini. Saul autem
268
Regum I
reputabat, dicens : Non sit manus mea in eum, sed sit super eum manus
Philisthinorum. 18 Ait autem David ad Saul : Quis ego sum, aut qu est vita
mea, aut cognatio patris mei in Israel, ut fiam gener regis ? 19 Factum est
autem tempus cum deberet dari Merob filia Saul David, data est Hadrieli Molathit uxor. 20 Dilexit autem David Michol filia Saul altera. Et nuntiatum est
Saul, et placuit ei. 21 Dixitque Saul : Dabo eam illi, ut fiat ei in scandalum,
et sit super eum manus Philisthinorum. Dixitque Saul ad David : In duabus
rebus gener meus eris hodie. 22 Et mandavit Saul servis suis : Loquimini
ad David clam me, dicentes : Ecce places regi, et omnes servi ejus diligunt
te : nunc ergo esto gener regis. 23 Et locuti sunt servi Saul in auribus David
omnia verba hc. Et ait David : Num parum videtur vobis, generum esse
regis ? ego autem sum vir pauper et tenuis. 24 Et renuntiaverunt servi Saul
dicentes : Hujuscemodi verba locutus est David. 25 Dixit autem Saul : Sic
loquimini ad David : Non habet rex sponsalia necesse, nisi tantum centum
prputia Philisthinorum, ut fiat ultio de inimicis regis. Porro Saul cogitabat
tradere David in manus Philisthinorum. 26 Cumque renuntiassent servi ejus
David verba qu dixerat Saul, placuit sermo in oculis David, ut fieret gener
regis. 27 Et post paucos dies surgens David, abiit cum viris qui sub eo erant. Et percussit ex Philisthiim ducentos viros, et attulit eorum prputia et
annumeravit ea regi, ut esset gener ejus. Dedit itaque Saul ei Michol filiam
suam uxorem. 28 Et vidit Saul, et intellexit quod Dominus esset cum David.
Michol autem filia Saul diligebat eum. 29 Et Saul magis cpit timere David :
factusque est Saul inimicus David cunctis diebus. 30 Et egressi sunt principes
Philisthinorum. A principio autem egressionis eorum, prudentius se gerebat
David quam omnes servi Saul, et celebre factum est nomen ejus nimis.
Locutus est autem Saul ad Jonathan filium suum, et ad omnes servos
19
suos, ut occiderent David. Porro Jonathas filius Saul diligebat David
valde : et indicavit Jonathas David, dicens : Qurit Saul pater meus occidere
2
269
Regum I
Porro ille abiit et aufugit, atque salvatus est. 13 Tulit autem Michol statuam, et
posuit eam super lectum, et pellem pilosam caprarum posuit ad caput ejus, et
operuit eam vestimentis. 14 Misit autem Saul apparitores, qui raperent David :
et responsum est quod grotaret. 15 Rursumque misit Saul nuntios ut viderent
David, dicens : Afferte eum ad me in lecto, ut occidatur. 16 Cumque venissent
nuntii, inventum est simulacrum super lectum, et pellis caprarum ad caput
ejus. 17 Dixitque Saul ad Michol : Quare sic illusisti mihi, et dimisisti inimicum
meum ut fugeret ? Et respondit Michol ad Saul : Quia ipse locutus est mihi :
Dimitte me, alioquin interficiam te.
18
David autem fugiens salvatus est, et venit ad Samuel in Ramatha, et nuntiavit ei omnia qu fecerat sibi Saul : et abierunt ipse et Samuel, et morati sunt
in Najoth. 19 Nuntiatum est autem Sauli a dicentibus : Ecce David in Najoth
in Ramatha. 20 Misit ergo Saul lictores, ut raperent David : qui cum vidissent
cuneum prophetarum vaticinantium, et Samuelem stantem super eos, factus
est etiam spiritus Domini in illis, et prophetare cperunt etiam ipsi. 21 Quod
cum nuntiatum esset Sauli, misit et alios nuntios : prophetaverunt autem et
illi. Et rursum misit Saul tertios nuntios : qui et ipsi prophetaverunt. Et iratus
iracundia Saul, 22 abiit etiam ipse in Ramatha, et venit usque ad cisternam
magnam qu est in Socho, et interrogavit, et dixit : In quo loco sunt Samuel
et David ? Dictumque est ei : Ecce in Najoth sunt in Ramatha. 23 Et abiit in
Najoth in Ramatha, et factus est etiam super eum spiritus Domini, et ambulabat ingrediens, et prophetabat usque dum veniret in Najoth in Ramatha. 24 Et
expoliavit etiam ipse se vestimentis suis, et prophetavit cum ceteris coram
Samuele, et cecidit nudus tota die illa et nocte. Unde et exivit proverbium :
Num et Saul inter prophetas ?
Fugit autem David de Najoth, qu est in Ramatha, veniensque locutus
20
est coram Jonatha : Quid feci ? qu est iniquitas mea, et quod peccatum meum in patrem tuum, quia qurit animam meam ? Qui dixit ei : Absit,
2
non morieris : neque enim faciet pater meus quidquam grande vel parvum,
nisi prius indicaverit mihi : hunc ergo celavit me pater meus sermonem tantummodo ? nequaquam erit istud. 3 Et juravit rursum Davidi. Et ille ait : Scit
profecto pater tuus quia inveni gratiam in oculis tuis, et dicet : Nesciat hoc
Jonathas, ne forte tristetur. Quinimmo vivit Dominus, et vivit anima tua, quia
uno tantum (ut ita dicam) gradu ego morsque dividimur. 4 Et ait Jonathas
ad David : Quodcumque dixerit mihi anima tua, faciam tibi. 5 Dixit autem
David ad Jonathan : Ecce calend sunt crastino, et ego ex more sedere soleo
juxta regem ad vescendum : dimitte ergo me ut abscondar in agro usque ad
vesperam diei terti. 6 Si respiciens requisierit me pater tuus, respondebis ei :
Rogavit me David ut iret celeriter in Bethlehem civitatem suam, quia victim
solemnes ibi sunt universis contribulibus suis. 7 Si dixerit : Bene : pax erit
servo tuo. Si autem fuerit iratus, scito quia completa est malitia ejus. 8 Fac
ergo misericordiam in servum tuum, quia fdus Domini me famulum tuum
tecum inire fecisti : si autem est iniquitas aliqua in me, tu me interfice, et ad
patrem tuum ne introducas me. 9 Et ait Jonathas : Absit hoc a te : neque enim
fieri potest, ut si certe cognovero completam esse patris mei malitiam contra
te, non annuntiem tibi. 10 Responditque David ad Jonathan : Quis renuntiabit
mihi, si quid forte responderit tibi pater tuus dure de me ?
11
Et ait Jonathas ad David : Veni, et egrediamur foras in agrum. Cumque
exissent ambo in agrum, 12 ait Jonathas ad David : Domine Deus Israel, si in-
270
Regum I
vestigavero sententiam patris mei crastino vel perendie, et aliquid boni fuerit
super David, et non statim misero ad te, et notum tibi fecero, 13 hc faciat
Dominus Jonath, et hc addat. Si autem perseveraverit patris mei malitia
adversum te, revelabo aurem tuam, et dimittam te, ut vadas in pace, et sit
Dominus tecum, sicut fuit cum patre meo. 14 Et si vixero, facies mihi misericordiam Domini : si vero mortuus fuero, 15 non auferes misericordiam tuam
a domo mea usque in sempiternum, quando eradicaverit Dominus inimicos
David, unumquemque de terra : auferat Jonathan de domo sua, et requirat
Dominus de manu inimicorum David. 16 Pepigit ergo Jonathas fdus cum
domo David : et requisivit Dominus de manu inimicorum David. 17 Et addidit Jonathas dejerare David, eo quod diligeret illum : sicut enim animam
suam, ita diligebat eum. 18 Dixitque ad eum Jonathas : Cras calend sunt,
et requireris : 19 requiretur enim sessio tua usque perendie. Descendes ergo
festinus, et venies in locum ubi celandus es in die qua operari licet, et sedebis
juxta lapidem cui nomen est Ezel. 20 Et ego tres sagittas mittam juxta eum,
et jaciam quasi exercens me ad signum. 21 Mittam quoque et puerum, dicens
ei : Vade, et affer mihi sagittas. 22 Si dixero puero : Ecce sagitt intra te sunt,
tolle eas : tu veni ad me, quia pax tibi est, et nihil est mali, vivit Dominus.
Si autem sic locutus fuero puero : Ecce sagitt ultra te sunt : vade in pace,
quia dimisit te Dominus. 23 De verbo autem quod locuti sumus ego et tu, sit
Dominus inter me et te usque in sempiternum.
24
Absconditus est ergo David in agro, et venerunt calend, et sedit rex
ad comedendum panem. 25 Cumque sedisset rex super cathedram suam (secundum consuetudinem) qu erat juxta parietem, surrexit Jonathas, et sedit
Abner ex latere Saul : vacuusque apparuit locus David. 26 Et non est locutus
Saul quidquam in die illa : cogitabat enim quod forte evenisset ei, ut non esset mundus, nec purificatus. 27 Cumque illuxisset dies secunda post calendas,
rursus apparuit vacuus locus David. Dixitque Saul ad Jonathan filium suum :
Cur non venit filius Isai nec heri nec hodie ad vescendum ? 28 Responditque
Jonathas Sauli : Rogavit me obnixe ut iret in Bethlehem, 29 et ait : Dimitte me,
quoniam sacrificium solemne est in civitate, unus de fratribus meis accersivit
me : nunc ergo si inveni gratiam in oculis tuis, vadam cito, et videbo fratres
meos. Ob hanc causam non venit ad mensam regis. 30 Iratus autem Saul adversum Jonathan, dixit ei : Fili mulieris virum ultro rapientis, numquid ignoro
quia diligis filium Isai in confusionem tuam, et in confusionem ignominios
matris tu ? 31 Omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram,
non stabilieris tu, neque regnum tuum. Itaque jam nunc mitte, et adduc eum
ad me : quia filius mortis est. 32 Respondens autem Jonathas Sauli patri suo,
ait : Quare morietur ? quid fecit ? 33 Et arripuit Saul lanceam ut percuteret
eum. Et intellexit Jonathas quod definitum esset a patre suo, ut interficeret
David. 34 Surrexit ergo Jonathas a mensa in ira furoris, et non comedit in
die calendarum secunda panem. Contristatus est enim super David, eo quod
confudisset eum pater suus. 35 Cumque illuxisset mane, venit Jonathas in
agrum juxta placitum David, et puer parvulus cum eo. 36 Et ait ad puerum
suum : Vade, et affer mihi sagittas quas ego jacio. Cumque puer cucurrisset,
jecit aliam sagittam trans puerum. 37 Venit itaque puer ad locum jaculi quod
miserat Jonathas : et clamavit Jonathas post tergum pueri, et ait : Ecce ibi
est sagitta porro ultra te. 38 Clamavitque iterum Jonathas post tergum pueri,
dicens : Festina velociter, ne steteris. Collegit autem puer Jonath sagittas,
et attulit ad dominum suum : 39 et quid ageretur, penitus ignorabat, tantum271
Regum I
modo enim Jonathas et David rem noverant. 40 Dedit ergo Jonathas arma sua
puero, et dixit ei : Vade, et defer in civitatem. 41 Cumque abiisset puer, surrexit
David de loco qui vergebat ad austrum, et cadens pronus in terram, adoravit
tertio : et osculantes se alterutrum, fleverunt pariter, David autem amplius.
42
Dixit ergo Jonathas ad David : Vade in pace : qucumque juravimus ambo
in nomine Domini, dicentes : Dominus sit inter me et te, et inter semen meum
et semen tuum usque in sempiternum. 43 Et surrexit David, et abiit : sed et
Jonathas ingressus est civitatem.
Venit autem David in Nobe ad Achimelech sacerdotem : et obstupuit
21
Achimelech, eo quod venisset David. Et dixit ei : Quare tu solus, et
nullus est tecum ? Et ait David ad Achimelech sacerdotem : Rex prcepit
2
mihi sermonem, et dixit : Nemo sciat rem propter quam missus es a me, et
cujusmodi prcepta tibi dederim : nam et pueris condixi in illum et illum
locum. 3 Nunc ergo si quid habes ad manum, vel quinque panes, da mihi, aut
quidquid inveneris. 4 Et respondens sacerdos ad David, ait illi : Non habeo
laicos panes ad manum, sed tantum panem sanctum : si mundi sunt pueri,
maxime a mulieribus ? 5 Et respondit David sacerdoti, et dixit ei : Equidem,
si de mulieribus agitur : continuimus nos ab heri et nudiustertius quando
egrediebamur, et fuerunt vasa puerorum sancta. Porro via hc polluta est,
sed et ipsa hodie sanctificabitur in vasis. 6 Dedit ergo ei sacerdos sanctificatum
panem : neque enim erat ibi panis, nisi tantum panes propositionis, qui sublati
fuerant a facie Domini, ut ponerentur panes calidi. 7 Erat autem ibi vir quidam
de servis Saul in die illa, intus in tabernaculo Domini : et nomen ejus Doeg
Idumus, potentissimus pastorum Saul. 8 Dixit autem David ad Achimelech :
Si habes hic ad manum hastam aut gladium ? quia gladium meum et arma
mea non tuli mecum : sermo enim regis urgebat. 9 Et dixit sacerdos : Ecce hic
gladius Goliath Philisthi, quem percussisti in Valle terebinthi : est involutus
pallio post ephod : si istum vis tollere, tolle : neque enim hic est alius absque
eo. Et ait David : Non est huic alter similis : da mihi eum.
10
Surrexit itaque David, et fugit in die illa a facie Saul : et venit ad
Achis regem Geth. 11 Dixeruntque servi Achis ad eum cum vidissent David :
Numquid non iste est David rex terr ? nonne huic cantabant per choros,
dicentes :
Percussit Saul mille,
et David decem millia ?
12
Regum I
regis Moab : manseruntque apud eum cunctis diebus quibus David fuit in
prsidio. 5 Dixitque Gad propheta ad David : Noli manere in prsidio :
proficiscere, et vade in terram Juda. Et profectus est David, et venit in saltum
Haret. 6 Et audivit Saul quod apparuisset David, et viri qui erant cum eo. Saul
autem cum maneret in Gabaa, et esset in nemore quod est in Rama, hastam
manu tenens, cunctique servi ejus circumstarent eum, 7 ait ad servos suos qui
assistebant ei : Audite nunc, filii Jemini : numquid omnibus vobis dabit filius
Isai agros et vineas, et universos vos faciet tribunos et centuriones ? 8 quoniam
conjurastis omnes adversum me, et non est qui mihi renuntiet, maxime cum
et filius meus fdus inierit cum filio Isai. Non est qui vicem meam doleat ex
vobis, nec qui annuntiet mihi : eo quod suscitaverit filius meus servum meum
adversum me, insidiantem mihi usque hodie.
9
Respondens autem Doeg Idumus, qui assistebat, et erat primus inter
servos Saul : Vidi, inquit, filium Isai in Nobe apud Achimelech filium Achitob sacerdotem. 10 Qui consuluit pro eo Dominum, et cibaria dedit ei : sed et
gladium Goliath Philisthi dedit illi. 11 Misit ergo rex ad accersendum Achimelech sacerdotem filium Achitob, et omnem domum patris ejus, sacerdotum
qui erant in Nobe, qui universi venerunt ad regem. 12 Et ait Saul ad Achimelech : Audi, fili Achitob. Qui respondit : Prsto sum, domine. 13 Dixitque
ad eum Saul : Quare conjurastis adversum me, tu et filius Isai, et dedisti ei
panes et gladium, et consuluisti pro eo Deum, ut consurgeret adversum me,
insidiator usque hodie permanens ? 14 Respondensque Achimelech regi, ait :
Et quis in omnibus servis tuis sicut David, fidelis, et gener regis, et pergens
ad imperium tuum, et gloriosus in domo tua ? 15 num hodie cpi pro eo consulere Deum ? absit hoc a me : ne suspicetur rex adversus servum suum rem
hujuscemodi, in universa domo patris mei : non enim scivit servus tuus quidquam super hoc negotio, vel modicum vel grande. 16 Dixitque rex : Morte
morieris Achimelech, tu et omnis domus patris tui. 17 Et ait rex emissariis
qui circumstabant eum : Convertimini, et interficite sacerdotes Domini, nam
manus eorum cum David est : scientes quod fugisset, et non indicaverunt mihi. Noluerunt autem servi regis extendere manus suas in sacerdotes Domini.
18
Et ait rex ad Doeg : Convertere tu, et irrue in sacerdotes. Conversusque
Doeg Idumus, irruit in sacerdotes, et trucidavit in die illa octoginta quinque
viros vestitos ephod lineo. 19 Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in
ore gladii, viros et mulieres, et parvulos et lactentes, bovemque, et asinum,
et ovem in ore gladii. 20 Evadens autem unus filius Achimelech filii Achitob,
cujus nomen erat Abiathar, fugit ad David, 21 et annuntiavit ei quod occidisset
Saul sacerdotes Domini. 22 Et ait David ad Abiathar : Sciebam in die illa quod
cum ibi esset Doeg Idumus, procul dubio annuntiaret Sauli : ego sum reus
omnium animarum patris tui. 23 Mane mecum : ne timeas : si quis qusierit
animam meam, quret et animam tuam, mecumque servaberis.
Et annuntiaverunt David, dicentes : Ecce Philisthiim oppugnant Ceilam
23
et diripiunt areas. Consuluit ergo David Dominum, dicens : Num
vadam, et percutiam Philisthos istos ? Et ait Dominus ad David : Vade,
2
273
Regum I
274
Regum I
ergo Saul tria millia electorum virorum ex omni Israel, perrexit ad investigandum David et viros ejus, etiam super abruptissimas petras, qu solis ibicibus
pervi sunt. 4 Et venit ad caulas ovium, qu se offerebant vianti : eratque
ibi spelunca, quam ingressus est Saul ut purgaret ventrem : porro David et
viri ejus in interiore parte spelunc latebant. 5 Et dixerunt servi David ad
eum : Ecce dies de qua locutus est Dominus ad te : Ego tradam tibi inimicum
tuum, ut facias ei sicut placuerit in oculis tuis. Surrexit ergo David, et prcidit oram chlamydis Saul silenter. 6 Post hc percussit cor suum David, eo
quod abscidisset oram chlamydis Saul. 7 Dixitque ad viros suos : Propitius sit
mihi Dominus, ne faciam hanc rem domino meo, christo Domini, ut mittam
manum meam in eum : quia christus Domini est. 8 Et confregit David viros
suos sermonibus, et non permisit eos ut consurgerent in Saul : porro Saul
exsurgens de spelunca, pergebat cpto itinere.
9
Surrexit autem et David post eum : et egressus de spelunca, clamavit post
tergum Saul, dicens : Domine mi rex. Et respexit Saul post se : et inclinans
se David pronus in terram adoravit, 10 dixitque ad Saul : Quare audis verba
hominum loquentium : David qurit malum adversum te ? 11 Ecce hodie
viderunt oculi tui quod tradiderit te Dominus in manu mea in spelunca : et
cogitavi ut occiderem te, sed pepercit tibi oculus meus : dixi enim : Non extendam manum meam in dominum meum, quia christus Domini est. 12 Quin
potius pater mi, vide, et cognosce oram chlamydis tu in manu mea : quoniam cum prscinderem summitatem chlamydis tu, nolui extendere manum
meam in te : animadverte, et vide, quoniam non est in manu mea malum,
neque iniquitas, neque peccavi in te : tu autem insidiaris anim me ut
auferas eam. 13 Judicet Dominus inter me et te, et ulciscatur me Dominus
ex te : manus autem mea non sit in te. 14 Sicut et in proverbio antiquo dicitur : Ab impiis egredietur impietas : manus ergo mea non sit in te. 15 Quem
persequeris, rex Israel ? quem persequeris ? canem mortuum persequeris,
et pulicem unum. 16 Sit Dominus judex, et judicet inter me et te : et videat,
et judicet causam meam, et eruat me de manu tua. 17 Cum autem complesset David loquens sermones hujuscemodi ad Saul, dixit Saul : Numquid vox
hc tua est, fili mi David ? Et levavit Saul vocem suam, et flevit : 18 dixitque
ad David : Justior tu es quam ego : tu enim tribuisti mihi bona, ego autem
reddidi tibi mala. 19 Et tu indicasti hodie qu feceris mihi bona : quomodo
tradiderit me Dominus in manum tuam, et non occideris me. 20 Quis enim
cum invenerit inimicum suum, dimittet eum in via bona ? sed Dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod hodie operatus es in me. 21 Et nunc
quia scio quod certissime regnaturus sis, et habiturus in manu tua regnum Israel : 22 jura mihi in Domino, ne deleas semen meum post me, neque auferas
nomen meum de domo patris mei. 23 Et juravit David Sauli. Abiit ergo Saul
in domum suam : et David et viri ejus ascenderunt ad tutiora loca.
Mortuus est autem Samuel, et congregatus est universus Israel, et
25
planxerunt eum, et sepelierunt eum in domo sua in Ramatha. Consurgensque David descendit in desertum Pharan. Erat autem vir quispiam
2
275
Regum I
in Carmelo. 3 Nomen autem viri illius erat Nabal. Et nomen uxoris ejus Abigail : eratque mulier illa prudentissima, et speciosa : porro vir ejus durus, et
pessimus, et malitiosus : erat autem de genere Caleb. 4 Cum ergo audisset
David in deserto quod tonderet Nabal gregem suum, 5 misit decem juvenes,
et dixit eis : Ascendite in Carmelum, et venietis ad Nabal, et salutabitis eum
ex nomine meo pacifice. 6 Et dicetis : Sit fratribus meis et tibi pax, et domui
tu pax, et omnibus, qucumque habes, sit pax. 7 Audivi quod tonderent pastores tui, qui erant nobiscum in deserto : numquam eis molesti fuimus, nec
aliquando defuit quidquam eis de grege, omni tempore quo fuerunt nobiscum
in Carmelo. 8 Interroga pueros tuos, et indicabunt tibi. Nunc ergo inveniant
pueri tui gratiam in oculis tuis : in die enim bona venimus : quodcumque invenerit manus tua, da servis tuis, et filio tuo David. 9 Cumque venissent pueri
David, locuti sunt ad Nabal omnia verba hc ex nomine David : et siluerunt.
10
Respondens autem Nabal pueris David, ait : Quis est David ? et quis est
filius Isai ? hodie increverunt servi qui fugiunt dominos suos. 11 Tollam ergo
panes meos, et aquas meas, et carnes pecorum qu occidi tonsoribus meis, et
dabo viris quos nescio unde sint ?
12
Regressi sunt itaque pueri David per viam suam, et reversi venerunt,
et nuntiaverunt ei omnia verba qu dixerat. 13 Tunc ait David pueris suis :
Accingatur unusquisque gladio suo. Et accincti sunt singuli gladiis suis, accinctusque est et David ense suo : et secuti sunt David quasi quadringenti
viri : porro ducenti remanserunt ad sarcinas. 14 Abigail autem uxori Nabal
nuntiavit unus de pueris suis, dicens : Ecce David misit nuntios de deserto,
ut benedicerent domino nostro : et aversatus est eos. 15 Homines isti boni
satis fuerant nobis, et non molesti : nec quidquam aliquando periit omni
tempore quo fuimus conversati cum eis in deserto : 16 pro muro erant nobis
tam in nocte quam in die, omnibus diebus quibus pavimus apud eos greges.
17
Quam ob rem considera, et recogita quid facias : quoniam completa est
malitia adversum virum tuum, et adversum domum tuam, et ipse est filius
Belial, ita ut nemo possit ei loqui. 18 Festinavit igitur Abigail, et tulit ducentos
panes, et duos utres vini, et quinque arietes coctos, et quinque sata polent,
et centum ligaturas uv pass, et ducentas massas caricarum, et posuit super
asinos : 19 dixitque pueris suis : Prcedite me : ecce ego post tergum sequar
vos : viro autem suo Nabal non indicavit. 20 Cum ergo ascendisset asinum,
et descenderet ad radices montis, David et viri ejus descendebant in occursum ejus : quibus et illa occurrit. 21 Et ait David : Vere frustra servavi omnia
qu hujus erant in deserto, et non periit quidquam de cunctis qu ad eum
pertinebant : et reddidit mihi malum pro bono. 22 Hc faciat Deus inimicis
David, et hc addat, si reliquero de omnibus qu ad ipsum pertinent usque
mane mingentem ad parietem.
23
Cum autem vidisset Abigail David, festinavit, et descendit de asino, et
procidit coram David super faciem suam, et adoravit super terram, 24 et cecidit
ad pedes ejus, et dixit : In me sit, domine mi, hc iniquitas : loquatur, obsecro, ancilla tua in auribus tuis, et audi verba famul tu. 25 Ne ponat, oro,
dominus meus rex cor suum super virum istum iniquum Nabal : quoniam secundum nomen suum stultus est, et stultitia est cum eo : ego autem ancilla tua
non vidi pueros tuos, domine mi, quos misisti. 26 Nunc ergo, domine mi, vivit
Dominus, et vivit anima tua, qui prohibuit te ne venires in sanguinem, et salvavit manum tuam tibi : et nunc fiant sicut Nabal inimici tui, et qui qurunt
domino meo malum. 27 Quapropter suscipe benedictionem hanc, quam attulit
276
Regum I
ancilla tua tibi domino meo, et da pueris qui sequuntur te dominum meum.
28
Aufer iniquitatem famul tu : faciens enim faciet Dominus tibi domino
meo domum fidelem, quia prlia Domini, domine mi, tu prliaris : malitia ergo non inveniatur in te omnibus diebus vit tu. 29 Si enim surrexerit
aliquando homo persequens te, et qurens animam tuam, erit anima domini mei custodita quasi in fasciculo viventium apud Dominum Deum tuum :
porro inimicorum tuorum anima rotabitur, quasi in impetu et circulo fund.
30
Cum ergo fecerit Dominus tibi domino meo omnia qu locutus est bona de
te, et constituerit te ducem super Israel, 31 non erit tibi hoc in singultum, et in
scrupulum cordis domino meo, quod effuderis sanguinem innoxium, aut ipse
te ultus fueris : et cum benefecerit Dominus domino meo, recordaberis ancill tu. 32 Et ait David ad Abigail : Benedictus Dominus Deus Israel, qui misit
hodie te in occursum meum, et benedictum eloquium tuum, 33 et benedicta
tu, qu prohibuisti me hodie ne irem ad sanguinem, et ulciscerer me manu
mea. 34 Alioquin vivit Dominus Deus Israel, qui prohibuit me ne malum facerem tibi : nisi cito venisses in occursum mihi, non remansisset Nabal usque
ad lucem matutinam mingens ad parietem. 35 Suscepit ergo David de manu
ejus omnia qu attulerat ei, dixitque ei : Vade pacifice in domum tuam : ecce
audivi vocem tuam, et honoravi faciem tuam.
36
Venit autem Abigail ad Nabal : et ecce erat ei convivium in domo ejus
quasi convivium regis, et cor Nabal jucundum : erat enim ebrius nimis : et non
indicavit ei verbum pusillum aut grande usque mane. 37 Diluculo autem cum
digessisset vinum Nabal, indicavit ei uxor sua verba hc : et emortuum est
cor ejus intrinsecus, et factus est quasi lapis. 38 Cumque pertransissent decem
dies, percussit Dominus Nabal, et mortuus est. 39 Quod cum audisset David
mortuum Nabal, ait : Benedictus Dominus, qui judicavit causam opprobrii
mei de manu Nabal, et servum suum custodivit a malo, et malitiam Nabal
reddidit Dominus in caput ejus. Misit ergo David, et locutus est ad Abigail,
ut sumeret eam sibi in uxorem. 40 Et venerunt pueri David ad Abigail in
Carmelum, et locuti sunt ad eam, dicentes : David misit nos ad te, ut accipiat
te sibi in uxorem. 41 Qu consurgens, adoravit prona in terram, et ait : Ecce
famula tua sit in ancillam, ut lavet pedes servorum domini mei. 42 Et festinavit,
et surrexit Abigail, et ascendit super asinum, et quinque puell ierunt cum
ea, pedissequ ejus, et secuta est nuntios David : et facta est illi uxor. 43 Sed et
Achinoam accepit David de Jezrael : et fuit utraque uxor ejus. 44 Saul autem
dedit Michol filiam suam, uxorem David, Phalti filio Lais, qui erat de Gallim.
Et venerunt Ziphi ad Saul in Gabaa, dicentes : Ecce David absconditus
26
est in colle Hachila, qu est ex adverso solitudinis. Et surrexit Saul, et
descendit in desertum Ziph, et cum eo tria millia virorum de electis Israel, ut
2
277
Regum I
278
Regum I
David in Geth, et non addidit ultra qurere eum. 5 Dixit autem David ad
Achis : Si inveni gratiam in oculis tuis, detur mihi locus in una urbium regionis hujus, ut habitem ibi : cur enim manet servus tuus in civitate regis
tecum ? 6 Dedit itaque ei Achis in die illa Siceleg : propter quam causam facta
est Siceleg regum Juda usque in diem hanc. 7 Fuit autem numerus dierum
quibus habitavit David in regione Philisthinorum, quatuor mensium.
8
Et ascendit David et viri ejus, et agebant prdas de Gessuri, et de Gerzi,
et de Amalecitis : hi enim pagi habitabantur in terra antiquitus, euntibus Sur
usque ad terram gypti. 9 Et percutiebat David omnem terram, nec relinquebat viventem virum et mulierem : tollensque oves, et boves, et asinos,
et camelos, et vestes, revertebatur, et veniebat ad Achis. 10 Dicebat autem ei
Achis : In quem irruisti hodie ? Respondebat David : Contra meridiem Jud,
et contra meridiem Jerameel, et contra meridiem Ceni. 11 Virum et mulierem
non vivificabat David, nec adducebat in Geth, dicens : Ne forte loquantur
adversum nos : Hc fecit David : et hoc erat decretum illi omnibus diebus
quibus habitavit in regione Philisthinorum. 12 Credidit ergo Achis David, dicens : Multa mala operatus est contra populum suum Israel : erit igitur mihi
servus sempiternus.
Factum est autem in diebus illis, congregaverunt Philisthiim agmina
28
sua, ut prpararentur ad bellum contra Israel : dixitque Achis ad
David : Sciens nunc scito quoniam mecum egredieris in castris, tu et viri
tui. 2 Dixitque David ad Achis : Nunc scies qu facturus est servus tuus. Et
ait Achis ad David : Et ego custodem capitis mei ponam te cunctis diebus.
3
Samuel autem mortuus est, planxitque eum omnis Israel, et sepelierunt eum
in Ramatha urbe sua. Et Saul abstulit magos et hariolos de terra. 4 Congregatique sunt Philisthiim, et venerunt, et castrametati sunt in Sunam : congregavit autem et Saul universum Israel, et venit in Gelboe. 5 Et vidit Saul castra
Philisthiim, et timuit, et expavit cor ejus nimis.
6
Consuluitque Dominum, et non respondit ei neque per somnia, neque
per sacerdotes, neque per prophetas. 7 Dixitque Saul servis suis : Qurite
mihi mulierem habentem pythonem, et vadam ad eam, et sciscitabor per illam. Et dixerunt servi ejus ad eum : Est mulier pythonem habens in Endor.
8
Mutavit ergo habitum suum, vestitusque est aliis vestimentis, et abiit ipse,
et duo viri cum eo : veneruntque ad mulierem nocte, et ait illi : Divina mihi
in pythone, et suscita mihi quem dixero tibi. 9 Et ait mulier ad eum : Ecce,
tu nosti quanta fecerit Saul, et quomodo eraserit magos et hariolos de terra :
quare ergo insidiaris anim me, ut occidar ? 10 Et juravit ei Saul in Domino,
dicens : Vivit Dominus, quia non eveniet tibi quidquam mali propter hanc
rem. 11 Dixitque ei mulier : Quem suscitabo tibi ? Qui ait : Samuelem mihi
suscita. 12 Cum autem vidisset mulier Samuelem, exclamavit voce magna, et
dixit ad Saul : Quare imposuisti mihi ? tu es enim Saul. 13 Dixitque ei rex :
Noli timere : quid vidisti ? Et ait mulier ad Saul : Deos vidi ascendentes de
terra. 14 Dixitque ei : Qualis est forma ejus ? Qu ait : Vir senex ascendit, et
ipse amictus est pallio. Et intellexit Saul quod Samuel esset, et inclinavit se
super faciem suam in terra, et adoravit. 15 Dixit autem Samuel ad Saul : Quare
inquietasti me ut suscitarer ? Et ait Saul : Coarctor nimis : siquidem Philisthiim pugnant adversum me, et Deus recessit a me, et exaudire me noluit neque
in manu prophetarum, neque per somnia : vocavi ergo te, ut ostenderes mihi
quid faciam. 16 Et ait Samuel : Quid interrogas me, cum Dominus recesserit a
279
Regum I
te, et transierit ad mulum tuum ? 17 Faciet enim tibi Dominus sicut locutus
est in manu mea, et scindet regnum tuum de manu tua et dabit illud proximo
tuo David : 18 quia non obedisti voci Domini, neque fecisti iram furoris ejus in
Amalec : idcirco quod pateris, fecit tibi Dominus hodie. 19 Et dabit Dominus
etiam Israel tecum in manus Philisthiim : cras autem tu et filii tui mecum
eritis : sed et castra Israel tradet Dominus in manus Philisthiim. 20 Statimque
Saul cecidit porrectus in terram : extimuerat enim verba Samuelis, et robur
non erat in eo, quia non comederat panem tota die illa. 21 Ingressa est itaque
mulier illa ad Saul (conturbatus enim erat valde), dixitque ad eum : Ecce obedivit ancilla tua voci tu, et posui animam meam in manu mea : et audivi
sermones tuos, quos locutus es ad me. 22 Nunc igitur audi et tu vocem ancill
tu, et ponam coram te buccellam panis, ut comedens convalescas, et possis
iter agere. 23 Qui renuit, et ait : Non comedam. Coegerunt autem eum servi
sui et mulier, et tandem audita voce eorum surrexit de terra, et sedit super lectum. 24 Mulier autem illa habebat vitulum pascualem in domo, et festinavit, et
occidit eum : tollensque farinam, miscuit eam, et coxit azyma, 25 et posuit ante
Saul et ante servos ejus. Qui cum comedissent, surrexerunt, et ambulaverunt
per totam noctem illam.
Congregata sunt ergo Philisthiim universa agmina in Aphec : sed et
29
Israel castrametatus est super fontem qui erat in Jezrahel. Et satrap
quidem Philisthiim incedebant in centuriis et millibus : David autem et viri
2
ejus erant in novissimo agmine cum Achis. 3 Dixeruntque principes Philisthiim ad Achis : Quid sibi volunt Hebri isti ? Et ait Achis ad principes Philisthiim : Num ignoratis David, qui fuit servus Saul regis Israel, et est apud me
multis diebus, vel annis, et non inveni in eo quidquam ex die qua transfugit ad
me usque ad diem hanc ? 4 Irati sunt autem adversus eum principes Philisthiim, et dixerunt ei : Revertatur vir iste, et sedeat in loco suo in quo constituisti
eum, et non descendat nobiscum in prlium, ne fiat nobis adversarius, cum
prliari cperimus : quomodo enim aliter poterit placare dominum suum,
nisi in capitibus nostris ? 5 Nonne iste est David, cui cantabant in choris,
dicentes :
Percussit Saul in millibus suis,
et David in decem millibus suis ?
6
Vocavit ergo Achis David, et ait ei : Vivit Dominus, quia rectus es tu,
et bonus in conspectu meo : et exitus tuus, et introitus tuus mecum est in
castris : et non inveni in te quidquam mali ex die qua venisti ad me usque in
diem hanc : sed satrapis non places. 7 Revertere ergo, et vade in pace, et non
offendas oculos satraparum Philisthiim. 8 Dixitque David ad Achis : Quid
enim feci, et quid invenisti in me servo tuo, a die qua fui in conspectu tuo
usque in diem hanc, ut non veniam et pugnem contra inimicos domini mei
regis ? 9 Respondens autem Achis, locutus est ad David : Scio quia bonus es tu
in oculis meis, sicut angelus Dei : sed principes Philisthinorum dixerunt : Non
ascendet nobiscum in prlium. 10 Igitur consurge mane tu, et servi domini
tui qui venerunt tecum : et cum de nocte surrexeritis, et cperit dilucescere,
pergite. 11 Surrexit itaque de nocte David, ipse et viri ejus, ut proficiscerentur
mane, et reverterentur ad terram Philisthiim : Philisthiim autem ascenderunt
in Jezrahel.
280
Regum I
Regum I
quisquam super sermone hoc : qua enim pars erit descendentis ad prlium,
et remanentis ad sarcinas, et similiter divident. 25 Et factum est hoc ex die illa
et deinceps, constitutum et prfinitum, et quasi lex in Israel usque in diem
hanc. 26 Venit ergo David in Siceleg, et misit dona de prda senioribus Juda
proximis suis, dicens : Accipite benedictionem de prda hostium Domini :
27
his qui erant in Bethel, et qui in Ramoth ad meridiem, et qui in Jether, 28 et
qui in Aroer, et qui in Sephamoth, et qui in Esthamo, 29 et qui in Rachal, et qui
in urbibus Jerameel, et qui in urbibus Ceni, 30 et qui in Arama, et qui in lacu
Asan, et qui in Athach, 31 et qui in Hebron, et reliquis qui erant in his locis in
quibus commoratus fuerat David, ipse et viri ejus.
Philisthiim autem pugnabant adversum Israel : et fugerunt viri Israel
31
ante faciem Philisthiim, et ceciderunt interfecti in monte Gelboe. Irrueruntque Philisthiim in Saul et in filios ejus, et percusserunt Jonathan, et
2
282
Regum II
23
Regum II
ejus Amnon, de Achinoam Jezraelitide. 3 Et post eum Cheleab, de Abigail uxore Nabal Carmeli : porro tertius Absalom, filius Maacha fili Tholmai regis
Gessur. 4 Quartus autem Adonias, filius Haggith : et quintus Saphathia, filius
Abital. 5 Sextus quoque Jethraam, de Egla uxore David : hi nati sunt David
in Hebron. 6 Cum ergo esset prlium inter domum Saul et domum David,
Abner filius Ner regebat domum Saul.
7
Fuerat autem Sauli concubina nomine Respha, filia Aja. Dixitque Isboseth ad Abner : 8 Quare ingressus es ad concubinam patris mei ? Qui iratus
nimis propter verba Isboseth, ait : Numquid caput canis ego sum adversum
Judam hodie, qui fecerim misericordiam super domum Saul patris tui, et super fratres et proximos ejus, et non tradidi te in manus David, et tu requisisti
in me quod argueres pro muliere hodie ? 9 Hc faciat Deus Abner, et hc
addat ei, nisi quomodo juravit Dominus David, sic faciam cum eo, 10 ut transferatur regnum de domo Saul, et elevetur thronus David super Israel et super
Judam, a Dan usque Bersabee. 11 Et non potuit respondere ei quidquam, quia
metuebat illum. 12 Misit ergo Abner nuntios ad David pro se dicentes : Cujus
est terra ? et ut loquerentur : Fac mecum amicitias, et erit manus mea tecum,
et reducam ad te universum Israel. 13 Qui ait : Optime : ego faciam tecum amicitias : sed unam rem peto a te, dicens : Non videbis faciem meam antequam
adduxeris Michol filiam Saul : et sic venies, et videbis me. 14 Misit autem
285
Regum II
David nuntios ad Isboseth filium Saul, dicens : Redde uxorem meam Michol,
quam despondi mihi centum prputiis Philisthiim. 15 Misit ergo Isboseth, et
tulit eam a viro suo Phaltiel filio Lais. 16 Sequebaturque eam vir suus, plorans
usque Bahurim : et dixit ad eum Abner : Vade, et revertere. Qui reversus est.
17
Sermonem quoque intulit Abner ad seniores Israel, dicens : Tam heri quam
nudiustertius qurebatis David ut regnaret super vos. 18 Nunc ergo facite :
quoniam Dominus locutus est ad David, dicens : In manu servi mei David
salvabo populum meum Israel de manu Philisthiim, et omnium inimicorum
ejus. 19 Locutus est autem Abner etiam ad Benjamin. Et abiit ut loqueretur ad
David in Hebron omnia qu placuerant Israeli et universo Benjamin. 20 Venitque ad David in Hebron cum viginti viris : et fecit David Abner, et viris
ejus qui venerant cum eo, convivium. 21 Et dixit Abner ad David : Surgam,
ut congregem ad te dominum meum regem omnem Israel, et ineam tecum
fdus, et imperes omnibus, sicut desiderat anima tua. Cum ergo deduxisset
David Abner, et ille isset in pace, 22 statim pueri David et Joab venerunt, csis
latronibus, cum prda magna nimis : Abner autem non erat cum David in
Hebron, quia jam dimiserat eum, et profectus fuerat in pace. 23 Et Joab, et
omnis exercitus qui erat cum eo, postea venerunt : nuntiatum est itaque Joab
a narrantibus : Venit Abner filius Ner ad regem, et dimisit eum, et abiit in
pace.
24
Et ingressus est Joab ad regem, et ait : Quid fecisti ? Ecce venit Abner
ad te : quare dimisisti eum, et abiit et recessit ? 25 ignoras Abner filium
Ner, quoniam ad hoc venit ad te ut deciperet te, et sciret exitum tuum et
introitum tuum, et nosset omnia qu agis ? 26 Egressus itaque Joab a David,
misit nuntios post Abner, et reduxit eum a cisterna Sira, ignorante David.
27
Cumque rediisset Abner in Hebron, seorsum adduxit eum Joab ad medium
port ut loqueretur ei, in dolo : et percussit illum ibi in inguine, et mortuus
est in ultionem sanguinis Asael fratris ejus. 28 Quod cum audisset David rem
jam gestam, ait : Mundus ego sum, et regnum meum apud Dominum usque
in sempiternum, a sanguine Abner filii Ner : 29 et veniat super caput Joab, et
super omnem domum patris ejus : nec deficiat de domo Joab fluxum seminis
sustinens, et leprosus, et tenens fusum, et cadens gladio, et indigens pane.
30
Igitur Joab et Abisai frater ejus interfecerunt Abner, eo quod occidisset Asael
fratrem eorum in Gabaon in prlio.
31
Dixit autem David ad Joab, et ad omnem populum qui erat cum eo :
Scindite vestimenta vestra, et accingimini saccis, et plangite ante exequias Abner. Porro rex David sequebatur feretrum. 32 Cumque sepelissent Abner in
Hebron, levavit rex David vocem suam, et flevit super tumulum Abner : flevit
autem et omnis populus. 33 Plangensque rex, et lugens Abner, ait :
Nequaquam ut mori solent ignavi, mortuus est Abner.
34
Manus tu ligat non sunt,
et pedes tui non sunt compedibus aggravati :
sed sicut solent cadere coram filiis iniquitatis, sic corruisti.
Congeminansque omnis populus flevit super eum. 35 Cumque venisset
universa multitudo cibum capere cum David, clara adhuc die juravit David,
dicens : Hc faciat mihi Deus, et hc addat, si ante occasum solis gustavero
panem vel aliud quidquam. 36 Omnisque populus audivit, et placuerunt eis
cuncta qu fecit rex in conspectu totius populi. 37 Et cognovit omne vulgus et
universus Israel in die illa, quoniam non actum fuisset a rege ut occideretur
286
Regum II
Abner filius Ner. 38 Dixit quoque rex ad servos suos : Num ignoratis quoniam
princeps et maximus cecidit hodie in Israel ? 39 Ego autem adhuc delicatus,
et unctus rex : porro viri isti filii Sarvi duri sunt mihi : retribuat Dominus
facienti malum juxta malitiam suam.
autem Isboseth filius Saul quod cecidisset Abner in Hebron : et
4viriAudivit
dissolut sunt manus ejus, omnisque Israel perturbatus est. Duo autem
principes latronum erant filio Saul, nomen uni Baana, et nomen alteri
2
Rechab, filii Remmon Berothit de filiis Benjamin : siquidem et Beroth reputata est in Benjamin. 3 Et fugerunt Berothit in Gethaim, fueruntque ibi
adven usque ad tempus illud. 4 Erat autem Jonath filio Saul filius debilis
pedibus : quinquennis enim fuit, quando venit nuntius de Saul et Jonatha ex
Jezrahel. Tollens itaque eum nutrix sua, fugit : cumque festinaret ut fugeret,
cecidit, et claudus effectus est : habuitque vocabulum Miphiboseth. 5 Venientes igitur filii Remmon Berothit, Rechab et Baana, ingressi sunt fervente
die domum Isboseth : qui dormiebat super stratum suum meridie. Et ostiaria
domus purgans triticum, obdormivit. 6 Ingressi sunt autem domum latenter
assumentes spicas tritici, et percusserunt eum in inguine Rechab, et Baana
frater ejus, et fugerunt. 7 Cum autem ingressi fuissent domum, ille dormiebat
super lectum suum in conclavi, et percutientes interfecerunt eum : sublatoque
capite ejus, abierunt per viam deserti tota nocte, 8 et attulerunt caput Isboseth
ad David in Hebron : dixeruntque ad regem : Ecce caput Isboseth filii Saul
inimici tui, qui qurebat animam tuam : et dedit Dominus domino meo regi
ultionem hodie de Saul, et de semine ejus.
9
Respondens autem David Rechab, et Baana fratri ejus, filiis Remmon
Berothit, dixit ad eos : Vivit Dominus, qui eruit animam meam de omni
angustia, 10 quoniam eum qui annuntiaverat mihi, et dixerat : Mortuus est
Saul : qui putabat se prospera nuntiare, tenui, et occidi eum in Siceleg, cui
oportebat mercedem dare pro nuntio. 11 Quanto magis nunc cum homines
impii interfecerunt virum innoxium in domo sua, super lectum suum, non
quram sanguinem ejus de manu vestra, et auferam vos de terra ? 12 Prcepit
itaque David pueris suis, et interfecerunt eos : prcidentesque manus et pedes
eorum, suspenderunt eos super piscinam in Hebron : caput autem Isboseth
tulerunt, et sepelierunt in sepulchro Abner in Hebron.
venerunt univers tribus Israel ad David in Hebron, dicentes : Ecce nos
5rex Etossuper
tuum et caro tua sumus. Sed et heri et nudiustertius cum esset Saul
nos, tu eras educens et reducens Israel : dixit autem Dominus ad
2
Regum II
288
Regum II
12
Nuntiatumque est regi David quod benedixisset Dominus Obededom,
et omnia ejus, propter arcam Dei. Abiit ergo David, et adduxit arcam Dei de
domo Obededom in civitatem David cum gaudio : et erant cum David septem
chori, et victima vituli. 13 Cumque transcendissent qui portabant arcam Domini sex passus, immolabat bovem et arietem, 14 et David saltabat totis viribus
ante Dominum : porro David erat accinctus ephod lineo. 15 Et David et omnis
domus Israel ducebant arcam testamenti Domini in jubilo, et in clangore buccin. 16 Cumque intrasset arca Domini in civitatem David, Michol filia Saul,
prospiciens per fenestram, vidit regem David subsilientem atque saltantem
coram Domino : et despexit eum in corde suo. 17 Et introduxerunt arcam Domini, et imposuerunt eam in loco suo in medio tabernaculi, quod tetenderat
ei David : et obtulit David holocausta et pacifica coram Domino. 18 Cumque
complesset offerens holocausta et pacifica, benedixit populo in nomine Domini exercituum. 19 Et partitus est univers multitudini Israel tam viro quam
mulieri singulis collyridam panis unam, et assaturam bubul carnis unam, et
similam frixam oleo : et abiit omnis populus, unusquisque in domum suam.
20
Reversusque est David ut benediceret domui su : et egressa Michol
filia Saul in occursum David, ait : Quam gloriosus fuit hodie rex Israel discooperiens se ante ancillas servorum suorum, et nudatus est, quasi si nudetur
unus de scurris. 21 Dixitque David ad Michol : Ante Dominum, qui elegit me
potius quam patrem tuum et quam omnem domum ejus, et prcepit mihi ut
essem dux super populum Domini in Israel, 22 et ludam, et vilior fiam plus
quam factus sum : et ero humilis in oculis meis, et cum ancillis de quibus
locuta es, gloriosior apparebo. 23 Igitur Michol fili Saul non est natus filius
usque in diem mortis su.
Factum est autem cum sedisset rex in domo sua, et Dominus dedisset ei
7
requiem undique ab universis inimicis suis, dixit ad Nathan prophetam :
Videsne quod ego habitem in domo cedrina, et arca Dei posita sit in medio
2
pellium ? 3 Dixitque Nathan ad regem : Omne quod est in corde tuo, vade,
fac : quia Dominus tecum est. 4 Factum est autem in illa nocte : et ecce sermo
Domini ad Nathan, dicens : 5 Vade, et loquere ad servum meum David :
Hc dicit Dominus : Numquid tu dificabis mihi domum ad habitandum ?
6
Neque enim habitavi in domo ex die illa, qua eduxi filios Israel de terra
gypti, usque in diem hanc : sed ambulabam in tabernaculo, et in tentorio.
7
Per cuncta loca qu transivi cum omnibus filiis Israel, numquid loquens
locutus sum ad unam de tribubus Israel, cui prcepi ut pasceret populum
meum Israel, dicens : Quare non dificastis mihi domum cedrinam ?
8
Et nunc hc dices servo meo David : Hc dicit Dominus exercituum :
Ego tuli te de pascuis sequentem greges, ut esses dux super populum meum
Israel : 9 et fui tecum in omnibus ubicumque ambulasti, et interfeci universos
inimicos tuos a facie tua : fecique tibi nomen grande, juxta nomen magnorum
qui sunt in terra. 10 Et ponam locum populo meo Israel, et plantabo eum,
et habitabit sub eo, et non turbabitur amplius : nec addent filii iniquitatis
ut affligant eum sicut prius, 11 ex die qua constitui judices super populum
meum Israel : et requiem dabo tibi ab omnibus inimicis tuis : prdicitque
tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus. 12 Cumque completi fuerint
dies tui, et dormieris cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post te, quod
egredietur de utero tuo, et firmabo regnum ejus. 13 Ipse dificabit domum
nomini meo, et stabiliam thronum regni ejus usque in sempiternum. 14 Ego ero
289
Regum II
ei in patrem, et ipse erit mihi in filium : qui si inique aliquid gesserit, arguam
eum in virga virorum, et in plagis filiorum hominum. 15 Misericordiam autem
meam non auferam ab eo, sicut abstuli a Saul, quem amovi a facie mea. 16 Et
fidelis erit domus tua, et regnum tuum usque in ternum ante faciem tuam,
et thronus tuus erit firmus jugiter. 17 Secundum omnia verba hc, et juxta
universam visionem istam, sic locutus est Nathan ad David.
18
Ingressus est autem rex David, et sedit coram Domino, et dixit : Quis
ego sum, Domine Deus, et qu domus mea, quia adduxisti me hucusque ?
19
Sed et hoc parum visum est in conspectu tuo, Domine Deus, nisi loquereris
etiam de domo servi tui in longinquum : ista est enim lex Adam, Domine
Deus. 20 Quid ergo addere poterit adhuc David, ut loquatur ad te ? tu enim
scis servum tuum, Domine Deus. 21 Propter verbum tuum, et secundum cor
tuum, fecisti omnia magnalia hc, ita ut notum faceres servo tuo. 22 Idcirco
magnificatus es, Domine Deus, quia non est similis tui, neque est deus extra
te, in omnibus qu audivimus auribus nostris. 23 Qu est autem ut populus tuus Israel gens in terra, propter quam ivit Deus ut redimeret eam sibi in
populum, et poneret sibi nomen, faceretque eis magnalia et horribilia super
terram a facie populi tui quem redemisti tibi ex gypto, gentem, et deum
ejus. 24 Firmasti enim tibi populum tuum Israel in populum sempiternum :
et tu, Domine Deus, factus es eis in Deum. 25 Nunc ergo Domine Deus, verbum quod locutus es super servum tuum, et super domum ejus, suscita in
sempiternum : et fac sicut locutus es, 26 ut magnificetur nomen tuum usque
in sempiternum, atque dicatur : Dominus exercituum, Deus super Israel. Et
domus servi tui David erit stabilita coram Domino, 27 quia tu, Domine exercituum Deus Israel, revelasti aurem servi tui, dicens : Domum dificabo tibi :
propterea invenit servus tuus cor suum ut oraret te oratione hac. 28 Nunc
ergo Domine Deus, tu es Deus, et verba tua erunt vera : locutus es enim ad
servum tuum bona hc. 29 Incipe ergo, et benedic domui servi tui, ut sit in
sempiternum coram te : quia tu, Domine Deus, locutus es, et benedictione tua
benedicetur domus servi tui in sempiternum.
Factum est autem post hc, percussit David Philisthiim, et humiliavit eos,
8mensus
et tulit David frenum tributi de manu Philisthiim. Et percussit Moab, et
est eos funiculo, coquans terr : mensus est autem duos funiculos,
2
290
Regum II
ille respondit : Ego sum servus tuus. 3 Et ait rex : Numquid superest aliquis
de domo Saul, ut faciam cum eo misericordiam Dei ? Dixitque Siba regi :
Superest filius Jonath, debilis pedibus. 4 Ubi, inquit, est ? Et Siba ad regem :
Ecce, ait, in domo est Machir filii Ammiel, in Lodabar. 5 Misit ergo rex David,
et tulit eum de domo Machir filii Ammiel, de Lodabar. 6 Cum autem venisset
Miphiboseth filius Jonath filii Saul ad David, corruit in faciem suam, et adoravit. Dixitque David : Miphiboseth ? Qui respondit : Adsum servus tuus.
7
Et ait ei David : Ne timeas, quia faciens faciam in te misericordiam propter
Jonathan patrem tuum, et restituam tibi omnes agros Saul patris tui : et tu
comedes panem in mensa mea semper. 8 Qui adorans eum, dixit : Quis ego
sum servus tuus, quoniam respexisti super canem mortuum similem mei ?
9
Vocavit itaque rex Sibam puerum Saul, et dixit ei : Omnia qucumque
fuerunt Saul, et universam domum ejus, dedi filio domini tui. 10 Operare igitur ei terram tu, et filii tui, et servi tui, et inferes filio domini tui cibos ut
alatur : Miphiboseth autem filius domini tui comedet semper panem super
mensam meam. Erant autem Sib quindecim filii, et viginti servi. 11 Dixitque
Siba ad regem : Sicut jussisti, domine mi rex, servo tuo, sic faciet servus tuus : et Miphiboseth comedet super mensam meam, quasi unus de filiis regis.
12
Habebat autem Miphiboseth filium parvulum nomine Micha : omnis vero
cognatio domus Sib serviebat Miphiboseth. 13 Porro Miphiboseth habitabat
in Jerusalem, quia de mensa regis jugiter vescebatur : et erat claudus utroque
pede.
Factum est autem post hc ut moreretur rex filiorum Ammon, et reg10
navit Hanon filius ejus pro eo. Dixitque David : Faciam misericordiam
cum Hanon filio Naas, sicut fecit pater ejus mecum misericordiam. Misit er2
go David, consolans eum per servos suos super patris interitu. Cum autem
venissent servi David in terram filiorum Ammon, 3 dixerunt principes filiorum Ammon ad Hanon dominum suum : Putas quod propter honorem patris
tui miserit David ad te consolatores, et non ideo ut investigaret, et exploraret
civitatem, et everteret eam, misit David servos suos ad te ? 4 Tulit itaque
Hanon servos David, rasitque dimidiam partem barb eorum et prscidit
vestes eorum medias usque ad nates, et dimisit eos. 5 Quod cum nuntiatum
esset David, misit in occursum eorum : erant enim viri confusi turpiter valde,
291
Regum II
et mandavit eis David : Manete in Jericho donec crescat barba vestra, et tunc
revertimini.
6
Videntes autem filii Ammon quod injuriam fecissent David, miserunt, et
conduxerunt mercede Syrum Rohob, et Syrum Soba, viginti millia peditum, et
a rege Maacha mille viros, et ab Istob duodecim millia virorum. 7 Quod cum
audisset David, misit Joab et omnem exercitum bellatorum. 8 Egressi sunt
ergo filii Ammon, et direxerunt aciem ante ipsum introitum port : Syrus
autem Soba, et Rohob, et Istob, et Maacha, seorsum erant in campo. 9 Videns
igitur Joab quod prparatum esset adversum se prlium et ex adverso et
post tergum, elegit ex omnibus electis Israel, et instruxit aciem contra Syrum :
10
reliquam autem partem populi tradidit Abisai fratri suo, qui direxit aciem
adversus filios Ammon. 11 Et ait Joab : Si prvaluerint adversum me Syri,
eris mihi in adjutorium : si autem filii Ammon prvaluerint adversum te,
auxiliabor tibi. 12 Esto vir fortis, et pugnemus pro populo nostro et civitate Dei
nostri : Dominus autem faciet quod bonum est in conspectu suo. 13 Iniit itaque
Joab, et populus qui erat cum eo, certamen contra Syros : qui statim fugerunt
a facie ejus. 14 Filii autem Ammon videntes quia fugissent Syri, fugerunt
et ipsi a facie Abisai, et ingressi sunt civitatem : reversusque est Joab a filiis
Ammon, et venit Jerusalem. 15 Videntes igitur Syri quoniam corruissent coram
Israel, congregati sunt pariter. 16 Misitque Adarezer, et eduxit Syros qui erant
trans fluvium, et adduxit eorum exercitum : Sobach autem, magister militi
Adarezer, erat princeps eorum. 17 Quod cum nuntiatum esset David, contraxit
omnem Israelem, et transivit Jordanem, venitque in Helam : et direxerunt
aciem Syri ex adverso David, et pugnaverunt contra eum. 18 Fugeruntque Syri
a facie Israel, et occidit David de Syris septingentos currus, et quadraginta
millia equitum : et Sobach principem militi percussit, qui statim mortuus est.
19
Videntes autem universi reges qui erant in prsidio Adarezer, se victos esse
ab Israel, expaverunt, et fugerunt quinquaginta et octo millia coram Israel.
Et fecerunt pacem cum Israel, et servierunt eis : timueruntque Syri auxilium
prbere ultra filiis Ammon.
Factum est autem, vertente anno, eo tempore quo solent reges ad bella
11
procedere, misit David Joab, et servos suos cum eo, et universum Israel,
et vastaverunt filios Ammon, et obsederunt Rabba : David autem remansit
in Jerusalem. 2 Dum hc agerentur, accidit ut surgeret David de strato suo
post meridiem, et deambularet in solario domus regi : viditque mulierem
se lavantem ex adverso super solarium suum : erat autem mulier pulchra
valde. 3 Misit ergo rex, et requisivit qu esset mulier. Nuntiatumque est
ei quod ipsa esset Bethsabee filia Eliam, uxor Uri Hethi. 4 Missis itaque
David nuntiis, tulit eam : qu cum ingressa esset ad illum, dormivit cum ea :
statimque sanctificata est ab immunditia sua, 5 et reversa est domum suam
concepto ftu. Mittensque nuntiavit David, et ait : Concepi. 6 Misit autem
David ad Joab, dicens : Mitte ad me Uriam Hethum. Misitque Joab Uriam
ad David. 7 Et venit Urias ad David. Qusivitque David quam recte ageret
Joab et populus, et quomodo administraretur bellum. 8 Et dixit David ad
Uriam : Vade in domum tuam, et lava pedes tuos. Et egressus est Urias de
domo regis, secutusque est eum cibus regius. 9 Dormivit autem Urias ante
portam domus regi cum aliis servis domini sui, et non descendit ad domum
suam. 10 Nuntiatumque est David a dicentibus : Non ivit Urias in domum
suam. Et ait David ad Uriam : Numquid non de via venisti ? quare non
292
Regum II
293
Regum II
294
Regum II
cile ei videbatur ut quippiam inhoneste ageret cum ea. 3 Erat autem Amnon
amicus nomine Jonadab, filius Semmaa fratris David, vir prudens valde. 4 Qui
dixit ad eum : Quare sic attenuaris macie, fili regis, per singulos dies ? cur
non indicas mihi ? Dixitque ei Amnon : Thamar sororem fratris mei Absalom amo. 5 Cui respondit Jonadab : Cuba super lectum tuum, et languorem
simula : cumque venerit pater tuus ut visitet te, dic ei : Veniat, oro, Thamar
soror mea, ut det mihi cibum, et faciat pulmentum, ut comedam de manu
ejus. 6 Accubuit itaque Amnon, et quasi grotare cpit : cumque venisset
rex ad visitandum eum, ait Amnon ad regem : Veniat, obsecro, Thamar soror
mea, ut faciat in oculis meis duas sorbitiunculas, et cibum capiam de manu
ejus. 7 Misit ergo David ad Thamar domum, dicens : Veni in domum Amnon fratris tui, et fac ei pulmentum. 8 Venitque Thamar in domum Amnon
fratris sui : ille autem jacebat. Qu tollens farinam commiscuit, et liquefaciens, in oculis ejus coxit sorbitiunculas. 9 Tollensque quod coxerat, effudit,
et posuit coram eo, et noluit comedere : dixitque Amnon : Ejicite universos
a me. Cumque ejecissent omnes, 10 dixit Amnon ad Thamar : Infer cibum
in conclave, ut vescar de manu tua. Tulit ergo Thamar sorbitiunculas quas
fecerat, et intulit ad Amnon fratrem suum in conclave. 11 Cumque obtulisset
ei cibum, apprehendit eam, et ait : Veni, cuba mecum, soror mea. 12 Qu
respondit ei : Noli frater mi, noli opprimere me : neque enim hoc fas est in
Israel : noli facere stultitiam hanc. 13 Ego enim ferre non potero opprobrium
meum, et tu eris quasi unus de insipientibus in Israel : quin potius loquere ad
regem, et non negabit me tibi. 14 Noluit autem acquiescere precibus ejus, sed
prvalens viribus oppressit eam, et cubavit cum ea.
15
Et exosam eam habuit Amnon odio magno nimis : ita ut majus esset
odium quo oderat eam, amore quo ante dilexerat. Dixitque ei Amnon : Surge,
et vade. 16 Qu respondit ei : Majus est hoc malum quod nunc agis adversum
me, quam quod ante fecisti, expellens me. Et noluit audire eam : 17 sed vocato
puero qui ministrabat ei, dixit : Ejice hanc a me foras, et claude ostium post
eam. 18 Qu induta erat talari tunica : hujuscemodi enim fili regis virgines
vestibus utebantur. Ejecit itaque eam minister illius foras : clausitque fores
post eam. 19 Qu aspergens cinerem capiti suo, scissa talari tunica, impositisque manibus super caput suum, ibat ingrediens, et clamans. 20 Dixit autem
ei Absalom frater suus : Numquid Amnon frater tuus concubuit tecum ? sed
nunc soror, tace : frater tuus est : neque affligas cor tuum pro hac re. Mansit itaque Thamar contabescens in domo Absalom fratris sui. 21 Cum autem
audisset rex David verba hc, contristatus est valde : et noluit contristare
spiritum Amnon filii sui, quoniam diligebat eum, quia primogenitus erat ei.
22
Porro non est locutus Absalom ad Amnon nec malum nec bonum : oderat
enim Absalom Amnon, eo quod violasset Thamar sororem suam.
23
Factum est autem post tempus biennii ut tonderentur oves Absalom in
Baalhasor, qu est juxta Ephraim : et vocavit Absalom omnes filios regis,
24
venitque ad regem, et ait ad eum : Ecce tondentur oves servi tui : veniat,
oro, rex cum servis suis ad servum suum. 25 Dixitque rex ad Absalom : Noli
fili mi, noli rogare ut veniamus omnes et gravemus te. Cum autem cogeret
eum, et noluisset ire, benedixit ei. 26 Et ait Absalom : Si non vis venire, veniat,
obsecro, nobiscum saltem Amnon frater meus. Dixitque ad eum rex : Non
295
Regum II
est necesse ut vadat tecum. 27 Coegit itaque Absalom eum, et dimisit cum eo
Amnon et universos filios regis. Feceratque Absalom convivium quasi convivium regis. 28 Prceperat autem Absalom pueris suis, dicens : Observate
cum temulentus fuerit Amnon vino, et dixero vobis : Percutite eum, et interficite : nolite timere : ego enim sum qui prcipio vobis : roboramini, et estote
viri fortes. 29 Fecerunt ergo pueri Absalom adversum Amnon sicut prceperat
eis Absalom. Surgentesque omnes filii regis ascenderunt singuli mulas suas,
et fugerunt.
30
Cumque adhuc pergerent in itinere, fama pervenit ad David, dicens :
Percussit Absalom omnes filios regis, et non remansit ex eis saltem unus.
31
Surrexit itaque rex, et scidit vestimenta sua, et cecidit super terram : et
omnes servi illius qui assistebant ei, sciderunt vestimenta sua. 32 Respondens autem Jonadab filius Semmaa fratris David, dixit : Ne stimet dominus
meus rex quod omnes pueri filii regis occisi sint : Amnon solus mortuus est,
quoniam in ore Absalom erat positus ex die qua oppressit Thamar sororem
ejus. 33 Nunc ergo ne ponat dominus meus rex super cor suum verbum istud,
dicens : Omnes filii regis occisi sunt : quoniam Amnon solus mortuus est.
34
Fugit autem Absalom. Et elevavit puer speculator oculos suos, et aspexit :
et ecce populus multus veniebat per iter devium ex latere montis. 35 Dixit
autem Jonadab ad regem : Ecce filii regis adsunt : juxta verbum servi tui, sic
factum est. 36 Cumque cessasset loqui, apparuerunt et filii regis : et intrantes
levaverunt vocem suam, et fleverunt : sed et rex et omnes servi ejus fleverunt
ploratu magno nimis. 37 Porro Absalom fugiens abiit ad Tholomai filium Ammiud regem Gessur. Luxit ergo David filium suum cunctis diebus. 38 Absalom
autem cum fugisset, et venisset in Gessur, fuit ibi tribus annis. 39 Cessavitque
rex David persequi Absalom, eo quod consolatus esset super Amnon interitu.
Intelligens autem Joab filius Sarvi quod cor regis versum esset ad Ab14
salom, misit Thecuam, et tulit inde mulierem sapientem : dixitque
ad eam : Lugere te simula, et induere veste lugubri, et ne ungaris oleo, ut
2
296
Regum II
modi rem contra populum Dei, et locutus est rex verbum istud, ut peccet, et
non reducat ejectum suum ? 14 Omnes morimur, et quasi aqu dilabimur
in terram, qu non revertuntur : nec vult Deus perire animam, sed retractat
cogitans ne penitus pereat qui abjectus est. 15 Nunc igitur veni, ut loquar ad
dominum meum regem verbum hoc, prsente populo. Et dixit ancilla tua :
Loquar ad regem, si quomodo faciat rex verbum ancill su. 16 Et audivit
rex, ut liberaret ancillam suam de manu omnium qui volebant de hreditate
Dei delere me, et filium meum simul. 17 Dicat ergo ancilla tua, ut fiat verbum
domini mei regis sicut sacrificium. Sicut enim angelus Dei, sic est dominus
meus rex, ut nec benedictione, nec maledictione moveatur : unde et Dominus
Deus tuus est tecum. 18 Et respondens rex, dixit ad mulierem : Ne abscondas
a me verbum quod te interrogo. Dixitque ei mulier : Loquere, domine mi rex.
19
Et ait rex : Numquid manus Joab tecum est in omnibus istis ? Respondit
mulier, et ait : Per salutem anim tu, domine mi rex, nec ad sinistram, nec
ad dexteram est ex omnibus his qu locutus est dominus meus rex : servus
enim tuus Joab, ipse prcepit mihi, et ipse posuit in os ancill tu omnia
verba hc. 20 Ut verterem figuram sermonis hujus, servus tuus Joab prcepit
istud : tu autem, domine mi rex, sapiens es, sicut habet sapientiam angelus
Dei, ut intelligas omnia super terram.
21
Et ait rex ad Joab : Ecce placatus feci verbum tuum : vade ergo, et revoca
puerum Absalom. 22 Cadensque Joab super faciem suam in terram, adoravit,
et benedixit regi : et dixit Joab : Hodie intellexit servus tuus quia inveni gratiam in oculis tuis, domine mi rex : fecisti enim sermonem servi tui. 23 Surrexit
ergo Joab et abiit in Gessur, et adduxit Absalom in Jerusalem. 24 Dixit autem
rex : Revertatur in domum suam, et faciem meam non videat. Reversus est
itaque Absalom in domum suam, et faciem regis non vidit. 25 Porro sicut
Absalom, vir non erat pulcher in omni Israel, et decorus nimis : a vestigio
pedis usque ad verticem non erat in eo ulla macula. 26 Et quando tondebat
capillum (semel autem in anno tondebatur, quia gravabat eum csaries), ponderabat capillos capitis sui ducentis siclis, pondere publico. 27 Nati sunt autem
Absalom filii tres, et filia una nomine Thamar, elegantis form.
28
Mansitque Absalom in Jerusalem duobus annis, et faciem regis non vidit. 29 Misit itaque ad Joab, ut mitteret eum ad regem : qui noluit venire ad
eum. Cumque secundo misisset, et ille noluisset venire ad eum, 30 dixit servis
suis : Scitis agrum Joab juxta agrum meum, habentem messem hordei : ite
igitur, et succendite eum igni. Succenderunt ergo servi Absalom segetem igni. Et venientes servi Joab, scissis vestibus suis, dixerunt : Succenderunt servi
Absalom partem agri igni. 31 Surrexitque Joab, et venit ad Absalom in domum ejus, et dixit : Quare succenderunt servi tui segetem meam igni ? 32 Et
respondit Absalom ad Joab : Misi ad te obsecrans ut venires ad me, et mitterem te ad regem, et diceres ei : Quare veni de Gessur ? melius mihi erat
ibi esse : obsecro ergo ut videam faciem regis : quod si memor est iniquitatis
me, interficiat me. 33 Ingressus itaque Joab ad regem, nuntiavit ei omnia :
vocatusque est Absalom, et intravit ad regem, et adoravit super faciem terr
coram eo : osculatusque est rex Absalom.
Igitur post hc fecit sibi Absalom currus, et equites, et quinquaginta vi15
ros qui prcederent eum. Et mane consurgens Absalom, stabat juxta
introitum port, et omnem virum qui habebat negotium ut veniret ad regis
2
297
Regum II
spondens aiebat : Ex una tribu Israel ego sum servus tuus. 3 Respondebatque
ei Absalom : Videntur mihi sermones tui boni et justi, sed non est qui te audiat
constitutus a rege. Dicebatque Absalom : 4 Quis me constituat judicem super
terram, ut ad me veniant omnes qui habent negotium, et juste judicem ? 5 Sed
et cum accederet ad eum homo ut salutaret illum, extendebat manum suam,
et apprehendens osculabatur eum. 6 Faciebatque hoc omni Israel venienti ad
judicium ut audiretur a rege, et sollicitabat corda virorum Israel.
7
Post quadraginta autem annos, dixit Absalom ad regem David : Vadam,
et reddam vota mea qu vovi Domino in Hebron. 8 Vovens enim vovit
servus tuus cum esset in Gessur Syri, dicens : Si reduxerit me Dominus
in Jerusalem, sacrificabo Domino. 9 Dixitque ei rex David : Vade in pace.
Et surrexit, et abiit in Hebron. 10 Misit autem Absalom exploratores in universas tribus Israel, dicens : Statim ut audieritis clangorem buccin, dicite :
Regnavit Absalom in Hebron. 11 Porro cum Absalom ierunt ducenti viri de
Jerusalem vocati, euntes simplici corde, et causam penitus ignorantes. 12 Accersivit quoque Absalom Achitophel Gilonitem consiliarium David, de civitate sua Gilo. Cumque immolaret victimas, facta est conjuratio valida, populusque concurrens augebatur cum Absalom. 13 Venit igitur nuntius ad David,
dicens : Toto corde universus Israel sequitur Absalom. 14 Et ait David servis
suis qui erant cum eo in Jerusalem : Surgite, fugiamus : neque enim erit nobis
effugium a facie Absalom : festinate egredi, ne forte veniens occupet nos, et
impellat super nos ruinam, et percutiat civitatem in ore gladii. 15 Dixeruntque servi regis ad eum : Omnia qucumque prceperit dominus noster rex,
libenter exequemur servi tui.
16
Egressus est ergo rex et universa domus ejus pedibus suis : et dereliquit
rex decem mulieres concubinas ad custodiendam domum. 17 Egressusque rex
et omnis Israel pedibus suis, stetit procul a domo : 18 et universi servi ejus
ambulabant juxta eum, et legiones Cerethi, et Phelethi, et omnes Gethi, pugnatores validi, sexcenti viri qui secuti eum fuerant de Geth pedites, prcedebant regem. 19 Dixit autem rex ad Ethai Gethum : Cur venis nobiscum ?
revertere, et habita cum rege, quia peregrinus es, et egressus es de loco tuo.
20
Heri venisti, et hodie compelleris nobiscum egredi ? ego autem vadam quo
iturus sum : revertere, et reduc tecum fratres tuos, et Dominus faciet tecum
misericordiam et veritatem, quia ostendisti gratiam et fidem. 21 Et respondit Ethai regi dicens : Vivit Dominus, et vivit dominus meus rex, quoniam
in quocumque loco fueris, domine mi rex, sive in morte, sive in vita, ibi erit
servus tuus. 22 Et ait David Ethai : Veni, et transi. Et transivit Ethai Gethus,
et omnes viri qui cum eo erant, et reliqua multitudo. 23 Omnesque flebant
voce magna, et universus populus transibat : rex quoque transgrediebatur
torrentem Cedron, et cunctus populus incedebat contra viam qu respicit ad
desertum. 24 Venit autem et Sadoc sacerdos, et universi Levit cum eo, portantes arcam fderis Dei : et deposuerunt arcam Dei. Et ascendit Abiathar,
donec expletus esset omnis populus qui egressus fuerat de civitate. 25 Et dixit
rex ad Sadoc : Reporta arcam Dei in urbem : si invenero gratiam in oculis
Domini, reducet me, et ostendet mihi eam, et tabernaculum suum. 26 Si autem
dixerit mihi : Non places : prsto sum : faciat quod bonum est coram se. 27 Et
dixit rex ad Sadoc sacerdotem : O videns, revertere in civitatem in pace : et
Achimaas filius tuus, et Jonathas filius Abiathar, duo filii vestri, sint vobiscum.
28
Ecce ego abscondar in campestribus deserti, donec veniat sermo a vobis indicans mihi. 29 Reportaverunt ergo Sadoc et Abiathar arcam Dei in Jerusalem,
298
Regum II
299
Regum II
Hc est, inquit, gratia tua ad amicum tuum ? quare non ivisti cum amico
tuo ? 18 Responditque Chusai ad Absalom : Nequaquam : quia illius ero,
quem elegit Dominus, et omnis hic populus, et universus Israel : et cum eo
manebo. 19 Sed ut et hoc inferam, cui ego serviturus sum ? nonne filio regis ?
Sicut parui patri tuo, ita parebo et tibi. 20 Dixit autem Absalom ad Achitophel :
Inite consilium quid agere debeamus. 21 Et ait Achitophel ad Absalom : Ingredere ad concubinas patris tui, quas dimisit ad custodiendam domum : ut
cum audierit omnis Israel quod fdaveris patrem tuum, roborentur tecum
manus eorum. 22 Tetenderunt ergo Absalom tabernaculum in solario, ingressusque est ad concubinas patris sui coram universo Israel. 23 Consilium autem
Achitophel quod dabat in diebus illis, quasi si quis consuleret Deum : sic erat omne consilium Achitophel, et cum esset cum David, et cum esset cum
Absalom.
Dixit ergo Achitophel ad Absalom : Eligam mihi duodecim millia viro17
rum, et consurgens persequar David hac nocte. Et irruens super eum
(quippe qui lassus est, et solutis manibus), percutiam eum : cumque fugerit
2
300
Regum II
gradu ingressi sunt domum cujusdam viri in Bahurim, qui habebat puteum
in vestibulo suo : et descenderunt in eum. 19 Tulit autem mulier, et expandit
velamen super os putei, quasi siccans ptisanas : et sic latuit res. 20 Cumque
venissent servi Absalom in domum, ad mulierem dixerunt : Ubi est Achimaas et Jonathas ? Et respondit eis mulier : Transierunt festinanter, gustata
paululum aqua. At hi qui qurebant, cum non reperissent, reversi sunt in
Jerusalem. 21 Cumque abiissent, ascenderunt illi de puteo, et pergentes nuntiaverunt regi David, et dixerunt : Surgite, et transite cito fluvium : quoniam
hujuscemodi dedit consilium contra vos Achitophel. 22 Surrexit ergo David, et
omnis populus qui cum eo erat, et transierunt Jordanem, donec dilucesceret :
et ne unus quidem residuus fuit, qui non transisset fluvium. 23 Porro Achitophel videns quod non fuisset factum consilium suum, stravit asinum suum,
surrexitque, et abiit in domum suam et in civitatem suam : et disposita domo
sua, suspendio interiit, et sepultus est in sepulchro patris sui.
24
David autem venit in castra, et Absalom transivit Jordanem, ipse et
omnes viri Israel cum eo. 25 Amasam vero constituit Absalom pro Joab super exercitum : Amasa autem erat filius viri qui vocabatur Jetra de Jezraeli,
qui ingressus est ad Abigail filiam Naas, sororem Sarvi, qu fuit mater
Joab. 26 Et castrametatus est Israel cum Absalom in terra Galaad. 27 Cumque
venisset David in castra, Sobi filius Naas de Rabbath filiorum Ammon, et
Machir filius Ammihel de Lodabar, et Berzellai Galaadites de Rogelim, 28 obtulerunt ei stratoria, et tapetia, et vasa fictilia, frumentum, et hordeum, et farinam, et polentam, et fabam, et lentem, et frixum cicer, 29 et mel, et butyrum,
oves, et pingues vitulos : dederuntque David, et populo qui cum eo erat, ad
vescendum : suspicati enim sunt populum fame et siti fatigari in deserto.
Igitur considerato David populo suo, constituit super eos tribunos et
18
centuriones, et dedit populi tertiam partem sub manu Joab, et tertiam
partem sub manu Abisai filii Sarvi fratris Joab, et tertiam partem sub manu
2
Ethai, qui erat de Geth. Dixitque rex ad populum : Egrediar et ego vobiscum.
3
Et respondit populus : Non exibis : sive enim fugerimus, non magnopere ad
eos de nobis pertinebit : sive media pars ceciderit e nobis, non satis curabunt,
quia tu unus pro decem millibus computaris : melius est igitur ut sis nobis
in urbe prsidio. 4 Ad quos rex ait : Quod vobis videtur rectum, hoc faciam.
Stetit ergo rex juxta portam : egrediebaturque populus per turmas suas centeni et milleni. 5 Et prcepit rex Joab, et Abisai, et Ethai, dicens : Servate mihi
puerum Absalom. Et omnis populus audiebat prcipientem regem cunctis
principibus pro Absalom.
6
Itaque egressus est populus in campum contra Israel, et factum est prlium in saltu Ephraim. 7 Et csus est ibi populus Israel ab exercitu David,
factaque est plaga magna in die illa, viginti millium. 8 Fuit autem ibi prlium
dispersum super faciem omnis terr, et multo plures erant quos saltus consumpserat de populo, quam hi quos voraverat gladius in die illa. 9 Accidit
autem ut occurreret Absalom servis David, sedens mulo : cumque ingressus fuisset mulus subter condensam quercum et magnam, adhsit caput ejus
quercui : et illo suspenso inter clum et terram, mulus cui insederat, pertransivit. 10 Vidit autem hoc quispiam, et nuntiavit Joab, dicens : Vidi Absalom
pendere de quercu. 11 Et ait Joab viro qui nuntiaverat ei : Si vidisti, quare non
confodisti eum cum terra, et ego dedissem tibi decem argenti siclos, et unum
balteum ? 12 Qui dixit ad Joab : Si appenderes in manibus meis mille argen-
301
Regum II
Nuntiatum est autem Joab quod rex fleret et lugeret filium suum, et
19
versa est victoria in luctum in die illa omni populo : audivit enim populus in die illa dici : Dolet rex super filio suo.
Et declinavit populus in
3
die illa ingredi civitatem, quomodo declinare solet populus versus et fugiens
302
Regum II
de prlio. 4 Porro rex operuit caput suum, et clamabat voce magna : Fili
mi Absalom, Absalom fili mi, fili mi. 5 Ingressus ergo Joab ad regem in domum, dixit : Confudisti hodie vultus omnium servorum tuorum, qui salvam
fecerunt animam tuam, et animam filiorum tuorum et filiarum tuarum, et animam uxorum tuarum, et animam concubinarum tuarum. 6 Diligis odientes
te, et odio habes diligentes te : et ostendisti hodie quia non curas de ducibus
tuis et de servis tuis : et vere cognovi modo, quia si Absalom viveret, et omnes
nos occubuissemus, tunc placeret tibi. 7 Nunc igitur surge, et procede, et alloquens satisfac servis tuis : juro enim tibi per Dominum quod si non exieris,
ne unus quidem remansurus sit tecum nocte hac : et pejus erit hoc tibi quam
omnia mala qu venerunt super te ab adolescentia tua usque in prsens.
8
Surrexit ergo rex et sedit in porta : et omni populo nuntiatum est quod
rex sederet in porta. Venitque universa multitudo coram rege : Israel autem
fugit in tabernacula sua. 9 Omnis quoque populus certabat in cunctis tribubus
Israel, dicens : Rex liberavit nos de manu inimicorum nostrorum ; ipse salvavit nos de manu Philisthinorum : et nunc fugit de terra propter Absalom.
10
Absalom autem, quem unximus super nos, mortuus est in bello : usquequo
siletis, et non reducitis regem ? 11 Rex vero David misit ad Sadoc et Abiathar
sacerdotes, dicens : Loquimini ad majores natu Juda, dicentes : Cur venitis
novissimi ad reducendum regem in domum suam ? (Sermo autem omnis Israel pervenerat ad regem in domo ejus.) 12 Fratres mei vos, os meum, et caro
mea vos, quare novissimi reducitis regem ? 13 Et Amas dicite : Nonne os
meum, et caro mea es ? hc faciat mihi Deus, et hc addat, si non magister
militi fueris coram me omni tempore pro Joab.
14
Et inclinavit cor omnium virorum Juda quasi viri unius : miseruntque ad
regem, dicentes : Revertere tu, et omnes servi tui. 15 Et reversus est rex, et venit
usque ad Jordanem : et omnis Juda venit usque in Galgalam ut occurreret regi,
et traduceret eum Jordanem. 16 Festinavit autem Semei filius Gera filii Jemini
de Bahurim, et descendit cum viris Juda in occursum regis David, 17 cum mille
viris de Benjamin, et Siba puer de domo Saul : et quindecim filii ejus, ac viginti
servi erant cum eo : et irrumpentes Jordanem, ante regem 18 transierunt vada,
ut traducerent domum regis, et facerent juxta jussionem ejus : Semei autem
filius Gera prostratus coram rege, cum jam transisset Jordanem, 19 dixit ad
eum : Ne reputes mihi, domine mi, iniquitatem, neque memineris injuriarum
servi tui in die qua egressus es, domine mi rex, de Jerusalem, neque ponas,
rex, in corde tuo. 20 Agnosco enim servus tuus peccatum meum : et idcirco
hodie primus veni de omni domo Joseph, descendique in occursum domini
mei regis. 21 Respondens vero Abisai filius Sarvi, dixit : Numquid pro his
verbis non occidetur Semei, quia maledixit christo Domini ? 22 Et ait David :
Quid mihi et vobis, filii Sarvi ? cur efficimini mihi hodie in satan ? ergone
hodie interficietur vir in Israel ? an ignoro hodie me factum regem super
Israel ? 23 Et ait rex Semei : Non morieris. Juravitque ei.
24
Miphiboseth quoque filius Saul descendit in occursum regis, illotis pedibus et intonsa barba : vestesque suas non laverat a die qua egressus fuerat
rex, usque ad diem reversionis ejus in pace. 25 Cumque Jerusalem occurrisset
regi, dixit ei rex : Quare non venisti mecum, Miphiboseth ? 26 Et respondens
ait : Domine mi rex, servus meus contempsit me : dixique ei ego famulus tuus
ut sterneret mihi asinum, et ascendens abirem cum rege : claudus enim sum
servus tuus. 27 Insuper et accusavit me servum tuum ad te dominum meum
regem : tu autem, domine mi rex, sicut angelus Dei es : fac quod placitum
303
Regum II
est tibi. 28 Neque enim fuit domus patris mei, nisi morti obnoxia domino meo
regi : tu autem posuisti me servum tuum inter convivas mens tu : quid
ergo habeo just querel ? aut quid possum ultra vociferari ad regem ? 29 Ait
ergo ei rex : Quid ultra loqueris ? fixum est quod locutus sum : tu et Siba dividite possessiones. 30 Responditque Miphiboseth regi : Etiam cuncta accipiat,
postquam reversus est dominus meus rex pacifice in domum suam.
31
Berzellai quoque Galaadites, descendens de Rogelim, traduxit regem
Jordanem, paratus etiam ultra fluvium prosequi eum. 32 Erat autem Berzellai
Galaadites senex valde, id est, octogenarius, et ipse prbuit alimenta regi
cum moraretur in castris : fuit quippe vir dives nimis. 33 Dixit itaque rex ad
Berzellai : Veni mecum, ut requiescas securus mecum in Jerusalem. 34 Et ait
Berzellai ad regem : Quot sunt dies annorum vit me, ut ascendam cum
rege in Jerusalem ? 35 Octogenarius sum hodie : numquid vigent sensus mei
ad discernendum suave aut amarum ? aut delectare potest servum tuum cibus
et potus ? vel audire possum ultra vocem cantorum atque cantatricum ? quare
servus tuus sit oneri domino meo regi ? 36 Paululum procedam famulus tuus
ab Jordane tecum : non indigeo hac vicissitudine, 37 sed obsecro ut revertar
servus tuus, et moriar in civitate mea, et sepeliar juxta sepulchrum patris
mei et matris me. Est autem servus tuus Chamaam : ipse vadat tecum,
domine mi rex, et fac ei quidquid tibi bonum videtur. 38 Dixit itaque ei rex :
Mecum transeat Chamaam, et ego faciam ei quidquid tibi placuerit : et omne
quod petieris a me, impetrabis. 39 Cumque transisset universus populus et rex
Jordanem, osculatus est rex Berzellai, et benedixit ei : et ille reversus est in
locum suum. 40 Transivit ergo rex in Galgalam, et Chamaam cum eo.
Omnis autem populus Juda traduxerat regem, et media tantum pars adfuerat de populo Israel. 41 Itaque omnes viri Israel concurrentes ad regem
dixerunt ei : Quare te furati sunt fratres nostri viri Juda, et traduxerunt regem
et domum ejus Jordanem, omnesque viros David cum eo ? 42 Et respondit omnis vir Juda ad viros Israel : Quia mihi propior est rex : cur irasceris super hac
re ? numquid comedimus aliquid ex rege, aut munera nobis data sunt ? 43 Et
respondit vir Israel ad viros Juda, et ait : Decem partibus major ego sum apud
regem, magisque ad me pertinet David quam ad te : cur fecisti mihi injuriam,
et non mihi nuntiatum est priori, ut reducerem regem meum ? Durius autem
responderunt viri Juda viris Israel.
Accidit quoque ut ibi esset vir Belial, nomine Seba, filius Bochri, vir
20
Jemineus : et cecinit buccina, et ait : Non est nobis pars in David, neque
hreditas in filio Isai : revertere in tabernacula tua, Israel. Et separatus est
2
omnis Israel a David, secutusque est Seba filium Bochri : viri autem Juda
adhserunt regi suo a Jordane usque Jerusalem. 3 Cumque venisset rex in
domum suam in Jerusalem, tulit decem mulieres concubinas quas dereliquerat
ad custodiendam domum, et tradidit eas in custodiam, alimenta eis prbens :
et non est ingressus ad eas, sed erant claus usque in diem mortis su in
viduitate viventes. 4 Dixit autem rex Amas : Convoca mihi omnes viros
Juda in diem tertium, et tu adesto prsens. 5 Abiit ergo Amasa ut convocaret
Judam, et moratus est extra placitum quod ei constituerat rex. 6 Ait autem
David ad Abisai : Nunc magis afflicturus est nos Seba filius Bochri quam
Absalom : tolle igitur servos domini tui, et persequere eum, ne forte inveniat
civitates munitas, et effugiat nos. 7 Egressi sunt ergo cum eo viri Joab, Cerethi
quoque et Phelethi : et omnes robusti exierunt de Jerusalem ad persequendum
304
Regum II
Seba filium Bochri. 8 Cumque illi essent juxta lapidem grandem qui est in
Gabaon, Amasa veniens occurrit eis. Porro Joab vestitus erat tunica stricta
ad mensuram habitus sui, et desuper accinctus gladio dependente usque ad
ilia, in vagina, qui fabricatus levi motu egredi poterat, et percutere. 9 Dixit
itaque Joab ad Amasam : Salve mi frater. Et tenuit manu dextera mentum
Amas, quasi osculans eum. 10 Porro Amasa non observavit gladium quem
habebat Joab : qui percussit eum in latere, et effudit intestina ejus in terram,
nec secundum vulnus apposuit : et mortuus est. Joab autem, et Abisai frater
ejus, persecuti sunt Seba filium Bochri. 11 Interea quidam viri, cum stetissent
juxta cadaver Amas, de sociis Joab, dixerunt : Ecce qui esse voluit pro Joab
comes David. 12 Amasa autem conspersus sanguine jacebat in media via.
Vidit hoc quidam vir, quod subsisteret omnis populus ad videndum eum, et
amovit Amasam de via in agrum, operuitque eum vestimento, ne subsisterent
transeuntes propter eum.
13
Amoto ergo illo de via, transibat omnis vir sequens Joab ad persequendum Seba filium Bochri. 14 Porro ille transierat per omnes tribus Israel in
Abelam et Bethmaacha : omnesque viri electi congregati fuerant ad eum.
15
Venerunt itaque, et oppugnabant eum in Abela et in Bethmaacha, et circumdederunt munitionibus civitatem, et obsessa est urbs : omnis autem turba qu erat cum Joab, moliebatur destruere muros. 16 Et exclamavit mulier
sapiens de civitate : Audite, audite : dicite Joab : Appropinqua huc, et loquar
tecum. 17 Qui cum accessisset ad eam, ait illi : Tu es Joab ? Et ille respondit :
Ego. Ad quem sic locuta est : Audi sermones ancill tu. Qui respondit :
Audio. 18 Rursumque illa : Sermo, inquit, dicebatur in veteri proverbio : Qui
interrogant, interrogent in Abela : et sic perficiebant. 19 Nonne ego sum qu
respondeo veritatem in Israel, et tu quris subvertere civitatem et evertere
matrem in Israel ? quare prcipitas hreditatem Domini ? 20 Respondensque
Joab, ait : Absit, absit hoc a me : non prcipito, neque demolior. 21 Non
sic se habet res, sed homo de monte Ephraim, Seba filius Bochri cognomine,
levavit manum suam contra regem David : tradite illum solum, et recedemus
a civitate. Et ait mulier ad Joab : Ecce caput ejus mittetur ad te per murum.
22
Ingressa est ergo ad omnem populum, et locuta est eis sapienter : qui abscissum caput Seba filii Bochri projecerunt ad Joab. Et ille cecinit tuba, et
recesserunt ab urbe, unusquisque in tabernacula sua : Joab autem reversus est
Jerusalem ad regem. 23 Fuit ergo Joab super omnem exercitum Israel : Banaias
autem filius Jojad super Cerethos et Phelethos : 24 Aduram vero super
tributa : porro Josaphat filius Ahilud, a commentariis : 25 Siva autem, scriba :
Sadoc vero et Abiathar, sacerdotes. 26 Ira autem Jairites erat sacerdos David.
Facta est quoque fames in diebus David tribus annis jugiter : et con21
suluit David oraculum Domini. Dixitque Dominus : Propter Saul, et
domum ejus sanguinum, quia occidit Gabaonitas. Vocatis ergo Gabaonitis
2
rex, dixit ad eos (porro Gabaonit non erant de filiis Israel, sed reliqui Amorrhorum : filii quippe Israel juraverant eis, et voluit Saul percutere eos zelo,
quasi pro filiis Israel et Juda), 3 dixit ergo David ad Gabaonitas : Quid faciam vobis ? et quod erit vestri piaculum, ut benedicatis hreditati Domini ?
4
Dixeruntque ei Gabaonit : Non est nobis super argento et auro qustio,
sed contra Saul, et contra domum ejus : neque volumus ut interficiatur homo
de Israel. Ad quos rex ait : Quid ergo vultis ut faciam vobis ? 5 Qui dixerunt
regi : Virum qui attrivit nos et oppressit inique, ita delere debemus, ut ne
305
Regum II
unus quidem residuus sit de stirpe ejus in cunctis finibus Israel. 6 Dentur
nobis septem viri de filiis ejus, ut crucifigamus eos Domino in Gabaa Saul,
quondam electi Domini. Et ait rex : Ego dabo. 7 Pepercitque rex Miphiboseth
filio Jonath filii Saul, propter jusjurandum Domini quod fuerat inter David
et inter Jonathan filium Saul. 8 Tulit itaque rex duos filios Respha fili Aja
quos peperit Sauli, Armoni, et Miphiboseth : et quinque filios Michol fili
Saul quos genuerat Hadrieli filio Berzellai, qui fuit de Molathi, 9 et dedit eos
in manus Gabaonitarum : qui crucifixerunt eos in monte coram Domino : et
ceciderunt hi septem simul occisi in diebus messis primis, incipiente messione
hordei. 10 Tollens autem Respha filia Aja cilicium, substravit sibi supra petram
ab initio messis, donec stillaret aqua super eos de clo : et non dimisit aves
lacerare eos per diem, neque bestias per noctem. 11 Et nuntiata sunt David
qu fecerat Respha filia Aja, concubina Saul. 12 Et abiit David, et tulit ossa
Saul, et ossa Jonath filii ejus, a viris Jabes Galaad, qui furati fuerant ea de
platea Bethsan in qua suspenderant eos Philisthiim cum interfecissent Saul in
Gelboe : 13 et asportavit inde ossa Saul, et ossa Jonath filii ejus : et colligentes
ossa eorum qui affixi fuerant, 14 sepelierunt ea cum ossibus Saul et Jonath
filii ejus in terra Benjamin, in latere, in sepulchro Cis patris ejus : feceruntque
omnia qu prceperat rex, et repropitiatus est Deus terr post hc.
15
Factum est autem rursum prlium Philisthinorum adversum Israel, et
descendit David, et servi ejus cum eo, et pugnabant contra Philisthiim. Deficiente autem David, 16 Jesbibenob, qui fuit de genere Arapha, cujus ferrum hast trecentas uncias appendebat, et accinctus erat ense novo, nisus
est percutere David. 17 Prsidioque ei fuit Abisai filius Sarvi, et percussum Philisthum interfecit. Tunc juraverunt viri David, dicentes : Jam non
egredieris nobiscum in bellum, ne extinguas lucernam Israel. 18 Secundum
quoque bellum fuit in Gob contra Philisthos : tunc percussit Sobochai de
Husati, Saph de stirpe Arapha de genere gigantum. 19 Tertium quoque fuit
bellum in Gob contra Philisthos, in quo percussit Adeodatus filius Saltus
polymitarius Bethlehemites Goliath Gethum, cujus hastile hast erat quasi
liciatorium texentium. 20 Quartum bellum fuit in Geth : in quo vir fuit excelsus, qui senos in manibus pedibusque habebat digitos, id est, viginti quatuor :
et erat de origine Arapha. 21 Et blasphemavit Israel : percussit autem eum
Jonathan filius Samaa fratris David. 22 Hi quatuor nati sunt de Arapha in
Geth, et ceciderunt in manu David et servorum ejus.
Locutus est autem David Domino verba carminis hujus in die qua liber22
avit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum, et de manu
Saul. Et ait :
2
Regum II
Regum II
28
Regum II
Regum II
310
Regum II
Coarctor nimis : sed melius est ut incidam in manus Domini (mult enim
misericordi ejus sunt) quam in manus hominum.
15
Immisitque Dominus pestilentiam in Israel, de mane usque ad tempus
constitutum, et mortui sunt ex populo a Dan usque ad Bersabee septuaginta
millia virorum. 16 Cumque extendisset manum suam angelus Domini super
Jerusalem ut disperderet eam, misertus est Dominus super afflictione, et ait
angelo percutienti populum : Sufficit : nunc contine manum tuam. Erat autem
angelus Domini juxta aream Areuna Jebusi. 17 Dixitque David ad Dominum
cum vidisset angelum cdentem populum : Ego sum qui peccavi, ego inique
egi : isti qui oves sunt, quid fecerunt ? vertatur, obsecro, manus tua contra
me, et contra domum patris mei.
18
Venit autem Gad ad David in die illa, et dixit ei : Ascende, et constitue
altare Domino in area Areuna Jebusi. 19 Et ascendit David juxta sermonem
Gad, quem prceperat ei Dominus. 20 Conspiciensque Areuna, animadvertit
regem et servos ejus transire ad se : 21 et egressus adoravit regem prono vultu in terram, et ait : Quid caus est ut veniat dominus meus rex ad servum
suum ? Cui David ait : Ut emam a te aream, et dificem altare Domino, et
cesset interfectio qu grassatur in populo. 22 Et ait Areuna ad David : Accipiat, et offerat dominus meus rex sicut placet ei : habes boves in holocaustum,
et plaustrum, et juga boum in usum lignorum. 23 Omnia dedit Areuna rex
regi : dixitque Areuna ad regem : Dominus Deus tuus suscipiat votum tuum. 24 Cui respondens rex, ait : Nequaquam ut vis, sed emam pretio a te, et
non offeram Domino Deo meo holocausta gratuita. Emit ergo David aream,
et boves, argenti siclis quinquaginta : 25 et dificavit ibi David altare Domino,
et obtulit holocausta et pacifica : et propitiatus est Dominus terr, et cohibita
est plaga ab Israel.
311
Regum III
hoc verbum, et mihi non indicasti servo tuo quis sessurus esset super thronum domini mei regis post eum ? 28 Et respondit rex David, dicens : Vocate
ad me Bethsabee. Qu cum fuisset ingressa coram rege, et stetisset ante eum,
29
juravit rex, et ait : Vivit Dominus, qui eruit animam meam de omni angustia, 30 quia sicut juravi tibi per Dominum Deum Israel, dicens : Salomon filius
tuus regnabit post me, et ipse sedebit super solium meum pro me : sic faciam
hodie. 31 Summissoque Bethsabee in terram vultu, adoravit regem, dicens :
Vivat dominus meus David in ternum.
32
Dixit quoque rex David : Vocate mihi Sadoc sacerdotem, et Nathan
prophetam, et Banaiam filium Jojad. Qui cum ingressi fuissent coram rege,
33
dixit ad eos : Tollite vobiscum servos domini vestri, et imponite Salomonem
filium meum super mulam meam, et ducite eum in Gihon. 34 Et ungat eum
ibi Sadoc sacerdos et Nathan propheta in regem super Israel : et canetis buccina, atque dicetis : Vivat rex Salomon. 35 Et ascendetis post eum, et veniet,
et sedebit super solium meum, et ipse regnabit pro me : illique prcipiam ut
sit dux super Israel et super Judam. 36 Et respondit Banaias filius Jojad regi,
dicens : Amen : sic loquatur Dominus Deus domini mei regis. 37 Quomodo
fuit Dominus cum domino meo rege, sic sit cum Salomone, et sublimius faciat
solium ejus a solio domini mei regis David. 38 Descendit ergo Sadoc sacerdos,
et Nathan propheta, et Banaias filius Jojad, et Cerethi, et Phelethi : et imposuerunt Salomonem super mulam regis David, et adduxerunt eum in Gihon.
39
Sumpsitque Sadoc sacerdos cornu olei de tabernaculo, et unxit Salomonem :
et cecinerunt buccina, et dixit omnis populus : Vivat rex Salomon. 40 Et ascendit universa multitudo post eum, et populus canentium tibiis, et ltantium
gaudio magno : et insonuit terra a clamore eorum.
41
Audivit autem Adonias, et omnes qui invitati fuerant ab eo : jamque convivium finitum erat : sed et Joab, audita voce tub, ait : Quid sibi vult clamor
civitatis tumultuantis ? 42 Adhuc illo loquente, Jonathas filius Abiathar sacerdotis venit : cui dixit Adonias : Ingredere, quia vir fortis es, et bona nuntians.
43
Responditque Jonathas Adoni : Nequaquam : dominus enim noster rex
David regem constituit Salomonem : 44 misitque cum eo Sadoc sacerdotem, et
Nathan prophetam, et Banaiam filium Jojad, et Cerethi, et Phelethi, et imposuerunt eum super mulam regis. 45 Unxeruntque eum Sadoc sacerdos et
Nathan propheta regem in Gihon : et ascenderunt inde ltantes, et insonuit
civitas : hc est vox quam audistis. 46 Sed et Salomon sedet super solium
regni. 47 Et ingressi servi regis benedixerunt domino nostro regi David, dicentes : Amplificet Deus nomen Salomonis super nomen tuum, et magnificet
thronus ejus super thronum tuum. Et adoravit rex in lectulo suo : 48 et locutus
est : Benedictus Dominus Deus Israel, qui dedit hodie sedentem in solio meo,
videntibus oculis meis.
49
Territi sunt ergo, et surrexerunt omnes qui invitati fuerant ab Adonia,
et ivit unusquisque in viam suam. 50 Adonias autem timens Salomonem, surrexit, et abiit, tenuitque cornu altaris. 51 Et nuntiaverunt Salomoni, dicentes :
Ecce Adonias timens regem Salomonem, tenuit cornu altaris, dicens : Juret
mihi rex Salomon hodie, quod non interficiat servum suum gladio. 52 Dixitque Salomon : Si fuerit vir bonus, non cadet ne unus quidem capillus ejus in
terram : sin autem malum inventum fuerit in eo, morietur. 53 Misit ergo rex
Salomon, et eduxit eum ab altari : et ingressus adoravit regem Salomonem :
dixitque ei Salomon : Vade in domum tuam.
313
Regum III
Regum III
315
Regum III
autem Dominus Salomoni per somnium nocte, dicens : Postula quod vis ut
dem tibi. 6 Et ait Salomon : Tu fecisti cum servo tuo David patre meo misericordiam magnam, sicut ambulavit in conspectu tuo in veritate et justitia, et
recto corde tecum : custodisti ei misericordiam tuam grandem, et dedisti ei
filium sedentem super thronum ejus, sicut est hodie. 7 Et nunc Domine Deus,
tu regnare fecisti servum tuum pro David patre meo : ego autem sum puer
parvulus, et ignorans egressum et introitum meum. 8 Et servus tuus in medio
est populi quem elegisti, populi infiniti, qui numerari et supputari non potest
pr multitudine. 9 Dabis ergo servo tuo cor docile, ut populum tuum judicare possit, et discernere inter bonum et malum. Quis enim poterit judicare
populum istum, populum tuum hunc multum ?
10
Placuit ergo sermo coram Domino, quod Salomon postulasset hujuscemodi rem. 11 Et dixit Dominus Salomoni : Quia postulasti verbum hoc, et non
petisti tibi dies multos, nec divitias, aut animas inimicorum tuorum, sed postulasti tibi sapientiam ad discernendum judicium : 12 ecce feci tibi secundum
sermones tuos, et dedi tibi cor sapiens et intelligens, in tantum ut nullus ante
te similis tui fuerit, nec post te surrecturus sit. 13 Sed et hc qu non postulasti, dedi tibi : divitias scilicet, et gloriam, ut nemo fuerit similis tui in regibus
cunctis retro diebus. 14 Si autem ambulaveris in viis meis, et custodieris prcepta mea et mandata mea, sicut ambulavit pater tuus, longos faciam dies
tuos. 15 Igitur evigilavit Salomon, et intellexit quod esset somnium : cumque
venisset Jerusalem, stetit coram arca fderis Domini, et obtulit holocausta, et
fecit victimas pacificas, et grande convivium universis famulis suis.
16
Tunc venerunt du mulieres meretrices ad regem, steteruntque coram
eo : 17 quarum una ait : Obsecro, mi domine : ego et mulier hc habitabamus
in domo una, et peperi apud eam in cubiculo. 18 Tertia autem die postquam
ego peperi, peperit et hc : et eramus simul, nullusque alius nobiscum in domo, exceptis nobis duabus. 19 Mortuus est autem filius mulieris hujus nocte :
dormiens quippe oppressit eum. 20 Et consurgens intempest noctis silentio,
tulit filium meum de latere meo, ancill tu dormientis, et collocavit in sinu
suo : suum autem filium, qui erat mortuus, posuit in sinu meo. 21 Cumque
surrexissem mane ut darem lac filio meo, apparuit mortuus : quem diligentius
intuens clara luce, deprehendi non esse meum quem genueram. 22 Responditque altera mulier : Non est ita ut dicis, sed filius tuus mortuus est, meus
autem vivit. E contrario illa dicebat : Mentiris : filius quippe meus vivit,
et filius tuus mortuus est. Atque in hunc modum contendebant coram rege.
23
Tunc rex ait : Hc dicit : Filius meus vivit, et filius tuus mortuus est : et ista
respondit : Non, sed filius tuus mortuus est, meus autem vivit. 24 Dixit ergo
rex : Afferte mihi gladium. Cumque attulissent gladium coram rege, 25 Dividite, inquit, infantem vivum in duas partes, et date dimidiam partem uni, et
dimidiam partem alteri. 26 Dixit autem mulier, cujus filius erat vivus, ad regem
(commota sunt quippe viscera ejus super filio suo) : Obsecro, domine, date
illi infantem vivum, et nolite interficere eum. E contrario illa dicebat : Nec
mihi nec tibi sit, sed dividatur. 27 Respondit rex, et ait : Date huic infantem
vivum, et non occidatur : hc est enim mater ejus. 28 Audivit itaque omnis
Israel judicium quod judicasset rex, et timuerunt regem, videntes sapientiam
Dei esse in eo ad faciendum judicium.
2
316
Regum III
ii Sisa scrib : Josaphat filius Ahilud a commentariis : 4 Banaias filius Jojad super exercitum : Sadoc autem et Abiathar sacerdotes : 5 Azarias filius
Nathan super eos qui assistebant regi : Zabud filius Nathan sacerdos, amicus regis : 6 et Ahisar prpositus domus : et Adoniram filius Abda super
tributa. 7 Habebat autem Salomon duodecim prfectos super omnem Israel,
qui prbebant annonam regi et domui ejus : per singulos enim menses in
anno, singuli necessaria ministrabant. 8 Et hc nomina eorum : Benhur in
monte Ephraim. 9 Bendecar in Macces, et in Salebim, et in Bethsames, et in
Elon, et in Bethanan. 10 Benhesed in Aruboth : ipsius erat Socho, et omnis
terra Epher. 11 Benabinadab, cujus omnis Nephath Dor : Tapheth filiam Salomonis habebat uxorem. 12 Bana filius Ahilud regebat Thanac et Mageddo, et
universam Bethsan, qu est juxta Sarthana subter Jezrahel, a Bethsan usque
Abelmehula e regione Jecmaan. 13 Bengaber in Ramoth Galaad : habebat
Avothjair filii Manasse in Galaad : ipse prerat in omni regione Argob, qu
est in Basan, sexaginta civitatibus magnis atque muratis qu habebant seras
reas. 14 Ahinadab filius Addo prerat in Manaim. 15 Achimaas in Nephthali : sed et ipse habebat Basemath filiam Salomonis in conjugio. 16 Baana
filius Husi in Aser, et in Baloth. 17 Josaphat filius Pharue in Issachar. 18 Semei
filius Ela in Benjamin. 19 Gaber filius Uri in terra Galaad, in terra Sehon regis
Amorrhi et Og regis Basan, super omnia qu erant in illa terra.
20
Juda et Israel innumerabiles, sicut arena maris in multitudine : comedentes, et bibentes, atque ltantes. 21 Salomon autem erat in ditione sua,
habens omnia regna a flumine terr Philisthiim usque ad terminum gypti :
offerentium sibi munera, et servientium ei cunctis diebus vit ejus. 22 Erat
autem cibus Salomonis per dies singulos triginta cori simil, et sexaginta cori
farin, 23 decem boves pingues, et viginti boves pascuales, et centum arietes,
excepta venatione cervorum, caprearum, atque bubalorum, et avium altilium.
24
Ipse enim obtinebat omnem regionem qu erat trans flumen, a Thaphsa usque ad Gazan, et cunctos reges illarum regionum : et habebat pacem
ex omni parte in circuitu. 25 Habitabatque Juda et Israel absque timore ullo,
unusquisque sub vite sua et sub ficu sua, a Dan usque Bersabee, cunctis diebus
Salomonis. 26 Et habebat Salomon quadraginta millia prsepia equorum currilium, et duodecim millia equestrium. 27 Nutriebantque eos supradicti regis
prfecti : sed et necessaria mens regis Salomonis cum ingenti cura prbebant in tempore suo. 28 Hordeum quoque, et paleas equorum et jumentorum,
deferebant in locum ubi erat rex, juxta constitutum sibi.
29
Dedit quoque Deus sapientiam Salomoni, et prudentiam multam nimis,
et latitudinem cordis quasi arenam qu est in littore maris. 30 Et prcedebat
sapientia Salomonis sapientiam omnium Orientalium et gyptiorum, 31 et
erat sapientior cunctis hominibus : sapientior Ethan Ezrahita, et Heman, et
Chalcol, et Dorda filiis Mahol : et erat nominatus in universis gentibus per
circuitum. 32 Locutus est quoque Salomon tria millia parabolas : et fuerunt
carmina ejus quinque et mille. 33 Et disputavit super lignis a cedro qu est
in Libano, usque ad hyssopum qu egreditur de pariete : et disseruit de
jumentis, et volucribus, et reptilibus, et piscibus. 34 Et veniebant de cunctis
populis ad audiendam sapientiam Salomonis, et ab universis regibus terr
qui audiebant sapientiam ejus.
quoque Hiram rex Tyri servos suos ad Salomonem : audivit enim
5 Misit
quod ipsum unxissent regem pro patre ejus : quia amicus fuerat Hiram
317
Regum III
318
Regum III
Ostium lateris medii in parte erat domus dextr : et per cochleam ascendebant in medium cnaculum, et a medio in tertium. 9 Et dificavit domum,
et consummavit eam : texit quoque domum laquearibus cedrinis. 10 Et dificavit tabulatum super omnem domum quinque cubitis altitudinis, et operuit
domum lignis cedrinis. 11 Et factus est sermo Domini ad Salomonem, dicens :
12
Domus hc, quam dificas, si ambulaveris in prceptis meis, et judicia
mea feceris, et custodieris omnia mandata mea, gradiens per ea, firmabo sermonem meum tibi, quem locutus sum ad David patrem tuum : 13 et habitabo
in medio filiorum Israel, et non derelinquam populum meum Israel.
14
Igitur dificavit Salomon domum, et consummavit eam. 15 Et dificavit parietes domus intrinsecus tabulatis cedrinis : a pavimento domus usque
ad summitatem parietum, et usque ad laquearia, operuit lignis cedrinis intrinsecus : et texit pavimentum domus tabulis abiegnis. 16 dificavitque viginti cubitorum ad posteriorem partem templi tabulata cedrina, a pavimento
usque ad superiora : et fecit interiorem domum oraculi in Sanctum sanctorum.
17
Porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum pro foribus oraculi. 18 Et
cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur, habens tornaturas et juncturas
suas fabrefactas, et claturas eminentes : omnia cedrinis tabulis vestiebantur :
nec omnino lapis apparere poterat in pariete. 19 Oraculum autem in medio
domus, in interiori parte fecerat, ut poneret ibi arcam fderis Domini. 20 Porro oraculum habebat viginti cubitos longitudinis, et viginti cubitos latitudinis,
et viginti cubitos altitudinis : et operuit illud atque vestivit auro purissimo :
sed et altare vestivit cedro. 21 Domum quoque ante oraculum operuit auro
purissimo, et affixit laminas clavis aureis. 22 Nihilque erat in templo quod non
auro tegeretur : sed et totum altare oraculi texit auro. 23 Et fecit in oraculo
duos cherubim de lignis olivarum, decem cubitorum altitudinis. 24 Quinque
cubitorum ala cherub una, et quinque cubitorum ala cherub altera : id est,
decem cubitos habentes, a summitate al unius usque ad al alterius summitatem. 25 Decem quoque cubitorum erat cherub secundus : in mensura pari,
et opus unum erat in duobus cherubim, 26 id est, altitudinem habebat unus
cherub decem cubitorum, et similiter cherub secundus. 27 Posuitque cherubim
in medio templi interioris : extendebant autem alas suas cherubim, et tangebat
ala una parietem, et ala cherub secundi tangebat parietem alterum : al autem
alter in media parte templi se invicem contingebant. 28 Texit quoque cherubim auro. 29 Et omnes parietes templi per circuitum sculpsit variis claturis et
torno : et fecit in eis cherubim, et palmas, et picturas varias, quasi prominentes
de pariete, et egredientes. 30 Sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus. 31 Et in ingressu oraculi fecit ostiola de lignis olivarum,
postesque angulorum quinque. 32 Et duo ostia de lignis olivarum : et sculpsit
in eis picturam cherubim, et palmarum species, et anaglypha valde prominentia : et texit ea auro, et operuit tam cherubim quam palmas, et cetera, auro.
33
Fecitque in introitu templi postes de lignis olivarum quadrangulatos, 34 et
duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus : et utrumque ostium duplex erat, et
se invicem tenens aperiebatur. 35 Et sculpsit cherubim, et palmas, et claturas
valde eminentes : operuitque omnia laminis aureis opere quadro ad regulam.
36
Et dificavit atrium interius tribus ordinibus lapidum politorum, et uno
ordine lignorum cedri. 37 Anno quarto fundata est domus Domini in mense
Zio : 38 et in anno undecimo, mense Bul (ipse est mensis octavus), perfecta est
domus in omni opere suo, et in universis utensilibus suis : dificavitque eam
annis septem.
319
Regum III
Regum III
do autem luteris, trium unciarum erat : labiumque ejus quasi labium calicis,
et folium repandi lilii : duo millia batos capiebat. 27 Et fecit decem bases
neas, quatuor cubitorum longitudinis bases singulas, et quatuor cubitorum
latitudinis, et trium cubitorum altitudinis. 28 Et ipsum opus basium, interrasile erat : et sculptur inter juncturas. 29 Et inter coronulas et plectas, leones
et boves et cherubim, et in juncturis similiter desuper : et subter leones et
boves, quasi lora ex re dependentia. 30 Et quatuor rot per bases singulas,
et axes rei : et per quatuor partes quasi humeruli subter luterem fusiles,
contra se invicem respectantes. 31 Os quoque luteris intrinsecus erat in capitis
summitate : et quod forinsecus apparebat, unius cubiti erat totum rotundum,
pariterque habebat unum cubitum et dimidium : in angulis autem columnarum vari clatur erant : et media intercolumnia, quadrata non rotunda.
32
Quatuor quoque rot qu per quatuor angulos basis erant, cohrebant sibi
subter basim : una rota habebat altitudinis cubitum et semis. 33 Tales autem
rot erant quales solent in curru fieri : et axes earum, et radii, et canthi, et
modioli, omnia fusilia. 34 Nam et humeruli illi quatuor per singulos angulos
basis unius, ex ipsa basi fusiles et conjuncti erant. 35 In summitate autem basis
erat qudam rotunditas dimidii cubiti, ita fabrefacta ut luter desuper posset
imponi, habens claturas suas, variasque sculpturas ex semetipsa. 36 Sculpsit
quoque in tabulatis illis qu erant ex re, et in angulis, cherubim, et leones,
et palmas, quasi in similitudinem hominis stantis, ut non clata, sed apposita
per circuitum viderentur. 37 In hunc modum fecit decem bases, fusura una,
et mensura, sculpturaque consimili. 38 Fecit quoque decem luteres neos :
quadraginta batos capiebat luter unus, eratque quatuor cubitorum : singulos quoque luteres per singulas, id est, decem bases, posuit. 39 Et constituit
decem bases, quinque ad dexteram partem templi, et quinque ad sinistram :
mare autem posuit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem.
40
Fecit ergo Hiram lebetes, et scutras, et hamulas, et perfecit omne opus regis
Salomonis in templo Domini. 41 Columnas duas, et funiculos capitellorum
super capitella columnarum duos : et retiacula duo, ut operirent duos funiculos qui erant super capita columnarum. 42 Et malogranata quadringenta
in duobus retiaculis : duos versus malogranatorum in retiaculis singulis, ad
operiendos funiculos capitellorum qui erant super capita columnarum. 43 Et
bases decem, et luteres decem super bases. 44 Et mare unum, et boves duodecim subter mare. 45 Et lebetes, et scutras, et hamulas, omnia vasa qu fecit
Hiram regi Salomoni in domo Domini, de auricalco erant. 46 In campestri regione Jordanis fudit ea rex in argillosa terra, inter Sochoth et Sarthan. 47 Et
posuit Salomon omnia vasa : propter multitudinem autem nimiam non erat
pondus ris.
48
Fecitque Salomon omnia vasa in domo Domini : altare aureum, et mensam super quam ponerentur panes propositionis, auream : 49 et candelabra
aurea, quinque ad dexteram, et quinque ad sinistram contra oraculum, ex
auro puro : et quasi lilii flores, et lucernas desuper aureas : et forcipes aureos, 50 et hydrias, et fuscinulas, et phialas, et mortariola, et thuribula, de auro
purissimo : et cardines ostiorum domus interioris Sancti sanctorum, et ostiorum domus templi, ex auro erant. 51 Et perfecit omne opus quod faciebat
Salomon in domo Domini, et intulit qu sanctificaverat David pater suus,
argentum, et aurum, et vasa, reposuitque in thesauris domus Domini.
321
Regum III
Tunc congregati sunt omnes majores natu Israel cum principibus tribuum,
8ut deferrent
et duces familiarum filiorum Israel, ad regem Salomonem in Jerusalem,
arcam fderis Domini de civitate David, id est, de Sion. Con2
Regum III
Regum III
324
Regum III
7
auferam Israel de superficie terr quam dedi eis, et templum quod sanctificavi nomini meo, projiciam a conspectu meo : eritque Israel in proverbium,
et in fabulam cunctis populis. 8 Et domus hc erit in exemplum : omnis qui
transierit per eam, stupebit, et sibilabit, et dicet : Quare fecit Dominus sic terr huic, et domui huic ? 9 Et respondebunt : Quia dereliquerunt Dominum
Deum suum, qui eduxit patres eorum de terra gypti, et secuti sunt deos
alienos, et adoraverunt eos, et coluerunt eos : idcirco induxit Dominus super
eos omne malum hoc.
10
Expletis autem annis viginti postquam dificaverat Salomon duas domos, id est, domum Domini, et domum regis 11 (Hiram rege Tyri prbente
Salomoni ligna cedrina et abiegna, et aurum juxta omne quod opus habuerat),
tunc dedit Salomon Hiram viginti oppida in terra Galil. 12 Et egressus est
Hiram de Tyro ut videret oppida qu dederat ei Salomon, et non placuerunt
ei. 13 Et ait : Hccine sunt civitates quas dedisti mihi, frater ? Et appellavit
eas terram Chabul, usque in diem hanc. 14 Misit quoque Hiram ad regem
Salomonem centum viginti talenta auri. 15 Hc est summa expensarum quam
obtulit rex Salomon ad dificandam domum Domini et domum suam, et Mello, et murum Jerusalem, et Heser, et Mageddo, et Gazer. 16 Pharao rex gypti
ascendit, et cepit Gazar, succenditque eam igni, et Chananum, qui habitabat
in civitate, interfecit : et dedit eam in dotem fili su uxori Salomonis. 17 dificavit ergo Salomon Gazer, et Bethoron inferiorem, 18 et Balaath, et Palmiram
in terra solitudinis. 19 Et omnes vicos qui ad se pertinebant et erant absque
muro, munivit, et civitates curruum et civitates equitum, et quodcumque ei
placuit ut dificaret in Jerusalem, et in Libano, et in omni terra potestatis
su. 20 Universum populum qui remanserat de Amorrhis, et Hethis, et
Pherezis, et Hevis, et Jebusis, qui non sunt de filiis Israel : 21 horum filios
qui remanserant in terra, quos scilicet non potuerant filii Israel exterminare,
fecit Salomon tributarios usque in diem hanc. 22 De filiis autem Israel non constituit Salomon servire quemquam, sed erant viri bellatores, et ministri ejus, et
principes, et duces, et prfecti curruum et equorum. 23 Erant autem principes
super omnia opera Salomonis prpositi quingenti quinquaginta, qui habebant
subjectum populum, et statutis operibus imperabant. 24 Filia autem Pharaonis
ascendit de civitate David in domum suam, quam dificaverat ei Salomon :
tunc dificavit Mello. 25 Offerebat quoque Salomon, tribus vicibus per annos singulos, holocausta et pacificas victimas super altare quod dificaverat
Domino, et adolebat thymiama coram Domino : perfectumque est templum.
26
Classem quoque fecit rex Salomon in Asiongaber, qu est juxta Ailath in littore maris Rubri, in terra Idum. 27 Misitque Hiram in classe illa servos suos
viros nauticos et gnaros maris, cum servis Salomonis. 28 Qui cum venissent in
Ophir, sumptum inde aurum quadringentorum viginti talentorum, detulerunt
ad regem Salomonem.
325
Regum III
vestesque eorum, et pincernas, et holocausta qu offerebat in domo Domini : non habebat ultra spiritum. 6 Dixitque ad regem : Verus est sermo quem
audivi in terra mea 7 super sermonibus tuis, et super sapientia tua : et non
credebam narrantibus mihi, donec ipsa veni, et vidi oculis meis, et probavi
quod media pars mihi nuntiata non fuerit : major est sapientia et opera tua,
quam rumor quem audivi. 8 Beati viri tui, et beati servi tui, qui stant coram te
semper, et audiunt sapientiam tuam. 9 Sit Dominus Deus tuus benedictus, cui
complacuisti, et posuit te super thronum Israel, eo quod dilexerit Dominus
Israel in sempiternum, et constituit te regem ut faceres judicium et justitiam.
10
Dedit ergo regi centum viginti talenta auri, et aromata multa nimis, et gemmas pretiosas : non sunt allata ultra aromata tam multa, quam ea qu dedit
regina Saba regi Salomoni.
11
(Sed et classis Hiram, qu portabat aurum de Ophir, attulit ex Ophir
ligna thyina multa nimis, et gemmas pretiosas. 12 Fecitque rex de lignis thyinis fulcra domus Domini et domus regi, et citharas lyrasque cantoribus :
non sunt allata hujuscemodi ligna thyina, neque visa usque in prsentem
diem.) 13 Rex autem Salomon dedit regin Saba omnia qu voluit et petivit ab eo, exceptis his qu ultro obtulerat ei munere regio. Qu reversa est,
et abiit in terram suam cum servis suis. 14 Erat autem pondus auri quod afferebatur Salomoni per annos singulos, sexcentorum sexaginta sex talentorum
auri, 15 excepto eo quod afferebant viri qui super vectigalia erant, et negotiatores, universique scruta vendentes, et omnes reges Arabi, ducesque terr.
16
Fecit quoque rex Salomon ducenta scuta de auro purissimo : sexcentos auri
siclos dedit in laminas scuti unius. 17 Et trecentas peltas ex auro probato : trecent min auri unam peltam vestiebant : posuitque eas rex in domo saltus
Libani. 18 Fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem : et vestivit
eum auro fulvo nimis, 19 qui habebat sex gradus : et summitas throni rotunda
erat in parte posteriori : et du manus hinc atque inde tenentes sedile : et duo
leones stabant juxta manus singulas. 20 Et duodecim leunculi stantes super sex
gradus hinc atque inde : non est factum tale opus in universis regnis. 21 Sed
et omnia vasa quibus potabat rex Salomon, erant aurea : et universa supellex
domus saltus Libani de auro purissimo : non erat argentum, nec alicujus pretii
putabatur in diebus Salomonis, 22 quia classis regis per mare cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsis, deferens inde aurum, et argentum,
et dentes elephantorum, et simias, et pavos.
23
Magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terr divitiis et
sapientia. 24 Et universa terra desiderabat vultum Salomonis, ut audiret sapientiam ejus, quam dederat Deus in corde ejus. 25 Et singuli deferebant ei
munera, vasa argentea et aurea, vestes et arma bellica, aromata quoque, et
equos et mulos per annos singulos. 26 Congregavitque Salomon currus et equites, et facti sunt ei mille quadringenti currus, et duodecim millia equitum :
et disposuit eos per civitates munitas, et cum rege in Jerusalem. 27 Fecitque ut
tanta esset abundantia argenti in Jerusalem, quanta et lapidum : et cedrorum
prbuit multitudinem quasi sycomoros qu nascuntur in campestribus. 28 Et
educebantur equi Salomoni de gypto, et de Coa. Negotiatores enim regis
emebant de Coa, et statuto pretio perducebant. 29 Egrediebatur autem quadriga ex gypto sexcentis siclis argenti, et equus centum quinquaginta. Atque
in hunc modum cuncti reges Hethorum et Syri equos venundabant.
326
Regum III
Regum III
328
Regum III
consilium, ut respondeam populo huic, qui dixerunt mihi : Levius fac jugum
quod imposuit pater tuus super nos ? 10 Et dixerunt ei juvenes qui nutriti fuerant cum eo : Sic loqueris populo huic, qui locuti sunt ad te, dicentes : Pater
tuus aggravavit jugum nostrum : tu releva nos. Sic loqueris ad eos : Minimus
digitus meus grossior est dorso patris mei. 11 Et nunc pater meus posuit super
vos jugum grave, ego autem addam super jugum vestrum : pater meus cecidit
vos flagellis, ego autem cdam vos scorpionibus. 12 Venit ergo Jeroboam et
omnis populus ad Roboam die tertia, sicut locutus fuerat rex, dicens : Revertimini ad me die tertia. 13 Responditque rex populo dura, derelicto consilio
seniorum quod ei dederant, 14 et locutus est eis secundum consilium juvenum,
dicens : Pater meus aggravavit jugum vestrum, ego autem addam jugo vestro :
pater meus cecidit vos flagellis, ego autem cdam vos scorpionibus. 15 Et non
acquievit rex populo : quoniam aversatus fuerat eum Dominus, ut suscitaret
verbum suum quod locutus fuerat in manu Ahi Silonit, ad Jeroboam filium
Nabat.
16
Videns itaque populus quod noluisset eos audire rex, respondit ei dicens : Qu nobis pars in David ? vel qu hreditas in filio Isai ? vade in
tabernacula tua, Israel : nunc vide domum tuam, David. Et abiit Israel in
tabernacula sua. 17 Super filios autem Israel, quicumque habitabant in civitatibus Juda, regnavit Roboam. 18 Misit ergo rex Roboam Aduram, qui erat super
tributa : et lapidavit eum omnis Israel, et mortuus est. Porro rex Roboam festinus ascendit currum, et fugit in Jerusalem : 19 recessitque Israel a domo David
usque in prsentem diem. 20 Factum est autem cum audisset omnis Israel
quod reversus esset Jeroboam, miserunt, et vocaverunt eum congregato ctu,
et constituerunt eum regem super omnem Israel : nec secutus est quisquam
domum David prter tribum Juda solam. 21 Venit autem Roboam Jerusalem,
et congregavit universam domum Juda, et tribum Benjamin, centum octoginta
millia electorum virorum bellatorum, ut pugnarent contra domum Israel, et
reducerent regnum Roboam filio Salomonis. 22 Factus est autem sermo Domini ad Semeiam virum Dei, dicens : 23 Loquere ad Roboam filium Salomonis
regem Juda, et ad omnem domum Juda, et Benjamin, et reliquos de populo,
dicens : 24 Hc dicit Dominus : Non ascendetis, neque bellabitis contra fratres
vestros filios Israel : revertatur vir in domum suam : a me enim factum est
verbum hoc. Audierunt sermonem Domini, et reversi sunt de itinere, sicut eis
prceperat Dominus.
25
dificavit autem Jeroboam Sichem in monte Ephraim, et habitavit ibi :
et egressus inde dificavit Phanuel. 26 Dixitque Jeroboam in corde suo : Nunc
revertetur regnum ad domum David, 27 si ascenderit populus iste ut faciat
sacrificia in domo Domini in Jerusalem : et convertetur cor populi hujus ad
dominum suum Roboam regem Juda, interficientque me, et revertentur ad
eum. 28 Et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos, et dixit eis : Nolite
ultra ascendere in Jerusalem : ecce dii tui Israel, qui te eduxerunt de terra
gypti. 29 Posuitque unum in Bethel, et alterum in Dan : 30 et factum est
verbum hoc in peccatum : ibat enim populus ad adorandum vitulum usque
in Dan. 31 Et fecit fana in excelsis, et sacerdotes de extremis populi, qui non
erant de filiis Levi. 32 Constituitque diem solemnem in mense octavo, quintadecima die mensis, in similitudinem solemnitatis qu celebrabatur in Juda.
Et ascendens altare, similiter fecit in Bethel, ut immolaret vitulis quos fabricatus fuerat : constituitque in Bethel sacerdotes excelsorum qu fecerat. 33 Et
ascendit super altare quod exstruxerat in Bethel, quintadecima die mensis oc329
Regum III
tavi, quem finxerat de corde suo : et fecit solemnitatem filiis Israel, et ascendit
super altare, ut adoleret incensum.
Et ecce vir Dei venit de Juda in sermone Domini in Bethel, Jeroboam
13
stante super altare, et thus jaciente. Et exclamavit contra altare in sermone Domini, et ait : Altare, altare, hc dicit Dominus : Ecce filius nascetur
2
330
Regum III
qua prophetes ille senex habitabat. 26 Quod cum audisset propheta ille qui
reduxerat eum de via, ait : Vir Dei est, qui inobediens fuit ori Domini, et tradidit eum Dominus leoni, et confregit eum, et occidit juxta verbum Domini
quod locutus est ei. 27 Dixitque ad filios suos : Sternite mihi asinum. Qui cum
stravissent, 28 et ille abiisset, invenit cadaver ejus projectum in via, et asinum et
leonem stantes juxta cadaver : non comedit leo de cadavere, nec lsit asinum.
29
Tulit ergo prophetes cadaver viri Dei, et posuit illud super asinum, et reversus intulit in civitatem prophet senis ut plangeret eum. 30 Et posuit cadaver
ejus in sepulchro suo, et planxerunt eum : Heu, heu mi frater ! 31 Cumque
planxissent eum, dixit ad filios suos : Cum mortuus fuero, sepelite me in
sepulchro in quo vir Dei sepultus est : juxta ossa ejus ponite ossa mea. 32 Profecto enim veniet sermo quem prdixit in sermone Domini contra altare quod
est in Bethel, et contra omnia fana excelsorum qu sunt in urbibus Samari.
33
Post verba hc non est reversus Jeroboam de via sua pessima, sed e
contrario fecit de novissimis populi sacerdotes excelsorum : quicumque volebat, implebat manum suam, et fiebat sacerdos excelsorum. 34 Et propter hanc
causam peccavit domus Jeroboam, et eversa est, et deleta de superficie terr.
In tempore illo grotavit Abia filius Jeroboam. 2 Dixitque Jeroboam
uxori su : Surge, et commuta habitum, ne cognoscaris quod sis uxor
Jeroboam, et vade in Silo, ubi est Ahias propheta, qui locutus est mihi quod
regnaturus essem super populum hunc. 3 Tolle quoque in manu tua decem
panes, et crustulam, et vas mellis, et vade ad illum : ipse enim indicabit
tibi quid eventurum sit puero huic. 4 Fecit ut dixerat, uxor Jeroboam : et
consurgens abiit in Silo, et venit in domum Ahi : at ille non poterat videre,
quia caligaverant oculi ejus pr senectute. 5 Dixit autem Dominus ad Ahiam :
Ecce uxor Jeroboam ingreditur ut consulat te super filio suo qui grotat : hc
et hc loqueris ei. Cum ergo illa intraret, et dissimularet se esse qu erat,
6
audivit Ahias sonitum pedum ejus introeuntis per ostium, et ait : Ingredere,
uxor Jeroboam : quare aliam te esse simulas ? ego autem missus sum ad te
durus nuntius. 7 Vade, et dic Jeroboam : Hc dicit Dominus Deus Israel : Quia
exaltavi te de medio populi, et dedi te ducem super populum meum Israel,
8
et scidi regnum domus David, et dedi illud tibi, et non fuisti sicut servus
meus David, qui custodivit mandata mea, et secutus est me in toto corde
suo, faciens quod placitum esset in conspectu meo : 9 sed operatus es mala
super omnes qui fuerunt ante te, et fecisti tibi deos alienos et conflatiles, ut me
ad iracundiam provocares, me autem projecisti post corpus tuum : 10 idcirco
ecce ego inducam mala super domum Jeroboam, et percutiam de Jeroboam
mingentem ad parietem, et clausum, et novissimum in Israel : et mundabo
reliquias domus Jeroboam, sicut mundari solet fimus usque ad purum. 11 Qui
mortui fuerint de Jeroboam in civitate, comedent eos canes : qui autem mortui
fuerint in agro, vorabunt eos aves cli : quia Dominus locutus est. 12 Tu
igitur surge, et vade in domum tuam : et in ipso introitu pedum tuorum
in urbem, morietur puer, 13 et planget eum omnis Israel, et sepeliet : iste
enim solus inferetur de Jeroboam in sepulchrum, quia inventus est super eo
sermo bonus a Domino Deo Israel in domo Jeroboam. 14 Constituet autem sibi
Dominus regem super Israel, qui percutiet domum Jeroboam in hac die, et in
hoc tempore : 15 et percutiet Dominus Deus Israel, sicut moveri solet arundo
in aqua : et evellet Israel de terra bona hac, quam dedit patribus eorum, et
ventilabit eos trans flumen : quia fecerunt sibi lucos, ut irritarent Dominum.
14
331
Regum III
16
Et tradet Dominus Israel propter peccata Jeroboam, qui peccavit, et peccare
fecit Israel. 17 Surrexit itaque uxor Jeroboam, et abiit, et venit in Thersa :
cumque illa ingrederetur limen domus, puer mortuus est, 18 et sepelierunt
eum. Et planxit eum omnis Israel juxta sermonem Domini, quem locutus est
in manu servi sui Ahi prophet.
19
Reliqua autem verborum Jeroboam, quomodo pugnaverit, et quomodo
regnaverit, ecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Israel. 20 Dies
autem quibus regnavit Jeroboam, viginti duo anni sunt : et dormivit cum
patribus suis, regnavitque Nadab filius ejus pro eo.
21
Porro Roboam filius Salomonis regnavit in Juda. Quadraginta et unius
anni erat Roboam cum regnare cpisset : decem et septem annos regnavit
in Jerusalem civitate, quam elegit Dominus ut poneret nomen suum ibi, ex
omnibus tribubus Israel. Nomen autem matris ejus Naama Ammanitis. 22 Et
fecit Judas malum coram Domino, et irritaverunt eum super omnibus qu
fecerant patres eorum in peccatis suis qu peccaverunt. 23 dificaverunt enim
et ipsi sibi aras, et statuas, et lucos super omnem collem excelsum, et subter
omnem arborem frondosam : 24 sed et effeminati fuerunt in terra, feceruntque
omnes abominationes gentium quas attrivit Dominus ante faciem filiorum
Israel. 25 In quinto autem anno regni Roboam, ascendit Sesac rex gypti in
Jerusalem, 26 et tulit thesauros domus Domini, et thesauros regios, et universa
diripuit : scuta quoque aurea, qu fecerat Salomon : 27 pro quibus fecit rex
Roboam scuta rea, et tradidit ea in manum ducum scutariorum, et eorum qui
excubabant ante ostium domus regis. 28 Cumque ingrederetur rex in domum
Domini, portabant ea qui preundi habebant officium : et postea reportabant
ad armamentarium scutariorum. 29 Reliqua autem sermonum Roboam, et
omnia qu fecit, ecce scripta sunt in libro sermonum dierum regum Juda.
30
Fuitque bellum inter Roboam et Jeroboam cunctis diebus. 31 Dormivitque
Roboam cum patribus suis, et sepultus est cum eis in civitate David : nomen
autem matris ejus Naama Ammanitis : et regnavit Abiam filius ejus pro eo.
fecerat ante eum : nec erat cor ejus perfectum cum Domino Deo suo, sicut cor
David patris ejus. 4 Sed propter David dedit ei Dominus Deus suus lucernam
in Jerusalem, ut suscitaret filium ejus post eum, et statueret Jerusalem : 5 eo
quod fecisset David rectum in oculis Domini, et non declinasset ab omnibus
qu prceperat ei cunctis diebus vit su, excepto sermone Uri Hethi.
6
Attamen bellum fuit inter Roboam et Jeroboam omni tempore vit ejus.
7
Reliqua autem sermonum Abiam, et omnia qu fecit, nonne hc scripta
sunt in libro verborum dierum regum Juda ? Fuitque prlium inter Abiam et
inter Jeroboam. 8 Et dormivit Abiam cum patribus suis, et sepelierunt eum in
civitate David, regnavitque Asa filius ejus pro eo.
9
In anno ergo vigesimo Jeroboam regis Israel regnavit Asa rex Juda, 10 et
quadraginta et uno anno regnavit in Jerusalem. Nomen matris ejus Maacha
filia Abessalom. 11 Et fecit Asa rectum ante conspectum Domini, sicut David
pater ejus : 12 et abstulit effeminatos de terra, purgavitque universas sordes
idolorum qu fecerant patres ejus. 13 Insuper et Maacham matrem suam
amovit, ne esset princeps in sacris Priapi, et in luco ejus quem consecraverat :
subvertitque specum ejus, et confregit simulacrum turpissimum, et combus-
332
Regum III
sit in torrente Cedron : 14 excelsa autem non abstulit. Verumtamen cor Asa
perfectum erat cum Domino cunctis diebus suis : 15 et intulit ea qu sanctificaverat pater suus, et voverat, in domum Domini, argentum, et aurum, et
vasa.
16
Bellum autem erat inter Asa, et Baasa regem Israel cunctis diebus eorum. 17 Ascendit quoque Baasa rex Israel in Judam, et dificavit Rama, ut non
posset quispiam egredi vel ingredi de parte Asa regis Juda. 18 Tollens itaque
Asa omne argentum et aurum quod remanserat in thesauris domus Domini,
et in thesauris domus regi, et dedit illud in manus servorum suorum : et
misit ad Benadad filium Tabremon filii Hezion, regem Syri, qui habitabat in
Damasco, dicens : 19 Fdus est inter me et te, et inter patrem meum et patrem tuum : ideo misi tibi munera, argentum et aurum : et peto ut venias, et
irritum facias fdus quod habes cum Baasa rege Israel, et recedat a me. 20 Acquiescens Benadad regi Asa, misit principes exercitus sui in civitates Israel, et
percusserunt Ahion, et Dan, et Abeldomum Maacha, et universam Cenneroth,
omnem scilicet terram Nephthali. 21 Quod cum audisset Baasa, intermisit dificare Rama, et reversus est in Thersa. 22 Rex autem Asa nuntium misit in
omnem Judam, dicens : Nemo sit excusatus. Et tulerunt lapides de Rama,
et ligna ejus, quibus dificaverat Baasa, et exstruxit de eis rex Asa Gabaa
Benjamin, et Maspha. 23 Reliqua autem omnium sermonum Asa, et univers
fortitudines ejus, et cuncta qu fecit, et civitates quas exstruxit, nonne hc
scripta sunt in libro verborum dierum regum Juda ? Verumtamen in tempore
senectutis su doluit pedes. 24 Et dormivit cum patribus suis, et sepultus est
cum eis in civitate David patris sui. Regnavitque Josaphat filius ejus pro eo.
25
Nadab vero filius Jeroboam regnavit super Israel anno secundo Asa regis
Juda : regnavitque super Israel duobus annis. 26 Et fecit quod malum est in
conspectu Domini, et ambulavit in viis patris sui, et in peccatis ejus quibus
peccare fecit Israel. 27 Insidiatus est autem ei Baasa filius Ahi de domo
Issachar, et percussit eum in Gebbethon, qu est urbs Philisthinorum : siquidem Nadab et omnis Israel obsidebant Gebbethon. 28 Interfecit ergo illum
Baasa in anno tertio Asa regis Juda, et regnavit pro eo. 29 Cumque regnasset,
percussit omnem domum Jeroboam : non dimisit ne unam quidem animam
de semine ejus donec deleret eum, juxta verbum Domini quod locutus fuerat
in manu servi sui Ahi Silonitis, 30 propter peccata Jeroboam, qu peccaverat,
et quibus peccare fecerat Israel : et propter delictum quo irritaverat Dominum
Deum Israel. 31 Reliqua autem sermonum Nadab, et omnia qu operatus est,
nonne hc scripta sunt in libro verborum dierum regum Israel ? 32 Fuitque
bellum inter Asa, et Baasa regem Israel, cunctis diebus eorum.
33
Anno tertio Asa regis Juda, regnavit Baasa filius Ahi super omnem
Israel in Thersa, viginti quatuor annis. 34 Et fecit malum coram Domino,
ambulavitque in via Jeroboam, et in peccatis ejus quibus peccare fecit Israel.
Factus est autem sermo Domini ad Jehu filium Hanani contra Baasa,
16
dicens : Pro eo quod exaltavi te de pulvere, et posui te ducem super
populum meum Israel, tu autem ambulasti in via Jeroboam, et peccare fecisti
2
333
Regum III
Regum III
Jeroboam filii Nabat : insuper duxit uxorem Jezabel filiam Ethbaal regis Sidoniorum. Et abiit, et servivit Baal, et adoravit eum. 32 Et posuit aram Baal in
templo Baal, quod dificaverat in Samaria, 33 et plantavit lucum : et addidit
Achab in opere suo, irritans Dominum Deum Israel super omnes reges Israel
qui fuerunt ante eum. 34 In diebus ejus dificavit Hiel de Bethel Jericho : in
Abiram primitivo suo fundavit eam, et in Segub novissimo suo posuit portas
ejus, juxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Josue filii Nun.
Et dixit Elias Thesbites de habitatoribus Galaad ad Achab : Vivit Domi17
nus Deus Israel, in cujus conspectu sto, si erit annis his ros et pluvia,
nisi juxta oris mei verba. Et factum est verbum Domini ad eum, dicens :
2
Regum III
Regum III
animam tuam sicut animam unius ex illis. 3 Timuit ergo Elias, et surgens abiit
quocumque eum ferebat voluntas : venitque in Bersabee Juda, et dimisit ibi
puerum suum, 4 et perrexit in desertum, viam unius diei. Cumque venisset,
et sederet subter unam juniperum, petivit anim su ut moreretur, et ait :
Sufficit mihi, Domine : tolle animam meam : neque enim melior sum quam
patres mei. 5 Projecitque se, et obdormivit in umbra juniperi : et ecce angelus
Domini tetigit eum, et dixit illi : Surge, et comede. 6 Respexit, et ecce ad caput suum subcinericius panis, et vas aqu : comedit ergo, et bibit, et rursum
obdormivit. 7 Reversusque est angelus Domini secundo, et tetigit eum, dixitque illi : Surge, comede : grandis enim tibi restat via. 8 Qui cum surrexisset,
337
Regum III
338
Regum III
Regum III
nadad. Et dixit eis : Ite, et adducite eum ad me. Egressus est ergo ad eum
Benadad, et levavit eum in currum suum. 34 Qui dixit ei : Civitates quas tulit
pater meus a patre tuo, reddam : et plateas fac tibi in Damasco, sicut fecit
pater meus in Samaria, et ego fderatus recedam a te. Pepigit ergo fdus, et
dimisit eum.
35
Tunc vir quidam de filiis prophetarum dixit ad socium suum in sermone
Domini : Percute me. At ille noluit percutere. 36 Cui ait : Quia noluisti audire
vocem Domini, ecce recedes a me, et percutiet te leo. Cumque paululum
recessisset ab eo, invenit eum leo, atque percussit. 37 Sed et alterum inveniens
virum, dixit ad eum : Percute me. Qui percussit eum, et vulneravit. 38 Abiit
ergo propheta, et occurrit regi in via, et mutavit aspersione pulveris os et
oculos suos. 39 Cumque rex transisset, clamavit ad regem, et ait : Servus tuus
egressus est ad prliandum cominus : cumque fugisset vir unus, adduxit
eum quidam ad me, et ait : Custodi virum istum : qui si lapsus fuerit, erit
anima tua pro anima ejus, aut talentum argenti appendes. 40 Dum autem ego
turbatus huc illucque me verterem, subito non comparuit. Et ait rex Israel ad
eum : Hoc est judicium tuum, quod ipse decrevisti. 41 At ille statim abstersit
pulverem de facie sua, et cognovit eum rex Israel, quod esset de prophetis.
42
Qui ait ad eum : Hc dicit Dominus : Quia dimisisti virum dignum morte
de manu tua, erit anima tua pro anima ejus, et populus tuus pro populo
ejus. 43 Reversus est igitur rex Israel in domum suam, audire contemnens, et
furibundus venit in Samariam.
Post verba autem hc, tempore illo vinea erat Naboth Jezrahelit, qu
21
erat in Jezrahel, juxta palatium Achab regis Samari. Locutus est ergo Achab ad Naboth, dicens : Da mihi vineam tuam, ut faciam mihi hortum
2
olerum, quia vicina est, et prope domum meam : daboque tibi pro ea vineam
meliorem, aut si commodius tibi putas, argenti pretium, quanto digna est.
3
Cui respondit Naboth : Propitius sit mihi Dominus, ne dem hreditatem
patrum meorum tibi. 4 Venit ergo Achab in domum suam indignans, et frendens super verbo quod locutus fuerat ad eum Naboth Jezrahelites, dicens :
Non dabo tibi hreditatem patrum meorum. Et projiciens se in lectulum suum, avertit faciem suam ad parietem, et non comedit panem. 5 Ingressa est
autem ad eum Jezabel uxor sua, dixitque ei : Quid est hoc, unde anima tua
contristata est ? et quare non comedis panem ? 6 Qui respondit ei : Locutus
sum Naboth Jezrahelit, et dixi ei : Da mihi vineam tuam, accepta pecunia :
aut, si tibi placet, dabo tibi vineam meliorem pro ea. Et ille ait : Non dabo tibi
vineam meam. 7 Dixit ergo ad eum Jezabel uxor ejus : Grandis auctoritatis es,
et bene regis regnum Israel. Surge, et comede panem, et quo animo esto :
ego dabo tibi vineam Naboth Jezrahelit.
8
Scripsit itaque litteras ex nomine Achab, et signavit eas annulo ejus, et
misit ad majores natu, et optimates, qui erant in civitate ejus, et habitabant
cum Naboth. 9 Litterarum autem hc erat sententia : Prdicate jejunium, et
sedere facite Naboth inter primos populi : 10 et submittite duos viros filios Belial contra eum, et falsum testimonium dicant : Benedixit Deum et regem : et
educite eum, et lapidate, sicque moriatur. 11 Fecerunt ergo cives ejus majores
natu et optimates, qui habitabant cum eo in urbe, sicut prceperat eis Jezabel,
et sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos : 12 prdicaverunt jejunium, et sedere fecerunt Naboth inter primos populi. 13 Et adductis duobus
viris filiis diaboli, fecerunt eos sedere contra eum : at illi, scilicet ut viri diabol-
340
Regum III
22
341
Regum III
lio suo, vestiti cultu regio, in area juxta ostium port Samari : et universi
prophet prophetabant in conspectu eorum. 11 Fecit quoque sibi Sedecias
filius Chanaana cornua ferrea, et ait : Hc dicit Dominus : His ventilabis
Syriam, donec deleas eam. 12 Omnesque prophet similiter prophetabant,
dicentes : Ascende in Ramoth Galaad, et vade prospere, et tradet Dominus
in manus regis. 13 Nuntius vero qui ierat ut vocaret Micham, locutus est
ad eum, dicens : Ecce sermones prophetarum ore uno regi bona prdicant :
sit ergo sermo tuus similis eorum, et loquere bona. 14 Cui Michas ait : Vivit
Dominus, quia quodcumque dixerit mihi Dominus, hoc loquar. 15 Venit itaque
ad regem, et ait illi rex : Micha, ire debemus in Ramoth Galaad ad prliandum, an cessare ? Cui ille respondit : Ascende, et vade prospere, et tradet eam
Dominus in manus regis. 16 Dixit autem rex ad eum : Iterum atque iterum adjuro te, ut non loquaris mihi nisi quod verum est, in nomine Domini. 17 Et ille
ait : Vidi cunctum Israel dispersum in montibus, quasi oves non habentes pastorem. Et ait Dominus : Non habent isti dominum : revertatur unusquisque
in domum suam in pace. 18 (Dixit ergo rex Israel ad Josaphat : Numquid non
dixi tibi, quia non prophetat mihi bonum, sed semper malum ?) 19 Ille vero addens, ait : Propterea audi sermonem Domini : vidi Dominum sedentem super
solium suum, et omnem exercitum cli assistentem ei a dextris et a sinistris :
20
et ait Dominus : Quis decipiet Achab regem Israel, ut ascendat, et cadat in
Ramoth Galaad ? Et dixit unus verba hujuscemodi, et alius aliter. 21 Egressus
est autem spiritus, et stetit coram Domino, et ait : Ego decipiam illum. Cui
locutus est Dominus : In quo ? 22 Et ille ait : Egrediar, et ero spiritus mendax
in ore omnium prophetarum ejus. Et dixit Dominus : Decipies, et prvalebis :
egredere, et fac ita. 23 Nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in
ore omnium prophetarum tuorum, qui hic sunt, et Dominus locutus est contra
te malum. 24 Accessit autem Sedecias filius Chanaana, et percussit Micham
in maxillam, et dixit : Mene ergo dimisit spiritus Domini, et locutus est tibi ?
25
Et ait Michas : Visurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra
cubiculum ut abscondaris. 26 Et ait rex Israel : Tollite Micham, et maneat
apud Amon principem civitatis, et apud Joas filium Amelech, 27 et dicite eis :
Hc dicit rex : Mittite virum istum in carcerem, et sustentate eum pane tribulationis, et aqua angusti, donec revertar in pace. 28 Dixitque Michas : Si
reversus fueris in pace, non est locutus in me Dominus. Et ait : Audite, populi
omnes. 29 Ascendit itaque rex Israel, et Josaphat rex Juda, in Ramoth Galaad.
30
Dixit itaque rex Israel ad Josaphat : Sume arma, et ingredere prlium, et
induere vestibus tuis. Porro rex Israel mutavit habitum suum, et ingressus est
bellum. 31 Rex autem Syri prceperat principibus curruum triginta duobus,
dicens : Non pugnabitis contra minorem et majorem quempiam, nisi contra
regem Israel solum. 32 Cum ergo vidissent principes curruum Josaphat, suspicati sunt quod ipse esset rex Israel, et impetu facto pugnabant contra eum :
et exclamavit Josaphat. 33 Intellexeruntque principes curruum quod non esset rex Israel, et cessaverunt ab eo. 34 Vir autem quidam tetendit arcum, in
incertum sagittam dirigens, et casu percussit regem Israel inter pulmonem et
stomachum. At ille dixit aurig suo : Verte manum tuam, et ejice me de
exercitu, quia graviter vulneratus sum. 35 Commissum est ergo prlium in
die illa, et rex Israel stabat in curru suo contra Syros, et mortuus est vespere : fluebat autem sanguis plag in sinum currus, 36 et prco insonuit in
universo exercitu antequam sol occumberet, dicens : Unusquisque revertatur
in civitatem, et in terram suam. 37 Mortuus est autem rex, et perlatus est in
342
Regum III
343
Factum est autem cum levare vellet Dominus Eliam per turbinem in
2Sedeclum,
ibant Elias et Eliseus de Galgalis. Dixitque Elias ad Eliseum :
hic, quia Dominus misit me usque in Bethel. Cui ait Eliseus : Vivit
2
Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam te. Cumque descendissent Bethel, 3 egressi sunt filii prophetarum qui erant in Bethel, ad Eliseum, et
dixerunt ei : Numquid nosti quia hodie Dominus tollet dominum tuum a te ?
Qui respondit : Et ego novi : silete. 4 Dixit autem Elias ad Eliseum : Sede hic,
Regum IV
quia Dominus misit me in Jericho. Et ille ait : Vivit Dominus, et vivit anima
tua, quia non derelinquam te. Cumque venissent Jericho, 5 accesserunt filii
prophetarum qui erant in Jericho, ad Eliseum, et dixerunt ei : Numquid nosti
quia Dominus hodie tollet dominum tuum a te ? Et ait : Et ego novi : silete.
6
Dixit autem ei Elias : Sede hic, quia Dominus misit me usque ad Jordanem.
Qui ait : Vivit Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam te. Ierunt
igitur ambo pariter, 7 et quinquaginta viri de filiis prophetarum secuti sunt
eos, qui et steterunt e contra, longe : illi autem ambo stabant super Jordanem.
8
Tulitque Elias pallium suum, et involvit illud, et percussit aquas : qu divis sunt in utramque partem, et transierunt ambo per siccum. 9 Cumque
transissent, Elias dixit ad Eliseum : Postula quod vis ut faciam tibi, antequam
tollar a te. Dixitque Eliseus : Obsecro ut fiat in me duplex spiritus tuus. 10 Qui
respondit : Rem difficilem postulasti : attamen si videris me quando tollar a
te, erit tibi quod petisti : si autem non videris, non erit.
11
Cumque pergerent, et incedentes sermocinarentur, ecce currus igneus,
et equi ignei diviserunt utrumque : et ascendit Elias per turbinem in clum.
12
Eliseus autem videbat, et clamabat : Pater mi, pater mi, currus Israel, et auriga ejus. Et non vidit eum amplius : apprehenditque vestimenta sua, et scidit
illa in duas partes. 13 Et levavit pallium Eli, quod ceciderat ei : reversusque
stetit super ripam Jordanis, 14 et pallio Eli, quod ceciderat ei, percussit aquas,
et non sunt divis : et dixit : Ubi est Deus Eli etiam nunc ? Percussitque
aquas, et divis sunt huc atque illuc, et transiit Eliseus. 15 Videntes autem
filii prophetarum qui erant in Jericho e contra, dixerunt : Requievit spiritus
Eli super Eliseum. Et venientes in occursum ejus, adoraverunt eum proni in
terram, 16 dixeruntque illi : Ecce cum servis tuis sunt quinquaginta viri fortes
qui possunt ire, et qurere dominum tuum, ne forte tulerit eum spiritus Domini, et projecerit eum in unum montium, aut in unam vallium. Qui ait :
Nolite mittere. 17 Coegeruntque eum donec acquiesceret, et diceret : Mittite.
Et miserunt quinquaginta viros : qui cum qusissent tribus diebus, non invenerunt. 18 Et reversi sunt ad eum : at ille habitabat in Jericho, et dixit eis :
Numquid non dixi vobis : Nolite mittere ? 19 Dixerunt quoque viri civitatis
ad Eliseum : Ecce habitatio civitatis hujus optima est, sicut tu ipse, domine,
perspicis : sed aqu pessim sunt, et terra sterilis. 20 At ille ait : Afferte mihi
vas novum, et mittite in illud sal. Quod cum attulissent, 21 egressus ad fontem
aquarum misit in illum sal, et ait : Hc dicit Dominus : Sanavi aquas has, et
non erit ultra in eis mors, neque sterilitas. 22 Sanat sunt ergo aqu usque in
diem hanc, juxta verbum Elisei quod locutus est. 23 Ascendit autem inde in
Bethel : cumque ascenderet per viam, pueri parvi egressi sunt de civitate, et
illudebant ei, dicentes : Ascende calve, ascende calve. 24 Qui cum respexisset,
vidit eos, et maledixit eis in nomine Domini : egressique sunt duo ursi de
saltu, et laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros. 25 Abiit autem inde in
montem Carmeli, et inde reversus est in Samariam.
vero filius Achab regnavit super Israel in Samaria anno decimooc3coramJoram
tavo Josaphat regis Jud : regnavitque duodecim annis. Et fecit malum
Domino, sed non sicut pater suus et mater : tulit enim statuas Baal
2
quas fecerat pater ejus. 3 Verumtamen in peccatis Jeroboam filii Nabat, qui
peccare fecit Israel, adhsit, nec recessit ab eis. 4 Porro Mesa rex Moab nutriebat pecora multa, et solvebat regi Israel centum millia agnorum, et centum
millia arietum cum velleribus suis. 5 Cumque mortuus fuisset Achab, prvar-
345
Regum IV
icatus est fdus quod habebat cum rege Israel. 6 Egressus est igitur rex Joram
in die illa de Samaria, et recensuit universum Israel. 7 Misitque ad Josaphat
regem Juda, dicens : Rex Moab recessit a me : veni mecum contra eum ad
prlium. Qui respondit : Ascendam : qui meus est, tuus est : populus meus,
populus tuus, et equi mei, equi tui. 8 Dixitque : Per quam viam ascendemus ?
At ille respondit : Per desertum Idum. 9 Perrexerunt igitur rex Israel, et
rex Juda, et rex Edom, et circuierunt per viam septem dierum, nec erat aqua
exercitui et jumentis qu sequebantur eos. 10 Dixitque rex Israel : Heu ! heu !
heu ! congregavit nos Dominus tres reges ut traderet in manus Moab. 11 Et
ait Josaphat : Estne hic propheta Domini, ut deprecemur Dominum per eum ?
Et respondit unus de servis regis Israel : Est hic Eliseus filius Saphat, qui
fundebat aquam super manus Eli. 12 Et ait Josaphat : Est apud eum sermo
Domini. Descenditque ad eum rex Israel, et Josaphat rex Juda, et rex Edom.
13
Dixit autem Eliseus ad regem Israel : Quid mihi et tibi est ? vade ad
prophetas patris tui et matris tu. Et ait illi rex Israel : Quare congregavit Dominus tres reges hos ut traderet eos in manus Moab ? 14 Dixitque ad
eum Eliseus : Vivit Dominus exercituum, in cujus conspectu sto, quod si non
vultum Josaphat regis Jud erubescerem, non attendissem quidem te, nec respexissem. 15 Nunc autem adducite mihi psaltem. Cumque caneret psaltes,
facta est super eum manus Domini, et ait : 16 Hc dicit Dominus : Facite
alveum torrentis hujus fossas et fossas. 17 Hc enim dicit Dominus : Non
videbitis ventum, neque pluviam : et alveus iste replebitur aquis, et bibetis
vos, et famili vestr, et jumenta vestra. 18 Parumque est hoc in conspectu
Domini : insuper tradet etiam Moab in manus vestras. 19 Et percutietis omnem civitatem munitam, et omnem urbem electam, et universum lignum fructiferum succidetis, cunctosque fontes aquarum obturabitis, et omnem agrum
egregium operietis lapidibus. 20 Factum est igitur mane, quando sacrificium offerri solet, et ecce aqu veniebant per viam Edom, et repleta est terra aquis. 21 Universi autem Moabit audientes quod ascendissent reges ut
pugnarent adversum eos, convocaverunt omnes qui accincti erant balteo desuper, et steterunt in terminis. 22 Primoque mane surgentes, et orto jam sole ex
adverso aquarum, viderunt Moabit e contra aquas rubras quasi sanguinem,
23
dixeruntque : Sanguis gladii est : pugnaverunt reges contra se, et csi sunt
mutuo : nunc perge ad prdam, Moab. 24 Perrexeruntque in castra Israel :
porro consurgens Israel, percussit Moab : at illi fugerunt coram eis. Venerunt
igitur qui vicerant, et percusserunt Moab, 25 et civitates destruxerunt : et omnem agrum optimum, mittentes singuli lapides, repleverunt : et universos
fontes aquarum obturaverunt : et omnia ligna fructifera succiderunt, ita ut
muri tantum fictiles remanerent : et circumdata est civitas a fundibulariis, et
magna ex parte percussa. 26 Quod cum vidisset rex Moab, prvaluisse scilicet
hostes, tulit secum septingentos viros educentes gladium, ut irrumperent ad
regem Edom : et non potuerunt. 27 Arripiensque filium suum primogenitum,
qui regnaturus erat pro eo, obtulit holocaustum super murum : et facta est indignatio magna in Israel, statimque recesserunt ab eo, et reversi sunt in terram
suam.
autem qudam de uxoribus prophetarum clamabat ad Eliseum,
4fuitMulier
dicens : Servus tuus vir meus mortuus est, et tu nosti quia servus tuus
timens Dominum : et ecce creditor venit ut tollat duos filios meos ad
serviendum sibi.
Cui dixit Eliseus : Quid vis ut faciam tibi ? dic mihi, quid
346
Regum IV
habes in domo tua ? At illa respondit : Non habeo ancilla tua quidquam
in domo mea, nisi parum olei quo ungar. 3 Cui ait : Vade, pete mutuo ab
omnibus vicinis tuis vasa vacua non pauca, 4 et ingredere, et claude ostium
tuum cum intrinsecus fueris tu, et filii tui : et mitte inde in omnia vasa hc,
et cum plena fuerint, tolles. 5 Ivit itaque mulier, et clausit ostium super se,
et super filios suos : illi offerebant vasa, et illa infundebat. 6 Cumque plena
fuissent vasa, dixit ad filium suum : Affer mihi adhuc vas. Et ille respondit :
Non habeo. Stetitque oleum. 7 Venit autem illa, et indicavit homini Dei. Et
ille : Vade, inquit, vende oleum, et redde creditori tuo : tu autem, et filii tui
vivite de reliquo.
8
Facta est autem qudam dies, et transibat Eliseus per Sunam : erat autem
ibi mulier magna, qu tenuit eum ut comederet panem : cumque frequenter
inde transiret, divertebat ad eam ut comederet panem. 9 Qu dixit ad virum
suum : Animadverto quod vir Dei sanctus est iste, qui transit per nos frequenter. 10 Faciamus ergo ei cnaculum parvum, et ponamus ei in eo lectulum, et mensam, et sellam, et candelabrum, ut cum venerit ad nos, maneat ibi.
11
Facta est ergo dies qudam, et veniens divertit in cnaculum, et requievit
ibi. 12 Dixitque ad Giezi puerum suum : Voca Sunamitidem istam. Qui cum
vocasset eam, et illa stetisset coram eo, 13 dixit ad puerum suum : Loquere
ad eam : Ecce, sedule in omnibus ministrasti nobis : quid vis ut faciam tibi ?
numquid habes negotium, et vis ut loquar regi, sive principi militi ? Qu
respondit : In medio populi mei habito. 14 Et ait : Quid ergo vult ut faciam
ei ? Dixitque Giezi : Ne quras : filium enim non habet, et vir ejus senex
est. 15 Prcepit itaque ut vocaret eam : qu cum vocata fuisset, et stetisset
ante ostium, 16 dixit ad eam : In tempore isto, et in hac eadem hora, si vita
comes fuerit, habebis in utero filium. At illa respondit : Noli quso, domine
mi vir Dei, noli mentiri ancill tu. 17 Et concepit mulier, et peperit filium in
tempore, et in hora eadem, qua dixerat Eliseus.
18
Crevit autem puer : et cum esset qudam dies, et egressus isset ad
patrem suum, ad messores, 19 ait patri suo : Caput meum doleo, caput meum
doleo. At ille dixit puero : Tolle, et duc eum ad matrem suam. 20 Qui cum
tulisset, et duxisset eum ad matrem suam, posuit eum illa super genua sua
usque ad meridiem, et mortuus est. 21 Ascendit autem, et collocavit eum
super lectulum hominis Dei, et clausit ostium : et egressa, 22 vocavit virum
suum, et ait : Mitte mecum, obsecro, unum de pueris, et asinam, ut excurram
usque ad hominem Dei, et revertar. 23 Qui ait illi : Quam ob causam vadis ad
eum ? hodie non sunt calend, neque sabbatum. Qu respondit : Vadam.
24
Stravitque asinam, et prcepit puero : Mina, et propera : ne mihi moram
facias in eundo : et hoc age quod prcipio tibi. 25 Profecta est igitur, et venit
ad virum Dei in montem Carmeli : cumque vidisset eam vir Dei e contra,
ait ad Giezi puerum suum : Ecce Sunamitis illa. 26 Vade ergo in occursum
ejus, et dic ei : Recte ne agitur circa te, et circa virum tuum, et circa filium
tuum ? Qu respondit : Recte. 27 Cumque venisset ad virum Dei in montem,
apprehendit pedes ejus : et accessit Giezi ut amoveret eam. Et ait homo Dei :
Dimitte illam : anima enim ejus in amaritudine est, et Dominus celavit a me,
et non indicavit mihi. 28 Qu dixit illi : Numquid petivi filium a domino
meo ? numquid non dixi tibi : Ne illudas me ? 29 Et ille ait ad Giezi : Accinge
lumbos tuos, et tolle baculum meum in manu tua, et vade. Si occurrerit tibi
homo, non salutes eum : et si salutaverit te quispiam, non respondeas illi :
et pones baculum meum super faciem pueri. 30 Porro mater pueri ait : Vivit
347
Regum IV
Dominus, et vivit anima tua, non dimittam te. Surrexit ergo, et secutus est
eam. 31 Giezi autem prcesserat ante eos, et posuerat baculum super faciem
pueri, et non erat vox, neque sensus : reversusque est in occursum ejus, et
nuntiavit ei, dicens : Non surrexit puer. 32 Ingressus est ergo Eliseus domum,
et ecce puer mortuus jacebat in lectulo ejus : 33 ingressusque clausit ostium
super se et super puerum, et oravit ad Dominum. 34 Et ascendit, et incubuit
super puerum : posuitque os suum super os ejus, et oculos suos super oculos
ejus, et manus suas super manus ejus : et incurvavit se super eum, et calefacta
est caro pueri. 35 At ille reversus, deambulavit in domo, semel huc atque
illuc : et ascendit, et incubuit super eum : et oscitavit puer septies, aperuitque
oculos. 36 At ille vocavit Giezi, et dixit ei : Voca Sunamitidem hanc. Qu
vocata, ingressa est ad eum. Qui ait : Tolle filium tuum. 37 Venit illa, et corruit
ad pedes ejus, et adoravit super terram : tulitque filium suum, et egressa est.
38
Et Eliseus reversus est in Galgala. Erat autem fames in terra, et filii
prophetarum habitabant coram eo. Dixitque uni de pueris suis : Pone ollam
grandem, et coque pulmentum filiis prophetarum. 39 Et egressus est unus in
agrum ut colligeret herbas agrestes : invenitque quasi vitem silvestrem, et collegit ex ea colocynthidas agri, et implevit pallium suum, et reversus concidit
in ollam pulmenti : nesciebat enim quid esset. 40 Infuderunt ergo sociis ut
comederent : cumque gustassent de coctione, clamaverunt, dicentes : Mors in
olla, vir Dei. Et non potuerunt comedere. 41 At ille : Afferte, inquit, farinam.
Cumque tulissent, misit in ollam, et ait : Infunde turb, ut comedant. Et non
fuit amplius quidquam amaritudinis in olla. 42 Vir autem quidam venit de
Baalsalisa deferens viro Dei panes primitiarum, viginti panes hordeaceos, et
frumentum novum in pera sua. At ille dixit : Da populo, ut comedat. 43 Responditque ei minister ejus : Quantum est hoc, ut apponam centum viris ?
Rursum ille ait : Da populo, ut comedat : hc enim dicit Dominus : Comedent, et supererit. 44 Posuit itaque coram eis : qui comederunt, et superfuit
juxta verbum Domini.
Naaman princeps militi regis Syri erat vir magnus apud dominum su5autem
um, et honoratus : per illum enim dedit Dominus salutem Syri : erat
vir fortis et dives, sed leprosus. Porro de Syria egressi fuerant la2
348
Regum IV
dum. Qui dixit : Ite. 3 Et ait unus ex illis : Veni ergo et tu cum servis tuis.
Respondit : Ego veniam. 4 Et abiit cum eis. Cumque venissent ad Jordanem,
cdebant ligna. 5 Accidit autem ut cum unus materiam succidisset, caderet
ferrum securis in aquam : exclamavitque ille, et ait : Heu ! heu ! heu ! domine
mi : et hoc ipsum mutuo acceperam. 6 Dixit autem homo Dei : Ubi cecidit ?
At ille monstravit ei locum. Prcidit ergo lignum, et misit illuc : natavitque
ferrum, 7 et ait : Tolle. Qui extendit manum, et tulit illud.
349
Regum IV
8
Rex autem Syri pugnabat contra Israel, consiliumque iniit cum servis
suis, dicens : In loco illo et illo ponamus insidias. 9 Misit itaque vir Dei ad
regem Israel, dicens : Cave ne transeas in locum illum : quia ibi Syri in insidiis
sunt. 10 Misit itaque rex Israel ad locum quem dixerat ei vir Dei, et proccupavit eum, et observavit se ibi non semel neque bis. 11 Conturbatumque est cor
regis Syri pro hac re : et convocatis servis suis, ait : Quare non indicatis mihi quis proditor mei sit apud regem Israel ? 12 Dixitque unus servorum ejus :
Nequaquam, domine mi rex, sed Eliseus propheta qui est in Israel, indicat
regi Israel omnia verba qucumque locutus fueris in conclavi tuo. 13 Dixitque
eis : Ite, et videte ubi sit, ut mittam, et capiam eum. Annuntiaveruntque ei,
dicentes : Ecce in Dothan. 14 Misit ergo illuc equos et currus, et robur exercitus : qui cum venissent nocte, circumdederunt civitatem. 15 Consurgens
autem diluculo minister viri Dei, egressus vidit exercitum in circuitu civitatis,
et equos et currus : nuntiavitque ei, dicens : Heu ! heu ! heu ! domine mi :
quid faciemus ? 16 At ille respondit : Noli timere : plures enim nobiscum sunt,
quam cum illis. 17 Cumque orasset Eliseus, ait : Domine, aperi oculos hujus,
ut videat. Et aperuit Dominus oculos pueri, et vidit : et ecce mons plenus
equorum et curruum igneorum in circuitu Elisei. 18 Hostes vero descenderunt
ad eum : porro Eliseus oravit ad Dominum, dicens : Percute, obsecro, gentem
hanc ccitate. Percussitque eos Dominus ne viderent, juxta verbum Elisei.
19
Dixit autem ad eos Eliseus : Non est hc via, neque ista est civitas : sequimini me, et ostendam vobis virum quem quritis. Duxit ergo eos in Samariam : 20 cumque ingressi fuissent in Samariam, dixit Eliseus : Domine, aperi
oculos istorum, ut videant. Aperuitque Dominus oculos eorum, et viderunt
se esse in medio Samari. 21 Dixitque rex Israel ad Eliseum, cum vidisset eos :
Numquid percutiam eos, pater mi ? 22 At ille ait : Non percuties : neque
enim cepisti eos gladio et arcu tuo, ut percutias : sed pone panem et aquam
coram eis, ut comedant et bibant, et vadant ad dominum suum. 23 Appositaque est eis ciborum magna prparatio, et comederunt et biberunt, et dimisit
eos, abieruntque ad dominum suum, et ultra non venerunt latrones Syri in
terram Israel.
24
Factum est autem post hc, congregavit Benadad rex Syri universum
exercitum suum, et ascendit, et obsidebat Samariam. 25 Factaque est fames
magna in Samaria : et tamdiu obsessa est, donec venundaretur caput asini
octoginta argenteis, et quarta pars cabi stercoris columbarum quinque argenteis. 26 Cumque rex Israel transiret per murum, mulier qudam exclamavit ad
eum, dicens : Salva me, domine mi rex. 27 Qui ait : Non te salvat Dominus :
unde te possum salvare ? de area, vel de torculari ? Dixitque ad eam rex :
Quid tibi vis ? Qu respondit : 28 Mulier ista dixit mihi : Da filium tuum,
ut comedamus eum hodie, et filium meum comedemus cras. 29 Coximus ergo filium meum, et comedimus. Dixique ei die altera : Da filium tuum, ut
comedamus eum. Qu abscondit filium suum. 30 Quod cum audisset rex,
scidit vestimenta sua, et transibat per murum. Viditque omnis populus cilicium quo vestitus erat ad carnem intrinsecus. 31 Et ait rex : Hc mihi faciat
Deus, et hc addat, si steterit caput Elisei filii Saphat super ipsum hodie.
32
Eliseus autem sedebat in domo sua, et senes sedebant cum eo. Prmisit
itaque virum : et antequam veniret nuntius ille, dixit ad senes : Numquid
scitis quod miserit filius homicid hic, ut prcidatur caput meum ? videte
ergo : cum venerit nuntius, claudite ostium, et non sinatis eum introire : ecce
enim sonitus pedum domini ejus post eum est. 33 Adhuc illo loquente eis,
350
Regum IV
apparuit nuntius qui veniebat ad eum. Et ait : Ecce, tantum malum a Domino
est : quid amplius expectabo a Domino ?
autem Eliseus : Audite verbum Domini : Hc dicit Dominus : In tem7uno,Dixit
pore hoc cras modius simil uno statere erit, et duo modii hordei statere
in porta Samari. Respondens unus de ducibus, super cujus manum
2
rex incumbebat, homini Dei, ait : Si Dominus fecerit etiam cataractas in clo,
numquid poterit esse quod loqueris ? Qui ait : Videbis oculis tuis, et inde non
comedes. 3 Quatuor ergo viri erant leprosi juxta introitum port : qui dixerunt
ad invicem : Quid hic esse volumus donec moriamur ? 4 sive ingredi voluerimus civitatem, fame moriemur : sive manserimus hic, moriendum nobis est :
venite ergo, et transfugiamus ad castra Syri : si pepercerint nobis, vivemus :
si autem occidere voluerint, nihilominus moriemur. 5 Surrexerunt ergo vesperi, ut venirent ad castra Syri. Cumque venissent ad principium castrorum
Syri, nullum ibidem repererunt. 6 Siquidem Dominus sonitum audiri fecerat
in castris Syri, curruum, et equorum, et exercitus plurimi : dixeruntque ad
invicem : Ecce mercede conduxit adversum nos rex Israel reges Hethorum
et gyptiorum, et venerunt super nos. 7 Surrexerunt ergo, et fugerunt in
tenebris, et dereliquerunt tentoria sua, et equos et asinos, in castris, fugeruntque animas tantum suas salvare cupientes. 8 Igitur cum venissent leprosi illi
ad principium castrorum, ingressi sunt unum tabernaculum, et comederunt
et biberunt : tuleruntque inde argentum, et aurum, et vestes, et abierunt, et
absconderunt : et rursum reversi sunt ad aliud tabernaculum, et inde similiter
auferentes absconderunt. 9 Dixeruntque ad invicem : Non recte facimus : hc
enim dies boni nuntii est. Si tacuerimus et noluerimus nuntiare usque mane,
sceleris arguemur : venite, eamus, et nuntiemus in aula regis. 10 Cumque
venissent ad portam civitatis, narraverunt eis, dicentes : Ivimus ad castra
Syri, et nullum ibidem reperimus hominem, nisi equos et asinos alligatos,
et fixa tentoria. 11 Ierunt ergo portarii, et nuntiaverunt in palatio regis intrinsecus. 12 Qui surrexit nocte, et ait ad servos suos : Dico vobis quid fecerint
nobis Syri : sciunt quia fame laboramus, et idcirco egressi sunt de castris, et
latitant in agris, dicentes : Cum egressi fuerint de civitate, capiemus eos vivos,
et tunc civitatem ingredi poterimus. 13 Respondit autem unus servorum ejus :
Tollamus quinque equos qui remanserunt in urbe (quia ipsi tantum sunt in
universa multitudine Israel, alii enim consumpti sunt), et mittentes, explorare
poterimus. 14 Adduxerunt ergo duos equos, misitque rex in castra Syrorum,
dicens : Ite, et videte. 15 Qui abierunt post eos usque ad Jordanem : ecce
autem omnis via plena erat vestibus et vasis qu projecerant Syri cum turbarentur : reversique nuntii indicaverunt regi. 16 Et egressus populus diripuit
castra Syri : factusque est modius simil statere uno, et duo modii hordei
statere uno, juxta verbum Domini. 17 Porro rex ducem illum, in cujus manu
incumbebat, constituit ad portam : quem conculcavit turba in introitu port,
et mortuus est, juxta quod locutus fuerat vir Dei, quando descenderat rex ad
eum. 18 Factumque est secundum sermonem viri Dei quem dixerat regi, quando ait : Duo modii hordei statere uno erunt, et modius simil statere uno, hoc
eodem tempore cras in porta Samari : 19 quando responderat dux ille viro
Dei, et dixerat : Etiamsi Dominus fecerit cataractas in clo, numquid poterit
fieri quod loqueris ? Et dixit ei : Videbis oculis tuis, et inde non comedes.
20
Evenit ergo ei sicut prdictum fuerat, et conculcavit eum populus in porta,
et mortuus est.
351
Regum IV
et fecit juxta verbum hominis Dei : et vadens cum domo sua, peregrinata est
in terra Philisthiim diebus multis. 3 Cumque finiti essent anni septem, reversa
est mulier de terra Philisthiim : et egressa est ut interpellaret regem pro domo
sua, et pro agris suis. 4 Rex autem loquebatur cum Giezi puero viri Dei,
dicens : Narra mihi omnia magnalia qu fecit Eliseus. 5 Cumque ille narraret
regi quomodo mortuum suscitasset, apparuit mulier cujus vivificaverat filium,
clamans ad regem pro domo sua, et pro agris suis. Dixitque Giezi : Domine
mi rex, hc est mulier, et hic est filius ejus quem suscitavit Eliseus. 6 Et
interrogavit rex mulierem : qu narravit ei. Deditque ei rex eunuchum unum,
dicens : Restitue ei omnia qu sua sunt, et universos reditus agrorum, a die
qua reliquit terram usque ad prsens.
7
Venit quoque Eliseus Damascum, et Benadad rex Syri grotabat : nuntiaveruntque ei, dicentes : Venit vir Dei huc. 8 Et ait rex ad Hazael : Tolle
tecum munera, et vade in occursum viri Dei, et consule Dominum per eum,
dicens : Si evadere potero de infirmitate mea hac ? 9 Ivit igitur Hazael in occursum ejus, habens secum munera, et omnia bona Damasci, onera quadraginta
camelorum. Cumque stetisset coram eo, ait : Filius tuus Benadad rex Syri
misit me ad te, dicens : Si sanari potero de infirmitate mea hac ? 10 Dixitque
ei Eliseus : Vade, dic ei : Sanaberis : porro ostendit mihi Dominus quia morte
morietur. 11 Stetique cum eo, et conturbatus est usque ad suffusionem vultus :
flevitque vir Dei. 12 Cui Hazael ait : Quare dominus meus flet ? At ille dixit :
Quia scio qu facturus sis filiis Israel mala. Civitates eorum munitas igne
succendes, et juvenes eorum interficies gladio, et parvulos eorum elides, et
prgnantes divides. 13 Dixitque Hazael : Quid enim sum servus tuus canis,
ut faciam rem istam magnam ? Et ait Eliseus : Ostendit mihi Dominus te
regem Syri fore. 14 Qui cum recessisset ab Eliseo, venit ad dominum suum.
Qui ait ei : Quid dixit tibi Eliseus ? At ille respondit : Dixit mihi : Recipies
sanitatem. 15 Cumque venisset dies altera, tulit stragulum, et infudit aquam,
et expandit super faciem ejus : quo mortuo, regnavit Hazael pro eo.
16
Anno quinto Joram filii Achab regis Israel, et Josaphat regis Juda, regnavit Joram filius Josaphat rex Juda. 17 Triginta duorum annorum erat cum
regnare cpisset, et octo annis regnavit in Jerusalem. 18 Ambulavitque in viis
regum Israel, sicut ambulaverat domus Achab : filia enim Achab erat uxor
ejus : et fecit quod malum est in conspectu Domini. 19 Noluit autem Dominus
disperdere Judam, propter David servum suum, sicut promiserat ei, ut daret
illi lucernam, et filiis ejus cunctis diebus. 20 In diebus ejus recessit Edom ne esset sub Juda, et constituit sibi regem. 21 Venitque Joram Seira, et omnes currus
cum eo : et surrexit nocte, percussitque Idumos qui eum circumdederant, et
principes curruum : populus autem fugit in tabernacula sua. 22 Recessit ergo
Edom ne esset sub Juda, usque ad diem hanc. Tunc recessit et Lobna in tempore illo. 23 Reliqua autem sermonum Joram, et universa qu fecit, nonne hc
scripta sunt in libro verborum dierum regum Juda ? 24 Et dormivit Joram cum
patribus suis, sepultusque est cum eis in civitate David, et regnavit Ochozias
filius ejus pro eo.
25
Anno duodecimo Joram filii Achab regis Israel regnavit Ochozias filius
Joram regis Jud. 26 Viginti duorum annorum erat Ochozias cum regnare
cpisset, et uno anno regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Athalia filia
352
Regum IV
Amri regis Israel. 27 Et ambulavit in viis domus Achab : et fecit quod malum
est coram Domino, sicut domus Achab : gener enim domus Achab fuit. 28 Abiit quoque cum Joram filio Achab ad prliandum contra Hazael regem Syri
in Ramoth Galaad, et vulneraverunt Syri Joram. 29 Qui reversus est ut curaretur in Jezrahel, quia vulneraverant eum Syri in Ramoth prliantem contra
Hazael regem Syri. Porro Ochozias filius Joram rex Juda descendit invisere
Joram filium Achab in Jezrahel, quia grotabat ibi.
Eliseus autem prophetes vocavit unum de filiis prophetarum, et ait illi :
9in Ramoth
Accinge lumbos tuos, et tolle lenticulam olei hanc in manu tua, et vade
Galaad. Cumque veneris illuc, videbis Jehu filium Josaphat filii
2
353
Regum IV
Junxeruntque currum ejus, et egressus est Joram rex Israel, et Ochozias rex
Juda, singuli in curribus suis, egressique sunt in occursum Jehu, et invenerunt
eum in agro Naboth Jezrahelit. 22 Cumque vidisset Joram Jehu, dixit : Pax
est, Jehu ? At ille respondit : Qu pax ? adhuc fornicationes Jezabel matris
tu, et veneficia ejus multa, vigent. 23 Convertit autem Joram manum suam,
et fugiens ait ad Ochoziam : Insidi, Ochozia. 24 Porro Jehu tetendit arcum
manu, et percussit Joram inter scapulas : et egressa est sagitta per cor ejus,
statimque corruit in curru suo. 25 Dixitque Jehu ad Badacer ducem : Tolle, projice eum in agro Naboth Jezrahelit : memini enim quando ego et tu sedentes
in curru sequebamur Achab patrem hujus, quod Dominus onus hoc levaverit
super eum, dicens : 26 Si non pro sanguine Naboth, et pro sanguine filiorum
ejus, quem vidi heri, ait Dominus, reddam tibi in agro isto, dicit Dominus.
Nunc ergo tolle, et projice eum in agrum juxta verbum Domini.
27
Ochozias autem rex Juda videns hoc, fugit per viam domus horti : persecutusque est eum Jehu, et ait : Etiam hunc percutite in curru suo. Et percusserunt eum in ascensu Gaver, qui est juxta Jeblaam : qui fugit in Mageddo,
et mortuus est ibi. 28 Et imposuerunt eum servi ejus super currum suum, et
tulerunt in Jerusalem : sepelieruntque eum in sepulchro cum patribus suis in
civitate David.
29
Anno undecimo Joram filii Achab, regnavit Ochozias super Judam,
30
venitque Jehu in Jezrahel. Porro Jezabel, introitu ejus audito, depinxit oculos suos stibio, et ornavit caput suum, et respexit per fenestram 31 ingredientem Jehu per portam, et ait : Numquid pax potest esse Zambri, qui interfecit
dominum suum ? 32 Levavitque Jehu faciem suam ad fenestram, et ait : Qu
est ista ? et inclinaverunt se ad eum duo vel tres eunuchi. 33 At ille dixit eis :
Prcipitate eam deorsum : et prcipitaverunt eam, aspersusque est sanguine
paries, et equorum ungul conculcaverunt eam. 34 Cumque introgressus esset
ut comederet biberetque, ait : Ite, et videte maledictam illam, et sepelite eam :
quia filia regis est. 35 Cumque issent ut sepelirent eam, non invenerunt nisi
calvariam, et pedes, et summas manus. 36 Reversique nuntiaverunt ei. Et ait Jehu : Sermo Domini est, quem locutus est per servum suum Eliam Thesbiten,
dicens : In agro Jezrahel comedent canes carnes Jezabel, 37 et erunt carnes
Jezabel sicut stercus super faciem terr in agro Jezrahel, ita ut prtereuntes
dicant : Hccine est illa Jezabel ?
Erant autem Achab septuaginta filii in Samaria : scripsit ergo Jehu lit10
teras, et misit in Samariam, ad optimates civitatis, et ad majores natu,
et ad nutritios Achab, dicens : Statim ut acceperitis litteras has, qui habetis
2
354
Regum IV
Regum IV
lege Domini Dei Israel in toto corde suo : non enim recessit a peccatis Jeroboam, qui peccare fecerat Israel. 32 In diebus illis cpit Dominus tdere
super Israel : percussitque eos Hazael in universis finibus Israel, 33 a Jordane
contra orientalem plagam, omnem terram Galaad, et Gad, et Ruben, et Manasse, ab Aroer, qu est super torrentem Arnon, et Galaad, et Basan. 34 Reliqua
autem verborum Jehu, et universa qu fecit, et fortitudo ejus, nonne hc
scripta sunt in libro verborum dierum regum Israel ? 35 Et dormivit Jehu cum
patribus suis, sepelieruntque eum in Samaria : et regnavit Joachaz filius ejus
pro eo. 36 Dies autem quos regnavit Jehu super Israel, viginti et octo anni sunt
in Samaria.
Athalia vero mater Ochozi, videns mortuum filium suum, surrexit,
11
et interfecit omne semen regium.
Tollens autem Josaba filia regis
Joram, soror Ochozi, Joas filium Ochozi, furata est eum de medio filiorum
2
356
Regum IV
terr, et civitas conquievit : Athalia autem occisa est gladio in domo regis.
21
Septemque annorum erat Joas, cum regnare cpisset.
Anno septimo Jehu, regnavit Joas : et quadraginta annis regnavit in
12
Jerusalem. Nomen matris ejus Sebia de Bersabee.
Fecitque Joas
rectum coram Domino cunctis diebus quibus docuit eum Jojada sacerdos.
2
357
Regum IV
malum coram Domino, secutusque est peccata Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit Israel, et non declinavit ab eis. 3 Iratusque est furor Domini contra
Israel, et tradidit eos in manu Hazael regis Syri, et in manu Benadad filii
Hazael, cunctis diebus. 4 Deprecatus est autem Joachaz faciem Domini, et
audivit eum Dominus : vidit enim angustiam Israel, quia attriverat eos rex
Syri : 5 et dedit Dominus salvatorem Israeli, et liberatus est de manu regis
Syri : habitaveruntque filii Israel in tabernaculis suis sicut heri et nudiustertius. 6 Verumtamen non recesserunt a peccatis domus Jeroboam, qui peccare fecit Israel, sed in ipsis ambulaverunt : siquidem et lucus permansit in
Samaria. 7 Et non sunt derelicti Joachaz de populo nisi quinquaginta equites,
et decem currus, et decem millia peditum : interfecerat enim eos rex Syri,
et redegerat quasi pulverem in tritura are. 8 Reliqua autem sermonum Joachaz, et universa qu fecit, et fortitudo ejus, nonne hc scripta sunt in libro
sermonum dierum regum Israel ? 9 Dormivitque Joachaz cum patribus suis,
et sepelierunt eum in Samaria : regnavitque Joas filius ejus pro eo. 10 Anno
trigesimo septimo Joas regis Juda, regnavit Joas filius Joachaz super Israel in
Samaria sedecim annis. 11 Et fecit quod malum est in conspectu Domini :
non declinavit ab omnibus peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit Israel, sed in ipsis ambulavit. 12 Reliqua autem sermonum Joas, et universa
qu fecit, et fortitudo ejus, quomodo pugnaverit contra Amasiam regem Juda, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israel ? 13 Et
dormivit Joas cum patribus suis : Jeroboam autem sedit super solium ejus.
Porro Joas sepultus est in Samaria cum regibus Israel.
14
Eliseus autem grotabat infirmitate, qua et mortuus est : descenditque
ad eum Joas rex Israel, et flebat coram eo, dicebatque : Pater mi, pater mi,
currus Israel et auriga ejus. 15 Et ait illi Eliseus : Affer arcum et sagittas.
Cumque attulisset ad eum arcum et sagittas, 16 dixit ad regem Israel : Pone
manum tuam super arcum. Et cum posuisset ille manum suam, superposuit
Eliseus manus suas manibus regis, 17 et ait : Aperi fenestram orientalem.
Cumque aperuisset, dixit Eliseus : Jace sagittam. Et jecit. Et ait Eliseus :
Sagitta salutis Domini, et sagitta salutis contra Syriam : percutiesque Syriam
in Aphec, donec consumas eam. 18 Et ait : Tolle sagittas. Qui cum tulisset,
rursum dixit ei : Percute jaculo terram. Et cum percussisset tribus vicibus,
et stetisset, 19 iratus est vir Dei contra eum, et ait : Si percussisses quinquies,
aut sexies, sive septies, percussisses Syriam usque ad consumptionem : nunc
autem tribus vicibus percuties eam. 20 Mortuus est ergo Eliseus, et sepelierunt
eum. Latrunculi autem de Moab venerunt in terram in ipso anno. 21 Quidam
autem sepelientes hominem, viderunt latrunculos, et projecerunt cadaver in
sepulchro Elisei. Quod cum tetigisset ossa Elisei, revixit homo, et stetit super
pedes suos.
22
Igitur Hazael rex Syri afflixit Israel cunctis diebus Joachaz : 23 et misertus est Dominus eorum, et reversus est ad eos propter pactum suum, quod
habebat cum Abraham, et Isaac, et Jacob : et noluit disperdere eos, neque
projicere penitus usque in prsens tempus. 24 Mortuus est autem Hazael rex
Syri, et regnavit Benadad filius ejus pro eo. 25 Porro Joas filius Joachaz tulit
urbes de manu Benadad filii Hazael, quas tulerat de manu Joachaz patris sui
jure prlii : tribus vicibus percussit eum Joas, et reddidit civitates Israel.
secundo Joas filii Joachaz regis Israel, regnavit Amasias filius
14 InJoasanno
regis Juda. Viginti quinque annorum erat cum regnare cpisset :
2
358
Regum IV
viginti autem et novem annis regnavit in Jerusalem. Nomen matris ejus Joadan de Jerusalem. 3 Et fecit rectum coram Domino, verumtamen non ut David
pater ejus. Juxta omnia qu fecit Joas pater suus, fecit : 4 nisi hoc tantum,
quod excelsa non abstulit : adhuc enim populus immolabat, et adolebat incensum in excelsis. 5 Cumque obtinuisset regnum, percussit servos suos, qui
interfecerant regem patrem suum : 6 filios autem eorum qui occiderant, non
occidit, juxta quod scriptum est in libro legis Moysi, sicut prcepit Dominus,
dicens : Non morientur patres pro filiis, neque filii morientur pro patribus :
sed unusquisque in peccato suo morietur. 7 Ipse percussit Edom in valle Salinarum decem millia, et apprehendit petram in prlio, vocavitque nomen ejus
Jectehel usque in prsentem diem.
8
Tunc misit Amasias nuntios ad Joas filium Joachaz filii Jehu regis Israel,
dicens : Veni, et videamus nos. 9 Remisitque Joas rex Israel ad Amasiam
regem Juda, dicens : Carduus Libani misit ad cedrum qu est in Libano,
dicens : Da filiam tuam filio meo uxorem. Transieruntque besti saltus qu
sunt in Libano, et conculcaverunt carduum. 10 Percutiens invaluisti super
Edom, et sublevavit te cor tuum : contentus esto gloria, et sede in domo
tua : quare provocas malum, ut cadas tu et Judas tecum ? 11 Et non acquievit
Amasias. Ascenditque Joas rex Israel, et viderunt se, ipse et Amasias rex Juda,
in Bethsames oppido Jud. 12 Percussusque est Juda coram Israel, et fugerunt
unusquisque in tabernacula sua. 13 Amasiam vero regem Juda, filium Joas filii
Ochozi, cepit Joas rex Israel in Bethsames, et adduxit eum in Jerusalem :
et interrupit murum Jerusalem, a porta Ephraim usque ad portam anguli,
quadringentis cubitis. 14 Tulitque omne aurum et argentum, et universa vasa
qu inventa sunt in domo Domini et in thesauris regis, et obsides, et reversus
est in Samariam.
15
Reliqua autem verborum Joas qu fecit, et fortitudo ejus qua pugnavit contra Amasiam regem Juda, nonne hc scripta sunt in libro sermonum
dierum regum Israel ? 16 Dormivitque Joas cum patribus suis, et sepultus est
in Samaria cum regibus Israel, et regnavit Jeroboam filius ejus pro eo. 17 Vixit
autem Amasias filius Joas rex Juda postquam mortuus est Joas filius Joachaz
regis Israel, quindecim annis. 18 Reliqua autem sermonum Amasi, nonne
hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Juda ? 19 Factaque est contra eum conjuratio in Jerusalem : at ille fugit in Lachis. Miseruntque post eum
in Lachis, et interfecerunt eum ibi : 20 et asportaverunt in equis, sepultusque
est in Jerusalem cum patribus suis in civitate David. 21 Tulit autem universus
populus Jud Azariam annos natum sedecim, et constituerunt eum regem pro
patre ejus Amasia. 22 Ipse dificavit lath, et restituit eam Jud, postquam
dormivit rex cum patribus suis.
23
Anno quintodecimo Amasi filii Joas regis Juda, regnavit Jeroboam filius
Joas regis Israel in Samaria, quadraginta et uno anno. 24 Et fecit quod malum
est coram Domino : non recessit ab omnibus peccatis Jeroboam filii Nabat,
qui peccare fecit Israel. 25 Ipse restituit terminos Israel ab introitu Emath
usque ad mare solitudinis, juxta sermonem Domini Dei Israel quem locutus
est per servum suum Jonam filium Amathi prophetam, qui erat de Geth, qu
est in Opher. 26 Vidit enim Dominus afflictionem Israel amaram nimis, et
quod consumpti essent usque ad clausos carcere et extremos, et non esset
qui auxiliaretur Israeli. 27 Nec locutus est Dominus ut deleret nomen Israel
de sub clo, sed salvavit eos in manu Jeroboam filii Joas. 28 Reliqua autem
sermonum Jeroboam, et universa qu fecit, et fortitudo ejus qua prliatus est,
359
Regum IV
lia de Jerusalem. 3 Fecitque quod erat placitum coram Domino, juxta omnia
qu fecit Amasias pater ejus. 4 Verumtamen excelsa non est demolitus : adhuc populus sacrificabat, et adolebat incensum in excelsis. 5 Percussit autem
Dominus regem, et fuit leprosus usque in diem mortis su, et habitabat in
domo libera seorsum : Joatham vero filius regis gubernabat palatium, et judicabit populum terr. 6 Reliqua autem sermonum Azari, et universa qu
fecit, nonne hc scripta sunt in libro verborum dierum regum Juda ? 7 Et
dormivit Azarias cum patribus suis : sepelieruntque eum cum majoribus suis
in civitate David, et regnavit Joatham filius ejus pro eo.
8
Anno trigesimo octavo Azari regis Juda, regnavit Zacharias filius Jeroboam super Israel in Samaria sex mensibus. 9 Et fecit quod malum est
coram Domino, sicut fecerant patres ejus : non recessit a peccatis Jeroboam
filii Nabat, qui peccare fecit Israel. 10 Conjuravit autem contra eum Sellum
filius Jabes : percussitque eum palam, et interfecit, regnavitque pro eo. 11 Reliqua autem verborum Zachari, nonne hc scripta sunt in libro sermonum
dierum regum Israel ? 12 Iste est sermo Domini quem locutus est ad Jehu,
dicens : Filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum
Israel. Factumque est ita.
13
Sellum filius Jabes regnavit trigesimo novo anno Azari regis Juda :
regnavit autem uno mense in Samaria. 14 Et ascendit Manahem filius Gadi
de Thersa, venitque in Samariam, et percussit Sellum filium Jabes in Samaria,
et interfecit eum : regnavitque pro eo. 15 Reliqua autem verborum Sellum,
et conjuratio ejus, per quam tetendit insidias, nonne hc scripta sunt in libro
sermonum dierum regum Israel ? 16 Tunc percussit Manahem Thapsam, et
omnes qui erant in ea, et terminos ejus de Thersa : noluerant enim aperire ei :
et interfecit omnes prgnantes ejus, et scidit eas.
17
Anno trigesimo nono Azari regis Juda, regnavit Manahem filius Gadi super Israel decem annis in Samaria. 18 Fecitque quod erat malum coram
Domino : non recessit a peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit Israel, cunctis diebus ejus. 19 Veniebat Phul rex Assyriorum in terram, et dabat
Manahem Phul mille talenta argenti, ut esset ei in auxilium, et firmaret regnum ejus. 20 Indixitque Manahem argentum super Israel cunctis potentibus et
divitibus, ut daret regi Assyriorum quinquaginta siclos argenti per singulos :
reversusque est rex Assyriorum, et non est moratus in terra. 21 Reliqua autem
sermonum Manahem, et universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro
sermonum dierum regum Israel ? 22 Et dormivit Manahem cum patribus suis :
regnavitque Phaceia filius ejus pro eo.
23
Anno quinquagesimo Azari regis Juda, regnavit Phaceia filius Manahem super Israel in Samaria biennio. 24 Et fecit quod erat malum coram
Domino : non recessit a peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit Israel.
25
Conjuravit autem adversus eum Phacee filius Romeli, dux ejus, et percussit eum in Samaria in turre domus regi, juxta Argob et juxta Arie, et cum
eo quinquaginta viros de filiis Galaaditarum : et interfecit eum, regnavitque
360
Regum IV
in conspectu Domini Dei sui sicut David pater ejus, 3 sed ambulavit in via
regum Israel : insuper et filium suum consecravit, transferens per ignem secundum idola gentium, qu dissipavit Dominus coram filiis Israel. 4 Immolabat quoque victimas, et adolebat incensum in excelsis, et in collibus, et sub
omni ligno frondoso.
5
Tunc ascendit Rasin rex Syri, et Phacee filius Romeli rex Israel, in
Jerusalem ad prliandum : cumque obsiderent Achaz, non valuerunt superare eum. 6 In tempore illo restituit Rasin rex Syri, Ailam Syri, et ejecit
Judos de Aila : et Idumi venerunt in Ailam, et habitaverunt ibi usque in
diem hanc.
7
Misit autem Achaz nuntios ad Theglathphalasar regem Assyriorum, dicens : Servus tuus, et filius tuus ego sum : ascende, et salvum me fac de manu
regis Syri, et de manu regis Israel, qui consurrexerunt adversum me. 8 Et
cum collegisset argentum et aurum quod inveniri potuit in domo Domini et
in thesauris regis, misit regi Assyriorum munera. 9 Qui et acquievit voluntati
ejus : ascendit enim rex Assyriorum in Damascum, et vastavit eam, et transtulit habitatores ejus Cyrenen : Rasin autem interfecit. 10 Perrexitque rex Achaz in occursum Theglathphalasar regis Assyriorum in Damascum : cumque
vidisset altare Damasci, misit rex Achaz ad Uriam sacerdotem exemplar ejus,
et similitudinem juxta omne opus ejus. 11 Exstruxitque Urias sacerdos altare :
juxta omnia qu prceperat rex Achaz de Damasco, ita fecit sacerdos Urias
donec veniret rex Achaz de Damasco. 12 Cumque venisset rex de Damasco,
vidit altare, et veneratus est illud : ascenditque et immolavit holocausta et
361
Regum IV
362
Regum IV
363
Regum IV
nus et idolis suis servientes : nam et filii eorum, et nepotes, sicut fecerunt
patres sui, ita faciunt usque in prsentem diem.
Anno tertio Osee filii Ela regis Israel, regnavit Ezechias filius Achaz regis
18
Juda. Viginti quinque annorum erat cum regnare cpisset, et viginti
novem annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Abi filia Zachari.
2
Fecitque quod erat bonum coram Domino, juxta omnia qu fecerat David
pater ejus. 4 Ipse dissipavit excelsa, et contrivit statuas, et succidit lucos, confregitque serpentem neum quem fecerat Moyses : siquidem usque ad illud
tempus filii Israel adolebant ei incensum : vocavitque nomen ejus Nohestan.
5
In Domino Deo Israel speravit : itaque post eum non fuit similis ei de cunctis
regibus Juda, sed neque in his qui ante eum fuerunt : 6 et adhsit Domino, et
non recessit a vestigiis ejus, fecitque mandata ejus, qu prceperat Dominus
Moysi. 7 Unde et erat Dominus cum eo, et in cunctis ad qu procedebat, sapienter se agebat. Rebellavit quoque contra regem Assyriorum, et non servivit
ei. 8 Ipse percussit Philisthos usque ad Gazam, et omnes terminos eorum,
a turre custodum usque ad civitatem munitam. 9 Anno quarto regis Ezechi,
qui erat annus septimus Osee filii Ela regis Israel, ascendit Salmanasar rex Assyriorum in Samariam, et oppugnavit eam, 10 et cepit. Nam post annos tres,
anno sexto Ezechi, id est nono anno Osee regis Israel, capta est Samaria :
11
et transtulit rex Assyriorum Israel in Assyrios, collocavitque eos in Hala et
in Habor fluviis Gozan in civitatibus Medorum : 12 quia non audierunt vocem
Domini Dei sui, sed prtergressi sunt pactum ejus : omnia qu prceperat
Moyses servus Domini non audierunt, neque fecerunt.
13
Anno quartodecimo regis Ezechi, ascendit Sennacherib rex Assyriorum ad universas civitates Juda munitas, et cepit eas. 14 Tunc misit Ezechias
rex Juda nuntios ad regem Assyriorum in Lachis, dicens : Peccavi : recede
a me, et omne quod imposueris mihi, feram. Indixit itaque rex Assyriorum
Ezechi regi Jud trecenta talenta argenti, et triginta talenta auri. 15 Deditque Ezechias omne argentum quod repertum fuerat in domo Domini et in
thesauris regis. 16 In tempore illo confregit Ezechias valvas templi Domini, et
laminas auri quas ipse affixerat, et dedit eas regi Assyriorum. 17 Misit autem
rex Assyriorum Tharthan, et Rabsaris, et Rabsacen de Lachis ad regem Ezechiam cum manu valida Jerusalem : qui cum ascendissent, venerunt Jerusalem,
et steterunt juxta aquductum piscin superioris, qu est in via Agrifullonis. 18 Vocaveruntque regem : egressus est autem ad eos Eliacim filius Helci
prpositus domus, et Sobna scriba, et Joahe filius Asaph a commentariis.
19
Dixitque ad eos Rabsaces : Loquimini Ezechi : Hc dicit rex magnus, rex
Assyriorum : Qu est ista fiducia, qua niteris ? 20 forsitan inisti consilium, ut
prpares te ad prlium. In quo confidis, ut audeas rebellare ? 21 an speras in
baculo arundineo atque confracto gypto, super quem, si incubuerit homo,
comminutus ingredietur manum ejus, et perforabit eam ? sic est Pharao rex
gypti omnibus qui confidunt in se. 22 Quod si dixeritis mihi : In Domino Deo
nostro habemus fiduciam : nonne iste est, cujus abstulit Ezechias excelsa et altaria, et prcepit Jud et Jerusalem : Ante altare hoc adorabitis in Jerusalem ?
23
Nunc igitur transite ad dominum meum regem Assyriorum, et dabo vobis
duo millia equorum, et videte an habere valeatis ascensores eorum. 24 Et quomodo potestis resistere ante unum satrapam de servis domini mei minimis ?
an fiduciam habes in gypto propter currus et equites ? 25 Numquid sine
Domini voluntate ascendi ad locum istum, ut demolirer eum ? Dominus dixit
364
Regum IV
365
Regum IV
Eden qui erant in Thelassar ? 13 ubi est rex Emath, et rex Arphad, et rex
civitatis Sepharvaim, Ana, et Ava ? 14 Itaque cum accepisset Ezechias litteras
de manu nuntiorum, et legisset eas, ascendit in domum Domini, et expandit
eas coram Domino, 15 et oravit in conspectu ejus, dicens : Domine Deus Israel,
qui sedes super cherubim, tu es Deus solus regum omnium terr : tu fecisti
clum et terram. 16 Inclina aurem tuam, et audi : aperi, Domine, oculos
tuos, et vide : audi omnia verba Sennacherib, qui misit ut exprobraret nobis
Deum viventem. 17 Vere, Domine, dissipaverunt reges Assyriorum gentes, et
terras omnium. 18 Et miserunt deos eorum in ignem : non enim erant dii,
sed opera manuum hominum, ex ligno et lapide : et perdiderunt eos. 19 Nunc
igitur Domine Deus noster, salvos nos fac de manu ejus, ut sciant omnia regna
terr quia tu es Dominus Deus solus. 20 Misit autem Isaias filius Amos ad
Ezechiam, dicens : Hc dicit Dominus Deus Israel : Qu deprecatus es me
super Sennacherib rege Assyriorum, audivi.
21
Iste est sermo, quem locutus est Dominus de eo :
Sprevit te, et subsannavit te, virgo filia Sion :
post tergum tuum caput movit, filia Jerusalem.
22
Cui exprobrasti, et quem blasphemasti ?
contra quem exaltasti vocem tuam, et elevasti in excelsum oculos
tuos ?
Contra Sanctum Israel.
23
Per manum servorum tuorum exprobrasti Domino, et dixisti :
In multitudine curruum meorum ascendi excelsa montium in
summitate Libani,
et succidi sublimes cedros ejus, et electas abietes illius.
Et ingressus sum usque ad terminos ejus,
et saltum Carmeli ejus 24 ego succidi.
Et bibi aquas alienas, et siccavi vestigiis pedum meorum omnes
aquas clausas.
25
Numquid non audisti quid ab initio fecerim ?
ex diebus antiquis plasmavi illud, et nunc adduxi :
eruntque in ruinam collium pugnantium civitates munit.
26
Et qui sedent in eis, humiles manu, contremuerunt et confusi
sunt :
facti sunt velut fnum agri, et virens herba tectorum,
qu arefacta est antequam veniret ad maturitatem.
27
Habitaculum tuum, et egressum tuum, et introitum tuum, et
viam tuam ego prscivi,
et furorem tuum contra me.
28
Insanisti in me, et superbia tua ascendit in aures meas :
ponam itaque circulum in naribus tuis, et camum in labiis tuis,
et reducam te in viam per quam venisti.
29
Tibi autem, Ezechia, hoc erit signum :
comede hoc anno qu repereris :
in secundo autem anno, qu sponte nascuntur :
porro in tertio anno seminate et metite :
plantate vineas, et comedite fructum earum.
30
Et quodcumque reliquum fuerit de domo Juda, mittet radicem
deorsum,
et faciet fructum sursum.
366
Regum IV
31
suam ad parietem, et oravit Dominum, dicens : Obsecro, Domine : memento, quso, quomodo ambulaverim coram te in veritate, et in corde perfecto, et
quod placitum est coram te fecerim. Flevit itaque Ezechias fletu magno. 4 Et
antequam egrederetur Isaias mediam partem atrii, factus est sermo Domini ad
eum, dicens : 5 Revertere, et dic Ezechi duci populi mei : Hc dicit Dominus Deus David patris tui : Audivi orationem tuam, et vidi lacrimas tuas,
et ecce sanavi te : die tertio ascendes templum Domini. 6 Et addam diebus
tuis quindecim annos : sed et de manu regis Assyriorum liberabo te, et civitatem hanc : et protegam urbem istam propter me, et propter David servum
meum. 7 Dixitque Isaias : Afferte massam ficorum. Quam cum attulissent,
et posuissent super ulcus ejus, curatus est. 8 Dixerat autem Ezechias ad Isaiam : Quod erit signum, quia Dominus me sanabit, et quia ascensurus sum
die tertia templum Domini ? 9 Cui ait Isaias : Hoc erit signum a Domino quod
facturus sit Dominus sermonem quem locutus est : vis ut ascendat umbra
decem lineis, an ut revertatur totidem gradibus ? 10 Et ait Ezechias : Facile est
umbram crescere decem lineis : nec hoc volo ut fiat, sed ut revertatur retrorsum decem gradibus. 11 Invocavit itaque Isaias propheta Dominum, et reduxit
umbram per lineas quibus jam descenderat in horologio Achaz, retrorsum
decem gradibus.
12
In tempore illo misit Berodach Baladan, filius Baladan, rex Babyloniorum, litteras et munera ad Ezechiam : audierat enim quod grotasset
Ezechias. 13 Ltatus est autem in adventu eorum Ezechias, et ostendit eis domum aromatum, et aurum et argentum, et pigmenta varia, unguenta quoque,
et domum vasorum suorum, et omnia qu habere poterat in thesauris suis.
Non fuit quod non monstraret eis Ezechias in domo sua, et in omni potestate
sua. 14 Venit autem Isaias propheta ad regem Ezechiam, dixitque ei : Quid
dixerunt viri isti ? aut unde venerunt ad te ? Cui ait Ezechias : De terra longinqua venerunt ad me, de Babylone. 15 At ille respondit : Quid viderunt in
domo tua ? Ait Ezechias : Omnia qucumque sunt in domo mea, viderunt :
367
Regum IV
nihil est quod non monstraverim eis in thesauris meis. 16 Dixit itaque Isaias
Ezechi : Audi sermonem Domini : 17 Ecce dies venient, et auferentur omnia
qu sunt in domo tua, et qu condiderunt patres tui usque in diem hanc, in
Babylonem : non remanebit quidquam, ait Dominus. 18 Sed et de filiis tuis qui
egredientur ex te, quos generabis, tollentur, et erunt eunuchi in palatio regis
Babylonis. 19 Dixit Ezechias ad Isaiam : Bonus sermo Domini quem locutus
es : sit pax et veritas in diebus meis.
20
Reliqua autem sermonum Ezechi, et omnis fortitudo ejus, et quomodo
fecerit piscinam et aquductum, et introduxerit aquas in civitatem, nonne
hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Juda ? 21 Dormivitque
Ezechias cum patribus suis, et regnavit Manasses filius ejus pro eo.
Duodecim annorum erat Manasses cum regnare cpisset, et quinquag21
inta quinque annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Haphsiba. Fecitque malum in conspectu Domini, juxta idola gentium quas delevit
2
368
Regum IV
Harus de Jeteba. 20 Fecitque malum in conspectu Domini, sicut fecerat Manasses pater ejus. 21 Et ambulavit in omni via per quam ambulaverat pater
ejus, servivitque immunditiis quibus servierat pater ejus, et adoravit eas :
22
et dereliquit Dominum Deum patrum suorum, et non ambulavit in via Domini. 23 Tetenderuntque ei insidias servi sui, et interfecerunt regem in domo sua. 24 Percussit autem populus terr omnes qui conjuraverant contra
regem Amon, et constituerunt sibi regem Josiam filium ejus pro eo. 25 Reliqua
autem sermonum Amon qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro sermonum
dierum regum Juda ? 26 Sepelieruntque eum in sepulchro suo, in horto Oza :
et regnavit Josias filius ejus pro eo.
Octo annorum erat Josias cum regnare cpisset : triginta et uno anno
22
regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Idida filia Hadaia de Besecath. Fecitque quod placitum erat coram Domino, et ambulavit per omnes
2
vias David patris sui : non declinavit ad dexteram, sive ad sinistram. 3 Anno
autem octavodecimo regis Josi, misit rex Saphan filium Aslia filii Messulam
scribam templi Domini, dicens ei : 4 Vade ad Helciam sacerdotem magnum,
ut confletur pecunia qu illata est in templum Domini, quam collegerunt janitores templi a populo : 5 deturque fabris per prpositos domus Domini, qui et
distribuant eam his qui operantur in templo Domini, ad instauranda sartatecta templi : 6 tignariis videlicet et cmentariis, et iis qui interrupta componunt :
et ut emantur ligna, et lapides de lapicidinis, ad instaurandum templum Domini. 7 Verumtamen non supputetur eis argentum quod accipiunt, sed in
potestate habeant, et in fide.
8
Dixit autem Helcias pontifex ad Saphan scribam : Librum legis reperi in
domo Domini. Deditque Helcias volumen Saphan, qui et legit illud. 9 Venit
quoque Saphan scriba ad regem, et renuntiavit ei quod prceperat, et ait :
Conflaverunt servi tui pecuniam qu reperta est in domo Domini, et dederunt
ut distribueretur fabris a prfectis operum templi Domini. 10 Narravit quoque
Saphan scriba regi, dicens : Librum dedit mihi Helcias sacerdos. Quem cum
legisset Saphan coram rege, 11 et audisset rex verba libri legis Domini, scidit
vestimenta sua. 12 Et prcepit Helci sacerdoti, et Ahicam filio Saphan, et
Achobor filio Micha, et Saphan scrib, et Asai servo regis, dicens : 13 Ite
et consulite Dominum super me, et super populo, et super omni Juda, de
verbis voluminis istius, quod inventum est : magna enim ira Domini succensa
est contra nos, quia non audierunt patres nostri verba libri hujus, ut facerent
omne quod scriptum est nobis. 14 Ierunt itaque Helcias sacerdos, et Ahicam, et
Achobor, et Sapham, et Asaia, ad Holdam prophetidem, uxorem Sellum filii
Thecu filii Araas custodis vestium, qu habitabat in Jerusalem in Secunda :
locutique sunt ad eam. 15 Et illa respondit eis : Hc dicit Dominus Deus
Israel : Dicite viro qui misit vos ad me : 16 Hc dicit Dominus : Ecce ego
adducam mala super locum istum, et super habitatores ejus, omnia verba legis
qu legit rex Juda : 17 quia dereliquerunt me, et sacrificaverunt diis alienis,
irritantes me in cunctis operibus manuum suarum : et succendetur indignatio
mea in loco hoc, et non extinguetur. 18 Regi autem Juda, qui misit vos ut
consuleretis Dominum, sic dicetis : Hc dicit Dominus Deus Israel : Pro eo
quod audisti verba voluminis, 19 et perterritum est cor tuum, et humiliatus
es coram Domino, auditis sermonibus contra locum istum et habitatores ejus,
quod videlicet fierent in stuporem et in maledictum : et scidisti vestimenta
tua, et flevisti coram me, et ego audivi, ait Dominus : 20 idcirco colligam te ad
369
Regum IV
patres tuos, et colligeris ad sepulchrum tuum in pace, ut non videant oculi tui
omnia mala qu inducturus sum super locum istum.
Et renuntiaverunt regi quod dixerat. Qui misit : et congregati sunt
23
ad eum omnes senes Juda et Jerusalem. Ascenditque rex templum
Domini, et omnes viri Juda, universique qui habitabant in Jerusalem cum eo
2
sacerdotes et prophet, et omnis populus a parvo usque ad magnum : legitque, cunctis audientibus, omnia verba libri fderis, qui inventus est in domo
Domini. 3 Stetitque rex super gradum : et fdus percussit coram Domino,
ut ambularent post Dominum, et custodirent prcepta ejus, et testimonia, et
cremonias in omni corde, et in tota anima, et suscitarent verba fderis hujus, qu scripta erant in libro illo : acquievitque populus pacto. 4 Et prcepit
rex Helci pontifici, et sacerdotibus secundi ordinis, et janitoribus, ut projicerent de templo Domini omnia vasa qu facta fuerant Baal, et in luco, et
univers militi cli : et combussit ea foris Jerusalem in convalle Cedron, et
tulit pulverem eorum in Bethel. 5 Et delevit aruspices quos posuerant reges
Juda ad sacrificandum in excelsis per civitates Juda, et in circuitu Jerusalem :
et eos qui adolebant incensum Baal, et soli, et lun, et duodecim signis, et
omni militi cli. 6 Et efferri fecit lucum de domo Domini foras Jerusalem
in convalle Cedron, et combussit eum ibi, et redegit in pulverem, et projecit
super sepulchra vulgi. 7 Destruxit quoque diculas effeminatorum qu erant
in domo Domini, pro quibus mulieres texebant quasi domunculas luci. 8 Congregavitque omnes sacerdotes de civitatibus Juda, et contaminavit excelsa ubi
sacrificabant sacerdotes de Gabaa usque Bersabee, et destruxit aras portarum
in introitu ostii Josue principis civitatis, quod erat ad sinistram port civitatis. 9 Verumtamen non ascendebant sacerdotes excelsorum ad altare Domini in Jerusalem : sed tantum comedebant azyma in medio fratrum suorum.
10
Contaminavit quoque Topheth, quod est in convalle filii Ennom, ut nemo
consecraret filium suum aut filiam per ignem, Moloch. 11 Abstulit quoque
equos quos dederant reges Juda soli in introitu templi Domini juxta exedram
Nathanmelech eunuchi, qui erat in Pharurim : currus autem solis combussit
igni. 12 Altaria quoque qu erant super tecta cnaculi Achaz, qu fecerant
reges Juda, et altaria qu fecerat Manasses in duobus atriis templi Domini,
destruxit rex, et cucurrit inde, et dispersit cinerem eorum in torrentem Cedron. 13 Excelsa quoque, qu erant in Jerusalem ad dexteram partem montis
offensionis, qu dificaverat Salomon rex Israel Astaroth idolo Sidoniorum,
et Chamos offensioni Moab, et Melchom abominationi filiorum Ammon, polluit rex. 14 Et contrivit statuas, et succidit lucos : replevitque loca eorum
ossibus mortuorum. 15 Insuper et altare quod erat in Bethel, et excelsum quod
fecerat Jeroboam filius Nabat, qui peccare fecit Israel : et altare illud, et excelsum destruxit, atque combussit, et comminuit in pulverem, succenditque
etiam lucum. 16 Et conversus Josias, vidit ibi sepulchra qu erant in monte :
misitque et tulit ossa de sepulchris, et combussit ea super altare, et polluit illud juxta verbum Domini quod locutus est vir Dei, qui prdixerat verba hc.
17
Et ait : Quis est titulus ille, quem video ? Responderuntque ei cives urbis
illius : Sepulchrum est hominis Dei, qui venit de Juda, et prdixit verba hc,
qu fecisti super altare Bethel. 18 Et ait : Dimitte eum : nemo commoveat ossa
ejus. Et intacta manserunt ossa illius cum ossibus prophet qui venerat de
Samaria. 19 Insuper et omnia fana excelsorum qu erant in civitatibus Samari, qu fecerant reges Israel ad irritandum Dominum, abstulit Josias : et fecit
370
Regum IV
eis secundum omnia opera qu fecerat in Bethel. 20 Et occidit universos sacerdotes excelsorum qui erant ibi super altaria, et combussit ossa humana super
ea : reversusque est Jerusalem. 21 Et prcepit omni populo, dicens : Facite
Phase Domino Deo vestro, secundum quod scriptum est in libro fderis hujus. 22 Nec enim factum est Phase tale a diebus judicum qui judicaverunt Israel,
et omnium dierum regum Israel et regum Juda, 23 sicut in octavodecimo anno
regis Josi factum est Phase istud Domino in Jerusalem. 24 Sed et pythones,
et ariolos, et figuras idolorum, et immunditias, et abominationes, qu fuerant
in terra Juda et Jerusalem, abstulit Josias : ut statueret verba legis qu scripta
sunt in libro quem invenit Helcias sacerdos in templo Domini. 25 Similis illi
non fuit ante eum rex, qui reverteretur ad Dominum in omni corde suo, et in
tota anima sua, et in universa virtute sua juxta omnem legem Moysi : neque
post eum surrexit similis illi. 26 Verumtamen non est aversus Dominus ab ira
furoris sui magni quo iratus est furor ejus contra Judam propter irritationes
quibus provocaverat eum Manasses. 27 Dixit itaque Dominus : Etiam Judam
auferam a facie mea, sicut abstuli Israel : et projiciam civitatem hanc quam
elegi Jerusalem, et domum de qua dixi : Erit nomen meum ibi.
28
Reliqua autem sermonum Josi, et universa qu fecit, nonne hc scripta
sunt in libro verborum dierum regum Juda ? 29 In diebus ejus ascendit Pharao
Nechao rex gypti contra regem Assyriorum ad flumen Euphraten, et abiit
Josias rex in occursum ejus : et occisus est in Mageddo cum vidisset eum. 30 Et
portaverunt eum servi sui mortuum de Mageddo : et pertulerunt in Jerusalem,
et sepelierunt eum in sepulchro suo. Tulitque populus terr Joachaz filium
Josi : et unxerunt eum, et constituerunt eum regem pro patre suo.
31
Viginti trium annorum erat Joachaz cum regnare cpisset, et tribus mensibus regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Amital filia Jeremi de Lobna. 32 Et fecit malum coram Domino, juxta omnia qu fecerant patres ejus.
33
Vinxitque eum Pharao Nechao in Rebla, qu est in terra Emath, ne regnaret
in Jerusalem : et imposuit mulctam terr centum talentis argenti, et talento
auri.
34
Regemque constituit Pharao Nechao Eliacim filium Josi pro Josia patre
ejus : vertitque nomen ejus Joakim. Porro Joachaz tulit, et duxit in gyptum,
et mortuus est ibi. 35 Argentum autem et aurum dedit Joakim Pharaoni, cum
indixisset terr per singulos, ut conferretur juxta prceptum Pharaonis : et
unumquemque juxta vires suas exegit, tam argentum quam aurum, de populo
terr, ut daret Pharaoni Nechao. 36 Viginti quinque annorum erat Joakim cum
regnare cpisset, et undecim annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus
Zebida filia Phadaia de Ruma. 37 Et fecit malum coram Domino juxta omnia
qu fecerant patres ejus.
In diebus ejus ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis, et factus est ei
24
Joakim servus tribus annis : et rursum rebellavit contra eum.
Immisitque ei Dominus latrunculos Chaldorum, et latrunculos Syri, et la2
371
Regum IV
372
Regum IV
373
Paralipomenon I
Thamna, dux Alva, dux Jetheth, 52 dux Oolibama, dux Ela, dux Phinon, 53 dux
Cenez, dux Theman, dux Mabsar, 54 dux Magdiel, dux Hiram : hi duces Edom.
Filii autem Israel : Ruben, Simeon, Levi, Juda, Issachar, et Zabulon, 2 Dan,
Joseph, Benjamin, Nephthali, Gad, et Aser.
3
Filii Juda : Her, Onan, et Sela : hi tres nati sunt ei de filia Sue Chananitide. Fuit autem Her primogenitus Juda malus coram Domino, et occidit eum.
4
Thamar autem nurus ejus peperit ei Phares et Zara : omnes ergo filii Juda, quinque. 5 Filii autem Phares : Hesron et Hamul. 6 Filii quoque Zar :
Zamri, et Ethan, et Eman, Chalchal quoque, et Dara, simul quinque. 7 Filii
Charmi : Achar, qui turbavit Israel, et peccavit in furto anathematis. 8 Filii
Ethan : Azarias. 9 Filii autem Hesron qui nati sunt ei : Jerameel, et Ram, et
Calubi. 10 Porro Ram genuit Aminadab. Aminadab autem genuit Nahasson,
principem filiorum Juda. 11 Nahasson quoque genuit Salma, de quo ortus est
Booz. 12 Booz vero genuit Obed, qui et ipse genuit Isai. 13 Isai autem genuit primogenitum Eliab, secundum Abinadab, tertium Simmaa, 14 quartum
Nathanael, quintum Raddai, 15 sextum Asom, septimum David. 16 Quorum
sorores fuerunt Sarvia et Abigail. Filii Sarvi : Abisai, Joab, et Asael, tres.
17
Abigail autem genuit Amasa, cujus pater fuit Jether Ismahelites. 18 Caleb
vero filius Hesron accepit uxorem nomine Azuba, de qua genuit Jerioth :
fueruntque filii ejus Jaser, et Sobab, et Ardon. 19 Cumque mortua fuisset Azuba, accepit uxorem Caleb Ephratha, qu peperit ei Hur. 20 Porro Hur genuit
Uri, et Uri genuit Bezeleel. 21 Post hc ingressus est Hesron ad filiam Machir
patris Galaad, et accepit eam cum esset annorum sexaginta : qu peperit ei
Segub. 22 Sed et Segub genuit Jair, et possedit viginti tres civitates in terra Galaad. 23 Cepitque Gessur et Aram oppida Jair, et Canath, et viculos ejus
sexaginta civitatum : omnes isti filii Machir patris Galaad. 24 Cum autem mortuus esset Hesron, ingressus est Caleb ad Ephratha. Habuit quoque Hesron
uxorem Abia, qu peperit ei Assur patrem Thecu.
25
Nati sunt autem filii Jerameel primogeniti Hesron, Ram primogenitus
ejus, et Buna, et Aram, et Asom, et Achia. 26 Duxit quoque uxorem alteram
Jerameel, nomine Atara, qu fuit mater Onam. 27 Sed et filii Ram primogeniti
Jerameel fuerunt Moos, Jamin, et Achar. 28 Onam autem habuit filios Semei et
Jada. Filii autem Semei : Nadab et Abisur. 29 Nomen vero uxoris Abisur, Abihail, qu peperit ei Ahobban et Molid. 30 Filii autem Nadab fuerunt Saled et
Apphaim. Mortuus est autem Saled absque liberis. 31 Filius vero Apphaim, Jesi : qui Jesi genuit Sesan. Porro Sesan genuit Oholai. 32 Filii autem Jada fratris
Semei : Jether, et Jonathan. Sed et Jether mortuus est absque liberis. 33 Porro
Jonathan genuit Phaleth, et Ziza. Isti fuerunt filii Jerameel. 34 Sesan autem
non habuit filios, sed filias : et servum gyptium nomine Jeraa. 35 Deditque ei
filiam suam uxorem : qu peperit ei Ethei. 36 Ethei autem genuit Nathan, et
Nathan genuit Zabad. 37 Zabad quoque genuit Ophlal, et Ophlal genuit Obed.
38
Obed genuit Jehu, Jehu genuit Azariam, 39 Azarias genuit Helles, et Helles
genuit Elasa. 40 Elasa genuit Sisamoi, Sisamoi genuit Sellum, 41 Sellum genuit
Icamiam, Icamia autem genuit Elisama.
42
Filii autem Caleb fratris Jerameel : Mesa primogenitus ejus ; ipse est pater Ziph : et filii Maresa patris Hebron. 43 Porro filii Hebron, Core, et Taphua,
et Recem, et Samma. 44 Samma autem genuit Raham, patrem Jercaam, et Recem genuit Sammai. 45 Filius Sammai, Maon : et Maon pater Bethsur. 46 Epha
autem concubina Caleb peperit Haran, et Mosa, et Gezez. Porro Haran genuit
375
Paralipomenon I
376
Paralipomenon I
Paralipomenon I
Joseph filii Israel, et non est ille reputatus in primogenitum. 2 Porro Judas, qui
erat fortissimus inter fratres suos, de stirpe ejus principes germinati sunt : primogenita autem reputata sunt Joseph.) 3 Filii ergo Ruben primogeniti Israel :
Enoch, et Phallu, Esron, et Carmi. 4 Filii Joel : Samia filius ejus, Gog filius ejus,
Semei filius ejus, 5 Micha filius ejus, Reia filius ejus, Baal filius ejus, 6 Beera
filius ejus, quem captivum duxit Thelgathphalnasar rex Assyriorum, et fuit
princeps in tribu Ruben. 7 Fratres autem ejus, et universa cognatio ejus, quando numerabantur per familias suas, habuerunt principes Jehiel, et Zachariam.
8
Porro Bala filius Azaz filii Samma filii Joel, ipse habitavit in Aroer usque
ad Nebo, et Beelmeon. 9 Contra orientalem quoque plagam habitavit usque
ad introitum eremi, et flumen Euphraten. Multum quippe jumentorum numerum possidebant in terra Galaad. 10 In diebus autem Saul prliati sunt
contra Agareos, et interfecerunt illos, habitaveruntque pro eis in tabernaculis
eorum, in omni plaga qu respicit ad orientem Galaad.
11
Filii vero Gad e regione eorum habitaverunt in terra Basan usque Selcha :
12
Joel in capite, et Saphan secundus : Janai autem et Saphat in Basan. 13 Fratres
vero eorum secundum domos cognationum suarum, Michael, et Mosollam,
et Sebe, et Jorai, et Jachan, et Zie, et Heber, septem. 14 Hi filii Abihail, filii Huri, filii Jara, filii Galaad, filii Michael, filii Jesesi, filii Jeddo, filii Buz.
15
Fratres quoque, filii Abdiel filii Guni, princeps domus in familiis suis. 16 Et
habitaverunt in Galaad, et in Basan, et in viculis ejus, et in cunctis suburbanis Saron, usque ad terminos. 17 Omnes hi numerati sunt in diebus Joathan
regis Juda, et in diebus Jeroboam regis Israel. 18 Filii Ruben, et Gad, et
dimidi tribus Manasse, viri bellatores, scuta portantes et gladios, et tendentes arcum, eruditique ad prlia, quadraginta quatuor millia et septingenti sexaginta, procedentes ad pugnam. 19 Dimicaverunt contra Agareos :
Ituri vero, et Naphis, et Nodab 20 prbuerunt eis auxilium. Traditique sunt
in manus eorum Agarei, et universi qui fuerant cum eis, quia Deum invocaverunt cum prliarentur : et exaudivit eos, eo quod credidissent in eum.
21
Ceperuntque omnia qu possederant, camelorum quinquaginta millia, et
ovium ducenta quinquaginta millia, et asinos duo millia, et animas hominum
centum millia. 22 Vulnerati autem multi corruerunt : fuit enim bellum Domini.
Habitaveruntque pro eis usque ad transmigrationem.
23
Filii quoque dimidi tribus Manasse possederunt terram a finibus Basan
usque Baal, Hermon, et Sanir, et montem Hermon : ingens quippe numerus
erat. 24 Et hi fuerunt principes domus cognationis eorum : Epher, et Jesi, et
Eliel, et Ezriel, et Jeremia, et Odoia, et Jediel, viri fortissimi et potentes, et
nominati duces in familiis suis. 25 Reliquerunt autem Deum patrum suorum,
et fornicati sunt post deos populorum terr, quos abstulit Deus coram eis.
26
Et suscitavit Deus Israel spiritum Phul regis Assyriorum, et spiritum Thelgathphalnasar regis Assur : et transtulit Ruben, et Gad, et dimidiam tribum
Manasse, et adduxit eos in Lahela, et in Habor, et Ara, et fluvium Gozan,
usque ad diem hanc.
2
Filii Levi : Gerson, Caath, et Merari. Filii Caath : Amram, Isaar, He6Nadab
bron, et Oziel. Filii Amram : Aaron, Moyses, et Maria. Filii Aaron :
et Abiu, Eleazar, et Ithamar. Eleazar genuit Phinees, et Phinees ge3
nuit Abisue. 5 Abisue vero genuit Bocci, et Bocci genuit Ozi. 6 Ozi genuit
Zaraiam, et Zaraias genuit Meraioth. 7 Porro Meraioth genuit Amariam, et
Amarias genuit Achitob. 8 Achitob genuit Sadoc, et Sadoc genuit Achimaas,
378
Paralipomenon I
9
Achimaas genuit Azariam, Azarias genuit Johanan, 10 Johanan genuit Azariam : ipse est qui sacerdotio functus est in domo quam dificavit Salomon
in Jerusalem. 11 Genuit autem Azarias Amariam, et Amarias genuit Achitob,
12
Achitob genuit Sadoc, et Sadoc genuit Sellum, 13 Sellum genuit Helciam, et
Helcias genuit Azariam, 14 Azarias genuit Saraiam, et Saraias genuit Josedec.
15
Porro Josedec egressus est, quando transtulit Dominus Judam et Jerusalem
per manus Nabuchodonosor. 16 Filii ergo Levi : Gersom, Caath, et Merari.
17
Et hc nomina filiorum Gersom : Lobni, et Semei. 18 Filii Caath : Amram,
et Isaar, et Hebron, et Oziel. 19 Filii Merari : Moholi et Musi. H autem cognationes Levi secundum familias eorum. 20 Gersom : Lobni filius ejus, Jahath
filius ejus, Zamma filius ejus, 21 Joah filius ejus, Addo filius ejus, Zara filius
ejus, Jethrai filius ejus. 22 Filii Caath : Aminadab filius ejus, Core filius ejus,
Asir filius ejus, 23 Elcana filius ejus, Abiasaph filius ejus, Asir filius ejus, 24 Thahath filius ejus, Uriel filius ejus, Ozias filius ejus, Saul filius ejus. 25 Filii Elcana,
Amasai et Achimoth 26 et Elcana. Filii Elcana : Sophai filius ejus, Nahath filius
ejus, 27 Eliab filius ejus, Jeroham filius ejus, Elcana filius ejus. 28 Filii Samuel :
primogenitus Vasseni, et Abia. 29 Filii autem Merari, Moholi : Lobni filius ejus,
Semei filius ejus, Oza filius ejus, 30 Sammaa filius ejus, Haggia filius ejus, Asaia filius ejus. 31 Isti sunt quos constituit David super cantores domus Domini,
ex quo collocata est arca : 32 et ministrabant coram tabernaculo testimonii,
canentes donec dificaret Salomon domum Domini in Jerusalem : stabant
autem juxta ordinem suum in ministerio. 33 Hi vero sunt qui assistebant cum
filiis suis, de filiis Caath, Hemam cantor filius Johel, filii Samuel, 34 filii Elcana,
filii Jeroham, filii Eliel, filii Thohu, 35 filii Suph, filii Elcana, filii Mahath, filii
Amasai, 36 filii Elcana, filii Johel, filii Azari, filii Sophoni, 37 filii Thahath,
filii Asir, filii Abiasaph, filii Core, 38 filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii Israel.
39
Et frater ejus Asaph, qui stabat a dextris ejus, Asaph filius Barachi, filii
Samaa, 40 filii Michael, filii Basai, filii Melchi, 41 filii Athanai, filii Zara, filii
Adaia, 42 filii Ethan, filii Zamma, filii Semei, 43 filii Jeth, filii Gersom, filii Levi.
44
Filii autem Merari fratres eorum, ad sinistram, Ethan filius Cusi, filii Abdi,
filii Maloch, 45 filii Hasabi, filii Amasi, filii Helci, 46 filii Amasai, filii Boni,
filii Somer, 47 filii Moholi, filii Musi, filii Merari, filii Levi. 48 Fratres quoque
eorum Levit, qui ordinati sunt in cunctum ministerium tabernaculi domus
Domini. 49 Aaron vero et filii ejus adolebant incensum super altare holocausti,
et super altare thymiamatis, in omne opus Sancti sanctorum : et ut precarentur pro Israel juxta omnia qu prceperat Moyses servus Dei. 50 Hi sunt
autem filii Aaron : Eleazar filius ejus, Phinees filius ejus, Abisue filius ejus,
51
Bocci filius ejus, Ozi filius ejus, Zarahia filius ejus, 52 Meraioth filius ejus,
Amarias filius ejus, Achitob filius ejus, 53 Sadoc filius ejus, Achimaas filius
ejus.
54
Et hc habitacula eorum per vicos atque confinia, filiorum scilicet Aaron,
juxta cognationes Caathitarum : ipsis enim sorte contigerant. 55 Dederunt igitur eis Hebron in terra Juda, et suburbana ejus per circuitum : 56 agros autem
civitatis, et villas, Caleb filio Jephone. 57 Porro filiis Aaron dederunt civitates
ad confugiendum Hebron, et Lobna, et suburbana ejus, 58 Jether quoque, et
Esthemo cum suburbanis suis, sed et Helon, et Dabir cum suburbanis suis,
59
Asan quoque, et Bethsemes, et suburbana earum. 60 De tribu autem Benjamin, Gabee et suburbana ejus, et Almath cum suburbanis suis, Anathoth
quoque cum suburbanis suis : omnes civitates, tredecim, per cognationes
suas. 61 Filiis autem Caath residuis de cognatione sua dederunt ex dimidia
379
Paralipomenon I
tribu Manasse in possessionem urbes decem. 62 Porro filiis Gersom per cognationes suas de tribu Issachar, et de tribu Aser, et de tribu Nephthali, et de
tribu Manasse in Basan, urbes tredecim. 63 Filiis autem Merari per cognationes
suas de tribu Ruben, et de tribu Gad, et de tribu Zabulon, dederunt sorte civitates duodecim. 64 Dederunt quoque filii Israel Levitis civitates, et suburbana
earum : 65 dederuntque per sortem, ex tribu filiorum Juda, et ex tribu filiorum
Simeon, et ex tribu filiorum Benjamin urbes has, quas vocaverunt nominibus
suis, 66 et his, qui erant de cognatione filiorum Caath, fueruntque civitates in
terminis eorum de tribu Ephraim. 67 Dederunt ergo eis urbes ad confugiendum, Sichem cum suburbanis suis in monte Ephraim, et Gazer cum suburbanis suis, 68 Jecmaam quoque cum suburbanis suis, et Bethoron similiter,
69
necnon et Helon cum suburbanis suis, et Gethremmon in eumdem modum.
70
Porro ex dimidia tribu Manasse, Aner et suburbana ejus, Balaam et suburbana ejus : his videlicet, qui de cognatione filiorum Caath reliqui erant. 71 Filiis autem Gersom de cognatione dimidi tribus Manasse, Gaulon in Basan, et
suburbana ejus, et Astaroth cum suburbanis suis. 72 De tribu Issachar, Cedes
et suburbanis suis, et Dabereth cum suburbanis suis, 73 Ramoth quoque et
suburbana ejus, et Anem cum suburbanis suis. 74 De tribu vero Aser : Masal
cum suburbanis suis, et Abdon similiter, 75 Hucac quoque et suburbana ejus,
et Rohob cum suburbanis suis. 76 Porro de tribu Nephthali, Cedes in Galila
et suburbana ejus, Hamon cum suburbanis suis, et Cariathaim et suburbana
ejus. 77 Filiis autem Merari residuis : de tribu Zabulon, Remmono et suburbana ejus, et Thabor cum suburbanis sus : 78 trans Jordanem quoque ex
adverso Jericho contra orientem Jordanis, de tribu Ruben, Bosor in solitudine
cum suburbanis suis, et Jassa cum suburbanis suis, 79 Cademoth quoque et
suburbana ejus, et Mephaat cum suburbanis suis. 80 Necnon et de tribu Gad,
Ramoth in Galaad et suburbana ejus, et Manaim cum suburbanis suis, 81 sed
et Hesebon cum suburbanis suis, et Jezer cum suburbanis suis.
Porro filii Issachar : Thola, et Phua, Jasub, et Simeron, quatuor. 2 Filii Thola : Ozi, et Raphaia, et Jeriel, et Jemai, et Jebsem, et Samuel, principes per
domos cognationum suarum. De stirpe Thola viri fortissimi numerati sunt in
diebus David, viginti duo millia sexcenti. 3 Filii Ozi : Izrahia, de quo nati sunt
Michael, et Obadia, et Joel, et Jesia, quinque omnes principes. 4 Cumque eis
per familias et populos suos, accincti ad prlium, viri fortissimi, triginta sex
millia : multas enim habuerunt uxores, et filios. 5 Fratres quoque eorum per
omnem cognationem Issachar robustissimi ad pugnandum, octoginta septem
millia numerati sunt.
6
Filii Benjamin : Bela, et Bechor, et Jadihel, tres. 7 Filii Bela : Esbon, et Ozi,
et Oziel, et Jerimoth, et Urai, quinque principes familiarum, et ad pugnandum
robustissimi : numerus autem eorum, viginti duo millia et triginta quatuor.
8
Porro filii Bechor : Zamira, et Joas, et Eliezer, et Elioenai, et Amri, et Jerimoth,
et Abia, et Anathoth, et Almath : omnes hi filii Bechor. 9 Numerati sunt autem
per familias suas principes cognationum suarum ad bella fortissimi, viginti
millia et ducenti. 10 Porro filii Jadihel : Balan. Filii autem Balan : Jehus, et
Benjamin, et Aod, et Chanana, et Zethan, et Tharsis, et Ahisahar : 11 omnes hi
filii Jadihel, principes cognationum suarum viri fortissimi, decem et septem
millia et ducenti ad prlium procedentes. 12 Sepham quoque et Hapham filii
Hir : et Hasim filii Aher.
13
Filii autem Nephthali : Jaziel, et Guni, et Jeser, et Sellum, filii Bala.
380
Paralipomenon I
14
Porro filius Manasse, Esriel : concubinaque ejus Syra peperit Machir patrem Galaad. 15 Machir autem accepit uxores filiis suis Happhim, et Saphan :
et habuit sororem nomine Maacha : nomen autem secundi, Salphaad, natque
sunt Salphaad fili. 16 Et peperit Maacha uxor Machir filium, vocavitque
nomen ejus Phares : porro nomen fratris ejus, Sares : et filii ejus, Ulam, et
Recen. 17 Filius autem Ulam, Badan : hi sunt filii Galaad, filii Machir, filii
Manasse. 18 Soror autem ejus Regina peperit Virum decorum, et Abiezer, et
Mohola. 19 Erant autem filii Semida, Ahin, et Sechem, et Leci, et Aniam.
20
Filii autem Ephraim : Suthala, Bared filius ejus, Thahath filius ejus, Elada filius ejus, Thahath filius ejus, hujus filius Zabad, 21 et hujus filius Suthula,
et hujus filius Ezer et Elad : occiderunt autem eos viri Geth indigen, quia
descenderant ut invaderent possessiones eorum. 22 Luxit igitur Ephraim pater
eorum multis diebus, et venerunt fratres ejus ut consolarentur eum. 23 Ingressusque est ad uxorem suam : qu concepit, et peperit filium, et vocavit nomen
ejus Beria, eo quod in malis domus ejus ortus esset : 24 filia autem ejus fuit
Sara, qu dificavit Bethoron inferiorem et superiorem, et Ozensara. 25 Porro
filius ejus Rapha, et Reseph, et Thale, de quo natus est Thaan, 26 qui genuit
Laadan : hujus quoque filius Ammiud, qui genuit Elisama, 27 de quo ortus est
Nun, qui habuit filium Josue. 28 Possessio autem eorum et habitatio, Bethel
cum filiabus suis, et contra orientem Noran, ad occidentalem plagam Gazer et
fili ejus, Sichem quoque cum filiabus suis, usque ad Aza cum filiabus ejus.
29
Juxta filios quoque Manasse, Bethsan et filias ejus, Thanach et filias ejus,
Mageddo et filias ejus, Dor et filias ejus : in his habitaverunt filii Joseph, filii
Israel.
30
Filii Aser : Jemna, et Jesua, et Jessui, et Baria, et Sara soror eorum. 31 Filii
autem Baria : Heber, et Melchiel : ipse est pater Barsaith. 32 Heber autem
genuit Jephlat, et Somer, et Hotham, et Suaa sororem eorum. 33 Filii Jephlat :
Phosech, et Chamaal, et Asoth : hi filii Jephlat. 34 Porro filii Somer : Ahi, et
Roaga, et Haba, et Aram. 35 Filii autem Helem fratris ejus : Supha, et Jemna,
et Selles, et Amal. 36 Filii Supha : Sue, Harnapher, et Sual, et Beri, et Jamra,
37
Bosor, et Hod, et Samma, et Salusa, et Jethran, et Bera. 38 Filii Jether :
Jephone, et Phaspha, et Ara. 39 Filii autem Olla : Aree, et Haniel, et Resia.
40
Omnes hi filii Aser, principes cognationum, electi atque fortissimi duces
ducum : numerus autem eorum tatis qu apta esset ad bellum, viginti sex
millia.
Sephuphan, et Huram. Hi sunt filii Ahod, principes cognationum habitantium in Gabaa, qui translati sunt in Manahath. 7 Naaman autem, et Achia, et
Gera, ipse transtulit eos, et genuit Osa, et Ahiud. 8 Porro Saharaim genuit in
regione Moab, postquam dimisit Husim et Bara uxores suas. 9 Genuit autem
de Hodes uxore sua Jobab, et Sebia, et Mosa, et Molchom, 10 Jehus quoque, et
Sechia, et Marma : hi sunt filii ejus principes in familiis suis. 11 Mehusim vero
genuit Abitob et Elphaal. 12 Porro filii Elphaal : Heber, et Misaam, et Samad :
hic dificavit Ono, et Lod, et filias ejus. 13 Baria autem et Sama principes cognationum habitantium in Ajalon : hi fugaverunt habitatores Geth. 14 Et Ahio,
et Sesac, et Jerimoth, 15 et Zabadia, et Arod, et Heder, 16 Michael quoque, et
Jespha, et Joha filii Baria. 17 Et Zabadia, et Mosollam, et Hezeci, et Heber,
381
Paralipomenon I
18
Universus ergo Israel dinumeratus est, et summa eorum scripta est in libro
9
regum Israel et Juda : translatique sunt in Babylonem propter delictum
suum. Qui autem habitaverunt primi in possessionibus et in urbibus suis :
2
382
Paralipomenon I
coram Domino. 21 Porro Zacharias filius Mosollamia, janitor port tabernaculi testimonii. 22 Omnes hi electi in ostiarios per portas, ducenti duodecim : et
descripti in villis propriis, quos constituerunt David, et Samuel videns, in fide
sua, 23 tam ipsos quam filios eorum, in ostiis domus Domini et in tabernaculo
vicibus suis. 24 Per quatuor ventos erant ostiarii : id est, ad orientem, et ad
occidentem, et ad aquilonem, et ad austrum. 25 Fratres autem eorum in viculis
morabantur, et veniebant in sabbatis suis de tempore usque ad tempus. 26 His
quatuor Levitis creditus erat omnis numerus janitorum, et erant super exedras
et thesauros domus Domini. 27 Per gyrum quoque templi Domini morabantur
in custodiis suis : ut cum tempus fuisset, ipsi mane aperirent fores.
28
De horum genere erant et super vasa ministerii : ad numerum enim et
inferebantur vasa, et efferebantur. 29 De ipsis et qui credita habebant utensilia
sanctuarii, prerant simil, et vino, et oleo, et thuri, et aromatibus. 30 Filii autem sacerdotum unguenta ex aromatibus conficiebant. 31 Et Mathathias
Levites primogenitus Sellum Corit, prfectus erat eorum qu in sartagine
frigebantur. 32 Porro de filiis Caath fratribus eorum, super panes erant propositionis, ut semper novos per singula sabbata prpararent. 33 Hi sunt principes
cantorum per familias Levitarum, qui in exedris morabantur, ut die ac nocte
jugiter suo ministerio deservirent. 34 Capita Levitarum, per familias suas
principes, manserunt in Jerusalem. 35 In Gabaon autem commorati sunt pater Gabaon Jehiel, et nomen uxoris ejus Maacha. 36 Filius primogenitus ejus
Abdon, et Sur, et Cis, et Baal, et Ner, et Nadab, 37 Gedor quoque, et Ahio, et
Zacharias, et Macelloth. 38 Porro Macelloth genuit Samaan : isti habitaverunt
e regione fratrum suorum in Jerusalem cum fratribus suis.
39
Ner autem genuit Cis, et Cis genuit Saul, et Saul genuit Jonathan, et
Melchisua, et Abinadab, et Esbaal. 40 Filius autem Jonathan, Meribbaal : et
Meribbaal genuit Micha. 41 Porro filii Micha, Phithon, et Melech, et Tharaa,
et Ahaz. 42 Ahaz autem genuit Jara, et Jara genuit Alamath, et Azmoth, et
Zamri. Zamri autem genuit Mosa. 43 Mosa vero genuit Banaa, cujus filius
Raphaia, genuit Elasa, de quo ortus est Asel. 44 Porro Asel sex filios habuit,
his nominibus : Ezricam, Bocru, Ismahel, Saria, Obdia, Hanan : hi sunt filii
Asel.
Philisthiim autem pugnabant contra Israel, fugeruntque viri Israel
10
Palsthinos, et ceciderunt vulnerati in monte Gelboe.
Cumque
appropinquassent Philisthi, persequentes Saul et filios ejus, percusserunt
2
Jonathan, et Abinadab, et Melchisua filios Saul. 3 Et aggravatum est prlium contra Saul, inveneruntque eum sagittarii, et vulneraverunt jaculis. 4 Et
dixit Saul ad armigerum suum : Evagina gladium tuum, et interfice me, ne
forte veniant incircumcisi isti, et illudant mihi. Noluit autem armiger ejus hoc
facere, timore perterritus : arripuit ergo Saul ensem, et irruit in eum. 5 Quod
cum vidisset armiger ejus, videlicet mortuum esse Saul, irruit etiam ipse in
gladium suum, et mortuus est. 6 Interiit ergo Saul : et tres filii ejus, et omnis
domus illius pariter concidit. 7 Quod cum vidissent viri Israel qui habitabant
in campestribus, fugerunt : et Saul ac filiis ejus mortuis, dereliquerunt urbes
suas, et huc illucque dispersi sunt : veneruntque Philisthiim, et habitaverunt
in eis. 8 Die igitur altero detrahentes Philisthiim spolia csorum, invenerunt
Saul et filios ejus jacentes in monte Gelboe. 9 Cumque spoliassent eum, et
amputassent caput, armisque nudassent, miserunt in terram suam, ut circumferretur, et ostenderetur idolorum templis, et populis : 10 arma autem ejus
383
Paralipomenon I
384
Paralipomenon I
385
Paralipomenon I
19
Porro de Manasse transfugerunt ad David, quando veniebat cum
Philisthiim adversus Saul ut pugnaret : et non dimicavit cum eis, quia inito
consilio remiserunt eum principes Philisthinorum, dicentes : Periculo capitis
nostri revertetur ad dominum suum Saul. 20 Quando igitur reversus est in
Siceleg, transfugerunt ad eum de Manasse, Ednas, et Jozabad, et Jedihel, et
Michael, et Ednas, et Jozabad, et Eliu, et Salathi, principes millium in Manasse. 21 Hi prbuerunt auxilium David adversus latrunculos : omnes enim
erant viri fortissimi, et facti sunt principes in exercitu. 22 Sed et per singulos dies veniebant ad David ad auxiliandum ei, usque dum fieret grandis
numerus, quasi exercitus Dei.
23
Iste quoque est numerus principum exercitus qui venerunt ad David
cum esset in Hebron, ut transferrent regnum Saul ad eum, juxta verbum Domini. 24 Filii Juda portantes clypeum et hastam, sex millia octingenti expediti ad prlium. 25 De filiis Simeon virorum fortissimorum ad pugnandum,
septem millia centum. 26 De filiis Levi, quatuor millia sexcenti. 27 Jojoda
quoque princeps de stirpe Aaron, et cum eo tria millia septingenti. 28 Sadoc
etiam puer egregi indolis, et domus patris ejus, principes viginti duo. 29 De
filiis autem Benjamin fratribus Saul, tria millia : magna enim pars eorum adhuc sequebatur domum Saul. 30 Porro de filiis Ephraim viginti millia octingenti, fortissimi robore, viri nominati in cognationibus suis. 31 Et ex dimidia tribu
Manasse, decem et octo millia, singuli per nomina sua, venerunt ut constituerent regem David. 32 De filiis quoque Issachar viri eruditi, qui noverant singula
tempora ad prcipiendum quid facere deberet Israel, principes ducenti : omnis autem reliqua tribus eorum consilium sequebatur. 33 Porro de Zabulon
qui egrediebantur ad prlium, et stabant in acie instructi armis bellicis, quinquaginta millia venerunt in auxilium, non in corde duplici. 34 Et de Nephthali,
principes mille, et cum eis instructi clypeo et hasta, triginta et septem millia.
35
De Dan etiam prparati ad prlium, viginti octo millia sexcenti. 36 Et de Aser egredientes ad pugnam, et in acie provocantes, quadraginta millia. 37 Trans
Jordanem autem de filiis Ruben, et de Gad, et dimidia parte tribus Manasse,
instructi armis bellicis, centum viginti millia. 38 Omnes isti viri bellatores
expediti ad pugnandum, corde perfecto venerunt in Hebron, ut constituerent
regem David super universum Israel : sed et omnes reliqui ex Israel uno corde
erant, ut rex fieret David. 39 Fueruntque ibi apud David tribus diebus comedentes et bibentes : prparaverant enim eis fratres sui. 40 Sed et qui juxta eos
erant, usque ad Issachar, et Zabulon, et Nephthali, afferebant panes in asinis,
et camelis, et mulis, et bobus ad vescendum : farinam, palathas, uvam passam, vinum, oleum, boves, arietes ad omnem copiam : gaudium quippe erat
in Israel.
386
Paralipomenon I
Dei sedentis super cherubim, ubi invocatum est nomen ejus. 7 Imposueruntque arcam Dei super plaustrum novum, de domo Abinadab : Oza autem, et
frater ejus minabant plaustrum. 8 Porro David, et universus Israel, ludebant
coram Deo omni virtute in canticis, et in citharis, et psalteriis, et tympanis, et
cymbalis, et tubis. 9 Cum autem pervenisset ad aream Chidon, tetendit Oza
manum suam, ut sustentaret arcam : bos quippe lasciviens paululum inclinaverat eam. 10 Iratus est itaque Dominus contra Ozam, et percussit eum, eo
quod tetigisset arcam : et mortuus est ibi coram Domino. 11 Contristatusque
est David, eo quod divisisset Dominus Ozam : vocavitque locum illum Divisio Oz, usque in prsentem diem. 12 Et timuit Deum tunc temporis, dicens :
Quomodo possum ad me introducere arcam Dei ? 13 et ob hanc causam non
adduxit eam ad se, hoc est, in civitatem David, sed avertit in domum Obededom Gethi. 14 Mansit ergo arca Dei in domo Obededom tribus mensibus : et
benedixit Dominus domui ejus, et omnibus qu habebat.
Misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David, et ligna cedrina, et arti14
fices parietum, lignorumque, ut dificarent ei domum. Cognovitque
David quod confirmasset eum Dominus in regem super Israel, et sublevatum
2
esset regnum suum super populum ejus Israel. 3 Accepit quoque David alias
uxores in Jerusalem, genuitque filios et filias. 4 Et hc nomina eorum, qui
nati sunt ei in Jerusalem : Samua, et Sobab, Nathan, et Salomon, 5 Jebahar,
et Elisua, et Eliphalet, 6 Noga quoque, et Napheg, et Japhia, 7 Elisama, et
Baaliada, et Eliphalet.
8
Audientes autem Philisthiim eo quod unctus esset David regem super
universum Israel, ascenderunt omnes ut qurerent eum : quod cum audisset
David, egressus est obviam eis. 9 Porro Philisthiim venientes, diffusi sunt in
valle Raphaim. 10 Consuluitque David Dominum, dicens : Si ascendam ad
Philisthos, et si trades eos in manu mea ? Et dixit ei Dominus : Ascende,
et tradam eos in manu tua. 11 Cumque illi ascendissent in Baalpharasim, percussit eos ibi David, et dixit : Divisit Deus inimicos meos per manum meam,
sicut dividuntur aqu : et idcirco vocatum est nomen illius loci Baalpharasim.
12
Dereliqueruntque ibi deos suos, quos David jussit exuri. 13 Alia etiam vice
Philisthiim irruerunt, et diffusi sunt in valle. 14 Consuluitque rursum David
Deum, et dixit ei Deus : Non ascendas post eos : recede ab eis, et venies contra
illos ex adverso pyrorum. 15 Cumque audieris sonitum gradientis in cacumine
pyrorum, tunc egredieris ad bellum : egressus est enim Deus ante te, ut percutiat castra Philisthiim. 16 Fecit ergo David sicut prceperat ei Deus, et percussit castra Philisthinorum, de Gabaon usque Gazera. 17 Divulgatumque est
nomen David in universis regionibus, et Dominus dedit pavorem ejus super
omnes gentes.
Fecit quoque sibi domos in civitate David : et dificavit locum arc
15
Dei, tetenditque ei tabernaculum. Tunc dixit David : Illicitum est ut
a quocumque portetur arca Dei nisi a Levitis, quos elegit Dominus ad por2
Paralipomenon I
388
Paralipomenon I
Paralipomenon I
32
Deus enim tecum est. 3 Igitur nocte illa factus est sermo Dei ad Nathan,
dicens : 4 Vade, et loquere David servo meo : Hc dicit Dominus : Non
dificabis tu mihi domum ad habitandum. 5 Neque enim mansi in domo ex
eo tempore quo eduxi Israel usque ad diem hanc : sed fui semper mutans
loca tabernaculi, et in tentorio 6 manens cum omni Israel. Numquid locutus
sum saltem uni judicum Israel, quibus prceperam ut pascerent populum
meum, et dixi : Quare non dificastis mihi domum cedrinam ? 7 Nunc itaque
sic loqueris ad servum meum David : Hc dicit Dominus exercituum : Ego
tuli te, cum in pascuis sequereris gregem, ut esses dux populi mei Israel :
8
et fui tecum quocumque perrexisti, et interfeci omnes inimicos tuos coram
te, fecique tibi nomen quasi unius magnorum qui celebrantur in terra. 9 Et
dedi locum populo meo Israel : plantabitur, et habitabit in eo, et ultra non
commovebitur : nec filii iniquitatis atterent eos, sicut a principio, 10 ex diebus
quibus dedi judices populo meo Israel, et humiliavi universos inimicos tuos.
Annuntio ergo tibi, quod dificaturus sit tibi Dominus domum. 11 Cumque
impleveris dies tuos ut vadas ad patres tuos, suscitabo semen tuum post te,
quod erit de filiis tuis : et stabiliam regnum ejus. 12 Ipse dificabit mihi
domum, et firmabo solium ejus usque in ternum. 13 Ego ero ei in patrem,
et ipse erit mihi in filium : et misericordiam meam non auferam ab eo, sicut
abstuli ab eo qui ante te fuit. 14 Et statuam eum in domo mea, et in regno
meo usque in sempiternum : et thronus ejus erit firmissimus in perpetuum.
390
Paralipomenon I
15
Juxta omnia verba hc, et juxta universam visionem istam, sic locutus est
Nathan ad David.
16
Cumque venisset rex David, et sedisset coram Domino, dixit : Quis ego
sum, Domine Deus, et qu domus mea, ut prstares mihi talia ? 17 sed et hoc
parum visum est in conspectu tuo, ideoque locutus es super domum servi tui
etiam in futurum : et fecisti me spectabilem super omnes homines, Domine
Deus. 18 Quid ultra addere potest David, cum ita glorificaveris servum tuum, et cognoveris eum ? 19 Domine, propter famulum tuum juxta cor tuum
fecisti omnem magnificentiam hanc, et nota esse voluisti universa magnalia.
20
Domine, non est similis tui, et non est alius deus absque te, ex omnibus
quos audivimus auribus nostris. 21 Quis enim est alius, ut populus tuus Israel,
gens una in terra, ad quam perrexit Deus ut liberaret et faceret populum sibi,
et magnitudine sua atque terroribus ejiceret nationes a facie ejus, quem de
gypto liberarat ? 22 Et posuisti populum tuum Israel tibi in populum usque
in ternum, et tu, Domine, factus es Deus ejus. 23 Nunc igitur Domine, sermo
quem locutus es famulo tuo et super domum ejus confirmetur in perpetuum,
et fac sicut locutus es. 24 Permaneatque et magnificetur nomen tuum usque in
sempiternum, et dicatur : Dominus exercituum Deus Israel, et domus David
servi ejus permanens coram eo. 25 Tu enim, Domine Deus meus, revelasti
auriculam servi tui, ut dificares ei domum : et idcirco invenit servus tuus
fiduciam, ut oret coram te. 26 Nunc ergo Domine, tu es Deus, et locutus es ad
servum tuum tanta beneficia. 27 Et cpisti benedicere domui servi tui, ut sit
semper coram te : te enim, Domine, benedicente, benedicta erit in perpetuum.
Factum est autem post hc, ut percuteret David Philisthiim, et hu18
miliaret eos, et tolleret Geth et filias ejus de manu Philisthiim, percuteretque Moab, et fierent Moabit servi David, offerentes ei munera. Eo
2
tempore percussit David etiam Adarezer regem Soba regionis Hemath, quando perrexit ut dilataret imperium suum usque ad flumen Euphraten. 4 Cepit
ergo David mille quadrigas ejus, et septem millia equitum, ac viginti millia virorum peditum, subnervavitque omnes equos curruum, exceptis centum
quadrigis, quas reservavit sibi. 5 Supervenit autem et Syrus Damascenus, ut
auxilium prberet Adarezer regi Soba : sed et hujus percussit David viginti
duo millia virorum. 6 Et posuit milites in Damasco, ut Syria quoque serviret
sibi, et offerret munera. Adjuvitque eum Dominus in cunctis ad qu perrexerat. 7 Tulit quoque David pharetras aureas, quas habuerant servi Adarezer, et
attulit eas in Jerusalem. 8 Necnon de Thebath et Chun urbibus Adarezer ris
plurimum, de quo fecit Salomon mare neum, et columnas, et vasa nea.
9
Quod cum audisset Thou rex Hemath, percussisse videlicet David omnem exercitum Adarezer regis Soba, 10 misit Adoram filium suum ad regem
David, ut postularet ab eo pacem, et congratularetur ei quod percussisset et
expugnasset Adarezer : adversarius quippe erat Thou Adarezer. 11 Sed et
omnia vasa aurea, et argentea, et nea consecravit David rex Domino, cum
argento et auro quod tulerat ex universis gentibus, tam de Iduma, et Moab,
et filiis Ammon, quam de Philisthiim et Amalec. 12 Abisai vero filius Sarvi
percussit Edom in valle Salinarum, decem et octo millia : 13 et constituit in
Edom prsidium, ut serviret Iduma David : salvavitque Dominus David
in cunctis ad qu perrexerat. 14 Regnavit ergo David super universum Israel, et faciebat judicium atque justitiam cuncto populo suo. 15 Porro Joab
filius Sarvi erat super exercitum, et Josaphat filius Ahilud a commentari-
391
Paralipomenon I
ad consolandum eum super morte patris sui. Qui cum pervenissent in terram filiorum Ammon ut consolarentur Hanon, 3 dixerunt principes filiorum
Ammon ad Hanon : Tu forsitan putas, quod David honoris causa in patrem
tuum miserit qui consolentur te : nec animadvertis quod ut explorent, et investigent, et scrutentur terram tuam, venerint ad te servi ejus. 4 Igitur Hanon
pueros David decalvavit, et rasit, et prcidit tunicas eorum a natibus usque
ad pedes, et dimisit eos. 5 Qui cum abiissent, et hoc mandassent David, misit in occursum eorum (grandem enim contumeliam sustinuerant) et prcepit
ut manerent in Jericho, donec cresceret barba eorum, et tunc reverterentur.
6
Videntes autem filii Ammon quod injuriam fecissent David, tam Hanon
quam reliquus populus, miserunt mille talenta argenti, ut conducerent sibi
de Mesopotamia, et de Syria Maacha, et de Soba currus et equites. 7 Conduxeruntque triginta duo millia curruum, et regem Maacha cum populo ejus.
Qui cum venissent, castrametati sunt e regione Medaba. Filii quoque Ammon
congregati de urbibus suis venerunt ad bellum. 8 Quod cum audisset David,
misit Joab, et omnem exercitum virorum fortium : 9 egressique filii Ammon,
direxerunt aciem juxta portam civitatis ; reges autem, qui ad auxilium ejus
venerant, separatim in agro steterunt.
10
Igitur Joab, intelligens bellum ex adverso et post tergum contra se fieri,
elegit viros fortissimos de universo Israel, et perrexit contra Syrum. 11 Reliquam autem partem populi dedit sub manu Abisai fratris sui : et perrexerunt
contra filios Ammon. 12 Dixitque : Si vicerit me Syrus, auxilio eris mihi :
si autem superaverint te filii Ammon, ero tibi in prsidium. 13 Confortare,
et agamus viriliter pro populo nostro, et pro urbibus Dei nostri : Dominus
autem, quod in conspectu suo bonum est, faciet. 14 Perrexit ergo Joab et populus qui cum eo erat, contra Syrum ad prlium : et fugavit eos. 15 Porro filii
Ammon videntes quod fugisset Syrus, ipsi quoque fugerunt Abisai fratrem
ejus, et ingressi sunt civitatem : reversusque est etiam Joab in Jerusalem.
16
Videns autem Syrus quod cecidisset coram Israel, misit nuntios, et adduxit
Syrum, qui erat trans fluvium : Sophach autem princeps militi Adarezer
erat dux eorum. 17 Quod cum nuntiatum esset David, congregavit universum Israel, et transivit Jordanem, irruitque in eos et direxit ex adverso aciem,
illis contra pugnantibus. 18 Fugit autem Syrus Israel, et interfecit David de
Syris septem millia curruum, et quadraginta millia peditum, et Sophach exercitus principem. 19 Videntes autem servi Adarezer se ab Israel esse superatos, transfugerunt ad David, et servierunt ei : noluitque ultra Syria auxilium
prbere filiis Ammon.
Factum est autem post anni circulum, eo tempore quo solent reges ad
20
bella procedere, congregavit Joab exercitum, et robur militi, et vastavit terram filiorum Ammon : perrexitque et obsedit Rabba. Porro David
manebat in Jerusalem, quando Joab percussit Rabba et destruxit eam. 2 Tulit
autem David coronam Melchom de capite ejus, et invenit in ea auri pondo
talentum, et pretiosissimas gemmas, fecitque sibi inde diadema : manubias
392
Paralipomenon I
quoque urbis plurimas tulit ; 3 populum autem, qui erat in ea, eduxit, et fecit
super eos tribulas, et trahas, et ferrata carpenta transire, ita ut dissecarentur
et contererentur. Sic fecit David cunctis urbibus filiorum Ammon : et reversus est cum omni populo suo in Jerusalem. 4 Post hc initum est bellum in
Gazer adversum Philisthos, in quo percussit Sobochai Husathites, Saphai
de genere Raphaim, et humiliavit eos. 5 Aliud quoque bellum gestum est
adversus Philisthos, in quo percussit Adeodatus filius Saltus Bethlehemites
fratrem Goliath Gethi, cujus hast lignum erat quasi liciatorium texentium.
6
Sed et aliud bellum accidit in Geth, in quo fuit homo longissimus, senos
habens digitos, id est, simul viginti quatuor : qui et ipse de Rapha fuerat
stirpe generatus. 7 Hic blasphemavit Israel : et percussit eum Jonathan filius Samaa fratris David. Hi sunt filii Rapha in Geth, qui ceciderunt in manu
David et servorum ejus.
Consurrexit autem Satan contra Israel, et concitavit David ut numeraret
21
Israel. Dixitque David ad Joab et ad principes populi : Ite, et numerate
Israel a Bersabee usque Dan : et afferte mihi numerum ut sciam. Respon2
ditque Joab : Augeat Dominus populum suum centuplum quam sunt : nonne,
domine mi rex, omnes servi tui sunt ? quare hoc qurit dominus meus, quod
in peccatum reputetur Israeli ? 4 Sed sermo regis magis prvaluit : egressusque est Joab, et circuivit universum Israel : et reversus est Jerusalem, 5 deditque David numerum eorum quos circuierat : et inventus est omnis numerus
Israel, mille millia et centum millia virorum educentium gladium : de Juda
autem quadringenta septuaginta millia bellatorum. 6 Nam Levi et Benjamin
non numeravit : eo quod Joab invitus exsequeretur regis imperium. 7 Displicuit autem Deo quod jussum erat : et percussit Israel. 8 Dixitque David ad
Deum : Peccavi nimis ut hoc facerem : obsecro, aufer iniquitatem servi tui,
quia insipienter egi. 9 Et locutus est Dominus ad Gad videntem Davidis, dicens : 10 Vade, et loquere ad David, et dic ei : Hc dicit Dominus : Trium tibi
optionem do : unum, quod volueris, elige, et faciam tibi. 11 Cumque venisset
Gad ad David, dixit ei : Hc dicit Dominus : Elige, quod volueris : 12 aut
tribus annis famem ; aut tribus mensibus te fugere hostes tuos, et gladium
eorum non posse evadere ; aut tribus diebus gladium Domini, et pestilentiam
versari in terra, et angelum Domini interficere in universis finibus Israel : nunc
igitur vide quid respondeam ei qui misit me. 13 Et dixit David ad Gad : Ex
omni parte me angusti premunt : sed melius mihi est ut incidam in manus
Domini, quia mult sunt miserationes ejus, quam in manus hominum.
14
Misit ergo Dominus pestilentiam in Israel : et ceciderunt de Israel septuaginta millia virorum. 15 Misit quoque angelum in Jerusalem ut percuteret
eam : cumque percuteretur, vidit Dominus, et misertus est super magnitudine mali : et imperavit angelo qui percutiebat : Sufficit, jam cesset manus
tua. Porro angelus Domini stabat juxta aream Ornan Jebusi. 16 Levansque
David oculos suos, vidit angelum Domini stantem inter clum et terram, et
evaginatum gladium in manu ejus, et versum contra Jerusalem : et ceciderunt
tam ipse quam majores natu, vestiti ciliciis, proni in terram. 17 Dixitque David
ad Deum : Nonne ego sum, qui jussi ut numeraretur populus ? ego, qui
peccavi ? ego, qui malum feci ? iste grex, quid commeruit ? Domine Deus
meus, vertatur, obsecro, manus tua in me, et in domum patris mei : populus autem tuus non percutiatur. 18 Angelus autem Domini prcepit Gad ut
diceret Davidi ut ascenderet, exstrueretque altare Domino Deo in area Ornan
393
Paralipomenon I
Jebusi. 19 Ascendit ergo David juxta sermonem Gad, quem locutus ei fuerat ex nomine Domini. 20 Porro Ornan cum suspexisset et vidisset angelum,
quatuorque filii ejus cum eo, absconderunt se : nam eo tempore terebat in
area triticum. 21 Igitur cum veniret David ad Ornan, conspexit eum Ornan,
et processit ei obviam de area, et adoravit eum pronus in terram. 22 Dixitque
ei David : Da mihi locum are tu, ut dificem in ea altare Domino : ita ut
quantum valet argenti accipias, et cesset plaga a populo. 23 Dixit autem Ornan
ad David : Tolle, et faciat dominus meus rex quodcumque ei placet : sed et
boves do in holocaustum, et tribulas in ligna, et triticum in sacrificium : omnia
libens prbebo. 24 Dixitque ei rex David : Nequaquam ita fiet, sed argentum
dabo quantum valet : neque enim tibi auferre debeo, et sic offerre Domino
holocausta gratuita. 25 Dedit ergo David Ornan pro loco siclos auri justissimi
ponderis sexcentos. 26 Et dificavit ibi altare Domino, obtulitque holocausta
et pacifica, et invocavit Dominum ; et exaudivit eum in igne de clo super
altare holocausti. 27 Prcepitque Dominus angelo, et convertit gladium suum
in vaginam. 28 Protinus ergo David, videns quod exaudisset eum Dominus
in area Ornan Jebusi, immolavit ibi victimas. 29 Tabernaculum autem Domini, quod fecerat Moyses in deserto, et altare holocaustorum, ea tempestate
erat in excelso Gabaon. 30 Et non prvaluit David ire ad altare ut ibi obsecraret Deum : nimio enim fuerat in timore perterritus, videns gladium angeli
Domini.
Dixitque David : Hc est domus Dei, et hoc altare in holocaustum Is22
raeli. Et prcepit ut congregarentur omnes proselyti de terra Israel, et
constituit ex eis latomos ad cdendos lapides et poliendos, ut dificaretur do2
394
Paralipomenon I
et inventa sunt triginta octo millia virorum. 4 Ex his electi sunt, et distributi
in ministerium domus Domini, viginti quatuor millia : prpositorum autem
et judicum, sex millia. 5 Porro quatuor millia janitores, et totidem psalt, canentes Domino in organis qu fecerat ad canendum. 6 Et distribuit eos David
per vices filiorum Levi, Gerson videlicet, et Caath, et Merari. 7 Filii Gerson :
Leedan, et Semei. 8 Filii Leedan : princeps Jahiel, et Zethan, et Joel, tres.
9
Filii Semei : Salomith, et Hosiel, et Aran, tres : isti principes familiarum
Leedan. 10 Porro filii Semei : Leheth, et Ziza, et Jaus, et Baria : isti filii Semei, quatuor. 11 Erat autem Leheth prior, Ziza secundus : porro Jaus et Baria
non habuerunt plurimos filios, et idcirco in una familia, unaque domo computati sunt. 12 Filii Caath : Amram, et Isaar, Hebron, et Oziel, quatuor. 13 Filii
Amram : Aaron et Moyses. Separatusque est Aaron ut ministraret in Sancto
sanctorum, ipse et filii ejus in sempiternum, et adoleret incensum Domino
secundum ritum suum, ac benediceret nomini ejus in perpetuum. 14 Moysi
quoque hominis Dei filii annumerati sunt in tribu Levi. 15 Filii Moysi : Gersom et Eliezer. 16 Filii Gersom : Subuel primus. 17 Fuerunt autem filii Eliezer :
Rohobia primus : et non erant Eliezer filii alii. Porro filii Rohobia multiplicati
sunt nimis. 18 Filii Isaar : Salomith primus. 19 Filii Hebron : Jeriau primus,
Amarias secundus, Jahaziel tertius, Jecmaam quartus. 20 Filii Oziel : Micha
primus, Jesia secundus. 21 Filii Merari : Moholi, et Musi. Filii Moholi : Eleazar
et Cis. 22 Mortuus est autem Eleazar, et non habuit filios, sed filias : acceperuntque eas filii Cis fratres earum. 23 Filii Musi : Moholi, et Eder, et Jerimoth,
tres. 24 Hi filii Levi in cognationibus et familiis suis, principes per vices, et
numerum capitum singulorum qui faciebant opera ministerii domus Domini,
a viginti annis et supra. 25 Dixit enim David : Requiem dedit Dominus Deus
Israel populo suo, et habitationem Jerusalem usque in ternum. 26 Nec erit
officii Levitarum ut ultra portent tabernaculum et omnia vasa ejus ad ministrandum. 27 Juxta prcepta quoque David novissima, supputabitur numerus
filiorum Levi a viginti annis et supra. 28 Et erunt sub manu filiorum Aaron
in cultum domus Domini, in vestibulis, et in exedris, et in loco purificationis,
et in sanctuario, et in universis operibus ministerii templi Domini. 29 Sacerdotes autem, super panes propositionis, et ad simil sacrificium, et ad lagana
azyma, et sartaginem, et ad torrendum, et super omne pondus atque mensuram. 30 Levit vero ut stent mane ad confitendum et canendum Domino :
395
Paralipomenon I
eos David, id est, Sadoc de filiis Eleazari, et Ahimelech de filiis Ithamar, secundum vices suas et ministerium. 4 Inventique sunt multo plures filii Eleazar
in principibus viris, quam filii Ithamar. Divisit autem eis, hoc est, filiis Eleazar,
principes per familias sedecim : et filiis Ithamar per familias et domos suas
octo. 5 Porro divisit utrasque inter se familias sortibus : erant enim principes
sanctuarii, et principes Dei, tam de filiis Eleazar quam de filiis Ithamar. 6 Descripsitque eos Semeias filius Nathanael scriba Levites, coram rege et principibus, et Sadoc sacerdote, et Ahimelech filio Abiathar, principibus quoque
familiarum sacerdotalium, et Leviticarum : unam domum, qu ceteris prerat, Eleazar : et alteram domum, qu sub se habebat ceteros, Ithamar. 7 Exivit
autem sors prima Jojarib, secunda Jedei, 8 tertia Harim, quarta Seorim, 9 quinta
Melchia, sexta Maiman, 10 septima Accos, octava Abia, 11 nona Jesua, decima
Sechenia, 12 undecima Eliasib, duodecima Jacim, 13 tertiadecima Hoppha, decimaquarta Isbaab, 14 decimaquinta Belga, decimasexta Emmer, 15 decimaseptima Hezir, decimaoctava Aphses, 16 decimanona Pheteia, vigesima Hezechiel,
17
vigesima prima Jachin, vigesima secunda Gamul, 18 vigesima tertia Dalaiau, vigesima quarta Maaziau. 19 H vices eorum secundum ministeria sua,
ut ingrediantur domum Domini, et juxta ritum suum sub manu Aaron patris eorum, sicut prceperat Dominus Deus Israel. 20 Porro filiorum Levi qui
reliqui fuerant, de filiis Amram erat Subael, et de filiis Subael, Jehedeia. 21 De
filiis quoque Rohobi, princeps Jesias. 22 Isaari vero filius Salemoth, filiusque
Salemoth Jahath : 23 filiusque ejus Jeriau primus, Amarias secundus, Jahaziel
tertius, Jecmaan quartus. 24 Filius Oziel, Micha : filius Micha, Samir. 25 Frater
Micha, Jesia : filiusque Jesi, Zacharias. 26 Filii Merari : Moholi, et Musi.
Filius Oziau : Benno. 27 Filius quoque Merari : Oziau, et Soam, et Zachur, et
Hebri. 28 Porro Moholi filius, Eleazar, qui non habebat liberos. 29 Filius vero
Cis, Jerameel. 30 Filii Musi : Moholi, Eder et Jerimoth : isti filii Levi secundum
domos familiarum suarum. 31 Miseruntque et ipsi sortes contra fratres suos
filios Aaron coram David rege, et Sadoc, et Ahimelech, et principibus familiarum sacerdotalium et Leviticarum, tam majores quam minores : omnes sors
qualiter dividebat.
Igitur David et magistratus exercitus segregaverunt in ministerium filios
25
Asaph, et Heman, et Idithun, qui prophetarent in citharis, et psalteriis,
et cymbalis secundum numerum suum, dedicato sibi officio servientes. De
2
filiis Asaph : Zachur, et Joseph, et Nathania, et Asarela, filii Asaph : sub manu
Asaph prophetantis juxta regem. 3 Porro Idithun : filii Idithun, Godolias,
Sori, Jeseias, et Hasabias, et Mathathias, sex, sub manu patris sui Idithun,
qui in cithara prophetabat super confitentes et laudantes Dominum. 4 Heman
quoque : filii Heman, Bocciau, Mathaniau, Oziel, Subuel, et Jerimoth, Hananias, Hanani, Eliatha, Geddelthi, et Romemthiezer, et Jesbacassa, Mellothi,
Othir, Mahazioth : 5 omnes isti filii Heman videntis regis in sermonibus Dei,
396
Paralipomenon I
397
Paralipomenon I
398
Paralipomenon I
399
Paralipomenon I
totis viribus meis prparavi impensas domus Dei mei. Aurum ad vasa aurea,
et argentum in argentea, s in nea, ferrum in ferrea, ligna ad lignea : et lapides onychinos, et quasi stibinos, et diversorum colorum, omnemque pretiosum lapidem, et marmor Parium abundantissime : 3 et super hc qu obtuli
in domum Dei mei de peculio meo aurum et argentum, do in templum Dei
mei, exceptis his qu prparavi in dem sanctam. 4 Tria millia talenta auri
de auro Ophir, et septem millia talentorum argenti probatissimi ad deaurandos parietes templi. 5 Et ubicumque opus est aurum de auro, et ubicumque
opus est argentum de argento, opera fiant per manus artificum : et si quis
sponte offert, impleat manum suam hodie, et offerat quod voluerit Domino.
6
Polliciti sunt itaque principes familiarum, et proceres tribuum Israel, tribuni
quoque, et centuriones, et principes possessionum regis. 7 Dederuntque in
opera domus Dei auri talenta quinque millia, et solidos decem millia : argenti
talenta decem millia, et ris talenta decem et octo millia : ferri quoque centum
millia talentorum. 8 Et apud quemcumque inventi sunt lapides, dederunt in
thesauros domus Domini per manum Jahiel Gersonitis.
9
Ltatusque est populus cum vota sponte promitterent, quia corde toto
offerebant ea Domino : sed et David rex ltatus est gaudio magno. 10 Et
benedixit Domino coram universa multitudine, et ait : Benedictus es, Domine
Deus Israel patris nostri, ab terno in ternum. 11 Tua est, Domine, magnificentia, et potentia, et gloria, atque victoria : et tibi laus : cuncta enim qu in
clo sunt et in terra, tua sunt : tuum, Domine, regnum, et tu es super omnes
principes. 12 Tu diviti, et tua est gloria : tu dominaris omnium. In manu tua
400
Paralipomenon I
virtus et potentia : in manu tua magnitudo, et imperium omnium. 13 Nunc igitur Deus noster, confitemur tibi, et laudamus nomen tuum inclytum. 14 Quis
ego, et quis populus meus, ut possimus hc tibi universa promittere ? Tua
sunt omnia : et qu de manu tua accepimus, dedimus tibi. 15 Peregrini enim
sumus coram te, et adven, sicut omnes patres nostri. Dies nostri quasi umbra super terram, et nulla est mora. 16 Domine Deus noster, omnis hc copia
quam paravimus ut dificaretur domus nomini sancto tuo, de manu tua est,
et tua sunt omnia. 17 Scio, Deus meus, quod probes corda, et simplicitatem
diligas, unde et ego in simplicitate cordis mei ltus obtuli universa hc : et
populum tuum qui hic repertus est, vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria. 18 Domine Deus Abraham, et Isaac, et Israel patrum nostrorum, custodi in
ternum hanc voluntatem cordis eorum, et semper in venerationem tui mens
ista permaneat. 19 Salomoni quoque filio meo da cor perfectum, ut custodiat
mandata tua, testimonia tua, et cremonias tuas, et faciat universa : et dificet
dem, cujus impensas paravi. 20 Prcepit autem David univers ecclesi :
Benedicite Domino Deo nostro. Et benedixit omnis ecclesia Domino Deo patrum suorum : et inclinaverunt se, et adoraverunt Deum, et deinde regem.
21
Immolaveruntque victimas Domino : et obtulerunt holocausta die sequenti,
tauros mille, arietes mille, agnos mille cum libaminibus suis, et universo ritu
abundantissime in omnem Israel. 22 Et comederunt, et biberunt coram Domino
in die illo cum grandi ltitia. Et unxerunt secundo Salomonem filium David.
Unxerunt autem eum Domino in principem, et Sadoc in pontificem. 23 Seditque Salomon super solium Domini in regem pro David patre suo, et cunctis
placuit : et paruit illi omnis Israel. 24 Sed et universi principes, et potentes,
et cuncti filii regis David dederunt manum, et subjecti fuerunt Salomoni regi.
25
Magnificavit ergo Dominus Salomonem super omnem Israel : et dedit illi
gloriam regni, qualem nullus habuit ante eum rex Israel. 26 Igitur David filius
Isai regnavit super universum Israel. 27 Et dies quibus regnavit super Israel,
fuerunt quadraginta anni : in Hebron regnavit septem annis, et in Jerusalem
annis triginta tribus. 28 Et mortuus est in senectute bona, plenus dierum, et
divitiis, et gloria : et regnavit Salomon filius ejus pro eo.
29
Gesta autem David regis priora et novissima scripta sunt in libro
Samuelis videntis, et in libro Nathan prophet, atque in volumine Gad videntis : 30 universique regni ejus, et fortitudinis, et temporum qu transierunt
sub eo, sive in Israel, sive in cunctis regnis terrarum.
401
millia sexcentos. 3 Misit quoque ad Hiram regem Tyri, dicens : Sicut egisti
cum David patre meo, et misisti ei ligna cedrina ut dificaret sibi domum,
in qua et habitavit : 4 sic fac mecum ut dificem domum nomini Domini
Dei mei, ut consecrem eam ad adolendum incensum coram illo, et fumiganda aromata, et ad propositionem panum sempiternam, et ad holocautomata
mane, et vespere, sabbatis quoque, et neomeniis, et solemnitatibus Domini
Dei nostri in sempiternum, qu mandata sunt Israeli. 5 Domus enim quam
dificare cupio, magna est : magnus est enim Deus noster super omnes deos.
6
Quis ergo poterit prvalere, ut dificet ei dignam domum ? si clum, et
cli clorum, capere eum nequeunt, quantus ego sum, ut possim dificare ei
domum ? sed ad hoc tantum, ut adoleatur incensum coram illo. 7 Mitte ergo
Paralipomenon II
mihi virum eruditum, qui noverit operari in auro, et argento, re, et ferro,
purpura, coccino, et hyacintho : et qui sciat sculpere claturas cum his artificibus quos mecum habeo in Juda, et Jerusalem, quos prparavit David pater
meus. 8 Sed et ligna cedrina mitte mihi, et arceuthina, et pinea de Libano :
scio enim quod servi tui noverint cdere ligna de Libano : et erunt servi mei
cum servis tuis, 9 ut parentur mihi ligna plurima. Domus enim quam cupio
dificare, magna est nimis, et inclyta. 10 Prterea operariis qui csuri sunt
ligna, servis tuis, dabo in cibaria tritici coros viginti millia, et hordei coros
totidem, et vini viginti millia metretas, olei quoque sata viginti millia.
11
Dixit autem Hiram rex Tyri per litteras quas miserat Salomoni : Quia
dilexit Dominus populum suum, idcirco te regnare fecit super eum. 12 Et addidit, dicens : Benedictus Dominus Deus Israel, qui fecit clum et terram : qui
dedit David regi filium sapientem et eruditum et sensatum atque prudentem,
ut dificaret domum Domino, et palatium sibi. 13 Misi ergo tibi virum prudentem et scientissimum Hiram patrem meum, 14 filium mulieris de filiabus
Dan, cujus pater fuit Tyrius, qui novit operari in auro, et argento, re, et ferro,
et marmore, et lignis, in purpura quoque, et hyacintho, et bysso, et coccino :
et qui scit clare omnem sculpturam, et adinvenire prudenter quodcumque
in opere necessarium est cum artificibus tuis, et cum artificibus domini mei
David patris tui. 15 Triticum ergo, et hordeum, et oleum, et vinum, qu pollicitus es, domine mi, mitte servis tuis. 16 Nos autem cdemus ligna de Libano,
quot necessaria habueris, et applicabimus ea ratibus per mare in Joppe : tuum autem erit transferre ea in Jerusalem. 17 Numeravit igitur Salomon omnes
viros proselytos qui erant in terra Israel, post dinumerationem quam dinumeravit David pater ejus, et inventi sunt centum quinquaginta millia, et tria
millia sexcenti. 18 Fecitque ex eis septuaginta millia qui humeris onera portarent, et octoginta millia qui lapides in montibus cderent : tria autem millia et
sexcentos prpositos operum populi.
Et cpit Salomon dificare domum Domini in Jerusalem in monte Moria,
3in area
qui demonstratus fuerat David patri ejus, in loco quem paraverat David
Ornan Jebusi. Cpit autem dificare mense secundo, anno quarto
2
403
Paralipomenon II
tangebat parietem : et ala ejus altera quinque cubitorum, alam cherub alterius
contingebat. 13 Igitur al utriusque cherubim expans erant et extendebantur
per cubitos viginti : ipsi autem stabant erectis pedibus, et facies eorum erant
vers ad exteriorem domum. 14 Fecit quoque velum ex hyacintho, purpura, cocco, et bysso : et intexuit ei cherubim. 15 Ante fores etiam templi duas
columnas, qu triginta et quinque cubitos habebant altitudinis : porro capita
earum, quinque cubitorum. 16 Necnon et quasi catenulas in oraculo, et superposuit eas capitibus columnarum : malogranata etiam centum, qu catenulis
interposuit. 17 Ipsas quoque columnas posuit in vestibulo templi, unam a dextris, et alteram a sinistris : eam qu a dextris erat, vocavit Jachin : et qu ad
lvam, Booz.
Fecit quoque altare neum viginti cubitorum longitudinis, et viginti cu4decem
bitorum latitudinis, et decem cubitorum altitudinis. Mare etiam fusile
cubitis a labio usque ad labium, rotundum per circuitum : quinque
2
404
Paralipomenon II
405
Paralipomenon II
12
Stetit ergo coram altari Domini ex adverso univers multitudinis Israel,
et extendit manus suas. 13 Siquidem fecerat Salomon basim neam, et posuerat eam in medio basilic, habentem quinque cubitos longitudinis, et quinque
cubitos latitudinis, et tres cubitos altitudinis : stetitque super eam, et deinceps
flexis genibus contra universam multitudinem Israel, et palmis in clum levatis, 14 ait : Domine Deus Israel, non est similis tui deus in clo et in terra :
qui custodis pactum et misericordiam cum servis tuis qui ambulant coram te
in toto corde suo : 15 qui prstitisti servo tuo David patri meo qucumque
locutus fueras ei : et qu ore promiseras, opere complesti, sicut et prsens
tempus probat. 16 Nunc ergo Domine Deus Israel, imple servo tuo patri meo
David qucumque locutus es, dicens : Non deficiet ex te vir coram me, qui
sedeat super thronum Israel : ita tamen si custodierint filii tui vias suas, et
ambulaverint in lege mea, sicut et tu ambulasti coram me. 17 Et nunc Domine
Deus Israel, firmetur sermo tuus quem locutus es servo tuo David. 18 Ergone
credibile est ut habitet Deus cum hominibus super terram ? si clum et cli
clorum non te capiunt, quanto magis domus ista quam dificavi ? 19 Sed ad
hoc tantum facta est, ut respicias orationem servi tui, et obsecrationem ejus,
Domine Deus meus, et audias preces quas fundit famulus tuus coram te : 20 ut
aperias oculos tuos super domum istam diebus ac noctibus, super locum in
quo pollicitus es ut invocaretur nomen tuum, 21 et exaudires orationem quam
servus tuus orat in eo : et exaudias preces famuli tui, et populi tui Israel.
Quicumque oraverit in loco isto, exaudi de habitaculo tuo, id est, de clis, et
propitiare.
22
Si peccaverit quispiam in proximum suum, et jurare contra eum paratus
venerit, seque maledicto constrinxerit coram altari in domo ista : 23 tu audies de clo, et facies judicium servorum tuorum, ita ut reddas iniquo viam
suam in caput proprium, et ulciscaris justum, retribuens ei secundum justitiam suam. 24 Si superatus fuerit populus tuus Israel ab inimicis (peccabunt
enim tibi), et conversi egerint pnitentiam, et obsecraverint nomen tuum, et
fuerint deprecati in loco isto, 25 tu exaudies de clo : et propitiare peccato
populi tui Israel, et reduc eos in terram quam dedisti eis, et patribus eorum.
26
Si clauso clo pluvia non fluxerit propter peccata populi, et deprecati te
fuerint in loco isto, et confessi nomini tuo, et conversi a peccatis suis, cum eos
afflixeris, 27 exaudi de clo, Domine, et dimitte peccata servis tuis et populi
tui Israel, et doce eos viam bonam, per quam ingrediantur : et da pluviam
terr quam dedisti populo tuo ad possidendum. 28 Fames si orta fuerit in terra, et pestilentia, rugo, et aurugo, et locusta, et bruchus : et hostes, vastatis
regionibus, portas obsederint civitatis, omnisque plaga et infirmitas presserit :
29
si quis de populo tuo Israel fuerit deprecatus, cognoscens plagam et infirmitatem suam, et expanderit manus suas in domo hac, 30 tu exaudies de clo,
de sublimi scilicet habitaculo tuo : et propitiare, et redde unicuique secundum vias suas, quas nosti eum habere in corde suo (tu enim solus nosti corda
filiorum hominum) : 31 ut timeant te, et ambulent in viis tuis cunctis diebus
quibus vivunt super faciem terr quam dedisti patribus nostris. 32 Externum
quoque, qui non est de populo tuo Israel, si venerit de terra longinqua propter
nomen tuum magnum, et propter manum tuam robustam, et brachium tuum
extentum, et adoraverit in loco isto, 33 tu exaudies de clo firmissimo habitaculo tuo, et facies cuncta pro quibus invocaverit te ille peregrinus : ut sciant
omnes populi terr nomen tuum, et timeant te sicut populus tuus Israel, et
cognoscant quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam d-
406
Paralipomenon II
tas Domini templum Domini. 3 Sed et omnes filii Israel videbant descendentem ignem, et gloriam Domini super domum : et corruentes proni in terram
super pavimentum stratum lapide, adoraverunt, et laudaverunt Dominum,
quoniam bonus, quoniam in sculum misericordia ejus. 4 Rex autem et omnis populus immolabant victimas coram Domino. 5 Mactavit igitur rex Salomon hostias, boum viginti duo millia, arietum centum viginti millia : et
dedicavit domum Dei rex, et universus populus. 6 Sacerdotes autem stabant
in officiis suis, et Levit in organis carminum Domini, qu fecit David rex
ad laudandum Dominum : Quoniam in ternum misericordia ejus, hymnos
David canentes per manus suas : porro sacerdotes canebant tubis ante eos,
cunctusque Israel stabat. 7 Sanctificavit quoque Salomon medium atrii ante
templum Domini : obtulerat enim ibi holocausta et adipes pacificorum : quia
altare neum quod fecerat, non poterat sustinere holocausta et sacrificia et
adipes. 8 Fecit ergo Salomon solemnitatem in tempore illo septem diebus, et
omnis Israel cum eo, ecclesia magna valde, ab introitu Emath usque ad torrentem gypti. 9 Fecitque die octavo collectam, eo quod dedicasset altare
septem diebus, et solemnitatem celebrasset diebus septem. 10 Igitur in die
vigesimo tertio mensis septimi, dimisit populos ad tabernacula sua, ltantes
atque gaudentes super bono quod fecerat Dominus Davidi, et Salomoni, et Israeli populo suo. 11 Complevitque Salomon domum Domini, et domum regis,
et omnia qu disposuerat in corde suo ut faceret in domo Domini, et in domo
sua, et prosperatus est.
12
Apparuit autem ei Dominus nocte, et ait : Audivi orationem tuam, et
elegi locum istum mihi in domum sacrificii. 13 Si clausero clum, et pluvia
non fluxerit, et mandavero et prcepero locust ut devoret terram, et misero
pestilentiam in populum meum : 14 conversus autem populus meus, super
quos invocatum est nomen meum, deprecatus me fuerit, et exquisierit faciem
407
Paralipomenon II
408
Paralipomenon II
Edom. 18 Misit autem ei Hiram per manus servorum suorum naves, et nautas
gnaros maris, et abierunt cum servis Salomonis in Ophir, tuleruntque inde
quadringenta quinquaginta talenta auri, et attulerunt ad regem Salomonem.
Regina quoque Saba, cum audisset famam Salomonis, venit ut tentaret
9portabant
eum in nigmatibus in Jerusalem, cum magnis opibus et camelis, qui
aromata, et auri plurimum, gemmasque pretiosas. Cumque venisset
ad Salomonem, locuta est ei qucumque erant in corde suo. 2 Et exposuit ei
Salomon omnia qu proposuerat : nec quidquam fuit, quod non perspicuum
ei fecerit. 3 Qu postquam vidit, sapientiam scilicet Salomonis, et domum
quam dificaverat, 4 necnon et cibaria mens ejus, et habitacula servorum,
et officia ministrorum ejus, et vestimenta eorum, pincernas quoque et vestes
eorum, et victimas quas immolabat in domo Domini : non erat pr stupore
ultra in ea spiritus. 5 Dixitque ad regem : Verus est sermo quem audieram in
terra mea de virtutibus et sapientia tua. 6 Non credebam narrantibus donec
ipsa venissem, et vidissent oculi mei, et probassem vix medietatem sapienti
tu mihi fuisse narratam : vicisti famam virtutibus tuis. 7 Beati viri tui, et beati
servi tui, qui assistunt coram te omni tempore, et audiunt sapientiam tuam.
8
Sit Dominus Deus tuus benedictus, qui voluit te ordinare super thronum
suum, regem Domini Dei tui. Quia diligit Deus Israel, et vult servare eum in
ternum, idcirco posuit te super eum regem ut facias judicia atque justitiam.
9
Dedit autem regi centum viginti talenta auri, et aromata multa nimis, et
gemmas pretiosissimas : non fuerunt aromata talia, ut hc qu dedit regina
Saba regi Salomoni.
10
Sed et servi Hiram cum servis Salomonis attulerunt aurum de Ophir,
et ligna thyina, et gemmas pretiosissimas : 11 de quibus fecit rex, de lignis
scilicet thyinis, gradus in domo Domini, et in domo regia, citharas quoque,
et psalteria cantoribus : numquam visa sunt in terra Juda ligna talia. 12 Rex
autem Salomon dedit regin Saba cuncta qu voluit, et qu postulavit, et
multo plura quam attulerat ad eum : qu reversa abiit in terram suam cum
servis suis. 13 Erat autem pondus auri quod afferebatur Salomoni per singulos
annos, sexcenta sexaginta sex talenta auri, 14 excepta ea summa quam legati diversarum gentium et negotiatores afferre consueverant, omnesque reges Arabi, et satrap terrarum, qui comportabant aurum et argentum Salomoni.
15
Fecit igitur rex Salomon ducentas hastas aureas de summa sexcentorum aureorum, qui in singulis hastis expendebantur : 16 trecenta quoque scuta aurea
trecentorum aureorum, quibus tegebantur singula scuta : posuitque ea rex in
armentario, quod erat consitum nemore. 17 Fecit quoque rex solium eburneum
grande, et vestivit illud auro mundissimo. 18 Sex quoque gradus, quibus ascendebatur ad solium, et scabellum aureum, et brachiola duo altrinsecus, et
duos leones stantes juxta brachiola, 19 sed et alios duodecim leunculos stantes
super sex gradus ex utraque parte : non fuit tale solium in universis regnis.
20
Omnia quoque vasa convivii regis erant aurea, et vasa domus saltus Libani
ex auro purissimo. Argentum enim in diebus illis pro nihilo reputabatur.
21
Siquidem naves regis ibant in Tharsis cum servis Hiram, semel in annis
tribus : et deferebant inde aurum, et argentum, et ebur, et simias, et pavos.
22
Magnificatus est igitur Salomon super omnes reges terr pr divitiis et
gloria. 23 Omnesque reges terrarum desiderabant videre faciem Salomonis,
ut audirent sapientiam quam dederat Deus in corde ejus : 24 et deferebant
ei munera, vasa argentea et aurea, et vestes, et arma, et aromata, equos, et
409
Paralipomenon II
tim reversus est. 3 Vocaveruntque eum, et venit cum universo Israel : et locuti
sunt ad Roboam, dicentes : 4 Pater tuus durissimo jugo nos pressit : tu leviora impera patre tuo, qui nobis imposuit gravem servitutem, et paululum de
onere subleva, ut serviamus tibi. 5 Qui ait : Post tres dies revertimini ad me.
Cumque abiisset populus, 6 iniit consilium cum senibus qui steterant coram
patre ejus Salomone dum adhuc viveret, dicens : Quid datis consilii ut respondeam populo ? 7 Qui dixerunt ei : Si placueris populo huic, et leniveris
eos verbis clementibus, servient tibi omni tempore. 8 At ille reliquit consilium
senum, et cum juvenibus tractare cpit, qui cum eo nutriti fuerant, et erant in
comitatu illius. 9 Dixitque ad eos : Quid vobis videtur ? vel respondere quid
debeo populo huic, qui dixit mihi : Subleva jugum quod imposuit nobis pater
tuus ? 10 At illi responderunt ut juvenes, et nutriti cum eo in deliciis, atque
dixerunt : Sic loqueris populo qui dixit tibi : Pater tuus aggravavit jugum
nostrum, tu subleva : et sic respondebis ei : Minimus digitus meus grossior
est lumbis patris mei. 11 Pater meus imposuit vobis grave jugum, et ego majus
pondus apponam ; pater meus cecidit vos flagellis, ego vero cdam vos scorpionibus. 12 Venit ergo Jeroboam et universus populus ad Roboam die tertio,
sicut prceperat eis. 13 Responditque rex dura, derelicto consilio seniorum :
14
locutusque est juxta juvenum voluntatem : Pater meus grave vobis imposuit
jugum, quod ego gravius faciam ; pater meus cecidit vos flagellis, ego vero
cdam vos scorpionibus. 15 Et non acquievit populi precibus : erat enim voluntatis Dei ut compleretur sermo ejus quem locutus fuerat per manum Ahi
Silonitis ad Jeroboam filium Nabat. 16 Populus autem universus rege duriora
dicente, sic locutus est ad eum : Non est nobis pars in David, neque hreditas
in filio Isai. Revertere in tabernacula tua, Israel ; tu autem pasce domum tuam
David. Et abiit Israel in tabernacula sua. 17 Super filios autem Israel qui habitabant in civitatibus Juda, regnavit Roboam. 18 Misitque rex Roboam Aduram,
qui prerat tributis, et lapidaverunt eum filii Israel, et mortuus est : porro
rex Roboam currum festinavit ascendere, et fugit in Jerusalem. 19 Recessitque
Israel a domo David, usque ad diem hanc.
autem Roboam in Jerusalem, et convocavit universam domum Ju11 Venit
da et Benjamin, centum octoginta millia electorum atque bellantium, ut
410
Paralipomenon II
dimicaret contra Israel, et converteret ad se regnum suum. 2 Factusque est sermo Domini ad Semeiam hominem Dei, dicens : 3 Loquere ad Roboam filium
Salomonis regem Juda, et ad universum Israel, qui est in Juda et Benjamin :
4
Hc dicit Dominus : Non ascendetis, neque pugnabitis contra fratres vestros : revertatur unusquisque in domum suam, quia mea hoc gestum est voluntate. Qui cum audissent sermonem Domini, reversi sunt, nec perrexerunt
contra Jeroboam.
5
Habitavit autem Roboam in Jerusalem, et dificavit civitates muratas in
Juda. 6 Exstruxitque Bethlehem, et Etam, et Thecue, 7 Bethsur quoque, et
Socho, et Odollam, 8 necnon et Geth, et Maresa, et Ziph, 9 sed et Aduram, et
Lachis, et Azeca, 10 Saraa quoque, et Ajalon, et Hebron, qu erant in Juda et
Benjamin, civitates munitissimas. 11 Cumque clausisset eas muris, posuit in
eis principes, ciborumque horrea, hoc est, olei, et vini. 12 Sed et in singulis
urbibus fecit armamentarium scutorum et hastarum, firmavitque eas summa
diligentia, et imperavit super Judam et Benjamin.
13
Sacerdotes autem et Levit qui erant in universo Israel, venerunt ad
eum de cunctis sedibus suis, 14 relinquentes suburbana et possessiones suas,
et transeuntes ad Judam et Jerusalem : eo quod abjecisset eos Jeroboam et posteri ejus, ne sacerdotio Domini fungerentur. 15 Qui constituit sibi sacerdotes
excelsorum, et dmoniorum, vitulorumque quos fecerat. 16 Sed et de cunctis
tribubus Israel, quicumque dederant cor suum ut qurerent Dominum Deum
Israel, venerunt in Jerusalem ad immolandum victimas suas coram Domino Deo patrum suorum. 17 Et roboraverunt regnum Juda, et confirmaverunt
Roboam filium Salomonis per tres annos : ambulaverunt enim in viis David
et Salomonis, annis tantum tribus.
18
Duxit autem Roboam uxorem Mahalath filiam Jerimoth filii David : Abihail quoque filiam Eliab filii Isai, 19 qu peperit ei filios Jehus, et Somoriam,
et Zoom. 20 Post hanc quoque accepit Maacha filiam Absalom, qu peperit ei
Abia, et Ethai, et Ziza, et Salomith. 21 Amavit autem Roboam Maacha filiam
Absalom super omnes uxores suas et concubinas : nam uxores decem et octo
duxerat, concubinas autem sexaginta : et genuit viginti octo filios, et sexaginta
filias. 22 Constituit vero in capite Abiam filium Maacha ducem super omnes
fratres suos : ipsum enim regem facere cogitabat, 23 quia sapientior fuit, et
potentior super omnes filios ejus, et in cunctis finibus Juda et Benjamin, et in
universis civitatibus muratis : prbuitque eis escas plurimas, et multas petivit
uxores.
Cumque roboratum fuisset regnum Roboam et confortatum, dereliquit
12
legem Domini, et omnis Israel cum eo.
Anno autem quinto regni
Roboam, ascendit Sesac rex gypti in Jerusalem (quia peccaverant Domino)
2
cum mille ducentis curribus, et sexaginta millibus equitum : nec erat numerus vulgi quod venerat cum eo ex gypto, Libyes scilicet, et Troglodyt,
et thiopes. 4 Cepitque civitates munitissimas in Juda, et venit usque in
Jerusalem. 5 Semeias autem propheta ingressus est ad Roboam, et principes
Juda qui congregati fuerant in Jerusalem, fugientes Sesac : dixitque ad eos :
Hc dicit Dominus : Vos reliquistis me, et ego reliqui vos in manu Sesac.
6
Consternatique principes Israel et rex, dixerunt : Justus est Dominus.
7
Cumque vidisset Dominus quod humiliati essent, factus est sermo Domini ad Semeiam, dicens : Quia humiliati sunt, non disperdam eos, daboque
eis pauxillum auxilii, et non stillabit furor meus super Jerusalem per manum
411
Paralipomenon II
Sesac. 8 Verumtamen servient ei, ut sciant distantiam servitutis me, et servitutis regni terrarum. 9 Recessit itaque Sesac rex gypti ab Jerusalem, sublatis
thesauris domus Domini et domus regis : omniaque secum tulit, et clypeos
aureos quos fecerat Salomon : 10 pro quibus fecit rex neos, et tradidit illos principibus scutariorum, qui custodiebant vestibulum palatii. 11 Cumque
introiret rex domum Domini, veniebant scutarii et tollebant eos, iterumque
referebant eos ad armamentarium suum. 12 Verumtamen quia humiliati sunt,
aversa est ab eis ira Domini, nec deleti sunt penitus : siquidem et in Juda
inventa sunt opera bona. 13 Confortatus est ergo rex Roboam in Jerusalem,
atque regnavit : quadraginta autem et unius anni erat cum regnare cpisset,
et decem et septem annis regnavit in Jerusalem, urbe quam elegit Dominus ut
confirmaret nomen suum ibi, de cunctis tribubus Israel : nomen autem matris
ejus Naama Ammanitis. 14 Fecit autem malum, et non prparavit cor suum
ut qureret Dominum.
15
Opera vero Roboam prima et novissima scripta sunt in libris Semei
prophet, et Addo videntis, et diligenter exposita : pugnaveruntque adversum se Roboam et Jeroboam cunctis diebus. 16 Et dormivit Roboam cum
patribus suis, sepultusque est in civitate David : et regnavit Abia filius ejus
pro eo.
Anno octavodecimo regis Jeroboam, regnavit Abia super Judam.
13
Tribus annis regnavit in Jerusalem, nomenque matris ejus Michaia
filia Uriel de Gabaa : et erat bellum inter Abiam et Jeroboam. Cumque iniis2
412
Paralipomenon II
15
413
Paralipomenon II
Israel absque Deo vero, et absque sacerdote doctore, et absque lege. 4 Cumque
reversi fuerint in angustia sua ad Dominum Deum Israel, et qusierint eum,
reperient eum. 5 In tempore illo, non erit pax egredienti et ingredienti, sed terrores undique in cunctis habitatoribus terrarum : 6 pugnavit enim gens contra
gentem, et civitas contra civitatem, quia Dominus conturbabit eos in omni angustia. 7 Vos ergo confortamini, et non dissolvantur manus vestr : erit enim
merces operi vestro. 8 Quod cum audisset Asa, verba scilicet, et prophetiam
Azari filii Oded prophet, confortatus est, et abstulit idola de omni terra Juda et de Benjamin, et ex urbibus quas ceperat, montis Ephraim : et dedicavit
altare Domini quod erat ante porticum Domini. 9 Congregavitque universum
Judam et Benjamin, et advenas cum eis de Ephraim, et de Manasse, et de
Simeon : plures enim ad eum confugerant ex Israel, videntes quod Dominus
Deus illius esset cum eo. 10 Cumque venissent in Jerusalem mense tertio, anno
decimoquinto regni Asa, 11 immolaverunt Domino in die illa de manubiis et
prda quam adduxerant, boves septingentos, et arietes septem millia. 12 Et
intravit ex more ad corroborandum fdus ut qurerent Dominum Deum patrum suorum in toto corde, et in tota anima sua. 13 Si quis autem, inquit, non
qusierit Dominum Deum Israel, moriatur, a minimo usque ad maximum, a
viro usque ad mulierem. 14 Juraveruntque Domino voce magna in jubilo, et in
clangore tub, et in sonitu buccinarum, 15 omnes qui erant in Juda, cum execratione : in omni enim corde suo juraverunt, et in tota voluntate qusierunt
eum, et invenerunt : prstititque eis Dominus requiem per circuitum. 16 Sed
et Maacham matrem Asa regis ex augusto deposuit imperio, eo quod fecisset
in luco simulacrum Priapi : quod omne contrivit, et in frustra comminuens
combussit in torrente Cedron. 17 Excelsa autem derelicta sunt in Israel : attamen cor Asa erat perfectum cunctis diebus ejus, 18 eaque qu voverat pater
suus, et ipse, intulit in domum Domini, argentum, et aurum, vasorumque diversam supellectilem. 19 Bellum vero non fuit usque ad trigesimum quintum
annum regni Asa.
Anno autem trigesimo sexto regni ejus, ascendit Baasa rex Israel in Ju16
dam, et muro circumdabat Rama, ut nullus tute posset egredi et ingredi
de regno Asa. Protulit ergo Asa argentum et aurum de thesauris domus Do2
414
Paralipomenon II
quas ceperat Asa pater ejus. 3 Et fuit Dominus cum Josaphat, quia ambulavit
in viis David patris sui primis : et non speravit in Baalim, 4 sed in Deo patris
sui : et perrexit in prceptis illius, et non juxta peccata Israel. 5 Confirmavitque Dominus regnum in manu ejus, et dedit omnis Juda munera Josaphat :
factque sunt ei infinit diviti, et multa gloria. 6 Cumque sumpsisset cor
ejus audaciam propter vias Domini, etiam excelsa et lucos de Juda abstulit.
7
Tertio autem anno regni sui misit de principibus suis Benhail, et Obdiam,
et Zachariam, et Nathanael, et Micham, ut docerent in civitatibus Juda :
8
et cum eis Levitas Semeiam, et Nathaniam, et Zabadiam, Asael quoque, et
Semiramoth, et Jonathan, Adoniamque et Thobiam, et Thobadoniam Levitas, et cum eis Elisama, et Joran sacerdotes : 9 docebantque populum in Juda, habentes librum legis Domini, et circuibant cunctas urbes Juda, atque
erudiebant populum. 10 Itaque factus est pavor Domini super omnia regna
terrarum qu erant per gyrum Juda, nec audebant bellare contra Josaphat.
11
Sed et Philisthi Josaphat munera deferebant, et vectigal argenti : Arabes
quoque adducebant pecora, arietum septem millia septingenta, et hircorum
totidem. 12 Crevit ergo Josaphat, et magnificatus est usque in sublime : atque
dificavit in Juda domos ad instar turrium, urbesque muratas. 13 Et multa opera paravit in urbibus Juda : viri quoque bellatores et robusti erant in
Jerusalem, 14 quorum iste numerus per domos atque familias singulorum : in
Juda principes exercitus, Ednas dux, et cum eo robustissimi viri trecenta millia. 15 Post hunc Johanan princeps, et cum eo ducenta octoginta millia. 16 Post
istum quoque Amasias filius Zechri, consecratus Domino, et cum eo ducenta
millia virorum fortium. 17 Hunc sequebatur robustus ad prlia Eliada, et cum
eo tenentium arcum et clypeum ducenta millia. 18 Post istum etiam Jozabad,
et cum eo centum octoginta millia expeditorum militum. 19 Hi omnes erant
ad manum regis, exceptis aliis quos posuerat in urbibus muratis in universo
Juda.
Fuit ergo Josaphat dives et inclytus multum, et affinitate conjunctus est
18
Achab.
Descenditque post annos ad eum in Samariam : ad cujus
adventum mactavit Achab arietes et boves plurimos, ipsi, et populo qui ven2
Paralipomenon II
prophetarum quadringentos viros, et dixit ad eos : In Ramoth Galaad ad bellandum ire debemus, an quiescere ? At illi : Ascende, inquiunt, et tradet Deus
in manu regis. 6 Dixitque Josaphat : Numquid non est hic prophetes Domini,
ut ab illo etiam requiramus ? 7 Et ait rex Israel ad Josaphat : Est vir unus
a quo possumus qurere Domini voluntatem : sed ego odi eum, quia non
prophetat mihi bonum, sed malum omni tempore : est autem Michas filius
Jemla. Dixitque Josaphat : Ne loquaris, rex, hoc modo. 8 Vocavit ergo rex
Israel unum de eunuchis, et dixit ei : Voca cito Micham filium Jemla.
9
Porro rex Israel, et Josaphat rex Juda, uterque sedebant in solio suo,
vestiti cultu regio : sedebant autem in area juxta portam Samari, omnesque
prophet vaticinabantur coram eis. 10 Sedecias vero filius Chanaana fecit sibi
cornua ferrea, et ait : Hc dicit Dominus : His ventilabis Syriam, donec conteras eam. 11 Omnesque prophet similiter prophetabant, atque dicebant :
Ascende in Ramoth Galaad, et prosperaberis, et tradet eos Dominus in manu
regis. 12 Nuntius autem qui ierat ad vocandum Micham, ait illi : En verba omnium prophetarum uno ore bona regi annuntiant : quso ergo te ut
et sermo tuus ab eis non dissentiat, loquarisque prospera. 13 Cui respondit
Michas : Vivit Dominus, quia quodcumque dixerit mihi Deus meus, hoc loquar. 14 Venit ergo ad regem. Cui rex ait : Micha, ire debemus in Ramoth
Galaad ad bellandum, an quiescere ? Cui ille respondit : Ascendite : cuncta
enim prospera evenient, et tradentur hostes in manus vestras. 15 Dixitque rex :
Iterum atque iterum te adjuro, ut mihi non loquaris, nisi quod verum est in
nomine Domini. 16 At ille ait : Vidi universum Israel dispersum in montibus,
sicut oves absque pastore : et dixit Dominus : Non habent isti dominos :
revertatur unusquisque in domum suam in pace.
17
Et ait rex Israel ad Josaphat : Nonne dixi tibi quod non prophetaret
iste mihi quidquam boni, sed ea qu mala sunt ? 18 At ille : Idcirco, ait,
audite verbum Domini : vidi Dominum sedentem in solio suo, et omnem
exercitum cli assistentem ei a dextris et a sinistris. 19 Et dixit Dominus :
Quis decipiet Achab regem Israel ut ascendat et corruat in Ramoth Galaad ?
Cumque diceret unus hoc modo, et alter alio, 20 processit spiritus, et stetit
coram Domino, et ait : Ego decipiam eum. Cui Dominus : In quo, inquit,
decipies ? 21 At ille respondit : Egrediar, et ero spiritus mendax in ore omnium
prophetarum ejus. Dixitque Dominus : Decipies, et prvalebis : egredere, et
fac ita. 22 Nunc igitur, ecce Dominus dedit spiritum mendacii in ore omnium
prophetarum tuorum, et Dominus locutus est de te mala. 23 Accessit autem
Sedecias filius Chanaana, et percussit Mich maxillam, et ait : Per quam
viam transivit spiritus Domini a me, ut loqueretur tibi ? 24 Dixitque Michas :
Tu ipse videbis in die illo, quando ingressus fueris cubiculum de cubiculo ut
abscondaris. 25 Prcepit autem rex Israel, dicens : Tollite Micham, et ducite
eum ad Amon principem civitatis, et ad Joas filium Amelech. 26 Et dicetis :
Hc dicit rex : Mittite hunc in carcerem, et date ei panis modicum, et aqu
pauxillum, donec revertar in pace. 27 Dixitque Michas : Si reversus fueris in
pace, non est locutus Dominus in me. Et ait : Audite, omnes populi.
28
Igitur ascenderunt rex Israel et Josaphat rex Juda in Ramoth Galaad.
29
Dixitque rex Israel ad Josaphat : Mutabo habitum, et sic ad pugnam vadam :
tu autem induere vestibus tuis. Mutatoque rex Israel habitu, venit ad bellum. 30 Rex autem Syri prceperat ducibus equitatus sui, dicens : Ne
pugnetis contra minimum aut contra maximum, nisi contra solum regem Israel. 31 Itaque cum vidissent principes equitatus Josaphat, dixerunt : Rex Israel
416
Paralipomenon II
circo iram quidem Domini merebaris : 3 sed bona opera inventa sunt in te, eo
quod abstuleris lucos de terra Juda, et prparaveris cor tuum ut requireres
Dominum Deum patrum tuorum.
4
Habitavit ergo Josaphat in Jerusalem, rursumque egressus est ad populum de Bersabee usque ad montem Ephraim, et revocavit eos ad Dominum
Deum patrum suorum. 5 Constituitque judices terr in cunctis civitatibus
Juda munitis per singula loca, 6 et prcipiens judicibus : Videte, ait, quid faciatis : non enim hominis exercetis judicium, sed Domini : et quodcumque
judicaveritis, in vos redundabit. 7 Sit timor Domini vobiscum, et cum diligentia cuncta facite : non est enim apud Dominum Deum nostrum iniquitas, nec
personarum acceptio, nec cupido munerum. 8 In Jerusalem quoque constituit
Josaphat Levitas, et sacerdotes, et principes familiarum ex Israel, ut judicium
et causam Domini judicarent habitatoribus ejus. 9 Prcepitque eis, dicens :
Sic agetis in timore Domini fideliter et corde perfecto. 10 Omnem causam qu
venerit ad vos fratrum vestrorum, qui habitant in urbibus suis inter cognationem et cognationem, ubicumque qustio est de lege, de mandato, de cremoniis, de justificationibus : ostendite eis, ut non peccent in Dominum, et ne
veniat ira super vos et super fratres vestros : sic ergo agentes non peccabitis.
11
Amarias autem sacerdos et pontifex vester in his qu ad Deum pertinent,
prsidebit : porro Zabadias filius Ismahel, qui est dux in domo Juda, super
ea opera erit qu ad regis officium pertinent : habetisque magistros Levitas
coram vobis. Confortamini, et agite diligenter, et erit Dominus vobiscum in
bonis.
Post hc congregati sunt filii Moab et filii Ammon, et cum eis de Am20
monitis, ad Josaphat, ut pugnarent contra eum. Veneruntque nuntii, et
indicaverunt Josaphat, dicentes : Venit contra te multitudo magna de his locis
2
Paralipomenon II
Paralipomenon II
Saphatiam : omnes hi filii Josaphat regis Juda. 3 Deditque eis pater suus multa munera argenti et auri, et pensitationes, cum civitatibus munitissimis in
Juda : regnum autem tradidit Joram, eo quod esset primogenitus. 4 Surrexit
ergo Joram super regnum patris sui : cumque se confirmasset, occidit omnes
fratres suos gladio, et quosdam de principibus Israel. 5 Triginta duorum annorum erat Joram cum regnare cpisset, et octo annis regnavit in Jerusalem.
6
Ambulavitque in viis regum Israel, sicut egerat domus Achab : filia quippe
Achab erat uxor ejus : et fecit malum in conspectu Domini. 7 Noluit autem
Dominus disperdere domum David propter pactum quod inierat cum eo : et
quia promiserat ut daret ei lucernam, et filiis ejus omni tempore. 8 In diebus illis rebellavit Edom, ne esset subditus Jud, et constituit sibi regem. 9 Cumque
transisset Joram cum principibus suis, et cuncto equitatu qui erat secum, surrexit nocte, et percussit Edom, qui se circumdederat, et omnes duces equitatus
ejus. 10 Attamen rebellavit Edom, ne esset sub ditione Juda usque ad hanc
diem : eo tempore et Lobna recessit ne esset sub manu illius. Dereliquerat
enim Dominum Deum patrum suorum : 11 insuper et excelsa fabricatus est in
urbibus Juda, et fornicari fecit habitatores Jerusalem, et prvaricari Judam.
12
Allat sunt autem ei litter ab Elia propheta, in quibus scriptum erat :
Hc dicit Dominus Deus David patris tui : Quoniam non ambulasti in viis
Josaphat patris tui, et in viis Asa regis Juda, 13 sed incessisti per iter regum
Israel, et fornicari fecisti Judam et habitatores Jerusalem, imitatus fornicationem domus Achab, insuper et fratres tuos, domum patris tui, meliores te,
occidisti : 14 ecce Dominus percutiet te plaga magna cum populo tuo, et filiis,
et uxoribus tuis, universaque substantia tua. 15 Tu autem grotabis pessimo
languore uteri tui, donec egrediantur vitalia tua paulatim per singulos dies.
16
Suscitavit ergo Dominus contra Joram spiritum Philisthinorum, et Arabum
qui confines sunt thiopibus : 17 et ascenderunt in terram Juda, et vastaverunt
eam, diripueruntque cunctam substantiam qu inventa est in domo regis, insuper et filios ejus, et uxores : nec remansit ei filius, nisi Joachaz, qui minimus
natu erat. 18 Et super hc omnia percussit eum Dominus alvi languore insanabili. 19 Cumque diei succederet dies, et temporum spatia volverentur,
duorum annorum expletus est circulus : et sic longa consumptus tabe, ita ut
egereret etiam viscera sua, languore pariter, et vita caruit. Mortuusque est in
infirmitate pessima, et non fecit ei populus secundum morem combustionis
419
Paralipomenon II
exequias, sicut fecerat majoribus ejus. 20 Triginta duorum annorum fuit cum
regnare cpisset, et octo annis regnavit in Jerusalem. Ambulavitque non recte,
et sepelierunt eum in civitate David, verumtamen non in sepulchro regum.
Constituerunt autem habitatores Jerusalem Ochoziam filium ejus mini22
mum regem pro eo : omnes enim majores natu, qui ante eum fuerant,
interfecerant latrones Arabum qui irruerant in castra : regnavitque Ochozias
filius Joram regis Juda. 2 Quadraginta duorum annorum erat Ochozias cum
regnare cpisset, et uno anno regnavit in Jerusalem : et nomen matris ejus
Athalia filia Amri. 3 Sed et ipse ingressus est per vias domus Achab : mater
enim ejus impulit eum ut impie ageret. 4 Fecit igitur malum in conspectu Domini, sicut domus Achab : ipsi enim fuerunt ei consiliarii post mortem patris
sui, in interitum ejus : 5 ambulavitque in consiliis eorum. Et perrexit cum
Joram filio Achab rege Israel in bellum contra Hazael regem Syri in Ramoth
Galaad : vulneraveruntque Syri Joram. 6 Qui reversus est ut curaretur in Jezrahel : multas enim plagas acceperat in supradicto certamine. Igitur Ochozias
filius Joram rex Juda descendit ut inviseret Joram filium Achab in Jezrahel
grotantem. 7 Voluntatis quippe fuit Dei adversus Ochoziam, ut veniret ad
Joram : et cum venisset, et egrederetur cum eo adversum Jehu filium Namsi,
quem unxit Dominus ut deleret domum Achab. 8 Cum ergo everteret Jehu
domum Achab, invenit principes Juda, et filios fratrum Ochozi, qui ministrabant ei, et interfecit illos. 9 Ipsum quoque perquirens Ochoziam, comprehendit latitantem in Samaria : adductumque ad se, occidit : et sepelierunt
eum, eo quod esset filius Josaphat, qui qusierat Dominum in toto corde suo.
Nec erat ultra spes aliqua ut de stirpe quis regnaret Ochozi : 10 siquidem
Athalia mater ejus, videns quod mortuus esset filius suus, surrexit, et interfecit omnem stirpem regiam domus Joram. 11 Porro Josabeth filia regis tulit
Joas filium Ochozi, et furata est eum de medio filiorum regis, cum interficerentur : absconditque eum cum nutrice sua in cubiculo lectulorum : Josabeth
autem, qu absconderat eum, erat filia regis Joram, uxor Jojad pontificis,
soror Ochozi : et idcirco Athalia non interfecit eum. 12 Fuit ergo cum eis in
domo Dei absconditus sex annis, quibus regnavit Athalia super terram.
Anno autem septimo, confortatus Jojada, assumpsit centuriones, Azari23
am videlicet filium Jeroham, et Ismahel filium Johanan, Azariam
quoque filium Obed, et Maasiam filium Adai, et Elisaphat filium Zechri :
et iniit cum eis fdus. 2 Qui circumeuntes Judam, congregaverunt Levitas de cunctis urbibus Juda, et principes familiarum Israel, veneruntque in
Jerusalem. 3 Iniit ergo omnis multitudo pactum in domo Dei cum rege, dixitque ad eos Jojada : Ecce filius regis regnabit, sicut locutus est Dominus super
filios David. 4 Iste est ergo sermo quem facietis : 5 tertia pars vestrum qui veniunt ad sabbatum, sacerdotum, et Levitarum, et janitorum erit in portis : tertia
vero pars ad domum regis : et tertia ad portam qu appellatur Fundamenti :
omne vero reliquum vulgus sit in atriis domus Domini. 6 Nec quispiam alius
ingrediatur domum Domini, nisi sacerdotes, et qui ministrant de Levitis : ipsi
tantummodo ingrediantur, quia sanctificati sunt : et omne reliquum vulgus
observet custodias Domini. 7 Levit autem circumdent regem, habentes singuli arma sua (et siquis alius ingressus fuerit templum, interficiatur), sintque
cum rege et intrante et egrediente.
8
Fecerunt ergo Levit, et universus Juda, juxta omnia qu prceperat Jojada pontifex : et assumpserunt singuli viros qui sub se erant, et veniebant per
420
Paralipomenon II
ordinem sabbati, cum his qui impleverant sabbatum et egressuri erant : siquidem Jojada pontifex non dimiserat abire turmas qu sibi per singulas hebdomadas succedere consueverant. 9 Deditque Jojada sacerdos centurionibus
lanceas, clypeosque et peltas regis David, quas consecraverat in domo Domini.
10
Constituitque omnem populum tenentium pugiones a parte templi dextra,
usque ad partem templi sinistram, coram altari et templo, per circuitum regis. 11 Et eduxerunt filium regis, et imposuerunt ei diadema et testimonium,
dederuntque in manu ejus tenendam legem, et constituerunt eum regem :
unxit quoque illum Jojada pontifex, et filii ejus : imprecatique sunt ei, atque
dixerunt : Vivat rex. 12 Quod cum audisset Athalia, vocem scilicet currentium atque laudantium regem, ingressa est ad populum in templum Domini.
13
Cumque vidisset regem stantem super gradum in introitu, et principes, turmasque circa eum, omnemque populum terr gaudentem, atque clangentem
tubis, et diversi generis organis concinentem, vocemque laudantium, scidit
vestimenta sua, et ait : Insidi, insidi. 14 Egressus autem Jojada pontifex ad
centuriones et principes exercitus, dixit eis : Educite illam extra septa templi, et interficiatur foris gladio. Prcepitque sacerdos ne occideretur in domo
Domini, 15 et imposuerunt cervicibus ejus manus : cumque intrasset portam
equorum domus regis, interfecerunt eam ibi.
16
Pepigit autem Jojada fdus inter se, universumque populum, et regem,
ut esset populus Domini. 17 Itaque ingressus est omnis populus domum
Baal, et destruxerunt eam, et altaria ac simulacra illius confregerunt : Mathan quoque sacerdotem Baal interfecerunt ante aras. 18 Constituit autem Jojada prpositos in domo Domini sub manibus sacerdotum et Levitarum quos distribuit David in domo Domini, ut offerrent holocausta Domino, sicut
scriptum est in lege Moysi, in gaudio et canticis, juxta dispositionem David.
19
Constituit quoque janitores in portis domus Domini, ut non ingrederetur
eam immundus in omni re. 20 Assumpsitque centuriones, et fortissimos viros,
ac principes populi, et omne vulgus terr, et fecerunt descendere regem de
domo Domini, et introire per medium port superioris in domum regis, et
collocaverunt eum in solio regali. 21 Ltatusque est omnis populus terr, et
urbs quievit : porro Athalia interfecta est gladio.
Septem annorum erat Joas cum regnare cpisset, et quadraginta annis
24
regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Sebia de Bersabee. Fecitque
quod bonum est coram Domino cunctis diebus Jojad sacerdotis. Accepit
2
421
Paralipomenon II
422
Paralipomenon II
patres pro filiis, neque filii pro patribus suis, sed unusquisque in suo peccato
morietur. 5 Congregavit igitur Amasias Judam, et constituit eos per familias,
tribunosque et centuriones in universo Juda et Benjamin : et recensuit a viginti
annis supra, invenitque trecenta millia juvenum qui egrederentur ad pugnam,
et tenerent hastam et clypeum : 6 mercede quoque conduxit de Israel centum
millia robustorum, centum talentis argenti. 7 Venit autem homo Dei ad illum,
et ait : O rex, ne egrediatur tecum exercitus Israel : non est enim Dominus
cum Israel, et cunctis filiis Ephraim : 8 quod si putas in robore exercitus bella
consistere, superari te faciet Deus ab hostibus : Dei quippe est et adjuvare, et
in fugam convertere. 9 Dixitque Amasias ad hominem Dei : Quid ergo fiet de
centum talentis, qu dedi militibus Israel ? Et respondit ei homo Dei : Habet
Dominus unde tibi dare possit multo his plura. 10 Separavit itaque Amasias
exercitum qui venerat ad eum ex Ephraim, ut reverteretur in locum suum : at
illi contra Judam vehementer irati, reversi sunt in regionem suam.
11
Porro Amasias confidenter eduxit populum suum, et abiit in vallem Salinarum, percussitque filios Seir decem millia : 12 et alia decem millia virorum
ceperunt filii Juda, et adduxerunt ad prruptum cujusdam petr, prcipitaveruntque eos de summo in prceps : qui universi crepuerunt. 13 At ille
exercitus quem remiserat Amasias ne secum iret ad prlium, diffusus est in
civitatibus Juda, a Samaria usque ad Bethoron, et interfectis tribus millibus,
diripuit prdam magnam. 14 Amasias vero post cdem Idumorum, et allatos deos filiorum Seir, statuit illos in deos sibi, et adorabat eos, et illis adolebat incensum. 15 Quam ob rem iratus Dominus contra Amasiam misit ad illum
prophetam, qui diceret ei : Cur adorasti deos qui non liberaverunt populum
suum de manu tua ? 16 Cumque hc ille loqueretur, respondit ei : Num consiliarius regis es ? quiesce, ne interficiam te. Discedensque propheta : Scio,
inquit, quod cogitaverit Deus occidere te quia fecisti hoc malum, et insuper
non acquievisti consilio meo.
17
Igitur Amasias rex Juda inito pessimo consilio, misit ad Joas filium Joachaz filii Jehu regem Israel, dicens : Veni, videamus nos mutuo. 18 At ille
remisit nuntios, dicens : Carduus qui est in Libano misit ad cedrum Libani,
dicens : Da filiam tuam filio meo uxorem : et ecce besti qu erant in silva
Libani, transierunt, et conculcaverunt carduum. 19 Dixisti : Percussi Edom, et
idcirco erigitur cor tuum in superbiam : sede in domo tua : cur malum adversum te provocas, ut cadas et tu, et Juda tecum ? 20 Noluit audire Amasias,
eo quod Domini esset voluntas ut traderetur in manus hostium propter deos
Edom. 21 Ascendit igitur Joas rex Israel, et mutuos sibi prbuere conspectus :
Amasias autem rex Juda erat in Bethsames Juda : 22 corruitque Juda coram Israel, et fugit in tabernacula sua. 23 Porro Amasiam regem Juda, filium Joas filii
Joachaz, cepit Joas rex Israel in Bethsames, et adduxit in Jerusalem : destruxitque murum ejus a porta Ephraim usque ad portam anguli quadringentis
cubitis. 24 Omne quoque aurum et argentum, et universa vasa qu repererat
in domo Dei, et apud Obededom in thesauris etiam domus regi, necnon et
filios obsidum, reduxit in Samariam. 25 Vixit autem Amasias filius Joas rex
Juda, postquam mortuus est Joas filius Joachaz rex Israel, quindecim annis.
26
Reliqua autem sermonum Amasi priorum et novissimorum scripta sunt
in libro regum Juda et Israel. 27 Qui postquam recessit a Domino, tetenderunt
ei insidias in Jerusalem. Cumque fugisset in Lachis, miserunt, et interfecerunt
eum ibi. 28 Reportantesque super equos, sepelierunt eum cum patribus suis in
civitate David.
423
Paralipomenon II
Omnis autem populus Juda filium ejus Oziam, annorum sedecim, con26
stituit regem pro Amasia patre suo. Ipse dificavit Ailath, et restituit
eam ditioni Juda, postquam dormivit rex cum patribus suis. Sedecim an2
norum erat Ozias cum regnare cpisset, et quinquaginta duobus annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Jechelia de Jerusalem. 4 Fecitque quod
erat rectum in oculis Domini, juxta omnia qu fecerat Amasias pater ejus.
5
Et exquisivit Dominum in diebus Zachari intelligentis et videntis Deum :
cumque requireret Dominum, direxit eum in omnibus. 6 Denique egressus est,
et pugnavit contra Philisthiim, et destruxit murum Geth, et murum Jabni,
murumque Azoti : dificavit quoque oppida in Azoto et in Philisthiim. 7 Et
adjuvit eum Deus contra Philisthiim, et contra Arabes qui habitabant in Gurbaal, et contra Ammonitas. 8 Appendebantque Ammonit munera Ozi : et
divulgatum est nomen ejus usque ad introitum gypti propter crebras victorias. 9 dificavitque Ozias turres in Jerusalem super portam anguli, et super
portam vallis, et reliquas in eodem muri latere, firmavitque eas. 10 Exstruxit
etiam turres in solitudine, et effodit cisternas plurimas, eo quod haberet multa
pecora tam in campestribus quam in eremi vastitate : vineas quoque habuit et
vinitores, in montibus et in Carmelo : erat quippe homo agricultur deditus.
11
Fuit autem exercitus bellatorum ejus, qui procedebant ad prlia sub manu
Jehiel scrib, Maasique doctoris, et sub manu Hanani, qui erat de ducibus
regis. 12 Omnisque numerus principum per familias, virorum fortium duorum
millium sexcentorum. 13 Et sub eis universus exercitus trecentorum et septem
millium quingentorum, qui erant apti ad bella, et pro rege contra adversarios
dimicabant. 14 Prparavit quoque eis Ozias, id est, cuncto exercitui, clypeos,
et hastas, et galeas, et loricas, arcusque et fundas ad jaciendos lapides. 15 Et
fecit in Jerusalem diversi generis machinas, quas in turribus collocavit et in
angulis murorum, ut mitterent sagittas, et saxa grandia : egressumque est
nomen ejus procul, eo quod auxiliaretur ei Dominus, et corroborasset illum.
16
Sed cum roboratus esset, elevatum est cor ejus in interitum suum, et neglexit Dominum Deum suum : ingressusque templum Domini, adolere voluit
incensum super altare thymiamatis. 17 Statimque ingressus post eum Azarias
sacerdos, et cum eo sacerdotes Domini octoginta, viri fortissimi, 18 restiterunt
regi, atque dixerunt : Non est tui officii, Ozia, ut adoleas incensum Domino,
sed sacerdotum, hoc est, filiorum Aaron, qui consecrati sunt ad hujuscemodi
ministerium : egredere de sanctuario, ne contempseris : quia non reputabitur
tibi in gloriam hoc a Domino Deo. 19 Iratusque Ozias, tenens in manu thuribulum ut adoleret incensum, minabatur sacerdotibus. Statimque orta est lepra
in fronte ejus coram sacerdotibus, in domo Domini super altare thymiamatis. 20 Cumque respexisset eum Azarias pontifex, et omnes reliqui sacerdotes,
viderunt lepram in fronte ejus, et festinato expulerunt eum. Sed et ipse perterritus, acceleravit egredi, eo quod sensisset illico plagam Domini. 21 Fuit igitur
Ozias rex leprosus usque ad diem mortis su, et habitavit in domo separata
plenus lepra, ob quam ejectus fuerat de domo Domini. Porro Joatham filius
ejus rexit domum regis, et judicabat populum terr. 22 Reliqua autem sermonum Ozi priorum et novissimorum scripsit Isaias filius Amos propheta.
23
Dormivitque Ozias cum patribus suis, et sepelierunt eum in agro regalium
sepulchrorum, eo quod esset leprosus : regnavitque Joatham filius ejus pro
eo.
424
Paralipomenon II
ter suus, excepto quod non est ingressus templum Domini : et adhuc populus
delinquebat. 3 Ipse dificavit portam domus Domini excelsam, et in muro
Ophel multa construxit. 4 Urbes quoque dificavit in montibus Juda, et in
saltibus castella et turres. 5 Ipse pugnavit contra regem filiorum Ammon, et
vicit eos, dederuntque ei filii Ammon in tempore illo centum talenta argenti, et decem millia coros tritici, ac totidem coros hordei : hc ei prbuerunt
filii Ammon in anno secundo et tertio. 6 Corroboratusque est Joatham, eo
quod direxisset vias suas coram Domino Deo suo. 7 Reliqua autem sermonum Joatham, et omnes pugn ejus et opera, scripta sunt in libro regum Israel
et Juda. 8 Viginti quinque annorum erat cum regnare cpisset, et sedecim
annis regnavit in Jerusalem. 9 Dormivitque Joatham cum patribus suis, et
sepelierunt eum in civitate David : et regnavit Achaz filius ejus pro eo.
Viginti annorum erat Achaz cum regnare cpisset, et sedecim annis reg28
navit in Jerusalem. Non fecit rectum in conspectu Domini sicut David
pater ejus, sed ambulavit in viis regum Israel, insuper et statuas fudit Baal2
im.
Ipse est qui adolevit incensum in valle Benennom, et lustravit filios
suos in igne juxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israel. 4 Sacrificabat quoque, et thymiama succendebat in excelsis, et in
collibus, et sub omni ligno frondoso. 5 Tradiditque eum Dominus Deus ejus
in manu regis Syri, qui percussit eum, magnamque prdam cepit de ejus
imperio, et adduxit in Damascum : manibus quoque regis Israel traditus est,
et percussus plaga grandi. 6 Occiditque Phacee filius Romeli, de Juda centum viginti millia in die uno, omnes viros bellatores : eo quod reliquissent
Dominum Deum patrum suorum. 7 Eodem tempore occidit Zechri, vir potens
ex Ephraim, Maasiam filium regis, et Ezricam ducem domus ejus, Elcanam
quoque secundum a rege. 8 Ceperuntque filii Israel de fratribus suis ducenta
millia mulierum, puerorum, et puellarum, et infinitam prdam : pertuleruntque eam in Samariam. 9 Ea tempestate erat ibi propheta Domini, nomine
Oded : qui egressus obviam exercitui venienti in Samariam, dixit eis : Ecce
iratus Dominus Deus patrum vestrorum contra Juda, tradidit eos in manibus
vestris, et occidistis eos atrociter, ita ut ad clum pertingeret vestra crudelitas.
10
Insuper filios Juda et Jerusalem vultis vobis subjicere in servos et ancillas : quod nequaquam facto opus est : peccastis enim super hoc Domino Deo
vestro. 11 Sed audite consilium meum, et reducite captivos quos adduxistis
de fratribus vestris, quia magnus furor Domini imminet vobis. 12 Steterunt
itaque viri de principibus filiorum Ephraim, Azarias filius Johanan, Barachias
filius Mosollamoth, Ezechias filius Sellum, et Amasa filius Adali, contra eos
qui veniebant de prlio, 13 et dixerunt eis : Non introducetis huc captivos,
ne peccemus Domino. Quare vultis adjicere super peccata nostra, et vetera
cumulare delicta ? grande quippe peccatum est, et ira furoris Domini imminet super Israel. 14 Dimiseruntque viri bellatores prdam, et universa qu
ceperant, coram principibus, et omni multitudine. 15 Steteruntque viri quos
supra memoravimus, et apprehendentes captivos, omnesque qui nudi erant,
vestierunt de spoliis : cumque vestissent eos, et calceassent, et refecissent cibo
ac potu, unxissentque propter laborem, et adhibuissent eis curam : quicumque
ambulare non poterant, et erant imbecillo corpore, imposuerunt eos jumentis,
425
Paralipomenon II
omnia qu fecerat David pater ejus. 3 Ipse, anno et mense primo regni
sui, aperuit valvas domus Domini, et instauravit eas. 4 Adduxitque sacerdotes atque Levitas, et congregavit eos in plateam orientalem. 5 Dixitque ad
eos : Audite me, Levit, et sanctificamini : mundate domum Domini Dei
patrum vestrorum, et auferte omnem immunditiam de sanctuario. 6 Peccaverunt patres nostri, et fecerunt malum in conspectu Domini Dei nostri, derelinquentes eum : averterunt facies suas a tabernaculo Domini, et prbuerunt
dorsum. 7 Clauserunt ostia qu erant in porticu, et extinxerunt lucernas, incensumque non adoleverunt, et holocausta non obtulerunt in sanctuario Deo
Israel. 8 Concitatus est itaque furor Domini super Judam et Jerusalem, tradiditque eos in commotionem, et in interitum, et in sibilum, sicut ipsi cernitis
oculis vestris. 9 En corruerunt patres nostri gladiis : filii nostri, et fili nostr,
et conjuges captiv duct sunt propter hoc scelus. 10 Nunc ergo placet mihi ut ineamus fdus cum Domino Deo Israel, et avertet a nobis furorem ir
su. 11 Filii mei, nolite negligere : vos elegit Dominus ut stetis coram eo, et
ministretis illi, colatisque eum, et cremetis ei incensum.
12
Surrexerunt ergo Levit : Mahath filius Amasai, et Joel filius Azari de
filiis Caath : porro de filiis Merari, Cis filius Abdi, et Azarias filius Jalaleel. De
filiis autem Gersom, Joah filius Zemma, et Eden filius Joah. 13 At vero de filiis
Elisaphan, Samri, et Jahiel. De filiis quoque Asaph, Zacharias, et Mathanias :
14
necnon de filiis Heman, Jahiel, et Semei : sed et de filiis Idithun, Semeias, et
Oziel. 15 Congregaveruntque fratres suos, et sanctificati sunt, et ingressi sunt
426
Paralipomenon II
juxta mandatum regis et imperium Domini, ut expiarent domum Dei. 16 Sacerdotes quoque ingressi templum Domini ut sanctificarent illud, extulerunt
omnem immunditiam quam intro repererant in vestibulo domus Domini :
quam tulerunt Levit, et asportaverunt ad torrentem Cedron foras. 17 Cperunt autem prima die mensis primi mundare, et in die octavo ejusdem mensis
ingressi sunt porticum templi Domini, expiaveruntque templum diebus octo,
et in die sextadecima mensis ejusdem, quod cperant, impleverunt. 18 Ingressi quoque sunt ad Ezechiam regem, et dixerunt ei : Sanctificavimus omnem
domum Domini, et altare holocausti, vasaque ejus, necnon et mensam propositionis cum omnibus vasis suis, 19 cunctamque templi supellectilem, quam
polluerat rex Achaz in regno suo, postquam prvaricatus est : et ecce exposita
sunt omnia coram altare Domini.
20
Consurgensque diluculo Ezechias rex, adunavit omnes principes civitatis, et ascendit in domum Domini : 21 obtuleruntque simul tauros septem,
et arietes septem, agnos septem, et hircos septem pro peccato, pro regno, pro
sanctuario, pro Juda : dixitque sacerdotibus filiis Aaron, ut offerrent super
altare Domini. 22 Mactaverunt igitur tauros, et susceperunt sanguinem sacerdotes, et fuderunt illum super altare : mactaverunt etiam arietes, et illorum
sanguinem super altare fuderunt, immolaveruntque agnos, et fuderunt super
altare sanguinem. 23 Applicuerunt hircos pro peccato coram rege, et universa multitudine, imposueruntque manus suas super eos : 24 et immolaverunt
illos sacerdotes, et asperserunt sanguinem eorum coram altare pro piaculo
universi Israelis : pro omni quippe Israel prceperat rex ut holocaustum
fieret, et pro peccato. 25 Constituit quoque Levitas in domo Domini cum
cymbalis, et psalteriis, et citharis secundum dispositionem David regis, et
Gad videntis, et Nathan prophet : siquidem Domini prceptum fuit per
manum prophetarum ejus. 26 Steteruntque Levit tenentes organa David, et
sacerdotes tubas. 27 Et jussit Ezechias ut offerrent holocausta super altare :
cumque offerrentur holocausta, cperunt laudes canere Domino, et clangere
tubis, atque in diversis organis qu David rex Israel prparaverat, concrepare. 28 Omni autem turba adorante, cantores, et ii qui tenebant tubas, erant
in officio suo donec compleretur holocaustum. 29 Cumque finita esset oblatio, incurvatus est rex, et omnes qui erant cum eo, et adoraverunt. 30 Prcepitque Ezechias et principes Levitis, ut laudarent Dominum sermonibus
David, et Asaph videntis : qui laudaverunt eum magna ltitia, et incurvato
genu adoraverunt.
31
Ezechias autem etiam hc addidit : Implestis manus vestras Domino :
accedite, et offerte victimas et laudes in domo Domini. Obtulit ergo universa multitudo hostias, et laudes, et holocausta, mente devota. 32 Porro numerus holocaustorum qu obtulit multitudo, hic fuit : tauros septuaginta,
arietes centum, agnos ducentos. 33 Sanctificaveruntque Domino boves sexcentos, et oves tria millia. 34 Sacerdotes vero pauci erant, nec poterant sufficere ut pelles holocaustorum detraherent : unde et Levit fratres eorum
adjuverunt eos, donec impleretur opus, et sanctificarentur antistites : Levit
quippe faciliori ritu sanctificantur quam sacerdotes. 35 Fuerunt ergo holocausta plurima, adipes pacificorum, et libamina holocaustorum : et completus est
cultus domus Domini. 36 Ltatusque est Ezechias et omnis populus, eo quod
ministerium Domini esset expletum : de repente quippe hoc fieri placuerat.
427
Paralipomenon II
Paralipomenon II
429
Paralipomenon II
dini tam uxoribus quam liberis eorum utriusque sexus, fideliter cibi de his
qu sanctificata fuerant, prbebantur. 19 Sed et filiorum Aaron per agros, et
suburbana urbium singularum, dispositi erant viri, qui partes distribuerent
universo sexui masculino de sacerdotibus et Levitis. 20 Fecit ergo Ezechias
universa qu diximus in omni Juda : operatusque est bonum et rectum, et
verum coram Domino Deo suo, 21 in universa cultura ministerii domus Domini, juxta legem et cremonias, volens requirere Deum suum in toto corde
suo : fecitque, et prosperatus est.
Post qu et hujuscemodi veritatem, venit Sennacherib rex Assyriorum,
32
et ingressus Judam, obsedit civitates munitas, volens eas capere. Quod
cum vidisset Ezechias, venisse scilicet Sennacherib, et totum belli impetum
2
430
Paralipomenon II
19
Israel : 3 et conversus instauravit excelsa qu demolitus fuerat Ezechias pater ejus : construxitque aras Baalim, et fecit lucos, et adoravit omnem militiam
cli, et coluit eam. 4 dificavit quoque altaria in domo Domini, de qua dixerat
Dominus : In Jerusalem erit nomen meum in ternum. 5 dificavit autem ea
cuncto exercitui cli in duobus atriis domus Domini. 6 Transireque fecit filios
suos per ignem in valle Benennom : observabat somnia, sectabatur auguria,
maleficis artibus inserviebat, habebat secum magos et incantatores, multaque
mala operatus est coram Domino ut irritaret eum. 7 Sculptile quoque et conflatile signum posuit in domo Dei, de qua locutus est Deus ad David, et ad
Salomonem filium ejus, dicens : In domo hac, et in Jerusalem quam elegi de
cunctis tribubus Israel, ponam nomen meum in sempiternum. 8 Et moveri
non faciam pedem Israel de terra quam tradidi patribus eorum : ita dumtaxat si custodierint facere qu prcepi eis, cunctamque legem, et cremonias
atque judicia, per manum Moysi. 9 Igitur Manasses seduxit Judam, et habi-
431
Paralipomenon II
neque ad sinistram. 3 Octavo autem anno regni sui, cum adhuc esset puer,
cpit qurere Deum patris sui David : et duodecimo anno postquam regnare
cperat, mundavit Judam et Jerusalem ab excelsis, et lucis, simulacrisque
et sculptilibus. 4 Destruxeruntque coram eo aras Baalim, et simulacra qu
superposita fuerant, demoliti sunt : lucos etiam et sculptilia succidit atque
comminuit, et super tumulos eorum qui eis immolare consueverant, fragmenta dispersit. 5 Ossa prterea sacerdotum combussit in altaribus idolorum,
mundavitque Judam et Jerusalem. 6 Sed et in urbibus Manasse, et Ephraim,
et Simeon, usque Nephthali, cuncta subvertit. 7 Cumque altaria dissipasset,
et lucos et sculptilia contrivisset in frustra, cunctaque delubra demolitus esset
de universa terra Israel, reversus est in Jerusalem. 8 Igitur anno octavodecimo
regni sui, mundata jam terra et templo Domini, misit Saphan filium Eseli,
et Maasiam principem civitatis, et Joha filium Joachaz a commentariis, ut instaurarent domum Domini Dei sui. 9 Qui venerunt ad Helciam sacerdotem
432
Paralipomenon II
magnum : acceptamque ab eo pecuniam qu illata fuerat in domum Domini, et quam congregaverant Levit, et janitores de Manasse, et Ephraim,
et universis reliquiis Israel, ab omni quoque Juda, et Benjamin, et habitatoribus Jerusalem, 10 tradiderunt in manibus eorum qui prerant operariis
in domo Domini, ut instaurarent templum, et infirma quque sarcirent. 11 At
illi dederunt eam artificibus et cmentariis, ut emerent lapides de lapicidinis,
et ligna ad commissuras dificii, et ad contignationem domorum quas destruxerant reges Juda. 12 Qui fideliter cuncta faciebant. Erant autem prpositi
operantium Jahath et Abdias de filiis Merari, Zacharias et Mosollam de filiis
Caath, qui urgebant opus : omnes Levit scientes organis canere. 13 Super eos
vero qui ad diversos usus onera portabant, erant scrib, et magistri de Levitis,
janitores.
14
Cumque efferrent pecuniam qu illata fuerat in templum Domini, reperit Helcias sacerdos librum legis Domini per manum Moysi. 15 Et ait ad Saphan
scribam : Librum legis inveni in domo Domini : et tradidit ei. 16 At ille intulit volumen ad regem, et nuntiavit ei, dicens : Omnia qu dedisti in manu
servorum tuorum, ecce complentur. 17 Argentum quod repertum est in domo
Domini, conflaverunt, datumque est prfectis artificum, et diversa opera fabricantium. 18 Prterea tradidit mihi Helcias sacerdos hunc librum. Quem cum
rege prsente recitasset, 19 audissetque ille verba legis, scidit vestimenta sua :
20
et prcepit Helci, et Ahicam filio Saphan, et Abdon filio Micha, Saphan
quoque scrib, et Asa servo regis, dicens : 21 Ite, et orate Dominum pro
me, et pro reliquiis Israel et Juda, super universis sermonibus libri istius, qui
repertus est : magnus enim furor Domini stillavit super nos, eo quod non custodierint patres nostri verba Domini ut facerent omnia qu scripta sunt in isto
volumine. 22 Abiit ergo Helcias, et hi qui simul a rege missi fuerant, ad Oldam
prophetidem, uxorem Sellum filii Thecuath filii Hasra custodis vestium, qu
habitabat in Jerusalem in Secunda : et locuti sunt ei verba qu supra narravimus. 23 At illa respondit eis : Hc dicit Dominus Deus Israel : Dicite viro
qui misit vos ad me : 24 Hc dicit Dominus : Ecce ego inducam mala super
locum istum et super habitatores ejus, cunctaque maledicta qu scripta sunt
in libro hoc, quem legerunt coram rege Juda. 25 Quia dereliquerunt me, et sacrificaverunt diis alienis, ut me ad iracundiam provocarent in cunctis operibus
manuum suarum, idcirco stillabit furor meus super locum istum, et non extinguetur. 26 Ad regem autem Juda, qui misit vos pro Domino deprecando, sic
loquimini : Hc dicit Dominus Deus Israel : Quoniam audisti verba voluminis, 27 atque emollitum est cor tuum, et humiliatus es in conspectu Dei super
his qu dicta sunt contra locum hunc et habitatores Jerusalem, reveritusque
faciem meam scidisti vestimenta tua, et flevisti coram me : ego quoque exaudivi te, dicit Dominus. 28 Jam enim colligam te ad patres tuos, et infereris in
sepulchrum tuum in pace : nec videbunt oculi tui omne malum quod ego inducturus sum super locum istum, et super habitatores ejus. Retulerunt itaque
regi cuncta qu dixerat.
29
At ille convocatis universis majoribus natu Juda et Jerusalem, 30 ascendit
in domum Domini, unaque omnes viri Juda et habitatores Jerusalem, sacerdotes et Levit, et cunctus populus a minimo usque ad maximum. Quibus
audientibus in domo Domini, legit rex omnia verba voluminis : 31 et stans
in tribunali suo, percussit fdus coram Domino ut ambularet post eum, et
custodiret prcepta, et testimonia, et justificationes ejus in toto corde suo, et
in tota anima sua, faceretque qu scripta sunt in volumine illo, quod legerat.
433
Paralipomenon II
32
Adjuravit quoque super hoc omnes qui reperti fuerant in Jerusalem et Benjamin : et fecerunt habitatores Jerusalem juxta pactum Domini Dei patrum
suorum. 33 Abstulit ergo Josias cunctas abominationes de universis regionibus
filiorum Israel : et fecit omnes qui residui erant in Israel, servire Domino Deo
suo. Cunctis diebus ejus non recesserunt a Domino Deo patrum suorum.
Fecit autem Josias in Jerusalem Phase Domino, quod immolatum est
35
quartadecima die mensis primi : et constituit sacerdotes in officiis suis, hortatusque est eos ut ministrarent in domo Domini : Levitis quoque, ad
2
434
Paralipomenon II
Josias. 21 At ille, missis ad eum nuntiis, ait : Quid mihi et tibi est, rex Juda ?
non adversum te hodie venio, sed contra aliam pugno domum, ad quam me
Deus festinato ire prcepit : desine adversum Deum facere, qui mecum est,
ne interficiat te. 22 Noluit Josias reverti, sed prparavit contra eum bellum,
nec acquievit sermonibus Nechao ex ore Dei : verum perrexit ut dimicaret in
campo Mageddo. 23 Ibique vulneratus a sagittariis, dixit pueris suis : Educite
me de prlio, quia oppido vulneratus sum. 24 Qui transtulerunt eum de curru
in alterum currum, qui sequebatur eum more regio, et asportaverunt eum in
Jerusalem : mortuusque est, et sepultus in mausoleo patrum suorum, et universus Juda et Jerusalem luxerunt eum. 25 Jeremias maxime : cujus omnes cantores atque cantatrices, usque in prsentem diem, lamentationes super Josiam
replicant, et quasi lex obtinuit in Israel : Ecce scriptum fertur in lamentationibus. 26 Reliqua autem sermonum Josi, et misericordiarum ejus, qu lege
prcepta sunt Domini, 27 opera quoque illius prima et novissima, scripta sunt
in libro regum Juda et Israel.
Tulit ergo populus terr Joachaz filium Josi, et constituit regem pro
36
patre suo in Jerusalem. Viginti trium annorum erat Joachaz cum regnare cpisset, et tribus mensibus regnavit in Jerusalem. Amovit autem eum
2
rex gypti cum venisset in Jerusalem, et condemnavit terram centum talentis argenti, et talento auri. 4 Constituitque pro eo regem Eliakim fratrem ejus
super Judam et Jerusalem, et vertit nomen ejus Joakim : ipsum vero Joachaz
tulit secum, et abduxit in gyptum.
5
Viginti quinque annorum erat Joakim cum regnare cpisset, et undecim
annis regnavit in Jerusalem : fecitque malum coram Domino Deo suo. 6 Contra hunc ascendit Nabuchodonosor rex Chaldorum, et vinctum catenis duxit
in Babylonem. 7 Ad quam et vasa Domini transtulit, et posuit ea in templo
suo. 8 Reliqua autem verborum Joakim, et abominationum ejus quas operatus est, et qu inventa sunt in eo, continentur in libro regum Juda et Israel.
Regnavit autem Joachin filius ejus pro eo.
9
Octo annorum erat Joachin cum regnare cpisset, et tribus mensibus
ac decem diebus regnavit in Jerusalem : fecitque malum in conspectu Domini. 10 Cumque anni circulus volveretur, misit Nabuchodonosor rex, qui
adduxerunt eum in Babylonem, asportatis simul pretiosissimis vasis domus
Domini. Regem vero constituit Sedeciam patruum ejus super Judam et
Jerusalem.
11
Viginti et unius anni erat Sedecias cum regnare cpisset, et undecim
annis regnavit in Jerusalem : 12 fecitque malum in oculis Domini Dei sui, nec
erubuit faciem Jeremi prophet, loquentis ad se ex ore Domini. 13 A rege
quoque Nabuchodonosor recessit, qui adjuraverat eum per Deum : et induravit cervicem suam et cor ut non reverteretur ad Dominum Deum Israel. 14 Sed
et universi principes sacerdotum et populus prvaricati sunt inique juxta universas abominationes gentium, et polluerunt domum Domini quam sanctificaverat sibi in Jerusalem. 15 Mittebat autem Dominus Deus patrum suorum
ad illos per manum nuntiorum suorum de nocte consurgens, et quotidie commonens : eo quod parceret populo et habitaculo suo. 16 At illi subsannabant
nuntios Dei, et parvipendebant sermones ejus, illudebantque prophetis, donec
ascenderet furor Domini in populum ejus, et esset nulla curatio. 17 Adduxit enim super eos regem Chaldorum, et interfecit juvenes eorum gladio in domo
sanctuarii sui : non est misertus adolescentis, et virginis, et senis, nec decrepi-
435
Paralipomenon II
436
Liber Esdr
In anno primo Cyri regis Persarum, ut compleretur verbum Domini ex ore
1vocem
Jeremi, suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum : et traduxit
in omni regno suo, etiam per scripturam, dicens : Hc dicit Cyrus
2
rex Persarum : Omnia regna terr dedit mihi Dominus Deus cli, et ipse prcepit mihi ut dificarem ei domum in Jerusalem, qu est in Juda. 3 Quis
est in vobis de universo populo ejus ? Sit Deus illius cum ipso. Ascendat in
Jerusalem, qu est in Juda, et dificet domum Domini Dei Israel : ipse est
Deus qui est in Jerusalem. 4 Et omnes reliqui in cunctis locis ubicumque habitant, adjuvent eum viri de loco suo argento et auro, et substantia, et pecoribus,
excepto quod voluntarie offerunt templo Dei, quod est in Jerusalem.
5
Et surrexerunt principes patrum de Juda et Benjamin, et sacerdotes, et
Levit, et omnis cujus Deus suscitavit spiritum, ut ascenderent ad dificandum templum Domini, quod erat in Jerusalem. 6 Universique qui erant in circuitu, adjuverunt manus eorum in vasis argenteis et aureis, in substantia et jumentis, in supellectili, exceptis his qu sponte obtulerant. 7 Rex quoque Cyrus
protulit vasa templi Domini, qu tulerat Nabuchodonosor de Jerusalem, et
posuerat ea in templo dei sui. 8 Protulit autem ea Cyrus rex Persarum per
manum Mithridatis filii Gazabar, et annumeravit ea Sassabasar principi Juda. 9 Et hic est numerus eorum : phial aure triginta, phial argente
mille, cultri viginti novem, scyphi aurei triginta, 10 scyphi argentei secundi
quadringenti decem, vasa alia mille. 11 Omnia vasa aurea et argentea quinque
millia quadringenta : universa tulit Sassabasar cum his qui ascendebant de
transmigratione Babylonis in Jerusalem.
Hi sunt autem provinci filii, qui ascenderunt de captivitate, quam
2in Jerusalem
transtulerat Nabuchodonosor rex Babylonis in Babylonem, et reversi sunt
et Judam, unusquisque in civitatem suam. Qui venerunt cum
2
Zorobabel, Josue, Nehemia, Saraia, Rahelaia, Mardochai, Belsan, Mesphar, Beguai, Rehum, Baana. Numerus virorum populi Israel : 3 filii Pharos duo millia
centum septuaginta duo. 4 Filii Sephatia, trecenti septuaginta duo. 5 Filii Area,
septingenti septuaginta quinque. 6 Filii Phahath Moab, filiorum Josue : Joab,
duo millia octingenti duodecim. 7 Filii lam, mille ducenti quinquaginta
quatuor. 8 Filii Zethua, nongenti quadraginta quinque. 9 Filii Zachai, septingenti sexaginta. 10 Filii Bani, sexcenti quadraginta duo. 11 Filii Bebai, sexcenti viginti tres. 12 Filii Azgad, mille ducenti viginti duo. 13 Filii Adonicam,
sexcenti sexaginta sex. 14 Filii Beguai, duo millia quinquaginta sex. 15 Filii
Adin, quadringenti quinquaginta quatuor. 16 Filii Ather, qui erant ex Ezechia,
nonaginta octo. 17 Filii Besai, trecenti viginti tres. 18 Filii Jora, centum duodecim. 19 Filii Hasum, ducenti viginti tres. 20 Filii Gebbar, nonaginta quinque.
21
Filii Bethlehem, centum viginti tres. 22 Viri Netupha, quinquaginta sex.
23
Viri Anathoth, centum viginti octo. 24 Filii Azmaveth, quadraginta duo.
25
Filii Cariathiarim, Cephira et Beroth, septingenti quadraginta tres. 26 Filii
Rama et Gabaa, sexcenti viginti unus. 27 Viri Machmas, centum viginti duo.
28
Viri Bethel et Hai, ducenti viginti tres. 29 Filii Nebo, quinquaginta duo.
30
Filii Megbis, centum quinquaginta sex. 31 Filii lam alterius, mille ducenti quinquaginta quatuor. 32 Filii Harim, trecenti viginti. 33 Filii Lod Hadid, et
Ono, septingenti viginti quinque. 34 Filii Jericho, trecenti quadraginta quinque.
35
Filii Senaa, tria millia sexcenti triginta.
Esdr
36
Sacerdotes : filii Jadaia in domo Josue, nongenti septuaginta tres. 37 Filii
Emmer, mille quinquaginta duo. 38 Filii Pheshur, mille ducenti quadraginta
septem. 39 Filii Harim, mille decem et septem. 40 Levit : filii Josue et Cedmihel filiorum Odovi, septuaginta quatuor. 41 Cantores : filii Asaph, centum
viginti octo. 42 Filii janitorum : filii Sellum, filii Ater, filii Telmon, filii Accub,
filii Hatitha, filii Sobai : universi centum triginta novem.
43
Nathini : filii Siha, filii Hasupha, filii Tabbaoth, 44 filii Ceros, filii Siaa,
filii Phadon, 45 filii Lebana, filii Hagaba, filii Accub, 46 filii Hagab, filii Semlai,
filii Hanan, 47 filii Gaddel, filii Gaher, filii Raaia, 48 filii Rasin, filii Necoda, filii
Gazam, 49 filii Aza, filii Phasea, filii Besee, 50 filii Asena, filii Munim, filii Nephusim, 51 filii Bacbuc, filii Hacupha, filii Harhur, 52 filii Besluth, filii Mahida,
filii Harsa, 53 filii Bercos, filii Sisara, filii Thema, 54 filii Nasia, filii Hatipha,
55
filii servorum Salomonis, filii Sotai, filii Sophereth, filii Pharuda, 56 filii Jala,
filii Dercon, filii Geddel, 57 filii Saphatia, filii Hatil, filii Phochereth, qui erant de Asebaim, filii Ami : 58 omnes Nathini, et filii servorum Salomonis,
trecenti nonaginta duo.
59
Et hi qui ascenderunt de Thelmala, Thelharsa, Cherub, et Adon, et Emer :
et non potuerunt indicare domum patrum suorum et semen suum, utrum ex
Israel essent. 60 Filii Dalaia, filii Tobia, filii Necoda, sexcenti quinquaginta duo.
61
Et de filiis sacerdotum : filii Hobia, filii Accos, filii Berzellai, qui accepit
de filiabus Berzellai Galaaditis, uxorem, et vocatus est nomine eorum : 62 hi
qusierunt scripturam genealogi su, et non invenerunt, et ejecti sunt de
sacerdotio. 63 Et dixit Athersatha eis ut non comederent de Sancto sanctorum,
donec surgeret sacerdos doctus atque perfectus.
64
Omnis multitudo quasi unus, quadraginta duo millia trecenti sexaginta : 65 exceptis servis eorum, et ancillis, qui erant septem millia trecenti triginta septem : et in ipsis cantores atque cantatrices ducenti. 66 Equi eorum
septingenti triginta sex, muli eorum, ducenti quadraginta quinque, 67 cameli
eorum, quadringenti triginta quinque, asini eorum, sex millia septingenti viginti. 68 Et de principibus patrum, cum ingrederentur templum Domini, quod
est in Jerusalem, sponte obtulerunt in domum Dei ad exstruendam eam in
loco suo. 69 Secundum vires suas dederunt impensas operis, auri solidos sexaginta millia et mille, argenti mnas quinque millia, et vestes sacerdotales centum. 70 Habitaverunt ergo sacerdotes, et Levit, et de populo, et cantores, et
janitores, et Nathini, in urbibus suis, universusque Israel in civitatibus suis.
fratres ejus, et dificaverunt altare Dei Israel ut offerrent in eo holocautomata, sicut scriptum est in lege Moysi viri Dei. 3 Collocaverunt autem altare
Dei super bases suas, deterrentibus eos per circuitum populis terrarum : et
obtulerunt super illud holocaustum Domino mane et vespere. 4 Feceruntque
solemnitatem tabernaculorum, sicut scriptum est, et holocaustum diebus singulis per ordinem secundum prceptum opus diei in die suo. 5 Et post hc
holocaustum juge, tam in calendis quam in universis solemnitatibus Domini qu erant consecrat, et in omnibus in quibus ultro offerebatur munus
Domino. 6 A primo die mensis septimi cperunt offerre holocaustum Domino : porro templum Dei nondum fundatum erat. 7 Dederunt autem pecunias
latomis et cmentariis : cibum quoque, et potum, et oleum Sidoniis Tyriisque,
438
Esdr
439
Esdr
regi, 15 ut recenseas in libris historiarum patrum tuorum, et invenies scriptum in commentariis : et scies quoniam urbs illa, urbs rebellis est, et nocens
regibus et provinciis, et bella concitantur in ea ex diebus antiquis : quam ob
rem et civitas ipsa destructa est. 16 Nuntiamus nos regi, quoniam si civitas
illa dificata fuerit, et muri ipsius instaurati, possessionem trans fluvium non
habebis.
17
Verbum misit rex ad Reum Beelteem, et Samsai scribam, et ad reliquos, qui erant in consilio eorum habitatores Samari, et ceteris trans fluvium,
salutem dicens et pacem. 18 Accusatio, quam misistis ad nos, manifeste lecta est coram me, 19 et a me prceptum est : et recensuerunt, inveneruntque
quoniam civitas illa a diebus antiquis adversum reges rebellat, et seditiones, et
prlia concitantur in ea : 20 nam et reges fortissimi fuerunt in Jerusalem, qui et
dominati sunt omni regioni qu trans fluvium est : tributum quoque et vectigal, et reditus accipiebant. 21 Nunc ergo audite sententiam : prohibeatis viros
illos, ut urbs illa non dificetur donec si forte a me jussum fuerit. 22 Videte ne
negligenter hoc impleatis, et paulatim crescat malum contra reges.
23
Itaque exemplum edicti Artaxerxis regis lectum est coram Reum Beelteem, et Samsai scriba, et consiliariis eorum : et abierunt festini in Jerusalem
ad Judos, et prohibuerunt eos in brachio et robore. 24 Tunc intermissum est
opus domus Domini in Jerusalem, et non fiebat usque ad annum secundum
regni Darii regis Persarum.
Prophetaverunt autem Aggus propheta, et Zacharias filius Addo,
5Israeprophetantes
ad Judos qui erant in Juda et Jerusalem, in nomine Dei
l. Tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathiel, et Josue filius Josedec, et
2
cperunt dificare templum Dei in Jerusalem, et cum eis prophet Dei adjuvantes eos. 3 In ipso autem tempore venit ad eos Thathanai, qui erat dux trans
flumen, et Stharbuzanai, et consiliarii eorum : sicque dixerunt eis : Quis dedit vobis consilium ut domum hanc dificaretis, et muros ejus instauraretis ?
4
Ad quod respondimus eis, qu essent nomina hominum auctorum dificationis illius. 5 Oculus autem Dei eorum factus est super senes Judorum, et
non potuerunt inhibere eos. Placuitque ut res ad Darium referretur, et tunc
satisfacerent adversus accusationem illam.
6
Exemplar epistol, quam misit Thathanai dux regionis trans flumen, et
Stharbuzanai, et consiliatores ejus Arphasachi, qui erant trans flumen, ad
Darium regem. 7 Sermo, quem miserant ei, sic scriptus erat : Dario regi pax
omnis. 8 Notum sit regi, isse nos ad Judam provinciam, ad domum Dei magni, qu dificatur lapide impolito, et ligna ponuntur in parietibus : opusque
illud diligenter exstruitur, et crescit in manibus eorum. 9 Interrogavimus ergo senes illos, et ita diximus eis : Quis dedit vobis potestatem ut domum
hanc dificaretis, et muros hos instauraretis ? 10 Sed et nomina eorum qusivimus ab eis, ut nuntiaremus tibi : scripsimusque nomina eorum virorum,
qui sunt principes in eis. 11 Hujuscemodi autem sermonem responderunt nobis dicentes : Nos sumus servi Dei cli et terr, et dificamus templum,
quod erat exstructum ante hos annos multos, quodque rex Israel magnus dificaverat, et exstruxerat. 12 Postquam autem ad iracundiam provocaverunt
patres nostri Deum cli, tradidit eos in manus Nabuchodonosor regis Babylonis Chaldi, domum quoque hanc destruxit, et populum ejus transtulit in
Babylonem. 13 Anno autem primo Cyri regis Babylonis, Cyrus rex proposuit
edictum ut domus Dei hc dificaretur. 14 Nam et vasa templi Dei aurea et
440
Esdr
ius : 3 Anno primo Cyri regis, Cyrus rex decrevit ut domus Dei dificaretur,
qu est in Jerusalem, in loco ubi immolent hostias, et ut ponant fundamenta
supportantia altitudinem cubitorum sexaginta, et latitudinem cubitorum sexaginta, 4 ordines de lapidibus impolitis tres, et sic ordines de lignis novis :
sumptus autem de domo regis dabuntur. 5 Sed et vasa templi Dei aurea et
argentea, qu Nabuchodonosor tulerat de templo Jerusalem, et attulerat ea
in Babylonem, reddantur, et referantur in templum in Jerusalem in locum suum, qu et posita sunt in templo Dei. 6 Nunc ergo Thathanai dux regionis,
qu est trans flumen, Stharbuzanai, et consiliarii vestri Apharsachi, qui estis
trans flumen, procul recedite ab illis, 7 et dimittite fieri templum Dei illud a
duce Judorum, et a senioribus eorum, ut domum Dei illam dificent in loco
suo. 8 Sed et a me prceptum est quid oporteat fieri a presbyteris Judorum illis ut dificetur domus Dei, scilicet ut de arca regis, id est, de tributis
qu dantur de regione trans flumen, studiose sumptus dentur viris illis, ne
impediatur opus. 9 Quod si necesse fuerit, et vitulos, et agnos, et hdos in
holocaustum Deo cli, frumentum, sal, vinum, et oleum, secundum ritum
sacerdotum, qui sunt in Jerusalem, detur eis per singulos dies, ne sit in aliquo
querimonia. 10 Et offerant oblationes Deo cli, orentque pro vita regis, et filiorum ejus. 11 A me ergo positum est decretum : ut omnis homo qui hanc
mutaverit jussionem, tollatur lignum de domum ipsius, et erigatur, et configatur in eo, domus autem ejus publicetur. 12 Deus autem, qui habitare fecit
nomen suum ibi, dissipet omnia regna, et populum qui extenderit manum
suam ut repugnet, et dissipet domum Dei illam, qu est in Jerusalem. Ego
Darius statui decretum, quod studiose impleri volo.
13
Igitur Thathanai dux regionis trans flumen, et Stharbuzanai, et consiliarii ejus, secundum quod prceperat Darius rex, sic diligenter executi sunt.
14
Seniores autem Judorum dificabant, et prosperabantur juxta prophetiam
Aggi prophet, et Zachari filii Addo : et dificaverunt et construxerunt,
jubente Deo Israel, et jubente Cyro, et Dario, et Artaxerxe regibus Persarum :
15
et compleverunt domum Dei istam, usque ad diem tertium mensis Adar,
qui est annus sextus regni Darii regis. 16 Fecerunt autem filii Israel sacerdotes et Levit, et reliqui filiorum transmigrationis, dedicationem domus Dei
in gaudio. 17 Et obtulerunt in dedicationem domus Dei, vitulos centum, arietes ducentos, agnos quadringentos, hircos caprarum pro peccato totius Israel
duodecim, juxta numerum tribuum Israel. 18 Et statuerunt sacerdotes in or-
441
Esdr
dinibus suis, et Levitas in vicibus suis, super opera Dei in Jerusalem, sicut
scriptum est in libro Moysi.
19
Fecerunt autem filii Israel transmigrationis Pascha, quartadecima die
mensis primi. 20 Purificati enim fuerant sacerdotes et Levit quasi unus :
omnes mundi ad immolandum Pascha universis filiis transmigrationis, et
fratribus suis sacerdotibus, et sibi. 21 Et comederunt filii Israel, qui reversi
fuerant de transmigratione, et omnes qui se separaverant a coinquinatione
gentium terr ad eos, ut qurerent Dominum Deum Israel. 22 Et fecerunt
solemnitatem azymorum septem diebus in ltitia, quoniam ltificaverat eos
Dominus, et converterat cor regis Assur ad eos, ut adjuvaret manus eorum in
opere domus Domini Dei Israel.
hc autem verba in regno Artaxerxis regis Persarum, Esdras filius
7filiiPost
Sarai, filii Azari, filii Helci, filii Sellum, filii Sadoc, filii Achitob,
Amari, filii Azari, filii Maraioth, filii Zarahi, filii Ozi, filii Bocci,
2
filii Abisue, filii Phinees, filii Eleazar, filii Aaron sacerdotis ab initio. 6 Ipse
Esdras ascendit de Babylone, et ipse scriba velox in lege Moysi, quam Dominus Deus dedit Israel : et dedit ei rex secundum manum Domini Dei ejus
super eum, omnem petitionem ejus. 7 Et ascenderunt de filiis Israel, et de
filiis sacerdotum, et de filiis Levitarum, et de cantoribus, et de janitoribus, et
de Nathinis, in Jerusalem, anno septimo Artaxerxis regis. 8 Et venerunt in
Jerusalem mense quinto, ipse est annus septimus regis. 9 Quia in primo die
mensis primi cpit ascendere de Babylone, et in primo die mensis quinti venit
in Jerusalem, juxta manum Dei sui bonam super se. 10 Esdras enim paravit cor
suum, ut investigaret legem Domini, et faceret et doceret in Israel prceptum
et judicium.
11
Hoc est autem exemplar epistol edicti, quod dedit rex Artaxerxes Esdr sacerdoti, scrib erudito in sermonibus et prceptis Domini, et cremoniis ejus in Israel. 12 Artaxerxes rex regum Esdr sacerdoti scrib legis
Dei cli doctissimo, salutem. 13 A me decretum est, ut cuicumque placuerit
in regno meo de populo Israel, et de sacerdotibus ejus, et de Levitis, ire in
Jerusalem, tecum vadat. 14 A facie enim regis, et septem consiliatorum ejus,
missus es, ut visites Judam et Jerusalem in lege Dei tui, qu est in manu
tua : 15 et ut feras argentum et aurum quod rex, et consiliatores ejus, sponte
obtulerunt Deo Israel, cujus in Jerusalem tabernaculum est. 16 Et omne argentum et aurum quodcumque inveneris in universa provincia Babylonis, et
populus offerre voluerit, et de sacerdotibus qu sponte obtulerint domui Dei
sui, qu est in Jerusalem, 17 libere accipe, et studiose eme de hac pecunia vitulos, arietes, agnos, et sacrificia, et libamina eorum, et offer ea super altare
templi Dei vestri, quod est in Jerusalem. 18 Sed et si quid tibi et fratribus tuis
placuerit de reliquo argento et auro ut faciatis, juxta voluntatem Dei vestri
facite. 19 Vasa quoque, qu dantur tibi in ministerium domus Dei tui, trade in
conspectu Dei in Jerusalem. 20 Sed et cetera, quibus opus fuerit in domum Dei
tui, quantumcumque necesse est ut expendas, dabitur de thesauro, et de fisco
regis, 21 et a me. Ego Artaxerxes rex, statui atque decrevi omnibus custodibus
arc public, qui sunt trans flumen, ut quodcumque petierit a vobis Esdras
sacerdos, scriba legis Dei cli, absque mora detis, 22 usque ad argenti talenta
centum, et usque ad frumenti coros centum, et usque ad vini batos centum,
et usque ad batos olei centum, sal vero absque mensura. 23 Omne quod ad
ritum Dei cli pertinet, tribuatur diligenter in domo Dei cli : ne forte iras-
442
Esdr
catur contra regnum regis, et filiorum ejus. 24 Vobis quoque notum facimus de
universis sacerdotibus, et Levitis, et cantoribus, et janitoribus, Nathinis, et
ministris domus Dei hujus, ut vectigal, et tributum, et annonas non habeatis
potestatem imponendi super eos. 25 Tu autem Esdra, secundum sapientiam
Dei tui, qu est in manu tua, constitue judices et prsides, ut judicent omni
populo qui est trans flumen, his videlicet qui noverunt legem Dei tui : sed et
imperitos docete libere. 26 Et omnis qui non fecerit legem Dei tui, et legem
regis, diligenter, judicium erit de eo sive in mortem, sive in exilium, sive in
condemnationem substanti ejus, vel certe in carcerem.
27
Benedictus Dominus Deus patrum nostrorum, qui dedit hoc in corde
regis ut glorificaret domum Domini qu est in Jerusalem, 28 et in me inclinavit
misericordiam suam coram rege et consiliatoribus ejus, et universis principibus regis potentibus : et ego confortatus manu Domini Dei mei, qu erat in
me, congregavi de Israel principes qui ascenderent mecum.
sunt ergo principes familiarum, et genealogia eorum, qui ascenderunt
8De Hifiliis
mecum in regno Artaxerxis regis de Babylone. De filiis Phinees, Gersom.
Ithamar, Daniel. De filiis David, Hattus. De filiis Secheni, filiis
2
443
Esdr
444
Esdr
mum Dei nostri, et exstrueret solitudines ejus, et daret nobis sepem in Juda et
Jerusalem.
10
Et nunc quid dicemus, Deus noster, post hc ? Quia dereliquimus mandata tua, 11 qu prcepisti in manu servorum tuorum prophetarum, dicens :
Terra, ad quam vos ingredimini ut possideatis eam, terra immunda est juxta
immunditiam populorum, ceterarumque terrarum, abominationibus eorum
qui repleverunt eam ab ore usque ad os in coinquinatione sua. 12 Nunc ergo
filias vestras ne detis filiis eorum, et filias eorum ne accipiatis filiis vestris, et
non quratis pacem eorum et prosperitatem eorum usque in ternum : ut
confortemini, et comedatis qu bona sunt terr, et hredes habeatis filios vestros usque in sculum. 13 Et post omnia qu venerunt super nos in operibus
nostris pessimis, et in delicto nostro magno, quia tu, Deus noster, liberasti nos
de iniquitate nostra, et dedisti nobis salutem sicut est hodie, 14 ut non converteremur, et irrita faceremus mandata tua, neque matrimonia jungeremus cum
populis abominationum istarum. Numquid iratus es nobis usque ad consummationem, ne dimitteres nobis reliquias ad salutem ? 15 Domine Deus Israel,
justus es tu : quoniam derelicti sumus, qui salvaremur sicut die hac. Ecce
coram te sumus in delicto nostro : non enim stari potest coram te super hoc.
Sic ergo orante Esdra, et implorante eo et flente, et jacente ante tem10
plum Dei, collectus est ad eum de Israel ctus grandis nimis virorum
et mulierum et puerorum, et flevit populus fletu multo. Et respondit Seche2
nias filius Jehiel de filiis lam, et dixit Esdr : Nos prvaricati sumus in
Deum nostrum, et duximus uxores alienigenas de populis terr : et nunc, si
est pnitentia in Israel super hoc, 3 percutiamus fdus cum Domino Deo nostro, ut projiciamus universas uxores, et eos qui de his nati sunt, juxta voluntatem Domini, et eorum qui timent prceptum Domini Dei nostri : secundum
legem fiat. 4 Surge, tuum est decernere, nosque erimus tecum : confortare, et
fac. 5 Surrexit ergo Esdras, et adjuravit principes sacerdotum et Levitarum,
et omnem Israel, ut facerent secundum verbum hoc : et juraverunt. 6 Et surrexit Esdras ante domum Dei, et abiit ad cubiculum Johanan filii Eliasib, et
ingressus est illuc : panem non comedit, et aquam non bibit : lugebat enim transgressionem eorum, qui venerant de captivitate. 7 Et missa est vox
in Juda et in Jerusalem omnibus filiis transmigrationis, ut congregarentur in
Jerusalem : 8 et omnis qui non venerit in tribus diebus juxta consilium principum et seniorum, auferetur universa substantia ejus, et ipse abjicietur de
ctu transmigrationis. 9 Convenerunt igitur omnes viri Juda et Benjamin in
Jerusalem tribus diebus : ipse est mensis nonus, vigesimo die mensis : et sedit
omnis populus in platea domus Dei, trementes pro peccato, et pluviis.
10
Et surrexit Esdras sacerdos, et dixit ad eos : Vos transgressi estis, et
duxistis uxores alienigenas, ut adderetis super delictum Israel. 11 Et nunc
date confessionem Domino Deo patrum vestrorum, et facite placitum ejus, et
separamini a populis terr, et ab uxoribus alienigenis. 12 Et respondit universa multitudo, dixitque voce magna : Juxta verbum tuum ad nos, sic fiat.
13
Verumtamen quia populus multus est, et tempus pluvi, et non sustinemus stare foris, et opus non est diei unius vel duorum (vehementer quippe
peccavimus in sermone isto), 14 constituantur principes in universa multitudine : et omnes in civitatibus nostris qui duxerunt uxores alienigenas veniant
in temporibus statutis, et cum his seniores per civitatem et civitatem, et judices ejus, donec avertatur ira Dei nostri a nobis super peccato hoc. 15 Igitur
445
Esdr
Jonathan filius Azahel, et Jaasia filius Thecue, steterunt super hoc, et Messollam et Sebethai Levites adjuverunt eos : 16 feceruntque sic filii transmigrationis. Et abierunt Esdras sacerdos, et viri principes familiarum, in domos
patrum suorum, et omnes per nomina sua, et sederunt in die primo mensis
decimi ut qurerent rem. 17 Et consummati sunt omnes viri, qui duxerant
uxores alienigenas, usque ad diem primam mensis primi.
18
Et inventi sunt de filiis sacerdotum qui duxerant uxores alienigenas. De
filiis Josue filii Josedec, et fratres ejus, Maasia, et Eliezer, et Jarib, et Godolia.
19
Et dederunt manus suas ut ejicerent uxores suas, et pro delicto suo arietem
de ovibus offerrent. 20 Et de filiis Emmer, Hanani, et Zebedia. 21 Et de filiis
Harim, Maasia, et Elia, et Semeia, et Jehiel, et Ozias. 22 Et de filiis Pheshur,
Elioenai, Maasia, Ismael, Nathanael, Jozabed, et Elasa. 23 Et de filiis Levitarum, Jozabed, et Semei, et Celaia, ipse est Calita, Phataia, Juda, et Eliezer.
24
Et de cantoribus, Eliasib. Et de janitoribus, Sellum, et Telem, et Uri. 25 Et
ex Israel, de filiis Pharos, Remeia, et Jesia, et Melchia, et Miamin, et Eliezer,
et Melchia, et Banea. 26 Et de filiis lam, Mathania, Zacharias, et Jehiel, et
Abdi, et Jerimoth, et Elia. 27 Et de filiis Zethua, Elioenai, Eliasib, Mathania,
et Jerimuth, et Zabad, et Aziza. 28 Et de filiis Bebai, Johanan, Hanania, Zabbai, Athalai. 29 Et de filiis Bani, Mosollam, et Melluch, et Adaia, Jasub, et
Saal, et Ramoth. 30 Et de filiis Phahath Moab, Edna, et Chalal, Banaias, et
Maasias, Mathanias, Beseleel, Bennui, et Manasse. 31 Et de filiis Herem, Eliezer, Josue, Melchias, Semeias, Simeon, 32 Benjamin, Maloch, Samarias. 33 Et
de filiis Hasom, Mathanai, Mathatha, Zabad, Eliphelet, Jermai, Manasse, Semei. 34 De filiis Bani, Maadi, Amram, et Vel, 35 Baneas, et Badaias, Cheliau,
36
Vania, Marimuth, et Eliasib, 37 Mathanias, Mathanai, et Jasi, 38 et Bani, et
Bennui, Semei, 39 et Salmias, et Nathan, et Adaias, 40 et Mechnedebai, Sisai,
Sarai, 41 Ezrel, et Selemiau, Semeria, 42 Sellum, Amaria, Joseph. 43 De filiis
Nebo, Jehiel, Mathathias, Zabad, Zabina, Jeddu, et Joel, et Banaia. 44 Omnes
hi acceperant uxores alienigenas, et fuerunt ex eis mulieres, qu pepererant
filios.
446
Liber Nehemi
Nehemi filii Helchi. Et factum est in mense Casleu, anno vigesi1ipseVerba
mo, et ego eram in Susis castro. Et venit Hanani, unus de fratribus meis,
et viri ex Juda : et interrogavi eos de Judis qui remanserant, et super2
cum te grotum non videam ? non est hoc frustra, sed malum nescio quod in
corde tuo est. Et timui valde, ac nimis : 3 et dixi regi : Rex, in ternum vive :
quare non mreat vultus meus, quia civitas domus sepulchrorum patris mei
deserta est, et port ejus combust sunt igni ? 4 Et ait mihi rex : Pro qua re
postulas ? Et oravi Deum cli, 5 et dixi ad regem : Si videtur regi bonum,
et si placet servus tuus ante faciem tuam, ut mittas me in Judam ad civitatem sepulchri patris mei, et dificabo eam. 6 Dixitque mihi rex, et regina
qu sedebat juxta eum : Usque ad quod tempus erit iter tuum, et quando
reverteris ? Et placuit ante vultum regis, et misit me : et constitui ei tempus.
7
Et dixi regi : Si regi videtur bonum, epistolas det mihi ad duces regionis trans flumen, ut traducant me, donec veniam in Judam : 8 et epistolam
ad Asaph custodem saltus regis, ut det mihi ligna, ut tegere possim portas
turris domus, et muros civitatis, et domum quam ingressus fuero. Et dedit
mihi rex juxta manum Dei mei bonam mecum. 9 Et veni ad duces regionis
trans flumen, dedique eis epistolas regis. Miserat autem rex mecum principes
militum, et equites. 10 Et audierunt Sanaballat Horonites, et Tobias servus
Ammanites : et contristati sunt afflictione magna, quod venisset homo qui
qureret prosperitatem filiorum Israel.
11
Et veni Jerusalem, et eram ibi tribus diebus. 12 Et surrexi nocte ego, et
viri pauci mecum, et non indicavi cuiquam quid Deus dedisset in corde meo
ut facerem in Jerusalem : et jumentum non erat mecum, nisi animal cui sede-
Nehemi
bam. 13 Et egressus sum per portam vallis nocte, et ante fontem draconis, et
ad portam stercoris, et considerabam murum Jerusalem dissipatum, et portas ejus consumptas igni. 14 Et transivi ad portam fontis, et ad aquductum
regis, et non erat locus jumento cui sedebam ut transiret. 15 Et ascendi per
torrentem nocte, et considerabam murum, et reversus veni ad portam vallis,
et redii. 16 Magistratus autem nesciebant quo abiissem, aut quid ego facerem :
sed et Judis, et sacerdotibus, et optimatibus, et magistratibus, et reliquis qui
faciebant opus, usque ad id loci nihil indicaveram. 17 Et dixi eis : Vos nostis
afflictionem in qua sumus : quia Jerusalem deserta est, et port ejus consumpt sunt igni : venite, et dificemus muros Jerusalem, et non simus ultra
opprobrium. 18 Et indicavi eis manum Dei mei, quod esset bona mecum, et
verba regis qu locutus esset mihi, et aio : Surgamus, et dificemus. Et confortat sunt manus eorum in bono. 19 Audierunt autem Sanaballat Horonites,
et Tobias servus Ammanites, et Gosem Arabs, et subsannaverunt nos, et despexerunt, dixeruntque : Qu est hc res quam facitis ? numquid contra
regem vos rebellatis ? 20 Et reddidi eis sermonem, dixique ad eos : Deus cli
ipse nos juvat, et nos servi ejus sumus : surgamus et dificemus : vobis autem
non est pars, et justitia, et memoria in Jerusalem.
surrexit Eliasib sacerdos magnus, et fratres ejus sacerdotes, et difi3ejus,Etcaverunt
portam gregis : ipsi sanctificaverunt eam, et statuerunt valvas
et usque ad turrim centum cubitorum sanctificaverunt eam, usque ad
turrim Hananeel. 2 Et juxta eum dificaverunt viri Jericho : et juxta eum
dificavit Zachur filius Amri.
3
Portam autem piscium dificaverunt filii Asnaa : ipsi texerunt eam, et
statuerunt valvas ejus, et seras, et vectes. Et juxta eos dificavit Marimuth
filius Uri, filii Accus. 4 Et juxta eum dificavit Mosollam filius Barachi,
filii Mesezebel : et juxta eos dificavit Sadoc filius Baana. 5 Et juxta eos
dificaverunt Thecueni : optimates autem eorum non supposuerunt colla sua
in opere Domini sui.
6
Et portam veterem dificaverunt Jojada filius Phasea, et Mosollam filius Besodia : ipsi texerunt eam, et statuerunt valvas ejus, et seras, et vectes.
7
Et juxta eos dificaverunt Meltias Gabaonites, et Jadon Meronathites, viri de
Gabaon et Maspha, pro duce qui erat in regione trans flumen. 8 Et juxta eum
dificavit Eziel filius Araia aurifex : et juxta eum dificavit Ananias filius
pigmentarii : et dimiserunt Jerusalem usque ad murum plate latioris. 9 Et
juxta eum dificavit Raphaia filius Hur, princeps vici Jerusalem. 10 Et juxta eum dificavit Jedaia filius Haromaph contra domum suam : et juxta eum
dificavit Hattus filius Haseboni. 11 Mediam partem vici dificavit Melchias
filius Herem, et Hasub filius Phahath Moab, et turrim furnorum. 12 Et juxta
eum dificavit Sellum filius Alohes, princeps medi partis vici Jerusalem,
ipse et fili ejus. 13 Et portam vallis dificavit Hanun, et habitatores Zanoe :
ipsi dificaverunt eam, et statuerunt valvas ejus, et seras, et vectes, et mille
cubitos in muro usque ad portam sterquilinii. 14 Et portam sterquilinii dificavit Melchias filius Rechab, princeps vici Bethacharam : ipse dificavit eam,
et statuit valvas ejus, et seras, et vectes. 15 Et portam fontis dificavit Sellum
filius Cholhoza, princeps pagi Maspha : ipse dificavit eam, et texit, et statuit
valvas ejus, et seras, et vectes, et muros piscin Siloe in hortum regis, et usque
ad gradus qui descendunt de civitate David.
16
Post eum dificavit Nehemias filius Azboc, princeps dimidi partis vici
448
Nehemi
449
Nehemi
est autem venientibus Judis qui habitabant juxta eos, et dicentibus nobis per
decem vices, ex omnibus locis quibus venerant ad nos, 13 statui in loco post
murum per circuitum populum in ordinem cum gladiis suis, et lanceis, et arcubus. 14 Et perspexi atque surrexi : et aio ad optimates et magistratus, et
ad reliquam partem vulgi : Nolite timere a facie eorum : Domini magni et
terribilis mementote, et pugnate pro fratribus vestris, filiis vestris, et filiabus
vestris, et uxoribus vestris, et domibus vestris. 15 Factum est autem, cum audissent inimici nostri nuntiatum esse nobis, dissipavit Deus consilium eorum.
Et reversi sumus omnes ad muros, unusquisque ad opus suum. 16 Et factum
est a die illa, media pars juvenum eorum faciebat opus, et media parata erat
ad bellum : et lance, et scuta, et arcus, et loric, et principes post eos in
omni domo Juda. 17 dificantium in muro, et portantium onera, et imponentium : una manu sua faciebat opus, et altera tenebat gladium : 18 dificentium
enim unusquisque gladio erat accinctus renes. Et dificabant, et clangebant
buccina juxta me. 19 Et dixi ad optimates, et ad magistratus, et ad reliquam
partem vulgi : Opus grande est et latum, et nos separati sumus in muro procul
alter ab altero : 20 in loco quocumque audieritis clangorem tub, illuc concurrite ad nos : Deus noster pugnabit pro nobis. 21 Et nos ipsi faciamus opus,
et media pars nostrum teneat lanceas ab ascensu auror donec egrediantur
astra. 22 In tempore quoque illo dixi populo : Unusquisque cum puero suo
maneat in medio Jerusalem, et sint nobis vices per noctem et diem ad operandum. 23 Ego autem et fratres mei, et pueri mei, et custodes, qui erant post
me, non deponebamus vestimenta nostra : unusquisque tantum nudabatur
ad baptismum.
factus est clamor populi et uxorum ejus magnus adversus fratres suos
5nimisEtJudos.
Et erant qui dicerent : Filii nostri et fili nostr mult sunt
: accipiamus pro pretio eorum frumentum, et comedamus, et vivamus.
2
Et erant qui dicerent : Agros nostros, et vineas, et domus nostras opponamus, et accipiamus frumentum in fame. 4 Et alii dicebant : Mutuo sumamus
pecunias in tributa regis, demusque agros nostros et vineas : 5 et nunc sicut
carnes fratrum nostrorum, sic carnes nostr sunt : et sicut filii eorum, ita et
filii nostri : ecce nos subjugamus filios nostros et filias nostras in servitutem,
et de filiabus nostris sunt famul, nec habemus unde possint redimi : et agros
nostros et vineas nostras alii possident. 6 Et iratus sum nimis cum audissem
clamorem eorum secundum verba hc : 7 cogitavitque cor meum mecum, et
increpavi optimates et magistratus, et dixi eis : Usurasne singuli a fratribus
vestris exigitis ? Et congregavi adversum eos concionem magnam, 8 et dixi
eis : Nos, ut scitis, redemimus fratres nostros Judos, qui venditi fuerant gentibus secundum possibilitatem nostram : et vos igitur vendetis fratres vestros,
et redimemus eos ? Et siluerunt, nec invenerunt quid responderent. 9 Dixique ad eos : Non est bona res quam facitis : quare non in timore Dei nostri
ambulastis, ne exprobretur nobis a gentibus inimicis nostris ? 10 Et ego, et
fratres mei, et pueri mei commodavimus plurimis pecuniam et frumentum.
Non repetamus in commune istud : s alienum concedamus quod debetur
nobis. 11 Reddite eis hodie agros suos, et vineas suas, et oliveta sua, et domos suas : quin potius et centesimum pecuni, frumenti, vini et olei, quam
exigere soletis ab eis, date pro illis. 12 Et dixerunt : Reddemus, et ab eis nihil
quremus : sicque faciemus ut loqueris. Et vocavi sacerdotes, et adjuravi eos
ut facerent juxta quod dixeram. 13 Insuper excussi sinum meum, et dixi : Sic
450
Nehemi
excutiat Deus omnem virum qui non compleverit verbum istud, de domo sua,
et de laboribus suis : sic excutiatur, et vacuus fiat. Et dixit universa multitudo :
Amen : et laudaverunt Deum. Fecit ergo populus sicut erat dictum.
14
A die autem illa, qua prceperat rex mihi ut essem dux in terra Juda,
ab anno vigesimo usque ad annum trigesimum secundum Artaxerxis regis
per annos duodecim, ego et fratres mei annonas qu ducibus debebantur
non comedimus. 15 Duces autem primi, qui fuerant ante me, gravaverunt
populum, et acceperunt ab eis in pane, et vino, et pecunia, quotidie siclos
quadraginta : sed et ministri eorum depresserunt populum. Ego autem non
feci ita propter timorem Dei : 16 quin potius in opere muri dificavi, et agrum
non emi, et omnes pueri mei congregati ad opus erant. 17 Judi quoque et
magistratus centum quinquaginta viri, et qui veniebant ad nos de gentibus
qu in circuitu nostro sunt, in mensa mea erant. 18 Parabatur autem mihi
per dies singulos bos unus, arietes sex electi, exceptis volatilibus, et inter dies
decem vina diversa, et alia multa tribuebam : insuper et annonas ducatus mei
non qusivi : valde enim attenuatus erat populus. 19 Memento mei, Deus
meus, in bonum, secundum omnia qu feci populo huic.
Factum est autem, cum audisset Sanaballat, et Tobias, et Gossem Arabs,
6residua
et ceteri inimici nostri, quod dificassem ego murum, et non esset in ipso
interruptio (usque ad tempus autem illud valvas non posueram in
portis), 2 miserunt Sanaballat et Gossem ad me, dicentes : Veni, et percutiamus
fdus pariter in viculis in campo Ono. Ipsi autem cogitabant ut facerent
mihi malum. 3 Misi ergo ad eos nuntios, dicens : Opus grande ego facio,
et non possum descendere, ne forte negligatur cum venero, et descendero
ad vos. 4 Miserunt autem ad me secundum verbum hoc per quatuor vices :
et respondi eis juxta sermonem priorem. 5 Et misit ad me Sanaballat juxta
verbum prius quinta vice puerum suum, et epistolam habebat in manu sua
scriptam hoc modo : 6 In gentibus auditum est, et Gossem dixit, quod tu et
Judi cogitetis rebellare, et propterea difices murum, et levare te velis super
eos regem : propter quam causam 7 et prophetas posueris, qui prdicent de
te in Jerusalem, dicentes : Rex in Juda est. Auditurus est rex verba hc :
idcirco nunc veni, ut ineamus consilium pariter. 8 Et misi ad eos, dicens :
Non est factum secundum verba hc, qu tu loqueris : de corde enim tuo
tu componis hc. 9 Omnes enim hi terrebant nos, cogitantes quod cessarent
manus nostr ab opere, et quiesceremus : quam ob causam magis confortavi
manus meas.
10
Et ingressus sum domum Semai filii Dalai filii Metabeel secreto. Qui
ait : Tractemus nobiscum in domo Dei in medio templi, et claudamus portas
dis : quia venturi sunt ut interficiant te, et nocte venturi sunt ad occidendum
te. 11 Et dixi : Num quisquam similis mei fugit ? et quis ut ego ingredietur
templum, et vivet ? non ingrediar. 12 Et intellexi quod Deus non misisset eum,
sed quasi vaticinans locutus esset ad me, et Tobias et Sanaballat conduxissent
eum. 13 Acceperat enim pretium, ut territus facerem, et peccarem, et haberent malum quod exprobrarent mihi. 14 Memento mei, Domine, pro Tobia et
Sanaballat, juxta opera eorum talia : sed et Noadi prophet, et ceterorum
prophetarum, qui terrebant me.
15
Completus est autem murus vigesimo quinto die mensis Elul, quinquaginta duobus diebus. 16 Factum est ergo cum audissent omnes inimici nostri,
ut timerent univers gentes qu erant in circuitu nostro, et conciderent in-
451
Nehemi
tra semetipsos, et scirent quod a Deo factum esset opus hoc. 17 Sed et in
diebus illis mult optimatum Judorum epistol mittebantur ad Tobiam, et
a Tobia veniebant ad eos. 18 Multi enim erant in Juda habentes juramentum
ejus, quia gener erat Secheni filii Area, et Johanan filius ejus acceperat filiam
Mosollam filii Barachi : 19 sed et laudabant eum coram me, et verba mea
nuntiabant ei : et Tobias mittebat epistolas ut terreret me.
Postquam autem dificatus est murus, et posui valvas, et recensui jan7principi
itores, et cantores, et Levitas, prcepi Hanani fratri meo, et Hanani
domus de Jerusalem (ipse enim quasi vir verax et timens Deum
2
plus ceteris videbatur), 3 et dixi eis : Non aperiantur port Jerusalem usque
ad calorem solis. Cumque adhuc assisterent, claus port sunt, et oppilat : et posui custodes de habitatoribus Jerusalem, singulos per vices suas,
et unumquemque contra domum suam. 4 Civitas autem erat lata nimis et
grandis, et populus parvus in medio ejus, et non erant domus dificat.
5
Deus autem dedit in corde meo, et congregavi optimates, et magistratus,
et vulgus, ut recenserem eos : et inveni librum census eorum qui ascenderant primum, et inventum est scriptum in eo. 6 Isti filii provinci, qui ascenderunt de captivitate migrantium, quos transtulerat Nabuchodonosor rex
Babylonis, et reversi sunt in Jerusalem et in Judam, unusquisque in civitatem
suam. 7 Qui venerunt cum Zorobabel, Josue, Nehemias, Azarias, Raamias,
Nahamani, Mardochus, Belsam, Mespharath, Begoai, Nahum, Baana.
Numerus virorum populi Israel : 8 filii Pharos, duo millia centum septuaginta duo : 9 filii Saphatia, trecenti septuaginta duo : 10 filii Area, sexcenti
quinquaginta duo : 11 filii Phahathmoab filiorum Josue et Joab, duo millia
octingenti decem et octo : 12 filii lam, mille ducenti quinquaginta quatuor :
13
filii Zethua, octingenti quadraginta quinque : 14 filii Zachai, septingenti sexaginta : 15 filii Bannui, sexcenti quadraginta octo : 16 filii Bebai, sexcenti viginti
octo : 17 filii Azgad, duo millia trecenti viginti duo : 18 filii Adonicam, sexcenti sexaginta septem : 19 filii Beguai, duo millia sexaginta septem : 20 filii
Adin, sexcenti quinquaginta quinque : 21 filii Ater, filii Hezeci, nonaginta octo : 22 filii Hasem, trecenti viginti octo : 23 filii Besai, trecenti viginti quatuor :
24
filii Hareph, centum duodecim : 25 filii Gabaon, nonaginta quinque : 26 filii
Bethlehem et Netupha, centum octoginta octo. 27 Viri Anathoth, centum viginti octo. 28 Viri Bethazmoth, quadraginta duo. 29 Viri Cariathiarim, Cephira,
et Beroth, septingenti quadraginta tres. 30 Viri Rama et Geba, sexcenti viginti
unus. 31 Viri Machmas, centum viginti duo. 32 Viri Bethel et Hai, centum viginti tres. 33 Viri Nebo alterius, quinquaginta duo. 34 Viri lam alterius, mille
ducenti quinquaginta quatuor. 35 Filii Harem, trecenti viginti. 36 Filii Jericho,
trecenti quadraginta quinque. 37 Filii Lod Hadid et Ono, septingenti viginti
unus. 38 Filii Senaa, tria millia nongenti triginta. 39 Sacerdotes : filii Idaia in domo Josue, nongenti septuaginta tres. 40 Filii Emmer, mille quinquaginta duo.
41
Filii Phashur, mille ducenti quadraginta septem. 42 Filii Arem, mille decem
et septem. Levit : 43 filii Josue et Cedmihel filiorum 44 Odui, septuaginta
quatuor. Cantores : 45 filii Asaph, centum quadraginta octo. 46 Janitores : filii
Sellum, filii Ater, filii Telmon, filii Accub, filii Hatita, filii Sobai : centum triginta octo. 47 Nathini : filii Soha, filii Hasupha, filii Tebbaoth, 48 filii Ceros,
filii Siaa, filii Phadon, filii Lebana, filii Hagaba, filii Selmai, 49 filii Hanan, filii
Geddel, filii Gaher, 50 filii Raaia, filii Rasin, filii Necoda, 51 filii Gezem, filii
Aza, filii Phasea, 52 filii Besai, filii Munim, filii Nephussim, 53 filii Bacbuc, filii
452
Nehemi
Hacupha, filii Harhur, 54 filii Besloth, filii Mahida, filii Harsa, 55 filii Bercos,
filii Sisara, filii Thema, 56 filii Nasia, filii Hatipha, 57 filii servorum Salomonis,
filii Sothai, filii Sophereth, filii Pharida, 58 filii Jahala, filii Darcon, filii Jeddel, 59 filii Saphatia, filii Hatil, filii Phochereth, qui erat ortus ex Sabaim filio
Amon. 60 Omnes Nathini, et filii servorum Salomonis, trecenti nonaginta
duo. 61 Hi sunt autem qui ascenderunt de Thelmela, Thelharsa, Cherub, Addon, et Emmer : et non potuerunt indicare domum patrum suorum, et semen
suum, utrum ex Israel essent, 62 filii Dalaia, filii Tobia, filii Necoda, sexcenti
quadraginta duo. 63 Et de sacerdotibus, filii Habia, filii Accos, filii Berzellai, qui accepit de filiabus Berzellai Galaaditis uxorem, et vocatus est nomine
eorum. 64 Hi qusierunt scripturam suam in censu, et non invenerunt : et
ejecti sunt de sacerdotio. 65 Dixitque Athersatha eis ut non manducarent de
Sanctis sanctorum, donec staret sacerdos doctus et eruditus. 66 Omnis multitudo quasi vir unus quadraginta duo millia trecenti sexaginta, 67 absque
servis et ancillis eorum, qui erant septem millia trecenti triginta septem, et
inter eos cantores et cantatrices, ducenti quadraginta quinque. 68 Equi eorum,
septingenti triginta sex : muli eorum, ducenti quadraginta quinque : 69 cameli
eorum, quadringenti triginta quinque : asini, sex millia septingenti viginti.
70
Nonnulli autem de principibus familiarum dederunt in opus. Athersatha
dedit in thesaurum auri drachmas mille, phialas quinquaginta, tunicas sacerdotales quingentas triginta. 71 Et de principibus familiarum dederunt in thesaurum operis, auri drachmas viginti millia, et argenti mnas duo millia ducentas. 72 Et quod dedit reliquus populus, auri drachmas viginti millia, et argenti
mnas duo millia, et tunicas sacerdotales sexaginta septem. 73 Habitaverunt
autem sacerdotes, et Levit, et janitores, et cantores, et reliquum vulgus, et
Nathini, et omnis Israel, in civitatibus suis.
venerat mensis septimus : filii autem Israel erant in civitatibus suis.
8anteEtCongregatusque
est omnis populus quasi vir unus ad plateam qu est
portam aquarum : et dixerunt Esdr scrib ut afferret librum legis
Moysi, quam prceperat Dominus Israeli. 2 Attulit ergo Esdras sacerdos
legem coram multitudine virorum et mulierum, cunctisque qui poterant intelligere, in die prima mensis septimi. 3 Et legit in eo aperte in platea qu
erat ante portam aquarum, de mane usque ad mediam diem, in conspectu
virorum et mulierum, et sapientium : et aures omnis populi erant erect ad
librum. 4 Stetit autem Esdras scriba super gradum ligneum, quem fecerat ad
loquendum : et steterunt juxta eum Mathathias, et Semeia, et Ania, et Uria,
et Helcia, et Maasia, ad dexteram ejus : et ad sinistram, Phadaia, Misael, et
Melchia, et Hasum, et Hasbadana, Zacharia, et Mosollam. 5 Et aperuit Esdras
librum coram omni populo : super universum quippe populum eminebat : et
cum aperuisset eum, stetit omnis populus. 6 Et benedixit Esdras Domino Deo
magno : et respondit omnis populus : Amen, amen, elevans manus suas : et
incurvati sunt, et adoraverunt Deum proni in terram. 7 Porro Josue, et Bani, et
Serebia, Jamin, Accub, Septhai, Odia, Maasia, Celita, Azarias, Jozabed, Hanan,
Phalaia, Levit, silentium faciebant in populo ad audiendam legem : populus
autem stabat in gradu suo. 8 Et legerunt in libro legis Dei distincte, et aperte
ad intelligendum : et intellexerunt cum legeretur. 9 Dixit autem Nehemias
(ipse est Athersatha) et Esdras sacerdos et scriba, et Levit interpretantes universo populo : Dies sanctificatus est Domino Deo nostro : nolite lugere, et
nolite flere. Flebat enim omnis populus cum audiret verba legis. 10 Et dixit
453
Nehemi
eis : Ite, comedite pinguia, et bibite mulsum, et mittite partes his qui non prparaverunt sibi, quia sanctus dies Domini est : et nolite contristari : gaudium
etenim Domini est fortitudo nostra. 11 Levit autem silentium faciebant in
omni populo, dicentes : Tacete, quia dies sanctus est, et nolite dolere. 12 Abiit
itaque omnis populus ut comederet, et biberet, et mitteret partes, et faceret
ltitiam magnam : quia intellexerant verba qu docuerat eos. 13 Et in die
secundo congregati sunt principes familiarum universi populi, sacerdotes et
Levit, ad Esdram scribam, ut interpretaretur eis verba legis. 14 Et invenerunt
scriptum in lege prcepisse Dominum in manu Moysi ut habitent filii Israel
in tabernaculis in die solemni, mense septimo : 15 et ut prdicent, et divulgent vocem in universis urbibus suis, et in Jerusalem, dicentes : Egredimini in
montem, et afferte frondes oliv, et frondes ligni pulcherrimi, frondes myrti, et ramos palmarum, et frondes ligni nemorosi, ut fiant tabernacula, sicut
scriptum est.
16
Et egressus est populus, et attulerunt. Feceruntque sibi tabernacula
unusquisque in domate suo : et in atriis suis, et in atriis domus Dei, et in
platea port aquarum, et in platea port Ephraim. 17 Fecit ergo universa
ecclesia eorum qui redierant de captivitate, tabernacula, et habitaverunt in
tabernaculis : non enim fecerant a diebus Josue filii Nun taliter filii Israel
usque ad diem illum. Et fuit ltitia magna nimis. 18 Legit autem in libro legis
Dei per dies singulos, a die primo usque ad diem novissimum. Et fecerunt
solemnitatem septem diebus, et in die octavo collectam juxta ritum.
die autem vigesimo quarto mensis hujus, convenerunt filii Israel in je9IsraInejunio
et in saccis, et humus super eos. Et separatum est semen filiorum
l ab omni filio alienigena : et steterunt, et confitebantur peccata sua, et
2
454
Nehemi
Nehemi
456
Nehemi
457
Nehemi
dia, Belga, Semeia, et Jojarib, Idaia, Sellum, Amoc, Helcias, 7 Idaia. Isti
principes sacerdotum, et fratres eorum in diebus Josue. 8 Porro Levit, Jesua,
Bennui, Cedmihel, Sarebia, Juda, Mathanias, super hymnos ipsi et fratres eorum : 9 et Becbecia atque Hanni, et fratres eorum, unusquisque in officio suo.
10
Josue autem genuit Joacim, et Joacim genuit Eliasib, et Eliasib genuit Jojada,
11
et Jojada genuit Jonathan, et Jonathan genuit Jeddoa. 12 In diebus autem
Joacim erant sacerdotes et principes familiarum : Sarai, Maraia : Jeremi,
Hanania : 13 Esdr, Mosollam : Amari, Johanan : 14 Milicho, Jonathan :
Sebeni, Joseph : 15 Haram, Edna : Maraioth, Helci : 16 Adai, Zacharia :
Genthon, Mosollam : 17 Abi, Zechri : Miamin et Moadi, Phelti : 18 Belg,
Sammua : Semai, Jonathan : 19 Jojarib, Mathanai : Jodai, Azzi : 20 Sellai,
Celai : Amoc, Heber : 21 Helci, Hasebia : Idai, Nathanael. 22 Levit in
diebus Eliasib, et Jojada, et Johanan, et Jeddoa, scripti principes familiarum,
et sacerdotes in regno Darii Pers. 23 Filii Levi principes familiarum, scripti in libro verborum dierum, et usque ad dies Jonathan, filii Eliasib. 24 Et
principes Levitarum, Hasebia, Serebia, et Josue filius Cedmihel : et fratres
eorum per vices suas, ut laudarent et confiterentur juxta prceptum David
viri Dei, et observarent que per ordinem. 25 Mathania, et Becbecia, Obedia,
Mosollam, Telmon, Accub, custodes portarum et vestibulorum ante portas.
26
Hi in diebus Joacim filii Josue, filii Josedec, et in diebus Nehemi ducis, et
Esdr sacerdotis scribque.
27
In dedicatione autem muri Jerusalem, requisierunt Levitas de omnibus
locis suis ut adducerent eos in Jerusalem, et facerent dedicationem et ltitiam in actione gratiarum, et cantico, et in cymbalis, psalteriis, et citharis.
28
Congregati sunt autem filii cantorum de campestribus circa Jerusalem, et
de villis Nethuphathi, 29 et de domo Galgal, et de regionibus Geba et Azmaveth : quoniam villas dificaverunt sibi cantores in circuitu Jerusalem.
30
Et mundati sunt sacerdotes et Levit, et mundaverunt populum, et portas,
et murum. 31 Ascendere autem feci principes Juda super murum, et statui
duos magnos choros laudantium. Et ierunt ad dexteram super murum ad
portam sterquilinii. 32 Et ivit post eos Osaias, et media pars principum Juda,
33
et Azarias, Esdras, et Mosollam, Judas, et Benjamin, et Semeia, et Jeremias.
34
Et de filiis sacerdotum in tubis, Zacharias filius Jonathan, filius Semei,
filius Mathani, filius Michai, filius Zechur, filius Asaph, 35 et fratres ejus
Semeia, et Azareel, Malalai, Galalai, Maai, Nathanael, et Judas, et Hanani, in
vasis cantici David viri Dei : et Esdras scriba ante eos in porta fontis. 36 Et
contra eos ascenderunt in gradibus civitatis David in ascensu muri super domum David, et usque ad portam aquarum ad orientem. 37 Et chorus secundus
gratias referentium ibat ex adverso, et ego post eum, et media pars populi super murum, et super turrim furnorum, et usque ad murum latissimum, 38 et
458
Nehemi
Israel cum pane et aqua, et conduxerint adversum eos Balaam ad maledicendum eis : et convertit Deus noster maledictionem in benedictionem. 3 Factum
est autem, cum audissent legem, separaverunt omnem alienigenam ab Israel.
4
Et super hoc erat Eliasib sacerdos, qui fuerat prpositus in gazophylacio domus Dei nostri, et proximus Tobi. 5 Fecit ergo sibi gazophylacium
grande, et ibi erant ante eum reponentes munera, et thus, et vasa, et decimam frumenti, vini, et olei, partes Levitarum, et cantorum, et janitorum, et
primitias sacerdotales. 6 In omnibus autem his non fui in Jerusalem, quia
anno trigesimo secundo Artaxerxis regis Babylonis veni ad regem, et in fine
dierum rogavi regem. 7 Et veni in Jerusalem, et intellexi malum quod fecerat
Eliasib Tobi, ut faceret ei thesaurum in vestibulis domus Dei. 8 Et malum
mihi visum est valde. Et projeci vasa domus Tobi foras de gazophylacio :
9
prcepique et emundaverunt gazophylacia : et retuli ibi vasa domus Dei,
sacrificium, et thus. 10 Et cognovi quod partes Levitarum non fuissent dat,
et fugisset unusquisque in regionem suam de Levitis, et cantoribus, et de
his qui ministrabant : 11 et egi causam adversus magistratus, et dixi : Quare
dereliquimus domum Dei ? et congregavi eos, et feci stare in stationibus suis.
12
Et omnis Juda apportabat decimam frumenti, vini, et olei, in horrea. 13 Et
constituimus super horrea Selemiam sacerdotem, et Sadoc scribam, et Phadaiam de Levitis, et juxta eos Hanan filium Zachur, filium Mathani : quoniam
fideles comprobati sunt, et ipsis credit sunt partes fratrum suorum. 14 Memento mei, Deus meus, pro hoc, et ne deleas miserationes meas quas feci in
domo Dei mei, et in cremoniis ejus.
15
In diebus illis vidi in Juda calcantes torcularia in sabbato, portantes acervos, et onerantes super asinos vinum, et uvas, et ficus, et omne onus, et
inferentes in Jerusalem, die sabbati. Et contestatus sum ut in die qua vendere
liceret, venderent. 16 Et Tyrii habitaverunt in ea, inferentes pisces, et omnia
459
Nehemi
venalia : et vendebant in sabbatis filiis Juda in Jerusalem. 17 Et objurgavi optimates Juda, et dixi eis : Qu est hc res mala quam vos facitis, et profanatis
diem sabbati ? 18 numquid non hc fecerunt patres nostri, et adduxit Deus
noster super nos omne malum hoc, et super civitatem hanc ? et vos additis iracundiam super Israel violando sabbatum. 19 Factum est autem, cum quievissent port Jerusalem in die sabbati, dixi : et clauserunt januas, et prcepi
ut non aperirent eas usque post sabbatum : et de pueris meis constitui super
portas, ut nullus inferret onus in die sabbati. 20 Et manserunt negotiatores, et
vendentes universa venalia, foris Jerusalem semel et bis. 21 Et contestatus sum
eos, et dixi eis : Quare manetis ex adverso muri ? si secundo hoc feceritis,
manum mittam in vos. Itaque ex tempore illo non venerunt in sabbato. 22 Dixi
quoque Levitis ut mundarentur, et venirent ad custodiendas portas, et sanctificandam diem sabbati : et pro hoc ergo memento mei, Deus meus, et parce
mihi secundum multitudinem miserationum tuarum.
23
Sed et in diebus illis vidi Judos ducentes uxores Azotidas, Ammonitidas, et Moabitidas. 24 Et filii eorum ex media parte loquebantur azotice, et
nesciebant loqui judaice, et loquebantur juxta linguam populi et populi. 25 Et
objurgavi eos, et maledixi. Et cecidi ex eis viros, et decalvavi eos, et adjuravi in
Deo ut non darent filias suas filiis eorum, et non acciperent de filiabus eorum
filiis suis et sibimetipsis, dicens : 26 Numquid non in hujuscemodi re peccavit
Salomon rex Israel ? et certe in gentibus multis non erat rex similis ei, et dilectus Deo suo erat, et posuit eum Deus regem super omnem Israel : et ipsum
ergo duxerunt ad peccatum mulieres alienigen. 27 Numquid et nos inobedientes faciemus omne malum grande hoc ut prvaricemur in Deo nostro, et
ducamus uxores peregrinas ?
28
De filiis autem Jojada filii Eliasib sacerdotis magni, gener erat Sanaballat
Horonites, quem fugavi a me. 29 Recordare, Domine Deus meus, adversum
eos qui polluunt sacerdotium, jusque sacerdotale et Leviticum. 30 Igitur mundavi eos ab omnibus alienigenis, et constitui ordines sacerdotum et Levitarum,
unumquemque in ministerio suo : 31 et in oblatione lignorum in temporibus
constitutis, et in primitivis : memento mei, Deus meus, in bonum. Amen.
460
Liber Tobi
Tobias ex tribu et civitate Nephthali (qu est in superioribus Galil
1civitatem
supra Naasson, post viam qu ducit ad occidentem, in sinistro habens
Sephet) cum captus esset in diebus Salmanasar regis Assyriorum,
2
Tobi
proximi ejus, dicentes : Jam hujus rei causa interfici jussus es, et vix effugisti
mortis imperium, et iterum sepelis mortuos ? 9 Sed Tobias plus timens Deum
quam regem, rapiebat corpora occisorum, et occultabat in domo sua, et mediis
noctibus sepeliebat ea.
10
Contigit autem ut quadam die fatigatus a sepultura, veniens in domum
suam, jactasset se juxta parietem, et obdormisset, 11 et ex nido hirundinum
dormienti illi calida stercora inciderent super oculos ejus, fieretque ccus.
12
Hanc autem tentationem ideo permisit Dominus evenire illi, ut posteris
daretur exemplum patienti ejus, sicut et sancti Job. 13 Nam cum ab infantia
sua semper Deum timuerit, et mandata ejus custodierit, non est contristatus
contra Deum quod plaga ccitatis evenerit ei, 14 sed immobilis in Dei timore
permansit, agens gratias Deo omnibus diebus vit su. 15 Nam sicut beato
Job insultabant reges, ita isti parentes et cognati ejus irridebant vitam ejus,
dicentes : 16 Ubi est spes tua, pro qua eleemosynas et sepulturas faciebas ?
17
Tobias vero increpabat eos, dicens : Nolite ita loqui : 18 quoniam filii sanctorum sumus, et vitam illam expectamus, quam Deus daturus est his qui fidem
suam numquam mutant ab eo. 19 Anna vero uxor ejus ibat ad opus textrinum
quotidie, et de labore manuum suarum victum quem consequi poterat, deferebat. 20 Unde factum est ut hdum caprarum accipiens detulisset domi :
21
cujus cum vocem balantis vir ejus audisset, dixit : Videte, ne forte furtivus
sit : reddite eum dominis suis, quia non licet nobis aut edere ex furto aliquid, aut contingere. 22 Ad hc uxor ejus irata respondit : Manifeste vana
facta est spes tua, et eleemosyn tu modo apparuerunt. 23 Atque his et aliis
hujuscemodi verbis exprobrabat ei.
Eadem itaque die, contigit ut Sara filia Raguelis in Rages civitate Medorum et ipsa audiret improperium ab una ex ancillis patris sui, 8 quoniam tradita fuerat septem viris, et dmonium nomine Asmodus occiderat eos, mox
ut ingressi fuissent ad eam. 9 Ergo cum pro culpa sua increparet puellam,
respondit ei, dicens : Amplius ex te non videamus filium aut filiam super
terram, interfectrix virorum tuorum. 10 Numquid et occidere me vis, sicut
jam occidisti septem viros ? Ad hanc vocem perrexit in superius cubiculum
domus su : et tribus diebus, et tribus noctibus non manducavit, neque bib462
Tobi
463
Tobi
eum pervenias, et recipias ab eo supra memoratum pondus argenti, et restituas ei chirographum suum. 23 Noli timere, fili mi : pauperem quidem vitam
gerimus, sed multa bona habebimus si timuerimus Deum, et recesserimus ab
omni peccato, et fecerimus bene.
respondit Tobias patri suo, et dixit : Omnia qucumque prcepisti
5ille Tunc
mihi faciam, pater. Quomodo autem pecuniam hanc requiram, ignoro :
me nescit, et ego eum ignoro : quod signum dabo ei ? sed neque viam
2
per quam pergatur illuc aliquando cognovi. 3 Tunc pater suus respondit illi,
et dixit : Chirographum quidem illius penes me habeo : quod dum illi ostenderis, statim restituet. 4 Sed perge nunc, et inquire tibi aliquem fidelem
virum, qui eat tecum salva mercede sua, ut dum adhuc vivo, recipias eam.
5
Tunc egressus Tobias, invenit juvenem splendidum stantem prcinctum, et
quasi paratum ad ambulandum. 6 Et ignorans quod angelus Dei esset, salutavit eum, et dixit : Unde te habemus, bone juvenis ? 7 At ille respondit : Ex
filiis Israel. Et Tobias dixit ei : Nosti viam qu ducit in regionem Medorum ?
8
Cui respondit : Novi : et omnia itinera ejus frequenter ambulavi, et mansi apud Gabelum fratrem nostrum, qui moratur in Rages civitate Medorum,
qu posita est in monte Ecbatanis. 9 Cui Tobias ait : Sustine me obsecro,
donec hc ipsa nuntiem patri meo. 10 Tunc ingressus Tobias, indicavit universa hc patri suo. Super qu admiratus pater, rogavit ut introiret ad eum.
11
Ingressus itaque salutavit eum, et dixit : Gaudium tibi sit semper. 12 Et
ait Tobias : Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo, et lumen cli
non video ? 13 Cui ait juvenis : Forti animo esto : in proximo est ut a Deo
cureris. 14 Dixit itaque illi Tobias : Numquid poteris perducere filium meum
ad Gabelum in Rages civitatem Medorum ? et cum redieris, restituam tibi
mercedem tuam. 15 Et dixit ei angelus : Ego ducam, et reducam eum ad te.
16
Cui Tobias respondit : Rogo te, indica mihi de qua domo aut de qua tribu
es tu. 17 Cui Raphael angelus dixit : Genus quris mercenarii, an ipsum mercenarium qui cum filio tuo eat ? 18 sed ne forte sollicitum te reddam, ego
sum Azarias Anani magni filius. 19 Et Tobias respondit : Ex magno genere
es tu. Sed peto ne irascaris quod voluerim cognoscere genus tuum. 20 Dixit
autem illi angelus : Ego sanum ducam, et sanum tibi reducam filium tuum.
21
Respondens autem Tobias, ait : Bene ambuletis, et sit Deus in itinere vestro,
et angelus ejus comitetur vobiscum.
22
Tunc paratis omnibus qu erant in via portanda, fecit Tobias vale patri
suo et matri su, et ambulaverunt ambo simul. 23 Cumque profecti essent,
cpit mater ejus flere, et dicere : Baculum senectutis nostr tulisti, et transmisisti a nobis. 24 Numquam fuisset ipsa pecunia, pro qua misisti eum : 25 sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc, quod
videbamus filium nostrum. 26 Dixitque ei Tobias : Noli flere : salvus perveniet
filius noster, et salvus revertetur ad nos, et oculi tui videbunt illum. 27 Credo
enim quod angelus Dei bonus comitetur ei, et bene disponat omnia qu circa
eum geruntur, ita ut cum gaudio revertatur ad nos. 28 Ad hanc vocem cessavit
mater ejus flere, et tacuit.
Profectus est autem Tobias, et canis secutus est eum, et mansit prima man6immanis
sione juxta fluvium Tigris. Et exivit ut lavaret pedes suos, et ecce piscis
exivit ad devorandum eum. Quem expavescens Tobias clamavit
2
Tobi
cum, et palpitare cpit ante pedes ejus. 5 Tunc dixit ei angelus : Exentera
hunc piscem, et cor ejus, et fel, et jecur repone tibi : sunt enim hc necessaria
ad medicamenta utiliter. 6 Quod cum fecisset, assavit carnes ejus, et secum
tulerunt in via : cetera salierunt, qu sufficerent eis, quousque pervenirent in
Rages civitatem Medorum. 7 Tunc interrogavit Tobias angelum, et dixit ei :
Obsecro te, Azaria frater, ut dicas mihi quod remedium habebunt ista, qu de
pisce servare jussisti ? 8 Et respondens angelus, dixit ei : Cordis ejus particulam si super carbones ponas, fumus ejus extricat omne genus dmoniorum
sive a viro, sive a muliere, ita ut ultra non accedat ad eos. 9 Et fel valet ad
ungendos oculos in quibus fuerit albugo, et sanabuntur.
10
Et dixit ei Tobias : Ubi vis ut maneamus ? 11 Respondensque angelus,
ait : Est hic Raguel nomine, vir propinquus de tribu tua, et hic habet filiam nomine Saram, sed neque masculum neque feminam ullam habet aliam
prter eam. 12 Tibi debetur omnis substantia ejus, et oportet eam te accipere
conjugem. 13 Pete ergo eam a patre ejus, et dabit tibi eam in uxorem. 14 Tunc
respondit Tobias, et dixit : Audio quia tradita est septem viris, et mortui
sunt : sed et hoc audivi, quia dmonium occidit illos. 15 Timeo ergo, ne
forte et mihi hc eveniant : et cum sim unicus parentibus meis, deponam
senectutem illorum cum tristitia ad inferos. 16 Tunc angelus Raphael dixit
ei : Audi me, et ostendam tibi qui sunt, quibus prvalere potest dmonium. 17 Hi namque qui conjugium ita suscipiunt, ut Deum a se et a sua mente
excludant, et su libidini ita vacent sicut equus et mulus quibus non est intellectus : habet potestatem dmonium super eos. 18 Tu autem cum acceperis
eam, ingressus cubiculum, per tres dies continens esto ab ea, et nihil aliud
nisi orationibus vacabis cum ea. 19 Ipsa autem nocte, incenso jecore piscis,
fugabitur dmonium. 20 Secunda vero nocte in copulatione sanctorum patriarcharum admitteris. 21 Tertia autem nocte, benedictionem consequeris, ut
filii ex vobis procreentur incolumes. 22 Transacta autem tertia nocte, accipies
virginem cum timore Domini, amore filiorum magis quam libidine ductus, ut
in semine Abrah benedictionem in filiis consequaris.
Ingressi sunt autem ad Raguelem, et suscepit eos Raguel cum gaudio.
7
Intuensque Tobiam Raguel, dixit Ann uxori su : Quam similis est
juvenis iste consobrino meo ! Et cum hc dixisset, ait : Unde estis juvenes
2
465
Tobi
466
Tobi
Cpit autem contristari nimis ipse, et Anna uxor ejus cum eo : et cperunt
ambo simul flere, eo quod die statuto minime reverteretur filius eorum ad
eos. 4 Flebat igitur mater ejus irremediabilibus lacrimis, atque dicebat : Heu,
heu me, fili mi ! ut quid te misimus peregrinari, lumen oculorum nostrorum,
baculum senectutis nostr, solatium vit nostr, spem posteritatis nostr ?
5
omnia simul in te uno habentes, te non debuimus dimittere a nobis. 6 Cui
dicebat Tobias : Tace, et noli turbari : sanus est filius noster : satis fidelis est
vir ille, cum quo misimus eum. 7 Illa autem nullo modo consolari poterat,
sed quotidie exiliens circumspiciebat, et circuibat vias omnes per quas spes
remeandi videbatur, ut procul videret eum, si fieri posset, venientem. 8 At
vero Raguel dicebat ad generum suum : Mane hic, et ego mittam nuntium
salutis de te ad Tobiam patrem tuum. 9 Cui Tobias ait : Ego novi quia pater
meus et mater mea modo dies computant, et cruciatur spiritus eorum in ipsis. 10 Cumque verbis multis rogaret Raguel Tobiam, et ille eum nulla ratione
vellet audire, tradidit ei Saram, et dimidiam partem omnis substanti su in
pueris, in puellis, in pecudibus, in camelis, et in vaccis, et in pecunia multa : et
salvum atque gaudentem dimisit eum a se, 11 dicens : Angelus Domini sanctus sit in itinere vestro, perducatque vos incolumes, et inveniatis omnia recte
circa parentes vestros, et videant oculi mei filios vestros priusquam moriar.
12
Et apprehendentes parentes filiam suam, osculati sunt eam : et dimiserunt
ire, 13 monentes eam honorare soceros, diligere maritum, regere familiam,
gubernare domum, et seipsam irreprehensibilem exhibere.
Cumque reverterentur, pervenerunt ad Charan, qu est in medio itinere
11
contra Niniven, undecimo die. Dixitque angelus : Tobia frater, scis
quemadmodum reliquisti patrem tuum. Si placet itaque tibi, prcedamus,
2
et lento gradu sequantur iter nostrum famili, simul cum conjuge tua, et cum
animalibus. 4 Cumque hoc placuisset ut irent, dixit Raphael ad Tobiam : Tolle
467
Tobi
tecum ex felle piscis : erit enim necessarium. Tulit itaque Tobias ex felle illo,
et abierunt. 5 Anna autem sedebat secus viam quotidie in supercilio montis,
unde respicere poterat de longinquo. 6 Et dum ex eodem loco specularetur
adventum ejus, vidit a longe, et illico agnovit venientem filium suum : currensque nuntiavit viro suo, dicens : Ecce venit filius tuus. 7 Dixitque Raphael
ad Tobiam : At ubi introieris domum tuam, statim adora Dominum Deum
tuum : et gratias agens ei, accede ad patrem tuum, et osculare eum. 8 Statimque lini super oculos ejus ex felle isto piscis, quod portas tecum : scias
enim quoniam mox aperientur oculi ejus, et videbit pater tuus lumen cli, et
in aspectu tuo gaudebit. 9 Tunc prcucurrit canis, qui simul fuerat in via :
et quasi nuntius adveniens, blandimento su caud gaudebat. 10 Et consurgens ccus pater ejus, cpit offendens pedibus currere : et data manu puero,
occurrit obviam filio suo. 11 Et suscipiens osculatus est eum cum uxore sua,
et cperunt ambo flere pr gaudio. 12 Cumque adorassent Deum, et gratias
egissent, consederunt.
13
Tunc sumens Tobias de felle piscis, linivit oculos patris sui. 14 Et sustinuit
quasi dimidiam fere horam : et cpit albugo ex oculis ejus, quasi membrana
ovi, egredi. 15 Quam apprehendens Tobias, traxit ab oculis ejus : statimque visum recepit. 16 Et glorificabant Deum, ipse videlicet et uxor ejus, et omnes qui
sciebant eum. 17 Dicebatque Tobias : Benedico te, Domine Deus Israel, quia tu
castigasti me, et tu salvasti me : et ecce ego video Tobiam filium meum. 18 Ingressa est etiam post septem dies Sara uxor filii ejus et omnis familia sana, et
pecora, et cameli, et pecunia multa uxoris ; sed et illa pecunia, quam receperat a Gabelo. 19 Et narravit parentibus suis omnia beneficia Dei, qu fecisset
circa eum per hominem qui eum duxerat. 20 Veneruntque Achior et Nabath
consobrini Tobi gaudentes ad Tobiam, et congratulantes ei de omnibus bonis
qu circa illum ostenderat Deus. 21 Et per septem dies epulantes, omnes cum
gaudio magno gavisi sunt.
Tunc vocavit ad se Tobias filium suum, dixitque ei : Quid possumus
12
dare viro isti sancto, qui venit tecum ? Respondens Tobias, dixit patri suo : Pater, quam mercedem dabimus ei ? aut quid dignum poterit esse
2
468
Tobi
obtuli orationem tuam Domino. 13 Et quia acceptus eras Deo, necesse fuit ut
tentatio probaret te. 14 Et nunc misit me Dominus ut curarem te, et Saram uxorem filii tui a dmonio liberarem. 15 Ego enim sum Raphael angelus, unus ex
septem qui adstamus ante Dominum. 16 Cumque hc audissent, turbati sunt,
et trementes ceciderunt super terram in faciem suam. 17 Dixitque eis angelus :
Pax vobis : nolite timere. 18 Etenim cum essem vobiscum, per voluntatem Dei
eram : ipsum benedicite, et cantate illi. 19 Videbar quidem vobiscum manducare et bibere : sed ego cibo invisibili, et potu qui ab hominibus videri non
potest, utor. 20 Tempus est ergo ut revertar ad eum qui me misit : vos autem
benedicite Deum, et narrate omnia mirabilia ejus. 21 Et cum hc dixisset, ab
aspectu eorum ablatus est, et ultra eum videre non potuerunt. 22 Tunc prostrati per horas tres in faciem, benedixerunt Deum : et exsurgentes narraverunt
omnia mirabilia ejus.
Tobi
470
Tobi
471
Liber Judith
Arphaxad itaque, rex Medorum, subjugaverat multas gentes imperio suo,
1lapidibus
et ipse dificavit civitatem potentissimam, quam appellavit Ecbatanis, ex
quadratis et sectis : fecit muros ejus in altitudinem cubitorum sep2
tuaginta, et in latitudinem cubitorum triginta : turres vero ejus posuit in altitudinem cubitorum centum. 3 Per quadrum vero earum latus utrumque
vicenorum pedum spatio tendebatur, posuitque portas ejus in altitudinem
turrium : 4 et gloriabatur quasi potens in potentia exercitus sui, et in gloria
quadrigarum suarum.
5
Anno igitur duodecimo regni sui, Nabuchodonosor rex Assyriorum, qui
regnabat in Ninive civitate magna, pugnavit contra Arphaxad, et obtinuit eum
6
in campo magno qui appellatur Ragau, circa Euphraten, et Tigrin, et Jadason, in campo Erioch regis Elicorum. 7 Tunc exaltatum est regnum Nabuchodonosor, et cor ejus elevatum est : et misit ad omnes qui habitabant in
Cilicia, et Damasco, et Libano, 8 et ad gentes qu sunt in Carmelo et Cedar,
et inhabitantes Galilam in campo magno Esdrelon, 9 et ad omnes qui erant
in Samaria, et trans flumen Jordanem usque ad Jerusalem, et omnem terram Jesse quousque perveniatur ad terminos thiopi. 10 Ad hos omnes
misit nuntios Nabuchodonosor rex Assyriorum : 11 qui omnes uno animo
contradixerunt, et remiserunt eos vacuos, et sine honore abjecerunt. 12 Tunc
indignatus Nabuchodonosor rex adversus omnem terram illam, juravit per
thronum et regnum suum quod defenderet se de omnibus regionibus his.
tertiodecimo Nabuchodonosor regis, vigesima et secunda die men2rumAnno
sis primi, factum est verbum in domo Nabuchodonosor regis Assyriout defenderet se. Vocavitque omnes majores natu, omnesque duces et
2
bellatores suos, et habuit cum eis mysterium consilii sui : 3 dixitque cogitationem suam in eo esse, ut omnem terram suo subjugaret imperio. 4 Quod
dictum cum placuisset omnibus, vocavit Nabuchodonosor rex Holofernem
principem militi su, 5 et dixit ei : Egredere adversus omne regnum occidentis, et contra eos prcipue, qui contempserunt imperium meum. 6 Non parcet
oculus tuus ulli regno, omnemque urbem munitam subjugabis mihi. 7 Tunc
Holofernes vocavit duces et magistratus virtutis Assyriorum, et dinumeravit viros in expeditionem sicut prcepit ei rex, centum viginti millia peditum
pugnatorum, et equitum sagittariorum duodecim millia. 8 Omnemque expeditionem suam fecit prire in multitudine innumerabilium camelorum, cum
his qu exercitibus sufficerent copiose, boum quoque armenta, gregesque ovium, quorum non erat numerus. 9 Frumentum ex omni Syria in transitu suo
parari constituit. 10 Aurum vero et argentum de domo regis assumpsit multum
nimis. 11 Et profectus est ipse, et omnis exercitus cum quadrigis, et equitibus,
et sagittariis : qui cooperuerunt faciem terr sicut locust. 12 Cumque pertransisset fines Assyriorum, venit ad magnos montes Ange, qui sunt a sinistro
Cilici : ascenditque omnia castella eorum, et obtinuit omnem munitionem.
13
Effregit autem civitatem opinatissimam Melothi, prdavitque omnes filios
Tharsis et filios Ismael qui erant contra faciem deserti, et ad austrum terr
Cellon. 14 Et transivit Euphraten, et venit in Mesopotamiam : et fregit omnes
civitates excelsas qu erant ibi, a torrente Mambre usquequo perveniatur ad
mare : 15 et occupavit terminos ejus, a Cilicia usque ad fines Japheth qui sunt
ad austrum. 16 Abduxitque omnes filios Madian, et prdavit omnem locu-
Judith
Judith
duces Ammon, 3 et dixit eis : Dicite mihi quis sit populus iste, qui montana
obsidet : aut qu, et quales, et quant sint civitates eorum : qu etiam sit
virtus eorum, aut qu sit multitudo eorum, vel quis rex militi illorum : 4 et
quare pr omnibus qui habitant in oriente, isti contempserunt nos, et non
exierunt obviam nobis ut susciperent nos cum pace ?
5
Tunc Achior dux omnium filiorum Ammon respondens, ait : Si digneris
audire, domine mi, dicam veritatem in conspectu tuo de populo isto qui in
montanis habitat, et non egredietur verbum falsum ex ore meo. 6 Populus iste
ex progenie Chaldorum est. 7 Hic primum in Mesopotamia habitavit, quoniam noluerunt sequi deos patrum suorum, qui erant in terra Chaldorum.
8
Deserentes itaque cremonias patrum suorum, qu in multitudine deorum erant, 9 unum Deum cli coluerunt, qui et prcepit eis ut exirent inde
et habitarent in Charan. Cumque operuisset omnem terram fames, descenderunt in gyptum, illicque per quadringentos annos sic multiplicati sunt, ut
dinumerari eorum non posset exercitus. 10 Cumque gravaret eos rex gypti,
atque in dificationibus urbium suarum in luto et latere subjugasset eos, clamaverunt ad Dominum suum, et percussit totam terram gypti plagis variis.
11
Cumque ejecissent eos gyptii a se, et cessasset plaga ab eis, et iterum
eos vellent capere, et ad suum servitium revocare, 12 fugientibus his, Deus
cli mare aperuit, ita ut hinc inde aqu quasi murus solidarentur, et isti
pede sicco fundum maris perambulando transirent. 13 In quo loco dum innumerabilis exercitus gyptiorum eos persequeretur, ita aquis coopertus est,
ut non remaneret vel unus, qui factum posteris nuntiaret. 14 Egressi vero
mare Rubrum, deserta Sina montis occupaverunt, in quibus numquam homo
habitare potuit, vel filius hominis requievit. 15 Illic fontes amari obdulcati sunt
eis ad bibendum, et per annos quadraginta annonam de clo consecuti sunt.
16
Ubicumque ingressi sunt sine arcu et sagitta, et absque scuto et gladio, Deus
eorum pugnavit pro eis, et vicit. 17 Et non fuit qui insultaret populo isti, nisi
quando recessit a cultu Domini Dei sui. 18 Quotiescumque autem prter ipsum Deum suum, alterum coluerunt, dati sunt in prdam, et in gladium, et in
opprobrium. 19 Quotiescumque autem pnituerunt se recessisse a cultura Dei
sui, dedit eis Deus cli virtutem resistendi. 20 Denique Chananum regem,
et Jebusum, et Pherezum, et Hethum, et Hevum, et Amorrhum, et
omnes potentes in Hesebon prostraverunt, et terras eorum et civitates eorum
ipsi possederunt : 21 et usque dum non peccarent in conspectu Dei sui, erant
cum illis bona : Deus enim illorum odit iniquitatem. 22 Nam et ante hos annos
cum recessissent a via quam dederat illis Deus ut ambularent in ea, exterminati sunt prliis a multis nationibus, et plurimi eorum captivi abducti sunt
474
Judith
475
Judith
attende, et ostende quoniam non derelinquis prsumentes de te : et prsumentes de se, et de sua virtute gloriantes, humilias. 16 Finito itaque fletu, et per totam diem oratione populorum completa, consolati sunt Achior,
17
dicentes : Deus patrum nostrorum, cujus tu virtutem prdicasti, ipse tibi
hanc dabit vicissitudinem, ut eorum magis tu interitum videas. 18 Cum vero
Dominus Deus noster dederit hanc libertatem servis suis, sit et tecum Deus
in medio nostri : ut sicut placuerit tibi, ita cum tuis omnibus converseris nobiscum. 19 Tunc Ozias, finito consilio, suscepit eum in domum suam, et fecit
ei cnam magnam. 20 Et vocatis omnibus presbyteris, simul expleto jejunio
refecerunt. 21 Postea vero convocatus est omnis populus, et per totam noctem
intra ecclesiam oraverunt, petentes auxilium a Deo Israel.
Holofernes autem altera die prcepit exercitibus suis ut ascenderent con7
tra Bethuliam.
Erant autem pedites bellatorum centum viginti millia,
et equites viginti duo millia, prter prparationes virorum illorum quos oc2
cupaverat captivitas, et abducti fuerant de provinciis et urbibus univers juventutis. 3 Omnes paraverunt se pariter ad pugnam contra filios Israel, et
venerunt per crepidinem montis usque ad apicem, qui respicit super Dothain,
a loco qui dicitur Belma usque ad Chelmon, qui est contra Esdrelon. 4 Filii
autem Israel, ut viderunt multitudinem illorum, prostraverunt se super terram, mittentes cinerem super capita sua, unanimes orantes ut Deus Israel
misericordiam suam ostenderet super populum suum. 5 Et assumentes arma
sua bellica, sederunt per loca qu ad angusti itineris tramitem dirigunt inter
montosa, et erant custodientes ea tota die et nocte.
6
Porro Holofernes, dum circuit per gyrum, reperit quod fons qui influebat, aquductum illorum a parte australi extra civitatem dirigeret : et incidi
prcepit aquductum illorum. 7 Erant tamen non longe a muris fontes, ex
quibus furtim videbantur haurire aquam ad refocillandum potius quam ad
potandum. 8 Sed filii Ammon et Moab accesserunt ad Holofernem, dicentes :
Filii Israel non in lancea nec in sagitta confidunt, sed montes defendunt illos,
et muniunt illos colles in prcipitio constituti. 9 Ut ergo sine congressione
pugn possis superare eos, pone custodes fontium, ut non hauriant aquam
ex eis, et sine gladio interficies eos, vel certe fatigati tradent civitatem suam,
quam putant in montibus positam superari non posse. 10 Et placuerunt verba hc coram Holoferne et coram satellitibus ejus, et constituit per gyrum
centenarios per singulos fontes. 11 Cumque ista custodia per dies viginti
fuisset expleta, defecerunt cistern et collectiones aquarum omnibus habitantibus Bethuliam, ita ut non esset intra civitatem unde satiarentur vel una
die, quoniam ad mensuram dabatur populis aqua quotidie.
12
Tunc ad Oziam congregati omnes viri feminque, juvenes et parvuli,
omnes simul una voce 13 dixerunt : Judicet Deus inter nos et te, quoniam
fecisti in nos mala, nolens loqui pacifice cum Assyriis, et propter hoc vendidit
nos Deus in manibus eorum. 14 Et ideo non est qui adjuvet, cum prosternamur ante oculos eorum in siti, et perditione magna. 15 Et nunc congregate
universos qui in civitate sunt, ut sponte tradamus nos omnes populo Holofernis. 16 Melius est enim ut captivi benedicamus Dominum viventes, quam
moriamur, et simus opprobrium omni carni, cum viderimus uxores nostras
et infantes nostros mori ante oculos nostros. 17 Contestamur hodie clum
et terram, et Deum patrum nostrorum, qui ulciscitur nos secundum peccata
nostra, ut jam tradatis civitatem in manu militi Holofernis, et sit finis noster
476
Judith
brevis in ore gladii, qui longior efficitur in ariditate sitis. 18 Et cum hc dixissent, factus est fletus et ululatus magnus in ecclesia ab omnibus, et per multas
horas una voce clamaverunt ad Deum, dicentes : 19 Peccavimus cum patribus
nostris : injuste egimus, iniquitatem fecimus. 20 Tu, quia pius es, miserere nostri, aut in tuo flagello vindica iniquitates nostras, et noli tradere confitentes te
populo qui ignorat te, 21 ut non dicant inter gentes : Ubi est Deus eorum ?
22
Et cum fatigati ex his clamoribus et his fletibus lassati siluissent, 23 exsurgens Ozias infusus lacrimis, dixit : quo animo estote, fratres, et hos quinque
dies expectemus a Domino misericordiam. 24 Forsitan enim indignationem
suam abscindet, et dabit gloriam nomini suo. 25 Si autem transactis quinque
diebus non venerit adjutorium, faciemus hc verba qu locuti estis.
Et factum est cum audisset hc verba Judith vidua, qu erat filia Mer8Raphaim
ari filii Idox filii Joseph filii Ozi filii Elai filii Jamnor filii Gedeon filii
filii Achitob filii Melchi filii Enan filii Nathani filii Salathiel filii
Simeon filii Ruben, 2 et vir ejus fuit Manasses, qui mortuus est in diebus messis hordeace : 3 instabat enim super alligantes manipulos in campo, et venit
stus super caput ejus, et mortuus est in Bethulia civitate sua, et sepultus est
illic cum patribus suis. 4 Erat autem Judith relicta ejus vidua jam annis tribus
et mensibus sex. 5 Et in superioribus domus su fecit sibi secretum cubiculum, in quo cum puellis suis clausa morabatur, 6 et habens super lumbos suos
cilicium, jejunabat omnibus diebus vit su, prter sabbata et neomenias
et festa domus Israel. 7 Erat autem eleganti aspectu nimis, cui vir suus reliquerat divitias multas, et familiam copiosam, ac possessiones armentis boum,
et gregibus ovium plenas. 8 Et erat hc in omnibus famosissima, quoniam
timebat Dominum valde, nec erat qui loqueretur de illa verbum malum.
9
Hc itaque cum audisset quoniam Ozias promisisset quod transacto
quinto die traderet civitatem, misit ad presbyteros Chabri et Charmi. 10 Et
venerunt ad illam, et dixit illis : Quod est hoc verbum, in quo consensit Ozias,
ut tradat civitatem Assyriis si intra quinque dies non venerit vobis adjutorium ? 11 et qui estis vos, qui tentatis Dominum ? 12 non est iste sermo
qui misericordiam provocet, sed potius qui iram excitet, et furorem accendat.
13
Posuistis vos tempus miserationis Domini, et in arbitrium vestrum, diem
constituistis ei. 14 Sed quia patiens Dominus est, in hoc ipso pniteamus,
et indulgentiam ejus fusis lacrimis postulemus : 15 non enim quasi homo sic
Deus comminabitur, neque sicut filius hominis ad iracundiam inflammabitur.
16
Et ideo humiliemus illi animas nostras, et in spiritu constituti humiliato,
servientes illi 17 dicamus flentes Domino, ut secundum voluntatem suam sic
faciat nobiscum misericordiam suam : ut sicut conturbatum est cor nostrum
in superbia eorum, ita etiam de nostra humilitate gloriemur : 18 quoniam non
sumus secuti peccata patrum nostrorum, qui dereliquerunt Deum suum, et
adoraverunt deos alienos, 19 pro quo scelere dati sunt in gladium, et in rapinam, et in confusionem inimicis suis : nos autem alterum deum nescimus
prter ipsum. 20 Expectemus humiles consolationem ejus, et exquiret sanguinem nostrum de afflictionibus inimicorum nostrorum, et humiliabit omnes
gentes, qucumque insurgunt contra nos, et faciet illas sine honore Dominus
Deus noster. 21 Et nunc fratres, quoniam vos estis presbyteri in populo Dei, et
ex vobis pendet anima illorum, ad eloquium vestrum corda eorum erigite, ut
memores sint quia tentati sunt patres nostri, ut probarentur si vere colerent
Deum suum. 22 Memores esse debent quomodo pater noster Abraham ten-
477
Judith
tatus est, et per multas tribulationes probatus, Dei amicus effectus est. 23 Sic
Isaac, sic Jacob, sic Moyses, et omnes qui placuerunt Deo, per multas tribulationes transierunt fideles. 24 Illi autem qui tentationes non susceperunt cum
timore Domini, et impatientiam suam et improperium murmurationis su
contra Dominum protulerunt, 25 exterminati sunt ab exterminatore, et a serpentibus perierunt. 26 Et nos ergo non ulciscamur nos pro his qu patimur,
27
sed reputantes peccatis nostris hc ipsa supplicia minora esse flagella Domini, quibus quasi servi corripimur ad emendationem, et non ad perditionem
nostram evenisse credamus.
28
Et dixerunt illi Ozias et presbyteri : Omnia qu locuta es, vera sunt,
et non est in sermonibus tuis ulla reprehensio. 29 Nunc ergo ora pro nobis,
quoniam mulier sancta es, et timens Deum. 30 Et dixit illis Judith : Sicut quod
potui loqui, Dei esse cognoscitis, 31 ita quod facere disposui, probate si ex
Deo est, et orate ut firmum faciat Deus consilium meum. 32 Stabitis vos ad
portam nocte ista, et ego exeam cum abra mea : et orate, ut sicut dixistis, in
diebus quinque respiciat Dominus populum suum Israel. 33 Vos autem nolo ut
scrutemini actum meum, et usque dum renuntiem vobis, nihil aliud fiat, nisi
oratio pro me ad Dominum Deum nostrum. 34 Et dixit ad eam Ozias princeps
Juda : Vade in pace, et Dominus sit tecum in ultionem inimicorum nostrorum.
Et revertentes abierunt.
ascendentibus, Judith ingressa est oratorium suum : et induens
9no, Quibus
se cilicio, posuit cinerem super caput suum : et prosternens se Domiclamabat ad Dominum, dicens : Domine Deus patris mei Simeon, qui
2
478
Judith
viduitatis su, 3 et lavit corpus suum, et unxit se myro optimo, et discriminavit crinem capitis sui, et imposuit mitram super caput suum, et induit se
vestimentis jucunditatis su, induitque sandalia pedibus suis, assumpsitque
dextraliola, et lilia, et inaures, et annulos, et omnibus ornamentis suis ornavit
se. 4 Cui etiam Dominus contulit splendorem : quoniam omnis ista compositio non ex libidine, sed ex virtute pendebat : et ideo Dominus hanc in
illam pulchritudinem ampliavit, ut incomparabili decore omnium oculis appareret. 5 Imposuit itaque abr su ascoperam vini, et vas olei, et polentam,
et palathas, et panes, et caseum, et profecta est. 6 Cumque venissent ad portam civitatis, invenerunt expectantem Oziam et presbyteros civitatis. 7 Qui
cum vidissent eam, stupentes mirati sunt nimis pulchritudinem ejus. 8 Nihil
tamen interrogantes eam, dimiserunt transire, dicentes : Deus patrum nostrorum det tibi gratiam, et omne consilium tui cordis sua virtute corroboret,
ut glorietur super te Jerusalem, et sit nomen tuum in numero sanctorum et
justorum. 9 Et dixerunt hi qui illic erant omnes una voce : Fiat, fiat. 10 Judith
vero orans Dominum, transivit per portas, ipsa et abra ejus.
11
Factum est autem cum descenderet montem, circa ortum diei, occurrerunt ei exploratores Assyriorum, et tenuerunt eam, dicentes : Unde venis ? aut
quo vadis ? 12 Qu respondit : Filia sum Hebrorum, ideo ego fugi a facie eorum, quoniam futurum agnovi quod dentur vobis in deprdationem, pro eo
quod contemnentes vos, noluerunt ultro tradere seipsos ut invenirent misericordiam in conspectu vestro. 13 Hac de causa cogitavi mecum, dicens : Vadam
ad faciem principis Holofernis, ut indicem illi secreta illorum, et ostendam illi
quo aditu possit obtinere eos, ita ut non cadat vir unus de exercitu ejus. 14 Et
cum audissent viri illi verba ejus, considerabant faciem ejus, et erat in oculis
eorum stupor, quoniam pulchritudinem ejus mirabantur nimis. 15 Et dixerunt
ad eam : Conservasti animam tuam, eo quod tale reperisti consilium, ut descenderes ad dominum nostrum. 16 Hoc autem scias, quoniam cum steteris in
conspectu ejus, bene tibi faciet, et eris gratissima in corde ejus. Duxeruntque
illam ad tabernaculum Holofernis, annuntiantes eam. 17 Cumque intrasset
ante faciem ejus, statim captus est in suis oculis Holofernes. 18 Dixeruntque ad
eum satellites ejus : Quis contemnat populum Hebrorum, qui tam decoras
mulieres habent, ut non pro his merito pugnare contra eos debeamus ?
19
Videns itaque Judith Holofernem sedentem in conopeo, quod erat ex
purpura, et auro, et smaragdo, et lapidibus pretiosis intextum, 20 et cum
in faciem ejus intendisset, adoravit eum, prosternens se super terram. Et
elevaverunt eam servi Holofernis, jubente domino suo.
Tunc Holofernes dixit ei : quo animo esto, et noli pavere in corde tuo :
11
quoniam ego numquam nocui viro qui voluit servire Nabuchodonosor
regi : populus autem tuus, si non contempsisset me, non levassem lanceam
2
meam super eum. 3 Nunc autem dic mihi, qua ex causa recessisti ab illis, et
placuit tibi ut venires ad nos ? 4 Et dixit illi Judith : Sume verba ancill tu,
quoniam si secutus fueris verba ancill tu, perfectam rem faciet Dominus
479
Judith
tecum. 5 Vivit enim Nabuchodonosor rex terr, et vivit virtus ejus, qu est
in te ad correptionem omnium animarum errantium : quoniam non solum
homines serviunt illi per te, sed et besti agri obtemperant illi. 6 Nuntiatur
enim animi tui industria universis gentibus, et indicatum est omni sculo
quoniam tu solus bonus et potens es in omni regno ejus : et disciplina tua
omnibus provinciis prdicatur. 7 Nec hoc latet, quod locutus est Achior, nec
illud ignoratur, quod ei jusseris evenire. 8 Constat enim Deum nostrum sic
peccatis offensum, ut mandaverit per prophetas suos ad populum quod tradat eum pro peccatis suis. 9 Et quoniam sciunt se offendisse Deum suum filii
Israel, tremor tuus super ipsos est. 10 Insuper etiam fames invasit eos, et ab
ariditate aqu jam inter mortuos computantur. 11 Denique hoc ordinant, ut interficient pecora sua, et bibant sanguinem eorum : 12 et sancta Domini Dei sui,
qu prcepit Deus non contingi, in frumento, vino, et oleo, hc cogitaverunt
impendere, et volunt consumere qu nec manibus deberent contingere : ergo quoniam hc faciunt, certum est quod in perditionem dabuntur. 13 Quod
ego ancilla tua cognoscens, fugi ab illis, et misit me Dominus hc ipsa nuntiare tibi. 14 Ego enim ancilla tua Deum colo, etiam nunc apud te : et exiet
ancilla tua, et orabo Deum, 15 et dicet mihi quando eis reddat peccatum suum, et veniens nuntiabo tibi, ita ut ego adducam te per mediam Jerusalem,
et habebis omnem populum Israel, sicut oves quibus non est pastor, et non
latrabit vel unus canis contra te : 16 quoniam hc mihi dicta sunt per providentiam Dei, 17 et quoniam iratus est illis Deus, hc ipsa missa sum nuntiare
tibi. 18 Placuerunt autem omnia verba hc coram Holoferne, et coram pueris
ejus, et mirabantur sapientiam ejus, et dicebant alter ad alterum : 19 Non est
talis mulier super terram in aspectu, in pulchritudine, et in sensu verborum.
20
Et dixit ad illam Holofernes : Benefecit Deus, qui misit te ante populum,
ut des illum tu in manibus nostris : 21 et quoniam bona est promissio tua, si
fecerit mihi hoc Deus tuus, erit et Deus meus, et tu in domo Nabuchodonosor
magna eris, et nomen tuum nominabitur in universa terra.
Tunc jussit eam introire ubi repositi erant thesauri ejus, et jussit illic
12
manere eam, et constituit quid daretur illi de convivio suo. Cui respondit Judith, et dixit : Nunc non potero manducare ex his qu mihi pr2
cipis tribui, ne veniat super me offensio : ex his autem qu mihi detuli, manducabo. 3 Cui Holofernes ait : Si defecerint tibi ista, qu tecum detulisti, quid
faciemus tibi ? 4 Et dixit Judith : Vivit anima tua, domine meus, quoniam
non expendet omnia hc ancilla tua, donec faciat Deus in manu mea hc
qu cogitavi. Et induxerunt illam servi ejus in tabernaculum quod prceperat. 5 Et petiit dum introiret, ut daretur ei copia nocte et ante lucem egrediendi
foras ad orationem, et deprecandi Dominum. 6 Et prcepit cubiculariis suis ut
sicut placeret illi, exiret et introiret ad adorandum Deum suum per triduum :
7
et exibat noctibus in vallem Bethuli, et baptizabat se in fonte aqu. 8 Et
ut ascendebat, orabat Dominum Deum Israel ut dirigeret viam ejus ad liberationem populi sui. 9 Et introiens, munda manebat in tabernaculo usque dum
acciperet escam suam in vespere. 10 Et factum est, in quarto die Holofernes
fecit cnam servis suis, et dixit ad Vagao eunuchum suum : Vade, et suade
Hebram illam ut sponte consentiat habitare mecum. 11 Fdum est enim
apud Assyrios, si femina irrideat virum agendo ut immunis ab eo transeat.
12
Tunc introivit Vagao ad Judith, et dixit : Non vereatur bona puella introire ad dominum meum, ut honorificetur ante faciem ejus, ut manducet cum
480
Judith
nimia ebrietate sopitus. 5 Dixitque Judith puell su ut staret foris ante cubiculum, et observaret. 6 Stetitque Judith ante lectum, orans cum lacrimis, et
labiorum motu in silentio, 7 dicens : Confirma me, Domine Deus Israel, et
respice in hac hora ad opera manuum mearum, ut, sicut promisisti, Jerusalem
civitatem tuam erigas : et hoc quod credens per te posse fieri cogitavi, perficiam. 8 Et cum hc dixisset, accessit ad columnam qu erat ad caput lectuli
ejus, et pugionem ejus, qui in ea ligatus pendebat, exsolvit. 9 Cumque evaginasset illum, apprehendit comam capitis ejus, et ait : Confirma me, Domine
Deus, in hac hora. 10 Et percussit bis in cervicem ejus, et abscidit caput ejus, et
abstulit conopeum ejus a columnis, et evolvit corpus ejus truncum. 11 Et post
pusillum exivit, et tradidit caput Holofernis ancill su, et jussit ut mitteret
illud in peram suam. 12 Et exierunt du, secundum consuetudinem suam,
quasi ad orationem, et transierunt castra, et gyrantes vallem, venerunt ad portam civitatis. 13 Et dixit Judith a longe custodibus murorum : Aperite portas,
quoniam nobiscum est Deus, qui fecit virtutem in Israel.
14
Et factum est cum audissent viri vocem ejus, vocaverunt presbyteros
civitatis. 15 Et concurrerunt ad eam omnes, a minimo usque ad maximum :
quoniam sperabant eam jam non esse venturam. 16 Et accendentes luminaria, congyraverunt circa eam universi : illa autem ascendens in eminentiorem
locum, jussit fieri silentium. Cumque omnes tacuissent, 17 dixit Judith : Laudate Dominum Deum nostrum, qui non deseruit sperantes in se, 18 et in me
ancilla sua adimplevit misericordiam suam, quam promisit domui Israel : et
interfecit in manu mea hostem populi sui hac nocte. 19 Et proferens de pera caput Holofernis, ostendit illis, dicens : Ecce caput Holofernis principis militi
Assyriorum, et ecce conopeum illius, in quo recumbebat in ebrietate sua, ubi
per manum femin percussit illum Dominus Deus noster. 20 Vivit autem ipse
Dominus, quoniam custodivit me angelus ejus et hinc euntem, et ibi commorantem, et inde huc revertentem, et non permisit me Dominus ancillam
suam coinquinari, sed sine pollutione peccati revocavit me vobis gaudentem
in victoria sua, in evasione mea, et in liberatione vestra. 21 Confitemini illi
omnes, quoniam bonus, quoniam in sculum misericordia ejus. 22 Universi
autem adorantes Dominum, dixerunt ad eam : Benedixit te Dominus in virtute
sua, quia per te ad nihilum redegit inimicos nostros. 23 Porro Ozias princeps
populi Israel dixit ad eam : Benedicta es tu, filia, a Domino Deo excelso pr
omnibus mulieribus super terram. 24 Benedictus Dominus, qui creavit clum
481
Judith
482
Judith
Judith
Et factum est post hc, omnis populus post victoriam venit in Jerusalem
adorare Dominum : et mox ut purificati sunt, obtulerunt omnes holocausta,
et vota, et repromissiones suas. 23 Porro Judith universa vasa bellica Holofernis, qu dedit illi populus, et conopeum quod ipsa sustulerat de cubili ipsius,
obtulit in anathema oblivionis. 24 Erat autem populus jucundus secundum
faciem sanctorum : et per tres menses gaudium hujus victori celebratum est
cum Judith. 25 Post dies autem illos, unusquisque rediit in domum suam : et
Judith magna facta est in Bethulia, et prclarior erat univers terr Israel.
26
Erat enim virtuti castitas adjuncta, ita ut non cognosceret virum omnibus
diebus vit su, ex quo defunctus est Manasses vir ejus. 27 Erat autem, diebus
festis, procedens cum magna gloria. 28 Mansit autem in domo viri sui annos
centum quinque, et dimisit abram suam liberam : et defuncta est ac sepulta
484
Judith
cum viro suo in Bethulia. 29 Luxitque illam omnis populus diebus septem. 30 In
omni autem spatio vit ejus non fuit qui perturbaret Israel, et post mortem
ejus annis multis. 31 Dies autem victori hujus festivitatis ab Hebris in numero sanctorum dierum accipitur, et colitur a Judis ex illo tempore usque in
prsentem diem.
485
Liber Esther
diebus Assueri, qui regnavit ab India usque thiopiam super centum
1regniInviginti
septem provincias, quando sedit in solio regni sui, Susan civitas
ejus exordium fuit.
Tertio igitur anno imperii sui fecit grande con2
Esther
487
Esther
et congregarentur, Mardochus manebat ad januam regis : 20 necdum prodiderat Esther patriam et populum suum, juxta mandatum ejus. Quidquid
enim ille prcipiebat, observabat Esther : et ita cuncta faciebat ut eo tempore
solita erat, quo eam parvulam nutriebat.
21
Eo igitur tempore, quo Mardochus ad regis januam morabatur, irati
sunt Bagathan et Thares duo eunuchi regis, qui janitores erant, et in primo
palatii limine prsidebant : volueruntque insurgere in regem, et occidere
eum. 22 Quod Mardochum non latuit, statimque nuntiavit regin Esther :
et illa regi ex nomine Mardochi, qui ad se rem detulerat. 23 Qusitum est,
et inventum : et appensus est uterque eorum in patibulo. Mandatumque est
historiis, et annalibus traditum coram rege.
hc rex Assuerus exaltavit Aman filium Amadathi, qui erat de stirpe
3tiquePost
Agag : et posuit solium ejus super omnes principes quos habebat. Cuncservi regis, qui in foribus palatii versabantur, flectebant genua, et adora2
bant Aman : sic enim prceperat eis imperator : solus Mardochus non
flectebat genu, neque adorabat eum. 3 Cui dixerunt pueri regis, qui ad fores
palatii prsidebant : Cur prter ceteros non observas mandatum regis ?
4
Cumque hoc crebrius dicerent, et ille nollet audire, nuntiaverunt Aman, scire
cupientes utrum perseveraret in sententia : dixerat enim eis se esse Judum.
5
Quod cum audisset Aman, et experimento probasset quod Mardochus non
flecteret sibi genu, nec se adoraret, iratus est valde, 6 et pro nihilo duxit in
unum Mardochum mittere manus suas : audierat enim quod esset gentis Jud ; magisque voluit omnem Judorum, qui erant in regno Assueri,
perdere nationem.
7
Mense primo (cujus vocabulum est Nisan), anno duodecimo regni Assueri, missa est sors in urnam, qu hebraice dicitur phur, coram Aman, quo
die et quo mense gens Judorum deberet interfici : et exivit mensis duodecimus, qui vocatur Adar. 8 Dixitque Aman regi Assuero : Est populus per
omnes provincias regni tui dispersus, et a se mutuo separatus, novis utens legibus et cremoniis, insuper et regis scita contemnens : et optime nosti quod
non expediat regno tuo ut insolescat per licentiam. 9 Si tibi placet, decerne,
ut pereat, et decem millia talentorum appendam arcariis gaz tu. 10 Tulit
ergo rex annulum, quo utebatur, de manu sua, et dedit eum Aman filio Amadathi de progenie Agag, hosti Judorum, 11 dixitque ad eum : Argentum,
quod tu polliceris, tuum sit ; de populo age quod tibi placet. 12 Vocatique
sunt scrib regis mense primo Nisan, tertiadecima die ejusdem mensis : et
scriptum est, ut jusserat Aman, ad omnes satrapas regis, et judices provinciarum, diversarumque gentium, ut quque gens legere poterat et audire pro
varietate linguarum ex nomine regis Assueri : et litter signat ipsius annulo
13
miss sunt per cursores regis ad universas provincias, ut occiderent atque
delerent omnes Judos, a puero usque ad senem, parvulos et mulieres, uno
die, hoc est tertiodecimo mensis duodecimi, qui vocatur Adar ; et bona eorum diriperent. 14 Summa autem epistolarum hc fuit, ut omnes provinci
scirent, et pararent se ad prdictam diem. 15 Festinabant cursores, qui missi
erant, regis imperium explere. Statimque in Susan pependit edictum, rege et
Aman celebrante convivium, et cunctis Judis, qui in urbe erant, flentibus.
cum audisset Mardochus, scidit vestimenta sua, et indutus est sac4abat,Qu
co, spargens cinerem capiti : et in platea medi civitatis voce magna clamostendens amaritudinem animi sui, et hoc ejulatu usque ad fores palatii
2
488
Esther
gradiens. Non enim erat licitum indutum sacco aulam regis intrare. 3 In omnibus quoque provinciis, oppidis, ac locis, ad qu crudele regis dogma pervenerat, planctus ingens erat apud Judos, jejunium, ululatus, et fletus, sacco
et cinere multis pro strato utentibus. 4 Ingress autem sunt puell Esther et
eunuchi, nuntiaveruntque ei. Quod audiens consternata est, et vestem misit,
ut ablato sacco induerent eum : quam accipere noluit. 5 Accitoque Athach eunucho, quem rex ministrum ei dederat, prcepit ei ut iret ad Mardochum,
et disceret ab eo cur hoc faceret. 6 Egressusque Athach, ivit ad Mardochum
stantem in platea civitatis, ante ostium palatii : 7 qui indicavit ei omnia qu
acciderant : quomodo Aman promisisset ut in thesauros regis pro Judorum nece inferret argentum. 8 Exemplar quoque edicti, quod pendebat in
Susan, dedit ei, ut regin ostenderet, et moneret eam ut intraret ad regem et
deprecaretur eum pro populo suo.
9
Regressus Athach, nuntiavit Esther omnia qu Mardochus dixerat.
10
Qu respondit ei, et jussit ut diceret Mardocho : 11 Omnes servi regis,
et cunct, qu sub ditione ejus sunt, norunt provinci, quod sive vir, sive
mulier non vocatus, interius atrium regis intraverit, absque ulla cunctatione
statim interficiatur : nisi forte rex auream virgam ad eum tetenderit pro signo clementi, atque ita possit vivere. Ego igitur quomodo ad regem intrare
potero, qu triginta jam diebus non sum vocata ad eum ? 12 Quod cum audisset Mardochus, 13 rursum mandavit Esther, dicens : Ne putes quod animam
tuam tantum liberes, quia in domo regis es pr cunctis Judis : 14 si enim
nunc silueris, per aliam occasionem liberabuntur Judi : et tu, et domus patris tui, peribitis. Et quis novit utrum idcirco ad regnum veneris, ut in tali
tempore parareris ? 15 Rursumque Esther hc Mardocho verba mandavit :
16
Vade, et congrega omnes Judos quos in Susan repereris, et orate pro me.
Non comedatis et non bibatis tribus diebus et tribus noctibus : et ego cum ancillis meis similiter jejunabo, et tunc ingrediar ad regem contra legem faciens,
non vocata, tradensque me morti et periculo. 17 Ivit itaque Mardochus, et
fecit omnia qu ei Esther prceperat.
autem tertio induta est Esther regalibus vestimentis, et stetit in atrio
5superDie
domus regi, quod erat interius, contra basilicam regis : at ille sedebat
solium suum in consistorio palatii contra ostium domus.
Cumque
2
vidisset Esther reginam stantem, placuit oculis ejus, et extendit contra eam
virgam auream, quam tenebat manu : qu accedens, osculata est summitatem virg ejus. 3 Dixitque ad eam rex : Quid vis, Esther regina ? qu est
petitio tua ? etiam si dimidiam partem regni petieris, dabitur tibi. 4 At illa
respondit : Si regi placet, obsecro ut venias ad me hodie, et Aman tecum, ad
convivium quod paravi. 5 Statimque rex : Vocate, inquit, cito Aman ut Esther
obediat voluntati. Venerunt itaque rex et Aman ad convivium, quod eis regina paraverat. 6 Dixitque ei rex, postquam vinum biberat abundanter : Quid
petis ut detur tibi ? et pro qua re postulas ? etiam si dimidiam partem regni
mei petieris, impetrabis. 7 Cui respondit Esther : Petitio mea, et preces sunt
ist : 8 si inveni in conspectu regis gratiam, et si regi placet ut det mihi quod
postulo, et meam impleat petitionem : veniat rex et Aman ad convivium quod
paravi eis, et cras aperiam regi voluntatem meam.
9
Egressus est itaque illo die Aman ltus et alacer. Cumque vidisset Mardochum sedentem ante fores palatii, et non solum non assurrexisse sibi, sed
nec motum quidem de loco sessionis su, indignatus est valde : 10 et dissim-
489
Esther
ulata ira reversus in domum suam, convocavit ad se amicos suos, et Zares uxorem suam, 11 et exposuit illis magnitudinem divitiarum suarum, filiorumque
turbam, et quanta eum gloria super omnes principes et servos suos rex elevasset. 12 Et post hc ait : Regina quoque Esther nullum alium vocavit ad
convivium cum rege prter me : apud quam etiam cras cum rege pransurus
sum. 13 Et cum hc omnia habeam, nihil me habere puto, quamdiu videro
Mardochum Judum sedentem ante fores regias. 14 Responderuntque ei
Zares uxor ejus, et ceteri amici : Jube parari excelsam trabem, habentem altitudinis quinquaginta cubitos, et dic mane regi ut appendatur super eam
Mardochus, et sic ibis cum rege ltus ad convivium. Placuit ei consilium, et
jussit excelsam parari crucem.
Noctem illam duxit rex insomnem, jussitque sibi afferri historias et an6
nales priorum temporum. Qu cum illo prsente legerentur, ventum
est ad illum locum ubi scriptum erat quomodo nuntiasset Mardochus in2
sidias Bagathan et Thares eunuchorum, regem Assuerum jugulare cupientium. 3 Quod cum audisset rex, ait : Quid pro hac fide honoris ac prmii
Mardochus consecutus est ? Dixerunt ei servi illius ac ministri : Nihil omnino mercedis accepit. 4 Statimque rex : Quis est, inquit, in atrio ? Aman
quippe interius atrium domus regi intraverat, ut suggereret regi, et juberet
Mardochum affigi patibulo, quod ei fuerat prparatum. 5 Responderunt
pueri : Aman stat in atrio. Dixitque rex : Ingrediatur. 6 Cumque esset ingressus, ait illi : Quid debet fieri viro, quem rex honorare desiderat ? Cogitans
autem in corde suo Aman, et reputans quod nullum alium rex, nisi se, vellet
honorare, 7 respondit : Homo, quem rex honorare cupit, 8 debet indui vestibus
regiis, et imponi super equum, qui de sella regis est, et accipere regium diadema super caput suum : 9 et primus de regiis principibus ac tyrannis teneat
equum ejus, et per plateam civitatis incedens clamet, et dicat : Sic honorabitur,
quemcumque voluerit rex honorare. 10 Dixitque ei rex : Festina, et sumpta stola et equo, fac, ut locutus es, Mardocho Judo, qui sedet ante fores palatii.
Cave ne quidquam de his, qu locutus es, prtermittas. 11 Tulit itaque Aman
stolam et equum, indutumque Mardochum in platea civitatis, et impositum
equo prcedebat, atque clamabat : Hoc honore condignus est, quemcumque
rex voluerit honorare. 12 Reversusque est Mardochus ad januam palatii : et
Aman festinavit ire in domum suam, lugens et operto capite : 13 narravitque
Zares uxori su, et amicis, omnia qu evenissent sibi. Cui responderunt
sapientes quos habebat in consilio, et uxor ejus : Si de semine Judorum est
Mardochus, ante quem cadere cpisti, non poteris ei resistere, sed cades in
conspectu ejus. 14 Adhuc illis loquentibus, venerunt eunuchi regis, et cito eum
ad convivium, quod regina paraverat, pergere compulerunt.
Intravit itaque rex et Aman, ut biberent cum regina. 2 Dixitque ei rex etiam secunda die, postquam vino incaluerat : Qu est petitio tua, Esther,
ut detur tibi ? et quid vis fieri ? etiam si dimidiam partem regni mei petieris,
impetrabis. 3 Ad quem illa respondit : Si inveni gratiam in oculis tuis o rex,
et si tibi placet, dona mihi animam meam pro qua rogo, et populum meum
pro quo obsecro. 4 Traditi enim sumus ego et populus meus, ut conteramur,
jugulemur, et pereamus. Atque utinam in servos et famulas venderemur : esset tolerabile malum, et gemens tacerem : nunc autem hostis noster est, cujus
crudelitas redundat in regem. 5 Respondensque rex Assuerus, ait : Quis est
iste, et cujus potenti, ut hc audeat facere ? 6 Dixitque Esther : Hostis et
490
Esther
inimicus noster pessimus iste est Aman. Quod ille audiens, illico obstupuit,
vultum regis ac regin ferre non sustinens. 7 Rex autem iratus surrexit, et de
loco convivii intravit in hortum arboribus consitum. Aman quoque surrexit
ut rogaret Esther reginam pro anima sua : intellexit enim a rege sibi paratum
malum. 8 Qui cum reversus esset de horto nemoribus consito, et intrasset
convivii locum, reperit Aman super lectulum corruisse in quo jacebat Esther,
et ait : Etiam reginam vult opprimere, me prsente, in domo mea. Necdum
verbum de ore regis exierat, et statim operuerunt faciem ejus. 9 Dixitque Harbona, unus de eunuchis, qui stabant in ministerio regis : En lignum quod
paraverat Mardocho, qui locutus est pro rege, stat in domo Aman, habens
altitudinis quinquaginta cubitos. Cui dixit rex : Appendite eum in eo. 10 Suspensus est itaque Aman in patibulo quod paraverat Mardocho : et regis ira
quievit.
Die illo dedit rex Assuerus Esther regin domum Aman adversarii Judo8ei Esther
rum, et Mardochus ingressus est ante faciem regis. Confessa est enim
quod esset patruus suus. Tulitque rex annulum, quem ab Aman
2
491
Esther
hyacinthinis videlicet et riis, coronam auream portans in capite, et amictus serico pallio atque purpureo. Omnisque civitas exultavit atque ltata est.
16
Judis autem nova lux oriri visa est, gaudium, honor, et tripudium. 17 Apud
omnes populos, urbes, atque provincias, quocumque regis jussa veniebant,
mira exultatio, epul atque convivia, et festus dies : in tantum ut plures
alterius gentis et sect eorum religioni et cremoniis jungerentur. Grandis
enim cunctos judaici nominis terror invaserat.
duodecimi mensis, quem Adar vocari ante jam diximus, tertiadeci9abantIgitur
ma die, quando cunctis Judis interfectio parabatur, et hostes eorum inhisanguini, versa vice Judi superiores esse cperunt, et se de adversariis
vindicare. 2 Congregatique sunt per singulas civitates, oppida, et loca, ut extenderent manum contra inimicos, et persecutores suos. Nullusque ausus est
resistere, eo quod omnes populos magnitudinis eorum formido penetrarat.
3
Nam et provinciarum judices, et duces, et procuratores, omnisque dignitas
qu singulis locis ac operibus prerat, extollebant Judos timore Mardochi,
4
quem principem esse palatii, et plurimum posse cognoverant : fama quoque
nominis ejus crescebat quotidie, et per cunctorum ora volitabat. 5 Itaque percusserunt Judi inimicos suos plaga magna, et occiderunt eos, reddentes eis
quod sibi paraverant facere : 6 in tantum ut etiam in Susan quingentos viros
interficerent, extra decem filios Aman Agagit hostis Judorum : quorum
ista sunt nomina : 7 Pharsandatha, et Delphon, et Esphatha, 8 et Phoratha, et
Adalia, et Aridatha, 9 et Phermesta, et Arisai, et Aridai, et Jezatha. 10 Quos
cum occidissent, prdas de substantiis eorum tangere noluerunt. 11 Statimque
numerus eorum, qui occisi erant in Susan, ad regem relatus est. 12 Qui dixit
regin : In urbe Susan interfecerunt Judi quingentos viros, et alios decem
filios Aman : quantam putas eos exercere cdem in universis provinciis ?
quid ultra postulas, et quid vis ut fieri jubeam ? 13 Cui illa respondit : Si
regi placet, detur potestas Judis, ut sicut fecerunt hodie in Susan, sic et
cras faciant, et decem filii Aman in patibulis suspendantur. 14 Prcepitque
rex ut ita fieret. Statimque in Susan pependit edictum, et decem filii Aman
suspensi sunt. 15 Congregatis Judis quartadecima die mensis Adar, interfecti sunt in Susan trecenti viri : nec eorum ab illis direpta substantia est.
16
Sed et per omnes provincias qu ditioni regis subjacebant, pro animabus
suis steterunt Judi, interfectis hostibus ac persecutoribus suis : in tantum
ut septuaginta quinque millia occisorum implerentur, et nullus de substantiis eorum quidquam contingeret. 17 Dies autem tertiusdecimus mensis Adar
primus apud omnes interfectionis fuit, et quartadecima die cdere desierunt.
Quem constituerunt esse solemnem, ut in eo omni tempore deinceps vacarent
epulis, gaudio, atque conviviis. 18 At hi, qui in urbe Susan cdem exercuerant, tertiodecimo et quartodecimo die ejusdem mensis in cde versati sunt :
quintodecimo autem die percutere desierunt. Et idcirco eumdem diem constituerunt solemnem epularum atque ltiti. 19 Hi vero Judi, qui in oppidis
non muratis ac villis morabantur, quartumdecimum diem mensis Adar conviviorum et gaudii decreverunt, ita ut exultent in eo, et mittant sibi mutuo
partes epularum et ciborum.
20
Scripsit itaque Mardochus omnia hc, et litteris comprehensa misit
ad Judos qui in omnibus regis provinciis morabantur, tam in vicino positis,
quam procul, 21 ut quartamdecimam et quintamdecimam diem mensis Adar
pro festis susciperent, et revertente semper anno solemni celebrarent honore :
492
Esther
22
quia in ipsis diebus se ulti sunt Judi de inimicis suis, et luctus atque tristitia in hilaritatem gaudiumque conversa sunt, essentque dies isti epularum
atque ltiti, et mitterent sibi invicem ciborum partes, et pauperibus munuscula largirentur. 23 Susceperuntque Judi in solemnem ritum cuncta qu eo
tempore facere cperant, et qu Mardochus litteris facienda mandaverat.
24
Aman enim, filius Amadathi stirpis Agag, hostis et adversarius Judorum,
cogitavit contra eos malum, ut occideret illos atque deleret : et misit phur,
quod nostra lingua vertitur in sortem. 25 Et postea ingressa est Esther ad
regem, obsecrans ut conatus ejus litteris regis irriti fierent, et malum quod
contra Judos cogitaverat, reverteretur in caput ejus. Denique et ipsum et filios ejus affixerunt cruci, 26 atque ex illo tempore dies isti appellati sunt phurim,
id est sortium : eo quod phur, id est sors, in urnam missa fuerit. Et cuncta
qu gesta sunt, epistol, id est, libri hujus volumine, continentur : 27 quque
sustinuerunt, et qu deinceps immutata sunt, susceperunt Judi super se et
semen suum, et super cunctos qui religioni eorum voluerunt copulari, ut nulli
liceat duos hos dies absque solemnitate transigere, quos scriptura testatur, et
certa expetunt tempora, annis sibi jugiter succedentibus. 28 Isti sunt dies, quos nulla umquam delebit oblivio, et per singulas generationes cunct in toto
orbe provinci celebrabunt : nec est ulla civitas, in qua dies phurim, id est
sortium, non observentur a Judis, et ab eorum progenie, qu his cremoniis obligata est. 29 Scripseruntque Esther regina filia Abihail, et Mardochus
Judus, etiam secundam epistolam, ut omni studio dies ista solemnis sanciretur in posterum : 30 et miserunt ad omnes Judos qui in centum viginti septem
provinciis regis Assueri versabantur, ut haberent pacem, et susciperent veritatem, 31 observantes dies sortium, et suo tempore cum gaudio celebrarent :
sicut constituerant Mardochus et Esther, et illi observanda susceperunt a se,
et a semine suo, jejunia, et clamores, et sortium dies, 32 et omnia qu libri
hujus, qui vocatur Esther, historia continentur.
Rex vero Assuerus omnem terram et cunctas maris insulas fecit trib10
utarias : cujus fortitudo et imperium, et dignitas atque sublimitas,
qua exaltavit Mardochum, scripta sunt in libris Medorum, atque Persarum :
2
493
Esther
494
Esther
et corpus suum humiliavit jejuniis : omniaque loca, in quibus antea ltari consueverat, crinium laceratione complevit. 3 Et deprecabatur Dominum Deum
Israel, dicens : Domine mi, qui rex noster es solus, adjuva me solitariam, et
cujus prter te nullus est auxiliator alius. 4 Periculum meum in manibus meis
est. 5 Audivi a patre meo quod tu, Domine, tulisses Israel de cunctis gentibus,
et patres nostros ex omnibus retro majoribus suis, ut possideres hreditatem
sempiternam, fecistique eis sicut locutus es. 6 Peccavimus in conspectu tuo,
et idcirco tradidisti nos in manus inimicorum nostrorum : 7 coluimus enim deos eorum. Justus es Domine : 8 et nunc non eis sufficit, quod durissima
nos opprimunt servitute, sed robur manuum suarum, idolorum potenti deputantes, 9 volunt tua mutare promissa, et delere hreditatem tuam, et claudere
ora laudantium te, atque extinguere gloriam templi et altaris tui, 10 ut aperiant
ora gentium, et laudent idolorum fortitudinem, et prdicent carnalem regem
in sempiternum. 11 Ne tradas, Domine, sceptrum tuum his, qui non sunt, ne
rideant ad ruinam nostram : sed converte consilium eorum super eos, et eum
qui in nos cpit svire, disperde. 12 Memento, Domine, et ostende te nobis
in tempore tribulationis nostr, et da mihi fiduciam, Domine rex deorum, et
univers potestatis : 13 tribue sermonem compositum in ore meo in conspectu
leonis, et transfer cor illius in odium hostis nostri, ut et ipse pereat, et ceteri
qui ei consentiunt. 14 Nos autem libera manu tua, et adjuva me, nullum aliud
auxilium habentem nisi te, Domine, qui habes omnium scientiam, 15 et nosti
quia oderim gloriam iniquorum, et detester cubile incircumcisorum, et omnis
alienigen. 16 Tu scis necessitatem meam, quod abominer signum superbi
et glori me, quod est super caput meum in diebus ostentationis me, et
detester illud quasi pannum menstruat, et non portem in diebus silentii mei,
17
et quod non comederim in mensa Aman, nec mihi placuerit convivium regis, et non biberim vinum libaminum : 18 et numquam ltata sit ancilla tua,
ex quo huc translata sum usque in prsentem diem, nisi in te, Domine Deus
495
Esther
Abraham. 19 Deus fortis super omnes, exaudi vocem eorum qui nullam aliam
spem habent, et libera nos de manu iniquorum, et erue me a timore meo.
Et mandavit ei (haud dubium quin esset Mardochus) ut ingrederetur
15
ad regem, et rogaret pro populo suo et pro patria sua. Memorare,
inquit, dierum humilitatis tu, quomodo nutrita sis in manu mea, quia Aman
2
est, abusi sunt in superbiam : 3 et non solum subjectos regibus nituntur opprimere, sed datam sibi gloriam non ferentes, in ipsos qui dederunt, moliuntur insidias. 4 Nec contenti sunt gratias non agere beneficiis, et humanitatis
in se jura violare, sed Dei quoque cuncta cernentis arbitrantur se posse fugere
sententiam. 5 Et in tantum vesani proruperunt, ut eos qui credita sibi officia
diligenter observant, et ita cuncta agunt ut omnium laude digni sint, mendaciorum cuniculis conentur subvertere, 6 dum aures principum simplices,
et ex sua natura alios stimantes, callida fraude decipiunt. 7 Qu res et ex
veteribus probatur historiis, et ex his qu geruntur quotidie, quomodo malis
quorumdam suggestionibus regum studia depraventur. 8 Unde providendum
est paci omnium provinciarum. 9 Nec putare debetis, si diversa jubeamus,
ex animi nostri venire levitate, sed pro qualitate et necessitate temporum, ut
reipublic poscit utilitas, ferre sententiam.
10
Et ut manifestius quod dicimus intelligatis, Aman filius Amadathi, et animo et gente Macedo, alienusque a Persarum sanguine, et pietatem nostram
sua crudelitate commaculans, peregrinus a nobis susceptus est : 11 et tantam in
se expertus humanitatem, ut pater noster vocaretur, et adoraretur ab omnibus
496
Esther
497
Liber Job
Vir erat in terra Hus, nomine Job : et erat vir ille simplex, et rectus, ac
1
timens Deum, et recedens a malo. Natique sunt ei septem filii, et tres
fili. Et fuit possessio ejus septem millia ovium, et tria millia camelorum,
2
Job
Satan, ait : Pellem pro pelle, et cuncta qu habet homo dabit pro anima sua ;
5
alioquin mitte manum tuam, et tange os ejus et carnem, et tunc videbis quod
in faciem benedicat tibi. 6 Dixit ergo Dominus ad Satan : Ecce in manu tua
est : verumtamen animam illius serva. 7 Egressus igitur Satan a facie Domini,
percussit Job ulcere pessimo, a planta pedis usque ad verticem ejus ; 8 qui testa
saniem radebat, sedens in sterquilinio. 9 Dixit autem illi uxor sua : Adhuc tu
permanes in simplicitate tua ? Benedic Deo, et morere. 10 Qui ait ad illam :
Quasi una de stultis mulieribus locuta es : si bona suscepimus de manu Dei,
mala quare non suscipiamus ? In omnibus his non peccavit Job labiis suis.
11
Igitur audientes tres amici Job omne malum quod accidisset ei, venerunt
singuli de loco suo, Eliphaz Themanites, et Baldad Suhites, et Sophar Naamathites. Condixerant enim ut pariter venientes visitarent eum, et consolarentur. 12 Cumque elevassent procul oculos suos, non cognoverunt eum,
et exclamantes ploraverunt, scissisque vestibus sparserunt pulverem super
caput suum in clum. 13 Et sederunt cum eo in terra septem diebus et
septem noctibus : et nemo loquebatur ei verbum : videbant enim dolorem
esse vehementem.
499
Job
Job
15
Job
Job
Job
Job
Job
11
Job
10
Job
508
Job
509
Job
Job
26
Job
Job
Job
mei breviabuntur :
17 et dies
solum mihi superest sepulchrum.
2
Non peccavi,
et in amaritudinibus moratur oculus meus.
3
Libera me, Domine, et pone me juxta te,
et cujusvis manus pugnet contra me.
4
Cor eorum longe fecisti a disciplina :
propterea non exaltabuntur.
5
Prdam pollicetur sociis,
et oculi filiorum ejus deficient.
6
Posuit me quasi in proverbium vulgi,
et exemplum sum coram eis.
7
Caligavit ab indignatione oculus meus,
et membra mea quasi in nihilum redacta sunt.
514
Job
Job
et atteritis me sermonibus ?
3
En decies confunditis me,
et non erubescitis opprimentes me.
4
Nempe etsi ignoravi,
mecum erit ignorantia mea.
5
At vos contra me erigimini,
et arguitis me opprobriis meis.
6
Saltem nunc intelligite quia Deus non quo judicio afflixerit me,
et flagellis suis me cinxerit.
7
Ecce clamabo, vim patiens, et nemo audiet ;
vociferabor, et non est qui judicet.
8
Semitam meam circumsepsit, et transire non possum :
et in calle meo tenebras posuit.
9
Spoliavit me gloria mea,
et abstulit coronam de capite meo.
10
Destruxit me undique, et pereo :
et quasi evuls arbori abstulit spem meam.
11
Iratus est contra me furor ejus,
et sic me habuit quasi hostem suum.
12
Simul venerunt latrones ejus,
et fecerunt sibi viam per me,
et obsederunt in gyro tabernaculum meum.
13
Fratres meos longe fecit a me,
et noti mei quasi alieni recesserunt a me.
14
Dereliquerunt me propinqui mei,
et qui me noverant obliti sunt mei.
15
Inquilini domus me et ancill me sicut alienum habuerunt
me,
et quasi peregrinus fui in oculis eorum.
16
Servum meum vocavi, et non respondit :
ore proprio deprecabar illum.
17
Halitum meum exhorruit uxor mea,
et orabam filios uteri mei.
516
Job
18
Job
et agite pnitentiam.
3
Sustinete me, et ego loquar :
et post mea, si videbitur, verba, ridete.
4
Numquid contra hominem disputatio mea est,
ut merito non debeam contristari ?
5
Attendite me et obstupescite,
et superponite digitum ori vestro.
6
Et ego, quando recordatus fuero, pertimesco,
518
Job
Job
31
Job
21
Job
Job
Job
10
Job
20
Job
21
Job
18
Job
Job
Job
33
coram Deo. 3 Porro adversum amicos ejus indignatus est, eo quod non invenissent responsionem rationabilem, sed tantummodo condemnassent Job.
4
Igitur Eliu expectavit Job loquentem, eo quod seniores essent qui loquebantur. 5 Cum autem vidisset quod tres respondere non potuissent, iratus est
vehementer. 6 Respondensque Eliu filius Barachel Buzites, dixit :
Junior sum tempore, vos autem antiquiores :
idcirco, demisso capite,
veritus sum vobis indicare meam sententiam.
7
Sperabam enim quod tas prolixior loqueretur,
et annorum multitudo doceret sapientiam.
8
Sed, ut video, spiritus est in hominibus,
et inspiratio Omnipotentis dat intelligentiam.
9
Non sunt longvi sapientes,
nec senes intelligunt judicium.
10
Ideo dicam : Audite me :
ostendam vobis etiam ego meam sapientiam.
11
Expectavi enim sermones vestros ;
audivi prudentiam vestram,
donec disceptaremini sermonibus ;
12
et donec putabam vos aliquid dicere, considerabam :
sed, ut video, non est qui possit arguere Job,
et respondere ex vobis sermonibus ejus.
13
Ne forte dicatis : Invenimus sapientiam :
Deus projecit eum, non homo.
14
Nihil locutus est mihi :
et ego non secundum sermones vestros respondebo illi.
530
Job
15
Job
17
Job
Job
31
534
Job
Job
Job
15
sermonibus imperitis ?
3
Accinge sicut vir lumbos tuos :
interrogabo te, et responde mihi.
4
Ubi eras quando ponebam fundamenta terr ?
indica mihi, si habes intelligentiam.
5
Quis posuit mensuras ejus, si nosti ?
vel quis tetendit super eam lineam ?
6
Super quo bases illius solidat sunt ?
aut quis demisit lapidem angularem ejus,
7
cum me laudarent simul astra matutina,
et jubilarent omnes filii Dei ?
8
Quis conclusit ostiis mare,
quando erumpebat quasi de vulva procedens ;
9
cum ponerem nubem vestimentum ejus,
et caligine illud quasi pannis infanti obvolverem ?
10
Circumdedi illud terminis meis,
et posui vectem et ostia,
11
et dixi : Usque huc venies, et non procedes amplius,
et hic confringes tumentes fluctus tuos.
12
Numquid post ortum tuum prcepisti diluculo,
et ostendisti auror locum suum ?
13
Et tenuisti concutiens extrema terr,
et excussisti impios ex ea ?
537
Job
14
Job
39
Job
22
Contemnit pavorem,
nec cedit gladio.
23
Super ipsum sonabit pharetra ;
vibrabit hasta et clypeus :
24
fervens et fremens sorbet terram,
nec reputat tub sonare clangorem.
25
Ubi audierit buccinam, dicit : Vah !
procul odoratur bellum :
exhortationem ducum, et ululatum exercitus.
26
Numquid per sapientiam tuam plumescit accipiter,
expandens alas suas ad austrum ?
27
Numquid ad prceptum tuum elevabitur aquila,
et in arduis ponet nidum suum ?
28
In petris manet,
et in prruptis silicibus commoratur,
atque inaccessis rupibus.
29
Inde contemplatur escam,
et de longe oculi ejus prospiciunt.
30
Pulli ejus lambent sanguinem :
et ubicumque cadaver fuerit, statim adest.
31
Job
10
Job
Job
543
Liber Psalmorum
Psalmi
Psalmi
546
Psalmi
Psalmi
Psalmi
549
Psalmi
Psalmi
14 Psalmus David.
Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo ?
aut quis requiescet in monte sancto tuo ?
2
Qui ingreditur sine macula,
et operatur justitiam ;
3
qui loquitur veritatem in corde suo :
qui non egit dolum in lingua sua,
nec fecit proximo suo malum,
et opprobrium non accepit adversus proximos suos.
4
Ad nihilum deductus est in conspectu ejus malignus ;
timentes autem Dominum glorificat.
551
Psalmi
16 Oratio David.
Exaudi, Domine, justitiam meam ;
intende deprecationem meam.
Auribus percipe orationem meam,
non in labiis dolosis.
2
De vultu tuo judicium meum prodeat ;
oculi tui videant quitates.
3
Probasti cor meum, et visitasti nocte ;
igne me examinasti, et non est inventa in me iniquitas.
4
Ut non loquatur os meum opera hominum :
propter verba labiorum tuorum, ego custodivi vias duras.
5
Perfice gressus meos in semitis tuis,
ut non moveantur vestigia mea.
6
Ego clamavi, quoniam exaudisti me, Deus ;
inclina aurem tuam mihi, et exaudi verba mea.
7
Mirifica misericordias tuas,
552
Psalmi
553
Psalmi
Psalmi
33
Psalmi
Psalmi
Psalmi
10
Psalmi
22 Psalmus David.
Dominus regit me, et nihil mihi deerit :
2
in loco pascu, ibi me collocavit.
Super aquam refectionis educavit me ;
3
animam meam convertit.
Deduxit me super semitas justiti
propter nomen suum.
4
Nam etsi ambulavero in medio umbr mortis,
non timebo mala, quoniam tu mecum es.
Virga tua, et baculus tuus,
ipsa me consolata sunt.
5
Parasti in conspectu meo mensam
adversus eos qui tribulant me ;
impinguasti in oleo caput meum :
et calix meus inebrians, quam prclarus est !
6
Et misericordia tua subsequetur me
omnibus diebus vit me ;
et ut inhabitem in domo Domini
in longitudinem dierum.
Psalmi
560
Psalmi
Psalmi
562
Psalmi
Psalmi
11
Psalmi
18
Psalmi
11
Psalmi
567
Psalmi
Ipsi David.
34 Judica,
Domine, nocentes me ;
expugna impugnantes me.
2
Apprehende arma et scutum,
et exsurge in adjutorium mihi.
3
Effunde frameam, et conclude adversus eos qui persequuntur
me ;
dic anim me : Salus tua ego sum.
4
Confundantur et revereantur qurentes animam meam ;
avertantur retrorsum et confundantur cogitantes mihi mala.
5
Fiant tamquam pulvis ante faciem venti,
et angelus Domini coarctans eos.
6
Fiat via illorum tenebr et lubricum,
et angelus Domini persequens eos.
7
Quoniam gratis absconderunt mihi interitum laquei sui ;
supervacue exprobraverunt animam meam.
8
Veniat illi laqueus quem ignorat,
et captio quam abscondit apprehendat eum,
et in laqueum cadat in ipsum.
9
Anima autem mea exsultabit in Domino,
et delectabitur super salutari suo.
10
Omnia ossa mea dicent :
Domine, quis similis tibi ?
eripiens inopem de manu fortiorum ejus ;
egenum et pauperem a diripientibus eum.
11
Surgentes testes iniqui,
qu ignorabam interrogabant me.
12
Retribuebant mihi mala pro bonis,
sterilitatem anim me.
13
Ego autem, cum mihi molesti essent, induebar cilicio ;
humiliabam in jejunio animam meam,
et oratio mea in sinu meo convertetur.
14
Quasi proximum et quasi fratrem nostrum sic complacebam ;
quasi lugens et contristatus sic humiliabar.
15
Et adversum me ltati sunt, et convenerunt ;
congregata sunt super me flagella, et ignoravi.
16
Dissipati sunt, nec compuncti ;
tentaverunt me, subsannaverunt me subsannatione ;
frenduerunt super me dentibus suis.
17
Domine, quando respicies ?
Restitue animam meam a malignitate eorum ;
a leonibus unicam meam.
18
Confitebor tibi in ecclesia magna ; in populo gravi laudabo te.
19
Non supergaudeant mihi qui adversantur mihi inique,
qui oderunt me gratis, et annuunt oculis.
20
Quoniam mihi quidem pacifice loquebantur ;
et in iracundia terr loquentes, dolos cogitabant.
21
Et dilataverunt super me os suum ;
dixerunt : Euge, euge ! viderunt oculi nostri.
568
Psalmi
22
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
et intendit mihi.
3
Et exaudivit preces meas,
et eduxit me de lacu miseri et de luto fcis.
Et statuit super petram pedes meos,
et direxit gressus meos.
4
Et immisit in os meum canticum novum,
carmen Deo nostro.
Videbunt multi, et timebunt,
et sperabunt in Domino.
5
Beatus vir cujus est nomen Domini spes ejus,
et non respexit in vanitates et insanias falsas.
6
Multa fecisti tu, Domine Deus meus, mirabilia tua ;
et cogitationibus tuis non est qui similis sit tibi.
Annuntiavi et locutus sum :
multiplicati sunt super numerum.
7
Sacrificium et oblationem noluisti ;
aures autem perfecisti mihi.
Holocaustum et pro peccato non postulasti ;
8
tunc dixi : Ecce venio.
573
Psalmi
Psalmi
575
Psalmi
Psalmus David.
42 Judica
me, Deus, et discerne causam meam de gente non sancta :
ab homine iniquo et doloso erue me.
2
Quia tu es, Deus, fortitudo mea : quare me repulisti ?
et quare tristis incedo, dum affligit me inimicus ?
3
Emitte lucem tuam et veritatem tuam :
ipsa me deduxerunt, et adduxerunt
in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua.
4
Et introibo ad altare Dei,
ad Deum qui ltificat juventutem meam.
Confitebor tibi in cithara, Deus, Deus meus.
5
Quare tristis es, anima mea ?
et quare conturbas me ?
Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi,
salutare vultus mei, et Deus meus.
finem. Filiis Core ad intellectum.
43 InDeus,
auribus nostris audivimus,
2
Psalmi
Psalmi
578
Psalmi
Psalmi
Psalmi
21
Psalmi
50
582
Psalmi
Psalmi
Psalmi
17
David in tituli
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
589
Psalmi
590
Psalmi
Psalmi
592
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
31
Psalmi
Psalmi
Psalmus Asaph.
72 Quam
bonus Israel Deus,
his qui recto sunt corde !
2
Mei autem pene moti sunt pedes,
pene effusi sunt gressus mei :
3
quia zelavi super iniquos,
pacem peccatorum videns.
4
Quia non est respectus morti eorum,
et firmamentum in plaga eorum.
5
In labore hominum non sunt,
598
Psalmi
599
Psalmi
Asaph.
73 UtIntellectus
quid, Deus, repulisti in finem,
iratus est furor tuus super oves pascu tu ?
2
Memor esto congregationis tu,
quam possedisti ab initio.
Redemisti virgam hreditatis tu,
mons Sion, in quo habitasti in eo.
3
Leva manus tuas in superbias eorum in finem :
quanta malignatus est inimicus in sancto !
4
Et gloriati sunt qui oderunt te in medio solemnitatis tu ;
posuerunt signa sua, signa :
5
et non cognoverunt sicut in exitu super summum.
Quasi in silva lignorum securibus
6
exciderunt januas ejus in idipsum ;
in securi et ascia dejecerunt eam.
7
Incenderunt igni sanctuarium tuum ;
in terra polluerunt tabernaculum nominis tui.
8
Dixerunt in corde suo cognatio eorum simul :
Quiescere faciamus omnes dies festos Dei a terra.
9
Signa nostra non vidimus ;
jam non est propheta ;
et nos non cognoscet amplius.
10
Usquequo, Deus, improperabit inimicus ?
irritat adversarius nomen tuum in finem ?
11
Ut quid avertis manum tuam,
et dexteram tuam de medio sinu tuo in finem ?
12
Deus autem rex noster ante scula :
operatus est salutem in medio terr.
13
Tu confirmasti in virtute tua mare ;
contribulasti capita draconum in aquis.
14
Tu confregisti capita draconis ;
dedisti eum escam populis thiopum.
15
Tu dirupisti fontes et torrentes ;
tu siccasti fluvios Ethan.
16
Tuus est dies, et tua est nox ;
tu fabricatus es auroram et solem.
17
Tu fecisti omnes terminos terr ;
statem et ver tu plasmasti ea.
18
Memor esto hujus : inimicus improperavit Domino,
et populus insipiens incitavit nomen tuum.
19
Ne tradas bestiis animas confitentes tibi,
et animas pauperum tuorum ne obliviscaris in finem.
20
Respice in testamentum tuum,
quia repleti sunt qui obscurati sunt terr domibus iniquitatum.
21
Ne avertatur humilis factus confusus ;
pauper et inops laudabunt nomen tuum.
22
Exsurge, Deus, judica causam tuam ;
memor esto improperiorum tuorum,
eorum qu ab insipiente sunt tota die.
600
Psalmi
23
Psalmi
Psalmi
21
Psalmi
20
Psalmi
Psalmi
65
Psalmi
13
607
Psalmi
Psalmi
609
Psalmi
Psalmi
12
611
Psalmi
Psalmi
16
Psalmi
Psalmi
46
Psalmi
Psalmi
92 Laus cantici ipsi David, in die ante sabbatum, quando fundata est terra.
Dominus regnavit, decorem indutus est :
indutus est Dominus fortitudinem, et prcinxit se.
Etenim firmavit orbem terr, qui non commovebitur.
2
Parata sedes tua ex tunc ;
a sculo tu es.
3
Elevaverunt flumina, Domine,
elevaverunt flumina vocem suam ;
elevaverunt flumina fluctus suos,
4
a vocibus aquarum multarum.
Mirabiles elationes maris ;
mirabilis in altis Dominus.
5
Testimonia tua credibilia facta sunt nimis ;
domum tuam decet sanctitudo, Domine,
in longitudinem dierum.
617
Psalmi
618
Psalmi
Psalmi
11
Psalmi
99 Psalmus in confessione.
2
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
28
Psalmi
Psalmi
Psalmi
18
Psalmi
Psalmi
15
Psalmi
40
Psalmi
Psalmi
110 Alleluja.
Confitebor tibi, Domine, in toto corde meo,
in consilio justorum, et congregatione.
2
Magna opera Domini :
exquisita in omnes voluntates ejus.
3
Confessio et magnificentia opus ejus,
et justitia ejus manet in sculum sculi.
4
Memoriam fecit mirabilium suorum,
misericors et miserator Dominus.
5
Escam dedit timentibus se ;
memor erit in sculum testamenti sui.
6
Virtutem operum suorum annuntiabit populo suo,
7
ut det illis hreditatem gentium.
Opera manuum ejus veritas et judicium.
8
Fidelia omnia mandata ejus,
confirmata in sculum sculi,
facta in veritate et quitate.
9
Redemptionem misit populo suo ;
mandavit in ternum testamentum suum.
Sanctum et terribile nomen ejus.
634
Psalmi
10
112 Alleluja.
Laudate, pueri, Dominum ;
laudate nomen Domini.
2
Sit nomen Domini benedictum
ex hoc nunc et usque in sculum.
3
A solis ortu usque ad occasum
laudabile nomen Domini.
4
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super clos gloria ejus.
5
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
6
et humilia respicit in clo et in terra ?
7
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
8
ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
9
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum ltantem.
635
Psalmi
Alleluja.
113In exitu
Israel de gypto,
domus Jacob de populo barbaro,
2
facta est Juda sanctificatio ejus ;
Israel potestas ejus.
3
Mare vidit, et fugit ;
Jordanis conversus est retrorsum.
4
Montes exsultaverunt ut arietes,
et colles sicut agni ovium.
5
Quid est tibi, mare, quod fugisti ?
et tu, Jordanis, quia conversus es retrorsum ?
6
montes, exsultastis sicut arietes ?
et colles, sicut agni ovium ?
7
A facie Domini mota est terra,
a facie Dei Jacob :
8
qui convertit petram in stagna aquarum,
et rupem in fontes aquarum.
9
Non nobis, Domine, non nobis,
sed nomini tuo da gloriam :
10
super misericordia tua et veritate tua ;
nequando dicant gentes :
Ubi est Deus eorum ?
11
Deus autem noster in clo ;
omnia qucumque voluit fecit.
12
Simulacra gentium argentum et aurum,
opera manuum hominum.
13
Os habent, et non loquentur ;
oculos habent, et non videbunt.
14
Aures habent, et non audient ;
nares habent, et non odorabunt.
15
Manus habent, et non palpabunt ;
pedes habent, et non ambulabunt ;
non clamabunt in gutture suo.
16
Similes illis fiant qui faciunt ea,
et omnes qui confidunt in eis.
17
Domus Israel speravit in Domino ;
adjutor eorum et protector eorum est.
18
Domus Aaron speravit in Domino ;
adjutor eorum et protector eorum est.
19
Qui timent Dominum speraverunt in Domino ; adjutor eorum
et protector eorum est.
20
Dominus memor fuit nostri,
et benedixit nobis.
Benedixit domui Israel ;
benedixit domui Aaron.
21
Benedixit omnibus qui timent Dominum,
pusillis cum majoribus.
22
Adjiciat Dominus super vos,
super vos et super filios vestros.
636
Psalmi
23
114 Alleluja.
Dilexi, quoniam exaudiet Dominus
vocem orationis me.
2
Quia inclinavit aurem suam mihi,
et in diebus meis invocabo.
3
Circumdederunt me dolores mortis ;
et pericula inferni invenerunt me.
Tribulationem et dolorem inveni,
4
et nomen Domini invocavi :
o Domine, libera animam meam.
5
Misericors Dominus et justus,
et Deus noster miseretur.
6
Custodiens parvulos Dominus ;
humiliatus sum, et liberavit me.
7
Convertere, anima mea, in requiem tuam,
quia Dominus benefecit tibi :
8
quia eripuit animam meam de morte,
oculos meos a lacrimis,
pedes meos a lapsu.
9
Placebo Domino in regione vivorum.
115 Alleluja.
Credidi, propter quod locutus sum ;
ego autem humiliatus sum nimis.
2
Ego dixi in excessu meo :
Omnis homo mendax.
3
Quid retribuam Domino
pro omnibus qu retribuit mihi ?
4
Calicem salutaris accipiam,
et nomen Domini invocabo.
5
Vota mea Domino reddam
coram omni populo ejus.
6
Pretiosa in conspectu Domini
mors sanctorum ejus.
7
O Domine, quia ego servus tuus ;
ego servus tuus, et filius ancill tu.
Dirupisti vincula mea :
8
tibi sacrificabo hostiam laudis,
637
Psalmi
116 Alleluja.
Laudate Dominum, omnes gentes ;
laudate eum, omnes populi.
2
Quoniam confirmata est super nos misericordia ejus,
et veritas Domini manet in ternum.
117 Alleluja.
Confitemini Domino, quoniam bonus,
quoniam in sculum misericordia ejus.
2
Dicat nunc Israel : Quoniam bonus,
quoniam in sculum misericordia ejus.
3
Dicat nunc domus Aaron :
Quoniam in sculum misericordia ejus.
4
Dicant nunc qui timent Dominum :
Quoniam in sculum misericordia ejus.
5
De tribulatione invocavi Dominum,
et exaudivit me in latitudine Dominus.
6
Dominus mihi adjutor ;
non timebo quid faciat mihi homo.
7
Dominus mihi adjutor,
et ego despiciam inimicos meos.
8
Bonum est confidere in Domino,
quam confidere in homine.
9
Bonum est sperare in Domino,
quam sperare in principibus.
10
Omnes gentes circuierunt me,
et in nomine Domini, quia ultus sum in eos.
11
Circumdantes circumdederunt me,
et in nomine Domini, quia ultus sum in eos.
12
Circumdederunt me sicut apes,
et exarserunt sicut ignis in spinis :
et in nomine Domini, quia ultus sum in eos.
13
Impulsus eversus sum, ut caderem,
et Dominus suscepit me.
14
Fortitudo mea et laus mea Dominus,
et factus est mihi in salutem.
15
Vox exsultationis et salutis
in tabernaculis justorum.
16
Dextera Domini fecit virtutem ;
dextera Domini exaltavit me :
dextera Domini fecit virtutem.
638
Psalmi
17
Psalmi
10
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
135
Psalmi
160
Psalmi
Psalmi
Psalmi
649
Psalmi
graduum.
128SpeCanticum
expugnaverunt me a juventute mea,
dicat nunc Israel ;
2
spe expugnaverunt me a juventute mea :
etenim non potuerunt mihi.
3
Supra dorsum meum fabricaverunt peccatores ;
prolongaverunt iniquitatem suam.
4
Dominus justus
concidit cervices peccatorum.
5
Confundantur, et convertantur retrorsum
omnes qui oderunt Sion.
6
Fiant sicut fnum tectorum,
quod priusquam evellatur exaruit :
7
de quo non implevit manum suam qui metit,
et sinum suum qui manipulos colligit.
8
Et non dixerunt qui prteribant :
Benedictio Domini super vos.
Benediximus vobis in nomine Domini.
graduum.
129De Canticum
profundis clamavi ad te, Domine ;
2
650
Psalmi
Canticum graduum.
131Memento,
Domine, David,
et omnis mansuetudinis ejus :
2
sicut juravit Domino ;
votum vovit Deo Jacob :
3
Si introiero in tabernaculum domus me ;
si ascendero in lectum strati mei ;
4
si dedero somnum oculis meis,
et palpebris meis dormitationem,
5
et requiem temporibus meis,
donec inveniam locum Domino,
tabernaculum Deo Jacob.
6
Ecce audivimus eam in Ephrata ;
invenimus eam in campis silv.
7
Introibimus in tabernaculum ejus ;
adorabimus in loco ubi steterunt pedes ejus.
8
Surge, Domine, in requiem tuam,
tu et arca sanctificationis tu.
9
Sacerdotes tui induantur justitiam,
et sancti tui exsultent.
10
Propter David servum tuum
non avertas faciem christi tui.
11
Juravit Dominus David veritatem,
et non frustrabitur eam :
De fructu ventris tui
ponam super sedem tuam.
12
Si custodierint filii tui testamentum meum,
et testimonia mea hc qu docebo eos,
et filii eorum usque in sculum
sedebunt super sedem tuam.
13
Quoniam elegit Dominus Sion :
elegit eam in habitationem sibi.
14
Hc requies mea in sculum sculi ;
hic habitabo, quoniam elegi eam.
15
Viduam ejus benedicens benedicam ;
pauperes ejus saturabo panibus.
16
Sacerdotes ejus induam salutari,
et sancti ejus exsultatione exsultabunt.
17
Illuc producam cornu David ;
paravi lucernam christo meo.
18
Inimicos ejus induam confusione ;
super ipsum autem efflorebit sanctificatio mea.
graduum David.
132EcceCanticum
quam bonum et quam jucundum,
habitare fratres in unum !
2
Sicut unguentum in capite,
quod descendit in barbam, barbam Aaron,
651
Psalmi
134 Alleluja.
Laudate nomen Domini ;
laudate, servi, Dominum :
2
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri.
3
Laudate Dominum, quia bonus Dominus ;
psallite nomini ejus, quoniam suave.
4
Quoniam Jacob elegit sibi Dominus ;
Israel in possessionem sibi.
5
Quia ego cognovi quod magnus est Dominus,
et Deus noster pr omnibus diis.
6
Omnia qucumque voluit Dominus fecit,
in clo, in terra, in mari et in omnibus abyssis.
7
Educens nubes ab extremo terr,
fulgura in pluviam fecit ;
qui producit ventos de thesauris suis.
8
Qui percussit primogenita gypti,
ab homine usque ad pecus.
9
Et misit signa et prodigia in medio tui, gypte :
in Pharaonem, et in omnes servos ejus.
10
Qui percussit gentes multas,
et occidit reges fortes :
11
Sehon, regem Amorrhorum, et Og, regem Basan,
et omnia regna Chanaan :
12
et dedit terram eorum hreditatem,
hreditatem Israel populo suo.
13
Domine, nomen tuum in ternum ;
Domine, memoriale tuum in generationem et generationem.
14
Quia judicabit Dominus populum suum,
et in servis suis deprecabitur.
15
Simulacra gentium argentum et aurum,
opera manuum hominum.
652
Psalmi
16
Psalmi
Psalmi
655
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
Psalmi
146 Alleluja.
Laudate Dominum, quoniam bonus est psalmus ;
Deo nostro sit jucunda, decoraque laudatio.
2
dificans Jerusalem Dominus,
dispersiones Israelis congregabit :
3
qui sanat contritos corde,
et alligat contritiones eorum ;
4
qui numerat multitudinem stellarum,
et omnibus eis nomina vocat.
5
Magnus Dominus noster, et magna virtus ejus,
et sapienti ejus non est numerus.
6
Suscipiens mansuetos Dominus ;
humilians autem peccatores usque ad terram.
7
Prcinite Domino in confessione ;
psallite Deo nostro in cithara.
8
Qui operit clum nubibus,
et parat terr pluviam ;
qui producit in montibus fnum,
et herbam servituti hominum ;
9
qui dat jumentis escam ipsorum,
et pullis corvorum invocantibus eum.
10
Non in fortitudine equi voluntatem habebit,
nec in tibiis viri beneplacitum erit ei.
11
Beneplacitum est Domino super timentes eum,
et in eis qui sperant super misericordia ejus.
147 Alleluja.
Lauda, Jerusalem, Dominum ;
lauda Deum tuum, Sion.
2
Quoniam confortavit seras portarum tuarum ;
benedixit filiis tuis in te.
3
Qui posuit fines tuos pacem,
et adipe frumenti satiat te.
4
Qui emittit eloquium suum terr :
velociter currit sermo ejus.
5
Qui dat nivem sicut lanam ;
nebulam sicut cinerem spargit.
6
Mittit crystallum suam sicut buccellas :
661
Psalmi
148 Alleluja.
Laudate Dominum de clis ;
laudate eum in excelsis.
2
Laudate eum, omnes angeli ejus ;
laudate eum, omnes virtutes ejus.
3
Laudate eum, sol et luna ;
laudate eum, omnes stell et lumen.
4
Laudate eum, cli clorum ;
et aqu omnes qu super clos sunt,
5
laudent nomen Domini.
Quia ipse dixit, et facta sunt ;
ipse mandavit, et creata sunt.
6
Statuit ea in ternum, et in sculum sculi ;
prceptum posuit, et non prteribit.
7
Laudate Dominum de terra,
dracones et omnes abyssi ;
8
ignis, grando, nix, glacies, spiritus procellarum,
qu faciunt verbum ejus ;
9
montes, et omnes colles ;
ligna fructifera, et omnes cedri ;
10
besti, et universa pecora ;
serpentes, et volucres pennat ;
11
reges terr et omnes populi ;
principes et omnes judices terr ;
12
juvenes et virgines ; senes cum junioribus,
laudent nomen Domini :
13
quia exaltatum est nomen ejus solius.
14
Confessio ejus super clum et terram ;
et exaltavit cornu populi sui.
Hymnus omnibus sanctis ejus ;
filiis Israel, populo appropinquanti sibi.
Alleluja.
149 Alleluja.
Cantate Domino canticum novum ;
laus ejus in ecclesia sanctorum.
2
Ltetur Israel in eo qui fecit eum,
et filii Sion exsultent in rege suo.
662
Psalmi
150 Alleluja.
Laudate Dominum in sanctis ejus ;
laudate eum in firmamento virtutis ejus.
2
Laudate eum in virtutibus ejus ;
laudate eum secundum multitudinem magnitudinis ejus.
3
Laudate eum in sono tub ;
laudate eum in psalterio et cithara.
4
Laudate eum in tympano et choro ;
laudate eum in chordis et organo.
5
Laudate eum in cymbalis benesonantibus ;
laudate eum in cymbalis jubilationis.
6
Omnis spiritus laudet Dominum !
Alleluja.
663
Liber Proverbiorum
Proverbia
Proverbia
14
Proverbia
Proverbia
Proverbia
Proverbia
23
16
670
Proverbia
22
Proverbia
garrula et vaga,
11
quietis impatiens,
nec valens in domo consistere pedibus suis ;
12
nunc foris, nunc in plateis,
nunc juxta angulos insidians.
13
Apprehensumque deosculatur juvenem,
et procaci vultu blanditur, dicens :
14
Victimas pro salute vovi ;
hodie reddidi vota mea :
15
idcirco egressa sum in occursum tuum,
desiderans te videre, et reperi.
16
Intexui funibus lectulum meum ;
stravi tapetibus pictis ex gypto :
17
aspersi cubile meum myrrha,
et aloe, et cinnamomo.
18
Veni, inebriemur uberibus,
et fruamur cupitis amplexibus donec illucescat dies.
19
Non est enim vir in domo sua :
abiit via longissima :
20
sacculum pecuni secum tulit ;
in die plen lun reversurus est in domum suam.
21
Irretivit eum multis sermonibus,
et blanditiis labiorum protraxit illum.
22
Statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam,
et quasi agnus lasciviens,
et ignorans quod ad vincula stultus trahatur :
23
donec transfigat sagitta jecur ejus,
velut si avis festinet ad laqueum,
et nescit quod de periculo anim illius agitur.
24
Nunc ergo, fili mi, audi me,
et attende verbis oris mei.
25
Ne abstrahatur in viis illius mens tua,
neque decipiaris semitis ejus ;
26
multos enim vulneratos dejecit,
et fortissimi quique interfecti sunt ab ea.
27
Vi inferi domus ejus,
penetrantes in interiora mortis.
Proverbia
Proverbia
30
Proverbia
Proverbia
Proverbia
13
Proverbia
678
Proverbia
679
Proverbia
Proverbia
21
Proverbia
Proverbia
Proverbia
21
Proverbia
12
Proverbia
Proverbia
Proverbia
28
Proverbia
Proverbia
Proverbia
Proverbia
Proverbia
26
Proverbia
Hc quoque sapientibus.
Cognoscere personam in judicio non est bonum.
24
Qui dicunt impio : Justus es : maledicent eis populi,
et detestabuntur eos tribus.
25
Qui arguunt eum laudabuntur,
et super ipsos veniet benedictio.
26
Labia deosculabitur
qui recta verba respondet.
27
Prpara foris opus tuum,
et diligenter exerce agrum tuum,
ut postea difices domum tuam.
28
Ne sis testis frustra contra proximum tuum,
nec lactes quemquam labiis tuis.
29
Ne dicas : Quomodo fecit mihi, sic faciam ei ;
reddam unicuique secundum opus suum.
30
694
Proverbia
Proverbia
21
Proverbia
17
Proverbia
Proverbia
699
Proverbia
Proverbia
Proverbia
702
Proverbia
Proverbia
25
704
Liber Ecclesiastes
Ecclesiast, filii David, regis Jerusalem.
1 VerbaVanitas
vanitatum, dixit Ecclesiastes ;
2
Ecclesiastes
Ecclesiastes
Ecclesiastes
16
Ecclesiastes
Ecclesiastes
Ecclesiastes
Ecclesiastes
10
Ecclesiastes
17
Ecclesiastes
Omnia hc consideravi,
et dedi cor meum in cunctis operibus qu fiunt sub sole.
Interdum dominatur homo homini in malum suum.
10
Vidi impios sepultos,
qui etiam cum adhuc viverent
in loco sancto erant,
et laudabantur in civitate
quasi justorum operum.
Sed et hoc vanitas est.
11
Etenim quia non profertur cito contra malos sententia,
absque timore ullo
filii hominum perpetrant mala.
12
Attamen peccator ex eo quod centies facit malum,
et per patientiam sustentatur ;
ego cognovi quod erit bonum timentibus Deum,
qui verentur faciem ejus.
13
Non sit bonum impio,
nec prolongentur dies ejus,
sed quasi umbra transeant qui non timent faciem Domini.
14
Est et alia vanitas qu fit super terram :
sunt justi quibus mala proveniunt
quasi opera egerint impiorum :
et sunt impii qui ita securi sunt
quasi justorum facta habeant.
Sed et hoc vanissimum judico.
15
Laudavi igitur ltitiam ;
quod non esset homini bonum sub sole,
nisi quod comederet, et biberet, atque gauderet,
et hoc solum secum auferret de labore suo,
in diebus vit su quos dedit ei Deus sub sole.
16
Et apposui cor meum ut scirem sapientiam,
et intelligerem distentionem qu versatur in terra.
Est homo qui diebus et noctibus somnum non capit oculis.
714
Ecclesiastes
17
Ecclesiastes
Ecclesiastes
Dulce lumen,
et delectabile est oculis videre solem.
717
Ecclesiastes
Ecclesiastes
719
Canticum Canticorum
3
Sponsa. Sicut malus inter ligna silvarum,
sic dilectus meus inter filios.
Sub umbra illius quem desideraveram sedi,
et fructus ejus dulcis gutturi meo.
4
Introduxit me in cellam vinariam ;
ordinavit in me caritatem.
5
Fulcite me floribus,
stipate me malis,
quia amore langueo.
6
Lva ejus sub capite meo,
et dextera illius amplexabitur me.
7
Sponsus. Adjuro vos, fili Jerusalem,
per capreas cervosque camporum,
ne suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam,
quoadusque ipsa velit.
8
Sponsa. Vox dilecti mei ; ecce iste venit,
saliens in montibus, transiliens colles.
9
Similis est dilectus meus capre,
hinnuloque cervorum.
En ipse stat post parietem nostrum,
respiciens per fenestras,
prospiciens per cancellos.
10
En dilectus meus loquitur mihi.
Sponsus. Surge, propera, amica mea,
columba mea, formosa mea, et veni :
11
jam enim hiems transiit ;
imber abiit, et recessit.
12
Flores apparuerunt in terra nostra ;
tempus putationis advenit :
vox turturis audita est in terra nostra ;
13
ficus protulit grossos suos ;
vine florentes dederunt odorem suum.
Surge, amica mea, speciosa mea, et veni :
14
columba mea, in foraminibus petr, in caverna maceri,
ostende mihi faciem tuam,
sonet vox tua in auribus meis :
vox enim tua dulcis, et facies tua decora.
15
Sponsa. Capite nobis vulpes parvulas
qu demoliuntur vineas :
nam vinea nostra floruit.
16
Dilectus meus mihi, et ego illi,
qui pascitur inter lilia,
17
donec aspiret dies, et inclinentur umbr.
Revertere ; similis esto, dilecte mi, capre,
hinnuloque cervorum super montes Bether.
Canticum Canticorum
Canticum Canticorum
Canticum Canticorum
Canticum Canticorum
Canticum Canticorum
Canticum Canticorum
727
Liber Sapienti
Sapientia
Sapientia
Sapientia
Sapientia
Sapientia
13
Sapientia
Sapientia
Sapientia
23
Sapientia
Sapientia
Sapientia
739
Sapientia
Sapientia
Sapientia
Sapientia
Sapientia
18
Sapientia
745
Sapientia
Sapientia
Sapientia
748
Sapientia
Sapientia
Sapientia
Sapientia
Sapientia
20
753
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
38
Ecclesiasticus
18
Ecclesiasticus
19
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
15
Ecclesiasticus
18
762
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
26
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
28
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
770
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
24
Ecclesiasticus
in divisione sortis ?
16
Da et accipe,
et justifica animam tuam.
17
Ante obitum tuum operare justitiam,
quoniam non est apud inferos invenire cibum.
18
Omnis caro sicut fnum veterascet,
et sicut folium fructificans in arbore viridi.
19
Alia generantur, et alia dejiciuntur :
sic generatio carnis et sanguinis, alia finitur, et alia nascitur.
20
Omne opus corruptibile in fine deficiet,
et qui illud operatur ibit cum illo.
21
Et omne opus electum justificabitur,
et qui operatur illud honorabitur in illo.
22
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
17
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
11
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
21
780
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
782
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
23
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Deo honorabitur,
24 et etininmedio
populi sui gloriabitur,
2
Ecclesiasticus
11
Ecclesiasticus
33
concordia fratrum,
et amor proximorum,
et vir et mulier bene sibi consentientes.
3
Tres species odivit anima mea,
et aggravor valde anim illorum :
4
pauperem superbum, divitem mendacem,
senem fatuum et insensatum.
5
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
26
Ecclesiasticus
22
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
29
Ecclesiasticus
19
Ecclesiasticus
796
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
25
Ecclesiasticus
799
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
24
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
22
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
26
Non est dicere : Quid est hoc, aut quid est istud ?
omnia enim in tempore suo qurentur.
27
Benedictio illius quasi fluvius inundavit.
28
Quomodo cataclysmus aridam inebriavit,
sic ira ipsius gentes qu non exquisierunt eum hreditabit.
29
Quomodo convertit aquas in siccitatem, et siccata est terra,
et vi illius viis illorum direct sunt,
sic peccatoribus offensiones in ira ejus.
30
Bona bonis creata sunt ab initio :
sic nequissimis bona et mala.
31
Initium necessari rei vit hominum, aqua, ignis, et ferrum,
sal, lac, et panis similagineus, et mel,
et botrus uv, et oleum, et vestimentum.
32
Hc omnia sanctis in bona,
sic et impiis et peccatoribus in mala convertentur.
33
Sunt spiritus qui ad vindictam creati sunt,
et in furore suo confirmaverunt tormenta sua.
34
In tempore consummationis effundent virtutem,
et furorem ejus qui fecit illos placabunt.
35
Ignis, grando, fames, et mors,
omnia hc ad vindictam creata sunt :
36
bestiarum dentes, et scorpii, et serpentes,
et rhompha vindicans in exterminium impios.
37
In mandatis ejus epulabuntur :
et super terram in necessitatem prparabuntur,
et in temporibus suis non prterient verbum.
38
Propterea ab initio confirmatus sum, et consiliatus sum,
et cogitavi, et scripta dimisi.
39
Omnia opera Domini bona,
et omne opus hora sua subministrabit.
40
Non est dicere : Hoc illo nequius est :
omnia enim in tempore suo comprobabuntur.
41
Et nunc in omni corde et ore collaudate,
et benedicite nomen Domini.
Occupatio magna creata est omnibus hominibus,
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
20
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
26
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
22
Ecclesiasticus
820
Ecclesiasticus
hc surrexit Nathan,
47 Post
propheta in diebus David.
2
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
10
Ecclesiasticus
27
Ecclesiasticus
18
50
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
Ecclesiasticus
29
828
Prophetia Isai
Isai, filii Amos, quam vidit super Judam et Jerusalem, in diebus
1 Visio
Ozi, Joathan, Achaz, et Ezechi, regum Juda.
2
Isaias
12
Isaias
26
Isaias
Isaias
Et dixit Dominus :
Pro eo quod elevat sunt fili Sion,
et ambulaverunt extento collo,
et nutibus oculorum ibant,
et plaudebant, ambulabant pedibus suis,
et composito gradu incedebant ;
833
Isaias
17
In die illa,
erit germen Domini in magnificentia et gloria,
et fructus terr sublimis, et exsultatio
his qui salvati fuerint de Israel.
3
Et erit : omnis qui relictus fuerit in Sion,
et residuus in Jerusalem,
Sanctus vocabitur,
omnis qui scriptus est in vita in Jerusalem.
4
Si abluerit Dominus sordes filiarum Sion,
et sanguinem Jerusalem laverit de medio ejus,
in spiritu judicii, et spiritu ardoris.
5
Et creabit Dominus super omnem locum montis Sion,
et ubi invocatus est,
nubem per diem et fumum,
et splendorem ignis flammantis in nocte :
super omnem enim gloriam protectio.
6
Et tabernaculum erit in umbraculum,
diei ab stu,
et in securitatem et absconsionem
a turbine et a pluvia.
834
Isaias
Isaias
Isaias
Et dixi :
Ecce ego, mitte me.
837
Isaias
Et dixit :
Vade, et dices populo huic :
Audite audientes, et nolite intelligere ;
et videte visionem, et nolite cognoscere.
10
Excca cor populi hujus,
et aures ejus aggrava,
et oculos ejus claude :
ne forte videat oculis suis,
et auribus suis audiat,
et corde suo intelligat,
et convertatur, et sanem eum.
11
Et dixi :
Usquequo, Domine ?
Et dixit :
Donec desolentur civitates absque habitatore,
et domus sine homine,
et terra relinquetur deserta.
12
Et longe faciet Dominus homines,
et multiplicabitur qu derelicta fuerat in medio terr.
13
Et adhuc in ea decimatio,
et convertetur, et erit in ostensionem
sicut terebinthus, et sicut quercus qu expandit ramos suos ;
semen sanctum erit id quod steterit in ea.
Et factum est in diebus Achaz, filii Joathan, filii Ozi, regis Juda, ascendit
7prliandum
Rasin, rex Syri, et Phacee, filius Romeli, rex Israel, in Jerusalem, ad
contra eam : et non potuerunt debellare eam. Et nuntiaverunt
2
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
et pupillos diriperent.
3
Quid facietis in die visitationis,
et calamitatis de longe venientis ?
ad cujus confugietis auxilium ?
et ubi derelinquetis gloriam vestram,
4
ne incurvemini sub vinculo,
et cum interfectis cadatis ?
Super omnibus his non est aversus furor ejus,
sed adhuc manus ejus extenta.
5
Isaias
Isaias
30
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
In anno quo mortuus est rex Achaz, factum est onus istud :
29
15 Onus Moab.
Quia nocte vastata est
Ar Moab, conticuit ;
quia nocte vastatus est
murus Moab, conticuit.
2
Ascendit domus,
et Dibon ad excelsa,
in planctum super Nabo ;
850
Isaias
petra deserti
16 addemontem
fili Sion.
2
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
et sanabit eam ;
et revertentur ad Dominum,
et placabitur eis, et sanabit eos.
23
In die illa erit via
de gypto in Assyrios ;
et intrabit Assyrius gyptum,
et gyptius in Assyrios,
et servient gyptii Assur.
24
In die illa erit Israel tertius
gyptio et Assyrio ;
benedictio in medio terr
25
cui benedixit Dominus exercituum, dicens :
Benedictus populus meus gypti,
et opus manuum mearum Assyrio ;
hreditas autem mea Israel.
In anno quo ingressus est Thathan in Azotum, cum misisset eum Sar20
gon, rex Assyriorum, et pugnasset contra Azotum, et cepisset eam : in
tempore illo locutus est Dominus in manu Isai, filii Amos, dicens : Vade, et
2
solve saccum de lumbis tuis, et calceamenta tua tolle de pedibus tuis. Et fecit
sic, vadens nudus et discalceatus. 3 Et dixit Dominus :
Sicut ambulavit servus meus Isaias nudus et discalceatus,
trium annorum signum et portentum erit
super gyptum et super thiopiam ;
4
sic minabit rex Assyriorum captivitatem gypti,
et transmigrationem thiopi,
juvenum et senum, nudam et discalceatam, discoopertis natibus,
ad ignominiam gypti.
5
Et timebunt, et confundentur
ab thiopia spe sua,
et ab gypto gloria sua.
6
Et dicet habitator insul hujus in die illa :
Ecce hc erat spes nostra,
ad quos confugimus in auxilium, ut liberarent nos
a facie regis Assyriorum :
et quomodo effugere poterimus nos ?
Isaias
Onus Duma.
Ad me clamat ex Seir :
Custos, quid de nocte ?
custos, quid de nocte ?
12
Dixit custos :
Venit mane et nox ;
si quritis, qurite ;
convertimini, venite.
13
Onus in Arabia.
In saltu ad vesperam dormietis,
in semitis Dedanim.
14
Occurrentes sitienti ferte aquam,
qui habitatis terram austri ;
cum panibus occurrite fugienti.
15
A facie enim gladiorum fugerunt,
857
Isaias
Isaias
in die illa
ad fletum, et ad planctum,
ad calvitium, et ad cingulum sacci ;
13
et ecce gaudium et ltitia,
occidere vitulos et jugulare arietes,
comedere carnes, et bibere vinum :
comedamus et bibamus,
cras enim moriemur.
14
Et revelata est in auribus meis vox Domini exercituum :
Si dimittetur iniquitas hc vobis donec moriamini,
dicit Dominus Deus exercituum.
15
Isaias
23 Onus Tyri.
Ululate, naves maris,
quia vastata est domus
unde venire consueverant :
de terra Cethim
revelatum est eis.
2
Tacete, qui habitatis in insula ;
negotiatores Sidonis, transfretantes mare, repleverunt te.
3
In aquis multis semen Nili ;
messis fluminis fruges ejus :
et facta est negotiatio gentium.
4
Erubesce, Sidon ; ait enim mare,
fortitudo maris, dicens :
Non parturivi, et non peperi,
et non enutrivi juvenes,
nec ad incrementum perduxi virgines.
5
Cum auditum fuerit in gypto,
dolebunt cum audierint de Tiro.
6
Transite maria, ululate,
qui habitatis in insula !
7
Numquid non vestra hc est, qu gloriabatur
a diebus pristinis in antiquitate sua ?
Ducent eam pedes sui
longe ad peregrinandum.
8
Quis cogitavit hoc
super Tyrum quondam coronatam,
cujus negotiatores principes,
institores ejus inclyti terr ?
9
Dominus exercituum cogitavit hoc,
ut detraheret superbiam omnis glori,
et ad ignominiam deduceret universos inclytos terr.
10
Transi terram tuam quasi flumen, filia maris !
non est cingulum ultra tibi.
11
Manum suam extendit super mare ;
conturbavit regna.
Dominus mandavit adversus Chanaan,
ut contereret fortes ejus ;
12
et dixit : Non adjicies ultra ut glorieris,
calumniam sustinens virgo filia Sidonis :
in Cethim consurgens transfreta :
ibi quoque non erit requies tibi.
13
Ecce terra Chaldorum, talis populus non fuit :
Assur fundavit eam ;
in captivitatem traduxerunt robustos ejus,
suffoderunt domos ejus,
posuerunt eam in ruinam.
14
Ululate, naves maris,
quia devastata est fortitudo vestra.
860
Isaias
15
Et erit in die illa : in oblivione eris, o Tyre ! septuaginta annis, sicut dies regis unius ; post septuaginta autem annos erit Tyro quasi canticum
meretricis :
16
Isaias
11
862
Isaias
863
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
11
Isaias
25
29
V Ariel, Ariel
civitas, quam expugnavit David !
additus est annus ad annum :
solemnitates evolut sunt.
2
Et circumvallabo Ariel,
et erit tristis et mrens,
et erit mihi quasi Ariel.
3
Et circumdabo quasi sphram in circuitu tuo,
et jaciam contra te aggerem,
et munimenta ponam in obsidionem tuam.
4
Humiliaberis, de terra loqueris,
et de humo audietur eloquium tuum ;
et erit quasi pythonis de terra vox tua,
et de humo eloquium tuum mussitabit.
5
Et erit sicut pulvis tenuis multitudo ventilantium te,
et sicut favilla pertransiens multitudo eorum qui contra te
prvaluerunt ;
6
eritque repente confestim.
A Domino exercituum visitabitur
in tonitruo, et commotione terr, et voce magna
turbinis et tempestatis, et flamm ignis devorantis.
7
Et erit sicut somnium visionis nocturn
multitudo omnium gentium qu dimicaverunt contra Ariel,
et omnes qui militaverunt, et obsederunt,
et prvaluerunt adversus eam.
8
Et sicut somniat esuriens, et comedit,
cum autem fuerit expergefactus, vacua est anima ejus ;
et sicut somniat sitiens et bibit,
et postquam fuerit expergefactus, lassus adhuc sitit,
et anima ejus vacua est :
sic erit multitudo omnium gentium
qu dimicaverunt contra montem Sion.
9
Obstupescite et admiramini ;
868
Isaias
fluctuate et vacillate ;
inebriamini, et non a vino ;
movemini, et non ab ebrietate.
10
Quoniam miscuit vobis Dominus
spiritum soporis ; claudet oculos vestros :
prophetas et principes vestros, qui vident visiones, operiet.
11
Et erit vobis visio omnium
sicut verba libri signati,
quem cum dederint scienti litteras,
dicent : Lege istum :
et respondebit : Non possum, signatus est enim.
12
Et dabitur liber nescienti litteras,
diceturque ei : Lege ;
et respondebit : Nescio litteras.
13
Et dixit Dominus : Eo quod appropinquat populus iste ore suo,
et labiis suis glorificat me,
cor autem ejus longe est a me,
et timuerunt me mandato hominum et doctrinis,
14
ideo ecce ego addam ut admirationem faciam
populo huic miraculo grandi et stupendo ;
peribit enim sapientia a sapientibus ejus,
et intellectus prudentium ejus abscondetur.
15
V qui profundi estis corde,
ut a Domino abscondatis consilium ;
quorum sunt in tenebris opera,
et dicunt : Quis videt nos ?
et quis novit nos ?
16
Perversa est hc vestra cogitatio ;
quasi si lutum contra figulum cogitet,
et dicat opus factori suo : Non fecisti me ;
et figmentum dicat fictori suo : Non intelligis.
17
Nonne adhuc in modico et in brevi
convertetur Libanus in carmel,
et carmel in saltum reputabitur ?
18
Et audient in die illa surdi verba libri,
et de tenebris et caligine oculi ccorum videbunt.
19
Et addent mites in Domino ltitiam,
et pauperes homines in Sancto Israel exsultabunt ;
20
quoniam defecit qui prvalebat, consummatus est illusor,
et succisi sunt omnes qui vigilabant super iniquitatem,
21
qui peccare faciebant homines in verbo,
et arguentem in porta supplantabant,
et declinaverunt frustra a justo.
22
Propter hoc, hc dicit Dominus ad domum Jacob,
qui redemit Abraham :
Non modo confundetur Jacob,
nec modo vultus ejus erubescet ;
23
sed cum viderit filios suos,
opera manuum mearum in medio sui
sanctificantes nomen meum,
869
Isaias
870
Isaias
Isaias
equis sperantes,
31 et inhabentes
fiduciam super quadrigis, quia mult sunt ;
et super equitibus, quia prvalidi nimis ;
et non sunt confisi super Sanctum Israel,
et Dominum non requisierunt !
2
Ipse autem sapiens adduxit malum,
et verba sua non abstulit ;
872
Isaias
et celat se a tempestate ;
sicut rivi aquarum in siti,
et umbra petr prominentis in terra deserta.
3
Non caligabunt oculi videntium,
et aures audientium diligenter auscultabunt.
4
Et cor stultorum intelliget scientiam,
et lingua balborum velociter loquetur et plane.
5
Non vocabitur ultra is qui insipiens est, princeps,
neque fraudulentus appellabitur major ;
6
stultus enim fatua loquetur,
et cor ejus faciet iniquitatem,
ut perficiat simulationem,
et loquatur ad Dominum fraudulenter,
et vacuam faciat animam esurientis,
et potum sitienti auferat.
873
Isaias
874
Isaias
Isaias
et populi, attendite :
34 audiat
terra, et plenitudo ejus ;
orbis, et omne germen ejus.
2
Quia indignatio Domini super omnes gentes,
et furor super universam militiam eorum :
interfecit eos, et dedit eos in occisionem.
3
Interfecti eorum projicientur,
et de cadaveribus eorum ascendet ftor ;
tabescent montes a sanguine eorum.
4
Et tabescet omnis militia clorum,
et complicabuntur sicut liber cli :
et omnis militia eorum defluet,
sicut defluit folium de vinea et de ficu.
5
Quoniam inebriatus est in clo gladius meus ;
ecce super Idumam descendet,
et super populum interfectionis me, ad judicium.
6
Gladius Domini repletus est sanguine,
incrassatus est adipe,
de sanguine agnorum et hircorum,
de sanguine medullatorum arietum :
victima enim Domini in Bosra,
876
Isaias
exsultabit solitudo,
35 et etflorebit
quasi lilium.
2
Isaias
878
Isaias
879
Isaias
Gozam, et Haram, et Reseph, et filios Eden qui erant in Thalassar ? 13 Ubi est
rex Emath, et rex Arphad, et rex urbis Sepharvaim, Ana, et Ava ?
14
Et tulit Ezechias libros de manu nuntiorum, et legit eos, et ascendit in domum Domini, et expandit eos Ezechias coram Domino : 15 et oravit Ezechias
ad Dominum, dicens : 16 Domine exercituum, Deus Israel, qui sedes super
cherubim, tu es Deus solus omnium regnorum terr : tu fecisti clum et terram. 17 Inclina, Domine, aurem tuam, et audi ; aperi, Domine, oculos tuos, et
vide : et audi omnia verba Sennacherib, qu misit ad blasphemandum Deum
viventem. 18 Vere enim, Domine, desertas fecerunt reges Assyriorum terras,
et regiones earum, 19 et dederunt deos earum igni : non enim erant dii, sed
opera manuum hominum, lignum et lapis, et comminuerunt eos. 20 Et nunc,
Domine Deus noster, salva nos de manu ejus, et cognoscant omnia regna terr
quia tu es Dominus solus. 21 Et misit Isaias, filius Amos, ad Ezechiam, dicens :
Hc dicit Dominus Deus Israel : Pro quibus rogasti me de Sennacherib, rege
Assyriorum, 22 hoc est verbum quod locutus est Dominus super eum :
Despexit te et subsannavit te,
virgo filia Sion ;
post te caput movit,
filia Jerusalem.
23
Cui exprobrasti ? et quem blasphemasti ?
et super quem exaltasti vocem,
et levasti altitudinem oculorum tuorum ?
ad Sanctum Israel.
24
In manu servorum tuorum exprobrasti Domino,
et dixisti : In multitudine quadrigarum mearum
ego ascendi altitudinem montium juga Libani ;
et succidam excelsa cedrorum ejus,
et electas abietes illius,
et introibo altitudinem summitatis ejus,
saltum Carmeli ejus.
25
Ego fodi, et bibi aquam,
et exsiccavi vestigio pedis mei
omnes rivos aggerum.
26
Numquid non audisti qu olim fecerim ei ?
Ex diebus antiquis ego plasmavi illud ;
et nunc adduxi,
et factum est in eradicationem collium compugnantium,
et civitatum munitarum.
27
Habitatores earum breviata manu
contremuerunt, et confusi sunt.
Facti sunt sicut fnum agri,
et gramen pascu,
et herba tectorum,
qu exaruit antequam maturesceret.
28
Habitationem tuam, et egressum tuum,
et introitum tuum cognovi,
et insaniam tuam contra me.
29
Cum fureres adversum me,
superbia tua ascendit in aures meas.
880
Isaias
Tibi autem hoc erit signum : comede hoc anno qu sponte nascuntur,
et in anno secundo pomis vescere ; in anno autem tertio seminate et metite,
et plantate vineas, et comedite fructum earum. 31 Et mittet id quod salvatum
fuerit de domo Juda, et quod reliquum est, radicem deorsum, et faciet fructum
sursum : 32 quia de Jerusalem exibunt reliqui, et salvatio de monte Sion :
zelus Domini exercituum faciet istud. 33 Propterea hc dicit Dominus de rege
Assyriorum :
Non intrabit civitatem hanc,
et non jaciet ibi sagittam,
et non occupabit eam clypeus,
et non mittet in circuitu ejus aggerem.
34
In via qua venit, per eam revertetur,
et civitatem hanc non ingredietur, dicit Dominus.
35
Et protegam civitatem istam, ut salvem eam
propter me, et propter David, servum meum.
36
Isaias
Isaias
883
Isaias
Isaias
27
Isaias
Isaias
Isaias
Tacui semper,
silui, patiens fui :
sicut parturiens loquar ;
dissipabo, et absorbebo simul.
15
Desertos faciam montes et colles,
et omne gramen eorum exsiccabo ;
et ponam flumina in insulas,
et stagna arefaciam.
16
Et ducam ccos in viam quam nesciunt,
et in semitis quas ignoraverunt ambulare eos faciam ;
ponam tenebras coram eis in lucem,
et prava in recta ;
hc verba feci eis,
et non dereliqui eos.
17
Conversi sunt retrorsum, confundantur confusione,
qui confidunt in sculptili ;
qui dicunt conflatili :
Vos dii nostri.
18
Surdi, audite,
888
Isaias
te, Jacob,
43 et creans
formans te, Israel :
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
Hc dicit Dominus :
Labor gypti, et negotiatio thiopi,
et Sabaim viri sublimes
ad te transibunt, et tui erunt ;
894
Isaias
post te ambulabunt,
vincti manicis pergent, et te adorabunt,
teque deprecabuntur.
Tantum in te est Deus,
et non est absque te deus.
15
Vere tu es Deus absconditus,
Deus Israel, salvator.
16
Confusi sunt, et erubuerunt omnes :
simul abierunt in confusionem fabricatores errorum.
17
Israel salvatus est in Domino salute terna ;
non confundemini, et non erubescetis usque in sculum sculi.
18
Quia hc dicit Dominus
creans clos,
ipse Deus formans terram
et faciens eam, ipse plastes ejus ;
non in vanum creavit eam :
ut habitaretur formavit eam :
Ego Dominus, et non est alius.
19
Non in abscondito locutus sum,
in loco terr tenebroso ;
non dixi semini Jacob frustra :
Qurite me :
ego Dominus loquens justitiam,
annuntians recta.
20
Congregamini, et venite, et accedite simul
qui salvati estis ex gentibus :
nescierunt qui levant lignum sculptur su,
et rogant deum non salvantem.
21
Annuntiate, et venite,
et consiliamini simul.
Quis auditum fecit hoc ab initio,
ex tunc prdixit illud ?
numquid non ego Dominus,
et non est ultra deus absque me ?
Deus justus, et salvans non est prter me.
22
Convertimini ad me, et salvi eritis,
omnes fines terr,
quia ego Deus, et non est alius.
23
In memetipso juravi ;
egredietur de ore meo justiti verbum,
et non revertetur :
quia mihi curvabitur omne genu,
et jurabit omnis lingua.
24
Ergo in Domino, dicet,
me sunt justiti et imperium ;
ad eum venient, et confundentur
omnes qui repugnant ei.
25
In Domino justificabitur, et laudabitur
omne semen Israel.
895
Isaias
filia Babylon :
47 sedevirgoin terra
; non est solium
fili Chaldorum,
896
Isaias
Isaias
Isaias
899
Isaias
insul,
49 Audite,
et attendite, populi de longe :
Hc dicit Dominus :
In tempore placito exaudivi te,
et in die salutis auxiliatus sum tui :
et servavi te, et dedi te in fdus populi,
ut suscitares terram,
et possideres hreditates dissipatas ;
9
ut diceres his qui vincti sunt : Exite,
et his qui in tenebris : Revelamini.
Super vias pascentur,
et in omnibus planis pascua eorum.
10
Non esurient neque sitient,
et non percutiet eos stus et sol,
quia miserator eorum reget eos,
et ad fontes aquarum potabit eos.
11
Et ponam omnes montes meos in viam,
900
Isaias
et semit me exaltabuntur.
12
Ecce isti de longe venient,
et ecce illi ab aquilone et mari,
et isti de terra australi.
13
Laudate, cli, et exsulta, terra ;
jubilate, montes, laudem,
quia consolatus est Dominus populum suum,
et pauperum suorum miserebitur.
14
Isaias
24
Isaias
Stemus simul ;
quis est adversarius meus ? accedat ad me.
9
Ecce Dominus Deus auxiliator meus ;
quis est qui condemnet me ?
Ecce omnes quasi vestimentum conterentur ;
tinea comedet eos.
10
Quis ex vobis timens Dominum,
audiens vocem servi sui ?
Qui ambulavit in tenebris,
et non est lumen ei,
speret in nomine Domini,
et innitatur super Deum suum.
11
Ecce vos omnes accendentes ignem,
accincti flammis :
ambulate in lumine ignis vestri,
et in flammis quas succendistis ;
de manu mea factum est hoc vobis :
in doloribus dormietis.
51
Isaias
Elevare, elevare,
consurge, Jerusalem,
qu bibisti de manu Domini
calicem ir ejus ;
usque ad fundum calicis soporis bibisti,
et potasti usque ad fces.
18
Non est qui sustentet eam,
ex omnibus filiis quos genuit ;
et non est qui apprehendat manum ejus,
904
Isaias
Isaias
annuntiantis bonum,
prdicantis salutem,
dicentis Sion :
Regnabit Deus tuus !
8
Vox speculatorum tuorum : levaverunt vocem,
simul laudabunt,
quia oculo ad oculum videbunt
cum converterit Dominus Sion.
9
Gaudete, et laudate simul,
deserta Jerusalem,
quia consolatus est Dominus populum suum ;
redemit Jerusalem.
10
Paravit Dominus brachium sanctum suum
in oculis omnium gentium ;
et videbunt omnes fines terr
salutare Dei nostri.
11
Recedite, recedite ; exite inde,
pollutum nolite tangere ;
exite de medio ejus ; mundamini,
qui fertis vasa Domini.
12
Quoniam non in tumultu exibitis,
nec in fuga properabitis ;
prcedet enim vos Dominus,
et congregabit vos Deus Israel.
13
Isaias
Isaias
908
Isaias
909
Isaias
dicit Dominus :
56 Hc
Custodite judicium, et facite justitiam,
Isaias
57
Justus perit,
et non est qui recogitet in corde suo ;
et viri misericordi colliguntur,
quia non est qui intelligat :
a facie enim maliti collectus est justus.
2
Veniat pax ;
requiescat in cubili suo
qui ambulavit in directione sua.
3
Vos autem accedite huc,
filii auguratricis,
semen adulteri et fornicari.
4
Super quem lusistis ?
super quem dilatastis os,
et ejecistis linguam ?
Numquid non vos filii scelesti,
semen mendax,
5
qui consolamini in diis
subter omne lignum frondosum,
immolantes parvulos in torrentibus,
subter eminentes petras ?
6
In partibus torrentis pars tua ;
hc est sors tua :
et ipsis effudisti libamen,
obtulisti sacrificium.
Numquid super his non indignabor ?
7
Super montem excelsum et sublimem
posuisti cubile tuum,
et illuc ascendisti
ut immolares hostias.
8
Et post ostium, et retro postem,
posuisti memoriale tuum.
Quia juxta me discooperuisti,
et suscepisti adulterum, dilatasti cubile tuum,
et pepigisti cum eis fdus ;
dilexisti stratum eorum
manu aperta.
9
Et ornasti te regi unguento,
et multiplicasti pigmenta tua.
Misisti legatos tuos procul,
et humiliata es usque ad inferos.
10
In multitudine vi tu laborasti ;
non dixisti : Quiescam.
Vitam manus tu invenisti ;
propterea non rogasti.
911
Isaias
11
Isaias
Isaias
59
Isaias
et caligo populos ;
super te autem orietur Dominus,
et gloria ejus in te videbitur.
3
Et ambulabunt gentes in lumine tuo,
915
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
vestibus de Bosra ?
63 istetinctis
formosus in stola sua,
Isaias
Isaias
921
Isaias
Isaias
Isaias
Isaias
10
Isaias
926
Prophetia Jeremi
Verba Jeremi filii Helci, de sacerdotibus qui fuerunt in Anathoth, in
1
terra Benjamin.
Quod factum est verbum Domini ad eum in diebus
Josi filii Amon, regis Juda, in tertiodecimo anno regni ejus. Et factum est
2
Et dixi :
A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui,
quia puer ego sum.
Et dixit Dominus ad me :
Noli dicere : Puer sum :
quoniam ad omnia qu mittam te ibis,
et universa qucumque mandavero tibi loqueris.
8
Ne timeas a facie eorum,
quia tecum ego sum ut eruam te,
dicit Dominus.
me :
Ecce dedi verba mea in ore tuo :
10
ecce constitui te hodie
super gentes et super regna,
ut evellas, et destruas,
et disperdas, et dissipes,
et difices, et plantes.
11
Et dixi :
Virgam vigilantem ego video.
12
Et dixit Dominus ad me :
Bene vidisti :
quia vigilabo ego super verbo meo,
ut faciam illud.
13
Jeremias
Et dixi :
Ollam succensam ego video,
et faciem ejus a facie aquilonis.
14
Et dixit Dominus ad me :
Ab aquilone pandetur malum
super omnes habitatores terr :
15
quia ecce ego convocabo omnes cognationes regnorum
aquilonis,
ait Dominus :
et venient, et ponent unusquisque solium suum
in introitu portarum Jerusalem,
et super omnes muros ejus in circuitu,
et super universas urbes Juda :
16
et loquar judicia mea cum eis
super omnem malitiam eorum qui dereliquerunt me,
et libaverunt diis alienis,
et adoraverunt opus manuum suarum.
17
Tu ergo, accinge lumbos tuos,
et surge, et loquere ad eos
omnia qu ego prcipio tibi.
Ne formides a facie eorum,
nec enim timere te faciam vultum eorum.
18
Ego quippe dedi te hodie in civitatem munitam,
et in columnam ferream,
et in murum reum,
super omnem terram,
regibus Juda, principibus ejus,
et sacerdotibus, et populo terr.
19
Et bellabunt adversum te,
et non prvalebunt,
quia ego tecum sum, ait Dominus, ut liberem te.
Jeremias
Jeremias
19
Jeremias
30
Jeremias
11
Jeremias
Jeremias
Et dixi :
Heu ! heu ! heu ! Domine Deus,
ergone decepisti populum istum et Jerusalem,
dicens : Pax erit vobis :
et ecce pervenit gladius usque ad animam ?
11
Jeremias
935
Jeremias
Jeremias
Jeremias
28
Jeremias
laboravi sustinens.
Effunde super parvulum foris,
et super consilium juvenum simul :
vir enim cum muliere capietur ;
senex cum pleno dierum.
12
Et transibunt domus eorum ad alteros,
agri et uxores pariter,
quia extendam manum meam super habitantes terram, dicit
Dominus :
13
a minore quippe usque ad majorem
omnes avariti student,
et a propheta usque ad sacerdotem
cuncti faciunt dolum.
14
Et curabant contritionem fili populi mei cum ignominia,
dicentes : Pax, pax !
et non erat pax.
15
Confusi sunt, quia abominationem fecerunt :
quin potius confusione non sunt confusi,
et erubescere nescierunt.
Quam ob rem cadent inter ruentes :
in tempore visitationis su corruent, dicit Dominus.
16
Hc dicit Dominus :
State super vias, et videte,
et interrogate de semitis antiquis qu sit via bona,
et ambulate in ea :
et invenietis refrigerium animabus vestris.
Et dixerunt : Non ambulabimus.
17
Et constitui super vos speculatores :
Audite vocem tub.
Et dixerunt : Non audiemus.
18
Ideo audite, gentes,
et cognosce, congregatio,
quanta ego faciam eis.
19
Audi, terra :
ecce ego adducam mala super populum istum,
fructum cogitationum ejus :
quia verba mea non audierunt,
et legem meam projecerunt.
20
Ut quid mihi thus de Saba affertis,
et calamum suave olentem de terra longinqua ?
Holocautomata vestra non sunt accepta,
et victim vestr non placuerunt mihi.
21
Propterea hc dicit Dominus :
Ecce ego dabo in populum istum ruinas :
et ruent in eis patres et filii simul ;
vicinus et proximus peribunt.
22
Hc dicit Dominus :
Ecce populus venit de terra aquilonis,
et gens magna consurget a finibus terr.
23
Sagittam et scutum arripiet :
939
Jeremias
Sta in porta
Jeremias
Jeremias
23
942
Jeremias
Et dices ad eos :
Hc dicit Dominus :
Numquid qui cadit non resurget ?
et qui aversus est non revertetur ?
5
Quare ergo aversus est populus iste in Jerusalem
aversione contentiosa ?
Apprehenderunt mendacium,
et noluerunt reverti.
6
Attendi, et auscultavi :
nemo quod bonum est loquitur ;
nullus est qui agat pnitentiam super peccato suo,
dicens : Quid feci ?
Omnes conversi sunt ad cursum suum,
quasi equus impetu vadens ad prlium.
7
Milvus in clo cognovit tempus suum :
turtur, et hirundo, et ciconia custodierunt tempus adventus sui :
populus autem meus non cognovit judicium Domini.
8
Quomodo dicitis : Sapientes nos sumus,
et lex Domini nobiscum est ?
vere mendacium operatus est stylus mendax scribarum !
9
Confusi sunt sapientes ;
perterriti et capti sunt :
verbum enim Domini projecerunt,
et sapientia nulla est in eis.
10
Propterea dabo mulieres eorum exteris,
agros eorum hredibus,
quia a minimo usque ad maximum
omnes avaritiam sequuntur :
a propheta usque ad sacerdotem
cuncti faciunt mendacium.
11
Et sanabant contritionem fili populi mei ad ignominiam,
dicentes : Pax, pax !
cum non esset pax.
12
Confusi sunt, quia abominationem fecerunt :
quinimmo confusione non sunt confusi,
943
Jeremias
et erubescere nescierunt.
Idcirco cadent inter corruentes :
in tempore visitationis su corruent, dicit Dominus.
13
Congregans congregabo eos, ait Dominus.
Non est uva in vitibus, et non sunt ficus in ficulnea :
folium defluxit,
et dedi eis qu prtergressa sunt.
14
Quare sedemus ?
convenite, et ingrediamur civitatem munitam,
et sileamus ibi :
quia Dominus Deus noster silere nos fecit,
et potum dedit nobis aquam fellis :
peccavimus enim Domino.
15
Exspectavimus pacem, et non erat bonum :
tempus medel, et ecce formido.
16
A Dan auditus est fremitus equorum ejus ;
a voce hinnituum pugnatorum ejus commota est omnis terra :
et venerunt, et devoraverunt terram et plenitudinem ejus ;
urbem et habitatores ejus.
17
Quia ecce ego mittam vobis serpentes regulos,
quibus non est incantatio :
et mordebunt vos, ait Dominus.
18
Dolor meus super dolorem,
in me cor meum mrens.
19
Ecce vox clamoris fili populi mei de terra longinqua :
Numquid Dominus non est in Sion ?
aut rex ejus non est in ea ?
Quare ergo me ad iracundiam concitaverunt in sculptilibus suis,
et in vanitatibus alienis ?
20
Transiit messis, finita est stas,
et nos salvati non sumus.
21
Super contritione fili populi mei contritus sum, et
contristatus :
stupor obtinuit me.
22
Numquid resina non est in Galaad ?
aut medicus non est ibi ?
quare igitur non est obducta cicatrix fili populi mei ?
Jeremias
Jeremias
Loquere :
Hc dicit Dominus :
Et cadet morticinum hominis
quasi stercus super faciem regionis,
et quasi fnum post tergum metentis,
et non est qui colligat.
23
Hc dicit Dominus :
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur dives in divitiis suis :
24
sed in hoc glorietur, qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus qui facio misericordiam,
et judicium, et justitiam in terra :
hc enim placent mihi, ait Dominus.
25
Ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et visitabo super omnem qui circumcisum habet prputium,
26
super gyptum, et super Juda, et super Edom,
et super filios Ammon, et super Moab ;
et super omnes qui attonsi sunt in comam,
habitantes in deserto :
quia omnes gentes habent prputium,
omnis autem domus Israel incircumcisi sunt corde.
Hc dicit Dominus :
Juxta vias gentium nolite discere,
et a signis cli nolite metuere, qu timent gentes,
3
quia leges populorum van sunt.
Quia lignum de saltu prcidit opus manus artificis in ascia :
4
argento et auro decoravit illud :
clavis et malleis compegit, ut non dissolvatur :
946
Jeremias
Jeremias
Et dixit Dominus ad me :
Jeremias
Et dixit Dominus ad me :
Inventa est conjuratio in viris Juda et in habitatoribus Jerusalem.
10
Reversi sunt ad iniquitates patrum suorum priores,
qui noluerunt audire verba mea :
et hi ergo abierunt post deos alienos, ut servirent eis :
irritum fecerunt domus Israel et domus Juda pactum meum
quod pepigi cum patribus eorum.
11
Quam ob rem hc dicit Dominus :
Ecce ego inducam super eos mala
de quibus exire non poterunt :
et clamabunt ad me, et non exaudiam eos.
12
Et ibunt civitates Juda et habitatores Jerusalem,
et clamabunt ad deos quibus libant,
et non salvabunt eos in tempore afflictionis eorum.
13
Secundum numerum enim civitatum tuarum
erant dii tui, Juda :
et secundum numerum viarum Jerusalem,
posuisti aras confusionis,
aras ad libandum Baalim.
14
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
et ne assumas pro eis laudem et orationem,
quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me,
in tempore afflictionis eorum.
15
Quid est, quod dilectus meus in domo mea fecit scelera multa ?
numquid carnes sanct auferent a te malitias tuas,
in quibus gloriata es ?
16
Olivam uberem, pulchram, fructiferam, speciosam,
vocavit Dominus nomen tuum :
ad vocem loquel, grandis exarsit ignis in ea,
et combusta sunt fruteta ejus.
17
Et Dominus exercituum, qui plantavit te,
locutus est super te malum,
pro malis domus Israel, et domus Juda,
qu fecerunt sibi ad irritandum me,
libantes Baalim.
18
Jeremias
19
Jeremias
tus est sermo Domini ad me secundo, dicens : 4 Tolle lumbare quod possedisti,
quod est circa lumbos tuos : et surgens vade ad Euphraten, et absconde ibi
illud in foramine petr. 5 Et abii, et abscondi illud in Euphrate, sicut prceperat mihi Dominus. 6 Et factum est post dies plurimos, dixit Dominus ad
me : Surge, vade ad Euphraten, et tolle inde lumbare quod prcepi tibi ut
absconderes illud ibi. 7 Et abii ad Euphraten, et fodi, et tuli lumbare de loco
951
Jeremias
ubi absconderam illud : et ecce computruerat lumbare, ita ut nulli usui aptum
esset. 8 Et factum est verbum Domini ad me, dicens :
9
Hc dicit Dominus :
Sic putrescere faciam superbiam Juda,
et superbiam Jerusalem multam :
10
populum istum pessimum qui nolunt audire verba mea,
et ambulant in pravitate cordis sui,
abieruntque post deos alienos ut servirent eis et adorarent eos :
et erunt sicut lumbare istud,
quod nulli usui aptum est.
11
Sicut enim adhret lumbare ad lumbos viri,
sic agglutinavi mihi omnem domum Israel,
et omnem domum Juda, dicit Dominus,
ut essent mihi in populum,
et in nomen, et in laudem, et in gloriam :
et non audierunt.
12
Et dicent ad te :
Numquid ignoramus quia omnis laguncula implebitur vino ?
13
Et dices ad eos :
Hc dicit Dominus :
Ecce ego implebo omnes habitatores terr hujus,
et reges qui sedent de stirpe David super thronum ejus,
et sacerdotes, et prophetas,
et omnes habitatores Jerusalem, ebrietate.
14
Et dispergam eos virum a fratre suo,
et patres et filios pariter, ait Dominus.
Non parcam, et non concedam :
neque miserebor, ut non disperdam eos.
15
Audite, et auribus percipite :
nolite elevari, quia Dominus locutus est.
16
Date Domino Deo vestro gloriam
antequam contenebrescat,
et antequam offendant pedes vestri ad montes caliginosos :
exspectabitis lucem,
et ponet eam in umbram mortis, et in caliginem.
17
Quod si hoc non audieritis,
in abscondito plorabit anima mea a facie superbi :
plorans plorabit,
et deducet oculus meus lacrimam,
quia captus est grex Domini.
18
Dic regi et dominatrici :
Humiliamini, sedete,
952
Jeremias
Jeremias
Et dixi :
A, a, a, Domine Deus :
prophet dicunt eis :
Non videbitis gladium,
et fames non erit in vobis :
sed pacem veram dabit vobis in loco isto.
14
Et dicit Dominus ad me :
Falso prophet vaticinantur in nomine meo :
non misi eos, et non prcepi eis,
neque locutus sum ad eos.
Visionem mendacem, et divinationem,
et fraudulentiam, et seductionem cordis sui,
prophetant vobis.
15
Idcirco hc dicit Dominus
de prophetis qui prophetant in nomine meo,
954
Jeremias
Jeremias
Jeremias
17
Jeremias
Jeremias
Hc dicit Dominus :
Maledictus homo qui confidit in homine,
et ponit carnem brachium suum,
et a Domino recedit cor ejus.
6
Erit enim quasi myric in deserto,
et non videbit cum venerit bonum :
sed habitabit in siccitate in deserto,
in terra salsuginis et inhabitabili.
7
Benedictus vir qui confidit in Domino,
et erit Dominus fiducia ejus.
8
Et erit quasi lignum quod transplantatur super aquas,
quod ad humorem mittit radices suas,
et non timebit cum venerit stus :
et erit folium ejus viride,
et in tempore siccitatis non erit sollicitum,
nec aliquando desinet facere fructum.
9
Pravum est cor omnium, et inscrutabile :
quis cognoscet illud ?
10
Ego Dominus scrutans cor,
et probans renes :
qui do unicuique juxta viam suam,
et juxta fructum adinventionum suarum.
11
Perdix fovit qu non peperit :
fecit divitias, et non in judicio :
in dimidio dierum suorum derelinquet eas,
et in novissimo suo erit insipiens.
12
Solium glori altitudinis a principio,
locus sanctificationis nostr.
13
Exspectatio Israel, Domine,
omnes qui te derelinquunt confundentur :
recedentes a te, in terra scribentur,
959
Jeremias
Jeremias
18
Jeremias
Et dixerunt :
Venite, et cogitemus contra Jeremiam cogitationes :
non enim peribit lex a sacerdote,
neque consilium a sapiente,
nec sermo a propheta :
venite, et percutiamus eum lingua,
et non attendamus ad universos sermones ejus.
19
Et dices :
Jeremias
eos :
Hc dicit Dominus exercituum :
Sic conteram populum istum, et civitatem istam,
sicut conteritur vas figuli,
quod non potest ultra instaurari :
et in Topheth sepelientur,
eo quod non sit alius locus ad sepeliendum.
12
Sic faciam loco huic, ait Dominus,
et habitatoribus ejus,
et ponam civitatem istam sicut Topheth.
13
Et erunt domus Jerusalem,
et domus regum Juda,
sicut locus Topheth, immund,
omnes domus in quarum domatibus sacrificaverunt omni militi
cli,
et libaverunt libamina diis alienis.
14
Jeremias
Jeremias
Babylonis, prliatur adversum nos : si forte faciat Dominus nobiscum secundum omnia mirabilia sua, et recedat a nobis. 3 Et dixit Jeremias ad eos : Sic
dicetis Sedeci : 4 Hc dicit Dominus Deus Israel : Ecce ego convertam vasa
belli qu in manibus vestris sunt, et quibus vos pugnatis adversum regem
Babylonis et Chaldos qui obsident vos in circuitu murorum : et congregabo
ea in medio civitatis hujus. 5 Et debellabo ego vos in manu extenta, et in
brachio forti, et in furore, et in indignatione, et in ira grandi. 6 Et percutiam
habitatores civitatis hujus : homines et besti pestilentia magna morientur.
7
Et post hc, ait Dominus, dabo Sedeciam regem Juda, et servos ejus, et
populum ejus, et qui derelicti sunt in civitate hac a peste, et gladio, et fame,
in manu Nabuchodonosor regis Babylonis, et in manu inimicorum eorum, et
in manu qurentium animam eorum : et percutiet eos in ore gladii, et non
flectetur, neque parcet, nec miserebitur. 8 Et ad populum hunc dices : Hc
dicit Dominus : Ecce ego do coram vobis viam vit, et viam mortis. 9 Qui
habitaverit in urbe hac morietur gladio, et fame, et peste : qui autem egressus
fuerit, et transfugerit ad Chaldos qui obsident vos, vivet, et erit ei anima sua
quasi spolium. 10 Posui enim faciem meam super civitatem hanc in malum, et
non in bonum, ait Dominus : in manu regis Babylonis dabitur, et exuret eam
igni. 11 Et domui regis Juda :
Audite verba Domini,
965
Jeremias
12
domus David.
Hc dicit Dominus :
Judicate mane judicium,
et eruite vi oppressum de manu calumniantis,
ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea,
et succendatur, et non sit qui extinguat,
propter malitiam studiorum vestrorum.
13
Ecce ego ad te, habitatricem vallis solid atque campestris,
ait Dominus :
qui dicitis : Quis percutiet nos ?
et quis ingredietur domos nostras ?
14
Et visitabo super vos juxta fructum studiorum vestrorum,
dicit Dominus :
et succendam ignem in saltu ejus,
et devorabit omnia in circuitu ejus.
dicit Dominus : Descende in domum regis Juda, et loqueris ibi
22 Hc
verbum hoc, et dices :
2
Jeremias
Jeremias
24
Jeremias
Ad prophetas :
Contritum est cor meum in medio mei ;
contremuerunt omnia ossa mea :
factus sum quasi vir ebrius,
et quasi homo madidus a vino,
a facie Domini,
et a facie verborum sanctorum ejus.
10
Quia adulteris repleta est terra,
quia a facie maledictionis luxit terra,
arefacta sunt arva deserti :
factus est cursus eorum malus,
et fortitudo eorum dissimilis.
11
Propheta namque et sacerdos polluti sunt,
et in domo mea inveni malum eorum, ait Dominus.
12
Idcirco via eorum erit quasi lubricum in tenebris :
impellentur enim, et corruent in ea :
afferam enim super eos mala,
annum visitationis eorum, ait Dominus.
13
Et in prophetis Samari vidi fatuitatem :
prophetabant in Baal,
et decipiebant populum meum Israel.
14
Et in prophetis Jerusalem vidi similitudinem adulterantium,
et iter mendacii :
et confortaverunt manus pessimorum,
ut non converteretur unusquisque a malitia sua :
facti sunt mihi omnes ut Sodoma,
et habitatores ejus quasi Gomorrha.
15
Propterea hc dicit Dominus exercituum ad prophetas :
Ecce ego cibabo eos absinthio,
et potabo eos felle :
a prophetis enim Jerusalem egressa est pollutio
super omnem terram.
16
Hc dicit Dominus exercituum :
Nolite audire verba prophetarum
qui prophetant vobis, et decipiunt vos :
visionem cordis sui loquuntur,
non de ore Domini.
17
Dicunt his qui blasphemant me :
Locutus est Dominus : Pax erit vobis :
et omni qui ambulat in pravitate cordis sui dixerunt :
Non veniet super vos malum.
969
Jeremias
18
Jeremias
Jeremias
populum Juda, et ad universos habitatores Jerusalem, dicens : 3 A tertiodecimo anno Josi filii Amon regis Juda, usque ad diem hanc, iste tertius et
vigesimus annus, factum est verbum Domini ad me, et locutus sum ad vos,
de nocte consurgens et loquens, et non audistis. 4 Et misit Dominus ad vos
omnes servos suos prophetas, consurgens diluculo, mittensque : et non audistis, neque inclinastis aures vestras ut audiretis, 5 cum diceret : Revertimini
unusquisque a via sua mala, et a pessimis cogitationibus vestris, et habitabitis
in terra quam dedit Dominus vobis et patribus vestris, a sculo et usque in
sculum : 6 et nolite ire post deos alienos, ut serviatis eis, adoretisque eos :
neque me ad iracundiam provocetis in operibus manuum vestrarum, et non
affligam vos. 7 Et non audistis me, dicit Dominus, ut me ad iracundiam provocaretis in operibus manuum vestrarum, in malum vestrum. 8 Propterea hc
dicit Dominus exercituum : Pro eo quod non audistis verba mea, 9 ecce ego
mittam et assumam universas cognationes aquilonis, ait Dominus, et Nabuchodonosor regem Babylonis servum meum, et adducam eos super terram
istam, et super habitatores ejus, et super omnes nationes qu in circuitu illius sunt : et interficiam eos, et ponam eos in stuporem et in sibilum, et in
solitudines sempiternas. 10 Perdamque ex eis vocem gaudii et vocem ltiti,
vocem sponsi et vocem spons, vocem mol et lumen lucern. 11 Et erit universa terra hc in solitudinem, et in stuporem : et servient omnes gentes ist
regi Babylonis septuaginta annis. 12 Cumque impleti fuerint septuaginta anni,
visitabo super regem Babylonis et super gentem illam, dicit Dominus, iniquitatem eorum, et super terram Chaldorum, et ponam illam in solitudines
sempiternas. 13 Et adducam super terram illam omnia verba mea, qu locutus sum contra eam, omne quod scriptum est in libro isto, qucumque
prophetavit Jeremias adversum omnes gentes : 14 quia servierunt eis, cum essent gentes mult, et reges magni : et reddam eis secundum opera eorum, et
secundum facta manuum suarum.
15
Quia sic dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Sume calicem vini
furoris hujus de manu mea, et propinabis de illo cunctis gentibus ad quas ego
mittam te. 16 Et bibent, et turbabuntur et insanient a facie gladii quem ego
972
Jeremias
Jeremias
Domini universos sermones quos ego mandavi tibi ut loquaris ad eos : noli
subtrahere verbum, 3 si forte audiant, et convertantur unusquisque a via sua
mala, et pniteat me mali quod cogito facere eis propter malitiam studiorum eorum. 4 Et dices ad eos : Hc dicit Dominus : Si non audieritis me,
ut ambuletis in lege mea quam dedi vobis, 5 ut audiatis sermones servorum
meorum prophetarum quos ego misi ad vos, de nocte consurgens, et dirigens,
et non audistis : 6 dabo domum istam sicut Silo, et urbem hanc dabo in maledictionem cunctis gentibus terr. 7 Et audierunt sacerdotes, et prophet, et
omnis populus, Jeremiam loquentem verba hc in domo Domini. 8 Cumque
complesset Jeremias, loquens omnia qu prceperat ei Dominus ut loqueretur ad universum populum, apprehenderunt eum sacerdotes, et prophet, et
omnis populus, dicens : Morte moriatur. 9 Quare prophetavit in nomine Domini, dicens : Sicut Silo erit domus hc, et urbs ista desolabitur eo quod non
sit habitator ? Et congregatus est omnis populus adversus Jeremiam in domo
Domini. 10 Et audierunt principes Juda verba hc, et ascenderunt de domo
regis in domum Domini, et sederunt in introitu port domus Domini nov.
11
Et locuti sunt sacerdotes et prophet ad principes, et ad omnem populum,
dicentes : Judicium mortis est viro huic, quia prophetavit adversus civitatem
istam, sicut audistis auribus vestris. 12 Et ait Jeremias ad omnes principes,
et ad universum populum, dicens : Dominus misit me ut prophetarem ad
domum istam, et ad civitatem hanc, omnia verba qu audistis. 13 Nunc ergo
bonas facite vias vestras et studia vestra, et audite vocem Domini Dei vestri, et
pnitebit Dominum mali quod locutus est adversum vos. 14 Ego autem ecce in
manibus vestris sum : facite mihi quod bonum et rectum est in oculis vestris.
15
Verumtamen scitote et cognoscite quod, si occideritis me, sanguinem innocentem tradetis contra vosmetipsos, et contra civitatem istam, et habitatores
ejus : in veritate enim misit me Dominus ad vos, ut loquerer in auribus vestris
omnia verba hc. 16 Et dixerunt principes et omnis populus ad sacerdotes
et ad prophetas : Non est viro huic judicium mortis, quia in nomine Domini
Dei nostri locutus est ad nos. 17 Surrexerunt ergo viri de senioribus terr,
et dixerunt ad omnem ctum populi, loquentes : 18 Michas de Morasthi
fuit propheta in diebus Ezechi regis Juda, et ait ad omnem populum Juda,
dicens :
Hc dicit Dominus exercituum :
Sion quasi ager arabitur,
et Jerusalem in acervum lapidum erit,
et mons domus in excelsa silvarum.
19
Numquid morte condemnavit eum Ezechias rex Juda, et omnis Juda ? numquid non timuerunt Dominum, et deprecati sunt faciem Domini,
et pnituit Dominum mali quod locutus fuerat adversum eos ? Itaque nos
facimus malum grande contra animas nostras. 20 Fuit quoque vir prophetans
974
Jeremias
in nomine Domini, Urias filius Semei de Cariathiarim, et prophetavit adversus civitatem istam, et adversus terram hanc, juxta omnia verba Jeremi. 21 Et
audivit rex Joakim, et omnes potentes et principes ejus, verba hc, et qusivit rex interficere eum : et audivit Urias, et timuit, fugitque, et ingressus est
gyptum. 22 Et misit rex Joakim viros in gyptum, Elnathan filium Achobor, et viros cum eo, in gyptum, 23 et eduxerunt Uriam de gypto, et adduxerunt eum ad regem Joakim, et percussit eum gladio, et projecit cadaver
ejus in sepulchris vulgi ignobilis. 24 Igitur manus Ahicam filii Saphan fuit cum
Jeremia, ut non traderetur in manus populi, et interficerent eum.
In principio regni Joakim filii Josi regis Juda, factum est verbum istud
27
ad Jeremiam a Domino, dicens : Hc dicit Dominus ad me : Fac tibi
vincula et catenas, et pones eas in collo tuo, et mittes eas ad regem Edom, et
2
975
Jeremias
Hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Contrivi jugum regis Babylonis. 3 Adhuc duo anni dierum, et ego referri faciam ad locum istum omnia
vasa domus Domini, qu tulit Nabuchodonosor rex Babylonis de loco isto, et
transtulit ea in Babylonem. 4 Et Jechoniam filium Joakim regem Juda, et omnem transmigrationem Juda, qui ingressi sunt in Babylonem, ego convertam
ad locum istum, ait Dominus : conteram enim jugum regis Babylonis. 5 Et
dixit Jeremias propheta ad Hananiam prophetam, in oculis sacerdotum, et in
oculis omnis populi qui stabat in domo Domini : 6 et ait Jeremias propheta :
Amen ! sic faciat Dominus : suscitet Dominus verba tua qu prophetasti,
ut referantur vasa in domum Domini, et omnis transmigratio de Babylone ad
locum istum. 7 Verumtamen audi verbum hoc quod ego loquor in auribus
tuis, et in auribus universi populi : 8 prophet qui fuerunt ante me et ante
te, ab initio, et prophetaverunt super terras multas et super regna magna de
prlio, et de afflictione, et de fame : 9 propheta qui vaticinatus est pacem, cum
venerit verbum ejus, scietur propheta quem misit Dominus in veritate. 10 Et
tulit Hananias propheta catenam de collo Jeremi prophet, et confregit eam.
11
Et ait Hananias in conspectu omnis populi, dicens : Hc dicit Dominus : Sic
confringam jugum Nabuchodonosor regis Babylonis, post duos annos dierum
de collo omnium gentium. 12 Et abiit Jeremias propheta in viam suam. Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, postquam confregit Hananias propheta
catenam de collo Jeremi prophet, dicens : 13 Vade, et dices Hanani : Hc
dicit Dominus : Catenas ligneas contrivisti, et facies pro eis catenas ferreas.
14
Quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Jugum ferreum posui
super collum cunctarum gentium istarum, ut serviant Nabuchodonosor regi
Babylonis, et servient ei : insuper et bestias terr dedi ei. 15 Et dixit Jeremias
propheta ad Hananiam prophetam : Audi, Hanania : non misit te Dominus,
et tu confidere fecisti populum istum in mendacio. 16 Idcirco hc dicit Dominus : Ecce ego mittam te a facie terr : hoc anno morieris : adversum enim
Dominum locutus es. 17 Et mortuus est Hananias propheta in anno illo, mense
septimo.
Et hc sunt verba libri quem misit Jeremias propheta de Jerusalem ad
29
reliquias seniorum transmigrationis, et ad sacerdotes, et ad prophetas,
et ad omnem populum quem traduxerat Nabuchodonosor de Jerusalem in
Babylonem, 2 postquam egressus est Jechonias rex, et domina, et eunuchi, et
principes Juda et Jerusalem, et faber et inclusor, de Jerusalem, 3 in manu Elasa
filii Saphan, et Gamari filii Helci, quos misit Sedecias rex Juda ad Nabuchodonosor regem Babylonis in Babylonem, dicens : 4 Hc dicit Dominus
exercituum, Deus Israel, omni transmigrationi quam transtuli de Jerusalem in
Babylonem : 5 dificate domos, et habitate : et plantate hortos, et comedite
fructum eorum. 6 Accipite uxores, et generate filios et filias : et date filiis
vestris uxores, et filias vestras date viris, et pariant filios et filias : et multiplicamini ibi, et nolite esse pauci numero. 7 Et qurite pacem civitatis ad quam
976
Jeremias
transmigrare vos feci, et orate pro ea ad Dominum, quia in pace illius erit pax
vobis. 8 Hc enim dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Non vos seducant
prophet vestri qui sunt in medio vestrum, et divini vestri, et ne attendatis
ad somnia vestra qu vos somniatis : 9 quia falso ipsi prophetant vobis in
nomine meo, et non misi eos, dicit Dominus. 10 Quia hc dicit Dominus :
Cum cperint impleri in Babylone septuaginta anni, visitabo vos, et suscitabo
super vos verbum meum bonum, ut reducam vos ad locum istum. 11 Ego enim
scio cogitationes quas ego cogito super vos, ait Dominus, cogitationes pacis
et non afflictionis, ut dem vobis finem et patientiam. 12 Et invocabitis me, et
ibitis : et orabitis me, et ego exaudiam vos. 13 Quretis me, et invenietis, cum
qusieritis me in toto corde vestro. 14 Et inveniar a vobis, ait Dominus : et
reducam captivitatem vestram, et congregabo vos de universis gentibus et de
cunctis locis ad qu expuli vos, dicit Dominus, et reverti vos faciam de loco
ad quem transmigrare vos feci. 15 Quia dixistis : Suscitavit nobis Dominus
prophetas in Babylone : 16 quia hc dicit Dominus ad regem qui sedet super
solium David, et ad omnem populum habitatorem urbis hujus, ad fratres vestros qui non sunt egressi vobiscum in transmigrationem : 17 hc dicit Dominus exercituum : Ecce mittam in eos gladium, et famem, et pestem : et ponam
eos quasi ficus malas, qu comedi non possunt eo quod pessim sint : 18 et
persequar eos in gladio, et in fame, et in pestilentia : et dabo eos in vexationem
universis regnis terr : in maledictionem, et in stuporem, et in sibilum, et in
opprobrium cunctis gentibus ad quas ego ejeci eos, 19 eo quod non audierint
verba mea, dicit Dominus, qu misit ad eos per servos meos prophetas, de
nocte consurgens et mittens : et non audistis, dicit Dominus. 20 Vos ergo audite
verbum Domini, omnis transmigratio quam emisi de Jerusalem in Babylonem.
21
Hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel, ad Achab filium Coli, et ad
Sedeciam filium Maasi, qui prophetant vobis in nomine meo mendaciter :
Ecce ego tradam eos in manus Nabuchodonosor regis Babylonis, et percutiet
eos in oculis vestris : 22 et assumetur ex eis maledictio omni transmigrationi
Juda qu est in Babylone, dicentium : Ponat te Dominus sicut Sedeciam et sicut Achab, quos frixit rex Babylonis in igne : 23 pro eo quod fecerint stultitiam
in Israel, et mchati sunt in uxores amicorum suorum, et locuti sunt verbum
in nomine meo mendaciter, quod non mandavi eis. Ego sum judex et testis,
dicit Dominus. 24 Et ad Semeiam Nehelamiten dices : 25 Hc dicit Dominus
exercituum, Deus Israel : Pro eo quod misisti in nomine tuo libros ad omnem
populum qui est in Jerusalem, et ad Sophoniam filium Maasi sacerdotem, et
ad universos sacerdotes, dicens : 26 Dominus dedit te sacerdotem pro Jojade
sacerdote, ut sis dux in domo Domini, super omnem virum arreptitium et
prophetantem, ut mittas eum in nervum et in carcerem : 27 et nunc quare non
increpasti Jeremiam Anathothiten, qui prophetat vobis ? 28 Quia super hoc
misit in Babylonem ad nos, dicens : Longum est : dificate domos, et habitate : et plantate hortos, et comedite fructus eorum. 29 Legit ergo Sophonias
sacerdos librum istum in auribus Jeremi prophet. 30 Et factum est verbum
Domini ad Jeremiam, dicens : 31 Mitte ad omnem transmigrationem, dicens :
Hc dicit Dominus ad Semeiam Nehelamiten : Pro eo quod prophetavit vobis Semeias, et ego non misi eum, et fecit vos confidere in mendacio, 32 idcirco
hc dicit Dominus : Ecce ego visitabo super Semeiam Nehelamiten, et super
semen ejus : non erit ei vir sedens in medio populi hujus, et non videbit bonum quod ego faciam populo meo, ait Dominus, quia prvaricationem locutus
est adversus Dominum.
977
Jeremias
Jeremias
feci hc tibi.
16
Propterea omnes qui comedunt te devorabuntur,
et universi hostes tui in captivitatem ducentur :
et qui te vastant vastabuntur,
cunctosque prdatores tuos dabo in prdam.
17
Obducam enim cicatricem tibi,
et a vulneribus tuis sanabo te, dicit Dominus.
Quia ejectam vocaverunt te, Sion :
hc est, qu non habebat requirentem.
18
Hc dicit Dominus :
Ecce ego convertam conversionem tabernaculorum Jacob,
et tectis ejus miserebor :
et dificabitur civitas in excelso suo,
et templum juxta ordinem suum fundabitur :
19
et egredietur de eis laus,
voxque ludentium.
Et multiplicabo eos, et non minuentur :
et glorificabo eos, et non attenuabuntur.
20
Et erunt filii ejus sicut a principio,
et ctus ejus coram me permanebit,
et visitabo adversum omnes qui tribulant eum.
21
Et erit dux ejus ex eo,
et princeps de medio ejus producetur :
et applicabo eum, et accedet ad me.
Quis enim iste est qui applicet cor suum
ut appropinquet mihi ? ait Dominus :
22
et eritis mihi in populum, et ego ero vobis in Deum.
23
Ecce turbo Domini, furor egrediens, procella ruens :
in capite impiorum conquiescet.
24
Non avertet iram indignationis Dominus,
donec faciat et compleat cogitationem cordis sui :
in novissimo dierum intelligetis ea.
In tempore illo, dicit Dominus,
Hc dicit Dominus :
Invenit gratiam in deserto populus qui remanserat a gladio :
vadet ad requiem suam Israel.
3
Longe Dominus apparuit mihi.
Et in caritate perpetua dilexi te :
ideo attraxi te, miserans.
4
Rursumque dificabo te, et dificaberis, virgo Israel :
adhuc ornaberis tympanis tuis,
et egredieris in choro ludentium.
5
Adhuc plantabis vineas in montibus Samari :
plantabunt plantantes,
et donec tempus veniat, non vindemiabunt.
6
Quia erit dies in qua clamabunt custodes in monte Ephraim :
Surgite, et ascendamus in Sion ad Dominum Deum nostrum.
979
Jeremias
Jeremias
Jeremias
at clausus in atrio carceris qui erat in domo regis Juda. 3 Clauserat enim eum
Sedecias rex Juda, dicens : Quare vaticinaris, dicens : Hc dicit Dominus :
Ecce ego dabo civitatem istam in manus regis Babylonis, et capiet eam : 4 et
Sedecias rex Juda non effugiet de manu Chaldorum, sed tradetur in manus
regis Babylonis : et loquetur os ejus cum ore illius, et oculi ejus oculos illius videbunt : 5 et in Babylonem ducet Sedeciam, et ibi erit donec visitem
eum, ait Dominus : si autem dimicaveritis adversum Chaldos, nihil prosperum habebitis ? 6 Et dixit Jeremias : Factum est verbum Domini ad me,
982
Jeremias
dicens : 7 Ecce Hanameel filius Sellum, patruelis tuus, veniet ad te, dicens :
Eme tibi agrum meum qui est in Anathoth, tibi enim competit ex propinquitate ut emas. 8 Et venit ad me Hanameel filius patrui mei, secundum verbum
Domini, ad vestibulum carceris, et ait ad me : Posside agrum meum qui est
in Anathoth, in terra Benjamin, quia tibi competit hreditas, et tu propinquus
es ut possideas. Intellexi autem quod verbum Domini esset : 9 et emi agrum
ab Hanameel filio patrui mei, qui est in Anathoth, et appendi ei argentum :
septem stateres, et decem argenteos. 10 Et scripsi in libro, et signavi, et adhibui
testes, et appendi argentum in statera. 11 Et accepi librum possessionis signatum, et stipulationes, et rata, et signa forinsecus : 12 et dedi librum possessionis Baruch filio Neri filii Maasi, in oculis Hanameel patruelis mei, in oculis
testium qui scripti erant in libro emptionis, et in oculis omnium Judorum
qui sedebant in atrio carceris. 13 Et prcepi Baruch coram eis, dicens : 14 Hc
dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Sume libros istos, librum emptionis
hunc signatum, et librum hunc qui apertus est, et pone illos in vase fictili,
ut permanere possint diebus multis : 15 hc enim dicit Dominus exercituum,
Deus Israel : Adhuc possidebuntur domus, et agri, et vine in terra ista.
16
Et oravi ad Dominum, postquam tradidi librum possessionis Baruch filio
Neri, dicens :
17
Jeremias
Jeremias
Jeremias
Jeremias
18
Hc dicit Dominus :
Si irritum potest fieri pactum meum cum die,
et pactum meum cum nocte,
ut non sit dies et nox in tempore suo,
21
et pactum meum irritum esse poterit cum David servo meo,
ut non sit ex eo filius qui regnet in throno ejus,
et Levit et sacerdotes ministri mei.
22
Sicuti enumerari non possunt stell cli,
et metiri arena maris,
sic multiplicabo semen David servi mei,
et Levitas ministros meos.
23
987
Jeremias
8
Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, postquam percussit
rex Sedecias fdus cum omni populo in Jerusalem, prdicans 9 ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam, Hebrum
et Hebram, liberos, et nequaquam dominarentur eis, id est, in Judo et
fratre suo. 10 Audierunt ergo omnes principes et universus populus qui inierant pactum ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam
suam liberos, et ultra non dominarentur eis : audierunt igitur, et dimiserunt.
11
Et conversi sunt deinceps : et retraxerunt servos et ancillas suas quos dimiserant liberos, et subjugaverunt in famulos et famulas. 12 Et factum est verbum
Domini ad Jeremiam a Domino, dicens : 13 Hc dicit Dominus Deus Israel :
Ego percussi fdus cum patribus vestris in die qua eduxi eos de terra gypti, de domo servitutis, dicens : 14 Cum completi fuerint septem anni, dimittat
unusquisque fratrem suum Hebrum, qui venditus est ei : et serviet tibi sex
annis, et dimittes eum a te liberum : et non audierunt patres vestri me, nec
inclinaverunt aurem suam. 15 Et conversi estis vos hodie, et fecistis quod rectum est in oculis meis, ut prdicaretis libertatem unusquisque ad amicum
suum : et inistis pactum in conspectu meo, in domo in qua invocatum est
nomen meum super eam : 16 et reversi estis, et commaculastis nomen meum,
et reduxistis unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam quos
dimiseratis ut essent liberi et su potestatis, et subjugastis eos ut sint vobis
servi et ancill. 17 Propterea hc dicit Dominus : Vos non audistis me, ut
prdicaretis libertatem unusquisque fratri suo et unusquisque amico suo :
ecce ego prdico vobis libertatem, ait Dominus, ad gladium, ad pestem, et ad
famem, et dabo vos in commotionem cunctis regnis terr. 18 Et dabo viros
qui prvaricantur fdus meum, et non observaverunt verba fderis quibus
assensi sunt in conspectu meo, vitulum quem conciderunt in duas partes, et
transierunt inter divisiones ejus, 19 principes Juda et principes Jerusalem, eunuchi et sacerdotes, et omnis populus terr, qui transierunt inter divisiones
vituli : 20 et dabo eos in manus inimicorum suorum, et in manus qurentium
animam eorum, et erit morticinum eorum in escam volatilibus cli et bestiis
terr. 21 Et Sedeciam regem Juda, et principes ejus, dabo in manus inimicorum suorum, et in manus qurentium animas eorum, et in manus exercituum
regis Babylonis, qui recesserunt a vobis. 22 Ecce ego prcipio, dicit Dominus,
et reducam eos in civitatem hanc, et prliabuntur adversus eam, et capient
eam, et incendent igni : et civitates Juda dabo in solitudinem, eo quod non sit
habitator.
dabis eis bibere vinum. 3 Et assumpsi Jezoniam filium Jeremi filii Habsani, et fratres ejus, et omnes filios ejus, et universam domum Rechabitarum,
4
et introduxi eos in domum Domini, ad gazophylacium filiorum Hanan filii Jegedeli hominis Dei, quod erat juxta gazophylacium principum, super
thesaurum Maasi filii Sellum, qui erat custos vestibuli : 5 et posui coram
filiis domus Rechabitarum scyphos plenos vino, et calices, et dixi ad eos :
Bibite vinum. 6 Qui responderunt Non bibemus vinum, quia Jonadab filius
Rechab, pater noster, prcepit nobis, dicens : Non bibetis vinum, vos et filii vestri, usque in sempiternum : 7 et domum non dificabitis, et sementem
non seretis, et vineas non plantabitis, nec habebitis : sed in tabernaculis hab-
988
Jeremias
itabitis cunctis diebus vestris, ut vivatis diebus multis super faciem terr in
qua vos peregrinamini. 8 Obedivimus ergo voci Jonadab filii Rechab, patris
nostri, in omnibus qu prcepit nobis, ita ut non biberemus vinum cunctis
diebus nostris, nos, et mulieres nostr, filii, et fili nostr, 9 et non dificaremus domos ad habitandum : et vineam, et agrum, et sementem non
habuimus : 10 sed habitavimus in tabernaculis, et obedientes fuimus juxta
omnia qu prcepit nobis Jonadab pater noster. 11 Cum autem ascendisset
Nabuchodonosor rex Babylonis ad terram nostram, diximus : Venite, et ingrediamur Jerusalem a facie exercitus Chaldorum, et a facie exercitus Syri :
et mansimus in Jerusalem. 12 Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, dicens : 13 Hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Vade, et dic viris Juda
et habitatoribus Jerusalem : Numquid non recipietis disciplinam, ut obediatis
verbis meis ? dicit Dominus. 14 Prvaluerunt sermones Jonadab filii Rechab
quos prcepit filiis suis ut non biberent vinum, et non biberunt usque ad
diem hanc, quia obedierunt prcepto patris sui : ego autem locutus sum ad
vos, de mane consurgens et loquens, et non obedistis mihi. 15 Misique ad vos
omnes servos meos prophetas, consurgens diluculo mittensque, et dicens :
Convertimini unusquisque a via sua pessima, et bona facite studia vestra : et
nolite sequi deos alienos, neque colatis eos, et habitabitis in terra quam dedi
vobis et patribus vestris : et non inclinastis aurem vestram, neque audistis
me. 16 Firmaverunt igitur filii Jonadab filii Rechab prceptum patris sui quod
prceperat eis : populus autem iste non obedivit mihi. 17 Idcirco hc dicit
Dominus exercituum, Deus Israel : Ecce ego adducam super Juda et super
omnes habitatores Jerusalem universam afflictionem quam locutus sum adversum illos, eo quod locutus sum ad illos, et non audierunt ; vocavi illos,
et non responderunt mihi. 18 Domui autem Rechabitarum dixit Jeremias :
Hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Pro eo quod obedistis prcepto
Jonadab patris vestri, et custodistis omnia mandata ejus, et fecistis universa
qu prcepit vobis, 19 propterea hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel :
Non deficiet vir de stirpe Jonadab filii Rechab, stans in conspectu meo cunctis
diebus.
Et factum est in anno quarto Joakim filii Josi regis Juda, factum est
36
verbum hoc ad Jeremiam a Domino, dicens : Tolle volumen libri, et
scribes in eo omnia verba qu locutus sum tibi adversum Israel et Judam, et
2
adversum omnes gentes, a die qua locutus sum ad te ex diebus Josi usque
ad diem hanc : 3 si forte, audiente domo Juda universa mala qu ego cogito
facere eis, revertatur unusquisque a via sua pessima, et propitius ero iniquitati et peccato eorum. 4 Vocavit ergo Jeremias Baruch filium Neri : et
scripsit Baruch ex ore Jeremi omnes sermones Domini quos locutus est ad
eum, in volumine libri : 5 et prcepit Jeremias Baruch, dicens : Ego clausus
sum, nec valeo ingredi domum Domini. 6 Ingredere ergo tu, et lege de volumine in quo scripsisti ex ore meo verba Domini, audiente populo in domo
Domini, in die jejunii : insuper et audiente universo Juda qui veniunt de
civitatibus suis, leges eis, 7 si forte cadat oratio eorum in conspectu Domini,
et revertatur unusquisque a via sua pessima : quoniam magnus furor et indignatio est quam locutus est Dominus adversus populum hunc. 8 Et fecit
Baruch filius Neri juxta omnia qu prceperat ei Jeremias propheta, legens
ex volumine sermones Domini in domo Domini. 9 Factum est autem in anno
quinto Joakim filii Josi regis Juda, in mense nono : prdicaverunt jejunium
989
Jeremias
Jeremias
Et regnavit rex Sedecias filius Josi pro Jechonia filio Joakim, quem
37
constituit regem Nabuchodonosor rex Babylonis in terra Juda : et non
obedivit ipse, et servi ejus, et populus terr, verbis Domini, qu locutus est
2
991
Jeremias
Et dixit rex Sedecias : Ecce ipse in manibus vestris est : nec enim fas est
regem vobis quidquam negare. 6 Tulerunt ergo Jeremiam, et projecerunt eum
in lacum Melchi filii Amelech, qui erat in vestibulo carceris : et submiserunt
Jeremiam funibus in lacum, in quo non erat aqua, sed lutum : descendit itaque
Jeremias in cnum. 7 Audivit autem Abdemelech thiops, vir eunuchus, qui
erat in domo regis, quod misissent Jeremiam in lacum. Porro rex sedebat in
porta Benjamin : 8 et egressus est Abdemelech de domo regis, et locutus est
ad regem, dicens : 9 Domine mi rex, male fecerunt viri isti omnia qucumque
perpetrarunt contra Jeremiam prophetam, mittentes eum in lacum, ut moriatur ibi fame : non sunt enim panes ultra in civitate. 10 Prcepit itaque rex
Abdemelech thiopi, dicens : Tolle tecum hinc triginta viros, et leva Jeremiam prophetam de lacu, antequam moriatur. 11 Assumptis ergo Abdemelech
secum viris, ingressus est domum regis, qu erat sub cellario, et tulit inde
veteres pannos, et antiqua qu computruerant, et submisit ea ad Jeremiam in
lacum per funiculos. 12 Dixitque Abdemelech thiops ad Jeremiam : Pone
veteres pannos, et hc scissa et putrida, sub cubito manuum tuarum, et super
funes. Fecit ergo Jeremias sic, 13 et extraxerunt Jeremiam funibus, et eduxerunt
eum de lacu : mansit autem Jeremias in vestibulo carceris.
14
Et misit rex Sedecias, et tulit ad se Jeremiam prophetam ad ostium tertium quod erat in domo Domini : et dixit rex ad Jeremiam : Interrogo ego
te sermonem, ne abscondas a me aliquid. 15 Dixit autem Jeremias ad Sedeciam : Si annuntiavero tibi, numquid non interficies me ? et si consilium dedero
tibi, non me audies. 16 Juravit ergo rex Sedecias Jeremi clam, dicens : Vivit
Dominus, qui fecit nobis animam hanc, si occidero te, et si tradidero te in
manus virorum istorum qui qurunt animam tuam. 17 Et dixit Jeremias ad
Sedeciam : Hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Si profectus exieris
ad principes regis Babylonis, vivet anima tua, et civitas hc non succendetur
igni : et salvus eris tu, et domus tua. 18 Si autem non exieris ad principes
regis Babylonis, tradetur civitas hc in manus Chaldorum, et succendent
eam igni : et tu non effugies de manu eorum. 19 Et dixit rex Sedecias ad
Jeremiam : Sollicitus sum propter Judos qui transfugerunt ad Chaldos, ne
forte tradar in manus eorum, et illudant mihi. 20 Respondit autem Jeremias :
Non te tradent. Audi, quso, vocem Domini, quam ego loquor ad te, et bene
tibi erit, et vivet anima tua. 21 Quod si nolueris egredi, iste est sermo quem
ostendit mihi Dominus : 22 ecce omnes mulieres qu remanserunt in domo
regis Juda educentur ad principes regis Babylonis, et ips dicent : Seduxerunt
te, et prvaluerunt adversum te, viri pacifici tui : demerserunt in cno et in
lubrico pedes tuos, et recesserunt a te. 23 Et omnes uxores tu et filii tui
educentur ad Chaldos : et non effugies manus eorum, sed in manu regis
Babylonis capieris, et civitatem hanc comburet igni. 24 Dixit ergo Sedecias ad
Jeremiam : Nullus sciat verba hc, et non morieris. 25 Si autem audierint
principes quia locutus sum tecum, et venerint ad te, et dixerint tibi : Indica
nobis quid locutus sis cum rege : ne celes nos, et non te interficiemus : et
quid locutus est tecum rex : 26 dices ad eos : Prostravi ego preces meas coram
rege, ne me reduci juberet in domum Jonathan, et ibi morerer. 27 Venerunt
ergo omnes principes ad Jeremiam, et interrogaverunt eum, et locutus est eis
juxta omnia verba qu prceperat ei rex : et cessaverunt ab eo : nihil enim
fuerat auditum. 28 Mansit vero Jeremias in vestibulo carceris usque ad diem
quo capta est Jerusalem : et factum est ut caperetur Jerusalem.
992
Jeremias
993
Jeremias
et habitavit cum eo in medio populi qui relictus fuerat in terra. 7 Cumque audissent omnes principes exercitus, qui dispersi fuerant per regiones, ipsi et
socii eorum, quod prfecisset rex Babylonis Godoliam filium Ahicam terr,
et quod commendasset ei viros, et mulieres, et parvulos, et de pauperibus
terr, qui non fuerant translati in Babylonem, 8 venerunt ad Godoliam in
Masphath, et Ismahel filius Nathani, et Johanan et Jonathan filii Caree, et
Sareas filius Thanehumeth, et filii Ophi, qui erant de Netophathi, et Jezonias
filius Maachathi, ipsi et viri eorum. 9 Et juravit eis Godolias filius Ahicam filii
Saphan, et comitibus eorum, dicens : Nolite timere servire Chaldis : habitate in terra, et servite regi Babylonis, et bene erit vobis. 10 Ecce ego habito in
Masphath, ut respondeam prcepto Chaldorum qui mittuntur ad nos : vos
autem colligite vindemiam, et messem, et oleum, et condite in vasis vestris,
et manete in urbibus vestris quas tenetis. 11 Sed et omnes Judi qui erant
in Moab, et in filiis Ammon, et in Iduma, et in universis regionibus, audito quod dedisset rex Babylonis reliquias in Juda, et quod prposuisset super eos Godoliam filium Ahicam filii Saphan, 12 reversi sunt, inquam, omnes
Judi de universis locis ad qu profugerant, et venerunt in terram Juda ad
Godoliam in Masphath, et collegerunt vinum et messem multam nimis.
13
Johanan autem filius Caree, et omnes principes exercitus qui dispersi
fuerant in regionibus, venerunt ad Godoliam in Masphath, 14 et dixerunt ei :
Scito quod Baalis, rex filiorum Ammon, misit Ismahel filium Nathani percutere animam tuam. Et non credidit eis Godolias filius Ahicam. 15 Johanan
autem filius Caree dixit ad Godoliam seorsum in Masphath, loquens : Ibo, et
percutiam Ismahel filium Nathani, nullo sciente, ne interficiat animam tuam, et dissipentur omnes Judi qui congregati sunt ad te, et peribunt reliqui
Juda. 16 Et ait Godolias filius Ahicam ad Johanan filium Caree : Noli facere
verbum hoc : falsum enim tu loqueris de Ismahel.
Et factum est in mense septimo, venit Ismahel filius Nathani filii
41
Elisama, de semine regali, et optimates regis, et decem viri cum eo,
ad Godoliam filium Ahicam, in Masphath, et comederunt ibi panes simul
in Masphath. 2 Surrexit autem Ismahel filius Nathani, et decem viri qui
cum eo erant, et percusserunt Godoliam filium Ahicam filii Saphan gladio,
et interfecerunt eum quem prfecerat rex Babylonis terr. 3 Omnes quoque
Judos qui erant cum Godolia in Masphath, et Chaldos qui reperti sunt ibi,
et viros bellatores, percussit Ismahel. 4 Secundo autem die postquam occiderat Godoliam, nullo adhuc sciente, 5 venerunt viri de Sichem, et de Silo, et
de Samaria, octoginta viri, rasi barba, et scissis vestibus, et squallentes : et
munera et thus habebant in manu, ut offerrent in domo Domini. 6 Egressus
ergo Ismahel filius Nathani in occursum eorum de Masphath, incedens et
plorans ibat : cum autem occurrisset eis, dixit ad eos : Venite ad Godoliam
filium Ahicam. 7 Qui cum venissent ad medium civitatis, interfecit eos Ismahel filius Nathani circa medium laci, ipse et viri qui erant cum eo. 8 Decem
autem viri reperti sunt inter eos, qui dixerunt ad Ismahel : Noli occidere nos,
quia habemus thesauros in agro, frumenti, et hordei, et olei, et mellis : et
cessavit, et non interfecit eos cum fratribus suis. 9 Lacus autem in quem projecerat Ismahel omnia cadavera virorum quos percussit propter Godoliam, ipse
est quem fecit rex Asa propter Baasa regem Israel : ipsum replevit Ismahel
filius Nathani occisis. 10 Et captivas duxit Ismahel omnes reliquias populi
qui erant in Masphath, filias regis, et universum populum qui remanserat in
994
Jeremias
et ora pro nobis ad Dominum Deum tuum, pro universis reliquiis istis, quia
derelicti sumus pauci de pluribus, sicut oculi tui nos intuentur : 3 et annuntiet nobis Dominus Deus tuus viam per quam pergamus, et verbum quod
faciamus. 4 Dixit autem ad eos Jeremias propheta : Audivi. Ecce ego oro
ad Dominum Deum vestrum secundum verba vestra : omne verbum quodcumque responderit mihi indicabo vobis, nec celabo vos quidquam. 5 Et illi dixerunt ad Jeremiam : Sit Dominus inter nos testis veritatis et fidei, si
non juxta omne verbum in quo miserit te Dominus Deus tuus ad nos, sic
faciemus : 6 sive bonum est, sive malum, voci Domini Dei nostri, ad quem
mittimus te, obediemus, ut bene sit nobis cum audierimus vocem Domini Dei
nostri. 7 Cum autem completi essent decem dies, factum est verbum Domini
ad Jeremiam, 8 vocavitque Johanan filium Caree, et omnes principes bellatorum qui erant cum eo, et universum populum, a minimo usque ad magnum.
9
Et dixit ad eos : Hc dicit Dominus Deus Israel, ad quem misistis me ut
prosternerem preces vestras in conspectu ejus : 10 Si quiescentes manseritis in
terra hac, dificabo vos, et non destruam : plantabo, et non evellam : jam enim
placatus sum super malo quod feci vobis. 11 Nolite timere a facie regis Babylonis, quem vos pavidi formidatis : nolite metuere eum, dicit Dominus, quia
vobiscum sum ego ut salvos vos faciam, et eruam de manu ejus : 12 et dabo
vobis misericordias, et miserebor vestri, et habitare vos faciam in terra vestra.
13
Si autem dixeritis vos : Non habitabimus in terra ista, nec audiemus vocem
Domini Dei nostri, 14 dicentes : Nequaquam, sed ad terram gypti pergemus,
ubi non videbimus bellum, et clangorem tub non audiemus, et famem non
sustinebimus, et ibi habitabimus : 15 propter hoc nunc audite verbum Domini, reliqui Juda : Hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Si posueritis
faciem vestram ut ingrediamini gyptum, et intraveritis ut ibi habitetis, 16 gla-
995
Jeremias
dius quem vos formidatis ibi comprehendet vos in terra gypti : et fames, pro
qua estis solliciti, adhrebit vobis in gypto, et ibi moriemini. 17 Omnesque
viri qui posuerunt faciem suam ut ingrediantur gyptum, ut habitent ibi,
morientur gladio, et fame, et peste : nullus de eis remanebit, nec effugiet a
facie mali quod ego afferam super eos. 18 Quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Sicut conflatus est furor meus et indignatio mea super
habitatores Jerusalem, sic conflabitur indignatio mea super vos cum ingressi
fueritis gyptum : et eritis in jusjurandum, et in stuporem, et in maledictum,
et in opprobrium, et nequaquam ultra videbitis locum istum. 19 Verbum Domini super vos, reliqui Juda : Nolite intrare gyptum : scientes scietis, quia
obtestatus sum vos hodie, 20 quia decepistis animas vestras. Vos enim misistis me ad Dominum Deum nostrum, dicentes : Ora pro nobis ad Dominum
Deum nostrum, et juxta omnia qucumque dixerit tibi Dominus Deus noster,
sic annuntia nobis, et faciemus. 21 Et annuntiavi vobis hodie, et non audistis
vocem Domini Dei vestri super universis pro quibus misit me ad vos. 22 Nunc
ergo scientes scietis quia gladio, et fame, et peste moriemini in loco ad quem
voluistis intrare ut habitaretis ibi.
Factum est autem, cum complesset Jeremias loquens ad populum uni43
versos sermones Domini Dei eorum, pro quibus miserat eum Dominus
Deus eorum ad illos, omnia verba hc, dixit Azarias filius Osai, et Johanan
2
Vos vidistis omne malum istud quod adduxi super Jerusalem, et super omnes
urbes Juda : et ecce desert sunt hodie, et non est in eis habitator, 3 propter
996
Jeremias
malitiam quam fecerunt ut me ad iracundiam provocarent, et irent ut sacrificarent, et colerent deos alienos quos nesciebant, et illi, et vos, et patres vestri.
4
Et misi ad vos omnes servos meos prophetas, de nocte consurgens, mittensque et dicens : Nolite facere verbum abominationis hujuscemodi, quam
odivi. 5 Et non audierunt, nec inclinaverunt aurem suam, ut converterentur
a malis suis, et non sacrificarent diis alienis. 6 Et conflata est indignatio mea
et furor meus, et succensa est in civitatibus Juda, et in plateis Jerusalem : et
vers sunt in solitudinem et vastitatem secundum diem hanc. 7 Et nunc hc
dicit Dominus exercituum, Deus Israel : Quare vos facitis malum grande hoc
contra animas vestras, ut intereat ex vobis vir et mulier, parvulus et lactens,
de medio Jud, nec relinquatur vobis quidquam residuum : 8 provocantes me
in operibus manuum vestrarum, sacrificando diis alienis in terra gypti, in
quam ingressi estis ut habitetis ibi : et dispereatis, et sitis in maledictionem et
in opprobrium cunctis gentibus terr ? 9 Numquid obliti estis mala patrum
vestrorum, et mala regum Juda, et mala uxorum ejus, et mala vestra, et mala
uxorum vestrarum, qu fecerunt in terra Juda, et in regionibus Jerusalem ?
10
Non sunt mundati usque ad diem hanc : et non timuerunt, et non ambulaverunt in lege Domini, et in prceptis meis qu dedi coram vobis et
coram patribus vestris. 11 Ideo hc dicit Dominus exercituum, Deus Israel :
Ecce ego ponam faciem meam in vobis in malum : et disperdam omnem Judam. 12 Et assumam reliquias Jud, qui posuerunt facies suas ut ingrederentur terram gypti, et habitarent ibi, et consumentur omnes in terra gypti :
cadent in gladio, et in fame, et consumentur a minimo usque ad maximum :
in gladio et in fame morientur, et erunt in jusjurandum, et in miraculum, et
in maledictionem, et in opprobrium. 13 Et visitabo super habitatores terr
gypti sicut visitavi super Jerusalem, in gladio, et fame, et peste : 14 et non
erit qui effugiat, et sit residuus de reliquiis Judorum qui vadunt ut peregrinentur in terra gypti, et revertantur in terram Juda, ad quam ipsi elevant
animas suas ut revertantur, et habitent ibi : non revertentur, nisi qui fugerint.
15
Responderunt autem Jeremi omnes viri scientes quod sacrificarent uxores eorum diis alienis, et univers mulieres quarum stabat multitudo grandis, et omnis populus habitantium in terra gypti in Phatures, dicentes :
16
Sermonem quem locutus es ad nos in nomine Domini, non audiemus ex
te : 17 sed facientes faciemus omne verbum quod egredietur de ore nostro, ut
sacrificemus regin cli, et libemus ei libamina, sicut fecimus nos et patres
nostri, reges nostri et principes nostri, in urbibus Juda, et in plateis Jerusalem :
et saturati sumus panibus, et bene nobis erat, malumque non vidimus. 18 Ex
eo autem tempore quo cessavimus sacrificare regin cli, et libare ei libamina, indigemus omnibus, et gladio et fame consumpti sumus. 19 Quod si nos
sacrificamus regin cli, et libamus ei libamina, numquid sine viris nostris
fecimus ei placentas ad colendum eam, et libandum ei libamina ?
20
Et dixit Jeremias ad omnem populum, adversum viros, et adversum
mulieres, et adversum universam plebem, qui responderant ei verbum, dicens : 21 Numquid non sacrificium quod sacrificastis in civitatibus Juda, et in
plateis Jerusalem, vos et patres vestri, reges vestri, et principes vestri, et populus terr, horum recordatus est Dominus, et ascendit super cor ejus ? 22 Et
non poterat Dominus ultra portare propter malitiam studiorum vestrorum, et
propter abominationes quas fecistis : et facta est terra vestra in desolationem,
et in stuporem, et in maledictum, eo quod non sit habitator, sicut est dies
hc. 23 Propterea quod sacrificaveritis idolis, et peccaveritis Domino, et non
997
Jeremias
Nabuchodonosor rex Babylonis, in quarto anno Joakim filii Josi regis Juda.
3
Jeremias
Jeremias
21
Hc dicit Dominus :
Ecce aqu ascendunt ab aquilone,
et erunt quasi torrens inundans,
et operient terram et plenitudinem ejus,
urbem et habitatores ejus.
Clamabunt homines,
et ululabunt omnes habitatores terr,
3
a strepitu pomp armorum, et bellatorum ejus,
a commotione quadrigarum ejus, et multitudine rotarum illius.
1000
Jeremias
Jeremias
Jeremias
28
Jeremias
43
Pavor, et fovea,
et laqueus super te,
o habitator Moab, dicit Dominus.
44
Qui fugerit a facie pavoris cadet in foveam,
et qui conscenderit de fovea capietur laqueo :
adducam enim super Moab annum visitationis eorum, ait
Dominus.
45
In umbra Hesebon steterunt de laqueo fugientes,
quia ignis egressus est de Hesebon,
et flamma de medio Seon :
et devorabit partem Moab,
et verticem filiorum tumultus.
46
V tibi, Moab :
periisti, popule Chamos,
quia comprehensi sunt filii tui
et fili tu in captivitatem.
47
Et convertam captivitatem Moab in novissimis diebus, ait
Dominus.
Hucusque judicia Moab.
Ad filios Ammon.
49 Hc
dicit Dominus :
Numquid non filii sunt Israel,
aut hres non est ei ?
cur igitur hreditate possedit Melchom Gad,
et populus ejus in urbibus ejus habitavit ?
2
Ideo ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et auditum faciam super Rabbath filiorum Ammon fremitum
prlii,
et erit in tumultum dissipata,
filique ejus igni succendentur,
et possidebit Israel possessores suos, ait Dominus.
3
Ulula, Hesebon, quoniam vastata est Hai ;
clamate, fili Rabbath :
accingite vos ciliciis,
plangite et circuite per sepes,
quoniam Melchom in transmigrationem ducetur,
sacerdotes ejus et principes ejus simul.
4
Quid gloriaris in vallibus ?
defluxit vallis tua, filia delicata,
qu confidebas in thesauris tuis,
et dicebas : Quis veniet ad me ?
5
Ecce ego inducam super te terrorem,
ait Dominus Deus exercituum,
ab omnibus qui sunt in circuitu tuo :
et dispergemini singuli a conspectu vestro,
nec erit qui congreget fugientes.
6
Et post hc reverti faciam
captivos filiorum Ammon, ait Dominus.
1004
Jeremias
Ad Idumam.
Hc dicit Dominus exercituum :
Numquid non ultra est sapientia in Theman ?
periit consilium a filiis ;
inutilis facta est sapientia eorum.
8
Fugite, et terga vertite ;
descendite in voraginem, habitatores Dedan :
quoniam perditionem Esau adduxi super eum,
tempus visitationis ejus.
9
Si vindemiatores venissent super te,
non reliquissent racemum :
si fures in nocte rapuissent quod sufficeret sibi.
10
Ego vero discooperui Esau :
revelavi abscondita ejus,
et celari non poterit :
vastatum est semen ejus,
et fratres ejus, et vicini ejus, et non erit.
11
Relinque pupillos tuos : ego faciam eos vivere :
et vidu tu in me sperabunt.
12
Quia hc dicit Dominus :
Ecce quibus non erat judicium ut biberent calicem,
bibentes bibent :
et tu, quasi innocens relinqueris ?
non eris innocens, sed bibens bibes.
13
Quia per memetipsum juravi, dicit Dominus,
quod in solitudinem, et in opprobrium,
et in desertum, et in maledictionem erit Bosra,
et omnes civitates ejus erunt in solitudines sempiternas.
14
Auditum audivi a Domino,
et legatus ad gentes missus est :
Congregamini, et venite contra eam,
et consurgamus in prlium.
15
Ecce enim parvulum dedi te in gentibus,
contemptibilem inter homines.
16
Arrogantia tua decepit te,
et superbia cordis tui,
qui habitas in cavernis petr,
et apprehendere niteris altitudinem collis :
cum exaltaveris quasi aquila nidum tuum,
inde detraham te, dicit Dominus.
17
Et erit Iduma deserta :
omnis qui transibit per eam stupebit,
et sibilabit super omnes plagas ejus.
18
Sicut subversa est Sodoma et Gomorrha,
et vicin ejus, ait Dominus :
non habitabit ibi vir,
et non incolet eam filius hominis.
19
Ecce quasi leo ascendet
de superbia Jordanis ad pulchritudinem robustam,
1005
Jeremias
Ad Damascum.
Confusa est Emath et Arphad,
quia auditum pessimum audierunt :
turbati sunt in mari ;
pr sollicitudine quiescere non potuit.
24
Dissoluta est Damascus,
versa est in fugam :
tremor apprehendit eam,
angustia et dolores tenuerunt eam quasi parturientem.
25
Quomodo dereliquerunt civitatem laudabilem,
urbem ltiti ?
26
Ideo cadent juvenes ejus in plateis ejus,
et omnes viri prlii conticescent in die illa,
ait Dominus exercituum.
27
Et succendam ignem in muro Damasci,
et devorabit mnia Benadad.
28
Jeremias
32
Babylone et de terra
Jeremias
Jeremias
Jeremias
ait Dominus.
31
Ecce ego ad te, superbe !
dicit Dominus Deus exercituum :
quia venit dies tuus,
tempus visitationis tu.
32
Et cadet superbus, et corruet,
et non erit qui suscitet eum :
et succendam ignem in urbibus ejus,
et devorabit omnia in circuitu ejus.
33
Hc dicit Dominus exercituum :
Calumniam sustinent filii Israel,
et filii Juda simul :
omnes qui ceperunt eos, tenent :
nolunt dimittere eos.
34
Redemptor eorum fortis,
Dominus exercituum nomen ejus :
judicio defendet causam eorum,
ut exterreat terram,
et commoveat habitatores Babylonis.
35
Gladius ad Chaldos, ait Dominus,
et ad habitatores Babylonis,
et ad principes, et ad sapientes ejus.
36
Gladius ad divinos ejus, qui stulti erunt :
gladius ad fortes illius, qui timebunt.
37
Gladius ad equos ejus, et ad currus ejus,
et ad omne vulgus quod est in medio ejus :
et erunt quasi mulieres :
gladius ad thesauros ejus, qui diripientur.
38
Siccitas super aquas ejus erit, et arescent,
quia terra sculptilium est, et in portentis gloriantur.
39
Propterea habitabunt dracones cum faunis ficariis,
et habitabunt in ea struthiones :
et non inhabitabitur ultra usque in sempiternum,
nec exstruetur usque ad generationem et generationem.
40
Sicut subvertit Dominus Sodomam et Gomorrham,
et vicinas ejus, ait Dominus,
non habitabit ibi vir,
et non incolet eam filius hominis.
41
Ecce populus venit ab aquilone,
et gens magna, et reges multi
consurgent a finibus terr.
42
Arcum et scutum apprehendent :
crudeles sunt, et immisericordes :
vox eorum quasi mare sonabit,
et super equos ascendent,
sicut vir paratus ad prlium contra te, filia Babylon.
43
Audivit rex Babylonis famam eorum,
et dissolut sunt manus ejus :
angustia apprehendit eum,
dolor quasi parturientem.
1010
Jeremias
44
Jeremias
10
Jeremias
Jeremias
Jeremias
Jeremias
Jeremias
1017
Lamentationes
Lamentationes
Lamentationes
Lamentationes
virgines Jerusalem.
11
Caph. Defecerunt pr lacrimis oculi mei,
conturbata sunt viscera mea ;
effusum est in terra jecur meum
super contritione fili populi mei,
cum deficeret parvulus et lactens
in plateis oppidi.
12
Lamed. Matribus suis dixerunt :
Ubi est triticum et vinum ?
cum deficerent quasi vulnerati
in plateis civitatis,
cum exhalarent animas suas
in sinu matrum suarum.
13
Mem. Cui comparabo te, vel cui assimilabo te,
filia Jerusalem ?
cui exquabo te, et consolabor te,
virgo, filia Sion ?
magna est enim velut mare contritio tua :
quis medebitur tui ?
14
Nun. Prophet tui viderunt tibi
falsa et stulta ;
nec aperiebant iniquitatem tuam,
ut te ad pnitentiam provocarent ;
viderunt autem tibi assumptiones falsas,
et ejectiones.
15
Samech. Plauserunt super te manibus
omnes transeuntes per viam ;
sibilaverunt et moverunt caput suum
super filiam Jerusalem :
Hccine est urbs, dicentes, perfecti decoris,
gaudium univers terr ?
16
Phe. Aperuerunt super te os suum
omnes inimici tui :
sibilaverunt, et fremuerunt dentibus,
et dixerunt : Devorabimus :
en ista est dies quam exspectabamus ;
invenimus, vidimus.
17
Ain. Fecit Dominus qu cogitavit ;
complevit sermonem suum,
quem prceperat a diebus antiquis :
destruxit, et non pepercit,
et ltificavit super te inimicum,
et exaltavit cornu hostium tuorum.
18
Sade. Clamavit cor eorum ad Dominum
super muros fili Sion :
Deduc quasi torrentem lacrimas
per diem et noctem ;
non des requiem tibi,
neque taceat pupilla oculi tui.
19
Coph. Consurge, lauda in nocte,
1022
Lamentationes
in principio vigiliarum ;
effunde sicut aquam cor tuum
ante conspectum Domini :
leva ad eum manus tuas
pro anima parvulorum tuorum,
qui defecerunt in fame
in capite omnium compitorum.
20
Res. Vide, Domine, et considera
quem vindemiaveris ita.
Ergone comedent mulieres fructum suum,
parvulos ad mensuram palm ?
si occiditur in sanctuario Domini
sacerdos et propheta ?
21
Sin. Jacuerunt in terra foris
puer et senex ;
virgines me et juvenes mei
ceciderunt in gladio :
interfecisti in die furoris tui,
percussisti, nec misertus es.
22
Thau. Vocasti quasi ad diem solemnem,
qui terrerent me de circuitu ;
et non fuit in die furoris Domini qui effugeret,
et relinqueretur :
quos educavi et enutrivi,
inimicus meus consumpsit eos.
Lamentationes
13
He. Misit in renibus meis
filias pharetr su.
14
He. Factus sum in derisum omni populo meo,
canticum eorum tota die.
15
He. Replevit me amaritudinibus ;
inebriavit me absinthio.
16
Vau. Et fregit ad numerum dentes meos ;
cibavit me cinere.
17
Vau. Et repulsa est a pace anima mea ;
oblitus sum bonorum.
18
Vau. Et dixi : Periit finis meus,
et spes mea a Domino.
19
Zain. Recordare paupertatis, et transgressionis me,
absinthii et fellis.
20
Zain. Memoria memor ero, et tabescet
in me anima mea.
21
Zain. Hc recolens in corde meo,
ideo sperabo.
22
Heth. Misericordi Domini, quia non sumus consumpti ;
quia non defecerunt miserationes ejus.
23
Heth. Novi diluculo,
multa est fides tua.
24
Heth. Pars mea Dominus, dixit anima mea ;
propterea exspectabo eum.
25
Teth. Bonus est Dominus sperantibus in eum,
anim qurenti illum.
26
Teth. Bonum est prstolari cum silentio
salutare Dei.
27
Teth. Bonum est viro cum portaverit jugum
ab adolescentia sua.
28
Jod. Sedebit solitarius, et tacebit,
quia levavit super se.
29
Jod. Ponet in pulvere os suum,
si forte sit spes.
30
Jod. Dabit percutienti se maxillam :
saturabitur opprobriis.
31
Caph. Quia non repellet
in sempiternum Dominus.
32
Caph. Quia si abjecit, et miserebitur,
secundum multitudinem misericordiarum suarum.
33
Caph. Non enim humiliavit ex corde suo
et abjecit filios hominum.
34
Lamed. Ut conteret sub pedibus suis
omnes vinctos terr.
35
Lamed. Ut declinaret judicium viri
in conspectu vultus Altissimi.
36
Lamed. Ut perverteret hominem in judicio suo ;
Dominus ignoravit.
37
Mem. Quis est iste qui dixit ut fieret,
Domino non jubente ?
1024
Lamentationes
38
Lamentationes
63
Sin. Sessionem eorum et resurrectionem eorum vide ;
ego sum psalmus eorum.
64
Thau. Redes eis vicem, Domine,
juxta opera manuum suarum.
65
Thau. Dabis eis scutum cordis,
laborem tuum.
66
Thau. Persequeris in furore, et conteres eos
sub clis, Domine.
Lamentationes
1027
Lamentationes
1028
Prophetia Baruch
Et hc verba libri qu scripsit Baruch filius Neri, filii Maasi, filii Sede1mensis,
ci, filii Sedei, filii Helci, in Babylonia, in anno quinto, in septimo die
in tempore quo ceperunt Chaldi Jerusalem, et succenderunt eam
2
igni. 3 Et legit Baruch verba libri hujus ad aures Jechoni filii Joakim regis
Juda, et ad aures universi populi venientis ad librum, 4 et ad aures potentium,
filiorum regum, et ad aures presbyterorum, et ad aures populi, a minimo
usque ad maximum eorum, omnium habitantium in Babylonia, ad flumen
Sodi. 5 Qui audientes plorabant, et jejunabant, et orabant in conspectu Domini. 6 Et collegerunt pecuniam, secundum quod potuit uniuscujusque manus,
7
et miserunt in Jerusalem ad Joakim filium Helci filii Salom sacerdotem, et
ad sacerdotes, et ad omnem populum qui inventi sunt cum eo in Jerusalem :
8
cum acciperet vasa templi Domini, qu ablata fuerant de templo, revocare
in terram Juda, decima die mensis Sivan, vasa argentea qu fecit Sedecias
filius Josi rex Juda, 9 posteaquam cepisset Nabuchodonosor rex Babylonis
Jechoniam, et principes, et cunctos potentes, et populum terr, ab Jerusalem,
et duxit eos vinctos in Babylonem. 10 Et dixerunt : Ecce misimus ad vos pecunias, de quibus emite holocautomata et thus : et facite manna, et offerte
pro peccato, ad aram Domini Dei nostri : 11 et orate pro vita Nabuchodonosor
regis Babylonis, et pro vita Baltassar filii ejus, ut sint dies eorum sicut dies
cli super terram : 12 et ut det Dominus virtutem nobis, et illuminet oculos
nostros, ut vivamus sub umbra Nabuchodonosor regis Babylonis, et sub umbra Baltassar filii ejus, et serviamus eis multis diebus, et inveniamus gratiam
in conspectu eorum. 13 Et pro nobis ipsis orate ad Dominum Deum nostrum,
quia peccavimus Domino Deo nostro, et non est aversus furor ejus a nobis
usque in hunc diem. 14 Et legite librum istum quem misimus ad vos recitari
in templo Domini, in die solemni et in die opportuno : 15 et dicetis :
Domino Deo nostro justitia,
nobis autem confusio faciei nostr,
sicut est dies hc omni Juda,
et habitantibus in Jerusalem :
16
regibus nostris, et principibus nostris,
et sacerdotibus nostris, et prophetis nostris,
et patribus nostris.
17
Peccavimus ante Dominum Deum nostrum,
et non credidimus, diffidentes in eum :
18
et non fuimus subjectibiles illi,
et non audivimus vocem Domini Dei nostri,
ut ambularemus in mandatis ejus, qu dedit nobis.
19
A die qua eduxit patres nostros de terra gypti,
usque ad diem hanc,
eramus incredibiles ad Dominum Deum nostrum :
et dissipati recessimus, ne audiremus vocem ipsius :
20
et adhserunt nobis multa mala et maledictiones
qu constituit Dominus Moysi servo suo,
qui eduxit patres nostros de terra gypti,
dare nobis terram fluentem lac et mel, sicut hodierna die.
21
Et non audivimus vocem Domini Dei nostri,
Baruch
1030
Baruch
Baruch
1032
Baruch
Baruch
30
1034
Baruch
Baruch
post hoc autem educam vos inde cum pace. 3 Nunc autem videbitis in Babylonia deos aureos et argenteos, et lapideos et ligneos, in humeris portari, ostentantes metum gentibus. 4 Videte ergo ne et vos similes efficiamini factis
1036
Baruch
alienis, et metuatis, et metus vos capiat in ipsis. 5 Visa itaque turba de retro
et ab ante, adorantes dicite in cordibus vestris : Te oportet adorari, Domine.
6
Angelus enim meus vobiscum est : ipse autem exquiram animas vestras.
7
Nam lingua ipsorum polita a fabro ; ipsa etiam inaurata et inargentata :
falsa sunt, et non possunt loqui. 8 Et sicut virgini amanti ornamenta, ita accepto auro fabricati sunt. 9 Coronas certe aureas habent super capita sua dii
illorum : unde subtrahunt sacerdotes ab eis aurum et argentum, et erogant
illud in semetipsos. 10 Dant autem et ex ipso prostitutis, et meretrices ornant :
et iterum cum receperint illud a meretricibus, ornant deos suos. 11 Hi autem
non liberantur ab rugine et tinea. 12 Opertis autem illis veste purpurea, extergunt faciem ipsorum propter pulverem domus qui est plurimus inter eos.
13
Sceptrum autem habet ut homo, sicut judex regionis, qui in se peccantem
non interficit. 14 Habet etiam in manu gladium et securim, se autem de bello
et a latronibus non liberat. Unde vobis notum sit quia non sunt dii : 15 non
ergo timueritis eos. Sicut enim vas hominis confractum inutile efficitur, tales
sunt et dii illorum. 16 Constitutis illis in domo, oculi eorum pleni sunt pulvere
a pedibus introeuntium. 17 Et sicut alicui qui regem offendit circumsept sunt
janu, aut sicut ad sepulchrum adductum mortuum : ita tutantur sacerdotes
ostia clausuris et seris, ne a latronibus expolientur. 18 Lucernas accendunt illis,
et quidem multas, ex quibus nullam videre possunt : sunt autem sicut trabes
in domo. 19 Corda vero eorum dicunt elingere serpentes qui de terra sunt,
dum comedunt eos, et vestimentum ipsorum, et non sentiunt. 20 Nigr fiunt
facies eorum a fumo qui in domo fit. 21 Supra corpus eorum et supra caput
eorum volant noctu, et hirundines, et aves etiam, similiter et catt. 22 Unde
sciatis quia non sunt dii : ne ergo timueritis eos.
23
Aurum etiam quod habent ad speciem est : nisi aliquis exterserit ruginem, non fulgebunt : neque enim dum conflarentur, sentiebant. 24 Ex omni pretio empta sunt, in quibus spiritus non inest ipsis. 25 Sine pedibus, in
humeris portantur, ostentantes ignobilitatem suam hominibus : confundantur
etiam qui colunt ea. 26 Propterea si ceciderint in terram, a semetipsis non consurgunt : neque si quis eum statuerit rectum, per semetipsum stabit : sed sicut
mortuis munera eorum illis apponentur. 27 Hostias illorum vendunt sacerdotes ipsorum, et abutuntur : similiter et mulieres eorum decerpentes, neque
infirmo, neque mendicanti, aliquid impertiunt. 28 De sacrificiis eorum ft et
menstruat contingunt. Sciens itaque ex his quia non sunt dii, ne timeatis eos.
29
Unde enim vocantur dii ? quia mulieres apponunt diis argenteis, et aureis,
et ligneis : 30 et in domibus eorum sacerdotes sedent habentes tunicas scissas, et capita et barbam rasam, quorum capita nuda sunt. 31 Rugiunt autem
clamantes contra deos suos sicut in cna mortui. 32 Vestimenta eorum auferunt sacerdotes, et vestiunt uxores suas et filios suos. 33 Neque si quid mali
patiuntur ab aliquo, neque si quid boni, poterunt retribuere : neque regem
constituere possunt, neque auferre. 34 Similiter neque dare divitias possunt,
neque malum retribuere. Si quis illis votum voverit et non reddiderit, neque
hoc requirunt. 35 Hominem a morte non liberant, neque infirmum a potentiori eripiunt. 36 Hominem ccum ad visum non restituunt ; de necessitate
hominem non liberabunt. 37 Vidu non miserebuntur, neque orphanis benefacient. 38 Lapidibus de monte similes sunt dii illorum, lignei, et lapidei, et
aurei, et argentei : qui autem colunt ea, confundentur. 39 Quomodo ergo stimandum est aut dicendum illos esse deos ? 40 Adhuc enim ipsis Chaldis non
honorantibus ea : qui cum audierint mutum non posse loqui, offerunt illud ad
1037
Baruch
Bel, postulantes ab eo loqui : 41 quasi possint sentire qui non habent motum !
Et ipsi, cum intellexerint, relinquent ea : sensum enim non habent ipsi dii
illorum. 42 Mulieres autem circumdat funibus in viis sedent, succendentes
ossa olivarum : 43 cum autem aliqua ex ipsis, attracta ab aliquo transeunte,
dormierit cum eo, proxim su exprobrat quod ea non sit digna habita, sicut
ipsa, neque funis ejus diruptus sit. 44 Omnia autem qu illi fiunt, falsa sunt :
quomodo stimandum aut dicendum est illos esse deos ?
45
A fabris autem et ab aurificibus facta sunt : nihil aliud erunt, nisi id
quod volunt esse sacerdotes. 46 Artifices etiam ipsi, qui ea faciunt, non sunt
multi temporis : numquid ergo possunt ea, qu fabricata sunt ab ipsis, esse
dii ? 47 Reliquerunt autem falsa et opprobrium postea futuris. 48 Nam cum
supervenerit illis prlium et mala, cogitant sacerdotes apud se ubi se abscondant cum illis. 49 Quomodo ergo sentiri debeant quoniam dii sunt, qui nec de
bello se liberant, neque de malis se eripiunt ? 50 Nam cum sint lignea, inaurata
et inargentata, scietur postea quia falsa sunt ab universis gentibus et regibus :
qu manifesta sunt quia non sunt dii, sed opera manuum hominum, et nullum Dei opus cum illis. 51 Unde ergo notum est quia non sunt dii, sed opera
manuum hominum, et nullum Dei opus in ipsis est. 52 Regem regioni non
suscitant, neque pluviam hominibus dabunt. 53 Judicium quoque non discernent, neque regiones liberabunt ab injuria, quia nihil possunt, sicut cornicul
inter medium cli et terr. 54 Etenim cum inciderit ignis in domum deorum
ligneorum, argenteorum et aureorum, sacerdotes quidem ipsorum fugient, et
liberabuntur : ipsi vero sicut trabes in medio comburentur. 55 Regi autem et
bello non resistent. Quomodo ergo stimandum est aut recipiendum quia dii
sunt ? 56 Non a furibus, neque a latronibus se liberabunt dii lignei, et lapidei,
et inaurati, et inargentati : quibus hi qui fortiores sunt, 57 aurum et argentum,
et vestimentum quo operti sunt, auferent illis, et abibunt, nec sibi auxilium
ferent.
58
Itaque melius est esse regem ostentantem virtutem suam, aut vas in
domo utile, in quo gloriabitur qui possidet illud, vel ostium in domo, quod
custodit qu in ipsa sunt, quam falsi dii. 59 Sol quidem et luna ac sidera, cum
sint splendida et emissa ad utilitates, obaudiunt : 60 similiter et fulgur cum
apparuerit, perspicuum est : idipsum autem et spiritus in omni regione spirat : 61 et nubes, quibus cum imperatum fuerit a Deo perambulare universum
orbem, perficiunt quod imperatum est eis : 62 ignis etiam missus desuper, ut
consumat montes et silvas, facit quod prceptum est ei : hc autem neque
speciebus, neque virtutibus, uni eorum similia sunt. 63 Unde neque existimandum est, neque dicendum illos esse deos, quando non possunt neque judicium
judicare, neque quidquam facere hominibus. 64 Scientes itaque quia non sunt
dii, ne ergo timueritis eos. 65 Neque enim regibus maledicent, neque benedicent. 66 Signa etiam in clo gentibus non ostendunt : neque ut sol lucebunt,
neque illuminabunt ut luna. 67 Besti meliores sunt illis, qu possunt fugere
sub tectum ac prodesse sibi. 68 Nullo itaque modo nobis est manifestum quia
sunt dii : propter quod ne timeatis eos.
69
Nam sicut in cucumerario formido nihil custodit, ita sunt dii illorum
lignei, et argentei, et inaurati. 70 Eodem modo et in horto spina alba, supra
quam omnis avis sedet, similiter et mortuo projecto in tenebris, similes sunt
dii illorum lignei, et inaurati, et inargentati. 71 A purpura quoque et murice,
qu supra illos tineant, scietis itaque quia non sunt dii : ipsi etiam postremo
1038
Baruch
1039
Prophetia Ezechielis
factum est in trigesimo anno, in quarto, in quinta mensis, cum essem in
1Dei.Etmedio
captivorum juxta fluvium Chobar, aperti sunt cli, et vidi visiones
In quinta mensis, ipse est annus quintus transmigrationis regis Joachin,
2
Ezechiel
ejus usque deorsum, vidi quasi speciem ignis splendentis in circuitu, 28 velut
aspectum arcus cum fuerit in nube in die pluvi. Hic erat aspectus splendoris
per gyrum.
Hc visio similitudinis glori Domini. Et vidi, et cecidi in faciem meam, et
2et loquar
audivi vocem loquentis, et dixit ad me : Fili hominis, sta super pedes tuos,
tecum. Et ingressus est in me spiritus postquam locutus est mihi, et
2
et viscera tua complebuntur volumine isto quod ego do tibi. Et comedi illud,
et factum est in ore meo sicut mel dulce. 4 Et dixit ad me : Fili hominis, vade
ad domum Israel, et loqueris verba mea ad eos. 5 Non enim ad populum
profundi sermonis et ignot lingu tu mitteris ad domum Israel : 6 neque
ad populos multos profundi sermonis et ignot lingu, quorum non possis
audire sermones : et si ad illos mittereris, ipsi audirent te : 7 domus autem
Israel nolunt audire te, quia nolunt audire me : omnis quippe domus Israel
attrita fronte est, et duro corde. 8 Ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus
eorum, et frontem tuam duriorem frontibus eorum : 9 ut adamantem et ut
silicem dedi faciem tuam : ne timeas eos, neque metuas a facie eorum, quia
domus exasperans est.
10
Et dixit ad me : Fili hominis, omnes sermones meos quos ego loquor ad
te, assume in corde tuo, et auribus tuis audi : 11 et vade, ingredere ad transmigrationem, ad filios populi tui, et loqueris ad eos : et dices eis : Hc dicit
Dominus Deus : si forte audiant et quiescant. 12 Et assumpsit me spiritus, et
audivi post me vocem commotionis magn : Benedicta gloria Domini de loco
suo : 13 et vocem alarum animalium percutientium alteram ad alteram, et vocem rotarum sequentium animalia, et vocem commotionis magn. 14 Spiritus
quoque levavit me, et assumpsit me : et abii amarus in indignatione spiritus
mei : manus enim Domini erat mecum, confortans me. 15 Et veni ad transmigrationem, ad acervum novarum frugum, ad eos qui habitabant juxta flumen
Chobar : et sedi ubi illi sedebant, et mansi ibi septem diebus mrens in medio
eorum. 16 Cum autem pertransissent septem dies, factum est verbum Domini
ad me, dicens : 17 Fili hominis, speculatorem dedi te domui Israel, et audies
de ore meo verbum, et annuntiabis eis ex me. 18 Si, dicente me ad impium :
1041
Ezechiel
Morte morieris, non annuntiaveris ei, neque locutus fueris ut avertatur a via
sua impia et vivat, ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem
ejus de manu tua requiram. 19 Si autem tu annuntiaveris impio, et ille non
fuerit conversus ab impietate sua et a via sua impia, ipse quidem in iniquitate
sua morietur : tu autem animam tuam liberasti. 20 Sed et si conversus justus a
justitia sua fuerit, et fecerit iniquitatem, ponam offendiculum coram eo : ipse
morietur quia non annuntiasti ei. In peccato suo morietur, et non erunt in
memoria justiti ejus quas fecit : sanguinem vero ejus de manu tua requiram.
21
Si autem tu annuntiaveris justo ut non peccet justus, et ille non peccaverit,
vivens vivet, quia annuntiasti ei, et tu animam tuam liberasti.
22
Et facta est super me manus Domini, et dixit ad me : Surgens egredere
in campum, et ibi loquar tecum. 23 Et surgens egressus sum in campum : et
ecce ibi gloria Domini stabat, quasi gloria quam vidi juxta fluvium Chobar :
et cecidi in faciem meam. 24 Et ingressus est in me spiritus, et statuit me super
pedes meos, et locutus est mihi, et dixit ad me : Ingredere, et includere in
medio domus tu. 25 Et tu, fili hominis, ecce data sunt super te vincula, et
ligabunt te in eis, et non egredieris de medio eorum. 26 Et linguam tuam adhrere faciam palato tuo, et eris mutus, nec quasi vir objurgans, quia domus
exasperans est. 27 Cum autem locutus fuero tibi, aperiam os tuum, et dices ad
eos : Hc dicit Dominus Deus : Qui audit, audiat, et qui quiescit, quiescat :
quia domus exasperans est.
Et tu, fili hominis, sume tibi laterem, et pones eum coram te, et describes
4
in eo civitatem Jerusalem.
Et ordinabis adversus eam obsidionem, et
dificabis munitiones, et comportabis aggerem, et dabis contra eam castra, et
2
1042
Ezechiel
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 2 Fili hominis, pone faciem
tuam ad montes Israel, et prophetabis ad eos, 3 et dices :
Montes Israel,
audite verbum Domini Dei.
Hc dicit Dominus Deus
montibus et collibus,
rupibus et vallibus :
Ecce ego inducam super vos gladium,
1043
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
1046
Ezechiel
Et factum est in anno sexto, in sexto mense, in quinta mensis, ego sedebam
8manus
in domo mea, et senes Juda sedebant coram me, et cecidit ibi super me
Domini Dei. Et vidi : et ecce similitudo quasi aspectus ignis : ab
2
et uniuscujusque vas interitus in manu ejus : vir quoque unus in medio eorum vestitus erat lineis, et atramentarium scriptoris ad renes ejus : et ingressi
sunt, et steterunt juxta altare reum. 3 Et gloria Domini Israel assumpta est
de cherub, qu erat super eum ad limen domus : et vocavit virum qui indutus erat lineis, et atramentarium scriptoris habebat in lumbis suis : 4 et dixit
Dominus ad eum : Transi per mediam civitatem, in medio Jerusalem, et signa
thau super frontes virorum gementium et dolentium super cunctis abominationibus qu fiunt in medio ejus. 5 Et illis dixit, audiente me : Transite per
civitatem sequentes eum, et percutite : non parcat oculus vester, neque mis-
1047
Ezechiel
ereamini : 6 senem, adolescentulum et virginem, parvulum et mulieres interficite usque ad internecionem : omnem autem super quem videritis thau, ne
occidatis : et a sanctuario meo incipite. Cperunt ergo a viris senioribus, qui
erant ante faciem domus. 7 Et dixit ad eos : Contaminate domum, et implete
atria interfectis ; egredimini. Et egressi sunt, et percutiebant eos qui erant in
civitate. 8 Et cde completa, remansi ego, ruique super faciem meam, et clamans aio : Heu ! heu ! heu ! Domine Deus : ergone disperdes omnes reliquias
Israel, effundens furorem tuum super Jerusalem ? 9 Et dixit ad me : Iniquitas
domus Israel et Juda magna est nimis valde, et repleta est terra sanguinibus,
et civitas repleta est aversione : dixerunt enim : Dereliquit Dominus terram,
et Dominus non videt. 10 Igitur et meus non parcet oculus, neque miserebor :
viam eorum super caput eorum reddam. 11 Et ecce vir qui erat indutus lineis,
qui habebat atramentarium in dorso suo, respondit verbum, dicens : Feci sicut
prcepisti mihi.
Et vidi : et ecce in firmamento quod erat super caput cherubim, quasi
10
lapis sapphirus, quasi species similitudinis solii, apparuit super ea. Et
dixit ad virum qui indutus erat lineis, et ait : Ingredere in medio rotarum
2
qu sunt subtus cherubim, et imple manum tuam prunis ignis qu sunt inter
cherubim, et effunde super civitatem. Ingressusque est in conspectu meo.
3
Cherubim autem stabant a dextris domus cum ingrederetur vir, et nubes
implevit atrium interius. 4 Et elevata est gloria Domini desuper cherub ad
limen domus : et repleta est domus nube, et atrium repletum est splendore
glori Domini. 5 Et sonitus alarum cherubim audiebatur usque ad atrium
exterius, quasi vox Dei omnipotentis loquentis. 6 Cumque prcepisset viro
qui indutus erat lineis, dicens : Sume ignem de medio rotarum qu sunt inter
cherubim : ingressus ille stetit juxta rotam. 7 Et extendit cherub manum de
medio cherubim ad ignem qui erat inter cherubim, et sumpsit, et dedit in
manus ejus qui indutus erat lineis : qui accipiens egressus est. 8 Et apparuit
in cherubim similitudo manus hominis subtus pennas eorum.
9
Et vidi : et ecce quatuor rot juxta cherubim : rota una juxta cherub
unum, et rota alia juxta cherub unum : species autem rotarum erat quasi visio
lapidis chrysolithi : 10 et aspectus earum similitudo una quatuor, quasi sit rota
in medio rot. 11 Cumque ambularent, in quatuor partes gradiebantur, et non
revertebantur ambulantes : sed ad locum ad quem ire declinabat qu prima
erat, sequebantur et ceter, nec convertebantur. 12 Et omne corpus earum, et
colla, et manus, et penn, et circuli, plena erant oculis in circuitu quatuor rotarum. 13 Et rotas istas vocavit volubiles, audiente me. 14 Quatuor autem facies
habebat unum : facies una, facies cherub, et facies secunda, facies hominis : et
in tertio facies leonis, et in quarto facies aquil. 15 Et elevata sunt cherubim :
ipsum est animal quod videram juxta fluvium Chobar. 16 Cumque ambularent cherubim, ibant pariter et rot juxta ea : et cum elevarent cherubim alas
suas ut exaltarentur de terra, non residebant rot, sed et ips juxta erant.
17
Stantibus illis stabant, et cum elevatis elevabantur : spiritus enim vit erat
in eis.
18
Et egressa est gloria Domini a limine templi, et stetit super cherubim.
19
Et elevantia cherubim alas suas, exaltata sunt a terra coram me : et illis
egredientibus, rot quoque subsecut sunt : et stetit in introitu port domus
Domini orientalis, et gloria Dei Israel erat super ea. 20 Ipsum est animal quod
vidi subter Deum Israel juxta fluvium Chobar, et intellexi quia cherubim es-
1048
Ezechiel
12
1049
Ezechiel
Dic :
Ego portentum vestrum :
quomodo feci, sic fiet illis :
in transmigrationem et in captivitatem ibunt.
12
Et dux qui est in medio eorum,
in humeris portabitur ; in caligine egredietur :
parietem perfodient, ut educant eum ;
facies ejus operietur, ut non videat oculo terram.
13
Et extendam rete meum super eum,
et capietur in sagena mea :
et adducam eum in Babylonem, in terram Chaldorum,
et ipsam non videbit :
ibique morietur.
14
Et omnes qui circa eum sunt,
prsidium ejus, et agmina ejus,
dispergam in omnem ventum,
et gladium evaginabo post eos.
15
Et scient quia ego Dominus,
quando dispersero illos in gentibus,
et disseminavero eos in terris.
16
Et relinquam ex eis viros paucos
a gladio, et fame, et pestilentia,
ut enarrent omnia scelera eorum
in gentibus ad quas ingredientur,
et scient quia ego Dominus.
17
Ezechiel
13
Ezechiel
Ezechiel
14
1053
Ezechiel
13
1054
Ezechiel
16
1055
Ezechiel
Ezechiel
1057
Ezechiel
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : Quid est quod inter vos
18
parabolam vertitis in proverbium istud in terra Israel, dicentes : Patres
comederunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupescunt ?
Vivo ego,
3
1058
Ezechiel
Ezechiel
Israel ?
vivite.
32
1060
Ezechiel
Israel, et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus : Numquid ad interrogandum me vos venistis ? vivo ego quia non respondebo vobis, ait Dominus Deus.
4
Si judicas eos, si judicas, fili hominis, abominationes patrum eorum ostende
eis. 5 Et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus : In die qua elegi Israel, et
levavi manum meam pro stirpe domus Jacob, et apparui eis in terra gypti,
et levavi manum meam pro eis, dicens : Ego Dominus Deus vester : 6 in die
illa levavi manum meam pro eis ut educerem eos de terra gypti, in terram
quam provideram eis, fluentem lacte et melle, qu est egregia inter omnes terras. 7 Et dixi ad eos : Unusquisque offensiones oculorum suorum abjiciat, et
in idolis gypti nolite pollui : ego Dominus Deus vester. 8 Et irritaverunt me,
nolueruntque me audire : unusquisque abominationes oculorum suorum non
projecit, nec idola gypti reliquerunt. Et dixi ut effunderem indignationem
meam super eos, et implerem iram meam in eis, in medio terr gypti. 9 Et
feci propter nomen meum, ut non violaretur coram gentibus in quarum medio
erant, et inter quas apparui eis ut educerem eos de terra gypti. 10 Ejeci ergo
eos de terra gypti, et eduxi eos in desertum. 11 Et dedi eis prcepta mea, et
judicia mea ostendi eis, qu faciens homo vivet in eis. 12 Insuper et sabbata
mea dedi eis, ut essent signum inter me et eos, et scirent quia ego Dominus
sanctificans eos. 13 Et irritaverunt me domus Israel in deserto : in prceptis
meis non ambulaverunt, et judicia mea projecerunt, qu faciens homo vivet in
eis, et sabbata mea violaverunt vehementer. Dixi ergo ut effunderem furorem
meum super eos in deserto, et consumerem eos : 14 et feci propter nomen
meum, ne violaretur coram gentibus de quibus ejeci eos in conspectu earum.
15
Ego igitur levavi manum meam super eos in deserto, ne inducerem eos in
terram quam dedi eis, fluentem lacte et melle, prcipuam terrarum omnium :
16
quia judicia mea projecerunt, et in prceptis meis non ambulaverunt, et sabbata mea violaverunt : post idola enim cor eorum gradiebatur. 17 Et pepercit
oculus meus super eos, ut non interficerem eos : nec consumpsi eos in deserto.
18
Dixi autem ad filios eorum in solitudine : In prceptis patrum vestrorum
nolite incedere, nec judicia eorum custodiatis, nec in idolis eorum polluamini. 19 Ego Dominus Deus vester : in prceptis meis ambulate : judicia mea
custodite, et facite ea, 20 et sabbata mea sanctificate, ut sint signum inter me
et vos, et sciatis quia ego sum Dominus Deus vester. 21 Et exacerbaverunt me
filii : in prceptis meis non ambulaverunt, et judicia mea non custodierunt ut
facerent ea, qu cum fecerit homo, vivet in eis, et sabbata mea violaverunt.
Et comminatus sum ut effunderem furorem meum super eos, et implerem
iram meam in eis in deserto. 22 Averti autem manum meam, et feci propter
nomen meum, ut non violaretur coram gentibus de quibus ejeci eos in oculis
earum. 23 Iterum levavi manum meam in eos in solitudine, ut dispergerem
illos in nationes, et ventilarem in terras, 24 eo quod judicia mea non fecissent,
et prcepta mea reprobassent, et sabbata mea violassent, et post idola patrum
suorum fuissent oculi eorum. 25 Ergo et ego dedi eis prcepta non bona, et
judicia in quibus non vivent. 26 Et pollui eos in muneribus suis, cum offerrent
omne quod aperit vulvam, propter delicta sua : et scient quia ego Dominus.
27
Quam ob rem loquere ad domum Israel, fili hominis, et dices ad eos : Hc
dicit Dominus Deus : Adhuc et in hoc blasphemaverunt me patres vestri, cum
sprevissent me contemnentes, 28 et induxissem eos in terram super quam lev1061
Ezechiel
avi manum meam ut darem eis : viderunt omnem collem excelsum, et omne
lignum nemorosum, et immolaverunt ibi victimas suas, et dederunt ibi irritationem oblationis su, et posuerunt ibi odorem suavitatis su, et libaverunt
libationes suas. 29 Et dixi ad eos : Quid est excelsum, ad quod vos ingredimini ? et vocatum est nomen ejus Excelsum usque ad hanc diem. 30 Propterea dic
ad domum Israel : Hc dicit Dominus Deus : Certe in via patrum vestrorum
vos polluimini, et post offendicula eorum vos fornicamini : 31 et in oblatione
donorum vestrorum, cum traducitis filios vestros per ignem, vos polluimini in
omnibus idolis vestris usque hodie : et ego respondebo vobis, domus Israel ?
Vivo ego, dicit Dominus Deus, quia non respondebo vobis. 32 Neque cogitatio
mentis vestr fiet, dicentium : Erimus sicut gentes et sicut cognationes terr,
ut colamus ligna et lapides.
33
Vivo ego, dicit Dominus Deus, quoniam in manu forti, et in brachio
extento, et in furore effuso, regnabo super vos. 34 Et educam vos de populis,
et congregabo vos de terris in quibus dispersi estis : in manu valida, et in
brachio extento, et in furore effuso, regnabo super vos. 35 Et adducam vos
in desertum populorum, et judicabor vobiscum ibi facie ad faciem. 36 Sicut
judicio contendi adversum patres vestros in deserto terr gypti, sic judicabo
vos, dicit Dominus Deus. 37 Et subjiciam vos sceptro meo, et inducam vos in
vinculis fderis. 38 Et eligam de vobis transgressores et impios, et de terra
incolatus eorum educam eos, et in terram Israel non ingredientur : et scietis
quia ego Dominus. 39 Et vos, domus Israel, hc dicit Dominus Deus : Singuli
post idola vestra ambulate, et servite eis. Quod si et in hoc non audieritis
me, et nomen meum sanctum pollueritis ultra in muneribus vestris et in idolis
vestris : 40 in monte sancto meo, in monte excelso Israel, ait Dominus Deus, ibi
serviet mihi omnis domus Israel : omnes, inquam, in terra in qua placebunt
mihi : et ibi quram primitias vestras, et initium decimarum vestrarum, in
omnibus sanctificationibus vestris. 41 In odorem suavitatis suscipiam vos, cum
eduxero vos de populis, et congregavero vos de terris in quas dispersi estis :
et sanctificabor in vobis in oculis nationum. 42 Et scietis quia ego Dominus,
cum induxero vos ad terram Israel, in terram pro qua levavi manum meam
ut darem eam patribus vestris. 43 Et recordabimini ibi viarum vestrarum, et
omnium scelerum vestrorum, quibus polluti estis in eis : et displicebitis vobis
in conspectu vestro, in omnibus malitiis vestris quas fecistis. 44 Et scietis quia
ego Dominus, cum benefecero vobis propter nomen meum, et non secundum
vias vestras malas, neque secundum scelera vestra pessima, domus Israel, ait
Dominus Deus.
45
Et factus est sermo Domini ad me, dicens :
46
Ezechiel
Ezechiel
et duplicetur gladius,
ac triplicetur gladius interfectorum :
hic est gladius occisionis magn,
qui obstupescere eos facit
15
et corde tabescere,
et multiplicat ruinas.
In omnibus portis eorum dedi conturbationem gladii acuti,
et limati ad fulgendum,
amicti ad cdem.
16
Exacuere, vade ad dexteram sive ad sinistram,
quocumque faciei tu est appetitus.
17
Quin et ego plaudam manu ad manum,
et implebo indignationem meam :
ego Dominus locutus sum.
18
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 19 Et tu, fili hominis, pone tibi
duas vias, ut veniat gladius regis Babylonis : de terra una egredientur amb :
et manu capiet conjecturam ; in capite vi civitatis conjiciet. 20 Viam pones ut
veniat gladius ad Rabbath filiorum Ammon, et ad Judam in Jerusalem munitissimam. 21 Stetit enim rex Babylonis in bivio, in capite duarum viarum, divinationem qurens, commiscens sagittas : interrogavit idola, exta consuluit.
22
Ad dexteram ejus facta est divinatio super Jerusalem, ut ponat arietes, ut
aperiat os in cde, ut elevet vocem in ululatu, ut ponat arietes contra portas, ut
comportet aggerem, ut dificet munitiones. 23 Eritque quasi consulens frustra
oraculum in oculis eorum, et sabbatorum otium imitans : ipse autem recordabitur iniquitatis ad capiendum. 24 Idcirco hc dicit Dominus Deus : Pro eo
quod recordati estis iniquitatis vestr, et revelastis prvaricationes vestras, et
apparuerunt peccata vestra in omnibus cogitationibus vestris, pro eo, inquam,
quod recordati estis, manu capiemini. 25 Tu autem, profane, impie dux Israel,
cujus venit dies in tempore iniquitatis prfinita : 26 hc dicit Dominus Deus :
Aufer cidarim, tolle coronam : nonne hc est qu humilem sublevavit, et
sublimem humiliavit ? 27 Iniquitatem, iniquitatem, iniquitatem ponam eam :
et hoc non factum est, donec veniret cujus est judicium, et tradam ei.
28
Et tu, fili hominis, propheta, et dic : Hc dicit Dominus Deus ad filios
Ammon, et ad opprobrium eorum : et dices :
Mucro, mucro, evaginate ad occidendum :
limate ut interficias et fulgeas :
29
cum tibi viderentur vana,
et divinarentur mendacia,
ut dareris super colla vulneratorum impiorum,
quorum venit dies in tempore iniquitatis prfinita.
30
Revertere ad vaginam tuam,
in loco in quo creatus es :
in terra nativitatis tu judicabo te.
31
Et effundam super te indignationem meam ;
in igne furoris mei sufflabo in te :
daboque te in manus hominum insipientium,
et fabricantium interitum.
32
Igni eris cibus ;
sanguis tuus erit in medio terr ;
1064
Ezechiel
oblivioni traderis :
quia ego Dominus locutus sum.
2
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : Et tu, fili hominis, nonne
22
judicas, nonne judicas civitatem sanguinum ? Et ostendes ei omnes
abominationes suas, et dices : Hc dicit Dominus Deus : Civitas effundens
3
Ezechiel
1066
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
40
Ezechiel
25
Ezechiel
1071
Ezechiel
Ezechiel
27
Ezechiel
ut poneretur in malo :
hyacinthus et purpura de insulis Elisa
facta sunt operimentum tuum.
8
Habitatores Sidonis et Aradii fuerunt remiges tui :
sapientes tui, Tyre, facti sunt gubernatores tui.
9
Senes Giblii et prudentes ejus
habuerunt nautas ad ministerium vari supellectilis tu :
omnes naves maris, et naut earum,
fuerunt in populo negotiationis tu.
10
Pers, et Lydii, et Libyes erant in exercitu tuo
viri bellatores tui :
clypeum et galeam suspenderunt in te pro ornatu tuo.
11
Filii Aradii cum exercitu tuo erant super muros tuos in circuitu :
sed et Pigmi qui erant in turribus tuis,
pharetras suas suspenderunt in muris tuis per gyrum :
ipsi compleverunt pulchritudinem tuam.
12
Carthaginenses negotiatores tui,
a multitudine cunctarum divitiarum,
argento, ferro, stanno, plumboque
repleverunt nundinas tuas.
13
Grcia, Thubal, et Mosoch, ipsi institores tui :
mancipia, et vasa rea advexerunt populo tuo.
14
De domo Thogorma, equos, et equites, et mulos
adduxerunt ad forum tuum.
15
Filii Dedan negotiatores tui ;
insul mult, negotiatio manus tu :
dentes eburneos et hebeninos commutaverunt in pretio tuo.
16
Syrus negotiator tuus propter multitudinem operum tuorum :
gemmam, et purpuram, et scutulata,
et byssum, et sericum, et chodchod
proposuerunt in mercatu tuo.
17
Juda et terra Israel, ipsi institores tui in frumento primo :
balsamum, et mel, et oleum, et resinam
proposuerunt in nundinis tuis.
18
Damascenus negotiator tuus in multitudine operum tuorum,
in multitudine diversarum opum,
in vino pingui, in lanis coloris optimi.
19
Dan, et Grcia, et Mosel,
in nundinis tuis proposuerunt ferrum fabrefactum :
stacte et calamus in negotiatione tua.
20
Dedan institores tui in tapetibus ad sedendum.
21
Arabia et universi principes Cedar,
ipsi negotiatores manus tu :
cum agnis, et arietibus, et hdis,
venerunt ad te negotiatores tui.
22
Venditores Saba et Reema, ipsi negotiatores tui :
cum universis primis aromatibus, et lapide pretioso, et auro,
quod proposuerunt in mercatu tuo.
23
Haran, et Chene, et Eden, negotiatores tui ;
Saba, Assur, et Chelmad venditores tui.
1074
Ezechiel
24
Ezechiel
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : Fili hominis, leva planctum
super regem Tyri, 12 et dices ei :
Hc dicit Dominus Deus :
Tu signaculum similitudinis,
plenus sapientia, et perfectus decore.
13
In deliciis paradisi Dei fuisti :
omnis lapis pretiosus operimentum tuum,
sardius, topazius, et jaspis,
chrysolithus, et onyx, et beryllus,
sapphirus, et carbunculus, et smaragdus :
aurum, opus decoris tui :
et foramina tua, in die qua conditus es, prparata sunt.
14
Tu cherub extentus, et protegens,
et posui te in monte sancto Dei :
in medio lapidum ignitorum ambulasti,
15
perfectus in viis tuis a die conditionis tu,
donec inventa est iniquitas in te.
16
In multitudine negotiationis tu
repleta sunt interiora tua iniquitate, et peccasti :
et ejeci te de monte Dei,
et perdidi te, o cherub protegens, de medio lapidum ignitorum.
17
Et elevatum est cor tuum in decore tuo ;
perdidisti sapientiam tuam in decore tuo :
in terram projeci te ;
1076
Ezechiel
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 21 Fili hominis, pone faciem
tuam contra Sidonem, et prophetabis de ea : 22 et dices :
Hc dicit Dominus Deus :
Ecce ego ad te, Sidon,
et glorificabor in medio tui :
et scient quia ego Dominus,
cum fecero in ea judicia,
et sanctificatus fuero in ea.
23
Et immittam ei pestilentiam,
et sanguinem in plateis ejus :
et corruent interfecti in medio ejus gladio per circuitum,
et scient quia ego Dominus.
24
Et non erit ultra domui Israel offendiculum amaritudinis,
et spina dolorem inferens undique
per circuitum eorum qui adversantur eis :
et scient quia ego Dominus Deus.
25
Hc dicit Dominus Deus :
Quando congregavero domum Israel
de populis in quibus dispersi sunt,
sanctificabor in eis coram gentibus :
et habitabunt in terra sua,
quam dedi servo meo Jacob :
26
et habitabunt in ea securi,
et dificabunt domos, et plantabunt vineas,
et habitabunt confidenter,
cum fecero judicia in omnibus qui adversantur eis per circuitum :
et scient quia ego Dominus Deus eorum.
In anno decimo, decimo mense, undecima die mensis, factum est ver29
bum Domini ad me, dicens : Fili hominis, pone faciem tuam contra Pharaonem regem gypti, et prophetabis de eo, et de gypto universa.
2
Loquere, et dices :
Hc dicit Dominus Deus :
Ecce ego ad te, Pharao rex gypti, draco magne,
qui cubas in medio fluminum tuorum, et dicis :
Meus est fluvius, et ego feci memetipsum.
4
Et ponam frenum in maxillis tuis,
et agglutinabo pisces fluminum tuorum squamis tuis,
et extraham te de medio fluminum tuorum,
1077
Ezechiel
Ezechiel
30
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
33
1085
Ezechiel
34
Ezechiel
Ezechiel
arietum et hircorum.
18
Nonne satis vobis erat pascua bona depasci ?
insuper et reliquias pascuarum vestrarum conculcastis pedibus
vestris :
et cum purissimam aquam biberetis,
reliquam pedibus vestris turbabatis :
19
et oves me his qu conculcata pedibus vestris fuerant,
pascebantur :
et qu pedes vestri turbaverant, hc bibebant.
20
Propterea hc dicit Dominus Deus ad vos :
Ecce ego ipse judico inter pecus pingue et macilentum :
21
pro eo quod lateribus et humeris impingebatis,
et cornibus vestris ventilabatis omnia infirma pecora,
donec dispergerentur foras,
22
salvabo gregem meum,
et non erit ultra in rapinam,
et judicabo inter pecus et pecus.
23
Ezechiel
35
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 2 Fili hominis, pone faciem
tuam adversum montem Seir, et prophetabis de eo, et dices illi :
3
1089
Ezechiel
Ezechiel
Ezechiel
1092
Ezechiel
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : Fili hominis, pone faciem
38
tuam contra Gog, terram Magog, principem capitis Mosoch et Thubal,
et vaticinare de eo. Et dices ad eum :
3
Ezechiel
Ezechiel
ut sciant gentes me
cum sanctificatus fuero in te in oculis eorum, o Gog !
17
Ezechiel
Ezechiel
18
Ezechiel
duxit me illuc : et ecce vir cujus erat species quasi species ris, et funiculus
lineus in manu ejus, et calamus mensur in manu ejus : stabat autem in porta.
4
Et locutus est ad me idem vir : Fili hominis, vide oculis tuis, et auribus tuis
audi, et pone cor tuum in omnia qu ego ostendam tibi, quia ut ostendantur
tibi adductus es huc. Annuntia omnia qu tu vides domui Israel. 5 Et ecce
murus forinsecus in circuitu domus undique : et in manu viri calamus mensur sex cubitorum et palmo : et mensus est latitudinem dificii calamo uno,
altitudinem quoque calamo uno. 6 Et venit ad portam qu respiciebat viam
orientalem, et ascendit per gradus ejus : et mensus est limen port calamo
uno latitudinem, id est, limen unum calamo uno in latitudine. 7 Et thalamum
uno calamo in longum, et uno calamo in latum : et inter thalamos, quinque
cubitos. 8 Et limen port, juxta vestibulum port intrinsecus, calamo uno.
9
Et mensus est vestibulum port octo cubitorum, et frontem ejus duobus cubitis : vestibulum autem port erat intrinsecus. 10 Porro thalami port ad
viam orientalem, tres hinc et tres inde : mensura una trium, et mensura una
frontium ex utraque parte. 11 Et mensus est latitudinem liminis port decem cubitorum, et longitudinem port tredecim cubitorum. 12 Et marginem
ante thalamos, cubiti unius, et cubitus unus finis utrimque : thalami autem
sex cubitorum erant hinc et inde. 13 Et mensus est portam a tecto thalami
usque ad tectum ejus, latitudinem viginti quinque cubitorum, ostium contra
ostium. 14 Et fecit frontes per sexaginta cubitos, et ad frontem atrium port
undique per circuitum. 15 Et ante faciem port qu pertingebat usque ad faciem vestibuli port interioris, quinquaginta cubitos. 16 Et fenestras obliquas
in thalamis et in frontibus eorum, qu erant intra portam undique per circuitum : similiter autem erant et in vestibulis fenestr per gyrum intrinsecus, et
ante frontes pictura palmarum.
17
Et eduxit me ad atrium exterius : et ecce gazophylacia, et pavimentum stratum lapide in atrio per circuitum : triginta gazophylacia in circuitu
pavimenti. 18 Et pavimentum in fronte portarum, secundum longitudinem
portarum erat inferius. 19 Et mensus est latitudinem a facie port inferioris
usque ad frontem atrii interioris extrinsecus : centum cubitos ad orientem et
ad aquilonem. 20 Portam quoque qu respiciebat viam aquilonis atrii exterioris, mensus est tam in longitudine quam in latitudine. 21 Et thalamos ejus
tres hinc et tres inde, et frontem ejus et vestibulum ejus secundum mensuram port prioris, quinquaginta cubitorum longitudinem ejus, et latitudinem
viginti quinque cubitorum. 22 Fenestr autem ejus, et vestibulum, et sculptur secundum mensuram port qu respiciebat ad orientem : et septem
graduum erat ascensus ejus, et vestibulum ante eam. 23 Et porta atrii interioris
contra portam aquilonis et orientalem : et mensus est a porta usque ad portam
centum cubitos.
24
Et eduxit me ad viam australem : et ecce porta qu respiciebat ad austrum : et mensus est frontem ejus et vestibulum ejus juxta mensuras superiores. 25 Et fenestras ejus, et vestibula in circuitu, sicut fenestras ceteras :
quinquaginta cubitorum longitudine, et latitudine viginti quinque cubitorum.
26
Et in gradibus septem ascendebatur ad eam, et vestibulum ante fores ejus :
et clat palm erant, una hinc, et altera inde, in fronte ejus. 27 Et porta
atrii interioris in via australi : et mensus est a porta usque ad portam in via
australi, centum cubitos. 28 Et introduxit me in atrium interius ad portam
australem : et mensus est portam juxta mensuras superiores. 29 Thalamum
ejus, et frontem ejus, et vestibulum ejus eisdem mensuris, et fenestras ejus,
1098
Ezechiel
et vestibulum ejus in circuitu, quinquaginta cubitos longitudinis, et latitudinis viginti quinque cubitos. 30 Et vestibulum per gyrum longitudine viginti
quinque cubitorum, et latitudine quinque cubitorum : 31 et vestibulum ejus ad
atrium exterius, et palmas ejus in fronte : et octo gradus erant quibus ascendebatur per eam. 32 Et introduxit me in atrium interius, per viam orientalem :
et mensus est portam secundum mensuras superiores. 33 Thalamum ejus, et
frontem ejus, et vestibulum ejus, sicut supra : et fenestras ejus, et vestibula ejus
in circuitu, longitudine quinquaginta cubitorum, et latitudine viginti quinque
cubitorum. 34 Et vestibulum ejus, id est, atrii exterioris, et palm clat in
fronte ejus, hinc et inde : et in octo gradibus ascensus ejus. 35 Et introduxit me
ad portam qu respiciebat ad aquilonem : et mensus est secundum mensuras
superiores. 36 Thalamum ejus, et frontem ejus, et vestibulum ejus, et fenestras
ejus per circuitum, longitudine quinquaginta cubitorum, et latitudine viginti
quinque cubitorum. 37 Et vestibulum ejus respiciebat ad atrium exterius : et
clatura palmarum in fronte ejus, hinc et inde : et in octo gradibus ascensus
ejus.
38
Et per singula gazophylacia ostium in frontibus portarum : ibi lavabant
holocaustum. 39 Et in vestibulo port, du mens hinc, et du mens inde,
ut immoletur super eas holocaustum, et pro peccato et pro delicto. 40 Et ad
latus exterius, quod ascendit ad ostium port qu pergit ad aquilonem, du
mens : et ad latus alterum, ante vestibulum port, du mens : 41 quatuor
mens hinc, et quatuor mens inde : per latera port octo mens erant,
super quas immolabant. 42 Quatuor autem mens ad holocaustum de lapidibus quadris exstruct, longitudine cubiti unius et dimidii, et latitudine
cubiti unius et dimidii, et altitudine cubiti unius : super quas ponant vasa
in quibus immolatur holocaustum et victima. 43 Et labia earum palmi unius,
reflexa intrinsecus per circuitum : super mensas autem carnes oblationis.
44
Et extra portam interiorem, gazophylacia cantorum in atrio interiori,
quod erat in latere port respicientis ad aquilonem : et facies eorum contra viam australem : una ex latere port orientalis, qu respiciebat ad viam
aquilonis. 45 Et dixit ad me : Hoc est gazophylacium quod respicit viam meridianam : sacerdotum erit, qui excubant in custodiis templi. 46 Porro gazophylacium quod respicit ad viam aquilonis, sacerdotum erit, qui excubant ad ministerium altaris : isti sunt filii Sadoc, qui accedunt de filiis Levi ad Dominum
ut ministrent ei. 47 Et mensus est atrium longitudine centum cubitorum, et
latitudine centum cubitorum per quadrum : et altare ante faciem templi. 48 Et
introduxit me in vestibulum templi : et mensus est vestibulum quinque cubitis
hinc, et quinque cubitis inde : et latitudinem port trium cubitorum hinc, et
trium cubitorum inde. 49 Longitudinem autem vestibuli viginti cubitorum, et
latitudinem undecim cubitorum, et octo gradibus ascendebatur ad eam. Et
column erant in frontibus : una hinc, et altera inde.
Et introduxit me in templum, et mensus est frontes : sex cubitos latitu41
dinis hinc, et sex cubitos latitudinis inde, latitudinem tabernaculi. Et
latitudo port decem cubitorum erat : et latera port, quinque cubitis hinc,
2
et quinque cubitis inde : et mensus est longitudinem ejus quadraginta cubitorum, et latitudinem viginti cubitorum. 3 Et introgressus intrinsecus, mensus
est in fronte port duos cubitos : et portam, sex cubitorum : et latitudinem
port septem cubitorum. 4 Et mensus est longitudinem ejus viginti cubitorum, et latitudinem ejus viginti cubitorum, ante faciem templi. Et dixit ad
1099
Ezechiel
me : Hoc est Sanctum sanctorum. 5 Et mensus est parietem domus sex cubitorum : et latitudinem lateris quatuor cubitorum undique per circuitum domus.
6
Latera autem, latus ad latus, bis triginta tria : et erant eminentia, qu ingrederentur per parietem domus, in lateribus per circuitum, ut continerent, et
non attingerent parietem templi.
7
Et platea erat in rotundum, ascendens sursum per cochleam, et in cnaculum templi deferebat per gyrum : idcirco latius erat templum in superioribus : et sic de inferioribus ascendebatur ad superiora in medium. 8 Et
vidi in domo altitudinem per circuitum, fundata latera ad mensuram calami
sex cubitorum spatio : 9 et latitudinem per parietem lateris forinsecus quinque
cubitorum : et erat interior domus in lateribus domus. 10 Et inter gazophylacia
latitudinem viginti cubitorum in circuitu domus undique, 11 et ostium lateris
ad orationem : ostium unum ad viam aquilonis, et ostium unum ad viam australem : et latitudinem loci ad orationem, quinque cubitorum in circuitu. 12 Et
dificium, quod erat separatum, versumque ad viam respicientem ad mare,
latitudinis septuaginta cubitorum : paries autem dificii, quinque cubitorum
latitudinis per circuitum : et longitudo ejus nonaginta cubitorum.
13
Et mensus est domus longitudinem, centum cubitorum : et quod separatum erat dificium, et parietes ejus, longitudinis centum cubitorum. 14 Latitudo autem ante faciem domus, et ejus quod erat separatum contra orientem,
centum cubitorum. 15 Et mensus est longitudinem dificii contra faciem ejus,
quod erat separatum ad dorsum : ethecas ex utraque parte centum cubitorum : et templum interius, et vestibula atrii. 16 Limina, et fenestras obliquas,
et ethecas in circuitu per tres partes, contra uniuscujusque limen, stratumque
ligno per gyrum in circuitu : terra autem usque ad fenestras, et fenestr
claus super ostia. 17 Et usque ad domum interiorem, et forinsecus per omnem parietem in circuitu, intrinsecus et forinsecus, ad mensuram. 18 Et fabrefacta cherubim et palm : et palma inter cherub et cherub, duasque facies
habebat cherub. 19 Faciem hominis juxta palmam ex hac parte, et faciem leonis
juxta palmam ex alia parte : expressam per omnem domum in circuitu. 20 De
terra usque ad superiora port, cherubim et palm clat erant in pariete
templi. 21 Limen quadrangulum, et facies sanctuarii, aspectus contra aspectum. 22 Altaris lignei trium cubitorum altitudo, et longitudo ejus duorum
cubitorum : et anguli ejus, et longitudo ejus, et parietes ejus lignei. Et locutus
est ad me : Hc est mensa coram Domino. 23 Et duo ostia erant in templo et
in sanctuario. 24 Et in duobus ostiis ex utraque parte bina erant ostiola qu
in se invicem plicabantur : bina enim ostia erant ex utraque parte ostiorum.
25
Et clata erant in ipsis ostiis templi cherubim, et sculptur palmarum, sicut
in parietibus quoque express erant : quam ob rem et grossiora erant ligna
in vestibuli fronte forinsecus. 26 Super qu fenestr obliqu, et similitudo
palmarum hinc atque inde in humerulis vestibuli, secundum latera domus,
latitudinemque parietum.
Et eduxit me in atrium exterius, per viam ducentem ad aquilonem, et
42
introduxit me in gazophylacium quod erat contra separatum dificium, et contra dem vergentem ad aquilonem. In facie longitudinis, centum
2
1100
Ezechiel
ostia eorum ad aquilonem : 5 ubi erant gazophylacia in superioribus humiliora, quia supportabant porticus qu ex illis eminebant de inferioribus, et de
mediis dificii. 6 Tristega enim erant, et non habebant columnas, sicut erant
column atriorum : propterea eminebant de inferioribus, et de mediis a terra cubitis quinquaginta. 7 Et peribolus exterior secundum gazophylacia, qu
erant in via atrii exterioris ante gazophylacia : longitudo ejus quinquaginta
cubitorum : 8 quia longitudo erat gazophylaciorum atrii exterioris quinquaginta cubitorum, et longitudo ante faciem templi, centum cubitorum. 9 Et erat
subter gazophylacia hc introitus ab oriente, ingredientium in ea de atrio
exteriori. 10 In latitudine periboli atrii quod erat contra viam orientalem, in
faciem dificii separati, et erant ante dificium gazophylacia. 11 Et via ante
faciem eorum, juxta similitudinem gazophylaciorum qu erant in via aquilonis : secundum longitudinem eorum, sic et latitudo eorum, et omnis introitus
eorum, et similitudines, et ostia eorum. 12 Secundum ostia gazophylaciorum,
qu erant in via respiciente ad notum : ostium in capite vi, qu via erat
ante vestibulum separatum per viam orientalem ingredientibus.
13
Et dixit ad me : Gazophylacia aquilonis, et gazophylacia austri, qu sunt
ante dificium separatum, hc sunt gazophylacia sancta, in quibus vescuntur
sacerdotes qui appropinquant ad Dominum in Sancta sanctorum : ibi ponent
Sancta sanctorum et oblationem pro peccato et pro delicto : locus enim sanctus
est. 14 Cum autem ingressi fuerint sacerdotes, non egredientur de sanctis in
atrium exterius : et ibi reponent vestimenta sua in quibus ministrant, quia
sancta sunt, vestienturque vestimentis aliis : et sic procedent ad populum.
15
Cumque complesset mensuras domus interioris, eduxit me per viam
port qu respiciebat ad viam orientalem : et mensus est eam undique per
circuitum. 16 Mensus est autem contra ventum orientalem calamo mensur, quingentos calamos in calamo mensur per circuitum. 17 Et mensus est
contra ventum aquilonis quingentos calamos in calamo mensur per gyrum.
18
Et ad ventum australem mensus est quingentos calamos in calamo mensur per circuitum. 19 Et ad ventum occidentalem mensus est quingentos calamos in calamo mensur. 20 Per quatuor ventos mensus est murum
ejus undique per circuitum, longitudinem quingentorum cubitorum, et latitudinem quingentorum cubitorum, dividentem inter sanctuarium et vulgi
locum.
Et duxit me ad portam qu respiciebat ad viam orientalem. 2 Et ecce gloria Dei Israel ingrediebatur per viam orientalem : et vox erat ei
quasi vox aquarum multarum, et terra splendebat a majestate ejus. 3 Et vidi
visionem secundum speciem quam videram quando venit ut disperderet civitatem, et species secundum aspectum quem videram juxta fluvium Chobar :
et cecidi super faciem meam. 4 Et majestas Domini ingressa est templum per
viam port qu respiciebat ad orientem. 5 Et elevavit me spiritus, et introduxit me in atrium interius : et ecce repleta erat gloria Domini domus. 6 Et audivi
loquentem ad me de domo : et vir qui stabat juxta me 7 dixit ad me : Fili
hominis, locus solii mei, et locus vestigiorum pedum meorum, ubi habito in
medio filiorum Israel in ternum : et non polluent ultra domus Israel nomen
sanctum meum, ipsi et reges eorum, in fornicationibus suis, et in ruinis regum
suorum, et in excelsis. 8 Qui fabricati sunt limen suum juxta limen meum, et
postes suos juxta postes meos, et murus erat inter me et eos : et polluerunt
nomen sanctum meum in abominationibus quas fecerunt : propter quod con-
43
1101
Ezechiel
sumpsi eos in ira mea. 9 Nunc ergo repellant procul fornicationem suam et
ruinas regum suorum a me, et habitabo in medio eorum semper. 10 Tu autem,
fili hominis, ostende domui Israel templum, et confundantur ab iniquitatibus
suis, et metiantur fabricam, 11 et erubescant ex omnibus qu fecerunt. Figuram domus, et fabric ejus, exitus et introitus, et omnem descriptionem ejus,
et universa prcepta ejus, cunctumque ordinem ejus, et omnes leges ejus ostende eis, et scribes in oculis eorum, ut custodiant omnes descriptiones ejus,
et prcepta illius, et faciant ea. 12 Ista est lex domus in summitate montis :
omnis finis ejus in circuitu, Sanctum sanctorum est. Hc est ergo lex domus.
13
Ist autem mensur altaris in cubito verissimo, qui habebat cubitum
et palmum : in sinu ejus erat cubitus, et cubitus in latitudine : et definitio
ejus usque ad labium ejus, et in circuitu palmus unus : hc quoque erat fossa
altaris. 14 Et de sinu terr usque ad crepidinem novissimam duo cubiti, et
latitudo cubiti unius : et a crepidine minore usque ad crepidinem majorem
quatuor cubiti, et latitudo cubiti unius. 15 Ipse autem ariel quatuor cubitorum,
et ab ariel usque ad sursum cornua quatuor. 16 Et ariel duodecim cubitorum
in longitudine per duodecim cubitos latitudinis, quadrangulatum quis lateribus. 17 Et crepido quatuordecim cubitorum longitudinis per quatuordecim
cubitos latitudinis in quatuor angulis ejus : et corona in circuitu ejus dimidii
cubiti, et sinus ejus unius cubiti per circuitum : gradus autem ejus versi ad
orientem.
18
Et dixit ad me : Fili hominis, hc dicit Dominus Deus : Hi sunt ritus
altaris, in quacumque die fuerit fabricatum, ut offeratur super illud holocaustum, et effundatur sanguis. 19 Et dabis sacerdotibus et Levitis qui sunt de
semine Sadoc, qui accedunt ad me, ait Dominus Deus, ut offerant mihi vitulum de armento pro peccato. 20 Et assumens de sanguine ejus, pones super
quatuor cornua ejus, et super quatuor angulos crepidinis, et super coronam
in circuitu : et mundabis illud et expiabis. 21 Et tolles vitulum qui oblatus
fuerit pro peccato, et combures eum in separato loco domus, extra sanctuarium. 22 Et in die secunda offeres hircum caprarum immaculatum pro peccato :
et expiabunt altare sicut expiaverunt in vitulo. 23 Cumque compleveris expians illud, offeres vitulum de armento immaculatum, et arietem de grege
immaculatum. 24 Et offeres eos in conspectu Domini : et mittent sacerdotes
super eos sal, et offerent eos holocaustum Domino. 25 Septem diebus facies
hircum pro peccato quotidie : et vitulum de armento, et arietem de pecoribus
immaculatos offerent. 26 Septem diebus expiabunt altare et mundabunt illud,
et implebunt manum ejus. 27 Expletis autem diebus, in die octava et ultra,
facient sacerdotes super altare holocausta vestra, et qu pro pace offerunt : et
placatus ero vobis, ait Dominus Deus.
Et convertit me ad viam port sanctuarii exterioris, qu respiciebat ad
44
orientem : et erat clausa. Et dixit Dominus ad me : Porta hc clausa
erit : non aperietur, et vir non transibit per eam, quoniam Dominus Deus Is2
rael ingressus est per eam : eritque clausa 3 principi. Princeps ipse sedebit
in ea, ut comedat panem coram Domino : per viam port vestibuli ingredietur, et per viam ejus egredietur. 4 Et adduxit me per viam port aquilonis in
conspectu domus : et vidi, et ecce implevit gloria Domini domum Domini :
et cecidi in faciem meam. 5 Et dixit ad me Dominus : Fili hominis, pone cor
tuum, et vide oculis tuis, et auribus tuis audi omnia qu ego loquor ad te de
universis cremoniis domus Domini, et de cunctis legibus ejus : et pones cor
1102
Ezechiel
Ezechiel
erunt : et primitiva ciborum vestrorum dabitis sacerdoti, ut reponat benedictionem domui tu. 31 Omne morticinum, et captum a bestia, de avibus et de
pecoribus, non comedent sacerdotes.
Cumque cperitis terram dividere sortito, separate primitias Domino,
45
sanctificatum de terra, longitudine viginti quinque millia, et latitudine
decem millia : sanctificatum erit in omni termino ejus per circuitum. Et er2
1104
Ezechiel
vestibuli port deforis, et stabit in limine port : et facient sacerdotes holocaustum ejus, et pacifica ejus : et adorabit super limen port, et egredietur :
porta autem non claudetur usque ad vesperam. 3 Et adorabit populus terr ad
ostium port illius in sabbatis et in calendis coram Domino. 4 Holocaustum
autem hoc offeret princeps Domino : in die sabbati, sex agnos immaculatos,
et arietem immaculatum, 5 et sacrificium ephi per arietem, in agnis autem
sacrificium quod dederit manus ejus, et olei hin per singula ephi. 6 In die
autem calendarum vitulum de armento immaculatum, et sex agni et arietes
immaculati erunt. 7 Et ephi per vitulum, ephi quoque per arietem faciet sacrificium : de agnis autem sicut invenerit manus ejus, et olei hin per singula ephi.
8
Cumque ingressurus est princeps, per viam vestibuli port ingrediatur, et
per eamdem viam exeat. 9 Et cum intrabit populus terr in conspectu Domini
in solemnitatibus, qui ingreditur per portam aquilonis ut adoret, egrediatur
per viam port meridian : porro qui ingreditur per viam port meridian, egrediatur per viam port aquilonis. Non revertetur per viam port per
quam ingressus est, sed e regione illius egredietur. 10 Princeps autem in medio
eorum cum ingredientibus ingredietur, et cum egredientibus egredietur. 11 Et
in nundinis, et in solemnitatibus, erit sacrificium ephi per vitulum, et ephi per
arietem : agnis autem erit sacrificium sicut invenerit manus ejus, et olei hin
per singula ephi. 12 Cum autem fecerit princeps spontaneum holocaustum,
aut pacifica voluntaria Domino, aperietur ei porta qu respicit ad orientem,
et faciet holocaustum suum et pacifica sua, sicut fieri solet in die sabbati : et
egredietur, claudeturque porta postquam exierit. 13 Et agnum ejusdem anni
immaculatum faciet holocaustum quotidie Domino : semper mane faciet illud.
14
Et faciet sacrificium super eo cata mane mane sextam partem ephi, et de oleo
tertiam partem hin, ut misceatur simil : sacrificium Domino legitimum, juge
atque perpetuum. 15 Faciet agnum, et sacrificium, et oleum cata mane mane,
holocaustum sempiternum. 16 Hc dicit Dominus Deus : Si dederit princeps
donum alicui de filiis suis, hreditas ejus filiorum suorum erit : possidebunt
eam hreditarie. 17 Si autem dederit legatum de hreditate sua uni servorum
suorum, erit illius usque ad annum remissionis, et revertetur ad principem :
hreditas autem ejus filiis ejus erit. 18 Et non accipiet princeps de hreditate populi per violentiam, et de possessione eorum : sed de possessione sua
hreditatem dabit filiis suis, ut non dispergatur populus meus unusquisque
a possessione sua.
19
Et introduxit me per ingressum qui erat ex latere port, in gazophylacia
sanctuarii ad sacerdotes, qu respiciebant ad aquilonem : et erat ibi locus vergens ad occidentem. 20 Et dixit ad me : Iste est locus ubi coquent sacerdotes
pro peccato et pro delicto : ubi coquent sacrificium, ut non efferant in atrium
exterius, et sanctificetur populus. 21 Et eduxit me in atrium exterius, et circumduxit me per quatuor angulos atrii : et ecce atriolum erat in angulo atrii,
1105
Ezechiel
atriola singula per angulos atrii. 22 In quatuor angulis atrii atriola disposita,
quadraginta cubitorum per longum, et triginta per latum : mensur unius
quatuor erant. 23 Et paries per circuitum ambiens quatuor atriola : et culin
fabricat erant subter porticus per gyrum. 24 Et dixit ad me : Hc est domus
culinarum, in qua coquent ministri domus Domini victimas populi.
Et convertit me ad portam domus, et ecce aqu egrediebantur subter
47
limen domus ad orientem : facies enim domus respiciebat ad orientem,
aqu autem descendebant in latus templi dextrum, ad meridiem altaris. Et
2
1106
Ezechiel
Dan, a plaga orientali usque ad plagam maris, Aser una. 3 Et super terminum
Aser, a plaga orientali usque ad plagam maris, Nephthali una. 4 Et super terminum Nephthali, a plaga orientali usque ad plagam maris, Manasse una. 5 Et
super terminum Manasse, a plaga orientali usque ad plagam maris, Ephraim
una. 6 Et super terminum Ephraim, a plaga orientali usque ad plagam maris,
Ruben una. 7 Et super terminum Ruben, a plaga orientali usque ad plagam
maris, Juda una.
8
Et super terminum Juda, a plaga orientali usque ad plagam maris, erunt
primiti quas separabitis, viginti quinque millibus latitudinis et longitudinis,
sicuti singul partes a plaga orientali usque ad plagam maris : et erit sanctuarium in medio ejus. 9 Primiti quas separabitis Domino, longitudo viginti
quinque millibus, et latitudo decem millibus. 10 H autem erunt primiti
sanctuarii sacerdotum, ad aquilonem longitudinis viginti quinque millia, et
ad mare latitudinis decem millia, sed et ad orientem latitudinis decem millia, et ad meridiem longitudinis viginti quinque millia : et erit sanctuarium
Domini in medio ejus. 11 Sacerdotibus sanctuarium erit de filiis Sadoc, qui custodierunt cremonias meas, et non erraverunt cum errarent filii Israel, sicut
erraverunt et Levit. 12 Et erunt eis primiti de primitiis terr Sanctum sanctorum, juxta terminum Levitarum. 13 Sed et Levitis similiter, juxta fines sacerdotum, viginti quinque millia longitudinis, et latitudinis decem millia. Omnis
longitudo viginti et quinque millium, et latitudo decem millium. 14 Et non venundabunt ex eo, neque mutabunt : neque transferentur primiti terr, quia
sanctificat sunt Domino.
15
Quinque millia autem qu supersunt in latitudine per viginti quinque
millia, profana erunt urbis in habitaculum et in suburbana : et erit civitas in
medio ejus. 16 Et h mensur ejus : ad plagam septentrionalem, quingenta et
quatuor millia : et ad plagam meridianam, quingenta et quatuor millia : et ad
plagam orientalem, quingenta et quatuor millia : et ad plagam occidentalem,
quingenta et quatuor millia. 17 Erunt autem suburbana civitatis ad aquilonem,
ducenta quinquaginta : et ad meridiem, ducenta quinquaginta : et ad orientem, ducenta quinquaginta : et ad mare, ducenta quinquaginta. 18 Quod
autem reliquum fuerit in longitudine secundum primitias sanctuarii, decem
millia in orientem, et decem millia in occidentem, erunt sicut primiti sanctuarii : et erunt fruges ejus in panes his qui serviunt civitati. 19 Servientes autem
civitati, operabuntur ex omnibus tribubus Israel. 20 Omnes primiti viginti quinque millium, per viginti quinque millia in quadrum, separabuntur in
primitias sanctuarii, et in possessionem civitatis.
21
Quod autem reliquum fuerit, principis erit ex omni parte primitiarum
sanctuarii, et possessionis civitatis e regione viginti quinque millium primitiarum usque ad terminum orientalem : sed et ad mare, e regione viginti
quinque millium, usque ad terminum maris, similiter in partibus principis erit : et erunt primiti sanctuarii, et sanctuarium templi, in medio ejus.
22
De possessione autem Levitarum, et de possessione civitatis in medio par-
1107
Ezechiel
1108
Prophetia Danielis
Anno tertio regni Joakim regis Juda, venit Nabuchodonosor, rex Babylo1
nis, in Jerusalem, et obsedit eam : et tradidit Dominus in manu ejus
Joakim, regem Juda, et partem vasorum domus Dei : et asportavit ea in ter2
ram Sennaar in domum dei sui, et vasa intulit in domum thesauri dei sui.
3
Et ait rex Asphenez prposito eunuchorum ut introduceret de filiis Israel, et
de semine regio et tyrannorum, 4 pueros in quibus nulla esset macula, decoros forma, et eruditos omni sapientia, cautos scientia, et doctos disciplina, et
qui possent stare in palatio regis, ut doceret eos litteras et linguam Chaldorum. 5 Et constituit eis rex annonam per singulos dies de cibis suis, et de vino
unde bibebat ipse, ut enutriti tribus annis, postea starent in conspectu regis.
6
Fuerunt ergo inter eos de filiis Juda, Daniel, Ananias, Misael, et Azarias. 7 Et
imposuit eis prpositus eunuchorum nomina : Danieli, Baltassar ; Anani,
Sidrach ; Misaeli, Misach ; et Azari, Abdenago. 8 Proposuit autem Daniel in
corde suo ne pollueretur de mensa regis, neque de vino potus ejus : et rogavit
eunuchorum prpositum ne contaminaretur. 9 Dedit autem Deus Danieli gratiam et misericordiam in conspectu principis eunuchorum. 10 Et ait princeps
eunuchorum ad Danielem : Timeo ego dominum meum regem, qui constituit
vobis cibum et potum : qui si viderit vultus vestros macilentiores pr ceteris
adolescentibus covis vestris, condemnabitis caput meum regi. 11 Et dixit
Daniel ad Malasar, quem constituerat princeps eunuchorum super Danielem,
Ananiam, Misaelem, et Azariam : 12 Tenta nos, obsecro, servos tuos, diebus
decem, et dentur nobis legumina ad vescendum, et aqua ad bibendum : 13 et
contemplare vultus nostros, et vultus puerorum, qui vescuntur cibo regio : et
sicut videris, facies cum servis tuis. 14 Qui, audito sermone hujuscemodi, tentavit eos diebus decem. 15 Post dies autem decem, apparuerunt vultus eorum
meliores, et corpulentiores pr omnibus pueris, qui vescebantur cibo regio.
16
Porro Malasar tollebat cibaria, et vinum potus eorum : dabatque eis legumina. 17 Pueris autem his dedit Deus scientiam et disciplinam, in omni libro
et sapientia : Danieli autem intelligentiam omnium visionum et somniorum.
18
Completis itaque diebus, post quos dixerat rex ut introducerentur, introduxit eos prpositus eunuchorum in conspectu Nabuchodonosor. 19 Cumque
eis locutus fuisset rex, non sunt inventi tales de universis, ut Daniel, Ananias,
Misael, et Azarias : et steterunt in conspectu regis. 20 Et omne verbum sapienti et intellectus, quod sciscitatus est ab eis rex, invenit in eis decuplum
super cunctos ariolos et magos qui erant in universo regno ejus. 21 Fuit autem
Daniel usque ad annum primum Cyri regis.
In anno secundo regni Nabuchodonosor, vidit Nabuchodonosor somnium,
2autem
et conterritus est spiritus ejus, et somnium ejus fugit ab eo. Prcepit
rex ut convocarentur arioli, et magi, et malefici, et Chaldi, ut indicar2
ent regi somnia sua. Qui cum venissent, steterunt coram rege. 3 Et dixit ad eos
rex : Vidi somnium, et mente confusus ignoro quid viderim. 4 Responderuntque Chaldi regi syriace : Rex, in sempiternum vive ! dic somnium servis
tuis, et interpretationem ejus indicabimus. 5 Et respondens rex ait Chaldis :
Sermo recessit a me : nisi indicaveritis mihi somnium, et conjecturam ejus,
peribitis vos, et domus vestr publicabuntur. 6 Si autem somnium, et conjecturam ejus narraveritis, prmia, et dona, et honorem multum accipietis a
me. Somnium igitur, et interpretationem ejus indicate mihi. 7 Responderunt
Daniel
Daniel
pars erat ferrea, qudam autem fictilis. 34 Videbas ita, donec abscissus est
lapis de monte sine manibus : et percussit statuam in pedibus ejus ferreis et
fictilibus, et comminuit eos. 35 Tunc contrita sunt pariter ferrum, testa, s,
argentum, et aurum, et redacta quasi in favillam stiv are, qu rapta sunt
vento, nullusque locus inventus est eis : lapis autem, qui percusserat statuam,
factus est mons magnus, et implevit universam terram. 36 Hoc est somnium :
interpretationem quoque ejus dicemus coram te, rex.
37
Tu rex regum es : et Deus cli regnum, et fortitudinem, et imperium,
et gloriam dedit tibi : 38 et omnia, in quibus habitant filii hominum, et besti
agri : volucres quoque cli dedit in manu tua, et sub ditione tua universa
constituit : tu es ergo caput aureum. 39 Et post te consurget regnum aliud minus te argenteum : et regnum tertium aliud reum, quod imperabit univers
terr. 40 Et regnum quartum erit velut ferrum : quomodo ferrum comminuit,
et domat omnia, sic comminuet, et conteret omnia hc. 41 Porro quia vidisti
pedum, et digitorum partem test figuli, et partem ferream, regnum divisum
erit : quod tamen de plantario ferri orietur, secundum quod vidisti ferrum
mistum test ex luto. 42 Et digitos pedum ex parte ferreos, et ex parte fictiles :
ex parte regnum erit solidum, et ex parte contritum. 43 Quod autem vidisti ferrum mistum test ex luto, commiscebuntur quidem humano semine, sed non
adhrebunt sibi, sicut ferrum misceri non potest test. 44 In diebus autem
regnorum illorum suscitabit Deus cli regnum, quod in ternum non dissipabitur, et regnum ejus alteri populo non tradetur : comminuet autem, et
consumet universa regna hc, et ipsum stabit in ternum. 45 Secundum quod
vidisti, quod de monte abscissus est lapis sine manibus, et comminuit testam, et ferrum, et s, et argentum, et aurum, Deus magnus ostendit regi qu
ventura sunt postea : et verum est somnium, et fidelis interpretatio ejus.
46
Tunc rex Nabuchodonosor cecidit in faciem suam, et Danielem adoravit, et hostias, et incensum prcepit ut sacrificarent ei. 47 Loquens ergo rex,
ait Danieli : Vere Deus vester Deus deorum est, et Dominus regum, et revelans mysteria : quoniam tu potuisti aperire hoc sacramentum. 48 Tunc rex
Danielem in sublime extulit, et munera multa et magna dedit ei : et constituit
eum principem super omnes provincias Babylonis, et prfectum magistratuum super cunctos sapientes Babylonis. 49 Daniel autem postulavit a rege, et
constituit super opera provinci Babylonis Sidrach, Misach, et Abdenago :
ipse autem Daniel erat in foribus regis.
rex fecit statuam auream, altitudine cubitorum sexaginta,
3nis.Nabuchodonosor
latitudine cubitorum sex, et statuit eam in campo Dura, provinci BabyloItaque Nabuchodonosor rex misit ad congregandos satrapas, magistra2
1111
Daniel
Daniel
30
Daniel
Daniel
Tunc Nabuchodonosor rex obstupuit, et surrexit propere, et ait optimatibus suis : Nonne tres viros misimus in medium ignis compeditos ? Qui
respondentes regi, dixerunt : Vere, rex. 92 Respondit, et ait : Ecce ego video
quatuor viros solutos, et ambulantes in medio ignis, et nihil corruptionis in
eis est, et species quarti similis filio Dei. 93 Tunc accessit Nabuchodonosor ad
ostium fornacis ignis ardentis, et ait : Sidrach, Misach, et Abdenago, servi
Dei excelsi, egredimini, et venite. Statimque egressi sunt Sidrach, Misach,
et Abdenago de medio ignis. 94 Et congregati satrap, et magistratus, et ju1115
Daniel
1116
Daniel
1117
Daniel
ejus, uxoresque ejus, et concubin. 3 Tunc allata sunt vasa aurea, et argentea,
qu asportaverat de templo, quod fuerat in Ierusalem : et biberunt in eis rex,
et optimates ejus, uxores et concubin illius. 4 Bibebant vinum, et laudabant
deos suos aureos et argenteos, reos, ferreos, ligneosque et lapideos.
5
In eadem hora apparuerunt digiti, quasi manus hominis scribentis contra candelabrum in superficie parietis aul regi : et rex aspiciebat articulos
manus scribentis. 6 Tunc facies regis commutata est, et cogitationes ejus conturbabant eum : et compages renum ejus solvebantur, et genua ejus ad se
invicem collidebantur. 7 Exclamavit itaque rex fortiter ut introducerent magos, Chaldos, et aruspices. Et proloquens rex ait sapientibus Babylonis :
Quicumque legerit scripturam hanc, et interpretationem ejus manifestam mihi fecerit, purpura vestietur, et torquem auream habebit in collo, et tertius
in regno meo erit. 8 Tunc ingressi omnes sapientes regis non potuerunt nec
scripturam legere, nec interpretationem indicare regi. 9 Unde rex Baltassar
satis conturbatus est, et vultus illius immutatus est ; sed et optimates ejus
turbabantur. 10 Regina autem pro re, qu acciderat regi et optimatibus ejus,
domum convivii ingressa est : et proloquens ait : Rex, in ternum vive ! non
te conturbent cogitationes tu, neque facies tua immutetur. 11 Est vir in regno tuo, qui spiritum deorum sanctorum habet in se, et in diebus patris tui
scientia et sapientia invent sunt in eo : nam et rex Nabuchodonosor pater
tuus principem magorum, incantatorum, Chaldorum, et aruspicum constituit eum, pater, inquam, tuus, o rex : 12 quia spiritus amplior, et prudentia,
intelligentiaque et interpretatio somniorum, et ostensio secretorum, ac solutio ligatorum invent sunt in eo, hoc est in Daniele : cui rex posuit nomen
Baltassar. Nunc itaque Daniel vocetur, et interpretationem narrabit.
13
Igitur introductus est Daniel coram rege : ad quem prfatus rex ait : Tu
es Daniel de filiis captivitatis Jud, quem adduxit pater meus rex de Juda ?
14
audivi de te, quoniam spiritum deorum habeas, et scientia, intelligentiaque ac sapientia ampliores invent sunt in te. 15 Et nunc introgressi sunt
in conspectu meo sapientes magi, ut scripturam hanc legerent, et interpretationem ejus indicarent mihi : et nequiverunt sensum hujus sermonis edicere.
16
Porro ego audivi de te, quod possis obscura interpretari, et ligata dissolvere : si ergo vales scripturam legere, et interpretationem ejus indicare mihi,
purpura vestieris, et torquem auream circa collum tuum habebis, et tertius
in regno meo princeps eris. 17 Ad qu respondens Daniel, ait coram rege :
Munera tua sint tibi, et dona domus tu alteri da : scripturam autem legam
tibi, rex, et interpretationem ejus ostendam tibi. 18 O rex, Deus altissimus
regnum et magnificentiam, gloriam et honorem dedit Nabuchodonosor patri
tuo. 19 Et propter magnificentiam, quam dederat ei, universi populi, tribus,
et lingu tremebant, et metuebant eum : quos volebat, interficiebat : et quos
volebat, percutiebat : et quos volebat, exaltabat : et quos volebat, humiliabat.
20
Quando autem elevatum est cor ejus, et spiritus illius obfirmatus est ad superbiam, depositus est de solio regni sui, et gloria ejus ablata est : 21 et a filiis
hominum ejectus est, sed et cor ejus cum bestiis positum est, et cum onagris
erat habitatio ejus : fnum quoque ut bos comedebat, et rore cli corpus ejus
infectum est, donec cognosceret quod potestatem haberet Altissimus in regno
hominum, et quemcumque voluerit, suscitabit super illud. 22 Tu quoque, filius
ejus Baltassar, non humiliasti cor tuum, cum scires hc omnia : 23 sed adversum Dominatorem cli elevatus es : et vasa domus ejus allata sunt coram te,
et tu, et optimates tui, et uxores tu, et concubin tu vinum bibistis in eis :
1118
Daniel
Igitur Daniel superabat omnes principes et satrapas, quia spiritus Dei amplior erat in illo. 4 Porro rex cogitabat constituere eum super omne regnum :
unde principes, et satrap qurebant occasionem ut invenirent Danieli ex
latere regis : nullamque causam, et suspicionem reperire potuerunt, eo quod
fidelis esset, et omnis culpa, et suspicio non inveniretur in eo. 5 Dixerunt ergo viri illi : Non inveniemus Danieli huic aliquam occasionem, nisi forte in
lege Dei sui. 6 Tunc principes et satrap surripuerunt regi, et sic locuti sunt
ei : Dari rex, in ternum vive ! 7 consilium inierunt omnes principes regni
tui, magistratus, et satrap, senatores, et judices, ut decretum imperatorium
exeat, et edictum : ut omnis, qui petierit aliquam petitionem a quocumque
deo et homine usque ad triginta dies, nisi a te, rex, mittatur in lacum leonum.
8
Nunc itaque rex, confirma sententiam, et scribe decretum : ut non immutetur
quod statutum est a Medis et Persis, nec prvaricari cuiquam liceat. 9 Porro
rex Darius proposuit edictum, et statuit.
10
Quod cum Daniel comperisset, id est, constitutam legem, ingressus est
domum suam : et fenestris apertis in cnaculo suo contra Jerusalem tribus
temporibus in die flectebat genua sua, et adorabat, confitebaturque coram Deo
suo sicut et ante facere consueverat. 11 Viri ergo illi curiosius inquirentes invenerunt Danielem orantem, et obsecrantem Deum suum. 12 Et accedentes
locuti sunt regi super edicto : Rex, numquid non constituisti ut omnis homo
qui rogaret quemquam de diis et hominibus usque ad dies triginta, nisi te,
rex, mitteretur in lacum leonum ? Ad quos respondens rex, ait : Verus est
sermo juxta decretum Medorum atque Persarum, quod prvaricari non licet.
13
Tunc respondentes dixerunt coram rege : Daniel de filiis captivitatis Juda,
non curavit de lege tua, et de edicto quod constituisti : sed tribus temporibus
per diem orat obsecratione sua. 14 Quod verbum cum audisset rex, satis contristatus est : et pro Daniele posuit cor ut liberaret eum, et usque ad occasum
solis laborabat ut erueret illum. 15 Viri autem illi, intelligentes regem, dixerunt
ei : Scito, rex, quia lex Medorum atque Persarum est ut omne decretum, quod
constituerit rex, non liceat immutari. 16 Tunc rex prcepit, et adduxerunt
Danielem, et miserunt eum in lacum leonum. Dixitque rex Danieli : Deus
tuus, quem colis semper, ipse liberabit te. 17 Allatusque est lapis unus, et positus est super os laci : quem obsignavit rex annulo suo, et annulo optimatum
suorum, ne quid fieret contra Danielem.
1119
Daniel
18
Et abiit rex in domum suam, et dormivit incnatus, cibique non sunt
allati coram eo, insuper et somnus recessit ab eo. 19 Tunc rex primo diluculo consurgens, festinus ad lacum leonum perrexit : 20 appropinquansque
lacui, Danielem voce lacrimabili inclamavit, et affatus est eum : Daniel serve
Dei viventis, Deus tuus, cui tu servis semper, putasne valuit te liberare a
leonibus ? 21 Et Daniel regi respondens ait : Rex, in ternum vive ! 22 Deus
meus misit angelum suum, et conclusit ora leonum, et non nocuerunt mihi :
quia coram eo justitia inventa est in me : sed et coram te, rex, delictum non
feci. 23 Tunc vehementer rex gavisus est super eo, et Danielem prcepit educi
de lacu : eductusque est Daniel de lacu, et nulla lsio inventa est in eo, quia
credidit Deo suo. 24 Jubente autem rege, adducti sunt viri illi, qui accusaverant Danielem : et in lacum leonum missi sunt, ipsi, et filii, et uxores eorum :
et non pervenerunt usque ad pavimentum laci, donec arriperent eos leones,
et omnia ossa eorum comminuerunt. 25 Tunc Darius rex scripsit universis
populis, tribubus, et linguis habitantibus in universa terra : Pax vobis multiplicetur. 26 A me constitutum est decretum, ut in universo imperio et regno
meo, tremiscant et paveant Deum Danielis : ipse est enim Deus vivens, et
ternus in scula, et regnum ejus non dissipabitur, et potestas ejus usque in
ternum. 27 Ipse liberator atque salvator, faciens signa et mirabilia in clo et
in terra : qui liberavit Danielem de lacu leonum. 28 Porro Daniel perseveravit
usque ad regnum Darii, regnumque Cyri Pers.
1120
Daniel
Ulai. 3 Et levavi oculus meos, et vidi : et ecce aries unus stabat ante paludem,
habens cornua excelsa, et unum excelsius altero atque succrescens. Postea
4
vidi arietem cornibus ventilantem contra occidentem, et contra aquilonem,
et contra meridiem, et omnes besti non poterant resistere ei, neque liberari
de manu ejus : fecitque secundum voluntatem suam, et magnificatus est. 5 Et
ego intelligebam : ecce autem hircus caprarum veniebat ab occidente super faciem totius terr, et non tangebat terram : porro hircus habebat cornu insigne
inter oculos suos. 6 Et venit usque ad arietem illum cornutum, quem videram
stantem ante portam, et cucurrit ad eum in impetu fortitudinis su. 7 Cumque
appropinquasset prope arietem, efferatus est in eum, et percussit arietem : et
comminuit duo cornua ejus, et non poterat aries resistere ei : cumque eum
misisset in terram, conculcavit, et nemo quibat liberare arietem de manu ejus.
8
Hircus autem caprarum magnus factus est nimis : cumque crevisset, fractum est cornu magnum, et orta sunt quatuor cornua subter illud per quatuor
ventos cli. 9 De uno autem ex eis egressum est cornu unum modicum : et
factum est grande contra meridiem, et contra orientem, et contra fortitudinem.
10
Et magnificatum est usque ad fortitudinem cli : et dejecit de fortitudine,
1121
Daniel
et de stellis, et conculcavit eas. 11 Et usque ad principem fortitudinis magnificatum est : et ab eo tulit juge sacrificium, et dejecit locum sanctificationis
ejus. 12 Robur autem datum est ei contra juge sacrificium propter peccata : et
prosternetur veritas in terra, et faciet, et prosperabitur. 13 Et audivi unum de
sanctis loquentem : et dixit unus sanctus alteri nescio cui loquenti : Usquequo
visio, et juge sacrificium, et peccatum desolationis qu facta est : et sanctuarium, et fortitudo conculcabitur ? 14 Et dixit ei : Usque ad vesperam et mane,
dies duo millia trecenti : et mundabitur sanctuarium.
15
Factum est autem cum viderem ego Daniel visionem, et qurerem intelligentiam : ecce stetit in conspectu meo quasi species viri. 16 Et audivi vocem
viri inter Ulai : et clamavit, et ait : Gabriel, fac intelligere istam visionem. 17 Et
venit, et stetit juxta ubi ego stabam : cumque venisset, pavens corrui in faciem
meam : et ait ad me : Intellige, fili hominis, quoniam in tempore finis complebitur visio. 18 Cumque loqueretur ad me, collapsus sum pronus in terram :
et tetigit me, et statuit me in gradu meo, 19 dixitque mihi : Ego ostendam tibi
qu futura sunt in novissimo maledictionis : quoniam habet tempus finem suum. 20 Aries, quem vidisti habere cornua, rex Medorum est atque Persarum.
21
Porro hircus caprarum, rex Grcorum est ; et cornu grande, quod erat inter
oculos ejus, ipse est rex primus. 22 Quod autem fracto illo surrexerunt quatuor
pro eo : quatuor reges de gente ejus consurgent, sed non in fortitudine ejus.
23
Et post regnum eorum, cum creverint iniquitates, consurget rex impudens
facie, et intelligens propositiones ; 24 et roborabitur fortitudo ejus, sed non in
viribus suis : et supra quam credi potest, universa vastabit, et prosperabitur, et
faciet. Et interficiet robustos, et populum sanctorum 25 secundum voluntatem
suam, et dirigetur dolus in manu ejus : et cor suum magnificabit, et in copia
rerum omnium occidet plurimos : et contra principem principum consurget,
et sine manu conteretur. 26 Et visio vespere et mane, qu dicta est, vera est :
tu ergo visionem signa, quia post multos dies erit. 27 Et ego Daniel langui, et
grotavi per dies : cumque surrexissem, faciebam opera regis, et stupebam
ad visionem, et non erat qui interpretaretur.
In anno primo Darii filii Assueri de semine Medorum, qui imperavit super
9numerum
regnum Chaldorum, anno uno regni ejus, ego Daniel intellexi in libris
annorum, de quo factus est sermo Domini ad Jeremiam prophetam,
2
1122
Daniel
per servos suos prophetas. 11 Et omnis Israel prvaricati sunt legem tuam, et
declinaverunt ne audirent vocem tuam : et stillavit super nos maledictio et detestatio qu scripta est in libro Moysi servi Dei, quia peccavimus ei. 12 Et statuit sermones suos, quos locutus est super nos et super principes nostros, qui
judicaverunt nos, ut superinduceret in nos magnum malum, quale numquam
fuit sub omni clo, secundum quod factum est in Jerusalem. 13 Sicut scriptum
est in lege Moysi, omne malum hoc venit super nos : et non rogavimus faciem
tuam, Domine Deus noster, ut reverteremur ab iniquitatibus nostris, et cogitaremus veritatem tuam. 14 Et vigilavit Dominus super malitiam, et adduxit
eam super nos. Justus Dominus Deus noster in omnibus operibus suis, qu
fecit : non enim audivimus vocem ejus. 15 Et nunc Domine Deus noster, qui
eduxisti populum tuum de terra gypti in manu forti, et fecisti tibi nomen secundum diem hanc : peccavimus, iniquitatem fecimus. 16 Domine, in omnem
justitiam tuam avertatur, obsecro, ira tua et furor tuus a civitate tua Jerusalem,
et monte sancto tuo. Propter peccata enim nostra, et iniquitates patrum nostrorum, Jerusalem et populus tuus in opprobrium sunt omnibus per circuitum
nostrum. 17 Nunc ergo exaudi, Deus noster, orationem servi tui, et preces ejus :
et ostende faciem tuam super sanctuarium tuum, quod desertum est propter
temetipsum. 18 Inclina, Deus meus, aurem tuam, et audi : aperi oculos tuos, et
vide desolationem nostram, et civitatem super quam invocatum est nomen tuum : neque enim in justificationibus nostris prosternimus preces ante faciem
tuam, sed in miserationibus tuis multis. 19 Exaudi, Domine ; placare Domine :
attende et fac : ne moreris propter temetipsum, Deus meus, quia nomen tuum
invocatum est super civitatem et super populum tuum.
20
Cumque adhuc loquerer, et orarem, et confiterer peccata mea, et peccata populi mei Israel, et prosternerem preces meas in conspectu Dei mei, pro
monte sancto Dei mei : 21 adhuc me loquente in oratione, ecce vir Gabriel,
quem videram in visione a principio, cito volans tetigit me in tempore sacrificii vespertini. 22 Et docuit me, et locutus est mihi, dixitque : Daniel, nunc
egressus sum ut docerem te, et intelligeres. 23 Ab exordio precum tuarum
egressus est sermo : ego autem veni ut indicarem tibi, quia vir desideriorum es : tu ergo animadverte sermonem, et intellige visionem. 24 Septuaginta
hebdomades abbreviat sunt super populum tuum et super urbem sanctam
tuam, ut consummetur prvaricatio, et finem accipiat peccatum, et deleatur
iniquitas, et adducatur justitia sempiterna, et impleatur visio et prophetia, et
ungatur Sanctus sanctorum. 25 Scito ergo, et animadverte : ab exitu sermonis, ut iterum dificetur Jerusalem, usque ad christum ducem, hebdomades
septem, et hebdomades sexaginta du erunt : et rursum dificabitur platea,
et muri in angustia temporum. 26 Et post hebdomades sexaginta duas occidetur christus : et non erit ejus populus qui eum negaturus est. Et civitatem et
sanctuarium dissipabit populus cum duce venturo : et finis ejus vastitas, et
post finem belli statuta desolatio. 27 Confirmabit autem pactum multis hebdomada una : et in dimidio hebdomadis deficiet hostia et sacrificium : et erit
in templo abominatio desolationis : et usque ad consummationem et finem
perseverabit desolatio.
Anno tertio Cyri regis Persarum, verbum revelatum est Danieli cogno10
mento Baltassar, et verbum verum, et fortitudo magna : intellexitque
sermonem : intelligentia enim est opus in visione. In diebus illis ego Daniel
2
1123
Daniel
1124
Daniel
am, et non obtinebit fortitudinem brachii, nec stabit semen ejus : et tradetur
ipsa, et qui adduxerunt eam adolescentes ejus, et qui confortabant eam in
temporibus. 7 Et stabit de germine radicum ejus plantatio : et veniet cum exercitu, et ingredietur provinciam regis aquilonis : et abutetur eis, et obtinebit.
8
Insuper et deos eorum, et sculptilia, vasa quoque pretiosa argenti et auri,
captiva ducet in gyptum : ipse prvalebit adversus regem aquilonis. 9 Et
intrabit in regnum rex austri, et revertetur ad terram suam. 10 Filii autem ejus
provocabuntur, et congregabunt multitudinem exercituum plurimorum : et
veniet properans, et inundans : et revertetur, et concitabitur, et congredietur
cum robore ejus. 11 Et provocatus rex austri egredietur, et pugnabit adversus
regem aquilonis, et prparabit multitudinem nimiam, et dabitur multitudo in
manu ejus. 12 Et capiet multitudinem, et exaltabitur cor ejus, et dejiciet multa
millia, sed non prvalebit. 13 Convertetur enim rex aquilonis, et prparabit
multitudinem multo majorem quam prius : et in fine temporum annorumque
veniet properans cum exercitu magno, et opibus nimiis. 14 Et in temporibus
illis multi consurgent adversus regem austri : filii quoque prvaricatorum
populi tui extollentur ut impleant visionem, et corruent. 15 Et venit rex aquilonis, et comportabit aggerem, et capiet urbes munitissimas : et brachia austri
non sustinebunt, et consurgent electi ejus ad resistendum, et non erit fortitudo. 16 Et faciet veniens super eum juxta placitum suum, et non erit qui stet
contra faciem ejus : et stabit in terra inclyta, et consumetur in manu ejus. 17 Et
ponet faciem suam ut veniat ad tenendum universum regnum ejus, et recta
faciet cum eo : et filiam feminarum dabit ei, ut evertat illud : et non stabit, nec
illius erit. 18 Et convertet faciem suam ad insulas, et capiet multas : et cessare
faciet principem opprobrii sui, et opprobrium ejus convertetur in eum. 19 Et
convertet faciem suam ad imperium terr su, et impinget, et corruet, et non
invenietur. 20 Et stabit in loco ejus vilissimus, et indignus decore regio : et in
paucis diebus conteretur, non in furore, nec in prlio.
21
Et stabit in loco ejus despectus, et non tribuetur ei honor regius : et
veniet clam, et obtinebit regnum in fraudulentia. 22 Et brachia pugnantis expugnabuntur a facie ejus, et conterentur : insuper et dux fderis. 23 Et post
amicitias, cum eo faciet dolum : et ascendet, et superabit in modico populo. 24 Et abundantes, et uberes urbes ingredietur : et faciet qu non fecerunt
patres ejus, et patres patrum ejus : rapinas, et prdam, et divitias eorum
dissipabit, et contra firmissimas cogitationes inibit : et hoc usque ad tempus.
25
Et concitabitur fortitudo ejus, et cor ejus adversum regem austri in exercitu
magno : et rex austri provocabitur ad bellum multis auxiliis, et fortibus nimis :
et non stabunt, quia inibunt adversus eum consilia. 26 Et comedentes panem
cum eo, conterent illum, exercitusque ejus opprimetur : et cadent interfecti plurimi. 27 Duorum quoque regum cor erit ut malefaciant, et ad mensam
unam mendacium loquentur : et non proficient, quia adhuc finis in aliud tempus. 28 Et revertetur in terram suam cum opibus multis : et cor ejus adversum
testamentum sanctum, et faciet, et revertetur in terram suam. 29 Statuto tempore revertetur, et veniet ad austrum : et non erit priori simile novissimum.
30
Et venient super eum trieres, et Romani : et percutietur, et revertetur, et indignabitur contra testamentum sanctuarii, et faciet : reverteturque, et cogitabit
adversum eos qui dereliquerunt testamentum sanctuarii.
31
Et brachia ex eo stabunt, et polluent sanctuarium fortitudinis, et auferent juge sacrificium : et dabunt abominationem in desolationem. 32 Et impii in
testamentum simulabunt fraudulenter : populus autem sciens Deum suum,
1125
Daniel
obtinebit, et faciet. 33 Et docti in populo docebunt plurimos : et ruent in gladio, et in flamma, et in captivitate, et in rapina dierum. 34 Cumque corruerint,
sublevabuntur auxilio parvulo : et applicabuntur eis plurimi fraudulenter.
35
Et de eruditis ruent, ut conflentur, et eligantur, et dealbentur usque ad tempus prfinitum : quia adhuc aliud tempus erit. 36 Et faciet juxta voluntatem
suam rex, et elevabitur, et magnificabitur adversus omnem deum : et adversus
Deum deorum loquetur magnifica, et dirigetur, donec compleatur iracundia :
perpetrata quippe est definitio. 37 Et Deum patrum suorum non reputabit : et
erit in concupiscentiis feminarum, nec quemquam deorum curabit, quia adversum universa consurget. 38 Deum autem Maozim in loco suo venerabitur :
et deum, quem ignoraverunt patres ejus, colet auro, et argento, et lapide pretioso, rebusque pretiosis. 39 Et faciet ut muniat Maozim cum deo alieno, quem
cognovit, et multiplicabit gloriam, et dabit eis potestatem in multis, et terram
dividet gratuito.
40
Et in tempore prfinito prliabitur adversus eum rex austri, et quasi
tempestas veniet contra illum rex aquilonis in curribus, et in equitibus, et in
classe magna, et ingredietur terras, et conteret, et pertransiet. 41 Et introibit in
terram gloriosam, et mult corruent : h autem sol salvabuntur de manu
ejus, Edom, et Moab, et principium filiorum Ammon. 42 Et mittet manum
suam in terras : et terra gypti non effugiet. 43 Et dominabitur thesaurorum auri, et argenti, et in omnibus pretiosis gypti : per Libyam quoque,
et thiopiam transibit. 44 Et fama turbabit eum ab oriente et ab aquilone :
et veniet in multitudine magna ut conterat et interficiat plurimos. 45 Et figet
tabernaculum suum Apadno inter maria, super montem inclytum et sanctum :
et veniet usque ad summitatem ejus, et nemo auxiliabitur ei.
In tempore autem illo consurget Michael princeps magnus, qui stat pro
12
filiis populi tui : et veniet tempus quale non fuit ab eo ex quo gentes
esse cperunt usque ad tempus illud. Et in tempore illo salvabitur populus tuus, omnis qui inventus fuerit scriptus in libro. 2 Et multi de his qui
dormiunt in terr pulvere evigilabunt, alii in vitam ternam, et alii in opprobrium ut videant semper. 3 Qui autem docti fuerint, fulgebunt quasi splendor
firmamenti : et qui ad justitiam erudiunt multos, quasi stell in perpetuas
ternitates. 4 Tu autem Daniel, claude sermones, et signa librum usque ad
tempus statutum : plurimi pertransibunt, et multiplex erit scientia.
5
Et vidi ego Daniel, et ecce quasi duo alii stabant : unus hinc super ripam
fluminis, et alius inde ex altera ripa fluminis. 6 Et dixi viro qui erat indutus
lineis, qui stabat super aquas fluminis : Usquequo finis horum mirabilium ?
7
Et audivi virum qui indutus erat lineis, qui stabat super aquas fluminis, cum
elevasset dexteram et sinistram suam in clum, et jurasset per viventem in
ternum, quia in tempus, et tempora, et dimidium temporis. Et cum completa fuerit dispersio manus populi sancti, complebuntur universa hc. 8 Et
ego audivi, et non intellexi. Et dixi : Domine mi, quid erit post hc ? 9 Et
ait : Vade, Daniel, quia clausi sunt signatique sermones usque ad prfinitum tempus. 10 Eligentur, et dealbabuntur, et quasi ignis probabuntur multi :
et impie agent impii, neque intelligent omnes impii : porro docti intelligent.
11
Et a tempore cum ablatum fuerit juge sacrificium, et posita fuerit abominatio in desolationem, dies mille ducenti nonaginta. 12 Beatus qui exspectat, et
pervenit usque ad dies mille trecentos triginta quinque. 13 Tu autem vade ad
prfinitum : et requiesces, et stabis in sorte tua in finem dierum.
1126
Daniel
cundum legem Moysi. 4 Erat autem Joakim dives valde, et erat ei pomarium
vicinum domui su : et ad ipsum confluebant Judi, eo quod esset honorabilior omnium. 5 Et constituti sunt de populo duo senes judices in illo anno,
de quibus locutus est Dominus : Quia egressa est iniquitas de Babylone a
senioribus judicibus, qui videbantur regere populum. 6 Isti frequentabant domum Joakim, et veniebant ad eos omnes qui habebant judicia. 7 Cum autem
populus revertisset per meridiem, ingrediebatur Susanna, et deambulabat in
pomario viri sui. 8 Et videbant eam senes quotidie ingredientem et deambulantem, et exarserunt in concupiscentiam ejus : 9 et everterunt sensum suum,
et declinaverunt oculos suos ut non viderent clum, neque recordarentur judiciorum justorum. 10 Erant ergo ambo vulnerati amore ejus, nec indicaverunt
sibi vicissim dolorem suum : 11 erubescebant enim indicare sibi concupiscentiam suam, volentes concumbere cum ea. 12 Et observabant quotidie sollicitius
videre eam. Dixitque alter ad alterum : 13 Eamus domum, quia hora prandii
est. Et egressi, recesserunt a se. 14 Cumque revertissent, venerunt in unum : et
sciscitantes ab invicem causam, confessi sunt concupiscentiam suam : et tunc
in communi statuerunt tempus quando eam possent invenire solam.
15
Factum est autem, cum observarent diem aptum, ingressa est aliquando
sicut heri et nudiustertius, cum duabus solis puellis, voluitque lavari in pomario : stus quippe erat : 16 et non erat ibi quisquam, prter duos senes
absconditos, et contemplantes eam. 17 Dixit ergo puellis : Afferte mihi oleum,
et smigmata, et ostia pomarii claudite, ut laver. 18 Et fecerunt sicut prceperat : clauseruntque ostia pomarii, et egress sunt per posticum ut afferrent
qu jusserat ; nesciebantque senes intus esse absconditos.
19
Cum autem egress essent puell, surrexerunt duo senes, et accurrerunt ad eam, et dixerunt : 20 Ecce ostia pomarii clausa sunt, et nemo nos videt,
et nos in concupiscentia tui sumus : quam ob rem assentire nobis, et commiscere nobiscum. 21 Quod si nolueris, dicemus contra te testimonium, quod
fuerit tecum juvenis, et ob hanc causam emiseris puellas a te. 22 Ingemuit
Susanna, et ait : Angusti sunt mihi undique : si enim hoc egero, mors mihi
est : si autem non egero, non effugiam manus vestras. 23 Sed melius est mihi
absque opere incidere in manus vestras, quam peccare in conspectu Domini.
24
Et exclamavit voce magna Susanna : exclamaverunt autem et senes adversus
eam. 25 Et cucurrit unus ad ostia pomarii, et aperuit. 26 Cum ergo audissent
clamorem famuli domus in pomario, irruerunt per posticum ut viderent quidnam esset. 27 Postquam autem senes locuti sunt, erubuerunt servi vehementer,
quia numquam dictus fuerat sermo hujuscemodi de Susanna. Et facta est dies
crastina.
28
Cumque venisset populus ad Joakim virum ejus, venerunt et duo presbyteri, pleni iniqua cogitatione adversus Susannam ut interficerent eam. 29 Et
dixerunt coram populo : Mittite ad Susannam filiam Helci uxorem Joakim.
Et statim miserunt. 30 Et venit cum parentibus, et filiis, et universis cognatis
suis. 31 Porro Susanna erat delicata nimis, et pulchra specie. 32 At iniqui
illi jusserunt ut discooperiretur (erat enim cooperta), ut vel sic satiarentur
decore ejus. 33 Flebant igitur sui, et omnes qui noverant eam. 34 Consurgentes autem duo presbyteri in medio populi, posuerunt manus suas super
caput ejus. 35 Qu flens suspexit ad clum : erat enim cor ejus fiduciam
1127
Daniel
habens in Domino. 36 Et dixerunt presbyteri : Cum deambularemus in pomario soli, ingressa est hc cum duabus puellis : et clausit ostia pomarii, et
dimisit a se puellas. 37 Venitque ad eam adolescens, qui erat absconditus, et
concubuit cum ea. 38 Porro nos cum essemus in angulo pomarii, videntes iniquitatem, cucurrimus ad eos, et vidimus eos pariter commisceri. 39 Et illum
quidem non quivimus comprehendere, quia fortior nobis erat, et apertis ostiis exilivit : 40 hanc autem cum apprehendissemus, interrogavimus, quisnam
esset adolescens, et noluit indicare nobis : hujus rei testes sumus. 41 Credidit
eis multitudo quasi senibus et judicibus populi, et condemnaverunt eam ad
mortem.
42
Exclamavit autem voce magna Susanna, et dixit : Deus terne, qui absconditorum es cognitor, qui nosti omnia antequam fiant, 43 tu scis quoniam
falsum testimonium tulerunt contra me : et ecce morior, cum nihil horum
fecerim, qu isti malitiose composuerunt adversum me. 44 Exaudivit autem
Dominus vocem ejus. 45 Cumque duceretur ad mortem, suscitavit Dominus
spiritum sanctum pueri junioris, cujus nomen Daniel : 46 et exclamavit voce
magna : Mundus ego sum a sanguine hujus. 47 Et conversus omnis populus
ad eum, dixit : Quis est iste sermo, quem tu locutus es ? 48 Qui cum staret
in medio eorum, ait : Sic fatui filii Israel, non judicantes, neque quod verum
est cognoscentes, condemnastis filiam Israel ? 49 revertimini ad judicium, quia
falsum testimonium locuti sunt adversus eam. 50 Reversus est ergo populus
cum festinatione, et dixerunt ei senes : Veni, et sede in medio nostrum, et indica nobis : quia tibi Deus dedit honorem senectutis. 51 Et dixit ad eos Daniel :
Separate illos ab invicem procul, et dijudicabo eos. 52 Cum ergo divisi essent
alter ab altero, vocavit unum de eis, et dixit ad eum : Inveterate dierum malorum, nunc venerunt peccata tua, qu operabaris prius : 53 judicans judicia
injusta, innocentes opprimens, et dimittens noxios, dicente Domino : Innocentem et justum non interficies. 54 Nunc ergo, si vidisti eam, dic sub qua arbore
videris eos colloquentes sibi. Qui ait : Sub schino. 55 Dixit autem Daniel :
Recte mentitus es in caput tuum : ecce enim angelus Dei, accepta sententia
ab eo, scindet te medium. 56 Et, amoto eo, jussit venire alium, et dixit ei :
Semen Chanaan, et non Juda, species decepit te, et concupiscentia subvertit
cor tuum : 57 sic faciebatis filiabus Israel, et ill timentes loquebantur vobis :
sed filia Juda non sustinuit iniquitatem vestram. 58 Nunc ergo, dic mihi sub
qua arbore comprehenderis eos loquentes sibi. Qui ait : Sub prino. 59 Dixit
autem ei Daniel : Recte mentitus es et tu in caput tuum : manet enim angelus
Domini, gladium habens, ut secet te medium, et interficiat vos.
60
Exclamavit itaque omnis ctus voce magna, et benedixerunt Deum, qui
salvat sperantes in se. 61 Et consurrexerunt adversus duos presbyteros (convicerat enim eos Daniel ex ore suo falsum dixisse testimonium), feceruntque
eis sicut male egerant adversus proximum, 62 ut facerent secundum legem
Moysi. Et interfecerunt eos, et salvatus est sanguis innoxius in die illa. 63 Helcias autem et uxor ejus laudaverunt Deum pro filia sua Susanna cum Joakim
marito ejus, et cognatis omnibus, quia non esset inventa in ea res turpis.
64
Daniel autem factus est magnus in conspectu populi a die illa, et deinceps. 65 Et rex Astyages appositus est ad patres suos, et suscepit Cyrus Perses
regnum ejus.
Daniel conviva regis, et honoratus super omnes amicos ejus.
14 EratEratautem
quoque idolum apud Babylonios nomine Bel : et impendebantur
2
1128
Daniel
Daniel
1130
Prophetia Osee
Domini, quod factum est ad Osee, filium Beeri, in diebus Ozi,
1regisVerbum
Joathan, Achaz, Ezechi, regum Juda ; et in diebus Jeroboam, filii Joas,
Israel.
2
Osee
Osee
24
coro hordei, et dimidio coro hordi. 3 Et dixi ad eam : Dies multos exspectabis
me ; non fornicaberis, et non eris viro ; sed et ego exspectabo te. 4 Quia dies
multos sedebunt filii Israel sine rege, et sine principe, et sine sacrificio, et sine
altari, et sine ephod, et sine theraphim. 5 Et post hc revertentur filii Israel,
et qurent Dominum Deum suum, et David regem suum : et pavebunt ad
Dominum, et ad bonum ejus, in novissimo dierum.
Osee
Osee
Osee
Osee
Osee
Osee
Osee
Osee
1141
Osee
11
Osee
1143
Prophetia Joel
Domini, quod factum est ad Joel, filium Phatuel.
1 Verbum
Audite hoc, senes,
2
Joel
15
A, a, a, diei !
quia prope est dies Domini,
et quasi vastitas a potente veniet.
16
Numquid non coram oculis vestris alimenta perierunt
de domo Dei nostri, ltitia et exsultatio ?
17
Computruerunt jumenta in stercore suo,
demolita sunt horrea,
dissipat sunt apothec,
quoniam confusum est triticum.
18
Quid ingemuit animal,
mugierunt greges armenti ?
quia non est pascua eis ;
sed et greges pecorum disperierunt.
19
Ad te, Domine, clamabo,
quia ignis comedit speciosa deserti,
et flamma succendit omnia ligna regionis.
20
Sed et besti agri, quasi area sitiens imbrem, suspexerunt ad te,
quoniam exsiccati sunt fontes aquarum,
et ignis devoravit speciosa deserti.
Joel
Joel
Et erit post hc :
effundam spiritum meum super omnem carnem,
et prophetabunt filii vestri et fili vestr :
senes vestri somnia somniabunt,
et juvenes vestri visiones videbunt.
29
Sed et super servos meos et ancillas
in diebus illis effundam spiritum meum.
30
Et dabo prodigia in clo et in terra,
sanguinem, et ignem, et vaporem fumi.
31
Sol convertetur in tenebras,
et luna in sanguinem,
antequam veniat dies Domini magnus et horribilis.
32
Et erit : omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit :
quia in monte Sion et in Jerusalem
erit salvatio, sicut dixit Dominus,
et in residuis quos Dominus vocaverit.
Joel
Joel
19
1149
Prophetia Amos
Verba Amos, qui fuit in pastoribus de Thecue, qu vidit super Israel in
1
diebus Ozi, regis Juda, et in diebus Jeroboam, filii Joas, regis Israel, ante
duos annos terrmotus.
2
Et dixit :
Dominus de Sion rugiet,
et de Jerusalem dabit vocem suam ;
et luxerunt speciosa pastorum,
et exsiccatus est vertex Carmeli.
3
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Damasci,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod trituraverint in plaustris ferreis Galaad.
4
Et mittam ignem in domum Azael,
et devorabit domos Benadad.
5
Et conteram vectem Damasci :
et disperdam habitatorem de campo idoli,
et tenentem sceptrum de domo voluptatis :
et transferetur populus Syri Cyrenen,
dicit Dominus.
6
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Gaz,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod transtulerint captivitatem perfectam,
ut concluderent eam in Iduma.
7
Et mittam ignem in murum Gaz,
et devorabit des ejus.
8
Et disperdam habitatorem de Azoto,
et tenentem sceptrum de Ascalone :
et convertam manum meam super Accaron,
et peribunt reliqui Philisthinorum,
dicit Dominus Deus.
9
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Tyri,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod concluserint captivitatem perfectam in Iduma,
et non sint recordati fderis fratrum.
10
Et mittam ignem in murum Tyri,
et devorabit des ejus.
11
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Edom,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod persecutus sit in gladio fratrem suum,
et violaverit misericordiam ejus,
et tenuerit ultra furorem suum,
et indignationem suam servaverit usque in finem.
12
Mittam ignem in Theman,
et devorabit des Bosr.
Amos
13
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus filiorum Ammon,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod dissecuerit prgnantes Galaad
ad dilatandum terminum suum.
14
Et succendam ignem in muro Rabba,
et devorabit des ejus in ululatu in die belli,
et in turbine in die commotionis.
15
Et ibit Melchom in captivitatem,
ipse et principes ejus simul,
dicit Dominus.
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Moab,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod incenderit ossa regis Idum usque ad cinerem.
2
Et mittam ignem in Moab,
et devorabit des Carioth :
et morietur in sonitu Moab, in clangore tub.
3
Et disperdam judicem de medio ejus,
et omnes principes ejus interficiam cum eo,
dicit Dominus.
4
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Juda,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod abjecerit legem Domini
et mandata ejus non custodierit :
deceperant enim eos idola sua,
post qu abierant patres eorum.
5
Et mittam ignem in Juda,
et devorabit des Jerusalem.
6
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Israel,
et super quatuor non convertam eum,
pro eo quod vendiderit pro argento justum,
et pauperem pro calceamentis.
7
Qui conterunt super pulverem terr capita pauperum,
et viam humilium declinant :
et filius ac pater ejus ierunt ad puellam,
ut violarent nomen sanctum meum.
8
Et super vestimentis pignoratis accubuerunt juxta omne altare,
et vinum damnatorum bibebant in domo Dei sui.
9
Ego autem exterminavi Amorrhum a facie eorum,
cujus altitudo, cedrorum altitudo ejus,
et fortis ipse quasi quercus ;
et contrivi fructum ejus desuper,
et radices ejus subter.
10
Ego sum qui ascendere vos feci de terra gypti,
et duxi vos in deserto quadraginta annis,
1151
Amos
Audite verbum quod locutus est Dominus super vos, filii Israel,
super omnem cognationem quam eduxi de terra gypti, dicens :
2
Tantummodo vos cognovi ex omnibus cognationibus terr ;
idcirco visitabo super vos omnes iniquitates vestras.
3
Numquid ambulabunt duo pariter,
nisi convenerit eis ?
4
numquid rugiet leo in saltu,
nisi habuerit prdam ?
numquid dabit catulus leonis vocem de cubili suo,
nisi aliquid apprehenderit ?
5
numquid cadet avis in laqueum terr
absque aucupe ?
numquid auferetur laqueus de terra
antequam quid ceperit ?
6
si clanget tuba in civitate,
et populus non expavescet ?
si erit malum in civitate,
quod Dominus non fecerit ?
7
Quia non facit Dominus Deus verbum,
nisi revelaverit secretum suum ad servos suos prophetas.
8
Leo rugiet, quis non timebit ?
Dominus Deus locutus est, quis non prophetabit ?
9
Auditum facite in dibus Azoti,
et in dibus terr gypti,
et dicite : Congregamini super montes Samari,
et videte insanias multas in medio ejus,
et calumniam patientes in penetralibus ejus.
10
Et nescierunt facere rectum, dicit Dominus,
thesaurizantes iniquitatem et rapinas in dibus suis.
11
Propterea hc dicit Dominus Deus :
Tribulabitur et circuietur terra :
et detrahetur ex te fortitudo tua,
1152
Amos
Amos
Amos
Amos
Amos
propitius esto, obsecro ; quis suscitabit Jacob, quia parvulus est ? 3 Misertus
est Dominus super hoc : Non erit, dixit Dominus. 4 Hc ostendit mihi Dominus Deus : et ecce vocabat judicium ad ignem Dominus Deus ; et devoravit
abyssum multam, et comedit simul partem. 5 Et dixi : Domine Deus, quiesce,
obsecro ; quis suscitabit Jacob, quia parvulus est ? 6 Misertus est Dominus
super hoc : Sed et istud non erit, dixit Dominus Deus. 7 Hc ostendit mihi
Dominus : et ecce Dominus stans super murum litum, et in manu ejus trulla cmentarii. 8 Et dixit Dominus ad me : Quid tu vides, Amos ? Et dixi :
Trullam cmentarii. Et dixit Dominus :
Ecce ego ponam trullam in medio populi mei Israel ;
non adjiciam ultra superinducere eum.
9
Et demolientur excelsa idoli,
et sanctificationes Israel desolabuntur,
et consurgam super domum Jeroboam in gladio.
10
1157
Amos
1158
Amos
Amos
12
1160
Prophetia Abdi
Visio Abdi.
Hc dicit Dominus Deus ad Edom :
Auditum audivimus a Domino,
et legatum ad gentes misit :
surgite, et consurgamus adversus eum in prlium.
2
Ecce parvulum dedi te in gentibus :
contemptibilis tu es valde.
3
Superbia cordis tui extulit te,
habitantem in scissuris petrarum,
exaltantem solium tuum ;
qui dicis in corde tuo :
Quis detrahet me in terram ?
4
Si exaltatus fueris ut aquila,
et si inter sidera posueris nidum tuum,
inde detraham te, dicit Dominus.
5
Si fures introissent ad te,
si latrones per noctem,
quomodo conticuisses ?
nonne furati essent sufficientia sibi ?
Si vindemiatores introissent ad te,
numquid saltem racemum reliquissent tibi ?
6
Quomodo scrutati sunt Esau ;
investigaverunt abscondita ejus ?
7
Usque ad terminum emiserunt te :
omnes viri fderis tui illuserunt tibi :
invaluerunt adversum te viri pacis tu,
qui comedunt tecum, ponent insidias subter te ;
non est prudentia in eo.
8
Numquid non in die illa, dicit Dominus,
perdam sapientes de Iduma,
et prudentiam de monte Esau ?
9
Et timebunt fortes tui a meridie,
ut intereat vir de monte Esau.
10
Propter interfectionem,
et propter iniquitatem in fratrem tuum Jacob,
operiet te confusio, et peribis in ternum.
11
In die cum stares adversus eum,
quando capiebant alieni exercitum ejus,
et extranei ingrediebantur portas ejus,
et super Jerusalem mittebant sortem,
tu quoque eras quasi unus ex eis.
12
Et non despicies in die fratris tui,
in die peregrinationis ejus :
et non ltaberis super filios Juda
in die perditionis eorum :
et non magnificabis os tuum
in die angusti.
Abdias
13
1162
Prophetia Jon
Et factum est verbum Domini ad Jonam, filium Amathi, dicens : 2 Surge,
et vade in Niniven, civitatem grandem, et prdica in ea, quia ascendit
malitia ejus coram me. 3 Et surrexit Jonas, ut fugeret in Tharsis a facie Domini,
et descendit in Joppen : et invenit navem euntem in Tharsis, et dedit naulum
ejus, et descendit in eam ut iret cum eis in Tharsis a facie Domini. 4 Dominus
autem misit ventum magnum in mare : et facta est tempestas magna in mari,
et navis periclitabatur conteri. 5 Et timuerunt naut, et clamaverunt viri ad
deum suum, et miserunt vasa qu erant in navi, in mare, ut alleviaretur ab
eis ; et Jonas descendit ad interiora navis, et dormiebat sopore gravi. 6 Et
accessit ad eum gubernator, et dixit ei : Quid tu sopore deprimeris ? surge,
invoca Deum tuum, si forte recogitet Deus de nobis, et non pereamus. 7 Et
dixit vir ad collegam suum : Venite et mittamus sortes, et sciamus quare hoc
malum sit nobis. Et miserunt sortes, et cecidit sors super Jonam. 8 Et dixerunt
ad eum : Indica nobis cujus causa malum istud sit nobis : quod est opus
tuum ? qu terra tua, et quo vadis ? vel ex quo populo es tu ? 9 Et dixit ad
eos : Hebrus ego sum, et Dominum Deum cli ego timeo, qui fecit mare
et aridam. 10 Et timuerunt viri timore magno, et dixerunt ad eum : Quid hoc
fecisti ? cognoverunt enim viri quod a facie Domini fugeret, quia indicaverat
eis. 11 Et dixerunt ad eum : Quid faciemus tibi, et cessabit mare a nobis ? quia
mare ibat, et intumescebat. 12 Et dixit ad eos : Tollite me, et mittite in mare,
et cessabit mare a vobis : scio enim ego quoniam propter me tempestas hc
grandis venit super vos. 13 Et remigabant viri ut reverterentur ad aridam, et
non valebant, quia mare ibat, et intumescebat super eos. 14 Et clamaverunt
ad Dominum, et dixerunt : Qusumus, Domine, ne pereamus in anima viri
istius, et ne des super nos sanguinem innocentem : quia tu, Domine, sicut
voluisti, fecisti. 15 Et tulerunt Jonam, et miserunt in mare : et stetit mare a
fervore suo. 16 Et timuerunt viri timore magno Dominum : et immolaverunt
hostias Domino, et voverunt vota.
Jonas
1164
Prophetia Mich
Verbum Domini, quod factum est ad Micham Morasthiten, in diebus
1Jerusalem.
Joathan, Achaz, et Ezechi, regum Juda, quod vidit super Samariam et
2
Micha
Micha
Micha
Micha
11
Micha
10
Micha
12
Micha
1172
Prophetia Nahum
Ninive. Liber visionis Nahum Elcesi.
1 OnusDeus
mulator, et ulciscens Dominus :
2
Nahum
Nahum
V civitas sanguinum,
universa mendacii dilaceratione plena !
non recedet a te rapina.
2
Vox flagelli, et vox impetus rot, et equi frementis,
et quadrig ferventis, et equitis ascendentis,
3
et micantis gladii, et fulgurantis hast,
et multitudinis interfect, et gravis ruin ;
nec est finis cadaverum,
et corruent in corporibus suis.
4
Propter multitudinem fornicationum meretricis
specios, et grat, et habentis maleficia,
qu vendidit gentes in fornicationibus suis,
et familias in maleficiis suis.
5
Ecce ego ad te, dicit Dominus exercituum,
et revelabo pudenda tua in facie tua ;
et ostendam gentibus nuditatem tuam,
et regnis ignominiam tuam.
6
Et projiciam super te abominationes,
et contumeliis te afficiam,
et ponam te in exemplum.
7
Et erit : omnis qui viderit te resiliet a te,
et dicet : Vastata est Ninive.
Quis commovebit super te caput ?
unde quram consolatorem tibi ?
8
Numquid melior es Alexandria populorum,
qu habitat in fluminibus ?
aqu in circuitu ejus ;
cujus diviti, mare ;
aqu, muri ejus.
9
thiopia fortitudo ejus, et gyptus, et non est finis ;
Africa et Libyes fuerunt in auxilio tuo.
10
Sed et ipsa in transmigrationem ducta est in captivitatem :
parvuli ejus elisi sunt in capite omnium viarum,
et super inclytos ejus miserunt sortem,
et omnes optimates ejus confixi sunt in compedibus.
11
Et tu ergo inebriaberis, et eris despecta :
et tu qures auxilium ab inimico.
12
Omnes munitiones tu sicut ficus cum grossis suis :
si concuss fuerint, cadent in os comedentis.
13
Ecce populus tuus mulieres in medio tui :
inimicis tuis adapertione pandentur port terr tu,
devorabit ignis vectes tuos.
14
Aquam propter obsidionem hauri tibi :
exstrue munitiones tuas,
intra in lutum, et calca,
subigens tene laterem.
15
Ibi comedet te ignis,
peribis gladio, devorabit te ut bruchus :
1175
Nahum
congregare ut bruchus,
multiplicare ut locusta.
16
Plures fecisti negotiationes tuas quam stell sint cli ;
bruchus expansus est, et avolavit.
17
Custodes tui quasi locust,
et parvuli tui quasi locust locustarum,
qu considunt in sepibus in die frigoris :
sol ortus est, et avolaverunt,
et non est cognitus locus earum ubi fuerint.
18
Dormitaverunt pastores tui, rex Assur,
sepelientur principes tui :
latitavit populus tuus in montibus,
et non est qui congreget.
19
Non est obscura contritio tua ;
pessima est plaga tua.
Omnes qui audierunt auditionem tuam compresserunt manum
super te :
quia super quem non transiit malitia tua semper ?
1176
Prophetia Habacuc
quod vidit Habacuc propheta.
1 OnusUsquequo,
Domine, clamabo,
2
et non exaudies ?
vociferabor ad te, vim patiens,
et non salvabis ?
3
Quare ostendisti mihi iniquitatem et laborem,
videre prdam et injustitiam contra me ?
Et factum est judicium, et contradictio potentior.
4
Propter hoc lacerata est lex,
et non pervenit usque ad finem judicium ;
quia impius prvalet adversus justum,
propterea egreditur judicium perversum.
5
Aspicite in gentibus, et videte ;
admiramini, et obstupescite :
quia opus factum est in diebus vestris,
quod nemo credet cum narrabitur.
6
Quia ecce ego suscitabo Chaldos,
gentem amaram et velocem,
ambulantem super latitudinem terr,
ut possideat tabernacula non sua.
7
Horribilis et terribilis est :
ex semetipsa judicium et onus ejus egredietur.
8
Leviores pardis equi ejus,
et velociores lupis vespertinis :
et diffundentur equites ejus :
equites namque ejus de longe venient ;
volabunt quasi aquila festinans ad comedendum.
9
Omnes ad prdam venient,
facies eorum ventus urens ;
et congregabit quasi arenam captivitatem.
10
Et ipse de regibus triumphabit,
et tyranni ridiculi ejus erunt ;
ipse super omnem munitionem ridebit,
et comportabit aggerem, et capiet eam.
11
Tunc mutabitur spiritus, et pertransibit, et corruet :
hc est fortitudo ejus dei sui.
12
Habacuc
2
2
Habacuc
11
Habacuc
1180
Prophetia Sophoni
Verbum Domini quod factum est ad Sophoniam, filium Chusi, filii
1 Godoli,
filii Amari, filii Ezeci, in diebus Josi, filii Amon, regis Jud.
2
Sophonias
Sophonias
10
Sophonias
1184
Prophetia Aggi
In anno secundo Darii regis, in mense sexto, in die una mensis, factum est
1ducem
verbum Domini in manu Aggi prophet, ad Zorobabel, filium Salathiel,
Juda, et ad Jesum, filium Josedec, sacerdotem magnum, dicens : Hc
2
ait Dominus exercituum, dicens : Populus iste dicit : Nondum venit tempus
domus Domini dificand. 3 Et factum est verbum Domini in manu Aggi
prophet, dicens :
4
Numquid tempus vobis est ut habitetis in domibus laqueatis,
et domus ista deserta ?
5
Et nunc hc dicit Dominus exercituum :
Ponite corda vestra super vias vestras.
6
Seminastis multum, et intulistis parum ;
comedistis, et non estis satiati ;
bibistis, et non estis inebriati ;
operuistis vos, et non estis calefacti ;
et qui mercedes congregavit, misit eas in sacculum pertusum.
7
Hc dicit Dominus exercituum :
Ponite corda vestra super vias vestras ;
8
ascendite in montem, portate ligna, et dificate domum :
et acceptabilis mihi erit, et glorificabor, dicit Dominus.
9
Respexistis ad amplius, et ecce factum est minus ;
et intulistis in domum, et exsufflavi illud :
quam ob causam ? dicit Dominus exercituum :
quia domus mea deserta est,
et vos festinatis unusquisque in domum suam.
10
Propter hoc super vos prohibiti sunt cli ne darent rorem,
et terra prohibita est ne daret germen suum :
11
et vocavi siccitatem super terram, et super montes,
et super triticum, et super vinum, et super oleum,
et qucumque profert humus,
et super homines, et super jumenta,
et super omnem laborem manuum.
12
Aggus
Aggus
20
1187
Prophetia Zachari
In mense octavo, in anno secundo Darii regis, factum est verbum Domini
1Dominus
ad Zachariam filium Barachi filii Addo prophetam, dicens : Iratus est
super patres vestros iracundia. Et dices ad eos :
2
Zacharias
qui elegit Jerusalem ! numquid non iste torris est erutus de igne ? 3 Et Jesus
erat indutus vestibus sordidis, et stabat ante faciem angeli. 4 Qui respondit,
et ait ad eos qui stabant coram se, dicens : Auferte vestimenta sordida ab eo.
Et dixit ad eum : Ecce abstuli a te iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis.
5
Et dixit : Ponite cidarim mundam super caput ejus. Et posuerunt cidarim
mundam super caput ejus, et induerunt eum vestibus : et angelus Domini
stabat. 6 Et contestabatur angelus Domini Jesum, dicens :
1189
Zacharias
Zacharias
tertia equi albi, et in quadriga quarta equi varii et fortes. 4 Et respondi, et dixi
ad angelum qui loquebatur in me : Quid sunt hc, domine mi ? 5 Et respondit
angelus, et ait ad me : Isti sunt quatuor venti cli, qui egrediuntur ut stent
coram Dominatore omnis terr. 6 In qua erant equi nigri, egrediebantur in
terram aquilonis : et albi egressi sunt post eos, et varii egressi sunt ad terram
austri. 7 Qui autem erant robustissimi, exierunt, et qurebant ire et discurrere
per omnem terram. Et dixit : Ite, perambulate terram : et perambulaverunt
terram. 8 Et vocavit me, et locutus est ad me, dicens : Ecce qui egrediuntur in
terram aquilonis, requiescere fecerunt spiritum meum in terra aquilonis.
9
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 10 Sume a transmigratione,
ab Holdai, et a Tobia, et ab Idaia : et venies tu in die illa, et intrabis domum
Josi filii Sophoni, qui venerunt de Babylone. 11 Et sumes aurum et argentum, et facies coronas, et pones in capite Jesu filii Josedec, sacerdotis magni :
12
et loqueris ad eum, dicens : Hc ait Dominus exercituum, dicens : Ecce
vir, Oriens nomen ejus, et subter eum orietur, et dificabit templum Domino.
13
Et ipse exstruet templum Domino : et ipse portabit gloriam, et sedebit, et
dominabitur super solio suo : et erit sacerdos super solio suo, et consilium
pacis erit inter illos duos. 14 Et coron erunt Helem, et Tobi, et Idai, et
Hem filio Sophoni, memoriale in templo Domini. 15 Et qui procul sunt, venient, et dificabunt in templo Domini : et scietis quia Dominus exercituum
misit me ad vos. Erit autem hoc, si auditu audieritis vocem Domini Dei vestri.
factum est in anno quarto Darii regis, factum est verbum Domini ad
7DeiEtZachariam,
in quarta mensis noni, qui est Casleu. Et miserunt ad domum
Sarasar et Rogommelech, et viri qui erant cum eo, ad deprecandam faciem
2
Zacharias
vir fratri suo non cogitet in corde suo. 11 Et noluerunt attendere, et averterunt
scapulam recedentem, et aures suas aggravaverunt ne audirent. 12 Et cor suum
posuerunt ut adamantem, ne audirent legem, et verba qu misit Dominus
exercituum in spiritu suo per manum prophetarum priorum : et facta est
indignatio magna a Domino exercituum. 13 Et factum est sicut locutus est, et
non audierunt : sic clamabunt et non exaudiam, dicit Dominus exercituum.
14
Et dispersi eos per omnia regna qu nesciunt : et terra desolata est ab eis,
eo quod non esset transiens et revertens : et posuerunt terram desiderabilem
in desertum.
Et factum est verbum Domini exercituum, dicens : 2 Hc dicit Dominus
exercituum : Zelatus sum Sion zelo magno, et indignatione magna zelatus sum eam. 3 Hc dicit Dominus exercituum : Reversus sum ad Sion, et
habitabo in medio Jerusalem : et vocabitur Jerusalem civitas veritatis, et mons
Domini exercituum mons sanctificatus. 4 Hc dicit Dominus exercituum :
Adhuc habitabunt senes et anus in plateis Jerusalem, et viri baculus in manu
ejus pr multitudine dierum. 5 Et plate civitatis complebuntur infantibus
et puellis, ludentibus in plateis ejus. 6 Hc dicit Dominus exercituum : Si
videbitur difficile in oculis reliquiarum populi hujus in diebus illis, numquid
in oculis meis difficile erit ? dicit Dominus exercituum. 7 Hc dicit Dominus
exercituum : Ecce ego salvabo populum meum de terra orientis et de terra
occasus solis. 8 Et adducam eos, et habitabunt in medio Jerusalem : et erunt
mihi in populum, et ego ero eis in Deum, in veritate et in justitia.
9
Hc dicit Dominus exercituum : Confortentur manus vestr, qui auditis in his diebus sermones istos per os prophetarum, in die qua fundata
est domus Domini exercituum, ut templum dificaretur. 10 Siquidem ante
dies illos merces hominum non erat, nec merces jumentorum erat : neque introeunti, neque exeunti erat pax pr tribulatione : et dimisi omnes homines,
unumquemque contra proximum suum. 11 Nunc autem non juxta dies priores
ego faciam reliquiis populi hujus, dicit Dominus exercituum, 12 sed semen
pacis erit : vinea dabit fructum suum, et terra dabit germen suum, et cli
dabunt rorem suum : et possidere faciam reliquias populi hujus universa hc.
13
Et erit : sicut eratis maledictio in gentibus, domus Juda et domus Israel, sic
salvabo vos, et eritis benedictio. Nolite timere ; confortentur manus vestr.
14
Quia hc dicit Dominus exercituum : Sicut cogitavi ut affligerem vos, cum
ad iracundiam provocassent patres vestri me, dicit Dominus, 15 et non sum
misertus : sic conversus cogitavi, in diebus istis, ut benefaciam domui Juda et
Jerusalem. Nolite timere. 16 Hc sunt ergo verba qu facietis : loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo : veritatem et judicium pacis judicate in
portis vestris. 17 Et unusquisque malum contra amicum suum ne cogitetis in
cordibus vestris, et juramentum mendax ne diligatis : omnia enim hc sunt
qu odi, dicit Dominus.
18
Et factum est verbum Domini exercituum ad me, dicens : 19 Hc dicit
Dominus exercituum : Jejunium quarti, et jejunium quinti, et jejunium septimi, et jejunium decimi erit domui Juda in gaudium et ltitiam et in solemnitates prclaras. Veritatem tantum et pacem diligite. 20 Hc dicit Dominus
exercituum, usquequo veniant populi et habitent in civitatibus multis : 21 et
vadant habitatores, unus ad alterum, dicentes : Eamus, et deprecemur faciem Domini, et quramus Dominum exercituum : vadam etiam ego. 22 Et
venient populi multi, et gentes robust, ad qurendum Dominum exerci-
1192
Zacharias
Zacharias
10
Zacharias
Zacharias
1196
Zacharias
14
1197
Zacharias
nox : et in tempore vesperi erit lux. 8 Et erit in die illa : exibunt aqu viv
de Jerusalem : medium earum ad mare orientale, et medium earum ad mare
novissimum : in state et in hieme erunt. 9 Et erit Dominus rex super omnem
terram : in die illa erit Dominus unus, et erit nomen ejus unum. 10 Et revertetur omnis terra usque ad desertum, de colle Remmon ad austrum Jerusalem :
et exaltabitur, et habitabit in loco suo, a porta Benjamin usque ad locum port
prioris, et usque ad portam angulorum, et a turre Hananeel usque ad torcularia regis. 11 Et habitabunt in ea, et anathema non erit amplius, sed sedebit
Jerusalem secura.
12
Et hc erit plaga qua percutiet Dominus omnes gentes qu pugnaverunt
adversus Jerusalem : tabescet caro uniuscujusque stantis super pedes suos :
et oculi ejus contabescent in foraminibus suis, et lingua eorum contabescet in
ore suo. 13 In die illa erit tumultus Domini magnus in eis : et apprehendet
vir manum proximi sui, et conseretur manus ejus super manum proximi sui.
14
Sed et Judas pugnabit adversus Jerusalem : et congregabuntur diviti omnium gentium in circuitu, aurum, et argentum, et vestes mult satis. 15 Et
sic erit ruina equi, et muli, et cameli, et asini, et omnium jumentorum qu
fuerint in castris illis, sicut ruina hc. 16 Et omnes qui reliqui fuerint de universis gentibus qu venerunt contra Jerusalem, ascendent ab anno in annum
ut adorent regem, Dominum exercituum, et celebrent festivitatem tabernaculorum. 17 Et erit : qui non ascenderit de familiis terr ad Jerusalem ut adoret
regem, Dominum exercituum, non erit super eos imber. 18 Quod etsi familia gypti non ascenderit et non venerit, nec super eos erit : sed erit ruina,
qua percutiet Dominus omnes gentes qu non ascenderint ad celebrandam
festivitatem tabernaculorum. 19 Hoc erit peccatum gypti, et hoc peccatum
omnium gentium qu non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum. 20 In die illa, erit quod super frenum equi est, sanctum Domino : et
erunt lebetes in domo Domini quasi phial coram altari. 21 Et erit omnis lebes
in Jerusalem et in Juda sanctificatus Domino exercituum : et venient omnes
immolantes, et sument ex eis, et coquent in eis : et non erit mercator ultra in
domo Domini exercituum in die illo.
1198
Prophetia Malachi
Onus verbi Domini ad Israel in manu Malachi.
Dilexi vos, dicit Dominus, et dixistis : In quo dilexisti nos ? Nonne frater
1
erat Esau Jacob ? dicit Dominus : et dilexi Jacob, Esau autem odio habui,
2
Malachias
10
Numquid non pater unus omnium nostrum ? numquid non Deus unus
creavit nos ? quare ergo despicit unusquisque nostrum fratrem suum, violans pactum patrum nostrorum ? 11 Transgressus est Juda, et abominatio
facta est in Israel et in Jerusalem, quia contaminavit Juda sanctificationem Domini, quam dilexit, et habuit filiam dei alieni. 12 Disperdet Dominus virum
qui fecerit hoc, magistrum et discipulum, de tabernaculis Jacob, et offerentem
munus Domino exercituum. 13 Et hoc rursum fecistis : operiebatis lacrimis
altare Domini, fletu et mugitu, ita ut non respiciam ultra ad sacrificium, nec
accipiam placabile quid de manu vestra. 14 Et dixistis : Quam ob causam ?
Quia Dominus testificatus est inter te et uxorem pubertatis tu, quam tu despexisti : et hc particeps tua, et uxor fderis tui. 15 Nonne unus fecit, et
residuum spiritus ejus est ? et quid unus qurit, nisi semen Dei ? custodite
ergo spiritum vestrum, et uxorem adolescenti tu noli despicere. 16 Cum
odio habueris, dimitte, dicit Dominus Deus Israel : operiet autem iniquitas
vestimentum ejus, dicit Dominus exercituum. Custodite spiritum vestrum, et
nolite despicere.
17
Laborare fecistis Dominum in sermonibus vestris, et dixistis : In quo
eum fecimus laborare ? In eo quod dicitis : Omnis qui facit malum bonus est
in conspectu Domini, et tales ei placent : aut certe ubi est Deus judicii ?
Ecce ego mitto angelum meum, et prparabit viam ante faciem meam : et
3testamenti
statim veniet ad templum suum Dominator quem vos quritis, et angelus
quem vos vultis. Ecce venit, dicit Dominus exercituum. Et quis
2
poterit cogitare diem adventus ejus, et quis stabit ad videndum eum ? ipse
enim quasi ignis conflans, et quasi herba fullonum : 3 et sedebit conflans, et
emundans argentum : et purgabit filios Levi, et colabit eos quasi aurum et
quasi argentum, et erunt Domino offerentes sacrificia in justitia. 4 Et placebit
Domino sacrificium Juda et Jerusalem, sicut dies sculi, et sicut anni antiqui.
5
Et accedam ad vos in judicio, et ero testis velox maleficis, et adulteris, et
perjuris, et qui calumniantur mercedem mercenarii, viduas et pupillos, et opprimunt peregrinum, nec timuerunt me, dicit Dominus exercituum. 6 Ego
enim Dominus, et non mutor : et vos filii Jacob, non estis consumpti. 7 A
diebus enim patrum vestrorum recessistis a legitimis meis, et non custodistis : revertimini ad me, et revertar ad vos, dicit Dominus exercituum. Et
dixistis : In quo revertemur ? 8 Si affliget homo Deum, quia vos configitis
me ? Et dixistis : In quo configimus te ? In decimis et in primitiis. 9 Et
in penuria vos maledicti estis, et me vos configitis gens tota. 10 Inferte omnem decimam in horreum, et sit cibus in domo mea : et probate me super
hoc, dicit Dominus : si non aperuero vobis cataractas cli, et effudero vobis
benedictionem usque ad abundantiam : 11 et increpabo pro vobis devorantem,
et non corrumpet fructum terr vestr, nec erit sterilis vinea in agro, dicit
Dominus exercituum. 12 Et beatos vos dicent omnes gentes : eritis enim vos
terra desiderabilis, dicit Dominus exercituum. 13 Invaluerunt super me verba
vestra, dicit Dominus. 14 Et dixistis : Quid locuti sumus contra te ? Dixistis :
Vanus est qui servit Deo : et quod emolumentum quia custodivimus prcepta
ejus, et quia ambulavimus tristes coram Domino exercituum ? 15 Ergo nunc
beatos dicimus arrogantes : siquidem dificati sunt facientes impietatem, et
tentaverunt Deum, et salvi facti sunt. 16 Tunc locuti sunt timentes Dominum,
unusquisque cum proximo suo : et attendit Dominus, et audivit, et scriptus
est liber monumenti coram eo timentibus Dominum, et cogitantibus nomen
1200
Malachias
ejus. 17 Et erunt mihi, ait Dominus exercituum, in die qua ego facio, in peculium : et parcam eis, sicut parcit vir filio suo servienti sibi. 18 Et convertemini,
et videbitis quid sit inter justum et impium, et inter servientem Deo et non
servientem ei.
enim dies veniet succensa quasi caminus : et erunt omnes superbi
4dicitEcce
et omnes facientes impietatem stipula : et inflammabit eos dies veniens,
Dominus exercituum, qu non derelinquet eis radicem et germen. Et
2
orietur vobis timentibus nomen meum sol justiti, et sanitas in pennis ejus :
et egrediemini, et salietis sicut vituli de armento. 3 Et calcabitis impios, cum
fuerint cinis sub planta pedum vestrorum, in die qua ego facio, dicit Dominus
exercituum. 4 Mementote legis Moysi servi mei, quam mandavi ei in Horeb ad
omnem Israel, prcepta et judicia. 5 Ecce ego mittam vobis Eliam prophetam,
antequam veniat dies Domini magnus et horribilis. 6 Et convertet cor patrum
ad filios, et cor filiorum ad patres eorum : ne forte veniam, et percutiam
terram anathemate.
1201
Liber I Machaborum
Et factum est, postquam percussit Alexander Philippi Macedo, qui primus
1et Medorum
regnavit in Grcia, egressus de terra Cethim, Darium regem Persarum
: constituit prlia multa, et obtinuit omnium munitiones, et
2
Machaborum I
civitatis : et succendit eam igni, et destruxit domos ejus, et muros ejus in circuitu : 34 et captivas duxerunt mulieres, et natos et pecora possederunt. 35 Et
dificaverunt civitatem David muro magno et firmo, et turribus firmis, et facta est illis in arcem : 36 et posuerunt illic gentem peccatricem viros iniquos,
et convaluerunt in ea : et posuerunt arma, et escas, et congregaverunt spolia
Jerusalem : 37 et reposuerunt illic : et facti sunt in laqueum magnum. 38 Et
factum est hoc ad insidias sanctificationi, et in diabolum malum in Israel :
39
et effuderunt sanguinem innocentem per circuitum sanctificationis, et contaminaverunt sanctificationem. 40 Et fugerunt habitatores Jerusalem propter
eos, et facta est habitatio exterorum, et facta est extera semini suo, et nati ejus
reliquerunt eam. 41 Sanctificatio ejus desolata est sicut solitudo ; dies festi ejus
conversi sunt in luctum, sabbata ejus in opprobrium, honores ejus in nihilum.
42
Secundum gloriam ejus multiplicata est ignominia ejus, et sublimitas ejus
conversa est in luctum.
43
Et scripsit rex Antiochus omni regno suo ut esset omnis populus unus : et relinqueret unusquisque legem suam. 44 Et consenserunt omnes gentes
secundum verbum regis Antiochi : 45 et multi ex Israel consenserunt servituti ejus, et sacrificaverunt idolis, et coinquinaverunt sabbatum. 46 Et misit
rex libros per manus nuntiorum in Jerusalem, et in omnes civitates Juda, ut
sequerentur leges gentium terr, 47 et prohiberent holocausta et sacrificia, et
placationes fieri in templo Dei, 48 et prohiberent celebrari sabbatum, et dies
solemnes : 49 et jussit coinquinari sancta, et sanctum populum Israel. 50 Et jussit dificari aras, et templa, et idola, et immolari carnes suillas, et pecora communia, 51 et relinquere filios suos incircumcisos, et coinquinari animas eorum
in omnibus immundis, et abominationibus, ita ut obliviscerentur legem, et immutarent omnes justificationes Dei : 52 et quicumque non fecissent secundum
verbum regis Antiochi, morerentur. 53 Secundum omnia verba hc scripsit
omni regno suo : et prposuit principes populo, qui hc fieri cogerent. 54 Et
jusserunt civitatibus Juda sacrificare. 55 Et congregati sunt multi de populo
ad eos qui dereliquerant legem Domini, et fecerunt mala super terram : 56 et
effugaverunt populum Israel in abditis, et in absconditis fugitivorum locis.
57
Die quintadecima mensis Casleu, quinto et quadragesimo et centesimo anno, dificavit rex Antiochus abominandum idolum desolationis super
altare Dei, et per universas civitates Juda in circuitu dificaverunt aras : 58 et
ante januas domorum et in plateis incendebant thura, et sacrificabant : 59 et
libros legis Dei combusserunt igni, scindentes eos : 60 et apud quemcumque
inveniebantur libri testamenti Domini, et quicumque observabat legem Domini, secundum edictum regis trucidabant eum. 61 In virtute sua faciebant
hc populo Israel, qui inveniebatur in omni mense et mense in civitatibus.
62
Et quinta et vigesima die mensis sacrificabant super aram, qu erat contra altare. 63 Et mulieres, qu circumcidebant filios suos, trucidabantur secundum jussum regis Antiochi, 64 et suspendebant pueros a cervicibus per
universas domos eorum : et eos, qui circumciderant illos, trucidabant. 65 Et
multi de populo Israel definierunt apud se, ut non manducarent immunda :
et elegerunt magis mori, quam cibis coinquinari immundis : 66 et noluerunt
infringere legem Dei sanctam, et trucidati sunt : 67 et facta est ira magna super
populum valde.
illis surrexit Mathathias filius Joannis filii Simeonis, sacerdos
2 Inex diebus
filiis Joarib, ab Jerusalem, et consedit in monte Modin : et habebat
2
1203
Machaborum I
filios quinque, Joannem, qui cognominabatur Gaddis : 3 et Simonem, qui cognominabatur Thasi : 4 et Judam, qui vocabatur Machabus : 5 et Eleazarum,
qui cognominabatur Abaron : et Jonathan, qui cognominabatur Apphus :
6
hi viderunt mala, qu fiebant in populo Juda, et in Jerusalem. 7 Et dixit
Mathathias : V mihi ! ut quid natus sum videre contritionem populi mei,
et contritionem civitatis sanct, et sedere illic, cum datur in manibus inimicorum ? 8 Sancta in manu extraneorum facta sunt : templum ejus sicut homo
ignobilis. 9 Vasa glori ejus captiva abducta sunt : trucidati sunt senes ejus
in plateis, et juvenes ejus ceciderunt in gladio inimicorum. 10 Qu gens non
hreditavit regnum ejus et non obtinuit spolia ejus ? 11 Omnis compositio ejus
ablata est. Qu erat libera, facta est ancilla. 12 Et ecce sancta nostra, et pulchritudo nostra, et claritas nostra desolata est, et coinquinaverunt ea gentes.
13
Quo ergo nobis adhuc vivere ? 14 Et scidit vestimenta sua Mathathias, et filii
ejus : et operuerunt se ciliciis, et planxerunt valde.
15
Et venerunt illuc qui missi erant a rege Antiocho, ut cogerent eos, qui
confugerant in civitatem Modin, immolare, et accendere thura, et a lege Dei
discedere. 16 Et multi de populo Israel consentientes accesserunt ad eos : sed
Mathathias et filii ejus constanter steterunt. 17 Et respondentes qui missi erant ab Antiocho, dixerunt Mathathi : Princeps, et clarissimus et magnus es
in hac civitate, et ornatus filiis et fratribus : 18 ergo accede prior, et fac jussum regis, sicut fecerunt omnes gentes, et viri Juda, et qui remanserunt in
Jerusalem : et eris tu, et filii tui, inter amicos regis, et amplificatus auro, et argento, et muneribus multis. 19 Et respondit Mathathias, et dixit magna voce :
Etsi omnes gentes regi Antiocho obediunt, ut discedat unusquisque a servitute legis patrum suorum, et consentiat mandatis ejus : 20 ego et filii mei, et
fratres mei, obediemus legi patrum nostrorum : 21 propitius sit nobis Deus :
non est nobis utile relinquere legem, et justitias Dei : 22 non audiemus verba
regis Antiochi, nec sacrificabimus transgredientes legis nostr mandata, ut
eamus altera via. 23 Et ut cessavit loqui verba hc, accessit quidam Judus
in omnium oculis sacrificare idolis super aram in civitate Modin, secundum
jussum regis : 24 et vidit Mathathias, et doluit, et contremuerunt renes ejus, et
accensus est furor ejus secundum judicium legis, et insiliens trucidavit eum
super aram : 25 sed et virum, quem rex Antiochus miserat, qui cogebat immolare, occidit in ipso tempore, et aram destruxit : 26 et zelatus est legem, sicut
fecit Phinees Zamri filio Salomi. 27 Et exclamavit Mathathias voce magna in
civitate, dicens : Omnis qui zelum habet legis, statuens testamentum, exeat
post me. 28 Et fugit ipse, et filii ejus in montes, et reliquerunt qucumque
habebant in civitate.
29
Tunc descenderunt multi qurentes judicium, et justitiam, in desertum :
30
et sederunt ibi ipsi, et filii eorum, et mulieres eorum, et pecora eorum :
quoniam inundaverunt super eos mala. 31 Et renuntiatum est viris regis, et exercitui qui erat in Jerusalem civitate David, quoniam discessissent viri quidam,
qui dissipaverunt mandatum regis, in loca occulta in deserto, et abiissent post
illos multi. 32 Et statim perrexerunt ad eos, et constituerunt adversus eos prlium in die sabbatorum, 33 et dixerunt ad eos : Resistitis et nunc adhuc ? exite,
et facite secundum verbum regis Antiochi, et vivetis. 34 Et dixerunt : Non
exibimus, neque faciemus verbum regis, ut polluamus diem sabbatorum. 35 Et
concitaverunt adversus eos prlium. 36 Et non responderunt eis, nec lapidem
miserunt in eos, nec oppilaverunt loca occulta, 37 dicentes : Moriamur omnes
in simplicitate nostra : et testes erunt super nos clum et terra, quod injuste
1204
Machaborum I
perditis nos. 38 Et intulerunt illis bellum sabbatis : et mortui sunt ipsi, et uxores eorum, et filii eorum, et pecora eorum usque ad mille animas hominum.
39
Et cognovit Mathathias et amici ejus, et luctum habuerunt super eos valde.
40
Et dixit vir proximo suo : Si omnes fecerimus sicut fratres nostri fecerunt,
et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et justificationibus nostris, nunc citius disperdent nos a terra. 41 Et cogitaverunt in die illa,
dicentes : Omnis homo, quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum,
pugnemus adversus eum : et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres
nostri in occultis.
42
Tunc congregata est ad eos synagoga Assidorum fortis viribus ex Israel, omnis voluntarius in lege : 43 et omnes, qui fugiebant a malis, additi
sunt ad eos, et facti sunt illis ad firmamentum. 44 Et collegerunt exercitum,
et percusserunt peccatores in ira sua, et viros iniquos in indignatione sua : et
ceteri fugerunt ad nationes, ut evaderent. 45 Et circuivit Mathathias et amici
ejus, et destruxerunt aras : 46 et circumciderunt pueros incircumcisos quotquot
invenerunt in finibus Israel : et in fortitudine. 47 Et persecuti sunt filios superbi, et prosperatum est opus in manibus eorum : 48 et obtinuerunt legem de
manibus gentium, et de manibus regum, et non dederant cornu peccatori.
49
Et appropinquaverunt dies Mathathi moriendi, et dixit filiis suis : Nunc
confortata est superbia, et castigatio, et tempus eversionis, et ira indignationis. 50 Nunc ergo, o filii, mulatores estote legis, et date animas vestras pro
testamento patrum vestrorum, 51 et mementote operum patrum, qu fecerunt
in generationibus suis : et accipietis gloriam magnam, et nomen ternum.
52
Abraham nonne in tentatione inventus est fidelis, et reputatum est ei ad
justitiam ? 53 Joseph in tempore angusti su custodivit mandatum, et factus est dominus gypti. 54 Phinees pater noster, zelando zelum Dei, accepit
testamentum sacerdotii terni. 55 Jesus dum implevit verbum, factus est dux
in Israel. 56 Caleb dum testificatur in ecclesia, accepit hreditatem. 57 David
in sua misericordia consecutus est sedem regni in scula. 58 Elias, dum zelat
zelum legis, receptus est in clum. 59 Ananias et Azarias et Misael credentes,
liberati sunt de flamma. 60 Daniel in sua simplicitate liberatus est de ore leonum. 61 Et ita cogitate per generationem et generationem : quia omnes qui
sperant in eum, non infirmantur. 62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis,
quia gloria ejus stercus et vermis est : 63 hodie extollitur, et cras non invenietur : quia conversus est in terram suam, et cogitatio ejus periit. 64 Vos ergo
filii, confortamini, et viriliter agite in lege : quia in ipsa gloriosi eritis. 65 Et ecce Simon frater vester, scio quod vir consilii est : ipsum audite semper, et ipse
erit vobis pater. 66 Et Judas Machabus, fortis viribus a juventute sua, sit vobis
princeps militi, et ipse aget bellum populi. 67 Et adducetis ad vos omnes factores legis : et vindicate vindictam populi vestri. 68 Retribuite retributionem
gentibus, et intendite in prceptum legis.
69
Et benedixit eos, et appositus est ad patres suos. 70 Et defunctus est anno
centesimo et quadragesimo sexto : et sepultus est a filiis suis in sepulchris
patrum suorum in Modin, et planxerunt eum omnis Israel planctu magno.
2
Et surrexit Judas, qui vocabatur Machabus, filius ejus, pro eo : et adjuvabant eum omnes fratres ejus, et universi qui se conjunxerant patri ejus,
3et prliabantur
prlium Israel cum ltitia.
3
1205
Machaborum I
Et congregavit Apollonius gentes, et a Samaria virtutem multam et magnam ad bellandum contra Israel. 11 Et cognovit Judas, et exiit obviam illi : et
percussit, et occidit illum : et ceciderunt vulnerati multi, et reliqui fugerunt.
12
Et accepit spolia eorum : et gladium Apollonii abstulit Judas, et erat pugnans in eo omnibus diebus. 13 Et audivit Seron princeps exercitus Syri, quod
congregavit Judas congregationem fidelium, et ecclesiam secum, 14 et ait : Faciam mihi nomen, et glorificabor in regno, et debellabo Judam, et eos qui
cum ipso sunt, qui spernebant verbum regis. 15 Et prparavit se : et ascenderunt cum eo castra impiorum fortes auxiliarii ut facerent vindictam in filios
Israel. 16 Et appropinquaverunt usque ad Bethoron : et exivit Judas obviam illi
cum paucis. 17 Ut autem viderunt exercitum venientem sibi obviam, dixerunt
Jud : Quomodo poterimus pauci pugnare contra multitudinem tantam, et
tam fortem, et nos fatigati sumus jejunio hodie ? 18 Et ait Judas : Facile est
concludi multos in manus paucorum : et non est differentia in conspectu Dei
cli liberare in multis, et in paucis : 19 quoniam non in multitudine exercitus
victoria belli, sed de clo fortitudo est. 20 Ipsi veniunt ad nos in multitudine
contumaci, et superbia, ut disperdant nos, et uxores nostras, et filios nostros,
et ut spolient nos : 21 nos vero pugnabimus pro animabus nostris, et legibus
nostris : 22 et ipse Dominus conteret eos ante faciem nostram : vos autem ne
timueritis eos. 23 Ut cessavit autem loqui, insiluit in eos subito : et contritus
est Seron et exercitus ejus in conspectu ipsius : 24 et persecutus est eum in descensu Bethoron usque in campum, et ceciderunt ex eis octingenti viri, reliqui
autem fugerunt in terram Philisthiim. 25 Et cecidit timor Jud ac fratrum ejus,
et formido super omnes gentes in circuitu eorum : 26 et pervenit ad regem
nomen ejus, et de prliis Jud narrabant omnes gentes.
27
Ut audivit autem rex Antiochus sermones istos, iratus est animo : et misit, et congregavit exercitum universi regni sui, castra fortia valde : 28 et aperuit
rarium suum, et dedit stipendia exercitui in annum : et mandavit illis ut
essent parati ad omnia. 29 Et vidit quod defecit pecunia de thesauris suis, et
tributa regionis modica propter dissensionem et plagam quam fecit in terra,
ut tolleret legitima, qu erant a primis diebus : 30 et timuit ne non haberet ut
semel et bis, in sumptus et donaria, qu dederat ante larga manu : et abun1206
Machaborum I
daverat super reges qui ante eum fuerant. 31 Et consternatus erat animo valde,
et cogitavit ire in Persidem, et accipere tributa regionum, et congregare argentum multum. 32 Et reliquit Lysiam hominem nobilem de genere regali, super
negotia regia, a flumine Euphrate usque ad flumen gypti, 33 et ut nutriret
Antiochum filium suum, donec rediret. 34 Et tradidit ei medium exercitum,
et elephantos : et mandavit ei de omnibus qu volebat, et de inhabitantibus
Judam, et Jerusalem : 35 et ut mitteret ad eos exercitum ad conterendam et
extirpandam virtutem Israel, et reliquias Jerusalem, et auferendam memoriam
eorum de loco : 36 et ut constitueret habitatores filios alienigenas in omnibus
finibus eorum, et sorte distribueret terram eorum. 37 Et rex assumpsit partem
exercitus residui, et exivit ab Antiochia civitate regni sui anno centesimo et
quadragesimo septimo : et transfretavit Euphraten flumen, et perambulabat
superiores regiones.
38
Et elegit Lysias Ptolemum filium Dorymini, et Nicanorem, et Gorgiam,
viros potentes ex amicis regis : 39 et misit cum eis quadraginta millia virorum, et septem millia equitum, ut venirent in terram Juda, et disperderent
eam secundum verbum regis. 40 Et processerunt cum universa virtute sua, et
venerunt, et applicuerunt Emmaum in terra campestri. 41 Et audierunt mercatores regionum nomen eorum : et acceperunt argentum, et aurum multum
valde, et pueros, et venerunt in castra ut acciperent filios Israel in servos, et
additi sunt ad eos exercitus Syri, et terr alienigenarum. 42 Et vidit Judas
et fratres ejus, quia multiplicata sunt mala, et exercitus applicabant ad fines
eorum : et cognoverunt verba regis, qu mandavit populo facere in interitum et consummationem : 43 et dixerunt unusquisque ad proximum suum :
Erigamus dejectionem populi nostri, et pugnemus pro populo nostro, et sanctis nostris. 44 Et congregatus est conventus ut essent parati in prlium, et ut
orarent et peterent misericordiam et miserationes. 45 Et Jerusalem non habitabatur, sed erat sicut desertum : non erat qui ingrederetur et egrederetur de
natis ejus. Et sanctum conculcabatur : et filii alienigenarum erant in arce ; ibi
erat habitatio gentium : et ablata est voluptas a Jacob, et defecit ibi tibia et
cithara.
46
Et congregati sunt, et venerunt in Maspha contra Jerusalem, quia locus
orationis erat in Maspha ante in Israel. 47 Et jejunaverunt illa die, et induerunt
se ciliciis, et cinerem imposuerunt capiti suo, et disciderunt vestimenta sua :
48
et expanderunt libros legis, de quibus scrutabantur gentes similitudinem
simulacrorum suorum : 49 et attulerunt ornamenta sacerdotalia, et primitias,
et decimas : et suscitaverunt Nazaros, qui impleverant dies, 50 et clamaverunt
voce magna in clum, dicentes : Quid faciemus istis, et quo eos ducemus ?
51
et sancta tua conculcata sunt, et contaminata sunt, et sacerdotes tui facti
sunt in luctum, et in humilitatem : 52 et ecce nationes convenerunt adversum
nos ut nos disperdant : tu scis qu cogitant in nos. 53 Quomodo poterimus
subsistere ante faciem eorum, nisi tu, Deus, adjuves nos ? 54 Et tubis exclamaverunt voce magna. 55 Et post hc constituit Judas duces populi, tribunos,
et centuriones, et pentacontarchos, et decuriones. 56 Et dixit his, qui dificabant domos, et sponsabant uxores, et plantabant vineas, et formidolosis, ut
redirent unusquisque in domum suam secundum legem. 57 Et moverunt castra, et collocaverunt ad austrum Emmaum. 58 Et ait Judas : Accingimini, et
estote filii potentes, et estote parati in mane, ut pugnetis adversus nationes has
qu convenerunt adversus nos disperdere nos, et sancta nostra : 59 quoniam
1207
Machaborum I
melius est nos mori in bello, quam videre mala gentis nostr, et sanctorum.
60
Sicut autem fuerit voluntas in clo, sic fiat.
assumpsit Gorgias quinque millia virorum, et mille equites electos : et
4ent Etmoverunt
castra nocte, ut applicarent ad castra Judorum, et percutereos subito : et filii, qui erant ex arce, erant illis duces. Et audivit Judas,
2
1208
Machaborum I
debellabat Judas filios Esau in Iduma, et eos qui erant in Acrabathane, quia
1209
Machaborum I
Machaborum I
Machaborum I
1212
Machaborum I
filii populi nostri propter hoc alienabant se a nobis, et quicumque inveniebantur ex nobis, interficiebantur, et hreditates nostr diripiebantur. 25 Et non
ad nos tantum extenderunt manum, sed et in omnes fines nostros : 26 et ecce
applicuerunt hodie ad arcem Jerusalem occupare eam, et munitionem Bethsuram munierunt : 27 et nisi prveneris eos velocius, majora quam hc facient,
et non poteris obtinere eos. 28 Et iratus est rex, ut hc audivit : et convocavit
omnes amicos suos, et principes exercitus sui, et eos qui super equites erant :
29
sed et de regnis aliis et de insulis maritimis venerunt ad eum exercitus conductitii. 30 Et erat numerus exercitus ejus, centum millia peditum, et viginti
millia equitum, et elephanti triginta duo, docti ad prlium. 31 Et venerunt
per Idumam, et applicuerunt ad Bethsuram, et pugnaverunt dies multos :
et fecerunt machinas, et exierunt, et succenderunt eas igni, et pugnaverunt
viriliter.
32
Et recessit Judas ab arce, et movit castra ad Bethzacharam contra castra
regis. 33 Et surrexit rex ante lucem, et concitavit exercitus in impetum contra viam Bethzacharam : et comparaverunt se exercitus in prlium, et tubis
cecinerunt : 34 et elephantis ostenderunt sanguinem uv et mori, ad acuendos
eos in prlium : 35 et diviserunt bestias per legiones, et astiterunt singulis
elephantis mille viri in loricis concatenatis, et gale re in capitibus eorum :
et quingenti equites ordinati unicuique besti electi erant. 36 Hi ante tempus,
ubicumque erat bestia, ibi erant : et quocumque ibat, ibant, et non discedebant ab ea. 37 Sed et turres ligne super eos firm protegentes super singulas
bestias : et super eas machin : et super singulas viri virtutis triginta duo,
qui pugnabant desuper : et Indus magister besti. 38 Et residuum equitatum
hinc et inde statuit in duas partes, tubis exercitum commovere, et perurgere
constipatos in legionibus ejus. 39 Et ut refulsit sol in clypeos aureos et reos,
resplenduerunt montes ab eis, et resplenduerunt sicut lampades ignis. 40 Et
distincta est pars exercitus regis per montes excelsos, et alia per loca humilia :
et ibant caute et ordinate. 41 Et commovebantur omnes inhabitantes terram
a voce multitudinis, et incessu turb, et collisione armorum : erat enim exercitus magnus valde, et fortis. 42 Et appropiavit Judas et exercitus ejus in
prlium, et ceciderunt de exercitu regis sexcenti viri. 43 Et vidit Eleazar filius
Saura unam de bestiis loricatam loricis regis : et erat eminens super ceteras
bestias, et visum est ei quod in ea esset rex : 44 et dedit se ut liberaret populum suum, et acquireret sibi nomen ternum. 45 Et cucurrit ad eam audacter
in medio legionis, interficiens a dextris et a sinistris, et cadebant ab eo huc
atque illuc. 46 Et ivit sub pedes elephantis, et supposuit se ei, et occidit eum :
et cecidit in terram super ipsum, et mortuus est illic. 47 Et videntes virtutem
regis, et impetum exercitus ejus, diverterunt se ab eis.
48
Castra autem regis ascenderunt contra eos in Jerusalem, et applicuerunt
castra regis ad Judam, et montem Sion. 49 Et fecit pacem cum his qui erant
in Bethsura : et exierunt de civitate, quia non erant eis ibi alimenta conclusis,
quia sabbata erant terr. 50 Et comprehendit rex Bethsuram : et constituit illic
custodiam servare eam. 51 Et convertit castra ad locum sanctificationis dies
multos : et statuit illic ballistas, et machinas, et ignis jacula, et tormenta ad
lapides jactandos, et spicula, et scorpios ad mittendas sagittas, et fundibula.
52
Fecerunt autem et ipsi machinas adversus machinas eorum, et pugnaverunt
dies multos. 53 Esc autem non erant in civitate, eo quod septimus annus
esset : et qui remanserant in Juda de gentibus, consumpserant reliquias
1213
Machaborum I
1214
Machaborum I
Machaborum I
eos, statuerunt cum eis amicitias : et quia sunt potentes viribus. 2 Et audierunt
prlia eorum, et virtutes bonas, quas fecerunt in Galatia, quia obtinuerunt eos,
et duxerunt sub tributum : 3 et quanta fecerunt in regione Hispani, et quod
in potestatem redegerunt metalla argenti et auri, qu illic sunt, et possederunt
omnem locum consilio suo, et patientia : 4 locaque qu longe erant valde ab
eis, et reges, qui supervenerant eis ab extremis terr, contriverunt, et percusserunt eos plaga magna : ceteri autem dant eis tributum omnibus annis.
5
Et Philippum et Persen Ceteorum regem, et ceteros qui adversum eos arma
tulerant, contriverunt in bello, et obtinuerunt eos : 6 et Antiochum magnum
regem Asi, qui eis pugnam intulerat habens centum viginti elephantos, et
equitatum, et currus, et exercitum magnum valde, contritum ab eis : 7 et
quia ceperunt eum vivum, et statuerunt ei ut daret ipse, et qui regnarent post
ipsum, tributum magnum, et daret obsides, et constitutum, 8 et regionem Indorum, et Medos, et Lydos, de optimis regionibus eorum : et acceptas eas
ab eis, dederunt Eumeni regi, 9 et quia qui erant apud Helladam, voluerunt
ire, et tollere eos : et innotuit sermo his, 10 et miserunt ad eos ducem unum,
et pugnaverunt contra illos, et ceciderunt ex eis multi, et captivas duxerunt
uxores eorum et filios, et diripuerunt eos, et terram eorum possederunt, et
destruxerunt muros eorum, et in servitutem illos redegerunt usque in hunc
diem : 11 et residua regna, et insulas, qu aliquando restiterant illis, exterminaverunt, et in potestatem redegerunt. 12 Cum amicis autem suis, et qui in
ipsis requiem habebant, conservaverunt amicitiam, et obtinuerunt regna, qu
erant proxima, et qu erant longe : quia quicumque audiebant nomen eorum,
timebant eos : 13 quibus vero vellent auxilio esse ut regnarent, regnabant : quos autem vellent, regno deturbabant : et exaltati sunt valde. 14 Et in omnibus
istis nemo portabat diadema, nec induebatur purpura, ut magnificaretur in
ea. 15 Et quia curiam fecerunt sibi, et quotidie consulebant trecentos viginti
consilium agentes semper de multitudine, ut qu digna sunt, gerant : 16 et
committunt uni homini magistratum suum per singulos annos dominari univers terr su, et omnes obediunt uni, et non est invidia, neque zelus inter
eos.
17
Et elegit Judas Eupolemum filium Joannis filii Jacob, et Jasonem filium
Eleazari, et misit eos Romam constituere cum illis amicitiam et societatem :
18
et ut auferrent ab eis jugum Grcorum, quia viderunt quod in servitutem
premerent regnum Israel. 19 Et abierunt Romam viam multam valde, et introierunt curiam, et dixerunt : 20 Judas Machabus, et fratres ejus, et populus
Judorum, miserunt nos ad vos statuere vobiscum societatem et pacem, et
conscribere nos socios et amicos vestros. 21 Et placuit sermo in conspectu eorum. 22 Et hoc rescriptum est quod rescripserunt in tabulis reis, et miserunt
in Jerusalem, ut esset apud eos ibi memoriale pacis et societatis : 23 Bene sit
Romanis, et genti Judorum, in mari et in terra in ternum : gladiusque et
hostis procul sit ab eis. 24 Quod si institerit bellum Romanis prius, aut omnibus sociis eorum in omni dominatione eorum, 25 auxilium feret gens Judorum, prout tempus dictaverit, corde pleno : 26 et prliantibus non dabunt,
neque subministrabunt triticum, arma, pecuniam, naves, sicut placuit Romanis : et custodient mandata eorum, nihil ab eis accipientes. 27 Similiter autem et
si genti Judorum prius acciderit bellum, adjuvabunt Romani ex animo, prout
eis tempus permiserit : 28 et adjuvantibus non dabitur triticum, arma, pecunia, naves, sicut placuit Romanis : et custodient mandata eorum absque dolo :
29
secundum hc verba constituerunt Romani populo Judorum. 30 Quod si
1216
Machaborum I
post hc verba hi aut illi addere aut demere ad hc aliquid voluerint, facient ex proposito suo : et qucumque addiderint, vel dempserint, rata erunt.
31
Sed et de malis, qu Demetrius rex fecit in eos, scripsimus ei, dicentes :
Quare gravasti jugum tuum super amicos nostros, et socios Judos ? 32 si
ergo iterum adierint nos, adversum te faciemus illis judicium, et pugnabimus
tecum mari terraque.
Interea, ut audivit Demetrius quia cecidit Nicanor et exercitus ejus in
9dextrum
prlio, apposuit Bacchidem et Alcimum rursum mittere in Judam, et
cornu cum illis. Et abierunt viam qu ducit in Galgala, et castra
2
posuerunt in Masaloth, qu est in Arbellis : et occupaverunt eam, et peremerunt animas hominum multas. 3 In mense primo anni centesimi et quinquagesimi secundi, applicuerunt exercitum ad Jerusalem : 4 et surrexerunt,
et abierunt in Beream viginti millia virorum, et duo millia equitum. 5 Et Judas posuerat castra in Laisa, et tria millia viri electi cum eo : 6 et viderunt
multitudinem exercitus, quia multi sunt, et timuerunt valde : et multi subtraxerunt se de castris, et non remanserunt ex eis nisi octingenti viri. 7 Et vidit
Judas quod defluxit exercitus suus, et bellum perurgebat eum, et confractus
est corde, quia non habebat tempus congregandi eos, et dissolutus est. 8 Et
dixit his qui residui erant : Surgamus, et eamus ad adversarios nostros, si
poterimus pugnare adversus eos. 9 Et avertebant eum, dicentes : Non poterimus, sed liberemus animas nostras modo, et revertamur ad fratres nostros,
et tunc pugnabimus adversus eos : nos autem pauci sumus. 10 Et ait Judas :
Absit istam rem facere ut fugiamus ab eis : et si appropiavit tempus nostrum,
moriamur in virtute propter fratres nostros, et non inferamus crimen glori
nostr. 11 Et movit exercitus de castris, et steterunt illis obviam : et divisi
sunt equites in duas partes, et fundibularii et sagittarii pribant exercitum,
et primi certaminis omnes potentes. 12 Bacchides autem erat in dextro cornu,
et proximavit legio ex duabus partibus, et clamabant tubis : 13 exclamaverunt
autem et hi qui erant ex parte Jud etiam ipsi, et commota est terra a voce
exercituum : et commissum est prlium a mane usque ad vesperam.
14
Et vidit Judas quod firmior est pars exercitus Bacchidis in dextris, et convenerunt cum ipso omnes constantes corde : 15 et contrita est dextera pars ab
eis, et persecutus est eos usque ad montem Azoti. 16 Et qui in sinistro cornu
erant, viderunt quod contritum est dextrum cornu, et secuti sunt post Judam,
et eos qui cum ipso erant, a tergo : 17 et ingravatum est prlium, et ceciderunt
vulnerati multi ex his et ex illis. 18 Et Judas cecidit, et ceteri fugerunt. 19 Et
Jonathas et Simon tulerunt Judam fratrem suum, et sepelierunt eum in sepulchro patrum suorum in civitate Modin. 20 Et fleverunt eum omnis populus
Israel planctu magno, et lugebant dies multos, 21 et dixerunt : Quomodo cecidit potens, qui salvum faciebat populum Israel ! 22 Et cetera verba bellorum
Jud, et virtutum, quas fecit, et magnitudinis ejus, non sunt descripta : multa
enim erant valde.
23
Et factum est : post obitum Jud emerserunt iniqui in omnibus finibus
Israel, et exorti sunt omnes qui operabantur iniquitatem. 24 In diebus illis
facta est fames magna valde, et tradidit se Bacchidi omnis regio eorum cum
ipsis. 25 Et elegit Bacchides viros impios, et constituit eos dominos regionis :
26
et exquirebant, et perscrutabantur amicos Jud, et adducebant eos ad Bacchidem, et vindicabat in illos, et illudebat. 27 Et facta est tribulatio magna in
Israel, qualis non fuit ex die qua non est visus propheta in Israel.
1217
Machaborum I
28
Et congregati sunt omnes amici Jud, et dixerunt Jonath : 29 Ex quo
frater tuus Judas defunctus est, vir similis ei non est, qui exeat contra inimicos
nostros, Bacchidem et eos qui inimici sunt gentis nostr. 30 Nunc itaque, te
hodie elegimus esse pro eo nobis in principem, et ducem ad bellandum bellum nostrum. 31 Et suscepit Jonathas tempore illo principatum, et surrexit loco
Jud fratris sui. 32 Et cognovit Bacchides, et qurebat eum occidere. 33 Et cognovit Jonathas, et Simon frater ejus, et omnes qui cum eo erant : et fugerunt in
desertum Thecu et consederunt ad aquam lacus Asphar. 34 Et cognovit Bacchides, et die sabbatorum venit ipse et omnis exercitus ejus trans Jordanem.
35
Et Jonathas misit fratrem suum ducem populi, et rogavit Nabuthos amicos
suos, ut commodarent illis apparatum suum, qui erat copiosus. 36 Et exierunt
filii Jambri ex Madaba, et comprehenderunt Joannem et omnia qu habebat,
et abierunt habentes ea. 37 Post hc verba, renuntiatum est Jonath et Simoni
fratri ejus, quia filii Jambri faciunt nuptias magnas, et ducunt sponsam ex
Madaba filiam unius de magnis principibus Chanaan cum ambitione magna.
38
Et recordati sunt sanguinis Joannis fratris sui : et ascenderunt, et absconderunt se sub tegumento montis. 39 Et elevaverunt oculos suos, et viderunt :
et ecce tumultus, et apparatus multus : et sponsus processit, et amici ejus,
et fratres ejus obviam illis cum tympanis, et musicis, et armis multis. 40 Et
surrexerunt ad eos ex insidiis, et occiderunt eos, et ceciderunt vulnerati multi, et residui fugerunt in montes : et acceperunt omnia spolia eorum : 41 et
convers sunt nupti in luctum, et vox musicorum ipsorum in lamentum.
42
Et vindicaverunt vindictam sanguinis fratris sui : et reversi sunt ad ripam
Jordanis.
43
Et audivit Bacchides, et venit die sabbatorum usque ad oram Jordanis in
virtute magna. 44 Et dixit ad suos Jonathas : Surgamus, et pugnemus contra
inimicos nostros : non est enim hodie sicut heri et nudiustertius : 45 ecce
enim bellum ex adverso, aqua vero Jordanis hinc et inde, et rip, et paludes,
et saltus : et non est locus divertendi. 46 Nunc ergo, clamate in clum, ut
liberemini de manu inimicorum vestrorum. Et commissum est bellum. 47 Et
extendit Jonathas manum suam percutere Bacchidem, et divertit ab eo retro :
48
et desiliit Jonathas, et qui cum eo erant, in Jordanem, et transnataverunt ad
eos Jordanem. 49 Et ceciderunt de parte Bacchidis die illa mille viri. Et reversi
sunt in Jerusalem, 50 et dificaverunt civitates munitas in Juda, munitionem
qu erat in Jericho, et in Ammaum, et in Bethoron, et in Bethel, et Thamnata,
et Phara, et Thopo muris excelsis, et portis, et seris. 51 Et posuit custodiam
in eis, ut inimicitias exercerent in Israel : 52 et munivit civitatem Bethsuram,
et Gazaram, et arcem, et posuit in eis auxilia, et apparatum escarum : 53 et
accepit filios principum regionis obsides, et posuit eos in arce in Jerusalem
in custodiam. 54 Et anno centesimo quinquagesimo tertio, mense secundo,
prcepit Alcimus destrui muros domus sanct interioris, et destrui opera
prophetarum : et cpit destruere. 55 In tempore illo percussus est Alcimus : et
impedita sunt opera illius, et occlusum est os ejus, et dissolutus est paralysi,
nec ultra potuit loqui verbum, et mandare de domo sua. 56 Et mortuus est
Alcimus in tempore illo cum tormento magno. 57 Et vidit Bacchides quoniam
mortuus est Alcimus, et reversus est ad regem. Et siluit terra annis duobus.
58
Et cogitaverunt omnes iniqui, dicentes : Ecce Jonathas, et qui cum eo
sunt, in silentio habitant confidenter : nunc ergo adducamus Bacchidem, et
comprehendet eos omnes una nocte. 59 Et abierunt, et consilium ei dederunt.
60
Et surrexit ut veniret cum exercitu multo : et misit occulte epistolas sociis
1218
Machaborum I
suis qui erant in Juda, ut comprehenderent Jonathan, et eos qui cum eo erant : sed non potuerunt, quia innotuit eis consilium eorum. 61 Et apprehendit
de viris regionis, qui principes erant maliti, quinquaginta viros, et occidit
eos : 62 et secessit Jonathas, et Simon, et qui cum eo erant, in Bethbessen, qu
est in deserto : et exstruxit diruta ejus, et firmaverunt eam. 63 Et cognovit Bacchides, et congregavit universam multitudinem suam : et his, qui de Juda
erant, denuntiavit. 64 Et venit, et castra posuit desuper Bethbessen : et oppugnavit eam dies multos, et fecit machinas. 65 Et reliquit Jonathas Simonem
fratrem suum in civitate, et exiit in regionem, et venit cum numero : 66 et
percussit Odaren et fratres ejus, et filios Phaseron in tabernaculis ipsorum : et
cpit cdere, et crescere in virtutibus. 67 Simon vero, et qui cum ipso erant,
exierunt de civitate, et succenderunt machinas, 68 et pugnaverunt contra Bacchidem, et contritus est ab eis : et afflixerunt eum valde, quoniam consilium
ejus et congressus ejus erat inanis. 69 Et iratus contra viros iniquos, qui ei consilium dederant ut veniret in regionem ipsorum, multos ex eis occidit : ipse
autem cogitavit cum reliquis abire in regionem suam.
70
Et cognovit Jonathas : et misit ad eum legatos componere pacem cum
ipso, et reddere ei captivitatem. 71 Et libenter accepit, et fecit secundum verba
ejus, et juravit se nihil facturum ei mali omnibus diebus vit ejus. 72 Et reddidit ei captivitatem, quam prius erat prdatus de terra Juda : et conversus
abiit in terram suam, et non apposuit amplius venire in fines ejus. 73 Et cessavit gladius ex Israel : et habitavit Jonathas in Machmas, et cpit Jonathas
ibi judicare populum, et exterminavit impios ex Israel.
Et anno centesimo sexagesimo, ascendit Alexander Antiochi filius, qui
10
cognominatus est Nobilis, et occupavit Ptolemaidam : et receperunt
eum, et regnavit illic.
Et audivit Demetrius rex, et congregavit exerci2
1219
Machaborum I
Machaborum I
48
Et congregavit rex Alexander exercitum magnum, et admovit castra contra Demetrium. 49 Et commiserunt prlium duo reges, et fugit exercitus
Demetrii, et insecutus est eum Alexander, et incubuit super eos. 50 Et invaluit prlium nimis, donec occidit sol : et cecidit Demetrius in die illa. 51 Et
misit Alexander ad Ptolemum regem gypti legatos secundum hc verba,
dicens : 52 Quoniam regressus sum in regnum meum, et sedi in sede patrum
meorum, et obtinui principatum, et contrivi Demetrium, et possedi regionem
nostram, 53 et commisi pugnam cum eo, et contritus est ipse et castra ejus a
nobis, et sedimus in sede regni ejus : 54 et nunc statuamus ad invicem amicitiam : et da mihi filiam tuam uxorem, et ego ero gener tuus, et dabo tibi
dona, et ipsi, digna te. 55 Et respondit rex Ptolemus, dicens : Felix dies, in
qua reversus es ad terram patrum tuorum, et sedisti in sede regni eorum. 56 Et
nunc faciam tibi quod scripsisti : sed occurre mihi Ptolemaidam, ut videamus
invicem nos, et spondeam tibi sicut dixisti. 57 Et exivit Ptolemus de gypto,
ipse et Cleopatra filia ejus, et venit Ptolemaidam anno centesimo sexagesimo
secundo. 58 Et occurrit ei Alexander rex, et dedit ei Cleopatram filiam suam :
et fecit nuntias ejus Ptolemaid, sicut reges in magna gloria. 59 Et scripsit rex
Alexander Jonath, ut veniret obviam sibi. 60 Et abiit cum gloria Ptolemaidam, et occurrit ibi duobus regibus, et dedit illis argentum multum, et aurum,
et dona : et invenit gratiam in conspectu eorum. 61 Et convenerunt adversus eum viri pestilentes ex Israel, viri iniqui interpellantes adversus eum : et
non intendit ad eos rex. 62 Et jussit spoliari Jonathan vestibus suis, et indui
eum purpura : et ita fecerunt. Et collocavit eum rex sedere secum. 63 Dixitque principibus suis : Exite cum eo in medium civitatis, et prdicate, ut
nemo adversus eum interpellet de ullo negotio, nec quisquam ei molestus sit
de ulla ratione. 64 Et factum est, ut viderunt qui interpellabant gloriam ejus,
qu prdicabatur, et opertum eum purpura, fugerunt omnes : 65 et magnificavit eum rex, et scripsit eum inter primos amicos, et posuit eum ducem, et
participem principatus. 66 Et reversus est Jonathas in Jerusalem cum pace et
ltitia.
67
In anno centesimo sexagesimo quinto, venit Demetrius filius Demetrii a
Creta in terram patrum suorum. 68 Et audivit Alexander rex, et contristatus est
valde, et reversus est Antiochum. 69 Et constituit Demetrius rex Apollonium
ducem, qui prerat Clesyri : et congregavit exercitum magnum, et accessit
ad Jamniam : et misit ad Jonathan summum sacerdotem, 70 dicens : Tu solus
resistis nobis : ego autem factus sum in derisum, et in opprobrium, propterea
quia tu potestatem adversum nos exerces in montibus. 71 Nunc ergo si confidis
in virtutibus tuis, descende ad nos in campum, et comparemus illic invicem :
quia mecum est virtus bellorum. 72 Interroga, et disce quis sum ego, et ceteri
qui auxilio sunt mihi, qui et dicunt quia non potest stare pes vester ante faciem
nostram, quia bis in fugam conversi sunt patres tui in terra sua : 73 et nunc
quomodo poteris sustinere equitatum et exercitum tantum in campo, ubi non
est lapis, neque saxum, neque locus fugiendi ? 74 Ut audivit autem Jonathas
sermones Apollonii, motus est animo : et elegit decem millia virorum, et exiit
ab Jerusalem, et occurrit ei Simon frater ejus in adjutorium : 75 et applicuerunt
castra in Joppen, et exclusit eum a civitate, quia custodia Apollonii Joppe
erat : et oppugnavit eam. 76 Et exterriti qui erant in civitate, aperuerunt ei,
et obtinuit Jonathas Joppen. 77 Et audivit Apollonius, et admovit tria millia
equitum, et exercitum multum. 78 Et abiit Azotum tamquam iter faciens, et
statim exiit in campum, eo quod haberet multitudinem equitum, et confideret
1221
Machaborum I
ei civitates, et occurrebant ei : quia mandaverat Alexander rex exire ei obviam, eo quod socer suus esset. 3 Cum autem introiret civitatem Ptolemus,
ponebat custodias militum in singulis civitatibus. 4 Et ut appropiavit Azoto,
ostenderunt ei templum Dagon succensum igni, et Azotum, et cetera ejus demolita, et corpora projecta, et eorum, qui csi erant in bello, tumulos quos
fecerant secus viam. 5 Et narraverunt regi quia hc fecit Jonathas, ut invidiam
facerent ei : et tacuit rex. 6 Et occurrit Jonathas regi in Joppen cum gloria,
et invicem se salutaverunt, et dormierunt illic. 7 Et abiit Jonathas cum rege
usque ad fluvium qui vocatur Eleutherus : et reversus est in Jerusalem. 8 Rex
autem Ptolemus obtinuit dominium civitatum usque Seleuciam maritimam,
et cogitabat in Alexandrum consilia mala. 9 Et misit legatos ad Demetrium,
dicens : Veni, componamus inter nos pactum, et dabo tibi filiam meam, quam
habet Alexander, et regnabis in regno patris tui : 10 pnitet enim me quod
dederim illi filiam meam : qusivit enim me occidere. 11 Et vituperavit eum,
propterea quod concupierat regnum ejus. 12 Et abstulit filiam suam, et dedit
eam Demetrio, et alienavit se ab Alexandro, et manifest sunt inimiciti ejus.
13
Et intravit Ptolemus Antiochiam, et imposuit duo diademata capiti suo,
gypti et Asi.
14
Alexander autem rex erat in Cilicia illis temporibus : quia rebellabant
qui erant in locis illis. 15 Et audivit Alexander, et venit ad eum in bellum :
et produxit Ptolemus rex exercitum, et occurrit ei in manu valida, et fugavit eum. 16 Et fugit Alexander in Arabiam, ut ibi protegeretur : rex autem
Ptolemus exaltatus est. 17 Et abstulit Zabdiel Arabs caput Alexandri, et misit Ptolemo. 18 Et rex Ptolemus mortuus est in die tertia : et qui erant in
munitionibus, perierunt ab his qui erant intra castra. 19 Et regnavit Demetrius
anno centesimo sexagesimo septimo.
20
In diebus illis congregavit Jonathas eos qui erant in Juda, ut expugnarent arcem qu est in Jerusalem : et fecerunt contra eam machinas multas. 21 Et
abierunt quidam qui oderant gentem suam viri iniqui ad regem Demetrium,
1222
Machaborum I
Machaborum I
1224
Machaborum I
nabat apud vos, quoniam estis fratres nostri, sicut rescriptum continet, quod
subjectum est. 8 Et suscepit Onias virum, qui missus fuerat, cum honore :
et accepit epistolas, in quibus significabatur de societate et amicitia. 9 Nos
cum nullo horum indigeremus, habentes solatio sanctos libros, qui sunt in
manibus nostris, 10 maluimus mittere ad vos renovare fraternitatem et amicitiam, ne forte alieni efficiamur a vobis : multa enim tempora transierunt,
ex quo misistis ad nos. 11 Nos ergo in omni tempore sine intermissione in
diebus solemnibus, et ceteris, quibus oportet, memores sumus vestri in sacrificiis qu offerimus, et in observationibus, sicut fas est, et decet meminisse
fratrum. 12 Ltamur itaque de gloria vestra. 13 Nos autem circumdederunt
mult tribulationes, et multa prlia, et impugnaverunt nos reges qui sunt in
circuitu nostro. 14 Noluimus ergo vobis molesti esse, neque ceteris sociis et
amicis nostris in his prliis : 15 habuimus enim de clo auxilium, et liberati
sumus nos, et humiliati sunt inimici nostri. 16 Elegimus itaque Numenium
Antiochi filium, et Antipatrem Jasonis filium, et misimus ad Romanos renovare cum eis amicitiam et societatem pristinam. 17 Mandavimus itaque eis
ut veniant etiam ad vos, et salutent vos, et reddant vobis epistolas nostras de
innovatione fraternitatis nostr. 18 Et nunc benefacietis respondentes nobis ad
hc.
19
Et hoc est rescriptum epistolarum quod miserat Oni : 20 Arius rex
Spartiatarum Oni sacerdoti magno salutem. 21 Inventum est in scriptura de
Spartiatis, et Judis, quoniam sunt fratres, et quod sunt de genere Abraham.
22
Et nunc ex quo hc cognovimus, benefacitis scribentes nobis de pace vestra.
23
Sed et nos rescripsimus vobis : Pecora nostra, et possessiones nostr, vestr
sunt : et vestr, nostr : mandavimus itaque hc nuntiari vobis.
24
Et audivit Jonathas quoniam regressi sunt principes Demetrii cum exercitu multo supra quam prius, pugnare adversus eum : 25 et exiit ab Jerusalem, et
occurrit eis in Amathite regione : non enim dederat eis spatium ut ingrederentur regionem ejus. 26 Et misit speculatores in castra eorum : et reversi renuntiaverunt quod constituunt supervenire illis nocte. 27 Cum occidisset autem
sol, prcepit Jonathas suis vigilare, et esse in armis paratos ad pugnam tota
nocte : et posuit custodes per circuitum castrorum. 28 Et audierunt adversarii
quod paratus est Jonathas cum suis in bello : et timuerunt, et formidaverunt in
corde suo : et accenderunt focos in castris suis. 29 Jonathas autem, et qui cum
eo erant, non cognoverunt usque mane : videbant autem luminaria ardentia,
30
et secutus est eos Jonathas, et non comprehendit eos : transierant enim flumen Eleutherum. 31 Et divertit Jonathas ad Arabas, qui vocantur Zabadi :
et percussit eos, et accepit spolia eorum. 32 Et junxit, et venit Damascum, et
perambulabat omnem regionem illam. 33 Simon autem exiit, et venit usque
ad Ascalonem, et ad proxima prsidia : et declinavit in Joppen, et occupavit
eam 34 (audivit enim quod vellent prsidium tradere partibus Demetrii), et
posuit ibi custodes ut custodirent eam. 35 Et reversus est Jonathas, et convocavit seniores populi, et cogitavit cum eis dificare prsidia in Juda, 36 et
dificare muros in Jerusalem, et exaltare altitudinem magnam inter medium
arcis et civitatis, ut separaret eam a civitate, ut esset ipsa singulariter, et neque
emant, neque vendant. 37 Et convenerunt ut dificarent civitatem : et cecidit
murus qui erat super torrentem ab ortu solis, et reparavit eum, qui vocatur
Caphetetha : 38 et Simon dificavit Adiada in Sephela, et munivit eam, et
imposuit portas et seras.
39
Et cum cogitasset Tryphon regnare Asi, et assumere diadema, et ex1225
Machaborum I
tans dixit : Vos scitis quanta ego, et fratres mei, et domus patris mei, fecimus
pro legibus et pro sanctis, prlia, et angustias quales vidimus : 4 horum gratia perierunt fratres mei omnes propter Israel, et relictus sum ego solus. 5 Et
nunc non mihi contingat parcere anim me in omni tempore tribulationis : non enim melior sum fratribus meis. 6 Vindicabo itaque gentem meam,
et sancta, natos quoque nostros, et uxores : quia congregat sunt univers
gentes conterere nos inimiciti gratia. 7 Et accensus est spiritus populi simul
ut audivit sermones istos : 8 et responderunt voce magna, dicentes : Tu es dux
noster loco Jud, et Jonath fratris tui : 9 pugna prlium nostrum : et omnia,
qucumque dixeris nobis, faciemus. 10 Et congregans omnes viros bellatores,
acceleravit consummare universos muros Jerusalem, et munivit eam in gyro.
11
Et misit Jonathan filium Absalomi, et cum eo exercitum novum in Joppen, et
ejectis his qui erant in ea, remansit illic ipse. 12 Et movit Tryphon a Ptolemaida
cum exercitu multo, ut veniret in terram Juda, et Jonathas cum eo in custodia.
13
Simon autem applicuit in Addus contra faciem campi.
14
Et ut cognovit Tryphon quia surrexit Simon loco fratris sui Jonath, et
quia commissurus esset cum eo prlium, misit ad eum legatos, 15 dicens : Pro
argento, quod debebat frater tuus Jonathas in ratione regis propter negotia
qu habuit, detinuimus eum. 16 Et nunc mitte argenti talenta centum, et duos
filios ejus obsides, ut non dimissus fugiat a nobis, et remittemus eum. 17 Et
1226
Machaborum I
cognovit Simon quia cum dolo loqueretur secum : jussit tamen dari argentum
et pueros, ne inimicitiam magnam sumeret ad populum Israel, dicentem :
18
Quia non misit ei argentum, et pueros, propterea periit. 19 Et misit pueros,
et centum talenta : et mentitus est, et non dimisit Jonathan.
20
Et post hc venit Tryphon intra regionem, ut contereret eam : et gyraverunt per viam qu ducit Ador : et Simon et castra ejus ambulabant in
omnem locum quocumque ibant. 21 Qui autem in arce erant, miserunt ad Tryphonem legatos, ut festinaret venire per desertum, et mitteret illis alimonias.
22
Et paravit Tryphon omnem equitatum, ut veniret illa nocte : erat autem nix
multa valde, et non venit in Galaaditim. 23 Et cum appropinquasset Bascaman, occidit Jonathan et filios ejus illic. 24 Et convertit Tryphon, et abiit in
terram suam. 25 Et misit Simon, et accepit ossa Jonath fratris sui, et sepelivit
ea in Modin civitate patrum ejus. 26 Et planxerunt eum omnis Israel planctu
magno, et luxerunt eum dies multos. 27 Et dificavit Simon super sepulchrum
patris sui et fratrum suorum dificium altum visu, lapide polito retro et ante.
28
Et statuit septem pyramidas, unam contra unam, patri et matri, et quatuor
fratribus : 29 et his circumposuit columnas magnas : et super columnas arma,
ad memoriam ternam : et juxta arma naves sculptas, qu viderentur ab omnibus navigantibus mare : 30 hoc est sepulchrum, quod fecit in Modin usque in
hunc diem. 31 Tryphon autem cum iter faceret cum Antiocho rege adolescente,
dolo occidit eum : 32 et regnavit loco ejus, et imposuit sibi diadema Asi, et
fecit plagam magnam in terra.
33
Et dificavit Simon prsidia Jud, muniens ea turribus excelsis, et
muris magnis, et portis, et seris : et posuit alimenta in munitionibus. 34 Et elegit Simon viros, et misit ad Demetrium regem ut faceret remissionem regioni :
quia actus omnes Tryphonis per direptionem fuerant gesti. 35 Et Demetrius
rex ad verba ista respondit ei, et scripsit epistolam talem : 36 Rex Demetrius
Simoni summo sacerdoti et amico regum, et senioribus, et genti Judorum,
salutem. 37 Coronam auream, et bahem, quam misistis, suscepimus : et parati
sumus facere vobiscum pacem magnam, et scribere prpositis regis remittere
vobis qu indulsimus. 38 Qucumque enim constituimus, vobis constant :
munitiones, quas dificastis, vobis sint : 39 remittimus quoque ignorantias et
peccata usque in hodiernum diem, et coronam quam debebatis : et si quid
aliud erat tributarium in Jerusalem, jam non sit tributarium. 40 Et si qui ex
vobis apti sunt conscribi inter nostros, conscribantur, et sit inter nos pax.
41
Anno centesimo septuagesimo, ablatum est jugum gentium ab Israel.
42
Et cpit populus Israel scribere in tabulis, et gestis publicis, anno primo sub
Simone summo sacerdote, magno duce, et principe Judorum. 43 In diebus
illis applicuit Simon ad Gazam, et circumdedit eam castris, et fecit machinas,
et applicuit ad civitatem, et percussit turrem unam, et comprehendit eam. 44 Et
eruperant qui erant intra machinam in civitatem, et factus est motus magnus
in civitate. 45 Et ascenderunt qui erant in civitate cum uxoribus et filiis supra
murum, scissis tunicis suis, et clamaverunt voce magna, postulantes a Simone
dextras sibi dari, 46 et dixerunt : Non nobis reddas secundum malitias nostras,
sed secundum misericordias tuas. 47 Et flexus Simon, non debellavit eos :
ejecit tamen eos de civitate, et mundavit des in quibus fuerant simulacra,
et tunc intravit in eam cum hymnis benedicens Dominum : 48 et ejecta ab ea
omni immunditia, collocavit in ea viros qui legem facerent : et munivit eam,
et fecit sibi habitationem. 49 Qui autem erant in arce Jerusalem, prohibebantur
egredi et ingredi regionem, et emere ac vendere : et esurierunt valde, et multi
1227
Machaborum I
it Demetrius confines suos : et misit unum de principibus suis ut comprehenderet eum vivum, et adduceret eum ad se. 3 Et abiit, et percussit castra
Demetrii : et comprehendit eum, et duxit eum ad Arsacem, et posuit eum in
custodiam. 4 Et siluit omnis terra Juda omnibus diebus Simonis, et qusivit
bona genti su : et placuit illis potestas ejus et gloria ejus omnibus diebus.
5
Et cum omni gloria sua accepit Joppen in portum, et fecit introitum in insulis
maris. 6 Et dilatavit fines gentis su, et obtinuit regionem. 7 Et congregavit
captivitatem multam, et dominatus est Gazar, et Bethsur, et arci : et abstulit immunditias ex ea, et non erat qui resisteret ei. 8 Et unusquisque colebat
terram suam cum pace : et terra Juda dabat fructus suos, et ligna camporum
fructum suum. 9 Seniores in plateis sedebant omnes, et de bonis terr tractabant, et juvenes induebant se gloriam, et stolas belli. 10 Et civitatibus tribuebat
alimonias, et constituebat eas ut essent vasa munitionis quoadusque nominatum est nomen glori ejus usque ad extremum terr. 11 Fecit pacem super
terram, et ltatus est Israel ltitia magna. 12 Et sedit unusquisque sub vite
sua, et sub ficulnea sua : et non erat qui eos terreret. 13 Defecit impugnans eos
super terram : reges contriti sunt in diebus illis. 14 Et confirmavit omnes humiles populi sui, et legem exquisivit, et abstulit omnem iniquum et malum :
15
sancta glorificavit, et multiplicavit vasa sanctorum.
16
Et auditum est Rom quia defunctus esset Jonathas, et usque in Spartiatas : et contristati sunt valde. 17 Ut audierunt autem quod Simon frater ejus
factus esset summus sacerdos loco ejus, et ipse obtineret omnem regionem, et
civitates in ea, 18 scripserunt ad eum in tabulis reis, ut renovarent amicitias et
societatem quam fecerant cum Juda et cum Jonatha, fratribus ejus. 19 Et lect
sunt in conspectu ecclesi in Jerusalem. Et hoc exemplum epistolarum, quas
Spartiat miserunt : 20 Spartianorum principes et civitates, Simoni sacerdoti
magno, et senioribus, et sacerdotibus, et reliquo populo Judorum, fratribus,
salutem. 21 Legati, qui missi sunt ad populum nostrum, nuntiaverunt nobis
de vestra gloria, et honore, ac ltitia : et gavisi sumus in introitu eorum.
22
Et scripsimus qu ab eis erant dicta in conciliis populi, sic : Numenius
Antiochi, et Antipater Jasonis filius, legati Judorum, venerunt ad nos, renovantes nobiscum amicitiam pristinam. 23 Et placuit populo excipere viros
gloriose, et ponere exemplum sermonum eorum in segregatis populi libris, ut
sit ad memoriam populo Spartiatarum. Exemplum autem horum scripsimus
Simoni magno sacerdoti. 24 Post hc autem misit Simon Numenium Romam,
habentem clypeum aureum magnum, pondo mnarum mille, ad statuendam
cum eis societatem.
1228
Machaborum I
1229
Machaborum I
Machaborum I
32
1231
Machaborum I
et quosdam pueros ejus : 17 et fecit deceptionem magnam in Israel, et reddidit mala pro bonis. 18 Et scripsit hc Ptolemus, et misit regi ut mitteret ei
exercitum in auxilium, et traderet ei regionem, et civitates eorum, et tributa.
19
Et misit alios in Gazaram tollere Joannem : et tribunis misit epistolas, ut
venirent ad se, et daret eis argentum, et aurum, et dona. 20 Et alios misit occupare Jerusalem et montem templi. 21 Et prcurrens quidam, nuntiavit Joanni
in Gazara quia periit pater ejus et fratres ejus, et quia misit te quoque interfici.
22
Ut audivit autem, vehementer expavit : et comprehendit viros, qui venerant
perdere eum, et occidit eos : cognovit enim quia qurebant eum perdere.
23
Et cetera sermonum Joannis, et bellorum ejus, et bonarum virtutum,
quibus fortiter gessit, et dificii murorum, quos exstruxit, et rerum gestarum
ejus : 24 ecce hc scripta sunt in libro dierum sacerdotii ejus, ex quo factus est
princeps sacerdotum post patrem suum.
1232
Liber II Machaborum
Fratribus qui sunt per gyptum Judis, salutem dicunt fratres qui sunt
1
in Jerosolymis Judi, et qui in regione Jud, et pacem bonam. Benefaciat vobis Deus, et meminerit testamenti sui, quod locutus est ad Abraham,
2
Machaborum II
et custodi partem tuam, et sanctifica. 27 Congrega dispersionem nostram, libera eos qui serviunt gentibus, et contemptos et abominatos respice, ut sciant
gentes quia tu es Deus noster. 28 Afflige opprimentes nos, et contumeliam facientes in superbia. 29 Constitue populum tuum in loco sancto tuo, sicut dixit
Moyses. 30 Sacerdotes autem psallebant hymnos usquequo consumptum esset
sacrificium. 31 Cum autem consumptum esset sacrificium, ex residua aqua
Nehemias jussit lapides majores perfundi. 32 Quod ut factum est, ex eis flamma accensa est : sed ex lumine quod refulsit ab altari, consumpta est. 33 Ut
vero manifestata est res, renuntiatum est regi Persarum quod in loco in quo
ignem absconderent hi qui translati fuerant sacerdotes, aqua apparuit, de qua
Nehemias, et qui cum eo erant, purificaverunt sacrificia. 34 Considerans autem
rex, et rem diligenter examinans, fecit ei templum, ut probaret quod factum
erat : 35 et cum probasset, sacerdotibus donavit multa bona, et alia atque alia
munera : et accipiens manu sua, tribuebat eis. 36 Appellavit autem Nehemias
hunc locum Nephthar, quod interpretatur Purificatio : vocatur autem apud
plures Nephi.
Invenitur autem in descriptionibus Jeremi prophet, quod jussit eos
2transmigratis.
ignem accipere qui transmigrabant, ut significatum est, et ut mandavit
Et dedit illis legem, ne obliviscerentur prcepta Domini, et
2
1234
Machaborum II
dignum ducerent, et templum maximis muneribus illustrarent : 3 ita ut Seleucus Asi rex de redditibus suis prstaret omnes sumptus ad ministerium sacrificiorum pertinentes. 4 Simon autem de tribu Benjamin, prpositus
templi constitutus, contendebat, obsistente sibi principe sacerdotum, iniquum aliquid in civitate moliri. 5 Sed cum vincere Oniam non posset, venit ad
Apollonium Thars filium, qui eo tempore erat dux Clesyri et Phnicis :
6
et nuntiavit ei pecuniis innumerabilibus plenum esse rarium Jerosolymis,
et communes copias immensas esse, qu non pertinent ad rationem sacrificiorum : esse autem possibile sub potestate regis cadere universa. 7 Cumque
retulisset ad regem Apollonius de pecuniis qu delat erant, ill accitum
Heliodorum, qui erat super negotia ejus, misit, cum mandatis ut prdictam
pecuniam transportaret. 8 Statimque Heliodorus iter est agressus, specie quidem quasi per Clesyriam et Phnicen civitates esset peragraturus, re vera
autem regis propositum perfecturus. 9 Sed cum venisset Jerosolymam, et benigne a summo sacerdote in civitate esset exceptus, narravit de dato indicio
pecuniarum, et cujus rei gratia adesset, aperuit : interrogabat autem si vere
hc ita essent. 10 Tunc summus sacerdos ostendit deposita esse hc, et victualia viduarum et pupillorum : 11 qudam vero esse Hircani Tobi viri valde
eminentis, in his qu detulerat impius Simon : universa autem argenti talenta
esse quadringenta, et auri ducenta : 12 decipi vero eos qui credidissent loco et
templo quod per universum mundum honoratur pro sui veneratione et sanctitate, omnino impossibile esse. 13 At ille pro his qu habebat in mandatis
a rege, dicebat omni genere regi ea esse deferenda. 14 Constituta autem die,
1235
Machaborum II
intrabat de his Heliodorus ordinaturus. Non modica vero per universam civitatem erat trepidatio. 15 Sacerdotes autem ante altare cum stolis sacerdotalibus
jactaverunt se, et invocabant de clo eum qui de depositis legem posuit, ut
his qui deposuerant ea salva custodiret. 16 Jam vero qui videbat summi sacerdotis vultum, mente vulnerabatur : facies enim et color immutatus declarabat
internum animi dolorem : 17 circumfusa enim erat mstitia qudam viro,
et horror corporis, per quem manifestus aspicientibus dolor cordis ejus efficiebatur. 18 Alii etiam gregatim de domibus confluebant, publica supplicatione obsecrantes, pro eo quod in contemptum locus esset venturus. 19 Accinctque mulieres ciliciis pectus, per plateas confluebant : sed et virgines
qu conclus erant, procurrebant ad Oniam, ali autem ad muros, qudam
vero per fenestras aspiciebant : 20 univers autem protendentes manus in
clum, deprecabantur : 21 erat enim misera commist multitudinis, et magni
sacerdotis in agone constituti exspectatio. 22 Et hi quidem invocabant omnipotentem Deum, ut credita sibi his qui crediderant, cum omni integritate
conservarentur. 23 Heliodorus autem, quod decreverat, perficiebat eodem loco ipse cum satellitibus circa rarium prsens. 24 Sed spiritus omnipotentis
Dei magnam fecit su ostensionis evidentiam, ita ut omnes qui ausi fuerant
parere ei, ruentes Dei virtute, in dissolutionem et formidinem converterentur. 25 Apparuit enim illis quidam equus terribilem habens sessorem, optimis
operimentis adornatus : isque cum impetu Heliodoro priores calces elisit : qui
autem ei sedebat, videbatur arma habere aurea. 26 Alii etiam apparuerunt duo
juvenes virtute decori, optimi gloria, speciosique amictu : qui circumsteterunt
eum, et ex utraque parte flagellabant, sine intermissione multis plagis verberantes. 27 Subito autem Heliodorus concidit in terram, eumque multa caligine
circumfusum rapuerunt, atque in sella gestatoria positum ejecerunt. 28 Et is,
qui cum multis cursoribus et satellitibus prdictum ingressus est rarium,
portabatur nullo sibi auxilium ferente, manifesta Dei cognita virtute : 29 et ille
quidem per divinam virtutem jacebat mutus, atque omni spe et salute privatus. 30 Hi autem Dominum benedicebant, quia magnificabat locum suum : et
templum, quod paulo ante timore ac tumultu erat plenum, apparente omnipotente Domino, gaudio et ltitia impletum est. 31 Tunc vero ex amicis Heliodori
quidam rogabant confestim Oniam, ut invocaret Altissimum ut vitam donaret
ei qui in supremo spiritu erat constitutus. 32 Considerans autem summus sacerdos ne forte rex suspicaretur malitiam aliquam ex Judis circa Heliodorum
consummatum, obtulit pro salute viri hostiam salutarem. 33 Cumque summus
sacerdos exoraret, iidem juvenes eisdem vestibus amicti astantes Heliodoro,
dixerunt : Oni sacerdoti gratias age : nam propter eum Dominus tibi vitam donavit. 34 Tu autem a Deo flagellatus, nuntia omnibus magnalia Dei, et
potestatem. Et his dictis, non comparuerunt. 35 Heliodorus autem, hostia Deo
oblata, et votis magnis promissis ei qui vivere illi concessit, et Oni gratias
agens, recepto exercitu, repedabat ad regem. 36 Testabatur autem omnibus ea
qu sub oculis suis viderat opera magni Dei. 37 Cum autem rex interrogasset
Heliodorum, quis esset aptus adhuc semel Jerosolymam mitti, ait : 38 Si quem
habes hostem, aut regni tui insidiatorem, mitte illuc, et flagellatum eum recipies, si tamen evaserit : eo quod in loco sit vere Dei qudam virtus. 39 Nam
ipse, qui habet in clis habitationem, visitator et adjutor est loci illius, et venientes ad malefaciendum percutit ac perdit. 40 Igitur de Heliodoro et rarii
custodia ita res se habet.
1236
Machaborum II
mulatorem legis Dei, audebat insidiatorem regni dicere. 3 Sed cum inimiciti in tantum procederent ut etiam per quosdam Simonis necessarios
homicidia fierent, 4 considerans Onias periculum contentionis, et Apollonium insanire, utpote ducem Clesyri et Phnicis, ad augendam malitiam
Simonis ad regem se contulit, 5 non ut civium accusator, sed communem utilitatem apud semetipsum univers multitudinis considerans. 6 Videbat enim
sine regali providentia impossibile esse pacem rebus dari, nec Simonem posse
cessare a stultitia sua.
7
Sed post Seleuci vit excessum, cum suscepisset regnum Antiochus,
qui Nobilis appellabatur, ambiebat Jason frater Oni summum sacerdotium :
8
adito rege, promittens ei argenti talenta trecenta sexaginta, et ex redditibus
aliis talenta octoginta, 9 super hc promittebat et alia centum quinquaginta,
si potestati ejus concederetur, gymnasium et ephebiam sibi constituere, et eos
qui in Jerosolymis erant, Antiochenos scribere. 10 Quod cum rex annuisset,
et obtinuisset principatum, statim ad gentilem ritum contribules suos transferre cpit, 11 et amotis his qu humanitatis causa Judis a regibus fuerant
constituta per Joannem patrem Eupolemi, qui apud Romanos de amicitia et
societate functus est legatione legitima, civium jura destituens, prava instituta sanciebat. 12 Etenim ausus est sub ipsa arce gymnasium constituere, et
optimos quosque epheborum in lupanaribus ponere. 13 Erat autem hoc non
initium, sed incrementum quoddam, et profectus gentilis et alienigen conversationis, propter impii et non sacerdotis Jasonis nefarium, et inauditum
scelus : 14 ita ut sacerdotes jam non circa altaris officia dediti essent, sed contempto templo et sacrificiis neglectis, festinarent participes fieri palstr et
prbitionis ejus injust, et in exercitiis disci. 15 Et patrios quidem honores
nihil habentes, grcas glorias optimas arbitrabantur : 16 quarum gratia periculosa eos contentio habebat, et eorum instituta mulabantur, ac per omnia
his consimiles esse cupiebant, quos hoste et peremptores habuerant. 17 In
leges enim divinas impie agere impune non cedit : sed hoc tempus sequens
declarabit. 18 Cum autem quinquennalis agon Tyri celebraretur, et rex prsens
esset, 19 misit Jason facinorosus ab Jerosolymis viros peccatores, portantes argenti didrachmas trecentas in sacrificum Herculis : quas postulaverunt hi qui
asportaverant ne in sacrificiis erogarentur, quia non oporteret, sed in alios
sumptus eas deputari. 20 Sed h oblat sunt quidem ab eo qui miserat in
sacrificium Herculis : propter prsentes autem dat sunt in fabricam navium triremium. 21 Misso autem in gyptum Apollonio Mnesthei filio propter
primates Ptolemi Philometoris regis, cum cognovisset Antiochus alienum se
a negotiis regni effectum, propriis utilitatibus consulens, profectus inde venit
Joppen, et inde Jerosolymam. 22 Et magnifice ab Jasone et civitate susceptus, cum facularum luminibus et laudibus ingressus est : et inde in Phnicen
exercitum convertit.
23
Et post triennii tempus, misit Jason Menelaum supradicti Simonis
fratrem portantem pecunias regi, et de negotiis necessariis responsa perlaturum. 24 At ille commendatus regi, cum magnificasset faciem potestatis ejus,
in semetipsum retorsit summum sacerdotium, superponens Jasoni talenta argenti trecenta. 25 Acceptisque a rege mandatis, venit, nihil quidem habens
dignum sacerdotio : animos vero crudelis tyranni, et fer belu iram gerens.
1237
Machaborum II
26
1238
Machaborum II
siones fieri cominus, et scutorum motus, et galeatorum multitudinem gladiis districtis, et telorum jactus, et aureorum armorum splendorem, omnisque
generis loricarum. 4 Quapropter omnes rogabant in bonum monstra converti.
5
Sed cum falsus rumor exisset, tamquam vita excessisset Antiochus, assumptis Jason non minus mille viris, repente agressus est civitatem : et civibus
ad murum convolantibus ad ultimum apprehensa civitate, Menelaus fugit in
arcem : 6 Jason vero non parcebat in cde civibus suis, nec cogitabat prosperitatem adversum cognatos malum esse maximum, arbitrans hostium et non
civium se tropha capturum. 7 Et principatum quidem non obtinuit, finem
vero insidiarum suarum confusionem accepit, et profugus iterum abiit in Ammanitem. 8 Ad ultimum, in exitium sui conclusus ab Areta Arabum tyranno
fugiens de civitate in civitatem, omnibus odiosus, ut refuga legum et execrabilis, ut patri et civium hostis, in gyptum extrusus est : 9 et qui multos de
patria sua expulerat, peregre periit, Lacedmonas profectus, quasi pro cognatione ibi refugium habiturus : 10 et qui insepultos multos abjecerat, ipse
et illamentatus et insepultus abjicitur, sepultura neque peregrina usus, neque
patrio sepulchro participans.
11
His itaque gestis, suspicatus est rex societatem deserturos Judos : et
ob hoc profectus ex gypto efferatis animis, civitatem quidem armis cepit.
12
Jussit autem militibus interficere, nec parcere occursantibus, et per domos ascendentes trucidare. 13 Fiebant ergo cdes juvenum ac seniorum, et
mulierum et natorum exterminia, virginumque et parvulorum neces. 14 Erant
autem toto triduo octoginta millia interfecti, quadraginta millia vincti, non
minus autem venundati. 15 Sed nec ista sufficiunt : ausus est etiam intrare
templum universa terra sanctius, Menelao ductore, qui legum et patri fuit
proditor : 16 et scelestis manibus sumens sancta vasa, qu ab aliis regibus
et civitatibus erant posita ad ornatum loci, et gloriam, contrectabat indigne,
et contaminabat. 17 Ita alienatus mente Antiochus, non considerabat quod
propter peccata habitantium civitatem, modicum Deus fuerat iratus : propter
quod et accidit circa locum despectio : 18 alioquin nisi contigisset eos multis peccatis esse involutos, sicut Heliodorus, qui missus est a Seleuco rege
ad expoliandum rarium, etiam hic statim adveniens flagellatus, et repulsus utique fuisset ab audacia. 19 Verum non propter locum, gentem : sed
propter gentem, locum Deus elegit. 20 Ideoque et ipse locus particeps factus
est populi malorum : postea autem fiet socius bonorum, et qui derelictus in
ira Dei omnipotentis est, iterum in magni Domini reconciliatione cum summa gloria exaltabitur. 21 Igitur Antiochus mille et octingentis ablatis de templo talentis, velociter Antiochiam regressus est, existimans se pr superbia
terram ad navigandum, pelagus vero ad iter agendum deducturum propter
mentis elationem. 22 Reliquit autem et prpositos ad affligendam gentem :
Jerosolymis quidem Philippum genere Phrygem, moribus crudeliorem eo ipso a quo constitutus est : 23 in Garizim autem Andronicum et Menelaum, qui
gravius quam ceteri imminebant civibus. 24 Cumque appositus esset contra
Judos, misit odiosum principem Apollonium cum exercitu viginti et duobus
millibus, prcipiens ei omnes perfect tatis interficere, mulieres ac juvenes
vendere. 25 Qui cum venisset Jerosolymam, pacem simulans, quievit usque
ad diem sanctum sabbati : et tunc feriatis Judis arma capere suis prcepit.
26
Omnesque qui ad spectaculum processerant, trucidavit : et civitatem cum
armatis discurrens, ingentem multitudinem peremit. 27 Judas autem Machabus, qui decimus fuerat, secesserat in desertum locum, ibique inter feras
1239
Machaborum II
Olympii : et in Garizim, prout erant hi qui locum inhabitabant, Jovis hospitalis. 3 Pessima autem et universis gravis erat malorum incursio : 4 nam templum luxuria et comessationibus gentium erat plenum, et scortantium cum
meretricibus : sacratisque dibus mulieres se ultro ingerebant, intro ferentes
ea qu non licebat. 5 Altare etiam plenum erat illicitis, qu legibus prohibebantur. 6 Neque autem sabbata custodiebantur, neque dies solemnes patrii
servabantur, nec simpliciter Judum se esse quisquam confitebatur. 7 Ducebantur autem cum amara necessitate in die natalis regis ad sacrificia : et cum
Liberi sacra celebrarentur, cogebantur hedera coronati Libero circuire. 8 Decretum autem exiit in proximas gentilium civitates, suggerentibus Ptolemis,
ut pari modo et ipsi adversus Judos agerent, ut sacrificarent : 9 eos autem
qui nollent transire ad instituta gentium, interficerent : erat ergo videre miseriam. 10 Du enim mulieres delat sunt natos suos circumcidisse : quas,
infantibus ad ubera suspensis, cum publice per civitatem circumduxissent,
per muros prcipitaverunt. 11 Alii vero, ad proximas coeuntes speluncas,
et latenter sabbati diem celebrantes, cum indicati essent Philippo, flammis
succensi sunt, eo quod verebantur propter religionem et observantiam manu
sibimet auxilium ferre. 12 Obsecro autem eos qui hunc librum lecturi sunt, ne
abhorrescant propter adversos casus : sed reputent ea qu acciderunt, non
ad interitum, sed ad correptionem esse generis nostri. 13 Etenim multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia agere, sed statim ultiones adhibere,
magni beneficii est indicium. 14 Non enim, sicut in aliis nationibus, Dominus
patienter exspectat, ut eas cum judicii dies advenerit, in plenitudine peccatorum puniat : 15 ita et in nobis statuit ut, peccatis nostris in finem devolutis,
ita demum in nos vindicet. 16 Propter quod numquam quidem a nobis misericordiam suam amovet : corripiens vero in adversis, populum suum non
dereliquit. 17 Sed hc nobis ad commonitionem legentium dicta sint paucis.
Jam enim veniendum est ad narrationem.
18
Igitur Eleazarus, unus de primoribus scribarum, vir tate provectus, et
vultu decorus, aperto ore hians compellebatur carnem porcinam manducare.
19
At ille gloriosissimam mortem magis quam odibilem vitam complectens,
voluntarie pribat ad supplicium. 20 Intuens autem quemadmodum oporteret
accedere, patienter sustinens, destinavit non admittere illicita propter vit
amorem. 21 Hi autem qui astabant, iniqua miseratione commoti propter antiquam viri amicitiam, tollentes eum secreto rogabant afferri carnes quibus
vesci ei licebat, ut simularetur manducasse sicut rex imperaverat de sacrificii
carnibus, 22 ut hoc facto, a morte liberaretur : et propter veterem viri amicitiam, hanc in eo faciebant humanitatem. 23 At ille cogitare cpit tatis ac
senectutis su eminentiam dignam, et ingenit nobilitatis canitiem, atque a
puero optim conversationis actus : et secundum sanct et a Deo condit
legis constituta, respondit cito, dicens prmitti se velle in infernum. 24 Non
enim tati nostr dignum est, inquit, fingere : ut multi adolescentium, arbitrantes Eleazarum nonaginta annorum transisse ad vitam alienigenarum,
25
et ipsi propter meam simulationem, et propter modicum corruptibilis vit
1240
Machaborum II
nobis ? parati sumus mori, magis quam patrias Dei leges prvaricari. 3 Iratus
itaque rex, jussit sartagines et ollas neas succendi : quibus statim succensis,
4
jussit ei qui prior fuerat locutus amputari linguam, et cute capitis abstracta,
summas quoque manus et pedes ei prscindi, ceteris ejus fratribus et matre inspicientibus. 5 Et cum jam per omnia inutilis factus esset, jussit ignem
admoveri, et adhuc spirantem torreri in sartagine : in qua cum diu cruciaretur, ceteri una cum matre invicem se hortabantur mori fortiter, 6 dicentes :
Dominus Deus aspiciet veritatem, et consolabitur in nobis, quemadmodum in
protestatione cantici declaravit Moyses : Et in servis suis consolabitur.
7
Mortuo itaque illo primo hoc modo, sequentem deducebant ad illudendum : et cute capitis ejus cum capillis abstracta, interrogabant si manducaret,
priusquam toto corpore per membra singula puniretur. 8 At ille respondens
patria voce, dixit : Non faciam. Propter quod et iste, sequenti loco, primi
tormenta suscepit : 9 et in ultimo spiritu constitutus, sic ait : Tu quidem scelestissime in prsenti vita nos perdis : sed Rex mundi defunctos nos pro suis
legibus in tern vit resurrectione suscitabit.
10
Post hunc tertius illuditur, et linguam postulatus cito protulit, et manus
constanter extendit : 11 et cum fiducia ait : E clo ista possideo, sed propter
Dei leges nunc hc ipsa despicio, quoniam ab ipso me ea recepturum spero :
12
ita ut rex, et qui cum ipso erant, mirarentur adolescentis animum, quod
tamquam nihilum duceret cruciatus. 13 Et hoc ita defuncto, quartum vexabant
similiter torquentes. 14 Et cum jam esset ad mortem, sic ait : Potius est ab
hominibus morti datos spem exspectare a Deo, iterum ab ipso resuscitandos :
tibi enim resurrectio ad vitam non erit. 15 Et cum admovissent quintum, vexabant eum. At ille respiciens in eum, 16 dixit : Potestatem inter homines habens,
cum sis corruptibilis, facis quod vis : noli autem putare genus nostrum a Deo
esse derelictum : 17 tu autem patienter sustine, et videbis magnam potestatem
ipsius, qualiter te et semen tuum torquebit. 18 Post hunc ducebant sextum, et
is, mori incipiens, sic ait : Noli frustra errare : nos enim propter nosmetipsos
hc patimur, peccantes in Deum nostrum, et digna admiratione facta sunt
in nobis : 19 tu autem ne existimes tibi impune futurum, quod contra Deum
pugnare tentaveris.
1241
Machaborum II
20
Supra modum autem mater mirabilis, et bonorum memoria digna, qu
pereuntes septem filios sub unius diei tempore conspiciens, bono animo ferebat propter spem quam in Deum habebat : 21 singulos illorum hortabatur voce
patria fortiter, repleta sapientia : et, femine cogitationi masculinum animum
inserens, 22 dixit ad eos : Nescio qualiter in utero meo apparuistis, neque enim
ego spiritum et animam donavi vobis et vitam, et singulorum membra non ego
ipsa compegi : 23 sed enim mundi Creator, qui formavit hominis nativitatem,
quique omnium invenit originem, et spiritum vobis iterum cum misericordia
reddet et vitam, sicut nunc vosmetipsos despicitis propter leges ejus.
24
Antiochus autem, contemni se arbitratus, simul et exprobrantis voce despecta, cum adhuc adolescentior superesset, non solum verbis hortabatur, sed
et cum juramento affirmabat se divitem et beatum facturum, et translatum a
patriis legibus amicum habiturum, et res necessarias ei prbiturum. 25 Sed ad
hc cum adolescens nequaquam inclinaretur, vocavit rex matrem, et suadebat ei ut adolescenti fieret in salutem. 26 Cum autem multis eam verbis esset
hortatus, promisit suasurum se filio suo. 27 Itaque inclinata ad illum, irridens
crudelem tyrannum, ait patria voce : Fili mi, miserere mei, qu te in utero
novem mensibus portavi, et lac triennio dedi et alui, et in tatem istam perduxi. 28 Peto, nate, ut aspicias ad clum et terram, et ad omnia qu in eis
sunt, et intelligas quia ex nihilo fecit illa Deus, et hominum genus : 29 ita fiet,
ut non timeas carnificem istum, sed dignus fratribus tuis effectus particeps,
suscipe mortem, ut in illa miseratione cum fratribus tuis te recipiam. 30 Cum
hc illa adhuc diceret, ait adolescens : Quem sustinetis ? non obedio prcepto regis, sed prcepto legis, qu data est nobis per Moysen. 31 Tu vero, qui
inventor omnis maliti factus es in Hebros, non effugies manum Dei. 32 Nos
enim pro peccatis nostris hc patimur. 33 Et si nobis propter increpationem et
correptionem Dominus Deus noster modicum iratus est : sed iterum reconciliabitur servis suis. 34 Tu autem, o sceleste, et omnium hominum flagitiosissime,
noli frustra extolli vanis spebus in servos ejus inflammatus : 35 nondum enim omnipotentis Dei, et omnia inspicientis, judicium effugisti. 36 Nam fratres
mei, modico nunc dolore sustentato, sub testamento tern vit effecti sunt :
tu vero judicio Dei justas superbi tu pnas exsolves. 37 Ego autem, sicut
fratres mei, animam et corpus meum trado pro patriis legibus, invocans Deum
maturius genti nostr propitium fieri, teque cum tormentis et verberibus confiteri quod ipse est Deus solus. 38 In me vero et in fratribus meis desinet
Omnipotentis ira, qu super omne genus nostrum juste superducta est.
39
Tunc rex accensus ira in hunc, super omnes crudelius desvit, indigne
ferens se derisum. 40 Et hic itaque mundus obiit, per omnia in Domino confidens. 41 Novissime autem post filios, et mater consumpta est. 42 Igitur de
sacrificiis et de nimiis crudelitatibus satis dictum est.
Judas vero Machabus, et qui cum illo erant, introibant latenter in castella :
8assumentes,
et convocantes cognatos et amicos, et eos qui permanserunt in Judaismo
eduxerunt ad se sex millia virorum. Et invocabant Dominum, ut
2
1242
Machaborum II
Machaborum II
et munitiones excelsas obtinuerunt : et plures prdas diviserunt, quam portionem debilibus, pupillis, et viduis, sed et senioribus facientes. 31 Et cum
arma eorum diligenter collegissent, omnia composuerunt in locis opportunis : residua vero spolia Jerosolymam detulerunt : 32 et Philarchen, qui cum
Timotheo erat, interfecerunt, virum scelestum, qui in multis Judos afflixerat. 33 Et cum epinicia agerent Jerosolymis, eum qui sacras januas incenderat,
id est, Callisthenem, cum in quoddam domicilium refugisset, incenderunt,
digna ei mercede pro impietatibus suis reddita. 34 Facinorosissimus autem
Nicanor, qui mille negotiantes ad Judorum venditionem adduxerat, 35 humiliatus auxilio Domini ab his quos nullos existimaverat, deposita veste glori, per mediterranea fugiens, solus venit Antiochiam, summam infelicitatem
de interitu sui exercitus consecutus. 36 Et qui promiserat Romanis se tributum
restituere de captivitate Jerosolymorum, prdicabat nunc protectorem Deum
habere Judos, et ob ipsum invulnerabiles esse, eo quod sequerentur leges ab
ipso constitutas.
Eodem tempore, Antiochus inhoneste revertebatur de Perside. 2 Intraverat
enim in eam qu dicitur Persepolis, et tentavit expoliare templum, et civitatem opprimere : sed multitudine ad arma concurrente, in fugam versi sunt :
et ita contigit ut Antiochus post fugam turpiter rediret. 3 Et cum venisset
circa Ecbatanam, recognovit qu erga Nicanorem et Timotheum gesta sunt.
4
Elatus autem in ira, arbitrabatur se injuriam illorum qui se fugaverant posse
in Judos retorquere : ideoque jussit agitari currum suum sine intermissione
agens iter, clesti eum judicio perurgente, eo quod ita superbe locutus est
se venturum Jerosolymam, et congeriem sepulchri Judorum eam facturum.
5
Sed qui universa conspicit Dominus Deus Israel, percussit eum insanabili
et invisibili plaga. Ut enim finivit hunc ipsum sermonem, apprehendit eum
dolor dirus viscerum, et amara internorum tormenta : 6 et quidem satis juste,
quippe qui multis et novis cruciatibus aliorum torserat viscera, licet ille nullo modo a sua malitia cessaret. 7 Super hoc autem superbia repletus, ignem
spirans animo in Judos, et prcipiens accelerari negotium, contigit illum
impetu euntem de curru cadere, et gravi corporis collisione membra vexari.
8
Isque qui sibi videbatur etiam fluctibus maris imperare, supra humanum
modum superbia repletus, et montium altitudines in statera appendere, nunc
humiliatus ad terram in gestatorio portabatur, manifestam Dei virtutem in
semetipso contestans : 9 ita ut de corpore impii vermes scaturirent, ac viventis in doloribus carnes ejus effluerent, odore etiam illius et ftore exercitus
gravaretur : 10 et qui paulo ante sidera cli contingere se arbitrabatur, eum
nemo poterat propter intolerantiam ftoris portare.
11
Hinc igitur cpit ex gravi superbia deductus ad agnitionem sui venire,
divina admonitus plaga, per momenta singula doloribus suis augmenta capientibus. 12 Et cum nec ipse jam ftorem suum ferre posset, ita ait : Justum est
subditum esse Deo, et mortalem non paria Deo sentire. 13 Orabat autem hic
scelestus Dominum, a quo non esset misericordiam consecuturus. 14 Et civitatem, ad quam festinans veniebat ut eam ad solum deduceret ac sepulchrum
congestorum faceret, nunc optat liberam reddere : 15 et Judos, quos nec
sepultura quidem se dignos habiturum, sed avibus ac feris diripiendos traditurum, et cum parvulis exterminaturum dixerat, quales nunc Atheniensibus
facturum pollicetur : 16 templum etiam sanctum, quod prius expoliaverat,
optimis donis ornaturum, et sancta vasa multiplicaturum, et pertinentes ad
1244
Machaborum II
1245
Machaborum II
it. 14 Gorgias autem cum esset dux locorum, assumptis advenis, frequenter
Judos debellabat. 15 Judi vero qui tenebant opportunas munitiones, fugatos ab Jerosolymis suscipiebant, et bellare tentabant. 16 Hi vero qui erant
cum Machabo, per orationes Dominum rogantes ut esset sibi adjutor, impetum fecerunt in munitiones Idumorum : 17 multaque vi insistentes, loca
obtinuerunt, occurrentes interemerunt, et omnes simul non minus viginti millibus trucidaverunt. 18 Quidam autem cum confugissent in duas turres valde
munitas, omnem apparatum ad repugnandum habentes, 19 Machabus ad eorum expugnationem relicto Simone, et Josepho, itemque Zacho, eisque qui
cum ipsis erant satis multis, ipse ad eas qu amplius perurgebant pugnas conversus est. 20 Hi vero qui cum Simone erant, cupiditate ducti, a quibusdam
qui in turribus erant, suasi sunt pecunia : et septuaginta millibus didrachmis acceptis, dimiserunt quosdam effugere. 21 Cum autem Machabo nuntiatum esset quod factum est, principibus populi congregatis accusavit quod
pecunia fratres vendidissent, adversariis eorum dimissis. 22 Hos igitur proditores factos interfecit, et confestim duas turres occupavit. 23 Armis autem ac
manibus omnia prospere agendo in duabus munitionibus plus quam viginti
millia peremit.
24
At Timotheus, qui prius a Judis fuerat superatus, convocato exercitu
peregrin multitudinis, et congregato equitatu Asiano, advenit quasi armis
Judam capturus. 25 Machabus autem et qui cum ipso erant, appropinquante illo, deprecabantur Dominum, caput terra aspergentes, lumbosque
ciliciis prcincti, 26 ad altaris crepidinem provoluti, ut sibi propitius, inimicis autem eorum esset inimicus, et adversariis adversaretur, sicut lex dicit. 27 Et ita post orationem, sumptis armis, longius de civitate procedentes,
et proximi hostibus effecti, resederunt. 28 Primo autem solis ortu utrique
commiserunt : isti quidem victori et prosperitatis sponsorem cum virtute
Dominum habentes : illi autem ducem belli animum habebant. 29 Sed cum
vehemens pugna esset, apparuerunt adversariis de clo viri quinque in equis,
frenis aureis decori, ducatum Judis prstantes : 30 ex quibus duo Machabum medium habentes, armis suis circumseptum incolumem conservabant : in adversarios autem tela et fulmina jaciebant, ex quo et ccitate confusi
et repleti perturbatione, cadebant. 31 Interfecti sunt autem viginti millia quingenti, et equites sexcenti. 32 Timotheus vero confugit in Gazaram prsidium
munitum, cui prerat Chreas. 33 Machabus autem et qui cum eo erant,
ltantes obsederunt prsidium diebus quatuor. 34 At hi qui intus erant, loci
firmitate confisi, supra modum maledicebant, et sermones nefandos jactabant.
35
Sed cum dies quinta illucesceret, viginti juvenes ex his qui cum Machabo
erant, accensi animis propter blasphemiam, viriliter accesserunt ad murum,
et feroci animo incedentes ascendebant : 36 sed et alii similiter ascendentes,
turres portasque succendere aggressi sunt, atque ipsos maledicos vivos concremare. 37 Per continuum autem biduum prsidio vastato, Timotheum occultantem se in quodam repertum loco peremerunt : et fratrem illius Chream
et Apollophanem occiderunt. 38 Quibus gestis, in hymnis et confessionibus
benedicebant Dominum, qui magna fecit in Israel, et victoriam dedit illis.
Sed parvo post tempore, Lysias procurator regis et propinquus, ac nego11
tiorum prpositus, graviter ferens de his qu acciderant, congregatis
octoginta millibus, et equitatu universo, veniebat adversus Judos, existimans
2
1246
Machaborum II
1247
Machaborum II
Cypriarches, non sinebant eos in silentio agere et quiete. 3 Joppit vero tale
quoddam flagitium perpetrarunt : rogaverunt Judos cum quibus habitabant,
ascendere scaphas quas paraverant, cum uxoribus et filiis, quasi nullis inimicitiis inter eos subjacentibus. 4 Secundum commune itaque decretum civitatis,
et ipsis acquiescentibus, pacisque causa nihil suspectum habentibus : cum
in altum processissent, submerserunt non minus ducentos. 5 Quam crudelitatem Judas in su gentis homines factam ut cognovit, prcepit viris qui
erant cum ipso : et invocato justo judice Deo, 6 venit adversus interfectores
fratrum, et portum quidem noctu succendit, scaphas exussit, eos autem qui
ab igne refugerant, gladio peremit. 7 Et cum hc ita egisset, discessit quasi
iterum reversurus, et universos Joppitas eradicaturus. 8 Sed cum cognovisset
et eos qui erant Jamni, velle pari modo facere habitantibus secum Judis,
9
Jamnitis quoque nocte supervenit, et portum cum navibus succendit : ita ut
lumen ignis appareret Jerosolymis a stadiis ducentis quadraginta. 10 Inde cum
jam abiissent novem stadiis, et iter facerent ad Timotheum, commiserunt cum
eo Arabes quinque millia viri, et equites quingenti. 11 Cumque pugna valida
fieret, et auxilio Dei prospere cessisset, residui Arabes victi petebant a Juda
dextram sibi dari, promittentes se pascua daturos, et in ceteris profuturos.
12
Judas autem arbitratus vere in multis eos utiles, promsit pacem : dextrisque
acceptis, discessere ad tabernacula sua.
13
Aggressus est autem et civitatem quamdam firmam pontibus murisque
circumseptam, qu a turbis habitabatur gentium promiscuarum : cui nomen
Casphin. 14 Hi vero qui intus erant, confidentes in stabilitate murorum et
apparatu alimoniarum, remissius agebant, maledictis lacessentes Judam et
blasphemantes, ac loquentes qu fas non est. 15 Machabus autem, invocato magno mundi Principe, qui sine arietibus et machinis temporibus Jesu
prcipitavit Jericho, irruit ferociter muris : 16 et capta civitate per Domini voluntatem, innumerabiles cdes fecit, ita ut adjacens stagnum stadiorum duorum latitudinis sanguine interfectorum fluere videretur. 17 Inde discesserunt
stadia septingenta quinquaginta, et venerunt in Characa ad eos, qui dicuntur Tubiani, Judos : 18 et Timotheum quidem in illis locis non comprehenderunt, nulloque negotio perfecto regressus est, relicto in quodam loco
firmissimo prsidio. 19 Dositheus autem et Sosipater, qui erant duces cum
Machabo, peremerunt a Timotheo relictos in prsidio, decem millia viros.
20
At Machabus, ordinatis circum se sex millibus, et constitutis per cohortes,
adversus Timotheum processit, habentem secum centum viginti millia ped-
1248
Machaborum II
1249
Machaborum II
1250
Machaborum II
Sed post triennii tempus, cognovit Judas et qui cum eo erant Demetri14
um Seleuci cum multitudine valida et navibus per portam Tripolis ascendisse ad loca opportuna, et tenuisse regiones adversus Antiochum, et
2
ducem ejus Lysiam. 3 Alcimus autem quidam, qui summus sacerdos fuerat,
sed voluntarie coinquinatus est temporibus commistionis, considerans nullo
modo sibi esse salutem neque accessum ad altare, 4 venit ad regem Demetrium centesimo quinquagesimo anno, offerens ei coronam auream et palmam,
super hc et thallos, qui templi esse videbantur. Et ipsa quidem die siluit.
5
Tempus autem opportunum dementi su nactus, convocatus a Demetrio
ad consilium, et interrogatus quibus rebus et consiliis Judi niterentur, 6 respondit : Ipsi qui dicuntur Assidi Judorum, quibus prest Judas Machabus, bella nutriunt, et seditiones movent, nec patiuntur regnum esse quietum : 7 nam et ego defraudatus parentum gloria (dico autem summo sacerdotio) huc veni : 8 primo quidem utilitatibus regis fidem servans, secundo
autem etiam civibus consulens : nam illorum pravitate universum genus nostrum non minime vexatur. 9 Sed oro his singulis, o rex, cognitis, et regioni
et generi, secundum humanitatem tuam pervulgatam omnibus, prospice :
10
nam, quamdiu superest Judas, impossibile est pacem esse negotiis. 11 Talibus autem ab hoc dictis, et ceteri amici hostiliter se habentes adversus Judam,
inflammaverunt Demetrium. 12 Qui statim Nicanorem prpositum elephantorum ducem misit in Judam : 13 datis mandatis ut ipsum quidem Judam
caperet : eos vero qui cum illo erant, dispergeret, et constitueret Alcimum
maximi templi summum sacerdotem. 14 Tunc gentes qu de Juda fugerant
Judam, gregatim se Nicanori miscebant, miserias et clades Judorum prosperitates rerum suarum existimantes. 15 Audito itaque Judi Nicanoris adventu,
et conventu nationum, conspersi terra rogabant eum qui populum suum constituit, ut in ternum custodiret, quique suam portionem signis evidentibus
protegit. 16 Imperante autem duce, statim inde moverunt, conveneruntque ad
castellum Dessau. 17 Simon vero frater Jud commiserat cum Nicanore : sed
conterritus est repentino adventu adversariorum.
18
Nicanor tamen, audiens virtutem comitum Jud, et animi magnitudinem quam pro patri certaminibus habebant, sanguine judicium facere
metuebat. 19 Quam ob rem prmisit Posidonium, et Theodotium, et Matthiam, ut darent dextras atque acciperent. 20 Et cum diu de his consilium ageretur, et ipse dux ad multitudinem retulisset, omnium una fuit sententia amicitiis annuere. 21 Itaque diem constituerunt, qua secreto inter se agerent :
et singulis sell prolat sunt, et posit. 22 Prcepit autem Judas armatos
esse locis opportunis, ne forte ab hostibus repente mali aliquid oriretur : et
congruum colloquium fecerunt. 23 Morabatur autem Nicanor Jerosolymis, nihilque inique agebat : gregesque turbarum qu congregat fuerant, dimisit.
24
Habebat autem Judam semper carum ex animo, et erat viro inclinatus. 25 Rogavitque eum ducere uxorem, filiosque procreare. Nuptias fecit : quiete egit,
communiterque vivebant.
26
Alcimus autem, videns caritatem illorum ad invicem et conventiones,
venit ad Demetrium, et dicebat Nicanorem rebus alienis assentire, Judamque
regni insidiatorem successorem sibi destinasse. 27 Itaque rex exasperatus,
et pessimis hujus criminationibus irritatus, scripsit Nicanori, dicens graviter
quidem se ferre de amiciti conventione, jubere tamen Machabum citius
vinctum mittere Antiochiam. 28 Quibus cognitis, Nicanor consternabatur, et
graviter ferebat, si ea qu convenerant irrita faceret, nihil lsus a viro : 29 sed
1251
Machaborum II
1252
Machaborum II
Machaborum II
38
Igitur his erga Nicanorem gestis, et ex illis temporibus ab Hebris civitate possessa, ego quoque in his faciam finem sermonis. 39 Et si quidem bene,
et ut histori competit, hoc et ipse velim : sin autem minus digne, concedendum est mihi. 40 Sicut enim vinum semper bibere, aut semper aquam, contrarium est ; alternis autem uti, delectabile : ita legentibus si semper exactus
sit sermo, non erit gratus. Hic ergo erit consummatus.
1254
Cum ergo natus esset Jesus in Bethlehem Juda in diebus Herodis regis,
2est rex
ecce magi ab oriente venerunt Jerosolymam, dicentes : Ubi est qui natus
Judorum ? vidimus enim stellam ejus in oriente, et venimus adorare
2
eum. 3 Audiens autem Herodes rex, turbatus est, et omnis Jerosolyma cum
illo. 4 Et congregans omnes principes sacerdotum, et scribas populi, sciscitabatur ab eis ubi Christus nasceretur. 5 At illi dixerunt : In Bethlehem Jud :
sic enim scriptum est per prophetam :
6
Et tu Bethlehem terra Juda,
nequaquam minima es
in principibus Juda :
ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Israel.
Matthus
7
Tunc Herodes clam vocatis magis diligenter didicit ab eis tempus stell,
qu apparuit eis : 8 et mittens illos in Bethlehem, dixit : Ite, et interrogate diligenter de puero : et cum inveneritis, renuntiate mihi, ut et ego veniens adorem
eum. 9 Qui cum audissent regem, abierunt, et ecce stella, quam viderant in
oriente, antecedebat eos, usque dum veniens staret supra, ubi erat puer. 10 Videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde. 11 Et intrantes domum,
invenerunt puerum cum Maria matre ejus, et procidentes adoraverunt eum :
et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera, aurum, thus, et myrrham. 12 Et
responso accepto in somnis ne redirent ad Herodem, per aliam viam reversi
sunt in regionem suam.
13
Qui cum recessissent, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph,
dicens : Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et fuge in gyptum, et esto
ibi usque dum dicam tibi. Futurum est enim ut Herodes qurat puerum ad
perdendum eum. 14 Qui consurgens accepit puerum et matrem ejus nocte, et
secessit in gyptum : 15 et erat ibi usque ad obitum Herodis : ut adimpleretur
quod dictum est a Domino per prophetam dicentem : Ex gypto vocavi filium
meum. 16 Tunc Herodes videns quoniam illusus esset a magis, iratus est valde,
et mittens occidit omnes pueros, qui erant in Bethlehem, et in omnibus finibus
ejus, a bimatu et infra secundum tempus, quod exquisierat a magis. 17 Tunc
adimpletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam dicentem :
18
1256
Matthus
de lapidibus istis suscitare filios Abrah. 10 Jam enim securis ad radicem arborum posita est. Omnis ergo arbor, qu non facit fructum bonum, excidetur,
et in ignem mittetur. 11 Ego quidem baptizo vos in aqua in pnitentiam : qui
autem post me venturus est, fortior me est, cujus non sum dignus calceamenta
portare : ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto, et igni. 12 Cujus ventilabrum
in manu sua : et permundabit aream suam : et congregabit triticum suum in
horreum, paleas autem comburet igni inextinguibili.
13
Tunc venit Jesus a Galila in Jordanem ad Joannem, ut baptizaretur ab
eo. 14 Joannes autem prohibebat eum, dicens : Ego a te debeo baptizari, et tu
venis ad me ? 15 Respondens autem Jesus, dixit ei : Sine modo : sic enim decet
nos implere omnem justitiam. Tunc dimisit eum. 16 Baptizatus autem Jesus,
confestim ascendit de aqua, et ecce aperti sunt ei cli : et vidit Spiritum Dei
descendentem sicut columbam, et venientem super se. 17 Et ecce vox de clis
dicens : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui.
Tunc Jesus ductus est in desertum a Spiritu, ut tentaretur a diabolo. 2 Et
cum jejunasset quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit. 3 Et accedens tentator dixit ei : Si Filius Dei es, dic ut lapides isti panes
fiant. 4 Qui respondens dixit : Scriptum est : Non in solo pane vivit homo,
sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei. 5 Tunc assumpsit eum diabolus in sanctam civitatem, et statuit eum super pinnaculum templi, 6 et dixit
ei : Si Filius Dei es, mitte te deorsum. Scriptum est enim : Quia angelis suis
mandavit de te, et in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem pedem
tuum. 7 Ait illi Jesus : Rursum scriptum est : Non tentabis Dominum Deum
tuum. 8 Iterum assumpsit eum diabolus in montem excelsum valde : et ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum, 9 et dixit ei : Hc omnia tibi
dabo, si cadens adoraveris me. 10 Tunc dicit ei Jesus : Vade Satana : Scriptum
est enim : Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies. 11 Tunc reliquit
eum diabolus : et ecce angeli accesserunt, et ministrabant ei.
12
Cum autem audisset Jesus quod Joannes traditus esset, secessit in
Galilam : 13 et, relicta civitate Nazareth, venit, et habitavit in Capharnaum
maritima, in finibus Zabulon et Nephthalim : 14 ut adimpleretur quod dictum
est per Isaiam prophetam :
15
1257
Matthus
mites : quoniam ipsi possidebunt terram. Beati qui lugent : quoniam ipsi
consolabuntur. 6 Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam : quoniam ipsi saturabuntur. 7 Beati misericordes : quoniam ipsi misericordiam consequentur.
8
Beati mundo corde : quoniam ipsi Deum videbunt. 9 Beati pacifici : quoniam
filii Dei vocabuntur. 10 Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam :
quoniam ipsorum est regnum clorum. 11 Beati estis cum maledixerint vobis,
et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes,
propter me : 12 gaudete, et exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in
clis. Sic enim persecuti sunt prophetas, qui fuerunt ante vos.
13
Vos estis sal terr. Quod si sal evanuerit, in quo salietur ? ad nihilum
valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. 14 Vos estis lux
mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita, 15 neque accendunt
lucernam, et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, ut luceat omnibus qui in domo sunt. 16 Sic luceat lux vestra coram hominibus : ut videant
opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum, qui in clis est.
17
Nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas : non veni
solvere, sed adimplere. 18 Amen quippe dico vobis, donec transeat clum
et terra, jota unum aut unus apex non prteribit a lege, donec omnia fiant.
19
Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines,
minimus vocabitur in regno clorum : qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno clorum. 20 Dico enim vobis, quia nisi abundaverit
justitia vestra plus quam scribarum et pharisorum, non intrabitis in regnum
clorum.
21
Audistis quia dictum est antiquis : Non occides : qui autem occiderit,
reus erit judicio. 22 Ego autem dico vobis : quia omnis qui irascitur fratri suo,
reus erit judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca : reus erit concilio. Qui
autem dixerit, fatue : reus erit gehenn ignis. 23 Si ergo offers munus tuum
ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te :
24
relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo :
et tunc veniens offeres munus tuum. 25 Esto consentiens adversario tuo cito
dum es in via cum eo : ne forte tradat te adversarius judici, et judex tradat
te ministro : et in carcerem mittaris. 26 Amen dico tibi, non exies inde, donec
reddas novissimum quadrantem.
27
Audistis quia dictum est antiquis : Non mchaberis. 28 Ego autem dico vobis : quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam
mchatus est eam in corde suo. 29 Quod si oculus tuus dexter scandalizat
te, erue eum, et projice abs te : expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. 30 Et si dextra manus tua scandalizat te, abscide eam, et projice abs te : expedit enim
tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum eat in
1258
Matthus
Matthus
1260
Matthus
12
Omnia ergo qucumque vultis ut faciant vobis homines, et vos facite
illis. Hc est enim lex, et prophet. 13 Intrate per angustam portam : quia
lata porta, et spatiosa via est, qu ducit ad perditionem, et multi sunt qui
intrant per eam. 14 Quam angusta porta, et arcta via est, qu ducit ad vitam :
et pauci sunt qui inveniunt eam !
15
Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium,
intrinsecus autem sunt lupi rapaces : 16 a fructibus eorum cognoscetis eos.
Numquid colligunt de spinis uvas, aut de tribulis ficus ? 17 Sic omnis arbor
bona fructus bonos facit : mala autem arbor malos fructus facit. 18 Non potest
arbor bona malos fructus facere : neque arbor mala bonos fructus facere.
19
Omnis arbor, qu non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur.
20
Igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos.
21
Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum clorum : sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in clis est, ipse intrabit in
regnum clorum. 22 Multi dicent mihi in illa die : Domine, Domine, nonne in
nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo dmonia ejecimus, et in nomine
tuo virtutes multas fecimus ? 23 Et tunc confitebor illis : Quia numquam novi
vos : discedite a me, qui operamini iniquitatem. 24 Omnis ergo qui audit
verba mea hc, et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui dificavit domum
suam supra petram, 25 et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt
venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit : fundata enim erat super
petram. 26 Et omnis qui audit verba mea hc, et non facit ea, similis erit viro
stulto, qui dificavit domum suam super arenam : 27 et descendit pluvia, et
venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et cecidit,
et fuit ruina illius magna. 28 Et factum est : cum consummasset Jesus verba
hc, admirabantur turb super doctrina ejus. 29 Erat enim docens eos sicut
potestatem habens, et non sicut scrib eorum, et pharisi.
1261
Matthus
17
ut adimpleretur
Videns autem Jesus turbas multas circum se, jussit ire trans fretum.
Et accedens unus scriba, ait illi : Magister, sequar te, quocumque ieris.
20
Et dicit ei Jesus : Vulpes foveas habent, et volucres cli nidos ; Filius autem
hominis non habet ubi caput reclinet. 21 Alius autem de discipulis ejus ait illi :
Domine, permitte me primum ire, et sepelire patrem meum. 22 Jesus autem
ait illi : Sequere me, et dimitte mortuos sepelire mortuos suos.
23
Et ascendente eo in naviculam, secuti sunt eum discipuli ejus : 24 et ecce
motus magnus factus est in mari, ita ut navicula operiretur fluctibus : ipse
vero dormiebat. 25 Et accesserunt ad eum discipuli ejus, et suscitaverunt eum,
dicentes : Domine, salva nos : perimus. 26 Et dicit eis Jesus : Quid timidi estis,
modic fidei ? Tunc surgens imperavit ventis, et mari, et facta est tranquillitas
magna. 27 Porro homines mirati sunt, dicentes : Qualis est hic, quia venti et
mare obediunt ei ?
28
Et cum venisset trans fretum in regionem Gerasenorum, occurrerunt ei
duo habentes dmonia, de monumentis exeuntes, svi nimis, ita ut nemo
posset transire per viam illam. 29 Et ecce clamaverunt, dicentes : Quid nobis
et tibi, Jesu fili Dei ? Venisti huc ante tempus torquere nos ? 30 Erat autem non
longe ab illis grex multorum porcorum pascens. 31 Dmones autem rogabant
eum, dicentes : Si ejicis nos hinc, mitte nos in gregem porcorum. 32 Et ait
illis : Ite. At illi exeuntes abierunt in porcos, et ecce impetu abiit totus grex
per prceps in mare : et mortui sunt in aquis. 33 Pastores autem fugerunt : et
venientes in civitatem, nuntiaverunt omnia, et de eis qui dmonia habuerant.
34
Et ecce tota civitas exiit obviam Jesu : et viso eo, rogabant ut transiret a
finibus eorum.
19
1262
Matthus
Numquid possunt filii sponsi lugere, quamdiu cum illis est sponsus ? Venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus : et tunc jejunabunt. 16 Nemo
autem immittit commissuram panni rudis in vestimentum vetus : tollit enim plenitudinem ejus a vestimento, et pejor scissura fit. 17 Neque mittunt
vinum novum in utres veteres : alioquin rumpuntur utres, et vinum effunditur, et utres pereunt. Sed vinum novum in utres novos mittunt : et ambo
conservantur.
18
Hc illo loquente ad eos, ecce princeps unus accessit, et adorabat eum,
dicens : Domine, filia mea modo defuncta est : sed veni, impone manum
tuam super eam, et vivet. 19 Et surgens Jesus, sequebatur eum, et discipuli
ejus. 20 Et ecce mulier, qu sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis,
accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus. 21 Dicebat enim intra se : Si
tetigero tantum vestimentum ejus, salva ero. 22 At Jesus conversus, et videns
eam, dixit : Confide, filia, fides tua te salvam fecit. Et salva facta est mulier ex
illa hora.
23
Et cum venisset Jesus in domum principis, et vidisset tibicines et turbam
tumultuantem, dicebat : 24 Recedite : non est enim mortua puella, sed dormit.
Et deridebant eum. 25 Et cum ejecta esset turba, intravit : et tenuit manum
ejus, et surrexit puella. 26 Et exiit fama hc in universam terram illam.
27
Et transeunte inde Jesu, secuti sunt eum duo cci, clamantes, et dicentes : Miserere nostri, fili David. 28 Cum autem venisset domum, accesserunt ad eum cci. Et dicit eis Jesus : Creditis quia hoc possum facere
vobis ? Dicunt ei : Utique, Domine. 29 Tunc tetigit oculos eorum, dicens :
Secundum fidem vestram, fiat vobis. 30 Et aperti sunt oculi eorum : et comminatus est illis Jesus, dicens : Videte ne quis sciat. 31 Illi autem exeuntes,
diffamaverunt eum in tota terra illa.
32
Egressis autem illis, ecce obtulerunt ei hominem mutum, dmonium
habentem. 33 Et ejecto dmonio, locutus est mutus, et mirat sunt turb,
dicentes : Numquam apparuit sic in Israel. 34 Pharisi autem dicebant : In
principe dmoniorum ejicit dmones.
35
Et circuibat Jesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis eorum, et prdicans Evangelium regni, et curans omnem languorem, et omnem
infirmitatem. 36 Videns autem turbas, misertus est eis : quia erant vexati, et
jacentes sicut oves non habentes pastorem. 37 Tunc dicit discipulis suis : Messis quidem multa, operarii autem pauci. 38 Rogate ergo Dominum messis, ut
mittat operarios in messem suam.
Et convocatis duodecim discipulis suis, dedit illis potestatem spiritu10
um immundorum, ut ejicerent eos, et curarent omnem languorem, et
omnem infirmitatem.
Duodecim autem Apostolorum nomina sunt hc.
2
Primus, Simon, qui dicitur Petrus : et Andreas frater ejus, 3 Jacobus Zebedi,
et Joannes frater ejus, Philippus, et Bartholomus, Thomas, et Matthus
publicanus, Jacobus Alphi, et Thaddus, 4 Simon Chananus, et Judas
Iscariotes, qui et tradidit eum.
5
Hos duodecim misit Jesus, prcipiens eis, dicens : In viam gentium
ne abieritis, et in civitates Samaritanorum ne intraveritis : 6 sed potius ite
ad oves qu perierunt domus Israel. 7 Euntes autem prdicate, dicentes :
Quia appropinquavit regnum clorum. 8 Infirmos curate, mortuos suscitate,
leprosos mundate, dmones ejicite : gratis accepistis, gratis date. 9 Nolite
possidere aurum, neque argentum, neque pecuniam in zonis vestris : 10 non
1263
Matthus
peram in via, neque duas tunicas, neque calceamenta, neque virgam : dignus
enim est operarius cibo suo. 11 In quamcumque autem civitatem aut castellum
intraveritis, interrogate, quis in ea dignus sit : et ibi manete donec exeatis.
12
Intrantes autem in domum, salutate eam, dicentes : Pax huic domui. 13 Et
siquidem fuerit domus illa digna, veniet pax vestra super eam : si autem
non fuerit digna, pax vestra revertetur ad vos. 14 Et quicumque non receperit
vos, neque audierit sermones vestros : exeuntes foras de domo, vel civitate,
excutite pulverem de pedibus vestris. 15 Amen dico vobis : Tolerabilius erit
terr Sodomorum et Gomorrhorum in die judicii, quam illi civitati.
16
Ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum. Estote ergo prudentes
sicut serpentes, et simplices sicut columb. 17 Cavete autem ab hominibus.
Tradent enim vos in conciliis, et in synagogis suis flagellabunt vos : 18 et ad
prsides, et ad reges ducemini propter me in testimonium illis, et gentibus.
19
Cum autem tradent vos, nolite cogitare quomodo, aut quid loquamini :
dabitur enim vobis in illa hora, quid loquamini : 20 non enim vos estis qui
loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. 21 Tradet autem
frater fratrem in mortem, et pater filium : et insurgent filii in parentes, et
morte eos afficient : 22 et eritis odio omnibus propter nomen meum : qui
autem perseveraverit usque in finem, hic salvus erit.
23
Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. Amen dico
vobis, non consummabitis civitates Israel, donec veniat Filius hominis. 24 Non
est discipulus super magistrum, nec servus super dominum suum : 25 sufficit
discipulo ut sit sicut magister ejus, et servo, sicut dominus ejus. Si patremfamilias Beelzebub vocaverunt, quanto magis domesticos ejus ? 26 Ne ergo
timueritis eos. Nihil enim est opertum, quod non revelabitur : et occultum,
quod non scietur. 27 Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine : et quod in
aure auditis, prdicate super tecta. 28 Et nolite timere eos qui occidunt corpus,
animam autem non possunt occidere : sed potius timete eum, qui potest et
animam et corpus perdere in gehennam. 29 Nonne duo passeres asse veneunt ? et unus ex illis non cadet super terram sine Patre vestro. 30 Vestri autem
capilli capitis omnes numerati sunt. 31 Nolite ergo timere : multis passeribus
meliores estis vos. 32 Omnis ergo qui confitebitur me coram hominibus, confitebor et ego eum coram Patre meo, qui in clis est. 33 Qui autem negaverit
me coram hominibus, negabo et ego eum coram Patre meo, qui in clis est.
34
Nolite arbitrari quia pacem venerim mittere in terram : non veni pacem mittere, sed gladium : 35 veni enim separare hominem adversus patrem suum, et
filiam adversus matrem suam, et nurum adversus socrum suam : 36 et inimici
hominis, domestici ejus. 37 Qui amat patrem aut matrem plus quam me, non
est me dignus : et qui amat filium aut filiam super me, non est me dignus.
38
Et qui non accipit crucem suam, et sequitur me, non est me dignus. 39 Qui
invenit animam suam, perdet illam : et qui perdiderit animam suam propter
me, inveniet eam. 40 Qui recipit vos, me recipit : et qui me recipit, recipit
eum qui me misit. 41 Qui recipit prophetam in nomine prophet, mercedem
prophet accipiet : et qui recipit justum in nomine justi, mercedem justi accipiet. 42 Et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aqu frigid
tantum in nomine discipuli : amen dico vobis, non perdet mercedem suam.
Et factum est, cum consummasset Jesus, prcipiens duodecim dis11
cipulis suis, transiit inde ut doceret, et prdicaret in civitatibus
eorum.
1264
Matthus
2
Joannes autem cum audisset in vinculis opera Christi, mittens duos de
discipulis suis, 3 ait illi : Tu es, qui venturus es, an alium exspectamus ?
4
Et respondens Jesus ait illis : Euntes renuntiate Joanni qu audistis, et
vidistis. 5 Cci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt,
mortui resurgunt, pauperes evangelizantur : 6 et beatus est, qui non fuerit
scandalizatus in me.
7
Illis autem abeuntibus, cpit Jesus dicere ad turbas de Joanne : Quid
existis in desertum videre ? arundinem vento agitatam ? 8 Sed quid existis videre ? hominem mollibus vestitum ? Ecce qui mollibus vestiuntur, in
domibus regum sunt. 9 Sed quid existis videre ? prophetam ? Etiam dico
vobis, et plus quam prophetam. 10 Hic est enim de quo scriptum est : Ecce
ego mitto angelum meum ante faciem tuam, qui prparabit viam tuam ante
te. 11 Amen dico vobis, non surrexit inter natos mulierum major Joanne Baptista : qui autem minor est in regno clorum, major est illo. 12 A diebus autem
Joannis Baptist usque nunc, regnum clorum vim patitur, et violenti rapiunt
illud. 13 Omnes enim prophet et lex usque ad Joannem prophetaverunt : 14 et
si vultis recipere, ipse est Elias, qui venturus est. 15 Qui habet aures audiendi,
audiat.
16
Cui autem similem stimabo generationem istam ? Similis est pueris
sedentibus in foro : qui clamantes coqualibus 17 dicunt : Cecinimus vobis, et
non saltastis : lamentavimus, et non planxistis. 18 Venit enim Joannes neque
manducans, neque bibens, et dicunt : Dmonium habet. 19 Venit Filius hominis manducans, et bibens, et dicunt : Ecce homo vorax, et potator vini,
publicanorum et peccatorum amicus. Et justificata est sapientia a filiis suis.
20
Tunc cpit exprobrare civitatibus, in quibus fact sunt plurim virtutes
ejus, quia non egissent pnitentiam : 21 V tibi Corozain, v tibi Bethsaida : quia, si in Tyro et Sidone fact essent virtutes qu fact sunt in vobis,
olim in cilicio et cinere pnitentiam egissent. 22 Verumtamen dico vobis : Tyro et Sidoni remissius erit in die judicii, quam vobis. 23 Et tu Capharnaum,
numquid usque in clum exaltaberis ? usque in infernum descendes, quia si
in Sodomis fact fuissent virtutes qu fact sunt in te, forte mansissent usque
in hanc diem. 24 Verumtamen dico vobis, quia terr Sodomorum remissius
erit in die judicii, quam tibi.
25
In illo tempore respondens Jesus dixit : Confiteor tibi, Pater, Domine
cli et terr, quia abscondisti hc a sapientibus, et prudentibus, et revelasti
ea parvulis. 26 Ita Pater : quoniam sic fuit placitum ante te. 27 Omnia mihi
tradita sunt a Patre meo. Et nemo novit Filium, nisi Pater : neque Patrem
quis novit, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 28 Venite ad me omnes
qui laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos. 29 Tollite jugum meum super
vos, et discite a me, quia mitis sum, et humilis corde : et invenietis requiem
animabus vestris. 30 Jugum enim meum suave est, et onus meum leve.
In illo tempore abiit Jesus per sata sabbato : discipuli autem ejus es12
urientes cperunt vellere spicas, et manducare. Pharisi autem videntes, dixerunt ei : Ecce discipuli tui faciunt quod non licet facere sabbatis.
2
At ille dixit eis : Non legistis quid fecerit David, quando esuriit, et qui cum
eo erant : 4 quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis comedit,
quos non licebat ei edere, neque his qui cum eo erant, nisi solis sacerdotibus ?
5
aut non legistis in lege quia sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant,
et sine crimine sunt ? 6 Dico autem vobis, quia templo major est hic. 7 Si
1265
Matthus
Matthus
Jon prophet. 40 Sicut enim fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus, et tribus
noctibus, sic erit Filius hominis in corde terr tribus diebus et tribus noctibus.
41
Viri Ninivit surgent in judicio cum generatione ista, et condemnabunt
eam : quia pnitentiam egerunt in prdicatione Jon, et ecce plus quam
Jonas hic. 42 Regina austri surget in judicio cum generatione ista, et condemnabit eam : quia venit a finibus terr audire sapientiam Salomonis, et
ecce plus quam Salomon hic. 43 Cum autem immundus spiritus exierit ab
homine, ambulat per loca arida, qurens requiem, et non invenit. 44 Tunc dicit : Revertar in domum meam, unde exivi. Et veniens invenit eam vacantem,
scopis mundatam, et ornatam. 45 Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus
secum nequiores se, et intrantes habitant ibi : et fiunt novissima hominis illius
pejora prioribus. Sic erit et generationi huic pessim.
46
Adhuc eo loquente ad turbas, ecce mater ejus et fratres stabant foris,
qurentes loqui ei. 47 Dixit autem ei quidam : Ecce mater tua, et fratres tui
foris stant qurentes te. 48 At ipse respondens dicenti sibi, ait : Qu est mater
mea, et qui sunt fratres mei ? 49 Et extendens manum in discipulos suos, dixit :
Ecce mater mea, et fratres mei. 50 Quicumque enim fecerit voluntatem Patris
mei, qui in clis est, ipse meus frater, et soror, et mater est.
In illo die exiens Jesus de domo, sedebat secus mare. 2 Et congregat
sunt ad eum turb mult, ita ut naviculam ascendens sederet : et
omnis turba stabat in littore, 3 et locutus est eis multa in parabolis, dicens :
Ecce exiit qui seminat, seminare. 4 Et dum seminat, qudam ceciderunt secus
viam, et venerunt volucres cli, et comederunt ea. 5 Alia autem ceciderunt
in petrosa, ubi non habebant terram multam : et continuo exorta sunt, quia
non habebant altitudinem terr : 6 sole autem orto stuaverunt ; et quia non
habebant radicem, aruerunt. 7 Alia autem ceciderunt in spinas : et creverunt
spin, et suffocaverunt ea. 8 Alia autem ceciderunt in terram bonam : et
dabant fructum, aliud centesimum, aliud sexagesimum, aliud trigesimum.
9
Qui habet aures audiendi, audiat.
10
Et accedentes discipuli dixerunt ei : Quare in parabolis loqueris eis ?
11
Qui respondens, ait illis : Quia vobis datum est nosse mysteria regni clorum : illis autem non est datum. 12 Qui enim habet, dabitur ei, et abundabit :
qui autem non habet, et quod habet auferetur ab eo. 13 Ideo in parabolis loquor
eis : quia videntes non vident, et audientes non audiunt, neque intelligunt.
14
Et adimpletur in eis prophetia Isai, dicentis :
13
1267
Matthus
est qui secus viam seminatus est. 20 Qui autem super petrosa seminatus est,
hic est qui verbum audit, et continuo cum gaudio accipit illud : 21 non habet
autem in se radicem, sed est temporalis : facta autem tribulatione et persecutione propter verbum, continuo scandalizatur. 22 Qui autem seminatus est
in spinis, hic est qui verbum audit, et sollicitudo sculi istius, et fallacia divitiarum suffocat verbum, et sine fructu efficitur. 23 Qui vero in terram bonam
seminatus est, hic est qui audit verbum, et intelligit, et fructum affert, et facit
aliud quidem centesimum, aliud autem sexagesimum, aliud vero trigesimum.
24
Aliam parabolam proposuit illis, dicens : Simile factum est regnum
clorum homini, qui seminavit bonum semen in agro suo : 25 cum autem
dormirent homines, venit inimicus ejus, et superseminavit zizania in medio
tritici, et abiit. 26 Cum autem crevisset herba, et fructum fecisset, tunc apparuerunt et zizania. 27 Accedentes autem servi patrisfamilias, dixerunt ei :
Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo ? unde ergo habet zizania ? 28 Et ait illis : Inimicus homo hoc fecit. Servi autem dixerunt ei : Vis,
imus, et colligimus ea ? 29 Et ait : Non : ne forte colligentes zizania, eradicetis
simul cum eis et triticum. 30 Sinite utraque crescere usque ad messem, et in
tempore messis dicam messoribus : Colligite primum zizania, et alligate ea in
fasciculos ad comburendum : triticum autem congregate in horreum meum.
31
Aliam parabolam proposuit eis dicens : Simile est regnum clorum
grano sinapis, quod accipiens homo seminavit in agro suo : 32 quod minimum quidem est omnibus seminibus : cum autem creverit, majus est omnibus oleribus, et fit arbor, ita ut volucres cli veniant, et habitent in ramis
ejus. 33 Aliam parabolam locutus est eis : Simile est regnum clorum fermento, quod acceptum mulier abscondit in farin satis tribus, donec fermentatum est totum. 34 Hc omnia locutus est Jesus in parabolis ad turbas : et
sine parabolis non loquebatur eis : 35 ut impleretur quod dictum erat per
prophetam dicentem : Aperiam in parabolis os meum ; eructabo abscondita a
constitutione mundi.
36
Tunc, dimissis turbis, venit in domum : et accesserunt ad eum discipuli
ejus, dicentes : Edissere nobis parabolam zizaniorum agri. 37 Qui respondens
ait illis : Qui seminat bonum semen, est Filius hominis. 38 Ager autem est
mundus. Bonum vero semen, hi sunt filii regnum. Zizania autem, filii sunt
nequam. 39 Inimicus autem, qui seminavit ea, est diabolus. Messis vero, consummatio sculi est. Messores autem, angeli sunt. 40 Sicut ergo colliguntur
zizania, et igni comburuntur : sic erit in consummatione sculi. 41 Mittet Filius hominis angelos suos, et colligent de regno ejus omnia scandala, et eos
qui faciunt iniquitatem : 42 et mittent eos in caminum ignis. Ibi erit fletus et
stridor dentium. 43 Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Qui
habet aures audiendi, audiat.
44
Simile est regnum clorum thesauro abscondito in agro : quem qui
invenit homo, abscondit, et pr gaudio illius vadit, et vendit universa qu
habet, et emit agrum illum. 45 Iterum simile est regnum clorum homini negotiatori, qurenti bonas margaritas. 46 Inventa autem una pretiosa margarita,
abiit, et vendidit omnia qu habuit, et emit eam.
47
Iterum simile est regnum clorum sagen miss in mare, et ex omni
genere piscium congreganti. 48 Quam, cum impleta esset, educentes, et secus
littus sedentes, elegerunt bonis in vasa, malos autem foras miserunt. 49 Sic
erit in consummatione sculi : exibunt angeli, et separabunt malos de medio
justorum, 50 et mittent eos in caminum ignis : ibi erit fletus, et stridor dentium.
1268
Matthus
51
14
1269
Matthus
Matthus
1271
Matthus
diderit animam suam propter me, inveniet eam. 26 Quid enim prodest homini,
si mundum universum lucretur, anim vero su detrimentum patiatur ? aut
quam dabit homo commutationem pro anima sua ? 27 Filius enim hominis
venturus est in gloria Patris sui cum angelis suis : et tunc reddet unicuique
secundum opera ejus. 28 Amen dico vobis, sunt quidam de hic stantibus, qui
non gustabunt mortem, donec videant Filium hominis venientem in regno
suo.
Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et Jacobum, et Joannem fratrem
17
ejus, et ducit illos in montem excelsum seorsum : et transfiguratus
est ante eos. Et resplenduit facies ejus sicut sol : vestimenta autem ejus facta
2
sunt alba sicut nix. 3 Et ecce apparuerunt illis Moyses et Elias cum eo loquentes. 4 Respondens autem Petrus, dixit ad Jesum : Domine, bonum est nos
hic esse : si vis, faciamus tria tabernacula, tibi unum, Moysi unum, et Eli
unum. 5 Adhuc eo loquente, ecce nubes lucida obumbravit eos. Et ecce vox
de nube, dicens : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui :
ipsum audite. 6 Et audientes discipuli ceciderunt in faciem suam, et timuerunt
valde. 7 Et accessit Jesus, et tetigit eos : dixitque eis : Surgite, et nolite timere.
8
Levantes autem oculos suos, neminem viderunt, nisi solum Jesum. 9 Et
descendentibus illis de monte, prcepit eis Jesus, dicens : Nemini dixeritis
visionem, donec Filius hominis a mortuis resurgat. 10 Et interrogaverunt eum
discipuli, dicentes : Quid ergo scrib dicunt, quod Eliam oporteat primum
venire ? 11 At ille respondens, ait eis : Elias quidem venturus est, et restituet
omnia. 12 Dico autem vobis, quia Elias jam venit, et non cognoverunt eum,
sed fecerunt in eo qucumque voluerunt. Sic et Filius hominis passurus est
ab eis. 13 Tunc intellexerunt discipuli, quia de Joanne Baptista dixisset eis.
14
Et cum venisset ad turbam, accessit ad eum homo genibus provolutus
ante eum, dicens : Domine, miserere filio meo, quia lunaticus est, et male patitur : nam spe cadit in ignem, et crebro in aquam. 15 Et obtuli eum discipulis
tuis, et non potuerunt curare eum. 16 Respondens autem Jesus, ait : O generatio incredula, et perversa, quousque ero vobiscum ? usquequo patiar vos ?
Afferte huc illum ad me. 17 Et increpavit illum Jesus, et exiit ab eo dmonium,
et curatus est puer ex illa hora. 18 Tunc accesserunt discipuli ad Jesum secreto, et dixerunt : Quare nos non potuimus ejicere illum ? 19 Dixit illis Jesus :
Propter incredulitatem vestram. Amen quippe dico vobis, si habueritis fidem
sicut granum sinapis, dicetis monti huic : Transi hinc illuc, et transibit, et nihil
impossibile erit vobis. 20 Hoc autem genus non ejicitur nisi per orationem et
jejunium.
21
Conversantibus autem eis in Galila, dixit illis Jesus : Filius hominis
tradendus est in manus hominum : 22 et occident eum, et tertia die resurget.
Et contristati sunt vehementer.
23
Et cum venissent Capharnaum, accesserunt qui didrachma accipiebant
ad Petrum, et dixerunt ei : Magister vester non solvit didrachma ? 24 Ait :
Etiam. Et cum intrasset in domum, prvenit eum Jesus, dicens : Quid tibi
videtur Simon ? reges terr a quibus accipiunt tributum vel censum ? a
filiis suis, an ab alienis ? 25 Et ille dixit : Ab alienis. Dixit illi Jesus : Ergo
liberi sunt filii. 26 Ut autem non scandalizemus eos, vade ad mare, et mitte
hamum : et eum piscem, qui primus ascenderit, tolle : et aperto ore ejus,
invenies staterem : illum sumens, da eis pro me et te.
1272
Matthus
Matthus
dominus ejus tradidit eum tortoribus, quoadusque redderet universum debitum. 35 Sic et Pater meus clestis faciet vobis, si non remiseritis unusquisque
fratri suo de cordibus vestris.
Et factum est, cum consummasset Jesus sermones istos, migravit a
19
Galila, et venit in fines Jud trans Jordanem, et secut sunt eum
turb mult, et curavit eos ibi. Et accesserunt ad eum pharisi tentantes
2
1274
Matthus
Simile est regnum clorum homini patrifamilias, qui exiit primo mane
20
conducere operarios in vineam suam. Conventione autem facta cum
operariis ex denario diurno, misit eos in vineam suam. Et egressus circa
2
horam tertiam, vidit alios stantes in foro otiosos, 4 et dixit illis : Ite et vos in
vineam meam, et quod justum fuerit dabo vobis. 5 Illi autem abierunt. Iterum
autem exiit circa sextam et nonam horam : et fecit similiter. 6 Circa undecimam vero exiit, et invenit alios stantes, et dicit illis : Quid hic statis tota die
otiosi ? 7 Dicunt ei : Quia nemo nos conduxit. Dicit illis : Ite et vos in vineam
meam. 8 Cum sero autem factum esset, dicit dominus vine procuratori suo :
Voca operarios, et redde illis mercedem incipiens a novissimis usque ad primos. 9 Cum venissent ergo qui circa undecimam horam venerant, acceperunt
singulos denarios. 10 Venientes autem et primi, arbitrati sunt quod plus essent accepturi : acceperunt autem et ipsi singulos denarios. 11 Et accipientes
murmurabant adversus patremfamilias, 12 dicentes : Hi novissimi una hora fecerunt, et pares illos nobis fecisti, qui portavimus pondus diei, et stus. 13 At
ille respondens uni eorum, dixit : Amice, non facio tibi injuriam : nonne ex
denario convenisti mecum ? 14 Tolle quod tuum est, et vade : volo autem et
huic novissimo dare sicut et tibi. 15 Aut non licet mihi quod volo, facere ? an
oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum ? 16 Sic erunt novissimi primi, et
primi novissimi. Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
17
Et ascendens Jesus Jerosolymam, assumpsit duodecim discipulos secreto, et ait illis : 18 Ecce ascendimus Jerosolymam, et Filius hominis tradetur
principibus sacerdotum, et scribis, et condemnabunt eum morte, 19 et tradent
eum gentibus ad illudendum, et flagellandum, et crucifigendum, et tertia die
resurget.
20
Tunc accessit ad eum mater filiorum Zebedi cum filiis suis, adorans et
petens aliquid ab eo. 21 Qui dixit ei : Quid vis ? Ait illi : Dic ut sedeant hi duo
filii mei, unus ad dexteram tuam, et unus ad sinistram in regno tuo. 22 Respondens autem Jesus, dixit : Nescitis quid petatis. Potestis bibere calicem,
quem ego bibiturus sum ? Dicunt ei : Possumus. 23 Ait illis : Calicem quidem
meum bibetis : sedere autem ad dexteram meam vel sinistram non est meum
dare vobis, sed quibus paratum est a Patre meo. 24 Et audientes decem, indignati sunt de duobus fratribus. 25 Jesus autem vocavit eos ad se, et ait : Scitis
quia principes gentium dominantur eorum : et qui majores sunt, potestatem
exercent in eos. 26 Non ita erit inter vos : sed quicumque voluerit inter vos
major fieri, sit vester minister : 27 et qui voluerit inter vos primus esse, erit
vester servus. 28 Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et
dare animam suam redemptionem pro multis.
29
Et egredientibus illis ab Jericho, secuta est eum turba multa, 30 et ecce
duo cci sedentes secus viam audierunt quia Jesus transiret : et clamaverunt,
dicentes : Domine, miserere nostri, fili David. 31 Turba autem increpabat eos
ut tacerent. At illi magis clamabant, dicentes : Domine, miserere nostri, fili
David. 32 Et stetit Jesus, et vocavit eos, et ait : Quid vultis ut faciam vobis ?
33
Dicunt illi : Domine, ut aperiantur oculi nostri. 34 Misertus autem eorum
Jesus, tetigit oculos eorum. Et confestim viderunt, et secuti sunt eum.
Et cum appropinquassent Jerosolymis, et venissent Bethphage ad mon21
tem Oliveti : tunc Jesus misit duos discipulos, dicens eis : Ite in castellum, quod contra vos est, et statim invenietis asinam alligatam, et pullum
2
1275
Matthus
quia Dominus his opus habet : et confestim dimittet eos. 4 Hoc autem totum
factum est, ut adimpleretur quod dictum est per prophetam dicentem :
5
Matthus
Ideo dico vobis, quia auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus ejus. 44 Et qui ceciderit super lapidem istum, confringetur : super
quem vero ceciderit, conteret eum. 45 Et cum audissent principes sacerdotum
et pharisi parabolas ejus, cognoverunt quod de ipsis diceret. 46 Et qurentes
eum tenere, timuerunt turbas : quoniam sicut prophetam eum habebant.
Et respondens Jesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens : 2 Simile factum est regnum clorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo. 3 Et
misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire. 4 Iterum
misit alios servos, dicens : Dicite invitatis : Ecce prandium meum paravi, tauri mei et altilia occisa sunt, et omnia parata : venite ad nuptias. 5 Illi autem
neglexerunt : et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad negotiationem
suam : 6 reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumeliis affectos occiderunt.
7
Rex autem cum audisset, iratus est : et missis exercitibus suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorum succendit. 8 Tunc ait servis suis : Nupti quidem parat sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt digni : 9 ite ergo ad exitus
viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias. 10 Et egressi servi ejus
in vias, congregaverunt omnes quos invenerunt, malos et bonos : et implet
sunt nupti discumbentium. 11 Intravit autem rex ut videret discumbentes, et
vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali. 12 Et ait illi : Amice, quomodo
huc intrasti non habens vestem nuptialem ? At ille obmutuit. 13 Tunc dicit rex
ministris : Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores :
ibi erit fletus et stridor dentium. 14 Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
15
Tunc abeuntes pharisi, consilium inierunt ut caperent eum in sermone.
16
Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis, dicentes : Magister, scimus
quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo :
non enim respicis personam hominum : 17 dic ergo nobis quid tibi videtur,
licet censum dare Csari, an non ? 18 Cognita autem Jesus nequitia eorum,
ait : Quid me tentatis, hypocrit ? 19 ostendite mihi numisma census. At
illi obtulerunt ei denarium. 20 Et ait illis Jesus : Cujus est imago hc, et
22
1277
Matthus
23
1278
Matthus
1279
Matthus
Matthus
omnia bona sua constituet eum. 48 Si autem dixerit malus servus ille in corde
suo : Moram fecit dominus meus venire : 49 et cperit percutere conservos
suos, manducet autem et bibat cum ebriosis : 50 veniet dominus servi illius in
die qua non sperat, et hora qua ignorat : 51 et dividet eum, partemque ejus
ponet cum hypocritis : illic erit fletus et stridor dentium.
Tunc simile erit regnum clorum decem virginibus : qu accipientes
25
lampades suas exierunt obviam sponso et spons. Quinque autem
ex eis erant fatu, et quinque prudentes : sed quinque fatu, acceptis lam2
1281
Matthus
34
Tunc dicet rex his qui a dextris ejus erunt : Venite benedicti Patris mei,
possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi : 35 esurivi enim, et
dedistis mihi manducare : sitivi, et dedistis mihi bibere : hospes eram, et
collegistis me : 36 nudus, et cooperuistis me : infirmus, et visitastis me :
in carcere eram, et venistis ad me. 37 Tunc respondebunt ei justi, dicentes :
Domine, quando te vidimus esurientem, et pavimus te : sitientem, et dedimus tibi potum ? 38 quando autem te vidimus hospitem, et collegimus te :
aut nudum, et cooperuimus te ? 39 aut quando te vidimus infirmum, aut in
carcere, et venimus ad te ? 40 Et respondens rex, dicet illis : Amen dico vobis,
quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis. 41 Tunc dicet
et his qui a sinistris erunt : Discedite a me maledicti in ignem ternum, qui
paratus est diabolo, et angelis ejus : 42 esurivi enim, et non dedistis mihi manducare : sitivi, et non desistis mihi potum : 43 hospes eram, et non collegistis
me : nudus, et non cooperuistis me : infirmus, et in carcere, et non visitastis
me. 44 Tunc respondebunt ei et ipsi, dicentes : Domine, quando te vidimus
esurientem, aut sitientem, aut hospitem, aut nudum, aut infirmum, aut in
carcere, et non ministravimus tibi ? 45 Tunc respondebit illis, dicens : Amen
dico vobis : Quamdiu non fecistis uni de minoribus his, nec mihi fecistis. 46 Et
ibunt hi in supplicium ternum : justi autem in vitam ternam.
Et factum est : cum consummasset Jesus sermones hos omnes, dixit
26
discipulis suis : Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius hominis tradetur ut crucifigatur. Tunc congregati sunt principes sacerdotum, et
2
1282
Matthus
si natus non fuisset homo ille. 25 Respondens autem Judas, qui tradidit eum,
dixit : Numquid ego sum Rabbi ? Ait illi : Tu dixisti.
26
Cnantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit, ac fregit, deditque discipulis suis, et ait : Accipite, et comedite : hoc est corpus meum. 27 Et
accipiens calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens : Bibite ex hoc omnes.
28
Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in
remissionem peccatorum. 29 Dico autem vobis : non bibam amodo de hoc
genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam vobiscum novum in
regno Patris mei.
30
Et hymno dicto, exierunt in montem Oliveti. 31 Tunc dicit illis Jesus :
Omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte. Scriptum est enim : Percutiam pastorem, et dispergentur oves gregis. 32 Postquam autem resurrexero,
prcedam vos in Galilam. 33 Respondens autem Petrus, ait illi : Et si omnes
scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor. 34 Ait illi Jesus : Amen
dico tibi, quia in hac nocte, antequam gallus cantet, ter me negabis. 35 Ait illi
Petrus : Etiamsi oportuerit me mori tecum, non te negabo. Similiter et omnes
discipuli dixerunt.
36
Tunc venit Jesus cum illis in villam, qu dicitur Gethsemani, et dixit
discipulis suis : Sedete hic donec vadam illuc, et orem. 37 Et assumpto Petro,
et duobus filiis Zebedi, cpit contristari et mstus esse. 38 Tunc ait illis :
Tristis est anima mea usque ad mortem : sustinete hic, et vigilate mecum.
39
Et progressus pusillum, procidit in faciem suam, orans, et dicens : Pater
mi, si possibile est, transeat a me calix iste : verumtamen non sicut ego volo,
sed sicut tu. 40 Et venit ad discipulos suos, et invenit eos dormientes, et dicit
Petro : Sic non potuistis una hora vigilare mecum ? 41 Vigilate, et orate ut non
intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma.
42
Iterum secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi, si non potest hic calix
transire nisi bibam illum, fiat voluntas tua. 43 Et venit iterum, et invenit eos
dormientes : erant enim oculi eorum gravati. 44 Et relictis illis, iterum abiit, et
oravit tertio, eumdem sermonem dicens. 45 Tunc venit ad discipulos suos, et
dicit illis : Dormite jam, et requiescite : ecce appropinquavit hora, et Filius hominis tradetur in manus peccatorum. 46 Surgite, eamus : ecce appropinquavit
qui me tradet.
47
Adhuc eo loquente, ecce Judas unus de duodecim venit, et cum eo turba
multa cum gladiis et fustibus, missi a principibus sacerdotum, et senioribus
populi. 48 Qui autem tradidit eum, dedit illis signum, dicens : Quemcumque
osculatus fuero, ipse est, tenete eum. 49 Et confestim accedens ad Jesum, dixit : Ave Rabbi. Et osculatus est eum. 50 Dixitque illi Jesus : Amice, ad quid
venisti ? Tunc accesserunt, et manus injecerunt in Jesum, et tenuerunt eum.
51
Et ecce unus ex his qui erant cum Jesu, extendens manum, exemit gladium
suum, et percutiens servum principis sacerdotum amputavit auriculam ejus.
52
Tunc ait illi Jesus : Converte gladium tuum in locum suum : omnes enim, qui acceperint gladium, gladio peribunt. 53 An putas, quia non possum
rogare patrem meum, et exhibebit mihi modo plusquam duodecim legiones
angelorum ? 54 Quomodo ergo implebuntur Scriptur, quia sic oportet fieri ?
55
In illa hora dixit Jesus turbis : Tamquam ad latronem existis cum gladiis et
fustibus comprehendere me : quotidie apud vos sedebam docens in templo, et
non me tenuistis. 56 Hoc autem totum factum est, ut adimplerentur Scriptur
prophetarum. Tunc discipuli omnes, relicto eo, fugerunt.
1283
Matthus
57
At illi tenentes Jesum, duxerunt ad Caipham principem sacerdotum,
ubi scrib et seniores convenerant. 58 Petrus autem sequebatur eum a longe,
usque in atrium principis sacerdotum. Et ingressus intro, sedebat cum ministris, ut videret finem. 59 Principes autem sacerdotum, et omne concilium, qurebant falsum testimonium contra Jesum, ut eum morti traderent :
60
et non invenerunt, cum multi falsi testes accessissent. Novissime autem
venerunt duo falsi testes, 61 et dixerunt : Hic dixit : Possum destruere templum
Dei, et post triduum redificare illud. 62 Et surgens princeps sacerdotum, ait
illi : Nihil respondes ad ea, qu isti adversum te testificantur ? 63 Jesus autem
tacebat. Et princeps sacerdotum ait illi : Adjuro te per Deum vivum, ut dicas
nobis si tu es Christus Filius Dei. 64 Dicit illi Jesus : Tu dixisti. Verumtamen
dico vobis, amodo videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei,
et venientem in nubibus cli. 65 Tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta
sua, dicens : Blasphemavit : quid adhuc egemus testibus ? ecce nunc audistis
blasphemiam : 66 quid vobis videtur ? At illi respondentes dixerunt : Reus
est mortis. 67 Tunc exspuerunt in faciem ejus, et colaphis eum ceciderunt, alii
autem palmas in faciem ejus dederunt, 68 dicentes : Prophetiza nobis Christe,
quis est qui te percussit ?
69
Petrus vero sedebat foris in atrio : et accessit ad eum una ancilla, dicens :
Et tu cum Jesu Galilo eras. 70 At ille negavit coram omnibus, dicens : Nescio
quid dicis. 71 Exeunte autem illo januam, vidit eum alia ancilla, et ait his qui
erant ibi : Et hic erat cum Jesu Nazareno. 72 Et iterum negavit cum juramento : Quia non novi hominem. 73 Et post pusillum accesserunt qui stabant, et
dixerunt Petro : Vere et tu ex illis es : nam et loquela tua manifestum te facit.
74
Tunc cpit detestari et jurare quia non novisset hominem. Et continuo gallus cantavit. 75 Et recordatus est Petrus verbi Jesu, quod dixerat : Priusquam
gallus cantet, ter me negabis. Et egressus foras, flevit amare.
Tunc videns Judas, qui eum tradidit, quod damnatus esset, pnitentia
ductus, retulit triginta argenteos principibus sacerdotum, et senioribus, 4 dicens : Peccavi, tradens sanguinem justum. At illi dixerunt : Quid ad nos ? tu
videris. 5 Et projectis argenteis in templo, recessit : et abiens laqueo se suspendit. 6 Principes autem sacerdotum, acceptis argenteis, dixerunt : Non licet
eos mittere in corbonam : quia pretium sanguinis est. 7 Consilio autem inito, emerunt ex illis agrum figuli, in sepulturam peregrinorum. 8 Propter hoc
vocatus est ager ille, Haceldama, hoc est, Ager sanguinis, usque in hodiernum diem. 9 Tunc impletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam,
dicentem : Et acceperunt triginta argenteos pretium appretiati, quem appretiaverunt a filiis Israel : 10 et dederunt eos in agrum figuli, sicut constituit mihi
Dominus.
11
Jesus autem stetit ante prsidem, et interrogavit eum prses, dicens :
Tu es rex Judorum ? Dicit illi Jesus : Tu dicis. 12 Et cum accusaretur a
principibus sacerdotum et senioribus, nihil respondit. 13 Tunc dicit illi Pilatus : Non audis quanta adversum te dicunt testimonia ? 14 Et non respondit ei ad ullum verbum, ita ut miraretur prses vehementer. 15 Per diem
autem solemnem consueverat prses populo dimittere unum vinctum, quem
voluissent : 16 habebat autem tunc vinctum insignem, qui dicebatur Barab-
1284
Matthus
bas. 17 Congregatis ergo illis, dixit Pilatus : Quem vultis dimittam vobis :
Barabbam, an Jesum, qui dicitur Christus ? 18 Sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum. 19 Sedente autem illo pro tribunali, misit ad eum uxor
ejus, dicens : Nihil tibi, et justo illi : multa enim passa sum hodie per visum
propter eum. 20 Principes autem sacerdotum et seniores persuaserunt populis
ut peterent Barabbam, Jesum vero perderent. 21 Respondens autem prses,
ait illis : Quem vultis vobis de duobus dimitti ? At illi dixerunt : Barabbam.
22
Dicit illis Pilatus : Quid igitur faciam de Jesu, qui dicitur Christus ? 23 Dicunt omnes : Crucifigatur. Ait illis prses : Quid enim mali fecit ? At illi
magis clamabant dicentes : Crucifigatur. 24 Videns autem Pilatus quia nihil
proficeret, sed magis tumultus fieret : accepta aqua, lavit manus coram populo, dicens : Innocens ego sum a sanguine justi hujus : vos videritis. 25 Et
respondens universus populus, dixit : Sanguis ejus super nos, et super filios
nostros. 26 Tunc dimisit illis Barabbam : Jesum autem flagellatum tradidit eis
ut crucifigeretur.
27
Tunc milites prsidis suscipientes Jesum in prtorium, congregaverunt
ad eum universam cohortem : 28 et exuentes eum, chlamydem coccineam circumdederunt ei, 29 et plectentes coronam de spinis, posuerunt super caput
ejus, et arundinem in dextera ejus. Et genu flexo ante eum, illudebant ei, dicentes : Ave rex Judorum. 30 Et exspuentes in eum, acceperunt arundinem, et
percutiebant caput ejus. 31 Et postquam illuserunt ei, exuerunt eum chlamyde,
et induerunt eum vestimentis ejus, et duxerunt eum ut crucifigerent.
32
Exeuntes autem invenerunt hominem Cyrenum, nomine Simonem :
hunc angariaverunt ut tolleret crucem ejus. 33 Et venerunt in locum qui dicitur
Golgotha, quod est Calvari locus. 34 Et dederunt ei vinum bibere cum felle
mistum. Et cum gustasset, noluit bibere. 35 Postquam autem crucifixerunt
eum, diviserunt vestimenta ejus, sortem mittentes : ut impleretur quod dictum est per prophetam dicentem : Diviserunt sibi vestimenta mea, et super
vestem meam miserunt sortem. 36 Et sedentes servabant eum. 37 Et imposuerunt super caput ejus causam ipsius scriptam : Hic est Jesus rex Judorum. 38 Tunc crucifixi sunt cum eo duo latrones : unus a dextris, et unus a
sinistris. 39 Prtereuntes autem blasphemabant eum moventes capita sua, 40 et
dicentes : Vah ! qui destruis templum Dei, et in triduo illud redificas : salva
temetipsum : si Filius Dei es, descende de cruce. 41 Similiter et principes sacerdotum illudentes cum scribis et senioribus dicebant : 42 Alios salvos fecit,
seipsum non potest salvum facere : si rex Israel est, descendat nunc de cruce,
et credimus ei : 43 confidit in Deo : liberet nunc, si vult eum : dixit enim :
Quia Filius Dei sum. 44 Idipsum autem et latrones, qui crucifixi erant cum eo,
improperabant ei.
45
A sexta autem hora tenebr fact sunt super universam terram usque
ad horam nonam. 46 Et circa horam nonam clamavit Jesus voce magna, dicens : Eli, Eli, lamma sabacthani ? hoc est : Deus meus, Deus meus, ut quid
dereliquisti me ? 47 Quidam autem illic stantes, et audientes, dicebant : Eliam
vocat iste. 48 Et continuo currens unus ex eis, acceptam spongiam implevit
aceto, et imposuit arundini, et dabat ei bibere. 49 Ceteri vero dicebant : Sine,
videamus an veniat Elias liberans eum. 50 Jesus autem iterum clamans voce
magna, emisit spiritum.
51
Et ecce velum templi scissum est in duas partes a summo usque deorsum : et terra mota est, et petr sciss sunt, 52 et monumenta aperta sunt :
et multa corpora sanctorum, qui dormierant, surrexerunt. 53 Et exeuntes de
1285
Matthus
monumentis post resurrectionem ejus, venerunt in sanctam civitatem, et apparuerunt multis. 54 Centurio autem, et qui cum eo erant, custodientes Jesum,
viso terrmotu, et his qu fiebant, timuerunt valde, dicentes : Vere Filius Dei
erat iste.
55
Erant autem ibi mulieres mult a longe, qu secut erant Jesum a
Galila, ministrantes ei : 56 inter quas erat Maria Magdalene, et Maria Jacobi, et Joseph mater, et mater filiorum Zebedi. 57 Cum autem sero factum
esset, venit quidam homo dives ab Arimatha, nomine Joseph, qui et ipse
discipulus erat Jesu : 58 hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu. Tunc
Pilatus jussit reddi corpus. 59 Et accepto corpore, Joseph involvit illud in sindone munda, 60 et posuit illud in monumento suo novo, quod exciderat in
petra. Et advolvit saxum magnum ad ostium monumenti, et abiit. 61 Erant
autem ibi Maria Magdalene, et altera Maria, sedentes contra sepulchrum.
62
Altera autem die, qu est post Parasceven, convenerunt principes sacerdotum et pharisi ad Pilatum, 63 dicentes : Domine, recordati sumus, quia
seductor ille dixit adhuc vivens : Post tres dies resurgam. 64 Jube ergo custodiri sepulchrum usque in diem tertium : ne forte veniant discipuli ejus, et
furentur eum, et dicant plebi : Surrexit a mortuis : et erit novissimus error
pejor priore. 65 Ait illis Pilatus : Habetis custodiam, ite, custodite sicut scitis. 66 Illi autem abeuntes, munierunt sepulchrum, signantes lapidem, cum
custodibus.
Vespere autem sabbati, qu lucescit in prima sabbati, venit Maria Mag28
dalene, et altera Maria, videre sepulchrum. Et ecce terrmotus factus
est magnus. Angelus enim Domini descendit de clo : et accedens revolvit
2
lapidem, et sedebat super eum : 3 erat autem aspectus ejus sicut fulgur : et
vestimentum ejus sicut nix. 4 Pr timore autem ejus exterriti sunt custodes, et
facti sunt velut mortui. 5 Respondens autem angelus dixit mulieribus : Nolite
timere vos : scio enim, quod Jesum, qui crucifixus est, quritis. 6 Non est hic :
surrexit enim, sicut dixit : venite, et videte locum ubi positus erat Dominus.
7
Et cito euntes, dicite discipulis ejus quia surrexit : et ecce prcedit vos in
Galilam : ibi eum videbitis : ecce prdixi vobis. 8 Et exierunt cito de monumento cum timore et gaudio magno, currentes nuntiare discipulis ejus. 9 Et
ecce Jesus occurrit illis, dicens : Avete. Ill autem accesserunt, et tenuerunt
pedes ejus, et adoraverunt eum. 10 Tunc ait illis Jesus : Nolite timere : ite,
nuntiare fratribus meis ut eant in Galilam ; ibi me videbunt.
11
Qu cum abiissent, ecce quidam de custodibus venerunt in civitatem, et
nuntiaverunt principibus sacerdotum omnia qu facta fuerant. 12 Et congregati cum senioribus consilio accepto, pecuniam copiosam dederunt militibus,
13
dicentes : Dicite quia discipuli ejus nocte venerunt, et furati sunt eum, nobis dormientibus. 14 Et si hoc auditum fuerit a prside, nos suadebimus ei, et
securos vos faciemus. 15 At illi, accepta pecunia, fecerunt sicut erant edocti. Et
divulgatum est verbum istud apud Judos, usque in hodiernum diem. 16 Undecim autem discipuli abierunt in Galilam in montem ubi constituerat illis
Jesus.
17
Et videntes eum adoraverunt : quidam autem dubitaverunt. 18 Et accedens Jesus locutus est eis, dicens : Data est mihi omnis potestas in clo et in
terra : 19 euntes ergo docete omnes gentes : baptizantes eos in nomine Patris,
et Filii, et Spiritus Sancti : 20 docentes eos servare omnia qucumque mandavi
1286
Matthus
1287
Initium Evangelii Jesu Christi, Filii Dei. 2 Sicut scriptum est in Isaia
propheta :
Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam,
qui prparabit viam tuam ante te.
3
Vox clamantis in deserto :
Parate viam Domini, rectas facite semitas ejus.
4
Marcus
34
Et curavit multos, qui vexabantur variis languoribus, et dmonia multa
ejiciebat, et non sinebat ea loqui, quoniam sciebant eum.
35
Et diluculo valde surgens, egressus abiit in desertum locum, ibique orabat. 36 Et prosecutus est eum Simon, et qui cum illo erant. 37 Et cum invenissent eum, dixerunt ei : Quia omnes qurunt te. 38 Et ait illis : Eamus in
proximos vicos, et civitates, ut et ibi prdicem : ad hoc enim veni. 39 Et erat
prdicans in synagogis eorum, et in omni Galila, et dmonia ejiciens.
40
Et venit ad eum leprosus deprecans eum : et genu flexo dixit ei : Si vis,
potes me mundare. 41 Jesus autem misertus ejus, extendit manum suam : et
tangens eum, ait illi : Volo : mundare. 42 Et cum dixisset, statim discessit ab
eo lepra, et mundatus est. 43 Et comminatus est ei, statimque ejecit illum, 44 et
dicit ei : Vide nemini dixeris : sed vade, ostende te principi sacerdotum, et
offer pro emundatione tua, qu prcepit Moyses in testimonium illis. 45 At
ille egressus cpit prdicare, et diffamare sermonem, ita ut jam non posset
manifeste introire in civitatem, sed foris in desertis locis esset, et conveniebant
ad eum undique.
1289
Marcus
1290
Marcus
non habebit remissionem in ternum, sed reus erit terni delicti. 30 Quoniam
dicebant : Spiritum immundum habet.
31
Et veniunt mater ejus et fratres : et foris stantes miserunt ad eum vocantes eum, 32 et sedebat circa eum turba : et dicunt ei : Ecce mater tua et
fratres tui foris qurunt te. 33 Et respondens eis, ait : Qu est mater mea et
fratres mei ? 34 Et circumspiciens eos, qui in circuitu ejus sedebant, ait : Ecce
mater mea et fratres mei. 35 Qui enim fecerit voluntatem Dei, hic frater meus,
et soror mea, et mater est.
Et iterum cpit docere ad mare : et congregata est ad eum turba multa,
4terram
ita ut navim ascendens sederet in mari, et omnis turba circa mare super
erat : et docebat eos in parabolis multa, et dicebat illis in doctrina
2
1291
Marcus
quod cum seminatum fuerit in terra, minus est omnibus seminibus, qu sunt
in terra : 32 et cum seminatum fuerit, ascendit, et fit majus omnibus oleribus,
et facit ramos magnos, ita ut possint sub umbra ejus aves cli habitare. 33 Et
talibus multis parabolis loquebatur eis verbum, prout poterant audire : 34 sine
parabola autem non loquebatur eis : seorsum autem discipulis suis disserebat
omnia.
35
Et ait illis in illa die, cum sero esset factum : Transeamus contra. 36 Et
dimittentes turbam, assumunt eum ita ut erat in navi : et ali naves erant cum
illo. 37 Et facta est procella magna venti, et fluctus mittebat in navim, ita ut
impleretur navis. 38 Et erat ipse in puppi super cervical dormiens : et excitant
eum, et dicunt illi : Magister, non ad te pertinet, quia perimus ? 39 Et exsurgens
comminatus est vento, et dixit mari : Tace, obmutesce. Et cessavit ventus : et
facta est tranquillitas magna. 40 Et ait illis : Quid timidi estis ? necdum habetis
fidem ? et timuerunt timore magno, et dicebant ad alterutrum : Quis, putas,
est iste, quia et ventus et mare obediunt ei ?
Et venerunt trans fretum maris in regionem Gerasenorum. 2 Et exeunti ei
de navi, statim occurrit de monumentis homo in spiritu immundo, 3 qui
domicilium habebat in monumentis, et neque catenis jam quisquam poterat
eum ligare : 4 quoniam spe compedibus et catenis vinctus, dirupisset catenas, et compedes comminuisset, et nemo poterat eum domare : 5 et semper
die ac nocte in monumentis, et in montibus erat, clamans, et concidens se
lapidibus. 6 Videns autem Jesum a longe, cucurrit, et adoravit eum : 7 et clamans voce magna dixit : Quid mihi et tibi, Jesu Fili Dei altissimi ? adjuro
te per Deum, ne me torqueas. 8 Dicebat enim illi : Exi spiritus immunde ab
homine. 9 Et interrogabat eum : Quod tibi nomen est ? Et dicit ei : Legio mihi
nomen est, quia multi sumus. 10 Et deprecabatur eum multum, ne se expelleret
extra regionem. 11 Erat autem ibi circa montem grex porcorum magnus, pascens. 12 Et deprecabantur eum spiritus, dicentes : Mitte nos in porcos ut in
eos introeamus. 13 Et concessit eis statim Jesus. Et exeuntes spiritus immundi
introierunt in porcos : et magno impetu grex prcipitatus est in mare ad duo
millia, et suffocati sunt in mari. 14 Qui autem pascebant eos, fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in agros. Et egressi sunt videre quid esset factum :
15
et veniunt ad Jesum : et vident illum qui a dmonio vexabatur, sedentem,
vestitum, et san mentis, et timuerunt. 16 Et narraverunt illis, qui viderant,
qualiter factum esset ei qui dmonium habuerat, et de porcis. 17 Et rogare
cperunt eum ut discederet de finibus eorum. 18 Cumque ascenderet navim,
cpit illum deprecari, qui a dmonio vexatus fuerat, ut esset cum illo, 19 et
non admisit eum, sed ait illi : Vade in domum tuam ad tuos, et annuntia illis
quanta tibi Dominus fecerit, et misertus sit tui. 20 Et abiit, et cpit prdicare
in Decapoli, quanta sibi fecisset Jesus : et omnes mirabantur. 21 Et cum transcendisset Jesus in navi rursum trans fretum, convenit turba multa ad eum, et
erat circa mare.
22
Et venit quidam de archisynagogis nomine Jairus, et videns eum procidit
ad pedes ejus, 23 et deprecabatur eum multum, dicens : Quoniam filia mea in
extremis est, veni, impone manum super eam, ut salva sit, et vivat. 24 Et abiit
cum illo, et sequebatur eum turba multa, et comprimebant eum. 25 Et mulier,
qu erat in profluvio sanguinis annis duodecim, 26 et fuerat multa perpessa a
compluribus medicis : et erogaverat omnia sua, nec quidquam profecerat, sed
magis deterius habebat : 27 cum audisset de Jesu, venit in turba retro, et tetigit
1292
Marcus
vestimentum ejus : 28 dicebat enim : Quia si vel vestimentum ejus tetigero, salva ero. 29 Et confestim siccatus est fons sanguinis ejus : et sensit corpore quia
sanata esset a plaga. 30 Et statim Jesus in semetipso cognoscens virtutem qu
exierat de illo, conversus ad turbam, aiebat : Quis tetigit vestimenta mea ?
31
Et dicebant ei discipuli sui : Vides turbam comprimentem te, et dicis : Quis
me tetigit ? 32 Et circumspiciebat videre eam, qu hoc fecerat. 33 Mulier
vero timens et tremens, sciens quod factum esset in se, venit et procidit ante
eum, et dixit ei omnem veritatem. 34 Ille autem dixit ei : Filia, fides tua te
salvam fecit : vade in pace, et esto sana a plaga tua. 35 Adhuc eo loquente,
veniunt ab archisynagogo, dicentes : Quia filia tua mortua est : quid ultra
vexas magistrum ? 36 Jesus autem audito verbo quod dicebatur, ait archisynagogo : Noli timere : tantummodo crede. 37 Et non admisit quemquam se sequi
nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem fratrem Jacobi. 38 Et veniunt in domum
archisynagogi, et videt tumultum, et flentes, et ejulantes multum. 39 Et ingressus, ait illis : Quid turbamini, et ploratis ? puella non est mortua, sed dormit.
40
Et irridebant eum. Ipse vero ejectis omnibus assumit patrem, et matrem
puell, et qui secum erant, et ingreditur ubi puella erat jacens. 41 Et tenens
manum puell, ait illi : Talitha cumi, quod est interpretatum : Puella (tibi dico), surge. 42 Et confestim surrexit puella, et ambulabat : erat autem annorum
duodecim : et obstupuerunt stupore magno. 43 Et prcepit illis vehementer
ut nemo id sciret : et dixit dari illi manducare.
Et egressus inde, abiit in patriam suam : et sequebantur eum discipuli sui :
6bantur
et facto sabbato cpit in synagoga docere : et multi audientes admirain doctrina ejus, dicentes : Unde huic hc omnia ? et qu est sapientia,
2
qu data est illi, et virtutes tales, qu per manus ejus efficiuntur ? 3 Nonne
hic est faber, filius Mari, frater Jacobi, et Joseph, et Jud, et Simonis ? nonne
et sorores ejus hic nobiscum sunt ? Et scandalizabantur in illo. 4 Et dicebat
illis Jesus : Quia non est propheta sine honore nisi in patria sua, et in domo
sua, et in cognatione sua. 5 Et non poterat ibi virtutem ullam facere, nisi paucos infirmos impositis manibus curavit : 6 et mirabatur propter incredulitatem
eorum, et circuibat castella in circuitu docens.
7
Et vocavit duodecim : et cpit eos mittere binos, et dabat illis potestatem
spirituum immundorum. 8 Et prcepit eis ne quid tollerent in via, nisi virgam
tantum : non peram, non panem, neque in zona s, 9 sed calceatos sandaliis,
et ne induerentur duabus tunicis. 10 Et dicebat eis : Quocumque introieritis
in domum, illic manete donec exeatis inde : 11 et quicumque non receperint
vos, nec audierint vos, exeuntes inde, excutite pulverem de pedibus vestris in
testimonium illis. 12 Et exeuntes prdicabant ut pnitentiam agerent : 13 et
dmonia multa ejiciebant, et ungebant oleo multos gros, et sanabant.
14
Et audivit rex Herodes (manifestum enim factum est nomen ejus), et
dicebat : Quia Joannes Baptista resurrexit a mortuis : et propterea virtutes
operantur in illo. 15 Alii autem dicebant : Quia Elias est ; alii vero dicebant :
Quia propheta est, quasi unus ex prophetis. 16 Quo audito Herodes ait : Quem
ego decollavi Joannem, hic a mortuis resurrexit. 17 Ipse enim Herodes misit, ac
tenuit Joannem, et vinxit eum in carcere propter Herodiadem uxorem Philippi fratris sui, quia duxerat eam. 18 Dicebat enim Joannes Herodi : Non licet
tibi habere uxorem fratris tui. 19 Herodias autem insidiabatur illi : et volebat
occidere eum, nec poterat. 20 Herodes enim metuebat Joannem, sciens eum
virum justum et sanctum : et custodiebat eum, et audito eo multa faciebat,
1293
Marcus
et libenter eum audiebat. 21 Et cum dies opportunus accidisset, Herodes natalis sui cnam fecit principibus, et tribunis, et primis Galil : 22 cumque
introisset filia ipsius Herodiadis, et saltasset, et placuisset Herodi, simulque
recumbentibus, rex ait puell : Pete a me quod vis, et dabo tibi : 23 et juravit
illi : Quia quidquid petieris dabo tibi, licet dimidium regni mei. 24 Qu cum
exisset, dixit matri su : Quid petam ? At illa dixit : Caput Joannis Baptist.
25
Cumque introisset statim cum festinatione ad regem, petivit dicens : Volo
ut protinus des mihi in disco caput Joannis Baptist. 26 Et contristatus est rex :
propter jusjurandum, et propter simul discumbentes, noluit eam contristare :
27
sed misso spiculatore prcepit afferri caput ejus in disco. Et decollavit eum
in carcere, 28 et attulit caput ejus in disco : et dedit illud puell, et puella dedit
matri su. 29 Quo audito, discipuli ejus venerunt, et tulerunt corpus ejus : et
posuerunt illud in monumento.
30
Et convenientes Apostoli ad Jesum, renuntiaverunt ei omnia qu
egerant, et docuerant. 31 Et ait illis : Venite seorsum in desertum locum, et
requiescite pusillum. Erant enim qui veniebant et redibant multi : et nec
spatium manducandi habebant. 32 Et ascendentes in navim, abierunt in desertum locum seorsum. 33 Et viderunt eos abeuntes, et cognoverunt multi : et
pedestres de omnibus civitatibus concurrerunt illuc, et prvenerunt eos. 34 Et
exiens vidit turbam multam Jesus : et misertus est super eos, quia erant sicut
oves non habentes pastorem, et cpit docere multa. 35 Et cum jam hora multa
fieret, accesserunt discipuli ejus, dicentes : Desertus est locus hic, et jam hora
prteriit : 36 dimitte illos, ut euntes in proximas villas et vicos, emant sibi cibos, quos manducent. 37 Et respondens ait illis : Date illis vos manducare. Et
dixerunt ei : Euntes emamus ducentis denariis panes, et dabimus illis manducare. 38 Et dicit eis : Quot panes habetis ? ite, et videte. Et cum cognovissent,
dicunt : Quinque, et duos pisces. 39 Et prcepit illis ut accumbere facerent omnes secundum contubernia super viride fnum. 40 Et discubuerunt
in partes per centenos et quinquagenos. 41 Et acceptis quinque panibus et
duobus pisces, intuens in clum, benedixit, et fregit panes, et dedit discipulis
suis, ut ponerent ante eos : et duos pisces divisit omnibus. 42 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. 43 Et sustulerunt reliquias, fragmentorum
duodecim cophinos plenos, et de piscibus. 44 Erant autem qui manducaverunt
quinque millia virorum.
45
Et statim coegit discipulos suos ascendere navim, ut prcederent eum
trans fretum ad Bethsaidam, dum ipse dimitteret populum. 46 Et cum dimisisset eos, abiit in montem orare. 47 Et cum sero esset, erat navis in medio mari et
ipse solus in terra. 48 Et videns eos laborantes in remigando (erat enim ventus
contrarius eis) et circa quartam vigiliam noctis venit ad eos ambulans supra
mare : et volebat prterire eos. 49 At illi ut viderunt eum ambulantem supra
mare, putaverunt phantasma esse, et exclamaverunt. 50 Omnes enim viderunt
eum, et conturbati sunt. Et statim locutus est cum eis, et dixit eis : Confidite,
ego sum : nolite timere. 51 Et ascendit ad illos in navim, et cessavit ventus.
Et plus magis intra se stupebant : 52 non enim intellexerunt de panibus : erat enim cor eorum obccatum. 53 Et cum transfretassent, venerunt in terram
Genesareth, et applicuerunt. 54 Cumque egressi essent de navi, continuo cognoverunt eum : 55 et percurrentes universam regionem illam, cperunt in
grabatis eos, qui se male habebant, circumferre, ubi audiebant eum esse. 56 Et
quocumque introibat, in vicos, vel in villas aut civitates, in plateis ponebant
1294
Marcus
im, et omnes Judi, nisi crebro laverint manus, non manducant, tenentes
traditionem seniorum : 4 et a foro nisi baptizentur, non comedunt : et alia
multa sunt, qu tradita sunt illis servare, baptismata calicum, et urceorum,
et ramentorum, et lectorum : 5 et interrogabant eum pharisi et scrib :
Quare discipuli tui non ambulant juxta traditionem seniorum, sed communibus manibus manducant panem ? 6 At ille respondens, dixit eis : Bene
prophetavit Isaias de vobis hypocritis, sicut scriptum est :
Populus hic labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me :
7
in vanum autem me colunt,
docentes doctrinas, et prcepta hominum.
8
Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis traditionem hominum, baptismata urceorum et calicum : et alia similia his facitis multa. 9 Et dicebat illis :
Bene irritum facitis prceptum Dei, ut traditionem vestram servetis. 10 Moyses enim dixit : Honora patrem tuum, et matrem tuam. Et : Qui maledixerit
patri, vel matri, morte moriatur. 11 Vos autem dicitis : Si dixerit homo patri,
aut matri, Corban (quod est donum) quodcumque ex me, tibi profuerit : 12 et
ultra non dimittitis eum quidquam facere patri suo, aut matri, 13 rescindentes
verbum Dei per traditionem vestram, quam tradidistis : et similia hujusmodi
multa facitis.
14
Et advocans iterum turbam, dicebat illis : Audite me omnes, et intelligite.
15
Nihil est extra hominem introiens in eum, quod possit eum coinquinare, sed
qu de homine procedunt illa sunt qu communicant hominem. 16 Si quis
habet aures audiendi, audiat. 17 Et cum introisset in domum a turba, interrogabant eum discipuli ejus parabolam. 18 Et ait illis : Sic et vos imprudentes estis ? Non intelligitis quia omne extrinsecus introiens in hominem, non potest
eum communicare : 19 quia non intrat in cor ejus, sed in ventrum vadit, et
in secessum exit, purgans omnes escas ? 20 Dicebat autem, quoniam qu
de homine exeunt, illa communicant hominem. 21 Ab intus enim de corde
hominum mal cogitationes procedunt, adulteria, fornicationes, homicidia,
22
furta, avariti, nequiti, dolus, impudiciti, oculus malus, blasphemia,
superbia, stultitia. 23 Omnia hc mala ab intus procedunt, et communicant
hominem.
24
Et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis : et ingressus domum,
neminem voluit scire, et non potuit latere. 25 Mulier enim statim ut audivit
de eo, cujus filia habebat spiritum immundum, intravit, et procidit ad pedes
ejus. 26 Erat enim mulier gentilis, Syrophnissa genere. Et rogabat eum ut
dmonium ejiceret de filia ejus. 27 Qui dixit illi : Sine prius saturari filios :
non est enim bonum sumere panem filiorum, et mittere canibus. 28 At illa
respondit, et dixit illi : Utique Domine, nam et catelli comedunt sub mensa de
micis puerorum. 29 Et ait illi : Propter hunc sermonem vade : exiit dmonium
a filia tua. 30 Et cum abiisset domum suam, invenit puellam jacentem supra
lectum, et dmonium exiisse.
1295
Marcus
31
Et iterum exiens de finibus Tyri, venit per Sidonem ad mare Galil
inter medios fines Decapoleos. 32 Et adducunt ei surdum, et mutum, et deprecabantur eum, ut imponat illi manum. 33 Et apprehendens eum de turba
seorsum, misit digitos suos in auriculas ejus : et exspuens, tetigit linguam
ejus : 34 et suscipiens in clum, ingemuit, et ait illi : Ephphetha, quod est,
Adaperire. 35 Et statim apert sunt aures ejus, et solutum est vinculum lingu
ejus, et loquebatur recte. 36 Et prcepit illis ne cui dicerent. Quanto autem eis
prcipiebat, tanto magis plus prdicabant : 37 et eo amplius admirabantur,
dicentes : Bene omnia fecit : et surdos fecit audire, et mutos loqui.
In diebus illis iterum cum turba multa esset, nec haberent quod mand8
ucarent, convocatis discipulis, ait illis : Misereor super turbam : quia
ecce jam triduo sustinent me, nec habent quod manducent : et si dimisero
2
eos jejunos in domum suam, deficient in via : quidam enim ex eis de longe
venerunt. 4 Et responderunt ei discipuli sui : Unde illos quis poterit saturare panibus in solitudine ? 5 Et interrogavit eos : Quot panes habetis ? Qui
dixerunt : Septem. 6 Et prcepit turb discumbere super terram. Et accipiens
septem panes, gratias agens fregit, et dabat discipulis suis ut apponerent, et
apposuerunt turb. 7 Et habebant pisciculos paucos : et ipsos benedixit, et
jussit apponi. 8 Et manducaverunt, et saturati sunt, et sustulerunt quod superaverat de fragmentis, septem sportas. 9 Erant autem qui manducaverunt,
quasi quatuor millia : et dimisit eos.
10
Et statim ascendens navim cum discipulis suis, venit in partes Dalmanutha. 11 Et exierunt pharisi, et cperunt conquirere cum eo, qurentes
ab illo signum de clo, tentantes eum. 12 Et ingemiscens spiritu, ait : Quid
generatio ista signum qurit ? Amen dico vobis, si dabitur generationi isti
signum. 13 Et dimittens eos, ascendit iterum navim et abiit trans fretum.
14
Et obliti sunt panes sumere : et nisi unum panem non habebant secum in
navi. 15 Et prcipiebat eis, dicens : Videte, et cavete a fermento pharisorum,
et fermento Herodis. 16 Et cogitabant ad alterutrum, dicentes : quia panes
non habemus. 17 Quo cognito, ait illis Jesus : Quid cogitatis, quia panes non
habetis ? nondum cognoscetis nec intelligitis ? adhuc ccatum habetis cor
vestrum ? 18 oculos habentes non videtis ? et aures habentes non auditis ? nec
recordamini, 19 quando quinque panes fregi in quinque millia : quot cophinos
fragmentorum plenos sustulistis ? Dicunt ei : Duodecim. 20 Quando et septem
panes in quatuor millia : quot sportas fragmentorum tulistis ? Et dicunt ei :
Septem. 21 Et dicebat eis : Quomodo nondum intelligitis ?
22
Et veniunt Bethsaidam, et adducunt ei ccum, et rogabant eum ut illum
tangeret. 23 Et apprehensa manu cci, eduxit eum extra vicum : et exspuens
in oculos ejus impositis manibus suis, interrogavit eum si quid videret. 24 Et
aspiciens, ait : Video homines velut arbores ambulantes. 25 Deinde iterum
imposuit manus super oculos ejus : et cpit videre : et restitutus est ita
ut clare videret omnia. 26 Et misit illum in domum suam, dicens : Vade in
domum tuam : et si in vicum introieris, nemini dixeris.
27
Et egressus est Jesus, et discipuli ejus in castella Csare Philippi : et in
via interrogabat discipulos suos, dicens eis : Quem me dicunt esse homines ?
28
Qui responderunt illi, dicentes : Joannem Baptistam, alii Eliam, alii vero
quasi unum de prophetis. 29 Tunc dicit illis : Vos vero quem me esse dicitis ?
Respondens Petrus, ait ei : Tu es Christus. 30 Et comminatus est eis, ne cui
dicerent de illo.
1296
Marcus
31
Et cpit docere eos quoniam oportet Filium hominis pati multa, et reprobari a senioribus, et a summis sacerdotibus et scribis, et occidi : et post tres
dies resurgere. 32 Et palam verbum loquebatur. Et apprehendens eum Petrus,
cpit increpare eum. 33 Qui conversus, et videns discipulos suos, comminatus
est Petro, dicens : Vade retro me Satana, quoniam non sapis qu Dei sunt, sed
qu sunt hominum.
34
Et convocata turba cum discipulis suis, dixit eis : Si quis vult me sequi, deneget semetipsum : et tollat crucem suam, et sequatur me. 35 Qui
enim voluerit animam suam salvam facere, perdet eam : qui autem perdiderit
animam suam propter me, et Evangelium, salvam faciet eam. 36 Quid enim
proderit homini, si lucretur mundum totum et detrimentum anim su faciat ? 37 Aut quid dabit homo commutationis pro anima sua ? 38 Qui enim
me confusus fuerit, et verba mea in generatione ista adultera et peccatrice,
et Filius hominis confundetur eum, cum venerit in gloria Patris sui cum angelis sanctis. 39 Et dicebat illis : Amen dico vobis, quia sunt quidam de hic
stantibus, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei veniens in
virtute.
fullo non potest super terram candida facere. 3 Et apparuit illis Elias cum
Moyse : et erant loquentes cum Jesu. 4 Et respondens Petrus, ait Jesu : Rabbi,
bonum est nos hic esse : et faciamus tria tabernacula, tibi unum, et Moysi
unum, et Eli unum. 5 Non enim sciebat quid diceret : erant enim timore
exterriti. 6 Et facta est nubes obumbrans eos : et venit vox de nube, dicens :
Hic est Filius meus carissimus : audite illum. 7 Et statim circumspicientes,
neminem amplius viderunt, nisi Jesum tantum secum. 8 Et descendentibus
illis de monte, prcepit illis ne cuiquam qu vidissent, narrarent : nisi cum
Filius hominis a mortuis resurrexerit. 9 Et verbum continuerunt apud se :
conquirentes quid esset, cum a mortuis resurrexerit. 10 Et interrogabant eum,
dicentes : Quid ergo dicunt pharisi et scrib, quia Eliam oportet venire
primum ? 11 Qui respondens, ait illis : Elias cum venerit primo, restituet
omnia : et quomodo scriptum est in Filium hominis, ut multa patiatur et
contemnatur. 12 Sed dico vobis quia et Elias venit (et fecerunt illi qucumque
voluerunt) sicut scriptum est de eo.
13
Et veniens ad discipulos suos, vidit turbam magnam circa eos, et scribas
conquirentes cum illis. 14 Et confestim omnis populus videns Jesum, stupefactus est, et expaverunt, et accurrentes salutabant eum. 15 Et interrogavit eos :
Quid inter vos conquiritis ? 16 Et respondens unus de turba, dixit : Magister, attuli filium meum ad te habentem spiritum mutum : 17 qui ubicumque
eum apprehenderit, allidit illum, et spumat, et stridet dentibus, et arescit : et
dixi discipulis tuis ut ejicerent illum, et non potuerunt. 18 Qui respondens eis,
dixit : O generatio incredula, quamdiu apud vos ero ? quamdiu vos patiar ?
afferte illum ad me. 19 Et attulerunt eum. Et cum vidisset eum, statim spiritus
conturbavit illum : et elisus in terram, volutabatur spumans. 20 Et interrogavit
patrem ejus : Quantum temporis est ex quo ei hoc accidit ? At ille ait : Ab
infantia : 21 et frequenter eum in ignem, et in aquas misit ut eum perderet :
sed si quid potes, adjuva nos, misertus nostri. 22 Jesus autem ait illi : Si potes
credere, omnia possibilia sunt credenti. 23 Et continuo exclamans pater pueri,
1297
Marcus
tentantes eum. 3 At ille respondens, dixit eis : Quid vobis prcepit Moyses ? 4 Qui dixerunt : Moyses permisit libellum repudii scribere, et dimittere.
5
Quibus respondens Jesus, ait : Ad duritiam cordis vestri scripsit vobis prceptum istud : 6 ab initio autem creatur masculum et feminam fecit eos
Deus. 7 Propter hoc relinquet homo patrem suum et matrem, et adhrebit ad
uxorem suam : 8 et erunt duo in carne una. Itaque jam non sunt duo, sed una
caro. 9 Quod ergo Deus conjunxit, homo non separet. 10 Et in domo iterum discipuli ejus de eodem interrogaverunt eum. 11 Et ait illis : Quicumque dimiserit
1298
Marcus
Marcus
major, erit vester minister : 44 et quicumque voluerit in vobis primus esse, erit
omnium servus. 45 Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut
ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis.
46
Et veniunt Jericho : et proficiscente eo de Jericho, et discipulis ejus,
et plurima multitudine, filius Timi Bartimus ccus, sedebat juxta viam
mendicans. 47 Qui cum audisset quia Jesus Nazarenus est, cpit clamare,
et dicere : Jesu fili David, miserere mei. 48 Et comminabantur ei multi ut
taceret. At ille multo magis clamabat : Fili David, miserere mei. 49 Et stans
Jesus prcepit illum vocari. Et vocant ccum, dicentes ei : Animquior esto :
surge, vocat te. 50 Qui projecto vestimento suo exiliens, venit ad eum. 51 Et
respondens Jesus dixit illi : Quid tibi vis faciam ? Ccus autem dixit ei :
Rabboni, ut videam. 52 Jesus autem ait illi : Vade, fides tua te salvum fecit. Et
confestim vidit, et sequebatur eum in via.
Et cum appropinquarent Jerosolym et Bethani ad montem Olivarum,
11
mittit duos ex discipulis suis, et ait illis : Ite in castellum, quod contra
vos est, et statim introeuntes illuc, invenietis pullum ligatum, super quem
2
1300
Marcus
aliquem : ut et Pater vester, qui in clis est, dimittat vobis peccata vestra.
26
Quod si vos non dimiseritis : nec Pater vester, qui in clis est, dimittet
vobis peccata vestra.
27
Et veniunt rursus Jerosolymam. Et cum ambularet in templo, accedunt
ad eum summi sacerdotes, et scrib, et seniores : 28 et dicunt ei : In qua
potestate hc facis ? et quis dedit tibi hanc potestatem ut ista facias ? 29 Jesus
autem respondens, ait illis : Interrogabo vos et ego unum verbum, et respondete mihi : et dicam vobis in qua potestate hc faciam. 30 Baptismus Joannis,
de clo erat, an ex hominibus ? Respondete mihi. 31 At illi cogitabant secum,
dicentes : Si dixerimus : De clo, dicet : Quare ergo non credidistis ei ? 32 Si
dixerimus : Ex hominibus, timemus populum : omnes enim habebant Joannem quia vere propheta esset. 33 Et respondentes dicunt Jesu : Nescimus. Et
respondens Jesus ait illis : Neque ego dico vobis in qua potestate hc faciam.
Et cpit illis in parabolis loqui : Vineam pastinavit homo, et circumded12
it sepem, et fodit lacum, et dificavit turrim, et locavit eam agricolis,
et peregre profectus est.
Et misit ad agricolas in tempore servum ut ab
2
1301
Marcus
in libro Moysi, super rubum, quomodo dixerit illi Deus, inquiens : Ego sum
Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob ? 27 Non est Deus mortuorum,
sed vivorum. Vos ergo multum erratis.
28
Et accessit unus de scribis, qui audierat illos conquirentes, et videns
quoniam bene illis responderit, interrogavit eum quod esset primum omnium
mandatum. 29 Jesus autem respondit ei : Quia primum omnium mandatum
est : Audi Israel, Dominus Deus tuus, Deus unus est : 30 et diliges Dominum
Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua, et
ex tota virtute tua. Hoc est primum mandatum. 31 Secundum autem simile
est illi : Diliges proximum tuum tamquam teipsum. Majus horum aliud mandatum non est. 32 Et ait illi scriba : Bene, Magister, in veritate dixisti, quia
unus est Deus, et non est alius prter eum. 33 Et ut diligatur ex toto corde,
et ex toto intellectu, et ex tota anima, et ex tota fortitudine, et diligere proximum tamquam seipsum, majus est omnibus holocautomatibus, et sacrificiis.
34
Jesus autem videns quod sapienter respondisset, dixit illi : Non es longe a
regno Dei. Et nemo jam audebat eum interrogare.
35
Et respondens Jesus dicebat, docens in templo : Quomodo dicunt scrib
Christum filium esse David ? 36 Ipse enim David dicit in Spiritu Sancto :
Dixit Dominus Domino meo : Sede a dextris meis, donec ponam inimicos
tuos scabellum pedum tuorum. 37 Ipse ergo David dicit eum Dominum, et
unde est filius ejus ? Et multa turba eum libenter audivit. 38 Et dicebat eis
in doctrina sua : Cavete a scribis, qui volunt in stolis ambulare, et salutari
in foro, 39 et in primis cathedris sedere in synagogis, et primos discubitus in
cnis : 40 qui devorant domos viduarum sub obtentu prolix orationis : hi
accipient prolixius judicium.
41
Et sedens Jesus contra gazophylacium, aspiciebat quomodo turba
jactaret s in gazophylacium, et multi divites jactabant multa. 42 Cum venisset
autem vidua una pauper, misit duo minuta, quod est quadrans, 43 et convocans discipulos suos, ait illis : Amen dico vobis, quoniam vidua hc pauper
plus omnibus misit, qui miserunt in gazophylacium. 44 Omnes enim ex eo,
quod abundabat illis, miserunt : hc vero de penuria sua omnia qu habuit
misit totum victum suum.
Et cum egrederetur de templo, ait illi unus ex discipulis suis : Magister,
13
aspice quales lapides, et quales structur. Et respondens Jesus, ait
illi : Vides has omnes magnas dificationes ? Non relinquetur lapis super
2
1302
Marcus
1303
Marcus
Marcus
1305
Marcus
1306
Marcus
1307
Lucas
cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua : et hic mensis sextus
est illi, qu vocatur sterilis : 37 quia non erit impossibile apud Deum omne
verbum. 38 Dixit autem Maria : Ecce ancilla Domini : fiat mihi secundum
verbum tuum. Et discessit ab illa angelus.
39
Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione,
in civitatem Juda : 40 et intravit in domum Zachari, et salutavit Elisabeth.
41
Et factum est, ut audivit salutationem Mari Elisabeth, exsultavit infans
in utero ejus : et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth : 42 et exclamavit voce
magna, et dixit : Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.
43
Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me ? 44 Ecce enim ut facta
est vox salutationis tu in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero
meo. 45 Et beata, qu credidisti, quoniam perficientur ea, qu dicta sunt tibi
a Domino. 46 Et ait Maria :
Magnificat anima mea Dominum :
47
et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.
48
Quia respexit humilitatem ancill su :
ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
49
quia fecit mihi magna qui potens est :
et sanctum nomen ejus,
50
et misericordia ejus a progenie in progenies
timentibus eum.
51
Fecit potentiam in brachio suo :
dispersit superbos mente cordis sui.
52
Deposuit potentes de sede,
et exaltavit humiles.
53
Esurientes implevit bonis :
et divites dimisit inanes.
54
Suscepit Israel puerum suum,
recordatus misericordi su :
55
sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini ejus in scula.
56
Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus : et reversa est in
domum suam.
57
Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium. 58 Et
audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam
suam cum illa, et congratulabantur ei. 59 Et factum est in die octavo, venerunt
circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam. 60 Et respondens mater ejus, dixit : Nequaquam, sed vocabitur Joannes. 61 Et dixerunt
ad illam : Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine. 62 Innuebant autem patri ejus, quem vellet vocari eum. 63 Et postulans pugillarem
scripsit, dicens : Joannes est nomen ejus. Et mirati sunt universi. 64 Apertum est autem illico os ejus, et lingua ejus, et loquebatur benedicens Deum.
65
Et factus est timor super omnes vicinos eorum : et super omnia montana
Jud divulgabantur omnia verba hc : 66 et posuerunt omnes qui audierant
in corde suo, dicentes : Quis, putas, puer iste erit ? etenim manus Domini erat
cum illo. 67 Et Zacharias pater ejus repletus est Spiritu Sancto : et prophetavit,
dicens :
68
Lucas
69
Ascendit autem et Joseph a Galila de civitate Nazareth in Judam, in civitatem David, qu vocatur Bethlehem : eo quod esset de domo et familia
David, 5 ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore prgnante. 6 Factum est autem, cum essent ibi, impleti sunt dies ut pareret. 7 Et peperit filium
suum primogenitum, et pannis eum involvit, et reclinavit eum in prsepio :
quia non erat eis locus in diversorio. 8 Et pastores erant in regione eadem
vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem suum. 9 Et ecce angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt
timore magno. 10 Et dixit illis angelus : Nolite timere : ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo : 11 quia natus est vobis
hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in civitate David. 12 Et hoc vobis
signum : invenietis infantem pannis involutum, et positum in prsepio. 13 Et
subito facta est cum angelo multitudo militi clestis laudantium Deum, et
dicentium :
14
Et factum est, ut discesserunt ab eis angeli in clum : pastores loquebantur ad invicem : Transeamus usque Bethlehem, et videamus hoc verbum,
quod factum est, quod Dominus ostendit nobis. 16 Et venerunt festinantes : et
invenerunt Mariam, et Joseph, et infantem positum in prsepio. 17 Videntes
autem cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis de puero hoc. 18 Et omnes
1310
Lucas
1311
Lucas
Lucas
Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit Elmadan, qui fuit Her, 29 qui
fuit Jesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Jorim, qui fuit Mathat, qui fuit Levi, 30 qui
fuit Simeon, qui fuit Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit Eliakim, 31 qui
fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit David,
32
qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson,
33
qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit
Jud, 34 qui fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui fuit Abrah, qui fuit Thare, qui fuit
Nachor, 35 qui fuit Sarug, qui fuit Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit Heber, qui
fuit Sale, 36 qui fuit Cainan, qui fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit Noe, qui
fuit Lamech, 37 qui fuit Methusale, qui fuit Henoch, qui fuit Jared, qui fuit
Malaleel, qui fuit Cainan, 38 qui fuit Henos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui
fuit Dei.
Jesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est a Jordane : et agebatur
4
a Spiritu in desertum diebus quadraginta, et tentabatur a diabolo. Et
nihil manducavit in diebus illis : et consummatis illis esuriit. Dixit autem illi
2
diabolus : Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat. Et respondit ad illum
Jesus : Scriptum est : Quia non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo
Dei. 5 Et duxit illum diabolus in montem excelsum, et ostendit illi omnia
regna orbis terr in momento temporis, 6 et ait illi : Tibi dabo potestatem
hanc universam, et gloriam illorum : quia mihi tradita sunt, et cui volo do
illa. 7 Tu ergo si adoraveris coram me, erunt tua omnia. 8 Et respondens Jesus,
dixit illi : Scriptum est : Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies.
9
Et duxit illum in Jerusalem, et statuit eum super pinnam templi, et dixit illi :
Si Filius Dei es, mitte te hinc deorsum. 10 Scriptum est enim quod angelis suis
mandavit de te, ut conservent te : 11 et quia in manibus tollent te, ne forte
offendas ad lapidem pedem tuum. 12 Et respondens Jesus, ait illi : Dictum
est : Non tentabis Dominum Deum tuum. 13 Et consummata omni tentatione,
diabolus recessit ab illo, usque ad tempus.
14
Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in Galilam, et fama exiit per
universam regionem de illo. 15 Et ipse docebat in synagogis eorum, et magnificabatur ab omnibus. 16 Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et intravit
secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam, et surrexit legere. 17 Et traditus est illi liber Isai prophet. Et ut revolvit librum, invenit
locum ubi scriptum erat : 18 Spiritus Domini super me : propter quod unxit
me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contritos corde, 19 prdicare
captivis remissionem, et ccis visum, dimittere confractos in remissionem,
prdicare annum Domini acceptum et diem retributionis. 20 Et cum plicuisset
librum, reddit ministro, et sedit. Et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum. 21 Cpit autem dicere ad illos : Quia hodie impleta est hc
scriptura in auribus vestris. 22 Et omnes testimonium illi dabant : et mirabantur in verbis grati, qu procedebant de ore ipsius, et dicebant : Nonne
hic est filius Joseph ? 23 Et ait illis : Utique dicetis mihi hanc similitudinem :
Medice cura teipsum : quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in
patria tua. 24 Ait autem : Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est
in patria sua. 25 In veritate dico vobis, mult vidu erant in diebus Eli in
Israel, quando clausum est clum annis tribus et mensibus sex, cum facta esset fames magna in omni terra : 26 et ad nullam illarum missus est Elias, nisi
in Sarepta Sidoni, ad mulierem viduam. 27 Et multi leprosi erant in Israel
sub Eliseo propheta : et nemo eorum mundatus est nisi Naaman Syrus. 28 Et
1313
Lucas
repleti sunt omnes in synagoga ira, hc audientes. 29 Et surrexerunt, et ejecerunt illum extra civitatem : et duxerunt illum usque ad supercilium montis,
super quem civitas illorum erat dificata, ut prcipitarent eum. 30 Ipse autem
transiens per medium illorum, ibat.
31
Et descendit in Capharnaum civitatem Galil, ibique docebat illos sabbatis. 32 Et stupebant in doctrina ejus, quia in potestate erat sermo ipsius. 33 Et
in synagoga erat homo habens dmonium immundum, et exclamavit voce
magna, 34 dicens : Sine, quid nobis et tibi, Jesu Nazarene ? venisti perdere
nos ? scio te quis sis, Sanctus Dei. 35 Et increpavit illum Jesus, dicens : Obmutesce, et exi ab eo. Et cum projecisset illum dmonium in medium, exiit ab
illo, nihilque illum nocuit. 36 Et factus est pavor in omnibus, et colloquebantur ad invicem, dicentes : Quod est hoc verbum, quia in potestate et virtute
imperat immundis spiritibus, et exeunt ? 37 Et divulgabatur fama de illo in
omnem locum regionis.
38
Surgens autem Jesus de synagoga, introivit in domum Simonis. Socrus
autem Simonis tenebatur magnis febribus : et rogaverunt illum pro ea. 39 Et
stans super illam imperavit febri : et dimisit illam. Et continuo surgens, ministrabat illis. 40 Cum autem sol occidisset, omnes qui habebant infirmos variis
languoribus, ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens, curabat eos. 41 Exibant autem dmonia a multis clamantia, et dicentia : Quia tu
es Filius Dei : et increpans non sinebat ea loqui : quia sciebant ipsum esse
Christum.
42
Facta autem die egressus ibat in desertum locum, et turb requirebant
eum, et venerunt usque ad ipsum : et detinebant illum ne discederet ab eis.
43
Quibus ille ait : Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum
Dei : quia ideo missus sum. 44 Et erat prdicans in synagogis Galil.
est autem, cum turb irruerunt in eum ut audirent verbum Dei,
5secusFactum
et ipse stabat secus stagnum Genesareth.
Et vidit duas naves stantes
stagnum : piscatores autem descenderant, et lavabant retia. Ascen2
dens autem in unam navim, qu erat Simonis, rogavit eum a terra reducere
pusillum. Et sedens docebat de navicula turbas.
4
Ut cessavit autem loqui, dixit ad Simonem : Duc in altum, et laxate retia
vestra in capturam. 5 Et respondens Simon, dixit illi : Prceptor, per totam
noctem laborantes nihil cepimus : in verbo autem tuo laxabo rete. 6 Et cum hoc
fecissent, concluserunt piscium multitudinem copiosam : rumpebatur autem
rete eorum. 7 Et annuerunt sociis, qui erant in alia navi, ut venirent, et adjuvarent eos. Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ita ut pene mergerentur. 8 Quod cum videret Simon Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens : Exi
a me, quia homo peccator sum, Domine. 9 Stupor enim circumdederat eum,
et omnes qui cum illo erant, in captura piscium, quam ceperant : 10 similiter
autem Jacobum et Joannem, filios Zebedi, qui erant socii Simonis. Et ait ad
Simonem Jesus : Noli timere : ex hoc jam homines eris capiens. 11 Et subductis
ad terram navibus, relictis omnibus, secuti sunt eum.
12
Et factum est, cum esset in una civitatum, et ecce vir plenus lepra, et videns Jesum, et procidens in faciem, rogavit eum, dicens : Domine, si vis, potes
me mundare. 13 Et extendens manum, tetigit eum dicens : Volo : mundare.
Et confestim lepra discessit ab illo. 14 Et ipse prcepit illi ut nemini diceret :
sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro emundatione tua, sicut prcepit
Moyses, in testimonium illis. 15 Perambulabat autem magis sermo de illo : et
1314
Lucas
in sabbatis ? 3 Et respondens Jesus ad eos, dixit : Nec hoc legistis quod fecit
David, cum esurisset ipse, et qui cum illo erant ? 4 quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis sumpsit, et manducavit, et dedit his qui cum
ipso erant : quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus ? 5 Et dicebat
illis : Quia dominus est Filius hominis etiam sabbati.
6
Factum est autem in alio sabbato, ut intraret in synagogam, et doceret.
Et erat ibi homo, et manus ejus dextra erat arida. 7 Observabant autem scrib
et pharisi si in sabbato curaret, ut invenirent unde accusarent eum. 8 Ipse
1315
Lucas
vero sciebat cogitationes eorum : et ait homini qui habebat manum aridam :
Surge, et sta in medium. Et surgens stetit. 9 Ait autem ad illos Jesus : Interrogo vos si licet sabbatis benefacere, an male : animam salvam facere, an
perdere ? 10 Et circumspectis omnibus dixit homini : Extende manum tuam.
Et extendit : et restituta est manus ejus. 11 Ipsi autem repleti sunt insipientia,
et colloquebantur ad invicem, quidnam facerent Jesu.
12
Factum est autem in illis diebus, exiit in montem orare, et erat pernoctans
in oratione Dei. 13 Et cum dies factus esset, vocavit discipulos suos : et elegit
duodecim ex ipsis (quos et apostolos nominavit) : 14 Simonem, quem cognominavit Petrum, et Andream fratrem ejus, Jacobum, et Joannem, Philippum, et
Bartholomum, 15 Matthum, et Thomam, Jacobum Alphi, et Simonem, qui
vocatur Zelotes, 16 et Judam Jacobi, et Judam Iscariotem, qui fuit proditor. 17 Et
descendens cum illis, stetit in loco campestri, et turba discipulorum ejus, et
multitudo copiosa plebis ab omni Juda, et Jerusalem, et maritima, et Tyri, et
Sidonis, 18 qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a languoribus suis. Et
qui vexabantur a spiritibus immundis, curabantur. 19 Et omnis turba qurebat
eum tangere : quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes.
20
Et ipse elevatis oculis in discipulis suis, dicebat : Beati pauperes, quia
vestrum est regnum Dei. 21 Beati qui nunc esuritis, quia saturabimini. Beati
qui nunc fletis, quia ridebitis. 22 Beati eritis cum vos oderint homines, et
cum separaverint vos, et exprobraverint, et ejicerint nomen vestrum tamquam
malum propter Filium hominis. 23 Gaudete in illa die, et exsultate : ecce enim merces vestra multa est in clo : secundum hc enim faciebant prophetis
patres eorum. 24 Verumtamen v vobis divitibus, quia habetis consolationem
vestram. 25 V vobis, qui saturati estis : quia esurietis. V vobis, qui ridetis nunc : quia lugebitis et flebitis. 26 V cum benedixerint vobis homines :
secundum hc enim faciebant pseudoprophetis patres eorum.
27
Sed vobis dico, qui auditis : diligite inimicos vestros, benefacite his qui
oderunt vos. 28 Benedicite maledicentibus vobis, et orate pro calumniantibus
vos. 29 Et qui te percutit in maxillam, prbe et alteram. Et ab eo qui aufert tibi
vestimentum, etiam tunicam noli prohibere. 30 Omni autem petenti te, tribue :
et qui aufert qu tua sunt, ne repetas. 31 Et prout vultis ut faciant vobis
homines, et vos facite illis similiter. 32 Et si diligitis eos qui vos diligunt, qu
vobis est gratia ? nam et peccatores diligentes se diligunt. 33 Et si benefeceritis
his qui vobis benefaciunt, qu vobis est gratia ? siquidem et peccatores hoc
faciunt. 34 Et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere, qu gratia
est vobis ? nam et peccatores peccatoribus fnerantur, ut recipiant qualia.
35
Verumtamen diligite inimicos vestros : benefacite, et mutuum date, nihil
inde sperantes : et erit merces vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse
benignus est super ingratos et malos. 36 Estote ergo misericordes sicut et Pater
vester misericors est.
37
Nolite judicare, et non judicabimini : nolite condemnare, et non condemnabimini. Dimitte, et dimittemini. 38 Date, et dabitur vobis : mensuram bonam, et confertam, et coagitatam, et supereffluentem dabunt in
sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua mensi fueritis, remetietur vobis. 39 Dicebat autem illis et similitudinem : Numquid potest ccus ccum
ducere ? nonne ambo in foveam cadunt ? 40 Non est discipulus super magistrum : perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister ejus. 41 Quid autem
vides festucam in oculo fratris tui, trabem autem, qu in oculo tuo est, non
consideras ? 42 aut quomodo potes dicere fratri tuo : Frater, sine ejiciam fes1316
Lucas
tucam de oculo tuo : ipse in oculo tuo trabem non videns ? Hypocrita, ejice
primum trabem de oculo tuo : et tunc perspicies ut educas festucam de oculo
fratris tui. 43 Non est enim arbor bona, qu facit fructus malos : neque arbor mala, faciens fructum bonum. 44 Unaquque enim arbor de fructu suo
cognoscitur. Neque enim de spinis colligunt ficus : neque de rubo vindemiant uvam. 45 Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum : et
malus homo de malo thesauro profert malum. Ex abundantia enim cordis os
loquitur. 46 Quid autem vocatis me Domine, Domine : et non facitis qu dico ?
47
Omnis qui venit ad me, et audit sermones meos, et facit eos, ostendam
vobis cui similis sit : 48 similis est homini dificanti domum, qui fodit in altum,
et posuit fundamentum super petram : inundatione autem facta, illisum est
flumen domui illi, et non potuit eam movere : fundata enim erat super petram.
49
Qui autem audit, et non facit, similis est homini dificanti domum suam
super terram sine fundamento : in quam illisus est fluvius, et continuo cecidit :
et facta est ruina domus illius magna.
autem implesset omnia verba sua in aures plebis, intravit Caphar7rus Cum
naum. Centurionis autem cujusdam servus male habens, erat moritu: qui illi erat pretiosus. Et cum audisset de Jesu, misit ad eum seniores
2
Judorum, rogans eum ut veniret et salvaret servum ejus. 4 At illi cum venissent ad Jesum, rogabant eum sollicite, dicentes ei : Quia dignus est ut hoc illi
prstes : 5 diligit enim gentem nostram, et synagogam ipse dificavit nobis.
6
Jesus autem ibat cum illis. Et cum jam non longe esset a domo, misit ad eum
centurio amicos, dicens : Domine, noli vexari : non enim sum dignus ut sub
tectum meum intres : 7 propter quod et meipsum non sum dignum arbitratus
ut venirem ad te : sed dic verbo, et sanabitur puer meus. 8 Nam et ego homo
sum sub potestate constitutus, habens sub me milites : et dico huic, Vade, et
vadit : et alii, Veni, et venit : et servo meo, Fac hoc, et facit. 9 Quo audito
Jesus miratus est : et conversus sequentibus se turbis, dixit : Amen dico vobis,
nec in Israel tantam fidem inveni. 10 Et reversi, qui missi fuerant, domum,
invenerunt servum, qui languerat, sanum.
11
Et factum est : deinceps ibat in civitatem qu vocatur Naim : et ibant
cum eo discipuli ejus et turba copiosa. 12 Cum autem appropinquaret port
civitatis, ecce defunctus efferebatur filius unicus matris su : et hc vidua
erat : et turba civitatis multa cum illa. 13 Quam cum vidisset Dominus, misericordia motus super eam, dixit illi : Noli flere. 14 Et accessit, et tetigit loculum.
(Hi autem qui portabant, steterunt.) Et ait : Adolescens, tibi dico, surge. 15 Et
resedit qui erat mortuus, et cpit loqui. Et dedit illum matri su. 16 Accepit
autem omnes timor : et magnificabant Deum, dicentes : Quia propheta magnus surrexit in nobis : et quia Deus visitavit plebem suam. 17 Et exiit hic sermo
in universam Judam de eo, et in omnem circa regionem.
18
Et nuntiaverunt Joanni discipuli ejus de omnibus his. 19 Et convocavit
duos de discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum, dicens : Tu es qui venturus
es, an alium exspectamus ? 20 Cum autem venissent ad eum viri, dixerunt :
Joannes Baptista misit nos ad te dicens : Tu es qui venturus es, an alium
exspectamus ? 21 (In ipsa autem hora multos curavit a languoribus, et plagis,
et spiritibus malis, et ccis multis donavit visum.) 22 Et respondens, dixit
illis : Euntes renuntiate Joanni qu audistis et vidistis : quia cci vident,
claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pau-
1317
Lucas
1318
Lucas
eum, dixit per similitudinem : 5 Exiit qui seminat, seminare semen suum.
Et dum seminat, aliud cecidit secus viam, et conculcatum est, et volucres
cli comederunt illud. 6 Et aliud cecidit supra petram : et natum aruit, quia
non habebat humorem. 7 Et aliud cecidit inter spinas, et simul exort spin
suffocaverunt illud. 8 Et aliud cecidit in terram bonam : et ortum fecit fructum
centuplum. Hc dicens clamabat : Qui habet aures audiendi, audiat.
9
Interrogabant autem eum discipuli ejus, qu esset hc parabola.
10
Quibus ipse dixit : Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, ceteris
autem in parabolis : ut videntes non videant, et audientes non intelligant.
11
Est autem hc parabola : Semen est verbum Dei. 12 Qui autem secus
viam, hi sunt qui audiunt : deinde venit diabolus, et tollit verbum de corde
eorum, ne credentes salvi fiant. 13 Nam qui supra petram, qui cum audierint,
cum gaudio suscipiunt verbum : et hi radices non habent : qui ad tempus
credunt, et in tempore tentationis recedunt. 14 Quod autem in spinas cecidit :
hi sunt qui audierunt, et a sollicitudinibus, et divitiis, et voluptatibus vit
euntes, suffocantur, et non referunt fructum. 15 Quod autem in bonam terram :
hi sunt qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent, et fructum
afferunt in patientia.
16
Nemo autem lucernam accendens, operit eam vase, aut subtus lectum
ponit : sed supra candelabrum ponit, ut intrantes videant lumen. 17 Non
est enim occultum, quod non manifestetur : nec absconditum, quod non
cognoscatur, et in palam veniat. 18 Videte ergo quomodo audiatis. Qui enim habet, dabitur illi : et quicumque non habet, etiam quod putat se habere,
auferetur ab illo.
19
Venerunt autem ad illum mater et fratres ejus, et non poterant adire eum
pr turba. 20 Et nuntiatum est illi : Mater tua et fratres tui stant foris, volentes
te videre. 21 Qui respondens, dixit ad eos : Mater mea et fratres mei hi sunt,
qui verbum Dei audiunt et faciunt.
22
Factum est autem in una dierum : et ipse ascendit in naviculam, et
discipuli ejus, et ait ad illos : Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt.
23
Et navigantibus illis, obdormivit, et descendit procella venti in stagnum,
et complebantur, et periclitabantur. 24 Accedentes autem suscitaverunt eum,
dicentes : Prceptor, perimus. At ille surgens, increpavit ventum, et tempestatem aqu, et cessavit : et facta est tranquillitas. 25 Dixit autem illis : Ubi est
fides vestra ? Qui timentes, mirati sunt ad invicem, dicentes : Quis putas hic
est, quia et ventis, et mari imperat, et obediunt ei ?
26
Et navigaverunt ad regionem Gerasenorum, qu est contra Galilam.
27
Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat dmonium jam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque in domo manebat, sed in monumentis. 28 Is, ut vidit Jesum, procidit ante illum : et
exclamans voce magna, dixit : Quid mihi et tibi est, Jesu Fili Dei Altissimi ?
obsecro te, ne me torqueas. 29 Prcipiebat enim spiritui immundo ut exiret
ab homine. Multis enim temporibus arripiebat illum, et vinciebatur catenis,
et compedibus custoditus. Et ruptis vinculis agebatur a dmonio in deserta. 30 Interrogavit autem illum Jesus, dicens : Quod tibi nomen est ? At ille
dixit : Legio : quia intraverant dmonia multa in eum. 31 Et rogabant illum ne imperaret illis ut in abyssum irent. 32 Erat autem ibi grex porcorum
multorum pascentium in monte : et rogabant eum, ut permitteret eis in illos
ingredi. Et permisit illis. 33 Exierunt ergo dmonia ab homine, et intraverunt
in porcos : et impetu abiit grex per prceps in stagnum, et suffocatus est.
1319
Lucas
34
Quod ut viderunt factum qui pascebant, fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in villas. 35 Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad
Jesum, et invenerunt hominem sedentem, a quo dmonia exierant, vestitum
ac sana mente, ad pedes ejus, et timuerunt. 36 Nuntiaverunt autem illis et qui
viderant, quomodo sanus factus esset a legione : 37 et rogaverunt illum omnis
multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis : quia magno timore
tenebantur. Ipse autem ascendens navim, reversus est. 38 Et rogabat illum vir,
a quo dmonia exierant, ut cum eo esset. Dimisit autem eum Jesus, dicens :
39
Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam
civitatem, prdicans quanta illi fecisset Jesus.
40
Factum est autem cum rediisset Jesus, excepit illum turba : erunt enim
omnes exspectantes eum. 41 Et ecce venit vir, cui nomen Jairus, et ipse princeps
synagog erat : et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut intraret in domum
ejus, 42 quia unica filia erat ei fere annorum duodecim, et hc moriebatur. Et
contigit, dum iret, a turba comprimebatur. 43 Et mulier qudam erat in fluxu
sanguinis ab annis duodecim, qu in medicos erogaverat omnem substantiam
suam, nec ab ullo potuit curari : 44 accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti
ejus : et confestim stetit fluxus sanguinis ejus. 45 Et ait Jesus : Quis est, qui
me tetigit ? Negantibus autem omnibus, dixit Petrus, et qui cum illo erant :
Prceptor, turb te comprimunt, et affligunt, et dicis : Quis me tetigit ? 46 Et
dicit Jesus : Tetigit me aliquis : nam ego novi virtutem de me exiisse. 47 Videns
autem mulier, quia non latuit, tremens venit, et procidit ante pedes ejus : et ob
quam causam tetigerit eum, indicavit coram omni populo : et quemadmodum
confestim sanata sit. 48 At ipse dixit ei : Filia, fides tua salvam te fecit : vade
in pace. 49 Adhuc illo loquente, venit quidam ad principem synagog, dicens
ei : Quia mortua est filia tua, noli vexare illum. 50 Jesus autem, audito hoc
verbo, respondit patri puell : Noli timere, crede tantum, et salva erit. 51 Et
cum venisset domum, non permisit intrare secum quemquam, nisi Petrum, et
Jacobum, et Joannem, et patrem, et matrem puell. 52 Flebant autem omnes,
et plangebant illam. At ille dixit : Nolite flere : non est mortua puella, sed
dormit. 53 Et deridebant eum, scientes quod mortua esset. 54 Ipse autem tenens
manum ejus clamavit, dicens : Puella, surge. 55 Et reversus est spiritus ejus, et
surrexit continuo. Et jussit illi dari manducare. 56 Et stupuerunt parentes ejus,
quibus prcepit ne alicui dicerent quod factum erat.
Convocatis autem duodecim Apostolis, dedit illis virtutem et potestatem
9regnum
super omnia dmonia, et ut languores curarent. Et misit illos prdicare
Dei, et sanare infirmos. Et ait ad illos : Nihil tuleritis in via, neque
2
virgam, neque peram, neque panem, neque pecuniam, neque duas tunicas
habeatis. 4 Et in quamcumque domum intraveritis, ibi manete, et inde ne
exeatis. 5 Et quicumque non receperint vos : exeuntes de civitate illa, etiam
pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos. 6 Egressi
autem circuibant per castella evangelizantes, et curantes ubique.
7
Audivit autem Herodes tetrarcha omnia qu fiebant ab eo, et hsitabat eo quod diceretur 8 a quibusdam : Quia Joannes surrexit a mortuis : a
quibusdam vero : Quia Elias apparuit : ab aliis autem : Quia propheta unus
de antiquis surrexit. 9 Et ait Herodes : Joannem ego decollavi : quis est autem
iste, de quo ego talia audio ? Et qurebat videre eum.
10
Et reversi Apostoli, narraverunt illi qucumque fecerunt : et assumptis
illis secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsaid. 11 Quod cum
1320
Lucas
Lucas
Rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem suam. 3 Ite : ecce
ego mitto vos sicut agnos inter lupos. 4 Nolite portare sacculum, neque peram, neque calceamenta, et neminem per viam salutaveritis. 5 In quamcumque
domum intraveritis, primum dicite : Pax huic domui : 6 et si ibi fuerit filius
pacis, requiescet super illum pax vestra : sin autem, ad vos revertetur. 7 In
eadem autem domo manete, edentes et bibentes qu apud illos sunt : dignus
est enim operarius mercede sua. Nolite transire de domo in domum. 8 Et in
quamcumque civitatem intraveritis, et susceperint vos, manducate qu apponuntur vobis : 9 et curate infirmos, qui in illa sunt, et dicite illis : Appropinquavit in vos regnum Dei. 10 In quamcumque autem civitatem intraveritis, et
non susceperint vos, exeuntes in plateas ejus, dicite : 11 Etiam pulverem, qui
adhsit nobis de civitate vestra, extergimus in vos : tamen hoc scitote, quia
1322
Lucas
appropinquavit regnum Dei. 12 Dico vobis, quia Sodomis in die illa remissius
erit, quam illi civitati.
13
V tibi Corozain ! v tibi Bethsaida ! quia si in Tyro et Sidone fact
fuissent virtutes qu fact sunt in vobis, olim in cilicio et cinere sedentes
pniterent. 14 Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in judicio, quam
vobis. 15 Et tu Capharnaum, usque ad clum exaltata, usque ad infernum
demergeris. 16 Qui vos audit, me audit : et qui vos spernit, me spernit. Qui
autem me spernit, spernit eum qui misit me.
17
Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes : Domine,
etiam dmonia subjiciuntur nobis in nomine tuo. 18 Et ait illis : Videbam
Satanam sicut fulgor de clo cadentem. 19 Ecce dedi vobis potestatem calcandi supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici : et
nihil vobis nocebit. 20 Verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus vobis
subjiciuntur : gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt in clis.
21
In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et dixit : Confiteor tibi Pater,
Domine cli et terr, quod abscondisti hc a sapientibus et prudentibus, et
revelasti ea parvulis. Etiam Pater : quoniam sic placuit ante te. 22 Omnia mihi
tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit quis sit Filius, nisi Pater : et quis sit
Pater, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 23 Et conversus ad discipulos
suos, dixit : Beati oculi qui vident qu vos videtis. 24 Dico enim vobis quod
multi prophet et reges voluerunt videre qu vos videtis, et non viderunt :
et audire qu auditis, et non audierunt.
25
Et ecce quidam legisperitus surrexit tentans illum, et dicens : Magister,
quid faciendo vitam ternam possidebo ? 26 At ille dixit ad eum : In lege quid
scriptum est ? quomodo legis ? 27 Ille respondens dixit : Diliges Dominum
Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus virtutibus
tuis, et ex omni mente tua : et proximum tuum sicut teipsum. 28 Dixitque illi :
Recte respondisti : hoc fac, et vives.
29
Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad Jesum : Et quis est meus
proximus ? 30 Suscipiens autem Jesus, dixit : Homo quidam descendebat ab
Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum :
et plagis impositis abierunt semivivo relicto. 31 Accidit autem ut sacerdos
quidam descenderet eadem via : et viso illo prterivit. 32 Similiter et Levita,
cum esset secus locum, et videret eum, pertransiit. 33 Samaritanus autem
quidam iter faciens, venit secus eum : et videns eum, misericordia motus
est. 34 Et appropians alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum : et
imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit.
35
Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait : Curam illius
habe : et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi. 36 Quis
horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in latrones ? 37 At
ille dixit : Qui fecit misericordiam in illum. Et ait illi Jesus : Vade, et tu fac
similiter.
38
Factum est autem, dum irent, et ipse intravit in quoddam castellum : et
mulier qudam, Martha nomine, excepit illum in domum suam, 39 et huic erat
soror nomine Maria, qu etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum
illius. 40 Martha autem satagebat circa frequens ministerium : qu stetit, et
ait : Domine, non est tibi cur quod soror mea reliquit me solam ministrare ?
dic ergo illi ut me adjuvet. 41 Et respondens dixit illi Dominus : Martha,
Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima, 42 porro unum est necessarium.
Maria optimam partem elegit, qu non auferetur ab ea.
1323
Lucas
Et factum est : cum esset in quodam loco orans, ut cessavit, dixit unus
11
ex discipulis ejus ad eum : Domine, doce nos orare, sicut docuit et
Joannes discipulos suos. Et ait illis : Cum oratis, dicite : Pater, sanctificetur
2
1324
Lucas
33
Nemo lucernam accendit, et in abscondito ponit, neque sub modio : sed
supra candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen videant. 34 Lucerna corporis
tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum
erit : si autem nequam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit. 35 Vide ergo
ne lumen quod in te est, tenebr sint. 36 Si ergo corpus tuum totum lucidum
fuerit, non habens aliquam partem tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut
lucerna fulgoris illuminabit te. 37 Et cum loqueretur, rogavit illum quidam
pharisus ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.
38
Pharisus autem cpit intra se reputans dicere, quare non baptizatus
esset ante prandium. 39 Et ait Dominus ad illum : Nunc vos pharisi, quod
deforis est calicis et catini, mundatis : quod autem intus est vestrum, plenum
est rapina et iniquitate. 40 Stulti ! nonne qui fecit quod deforis est, etiam id
quod deintus est fecit ? 41 Verumtamen quod superest, date eleemosynam :
et ecce omnia munda sunt vobis. 42 Sed v vobis, pharisis, quia decimatis
mentham, et rutam, et omne olus, et prteritis judicium et caritatem Dei : hc
autem oportuit facere, et illa non omittere. 43 V vobis, pharisis, quia diligitis primas cathedras in synagogis, et salutationes in foro. 44 V vobis, quia
estis ut monumenta, qu non apparent, et homines ambulantes supra, nesciunt. 45 Respondens autem quidam ex legisperitis, ait illi : Magister, hc dicens
etiam contumeliam nobis facis. 46 At ille ait : Et vobis legisperitis v : quia
oneratis homines oneribus, qu portare non possunt, et ipsi uno digito vestro
non tangitis sarcinas. 47 V vobis, qui dificatis monumenta prophetarum :
patres autem vestri occiderunt illos. 48 Profecto testificamini quod consentitis
operibus patrum vestrorum : quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem
dificatis eorum sepulchra. 49 Propterea et sapientia Dei dixit : Mittam ad
illos prophetas, et apostolos, et ex illis occident, et persequentur : 50 ut inquiratur sanguis omnium prophetarum, qui effusus est a constitutione mundi
a generatione ista, 51 a sanguine Abel, usque ad sanguinem Zachari, qui
periit inter altare et dem. Ita dico vobis, requiretur ab hac generatione. 52 V
vobis, legisperitis, quia tulistis clavem scienti : ipsi non introistis, et eos qui
introibant, prohibuistis. 53 Cum autem hc ad illos diceret, cperunt pharisi
et legisperiti graviter insistere, et os ejus opprimere de multis, 54 insidiantes
ei, et qurentes aliquid capere de ore ejus, ut accusarent eum.
1325
Lucas
Lucas
ari : 46 veniet dominus servi illius in die qua non sperat, et hora qua nescit,
et dividet eum, partemque ejus cum infidelibus ponet. 47 Ille autem servus
qui cognovit voluntatem domini sui, et non prparavit, et non facit secundum voluntatem ejus, vapulabit multis : 48 qui autem non cognovit, et fecit
digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem cui multum datum est, multum
quretur ab eo : et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.
49
Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur ? 50 Baptismo autem habeo baptizari : et quomodo coarctor usque dum perficiatur ?
51
Putatis quia pacem veni dare in terram ? non, dico vobis, sed separationem :
52
erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres
53
dividentur : pater in filium, et filius in patrem suum, mater in filiam, et filia
in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in socrum suam.
54
Dicebat autem et ad turbas : Cum videritis nubem orientem ab occasu,
statim dicitis : Nimbus venit : et ita fit. 55 Et cum austrum flantem, dicitis :
Quia stus erit : et fit. 56 Hypocrit ! faciem cli et terr nostis probare :
hoc autem tempus quomodo non probatis ? 57 quid autem et a vobis ipsis non
judicatis quod justum est ?
58
Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam
liberari ab illo, ne forte trahat te ad judicem, et judex tradat te exactori, et exactor mittat te in carcerem. 59 Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum
minutum reddas.
Aderant autem quidam ipso in tempore, nuntiantes illi de Galilis, quo13
rum sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis eorum. Et respondens
dixit illis : Putatis quod hi Galili pr omnibus Galilis peccatores fuerint,
2
quia talia passi sunt ? 3 Non, dico vobis : sed nisi pnitentiam habueritis,
omnes similiter peribitis. 4 Sicut illi decem et octo, supra quos cecidit turris
in Siloe, et occidit eos : putatis quia et ipsi debitores fuerint prter omnes
homines habitantes in Jerusalem ? 5 Non, dico vobis : sed si pnitentiam non
egeritis, omnes similiter peribitis.
6
Dicebat autem et hanc similitudinem : Arborem fici habebat quidam
plantatam in vinea sua, et venit qurens fructum in illa, et non invenit. 7 Dixit
autem ad cultorem vine : Ecce anni tres sunt ex quo venio qurens fructum
in ficulnea hac, et non invenio : succide ergo illam : ut quid etiam terram
occupat ? 8 At ille respondens, dicit illi : Domine dimitte illam et hoc anno, usque dum fodiam circa illam, et mittam stercora, 9 et siquidem fecerit
fructum : sin autem, in futurum succides eam.
10
Erat autem docens in synagoga eorum sabbatis. 11 Et ecce mulier, qu
habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo : et erat inclinata, nec omnino poterat sursum respicere. 12 Quam cum videret Jesus, vocavit eam ad se, et
ait illi : Mulier, dimissa es ab infirmitate tua. 13 Et imposuit illi manus, et confestim erecta est, et glorificabat Deum. 14 Respondens autem archisynagogus,
indignans quia sabbato curasset Jesus, dicebat turb : Sex dies sunt in quibus
oportet operari : in his ergo venite, et curamini, et non in die sabbati. 15 Respondens autem ad illum Dominus, dixit : Hypocrit, unusquisque vestrum
sabbato non solvit bovem suum, aut asinum a prsepio, et ducit adaquare ?
16
Hanc autem filiam Abrah, quam alligavit Satanas, ecce decem et octo annis, non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati ? 17 Et cum hc diceret,
erubescebant omnes adversarii ejus : et omnis populus gaudebat in universis,
qu gloriose fiebant ab eo.
1327
Lucas
18
Dicebat ergo : Cui simile est regnum Dei, et cui simile stimabo illud ?
Simile est grano sinapis, quod acceptum homo misit in hortum suum, et
crevit, et factum est in arborem magnam : et volucres cli requieverunt in
ramis ejus. 20 Et iterum dixit : Cui simile stimabo regnum Dei ? 21 Simile est fermento, quod acceptum mulier abscondit in farin sata tria, donec
fermentaretur totum.
22
Et ibat per civitates et castella, docens, et iter faciens in Jerusalem. 23 Ait
autem illi quidam : Domine, si pauci sunt, qui salvantur ? Ipse autem dixit
ad illos : 24 Contendite intrare per angustam portam : quia multi, dico vobis,
qurent intrare, et non poterunt. 25 Cum autem intraverit paterfamilias, et
clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare ostium, dicentes : Domine,
aperi nobis : et respondens dicet vobis : Nescio vos unde sitis : 26 tunc incipietis dicere : Manducavimus coram te, et bibimus, et in plateis nostris docuisti.
27
Et dicet vobis : Nescio vos unde sitis : discedite a me omnes operarii iniquitatis. 28 Ibi erit fletus et stridor dentium : cum videritis Abraham, et Isaac, et
Jacob, et omnes prophetas in regno Dei, vos autem expelli foras. 29 Et venient
ab oriente, et occidente, et aquilone, et austro, et accumbent in regno Dei. 30 Et
ecce sunt novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui erunt novissimi.
31
In ipsa die accesserunt quidam pharisorum, dicentes illi : Exi, et vade
hinc : quia Herodes vult te occidere. 32 Et ait illis : Ite, et dicite vulpi illi : Ecce
ejicio dmonia, et sanitates perficio hodie, et cras, et tertia die consummor.
33
Verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti die ambulare : quia non
capit prophetam perire extra Jerusalem. 34 Jerusalem, Jerusalem, qu occidis
prophetas, et lapidas eos qui mittuntur ad te, quoties volui congregare filios
tuos quemadmodum avis nidum suum sub pennis, et noluisti ? 35 Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. Dico autem vobis, quia non videbitis me
donec veniat cum dicetis : Benedictus qui venit in nomine Domini.
19
1328
Lucas
Quis ex vobis homo, qui habet centum oves, et si perdiderit unam ex illis,
nonne dimittit nonaginta novem in deserto, et vadit ad illam qu perierat,
donec inveniat eam ? 5 Et cum invenerit eam, imponit in humeros suos gaudens : 6 et veniens domum convocat amicos et vicinos, dicens illis : Congratulamini mihi, quia inveni ovem meam, qu perierat. 7 Dico vobis quod ita
gaudium erit in clo super uno peccatore pnitentiam agente, quam super
nonaginta novem justis, qui non indigent pnitentia.
8
Aut qu mulier habens drachmas decem, si perdiderit drachmam unam,
nonne accendit lucernam, et everrit domum, et qurit diligenter, donec inveniat ? 9 Et cum invenerit convocat amicas et vicinas, dicens : Congratulamini
mihi, quia inveni drachmam quam perdideram. 10 Ita, dico vobis, gaudium
erit coram angelis Dei super uno peccatore pnitentiam agente.
11
Ait autem : Homo quidam habuit duos filios : 12 et dixit adolescentior ex
illis patri : Pater, da mihi portionem substanti, qu me contingit. Et divisit
illis substantiam. 13 Et non post multos dies, congregatis omnibus, adolescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam, et ibi dissipavit
substantiam suam vivendo luxuriose. 14 Et postquam omnia consummasset,
facta est fames valida in regione illa, et ipse cpit egere. 15 Et abiit, et adhsit
uni civium regionis illius : et misit illum in villam suam ut pasceret porcos.
1329
Lucas
16
Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis, quas porci manducabant : et
nemo illi dabat. 17 In se autem reversus, dixit : Quanti mercenarii in domo
patris mei abundant panibus, ego autem hic fame pereo ! 18 surgam, et ibo
ad patrem meum, et dicam ei : Pater, peccavi in clum, et coram te : 19 jam
non sum dignus vocari filius tuus : fac me sicut unum de mercenariis tuis.
20
Et surgens venit ad patrem suum. Cum autem adhuc longe esset, vidit illum pater ipsius, et misericordia motus est, et accurrens cecidit super collum
ejus, et osculatus est eum. 21 Dixitque ei filius : Pater, peccavi in clum, et
coram te : jam non sum dignus vocari filius tuus. 22 Dixit autem pater ad servos suos : Cito proferte stolam primam, et induite illum, et date annulum in
manum ejus, et calceamenta in pedes ejus : 23 et adducite vitulum saginatum,
et occidite, et manducemus, et epulemur : 24 quia hic filius meus mortuus erat,
et revixit : perierat, et inventus est. Et cperunt epulari. 25 Erat autem filius
ejus senior in agro : et cum veniret, et appropinquaret domui, audivit symphoniam et chorum : 26 et vocavit unum de servis, et interrogavit quid hc
essent. 27 Isque dixit illi : Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum illum recepit. 28 Indignatus est autem, et nolebat introire.
Pater ergo illius egressus, cpit rogare illum. 29 At ille respondens, dixit patri
suo : Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum prterivi : et
numquam dedisti mihi hdum ut cum amicis meis epularer. 30 Sed postquam
filius tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, venit, occidisti illi vitulum saginatum. 31 At ipse dixit illi : Fili, tu semper mecum es, et
omnia mea tua sunt : 32 epulari autem, et gaudere oportebat, quia frater tuus
hic mortuus erat, et revixit ; perierat, et inventus est.
rationem villicationis tu : jam enim non poteris villicare. 3 Ait autem villicus intra se : Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem ?
Fodere non valeo, mendicare erubesco. 4 Scio quid faciam, ut, cum amotus
fuero a villicatione, recipiant me in domos suas. 5 Convocatis itaque singulis
debitoribus domini sui, dicebat primo : Quantum debes domino meo ? 6 At
ille dixit : Centum cados olei. Dixitque illi : Accipe cautionem tuam : et sede
cito, scribe quinquaginta. 7 Deinde alii dixit : Tu vero quantum debes ? Qui
ait : Centum coros tritici. Ait illi : Accipe litteras tuas, et scribe octoginta. 8 Et
laudavit dominus villicum iniquitatis, quia prudenter fecisset : quia filii hujus
sculi prudentiores filiis lucis in generatione sua sunt. 9 Et ego vobis dico :
facite vobis amicos de mammona iniquitatis : ut, cum defeceritis, recipiant
vos in terna tabernacula. 10 Qui fidelis est in minimo, et in majori fidelis
est : et qui in modico iniquus est, et in majori iniquus est. 11 Si ergo in iniquo
mammona fideles non fuistis quod verum est, quis credet vobis ? 12 Et si in
alieno fideles non fuistis, quod vestrum est, quis dabit vobis ? 13 Nemo servus
potest duobus dominis servire : aut enim unum odiet, et alterum diliget : aut
uni adhrebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et mammon.
14
Audiebant autem omnia hc pharisi, qui erant avari : et deridebant
illum. 15 Et ait illis : Vos estis qui justificatis vos coram hominibus : Deus
autem novit corda vestra : quia quod hominibus altum est, abominatio est
ante Deum. 16 Lex et prophet usque ad Joannem : ex eo regnum Dei evangelizatur, et omnis in illud vim facit. 17 Facilius est autem clum et terram
1330
Lucas
prterire, quam de lege unum apicem cadere. 18 Omnis qui dimittit uxorem
suam et alteram ducit, mchatur : et qui dimissam a viro ducit, mchatur.
19
Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura et bysso, et epulabatur
quotidie splendide. 20 Et erat quidam mendicus, nomine Lazarus, qui jacebat
ad januam ejus, ulceribus plenus, 21 cupiens saturari de micis qu cadebant de
mensa divitis, et nemo illi dabat : sed et canes veniebant, et lingebant ulcera
ejus. 22 Factum est autem ut moreretur mendicus, et portaretur ab angelis
in sinum Abrah. Mortuus est autem et dives, et sepultus est in inferno.
23
Elevans autem oculos suos, cum esset in tormentis, vidit Abraham a longe,
et Lazarum in sinu ejus : 24 et ipse clamans dixit : Pater Abraham, miserere
mei, et mitte Lazarum ut intingat extremum digiti sui in aquam, ut refrigeret
linguam meam, quia crucior in hac flamma. 25 Et dixit illi Abraham : Fili,
recordare quia recepisti bona in vita tua, et Lazarus similiter mala : nunc
autem hic consolatur, tu vero cruciaris : 26 et in his omnibus inter nos et
vos chaos magnum firmatum est : ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non
possint, neque inde huc transmeare. 27 Et ait : Rogo ergo te, pater, ut mittas
eum in domum patris mei : 28 habeo enim quinque fratres : ut testetur illis,
ne et ipsi veniant in hunc locum tormentorum. 29 Et ait illi Abraham : Habent
Moysen et prophetas : audiant illos. 30 At ille dixit : Non, pater Abraham : sed
si quis ex mortuis ierit ad eos, pnitentiam agent. 31 Ait autem illi : Si Moysen
et prophetas non audiunt, neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.
Et ait ad discipulos suos : Impossibile est ut non veniant scandala : v
17
autem illi per quem veniunt. Utilius est illi si lapis molaris imponatur
circa collum ejus, et projiciatur in mare quam ut scandalizet unum de pusil2
1331
Lucas
ulos suos : Venient dies quando desideretis videre unum diem Filii hominis,
et non videbitis. 23 Et dicent vobis : Ecce hic, et ecce illic. Nolite ire, neque
sectemini : 24 nam, sicut fulgur coruscans de sub clo in ea qu sub clo
sunt, fulget : ita erit Filius hominis in die sua. 25 Primum autem oportet illum
multa pati, et reprobari a generatione hac. 26 Et sicut factum est in diebus
Noe, ita erit et in diebus Filii hominis : 27 edebant et bibebant : uxores ducebant et dabantur ad nuptias, usque in diem, qua intravit Noe in arcam : et
venit diluvium, et perdidit omnes. 28 Similiter sicut factum est in diebus Lot :
edebant et bibebant, emebant et vendebant, plantabant et dificabant : 29 qua
die autem exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur de clo, et omnes perdidit : 30 secundum hc erit qua die Filius hominis revelabitur. 31 In illa hora,
qui fuerit in tecto, et vasa ejus in domo, ne descendat tollere illa : et qui in
agro, similiter non redeat retro. 32 Memores estote uxoris Lot. 33 Quicumque
qusierit animam suam salvam facere, perdet illam : et quicumque perdiderit
illam, vivificabit eam. 34 Dico vobis : In illa nocte erunt duo in lecto uno : unus
assumetur, et alter relinquetur : 35 du erunt molentes in unum : una assumetur, et altera relinquetur : duo in agro : unus assumetur, et alter relinquetur.
36
Respondentes dicunt illi : Ubi Domine ? 37 Qui dixit illis : Ubicumque fuerit
corpus, illuc congregabuntur et aquil.
Dicebat autem et parabolam ad illos, quoniam oportet semper orare
18
et non deficere, dicens : Judex quidam erat in quadam civitate, qui
Deum non timebat, et hominem non reverebatur. Vidua autem qudam erat
2
1332
Lucas
22
Quo audito, Jesus ait ei : Adhuc unum tibi deest : omnia qucumque habes
vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in clo : et veni, sequere me.
23
His ille auditis, contristatus est : quia dives erat valde. 24 Videns autem Jesus
illum tristem factum, dixit : Quam difficile, qui pecunias habent, in regnum
Dei intrabunt ! 25 facilius est enim camelum per foramen acus transire quam
divitem intrare in regnum Dei. 26 Et dixerunt qui audiebant : Et quis potest
salvus fieri ? 27 Ait illis : Qu impossibilia sunt apud homines, possibilia
sunt apud Deum. 28 Ait autem Petrus : Ecce nos dimisimus omnia et secuti
sumus te. 29 Qui dixit eis : Amen dico vobis, nemo est qui reliquit domum,
aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut filios propter regnum Dei, 30 et non
recipiat multo plura in hoc tempore, et in sculo venturo vitam ternam.
31
Assumpsit autem Jesus duodecim, et ait illis : Ecce ascendimus Jerosolymam, et consummabuntur omnia qu scripta sunt per prophetas de Filio hominis : 32 tradetur enim gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et conspuetur :
33
et postquam flagellaverint, occident eum, et tertia die resurget. 34 Et ipsi
nihil horum intellexerunt, et erat verbum istud absconditum ab eis, et non
intelligebant qu dicebantur.
35
Factum est autem, cum appropinquaret Jericho, ccus quidam sedebat
secus viam, mendicans. 36 Et cum audiret turbam prtereuntem, interrogabat
quid hoc esset. 37 Dixerunt autem ei quod Jesus Nazarenus transiret. 38 Et
clamavit, dicens : Jesu, fili David, miserere mei. 39 Et qui pribant, increpabant eum ut taceret. Ipse vero multo magis clamabat : Fili David, miserere
mei. 40 Stans autem Jesus jussit illum adduci ad se. Et cum appropinquasset,
interrogavit illum, 41 dicens : Quid tibi vis faciam ? At ille dixit : Domine, ut
videam. 42 Et Jesus dixit illi : Respice, fides tua te salvum fecit. 43 Et confestim
vidit, et sequebatur illum magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit, dedit
laudem Deo.
19
1333
Lucas
Euge bone serve, quia in modico fuisti fidelis, eris potestatem habens super
decem civitates. 18 Et alter venit, dicens : Domine, mna tua fecit quinque
mnas. 19 Et huic ait : Et tu esto super quinque civitates. 20 Et alter venit,
dicens : Domine, ecce mna tua, quam habui repositam in sudario : 21 timui
enim te, quia homo austerus es : tollis quod non posuisti, et metis quod non
seminasti. 22 Dicit ei : De ore tuo te judico, serve nequam. Sciebas quod ego
homo austerus sum, tollens quod non posui, et metens quod non seminavi :
23
et quare non dedisti pecuniam meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris
utique exegissem illam ? 24 Et astantibus dixit : Auferte ab illo mnam, et date
illi qui decem mnas habet. 25 Et dixerunt ei : Domine, habet decem mnas.
26
Dico autem vobis, quia omni habenti dabitur, et abundabit : ab eo autem
qui non habet, et quod habet auferetur ab eo. 27 Verumtamen inimicos meos
illos, qui noluerunt me regnare super se, adducite huc : et interficite ante me.
28
Et his dictis, prcedebat ascendens Jerosolymam.
29
Et factum est, cum appropinquasset ad Bethphage et Bethaniam, ad
montem qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos, 30 dicens : Ite in
castellum quod contra est : in quod introeuntes, invenietis pullum asin alligatum, cui nemo umquam hominum sedit : solvite illum, et adducite. 31 Et
si quis vos interrogaverit : Quare solvitis ? sic dicetis ei : Quia Dominus operam ejus desiderat. 32 Abierunt autem qui missi erant : et invenerunt, sicut
dixit illis, stantem pullum. 33 Solventibus autem illis pullum, dixerunt domini
ejus ad illos : Quid solvitis pullum ? 34 At illi dixerunt : Quia Dominus eum
necessarium habet. 35 Et duxerunt illum ad Jesum. Et jactantes vestimenta
sua supra pullum, imposuerunt Jesum. 36 Eunte autem illo, substernebant
vestimenta sua in via : 37 et cum appropinquaret jam ad descensum montis
Oliveti, cperunt omnes turb discipulorum gaudentes laudare Deum voce
magna super omnibus, quas viderant, virtutibus, 38 dicentes : Benedictus, qui
venit rex in nomine Domini : pax in clo, et gloria in excelsis. 39 Et quidam
pharisorum de turbis dixerunt ad illum : Magister, increpa discipulos tuos.
40
Quibus ipse ait : Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.
41
Et ut appropinquavit, videns civitatem flevit super illam, dicens : 42 Quia
si cognovisses et tu, et quidem in hac die tua, qu ad pacem tibi : nunc autem
abscondita sunt ab oculis tuis. 43 Quia venient dies in te : et circumdabunt
te inimici tui vallo, et circumdabunt te : et coangustabunt te undique : 44 et
ad terram prosternent te, et filios tuos, qui in te sunt, et non relinquent in
te lapidem super lapidem : eo quod non cognoveris tempus visitationis tu.
45
Et ingressus in templum, cpit ejicere vendentes in illo, et ementes, 46 dicens
illis : Scriptum est : Quia domus mea domus orationis est : vos autem fecistis
illam speluncam latronum. 47 Et erat docens quotidie in templo. Principes
autem sacerdotum, et scrib, et princeps plebis qurebant illum perdere :
48
et non inveniebant quid facerent illi. Omnis enim populus suspensus erat,
audiens illum.
Et factum est in una dierum, docente illo populum in templo, et evan20
gelizante, convenerunt principes sacerdotum, et scrib cum senioribus,
et aiunt dicentes ad illum : Dic nobis in qua potestate hc facis ? aut quis
2
est qui dedit tibi hanc potestatem ? 3 Respondens autem Jesus, dixit ad illos :
Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete mihi : 4 baptismus Joannis
de clo erat, an ex hominibus ? 5 At illi cogitabant intra se, dicentes : Quia
si dixerimus : De clo, dicet : Quare ergo non credidistis illi ? 6 Si autem
1334
Lucas
dixerimus : Ex hominibus, plebs universa lapidabit nos : certi sunt enim Joannem prophetam esse. 7 Et responderunt se nescire unde esset. 8 Et Jesus ait
illis : Neque ego dico vobis in qua potestate hc facio.
9
Cpit autem dicere ad plebem parabolam hanc : Homo plantavit vineam,
et locavit eam colonis : et ipse peregre fuit multis temporibus. 10 Et in tempore misit ad cultores servum, ut de fructu vine darent illi. Qui csum
dimiserunt eum inanem. 11 Et addidit alterum servum mittere. Illi autem
hunc quoque cdentes, et afficientes contumelia, dimiserunt inanem. 12 Et
addidit tertium mittere : qui et illum vulnerantes ejecerunt. 13 Dixit autem
dominus vine : Quid faciam ? Mittam filium meum dilectum : forsitan,
cum hunc viderint, verebuntur. 14 Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt
intra se, dicentes : Hic est hres, occidamus illum, ut nostra fiat hreditas.
15
Et ejectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis dominus
vine ? 16 veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. Quo audito, dixerunt illi : Absit. 17 Ille autem aspiciens eos, ait : Quid est ergo hoc
quod scriptum est : Lapidem quem reprobaverunt dificantes, hic factus est
in caput anguli ? 18 Omnis qui ceciderit super illum lapidem, conquassabitur :
super quem autem ceciderit, comminuet illum.
19
Et qurebant principes sacerdotum et scrib mittere in illum manus illa
hora, et timuerunt populum : cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem hanc. 20 Et observantes miserunt insidiatores, qui se justos simularent, ut caperent eum in sermone, ut traderent illum principatui, et potestati
prsidis. 21 Et interrogaverunt eum, dicentes : Magister, scimus quia recte dicis et doces : et non accipis personam, sed viam Dei in veritate doces. 22 Licet
nobis tributum dare Csari, an non ? 23 Considerans autem dolum illorum,
dixit ad eos : Quid me tentatis ? 24 ostendite mihi denarium. Cujus habet
imaginem et inscriptionem ? Respondentes dixerunt ei : Csaris. 25 Et ait
illis : Reddite ergo qu sunt Csaris, Csari : et qu sunt Dei, Deo. 26 Et non
potuerunt verbum ejus reprehendere coram plebe : et mirati in responso ejus,
tacuerunt.
27
Accesserunt autem quidam sadducorum, qui negant esse resurrectionem, et interrogaverunt eum, 28 dicentes : Magister, Moyses scripsit nobis :
Si frater alicujus mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine liberis fuerit, ut
accipiat eam frater ejus uxorem, et suscitet semen fratri suo. 29 Septem ergo
fratres erant : et primus accepit uxorem, et mortuus est sine filiis. 30 Et sequens accepit illam, et ipse mortuus est sine filio. 31 Et tertius accepit illam.
Similiter et omnes septem, et non reliquerunt semen, et mortui sunt. 32 Novissime omnium mortua est et mulier. 33 In resurrectione ergo, cujus eorum erit
uxor ? siquidem septem habuerunt eam uxorem. 34 Et ait illis Jesus : Filii hujus sculi nubunt, et traduntur ad nuptias : 35 illi vero qui digni habebuntur
sculo illo, et resurrectione ex mortuis, neque nubent, neque ducent uxores :
36
neque enim ultra mori potuerunt : quales enim angelis sunt, et filii sunt
Dei, cum sint filii resurrectionis. 37 Quia vero resurgant mortui, et Moyses
ostendit secus rubum, sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et Deum Isaac,
et Deum Jacob. 38 Deus autem non est mortuorum, sed vivorum : omnes enim
vivunt ei. 39 Respondentes autem quidam scribarum, dixerunt ei : Magister,
bene dixisti. 40 Et amplius non audebant eum quidquam interrogare.
41
Dixit autem ad illos : Quomodo dicunt Christum filium esse David ?
42
et ipse David dicit in libro Psalmorum : Dixit Dominus Domino meo :
sede a dextris meis, 43 donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
1335
Lucas
44
David ergo Dominum illum vocat : et quomodo filius ejus est ? 45 Audiente
autem omni populo, dixit discipulis suis : 46 Attendite a scribis, qui volunt
ambulare in stolis, et amant salutationes in foro, et primas cathedras in synagogis, et primos discubitus in conviviis, 47 qui devorant domos viduarum,
simulantes longam orationem : hi accipient damnationem majorem.
Respiciens autem, vidit eos qui mittebant munera sua in gazophy21
lacium, divites. Vidit autem et quamdam viduam pauperculam mittentem ra minuta duo. Et dixit : Vere dico vobis, quia vidua hc pau2
per plus quam omnes misit. 4 Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt in
munera Dei : hc autem ex eo quod deest illi, omnem victum suum quem
habuit, misit.
5
Et quibusdam dicentibus de templo quod bonis lapidibus et donis ornatum esset, dixit : 6 Hc qu videtis, venient dies in quibus non relinquetur
lapis super lapidem, qui non destruatur. 7 Interrogaverunt autem illum, dicentes : Prceptor, quando hc erunt, et quod signum cum fieri incipient ?
8
Qui dixit : Videte ne seducamini : multi enim venient in nomine meo, dicentes quia ego sum : et tempus appropinquavit : nolite ergo ire post eos.
9
Cum autem audieritis prlia et seditiones, nolite terreri : oportet primum
hc fieri, sed nondum statim finis. 10 Tunc dicebat illis : Surget gens contra
gentem, et regnum adversus regnum. 11 Et terrmotus magni erunt per loca,
et pestilenti, et fames, terroresque de clo, et signa magna erunt.
12
Sed ante hc omnia injicient vobis manus suas, et persequentur
tradentes in synagogas et custodias, trahentes ad reges et prsides propter
nomen meum : 13 continget autem vobis in testimonium. 14 Ponite ergo in
cordibus vestris non prmeditari quemadmodum respondeatis : 15 ego enim dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere
omnes adversarii vestri. 16 Trademini autem a parentibus, et fratribus, et cognatis, et amicis, et morte afficient ex vobis : 17 et eritis odio omnibus propter
nomen meum : 18 et capillus de capite vestro non peribit. 19 In patientia vestra
possidebitis animas vestras.
20
Cum autem videritis circumdari ab exercitu Jerusalem, tunc scitote quia
appropinquavit desolatio ejus : 21 tunc qui in Juda sunt, fugiant ad montes, et
qui in medio ejus, discedant : et qui in regionibus, non intrent in eam, 22 quia
dies ultionis hi sunt, ut impleantur omnia qu scripta sunt. 23 V autem
prgnantibus et nutrientibus in illis diebus ! erit enim pressura magna super
terram, et ira populo huic. 24 Et cadent in ore gladii, et captivi ducentur in
omnes gentes, et Jerusalem calcabitur a gentibus, donec impleantur tempora
nationum.
25
Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et in terris pressura gentium
pr confusione sonitus maris, et fluctuum : 26 arescentibus hominibus pr
timore, et exspectatione, qu supervenient universo orbi : nam virtutes clorum movebuntur : 27 et tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum
potestate magna et majestate.
28
His autem fieri incipientibus, respicite, et levate capita vestra : quoniam
appropinquat redemptio vestra. 29 Et dixit illis similitudinem : Videte ficulneam, et omnes arbores : 30 cum producunt jam ex se fructum, scitis quoniam
prope est stas. 31 Ita et vos cum videritis hc fieri, scitote quoniam prope est
regnum Dei. 32 Amen dico vobis, quia non prteribit generatio hc, donec
omnia fiant. 33 Clum et terra transibunt : verba autem mea non transibunt.
1336
Lucas
34
Attendite autem vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula, et ebrietate, et curis hujus vit, et superveniat in vos repentina dies illa : 35 tamquam
laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem omnis terr.
36
Vigilate itaque, omni tempore orantes, ut digni habeamini fugere ista omnia
qu futura sunt, et stare ante Filium hominis.
37
Erat autem diebus docens in templo : noctibus vero exiens, morabatur in
monte qui vocatur Oliveti. 38 Et omnis populus manicabat ad eum in templo
audire eum.
22
1337
Lucas
misi vos sine sacculo, et pera, et calceamentis, numquid aliquid defuit vobis ?
36
At illi dixerunt : Nihil. Dixit ergo eis : Sed nunc qui habet sacculum, tollat ;
similiter et peram : et qui non habet, vendat tunicam suam et emat gladium.
37
Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc quod scriptum est, oportet impleri in
me : Et cum iniquis deputatus est. Etenim ea qu sunt de me finem habent.
38
At illi dixerunt : Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis : Satis est.
39
Et egressus ibat secundum consuetudinem in monte Olivarum. Secuti
sunt autem illum et discipuli. 40 Et cum pervenisset ad locum, dixit illis :
Orate ne intretis in tentationem. 41 Et ipse avulsus est ab eis quantum jactus
est lapidis : et positis genibus orabat, 42 dicens : Pater, si vis, transfer calicem
istum a me : verumtamen non mea voluntas, sed tua fiat. 43 Apparuit autem
illi angelus de clo, confortans eum. Et factus in agonia, prolixius orabat. 44 Et
factus est sudor ejus sicut gutt sanguinis decurrentis in terram. 45 Et cum
surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos, invenit eos dormientes
pr tristitia. 46 Et ait illis : Quid dormitis ? surgite, orate, ne intretis in
tentationem.
47
Adhuc eo loquente, ecce turba : et qui vocabatur Judas, unus de duodecim, antecedebat eos, et appropinquavit Jesu ut oscularetur eum. 48 Jesus autem
dixit illi : Juda, osculo Filium hominis tradis ? 49 Videntes autem hi qui circa
ipsum erant, quod futurum erat, dixerunt ei : Domine, si percutimus in gladio ? 50 Et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum, et amputavit
auriculam ejus dexteram. 51 Respondens autem Jesus, ait : Sinite usque huc.
Et cum tetigisset auriculam ejus, sanavit eum. 52 Dixit autem Jesus ad eos
qui venerant ad se principes sacerdotum, et magistratus templi, et seniores :
Quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus ? 53 Cum quotidie vobiscum
fuerim in templo, non extendistis manus in me : sed hc est hora vestra, et
potestas tenebrarum. 54 Comprehendentes autem eum, duxerunt ad domum
principis sacerdotum : Petrus vero sequebatur a longe.
55
Accenso autem igne in medio atrii et circumsedentibus illis, erat Petrus
in medio eorum. 56 Quem cum vidisset ancilla qudam sedentem ad lumen,
et eum fuisset intuita, dixit : Et hic cum illo erat. 57 At ille negavit eum,
dicens : Mulier, non novi illum. 58 Et post pusillum alius videns eum, dixit :
Et tu de illis es. Petrus vero ait : O homo, non sum. 59 Et intervallo facto
quasi hor unius, alius quidam affirmabat, dicens : Vere et hic cum illo erat :
nam et Galilus est. 60 Et ait Petrus : Homo, nescio quid dicis. Et continuo,
adhuc illo loquente, cantavit gallus. 61 Et conversus Dominus respexit Petrum,
et recordatus est Petrus verbi Domini, sicut dixerat : Quia priusquam gallus
cantet, ter me negabis. 62 Et egressus foras Petrus flevit amare.
63
Et viri qui tenebant illum, illudebant ei, cdentes. 64 Et velaverunt eum,
et percutiebant faciem ejus : et interrogabant eum, dicentes : Prophetiza, quis
est, qui te percussit ? 65 Et alia multa blasphemantes dicebant in eum.
66
Et ut factus est dies, convenerunt seniores plebis, et principes sacerdotum, et scrib, et duxerunt illum in concilium suum, dicentes : Si tu es Christus, dic nobis. 67 Et ait illis : Si vobis dixero, non credetis mihi : 68 si autem
et interrogavero, non respondebitis mihi, neque dimittetis. 69 Ex hoc autem
erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei. 70 Dixerunt autem omnes : Tu
ergo es Filius Dei ? Qui ait : Vos dicitis, quia ego sum. 71 At illi dixerunt :
Quid adhuc desideramus testimonium ? ipsi enim audivimus de ore ejus.
1338
Lucas
Lucas
mente consternat essent de isto, ecce duo viri steterunt secus illas in veste
fulgenti. 5 Cum timerent autem, et declinarent vultum in terram, dixerunt
ad illas : Quid quritis viventem cum mortuis ? 6 non est hic, sed surrexit :
recordamini qualiter locutus est vobis, cum adhuc in Galila esset, 7 dicens :
Quia oportet Filium hominis tradi in manus hominum peccatorum, et crucifigi, et die tertia resurgere. 8 Et recordat sunt verborum ejus. 9 Et regress a
monumento nuntiaverunt hc omnia illis undecim, et ceteris omnibus. 10 Erat
autem Maria Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et ceter qu cum eis
erant, qu dicebant ad apostolos hc. 11 Et visa sunt ante illos sicut deliramentum verba ista, et non crediderunt illis. 12 Petrus autem surgens cucurrit
ad monumentum : et procumbens vidit linteamina sola posita, et abiit secum
mirans quod factum fuerat.
13
Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum, quod erat in spatio stadiorum sexaginta ab Jerusalem, nomine Emmaus. 14 Et ipsi loquebantur ad
invicem de his omnibus qu acciderant. 15 Et factum est, dum fabularentur,
et secum qurerent : et ipse Jesus appropinquans ibat cum illis : 16 oculi
autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent. 17 Et ait ad illos : Qui sunt
hi sermones, quos confertis ad invicem ambulantes, et estis tristes ? 18 Et
respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei : Tu solus peregrinus es in
Jerusalem, et non cognovisti qu facta sunt in illa his diebus ? 19 Quibus ille
dixit : Qu ? Et dixerunt : De Jesu Nazareno, qui fuit vir propheta, potens in
1340
Lucas
1341
Joannes
Joannes
die tertia nupti fact sunt in Cana Galil, et erat mater Jesu ibi.
2vino,EtVocatus
est autem et Jesus, et discipuli ejus, ad nuptias. Et deficiente
dicit mater Jesu ad eum : Vinum non habent. Et dicit ei Jesus : Quid
2
mihi et tibi est, mulier ? nondum venit hora mea. 5 Dicit mater ejus ministris : Quodcumque dixerit vobis, facite. 6 Erant autem ibi lapide hydri
sex posit secundum purificationem Judorum, capientes singul metretas
binas vel ternas. 7 Dicit eis Jesus : Implete hydrias aqua. Et impleverunt eas
usque ad summum. 8 Et dicit eis Jesus : Haurite nunc, et ferte architriclino.
Et tulerunt. 9 Ut autem gustavit architriclinus aquam vinum factam, et non
sciebat unde esset, ministri autem sciebant, qui hauserant aquam : vocat sponsum architriclinus, 10 et dicit ei : Omnis homo primum bonum vinum ponit
et cum inebriati fuerint, tunc id, quod deterius est. Tu autem servasti bonum
vinum usque adhuc. 11 Hoc fecit initium signorum Jesus in Cana Galil ; et
manifestavit gloriam suam, et crediderunt in eum discipuli ejus. 12 Post hoc
descendit Capharnaum ipse, et mater ejus, et fratres ejus, et discipuli ejus : et
ibi manserunt non multis diebus.
13
Et prope erat Pascha Judorum, et ascendit Jesus Jerosolymam : 14 et invenit in templo vendentes boves, et oves, et columbas, et numularios sedentes.
15
Et cum fecisset quasi flagellum de funiculis, omnes ejecit de templo, oves
quoque, et boves, et numulariorum effudit s, et mensas subvertit. 16 Et his
qui columbas vendebant, dixit : Auferte ista hinc, et nolite facere domum
patris mei, domum negotiationis. 17 Recordati sunt vero discipuli ejus quia
scriptum est : Zelus domus tu comedit me. 18 Responderunt ergo Judi, et
dixerunt ei : Quod signum ostendis nobis, quia hc facis ? 19 Respondit Jesus,
et dixit eis : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud. 20 Dixerunt
ergo Judi : Quadraginta et sex annis dificatum est templum hoc, et tu in
tribus diebus excitabis illud ? 21 Ille autem dicebat de templo corporis sui.
22
Cum ergo resurrexisset a mortuis, recordati sunt discipuli ejus, quia hoc
dicebat, et crediderunt scriptur et sermoni quem dixit Jesus. 23 Cum autem
esset Jerosolymis in Pascha in die festo, multi crediderunt in nomine ejus, videntes signa ejus, qu faciebat. 24 Ipse autem Jesus non credebat semetipsum
eis, eo quod ipse nosset omnes, 25 et quia opus ei non erat ut quis testimonium
perhiberet de homine : ipse enim sciebat quid esset in homine.
Erat autem homo ex pharisis, Nicodemus nomine, princeps Judorum.
3magister,
Hic venit ad Jesum nocte, et dixit ei : Rabbi, scimus quia a Deo venisti
nemo enim potest hc signa facere, qu tu facis, nisi fuerit Deus
2
cum eo. 3 Respondit Jesus, et dixit ei : Amen, amen dico tibi, nisi quis renatus
fuerit denuo, non potest videre regnum Dei. 4 Dicit ad eum Nicodemus :
Quomodo potest homo nasci, cum sit senex ? numquid potest in ventrem
matris su iterato introire et renasci ? 5 Respondit Jesus : Amen, amen dico
tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua, et Spiritu Sancto, non potest introire in
regnum Dei. 6 Quod natum est ex carne, caro est : et quod natum est ex
spiritu, spiritus est. 7 Non mireris quia dixi tibi : oportet vos nasci denuo.
8
Spiritus ubi vult spirat, et vocem ejus audis, sed nescis unde veniat, aut quo
vadat : sic est omnis qui natus est ex spiritu. 9 Respondit Nicodemus, et dixit
ei : Quomodo possunt hc fieri ? 10 Respondit Jesus, et dixit ei : Tu es magister
in Israel, et hc ignoras ? 11 amen, amen dico tibi, quia quod scimus loquimur,
et quod vidimus testamur, et testimonium nostrum non accipitis. 12 Si terrena
dixi vobis, et non creditis : quomodo, si dixero vobis clestia, credetis ? 13 Et
1344
Joannes
nemo ascendit in clum, nisi qui descendit de clo, Filius hominis, qui est
in clo. 14 Et sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet
Filium hominis : 15 ut omnis qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam
ternam. 16 Sic enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum
daret : ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam ternam.
17
Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut judicet mundum, sed ut
salvetur mundus per ipsum. 18 Qui credit in eum, non judicatur ; qui autem
non credit, jam judicatus est : quia non credit in nomine unigeniti Filii Dei.
19
Hoc est autem judicium : quia lux venit in mundum, et dilexerunt homines
magis tenebras quam lucem : erant enim eorum mala opera. 20 Omnis enim
qui male agit, odit lucem, et non venit ad lucem, ut non arguantur opera ejus :
21
qui autem facit veritatem, venit ad lucem, ut manifestentur opera ejus, quia
in Deo sunt facta.
22
Post hc venit Jesus et discipuli ejus in terram Judam : et illic demorabatur cum eis, et baptizabat. 23 Erat autem et Joannes baptizans, in
nnon, juxta Salim : quia aqu mult erant illic, et veniebant et baptizabantur. 24 Nondum enim missus fuerat Joannes in carcerem. 25 Facta est autem
qustio ex discipulis Joannis cum Judis de purificatione. 26 Et venerunt ad
Joannem, et dixerunt ei : Rabbi, qui erat tecum trans Jordanem, cui tu testimonium perhibuisti, ecce hic baptizat, et omnes veniunt ad eum. 27 Respondit
Joannes, et dixit : Non potest homo accipere quidquam, nisi fuerit ei datum de
clo. 28 Ipsi vos mihi testimonium perhibetis, quod dixerim : Non sum ego
Christus : sed quia missus sum ante illum. 29 Qui habet sponsam, sponsus
est : amicus autem sponsi, qui stat, et audit eum, gaudio gaudet propter vocem sponsi. Hoc ergo gaudium meum impletum est. 30 Illum oportet crescere,
me autem minui. 31 Qui desursum venit, super omnes est. Qui est de terra,
de terra est, et de terra loquitur. Qui de clo venit, super omnes est. 32 Et
quod vidit, et audivit, hoc testatur : et testimonium ejus nemo accipit. 33 Qui
accepit ejus testimonium signavit, quia Deus verax est. 34 Quem enim misit
Deus, verba Dei loquitur : non enim ad mensuram dat Deus spiritum. 35 Pater
diligit Filium et omnia dedit in manu ejus. 36 Qui credit in Filium, habet vitam
ternam ; qui autem incredulus est Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet
super eum.
Ut ergo cognovit Jesus quia audierunt pharisi quod Jesus plures discip4
ulos facit, et baptizat, quam Joannes (quamquam Jesus non baptizaret,
sed discipuli ejus), reliquit Judam, et abiit iterum in Galilam. Oportebat
2
1345
Joannes
Omnis qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum ; qui autem biberit ex aqua quam
ego dabo ei, non sitiet in ternum : 14 sed aqua quam ego dabo ei, fiet in
eo fons aqu salientis in vitam ternam. 15 Dicit ad eum mulier : Domine,
da mihi hanc aquam, ut non sitiam, neque veniam huc haurire. 16 Dicit ei
Jesus : Vade, voca virum tuum, et veni huc. 17 Respondit mulier, et dixit : Non
habeo virum. Dicit ei Jesus : Bene dixisti, quia non habeo virum ; 18 quinque
enim viros habuisti, et nunc, quem habes, non est tuus vir : hoc vere dixisti.
19
Dicit ei mulier : Domine, video quia propheta es tu. 20 Patres nostri in
monte hoc adoraverunt, et vos dicitis, quia Jerosolymis est locus ubi adorare
oportet. 21 Dicit ei Jesus : Mulier, crede mihi, quia venit hora, quando neque
in monte hoc, neque in Jerosolymis adorabitis Patrem. 22 Vos adoratis quod
nescitis : nos adoramus quod scimus, quia salus ex Judis est. 23 Sed venit
hora, et nunc est, quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate. Nam et Pater tales qurit, qui adorent eum. 24 Spiritus est Deus : et
eos qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adorare. 25 Dicit ei mulier :
Scio quia Messias venit (qui dicitur Christus) : cum ergo venerit ille, nobis annuntiabit omnia. 26 Dicit ei Jesus : Ego sum, qui loquor tecum. 27 Et continuo
venerunt discipuli ejus, et mirabantur quia cum muliere loquebatur. Nemo
tamen dixit : Quid quris ? aut, Quid loqueris cum ea ? 28 Reliquit ergo
hydriam suam mulier, et abiit in civitatem, et dicit illis hominibus : 29 Venite,
et videte hominem qui dixit mihi omnia qucumque feci : numquid ipse est
Christus ? 30 Exierunt ergo de civitate et veniebant ad eum. 31 Interea rogabant
eum discipuli, dicentes : Rabbi, manduca. 32 Ille autem dicit eis : Ego cibum
habeo manducare, quem vos nescitis. 33 Dicebant ergo discipuli ad invicem :
Numquid aliquis attulit ei manducare ? 34 Dicit eis Jesus : Meus cibus est ut
faciam voluntatem ejus qui misit me, ut perficiam opus ejus. 35 Nonne vos
dicitis quod adhuc quatuor menses sunt, et messis venit ? Ecce dico vobis :
levate oculos vestros, et videte regiones, quia alb sunt jam ad messem. 36 Et
qui metit, mercedem accipit, et congregat fructum in vitam ternam : ut et
qui seminat, simul gaudeat, et qui metit. 37 In hoc enim est verbum verum :
quia alius est qui seminat, et alius est qui metit. 38 Ego misi vos metere quod
vos non laborastis : alii laboraverunt, et vos in labores eorum introistis. 39 Ex
civitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum, propter verbum
mulieris testimonium perhibentis : Quia dixit mihi omnia qucumque feci.
40
Cum venissent ergo ad illum Samaritani, rogaverunt eum ut ibi maneret. Et
mansit ibi duos dies. 41 Et multo plures crediderunt in eum propter sermonem
ejus. 42 Et mulieri dicebant : Quia jam non propter tuam loquelam credimus :
ipsi enim audivimus, et scimus quia hic est vere Salvator mundi.
43
Post duos autem dies exiit inde, et abiit in Galilam. 44 Ipse enim Jesus testimonium perhibuit, quia propheta in sua patria honorem non habet.
45
Cum ergo venisset in Galilam, exceperunt eum Galili, cum omnia vidissent qu fecerat Jerosolymis in die festo : et ipsi enim venerant ad diem
festum. 46 Venit ergo iterum in Cana Galil, ubi fecit aquam vinum. Et erat
quidam regulus, cujus filius infirmabatur Capharnaum. 47 Hic cum audisset
quia Jesus adveniret a Juda in Galilam, abiit ad eum, et rogabat eum ut
descenderet, et sanaret filium ejus : incipiebat enim mori. 48 Dixit ergo Jesus
ad eum : Nisi signa et prodigia videritis, non creditis. 49 Dicit ad eum regulus :
Domine, descende priusquam moriatur filius meus. 50 Dicit ei Jesus : Vade,
filius tuus vivit. Credidit homo sermoni quem dixit ei Jesus, et ibat. 51 Jam
autem eo descendente, servi occurrerunt ei, et nuntiaverunt dicentes quia fil1346
Joannes
ius ejus viveret. 52 Interrogabat ergo horam ab eis in qua melius habuerit. Et
dixerunt ei : Quia heri hora septima reliquit eum febris. 53 Cognovit ergo pater, quia illa hora erat in qua dixit ei Jesus : Filius tuus vivit ; et credidit ipse
et domus ejus tota. 54 Hoc iterum secundum signum fecit Jesus, cum venisset
a Juda in Galilam.
Post hc erat dies festus Judorum, et ascendit Jesus Jerosolymam. 2 Est
autem Jerosolymis probatica piscina, qu cognominatur hebraice Bethsaida, quinque porticus habens. 3 In his jacebat multitudo magna languentium, ccorum, claudorum, aridorum, exspectantium aqu motum. 4 Angelus autem Domini descendebat secundum tempus in piscinam, et movebatur aqua. Et qui prior descendisset in piscinam post motionem aqu, sanus
fiebat a quacumque detinebatur infirmitate. 5 Erat autem quidam homo ibi
triginta et octo annos habens in infirmitate sua. 6 Hunc autem cum vidisset
Jesus jacentem, et cognovisset quia jam multum tempus haberet, dicit ei : Vis
sanus fieri ? 7 Respondit ei languidus : Domine, hominem non habeo, ut, cum
turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam : dum venio enim ego, alius ante
me descendit. 8 Dicit ei Jesus : Surge, tolle grabatum tuum et ambula. 9 Et
statim sanus factus est homo ille : et sustulit grabatum suum, et ambulabat.
Erat autem sabbatum in die illo.
10
Dicebant ergo Judi illi qui sanatus fuerat : Sabbatum est, non licet tibi
tollere grabatum tuum. 11 Respondit eis : Qui me sanum fecit, ille mihi dixit :
Tolle grabatum tuum et ambula. 12 Interrogaverunt ergo eum : Quis est ille
homo qui dixit tibi : Tolle grabatum tuum et ambula ? 13 Is autem qui sanus
fuerat effectus, nesciebat quis esset. Jesus enim declinavit a turba constituta
in loco. 14 Postea invenit eum Jesus in templo, et dixit illi : Ecce sanus factus
es ; jam noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. 15 Abiit ille homo, et
nuntiavit Judis quia Jesus esset, qui fecit eum sanum. 16 Propterea persequebantur Judi Jesum, quia hc faciebat in sabbato. 17 Jesus autem respondit
eis : Pater meus usque modo operatur, et ego operor. 18 Propterea ergo magis
qurebant eum Judi interficere : quia non solum solvebat sabbatum, sed et
patrem suum dicebat Deum, qualem se faciens Deo.
Respondit itaque Jesus, et dixit eis : 19 Amen, amen dico vobis : non potest
Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem : qucumque
enim ille fecerit, hc et Filius similiter facit. 20 Pater enim diligit Filium, et
omnia demonstrat ei qu ipse facit : et majora his demonstrabit ei opera, ut
vos miremini. 21 Sicut enim Pater suscitat mortuos, et vivificat, sic et Filius,
quos vult, vivificat. 22 Neque enim Pater judicat quemquam : sed omne judicium dedit Filio, 23 ut omnes honorificent Filium, sicut honorificant Patrem ;
qui non honorificat Filium, non honorificat Patrem, qui misit illum. 24 Amen,
amen dico vobis, quia qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam ternam, et in judicium non venit, sed transiit a morte in vitam.
25
Amen, amen dico vobis, quia venit hora, et nunc est, quando mortui audient vocem Filii Dei : et qui audierint, vivent. 26 Sicut enim Pater habet vitam in
semetipso, sic dedit et Filio habere vitam in semetipso : 27 et potestatem dedit
ei judicium facere, quia Filius hominis est. 28 Nolite mirari hoc, quia venit
hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem Filii Dei : 29 et
procedent qui bona fecerunt, in resurrectionem vit ; qui vero mala egerunt,
in resurrectionem judicii. 30 Non possum ego a meipso facere quidquam. Si-
1347
Joannes
cut audio, judico : et judicium meum justum est, quia non quro voluntatem
meam, sed voluntatem ejus qui misit me.
31
Si ego testimonium perhibeo de meipso, testimonium meum non est
verum. 32 Alius est qui testimonium perhibet de me : et scio quia verum est
testimonium, quod perhibet de me. 33 Vos misistis ad Joannem, et testimonium perhibuit veritati. 34 Ego autem non ab homine testimonium accipio : sed
hc dico ut vos salvi sitis. 35 Ille erat lucerna ardens et lucens : vos autem
voluistis ad horam exsultare in luce ejus. 36 Ego autem habeo testimonium
majus Joanne. Opera enim qu dedit mihi Pater ut perficiam ea : ipsa opera,
qu ego facio, testimonium perhibent de me, quia Pater misit me : 37 et qui
misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me : neque vocem ejus umquam
audistis, neque speciem ejus vidistis : 38 et verbum ejus non habetis in vobis
manens : quia quem misit ille, huic vos non creditis. 39 Scrutamini Scripturas,
quia vos putatis in ipsis vitam ternam habere : et ill sunt qu testimonium
perhibent de me : 40 et non vultis venire ad me ut vitam habeatis. 41 Claritatem ab hominibus non accipio. 42 Sed cognovi vos, quia dilectionem Dei non
habetis in vobis. 43 Ego veni in nomine Patris mei, et non accipitis me ; si alius
venerit in nomine suo, illum accipietis. 44 Quomodo vos potestis credere, qui
gloriam ab invicem accipitis, et gloriam qu a solo Deo est, non quritis ?
45
Nolite putare quia ego accusaturus sim vos apud Patrem : est qui accusat
vos Moyses, in quo vos speratis. 46 Si enim crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi : de me enim ille scripsit. 47 Si autem illius litteris non creditis,
quomodo verbis meis credetis ?
Post hc abiit Jesus trans mare Galil, quod est Tiberiadis : 2 et sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa qu faciebat super his
qui infirmabantur. 3 Subiit ergo in montem Jesus et ibi sedebat cum discipulis
suis. 4 Erat autem proximum Pascha dies festus Judorum. 5 Cum sublevasset ergo oculos Jesus, et vidisset quia multitudo maxima venit ad eum,
dixit ad Philippum : Unde ememus panes, ut manducent hi ? 6 Hoc autem
dicebat tentans eum : ipse enim sciebat quid esset facturus. 7 Respondit ei
Philippus : Ducentorum denariorum panes non sufficiunt eis, ut unusquisque modicum quid accipiat. 8 Dicit ei unus ex discipulis ejus, Andreas, frater
Simonis Petri : 9 Est puer unus hic qui habet quinque panes hordeaceos et
duos pisces : sed hc quid sunt inter tantos ? 10 Dixit ergo Jesus : Facite
homines discumbere. Erat autem fnum multum in loco. Discubuerunt ergo
viri, numero quasi quinque millia. 11 Accepit ergo Jesus panes : et cum gratias
egisset, distribuit discumbentibus : similiter et ex piscibus quantum volebant.
12
Ut autem impleti sunt, dixit discipulis suis : Colligite qu superaverunt
fragmenta, ne pereant. 13 Collegerunt ergo, et impleverunt duodecim cophinos fragmentorum ex quinque panibus hordeaceis, qu superfuerunt his qui
manducaverant. 14 Illi ergo homines cum vidissent quod Jesus fecerat signum,
dicebant : Quia hic est vere propheta, qui venturus est in mundum. 15 Jesus
ergo cum cognovisset quia venturi essent ut raperent eum, et facerent eum
regem, fugit iterum in montem ipse solus.
16
Ut autem sero factum est, descenderunt discipuli ejus ad mare. 17 Et cum
ascendissent navim, venerunt trans mare in Capharnaum : et tenebr jam
fact erant et non venerat ad eos Jesus. 18 Mare autem, vento magno flante,
exsurgebat. 19 Cum remigassent ergo quasi stadia viginti quinque aut triginta,
vident Jesum ambulantem supra mare, et proximum navi fieri, et timuerunt.
1348
Joannes
20
Ille autem dicit eis : Ego sum, nolite timere. 21 Voluerunt ergo accipere
eum in navim et statim navis fuit ad terram, in quam ibant. 22 Altera die,
turba, qu stabat trans mare, vidit quia navicula alia non erat ibi nisi una,
et quia non introisset cum discipulis suis Jesus in navim, sed soli discipuli
ejus abiissent : 23 ali vero supervenerunt naves a Tiberiade juxta locum ubi
manducaverunt panem, gratias agente Domino. 24 Cum ergo vidisset turba
quia Jesus non esset ibi, neque discipuli ejus, ascenderunt in naviculas, et
venerunt Capharnaum qurentes Jesum.
25
Et cum invenissent eum trans mare, dixerunt ei : Rabbi, quando huc
venisti ? 26 Respondit eis Jesus, et dixit : Amen, amen dico vobis : quritis
me non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati estis.
27
Operamini non cibum, qui perit, sed qui permanet in vitam ternam, quem
Filius hominis dabit vobis. Hunc enim Pater signavit Deus. 28 Dixerunt ergo
ad eum : Quid faciemus ut operemur opera Dei ? 29 Respondit Jesus, et dixit
eis : Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. 30 Dixerunt ergo
ei : Quod ergo tu facis signum ut videamus et credamus tibi ? quid operaris ?
31
Patres nostri manducaverunt manna in deserto, sicut scriptum est : Panem
de clo dedit eis manducare. 32 Dixit ergo eis Jesus : Amen, amen dico vobis :
non Moyses dedit vobis panem de clo, sed Pater meus dat vobis panem
de clo verum. 33 Panis enim Dei est, qui de clo descendit, et dat vitam
mundo. 34 Dixerunt ergo ad eum : Domine, semper da nobis panem hunc.
35
Dixit autem eis Jesus : Ego sum panis vit : qui venit ad me, non esuriet,
et qui credit in me, non sitiet umquam. 36 Sed dixi vobis quia et vidistis me,
et non creditis. 37 Omne quod dat mihi Pater, ad me veniet : et eum qui venit
ad me, non ejiciam foras : 38 quia descendi de clo, non ut faciam voluntatem
meam, sed voluntatem ejus qui misit me. 39 Hc est autem voluntas ejus qui
misit me, Patris : ut omne quod dedit mihi, non perdam ex eo, sed resuscitem
illud in novissimo die. 40 Hc est autem voluntas Patris mei, qui misit me :
ut omnis qui videt Filium et credit in eum, habeat vitam ternam, et ego
resuscitabo eum in novissimo die. 41 Murmurabant ergo Judi de illo, quia
dixisset : Ego sum panis vivus, qui de clo descendi, 42 et dicebant : Nonne
hic est Jesus filius Joseph, cujus nos novimus patrem et matrem ? quomodo
ergo dicit hic : Quia de clo descendi ? 43 Respondit ergo Jesus, et dixit
eis : Nolite murmurare in invicem : 44 nemo potest venire ad me, nisi Pater,
qui misit me, traxerit eum ; et ego resuscitabo eum in novissimo die. 45 Est
scriptum in prophetis : Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui audivit a
Patre, et didicit, venit ad me. 46 Non quia Patrem vidit quisquam, nisi is, qui
est a Deo, hic vidit Patrem. 47 Amen, amen dico vobis : qui credit in me, habet
vitam ternam.
48
Ego sum panis vit. 49 Patres vestri manducaverunt manna in deserto, et mortui sunt. 50 Hic est panis de clo descendens : ut si quis ex ipso
manducaverit, non moriatur. 51 Ego sum panis vivus, qui de clo descendi.
52
Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in ternum : et panis quem ego
dabo, caro mea est pro mundi vita. 53 Litigabant ergo Judi ad invicem, dicentes : Quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum ?
54
Dixit ergo eis Jesus : Amen, amen dico vobis : nisi manducaveritis carnem
Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. 55 Qui
manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet vitam ternam :
et ego resuscitabo eum in novissimo die. 56 Caro enim mea vere est cibus : et
sanguis meus, vere est potus ; 57 qui manducat meam carnem et bibit meum
1349
Joannes
fratres ejus : Transi hinc, et vade in Judam, ut et discipuli tui videant opera
tua, qu facis. 4 Nemo quippe in occulto quid facit, et qurit ipse in palam
esse : si hc facis, manifesta teipsum mundo. 5 Neque enim fratres ejus credebant in eum. 6 Dicit ergo eis Jesus : Tempus meum nondum advenit : tempus
autem vestrum semper est paratum. 7 Non potest mundus odisse vos : me
autem odit, quia ego testimonium perhibeo de illo quod opera ejus mala sunt.
8
Vos ascendite ad diem festum hunc, ego autem non ascendo ad diem festum
istum : quia meum tempus nondum impletum est. 9 Hc cum dixisset, ipse
mansit in Galila.
10
Ut autem ascenderunt fratres ejus, tunc et ipse ascendit ad diem festum
non manifeste, sed quasi in occulto. 11 Judi ergo qurebant eum in die festo,
et dicebant : Ubi est ille ? 12 Et murmur multum erat in turba de eo. Quidam
enim dicebant : Quia bonus est. Alii autem dicebant : Non, sed seducit turbas.
13
Nemo tamen palam loquebatur de illo propter metum Judorum.
14
Jam autem die festo mediante, ascendit Jesus in templum, et docebat.
15
Et mirabantur Judi, dicentes : Quomodo hic litteras scit, cum non didicerit ? 16 Respondit eis Jesus, et dixit : Mea doctrina non est mea, sed ejus qui
misit me. 17 Si quis voluerit voluntatem ejus facere, cognoscet de doctrina,
utrum ex Deo sit, an ego a meipso loquar. 18 Qui a semetipso loquitur, gloriam propriam qurit ; qui autem qurit gloriam ejus qui misit eum, hic verax
est, et injustitia in illo non est. 19 Nonne Moyses dedit vobis legem : et nemo
ex vobis facit legem ? 20 Quid me quritis interficere ? Respondit turba, et
dixit : Dmonium habes : quis te qurit interficere ? 21 Respondit Jesus et
dixit eis : Unum opus feci, et omnes miramini : 22 propterea Moyses dedit
vobis circumcisionem (non quia ex Moyse est, sed ex patribus), et in sabbato
circumciditis hominem. 23 Si circumcisionem accipit homo in sabbato, ut non
1350
Joannes
solvatur lex Moysi : mihi indignamini quia totum hominem sanum feci in
sabbato ? 24 Nolite judicare secundum faciem, sed justum judicium judicate.
25
Dicebant ergo quidam ex Jerosolymis : Nonne hic est, quem qurunt
interficere ? 26 et ecce palam loquitur, et nihil ei dicunt. Numquid vere cognoverunt principes quia hic est Christus ? 27 Sed hunc scimus unde sit : Christus autem cum venerit, nemo scit unde sit. 28 Clamabat ergo Jesus in templo
docens, et dicens : Et me scitis, et unde sim scitis : et a meipso non veni,
sed est verus qui misit me, quem vos nescitis. 29 Ego scio eum : quia ab ipso
sum, et ipse me misit. 30 Qurebant ergo eum apprehendere : et nemo misit in illum manus, quia nondum venerat hora ejus. 31 De turba autem multi
crediderunt in eum, et dicebant : Christus cum venerit, numquid plura signa
faciet quam qu hic facit ? 32 Audierunt pharisi turbam murmurantem de
illo hc : et miserunt principes et pharisi ministros ut apprehenderent eum.
33
Dixit ergo eis Jesus : Adhuc modicum tempus vobiscum sum : et vado ad
eum qui me misit. 34 Quretis me, et non invenietis : et ubi ego sum, vos
non potestis venire. 35 Dixerunt ergo Judi ad semetipsos : Quo hic iturus
est, quia non inveniemus eum ? numquid in dispersionem gentium iturus est,
et docturus gentes ? 36 quis est hic sermo, quem dixit : Quretis me, et non
invenietis : et ubi sum ego, vos non potestis venire ?
37
In novissimo autem die magno festivitatis stabat Jesus, et clamabat dicens : Si quis sitit, veniat ad me et bibat. 38 Qui credit in me, sicut dicit
Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aqu viv. 39 Hoc autem dixit de
Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum : nondum enim erat Spiritus
datus, quia Jesus nondum erat glorificatus.
40
Ex illa ergo turba cum audissent hos sermones ejus, dicebant : Hic est
vere propheta. 41 Alii dicebant : Hic est Christus. Quidam autem dicebant :
Numquid a Galila venit Christus ? 42 nonne Scriptura dicit : Quia ex semine
David, et de Bethlehem castello, ubi erat David, venit Christus ? 43 Dissensio
itaque facta est in turba propter eum. 44 Quidam autem ex ipsis volebant
apprehendere eum : sed nemo misit super eum manus. 45 Venerunt ergo ministri ad pontifices et pharisos. Et dixerunt eis illi : Quare non adduxistis
illum ? 46 Responderunt ministri : Numquam sic locutus est homo, sicut hic
homo. 47 Responderunt ergo eis pharisi : Numquid et vos seducti estis ?
48
numquid ex principibus aliquis credidit in eum, aut ex pharisis ? 49 sed
turba hc, qu non novit legem, maledicti sunt. 50 Dixit Nicodemus ad eos,
ille qui venit ad eum nocte, qui unus erat ex ipsis : 51 Numquid lex nostra
judicat hominem, nisi prius audierit ab ipso, et cognoverit quid faciat ? 52 Responderunt, et dixerunt ei : Numquid et tu Galilus es ? scrutare Scripturas,
et vide quia a Galila propheta non surgit. 53 Et reversi sunt unusquisque in
domum suam.
2
1351
Joannes
Joannes
patre diabolo estis : et desideria patris vestri vultis facere. Ille homicida erat
ab initio, et in veritate non stetit : quia non est veritas in eo : cum loquitur
mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est, et pater ejus. 45 Ego autem
si veritatem dico, non creditis mihi. 46 Quis ex vobis arguet me de peccato ?
si veritatem dico vobis, quare non creditis mihi ? 47 Qui ex Deo est, verba Dei
audit. Propterea vos non auditis, quia ex Deo non estis.
48
Responderunt ergo Judi, et dixerunt ei : Nonne bene dicimus nos quia
Samaritanus es tu, et dmonium habes ? 49 Respondit Jesus : Ego dmonium non habeo : sed honorifico Patrem meum, et vos inhonorastis me. 50 Ego
autem non quro gloriam meam : est qui qurat, et judicet. 51 Amen, amen
dico vobis : si quis sermonem meum servaverit, mortem non videbit in ternum. 52 Dixerunt ergo Judi : Nunc cognovimus quia dmonium habes.
Abraham mortuus est, et prophet ; et tu dicis : Si quis sermonem meum
servaverit, non gustabit mortem in ternum. 53 Numquid tu major es patre
nostro Abraham, qui mortuus est ? et prophet mortui sunt. Quem teipsum
facis ? 54 Respondit Jesus : Si ego glorifico meipsum, gloria mea nihil est : est
Pater meus, qui glorificat me, quem vos dicitis quia Deus vester est, 55 et non
cognovistis eum : ego autem novi eum. Et si dixero quia non scio eum, ero
similis vobis, mendax. Sed scio eum, et sermonem ejus servo. 56 Abraham pater vester exsultavit ut videret diem meum : vidit, et gavisus est. 57 Dixerunt
ergo Judi ad eum : Quinquaginta annos nondum habes, et Abraham vidisti ?
58
Dixit eis Jesus : Amen, amen dico vobis, antequam Abraham fieret, ego sum.
59
Tulerunt ergo lapides, ut jacerent in eum : Jesus autem abscondit se, et exivit
de templo.
Et prteriens Jesus vidit hominem ccum a nativitate : 2 et interrogaverunt
eum discipuli ejus : Rabbi, quis peccavit, hic, aut parentes ejus, ut ccus
nasceretur ? 3 Respondit Jesus : Neque hic peccavit, neque parentes ejus :
sed ut manifestentur opera Dei in illo. 4 Me oportet operari opera ejus qui
misit me, donec dies est : venit nox, quando nemo potest operari : 5 quamdiu
sum in mundo, lux sum mundi. 6 Hc cum dixisset, exspuit in terram, et
fecit lutum ex sputo, et linivit lutum super oculos ejus, 7 et dixit ei : Vade,
lava in natatoria Siloe (quod interpretatur Missus). Abiit ergo, et lavit, et
venit videns. 8 Itaque vicini, et qui viderant eum prius quia mendicus erat,
dicebant : Nonne hic est qui sedebat, et mendicabat ? Alii dicebant : Quia hic
est. 9 Alii autem : Nequaquam, sed similis est ei. Ille vero dicebat : Quia ego
sum. 10 Dicebant ergo ei : Quomodo aperti sunt tibi oculi ? 11 Respondit : Ille
homo qui dicitur Jesus, lutum fecit : et unxit oculos meos, et dixit mihi : Vade
ad natatoria Siloe, et lava. Et abii, et lavi, et video. 12 Et dixerunt ei : Ubi est
ille ? Ait : Nescio.
13
Adducunt eum ad pharisos, qui ccus fuerat. 14 Erat autem sabbatum
quando lutum fecit Jesus, et aperuit oculos ejus. 15 Iterum ergo interrogabant
eum pharisi quomodo vidisset. Ille autem dixit eis : Lutum mihi posuit super oculos, et lavi, et video. 16 Dicebant ergo ex pharisis quidam : Non est
hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Alii autem dicebant : Quomodo
potest homo peccator hc signa facere ? Et schisma erat inter eos. 17 Dicunt
ergo cco iterum : Tu quid dicis de illo qui aperuit oculos tuos ? Ille autem
dixit : Quia propheta est. 18 Non crediderunt ergo Judi de illo, quia ccus
fuisset et vidisset, donec vocaverunt parentes ejus, qui viderat : 19 et interrogaverunt eos, dicentes : Hic est filius vester, quem vos dicitis quia ccus
1353
Joannes
natus est ? quomodo ergo nunc videt ? 20 Responderunt eis parentes ejus, et
dixerunt : Scimus quia hic est filius noster, et quia ccus natus est : 21 quomodo autem nunc videat, nescimus : aut quis ejus aperuit oculos, nos nescimus ;
ipsum interrogate : tatem habet, ipse de se loquatur. 22 Hc dixerunt parentes ejus, quoniam timebant Judos : jam enim conspiraverunt Judi, ut
si quis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret. 23 Propterea
parentes ejus dixerunt : Quia tatem habet, ipsum interrogate. 24 Vocaverunt
ergo rursum hominem qui fuerat ccus, et dixerunt ei : Da gloriam Deo :
nos scimus quia hic homo peccator est. 25 Dixit ergo eis ille : Si peccator est,
nescio ; unum scio, quia ccus cum essem, modo video. 26 Dixerunt ergo
illi : Quid fecit tibi ? quomodo aperuit tibi oculos ? 27 Respondit eis : Dixi
vobis jam, et audistis : quod iterum vultis audire ? numquid et vos vultis
discipuli ejus fieri ? 28 Maledixerunt ergo ei, et dixerunt : Tu discipulus illius
sis : nos autem Moysi discipuli sumus. 29 Nos scimus quia Moysi locutus est
Deus ; hunc autem nescimus unde sit. 30 Respondit ille homo, et dixit eis :
In hoc enim mirabile est quia vos nescitis unde sit, et aperuit meos oculos :
31
scimus autem quia peccatores Deus non audit : sed si quis Dei cultor est,
et voluntatem ejus facit, hunc exaudit. 32 A sculo non est auditum quia quis
aperuit oculos cci nati. 33 Nisi esset hic a Deo, non poterat facere quidquam.
34
Responderunt, et dixerunt ei : In peccatis natus es totus, et tu doces nos ?
Et ejecerunt eum foras.
35
Audivit Jesus quia ejecerunt eum foras : et cum invenisset eum, dixit
ei : Tu credis in Filium Dei ? 36 Respondit ille, et dixit : Quis est, Domine, ut
credam in eum ? 37 Et dixit ei Jesus : Et vidisti eum, et qui loquitur tecum,
ipse est. 38 At ille ait : Credo, Domine. Et procidens adoravit eum. 39 Et dixit
Jesus : In judicium ego in hunc mundum veni : ut qui non vident videant,
et qui vident cci fiant. 40 Et audierunt quidam ex pharisis qui cum ipso
erant, et dixerunt ei : Numquid et nos cci sumus ? 41 Dixit eis Jesus : Si cci
essetis, non haberetis peccatum. Nunc vero dicitis, Quia videmus : peccatum
vestrum manet.
Amen, amen dico vobis : qui non intrat per ostium in ovile ovium, sed
10
ascendit aliunde, ille fur est et latro. Qui autem intrat per ostium, pastor est ovium. Huic ostiarius aperit, et oves vocem ejus audiunt, et proprias
2
oves vocat nominatim, et educit eas. 4 Et cum proprias oves emiserit, ante eas
vadit : et oves illum sequuntur, quia sciunt vocem ejus. 5 Alienum autem non
sequuntur, sed fugiunt ab eo : quia non noverunt vocem alienorum. 6 Hoc
proverbium dixit eis Jesus : illi autem non cognoverunt quid loqueretur eis.
7
Dixit ergo eis iterum Jesus : Amen, amen dico vobis, quia ego sum ostium
ovium. 8 Omnes quotquot venerunt, fures sunt, et latrones, et non audierunt
eos oves. 9 Ego sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur : et ingredietur, et egredietur, et pascua inveniet. 10 Fur non venit nisi ut furetur, et mactet,
et perdat. Ego veni ut vitam habeant, et abundantius habeant. 11 Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. 12 Mercenarius
autem, et qui non est pastor, cujus non sunt oves propri, videt lupum venientem, et dimittit oves, et fugit : et lupus rapit, et dispergit oves ; 13 mercenarius
autem fugit, quia mercenarius est, et non pertinet ad eum de ovibus. 14 Ego
sum pastor bonus : et cognosco meas, et cognoscunt me me. 15 Sicut novit
me Pater, et ego agnosco Patrem : et animam meam pono pro ovibus meis.
16
Et alias oves habeo, qu non sunt ex hoc ovili : et illas oportet me adducere,
1354
Joannes
Miserunt ergo sorores ejus ad eum dicentes : Domine, ecce quem amas infirmatur. 4 Audiens autem Jesus dixit eis : Infirmitas hc non est ad mortem,
sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. 5 Diligebat autem Jesus
Martham, et sororem ejus Mariam, et Lazarum. 6 Ut ergo audivit quia infirmabatur, tunc quidem mansit in eodem loco duobus diebus ; 7 deinde post hc
dixit discipulis suis : Eamus in Judam iterum. 8 Dicunt ei discipuli : Rabbi,
nunc qurebant te Judi lapidare, et iterum vadis illuc ? 9 Respondit Jesus :
Nonne duodecim sunt hor diei ? Si quis ambulaverit in die, non offendit,
quia lucem hujus mundi videt : 10 si autem ambulaverit in nocte, offendit,
quia lux non est in eo. 11 Hc ait, et post hc dixit eis : Lazarus amicus noster
dormit : sed vado ut a somno excitem eum. 12 Dixerunt ergo discipuli ejus :
Domine, si dormit, salvus erit. 13 Dixerat autem Jesus de morte ejus : illi autem
1355
Joannes
putaverunt quia de dormitione somni diceret. 14 Tunc ergo Jesus dixit eis manifeste : Lazarus mortuus est : 15 et gaudeo propter vos, ut credatis, quoniam
non eram ibi, sed eamus ad eum. 16 Dixit ergo Thomas, qui dicitur Didymus, ad condiscipulos : Eamus et nos, ut moriamur cum eo. 17 Venit itaque
Jesus : et invenit eum quatuor dies jam in monumento habentem. 18 (Erat
autem Bethania juxta Jerosolymam quasi stadiis quindecim.) 19 Multi autem
ex Judis venerant ad Martham et Mariam, ut consolarentur eas de fratre
suo. 20 Martha ergo ut audivit quia Jesus venit, occurrit illi : Maria autem
domi sedebat. 21 Dixit ergo Martha ad Jesum : Domine, si fuisses hic, frater
meus non fuisset mortuus : 22 sed et nunc scio quia qucumque poposceris
a Deo, dabit tibi Deus. 23 Dicit illi Jesus : Resurget frater tuus. 24 Dicit ei
Martha : Scio quia resurget in resurrectione in novissimo die. 25 Dixit ei Jesus : Ego sum resurrectio et vita : qui credit in me, etiam si mortuus fuerit,
vivet : 26 et omnis qui vivit et credit in me, non morietur in ternum. Credis
hoc ? 27 Ait illi : Utique Domine, ego credidi quia tu es Christus, Filius Dei
vivi, qui in hunc mundum venisti. 28 Et cum hc dixisset, abiit, et vocavit
Mariam sororem suam silentio, dicens : Magister adest, et vocat te. 29 Illa ut
audivit, surgit cito, et venit ad eum ; 30 nondum enim venerat Jesus in castellum : sed erat adhuc in illo loco, ubi occurrerat ei Martha. 31 Judi ergo, qui
erant cum ea in domo, et consolabantur eam, cum vidissent Mariam quia cito
surrexit, et exiit, secuti sunt eam dicentes : Quia vadit ad monumentum, ut
ploret ibi. 32 Maria ergo, cum venisset ubi erat Jesus, videns eum, cecidit ad
pedes ejus, et dicit ei : Domine, si fuisses hic, non esset mortuus frater meus.
33
Jesus ergo, ut vidit eam plorantem, et Judos, qui venerant cum ea, plorantes, infremuit spiritu, et turbavit seipsum, 34 et dixit : Ubi posuistis eum ?
Dicunt ei : Domine, veni, et vide. 35 Et lacrimatus est Jesus. 36 Dixerunt ergo
Judi : Ecce quomodo amabat eum. 37 Quidam autem ex ipsis dixerunt : Non
poterat hic, qui aperuit oculos cci nati, facere ut hic non moreretur ? 38 Jesus ergo rursum fremens in semetipso, venit ad monumentum. Erat autem
spelunca, et lapis superpositus erat ei. 39 Ait Jesus : Tollite lapidem. Dicit ei
Martha, soror ejus qui mortuus fuerat : Domine, jam ftet, quatriduanus est
enim. 40 Dicit ei Jesus : Nonne dixi tibi quoniam si credideris, videbis gloriam
Dei ? 41 Tulerunt ergo lapidem : Jesus autem, elevatis sursum oculis, dixit :
Pater, gratias ago tibi quoniam audisti me. 42 Ego autem sciebam quia semper
me audis, sed propter populum qui circumstat, dixi : ut credant quia tu me
misisti. 43 Hc cum dixisset, voce magna clamavit : Lazare, veni foras. 44 Et
statim prodiit qui fuerat mortuus, ligatus pedes, et manus institis, et facies
illius sudario erat ligata. Dixit eis Jesus : Solvite eum et sinite abire. 45 Multi
ergo ex Judis, qui venerant ad Mariam, et Martham, et viderant qu fecit
Jesus, crediderunt in eum. 46 Quidam autem ex ipsis abierunt ad pharisos,
et dixerunt eis qu fecit Jesus.
47
Collegerunt ergo pontifices et pharisi concilium, et dicebant : Quid
facimus, quia hic homo multa signa facit ? 48 Si dimittimus eum sic, omnes
credent in eum, et venient Romani, et tollent nostrum locum, et gentem. 49 Unus autem ex ipsis, Caiphas nomine, cum esset pontifex anni illius, dixit eis :
Vos nescitis quidquam, 50 nec cogitatis quia expedit vobis ut unus moriatur
homo pro populo, et non tota gens pereat. 51 Hoc autem a semetipso non
dixit : sed cum esset pontifex anni illius, prophetavit, quod Jesus moriturus
erat pro gente, 52 et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi,
congregaret in unum. 53 Ab illo ergo die cogitaverunt ut interficerent eum.
1356
Joannes
54
Jesus ergo jam non in palam ambulabat apud Judos, sed abiit in regionem juxta desertum, in civitatem qu dicitur Ephrem, et ibi morabatur
cum discipulis suis. 55 Proximum autem erat Pascha Judorum, et ascenderunt multi Jerosolymam de regione ante Pascha, ut sanctificarent seipsos.
56
Qurebant ergo Jesum, et colloquebantur ad invicem, in templo stantes :
Quid putatis, quia non venit ad diem festum ? Dederant autem pontifices
et pharisi mandatum ut si quis cognoverit ubi sit, indicet, ut apprehendant
eum.
Jesus ergo ante sex dies Pasch venit Bethaniam, ubi Lazarus fuer12
at mortuus, quem suscitavit Jesus.
Fecerunt autem ei cnam ibi,
et Martha ministrabat, Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum eo.
2
Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi, et unxit pedes Jesu,
et extersit pedes ejus capillis suis : et domus impleta est ex odore unguenti.
4
Dixit ergo unus ex discipulis ejus, Judas Iscariotes, qui erat eum traditurus :
5
Quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis, et datum est egenis ?
6
Dixit autem hoc, non quia de egenis pertinebat ad eum, sed quia fur erat,
et loculos habens, ea qu mittebantur, portabat. 7 Dixit ergo Jesus : Sinite
illam ut in diem sepultur me servet illud. 8 Pauperes enim semper habetis
vobiscum : me autem non semper habetis. 9 Cognovit ergo turba multa ex
Judis quia illic est, et venerunt, non propter Jesum tantum, sed ut Lazarum
viderent, quem suscitavit a mortuis.
10
Cogitaverunt autem principes sacerdotum ut et Lazarum interficerent :
11
quia multi propter illum abibant ex Judis, et credebant in Jesum. 12 In
crastinum autem, turba multa qu venerat ad diem festum, cum audissent
quia venit Jesus Jerosolymam, 13 acceperunt ramos palmarum, et processerunt
obviam ei, et clamabant : Hosanna, benedictus qui venit in nomine Domini, rex Israel. 14 Et invenit Jesus asellum, et sedit super eum, sicut scriptum
est : 15 Noli timere, filia Sion : ecce rex tuus venit sedens super pullum asin. 16 Hc non cognoverunt discipuli ejus primum : sed quando glorificatus
est Jesus, tunc recordati sunt quia hc erant scripta de eo, et hc fecerunt
ei. 17 Testimonium ergo perhibebat turba, qu erat cum eo quando Lazarum
vocavit de monumento, et suscitavit eum a mortuis. 18 Propterea et obviam
venit ei turba : quia audierunt fecisse hoc signum. 19 Pharisi ergo dixerunt
ad semetipsos : Videtis quia nihil proficimus ? ecce mundus totus post eum
abiit.
20
Erant autem quidam gentiles, ex his qui ascenderant ut adorarent in die
festo. 21 Hi ergo accesserunt ad Philippum, qui erat a Bethsaida Galil, et
rogabant eum, dicentes : Domine, volumus Jesum videre. 22 Venit Philippus,
et dicit Andre ; Andreas rursum et Philippus dixerunt Jesu. 23 Jesus autem
respondit eis, dicens : Venit hora, ut clarificetur Filius hominis. 24 Amen, amen
dico vobis, nisi granum frumenti cadens in terram, mortuum fuerit, 25 ipsum
solum manet : si autem mortuum fuerit, multum fructum affert. Qui amat
animam suam, perdet eam ; et qui odit animam suam in hoc mundo, in vitam
ternam custodit eam. 26 Si quis mihi ministrat, me sequatur, et ubi sum ego,
illic et minister meus erit. Si quis mihi ministraverit, honorificabit eum Pater
meus. 27 Nunc anima mea turbata est. Et quid dicam ? Pater, salvifica me ex
hac hora. Sed propterea veni in horam hanc : 28 Pater, clarifica nomen tuum.
Venit ergo vox de clo : Et clarificavi, et iterum clarificabo. 29 Turba ergo, qu
stabat, et audierat, dicebat tonitruum esse factum. Alii dicebant : Angelus
1357
Joannes
Ante diem festum Pasch, sciens Jesus quia venit hora ejus ut transeat
13
ex hoc mundo ad Patrem : cum dilexisset suos, qui erant in mundo, in
finem dilexit eos. Et cna facta, cum diabolus jam misisset in cor ut traderet
2
eum Judas Simonis Iscariot : 3 sciens quia omnia dedit ei Pater in manus,
et quia a Deo exivit, et ad Deum vadit : 4 surgit a cna, et ponit vestimenta
sua, et cum accepisset linteum, prcinxit se. 5 Deinde mittit aquam in pelvim,
et cpit lavare pedes discipulorum, et extergere linteo, quo erat prcinctus.
6
Venit ergo ad Simonem Petrum. Et dicit ei Petrus : Domine, tu mihi lavas
pedes ? 7 Respondit Jesus, et dixit ei : Quod ego facio, tu nescis modo :
scies autem postea. 8 Dicit ei Petrus : Non lavabis mihi pedes in ternum.
Respondit ei Jesus : Si non lavero te, non habebis partem mecum. 9 Dicit
ei Simon Petrus : Domine, non tantum pedes meos, sed et manus, et caput.
10
Dicit ei Jesus : Qui lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet, sed est mundus
totus. Et vos mundi estis, sed non omnes. 11 Sciebat enim quisnam esset qui
traderet eum ; propterea dixit : Non estis mundi omnes. 12 Postquam ergo
lavit pedes eorum, et accepit vestimenta sua, cum recubuisset iterum, dixit
1358
Joannes
eis : Scitis quid fecerim vobis ? 13 Vos vocatis me Magister et Domine, et bene
dicitis : sum etenim. 14 Si ergo ego lavi pedes vestros, Dominus et Magister,
et vos debetis alter alterius lavare pedes. 15 Exemplum enim dedi vobis, ut
quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. 16 Amen, amen dico vobis :
non est servus major domino suo : neque apostolus major est eo qui misit
illum. 17 Si hc scitis, beati eritis si feceritis ea. 18 Non de omnibus vobis dico :
ego scio quos elegerim ; sed ut adimpleatur Scriptura : Qui manducat mecum
panem, levabit contra me calcaneum suum. 19 Amodo dico vobis, priusquam
fiat : ut cum factum fuerit, credatis quia ego sum. 20 Amen, amen dico vobis :
qui accipit si quem misero, me accipit ; qui autem me accipit, accipit eum qui
me misit.
21
Cum hc dixisset Jesus, turbatus est spiritu : et protestatus est, et dixit :
Amen, amen dico vobis, quia unus ex vobis tradet me. 22 Aspiciebant ergo ad
invicem discipuli, hsitantes de quo diceret. 23 Erat ergo recumbens unus ex
discipulis ejus in sinu Jesu, quem diligebat Jesus. 24 Innuit ergo huic Simon
Petrus, et dixit ei : Quis est, de quo dicit ? 25 Itaque cum recubuisset ille
supra pectus Jesu, dicit ei : Domine, quis est ? 26 Respondit Jesus : Ille est
cui ego intinctum panem porrexero. Et cum intinxisset panem, dedit Jud
Simonis Iscariot. 27 Et post buccellam, introivit in eum Satanas. Et dixit ei
Jesus : Quod facis, fac citius. 28 Hoc autem nemo scivit discumbentium ad
quid dixerit ei. 29 Quidam enim putabant, quia loculos habebat Judas, quod
dixisset ei Jesus : Eme ea qu opus sunt nobis ad diem festum : aut egenis
ut aliquid daret. 30 Cum ergo accepisset ille buccellam, exivit continuo. Erat
autem nox.
31
Cum ergo exisset, dixit Jesus : Nunc clarificatus est Filius hominis, et
Deus clarificatus est in eo. 32 Si Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit
eum in semetipso : et continuo clarificabit eum. 33 Filioli, adhuc modicum
vobiscum sum. Quretis me ; et sicut dixi Judis, quo ego vado, vos non
potestis venire : et vobis dico modo. 34 Mandatum novum do vobis : ut diligatis invicem : sicut dilexi vos, ut et vos diligatis invicem. 35 In hoc cognoscent
omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem habueritis ad invicem.
36
Dicit ei Simon Petrus : Domine, quo vadis ? Respondit Jesus : Quo ego
vado non potes me modo sequi : sequeris autem postea. 37 Dicit ei Petrus :
Quare non possum te sequi modo ? animam meam pro te ponam. 38 Respondit ei Jesus : Animam tuam pro me pones ? amen, amen dico tibi : non
cantabit gallus, donec ter me neges.
Non turbetur cor vestrum. Creditis in Deum, et in me credite. 2 In
domo Patris mei mansiones mult sunt ; si quominus dixissem vobis :
quia vado parare vobis locum. 3 Et si abiero, et prparavero vobis locum,
iterum venio, et accipiam vos ad meipsum : ut ubi sum ego, et vos sitis. 4 Et
quo ego vado scitis, et viam scitis. 5 Dicit ei Thomas : Domine, nescimus
quo vadis : et quomodo possumus viam scire ? 6 Dicit ei Jesus : Ego sum
via, et veritas, et vita. Nemo venit ad Patrem, nisi per me. 7 Si cognovissetis
me, et Patrem meum utique cognovissetis : et amodo cognoscetis eum, et
vidistis eum. 8 Dicit ei Philippus : Domine, ostende nobis Patrem, et sufficit
nobis. 9 Dicit ei Jesus : Tanto tempore vobiscum sum, et non cognovistis me ?
Philippe, qui videt me, videt et Patrem. Quomodo tu dicis : Ostende nobis
Patrem ? 10 Non creditis quia ego in Patre, et Pater in me est ? Verba qu
ego loquor vobis, a meipso non loquor. Pater autem in me manens, ipse fecit
14
1359
Joannes
opera. 11 Non creditis quia ego in Patre, et Pater in me est ? 12 alioquin propter
opera ipsa credite. Amen, amen dico vobis, qui credit in me, opera qu ego
facio, et ipse faciet, et majora horum faciet : quia ego ad Patrem vado. 13 Et
quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam : ut glorificetur
Pater in Filio. 14 Si quid petieritis me in nomine meo, hoc faciam.
15
Si diligitis me, mandata mea servate : 16 et ego rogabo Patrem, et alium
Paraclitum dabit vobis, ut maneat vobiscum in ternum, 17 Spiritum veritatis,
quem mundus non potest accipere, quia non videt eum, nec scit eum : vos
autem cognoscetis eum, quia apud vos manebit, et in vobis erit. 18 Non relinquam vos orphanos : veniam ad vos. 19 Adhuc modicum, et mundus me
jam non videt. Vos autem videtis me : quia ego vivo, et vos vivetis. 20 In
illo die vos cognoscetis quia ego sum in Patre meo, et vos in me, et ego in
vobis. 21 Qui habet mandata mea, et servat ea : ille est qui diligit me. Qui
autem diligit me, diligetur a Patre meo : et ego diligam eum, et manifestabo
ei meipsum. 22 Dicit ei Judas, non ille Iscariotes : Domine, quid factum est,
quia manifestaturus es nobis teipsum, et non mundo ? 23 Respondit Jesus, et
dixit ei : Si quis diligit me, sermonem meum servabit, et Pater meus diliget
eum, et ad eum veniemus, et mansionem apud eum faciemus ; 24 qui non
diligit me, sermones meos non servat. Et sermonem, quem audistis, non est
meus : sed ejus qui misit me, Patris. 25 Hc locutus sum vobis apud vos manens. 26 Paraclitus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo,
ille vos docebit omnia, et suggeret vobis omnia qucumque dixero vobis.
27
Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis : non quomodo mundus
dat, ego do vobis. Non turbetur cor vestrum, neque formidet. 28 Audistis quia
ego dixi vobis : Vado, et venio ad vos. Si diligeretis me, gauderetis utique, quia
vado ad Patrem : quia Pater major me est. 29 Et nunc dixi vobis priusquam
fiat : ut cum factum fuerit, credatis. 30 Jam non multa loquar vobiscum :
venit enim princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam. 31 Sed ut
cognoscat mundus quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater,
sic facio. Surgite, eamus hinc.
Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est. 2 Omnem palmitem in
me non ferentem fructum, tollet eum, et omnem qui fert fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat. 3 Jam vos mundi estis propter sermonem
quem locutus sum vobis. 4 Manete in me, et ego in vobis. Sicut palmes non
potest ferre fructum a semetipso, nisi manserit in vite, sic nec vos, nisi in me
manseritis. 5 Ego sum vitis, vos palmites : qui manet in me, et ego in eo, hic
fert fructum multum, quia sine me nihil potestis facere. 6 Si quis in me non
manserit, mittetur foras sicut palmes, et arescet, et colligent eum, et in ignem
mittent, et ardet. 7 Si manseritis in me, et verba mea in vobis manserint, quodcumque volueritis petetis, et fiet vobis. 8 In hoc clarificatus est Pater meus, ut
fructum plurimum afferatis, et efficiamini mei discipuli.
9
Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi vos. Manete in dilectione mea. 10 Si
prcepta mea servaveritis, manebitis in dilectione mea, sicut et ego Patris mei
prcepta servavi, et maneo in ejus dilectione. 11 Hc locutus sum vobis :
ut gaudium meum in vobis sit, et gaudium vestrum impleatur. 12 Hoc est
prceptum meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos. 13 Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat qui pro amicis suis. 14 Vos amici
mei estis, si feceritis qu ego prcipio vobis. 15 Jam non dicam vos servos :
quia servus nescit quid faciat dominus ejus. Vos autem dixi amicos : quia om-
15
1360
Joannes
nia qucumque audivi a Patre meo, nota feci vobis. 16 Non vos me elegistis,
sed ego elegi vos, et posui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fructus vester
maneat : ut quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, det vobis. 17 Hc
mando vobis : ut diligatis invicem.
18
Si mundus vos odit, scitote quia me priorem vobis odio habuit. 19 Si de
mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret : quia vero de mundo non
estis, sed ego elegi vos de mundo, propterea odit vos mundus. 20 Mementote
sermonis mei, quem ego dixi vobis : non est servus major domino suo. Si
me persecuti sunt, et vos persequentur ; si sermonem meum servaverunt, et
vestrum servabunt. 21 Sed hc omnia facient vobis propter nomen meum :
quia nesciunt eum qui misit me. 22 Si non venissem, et locutus fuissem eis,
peccatum non haberent : nunc autem excusationem non habent de peccato
suo. 23 Qui me odit, et Patrem meum odit. 24 Si opera non fecissem in eis qu
nemo alius fecit, peccatum non haberent : nunc autem et viderunt, et oderunt
et me, et Patrem meum. 25 Sed ut adimpleatur sermo, qui in lege eorum
scriptus est : Quia odio habuerunt me gratis. 26 Cum autem venerit Paraclitus,
quem ego mittam vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui a Patre procedit, ille
testimonium perhibebit de me ; 27 et vos testimonium perhibebitis, quia ab
initio mecum estis.
Hc locutus sum vobis, ut non scandalizemini. 2 Absque synagogis
facient vos : sed venit hora, ut omnis qui interficit vos arbitretur obsequium se prstare Deo. 3 Et hc facient vobis, quia non noverunt Patrem, neque me. 4 Sed hc locutus sum vobis, ut cum venerit hora eorum,
reminiscamini quia ego dixi vobis.
5
Hc autem vobis ab initio non dixi, quia vobiscum eram. Et nunc vado
ad eum qui misit me ; et nemo ex vobis interrogat me : Quo vadis ? 6 sed quia
hc locutus sum vobis, tristitia implevit cor vestrum. 7 Sed ego veritatem dico
vobis : expedit vobis ut ego vadam : si enim non abiero, Paraclitus non veniet
ad vos ; si autem abiero, mittam eum ad vos. 8 Et cum venerit ille, arguet
mundum de peccato, et de justitia, et de judicio. 9 De peccato quidem, quia
non crediderunt in me. 10 De justitia vero, quia ad Patrem vado, et jam non
videbitis me. 11 De judicio autem, quia princeps hujus mundi jam judicatus
est. 12 Adhuc multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo. 13 Cum
autem venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem : non enim
loquetur a semetipso, sed qucumque audiet loquetur, et qu ventura sunt
annuntiabit vobis. 14 Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit
vobis. 15 Omnia qucumque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi : quia de
meo accipiet, et annuntiabit vobis.
16
Modicum, et jam non videbitis me ; et iterum modicum, et videbitis me :
quia vado ad Patrem. 17 Dixerunt ergo ex discipulis ejus ad invicem : Quid est
hoc quod dicit nobis : Modicum, et non videbitis me ; et iterum modicum, et
videbitis me, et quia vado ad Patrem ? 18 Dicebant ergo : Quid est hoc quod
dicit : Modicum ? nescimus quid loquitur. 19 Cognovit autem Jesus, quia
volebant eum interrogare, et dixit eis : De hoc quritis inter vos quia dixi :
Modicum, et non videbitis me ; et iterum modicum, et videbitis me. 20 Amen,
amen dico vobis : quia plorabitis, et flebitis vos, mundus autem gaudebit ; vos
autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in gaudium. 21 Mulier cum
parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus ; cum autem pepererit puerum, jam
non meminit pressur propter gaudium, quia natus est homo in mundum.
16
1361
Joannes
22
Et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis, iterum autem videbo vos, et
gaudebit cor vestrum : et gaudium vestrum nemo tollet a vobis. 23 Et in illo
die me non rogabitis quidquam. Amen, amen dico vobis : si quid petieritis
Patrem in nomine meo, dabit vobis. 24 Usque modo non petistis quidquam in
nomine meo : petite, et accipietis, ut gaudium vestrum sit plenum.
25
Hc in proverbiis locutus sum vobis. Venit hora cum jam non in proverbiis loquar vobis, sed palam de Patre annuntiabo vobis : 26 in illo die in nomine
meo petetis : et non dico vobis quia ego rogabo Patrem de vobis : 27 ipse enim Pater amat vos, quia vos me amastis, et credidistis, quia ego a Deo exivi.
28
Exivi a Patre, et veni in mundum : iterum relinquo mundum, et vado ad
Patrem. 29 Dicunt ei discipuli ejus : Ecce nunc palam loqueris, et proverbium
nullum dicis : 30 nunc scimus quia scis omnia, et non opus est tibi ut quis te
interroget : in hoc credimus quia a Deo existi. 31 Respondit eis Jesus : Modo
creditis ? 32 ecce venit hora, et jam venit, ut dispergamini unusquisque in propria, et me solum relinquatis : et non sum solus, quia Pater mecum est. 33 Hc
locutus sum vobis, ut in me pacem habeatis. In mundo pressuram habebitis :
sed confidite, ego vici mundum.
Hc est autem vita terna : ut cognoscant te, solum Deum verum, et quem
misisti Jesum Christum. 4 Ego te clarificavi super terram : opus consummavi,
quod dedisti mihi ut faciam : 5 et nunc clarifica me tu, Pater, apud temetipsum,
claritate quam habui, priusquam mundus esset, apud te.
6
Manifestavi nomen tuum hominibus, quos dedisti mihi de mundo : tui
erant, et mihi eos dedisti : et sermonem tuum servaverunt. 7 Nunc cognoverunt quia omnia qu dedisti mihi, abs te sunt : 8 quia verba qu dedisti
mihi, dedi eis : et ipsi acceperunt, et cognoverunt vere quia a te exivi, et crediderunt quia tu me misisti. 9 Ego pro eis rogo ; non pro mundo rogo, sed
pro his quos dedisti mihi : quia tui sunt : 10 et mea omnia tua sunt, et tua mea
sunt : et clarificatus sum in eis. 11 Et jam non sum in mundo, et hi in mundo
sunt, et ego ad te venio. Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos dedisti
mihi : ut sint unum, sicut et nos. 12 Cum essem cum eis, ego servabam eos
in nomine tuo. Quos dedisti mihi, custodivi : et nemo ex eis periit, nisi filius
perditionis, ut Scriptura impleatur. 13 Nunc autem ad te venio : et hc loquor
in mundo, ut habeant gaudium meum impletum in semetipsis. 14 Ego dedi
eis sermonem tuum, et mundus eos odio habuit, quia non sunt de mundo,
sicut et ego non sum de mundo. 15 Non rogo ut tollas eos de mundo, sed ut
serves eos a malo. 16 De mundo non sunt, sicut et ego non sum de mundo.
17
Sanctifica eos in veritate. Sermo tuus veritas est. 18 Sicut tu me misisti in
mundum, et ego misi eos in mundum : 19 et pro eis ego sanctifico meipsum :
ut sint et ipsi sanctificati in veritate.
20
Non pro eis autem rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per
verbum eorum in me : 21 ut omnes unum sint, sicut tu Pater in me, et ego
in te, ut et ipsi in nobis unum sint : ut credat mundus, quia tu me misisti.
22
Et ego claritatem, quam dedisti mihi, dedi eis : ut sint unum, sicut et nos
unum sumus. 23 Ego in eis, et tu in me : ut sint consummati in unum : et
cognoscat mundus quia tu me misisti, et dilexisti eos, sicut et me dilexisti.
24
Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi sum ego, et illi sint mecum : ut videant
1362
Joannes
venerat illuc cum discipulis suis. 3 Judas ergo cum accepisset cohortem, et
a pontificibus et pharisis ministros, venit illuc cum laternis, et facibus, et
armis. 4 Jesus itaque sciens omnia qu ventura erant super eum, processit, et
dixit eis : Quem quritis ? 5 Responderunt ei : Jesum Nazarenum. Dicit eis
Jesus : Ego sum. Stabat autem et Judas, qui tradebat eum, cum ipsis. 6 Ut ergo
dixit eis : Ego sum : abierunt retrorsum, et ceciderunt in terram. 7 Iterum ergo
interrogavit eos : Quem quritis ? Illi autem dixerunt : Jesum Nazarenum.
8
Respondit Jesus : Dixi vobis, quia ego sum : si ergo me quritis, sinite hos
abire. 9 Ut impleretur sermo, quem dixit : Quia quos dedisti mihi, non perdidi ex eis quemquam. 10 Simon ergo Petrus habens gladium eduxit eum : et
percussit pontificis servum, et abscidit auriculam ejus dexteram. Erat autem
nomen servo Malchus. 11 Dixit ergo Jesus Petro : Mitte gladium tuum in vaginam. Calicem, quem dedit mihi Pater, non bibam illum ? 12 Cohors ergo, et
tribunus, et ministri Judorum comprehenderunt Jesum, et ligaverunt eum.
13
Et adduxerunt eum ad Annam primum : erat enim socer Caiph, qui
erat pontifex anni illius. 14 Erat autem Caiphas, qui consilium dederat Judis :
Quia expedit unum hominem mori pro populo.
15
Sequebatur autem Jesum Simon Petrus, et alius discipulus. Discipulus autem ille erat notus pontifici, et introivit cum Jesu in atrium pontificis.
16
Petrus autem stabat ad ostium foris. Exivit ergo discipulus alius, qui erat
notus pontifici, et dixit ostiari : et introduxit Petrum. 17 Dicit ergo Petro
ancilla ostiaria : Numquid et tu ex discipulis es hominis istius ? Dicit ille :
Non sum. 18 Stabant autem servi et ministri ad prunas, quia frigus erat, et
calefaciebant se : erat autem cum eis et Petrus stans, et calefaciens se.
19
Pontifex ergo interrogavit Jesum de discipulis suis, et de doctrina ejus.
20
Respondit ei Jesus : Ego palam locutus sum mundo : ego semper docui in
synagoga, et in templo, quo omnes Judi conveniunt, et in occulto locutus
sum nihil. 21 Quid me interrogas ? interroga eos qui audierunt quid locutus
sim ipsis : ecce hi sciunt qu dixerim ego. 22 Hc autem cum dixisset, unus
assistens ministrorum dedit alapam Jesu, dicens : Sic respondes pontifici ?
23
Respondit ei Jesus : Si male locutus sum, testimonium perhibe de malo :
si autem bene, quid me cdis ? 24 Et misit eum Annas ligatum ad Caipham
pontificem.
25
Erat autem Simon Petrus stans, et calefaciens se. Dixerunt ergo ei :
Numquid et tu ex discipulis ejus es ? Negavit ille, et dixit : Non sum. 26 Dicit
ei unus ex servis pontificis, cognatus ejus, cujus abscidit Petrus auriculam :
Nonne ego te vidi in horto cum illo ? 27 Iterum ergo negavit Petrus : et statim
gallus cantavit.
28
Adducunt ergo Jesum a Caipha in prtorium. Erat autem mane : et ipsi
non introierunt in prtorium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent
Pascha. 29 Exivit ergo Pilatus ad eos foras, et dixit : Quam accusationem affertis adversus hominem hunc ? 30 Responderunt, et dixerunt ei : Si non esset
1363
Joannes
hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. 31 Dixit ergo eis Pilatus : Accipite
eum vos, et secundum legem vestram judicate eum. Dixerunt ergo ei Judi :
Nobis non licet interficere quemquam. 32 Ut sermo Jesu impleretur, quem dixit, significans qua morte esset moriturus. 33 Introivit ergo iterum in prtorium
Pilatus : et vocavit Jesum, et dixit ei : Tu es rex Judorum ? 34 Respondit Jesus : A temetipso hoc dicis, an alii dixerunt tibi de me ? 35 Respondit Pilatus :
Numquid ego Judus sum ? gens tua et pontifices tradiderunt te mihi : quid
fecisti ? 36 Respondit Jesus : Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex hoc
mundo esset regnum meum, ministri mei utique decertarent ut non traderer
Judis : nunc autem regnum meum non est hinc. 37 Dixit itaque ei Pilatus :
Ergo rex es tu ? Respondit Jesus : Tu dicis quia rex sum ego. Ego in hoc natus
sum, et ad hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati : omnis
qui est ex veritate, audit vocem meam. 38 Dicit ei Pilatus : Quid est veritas ? Et
cum hoc dixisset, iterum exivit ad Judos, et dicit eis : Ego nullam invenio in
eo causam. 39 Est autem consuetudo vobis ut unum dimittam vobis in Pascha :
vultis ergo dimittam vobis regem Judorum ? 40 Clamaverunt ergo rursum
omnes, dicentes : Non hunc, sed Barabbam. Erat autem Barabbas latro.
Tunc ergo apprehendit Pilatus Jesum, et flagellavit. 2 Et milites
plectentes coronam de spinis, imposuerunt capiti ejus : et veste purpurea circumdederunt eum. 3 Et veniebant ad eum, et dicebant : Ave, rex
Judorum : et dabant ei alapas. 4 Exivit ergo iterum Pilatus foras, et dicit
eis : Ecce adduco vobis eum foras, ut cognoscatis quia nullam invenio in eo
causam. 5 (Exivit ergo Jesus portans coronam spineam, et purpureum vestimentum.) Et dicit eis : Ecce homo. 6 Cum ergo vidissent eum pontifices
et ministri, clamabant, dicentes : Crucifige, crucifige eum. Dicit eis Pilatus :
Accipite eum vos, et crucifigite : ego enim non invenio in eo causam.
7
Responderunt ei Judi : Nos legem habemus, et secundum legem debet
mori, quia Filium Dei se fecit. 8 Cum ergo audisset Pilatus hunc sermonem,
magis timuit. 9 Et ingressus est prtorium iterum : et dixit ad Jesum : Unde
es tu ? Jesus autem responsum non dedit ei. 10 Dicit ergo ei Pilatus : Mihi non
loqueris ? nescis quia potestatem habeo crucifigere te, et potestatem habeo
dimittere te ? 11 Respondit Jesus : Non haberes potestatem adversum me
ullam, nisi tibi datum esset desuper. Propterea qui me tradidit tibi, majus
peccatum habet. 12 Et exinde qurebat Pilatus dimittere eum. Judi autem
clamabant dicentes : Si hunc dimittis, non es amicus Csaris. Omnis enim
qui se regem facit, contradicit Csari.
13
Pilatus autem cum audisset hos sermones, adduxit foras Jesum : et sedit
pro tribunali, in loco qui dicitur Lithostrotos, hebraice autem Gabbatha. 14 Erat
autem parasceve Pasch, hora quasi sexta, et dicit Judis : Ecce rex vester.
15
Illi autem clamabant : Tolle, tolle, crucifige eum. Dicit eis Pilatus : Regem
vestrum crucifigam ? Responderunt pontifices : Non habemus regem, nisi
Csarem. 16 Tunc ergo tradidit eis illum ut crucifigeretur. Susceperunt autem
Jesum, et eduxerunt.
17
Et bajulans sibi crucem exivit in eum, qui dicitur Calvari locum, hebraice autem Golgotha : 18 ubi crucifixerunt eum, et cum eo alios duos hinc et
hinc, medium autem Jesum. 19 Scripsit autem et titulum Pilatus, et posuit super crucem. Erat autem scriptum : Jesus Nazarenus, Rex Judorum. 20 Hunc
ergo titulum multi Judorum legerunt : quia prope civitatem erat locus, ubi
crucifixus est Jesus, et erat scriptum hebraice, grce, et latine. 21 Dicebant
19
1364
Joannes
ergo Pilato pontifices Judorum : Noli scribere : Rex Judorum : sed quia
ipse dixit : Rex sum Judorum. 22 Respondit Pilatus : Quod scripsi, scripsi.
23
Milites ergo cum crucifixissent eum, acceperunt vestimenta ejus (et fecerunt
quatuor partes, unicuique militi partem) et tunicam. Erat autem tunica inconsutilis, desuper contexta per totum. 24 Dixerunt ergo ad invicem : Non
scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit. Ut Scriptura impleretur, dicens : Partiti sunt vestimenta mea sibi : et in vestem meam miserunt sortem.
Et milites quidem hc fecerunt.
25
Stabant autem juxta crucem Jesu mater ejus, et soror matris ejus, Maria
Cleoph, et Maria Magdalene. 26 Cum vidisset ergo Jesus matrem, et discipulum stantem, quem diligebat, dicit matri su : Mulier, ecce filius tuus.
27
Deinde dicit discipulo : Ecce mater tua. Et ex illa hora accepit eam discipulus in sua. 28 Postea sciens Jesus quia omnia consummata sunt, ut consummaretur Scriptura, dixit : Sitio. 29 Vas ergo erat positum aceto plenum. Illi
autem spongiam plenam aceto, hyssopo circumponentes, obtulerunt ori ejus.
30
Cum ergo accepisset Jesus acetum, dixit : Consummatum est. Et inclinato
capite tradidit spiritum.
31
Judi ergo (quoniam parasceve erat) ut non remanerent in cruce corpora
sabbato (erat enim magnus dies ille sabbati), rogaverunt Pilatum ut frangerentur eorum crura, et tollerentur. 32 Venerunt ergo milites : et primi quidem
fregerunt crura, et alterius, qui crucifixus est cum eo. 33 Ad Jesum autem cum
venissent, ut viderunt eum jam mortuum, non fregerunt ejus crura, 34 sed unus militum lancea latus ejus aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua. 35 Et
qui vidit, testimonium perhibuit : et verum est testimonium ejus. Et ille scit
quia vera dicit : ut et vos credatis. 36 Facta sunt enim hc ut Scriptura impleretur : Os non comminuetis ex eo. 37 Et iterum alia Scriptura dicit : Videbunt in
quem transfixerunt.
38
Post hc autem rogavit Pilatum Joseph ab Arimatha (eo quod esset
discipulus Jesu, occultus autem propter metum Judorum), ut tolleret corpus
Jesu. Et permisit Pilatus. Venit ergo, et tulit corpus Jesu. 39 Venit autem et
Nicodemus, qui venerat ad Jesum nocte primum, ferens mixturam myrrh et
aloes, quasi libras centum. 40 Acceperunt ergo corpus Jesu, et ligaverunt illud
linteis cum aromatibus, sicut mos est Judis sepelire. 41 Erat autem in loco,
ubi crucifixus est, hortus : et in horto monumentum novum, in quo nondum
quisquam positus erat. 42 Ibi ergo propter parasceven Judorum, quia juxta
erat monumentum, posuerunt Jesum.
Una autem sabbati, Maria Magdalene venit mane, cum adhuc tenebr
20
essent, ad monumentum : et vidit lapidem sublatum a monumento.
Cucurrit ergo, et venit ad Simonem Petrum, et ad alium discipulum, quem
2
1365
Joannes
cipulis ejus duo. 3 Dicit eis Simon Petrus : Vado piscari. Dicunt ei : Venimus
et nos tecum. Et exierunt, et ascenderunt in navim : et illa nocte nihil prendiderunt. 4 Mane autem facto stetit Jesus in littore : non tamen cognoverunt
discipuli quia Jesus est. 5 Dixit ergo eis Jesus : Pueri, numquid pulmentarium
habetis ? Responderunt ei : Non. 6 Dicit eis : Mittite in dexteram navigii
rete, et invenietis. Miserunt ergo : et jam non valebant illud trahere pr multitudine piscium. 7 Dixit ergo discipulus ille, quem diligebat Jesus, Petro :
Dominus est. Simon Petrus cum audisset quia Dominus est, tunica succinxit se (erat enim nudus) et misit se in mare. 8 Alii autem discipuli navigio
venerunt (non enim longe erant a terra, sed quasi cubitis ducentis), trahentes
rete piscium. 9 Ut ergo descenderunt in terram, viderunt prunas positas, et
1366
Joannes
1367
Actus Apostolorum
Primum quidem sermonem feci de omnibus, o Theophile, qu cpit Jesus
1Sanctum,
facere et docere usque in diem qua prcipiens Apostolis per Spiritum
quos elegit, assumptus est : quibus et prbuit seipsum vivum post
2
Actus Apostolorum
sunt omnes Spiritu Sancto, et cperunt loqui variis linguis, prout Spiritus
Sanctus dabat eloqui illis. 5 Erant autem in Jerusalem habitantes Judi, viri
religiosi ex omni natione qu sub clo est. 6 Facta autem hac voce, convenit
multitudo, et mente confusa est, quoniam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes. 7 Stupebant autem omnes, et mirabantur, dicentes : Nonne ecce
omnes isti qui loquuntur, Galili sunt ? 8 et quomodo nos audivimus unusquisque linguam nostram in qua nati sumus ? 9 Parthi, et Medi, et lamit,
et qui habitant Mespotamiam, Judam, et Cappadociam, Pontum, et Asiam,
10
Phrygiam, et Pamphyliam, gyptum, et partes Liby qu est circa Cyrenen : et adven Romani, 11 Judi quoque, et Proselyti, Cretes, et Arabes :
audivimus eos loquentes nostris linguis magnalia Dei. 12 Stupebant autem
omnes, et mirabantur ad invicem, dicentes : Quidnam vult hoc esse ? 13 Alii
autem irridentes dicebant : Quia musto pleni sunt isti.
14
Stans autem Petrus cum undecim, levavit vocem suam, et locutus est
eis : Viri Judi, et qui habitatis Jerusalem universi, hoc vobis notum sit, et
auribus percipite verba mea. 15 Non enim, sicut vos stimatis, hi ebrii sunt,
cum sit hora diei tertia : 16 sed hoc est quod dictum est per prophetam Joel :
17
Et erit in novissimis diebus, dicit Dominus,
effundam de Spiritu meo super omnem carnem :
et prophetabunt filii vestri et fili vestr,
et juvenes vestri visiones videbunt,
et seniores vestri somnia somniabunt.
18
Et quidem super servos meos, et super ancillas meas,
in diebus illis effundam de Spiritu meo,
et prophetabunt :
19
et dabo prodigia in clo sursum,
et signa in terra deorsum, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi :
20
sol convertetur in tenebras,
et luna in sanguinem,
antequam veniat dies Domini magnus et manifestus.
21
Et erit : omnis quicumque invocaverit nomen Domini, salvus
erit.
22
Actus Apostolorum
Deus de fructu lumbi ejus sedere super sedem ejus : 31 providens locutus est
de resurrectione Christi, quia neque derelictus est in inferno, neque caro ejus
vidit corruptionem. 32 Hunc Jesum resuscitavit Deus, cujus omnes nos testes
sumus. 33 Dextera igitur Dei exaltatus, et promissione Spiritus Sancti accepta
a Patre, effudit hunc, quem vos videtis et auditis. 34 Non enim David ascendit
in clum : dixit autem ipse :
Dixit Dominus Domino meo :
Sede a dextris meis,
35
donec ponam inimicos tuos
scabellum pedum tuorum.
36
1370
Actus Apostolorum
12
Videns autem Petrus, respondit ad populum : Viri Israelit, quid miramini in hoc, aut nos quid intuemini, quasi nostra virtute aut potestate fecerimus hunc ambulare ? 13 Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob,
Deus patrum nostrorum glorificavit filium suum Jesum, quem vos quidem
tradidistis, et negastis ante faciem Pilati, judicante illo dimitti. 14 Vos autem
sanctum et justum negastis, et petistis virum homicidam donari vobis : 15 auctorem vero vit interfecistis, quem Deus suscitavit a mortuis, cujus nos testes
sumus. 16 Et in fide nominis ejus, hunc quem vos vidistis et nostis, confirmavit nomen ejus : et fides, qu per eum est, dedit integram sanitatem istam
in conspectu omnium vestrum. 17 Et nunc, fratres, scio quia per ignorantiam
fecistis, sicut et principes vestri. 18 Deus autem, qu prnuntiavit per os omnium prophetarum, pati Christum suum, sic implevit. 19 Pnitemini igitur
et convertimini, ut deleantur peccata vestra : 20 ut cum venerint tempora refrigerii a conspectu Domini, et miserit eum qui prdicatus est vobis, Jesum
Christum, 21 quem oportet quidem clum suscipere usque in tempora restitutionis omnium qu locutus est Deus per os sanctorum suorum a sculo
prophetarum. 22 Moyses quidem dixit : Quoniam prophetam suscitabit vobis
Dominus Deus vester de fratribus vestris, tamquam me : ipsum audietis juxta
omnia qucumque locutus fuerit vobis. 23 Erit autem : omnis anima qu non
audierit prophetam illum, exterminabitur de plebe. 24 Et omnes prophet,
a Samuel et deinceps, qui locuti sunt, annuntiaverunt dies istos. 25 Vos estis
filii prophetarum, et testamenti quod disposuit Deus ad patres nostros, dicens
ad Abraham : Et in semine tuo benedicentur omnes famili terr. 26 Vobis primum Deus suscitans filium suum, misit eum benedicentem vobis : ut
convertat se unusquisque a nequitia sua.
1371
Actus Apostolorum
cur tentavit Satanas cor tuum, mentiri te Spiritui Sancto, et fraudare de pretio agri ? 4 nonne manens tibi manebat, et venundatum in tua erat potestate ? quare posuisti in corde tuo hanc rem ? non es mentitus hominibus,
sed Deo. 5 Audiens autem Ananias hc verba, cecidit, et expiravit. Et factus est timor magnus super omnes qui audierunt. 6 Surgentes autem juvenes
amoverunt eum, et efferentes sepelierunt. 7 Factum est autem quasi horarum
1372
Actus Apostolorum
trium spatium, et uxor ipsius, nesciens quod factum fuerat, introivit. 8 Dixit
autem ei Petrus : Dic mihi mulier, si tanti agrum vendidistis ? At illa dixit :
Etiam tanti. 9 Petrus autem ad eam : Quid utique convenit vobis tentare Spiritum Domini ? Ecce pedes eorum qui sepelierunt virum tuum ad ostium, et
efferent te. 10 Confestim cecidit ante pedes ejus, et expiravit. Intrantes autem
juvenes invenerunt illam mortuam : et extulerunt, et sepelierunt ad virum
suum. 11 Et factus est timor magnus in universa ecclesia, et in omnes qui
audierunt hc.
12
Per manus autem Apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe.
Et erant unanimiter omnes in porticu Salomonis. 13 Ceterorum autem nemo
audebat se conjungere illis : sed magnificabat eos populus. 14 Magis autem
augebatur credentium in Domino multitudo virorum ac mulierum, 15 ita ut
in plateas ejicerent infirmos, et ponerent in lectulis et grabatis, ut, veniente
Petro, saltem umbra illius obumbraret quemquam illorum, et liberarentur ab
infirmitatibus suis. 16 Concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum
Jerusalem, afferentes gros, et vexatos a spiritibus immundis : qui curabantur
omnes.
17
Exsurgens autem princeps sacerdotum, et omnes qui cum illo erant (qu
est hresis sadducorum), repleti sunt zelo : 18 et injecerunt manus in Apostolos, et posuerunt eos in custodia publica. 19 Angelus autem Domini per
noctem aperiens januas carceris, et educens eos, dixit : 20 Ite, et stantes loquimini in templo plebi omnia verba vit hujus. 21 Qui cum audissent, intraverunt diluculo in templum, et docebant. Adveniens autem princeps sacerdotum, et qui cum eo erant, convocaverunt concilium, et omnes seniores
filiorum Israel : et miserunt ad carcerem ut adducerentur. 22 Cum autem
venissent ministri, et aperto carcere non invenissent illos, reversi nuntiaverunt,
23
dicentes : Carcerem quidem invenimus clausum cum omni diligentia, et custodes stantes ante januas : aperientes autem neminem intus invenimus. 24 Ut
autem audierunt hos sermones magistratus templi et principes sacerdotum,
ambigebant de illis quidnam fieret. 25 Adveniens autem quidam, nuntiavit eis : Quia ecce viri quos posuistis in carcerem, sunt in templo, stantes et
docentes populum.
26
Tunc abiit magistratus cum ministris, et adduxit illos sine vi : timebant enim populum ne lapidarentur. 27 Et cum adduxissent illos, statuerunt
in concilio : et interrogavit eos princeps sacerdotum, 28 dicens : Prcipiendo prcepimus vobis ne doceretis in nomine isto, et ecce replestis Jerusalem
doctrina vestra : et vultis inducere super nos sanguinem hominis istius.
29
Respondens autem Petrus et Apostoli, dixerunt : Obedire oportet Deo
magis quam hominibus. 30 Deus patrum nostrorum suscitavit Jesum, quem
vos interemistis, suspendentes in ligno. 31 Hunc principem et salvatorem Deus
exaltavit dextera sua ad dandam pnitentiam Israeli, et remissionem peccatorum : 32 et nos sumus testes horum verborum, et Spiritus Sanctus, quem
dedit Deus omnibus obedientibus sibi. 33 Hc cum audissent, dissecabantur,
et cogitabant interficere illos.
34
Surgens autem quidam in concilio pharisus, nomine Gamaliel, legis
doctor, honorabilis univers plebi, jussit foras ad breve homines fieri, 35 dixitque ad illos : Viri Israelit, attendite vobis super hominibus istis quid acturi
sitis. 36 Ante hos enim dies extitit Theodas, dicens se esse aliquem, cui consensit numerus virorum circiter quadringentorum : qui occisus est, et omnes qui
credebant ei, dissipati sunt, et redacti ad nihilum. 37 Post hunc extitit Judas
1373
Actus Apostolorum
dixerunt : Non est quum nos derelinquere verbum Dei, et ministrare mensis. 3 Considerate ergo, fratres, viros ex vobis boni testimonii septem, plenos
Spiritu Sancto et sapientia, quos constituamus super hoc opus. 4 Nos vero
orationi et ministerio verbi instantes erimus. 5 Et placuit sermo coram omni
multitudine. Et elegerunt Stephanum, virum plenum fide et Spiritu Sancto,
et Philippum, et Prochorum, et Nicanorem, et Timonem, et Parmenam, et
Nicolaum advenam Antiochenum. 6 Hos statuerunt ante conspectum Apostolorum : et orantes imposuerunt eis manus. 7 Et verbum Domini crescebat,
et multiplicabatur numerus discipulorum in Jerusalem valde : multa etiam
turba sacerdotum obediebat fidei.
8
Stephanus autem plenus gratia et fortitudine, faciebat prodigia et signa
magna in populo. 9 Surrexerunt autem quidam de synagoga qu appellatur
Libertinorum, et Cyrenensium, et Alexandrinorum, et eorum qui erant a Cilicia, et Asia, disputantes cum Stephano : 10 et non poterant resistere sapienti, et Spiritui qui loquebatur. 11 Tunc summiserunt viros, qui dicerent se
audivisse eum dicentem verba blasphemi in Moysen et in Deum. 12 Commoverunt itaque plebem, et seniores, et scribas : et concurrentes rapuerunt
eum, et adduxerunt in concilium, 13 et statuerunt falsos testes, qui dicerent :
Homo iste non cessat loqui verba adversus locum sanctum, et legem : 14 audivimus enim eum dicentem quoniam Jesus Nazarenus hic destruet locum
istum, et mutabit traditiones quas tradidit nobis Moyses. 15 Et intuentes eum
omnes qui sedebant in concilio, viderunt faciem ejus tamquam faciem angeli.
Dixit autem princeps sacerdotum : Si hc ita se habent ? 2 Qui ait : Viri
fratres et patres, audite : Deus glori apparuit patri nostro Abrah cum
esset in Mesopotamia, priusquam moraretur in Charan, 3 et dixit ad illum :
Exi de terra tua, et de cognatione tua, et veni in terram quam monstravero tibi.
4
Tunc exiit de terra Chaldorum, et habitavit in Charan. Et inde, postquam
mortuus est pater ejus, transtulit illum in terram istam, in qua nunc vos habitatis. 5 Et non dedit illi hreditatem in ea, nec passum pedis : sed repromisit
dare illi eam in possessionem, et semini ejus post ipsum, cum non haberet
filium. 6 Locutus est autem ei Deus : Quia erit semen ejus accola in terra
aliena, et servituti eos subjicient, et male tractabunt eos annis quadringentis :
7
et gentem cui servierint, judicabo ego, dixit Dominus : et post hc exibunt,
et servient mihi in loco isto. 8 Et dedit illi testamentum circumcisionis : et sic
genuit Isaac, et circumcidit eum die octavo : et Isaac, Jacob : et Jacob, duodecim patriarchas. 9 Et patriarch mulantes, Joseph vendiderunt in gyptum :
1374
Actus Apostolorum
et erat Deus cum eo, 10 et eripuit eum ex omnibus tribulationibus ejus, et dedit
ei gratiam et sapientiam in conspectu pharaonis regis gypti : et constituit
eum prpositum super gyptum, et super omnem domum suam. 11 Venit
autem fames in universam gyptum et Chanaan, et tribulatio magna : et non
inveniebant cibos patres nostri. 12 Cum audisset autem Jacob esse frumentum in gypto, misit patres nostros primum : 13 et in secundo cognitus est
Joseph a fratribus suis, et manifestatum est Pharaoni genus ejus. 14 Mittens
autem Joseph, accersivit Jacob patrem suum et omnem cognationem suam, in
animabus septuaginta quinque. 15 Et descendit Jacob in gyptum : et defunctus est ipse, et patres nostri. 16 Et translati sunt in Sichem, et positi sunt in
sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemor filii Sichem.
17
Cum autem appropinquaret tempus promissionis quam confessus erat
Deus Abrah, crevit populus, et multiplicatus est in gypto, 18 quoadusque
surrexit alius rex in gypto, qui non sciebat Joseph. 19 Hic circumveniens
genus nostrum, afflixit patres nostros ut exponerent infantes suos, ne vivificarentur. 20 Eodem tempore natus est Moyses, et fuit gratus Deo : qui nutritus
est tribus mensibus in domo patris sui. 21 Exposito autem illo, sustulit eum
filia Pharaonis, et nutrivit eum sibi in filium. 22 Et eruditus est Moyses omni
sapientia gyptiorum, et erat potens in verbis et in operibus suis. 23 Cum
autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in cor ejus ut visitaret fratres suos filios Israel. 24 Et cum vidisset quemdam injuriam patientem,
vindicavit illum, et fecit ultionem ei qui injuriam sustinebat, percusso gyptio. 25 Existimabat autem intelligere fratres, quoniam Deus per manum ipsius
daret salutem illis : at illi non intellexerunt. 26 Sequenti vero die apparuit illis
litigantibus : et reconciliabat eos in pace, dicens : Viri, fratres estis : ut quid
nocetis alterutrum ? 27 Qui autem injuriam faciebat proximo, repulit eum,
dicens : Quis te constituit principem et judicem super nos ? 28 Numquid interficere me tu vis, quemadmodum interfecisti heri gyptium ? 29 Fugit autem
Moyses in verbo isto : et factus est advena in terra Madian, ubi generavit
filios duos. 30 Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis
Sina angelus in igne flamm rubi. 31 Moyses autem videns, admiratus est
visum. Et accedente illo ut consideraret, facta est ad eum vox Domini, dicens : 32 Ego sum Deus patrum tuorum, Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus
Jacob. Tremefactus autem Moyses, non audebat considerare. 33 Dixit autem
illi Dominus : Solve calceamentum pedum tuorum : locus enim in quo stas,
terra sancta est. 34 Videns vidi afflictionem populi mei qui est in gypto, et
gemitum eorum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc veni, et mittam te
in gyptum. 35 Hunc Moysen, quem negaverunt, dicentes : Quis te constituit principem et judicem ? hunc Deus principem et redemptorem misit, cum
manu angeli qui apparuit illi in rubo. 36 Hic eduxit illos faciens prodigia et
signa in terra gypti, et in rubro mari, et in deserto annis quadraginta. 37 Hic
est Moyses, qui dixit filiis Israel : Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus
vestris, tamquam me : ipsum audietis. 38 Hic est qui fuit in ecclesia in solitudine cum angelo, qui loquebatur ei in monte Sina, et cum patribus nostris :
qui accepit verba vit dare nobis. 39 Cui noluerunt obedire patres nostri : sed
repulerunt, et aversi sunt cordibus suis in gyptum, 40 dicentes ad Aaron :
Fac nobis deos qui prcedant nos : Moyses enim hic, qui eduxit nos de terra
gypti, nescimus quid factum sit ei. 41 Et vitulum fecerunt in diebus illis,
et obtulerunt hostiam simulacro, et ltabantur in operibus manuum suarum.
1375
Actus Apostolorum
42
Convertit autem Deus, et tradidit eos servire militi cli, sicut scriptum est
in libro prophetarum :
Numquid victimas et hostias obtulistis mihi
annis quadraginta in deserto, domus Israel ?
43
Et suscepistis tabernaculum Moloch,
et sidus dei vestri Rempham,
figuras quas fecistis adorare eas :
et transferam vos trans Babylonem.
44
Tabernaculum testimonii fuit cum patribus nostris in deserto, sicut disposuit illis Deus loquens ad Moysen, ut faceret illud secundum formam quam
viderat. 45 Quod et induxerunt, suscipientes patres nostri cum Jesu in possessionem gentium quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque in diebus
David, 46 qui invenit gratiam ante Deum, et petiit ut inveniret tabernaculum
Deo Jacob. 47 Salomon autem dificavit illi domum. 48 Sed non Excelsus in
manufactis habitat, sicut propheta dicit :
49
magnum super eum. 3 Saulus autem devastabat ecclesiam per domos intrans,
et trahens viros ac mulieres, tradebat in custodiam.
4
Igitur qui dispersi erant pertransibant, evangelizantes verbum Dei.
5
Philippus autem descendens in civitatem Samari, prdicabant illis Christum. 6 Intendebant autem turb his qu a Philippo dicebantur, unanimiter
audientes, et videntes signa qu faciebat. 7 Multi enim eorum qui habebant
spiritus immundos, clamantes voce magna exibant. Multi autem paralytici et
claudi curati sunt. 8 Factum est ergo gaudium magnum in illa civitate. 9 Vir
1376
Actus Apostolorum
autem quidam nomine Simon, qui ante fuerat in civitate magus, seducens
gentem Samari, dicens se esse aliquem magnum : 10 cui auscultabant omnes
a minimo usque ad maximum, dicentes : Hic est virtus Dei, qu vocatur
magna. 11 Attendebant autem eum : propter quod multo tempore magiis suis
dementasset eos. 12 Cum vero credidissent Philippo evangelizanti de regno
Dei, in nomine Jesu Christi baptizabantur viri ac mulieres. 13 Tunc Simon
et ipse credidit : et cum baptizatus esset, adhrebat Philippo. Videns etiam
signa et virtutes maximas fieri, stupens admirabatur.
14
Cum autem audissent Apostoli qui erant Jerosolymis, quod recepisset
Samaria verbum Dei, miserunt ad eos Petrum et Joannem. 15 Qui cum venissent, oraverunt pro ipsis ut acciperent Spiritum Sanctum : 16 nondum enim
in quemquam illorum venerat, sed baptizati tantum erant in nomine Domini
Jesu. 17 Tunc imponebant manus super illos, et accipiebant Spiritum Sanctum. 18 Cum vidisset autem Simon quia per impositionem manus Apostolorum daretur Spiritus Sanctus, obtulit eis pecuniam, 19 dicens : Date et mihi
hanc potestatem, ut cuicumque imposuero manus, accipiat Spiritum Sanctum. Petrus autem dixit ad eum : 20 Pecunia tua tecum sit in perditionem :
quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri. 21 Non est tibi pars neque
sors in sermone isto : cor enim tuum non est rectum coram Deo. 22 Pnitentiam itaque age ab hac nequitia tua : et roga Deum, si forte remittatur tibi hc
cogitatio cordis tui. 23 In felle enim amaritudinis, et obligatione iniquitatis,
video te esse. 24 Respondens autem Simon, dixit : Precamini vos pro me ad
Dominum, ut nihil veniat super me horum qu dixistis. 25 Et illi quidem testificati, et locuti verbum Domini, redibant Jerosolymam, et multis regionibus
Samaritanorum evangelizabant.
26
Angelus autem Domini locutus est ad Philippum, dicens : Surge, et
vade contra meridianum, ad viam qu descendit ab Jerusalem in Gazam :
hc est deserta. 27 Et surgens abiit. Et ecce vir thiops, eunuchus, potens
Candacis regin thiopum, qui erat super omnes gazas ejus, venerat adorare
in Jerusalem : 28 et revertebatur sedens super currum suum, legensque Isaiam prophetam. 29 Dixit autem Spiritus Philippo : Accede, et adjunge te ad
currum istum. 30 Accurrens autem Philippus, audivit eum legentem Isaiam
prophetam, et dixit : Putasne intelligis qu legis ? 31 Qui ait : Et quomodo
possum, si non aliquis ostenderit mihi ? Rogavitque Philippum ut ascenderet,
et sederet secum. 32 Locus autem Scriptur quem legebat, erat hic :
Tamquam ovis ad occisionem ductus est :
et sicut agnus coram tondente se, sine voce,
sic non aperuit os suum.
33
In humilitate judicium ejus sublatum est.
Generationem ejus quis enarrabit ?
quoniam tolletur de terra vita ejus.
34
Actus Apostolorum
Domini rapuit Philippum, et amplius non vidit eum eunuchus. Ibat autem per
viam suam gaudens. 40 Philippus autem inventus est in Azoto, et pertransiens
evangelizabat civitatibus cunctis, donec veniret Csaream.
autem adhuc spirans minarum et cdis in discipulos Domini, ac9ad Saulus
cessit ad principem sacerdotum, et petiit ab eo epistolas in Damascum
synagogas : ut si quos invenisset hujus vi viros ac mulieres, vinctos
2
perduceret in Jerusalem.
3
Et cum iter faceret, contigit ut appropinquaret Damasco : et subito circumfulsit eum lux de clo. 4 Et cadens in terram audivit vocem dicentem
sibi : Saule, Saule, quid me persequeris ? 5 Qui dixit : Quis es, domine ?
Et ille : Ego sum Jesus, quem tu persequeris : durum est tibi contra stimulum calcitrare. 6 Et tremens ac stupens dixit : Domine, quid me vis facere ?
7
Et Dominus ad eum : Surge, et ingredere civitatem, et ibi dicetur tibi quid
te oporteat facere. Viri autem illi qui comitabantur cum eo, stabant stupefacti, audientes quidem vocem, neminem autem videntes. 8 Surrexit autem
Saulus de terra, apertisque oculis nihil videbat. Ad manus autem illum trahentes, introduxerunt Damascum. 9 Et erat ibi tribus diebus non videns, et
non manducavit, neque bibit.
10
Erat autem quidam discipulus Damasci, nomine Ananias : et dixit ad
illum in visu Dominus : Anania. At ille ait : Ecce ego, Domine. 11 Et Dominus ad eum : Surge, et vade in vicum qui vocatur Rectus : et qure in domo
Jud Saulum nomine Tarsensem : ecce enim orat. 12 (Et vidit virum Ananiam
nomine, introeuntem, et imponentem sibi manus ut visum recipiat.) 13 Respondit autem Ananias : Domine, audivi a multis de viro hoc, quanta mala
fecerit sanctis tuis in Jerusalem : 14 et hic habet potestatem a principibus sacerdotum alligandi omnes qui invocant nomen tuum. 15 Dixit autem ad eum
Dominus : Vade, quoniam vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum
coram gentibus, et regibus, et filiis Israel. 16 Ego enim ostendam illi quanta
oporteat eum pro nomine meo pati.
17
Et abiit Ananias, et introivit in domum : et imponens ei manus, dixit :
Saule frater, Dominus misit me Jesus, qui apparuit tibi in via qua veniebas, ut
videas, et implearis Spiritu Sancto. 18 Et confestim ceciderunt ab oculis ejus
tamquam squam, et visum recepit : et surgens baptizatus est. 19 Et cum
accepisset cibum, confortatus est.
Fuit autem cum discipulis qui erant Damasci per dies aliquot. 20 Et continuo in synagogis prdicabat Jesum, quoniam hic est Filius Dei. 21 Stupebant
autem omnes qui audiebant, et dicebant : Nonne hic est qui expugnabat in
Jerusalem eos qui invocabant nomen istud : et huc ad hoc venit, ut vinctos
illos duceret ad principes sacerdotum ? 22 Saulus autem multo magis convalescebat, et confundebat Judos qui habitabant Damasci, affirmans quoniam
hic est Christus. 23 Cum autem implerentur dies multi, consilium fecerunt in
unum Judi ut eum interficerent. 24 Not autem fact sunt Saulo insidi eorum. Custodiebant autem et portas die ac nocte, ut eum interficerent. 25 Accipientes autem eum discipuli nocte, per murum dimiserunt eum, submittentes
in sporta.
26
Cum autem venisset in Jerusalem, tentabat se jungere discipulis, et
omnes timebant eum, non credentes quod esset discipulus. 27 Barnabas autem
apprehensum illum duxit ad Apostolos : et narravit illis quomodo in via vidisset Dominum, et quia locutus est ei, et quomodo in Damasco fiducialiter egerit
1378
Actus Apostolorum
it in visu manifeste, quasi hora diei nona, angelum Dei introeuntem ad se,
et dicentem sibi : Corneli. 4 At ille intuens eum, timore correptus, dixit :
Quid est, domine ? Dixit autem illi : Orationes tu et eleemosyn tu ascenderunt in memoriam in conspectu Dei. 5 Et nunc mitte viros in Joppen,
et accersi Simonem quemdam, qui cognominatur Petrus : 6 hic hospitatur
apud Simonem quemdam coriarium, cujus est domus juxta mare : hic dicet
tibi quid te oporteat facere. 7 Et cum discessisset angelus qui loquebatur illi,
vocavit duos domesticos suos, et militem metuentem Dominum ex his qui illi
parebant. 8 Quibus cum narrasset omnia, misit illos in Joppen.
9
Postera autem die, iter illis facientibus, et appropinquantibus civitati, ascendit Petrus in superiora ut oraret circa horam sextam. 10 Et cum esuriret,
voluit gustare. Parantibus autem illis, cecidit super eum mentis excessus : 11 et
vidit clum apertum, et descendens vas quoddam, velut linteum magnum,
quatuor initiis submitti de clo in terram, 12 in quo erant omnia quadrupedia,
et serpentia terr, et volatilia cli. 13 Et facta est vox ad eum : Surge, Petre :
occide, et manduca. 14 Ait autem Petrus : Absit Domine, quia numquam manducavi omne commune et immundum. 15 Et vox iterum secundo ad eum :
Quod Deus purificavit, tu commune ne dixeris. 16 Hoc autem factum est
per ter : et statim receptum est vas in clum. 17 Et dum intra se hsitaret
1379
Actus Apostolorum
Petrus quidnam esset visio quam vidisset, ecce viri qui missi erant a Cornelio,
inquirentes domum Simonis astiterunt ad januam. 18 Et cum vocassent, interrogabant, si Simon qui cognominatur Petrus illic haberet hospitium. 19 Petro
autem cogitante de visione, dixit Spiritus ei : Ecce viri tres qurunt te. 20 Surge
itaque, descende, et vade cum eis nihil dubitans : quia ego misi illos. 21 Descendens autem Petrus ad viros, dixit : Ecce ego sum, quem quritis : qu
causa est, propter quam venistis ? 22 Qui dixerunt : Cornelius centurio, vir
justus et timens Deum, et testimonium habens ab universa gente Judorum,
responsum accepit ab angelo sancto accersire te in domum suam, et audire
verba abs te. 23 Introducens ergo eos, recepit hospitio. Sequenti autem die,
surgens profectus est cum illis, et quidam ex fratribus ab Joppe comitati sunt
eum.
24
Altera autem die introivit Csaream. Cornelius vero exspectabat illos,
convocatis cognatis suis et necessariis amicis. 25 Et factum est cum introisset Petrus, obvius venit ei Cornelius, et procidens ad pedes ejus adoravit.
26
Petrus vero elevavit eum, dicens : Surge : et ego ipse homo sum. 27 Et
loquens cum illo intravit, et invenit multos qui convenerant : 28 dixitque ad illos : Vos scitis quomodo abominatum sit viro Judo conjungi aut accedere ad
alienigenam : sed mihi ostendit Deus neminem communem aut immundum
dicere hominem. 29 Propter quod sine dubitatione veni accersitus. Interrogo
ergo, quam ob causam accersistis me ? 30 Et Cornelius ait : A nudiusquarta
die usque ad hanc horam, orans eram hora nona in domo mea, et ecce vir
stetit ante me in veste candida, et ait : 31 Corneli, exaudita est oratio tua, et
eleemosyn tu commemorat sunt in conspectu Dei. 32 Mitte ergo in Joppen, et accersi Simonem qui cognominatur Petrus : hic hospitatur in domo
Simonis coriarii juxta mare. 33 Confestim ergo misi ad te : et tu benefecisti
veniendo. Nunc ergo omnes nos in conspectu tuo adsumus audire omnia
qucumque tibi prcepta sunt a Domino.
34
Aperiens autem Petrus os suum, dixit : In veritate comperi quia non est
personarum acceptor Deus ; 35 sed in omni gente qui timet eum, et operatur
justitiam, acceptus est illi. 36 Verbum misit Deus filiis Israel, annuntians pacem
per Jesum Christum (hic est omnium Dominus). 37 Vos scitis quod factum est
verbum per universam Judam : incipiens enim a Galila post baptismum
quod prdicavit Joannes, 38 Jesum a Nazareth : quomodo unxit eum Deus
Spiritu Sancto, et virtute, qui pertransiit benefaciendo, et sanando omnes oppressos a diabolo, quoniam Deus erat cum illo. 39 Et nos testes sumus omnium
qu fecit in regione Judorum, et Jerusalem, quem occiderunt suspendentes
in ligno. 40 Hunc Deus suscitavit tertia die, et dedit eum manifestum fieri,
41
non omni populo, sed testibus prordinatis a Deo : nobis, qui manducavimus et bibimus cum illo postquam resurrexit a mortuis. 42 Et prcepit
nobis prdicare populo, et testificari, quia ipse est qui constitutus est a Deo
judex vivorum et mortuorum. 43 Huic omnes prophet testimonium perhibent remissionem peccatorum accipere per nomen ejus omnes qui credunt
in eum.
44
Adhuc loquente Petro verba hc, cecidit Spiritus Sanctus super omnes
qui audiebant verbum. 45 Et obstupuerunt ex circumcisione fideles qui venerant cum Petro, quia et in nationes gratia Spiritus Sancti effusa est. 46 Audiebant
enim illos loquentes linguis, et magnificantes Deum. 47 Tunc respondit Petrus :
Numquid aquam quis prohibere potest ut non baptizentur hi qui Spiritum
1380
Actus Apostolorum
1381
Actus Apostolorum
dens autem quia placeret Judis, apposuit ut apprehenderet et Petrum. Erant autem dies Azymorum. 4 Quem cum apprehendisset, misit in carcerem,
tradens quatuor quaternionibus militum custodiendum, volens post Pascha
producere eum populo. 5 Et Petrus quidem servabatur in carcere. Oratio
autem fiebat sine intermissione ab ecclesia ad Deum pro eo.
6
Cum autem producturus eum esset Herodes, in ipsa nocte erat Petrus
dormiens inter duos milites, vinctus catenis duabus : et custodes ante ostium
custodiebant carcerem. 7 Et ecce angelus Domini astitit, et lumen refulsit in
habitaculo : percussoque latere Petri, excitavit eum, dicens : Surge velociter.
Et ceciderunt caten de manibus ejus. 8 Dixit autem angelus ad eum : Prcingere, et calcea te caligas tuas. Et fecit sic. Et dixit illi : Circumda tibi vestimentum tuum, et sequere me. 9 Et exiens sequebatur eum, et nesciebat quia verum
est, quod fiebat per angelum : existimabat autem se visum videre. 10 Transeuntes autem primam et secundam custodiam, venerunt ad portam ferream,
qu ducit ad civitatem : qu ultro aperta est eis. Et exeuntes processerunt
vicum unum : et continuo discessit angelus ab eo.
11
Et Petrus ad se reversus, dixit : Nunc scio vere quia misit Dominus angelum suum, et eripuit me de manu Herodis, et de omni exspectatione plebis
Judorum. 12 Consideransque venit ad domum Mari matris Joannis, qui
cognominatus est Marcus, ubi erant multi congregati, et orantes. 13 Pulsante
autem eo ostium janu, processit puella ad audiendum, nomine Rhode. 14 Et
ut cognovit vocem Petri, pr gaudio non aperuit januam, sed intro currens
nuntiavit stare Petrum ante januam. 15 At illi dixerunt ad eam : Insanis. Illa autem affirmabat sic se habere. Illi autem dicebant : Angelus ejus est.
16
Petrus autem perseverabat pulsans. Cum autem aperuissent, viderunt eum,
et obstupuerunt. 17 Annuens autem eis manu ut tacerent, narravit quomodo
Dominus eduxisset eum de carcere, dixitque : Nuntiate Jacobo et fratribus
hc. Et egressus abiit in alium locum.
18
Facta autem die, erat non parva turbatio inter milites, quidnam factum
esset de Petro. 19 Herodes autem cum requisisset eum et non invenisset, inquisitione facta de custodibus, jussit eos duci : descendensque a Juda in
Csaream, ibi commoratus est. 20 Erat autem iratus Tyriis et Sidoniis. At illi unanimes venerunt ad eum, et persuaso Blasto, qui erat super cubiculum
regis, postulabant pacem, eo quod alerentur regiones eorum ab illo. 21 Statuto
autem die Herodes vestitus veste regia sedit pro tribunali, et concionabatur ad
eos. 22 Populus autem acclamabat : Dei voces, et non hominis. 23 Confestim
autem percussit eum angelus Domini, eo quod non dedisset honorem Deo : et
consumptus a vermibus, expiravit. 24 Verbum autem Domini crescebat, et multiplicabatur. 25 Barnabas autem et Saulus reversi sunt ab Jerosolymis expleto
ministerio assumpto Joanne, qui cognominatus est Marcus.
Erant autem in ecclesia qu erat Antiochi, prophet et doctores, in
13
quibus Barnabas, et Simon qui vocabatur Niger, et Lucius Cyrenensis, et Manahen, qui erat Herodis Tetrarch collactaneus, et Saulus. Min2
1382
Actus Apostolorum
cum perambulassent universam insulam usque Paphum, invenerunt quemdam virum magum pseudoprophetam, Judum, cui nomen erat Barjesu, 7 qui
erat cum proconsule Sergio Paulo viro prudente. Hic, accersitis Barnaba et
Saulo, desiderabat audire verbum Dei. 8 Resistebat autem illis Elymas magus
(sic enim interpretatur nomen ejus), qurens avertere proconsulem a fide.
9
Saulus autem, qui et Paulus, repletus Spiritu Sancto, intuens in eum, 10 dixit : O plene omni dolo et omni fallacia, fili diaboli, inimice omnis justiti, non
desinis subvertere vias Domini rectas. 11 Et nunc ecce manus Domini super
te, et eris ccus, non videns solem usque ad tempus. Et confestim cecidit in
eum caligo et tenebr : et circuiens qurebat qui ei manum daret. 12 Tunc
proconsul cum vidisset factum, credidit admirans super doctrina Domini.
13
Et cum a Papho navigassent Paulus et qui cum eo erant, venerunt Pergen Pamphyli. Joannes autem discedens ab eis, reversus est Jerosolymam.
14
Illi vero pertranseuntes Pergen, venerunt Antiochiam Pisidi : et ingressi synagogam die sabbatorum, sederunt. 15 Post lectionem autem legis et
prophetarum, miserunt principes synagog ad eos, dicentes : Viri fratres, si
quis est in vobis sermo exhortationis ad plebem, dicite.
16
Surgens autem Paulus, et manu silentium indicens, ait : Viri Israelit, et
qui timetis Deum, audite : 17 Deus plebis Israel elegit patres nostros, et plebem
exaltavit cum essent incol in terra gypti, et in brachio excelso eduxit eos
ex ea, 18 et per quadraginta annorum tempus mores eorum sustinuit in deserto. 19 Et destruens gentes septem in terra Chanaan, sorte distribuit eis terram
eorum, 20 quasi post quadringentos et quinquaginta annos : et post hc dedit
judices, usque ad Samuel prophetam. 21 Et exinde postulaverunt regem : et
dedit illis Deus Saul filium Cis, virum de tribu Benjamin, annis quadraginta :
22
et amoto illo, suscitavit illis David regem : cui testimonium perhibens, dixit :
Inveni David filium Jesse, virum secundum cor meum, qui faciet omnes voluntates meas. 23 Hujus Deus ex semine secundum promissionem eduxit Israel
salvatorem Jesum, 24 prdicante Joanne ante faciem adventus ejus baptismum
pnitenti omni populo Israel. 25 Cum impleret autem Joannes cursum suum, dicebat : Quem me arbitramini esse, non sum ego : sed ecce venit post me,
cujus non sum dignus calceamenta pedum solvere. 26 Viri fratres, filii generis
Abraham, et qui in vobis timent Deum, vobis verbum salutis hujus missum
est. 27 Qui enim habitabant Jerusalem, et principes ejus hunc ignorantes, et voces prophetarum qu per omne sabbatum leguntur, judicantes impleverunt,
28
et nullam causam mortis invenientes in eo, petierunt a Pilato ut interficerent
eum. 29 Cumque consummassent omnia qu de eo scripta erant, deponentes
eum de ligno, posuerunt eum in monumento. 30 Deus vero suscitavit eum a
mortuis tertia die : qui visus est per dies multos his 31 qui simul ascenderant
cum eo de Galila in Jerusalem : qui usque nunc sunt testes ejus ad plebem.
32
Et nos vobis annuntiamus eam, qu ad patres nostros repromissio facta
est : 33 quoniam hanc Deus adimplevit filiis nostris resuscitans Jesum, sicut
et in psalmo secundo scriptum est : Filius meus es tu, ego hodie genui te.
34
Quod autem suscitavit eum a mortuis, amplius jam non reversurum in corruptionem, ita dixit : Quia dabo vobis sancta David fidelia. 35 Ideoque et alias
dicit : Non dabis sanctum tuum videre corruptionem. 36 David enim in sua
generatione cum administrasset, voluntati Dei dormivit : et appositus est ad
patres suos, et vidit corruptionem. 37 Quem vero Deus suscitavit a mortuis,
non vidit corruptionem. 38 Notum igitur sit vobis, viri fratres, quia per hunc
vobis remissio peccatorum annuntiatur, et ab omnibus quibus non potuistis
1383
Actus Apostolorum
40
Videte ergo
41
concitaverunt animas gentium adversus fratres. 3 Multo igitur tempore demorati sunt, fiducialiter agentes in Domino, testimonium perhibente verbo
grati su, dante signa et prodigia fieri per manus eorum. 4 Divisa est autem
multitudo civitatis : et quidam quidem erant cum Judis, quidam vero cum
Apostolis.
5
Cum autem factus esset impetus gentilium et Judorum cum principibus
suis, ut contumeliis afficerent, et lapidarent eos, 6 intelligentes confugerunt
ad civitates Lycaoni Lystram et Derben, et universam in circuitu regionem,
et ibi evangelizantes erant. 7 Et quidam vir Lystris infirmus pedibus sedebat, claudus ex utero matris su, qui numquam ambulaverat. 8 Hic audivit
Paulum loquentem. Qui intuitus eum, et videns quia fidem haberet ut salvus
fieret, 9 dixit magna voce : Surge super pedes tuos rectus. Et exilivit, et ambulabat. 10 Turb autem cum vidissent quod fecerat Paulus, levaverunt vocem
suam lycaonice, dicentes : Dii similes facti hominibus descenderunt ad nos.
11
Et vocabant Barnabam Jovem, Paulum vero Mercurium : quoniam ipse erat
dux verbi. 12 Sacerdos quoque Jovis, qui erat ante civitatem, tauros et coronas
ante januas afferens, cum populis volebat sacrificare. 13 Quod ubi audierunt
Apostoli, Barnabas et Paulus, conscissis tunicis suis exilierunt in turbas, clamantes 14 et dicentes : Viri, quid hc facitis ? et nos mortales sumus, similes
vobis homines, annuntiantes vobis ab his vanis converti ad Deum vivum, qui
fecit clum, et terram, et mare, et omnia qu in eis sunt : 15 qui in prteritis generationibus dimisit omnes gentes ingredi vias suas. 16 Et quidem
non sine testimonio semetipsum reliquit benefaciens de clo, dans pluvias et
1384
Actus Apostolorum
Post hc revertar,
et redificabo tabernaculum David quod decidit :
et diruta ejus redificabo,
et erigam illud :
17
ut requirant ceteri hominum Dominum,
et omnes gentes super quas invocatum est nomen meum,
dicit Dominus faciens hc.
1385
Actus Apostolorum
18
19
Propter quod ego judico non inquietari eos qui ex gentibus convertuntur
ad Deum, 20 sed scribere ad eos ut abstineant se a contaminationibus simulacrorum, et fornicatione, et suffocatis, et sanguine. 21 Moyses enim a temporibus antiquis habet in singulis civitatibus qui eum prdicent in synagogis,
ubi per omne sabbatum legitur.
22
Tunc placuit Apostolis et senioribus cum omni ecclesia eligere viros ex
eis, et mittere Antiochiam cum Paulo et Barnaba : Judam, qui cognominabatur
Barsabas, et Silam, viros primos in fratribus : 23 scribentes per manus eorum : Apostoli et seniores fratres, his qui sunt Antiochi, et Syri, et Cilici,
fratribus ex gentibus, salutem. 24 Quoniam audivimus quia quidam ex nobis
exeuntes, turbaverunt vos verbis, evertentes animas vestras, quibus non mandavimus, 25 placuit nobis collectis in unum eligere viros, et mittere ad vos cum
carissimis nostris Barnaba et Paulo, 26 hominibus qui tradiderunt animas suas
pro nomine Domini nostri Jesu Christi. 27 Misimus ergo Judam et Silam, qui et
ipsi vobis verbis referent eadem. 28 Visum est enim Spiritui Sancto et nobis nihil ultra imponere vobis oneris quam hc necessaria : 29 ut abstineatis vos ab
immolatis simulacrorum, et sanguine, et suffocato, et fornicatione : a quibus
custodientes vos, bene agetis. Valete. 30 Illi ergo dimissi, descenderunt Antiochiam : et congregata multitudine tradiderunt epistolam. 31 Quam cum legissent, gavisi sunt super consolatione. 32 Judas autem et Silas, et ipsi cum essent
prophet, verbo plurimo consolati sunt fratres, et confirmaverunt. 33 Facto
autem ibi aliquanto tempore, dimissi sunt cum pace a fratribus ad eos qui
miserant illos. 34 Visum est autem Sil ibi remanere : Judas autem solus abiit
Jerusalem.
35
Paulus autem et Barnabas demorabantur Antiochi, docentes et evangelizantes cum aliis pluribus verbum Domini. 36 Post aliquot autem dies,
dixit ad Barnabam Paulus : Revertentes visitemus fratres per universas civitates in quibus prdicavimus verbum Domini, quomodo se habeant. 37 Barnabas autem volebat secum assumere et Joannem, qui cognominabatur Marcus.
38
Paulus autem rogabat eum (ut qui discessisset ab eis de Pamphylia, et non
isset cum eis in opus) non debere recipi. 39 Facta est autem dissensio, ita
ut discederent ab invicem, et Barnabas quidem, assumpto Marco, navigaret
Cyprum.
40
Paulus vero, electo Sila, profectus est, traditus grati Dei a fratribus.
41
Perambulabat autem Syriam et Ciliciam, confirmans ecclesias : prcipiens
custodire prcepta Apostolorum et seniorum.
Pervenit autem Derben et Lystram. Et ecce discipulus quidam erat ibi
16
nomine Timotheus, filius mulieris Jud fidelis, patre gentili. Huic
testimonium bonum reddebant qui in Lystris erant et Iconio fratres. Hunc
2
Actus Apostolorum
Actus Apostolorum
Scripturis, 3 adaperiens et insinuans quia Christum oportuit pati, et resurgere a mortuis : et quia hic est Jesus Christus, quem ego annuntio vobis. 4 Et
quidam ex eis crediderunt et adjuncti sunt Paulo et Sil : et de colentibus
gentilibusque multitudo magna, et mulieres nobiles non pauc. 5 Zelantes
autem Judi, assumentesque de vulgo viros quosdam malos, et turba facta,
concitaverunt civitatem : et assistentes domui Jasonis qurebant eos producere in populum. 6 Et cum non invenissent eos, trahebant Jasonem et quosdam
fratres ad principes civitatis, clamantes : Quoniam hi qui urbem concitant,
et huc venerunt, 7 quos suscepit Jason, et hi omnes contra decreta Csaris
faciunt, regem alium dicentes esse, Jesum. 8 Concitaverunt autem plebem
et principes civitatis audientes hc. 9 Et accepta satisfactione a Jasone et a
ceteris, dimiserunt eos.
10
Fratres vero confestim per noctem dimiserunt Paulum et Silam in
Beram. Qui cum venissent, in synagogam Judorum introierunt. 11 Hi
autem erant nobiliores eorum qui sunt Thessalonic, qui susceperunt verbum
cum omni aviditate, quotidie scrutantes Scripturas, si hc ita se haberent. 12 Et
multi quidem crediderunt ex eis, et mulierum gentilium honestarum, et viri
non pauci. 13 Cum autem cognovissent in Thessalonica Judi quia et Ber
prdicatum est a Paulo verbum Dei, venerunt et illuc commoventes, et turbantes multitudinem. 14 Statimque tunc Paulum dimiserunt fratres, ut iret
usque ad mare : Silas autem et Timotheus remanserunt ibi.
15
Qui autem deducebant Paulum, perduxerunt eum usque Athenas, et accepto mandato ab eo ad Silam et Timotheum ut quam celeriter venirent ad
illum, profecti sunt. 16 Paulus autem cum Athenis eos exspectaret, incitabatur
spiritus ejus in ipso, videns idololatri deditam civitatem. 17 Disputabat igitur
in synagoga cum Judis et colentibus, et in foro, per omnes dies ad eos qui
aderant. 18 Quidam autem epicurei et stoici philosophi disserebant cum eo,
et quidam dicebant : Quid vult seminiverbius hic dicere ? Alii vero : Novorum dmoniorum videtur annuntiator esse : quia Jesum et resurrectionem
annuntiabat eis.
19
Et apprehensum eum ad Areopagum duxerunt, dicentes : Possumus
scire qu est hc nova, qu a te dicitur, doctrina ? 20 nova enim qudam
infers auribus nostris : volumus ergo scire quidnam velint hc esse. 21 (Athenienses autem omnes, et adven hospites, ad nihil aliud vacabant nisi aut
dicere aut audire aliquid novi.) 22 Stans autem Paulus in medio Areopagi, ait :
Viri Athenienses, per omnia quasi superstitiosiores vos video. 23 Prteriens
enim, et videns simulacra vestra, inveni et aram in qua scriptum erat : Ignoto
Deo. Quod ergo ignorantes colitis, hoc ego annuntio vobis. 24 Deus, qui fecit
mundum, et omnia qu in eo sunt, hic cli et terr cum sit Dominus, non in
manufactis templis habitat, 25 nec manibus humanis colitur indigens aliquo,
cum ipse det omnibus vitam, et inspirationem, et omnia : 26 fecitque ex uno
omne genus hominum inhabitare super universam faciem terr, definiens
statuta tempora, et terminos habitationis eorum, 27 qurere Deum si forte attrectent eum, aut inveniant, quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum.
28
In ipso enim vivimus, et movemur, et sumus : sicut et quidam vestrorum
poetarum dixerunt : Ipsius enim et genus sumus. 29 Genus ergo cum simus
Dei, non debemus stimare auro, aut argento, aut lapidi, sculptur artis, et
1388
Actus Apostolorum
cogitationis hominis, divinum esse simile. 30 Et tempora quidem hujus ignoranti despiciens Deus, nunc annuntiat hominibus ut omnes ubique pnitentiam agant, 31 eo quod statuit diem in quo judicaturus est orbem in quitate, in viro in quo statuit, fidem prbens omnibus, suscitans eum a mortuis.
32
Cum audissent autem resurrectionem mortuorum, quidam quidem irridebant, quidam vero dixerunt : Audiemus te de hoc iterum. 33 Sic Paulus exivit
de medio eorum. 34 Quidam vero viri adhrentes ei, crediderunt : in quibus
et Dionysius Areopagita, et mulier nomine Damaris, et alii cum eis.
Post hc egressus ab Athenis, venit Corinthum : 2 et inveniens quemdam Judum nomine Aquilam, Ponticum genere, qui nuper venerat
ab Italia, et Priscillam uxorem ejus (eo quod prcepisset Claudius discedere
omnes Judos a Roma), accessit ad eos. 3 Et quia ejusdem erat artis, manebat
apud eos, et operabatur. (Erant autem scenofactori artis.) 4 Et disputabat in
synagoga per omne sabbatum, interponens nomen Domini Jesu : suadebatque
Judis et Grcis. 5 Cum venissent autem de Macedonia Silas et Timotheus,
instabat verbo Paulus, testificans Judis esse Christum Jesum. 6 Contradicentibus autem eis, et blasphemantibus, excutiens vestimenta sua, dixit ad eos :
Sanguis vester super caput vestrum : mundus ego : ex hoc ad gentes vadam.
7
Et migrans inde, intravit in domum cujusdam, nomine Titi Justi, colentis
Deum, cujus domus erat conjuncta synagog. 8 Crispus autem archisynagogus credidit Domino cum omni domo sua : et multi Corinthiorum audientes credebant, et baptizabantur. 9 Dixit autem Dominus nocte per visionem
Paulo : Noli timere, sed loquere, et ne taceas : 10 propter quod ego sum tecum,
et nemo apponetur tibi ut noceat te : quoniam populus est mihi multus in hac
civitate. 11 Sedit autem ibi annum et sex menses, docens apud eos verbum
Dei.
12
Gallione autem proconsule Achai, insurrexerunt uno animo Judi in
Paulum, et adduxerunt eum ad tribunal, 13 dicentes : Quia contra legem hic
persuadet hominibus colere Deum. 14 Incipiente autem Paulo aperire os, dixit
Gallio ad Judos : Si quidem esset iniquum aliquid aut facinus pessimum,
o viri Judi, recte vos sustinerem. 15 Si vero qustiones sunt de verbo, et
nominibus, et lege vestra, vos ipsi videritis : judex ego horum nolo esse.
16
Et minavit eos a tribunali. 17 Apprehendentes autem omnes Sosthenem
principem synagog, percutiebant eum ante tribunal : et nihil eorum Gallioni
cur erat.
18
Paulus vero cum adhuc sustinuisset dies multos fratribus valefaciens,
navigavit in Syriam (et cum eo Priscilla et Aquila), qui sibi totonderat in
Cenchris caput : habebat enim votum. 19 Devenitque Ephesum, et illos ibi
reliquit. Ipse vero ingressus synagogam, disputabat cum Judis. 20 Rogantibus autem eis ut ampliori tempore maneret, non consensit, 21 sed valefaciens, et dicens : Iterum revertar ad vos, Deo volente : profectus est ab Epheso. 22 Et descendens Csaream, ascendit, et salutavit ecclesiam, et descendit
Antiochiam.
23
Et facto ibi aliquanto tempore profectus est, perambulans ex ordine
Galaticam regionem, et Phrygiam, confirmans omnes discipulos. 24 Judus
autem quidam, Apollo nomine, Alexandrinus genere, vir eloquens, devenit
Ephesum, potens in scripturis. 25 Hic erat edoctus viam Domini : et fervens
spiritu loquebatur, et docebat diligenter ea qu sunt Jesu, sciens tantum baptisma Joannis. 26 Hic ergo cpit fiducialiter agere in synagoga. Quem cum
18
1389
Actus Apostolorum
ad eum : Sed neque si Spiritus Sanctus est, audivimus. 3 Ille vero ait : In
quo ergo baptizati estis ? Qui dixerunt : In Joannis baptismate. 4 Dixit autem
Paulus : Joannes baptizavit baptismo pnitenti populum, dicens in eum qui
venturus esset post ipsum ut crederent, hoc est, in Jesum. 5 His auditis, baptizati sunt in nomine Domini Jesu. 6 Et cum imposuisset illis manus Paulus,
venit Spiritus Sanctus super eos, et loquebantur linguis, et prophetabant.
7
Erant autem omnes viri fere duodecim.
8
Introgressus autem synagogam, cum fiducia loquebatur per tres menses,
disputans et suadens de regno Dei. 9 Cum autem quidam indurarentur, et non
crederent, maledicentes viam Domini coram multitudine, discedens ab eis,
segregavit discipulos, quotidie disputans in schola tyranni cujusdam. 10 Hoc
autem factum est per biennium, ita ut omnes qui habitabant in Asia audirent
verbum Domini, Judi atque gentiles. 11 Virtutesque non quaslibet faciebat
Deus per manum Pauli, 12 ita ut etiam super languidos deferrentur a corpore
ejus sudaria et semicinctia, et recedebant ab eis languores, et spiritus nequam
egrediebantur.
13
Tentaverunt autem quidam et de circumeuntibus Judis exorcistis invocare super eos qui habebant spiritus malos nomen Domini Jesu, dicentes :
Adjuro vos per Jesum, quem Paulus prdicat. 14 Erant autem quidam Judi,
Scev principis sacerdotum septem filii, qui hoc faciebant. 15 Respondens
autem spiritus nequam dixit eis : Jesum novi, et Paulum scio : vos autem
qui estis ? 16 Et insiliens in eos homo, in quo erat dmonium pessimum, et
dominatus amborum, invaluit contra eos, ita ut nudi et vulnerati effugerent
de domo illa. 17 Hoc autem notum factum est omnibus Judis, atque gentilibus qui habitabant Ephesi : et cecidit timor super omnes illos, et magnificabatur nomen Domini Jesu. 18 Multique credentium veniebant, confitentes
et annuntiantes actus suos. 19 Multi autem ex eis, qui fuerant curiosa sectati,
contulerunt libros, et combusserunt coram omnibus : et computatis pretiis illorum, invenerunt pecuniam denariorum quinquaginta millium. 20 Ita fortiter
crescebat verbum Dei, et confirmabatur.
21
His autem expletis, proposuit Paulus in Spiritu, transita Macedonia et
Achaia, ire Jerosolymam, dicens : Quoniam postquam fuero ibi, oportet me
et Romam videre. 22 Mittens autem in Macedoniam duos ex ministrantibus
sibi, Timotheum et Erastum, ipse remansit ad tempus in Asia. 23 Facta est
autem illo tempore turbatio non minima de via Domini. 24 Demetrius enim
quidam nomine, argentarius, faciens des argenteas Dian, prstabat artificibus non modicum qustum : 25 quos convocans, et eos qui hujusmodi erant
opifices, dixit : Viri, scitis quia de hoc artificio est nobis acquisitio : 26 et videtis
et auditis quia non solum Ephesi, sed pene totius Asi, Paulus hic suadens
avertit multam turbam, dicens : Quoniam non sunt dii, qui manibus fiunt.
27
Non solum autem hc periclitabitur nobis pars in redargutionem venire,
1390
Actus Apostolorum
venit ad Grciam : 3 ubi cum fecisset menses tres, fact sunt illi insidi a
Judis navigaturo in Syriam : habuitque consilium ut reverteretur per Macedoniam. 4 Comitatus est autem eum Sopater Pyrrhi Berensis, Thessalonicensium vero Aristarchus, et Secundus, et Gajus Derbeus, et Timotheus : Asiani
vero Tychicus et Trophimus.
5
Hi cum prcessissent, sustinuerunt nos Troade : 6 nos vero navigavimus post dies azymorum a Philippis, et venimus ad eos Troadem in diebus
quinque, ubi demorati sumus diebus septem. 7 Una autem sabbati cum convenissemus ad frangendum panem, Paulus disputabat cum eis profecturus
in crastinum, protraxitque sermonem usque in mediam noctem. 8 Erant
autem lampades copios in cnaculo, ubi eramus congregati. 9 Sedens autem
quidam adolescens nomine Eutychus super fenestram, cum mergeretur somno gravi, disputante diu Paulo, ductus somno cecidit de tertio cnaculo deorsum, et sublatus est mortuus. 10 Ad quem cum descendisset Paulus, incubuit
super eum : et complexus dixit : Nolite turbari, anima enim ipsius in ipso
est. 11 Ascendens autem, frangensque panem, et gustans, satisque allocutus
usque in lucem, sic profectus est. 12 Adduxerunt autem puerum viventem, et
consolati sunt non minime.
13
Nos autem ascendentes navem, navigavimus in Asson, inde suscepturi
Paulum : sic enim disposuerat ipse per terram iter facturus. 14 Cum autem
convenisset nos in Asson, assumpto eo, venimus Mitylenen. 15 Et inde navigantes, sequenti die venimus contra Chium, et alia applicuimus Samum, et
sequenti die venimus Miletum. 16 Proposuerat enim Paulus transnavigare
1391
Actus Apostolorum
Ephesum, ne qua mora illi fieret in Asia. Festinabat enim, si possibile sibi
esset, ut diem Pentecostes faceret Jerosolymis.
17
A Mileto autem mittens Ephesum, vocavit majores natu ecclesi. 18 Qui
cum venissent ad eum, et simul essent, dixit eis : Vos scitis a prima die qua ingressus sum in Asiam, qualiter vobiscum per omne tempus fuerim, 19 serviens
Domino cum omni humilitate, et lacrimis, et tentationibus, qu mihi acciderunt ex insidiis Judorum : 20 quomodo nihil subtraxerim utilium, quominus annuntiarem vobis et docerem vos, publice et per domos, 21 testificans
Judis atque gentilibus in Deum pnitentiam, et fidem in Dominum nostrum
Jesum Christum. 22 Et nunc ecce alligatus ego spiritu, vado in Jerusalem : qu
in ea ventura sint mihi, ignorans : 23 nisi quod Spiritus Sanctus per omnes civitates mihi protestatur, dicens quoniam vincula et tribulationes Jerosolymis
me manent. 24 Sed nihil horum vereor : nec facio animam meam pretiosiorem quam me, dummodo consummem cursum meum, et ministerium verbi quod accepi a Domino Jesu, testificari Evangelium grati Dei. 25 Et nunc
ecce ego scio quia amplius non videbitis faciem meam vos omnes, per quos
transivi prdicans regnum Dei. 26 Quapropter contestor vos hodierna die,
quia mundus sum a sanguine omnium. 27 Non enim subterfugi, quominus
annuntiarem omne consilium Dei vobis. 28 Attendite vobis, et universo gregi, in quo vos Spiritus Sanctus posuit episcopos regere ecclesiam Dei, quam
acquisivit sanguine suo. 29 Ego scio quoniam intrabunt post discessionem
meam lupi rapaces in vos, non parcentes gregi. 30 Et ex vobisipsis exsurgent
viri loquentes perversa, ut abducant discipulos post se. 31 Propter quod vigilate, memoria retinentes quoniam per triennium nocte et die non cessavi,
cum lacrimis monens unumquemque vestrum. 32 Et nunc commendo vos
Deo, et verbo grati ipsius, qui potens est dificare, et dare hreditatem in
sanctificatis omnibus. 33 Argentum, et aurum, aut vestem nullius concupivi,
sicut 34 ipsi scitis : quoniam ad ea qu mihi opus erant, et his qui mecum
sunt, ministraverunt manus ist. 35 Omnia ostendi vobis, quoniam sic laborantes, oportet suscipere infirmos ac meminisse verbi Domini Jesu : quoniam
ipse dixit : Beatius est magis dare, quam accipere. 36 Et cum hc dixisset,
positis genibus suis oravit cum omnibus illis. 37 Magnus autem fletus factus
est omnium : et procumbentes super collum Pauli, osculabantur eum, 38 dolentes maxime in verbo quod dixerat, quoniam amplius faciem ejus non essent
visuri. Et deducebant eum ad navem.
Cum autem factum esset ut navigaremus abstracti ab eis, recto cursu
21
venimus Coum, et sequenti die Rhodum, et inde Pataram. Et cum
invenissemus navem transfretantem in Phnicen, ascendentes navigavimus.
2
3
Cum apparuissemus autem Cypro, relinquentes eam ad sinistram, navigavimus in Syriam, et venimus Tyrum : ibi enim navis expositura erat onus.
4
Inventis autem discipulis, mansimus ibi diebus septem : qui Paulo dicebant
per Spiritum ne ascenderet Jerosolymam. 5 Et expletis diebus, profecti ibamus, deducentibus nos omnibus cum uxoribus et filiis usque foras civitatem :
et positis genibus in littore, oravimus. 6 Et cum valefecissemus invicem, ascendimus navem : illi autem redierunt in sua. 7 Nos vero navigatione expleta
a Tyro descendimus Ptolemaidam : et salutatis fratribus, mansimus die una
apud illos. 8 Alia autem die profecti, venimus Csaream. Et intrantes domum
Philippi evangelist, qui erat unus de septem, mansimus apud eum. 9 Huic
autem erant quatuor fili virgines prophetantes.
1392
Actus Apostolorum
10
Et cum moraremur per dies aliquot, supervenit quidam a Juda
propheta, nomine Agabus. 11 Is cum venisset ad nos, tulit zonam Pauli : et
alligans sibi pedes et manus, dixit : Hc dicit Spiritus Sanctus : Virum, cujus
est zona hc, sic alligabunt in Jerusalem Judi, et tradent in manus gentium.
12
Quod cum audissemus, rogabamus nos, et qui loci illius erant, ne ascenderet Jerosolymam. 13 Tunc respondit Paulus, et dixit : Quid facitis flentes, et
affligentes cor meum ? Ego enim non solum alligari, sed et mori in Jerusalem
paratus sum propter nomen Domini Jesu. 14 Et cum ei suadere non possemus,
quievimus, dicentes : Domini voluntas fiat.
15
Post dies autem istos, prparati ascendebamus in Jerusalem. 16 Venerunt
autem et ex discipulis a Csarea nobiscum, adducentes secum apud quem
hospitaremur Mnasonem quemdam Cyprium, antiquum discipulum. 17 Et
cum venissemus Jerosolymam, libenter exceperunt nos fratres.
18
Sequenti autem die introibat Paulus nobiscum ad Jacobum, omnesque
collecti sunt seniores. 19 Quos cum salutasset, narrabat per singula qu Deus
fecisset in gentibus per ministerium ipsius. 20 At illi cum audissent, magnificabant Deum, dixeruntque ei : Vides, frater, quot millia sunt in Judis qui
crediderunt, et omnes mulatores sunt legis. 21 Audierunt autem de te quia
discessionem doceas a Moyse eorum qui per gentes sunt Judorum, dicens
non debere eos circumcidere filios suos, neque secundum consuetudinem ingredi. 22 Quid ergo est ? utique oportet convenire multitudinem : audient enim te supervenisse. 23 Hoc ergo fac quod tibi dicimus. Sunt nobis viri quatuor,
votum habentes super se. 24 His assumptis, sanctifica te cum illis, et impende
in illis ut radant capita : et scient omnes quia qu de te audierunt, falsa sunt,
sed ambulas et ipse custodiens legem. 25 De his autem qui crediderunt ex
gentibus, nos scripsimus judicantes ut abstineant se ab idolis immolato, et
sanguine, et suffocato, et fornicatione. 26 Tunc Paulus, assumptis viris, postera
die purificatus cum illis intravit in templum, annuntians expletionem dierum
purificationis, donec offerretur pro unoquoque eorum oblatio.
27
Dum autem septem dies consummarentur, hi qui de Asia erant Judi,
cum vidissent eum in templo, concitaverunt omnem populum, et injecerunt
ei manus, clamantes : 28 Viri Israelit, adjuvate : hic est homo qui adversus
populum, et legem, et locum hunc, omnes ubique docens, insuper et gentiles induxit in templum, et violavit sanctum locum istum. 29 Viderant enim
Trophimum Ephesium in civitate cum ipso, quem stimaverunt quoniam in
templum introduxisset Paulus. 30 Commotaque est civitas tota, et facta est
concursio populi. Et apprehendentes Paulum, trahebant eum extra templum :
et statim claus sunt janu. 31 Qurentibus autem eum occidere, nuntiatum
est tribuno cohortis quia tota confunditur Jerusalem. 32 Qui statim, assumptis
militibus et centurionibus, decurrit ad illos. Qui cum vidissent tribunum et
milites, cessaverunt percutere Paulum. 33 Tunc accedens tribunus apprehendit eum, et jussit eum alligari catenis duabus : et interrogabat quis esset, et
quid fecisset. 34 Alii autem aliud clamabant in turba. Et cum non posset certum cognoscere pr tumultu, jussit duci eum in castra. 35 Et cum venisset ad
gradus, contigit ut portaretur a militibus propter vim populi. 36 Sequebatur
enim multitudo populi, clamans : Tolle eum. 37 Et cum cpisset induci in
castra Paulus, dicit tribuno : Si licet mihi loqui aliquid ad te ? Qui dixit :
Grce nosti ? 38 nonne tu es gyptius, qui ante hos dies tumultum concitasti,
et eduxisti in desertum quatuor millia virorum sicariorum ? 39 Et dixit ad eum
Paulus : Ego homo sum quidem Judus a Tarso Cilici, non ignot civitatis
1393
Actus Apostolorum
municeps. Rogo autem te, permitte mihi loqui ad populum. 40 Et cum ille permisisset, Paulus stans in gradibus annuit manu ad plebem, et magno silentio
facto, allocutus est lingua hebra, dicens :
Viri fratres, et patres, audite quam ad vos nunc reddo rationem.
22
Cum audissent autem quia hebra lingua loqueretur ad illos, magis
prstiterunt silentium. Et dicit : Ego sum vir Judus, natus in Tarso Cilici,
2
nutritus autem in ista civitate, secus pedes Gamaliel eruditus juxta veritatem
patern legis, mulator legis, sicut et vos omnes estis hodie : 4 qui hanc viam
persecutus sum usque ad mortem, alligans et tradens in custodias viros ac
mulieres, 5 sicut princeps sacerdotum mihi testimonium reddit, et omnes majores natu : a quibus et epistolas accipiens, ad fratres Damascum pergebam,
ut adducerem inde vinctos in Jerusalem ut punirentur. 6 Factum est autem,
eunte me, et appropinquante Damasco media die, subito de clo circumfulsit
me lux copiosa : 7 et decidens in terram, audivi vocem dicentem mihi : Saule,
Saule, quid me persequeris ? 8 Ego autem respondi : Quis es, domine ? Dixitque ad me : Ego sum Jesus Nazarenus, quem tu persequeris. 9 Et qui mecum
erant, lumen quidem viderunt, vocem autem non audierunt ejus qui loquebatur mecum. 10 Et dixi : Quid faciam, domine ? Dominus autem dixit ad
me : Surgens vade Damascum : et ibi tibi dicetur de omnibus qu te oporteat
facere. 11 Et cum non viderem pr claritate luminis illius, ad manum deductus a comitibus, veni Damascum. 12 Ananias autem quidam vir secundum
legem, testimonium habens ab omnibus cohabitantibus Judis, 13 veniens ad
me et astans, dixit mihi : Saule frater, respice. Et ego eadem hora respexi in
eum. 14 At ille dixit : Deus patrum nostrorum prordinavit te, ut cognosceres
voluntatem ejus, et videres justum, et audires vocem ex ore ejus : 15 quia eris
testis illius ad omnes homines eorum qu vidisti et audisti. 16 Et nunc quid
moraris ? Exsurge, et baptizare, et ablue peccata tua, invocato nomine ipsius.
17
Factum est autem revertenti mihi in Jerusalem, et oranti in templo, fieri me
in stupore mentis, 18 et videre illum dicentem mihi : Festina, et exi velociter
ex Jerusalem : quoniam non recipient testimonium tuum de me. 19 Et ego
dixi : Domine, ipsi sciunt quia ego eram concludens in carcerem, et cdens
per synagogas eos qui credebant in te : 20 et cum funderetur sanguis Stephani
testis tui, ego astabam, et consentiebam, et custodiebam vestimenta interficientium illum. 21 Et dixit ad me : Vade, quoniam ego in nationes longe mittam
te. 22 Audiebant autem eum usque ad hoc verbum, et levaverunt vocem suam,
dicentes : Tolle de terra hujusmodi : non enim fas est eum vivere.
23
Vociferantibus autem eis, et projicientibus vestimenta sua, et pulverem
jactantibus in aerem, 24 jussit tribunus induci eum in castra, et flagellis cdi, et torqueri eum, ut sciret propter quam causam sic acclamarent ei. 25 Et
cum astrinxissent eum loris, dicit astanti sibi centurioni Paulus : Si hominem
Romanum et indemnatum licet vobis flagellare ? 26 Quo audito, centurio accessit ad tribunum, et nuntiavit ei, dicens : Quid acturus es ? hic enim homo
civis Romanus est. 27 Accedens autem tribunus, dixit illi : Dic mihi si tu
Romanus es ? At ille dixit : Etiam. 28 Et respondit tribunus : Ego multa
summa civilitatem hanc consecutus sum. Et Paulus ait : Ego autem et natus
sum. 29 Protinus ergo discesserunt ab illo qui eum torturi erant. Tribunus
quoque timuit postquam rescivit, quia civis Romanus esset, et quia alligasset
eum. 30 Postera autem die volens scire diligentius qua ex causa accusaretur
1394
Actus Apostolorum
1395
Actus Apostolorum
tem interfici ab eis, superveniens cum exercitu eripui, cognito quia Romanus
est. 28 Volensque scire causam quam objiciebant illi, deduxi eum in concilium
eorum. 29 Quem inveni accusari de qustionibus legis ipsorum, nihil vero
dignum morte aut vinculis habentem criminis. 30 Et cum mihi perlatum esset
de insidiis quas paraverant illi, misi eum ad te, denuntians et accusatoribus
ut dicant apud te. Vale. 31 Milites ergo secundum prceptum sibi assumentes
Paulum, duxerunt per noctem in Antipatridem. 32 Et postera die dimissis equitibus ut cum eo irent, reversi sunt ad castra. 33 Qui cum venissent Csaream,
et tradidissent epistolam prsidi, statuerunt ante illum et Paulum. 34 Cum
legisset autem, et interrogasset de qua provincia esset, et cognoscens quia
de Cilicia : 35 Audiam te, inquit, cum accusatores tui venerint. Jussitque in
prtorio Herodis custodiri eum.
Post quinque autem dies descendit princeps sacerdotum Ananias, cum
24
senioribus quibusdam, et Tertullo quodam oratore, qui adierunt prsidem adversus Paulum.
Et citato Paulo cpit accusare Tertullus, dicens :
2
Cum in multa pace agamus per te, et multa corrigantur per tuam providentiam, 3 semper et ubique suscipimus, optime Felix, cum omni gratiarum actione.
4
Ne diutius autem te protraham, oro, breviter audias nos pro tua clementia.
5
Invenimus hunc hominem pestiferum, et concitantem seditiones omnibus
Judis in universo orbe, et auctorem seditionis sect Nazarenorum : 6 qui etiam templum violare conatus est, quem et apprehensum voluimus secundum
legem nostram judicare. 7 Superveniens autem tribunus Lysias, cum vi magna
eripuit eum de manibus nostris, 8 jubens accusatores ejus ad te venire : a quo
poteris ipse judicans, de omnibus istis cognoscere, de quibus nos accusamus
eum. 9 Adjecerunt autem et Judi, dicentes hc ita se habere. 10 Respondit
autem Paulus (annuente sibi prside dicere) : Ex multis annis te esse judicem
genti huic sciens, bono animo pro me satisfaciam. 11 Potes enim cognoscere
quia non plus sunt mihi dies quam duodecim, ex quo ascendi adorare in
Jerusalem : 12 et neque in templo invenerunt me cum aliquo disputantem, aut
concursum facientem turb, neque in synagogis, neque in civitate : 13 neque
probare possunt tibi de quibus nunc me accusant. 14 Confiteor autem hoc
tibi, quod secundum sectam quam dicunt hresim, sic deservio Patri et Deo
meo, credens omnibus qu in lege et prophetis scripta sunt : 15 spem habens
in Deum, quam et hi ipsi exspectant, resurrectionem futuram justorum et iniquorum. 16 In hoc et ipse studeo sine offendiculo conscientiam habere ad
Deum et ad homines semper. 17 Post annos autem plures eleemosynas facturus in gentem meam, veni, et oblationes, et vota, 18 in quibus invenerunt
me purificatum in templo : non cum turba, neque cum tumultu. 19 Quidam
autem ex Asia Judi, quos oportebat apud te prsto esse, et accusare si quid
haberent adversum me : 20 aut hi ipsi dicant si quid invenerunt in me iniquitatis cum stem in concilio, 21 nisi de una hac solummodo voce qua clamavi
inter eos stans : Quoniam de resurrectione mortuorum ego judicor hodie a
vobis.
22
Distulit autem illos Felix, certissime sciens de via hac, dicens : Cum tribunus Lysias descenderit, audiam vos. 23 Jussitque centurioni custodire eum,
et habere requiem, nec quemquam de suis prohibere ministrare ei. 24 Post
aliquot autem dies veniens Felix cum Drusilla uxore sua, qu erat Juda,
vocavit Paulum, et audivit ab eo fidem qu est in Christum Jesum. 25 Disputante autem illo de justitia, et castitate, et de judicio futuro, tremefactus
1396
Actus Apostolorum
Felix, respondit : Quod nunc attinet, vade : tempore autem opportuno accersam te : 26 simul et sperans quod pecunia ei daretur a Paulo, propter quod
et frequenter accersens eum, loquebatur cum eo. 27 Biennio autem expleto,
accepit successorem Felix Portium Festum. Volens autem gratiam prstare
Judis Felix, reliquit Paulum vinctum.
Festus ergo cum venisset in provinciam, post triduum ascendit Jerosoly25
mam a Csarea.
Adieruntque eum principes sacerdotum et primi
Judorum adversus Paulum : et rogabant eum, postulantes gratiam adver2
sus eum, ut juberet perduci eum in Jerusalem, insidias tendentes ut interficerent eum in via. 4 Festus autem respondit servari Paulum in Csarea : se autem
maturius profecturum. 5 Qui ergo in vobis, ait, potentes sunt, descendentes
simul, si quod est in viro crimen, accusent eum. 6 Demoratus autem inter
eos dies non amplius quam octo aut decem, descendit Csaream, et altera
die sedit pro tribunali, et jussit Paulum adduci. 7 Qui cum perductus esset,
circumsteterunt eum, qui ab Jerosolyma descenderant Judi, multas et graves
causas objicientes, quas non poterant probare : 8 Paulo rationem reddente :
Quoniam neque in legem Judorum, neque in templum, neque in Csarem
quidquam peccavi. 9 Festus autem volens gratiam prstare Judis, respondens Paulo, dixit : Vis Jerosolymam ascendere, et ibi de his judicari apud
me ? 10 Dixit autem Paulus : Ad tribunal Csaris sto : ibi me oportet judicari :
Judis non nocui, sicut tu melius nosti. 11 Si enim nocui, aut dignum morte
aliquid feci, non recuso mori : si vero nihil est eorum qu hi accusant me,
nemo potest me illis donare. Csarem appello. 12 Tunc Festus cum concilio
locutus, respondit : Csarem appellasti ? ad Csarem ibis.
13
Et cum dies aliquot transacti essent, Agrippa rex et Bernice descenderunt
Csaream ad salutandum Festum. 14 Et cum dies plures ibi demorarentur,
Festus regi indicavit de Paulo, dicens : Vir quidam est derelictus a Felice
vinctus, 15 de quo cum essem Jerosolymis, adierunt me principes sacerdotum
et seniores Judorum, postulantes adversus illum damnationem. 16 Ad quos respondi : Quia non est Romanis consuetudo damnare aliquem hominem
priusquam is qui accusatur prsentes habeat accusatores, locumque defendendi accipiat ad abluenda crimina. 17 Cum ergo huc convenissent sine ulla dilatione, sequenti die sedens pro tribunali, jussi adduci virum. 18 De quo, cum
stetissent accusatores, nullam causam deferebant, de quibus ego suspicabar
malum. 19 Qustiones vero quasdam de sua superstitione habebant adversus
eum, et de quodam Jesu defuncto, quem affirmabat Paulus vivere. 20 Hsitans
autem ego de hujusmodi qustione, dicebam si vellet ire Jerosolymam, et ibi
judicari de istis. 21 Paulo autem appellante ut servaretur ad Augusti cognitionem, jussi servari eum, donec mittam eum ad Csarem. 22 Agrippa autem
dixit ad Festum : Volebam et ipse hominem audire. Cras, inquit, audies eum.
23
Altera autem die cum venisset Agrippa et Bernice cum multa ambitione, et
introissent in auditorium cum tribunis et viris principalibus civitatis, jubente
Festo, adductus est Paulus. 24 Et dicit Festus : Agrippa rex, et omnes qui
simul adestis nobiscum viri, videtis hunc de quo omnis multitudo Judorum
interpellavit me Jerosolymis, petentes et acclamantes non oportere eum vivere
amplius. 25 Ego vere comperi nihil dignum morte eum admisisse. Ipso autem
hoc appellante ad Augustum, judicavi mittere. 26 De quo quid certum scribam
domino, non habeo. Propter quod produxi eum ad vos, et maxime ad te, rex
1397
Actus Apostolorum
1398
Actus Apostolorum
homo iste. 32 Agrippa autem Festo dixit : Dimitti poterat homo hic, si non
appellasset Csarem.
Ut autem judicatum est navigare eum in Italiam, et tradi Paulum cum
27
reliquis custodiis centurioni nomine Julio cohortis August, ascendentes navem Adrumetinam, incipientes navigare circa Asi loca, sustulimus,
2
1399
Actus Apostolorum
fieri non potestis. 32 Tunc absciderunt milites funes scaph, et passi sunt eam
excidere. 33 Et cum lux inciperet fieri, rogabat Paulus omnes sumere cibum,
dicens : Quartadecima die hodie exspectantes jejuni permanetis, nihil accipientes. 34 Propter quod rogo vos accipere cibum pro salute vestra : quia nullius
vestrum capillus de capite peribit. 35 Et cum hc dixisset, sumens panem,
gratias egit Deo in conspectu omnium : et cum fregisset, cpit manducare.
36
Animquiores autem facti omnes, et ipsi sumpserunt cibum. 37 Eramus vero
univers anim in navi ducent septuaginta sex. 38 Et satiati cibo alleviabant
navem, jactantes triticum in mare. 39 Cum autem dies factus esset, terram non
agnoscebant : sinum vero quemdam considerabant habentem littus, in quem
cogitabant si possent ejicere navem. 40 Et cum anchoras sustulissent, committebant se mari, simul laxantes juncturas gubernaculorum : et levato artemone
secundum aur flatum, tendebant ad littus. 41 Et cum incidissemus in locum
dithalassum, impegerunt navem : et prora quidem fixa manebat immobilis,
puppis vero solvebatur a vi maris. 42 Militum autem consilium fuit ut custodias occiderent, ne quis cum enatasset, effugeret. 43 Centurio autem volens
servare Paulum, prohibuit fieri : jussitque eos qui possent natare, emittere se
primos, et evadere, et ad terram exire : 44 et ceteros, alios in tabulis ferebant,
quosdam super ea qu de navi erant. Et sic factum est, ut omnes anim
evaderent ad terram.
Et cum evasissemus, tunc cognovimus quia Melita insula vocabatur.
28
Barbari vero prstabant non modicam humanitatem nobis. Accensa
enim pyra, reficiebant nos omnes propter imbrem qui imminebat, et frigus.
2
1400
Actus Apostolorum
Notum ergo sit vobis, quoniam gentibus missum est hoc salutare Dei, et
ipsi audient. 29 Et cum hc dixisset, exierunt ab eo Judi, multam habentes
inter se qustionem.
30
Mansit autem biennio toto in suo conducto : et suscipiebat omnes qui
ingrediebantur ad eum, 31 prdicans regnum Dei, et docens qu sunt de
Domino Jesu Christo cum omni fiducia, sine prohibitione.
1401
natus est Filius Dei in virtute secundum spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum Jesu Christi Domini nostri : 5 per quem accepimus gratiam,
et apostolatum ad obediendum fidei in omnibus gentibus pro nomine ejus,
6
in quibus estis et vos vocati Jesu Christi : 7 omnibus qui sunt Rom, dilectis
Dei, vocatis sanctis. Gratia vobis, et pax a Deo Patre nostro, et Domino Jesu
Christo.
8
Primum quidem gratias ago Deo meo per Jesum Christum pro omnibus
vobis : quia fides vestra annuntiatur in universo mundo. 9 Testis enim mihi est
Deus, cui servio in spiritu meo in Evangelio Filii ejus, quod sine intermissione
memoriam vestri facio 10 semper in orationibus meis : obsecrans, si quomodo
tandem aliquando prosperum iter habeam in voluntate Dei veniendi ad vos.
11
Desidero enim videre vos, ut aliquid impertiar vobis grati spiritualis ad
confirmandos vos : 12 id est, simul consolari in vobis per eam qu invicem
est, fidem vestram atque meam. 13 Nolo autem vos ignorare fratres : quia
spe proposui venire ad vos (et prohibitus sum usque adhuc) ut aliquem
fructum habeam et in vobis, sicut et in ceteris gentibus. 14 Grcis ac barbaris,
sapientibus, et insipientibus debitor sum : 15 ita (quod in me) promptum est
et vobis, qui Rom estis, evangelizare.
16
Non enim erubesco Evangelium. Virtus enim Dei est in salutem omni
credenti, Judo primum, et Grco. 17 Justitia enim Dei in eo revelatur ex fide
in fidem : sicut scriptum est : Justus autem ex fide vivit.
18
Revelatur enim ira Dei de clo super omnem impietatem, et injustitiam
hominum eorum, qui veritatem Dei in injustitia detinent : 19 quia quod notum
est Dei, manifestum est in illis. Deus enim illis manifestavit. 20 Invisibilia enim ipsius, a creatura mundi, per ea qu facta sunt, intellecta, conspiciuntur :
sempiterna quoque ejus virtus, et divinitas : ita ut sint inexcusabiles. 21 Quia
cum cognovissent Deum, non sicut Deum glorificaverunt, aut gratias egerunt :
sed evanuerunt in cogitationibus suis, et obscuratum est insipiens cor eorum :
22
dicentes enim se esse sapientes, stulti facti sunt. 23 Et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem imaginis corruptibilis hominis, et volucrum,
et quadrupedum, et serpentium.
24
Propter quod tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in immunditiam, ut contumeliis afficiant corpora sua in semetipsis : 25 qui commutaverunt
veritatem Dei in mendacium : et coluerunt, et servierunt creatur potius
quam Creatori, qui est benedictus in scula. Amen. 26 Propterea tradidit
illos Deus in passiones ignomini : nam femin eorum immutaverunt naturalem usum in eum usum qui est contra naturam. 27 Similiter autem et
masculi, relicto naturali usu femin, exarserunt in desideriis suis in invicem,
masculi in masculos turpitudinem operantes, et mercedem, quam oportuit,
erroris sui in semetipsis recipientes. 28 Et sicut non probaverunt Deum habere
in notitia, tradidit illos Deus in reprobum sensum, ut faciant ea qu non conveniunt, 29 repletos omni iniquitate, malitia, fornicatione, avaritia, nequitia,
plenos invidia, homicidio, contentione, dolo, malignitate : susurrones, 30 detractores, Deo odibiles, contumeliosos, superbos, elatos, inventores malorum,
ad Romanos
parentibus non obedientes, 31 insipientes, incompositos, sine affectione, absque fdere, sine misericordia. 32 Qui cum justitiam Dei cognovissent, non
intellexerunt quoniam qui talia agunt, digni sunt morte : et non solum qui ea
faciunt, sed etiam qui consentiunt facientibus.
Propter quod inexcusabilis es, o homo omnis qui judicas. In quo enim judi2
cas alterum, teipsum condemnas : eadem enim agis qu judicas. Scimus
enim quoniam judicium Dei est secundum veritatem in eos qui talia agunt.
2
Existimas autem hoc, o homo, qui judicas eos qui talia agunt, et facis ea,
quia tu effugies judicium Dei ? 4 an divitias bonitatis ejus, et patienti, et
longanimitatis contemnis ? ignoras quoniam benignitas Dei ad pnitentiam
te adducit ? 5 Secundum autem duritiam tuam, et impnitens cor, thesaurizas tibi iram in die ir, et revelationis justi judicii Dei, 6 qui reddet unicuique
secundum opera ejus : 7 iis quidem qui secundum patientiam boni operis,
gloriam, et honorem, et incorruptionem qurunt, vitam ternam : 8 iis autem
qui sunt ex contentione, et qui non acquiescunt veritati, credunt autem iniquitati, ira et indignatio. 9 Tribulatio et angustia in omnem animam hominis
operantis malum, Judi primum, et Grci : 10 gloria autem, et honor, et pax
omni operanti bonum, Judo primum, et Grco : 11 non enim est acceptio
personarum apud Deum.
12
Quicumque enim sine lege peccaverunt, sine lege peribunt : et
quicumque in lege peccaverunt, per legem judicabuntur. 13 Non enim auditores legis justi sunt apud Deum, sed factores legis justificabuntur. 14 Cum
autem gentes, qu legem non habent, naturaliter ea, qu legis sunt, faciunt,
ejusmodi legem non habentes, ipsi sibi sunt lex : 15 qui ostendunt opus legis
scriptum in cordibus suis, testimonium reddente illis conscientia ipsorum, et
inter se invicem cogitationibus accusantibus, aut etiam defendentibus, 16 in
die, cum judicabit Deus occulta hominum, secundum Evangelium meum per
Jesum Christum.
17
Si autem tu Judus cognominaris, et requiescis in lege, et gloriaris in
Deo, 18 et nosti voluntatem ejus, et probas utiliora, instructus per legem, 19 confidis teipsum esse ducem ccorum, lumen eorum qui in tenebris sunt, 20 eruditorem insipientium, magistrum infantium, habentem formam scienti, et
veritatis in lege. 21 Qui ergo alium doces, teipsum non doces : qui prdicas non furandum, furaris : 22 qui dicis non mchandum, mcharis : qui
abominaris idola, sacrilegium facis : 23 qui in lege gloriaris, per prvaricationem legis Deum inhonoras. 24 (Nomen enim Dei per vos blasphematur
inter gentes, sicut scriptum est.)
25
Circumcisio quidem prodest, si legem observes : si autem prvaricator
legis sis, circumcisio tua prputium facta est. 26 Si igitur prputium justitias
legis custodiat, nonne prputium illius in circumcisionem reputabitur ? 27 et
judicabit id quod ex natura est prputium, legem consummans, te, qui per
litteram et circumcisionem prvaricator legis es ? 28 Non enim qui in manifesto, Judus est : neque qu in manifesto, in carne, est circumcisio : 29 sed
qui in abscondito, Judus est : et circumcisio cordis in spiritu, non littera :
cujus laus non ex hominibus, sed ex Deo est.
Quid ergo amplius Judo est ? aut qu utilitas circumcisionis ? 2 Multum per omnem modum. Primum quidem quia credita sunt illis eloquia
Dei. 3 Quid enim si quidam illorum non crediderunt ? numquid incredulitas
1403
ad Romanos
illorum fidem Dei evacuabit ? Absit. 4 Est autem Deus verax : omnis autem
homo mendax, sicut scriptum est :
Ut justificeris in sermonibus tuis :
et vincas cum judicaris.
5
Scimus autem quoniam qucumque lex loquitur, iis, qui in lege sunt,
loquitur : ut omne os obstruatur, et subditus fiat omnis mundus Deo : 20 quia
ex operibus legis non justificabitur omnis caro coram illo. Per legem enim
cognitio peccati.
21
Nunc autem sine lege justitia Dei manifestata est : testificata a lege et
prophetis. 22 Justitia autem Dei per fidem Jesu Christi in omnes et super omnes
qui credunt in eum : non enim est distinctio : 23 omnes enim peccaverunt, et
egent gloria Dei. 24 Justificati gratis per gratiam ipsius, per redemptionem
qu est in Christo Jesu, 25 quem proposuit Deus propitiationem per fidem in
sanguine ipsius, ad ostensionem justiti su propter remissionem prcedentium delictorum 26 in sustentatione Dei, ad ostensionem justiti ejus in hoc
tempore : ut sit ipse justus, et justificans eum, qui est ex fide Jesu Christi.
27
Ubi est ergo gloriatio tua ? Exclusa est. Per quam legem ? Factorum ?
Non : sed per legem fidei. 28 Arbitramur enim justificari hominem per fidem
sine operibus legis. 29 An Judorum Deus tantum ? nonne et gentium ? Immo
et gentium : 30 quoniam quidem unus est Deus, qui justificat circumcisionem
ex fide, et prputium per fidem. 31 Legem ergo destruimus per fidem ? Absit :
sed legem statuimus.
Quid ergo dicemus invenisse Abraham patrem nostrum secundum
4sed carnem
? Si enim Abraham ex operibus justificatus est, habet gloriam,
non apud Deum. Quid enim dicit Scriptura ? Credidit Abraham Deo,
2
et reputatam est illi ad justitiam. 4 Ei autem qui operatur, merces non imputatur secundum gratiam, sed secundum debitum. 5 Ei vero qui non operatur,
1404
ad Romanos
credenti autem in eum, qui justificat impium, reputatur fides ejus ad justitiam secundum propositum grati Dei. 6 Sicut et David dicit beatitudinem
hominis, cui Deus accepto fert justitiam sine operibus :
7
autem, sed et gloriamur in tribulationibus : scientes quod tribulatio patientiam operatur : 4 patientia autem probationem, probatio vero spem, 5 spes
autem non confundit : quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per
Spiritum Sanctum, qui datus est nobis. 6 Ut quid enim Christus, cum adhuc
infirmi essemus, secundum tempus, pro impiis mortuus est ? 7 vix enim pro
justo quis moritur : nam pro bono forsitan quis audeat mori. 8 Commendat
autem caritatem suam Deus in nobis : quoniam cum adhuc peccatores essemus, secundum tempus, 9 Christus pro nobis mortuus est : multo igitur magis
nunc justificati in sanguine ipsius, salvi erimus ab ira per ipsum. 10 Si enim
cum inimici essemus, reconciliati sumus Deo per mortem filii ejus : multo
magis reconciliati, salvi erimus in vita ipsius. 11 Non solum autem : sed et
gloriamur in Deo per Dominum nostrum Jesum Christum, per quem nunc
reconciliationem accepimus.
1405
ad Romanos
12
Propterea sicut per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit,
et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes
peccaverunt. 13 Usque ad legem enim peccatum erat in mundo : peccatum
autem non imputabatur, cum lex non esset. 14 Sed regnavit mors ab Adam
usque ad Moysen etiam in eos qui non peccaverunt in similitudinem prvaricationis Ad, qui est forma futuri. 15 Sed non sicut delictum, ita et donum :
si enim unius delicto multi mortui sunt : multo magis gratia Dei et donum
in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit. 16 Et non sicut per
unum peccatum, ita et donum. Nam judicium quidem ex uno in condemnationem : gratia autem ex multis delictis in justificationem. 17 Si enim unius
delicto mors regnavit per unum : multo magis abundantiam grati, et donationis, et justiti accipientes, in vita regnabunt per unum Jesum Christum.
18
Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem : sic
et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vit. 19 Sicut enim per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi : ita et
per unius obeditionem, justi constituentur multi. 20 Lex autem subintravit ut
abundaret delictum. Ubi autem abundavit delictum, superabundavit gratia :
21
ut sicut regnavit peccatum in mortem : ita et gratia regnet per justitiam in
vitam ternam, per Jesum Christum Dominum nostrum.
Quid ergo dicemus ? permanebimus in peccato ut gratia abundet ? 2 Absit. Qui enim mortui sumus peccato, quomodo adhuc vivemus in illo ?
3
an ignoratis quia quicumque baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius baptizati sumus ? 4 Consepulti enim sumus cum illo per baptismum in
mortem : ut quomodo Christus surrexit a mortuis per gloriam Patris, ita et nos
in novitate vit ambulemus. 5 Si enim complantati facti sumus similitudini
mortis ejus : simul et resurrectionis erimus. 6 Hoc scientes, quia vetus homo
noster simul crucifixus est, ut destruatur corpus peccati, et ultra non serviamus peccato. 7 Qui enim mortuus est, justificatus est a peccato. 8 Si autem
mortui sumus cum Christo, credimus quia simul etiam vivemus cum Christo,
9
scientes quod Christus resurgens ex mortuis jam non moritur : mors illi ultra non dominabitur. 10 Quod enim mortuus est peccato, mortuus est semel :
quod autem vivit, vivit Deo. 11 Ita et vos existimate vos mortuos quidem esse
peccato, viventes autem Deo, in Christo Jesu Domino nostro.
12
Non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore ut obediatis concupiscentiis ejus. 13 Sed neque exhibeatis membra vestra arma iniquitatis
peccato : sed exhibete vos Deo, tamquam ex mortuis viventes : et membra
vestra arma justiti Deo. 14 Peccatum enim vobis non dominabitur : non
enim sub lege estis, sed sub gratia. 15 Quid ergo ? peccabimus, quoniam
non sumus sub lege, sed sub gratia ? Absit. 16 Nescitis quoniam cui exhibetis vos servos ad obediendum, servi estis ejus, cui obeditis, sive peccati ad
mortem, sive obeditionis ad justitiam ? 17 Gratias autem Deo quod fuistis
servi peccati, obedistis autem ex corde in eam formam doctrin, in quam traditi estis. 18 Liberati autem a peccato, servi facti estis justiti. 19 Humanum
dico, propter infirmitatem carnis vestr : sicut enim exhibuistis membra vestra servire immunditi, et iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete membra
vestra servire justiti in sanctificationem. 20 Cum enim servi essetis peccati,
liberi fuistis justiti. 21 Quem ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus
nunc erubescitis ? nam finis illorum mors est. 22 Nunc vero liberati a peccato, servi autem facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finem
1406
ad Romanos
vero vitam ternam. 23 Stipendia enim peccati, mors. Gratia autem Dei, vita
terna, in Christo Jesu Domino nostro.
ignoratis, fratres (scientibus enim legem loquor), quia lex in homine
7viro,An
dominatur quanto tempore vivit ? Nam qu sub viro est mulier, vivente
alligata est legi : si autem mortuus fuerit vir ejus, soluta est a lege viri.
2
Igitur, vivente viro, vocabitur adultera si fuerit cum alio viro : si autem
mortuus fuerit vir ejus, liberata est a lege viri, ut non sit adultera si fuerit cum
alio viro. 4 Itaque fratres mei, et vos mortificati estis legi per corpus Christi :
ut sitis alterius, qui ex mortuis resurrexit, ut fructificemus Deo. 5 Cum enim
essemus in carne, passiones peccatorum, qu per legem erant, operabantur
in membris nostris, ut fructificarent morti. 6 Nunc autem soluti sumus a lege
mortis, in qua detinebamur, ita ut serviamus in novitate spiritus, et non in
vetustate litter.
7
Quid ergo dicemus ? lex peccatum est ? Absit. Sed peccatum non cognovi, nisi per legem : nam concupiscentiam nesciebam, nisi lex diceret : Non
concupisces. 8 Occasione autem accepta, peccatum per mandatum operatum
est in me omnem concupiscentiam. Sine lege enim peccatum mortuum erat.
9
Ego autem vivebam sine lege aliquando : sed cum venisset mandatum, peccatum revixit. 10 Ego autem mortuus sum : et inventum est mihi mandatum,
quod erat ad vitam, hoc esse ad mortem. 11 Nam peccatum occasione accepta
per mandatum, seduxit me, et per illud occidit. 12 Itaque lex quidem sancta,
et mandatum sanctum, et justum, et bonum.
13
Quod ergo bonum est, mihi factum est mors ? Absit. Sed peccatum,
ut appareat peccatum, per bonum operatum est mihi mortem : ut fiat supra
modum peccans peccatum per mandatum. 14 Scimus enim quia lex spiritualis
est : ego autem carnalis sum, venundatus sub peccato. 15 Quod enim operor,
non intelligo : non enim quod volo bonum, hoc ago : sed quod odi malum,
illud facio. 16 Si autem quod nolo, illud facio : consentio legi, quoniam bona
est. 17 Nunc autem jam non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum. 18 Scio enim quia non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum. Nam
velle, adjacet mihi : perficere autem bonum, non invenio. 19 Non enim quod
volo bonum, hoc facio : sed quod nolo malum, hoc ago. 20 Si autem quod
nolo, illud facio : jam non ego operor illud, sed quod habitat in me, peccatum.
21
Invenio igitur legem, volenti mihi facere bonum, quoniam mihi malum adjacet : 22 condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem : 23 video
autem aliam legem in membris meis, repugnantem legi mentis me, et captivantem me in lege peccati, qu est in membris meis. 24 Infelix ego homo,
quis me liberabit de corpore mortis hujus ? 25 gratia Dei per Jesum Christum
Dominum nostrum. Igitur ego ipse mente servio legi Dei : carne autem, legi
peccati.
ergo nunc damnationis est iis qui sunt in Christo Jesu : qui non
8eravitNihil
secundum carnem ambulant. Lex enim spiritus vit in Christo Jesu libme a lege peccati et mortis. Nam quod impossibile erat legi, in quo
2
infirmabatur per carnem : Deus Filium suum mittens in similitudinem carnis peccati et de peccato, damnavit peccatum in carne, 4 ut justificatio legis
impleretur in nobis, qui non secundum carnem ambulamus, sed secundum
spiritum. 5 Qui enim secundum carnem sunt, qu carnis sunt, sapiunt : qui
vero secundum spiritum sunt, qu sunt spiritus, sentiunt. 6 Nam prudentia
carnis, mors est : prudentia autem spiritus, vita et pax : 7 quoniam sapien1407
ad Romanos
tia carnis inimica est Deo : legi enim Dei non est subjecta, nec enim potest.
8
Qui autem in carne sunt, Deo placere non possunt. 9 Vos autem in carne
non estis, sed in spiritu : si tamen Spiritus Dei habitat in vobis. Si quis autem
Spiritum Christi non habet, hic non est ejus. 10 Si autem Christus in vobis est,
corpus quidem mortuum est propter peccatum, spiritus vero vivit propter justificationem. 11 Quod si Spiritus ejus, qui suscitavit Jesum a mortuis, habitat in
vobis : qui suscitavit Jesum Christum a mortuis, vivificabit et mortalia corpora
vestra, propter inhabitantem Spiritum ejus in vobis. 12 Ergo fratres, debitores
sumus non carni, ut secundum carnem vivamus. 13 Si enim secundum carnem
vixeritis, moriemini : si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis.
14
Quicumque enim Spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei. 15 Non enim
accepistis spiritum servitutis iterum in timore, sed accepistis spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus : Abba (Pater). 16 Ipse enim Spiritus testimonium reddit spiritui nostro quod sumus filii Dei. 17 Si autem filii, et hredes :
hredes, quidem Dei, cohredes autem Christi : si tamen compatimur ut et
conglorificemur.
18
Existimo enim quod non sunt condign passiones hujus temporis ad
futuram gloriam, qu revelabitur in nobis. 19 Nam exspectatio creatur revelationem filiorum Dei exspectat. 20 Vanitati enim creatura subjecta est non
volens, sed propter eum, qui subjecit eam in spe : 21 quia et ipsa creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem glori filiorum Dei. 22 Scimus
enim quod omnis creatura ingemiscit, et parturit usque adhuc. 23 Non solum
autem illa, sed et nos ipsi primitias spiritus habentes : et ipsi intra nos
gemimus adoptionem filiorum Dei exspectantes, redemptionem corporis nostri. 24 Spe enim salvi facti sumus. Spes autem, qu videtur, non est spes : nam
quod videt quis, quid sperat ? 25 Si autem quod non videmus, speramus : per
patientiam exspectamus.
26
Similiter autem et Spiritus adjuvat infirmitatem nostram : nam quid oremus, sicut oportet, nescimus : sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus
inenarrabilibus. 27 Qui autem scrutatur corda, scit quid desideret Spiritus :
quia secundum Deum postulat pro sanctis.
28
Scimus autem quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, iis qui secundum propositum vocati sunt sancti. 29 Nam quos prscivit,
et prdestinavit conformes fieri imaginis Filii sui, ut sit ipse primogenitus in
multis fratribus. 30 Quos autem prdestinavit, hos et vocavit : et quos vocavit,
hos et justificavit : quos autem justificavit, illos et glorificavit. 31 Quid ergo
dicemus ad hc ? si Deus pro nobis, qui contra nos ? 32 Qui etiam proprio
Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum : quomodo non
etiam cum illo omnia nobis donavit ? 33 Quis accusabit adversus electos Dei ?
Deus qui justificat, 34 quis est qui condemnet ? Christus Jesus, qui mortuus
est, immo qui et resurrexit, qui est ad dexteram Dei, qui etiam interpellat pro
nobis. 35 Quis ergo nos separabit a caritate Christi ? tribulatio ? an angustia ?
an fames ? an nuditas ? an periculum ? an persecutio ? an gladius ? 36 (Sicut
scriptum est :
Quia propter te mortificamur tota die :
stimati sumus sicut oves occisionis.)
37
Sed in his omnibus superamus propter eum qui dilexit nos. 38 Certus sum enim quia neque mors, neque vita, neque angeli, neque principatus,
1408
ad Romanos
neque virtutes, neque instantia, neque futura, neque fortitudo, 39 neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit nos separare a caritate Dei,
qu est in Christo Jesu Domino nostro.
Veritatem dico in Christo, non mentior : testimonium mihi perhibente
9et continuus
conscientia mea in Spiritu Sancto : quoniam tristitia mihi magna est,
dolor cordi meo.
Optabam enim ego ipse anathema esse a
2
Christo pro fratribus meis, qui sunt cognati mei secundum carnem, 4 qui sunt
Israelit, quorum adoptio est filiorum, et gloria, et testamentum, et legislatio, et obsequium, et promissa : 5 quorum patres, et ex quibus est Christus
secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in scula. Amen.
6
Non autem quod exciderit verbum Dei. Non enim omnes qui ex Israel sunt,
ii sunt Israelit : 7 neque qui semen sunt Abrah, omnes filii : sed in Isaac
vocabitur tibi semen : 8 id est, non qui filii carnis, hi filii Dei : sed qui filii
sunt promissionis, stimantur in semine. 9 Promissionis enim verbum hoc
est : Secundum hoc tempus veniam : et erit Sar filius. 10 Non solum autem
illa : sed et Rebecca ex uno concubitu habens, Isaac patris nostri. 11 Cum enim
nondum nati fuissent, aut aliquid boni egissent, aut mali (ut secundum electionem propositum Dei maneret), 12 non ex operibus, sed ex vocante dictum
est ei quia major serviet minori, 13 sicut scriptum est : Jacob dilexi, Esau autem
odio habui.
14
Quid ergo dicemus ? numquid iniquitas apud Deum ? Absit. 15 Moysi
enim dicit : Miserebor cujus misereor : et misericordiam prstabo cujus miserebor. 16 Igitur non volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei. 17 Dicit
enim Scriptura Pharaoni : Quia in hoc ipsum excitavi te, ut ostendam in te virtutem meam : et ut annuntietur nomen meum in universa terra. 18 Ergo cujus
vult miseretur, et quem vult indurat. 19 Dicis itaque mihi : Quid adhuc queritur ? voluntati enim ejus quis resistit ? 20 O homo, tu quis es, qui respondeas
Deo ? numquid dicit figmentum ei qui se finxit : Quid me fecisti sic ? 21 an
non habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud quidem vas in
honorem, aliud vero in contumeliam ? 22 Quod si Deus volens ostendere iram,
et notum facere potentiam suam, sustinuit in multa patientia vasa ir, apta
in interitum, 23 ut ostenderet divitias glori su in vasa misericordi, qu
prparavit in gloriam. 24 Quos et vocavit nos non solum ex Judis, sed etiam
in gentibus, 25 sicut in Osee dicit : Vocabo non plebem meam, plebem meam :
et non dilectam, dilectam : et non misericordiam consecutam, misericordiam
consecutam. 26 Et erit : in loco, ubi dictum est eis : Non plebs mea vos :
ibi vocabuntur filii Dei vivi. 27 Isaias autem clamat pro Israel : Si fuerit numerus filiorum Israel tamquam arena maris, reliqui salv fient. 28 Verbum
enim consummans, et abbrevians in quitate : quia verbum breviatum faciet Dominus super terram : 29 et sicut prdixit Isaias : Nisi Dominus Sabaoth
reliquisset nobis semen, sicut Sodoma facti essemus, et sicut Gomorrha similes
fuissemus.
30
Quid ergo dicemus ? Quod gentes, qu non sectabantur justitiam, apprehenderunt justitiam : justitiam autem, qu ex fide est. 31 Israel vero sectando legem justiti, in legem justiti non pervenit. 32 Quare ? Quia non ex fide,
sed quasi ex operibus : offenderunt enim in lapidem offensionis, 33 sicut scriptum est : Ecce pono in Sion lapidem offensionis, et petram scandali : et omnis
qui credit in eum, non confundetur.
1409
ad Romanos
Fratres, voluntas quidem cordis mei, et obsecratio ad Deum, fit pro illis
10
in salutem. Testimonium enim perhibeo illis quod mulationem Dei
habent, sed non secundum scientiam. Ignorantes enim justitiam Dei, et suam
2
qurentes statuere, justiti Dei non sunt subjecti. 4 Finis enim legis, Christus,
ad justitiam omni credenti.
5
Moyses enim scripsit, quoniam justitiam, qu ex lege est, qui fecerit
homo, vivet in ea. 6 Qu autem ex fide est justitia, sic dicit : Ne dixeris in
corde tuo : Quis ascendet in clum ? id est, Christum deducere : 7 aut, Quis
descendet in abyssum ? hoc est, Christum a mortuis revocare. 8 Sed quid
dicit Scriptura ? Prope est verbum in ore tuo, et in corde tuo : hoc est verbum
fidei, quod prdicamus. 9 Quia si confitearis in ore tuo Dominum Jesum, et in
corde tuo credideris quod Deus illum suscitavit a mortuis, salvus eris. 10 Corde
enim creditur ad justitiam : ore autem confessio fit ad salutem. 11 Dicit enim
Scriptura : Omnis qui credit in illum, non confundetur. 12 Non enim est
distinctio Judi et Grci : nam idem Dominus omnium, dives in omnes qui
invocant illum. 13 Omnis enim quicumque invocaverit nomen Domini, salvus
erit.
14
Quomodo ergo invocabunt, in quem non crediderunt ? aut quomodo
credent ei, quem non audierunt ? quomodo autem audient sine prdicante ?
15
quomodo vero prdicabunt nisi mittantur ? sicut scriptum est : Quam
speciosi pedes evangelizantium pacem, evangelizantium bona ! 16 Sed non
omnes obediunt Evangelio. Isaias enim dicit : Domine, quis credidit auditui
nostro ? 17 Ergo fides ex auditu, auditus autem per verbum Christi. 18 Sed
dico : Numquid non audierunt ? Et quidem in omnem terram exivit sonus
eorum, et in fines orbis terr verba eorum. 19 Sed dico : Numquid Israel non
cognovit ? Primus Moyses dicit : Ego ad mulationem vos adducam in non
gentem : in gentem insipientem, in iram vos mittam. 20 Isaias autem audet,
et dicit : Inventus sum a non qurentibus me : palam apparui iis qui me
non interrogabant. 21 Ad Israel autem dicit : Tota die expandi manus meas ad
populum non credentem, et contradicentem.
Dico ergo : Numquid Deus repulit populum suum ? Absit. Nam et
11
ego Israelita sum ex semine Abraham, de tribu Benjamin : non repulit
Deus plebem suam, quam prscivit. An nescitis in Elia quid dicit Scriptura ?
2
1410
ad Romanos
1411
ad Romanos
benedicite, et nolite maledicere. 15 Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus : 16 idipsum invicem sentientes : non alta sapientes, sed humilibus consentientes. Nolite esse prudentes apud vosmetipsos : 17 nulli malum pro malo
reddentes : providentes bona non tantum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus. 18 Si fieri potest, quod ex vobis est, cum omnibus hominibus
pacem habentes : 19 non vosmetipsos defendentes carissimi, sed date locum
ir. Scriptum est enim : Mihi vindicta : ego retribuam, dicit Dominus. 20 Sed
si esurierit inimicus tuus, ciba illum : si sitit, potum da illi : hoc enim faciens,
carbones ignis congeres super caput ejus. 21 Noli vinci a malo, sed vince in
bono malum.
Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit : non est enim
13
potestas nisi a Deo : qu autem sunt, a Deo ordinat sunt. Itaque
qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit. Qui autem resistunt, ipsi sibi
2
damnationem acquirunt : 3 nam principes non sunt timori boni operis, sed
mali. Vis autem non timere potestatem ? Bonum fac : et habebis laudem ex
illa : 4 Dei enim minister est tibi in bonum. Si autem malum feceris, time :
non enim sine causa gladium portat. Dei enim minister est : vindex in iram ei
qui malum agit. 5 Ideo necessitate subditi estote non solum propter iram, sed
etiam propter conscientiam. 6 Ideo enim et tributa prstatis : ministri enim
Dei sunt, in hoc ipsum servientes. 7 Reddite ergo omnibus debita : cui tribulatum, tributum : cui vectigal, vectigal : cui timorem, timorem : cui honorem,
honorem.
8
Nemini quidquam debeatis, nisi ut invicem diligatis : qui enim diligit proximum, legem implevit. 9 Nam : Non adultabis : non occides : non
furaberis : non falsum testimonium dices : non concupisces : et si quod est
aliud mandatum, in hoc verbo instauratur : diliges proximum tuum sicut
teipsum. 10 Dilectio proximi malum non operatur. Plenitudo ergo legis est
dilectio.
11
Et hoc scientes tempus : quia hora est jam nos de somno surgere. Nunc
enim propior est nostra salus, quam cum credidimus. 12 Nox prcessit, dies
autem appropinquavit. Abjiciamus ergo opera tenebrarum, et induamur arma
lucis. 13 Sicut in die honeste ambulemus : non in comessationibus, et ebrietatibus, non in cubilibus, et impudicitiis, non in contentione, et mulatione :
14
sed induimini Dominum Jesum Christum, et carnis curam ne feceritis in
desideriis.
Infirmum autem in fide assumite, non in disceptationibus cogitationum.
14
Alius enim credit se manducare omnia : qui autem infirmus est, olus
manducet. Is qui manducat, non manducantem non spernat : et qui non
2
ad Romanos
tribunal Christi. 11 Scriptum est enim : Vivo ego, dicit Dominus, quoniam mihi
flectetur omne genu : et omnis lingua confitebitur Deo. 12 Itaque unusquisque
nostrum pro se rationem reddet Deo.
13
Non ergo amplius invicem judicemus : sed hoc judicate magis, ne
ponatis offendiculum fratri, vel scandalum. 14 Scio, et confido in Domino Jesu, quia nihil commune per ipsum, nisi ei qui existimat quid commune esset,
illi commune est. 15 Si enim propter cibum frater tuus contristatur, jam non
secundum caritatem ambulas. Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus
mortuus est. 16 Non ergo blasphemetur bonum nostrum. 17 Non est enim
regnum Dei esca et potus : sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritu Sancto : 18 qui enim in hoc servit Christo, placet Deo, et probatus est hominibus.
19
Itaque qu pacis sunt, sectemur : et qu dificationis sunt, in invicem
custodiamus. 20 Noli propter escam destruere opus Dei, omnia quidem sunt
munda : sed malum est homini, qui per offendiculum manducat. 21 Bonum est non manducare carnem, et non bibere vinum, neque in quo frater
tuus offenditur, aut scandalizatur, aut infirmatur. 22 Tu fidem habes ? penes
temetipsum habe coram Deo. Beatus qui non judicat semetipsum in eo quod
probat. 23 Qui autem discernit, si manducaverit, damnatus est : quia non ex
fide. Omne autem, quod non est ex fide, peccatum est.
Debemus autem nos firmiores imbecillitates infirmorum sustinere, et
15
non nobis placere. Unusquisque vestrum proximo suo placeat in bonum, ad dificationem. Etenim Christus non sibi placuit, sed sicut scriptum
2
1413
ad Romanos
22
Propter quod et impediebar plurimum venire ad vos, et prohibitus sum
usque adhuc. 23 Nunc vero ulterius locum non habens in his regionibus, cupiditatem autem habens veniendi ad vos ex multis jam prcedentibus annis :
24
cum in Hispaniam proficisci cpero, spero quod prteriens videam vos,
et a vobis deducar illuc, si vobis primum ex parte fruitus fuero. 25 Nunc
igitur proficiscar in Jerusalem ministrare sanctis. 26 Probaverunt enim Macedonia et Achaia collationem aliquam facere in pauperes sanctorum, qui sunt
in Jerusalem. 27 Placuit enim eis : et debitores sunt eorum. Nam si spiritualium eorum participes facti sunt gentiles, debent et in carnalibus ministrare
illis. 28 Hoc igitur cum consummavero, et assignavero eis fructum hunc, per
vos proficiscar in Hispaniam. 29 Scio autem quoniam veniens ad vos, in abundantia benedictionis Evangelii Christi veniam. 30 Obsecro ergo vos fratres per
Dominum nostrum Jesum Christum, et per caritatem Sancti Spiritus, ut adjuvetis me in orationibus vestris pro me ad Deum, 31 ut liberer ab infidelibus, qui
sunt in Juda, et obsequii mei oblatio accepta fiat in Jerusalem sanctis, 32 ut
veniam ad vos in gaudio per voluntatem Dei, et refrigerer vobiscum. 33 Deus
autem pacis sit cum omnibus vobis. Amen.
ipsa quoque astitit multis, et mihi ipsi. 3 Salutate Priscam et Aquilam, adjutores meos in Christo Jesu 4 (qui pro anima mea suas cervices supposuerunt :
quibus non solus ego gratias ago, sed et cunct ecclesi gentium), 5 et domesticam ecclesiam eorum. Salutate Epnetum dilectum mihi, qui est primitivus
Asi in Christo. 6 Salutate Mariam, qu multum laboravit in vobis. 7 Salutate
Andronicum et Juniam, cognatos, et concaptivos meos : qui sunt nobiles in
Apostolis, qui et ante me fuerunt in Christo. 8 Salutate Ampliatum dilectissimum mihi in Domino. 9 Salutate Urbanum adjutorem nostrum in Christo Jesu, et Stachyn dilectum meum. 10 Salutate Apellen probum in Christo.
11
Salutate eos qui sunt ex Aristoboli domo. Salutate Herodionem cognatum
meum. Salutate eos qui sunt ex Narcisi domo, qui sunt in Domino. 12 Salutate Tryphnam et Tryphosam, qu laborant in Domino. Salutate Persidem
carissimam, qu multum laboravit in Domino. 13 Salutate Rufum electum in
Domino, et matrem ejus, et meam. 14 Salutate Asyncritum, Phlegontem, Hermam, Patrobam, Hermen, et qui cum eis sunt, fratres. 15 Salutate Philologum
et Juliam, Nereum, et sororem ejus, et Olympiadem, et omnes qui cum eis
sunt, sanctos. 16 Salutate invicem in osculo sancto. Salutant vos omnes ecclesi Christi. 17 Rogo autem vos fratres, ut observetis eos qui dissensiones et
offendicula, prter doctrinam, quam vos didicistis, faciunt, et declinate ab illis. 18 Hujuscemodi enim Christo Domino nostro non serviunt, sed suo ventri :
et per dulces sermones et benedictiones seducunt corda innocentium. 19 Vestra
enim obedientia in omnem locum divulgata est. Gaudeo igitur in vobis. Sed
volo vos sapientes esse in bono, et simplices in malo. 20 Deus autem pacis conterat Satanam sub pedibus vestris velociter. Gratia Domini nostri Jesu Christi
vobiscum. 21 Salutat vos Timotheus adjutor meus, et Lucius, et Jason, et Sosipater cognati mei. 22 Saluto vos ego Tertius, qui scripsi epistolam, in Domino.
23
Salutat vos Cajus hospes meus, et universa ecclesia. Salutat vos Erastus
arcarius civitatis, et Quartus, frater. 24 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum
omnibus vobis. Amen.
1414
ad Romanos
25
Ei autem, qui potens est vos confirmare juxta Evangelium meum,
et prdicationem Jesu Christi, secundum revelationem mysterii temporibus
ternis taciti 26 (quod nunc patefactum est per Scripturas prophetarum secundum prceptum terni Dei, ad obeditionem fidei), in cunctis gentibus
cogniti, 27 soli sapienti Deo, per Jesum Christum, cui honor et gloria in scula
sculorum. Amen.
1415
loco ipsorum et nostro. 3 Gratia vobis, et pax a Deo Patre nostro, et Domino
Jesu Christo.
4
Gratias ago Deo meo semper pro vobis in gratia Dei, qu data est vobis
in Christo Jesu : 5 quod in omnibus divites facti estis in illo, in omni verbo, et
in omni scientia. 6 Sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis : 7 ita ut
nihil vobis desit in ulla gratia, exspectantibus revelationem Domini nostri Jesu
Christi, 8 qui et confirmabit vos usque in finem sine crimine, in die adventus
Domini nostri Jesu Christi. 9 Fidelis Deus : per quem vocati estis in societatem
filii ejus Jesu Christi Domini nostri.
10
Obsecro autem vos fratres per nomen Domini nostri Jesu Christi : ut
idipsum dicatis omnes, et non sint in vobis schismata : sitis autem perfecti in
eodem sensu, et in eadem sententia. 11 Significatum est enim mihi de vobis
fratres mei ab iis, qui sunt Chloes, quia contentiones sunt inter vos. 12 Hoc
autem dico, quod unusquisque vestrum dicit : Ego quidem sum Pauli : ego
autem Apollo : ego vero Ceph : ego autem Christi. 13 Divisus est Christus ?
numquid Paulus crucifixus est pro vobis ? aut in nomine Pauli baptizati estis ?
14
Gratias ago Deo, quod neminem vestrum baptizavi, nisi Crispum et Caium :
15
ne quis dicat quod in nomine meo baptizati estis. 16 Baptizavi autem et
Stephan domum : ceterum nescio si quem alium baptizaverim. 17 Non enim
misit me Christus baptizare, sed evangelizare : non in sapientia verbi, ut non
evacuetur crux Christi.
18
Verbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est : iis autem qui
salvi fiunt, id est nobis, Dei virtus est. 19 Scriptum est enim : Perdam sapientiam sapientium, et prudentiam prudentium reprobabo. 20 Ubi sapiens ?
ubi scriba ? ubi conquisitor hujus sculi ? Nonne stultam fecit Deus sapientiam hujus mundi ? 21 Nam quia in Dei sapientia non cognovit mundus
per sapientiam Deum : placuit Deo per stultitiam prdicationis salvos facere
credentes. 22 Quoniam et Judi signa petunt, et Grci sapientiam qurunt :
23
nos autem prdicamus Christum crucifixum : Judis quidem scandalum,
gentibus autem stultitiam, 24 ipsis autem vocatis Judis, atque Grcis Christum Dei virtutem, et Dei sapientia : 25 quia quod stultum est Dei, sapientius
est hominibus : et quod infirmum est Dei, fortius est hominibus. 26 Videte enim vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes secundum carnem,
non multi potentes, non multi nobiles : 27 sed qu stulta sunt mundi elegit
Deus, ut confundat sapientes : et infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia : 28 et ignobilia mundi, et contemptibilia elegit Deus, et ea qu non sunt,
ut ea qu sunt destrueret : 29 ut non glorietur omnis caro in conspectu ejus.
30
Ex ipso autem vos estis in Christo Jesu, qui factus est nobis sapientia a Deo,
et justitia, et sanctificatio, et redemptio : 31 ut quemadmodum scriptum est :
Qui gloriatur, in Domino glorietur.
ego, cum venissem ad vos, fratres, veni non in sublimitate sermonis,
2me Etscire
aut sapienti, annuntians vobis testimonium Christi. Non enim judicavi
aliquid inter vos, nisi Jesum Christum, et hunc crucifixum. Et ego
2
et sermo meus,
ad Corinthios I
estis. 3 Cum enim sit inter vos zelus, et contentio : nonne carnales estis, et
secundum hominem ambulatis ? 4 Cum enim quis dicat : Ego quidem sum
Pauli ; alius autem : Ego Apollo : nonne homines estis ?
Quid igitur est Apollo ? quid vero Paulus ? 5 ministri ejus, cui credidistis,
ut unicuique sicut Dominus dedit. 6 Ego plantavi, Apollo rigavit : sed Deus
incrementum dedit. 7 Itaque neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat :
sed qui incrementum dat, Deus. 8 Qui autem plantat, et qui rigat, unum sunt.
Unusquisque autem propriam mercedem accipiet, secundum suum laborem.
9
Dei enim sumus adjutores : Dei agricultura estis, Dei dificatio estis. 10 Secundum gratiam Dei, qu data est mihi, ut sapiens architectus fundamentum
posui : alius autem superdificat. Unusquisque autem videat quomodo superdificet. 11 Fundamentum enim aliud nemo potest ponere prter id quod
positum est, quod est Christus Jesus. 12 Si quis autem superdificat super fundamentum hoc, aurum, argentum, lapides pretiosos, ligna, fnum, stipulam,
13
uniuscujusque opus manifestum erit : dies enim Domini declarabit, quia
in igne revelabitur : et uniuscujusque opus quale sit, ignis probabit. 14 Si cujus opus manserit quod superdificavit, mercedem accipiet. 15 Si cujus opus
arserit, detrimentum patietur : ipse autem salvus erit, sic tamen quasi per
ignem. 16 Nescitis quia templum Dei estis, et Spiritus Dei habitat in vobis ?
17
Si quis autem templum Dei violaverit, disperdet illum Deus. Templum enim
Dei sanctum est, quod estis vos.
18
Nemo se seducat : si quis videtur inter vos sapiens esse in hoc sculo,
stultus fiat ut sit sapiens. 19 Sapientia enim hujus mundi, stultitia est apud
Deum. Scriptum est enim : Comprehendam sapientes in astutia eorum. 20 Et
iterum : Dominus novit cogitationes sapientium quoniam van sunt. 21 Nemo
itaque glorietur in hominibus. 22 Omnia enim vestra sunt, sive Paulus, sive
1417
ad Corinthios I
Apollo, sive Cephas, sive mundus, sive vita, sive mors, sive prsentia, sive
futura : omnia enim vestra sunt : 23 vos autem Christi : Christus autem Dei.
Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum
4hi autem
Dei. Hic jam quritur inter dispensatores ut fidelis quis inveniatur. Mipro minimo est ut a vobis judicer, aut ab humano die : sed neque
2
meipsum judico. 4 Nihil enim mihi conscius sum, sed non in hoc justificatus
sum : qui autem judicat me, Dominus est. 5 Itaque nolite ante tempus judicare, quoadusque veniat Dominus : qui et illuminabit abscondita tenebrarum,
et manifestabit consilia cordium : et tunc laus erit unicuique a Deo. 6 Hc
autem, fratres, transfiguravi in me et Apollo, propter vos : ut in nobis discatis,
ne supra quam scriptum est, unus adversus alterum infletur pro alio. 7 Quis
enim te discernit ? quid autem habes quod non accepisti ? si autem accepisti,
quid gloriaris quasi non acceperis ?
8
Jam saturati estis, jam divites facti estis : sine nobis regnatis : et utinam
regnetis, ut et nos vobiscum regnemus. 9 Puto enim quod Deus nos Apostolos novissimos ostendit, tamquam morti destinatos : quia spectaculum facti
sumus mundo, et angelis, et hominibus. 10 Nos stulti propter Christum, vos
autem prudentes in Christo : nos infirmi, vos autem fortes : vos nobiles, nos
autem ignobiles. 11 Usque in hanc horam et esurimus, et sitimus, et nudi
sumus, et colaphis cdimur, et instabiles sumus, 12 et laboramus operantes
manibus nostris : maledicimur, et benedicimus : persecutionem patimur, et
sustinemus : 13 blasphemamur, et obsecramus : tamquam purgamenta hujus
mundi facti sumus, omnium peripsema usque adhuc.
14
Non ut confundam vos, hc scribo, sed ut filios meos carissimos moneo.
15
Nam si decem millia pdagogorum habeatis in Christo, sed non multos
patres. Nam in Christo Jesu per Evangelium ego vos genui. 16 Rogo ergo vos,
imitatores mei estote, sicut et ego Christi. 17 Ideo misi ad vos Timotheum,
qui est filius meus carissimus, et fidelis in Domino : qui vos commonefaciet
vias meas, qu sunt in Christo Jesu, sicut ubique in omni ecclesia doceo.
18
Tamquam non venturus sim ad vos, sic inflati sunt quidam. 19 Veniam
autem ad vos cito, si Dominus voluerit : et cognoscam non sermonem eorum
qui inflati sunt, sed virtutem. 20 Non enim in sermone est regnum Dei, sed
in virtute. 21 Quid vultis ? in virga veniam ad vos, an in caritate, et spiritu
mansuetudinis ?
Omnino auditur inter vos fornicatio, et talis fornicatio, qualis nec inter
5
gentes, ita ut uxorem patris sui aliquis habeat. Et vos inflati estis : et non
magis luctum habuistis ut tollatur de medio vestrum qui hoc opus fecit. Ego
2
quidem absens corpore, prsens autem spiritu, jam judicavi ut prsens eum,
qui sic operatus est, 4 in nomine Domini nostri Jesu Christi, congregatis vobis
et meo spiritu, cum virtute Domini nostri Jesu, 5 tradere hujusmodi Satan in
interitum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini nostri Jesu Christi.
6
Non est bona gloriatio vestra. Nescitis quia modicum fermentum totam
massam corrumpit ? 7 Expurgate vetus fermentum, ut sitis nova conspersio,
sicut estis azymi. Etenim Pascha nostrum immolatus est Christus. 8 Itaque
epulemur : non in fermento veteri, neque in fermento maliti et nequiti :
sed in azymis sinceritatis et veritatis. 9 Scripsi in epistola : Ne commisceamini
fornicariis : 10 non utique fornicariis hujus mundi, aut avaris, aut rapacibus,
aut idolis servientibus : alioquin debueratis de hoc mundo exiisse. 11 Nunc
autem scripsi vobis non commisceri : si is qui frater nominatur, est fornicator,
1418
ad Corinthios I
aut avarus, aut idolis serviens, aut maledicus, aut ebriosus, aut rapax, cum
ejusmodi nec cibum sumere. 12 Quid enim mihi de iis qui foris sunt, judicare ?
nonne de iis qui intus sunt, vos judicatis ? 13 nam eos qui foris sunt, Deus
judicabit. Auferte malum ex vobis ipsis.
Audet aliquis vestrum habens negotium adversus alterum, judicari apud
6
iniquos, et non apud sanctos ? an nescitis quoniam sancti de hoc mundo
judicabunt ? et si in vobis judicabitur mundus, indigni estis qui de minimis
2
et uxor viro. Mulier sui corporis potestatem non habet, sed vir. Similiter
autem et vir sui corporis potestatem non habet, sed mulier. 5 Nolite fraudare
invicem, nisi forte ex consensu ad tempus, ut vacetis orationi : et iterum revertimini in idipsum, ne tentet vos Satanas propter incontinentiam vestram.
6
Hoc autem dico secundum indulgentiam, non secundum imperium. 7 Volo enim omnes vos esse sicut meipsum : sed unusquisque proprium donum
habet ex Deo : alius quidem sic, alius vero sic. 8 Dico autem non nuptis, et
viduis : bonum est illis si sic permaneant, sicut et ego. 9 Quod si non se
continent, nubant. Melius est enim nubere, quam uri.
10
Iis autem qui matrimonio juncti sunt, prcipio non ego, sed Dominus,
uxorem a viro non discedere : 11 quod si discesserit, manere innuptam, aut
viro suo reconciliari. Et vir uxorem non dimittat.
1419
ad Corinthios I
12
Nam ceteris ego dico, non Dominus. Si quis frater uxorem habet infidelem, et hc consentit habitare cum illo, non dimittat illam. 13 Et si qua
mulier fidelis habet virum infidelem, et hic consentit habitare cum illa, non
dimittat virum : 14 sanctificatus est enim vir infidelis per mulierem fidelem,
et sanctificata est mulier infidelis per virum fidelem : alioquin filii vestri immundi essent, nunc autem sancti sunt. 15 Quod si infidelis discedit, discedat :
non enim servituti subjectus est frater, aut soror in hujusmodi : in pace autem
vocavit nos Deus. 16 Unde enim scis mulier, si virum salvum facies ? aut unde
scis vir, si mulierem salvam facies ?
17
Nisi unicuique sicut divisit Dominus, unumquemque sicut vocavit Deus,
ita ambulet, et sicut in omnibus ecclesiis doceo. 18 Circumcisus aliquis vocatus est ? non adducat prputium. In prputio aliquis vocatus est ? non
circumcidatur. 19 Circumcisio nihil est, et prputium nihil est : sed observatio mandatorum Dei. 20 Unusquisque in qua vocatione vocatus est, in ea
permaneat. 21 Servus vocatus es ? non sit tibi cur : sed et si potes fieri liber,
magis utere. 22 Qui enim in Domino vocatus est servus, libertus est Domini :
similiter qui liber vocatus est, servus est Christi. 23 Pretio empti estis : nolite fieri servi hominum. 24 Unusquisque in quo vocatus est, fratres, in hoc
permaneat apud Deum.
25
De virginibus autem prceptum Domini non habeo : consilium autem
do, tamquam misericordiam consecutus a Domino, ut sim fidelis. 26 Existimo
ergo hoc bonum esse propter instantem necessitatem, quoniam bonum est homini sic esse. 27 Alligatus es uxori ? noli qurere solutionem. Solutus es ab
uxore ? noli qurere uxorem. 28 Si autem acceperis uxorem, non peccasti. Et
si nupserit virgo, non peccavit : tribulationem tamen carnis habebunt hujusmodi. Ego autem vobis parco. 29 Hoc itaque dico, fratres : tempus breve est :
reliquum est, ut et qui habent uxores, tamquam non habentes sint : 30 et qui
flent, tamquam non flentes : et qui gaudent, tamquam non gaudentes : et qui
emunt, tamquam non possidentes : 31 et qui utuntur hoc mundo, tamquam
non utantur : prterit enim figura hujus mundi. 32 Volo autem vos sine sollicitudine esse. Qui sine uxore est, sollicitus est qu Domini sunt, quomodo
placeat Deo. 33 Qui autem cum uxore est, sollicitus est qu sunt mundi,
quomodo placeat uxori, et divisus est. 34 Et mulier innupta, et virgo, cogitat qu Domini sunt, ut sit sancta corpore, et spiritu. Qu autem nupta est,
cogitat qu sunt mundi, quomodo placeat viro. 35 Porro hoc ad utilitatem vestram dico : non ut laqueum vobis injiciam, sed ad id, quod honestum est, et
quod facultatem prbeat sine impedimento Dominum obsecrandi. 36 Si quis
autem turpem se videri existimat super virgine sua, quod sit superadulta, et
ita oportet fieri : quod vult faciat : non peccat, si nubat. 37 Nam qui statuit
in corde suo firmus, non habens necessitatem, potestatem autem habens su
voluntatis, et hoc judicavit in corde suo, servare virginem suam, bene facit.
38
Igitur et qui matrimonio jungit virginem suam, bene facit : et qui non jungit, melius facit. 39 Mulier alligata est legi quanto tempore vir ejus vivit, quod
si dormierit vir ejus, liberata est : cui vult nubat, tantum in Domino. 40 Beatior
autem erit si sic permanserit secundum meum consilium : puto autem quod
et ego Spiritum Dei habeam.
1420
ad Corinthios I
diligit Deum, hic cognitus est ab eo. 4 De escis autem qu idolis immolantur,
scimus quia nihil est idolum in mundo, et quod nullus est Deus, nisi unus.
5
Nam etsi sunt qui dicantur dii sive in clo, sive in terra (siquidem sunt dii
multi, et domini multi) : 6 nobis tamen unus est Deus, Pater, ex quo omnia,
et nos in illum : et unus Dominus Jesus Christus, per quem omnia, et nos per
ipsum. 7 Sed non in omnibus est scientia. Quidam autem cum conscientia
usque nunc idoli, quasi idolothytum manducant : et conscientia ipsorum cum
sit infirma, polluitur. 8 Esca autem nos non commendat Deo. Neque enim si
manducaverimus, abundabimus : neque si non manducaverimus, deficiemus.
9
Videte autem ne forte hc licentia vestra offendiculum fiat infirmis. 10 Si
enim quis viderit eum, qui habet scientiam, in idolio recumbentem : nonne
conscientia ejus, cum sit infirma, dificabitur ad manducandum idolothyta ?
11
Et peribit infirmus in tua scientia, frater, propter quem Christus mortuus
est ? 12 Sic autem peccantes in fratres, et percutientes conscientiam eorum
infirmam, in Christum peccatis. 13 Quapropter si esca scandalizat fratrem
meum, non manducabo carnem in ternum, ne fratrem meum scandalizem.
sum liber ? non sum Apostolus ? nonne Christum Jesum Dominum
9nonNon
nostrum vidi ? nonne opus meum vos estis in Domino ?
Et si aliis
sum Apostolus, sed tamen vobis sum : nam signaculum apostolatus mei
2
vos estis in Domino. 3 Mea defensio apud eos qui me interrogant, hc est :
4
Numquid non habemus potestatem manducandi et bibendi ? 5 numquid non
habemus potestatem mulierem sororem circumducendi sicut et ceteri Apostoli, et fratres Domini, et Cephas ? 6 aut ego solus, et Barnabas, non habemus
potestatem hoc operandi ? 7 Quis militat suis stipendiis umquam ? quis plantat vineam, et de fructu ejus non edit ? quis pascit gregem, et de lacte gregis
non manducat ? 8 Numquid secundum hominem hc dico ? an et lex hc
non dicit ? 9 Scriptum est enim in lege Moysi : Non alligabis os bovi trituranti.
Numquid de bobus cura est Deo ? 10 an propter nos utique hoc dicit ? Nam
propter nos scripta sunt : quoniam debet in spe qui arat, arare : et qui triturat,
in spe fructus percipiendi. 11 Si nos vobis spiritualia seminavimus, magnum
est si nos carnalia vestra metamus ? 12 Si alii potestatis vestr participes sunt,
quare non potius nos ? Sed non usi sumus hac potestate : sed omnia sustinemus, ne quod offendiculum demus Evangelio Christi. 13 Nescitis quoniam qui
in sacrario operantur qu de sacrario sunt, edunt : et qui altari deserviunt,
cum altari participant ? 14 Ita et Dominus ordinavit iis qui Evangelium annuntiant, de Evangelio vivere. 15 Ego autem nullo horum usus sum. Non autem
scripsi hc ut ita fiant in me : bonum est enim mihi magis mori, quam ut
gloriam meam quis evacuet. 16 Nam si evangelizavero, non est mihi gloria :
necessitas enim mihi incumbit : v enim mihi est, si non evangelizavero. 17 Si
enim volens hoc ago, mercedem habeo : si autem invitus, dispensatio mihi
credita est. 18 Qu est ergo merces mea ? ut Evangelium prdicans, sine
sumptu ponam Evangelium, ut non abutar potestate mea in Evangelio.
19
Nam cum liber essem ex omnibus, omnium me servum feci, ut plures
lucrifacerem. 20 Et factus sum Judis tamquam Judus, ut Judos lucrarer :
21
iis qui sub lege sunt, quasi sub lege essem (cum ipse non essem sub lege)
ut eos qui sub lege erant, lucrifacerem : iis qui sine lege erant, tamquam sine
lege essem (cum sine lege Dei non essem : sed in lege essem Christi) ut lucrifacerem eos qui sine lege erant. 22 Factus sum infirmis infirmus, ut infirmos
lucrifacerem. Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem salvos. 23 Omnia
1421
ad Corinthios I
1422
ad Corinthios I
cut et ego per omnia omnibus placeo, non qurens quod mihi utile est, sed
quod multis : ut salvi fiant.
Imitatores mei estote, sicut et ego Christi. 2 Laudo autem vos fratres
quod per omnia mei memores estis : et sicut tradidi vobis, prcepta
mea tenetis. 3 Volo autem vos scire quod omnis viri caput, Christus est :
caput autem mulieris, vir : caput vero Christi, Deus. 4 Omnis vir orans, aut
prophetans velato capite, deturpat caput suum. 5 Omnis autem mulier orans,
aut prophetans non velato capite, deturpat caput suum : unum enim est ac si
decalvetur. 6 Nam si non velatur mulier, tondeatur. Si vero turpe est mulieri
tonderi, aut decalvari, velet caput suum. 7 Vir quidem non debet velare caput
suum : quoniam imago et gloria Dei est, mulier autem gloria viri est. 8 Non
enim vir ex muliere est, sed mulier ex viro. 9 Etenim non est creatus vir
propter mulierem, sed mulier propter virum. 10 Ideo debet mulier potestatem
habere supra caput propter angelos. 11 Verumtamen neque vir sine muliere :
neque mulier sine viro in Domino. 12 Nam sicut mulier de viro, ita et vir
per mulierem : omnia autem ex Deo. 13 Vos ipsi judicate : decet mulierem
non velatam orare Deum ? 14 Nec ipsa natura docet vos, quod vir quidem
si comam nutriat, ignominia est illi : 15 mulier vero si comam nutriat, gloria
est illi : quoniam capilli pro velamine ei dati sunt. 16 Si quis autem videtur
contentiosus esse : nos talem consuetudinem non habemus, neque ecclesia
Dei.
17
Hoc autem prcipio : non laudans quod non in melius, sed in deterius
convenitis. 18 Primum quidem convenientibus vobis in ecclesiam, audio scissuras esse inter vos, et ex parte credo. 19 Nam oportet et hreses esse, ut et qui
probati sunt, manifesti fiant in vobis. 20 Convenientibus ergo vobis in unum,
jam non est Dominicam cnam manducare. 21 Unusquisque enim suam cnam prsumit ad manducandum, et alius quidem esurit, alius autem ebrius
est. 22 Numquid domos non habetis ad manducandum, et bibendum ? aut
ecclesiam Dei contemnitis, et confunditis eos qui non habent ? Quid dicam
vobis ? laudo vos ? in hoc non laudo. 23 Ego enim accepi a Domino quod et
tradidi vobis, quoniam Dominus Jesus in qua nocte tradebatur, accepit panem,
24
et gratias agens fregit, et dixit : Accipite, et manducate : hoc est corpus
meum, quod pro vobis tradetur : hoc facite in meam commemorationem.
25
Similiter et calicem, postquam cnavit, dicens : Hic calix novum testamentum est in meo sanguine : hoc facite quotiescumque bibetis, in meam commemorationem. 26 Quotiescumque enim manducabitis panem hunc, et calicem bibetis, mortem Domini annuntiabitis donec veniat. 27 Itaque quicumque
manducaverit panem hunc, vel biberit calicem Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini. 28 Probet autem seipsum homo : et sic de pane
illo edat, et de calice bibat. 29 Qui enim manducat et bibit indigne, judicium
sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini. 30 Ideo inter vos multi
infirmi et imbecilles, et dormiunt multi. 31 Quod si nosmetipsos dijudicaremus, non utique judicaremur. 32 Dum judicamur autem, a Domino corripimur,
ut non cum hoc mundo damnemur. 33 Itaque fratres mei, cum convenitis ad
manducandum, invicem exspectate. 34 Si quis esurit, domi manducet, ut non
in judicium conveniatis. Cetera autem, cum venero, disponam.
11
12
1423
ad Corinthios I
nemo potest dicere, Dominus Jesus, nisi in Spiritu Sancto. 4 Divisiones vero
gratiarum sunt, idem autem Spiritus : 5 et divisiones ministrationum sunt,
idem autem Dominus : 6 et divisiones operationum sunt, idem vero Deus qui
operatur omnia in omnibus. 7 Unicuique autem datur manifestatio Spiritus
ad utilitatem. 8 Alii quidem per Spiritum datur sermo sapienti : alii autem
sermo scienti secundum eumdem Spiritum : 9 alteri fides in eodem Spiritu :
alii gratia sanitatum in uno Spiritu : 10 alii operatio virtutum, alii prophetia,
alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum.
11
Hc autem omnia operantur unus atque idem Spiritus, dividens singulis
prout vult.
12
Sicut enim corpus unum est, et membra habet multa, omnia autem membra corporis cum sint multa, unum tamen corpus sunt : ita et Christus. 13 Etenim in uno Spiritu omnes nos in unum corpus baptizati sumus, sive Judi, sive
gentiles, sive servi, sive liberi : et omnes in uno Spiritu potati sumus. 14 Nam
et corpus non est unum membrum, sed multa. 15 Si dixerit pes : Quoniam
non sum manus, non sum de corpore : num ideo non est de corpore ? 16 Et
si dixerit auris : Quoniam non sum oculus, non sum de corpore : num ideo
est de corpore ? 17 Si totum corpus oculus : ubi auditus ? Si totum auditus :
ubi odoratus ? 18 Nunc autem posuit Deus membra, unumquodque eorum
in corpore sicut voluit. 19 Quod si essent omnia unum membrum, ubi corpus ? 20 Nunc autem multa quidem membra, unum autem corpus. 21 Non
potest autem oculus dicere manui : Opera tua non indigeo : aut iterum caput pedibus : Non estis mihi necessarii. 22 Sed multo magis qu videntur
membra corporis infirmiora esse, necessariora sunt : 23 et qu putamus ignobiliora membra esse corporis, his honorem abundantiorem circumdamus :
et qu inhonesta sunt nostra, abundantiorem honestatem habent. 24 Honesta
autem nostra nullius egent : sed Deus temperavit corpus, ei cui deerat, abundantiorem tribuendo honorem, 25 ut non sit schisma in corpore, sed idipsum
pro invicem sollicita sint membra. 26 Et si quid patitur unum membrum, compatiuntur omnia membra : sive gloriatur unum membrum, congaudent omnia
membra.
27
Vos autem estis corpus Christi, et membra de membro. 28 Et quosdam quidem posuit Deus in ecclesia primum apostolos, secundo prophetas,
exinde doctores, deinde virtutes, exinde gratias curationum, opitulationes,
gubernationes, genera linguarum, interpretationes sermonum. 29 Numquid
omnes apostoli ? numquid omnes prophet ? numquid omnes doctores ?
30
numquid omnes virtutes ? numquid omnes gratiam habent curationum ? numquid omnes linguis loquuntur ? numquid omnes interpretantur ?
31
mulamini autem charismata meliora. Et adhuc excellentiorem viam vobis
demonstro.
Si linguis hominum loquar, et angelorum, caritatem autem non habeam,
13
factus sum velut s sonans, aut cymbalum tinniens. Et si habuero
prophetiam, et noverim mysteria omnia, et omnem scientiam : et si habuero
2
omnem fidem ita ut montes transferam, caritatem autem non habuero, nihil
sum. 3 Et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas, et si tradidero corpus meum ita ut ardeam, caritatem autem non habuero, nihil mihi
prodest.
4
Caritas patiens est, benigna est. Caritas non mulatur, non agit perperam, non inflatur, 5 non est ambitiosa, non qurit qu sua sunt, non irritatur,
1424
ad Corinthios I
non cogitat malum, 6 non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati :
7
omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet.
8
Caritas numquam excidit : sive propheti evacuabuntur, sive lingu
cessabunt, sive scientia destruetur. 9 Ex parte enim cognoscimus, et ex parte
prophetamus. 10 Cum autem venerit quod perfectum est, evacuabitur quod ex
parte est. 11 Cum essem parvulus, loquebar ut parvulus, sapiebam ut parvulus, cogitabam ut parvulus. Quando autem factus sum vir, evacuavi qu erant
parvuli. 12 Videmus nunc per speculum in nigmate : tunc autem facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte : tunc autem cognoscam sicut et cognitus sum.
13
Nunc autem manent fides, spes, caritas, tria hc : major autem horum est
caritas.
Sectamini caritatem, mulamini spiritualia : magis autem ut
14
prophetetis.
Qui enim loquitur lingua, non hominibus loquitur,
sed Deo : nemo enim audit. Spiritu autem loquitur mysteria.
Nam qui
2
prophetat, hominibus loquitur ad dificationem, et exhortationem, et consolationem. 4 Qui loquitur lingua, semetipsum dificat : qui autem prophetat,
ecclesiam Dei dificat. 5 Volo autem omnes vos loqui linguis : magis autem
prophetare. Nam major est qui prophetat, quam qui loquitur linguis ; nisi
forte interpretetur ut ecclesia dificationem accipiat. 6 Nunc autem, fratres,
si venero ad vos linguis loquens : quid vobis prodero, nisi vobis loquar aut
in revelatione, aut in scientia, aut in prophetia, aut in doctrina ? 7 Tamen
qu sine anima sunt vocem dantia, sive tibia, sive cithara ; nisi distinctionem
sonituum dederint, quomodo scietur id quod canitur, aut quod citharizatur ?
8
Etenim si incertam vocem det tuba, quis parabit se ad bellum ? 9 Ita et
vos per linguam nisi manifestum sermonem dederitis : quomodo scietur id
quod dicitur ? eritis enim in aera loquentes. 10 Tam multa, ut puta genera linguarum sunt in hoc mundo : et nihil sine voce est. 11 Si ergo nesciero virtutem
vocis, ero ei, cui loquor, barbarus : et qui loquitur, mihi barbarus. 12 Sic et
vos, quoniam mulatores estis spirituum, ad dificationem ecclesi qurite
ut abundetis. 13 Et ideo qui loquitur lingua, oret ut interpretetur. 14 Nam si
orem lingua, spiritus meus orat, mens autem mea sine fructu est. 15 Quid
ergo est ? Orabo spiritu, orabo et mente : psallam spiritu, psallam et mente.
16
Ceterum si benedixeris spiritu, qui supplet locum idiot, quomodo dicet :
Amen, super tuam benedictionem ? quoniam quid dicas, nescit. 17 Nam tu
quidem bene gratias agis, sed alter non dificatur. 18 Gratias ago Deo meo,
quod omnium vestrum lingua loquor. 19 Sed in ecclesia volo quinque verba
sensu meo loqui, ut et alios instruam : quam decem millia verborum in lingua. 20 Fratres, nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote : sensibus
autem perfecti estote. 21 In lege scriptum est : Quoniam in aliis linguis et labiis
aliis loquar populo huic : et nec sic exaudient me, dicit Dominus. 22 Itaque
lingu in signum sunt non fidelibus, sed infidelibus : propheti autem non
infidelibus, sed fidelibus. 23 Si ergo conveniat universa ecclesia in unum, et
omnes linguis loquantur, intrent autem idiot, aut infideles : nonne dicent
quod insanitis ? 24 Si autem omnes prophetent, intret autem quis infidelis, vel
idiota, convincitur ab omnibus, dijudicatur ab omnibus : 25 occulta cordis ejus
manifesta fiunt : et ita cadens in faciem adorabit Deum, pronuntians quod
vere Deus in vobis sit.
26
Quid ergo est, fratres ? Cum convenitis, unusquisque vestrum psalmum
habet, doctrinam habet, apocalypsim habet, linguam habet, interpretationem
1425
ad Corinthios I
vobis in primis quod et accepi : quoniam Christus mortuus est pro peccatis
nostris secundum Scripturas : 4 et quia sepultus est, et quia resurrexit tertia
die secundum Scripturas : 5 et quia visus est Ceph, et post hoc undecim :
6
deinde visus est plus quam quingentis fratribus simul : ex quibus multi
manent usque adhuc, quidam autem dormierunt : 7 deinde visus est Jacobo,
deinde Apostolis omnibus : 8 novissime autem omnium tamquam abortivo,
visus est et mihi. 9 Ego enim sum minimus Apostolorum, qui non sum dignus
vocari Apostolus, quoniam persecutus sum ecclesiam Dei. 10 Gratia autem Dei
sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit, sed abundantius illis
omnibus laboravi : non ego autem, sed gratia Dei mecum : 11 sive enim ego,
sive illi : sic prdicamus, et sic credidistis.
12
Si autem Christus prdicatur quod resurrexit a mortuis, quomodo
quidam dicunt in vobis, quoniam resurrectio mortuorum non est ? 13 Si autem
resurrectio mortuorum non est : neque Christus resurrexit. 14 Si autem Christus non resurrexit, inanis est ergo prdicatio nostra, inanis est et fides vestra :
15
invenimur autem et falsi testes Dei : quoniam testimonium diximus adversus Deum quod suscitaverit Christum, quem non suscitavit, si mortui non
resurgunt. 16 Nam si mortui non resurgunt, neque Christus resurrexit. 17 Quod
si Christus non resurrexit, vana est fides vestra : adhuc enim estis in peccatis
vestris. 18 Ergo et qui dormierunt in Christo, perierunt. 19 Si in hac vita tantum
in Christo sperantes sumus, miserabiliores sumus omnibus hominibus.
20
Nunc autem Christus resurrexit a mortuis primiti dormientium, 21 quoniam quidem per hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum.
22
Et sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur. 23 Unusquisque autem in suo ordine, primiti Christus : deinde ii qui
sunt Christi, qui in adventu ejus crediderunt. 24 Deinde finis : cum tradiderit
regnum Deo et Patri, cum evacuaverit omnem principatum, et potestatem, et
virtutem. 25 Oportet autem illum regnare donec ponat omnes inimicos sub
pedibus ejus. 26 Novissima autem inimica destruetur mors : omnia enim subjecit pedibus ejus. Cum autem dicat : 27 Omnia subjecta sunt ei, sine dubio
prter eum qui subjecit ei omnia. 28 Cum autem subjecta fuerint illi omnia :
1426
ad Corinthios I
tunc et ipse Filius subjectus erit ei, qui subjecit sibi omnia, ut sit Deus omnia
in omnibus. 29 Alioquin quid facient qui baptizantur pro mortuis, si omnino
mortui non resurgunt ? ut quid et baptizantur pro illis ? 30 ut quid et nos periclitamur omni hora ? 31 Quotidie morior per vestram gloriam, fratres, quam
habeo in Christo Jesu Domino nostro. 32 Si secundum hominem ad bestias
pugnavi Ephesi, quid mihi prodest, si mortui non resurgunt ? Manducemus,
et bibamus, cras enim moriemur. 33 Nolite seduci : corrumpunt mores bonos
colloquia mala. 34 Evigilate justi, et nolite peccare : ignorantiam enim Dei
quidam habent, ad reverentiam vobis loquor.
35
Sed dicet aliquis : Quomodo resurgunt mortui ? qualive corpore venient ? 36 Insipiens, tu quod seminas non vivificatur, nisi prius moriatur : 37 et
quod seminas, non corpus, quod futurum est, seminas, sed nudum granum,
ut puta tritici, aut alicujus ceterorum. 38 Deus autem dat illi corpus sicut vult :
ut unicuique seminum proprium corpus. 39 Non omnis caro, eadem caro :
sed alia quidem hominum, alia vero pecorum, alia volucrum, alia autem piscium. 40 Et corpora clestia, et corpora terrestria : sed alia quidem clestium
gloria, alia autem terrestrium. 41 Alia claritas solis, alia claritas lun, et alia
claritas stellarum. Stella enim a stella differt in claritate : 42 sic et resurrectio
mortuorum. Seminatur in corruptione, surget in incorruptione. 43 Seminatur
in ignobilitate, surget in gloria : seminatur in infirmitate, surget in virtute :
44
seminatur corpus animale, surget corpus spiritale. Si est corpus animale,
est et spiritale, sicut scriptum est : 45 Factus est primus homo Adam in animam viventem, novissimus Adam in spiritum vivificantem. 46 Sed non prius
quod spiritale est, sed quod animale : deinde quod spiritale. 47 Primus homo de terra, terrenus : secundus homo de clo, clestis. 48 Qualis terrenus,
tales et terreni : et qualis clestis, tales et clestes. 49 Igitur, sicut portavimus
imaginem terreni, portemus et imaginem clestis.
50
Hoc autem dico, fratres : quia caro et sanguis regnum Dei possidere non
possunt : neque corruptio incorruptelam possidebit. 51 Ecce mysterium vobis
dico : omnes quidem resurgemus, sed non omnes immutabimur. 52 In momento, in ictu oculi, in novissima tuba : canet enim tuba, et mortui resurgent
incorrupti : et nos immutabimur. 53 Oportet enim corruptibile hoc induere incorruptionem : et mortale hoc induere immortalitatem. 54 Cum autem mortale
hoc induerit immortalitatem, tunc fiet sermo, qui scriptus est : Absorpta est
mors in victoria. 55 Ubi est mors victoria tua ? ubi est mors stimulus tuus ?
56
Stimulus autem mortis peccatum est : virtus vero peccati lex. 57 Deo autem
gratias, qui dedit nobis victoriam per Dominum nostrum Jesum Christum.
58
Itaque fratres mei dilecti, stabiles estote, et immobiles : abundantes in opere
Domini semper, scientes quod labor vester non est inanis in Domino.
De collectis autem, qu fiunt in sanctos, sicut ordinavi ecclesiis Galati,
16
ita et vos facite.
Per unam sabbati unusquisque vestrum apud se
seponat, recondens quod ei bene placuerit : ut non, cum venero, tunc collect
2
fiant. 3 Cum autem prsens fuero, quos probaveritis per epistolas, hos mittam
perferre gratiam vestram in Jerusalem. 4 Quod si dignum fuerit ut et ego eam,
mecum ibunt.
5
Veniam autem ad vos, cum Macedoniam pertransiero : nam Macedoniam pertransibo. 6 Apud vos autem forsitan manebo, vel etiam hiemabo : ut
vos me deducatis quocumque iero. 7 Nolo enim vos modo in transitu videre,
spero enim me aliquantulum temporis manere apud vos, si Dominus per-
1427
ad Corinthios I
1428
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis, 4 qui consolatur nos in omni tribulatione
nostra : ut possimus et ipsi consolari eos qui in omni pressura sunt, per exhortationem, qua exhortamur et ipsi a Deo. 5 Quoniam sicut abundant passiones
Christi in nobis : ita et per Christum abundat consolatio nostra. 6 Sive autem
tribulamur pro vestra exhortatione et salute, sive consolamur pro vestra consolatione, sive exhortamur pro vestra exhortatione et salute, qu operatur
tolerantiam earumdem passionum, quas et nos patimur : 7 ut spes nostra
firma sit pro vobis : scientes quod sicut socii passionum estis, sic eritis et consolationis. 8 Non enim volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra,
qu facta est in Asia, quoniam supra modum gravati sumus supra virtutem,
ita ut tderet nos etiam vivere. 9 Sed ipsi in nobismetipsis responsum mortis
habuimus, ut non simus fidentes in nobis, sed in Deo, qui suscitat mortuos :
10
qui de tantis periculis nos eripuit, et eruit : in quem speramus quoniam
et adhuc eripiet, 11 adjuvantibus et vobis in oratione pro nobis : ut ex multorum personis, ejus qu in nobis est donationis, per multos grati agantur pro
nobis.
12
Nam gloria nostra hc est : testimonium conscienti nostr, quod in
simplicitate cordis et sinceritate Dei, et non in sapientia carnali, sed in gratia
Dei, conversati sumus in hoc mundo : abundantius autem ad vos. 13 Non
enim alia scribimus vobis, quam qu legistis, et cognovistis. Spero autem
quod usque in finem cognoscetis, 14 sicut et cognovistis nos ex parte, quod
gloria vestra sumus, sicut et vos nostra, in die Domini nostri Jesu Christi. 15 Et
hac confidentia volui prius venire ad vos, ut secundum gratiam haberetis :
16
et per vos transire in Macedoniam, et iterum a Macedonia venire ad vos, et
a vobis deduci in Judam. 17 Cum ergo hoc voluissem, numquid levitate usus
sum ? aut qu cogito, secundum carnem cogito, ut sit apud me Est et Non ?
18
Fidelis autem Deus, quia sermo noster, qui fuit apud vos, non est in illo Est
et Non. 19 Dei enim Filius Jesus Christus, qui in vobis per nos prdicatus est,
per me, et Silvanum, et Timotheum, non fuit Est et Non, sed Est in illo fuit.
20
Quotquot enim promissiones Dei sunt, in illo Est : ideo et per ipsum Amen
Deo ad gloriam nostram. 21 Qui autem confirmat nos vobiscum in Christo, et
qui unxit nos Deus : 22 qui et signavit nos, et dedit pignus Spiritus in cordibus
nostris.
23
Ego autem testem Deum invoco in animam meam, quod parcens vobis,
non veni ultra Corinthum : non quia dominamur fidei vest, sed adjutores
sumus gaudii vestri : nam fide statis.
Statui autem hoc ipsum apud me, ne iterum in tristitia venirem ad vos. 2 Si
enim ego contristo vos : et quis est, qui me ltificet, nisi qui contristatur
ex me ? 3 Et hoc ipsum scripsi vobis, ut non cum venero, tristitiam super tristitiam habeam, de quibus oportuerat me gaudere : confidens in omnibus vobis,
quia meum gaudium, omnium vestrum est. 4 Nam ex multa tribulatione et
ad Corinthios II
angustia cordis scripsi vobis per multas lacrimas : non ut contristemini, sed
ut sciatis, quam caritatem habeam abundantius in vobis.
5
Si quis autem contristavit, non me contristavit : sed ex parte, ut non
onerem omnes vos. 6 Sufficit illi, qui ejusmodi est, objurgatio hc, qu fit a
pluribus : 7 ita ut e contrario magis donetis, et consolemini, ne forte abundantiori tristitia absorbeatur qui ejusmodi est. 8 Propter quod obsecro vos,
ut confirmetis in illum caritatem. 9 Ideo enim et scripsi, ut cognoscam experimentum vestrum, an in omnibus obedientes sitis. 10 Cui autem aliquid
donastis, et ego : nam et ego quod donavi, si quid donavi, propter vos in
persona Christi, 11 ut non circumveniamur a Satana : non enim ignoramus
cogitationes ejus.
12
Cum venissem autem Troadem propter Evangelium Christi, et ostium
mihi apertum esset in Domino, 13 non habui requiem spiritui meo, eo quod
non invenerim Titum fratrem meum, sed valefaciens eis, profectus sum in
Macedoniam. 14 Deo autem gratias, qui semper triumphat nos in Christo Jesu,
et odorem notiti su manifestat per nos in omni loco : 15 quia Christi bonus
odor sumus Deo in iis qui salvi fiunt, et in iis qui pereunt : 16 aliis quidem
odor mortis in mortem : aliis autem odor vit in vitam. Et ad hc quis tam
idoneus ? 17 non enim sumus sicut plurimi, adulterantes verbum Dei, sed ex
sinceritate, sed sicut ex Deo, coram Deo, in Christo loquimur.
iterum nosmetipsos commendare ? aut numquid egemus (si3nostraIncipimus
cut quidam) commendatitiis epistolis ad vos, aut ex vobis ?
Epistola
vos estis, scripta in cordibus nostris, qu scitur, et legitur ab omnibus
2
1430
ad Corinthios II
lantes in astutia, neque adulterantes verbum Dei, sed in manifestatione veritatis commendantes nosmetipsos ad omnem conscientiam hominum coram
Deo. 3 Quod si etiam opertum est Evangelium nostrum, in iis, qui pereunt,
est opertum : 4 in quibus Deus hujus sculi exccavit mentes infidelium,
ut non fulgeat illis illuminatio Evangelii glori Christi, qui est imago Dei.
5
Non enim nosmetipsos prdicamus, sed Jesum Christum Dominum nostrum : nos autem servos vestros per Jesum : 6 quoniam Deus, qui dixit de
tenebris lucem splendescere, ipse illuxit in cordibus nostris ad illuminationem
scienti claritatis Dei, in facie Christi Jesu.
7
Habemus autem thesaurum istum in vasis fictilibus : ut sublimitas sit
virtutis Dei, et non ex nobis. 8 In omnibus tribulationem patimur, sed non
angustiamur : aporiamur, sed non destituimur : 9 persecutionem patimur,
sed non derelinquimur : dejicimur, sed non perimus : 10 semper mortificationem Jesu in corpore nostro circumferentes, ut et vita Jesu manifestetur in
corporibus nostris. 11 Semper enim nos, qui vivimus, in mortem tradimur
propter Jesum : ut et vita Jesu manifestetur in carne nostra mortali. 12 Ergo mors in nobis operatur, vita autem in vobis. 13 Habentes autem eumdem
spiritum fidei, sicut scriptum est : Credidi, propter quod locutus sum : et
nos credimus, propter quod et loquimur : 14 scientes quoniam qui suscitavit
Jesum, et nos cum Jesu suscitabit, et constituet vobiscum. 15 Omnia enim
propter vos : ut gratia abundans, per multos in gratiarum actione, abundet in
gloriam Dei. 16 Propter quod non deficimus : sed licet is, qui foris est, noster
homo corrumpatur, tamen is, qui intus est, renovatur de die in diem. 17 Id
enim, quod in prsenti est momentaneum et leve tribulationis nostr, supra
modum in sublimitate ternum glori pondus operatur in nobis, 18 non contemplantibus nobis qu videntur, sed qu non videntur. Qu enim videntur,
temporalia sunt : qu autem non videntur, terna sunt.
Scimus enim quoniam si terrestris domus nostra hujus habitationis dis5ternam
solvatur, quod dificationem ex Deo habemus, domum non manufactam,
in clis. Nam et in hoc ingemiscimus, habitationem nostram, qu
2
1431
ad Corinthios II
ad Corinthios II
ventu ejus, sed etiam in consolatione, qua consolatus est in vobis, referens
nobis vestrum desiderium, vestrum fletum, vestram mulationem pro me, ita
ut magis gauderem.
8
Quoniam etsi contristavi vos in epistola, non me pnitet : etsi pniteret,
videns quod epistola illa (etsi ad horam) vos contristavit, 9 nunc gaudeo : non
quia contristati estis, sed quia contristati estis ad pnitentiam. Contristati
enim estis ad Deum, ut in nullo detrimentum patiamini ex nobis. 10 Qu enim secundum Deum tristitia est, pnitentiam in salutem stabilem operatur :
sculi autem tristitia mortem operatur. 11 Ecce enim hoc ipsum, secundum
Deum contristari vos, quantam in vobis operatur sollicitudinem : sed defensionem, sed indignationem, sed timorem, sed desiderium, sed mulationem,
sed vindictam : in omnibus exhibuistis vos incontaminatos esse negotio. 12 Igitur, etsi scripsi vobis, non propter eum qui fecit injuriam, nec propter eum
qui passus est : sed ad manifestandam sollicitudinem nostram, quam habemus pro vobis 13 coram Deo : ideo consolati sumus. In consolatione autem
nostra, abundantius magis gavisi sumus super gaudio Titi, quia refectus est
spiritus ejus ab omnibus vobis : 14 et si quid apud illum de vobis gloriatus
sum, non sum confusus : sed sicut omnia vobis in veritate locuti sumus, ita
et gloriatio nostra, qu fuit ad Titum, veritas facta est, 15 et viscera ejus abundantius in vobis sunt, reminiscentis omnium vestrum obedientiam : quomodo
cum timore et tremore excepistis illum. 16 Gaudeo quod in omnibus confido
in vobis.
Notam autem facimus vobis, fratres, gratiam Dei, qu data est in ecclesiis
8ipsorum
Macedoni : quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii
fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in divitias simplicitatis
2
1433
ad Corinthios II
ad Corinthios II
1435
ad Corinthios II
1436
ad Corinthios II
Ecce tertio hoc venio ad vos : in ore duorum vel trium testium stabit
13
omne verbum. Prdixi, et prdico, ut prsens, et nunc absens iis qui
ante peccaverunt, et ceteris omnibus, quoniam si venero iterum, non parcam.
2
1437
Domino nostro Jesu Christo, 4 qui dedit semetipsum pro peccatis nostris, ut
eriperet nos de prsenti sculo nequam, secundum voluntatem Dei et Patris
nostri, 5 cui est gloria in scula sculorum. Amen.
6
Miror quod sic tam cito transferimini ab eo qui vos vocavit in gratiam
Christi in aliud Evangelium : 7 quod non est aliud, nisi sunt aliqui qui vos conturbant, et volunt convertere Evangelium Christi. 8 Sed licet nos aut angelus
de clo evangelizet vobis prterquam quod evangelizavimus vobis, anathema sit. 9 Sicut prdiximus, et nunc iterum dico : si quis vobis evangelizaverit
prter id quod accepistis, anathema sit. 10 Modo enim hominibus suadeo, an
Deo ? an quro hominibus placere ? si adhuc hominibus placerem, Christi
servus non essem.
11
Notum enim vobis facio, fratres, Evangelium, quod evangelizatum est a
me, quia non est secundum hominem : 12 neque enim ego ab homine accepi
illud, neque didici, sed per revelationem Jesu Christi. 13 Audistis enim conversationem meam aliquando in Judaismo : quoniam supra modum persequebar Ecclesiam Dei, et expugnabam illam, 14 et proficiebam in Judaismo supra
multos cotaneos meos in genere meo, abundantius mulator existens paternarum mearum traditionum. 15 Cum autem placuit ei, qui me segregavit ex
utero matris me, et vocavit per gratiam suam, 16 ut revelaret Filium suum
in me, ut evangelizarem illum in gentibus : continuo non acquievi carni et
sanguini, 17 neque veni Jerosolymam ad antecessores meos Apostolos : sed
abii in Arabiam, et iterum reversus sum Damascum : 18 deinde post annos
tres veni Jerosolymam videre Petrum, et mansi apud eum diebus quindecim :
19
alium autem Apostolorum vidi neminem, nisi Jacobum fratrem Domini.
20
Qu autem scribo vobis, ecce coram Deo, quia non mentior. 21 Deinde veni
in partes Syri, et Cilici. 22 Eram autem ignotus facie ecclesiis Jud, qu
erant in Christo : 23 tantum autem auditum habebant quoniam qui persequebatur nos aliquando, nunc evangelizat fidem, quam aliquando expugnabat :
24
et in me clarificabant Deum.
post annos quatuordecim, iterum ascendi Jerosolymam cum Barna2cumDeinde
ba, assumpto et Tito. Ascendi autem secundum revelationem : et contuli
illis Evangelium, quod prdico in gentibus, seorsum autem iis qui vide2
ad Galatas
sic stulti estis, ut cum Spiritu cperitis, nunc carne consummemini ? 4 tanta
passi estis sine causa ? si tamen sine causa. 5 Qui ergo tribuit vobis Spiritum,
et operatur virtutes in vobis : ex operibus legis, an ex auditu fidei ?
6
Sicut scriptum est : Abraham credidit Deo, et reputatum est illi ad justitiam : 7 cognoscite ergo quia qui ex fide sunt, ii sunt filii Abrah. 8 Providens
autem Scriptura quia ex fide justificat gentes Deus, prnuntiavit Abrah :
Quia benedicentur in te omnes gentes. 9 Igitur qui ex fide sunt, benedicentur
cum fideli Abraham. 10 Quicumque enim ex operibus legis sunt, sub maledicto sunt. Scriptum est enim : Maledictus omnis qui non permanserit in
omnibus qu scripta sunt in libro legis ut faciat ea. 11 Quoniam autem in
lege nemo justificatur apud Deum, manifestum est : quia justus ex fide vivit.
12
Lex autem non est ex fide, sed : Qui fecerit ea, vivet in illis. 13 Christus nos
redemit de maledicto legis, factus pro nobis maledictum : quia scriptum est :
Maledictus omnis qui pendet in ligno : 14 ut in gentibus benedictio Abrah
fieret in Christo Jesu, ut pollicitationem Spiritus accipiamus per fidem.
15
Fratres (secundum hominem dico) tamen hominis confirmatum testamentum nemo spernit, aut superordinat. 16 Abrah dict sunt promissiones,
et semini ejus. Non dicit : Et seminibus, quasi in multis : sed quasi in uno :
Et semini tuo, qui est Christus. 17 Hoc autem dico, testamentum confirmatum
a Deo : qu post quadringentos et triginta annos facta est lex, non irritum
facit ad evacuandam promissionem. 18 Nam si ex lege hreditas, jam non ex
promissione. Abrah autem per repromissionem donavit Deus.
19
Quid igitur lex ? Propter transgressiones posita est donec veniret semen, cui promiserat, ordinata per angelos in manu mediatoris. 20 Mediator
1439
ad Galatas
autem unius non est : Deus autem unus est. 21 Lex ergo adversus promissa
Dei ? Absit. Si enim data esset lex, qu posset vivificare, vere ex lege esset
justitia. 22 Sed conclusit Scriptura omnia sub peccato, ut promissio ex fide
Jesu Christi daretur credentibus. 23 Prius autem quam veniret fides, sub lege
custodiebamur conclusi in eam fidem qu revelanda erat. 24 Itaque lex pdagogus noster fuit in Christo, ut ex fide justificemur. 25 At ubi venit fides, jam
non sumus sub pdagogo.
26
Omnes enim filii Dei estis per fidem, qu est in Christo Jesu.
27
Quicumque enim in Christo baptizati estis, Christum induistis. 28 Non est
Judus, neque Grcus : non est servus, neque liber : non est masculus, neque
femina. Omnes enim vos unum estis in Christo Jesu. 29 Si autem vos Christi,
ergo semen Abrah estis, secundum promissionem hredes.
Dico autem : quanto tempore hres parvulus est, nihil differt a servo,
4
cum sit dominus omnium : sed sub tutoribus et actoribus est usque ad
prfinitum tempus a patre : ita et nos cum essemus parvuli, sub elementis
2
mundi eramus servientes. 4 At ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere, factum sub lege, 5 ut eos, qui sub lege erant,
redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus. 6 Quoniam autem estis filii,
misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra, clamantem : Abba, Pater. 7 Itaque
jam non est servus, sed filius : quod si filius, et hres per Deum.
8
Sed tunc quidem ignorantes Deum, iis, qui natura non sunt dii,
serviebatis. 9 Nunc autem cum cognoveritis Deum, immo cogniti sitis a Deo :
quomodo convertimini iterum ad infirma et egena elementa, quibus denuo
servire vultis ? 10 Dies observatis, et menses, et tempora, et annos. 11 Timeo
vos, ne forte sine causa laboraverim in vobis.
12
Estote sicut ego, quia et ego sicut vos : fratres, obsecro vos. Nihil me
lsistis. 13 Scitis autem quia per infirmitatem carnis evangelizavi vobis jampridem : et tentationem vestram in carne mea 14 non sprevistis, neque respuistis :
sed sicut angelum Dei excepistis me, sicut Christum Jesum. 15 Ubi est ergo
beatitudo vestra ? testimonium enim perhibeo vobis, quia, si fieri posset, oculos vestros eruissetis, et dedissetis mihi. 16 Ergo inimicus vobis factus sum,
verum dicens vobis ? 17 mulantur vos non bene : sed excludere vos volunt,
ut illos mulemini. 18 Bonum autem mulamini in bono semper : et non tantum cum prsens sum apud vos. 19 Filioli mei, quos iterum parturio, donec
formetur Christus in vobis : 20 vellem autem esse apud vos modo, et mutare
vocem meam : quoniam confundor in vobis.
21
Dicite mihi qui sub lege vultis esse : legem non legistis ? 22 Scriptum
est enim : Quoniam Abraham duos filios habuit : unum de ancilla, et unum
de libera. 23 Sed qui de ancilla, secundum carnem natus est : qui autem de
libera, per repromissionem : 24 qu sunt per allegoriam dicta. Hc enim sunt
duo testamenta. Unum quidem in monte Sina, in servitutem generans, qu
est Agar : 25 Sina enim mons est in Arabia, qui conjunctus est ei qu nunc est
Jerusalem, et servit cum filiis suis. 26 Illa autem, qu sursum est Jerusalem,
libera est, qu est mater nostra. 27 Scriptum est enim :
Ltare, sterilis, qu non paris ;
erumpe et clama, qu non parturis :
quia multi filii desert,
magis quam ejus qu habet virum.
1440
ad Galatas
28
Nos autem, fratres, secundum Isaac promissionis filii sumus. 29 Sed
quomodo tunc is, qui secundum carnem natus fuerat, persequebatur eum qui
secundum spiritum : ita et nunc. 30 Sed quid dicit Scriptura ? Ejice ancillam,
et filium ejus : non enim hres erit filius ancill cum filio liber. 31 Itaque,
fratres, non sumus ancill filii, sed liber : qua libertate Christus nos liberavit.
State, et nolite iterum jugo servitutis contineri. 2 Ecce ego Paulus dico vobis : quoniam si circumcidamini, Christus vobis nihil proderit. 3 Testificor
autem rursus omni homini circumcidenti se, quoniam debitor est univers
legis faciend. 4 Evacuati estis a Christo, qui in lege justificamini : a gratia
excidistis. 5 Nos enim spiritu ex fide, spem justiti exspectamus. 6 Nam in
Christo Jesu neque circumcisio aliquid valet, neque prputium : sed fides,
qu per caritatem operatur. 7 Currebatis bene : quis vos impedivit veritati
non obedire ? 8 persuasio hc non est ex eo, qui vocat vos. 9 Modicum fermentum totam massam corrumpit. 10 Ego confido in vobis in Domino, quod
nihil aliud sapietis : qui autem conturbat vos, portabit judicium, quicumque
est ille. 11 Ego autem, fratres, si circumcisionem adhuc prdico : quid adhuc
persecutionem patior ? ergo evacuatum est scandalum crucis. 12 Utinam et
abscindantur qui vos conturbant.
13
Vos enim in libertatem vocati estis, fratres : tantum ne libertatem in occasionem detis carnis, sed per caritatem Spiritus servite invicem. 14 Omnis enim
lex in uno sermone impletur : Diliges proximum tuum sicut teipsum. 15 Quod
si invicem mordetis, et comeditis : videte ne ab invicem consumamini. 16 Dico
autem : Spiritu ambulate, et desideria carnis non perficietis. 17 Caro enim concupiscit adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem : hc enim sibi
invicem adversantur, ut non qucumque vultis, illa faciatis. 18 Quod si Spiritu ducimini, non estis sub lege. 19 Manifesta sunt autem opera carnis, qu
sunt fornicatio, immunditia, impudicitia, luxuria, 20 idolorum servitus, veneficia, inimiciti, contentiones, mulationes, ir, rix, dissensiones, sect,
21
invidi, homicidia, ebrietates, comessationes, et his similia, qu prdico
vobis, sicut prdixi : quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur. 22 Fructus autem Spiritus est caritas, gaudium, pax, patientia, benignitas,
bonitas, longanimitas, 23 mansuetudo, fides, modestia, continentia, castitas.
Adversus hujusmodi non est lex. 24 Qui autem sunt Christi, carnem suam
crucifixerunt cum vitiis et concupiscentiis. 25 Si Spiritu vivimus, Spiritu et
ambulemus. 26 Non efficiamur inanis glori cupidi, invicem provocantes,
invicem invidentes.
Fratres, etsi proccupatus fuerit homo in aliquo delicto, vos, qui spirituales
6
estis, hujusmodi instruite in spiritu lenitatis, considerans teipsum, ne et tu
tenteris. Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi. Nam
2
si quis existimat se aliquid esse, cum nihil sit, ipse se seducit. Opus autem
suum probet unusquisque, et sic in semetipso tantum gloriam habebit, et non
in altero. 5 Unusquisque enim onus suum portabit. 6 Communicet autem is
qui catechizatur verbo, ei qui se catechizat, in omnibus bonis. 7 Nolite errare :
Deus non irridetur. 8 Qu enim seminaverit homo, hc et metet. Quoniam
qui seminat in carne sua, de carne et metet corruptionem : qui autem seminat
in spiritu, de spiritu metet vitam ternam. 9 Bonum autem facientes, non
deficiamus : tempore enim suo metemus non deficientes. 10 Ergo dum tempus
habemus, operemur bonum ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei.
11
Videte qualibus litteris scripsi vobis mea manu. 12 Quicumque enim
1441
ad Galatas
1442
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui benedixit nos in
omni benedictione spirituali in clestibus in Christo, 4 sicut elegit nos in ipso
ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et immaculati in conspectu ejus
in caritate. 5 Qui prdestinavit nos in adoptionem filiorum per Jesum Christum in ipsum : secundum propositum voluntatis su, 6 in laudem glori
grati su, in qua gratificavit nos in dilecto Filio suo. 7 In quo habemus redemptionem per sanguinem ejus, remissionem peccatorum secundum divitias
grati ejus, 8 qu superabundavit in nobis in omni sapientia et prudentia :
9
ut notum faceret nobis sacramentum voluntatis su, secundum beneplacitum ejus, quod proposuit in eo, 10 in dispensatione plenitudinis temporum,
instaurare omnia in Christo, qu in clis et qu in terra sunt, in ipso ; 11 in
quo etiam et nos sorte vocati sumus prdestinati secundum propositum ejus
qui operatur omnia secundum consilium voluntatis su : 12 ut simus in laudem glori ejus nos, qui ante speravimus in Christo ; 13 in quo et vos, cum
audissetis verbum veritatis, Evangelium salutis vestr, in quo et credentes
signati estis Spiritu promissionis Sancto, 14 qui est pignus hreditatis nostr,
in redemptionem acquisitionis, in laudem glori ipsius.
15
Propterea et ego audiens fidem vestram, qu est in Domino Jesu, et
dilectionem in omnes sanctos, 16 non cesso gratias agens pro vobis, memoriam vestri faciens in orationibus meis : 17 ut Deus Domini nostri Jesu Christi,
Pater glori, det vobis spiritum sapienti et revelationis in agnitione ejus,
18
illuminatos oculos cordis vestri, ut sciatis qu sit spes vocationis ejus, et
qu diviti glori hreditatis ejus in sanctis, 19 et qu sit supereminens
magnitudo virtutis ejus in nos, qui credimus secundum operationem potenti virtutis ejus, 20 quam operatus est in Christo, suscitans illum a mortuis, et
constituens ad dexteram suam in clestibus : 21 supra omnem principatum, et
potestatem, et virtutem, et dominationem, et omne nomen, quod nominatur
non solum in hoc sculo, sed etiam in futuro. 22 Et omnia subjecit sub pedibus
ejus : et ipsum dedit caput supra omnem ecclesiam, 23 qu est corpus ipsius,
et plenitudo ejus, qui omnia in omnibus adimpletur.
Et vos, cum essetis mortui delictis et peccatis vestris, 2 in quibus aliquando
ambulastis secundum sculum mundi hujus, secundum principem potestatis aeris hujus, spiritus, qui nunc operatur in filios diffidenti, 3 in quibus et
nos omnes aliquando conversati sumus in desideriis carnis nostr, facientes
voluntatem carnis et cogitationum, et eramus natura filii ir, sicut et ceteri :
4
Deus autem, qui dives est in misericordia, propter nimiam caritatem suam,
qua dilexit nos, 5 et cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos in Christo
(cujus gratia estis salvati), 6 et conresuscitavit, et consedere fecit in clestibus
in Christo Jesu : 7 ut ostenderet in sculis supervenientibus abundantes divitias grati su, in bonitate super nos in Christo Jesu. 8 Gratia enim estis salvati per fidem, et hoc non ex vobis : Dei enim donum est : 9 non ex operibus,
ut ne quis glorietur. 10 Ipsius enim sumus factura, creati in Christo Jesu in
operibus bonis, qu prparavit Deus ut in illis ambulemus.
ad Ephesios
11
Propter quod memores estote quod aliquando vos gentes in carne, qui
dicimini prputium ab ea qu dicitur circumcisio in carne, manu facta :
12
quia eratis illo in tempore sine Christo, alienati a conversatione Israel, et
hospites testamentorum, promissionis spem non habentes, et sine Deo in hoc
mundo. 13 Nunc autem in Christo Jesu, vos, qui aliquando eratis longe, facti
estis prope in sanguine Christi. 14 Ipse enim est pax nostra, qui fecit utraque
unum, et medium parietem maceri solvens, inimicitias in carne sua, 15 legem mandatorum decretis evacuans, ut duos condat in semetipso in unum
novum hominem, faciens pacem : 16 et reconciliet ambos in uno corpore, Deo
per crucem, interficiens inimicitias in semetipso. 17 Et veniens evangelizavit pacem vobis, qui longe fuistis, et pacem iis, qui prope. 18 Quoniam per
ipsum habemus accessum ambo in uno Spiritu ad Patrem. 19 Ergo jam non
estis hospites, et adven : sed estis cives sanctorum, et domestici Dei, 20 superdificati super fundamentum apostolorum, et prophetarum, ipso summo
angulari lapide Christo Jesu : 21 in quo omnis dificatio constructa crescit in
templum sanctum in Domino, 22 in quo et vos codificamini in habitaculum
Dei in Spiritu.
Hujus rei gratia, ego Paulus vinctus Christi Jesu, pro vobis gentibus, 2 si
tamen audistis dispensationem grati Dei, qu data est mihi in vobis :
3
quoniam secundum revelationem notum mihi factum est sacramentum, sicut
supra scripsi in brevi, 4 prout potestis legentes intelligere prudentiam meam in
mysterio Christi : 5 quod aliis generationibus non est agnitum filiis hominum,
sicuti nunc revelatum est sanctis apostolis ejus et prophetis in Spiritu, 6 gentes
esse cohredes, et concorporales, et comparticipes promissionis ejus in Christo Jesu per Evangelium : 7 cujus factus sum minister secundum donum grati
Dei, qu data est mihi secundum operationem virtutis ejus. 8 Mihi omnium
sanctorum minimo data est gratia hc, in gentibus evangelizare investigabiles divitias Christi, 9 et illuminare omnes, qu sit dispensatio sacramenti
absconditi a sculis in Deo, qui omnia creavit : 10 ut innotescat principatibus et potestatibus in clestibus per Ecclesiam, multiformis sapientia Dei,
11
secundum prfinitionem sculorum, quam fecit in Christo Jesu Domino
nostro : 12 in quo habemus fiduciam, et accessum in confidentia per fidem
ejus. 13 Propter quod peto ne deficiatis in tribulationibus meis pro vobis : qu
est gloria vestra.
14
Hujus rei gratia flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi,
15
ex quo omnis paternitas in clis et in terra nominatur, 16 ut det vobis secundum divitias glori su, virtute corroborari per Spiritum ejus in interiorem
hominem, 17 Christum habitare per fidem in cordibus vestris : in caritate radicati, et fundati, 18 ut possitis comprehendere cum omnibus sanctis, qu sit
latitudo, et longitudo, et sublimitas, et profundum : 19 scire etiam supereminentem scienti caritatem Christi, ut impleamini in omnem plenitudinem
Dei. 20 Ei autem, qui potens est omnia facere superabundanter quam petimus
aut intelligimus, secundum virtutem, qu operatur in nobis : 21 ipsi gloria in
Ecclesia, et in Christo Jesu, in omnes generationes sculi sculorum. Amen.
pacis. Unum corpus, et unus Spiritus, sicut vocati estis in una spe vocationis
1444
ad Ephesios
vestr. 5 Unus Dominus, una fides, unum baptisma. 6 Unus Deus et Pater
omnium, qui est super omnes, et per omnia, et in omnibus nobis.
7
Unicuique autem nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi. 8 Propter quod dicit : Ascendens in altum, captivam duxit
captivitatem : dedit dona hominibus. 9 Quod autem ascendit, quid est, nisi
quia et descendit primum in inferiores partes terr ? 10 Qui descendit, ipse
est et qui ascendit super omnes clos, ut impleret omnia. 11 Et ipse dedit quosdam quidem apostolos, quosdam autem prophetas, alios vero evangelistas,
alios autem pastores et doctores, 12 ad consummationem sanctorum in opus
ministerii, in dificationem corporis Christi : 13 donec occurramus omnes in
unitatem fidei, et agnitionis Filii Dei, in virum perfectum, in mensuram tatis
plenitudinis Christi : 14 ut jam non simus parvuli fluctuantes, et circumferamur omni vento doctrin in nequitia hominum, in astutia ad circumventionem erroris. 15 Veritatem autem facientes in caritate, crescamus in illo per
omnia, qui est caput Christus : 16 ex quo totum corpus compactum et connexum per omnem juncturam subministrationis, secundum operationem in mensuram uniuscujusque membri, augmentum corporis facit in dificationem sui
in caritate.
17
Hoc igitur dico, et testificor in Domino, ut jam non ambuletis, sicut et
gentes ambulant in vanitate sensus sui, 18 tenebris obscuratum habentes intellectum, alienati a vita Dei per ignorantiam, qu est in illis, propter ccitatem
cordis ipsorum, 19 qui desperantes, semetipsos tradiderunt impudiciti, in
operationem immunditi omnis in avaritiam. 20 Vos autem non ita didicistis
Christum, 21 si tamen illum audistis, et in ipso edocti estis, sicut est veritas in
Jesu, 22 deponere vos secundum pristinam conversationem veterem hominem,
qui corrumpitur secundum desideria erroris. 23 Renovamini autem spiritu
mentis vestr, 24 et induite novum hominem, qui secundum Deum creatus est
in justitia, et sanctitate veritatis.
25
Propter quod deponentes mendacium, loquimini veritatem unusquisque
cum proximo suo : quoniam sumus invicem membra. 26 Irascimini, et nolite
peccare : sol non occidat super iracundiam vestram. 27 Nolite locum dare
diabolo : 28 qui furabatur, jam non furetur : magis autem laboret, operando
manibus suis, quod bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patienti.
29
Omnis sermo malus ex ore vestro non procedat : sed si quis bonus ad dificationem fidei ut det gratiam audientibus. 30 Et nolite contristare Spiritum
Sanctum Dei : in quo signati estis in diem redemptionis. 31 Omnis amaritudo,
et ira, et indignatio, et clamor, et blasphemia tollatur a vobis cum omni malitia. 32 Estote autem invicem benigni, misericordes, donantes invicem sicut et
Deus in Christo donavit vobis.
2
tia, aut avaritia, nec nominetur in vobis, sicut decet sanctos : 4 aut turpitudo,
aut stultiloquium, aut scurrilitas, qu ad rem non pertinet : sed magis gratiarum actio. 5 Hoc enim scitote intelligentes : quod omnis fornicator, aut
immundus, aut avarus, quod est idolorum servitus, non habet hreditatem in
regno Christi et Dei. 6 Nemo vos seducat inanibus verbis : propter hc enim
venit ira Dei in filios diffidenti. 7 Nolite ergo effici participes eorum.
8
Eratis enim aliquando tenebr : nunc autem lux in Domino. Ut filii lucis
1445
ad Ephesios
1446
ad Ephesios
1447
Gratias ago Deo meo in omni memoria vestri, 4 semper in cunctis orationibus meis pro omnibus vobis, cum gaudio deprecationem faciens, 5 super
communicatione vestra in Evangelio Christi a prima die usque nunc. 6 Confidens hoc ipsum, quia qui cpit in vobis opus bonum, perficiet usque in diem
Christi Jesu : 7 sicut est mihi justum hoc sentire pro omnibus vobis : eo quod
habeam vos in corde, et in vinculis meis, et in defensione, et confirmatione
Evangelii, socios gaudii mei omnes vos esse. 8 Testis enim mihi est Deus, quomodo cupiam omnes vos in visceribus Jesu Christi. 9 Et hoc oro, ut caritas
vestra magis ac magis abundet in scientia, et in omni sensu : 10 ut probetis
potiora, ut sitis sinceri, et sine offensa in diem Christi, 11 repleti fructu justiti
per Jesum Christum, in gloriam et laudem Dei.
12
Scire autem vos volo fratres, quia qu circa me sunt, magis ad profectum venerunt Evangelii : 13 ita ut vincula mea manifesta fierent in Christo in
omni prtorio, et in ceteris omnibus, 14 et plures e fratribus in Domino confidentes vinculis meis, abundantius auderent sine timore verbum Dei loqui.
15
Quidam quidem et propter invidiam et contentionem : quidam autem et
propter bonam voluntatem Christum prdicant : 16 quidam ex caritate, scientes quoniam in defensionem Evangelii positus sum. 17 Quidam autem ex
contentione Christum annuntiant non sincere, existimantes pressuram se suscitare vinculis meis. 18 Quid enim ? Dum omni modo sive per occasionem, sive
per veritatem, Christus annuntietur : et in hoc gaudeo, sed et gaudebo. 19 Scio
enim quia hoc mihi proveniet ad salutem, per vestram orationem, et subministrationem Spiritus Jesu Christi, 20 secundum exspectationem et spem meam,
quia in nullo confundar : sed in omni fiducia sicut semper, et nunc magnificabitur Christus in corpore meo, sive per vitam, sive per mortem. 21 Mihi enim
vivere Christus est, et mori lucrum. 22 Quod si vivere in carne, hic mihi fructus
operis est, et quid eligam ignoro. 23 Coarctor autem e duobus : desiderium
habens dissolvi, et esse cum Christo, multo magis melius : 24 permanere autem
in carne, necessarium propter vos. 25 Et hoc confidens scio quia manebo, et
permanebo omnibus vobis ad profectum vestrum, et gaudium fidei : 26 ut
gratulatio vestra abundet in Christo Jesu in me, per meum adventum iterum
ad vos.
27
Tantum digne Evangelio Christi conversamini : ut sive cum venero, et
videro vos, sive absens audiam de vobis, quia statis in uno spiritu unanimes,
collaborantes fidei Evangelii : 28 et in nullo terreamini ab adversariis : qu illis
est causa perditionis, vobis autem salutis, et hoc a Deo : 29 quia vobis donatum
est pro Christo, non solum ut in eum credatis, sed ut etiam pro illo patiamini :
30
idem certamen habentes, quale et vidistis in me, et nunc audistis de me.
Si qua ergo consolatio in Christo, si quod solatium caritatis, si qua societas
2sapiatis,
spiritus, si qua viscera miserationis : implete gaudium meum ut idem
eamdem caritatem habentes, unanimes, idipsum sentientes, nihil
2
ad Philippenses
5
Hoc enim sentite in vobis, quod et in Christo Jesu : 6 qui cum in forma
Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se qualem Deo : 7 sed semetipsum exinanivit, formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus, et
habitu inventus ut homo. 8 Humiliavit semetipsum factus obediens usque ad
mortem, mortem autem crucis. 9 Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen, quod est super omne nomen : 10 ut in nomine Jesu omne genu
flectatur clestium, terrestrium et infernorum, 11 et omnis lingua confiteatur,
quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris.
12
Itaque carissimi mei (sicut semper obedistis), non ut in prsentia mei
tantum, sed multo magis nunc in absentia mea, cum metu et tremore vestram salutem operamini. 13 Deus est enim, qui operatur in vobis et velle, et
perficere pro bona voluntate. 14 Omnia autem facite sine murmurationibus et
hsitationibus : 15 ut sitis sine querela, et simplices filii Dei, sine reprehensione in medio nationis prav et pervers : inter quos lucetis sicut luminaria
in mundo, 16 verbum vit continentes ad gloriam meam in die Christi, quia
non in vacuum cucurri, neque in vacuum laboravi. 17 Sed et si immolor supra
sacrificium, et obsequium fidei vestr, gaudeo, et congratulor omnibus vobis.
18
Idipsum autem et vos gaudete, et congratulamini mihi.
19
Spero autem in Domino Jesu, Timotheum me cito mittere ad vos : ut et
ego bono animo sim, cognitis qu circa vos sunt. 20 Neminem enim habeo
tam unanimem, qui sincera affectione pro vobis sollicitus sit. 21 Omnes enim
qu sua sunt qurunt, non qu sunt Jesu Christi. 22 Experimentum autem
ejus cognoscite, quia sicut patri filius, mecum servivit in Evangelio. 23 Hunc
igitur spero me mittere ad vos, mox ut videro qu circa me sunt. 24 Confido
autem in Domino quoniam et ipse veniam ad vos cito. 25 Necessarium autem
existimavi Epaphroditum fratrem, et cooperatorem, et commilitonem meum,
vestrum autem apostolum, et ministrum necessitatis me, mittere ad vos :
26
quoniam quidem omnes vos desiderabat : et mstus erat, propterea quod
audieratis illum infirmatum. 27 Nam et infirmatus est usque ad mortem :
sed Deus misertus est ejus : non solum autem ejus, verum etiam et mei, ne
tristitiam super tristitiam haberem. 28 Festinantius ergo misi illum, ut viso eo
iterum gaudeatis, et ego sine tristitia sim. 29 Excipite itaque illum cum omni
gaudio in Domino, et ejusmodi cum honore habetote ; 30 quoniam propter
opus Christi usque ad mortem accessit, tradens animam suam ut impleret id
quod ex vobis deerat erga meum obsequium.
1449
ad Philippenses
1450
Gratias agimus Deo, et Patri Domini nostri Jesu Christi semper pro vobis orantes : 4 audientes fidem vestram in Christo Jesu, et dilectionem quam
habetis in sanctos omnes 5 propter spem, qu reposita est vobis in clis :
quam audistis in verbo veritatis Evangelii : 6 quod pervenit ad vos, sicut et
in universo mundo est, et fructificat, et crescit sicut in vobis, ex ea die, qua
audistis, et cognovistis gratiam Dei in veritate, 7 sicut didicistis ab Epaphra
carissimo conservo nostro, qui est fidelis pro vobis minister Christi Jesu, 8 qui
etiam manifestavit nobis dilectionem vestram in spiritu. 9 Ideo et nos ex qua
die audivimus, non cessamus pro vobis orantes, et postulantes ut impleamini
agnitione voluntatis ejus, in omni sapientia et intellectu spiritali : 10 ut ambuletis digne Deo per omnia placentes : in omni opere bono fructificantes,
et crescentes in scientia Dei : 11 in omni virtute confortati secundum potentiam claritatis ejus, in omni patientia et longanimitate cum gaudio, 12 gratias
agentes Deo Patri, qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine :
13
qui eripuit nos de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum filii dilectionis su, 14 in quo habemus redemptionem per sanguinem ejus, remissionem
peccatorum : 15 qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creatur :
16
quoniam in ipso condita sunt universa in clis, et in terra, visibilia, et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates : omnia
per ipsum et in ipso creata sunt : 17 et ipse est ante omnes, et omnia in ipso
constant.
18
Et ipse est caput corporis Ecclesi, qui est principium, primogenitus ex
mortuis : ut sit in omnibus ipse primatum tenens : 19 quia in ipso complacuit,
omnem plenitudinem inhabitare : 20 et per eum reconciliare omnia in ipsum,
pacificans per sanguinem crucis ejus, sive qu in terris, sive qu in clis sunt.
21
Et vos cum essetis aliquando alienati, et inimici sensu in operibus malis :
22
nunc autem reconciliavit in corpore carnis ejus per mortem, exhibere vos
sanctos, et immaculatos, et irreprehensibiles coram ipso : 23 si tamen permanetis in fide fundati, et stabiles, et immobiles a spe Evangelii, quod audistis, quod prdicatum est in universa creatura, qu sub clo est, cujus factus
sum ego Paulus minister.
24
Qui nunc gaudeo in passionibus pro vobis, et adimpleo ea qu desunt
passionem Christi, in carne mea pro corpore ejus, quod est Ecclesia : 25 cujus
factus sum ego minister secundum dispensationem Dei, qu data est mihi
in vos, ut impleam verbum Dei : 26 mysterium, quod absconditum fuit a
sculis, et generationibus, nunc autem manifestatum est sanctis ejus, 27 quibus
voluit Deus notas facere divitias glori sacramenti hujus in gentibus, quod est
Christus, in vobis spes glori, 28 quem nos annuntiamus, corripientes omnem
hominem, et docentes omnem hominem, in omni sapientia, ut exhibeamus
omnem hominem perfectum in Christo Jesu : 29 in quo et laboro, certando
secundum operationem ejus, quam operatur in me in virtute.
Volo enim vos scire qualem sollicitudinem habeam pro vobis, et pro iis qui
2consolentur
sunt Laodici, et quicumque non viderunt faciem meam in carne : ut
corda ipsorum, instructi in caritate, et in omnes divitias plenitu2
ad Colossenses
Cum Christus apparuerit, vita vestra : tunc et vos apparebitis cum ipso in
gloria. 5 Mortificate ergo membra vestra, qu sunt super terram : fornicationem, immunditiam, libidinem, concupiscentiam malam, et avaritiam, qu
est simulacrorum servitus : 6 propter qu venit ira Dei super filios incredulitatis : 7 in quibus et vos ambulastis aliquando, cum viveretis in illis. 8 Nunc
autem deponite et vos omnia : iram, indignationem, malitiam, blasphemiam,
turpem sermonem de ore vestro. 9 Nolite mentiri invicem, expoliantes vos veterem hominem cum actibus suis, 10 et induentes novum eum, qui renovatur in
agnitionem secundum imaginem ejus qui creavit illum : 11 ubi non est gentilis
et Judus, circumcisio et prputium, Barbarus et Scytha, servus et liber : sed
omnia, et in omnibus Christus. 12 Induite vos ergo, sicut electi Dei, sancti,
et dilecti, viscera misericordi, benignitatem, humilitatem, modestiam, patientiam : 13 supportantes invicem, et donantes vobismetipsis si quis adversus
aliquem habet querelam : sicut et Dominus donavit vobis, ita et vos. 14 Super
omnia autem hc, caritatem habete, quod est vinculum perfectionis : 15 et pax
Christi exsultet in cordibus vestris, in qua et vocati estis in uno corpore : et
1452
ad Colossenses
1453
in orationibus nostris sine intermissione, 3 memores operis fidei vestr, et laboris, et caritatis, et sustinenti spei Domini nostri Jesu Christi, ante Deum et
Patrem nostrum : 4 scientes, fratres dilecti a Deo, electionem vestram : 5 quia
Evangelium nostrum non fuit ad vos in sermone tantum, sed et in virtute, et
in Spiritu Sancto, et in plenitudine multa, sicut scitis quales fuerimus in vobis
propter vos. 6 Et vos imitatores nostri facti estis, et Domini, excipientes verbum in tribulatione multa, cum gaudio Spiritus Sancti : 7 ita ut facti sitis forma
omnibus credentibus in Macedonia, et in Achaia. 8 A vobis enim diffamatus
est sermo Domini, non solum in Macedonia, et in Achaia, sed et in omni loco
fides vestra, qu est ad Deum, profecta est ita ut non sit nobis necesse quidquam loqui. 9 Ipsi enim de nobis annuntiant qualem introitum habuerimus
ad vos : et quomodo conversi estis ad Deum a simulacris, servire Deo vivo, et
vero, 10 et exspectare Filium ejus de clis (quem suscitavit a mortuis) Jesum,
qui eripuit nos ab ira ventura.
Nam ipsi scitis, fratres, introitum nostrum ad vos, quia non inanis fuit :
2habuimus
sed ante passi, et contumeliis affecti (sicut scitis) in Philippis, fiduciam
in Deo nostro, loqui ad vos Evangelium Dei in multa sollicitudine.
2
ad Thessalonicenses I
nemo moveatur in tribulationibus istis : ipsi enim scitis quod in hoc positi
sumus. 4 Nam et cum apud vos essemus, prdicebamus vobis passuros nos
tribulationes, sicut et factum est, et scitis. 5 Propterea et ego amplius non
sustinens, misi ad cognoscendam fidem vestram : ne forte tentaverit vos is
qui tentat, et inanis fiat labor noster. 6 Nunc autem veniente Timotheo ad
nos a vobis, et annuntiante nobis fidem et caritatem vestram, et quia memoriam nostri habetis bonam semper, desiderantes nos videre, sicut et nos quoque
vos : 7 ideo consolati sumus, fratres, in vobis in omni necessitate et tribulatione
nostra, per fidem vestram, 8 quoniam nunc vivimus, si vos statis in Domino.
9
Quam enim gratiarum actionem possumus Deo retribuere pro vobis in omni
gaudio, quo gaudemus propter vos ante Deum nostrum, 10 nocte ac die abundantius orantes, ut videamus faciem vestram, et compleamus ea qu desunt
fidei vestr ? 11 Ipse autem Deus, et Pater noster, et Dominus noster Jesus
Christus, dirigat viam nostram ad vos. 12 Vos autem Dominus multiplicet, et
abundare faciat caritatem vestram in invicem, et in omnes, quemadmodum et
nos in vobis : 13 ad confirmanda corda vestra sine querela in sanctitate, ante
Deum et Patrem nostrum, in adventu Domini nostri Jesu Christi cum omnibus
sanctis ejus. Amen.
cetero ergo, fratres, rogamus vos et obsecramus in Domino Jesu, ut que4Deo,Demadmodum
accepistis a nobis quomodo oporteat vos ambulare, et placere
sic et ambuletis ut abundetis magis. Scitis enim qu prcepta dederim
2
vobis per Dominum Jesum. Hc est enim voluntas Dei, sanctificatio vestra :
ut abstineatis vos a fornicatione, 4 ut sciat unusquisque vestrum vas suum
possidere in sanctificatione, et honore : 5 non in passione desiderii, sicut et
gentes, qu ignorant Deum : 6 et ne quis supergrediatur, neque circumveniat
in negotio fratrem suum : quoniam vindex est Dominus de his omnibus, sicut
prdiximus vobis, et testificati sumus. 7 Non enim vocavit nos Deus in immunditiam, sed in sanctificationem. 8 Itaque qui hc spernit, non hominem
spernit, sed Deum : qui etiam dedit Spiritum suum Sanctum in nobis. 9 De
caritate autem fraternitatis non necesse habemus scribere vobis : ipsi enim vos
a Deo didicistis ut diligatis invicem. 10 Etenim illud facitis in omnes fratres
in universa Macedonia. Rogamus autem vos, fratres, ut abundetis magis, 11 et
opera detis ut quieti sitis, et ut vestrum negotium agatis, et operemini manibus
vestris, sicut prcepimus vobis : 12 et ut honeste ambuletis ad eos qui foris
sunt : et nullius aliquid desideretis. 13 Nolumus autem vos ignorare fratres de
dormientibus, ut non contristemini sicut et ceteri, qui spem non habent.
14
Si enim credimus quod Jesus mortuus est, et resurrexit : ita et Deus
eos qui dormierunt per Jesum, adducet cum eo. 15 Hoc enim vobis dicimus in
verbo Domini, quia nos, qui vivimus, qui residui sumus in adventum Domini,
non prveniemus eos qui dormierunt. 16 Quoniam ipse Dominus in jussu,
et in voce archangeli, et in tuba Dei descendet de clo : et mortui, qui in
1455
ad Thessalonicenses I
Christo sunt, resurgent primi. 17 Deinde nos, qui vivimus, qui relinquimur,
simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in aera, et sic semper
cum Domino erimus. 18 Itaque consolamini invicem in verbis istis.
De temporibus autem, et momentis, fratres, non indigetis ut scribamus
5
vobis. Ipsi enim diligenter scitis quia dies Domini, sicut fur in nocte, ita
veniet : cum enim dixerint : Pax et securitas : tunc repentinus eis superveniet
2
interitus, sicut dolor in utero habenti, et non effugient. 4 Vos autem, fratres,
non estis in tenebris, ut vos dies illa tamquam fur comprehendat : 5 omnes
enim vos filii lucis estis, et filii diei : non sumus noctis, neque tenebrarum.
6
Igitur non dormiamus sicut et ceteri, sed vigilemus, et sobrii simus. 7 Qui
enim dormiunt, nocte dormiunt : et qui ebrii sunt, nocte ebrii sunt. 8 Nos
autem, qui diei sumus, sobrii simus, induti loricam fidei et caritatis, et galeam
spem salutis : 9 quoniam non posuit nos Deus in iram, sed in acquisitionem
salutis per Dominum nostrum Jesum Christum, 10 qui mortuus est pro nobis :
ut sive vigilemus, sive dormiamus, simul cum illo vivamus. 11 Propter quod
consolamini invicem, et dificate alterutrum, sicut et facitis.
12
Rogamus autem vos, fratres, ut noveritis eos qui laborant inter vos, et
prsunt vobis in Domino, et monent vos, 13 ut habeatis illos abundantius in
caritate propter opus illorum : pacem habete cum eis. 14 Rogamus autem
vos, fratres, corripite inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite infirmos,
patientes estote ad omnes. 15 Videte ne quis malum pro malo alicui reddat :
sed semper quod bonum est sectamini in invicem, et in omnes. 16 Semper
gaudete. 17 Sine intermissione orate. 18 In omnibus gratias agite : hc est enim
voluntas Dei in Christo Jesu in omnibus vobis. 19 Spiritum nolite extinguere.
20
Prophetias nolite spernere. 21 Omnia autem probate : quod bonum est
tenete. 22 Ab omni specie mala abstinete vos. 23 Ipse autem Deus pacis sanctificet vos per omnia : ut integer spiritus vester, et anima, et corpus sine querela
in adventu Domini nostri Jesu Christi servetur. 24 Fidelis est, qui vocavit vos :
qui etiam faciet.
25
Fratres, orate pro nobis. 26 Salutate fratres omnes in osculo sancto.
27
Adjuro vos per Dominum ut legatur epistola hc omnibus sanctis fratribus.
28
Gratia Domini nostri Jesu Christi vobiscum. Amen.
1456
Gratias agere debemus semper Deo pro vobis, fratres, ita ut dignum est,
quoniam supercrescit fides vestra, et abundat caritas uniuscujusque vestrum
in invicem : 4 ita ut et nos ipsi in vobis gloriemur in ecclesiis Dei, pro patientia
vestra, et fide, et in omnibus persecutionibus vestris, et tribulationibus, quas
sustinetis 5 in exemplum justi judicii Dei, ut digni habeamini in regno Dei, pro
quo et patimini. 6 Si tamen justum est apud Deum retribuere tribulationem
iis qui vos tribulant : 7 et vobis, qui tribulamini, requiem nobiscum in revelatione Domini Jesu de clo cum angelis virtutis ejus, 8 in flamma ignis dantis
vindictam iis qui non noverunt Deum, et qui non obediunt Evangelio Domini
nostri Jesu Christi, 9 qui pnas dabunt in interitu ternas a facie Domini, et
a gloria virtutis ejus : 10 cum venerit glorificari in sanctis suis, et admirabilis
fieri in omnibus, qui crediderunt, quia creditum est testimonium nostrum super vos in die illo. 11 In quo etiam oramus semper pro vobis : ut dignetur vos
vocatione sua Deus noster, et impleat omnem voluntatem bonitatis, et opus
fidei in virtute, 12 ut clarificetur nomen Domini nostri Jesu Christi in vobis, et
vos in illo secundum gratiam Dei nostri, et Domini Jesu Christi.
autem vos, fratres, per adventum Domini nostri Jesu Christi, et
2su, Rogamus
nostr congregationis in ipsum : ut non cito moveamini a vestro senneque terreamini, neque per spiritum, neque per sermonem, neque per
2
epistolam tamquam per nos missam, quasi instet dies Domini. 3 Ne quis vos
seducat ullo modo : quoniam nisi venerit discessio primum, et revelatus fuerit homo peccati filius perditionis, 4 qui adversatur, et extollitur supra omne,
quod dicitur Deus, aut quod colitur, ita ut in templo Dei sedeat ostendens se
tamquam sit Deus. 5 Non retinetis quod cum adhuc essem apud vos, hc
dicebam vobis ? 6 et nunc quid detineat scitis, ut reveletur in suo tempore.
7
Nam mysterium jam operatur iniquitatis : tantum ut qui tenet nunc, teneat,
donec de medio fiat. 8 Et tunc revelabitur ille iniquus, quem Dominus Jesus
interficiet spiritu oris sui, et destruet illustratione adventus sui eum : 9 cujus est adventus secundum operationem Satan in omni virtute, et signis, et
prodigiis mendacibus, 10 et in omni seductione iniquitatis iis qui pereunt : eo
quod caritatem veritatis non receperunt ut salvi fierent. 11 Ideo mittet illis
Deus operationem erroris ut credant mendacio, 12 ut judicentur omnes qui
non crediderunt veritati, sed consenserunt iniquitati.
13
Nos autem debemus gratias agere Deo semper pro vobis, fratres dilecti
a Deo, quod elegerit vos Deus primitias in salutem in sanctificatione spiritus, et in fide veritatis : 14 in qua et vocavit vos per Evangelium nostrum in
acquisitionem glori Domini nostri Jesu Christi. 15 Itaque fratres, state : et
tenete traditiones, quas didicistis, sive per sermonem, sive per epistolam nostram. 16 Ipse autem Dominus noster Jesus Christus, et Deus et Pater noster,
qui dilexit nos, et dedit consolationem ternam, et spem bonam in gratia,
17
exhortetur corda vestra, et confirmet in omni opere et sermone bono.
ad Thessalonicenses II
De cetero fratres, orate pro nobis ut sermo Dei currat, et clarificetur, sicut et
3
apud vos : et ut liberemur ab importunis, et malis hominibus : non enim
omnium est fides. Fidelis autem Deus est, qui confirmabit vos, et custodiet
2
1458
Sicut rogavi te ut remaneres Ephesi cum irem in Macedoniam, ut denuntiares quibusdam ne aliter docerent, 4 neque intenderent fabulis, et genealogiis
interminatis : qu qustiones prstant magis quam dificationem Dei, qu
est in fide. 5 Finis autem prcepti est caritas de corde puro, et conscientia bona, et fide non ficta. 6 A quibus quidam aberrantes, conversi sunt in
vaniloquium, 7 volentes esse legis doctores, non intelligentes neque qu loquuntur, neque de quibus affirmant. 8 Scimus autem quia bona est lex si quis
ea legitime utatur : 9 sciens hoc quia lex justo non est posita, sed injustis,
et non subditis, impiis, et peccatoribus, sceleratis, et contaminatis, parricidis,
et matricidis, homicidis, 10 fornicariis, masculorum concubitoribus, plagiariis,
mendacibus, et perjuris, et si quid aliud san doctrin adversatur, 11 qu est
secundum Evangelium glori beati Dei, quod creditum est mihi.
12
Gratias ago ei, qui me confortavit, Christo Jesu Domino nostro, quia fidelem me existimavit, ponens in ministerio : 13 qui prius blasphemus fui, et
persecutor, et contumeliosus : sed misericordiam Dei consecutus sum, quia
ignorans feci in incredulitate. 14 Superabundavit autem gratia Domini nostri cum fide, et dilectione, qu est in Christo Jesu. 15 Fidelis sermo, et omni
acceptione dignus : quod Christus Jesus venit in hunc mundum peccatores
salvos facere, quorum primus ego sum. 16 Sed ideo misericordiam consecutus sum : ut in me primo ostenderet Christus Jesus omnem patientiam ad
informationem eorum, qui credituri sunt illi, in vitam ternam. 17 Regi autem
sculorum immortali, invisibili, soli Deo honor et gloria in scula sculorum.
Amen.
18
Hoc prceptum commendo tibi, fili Timothee, secundum prcedentes
in te prophetias, ut milites in illis bonam militiam, 19 habens fidem, et bonam
conscientiam, quam quidam repellentes, circa fidem naufragaverunt : 20 ex
quibus est Hymenus, et Alexander : quos tradidi Satan, ut discant non
blasphemare.
Obsecro igitur primum omnium fieri obsecrationes, orationes, postula2omnibus
tiones, gratiarum actiones, pro omnibus hominibus :
pro regibus, et
qui in sublimitate sunt, ut quietam et tranquillam vitam agamus in
2
omni pietate, et castitate : 3 hoc enim bonum est, et acceptum coram Salvatore
nostro Deo, 4 qui omnes homines vult salvos fieri, et ad agnitionem veritatis
venire. 5 Unus enim Deus, unus et mediator Dei et hominum homo Christus
Jesus : 6 qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus, testimonium temporibus suis : 7 in quo positus sum ego prdicator, et Apostolus (veritatem
dico, non mentior) doctor gentium in fide, et veritate. 8 Volo ergo viros orare
in omni loco, levantes puras manus sine ira et disceptatione. 9 Similiter et
mulieres in habitu ornato, cum verecundia et sobrietate ornantes se, et non in
tortis crinibus, aut auro, aut margaritas, vel veste pretiosa : 10 sed quod decet mulieres, promittentes pietatem per opera bona. 11 Mulier in silentio discat
cum omni subjectione. 12 Docere autem mulieri non permitto, neque dominari
in virum : sed esse in silentio. 13 Adam enim primus formatus est : deinde
Heva : 14 et Adam non est seductus : mulier autem seducta in prvaricatione
ad Timotheum I
tum, non percussorem, sed modestum : non litigiosum, non cupidum, sed
4
su domui bene prpositum : filios habentem subditos cum omni castitate.
5
Si quis autem domui su presse nescit, quomodo ecclesi Dei diligentiam
habebit ? 6 Non neophytum : ne in superbiam elatus, in judicium incidat
diaboli. 7 Oportet autem illum et testimonium habere bonum ab iis qui foris
sunt, ut non in opprobrium incidat, et in laqueum diaboli. 8 Diaconos similiter
pudicos, non bilingues, non multo vino deditos, non turpe lucrum sectantes :
9
habentes mysterium fidei in conscientia pura. 10 Et hi autem probentur primum : et sic ministrent, nullum crimen habentes. 11 Mulieres similiter pudicas, non detrahentes, sobrias, fideles in omnibus. 12 Diaconi sint unius uxoris
viri, qui filiis suis bene prsint, et suis domibus. 13 Qui enim bene ministraverint, gradum bonum sibi acquirent, et multam fiduciam in fide, qu est
in Christo Jesu.
14
Hc tibi scribo, sperans me ad te venire cito : 15 si autem tardavero, ut
scias quomodo oporteat te in domo Dei conversari, qu est ecclesia Dei vivi,
columna et firmamentum veritatis. 16 Et manifeste magnum est pietatis sacramentum, quod manifestatum est in carne, justificatum est in spiritu, apparuit
angelis, prdicatum est gentibus, creditum est in mundo, assumptum est in
gloria.
autem manifeste dicit, quia in novissimis temporibus discedent
4inSpiritus
quidam a fide, attendentes spiritibus erroris, et doctrinis dmoniorum,
hypocrisi loquentium mendacium, et cauteriatam habentium suam con2
scientiam, 3 prohibentium nubere, abstinere a cibis, quod Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum actione fidelibus, et iis qui cognoverunt veritatem.
4
Quia omnis creatura Dei bona est, et nihil rejiciendum quod cum gratiarum
actione percipitur : 5 sanctificatur enim per verbum Dei, et orationem.
6
Hc proponens fratribus, bonus eris minister Christi Jesu enutritus verbis
fidei, et bon doctrin, quam assecutus es. 7 Ineptas autem, et aniles fabulas
devita : exerce autem teipsum ad pietatem. 8 Nam corporalis exercitatio, ad
modicum utilis est : pietas autem ad omnia utilis est, promissionem habens
vit, qu nunc est, et futur. 9 Fidelis sermo, et omni acceptione dignus. 10 In
hoc enim laboramus, et maledicimur, quia speramus in Deum vivum, qui
est Salvator omnium hominum, maxime fidelium. 11 Prcipe hc, et doce.
12
Nemo adolescentiam tuam contemnat : sed exemplum esto fidelium in
verbo, in conversatione, in caritate, in fide, in castitate. 13 Dum venio, attende
lectioni, exhortationi, et doctrin. 14 Noli negligere gratiam, qu in te est, qu
data est tibi per prophetiam, cum impositione manuum presbyterii. 15 Hc
meditare, in his esto : ut profectus tuus manifestus sit omnibus. 16 Attende
tibi, et doctrin : insta in illis. Hoc enim faciens, et teipsum salvum facies, et
eos qui te audiunt.
Seniorem ne increpaveris, sed obsecra ut patrem : juvenes, ut fratres :
5ra, qu
anus, ut matres : juvenculas, ut sorores in omni castitate : viduas honovere vidu sunt. Si qua autem vidua filios, aut nepotes habet : discat
2
1460
ad Timotheum I
primum domum suam regere, et mutuam vicem reddere parentibus : hoc enim acceptum est coram Deo. 5 Qu autem vere vidua est, et desolata, speret
in Deum, et instet obsecrationibus, et orationibus nocte ac die. 6 Nam qu in
deliciis est, vivens mortua est. 7 Et hoc prcipe, ut irreprehensibiles sint. 8 Si
quis autem suorum, et maxime domesticorum, curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. 9 Vidua eligatur non minus sexaginta annorum,
qu fuerit unius viri uxor, 10 in operibus bonis testimonium habens, si filios
educavit, si hospitio recepit, si sanctorum pedes lavit, si tribulationem patientibus subministravit, si omne opus bonum subsecuta est. 11 Adolescentiores
autem viduas devita : cum enim luxuriat fuerint in Christo, nubere volunt : 12 habentes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt ; 13 simul
autem et otios discunt circuire domos : non solum otios, sed et verbos,
et curios, loquentes qu non oportet. 14 Volo ergo juniores nubere, filios
procreare, matresfamilias esse, nullam occasionem dare adversario maledicti
gratia. 15 Jam enim qudam convers sunt retro Satanam. 16 Si quis fidelis habet viduas, subministret illis, et non gravetur ecclesia : ut iis qu vere vidu
sunt, sufficiat. 17 Qui bene prsunt presbyteri, duplici honore digni habeantur : maxime qui laborant in verbo et doctrina. 18 Dicit enim Scriptura : Non
alligabis os bovi trituranti. Et : Dignus est operarius mercede sua. 19 Adversus presbyterum accusationem noli recipere, nisi sub duobus aut tribus
testibus. 20 Peccantes coram omnibus argue : ut et ceteri timorem habeant.
21
Testor coram Deo et Christo Jesu, et electis angelis, ut hc custodias sine
prjudicio, nihil faciens in alteram partem declinando. 22 Manus cito nemini
imposueris, neque communicaveris peccatis alienis. Teipsum castum custodi.
23
Noli adhuc aquam bibere, sed modico vino utere propter stomachum tuum,
et frequentes tuas infirmitates. 24 Quorumdam hominum peccata manifesta
sunt, prcedentia ad judicium : quosdam autem et subsequuntur. 25 Similiter
et facta bona, manifesta sunt : et qu aliter se habent, abscondi non possunt.
Quicumque sunt sub jugo servi, dominos suos omni honore dignos arbi6habent
trentur, ne nomen Domini et doctrina blasphemetur. Qui autem fideles
dominos, non contemnant, quia fratres sunt : sed magis serviant, quia
2
1461
ad Timotheum I
sionem, 14 ut serves mandatum sine macula, irreprehensibile usque in adventum Domini nostri Jesu Christi, 15 quem suis temporibus ostendet beatus
et solus potens, Rex regum, et Dominus dominantium : 16 qui solus habet
immortalitatem, et lucem inhabitat inaccessibilem : quem nullus hominum
vidit, sed nec videre potest : cui honor, et imperium sempiternum. Amen.
17
Divitibus hujus sculi prcipe non sublime sapere, neque sperare in incerto
divitiarum, sed in Deo vivo (qui prstat nobis omnia abunde ad fruendum)
18
bene agere, divites fieri in bonis operibus, facile tribuere, communicare,
19
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum, ut apprehendant veram
vitam.
20
O Timothee, depositum custodi, devitans profanas vocum novitates, et
oppositiones falsi nominis scienti, 21 quam quidam promittentes, circa fidem
exciderunt. Gratia tecum. Amen.
1462
ad Timotheum II
tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt, sed ad sua desideria coacervabunt sibi magistros, prurientes auribus, 4 et a veritate quidem auditum
avertent, ad fabulas autem convertentur. 5 Tu vero vigila, in omnibus labora,
opus fac evangelist, ministerium tuum imple. Sobrius esto. 6 Ego enim jam
delibor, et tempus resolutionis me instat. 7 Bonum certamen certavi, cursum
consummavi, fidem servavi. 8 In reliquo reposita est mihi corona justiti,
1464
ad Timotheum II
quam reddet mihi Dominus in illa die, justus judex : non solum autem mihi,
sed et iis, qui diligunt adventum ejus.
Festina ad me venire cito. 9 Demas enim me reliquit, diligens hoc sculum,
et abiit Thessalonicam : 10 Crescens in Galatiam, Titus in Dalmatiam. 11 Lucas
est mecum solus. Marcum assume, et adduc tecum : est enim mihi utilis in
ministerium. 12 Tychicum autem misi Ephesum. 13 Penulam, quam reliqui
Troade apud Carpum, veniens affer tecum, et libros, maxime autem membranas. 14 Alexander rarius multa mala mihi ostendit : reddet illi Dominus
secundum opera ejus : 15 quem et tu devita : valde enim restitit verbis nostris.
16
In prima mea defensione nemo mihi affuit, sed omnes me dereliquerunt :
non illis imputetur. 17 Dominus autem mihi astitit, et confortavit me, ut per
me prdicatio impleatur, et audiant omnes gentes : et liberatus sum de ore
leonis. 18 Liberavit me Dominus ab omni opere malo : et salvum faciet in regnum suum cleste, cui gloria in scula sculorum. Amen. 19 Saluta Priscam,
et Aquilam, et Onesiphori domum. 20 Erastus remansit Corinthi. Trophimum
autem reliqui infirmum Mileti. 21 Festina ante hiemem venire. Salutant te
Eubulus, et Pudens, et Linus, et Claudia, et fratres omnes. 22 Dominus Jesus
Christus cum spiritu tuo. Gratia vobiscum. Amen.
1465
ad Titum
1467
quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem ? qu cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis, qui audierunt, in nos confirmata est, 4 contestante Deo signis et portentis, et variis virtutibus, et Spiritus
Sancti distributionibus secundum suam voluntatem. 5 Non enim angelis subjecit Deus orbem terr futurum, de quo loquimur. 6 Testatus est autem in
quodam loco quis, dicens : Quid est homo quod memor es ejus, aut filius hominis quoniam visitas eum ? 7 Minuisti eum paulo minus ab angelis : gloria
et honore coronasti eum : et constituisti eum super opera manuum tuarum.
8
Omnia subjecisti sub pedibus ejus. In eo enim quod omnia ei subjecit, nihil
dimisit non subjectum ei. Nunc autem necdum videmus omnia subjecta ei.
9
Eum autem, qui modico quam angeli minoratus est, videmus Jesum propter
passionem mortis, gloria et honore coronatum : ut, gratia Dei, pro omnibus
gustaret mortem.
10
Decebat enim eum, propter quem omnia, et per quem omnia, qui multos
filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem consummare. 11 Qui enim sanctificat, et qui sanctificantur, ex uno omnes. Propter
quam causam non confunditur fratres eos vocare, dicens : 12 Nuntiabo nomen
tuum fratribus meis : in medio ecclesi laudabo te. 13 Et iterum : Ego ero fidens in eum. Et iterum : Ecce ego, et pueri mei, quos dedit mihi Deus. 14 Quia
ergo pueri communicaverunt carni, et sanguini, et ipse similiter participavit
eisdem : ut per mortem destrueret eum qui habebat mortis imperium, id est,
diabolum : 15 et liberaret eos qui timore mortis per totam vitam obnoxii erant
servituti. 16 Nusquam enim angelos apprehendit, sed semen Abrah apprehendit. 17 Unde debuit per omnia fratribus similari, ut misericors fieret, et
ad Hebros
dignus est habitus, quanto ampliorem honorem habet domus, qui fabricavit
illam. 4 Omnis namque domus fabricatur ab aliquo : qui autem omnia creavit,
Deus est. 5 Et Moyses quidem fidelis erat in tota domo ejus tamquam famulus,
in testimonium eorum, qu dicenda erant : 6 Christus vero tamquam filius in
domo sua : qu domus sumus nos, si fiduciam, et gloriam spei usque ad
finem, firmam retineamus.
7
Quapropter sicut dicit Spiritus Sanctus : Hodie si vocem ejus audieritis,
8
nolite obdurare corda vestra, sicut in exacerbatione secundum diem tentationis in deserto, 9 ubi tentaverunt me patres vestri : probaverunt, et viderunt
opera mea 10 quadraginta annis : propter quod infensus fui generationi huic,
et dixi : Semper errant corde. Ipsi autem non cognoverunt vias meas, 11 sicut juravi in ira mea : Si introibunt in requiem meam. 12 Videte fratres, ne
forte sit in aliquo vestrum cor malum incredulitatis, discedendi a Deo vivo :
13
sed adhortamini vosmetipsos per singulos dies, donec hodie cognominatur,
ut non obduretur quis ex vobis fallacia peccati. 14 Participes enim Christi effecti sumus, si tamen initium substanti ejus usque ad finem firmum retineamus. 15 Dum dicitur : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda
vestra, quemadmodum in illa exacerbatione. 16 Quidam enim audientes exacerbaverunt : sed non universi qui profecti sunt ex gypto per Moysen.
17
Quibus autem infensus est quadraginta annis ? nonne illis qui peccaverunt,
quorum cadavera prostrata sunt in deserto ? 18 Quibus autem juravit non introire in requiem ipsius, nisi illis qui increduli fuerunt ? 19 Et videmus, quia
non potuerunt introire propter incredulitatem.
Timeamus ergo ne forte relicta pollicitatione introeundi in requiem ejus,
4madmodum
existimetur aliquis ex vobis deesse. Etenim et nobis nuntiatum est, queet illis : sed non profuit illis sermo auditus, non admistus fidei
2
ex iis qu audierunt. 3 Ingrediemur enim in requiem, qui credidimus : quemadmodum dixit : Sicut juravi in ira mea : Si introibunt in requiem meam :
et quidem operibus ab institutione mundi perfectis. 4 Dixit enim in quodam
loco de die septima sic : Et requievit Deus die septima ab omnibus operibus
suis. 5 Et in isto rursum : Si introibunt in requiem meam. 6 Quoniam ergo superest introire quosdam in illam, et ii, quibus prioribus annuntiatum est, non
introierunt propter incredulitatem : 7 iterum terminat diem quemdam, Hodie,
in David dicendo, post tantum temporis, sicut supra dictum est : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. 8 Nam si eis Jesus requiem
prstitisset, numquam de alia loqueretur, posthac, die. 9 Itaque relinquitur
sabbatismus populo Dei. 10 Qui enim ingressus est in requiem ejus, etiam
ipse requievit ab operibus suis, sicut a suis Deus. 11 Festinemus ergo ingredi in illam requiem : ut ne in idipsum quis incidat incredulitatis exemplum.
12
Vivus est enim sermo Dei, et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti :
et pertingens usque ad divisionem anim ac spiritus : compagum quoque ac
medullarum, et discretor cogitationum et intentionum cordis. 13 Et non est
ulla creatura invisibilis in conspectu ejus : omnia autem nuda et aperta sunt
oculis ejus, ad quem nobis sermo.
1470
ad Hebros
14
Habentes ergo pontificem magnum qui penetravit clos, Jesum Filium
Dei, teneamus confessionem. 15 Non enim habemus pontificem qui non possit compati infirmitatibus nostris : tentatum autem per omnia pro similitudine absque peccato. 16 Adeamus ergo cum fiducia ad thronum grati : ut
misericordiam consequamur, et gratiam inveniamus in auxilio opportuno.
ad Hebros
autem et rex Salem, quod est, rex pacis, 3 sine patre, sine matre, sine genealogia, neque initium dierum, neque finem vit habens, assimilatus autem Filio
Dei, manet sacerdos in perpetuum.
4
Intuemini autem quantus sit hic, cui et decimas dedit de prcipuis Abraham patriarcha. 5 Et quidem de filiis Levi sacerdotium accipientes, mandatum
habent decimas sumere a populo secundum legem, id est, a fratribus suis :
quamquam et ipsi exierint de lumbis Abrah. 6 Cujus autem generatio non
annumeratur in eis, decimas sumpsit ab Abraham, et hunc, qui habebat repromissiones, benedixit. 7 Sine ulla autem contradictione, quod minus est,
a meliore benedicitur. 8 Et hic quidem, decimas morientes homines accipiunt : ibi autem contestatur, quia vivit. 9 Et (ut ita dictum sit) per Abraham, et
Levi, qui decimas accepit, decimatus est : 10 adhuc enim in lumbis patris erat,
quando obviavit ei Melchisedech.
11
Si ergo consummatio per sacerdotium Leviticum erat (populus enim
sub ipso legem accepit) quid adhuc necessarium fuit secundum ordinem
Melchisedech, alium surgere sacerdotem, et non secundum ordinem Aaron
dici ? 12 Translato enim sacerdotio, necesse est ut et legis translatio fiat. 13 In
quo enim hc dicuntur, de alia tribu est, de qua nullus altari prsto fuit.
14
Manifestum est enim quod ex Juda ortus sit Dominus noster : in qua tribu
nihil de sacerdotibus Moyses locutus est. 15 Et amplius adhuc manifestum est :
si secundum similitudinem Melchisedech exsurgat alius sacerdos, 16 qui non
secundum legem mandati carnalis factus est, sed secundum virtutem vit
insolubilis. 17 Contestatur enim : Quoniam tu es sacerdos in ternum, secundum ordinem Melchisedech. 18 Reprobatio quidem fit prcedentis mandati,
propter infirmitatem ejus, et inutilitatem : 19 nihil enim ad perfectum adduxit
lex : introductio vero melioris spei, per quam proximamus ad Deum. 20 Et
quantum est non sine jurejurando (alii quidem sine jurejurando sacerdotes
facti sunt, 21 hic autem cum jurejurando per eum, qui dixit ad illum : Juravit
Dominus, et non pnitebit eum : tu es sacerdos in ternum) : 22 in tantum melioris testamenti sponsor factus est Jesus. 23 Et alii quidem plures facti
sunt sacerdotes, idcirco quod morte prohiberentur permanere : 24 hic autem eo
quod maneat in ternum, sempiternum habet sacerdotium. 25 Unde et salvare
in perpetuum potest accedentes per semetipsum ad Deum : semper vivens ad
interpellandum pro nobis. 26 Talis enim decebat ut nobis esset pontifex, sanctus, innocens, impollutus, segregatus a peccatoribus, et excelsior clis factus :
27
qui non habet necessitatem quotidie, quemadmodum sacerdotes, prius pro
suis delictis hostias offerre, deinde pro populi : hoc enim fecit semel, seipsum
1472
ad Hebros
1473
ad Hebros
ferri : ideo quod nullam haberent ultra conscientiam peccati, cultores semel
mundati : 3 sed in ipsis commemoratio peccatorum per singulos annos fit.
4
Impossibile enim est sanguine taurorum et hircorum auferri peccata. 5 Ideo
ingrediens mundum dicit : Hostiam et oblationem noluisti : corpus autem
aptasti mihi : 6 holocautomata pro peccato non tibi placuerunt. 7 Tunc dixi :
Ecce venio : in capite libri scriptum est de me : Ut faciam, Deus, voluntatem
tuam. 8 Superius dicens : Quia hostias, et oblationes, et holocautomata pro
peccato noluisti, nec placita sunt tibi, qu secundum legem offeruntur, 9 tunc
dixi : Ecce venio, ut faciam, Deus, voluntatem tuam : aufert primum, ut
sequens statuat. 10 In qua voluntate sanctificati sumus per oblationem corporis Jesu Christi semel. 11 Et omnis quidem sacerdos prsto est quotidie
ministrans, et easdem spe offerens hostias, qu numquam possunt auferre
peccata : 12 hic autem unam pro peccatis offerens hostiam, in sempiternum
sedet in dextera Dei, 13 de cetero exspectans donec ponantur inimici ejus scabellum pedum ejus. 14 Una enim oblatione, consummavit in sempiternum
sanctificatos. 15 Contestatur autem nos et Spiritus Sanctus. Postquam enim
dixit : 16 Hoc autem testamentum, quod testabor ad illos post dies illos, dicit
Dominus, dando leges meas in cordibus eorum, et in mentibus eorum superscribam eas : 17 et peccatorum, et iniquitatum eorum jam non recordabor
amplius. 18 Ubi autem horum remissio : jam non est oblatio pro peccato.
19
Habentes itaque, fratres, fiduciam in introitu sanctorum in sanguine
Christi, 20 quam initiavit nobis viam novam, et viventem per velamen, id est,
1474
ad Hebros
Fide plurimam hostiam Abel, quam Cain, obtulit Deo, per quam testimonium consecutus est esse justus, testimonium perhibente muneribus ejus
Deo, et per illam defunctus adhuc loquitur. 5 Fide Henoch translatus est ne
videret mortem, et non inveniebatur, quia transtulit illum Deus : ante translationem enim testimonium habuit placuisse Deo. 6 Sine fide autem impossibile
est placere Deo. Credere enim oportet accedentem ad Deum quia est, et inquirentibus se remunerator sit. 7 Fide Noe responso accepto de iis qu adhuc
non videbantur, metuens aptavit arcam in salutem domus su, per quam
damnavit mundum : et justiti, qu per fidem est, hres est institutus.
8
Fide qui vocatur Abraham obedivit in locum exire, quem accepturus erat in hreditatem : et exiit, nesciens quo iret. 9 Fide demoratus est in terra
repromissionis, tamquam in aliena, in casulis habitando cum Isaac et Jacob cohredibus repromissionis ejusdem. 10 Exspectabat enim fundamenta habentem civitatem : cujus artifex et conditor Deus. 11 Fide et ipsa Sara sterilis
virtutem in conceptionem seminis accepit, etiam prter tempus tatis : quoniam fidelem credidit esse eum qui repromiserat. 12 Propter quod et ab uno
orti sunt (et hoc emortuo) tamquam sidera cli in multitudinem, et sicut arena, qu est ad oram maris, innumerabilis. 13 Juxta fidem defuncti sunt omnes
isti, non acceptis repromissionibus, sed a longe eas aspicientes, et salutantes,
et confitentes quia peregrini et hospites sunt super terram. 14 Qui enim hc
1475
ad Hebros
torem Jesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta, atque in dextera sedis Dei sedet. 3 Recogitate enim eum qui talem sustinuit
a peccatoribus adversum semetipsum contradictionem : ut ne fatigemini, animis vestris deficientes. 4 Nondum enim usque ad sanguinem restitistis, adversus peccatum repugnantes : 5 et obliti estis consolationis, qu vobis tamquam
filiis loquitur, dicens : Fili mi, noli negligere disciplinam Domini : neque
fatigeris dum ab eo argueris. 6 Quem enim diligit Dominus, castigat : flagellat
autem omnem filium, quem recipit. 7 In disciplina perseverate. Tamquam
filiis vobis offert se Deus : quis enim filius, quem non corripit pater ? 8 quod
si extra disciplinam estis, cujus participes facti sunt omnes : ergo adulteri, et
1476
ad Hebros
non filii estis. 9 Deinde patres quidem carnis nostr, eruditores habuimus, et
reverebamur eos, non multo magis obtemperabimus Patri spirituum, et vivemus ? 10 Et illi quidem in tempore paucorum dierum, secundum voluntatem
suam erudiebant nos : hic autem ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem ejus. 11 Omnis autem disciplina in prsenti quidem videtur non
esse gaudii, sed mroris : postea autem fructum pacatissimum exercitatis per
eam, reddet justiti. 12 Propter quod remissas manus, et soluta genua erigite,
13
et gressus rectos facite pedibus vestris : ut non claudicans quis erret, magis
autem sanetur.
14
Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit
Deum : 15 contemplantes nequis desit grati Dei : ne qua radix amaritudinis sursum germinans impediat, et per illam inquinentur multi. 16 Ne quis
fornicator, aut profanus ut Esau : qui propter unam escam vendidit primitiva sua : 17 scitote enim quoniam et postea cupiens hreditare benedictionem,
reprobatus est : non enim invenit pnitenti locum, quamquam cum lacrimis
inquisisset eam. 18 Non enim accessistis ad tractabilem montem, et accensibilem ignem, et turbinem, et caliginem, et procellam, 19 et tub sonum, et
vocem verborum, quam qui audierunt, excusaverunt se, ne eis fieret verbum.
20
Non enim portabant quod dicebatur : Et si bestia tetigerit montem, lapidabitur. 21 Et ita terribile erat quod videbatur. Moyses dixit : Exterritus sum,
et tremebundus. 22 Sed accessistis ad Sion montem, et civitatem Dei viventis,
Jerusalem clestem, et multorum millium angelorum frequentiam, 23 et ecclesiam primitivorum, qui conscripti sunt in clis, et judicem omnium Deum,
et spiritus justorum perfectorum, 24 et testamenti novi mediatorem Jesum, et
sanguinis aspersionem melius loquentem quam Abel. 25 Videte ne recusetis
loquentem. Si enim illi non effugerunt, recusantes eum, qui super terram loquebatur : multo magis nos, qui de clis loquentem nobis avertimus. 26 Cujus
vox movit terram tunc : nunc autem repromittit, dicens : Adhuc semel, et ego
movebo non solum terram, sed et clum. 27 Quod autem, Adhuc semel, dicit : declarat mobilium translationem tamquam factorum, ut maneant ea qu
sunt immobilia. 28 Itaque regnum immobile suscipientes, habemus gratiam :
per quam serviamus placentes Deo, cum metu et reverentia. 29 Etenim Deus
noster ignis consumens est.
Caritas fraternitatis maneat in vobis, 2 et hospitalitatem nolite oblivisci :
per hanc enim latuerunt quidam, angelis hospitio receptis. 3 Mementote vinctorum, tamquam simul vincti : et laborantium, tamquam et ipsi in
corpore morantes. 4 Honorabile connubium in omnibus, et thorus immaculatus. Fornicatores enim, et adulteros judicabit Deus. 5 Sint mores sine avaritia,
contenti prsentibus : ipse enim dixit : Non te deseram, neque derelinquam :
6
ita ut confidenter dicamus : Dominus mihi adjutor : non timebo quid faciat mihi homo. 7 Mementote prpositorum vestrorum, qui vobis locuti sunt
verbum Dei : quorum intuentes exitum conversationis, imitamini fidem. 8 Jesus Christus heri, et hodie : ipse et in scula. 9 Doctrinis variis et peregrinis
nolite abduci. Optimum est enim gratia stabilire cor, non escis : qu non
profuerunt ambulantibus in eis. 10 Habemus altare, de quo edere non habent
potestatem, qui tabernaculo deserviunt. 11 Quorum enim animalium infertur sanguis pro peccato in Sancta per pontificem, horum corpora cremantur
extra castra. 12 Propter quod et Jesus, ut sanctificaret per suum sanguinem
populum, extra portam passus est. 13 Exeamus igitur ad eum extra castra, im-
13
1477
ad Hebros
properium ejus portantes. 14 Non enim habemus hic manentem civitatem, sed
futuram inquirimus. 15 Per ipsum ergo offeramus hostiam laudis semper Deo,
id est, fructum labiorum confitentium nomini ejus. 16 Beneficenti autem et
communionis nolite oblivisci : talibus enim hostiis promeretur Deus. 17 Obedite prpositis vestris, et subjacete eis. Ipsi enim pervigilant quasi rationem
pro animabus vestris reddituri, ut cum gaudio hoc faciant, et non gementes :
hoc enim non expedit vobis.
18
Orate pro nobis : confidimus enim quia bonam conscientiam habemus in
omnibus bene volentes conversari. 19 Amplius autem deprecor vos hoc facere,
quo celerius restituar vobis. 20 Deus autem pacis, qui eduxit de mortuis pastorem magnum ovium, in sanguine testamenti terni, Dominum nostrum
Jesum Christum, 21 aptet vos in omni bono, ut faciatis ejus voluntatem : faciens in vobis quod placeat coram se per Jesum Christum : cui est gloria in
scula sculorum. Amen. 22 Rogo autem vos fratres, ut sufferatis verbum
solatii. Etenim perpaucis scripsi vobis. 23 Cognoscite fratrem nostrum Timotheum dimissum : cum quo (si celerius venerit) videbo vos. 24 Salutate omnes
prpositos vestros, et omnes sanctos. Salutant vos de Italia fratres. 25 Gratia
cum omnibus vobis. Amen.
1478
dido habitu, 3 et intendatis in eum qui indutus est veste prclara, et dixeritis
ei : Tu sede hic bene : pauperi autem dicatis : Tu sta illic ; aut sede sub
scabello pedum meorum : 4 nonne judicatis apud vosmetipsos, et facti estis
judices cogitationum iniquarum ? 5 Audite, fratres mei dilectissimi : nonne
Deus elegit pauperes in hoc mundo, divites in fide, et hredes regni, quod
repromisit Deus diligentibus se ? 6 vos autem exhonorastis pauperem. Nonne
divites per potentiam opprimunt vos, et ipsi trahunt vos ad judicia ? 7 nonne
Jacobi
ipsi blasphemant bonum nomen, quod invocatum est super vos ? 8 Si tamen
legem perficitis regalem secundum Scripturas : Diliges proximum tuum sicut
teipsum : bene facitis : 9 si autem personas accipitis, peccatum operamini,
redarguti a lege quasi transgressores. 10 Quicumque autem totam legem servaverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus. 11 Qui enim dixit :
Non mchaberis, dixit et : Non occides. Quod si non mchaberis, occides
autem, factus es transgressor legis. 12 Sic loquimini, et sic facite sicut per legem libertatis incipientes judicari. 13 Judicium enim sine misericordia illi qui
non fecit misericordiam : superexaltat autem misericordia judicium.
14
Quid proderit, fratres mei, si fidem quis dicat se habere, opera autem
non habeat ? numquid poterit fides salvare eum ? 15 Si autem frater et soror
nudi sint, et indigeant victu quotidiano, 16 dicat autem aliquis ex vobis illis :
Ite in pace, calefacimini et saturamini : non dederitis autem eis qu necessaria sunt corpori, quid proderit ? 17 Sic et fides, si non habeat opera, mortua
est in semetipsa. 18 Sed dicet quis : Tu fidem habes, et ego opera habeo :
ostende mihi fidem tuam sine operibus : et ego ostendam tibi ex operibus
fidem meam. 19 Tu credis quoniam unus est Deus : bene facis : et dmones
credunt, et contremiscunt. 20 Vis autem scire, o homo inanis, quoniam fides
sine operibus mortua est ? 21 Abraham pater noster nonne ex operibus justificatus est, offerens Isaac filium suum super altare ? 22 Vides quoniam fides
cooperabatur operibus illius : et ex operibus fides consummata est ? 23 Et suppleta est Scriptura, dicens : Credidit Abraham Deo, et reputatum est illi ad
justitiam, et amicus Dei appellatus est. 24 Videtis quoniam ex operibus justificatur homo, et non ex fide tantum ? 25 Similiter et Rahab meretrix, nonne ex
operibus justificata est, suscipiens nuntios, et alia via ejiciens ? 26 Sicut enim
corpus sine spiritu mortuum est, ita et fides sine operibus mortua est.
plures magistri fieri fratres mei, scientes quoniam majus judicium
3hic Nolite
sumitis. In multis enim offendimus omnes. Si quis in verbo non offendit,
perfectus est vir : potest etiam freno circumducere totum corpus.
Si
2
1480
Jacobi
propter quod non postulatis. 3 Petitis, et non accipitis : eo quod male petatis :
ut in concupiscentiis vestris insumatis. 4 Adulteri, nescitis quia amicitia hujus
mundi inimica est Dei ? quicumque ergo voluerit amicus esse sculi hujus,
inimicus Dei constituitur. 5 An putatis quia inaniter Scriptura dicat : Ad
invidiam concupiscit spiritus qui habitat in vobis ? 6 majorem autem dat
gratiam. Propter quod dicit : Deus superbis resistit, humilibus autem dat
gratiam. 7 Subditi ergo estote Deo, resistite autem diabolo, et fugiet a vobis.
8
Appropinquate Deo, et appropinquabit vobis. Emundate manus, peccatores :
et purificate corda, duplices animo. 9 Miseri estote, et lugete, et plorate : risus
vester in luctum convertatur, et gaudium in mrorem. 10 Humiliamini in
conspectu Domini, et exaltabit vos. 11 Nolite detrahere alterutrum fratres. Qui
detrahit fratri, aut qui judicat fratrem suum, detrahit legi, et judicat legem. Si
autem judicas legem, non es factor legis, sed judex. 12 Unus est legislator et
judex, qui potest perdere et liberare.
13
Tu autem quis es, qui judicas proximum ? Ecce nunc qui dicitis : Hodie,
aut crastino ibimus in illam civitatem, et faciemus ibi quidem annum, et mercabimur, et lucrum faciemus : 14 qui ignoratis quid erit in crastino. 15 Qu est
enim vita vestra ? vapor est ad modicum parens, et deinceps exterminabitur ;
pro eo ut dicatis : Si Dominus voluerit. Et : Si vixerimus, faciemus hoc, aut
illud. 16 Nunc autem exsultatis in superbiis vestris. Omnis exsultatio talis,
maligna est. 17 Scienti igitur bonum facere, et non facienti, peccatum est illi.
nunc divites, plorate ululantes in miseriis vestris, qu advenient vo5sunt.Agite
bis. Diviti vestr putrefact sunt, et vestimenta vestra a tineis comesta
Aurum et argentum vestrum ruginavit : et rugo eorum in testi2
Jacobi
13
Tristatur aliquis vestrum ? oret. quo animo est ? psallat. 14 Infirmatur
quis in vobis ? inducat presbyteros ecclesi, et orent super eum, ungentes
eum oleo in nomine Domini : 15 et oratio fidei salvabit infirmum, et alleviabit eum Dominus : et si in peccatis sit, remittentur ei. 16 Confitemini ergo
alterutrum peccata vestra, et orate pro invicem ut salvemini : multum enim
valet deprecatio justi assidua. 17 Elias homo erat similis nobis passibilis : et
oratione oravit ut non plueret super terram, et non pluit annos tres, et menses
sex. 18 Et rursum oravit : et clum dedit pluviam, et terra dedit fructum
suum.
19
Fratres mei, si quis ex vobis erraverit a veritate, et converterit quis eum :
20
scire debet quoniam qui converti fecerit peccatorem ab errore vi su,
salvabit animam ejus a morte, et operiet multitudinem peccatorum.
1482
quoniam dulcis est Dominus. Ad quem accedentes lapidem vivum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum, et honorificatum : 5 et
ipsi tamquam lapides vivi superdificamini, domus spiritualis, sacerdotium
sanctum, offerre spirituales hostias, acceptabiles Deo per Jesum Christum.
Petri I
6
Propter quod continet Scriptura : Ecce pono in Sion lapidem summum angularem, electum, pretiosum : et qui crediderit in eum, non confundetur. 7 Vobis
igitur honor credentibus : non credentibus autem lapis, quem reprobaverunt
dificantes : hic factus est in caput anguli, 8 et lapis offensionis, et petra scandali, his qui offendunt verbo, nec credunt in quo et positi sunt. 9 Vos autem
genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis : ut virtutes annuntietis ejus qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum.
10
Qui aliquando non populus, nunc autem populus Dei : qui non consecuti
misericordiam, nunc autem misericordiam consecuti.
11
Carissimi, obsecro vos tamquam advenas et peregrinos abstinere vos
a carnalibus desideriis, qu militant adversus animam, 12 conversationem
vestram inter gentes habentes bonam : ut in eo quod detrectant de vobis
tamquam de malefactoribus, ex bonis operibus vos considerantes, glorificent
Deum in die visitationis. 13 Subjecti igitur estote omni human creatur
propter Deum : sive regi quasi prcellenti : 14 sive ducibus tamquam ab
eo missis ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum : 15 quia sic est
voluntas Dei, ut benefacientes obmutescere faciatis imprudentium hominum
ignorantiam : 16 quasi liberi, et non quasi velamen habentes maliti libertatem, sed sicut servi Dei. 17 Omnes honorate : fraternitatem diligite : Deum
timete : regem honorificate.
18
Servi, subditi estote in omni timore dominis, non tantum bonis et modestis, sed etiam dyscolis. 19 Hc est enim gratia, si propter Dei conscientiam
sustinet quis tristitias, patiens injuste. 20 Qu enim est gloria, si peccantes, et
colaphizati suffertis ? sed si bene facientes patienter sustinetis, hc est gratia
apud Deum. 21 In hoc enim vocati estis : quia et Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum ut sequamini vestigia ejus : 22 qui peccatum
non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus : 23 qui cum malediceretur, non
maledicebat : cum pateretur, non comminabatur : tradebat autem judicanti se
injuste : 24 qui peccata nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum ; ut
peccatis mortui, justiti vivamus : cujus livore sanati estis. 25 Eratis enim sicut
oves errantes, sed conversi estis nunc ad pastorem, et episcopum animarum
vestrarum.
et mulieres subdit sint viris suis : ut etsi qui non credunt verbo,
3oreSimiliter
per mulierem conversationem sine verbo lucrifiant : considerantes in timcastam conversationem vestram. Quarum non sit extrinsecus capillatura,
2
aut circumdatio auri, aut indumenti vestimentorum cultus : 4 sed qui absconditus est cordis homo, in incorruptibilitate quieti, et modesti spiritus, qui est
in conspectu Dei locuples. 5 Sic enim aliquando et sanct mulieres, sperantes
in Deo, ornabant se, subject propriis viris. 6 Sicut Sara obediebat Abrah,
dominum eum vocans : cujus estis fili benefacientes, et non pertimentes ullam perturbationem. 7 Viri similiter cohabitantes secundum scientiam, quasi
infirmiori vasculo muliebri impartientes honorem, tamquam et cohredibus
grati vit : ut non impediantur orationes vestr.
8
In fine autem omnes unanimes, compatientes fraternitatis amatores, misericordes, modesti, humiles : 9 non reddentes malum pro malo, nec maledictum pro maledicto, sed e contrario benedicentes : quia in hoc vocati estis, ut
benedictionem hreditate possideatis. 10 Qui enim vult vitam diligere, et dies
videre bonos, coerceat linguam suam a malo, et labia ejus ne loquantur dolum.
11
Declinet a malo, et faciat bonum : inquirat pacem, et sequatur eam : 12 quia
1484
Petri I
oculi Domini super justos, et aures ejus in preces eorum : vultus autem Domini super facientes mala. 13 Et quis est qui vobis noceat, si boni mulatores
fueritis ? 14 Sed et si quid patimini propter justitiam, beati. Timorem autem
eorum ne timueritis, et non conturbemini. 15 Dominum autem Christum sanctificate in cordibus vestris, parati semper ad satisfactionem omni poscenti vos
rationem de ea, qu in vobis est, spe. 16 Sed cum modestia, et timore, conscientiam habentes bonam : ut in eo, quod detrahunt vobis, confundantur, qui
calumniantur vestram bonam in Christo conversationem. 17 Melius est enim
benefacientes (si voluntas Dei velit) pati, quam malefacientes.
18
Quia et Christus semel pro peccatis nostris mortuus est, justus pro injustis, ut nos offerret Deo, mortificatus quidem carne, vivificatus autem spiritu. 19 In quo et his, qui in carcere erant, spiritibus veniens prdicavit : 20 qui
increduli fuerant aliquando, quando exspectabant Dei patientiam in diebus
Noe, cum fabricaretur arca : in qua pauci, id est octo anim, salv fact
sunt per aquam. 21 Quod et vos nunc similis form salvos fecit baptisma :
non carnis depositio sordium, sed conscienti bon interrogatio in Deum per
resurrectionem Jesu Christi. 22 Qui est in dextera Dei, deglutiens mortem ut
vit tern hredes efficeremur : profectus in clum subjectis sibi angelis,
et potestatibus, et virtutibus.
igitur passo in carne, et vos eadem cogitatione armamini : quia qui
4sedChristo
passus est in carne, desiit a peccatis : ut jam non desideriis hominum,
voluntati Dei, quod reliquum est in carne vivat temporis. Sufficit en2
im prteritum tempus ad voluntatem gentium consummandam his qui ambulaverunt in luxuriis, desideriis, vinolentiis, comessationibus, potationibus,
et illicitis idolorum cultibus. 4 In quo admirantur non concurrentibus vobis in
eamdem luxuri confusionem, blasphemantes. 5 Qui reddent rationem ei qui
paratus est judicare vivos et mortuos. 6 Propter hoc enim et mortuis evangelizatum est : ut judicentur quidem secundum homines in carne, vivant autem
secundum Deum in spiritu.
7
Omnium autem finis appropinquavit. Estote itaque prudentes, et vigilate in orationibus. 8 Ante omnia autem, mutuam in vobismetipsis caritatem
continuam habentes : quia caritas operit multitudinem peccatorum. 9 Hospitales invicem sine murmuratione. 10 Unusquisque, sicut accepit gratiam, in
alterutrum illam administrantes, sicut boni dispensatores multiformis grati
Dei. 11 Si quis loquitur, quasi sermones Dei : si quis ministrat, tamquam ex
virtute, quam administrat Deus : ut in omnibus honorificetur Deus per Jesum
Christum : cui est gloria et imperium in scula sculorum. Amen.
12
Carissimi, nolite peregrinari in fervore, qui ad tentationem vobis fit,
quasi novi aliquid vobis contingat : 13 sed communicantes Christi passionibus
gaudete, ut et in revelatione glori ejus gaudeatis exsultantes. 14 Si exprobramini in nomine Christi, beati eritis : quoniam quod est honoris, glori,
et virtutis Dei, et qui est ejus Spiritus, super vos requiescit. 15 Nemo autem
vestrum patiatur ut homicida, aut fur, aut maledicus, aut alienorum appetitor. 16 Si autem ut christianus, non erubescat : glorificet autem Deum in isto
nomine : 17 quoniam tempus est ut incipiat judicium a domo Dei. Si autem
primum a nobis, quis finis eorum, qui non credunt Dei Evangelio ? 18 et
si justus vix salvabitur, impius et peccator ubi parebunt ? 19 Itaque et hi, qui
patiuntur secundum voluntatem Dei, fideli Creatori commendent animas suas
in benefactis.
1485
Petri I
Seniores ergo, qui in vobis sunt, obsecro, consenior et testis Christi pas5pascite
sionum : qui et ejus, qu in futuro revelanda est, glori communicator :
qui in vobis est gregem Dei, providentes non coacte, sed sponta2
nee secundum Deum : neque turpis lucri gratia, sed voluntarie : 3 neque ut
dominantes in cleris, sed forma facti gregis ex animo. 4 Et cum apparuerit
princeps pastorum, percipietis immarcescibilem glori coronam. 5 Similiter
adolescentes subditi estote senioribus.
Omnes autem invicem humilitatem insinuate, quia Deus superbis resistit,
humilibus autem dat gratiam. 6 Humiliamini igitur sub potenti manu Dei,
ut vos exaltet in tempore visitationis : 7 omnem sollicitudinem vestram projicientes in eum, quoniam ipsi cura est de vobis. 8 Sobrii estote, et vigilate :
quia adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuit, qurens quem
devoret : 9 cui resistite fortes in fide : scientes eamdem passionem ei qu in
mundo est vestr fraternitati fieri. 10 Deus autem omnis grati, qui vocavit
nos in ternam suam gloriam in Christo Jesu, modicum passos ipse perficiet,
confirmabit, solidabitque. 11 Ipsi gloria, et imperium in scula sculorum.
Amen.
12
Per Silvanum fidelem fratrem vobis, ut arbitror, breviter scripsi : obsecrans et contestans, hanc esse veram gratiam Dei, in qua statis. 13 Salutat
vos ecclesia qu est in Babylone coelecta, et Marcus filius meus. 14 Salutate invicem in osculo sancto. Gratia vobis omnibus qui estis in Christo Jesu.
Amen.
1486
tur eorum luxurias, per quos via veritatis blasphemabitur : et in avaritia fictis
verbis de vobis negotiabuntur : quibus judicium jam olim non cessat : et perditio eorum non dormitat. 4 Si enim Deus angelis peccantibus non pepercit, sed
rudentibus inferni detractos in tartarum tradidit cruciandos, in judicium reservari. 5 Et originali mundo non pepercit, sed octavum Noe justiti prconem
custodivit, diluvium mundo impiorum inducens. 6 Et civitates Sodomorum
et Gomorrhorum in cinerem redigens, eversione damnavit : exemplum eorum, qui impie acturi sunt, ponens : 7 et justum Lot oppressum a nefandorum
Petri II
ceptorum Domini et Salvatoris. 3 Hoc primum scientes, quod venient in novissimis diebus in deceptione illusores, juxta proprias concupiscentias ambulantes, 4 dicentes : Ubi est promissio, aut adventus ejus ? ex quo enim patres
dormierunt, omnia sic perseverant ab initio creatur. 5 Latet enim eos hoc
volentes, quod cli erant prius, et terra de aqua, et per aquam consistens Dei
verbo : 6 per qu, ille tunc mundus aqua inundatus, periit. 7 Cli autem, qui
nunc sunt, et terra eodem verbo repositi sunt, igni reservati in diem judicii, et
perditionis impiorum hominum. 8 Unum vero hoc non lateat vos, carissimi,
quia unus dies apud Dominum sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus. 9 Non tardat Dominus promissionem suam, sicut quidam existimant : sed
patienter agit propter vos, nolens aliquos perire, sed omnes ad pnitentiam
reverti. 10 Adveniet autem dies Domini ut fur : in quo cli magno impetu transient, elementa vero calore solventur, terra autem et qu in ipsa sunt opera,
exurentur.
11
Cum igitur hc omnia dissolvenda sunt, quales oportet vos esse in sanctis conversationibus, et pietatibus, 12 exspectantes, et properantes in adventum diei Domini, per quem cli ardentes solventur, et elementa ignis ardore
tabescent ? 13 Novos vero clos, et novam terram secundum promissa ipsius exspectamus, in quibus justitia habitat. 14 Propter quod, carissimi, hc
1488
Petri II
1489
totius mundi.
3
Et in hoc scimus quoniam cognovimus eum, si mandata ejus observemus. 4 Qui dicit se nosse eum, et mandata ejus non custodit, mendax est, et
in hoc veritas non est. 5 Qui autem servat verbum ejus, vere in hoc caritas
Dei perfecta est : et in hoc scimus quoniam in ipso sumus. 6 Qui dicit se in
ipso manere, debet, sicut ille ambulavit, et ipse ambulare. 7 Carissimi, non
mandatum novum scribo vobis, sed mandatum vetus, quod habuistis ab initio. Mandatum vetus est verbum, quod audistis. 8 Iterum mandatum novum
scribo vobis, quod verum est et in ipso, et in vobis : quia tenebr transierunt,
et verum lumen jam lucet. 9 Qui dicit se in luce esse, et fratrem suum odit,
in tenebris est usque adhuc. 10 Qui diligit fratrem suum, in lumine manet, et
scandalum in eo non est. 11 Qui autem odit fratrem suum, in tenebris est, et in
tenebris ambulat, et nescit quo eat : quia tenebr obccaverunt oculos ejus.
12
Scribo vobis, filioli, quoniam remittuntur vobis peccata propter nomen
ejus. 13 Scribo vobis, patres, quoniam cognovistis eum, qui ab initio est. Scribo vobis, adolescentes, quoniam vicistis malignum. 14 Scribo vobis, infantes,
quoniam cognovistis patrem. Scribo vobis juvenes, quoniam fortes estis, et
verbum Dei manet in vobis, et vicistis malignum. 15 Nolite diligere mundum,
neque ea qu in mundo sunt. Si quis diligit mundum, non est caritas Patris
in eo : 16 quoniam omne quod est in mundo, concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum, et superbia vit : qu non est ex Patre, sed ex mundo
est. 17 Et mundus transit, et concupiscentia ejus : qui autem facit voluntatem
Dei manet in ternum.
18
Filioli, novissima hora est : et sicut audistis quia antichristus venit, et
nunc antichristi multi facti sunt ; unde scimus, quia novissima hora est. 19 Ex
nobis prodierunt, sed non erant ex nobis, nam, si fuissent ex nobis, permansissent utique nobiscum : sed ut manifesti sint quoniam non sunt omnes ex
Joannis I
nobis. 20 Sed vos unctionem habetis a Sancto, et nostis omnia. 21 Non scripsi vobis quasi ignorantibus veritatem, sed quasi scientibus eam : et quoniam
omne mendacium ex veritate non est. 22 Quis est mendax, nisi is qui negat
quoniam Jesus est Christus ? Hic est antichristus, qui negat Patrem, et Filium. 23 Omnis qui negat Filium, nec Patrem habet : qui confitetur Filium, et
Patrem habet. 24 Vos quod audistis ab initio, in vobis permaneat : si in vobis
permanserit quod audistis ab initio, et vos in Filio et Patre manebitis. 25 Et
hc est repromissio, quam ipse pollicitus est nobis, vitam ternam. 26 Hc
scripsi vobis de his, qui seducant vos. 27 Et vos unctionem, quam accepistis ab
eo, maneat in vobis. Et non necesse habetis ut aliquis doceat vos : sed sicut
unctio ejus docet vos de omnibus, et verum est, et non est mendacium. Et
sicut docuit vos : manete in eo.
28
Et nunc, filioli, manete in eo : ut cum apparuerit, habeamus fiduciam, et
non confundamur ab eo in adventu ejus. 29 Si scitis quoniam justus est, scitote
quoniam et omnis, qui facit justitiam, ex ipso natus est.
Videte qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur et simus.
3
Propter hoc mundus non novit nos : quia non novit eum. Carissimi, nunc
filii Dei sumus : et nondum apparuit quid erimus. Scimus quoniam cum
2
1491
Joannis I
qui servat mandata ejus, in illo manet, et ipse in eo : et in hoc scimus quoniam
manet in nobis, de Spiritu quem dedit nobis.
nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus si ex Deo sint :
4iturCarissimi,
quoniam multi pseudoprophet exierunt in mundum. In hoc cognoscSpiritus Dei : omnis spiritus qui confitetur Jesum Christum in carne
2
venisse, ex Deo est : 3 et omnis spiritus qui solvit Jesum, ex Deo non est,
et hic est antichristus, de quo audistis quoniam venit, et nunc jam in mundo
est. 4 Vos ex Deo estis filioli, et vicistis eum, quoniam major est qui in vobis
est, quam qui in mundo. 5 Ipsi de mundo sunt : ideo de mundo loquuntur, et
mundus eos audit. 6 Nos ex Deo sumus. Qui novit Deum, audit nos ; qui non
est ex Deo, non audit nos : in hoc cognoscimus Spiritum veritatis, et spiritum
erroris.
7
Carissimi, diligamus nos invicem : quia caritas ex Deo est. Et omnis
qui diligit, ex Deo natus est, et cognoscit Deum. 8 Qui non diligit, non novit
Deum : quoniam Deus caritas est. 9 In hoc apparuit caritas Dei in nobis,
quoniam Filium suum unigenitum misit Deus in mundum, ut vivamus per
eum. 10 In hoc est caritas : non quasi nos dilexerimus Deum, sed quoniam ipse
prior dilexit nos, et misit Filium suum propitiationem pro peccatis nostris.
11
Carissimi, si sic Deus dilexit nos : et nos debemus alterutrum diligere.
12
Deum nemo vidit umquam. Si diligamus invicem, Deus in nobis manet,
et caritas ejus in nobis perfecta est. 13 In hoc cognoscimus quoniam in eo
manemus, et ipse in nobis : quoniam de Spiritu suo dedit nobis. 14 Et nos
vidimus, et testificamur quoniam Pater misit Filium suum Salvatorem mundi.
15
Quisquis confessus fuerit quoniam Jesus est Filius Dei, Deus in eo manet,
et ipse in Deo. 16 Et nos cognovimus, et credidimus caritati, quam habet Deus
in nobis. Deus caritas est : et qui manet in caritate, in Deo manet, et Deus
in eo. 17 In hoc perfecta est caritas Dei nobiscum, ut fiduciam habeamus in
die judicii : quia sicut ille est, et nos sumus in hoc mundo. 18 Timor non est
in caritate : sed perfecta caritas foras mittit timorem, quoniam timor pnam
habet : qui autem timet, non est perfectus in caritate. 19 Nos ergo diligamus
Deum, quoniam Deus prior dilexit nos. 20 Si quis dixerit : Quoniam diligo
Deum, et fratrem suum oderit, mendax est. Qui enim non diligit fratrem
suum quem vidit, Deum, quem non vidit, quomodo potest diligere ? 21 Et hoc
mandatum habemus a Deo : ut qui diligit Deum, diligat et fratrem suum.
Omnis qui credit quoniam Jesus est Christus, ex Deo natus est. Et omnis
5cognoscimus
qui diligit eum qui genuit, diligit et eum qui natus est ex eo. In hoc
quoniam diligamus natos Dei, cum Deum diligamus, et mandata
2
Joannis I
mendacem facit eum : quia non credit in testimonium quod testificatus est
Deus de Filio suo. 11 Et hoc est testimonium, quoniam vitam ternam dedit
nobis Deus : et hc vita in Filio ejus est. 12 Qui habet Filium, habet vitam :
qui non habet Filium, vitam non habet.
13
Hc scribo vobis ut sciatis quoniam vitam habetis ternam, qui creditis
in nomine Filii Dei. 14 Et hc est fiducia, quam habemus ad eum : quia quodcumque petierimus, secundum voluntatem ejus, audit nos. 15 Et scimus quia
audit nos quidquid petierimus : scimus quoniam habemus petitiones quas
postulamus ab eo. 16 Qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem,
petat, et dabitur ei vita peccanti non ad mortem. Est peccatum ad mortem :
non pro illo dico ut roget quis. 17 Omnis iniquitas, peccatum est : et est peccatum ad mortem. 18 Scimus quia omnis qui natus est ex Deo, non peccat : sed
generatio Dei conservat eum, et malignus non tangit eum. 19 Scimus quoniam
ex Deo sumus : et mundus totus in maligno positus est. 20 Et scimus quoniam
Filius Dei venit, et dedit nobis sensum ut cognoscamus verum Deum, et simus
in vero Filio ejus. Hic est verus Deus, et vita terna. 21 Filioli, custodite vos a
simulacris. Amen.
1493
qucumque vidit. 3 Beatus qui legit, et audit verba propheti hujus, et servat
ea, qu in ea scripta sunt : tempus enim prope est.
4
Joannes septem ecclesiis, qu sunt in Asia. Gratia vobis, et pax ab eo,
qui est, et qui erat, et qui venturus est : et a septem spiritibus qui in conspectu
throni ejus sunt : 5 et a Jesu Christo, qui est testis fidelis, primogenitus mortuorum, et princeps regum terr, qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis nostris
in sanguine suo, 6 et fecit nos regnum, et sacerdotes Deo et Patri suo : ipsi
gloria et imperium in scula sculorum. Amen. 7 Ecce venit cum nubibus, et
videbit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt. Et plangent se super eum
omnes tribus terr. Etiam : amen. 8 Ego sum alpha et omega, principium et
finis, dicit Dominus Deus : qui est, et qui erat, et qui venturus est, omnipotens.
9
Ego Joannes frater vester, et particeps in tribulatione, et regno, et patientia in Christo Jesu : fui in insula, qu appellatur Patmos, propter verbum
Dei, et testimonium Jesu : 10 fui in spiritu in dominica die, et audivi post
me vocem magnam tamquam tub, 11 dicentis : Quod vides, scribe in libro :
et mitte septem ecclesiis, qu sunt in Asia, Epheso, et Smyrn, et Pergamo,
et Thyatir, et Sardis, et Philadelphi, et Laodici. 12 Et conversus sum ut
viderem vocem, qu loquebatur mecum : et conversus vidi septem candelabra aurea : 13 et in medio septem candelabrorum aureorum, similem Filio
hominis vestitum podere, et prcinctum ad mamillas zona aurea : 14 caput
autem ejus, et capilli erant candidi tamquam lana alba, et tamquam nix, et
oculi ejus tamquam flamma ignis : 15 et pedes ejus similes auricalco, sicut in
camino ardenti, et vox illius tamquam vox aquarum multarum : 16 et habebat
in dextera sua stellas septem : et de ore ejus gladius utraque parte acutus exibat : et facies ejus sicut sol lucet in virtute sua. 17 Et cum vidissem eum, cecidi
ad pedes ejus tamquam mortuus. Et posuit dexteram suam super me, dicens :
Noli timere : ego sum primus, et novissimus, 18 et vivus, et fui mortuus, et ecce
sum vivens in scula sculorum : et habeo claves mortis, et inferni. 19 Scribe
ergo qu vidisti, et qu sunt, et qu oportet fieri post hc. 20 Sacramentum
septem stellarum, quas vidisti in dextera mea, et septem candelabra aurea :
septem stell, angeli sunt septem ecclesiarum : et candelabra septem, septem
ecclesi sunt.
Ephesi ecclesi scribe : Hc dicit, qui tenet septem stellas in dex2operaAngelo
tera sua, qui ambulat in medio septem candelabrorum aureorum : Scio
tua, et laborem, et patientiam tuam, et quia non potes sustinere mal2
os : et tentasti eos, qui se dicunt apostolos esse, et non sunt : et invenisti eos
mendaces : 3 et patientiam habes, et sustinuisti propter nomen meum, et non
defecisti. 4 Sed habeo adversum te, quod caritatem tuam primam reliquisti.
5
Memor esto itaque unde excideris : et age pnitentiam, et prima opera fac :
sin autem, venio tibi, et movebo candelabrum tuum de loco suo, nisi pnitentiam egeris. 6 Sed hoc habes, quia odisti facta Nicolaitarum, qu et ego odi.
7
Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis : Vincenti dabo edere
de ligno vit, quod est in paradiso Dei mei.
Apocalypsis
8
Et angelo Smyrn ecclesi scribe : Hc dicit primus, et novissimus, qui
fuit mortuus, et vivit : 9 Scio tribulationem tuam, et paupertatem tuam, sed
dives es : et blasphemaris ab his, qui se dicunt Judos esse, et non sunt, sed
sunt synagoga Satan. 10 Nihil horum timeas qu passurus es. Ecce missurus
est diabolus aliquos ex vobis in carcerem ut tentemini : et habebitis tribulationem diebus decem. Esto fidelis usque ad mortem, et dabo tibi coronam
vit. 11 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis : Qui vicerit, non
ldetur a morte secunda.
12
Et angelo Pergami ecclesi scribe : Hc dicit qui habet rhompham
utraque parte acutam : 13 Scio ubi habitas, ubi sedes est Satan : et tenes
nomen meum, et non negasti fidem meam. Et in diebus illis Antipas testis
meus fidelis, qui occisus est apud vos ubi Satanas habitat. 14 Sed habeo adversus te pauca : quia habes illic tenentes doctrinam Balaam, qui docebat Balac
mittere scandalum coram filiis Israel, edere, et fornicari : 15 ita habes et tu
tenentes doctrinam Nicolaitarum. 16 Similiter pnitentiam age : si quominus
veniam tibi cito, et pugnabo cum illis in gladio oris mei. 17 Qui habet aurem,
audiat quid Spiritus dicat ecclesiis : Vincenti dabo manna absconditum, et
dabo illi calculum candidum : et in calculo nomen novum scriptum, quod
nemo scit, nisi qui accipit.
18
Et angelo Thyatir ecclesi scribe : Hc dicit Filius Dei, qui habet oculos tamquam flammam ignis, et pedes ejus similes auricalco : 19 Novi opera
tua, et fidem, et caritatem tuam, et ministerium, et patientiam tuam, et opera
tua novissima plura prioribus. 20 Sed habeo adversus te pauca : quia permittis
mulierem Jezabel, qu se dicit propheten, docere, et seducere servos meos,
fornicari, et manducare de idolothytis. 21 Et dedi illi tempus ut pnitentiam ageret : et non vult pnitere a fornicatione sua. 22 Ecce mittam eam in
lectum : et qui mchantur cum ea, in tribulatione maxima erunt, nisi pnitentiam ab operibus suis egerint. 23 Et filios ejus interficiam in morte, et scient
omnes ecclesi, quia ego sum scrutans renes, et corda : et dabo unicuique
vestrum secundum opera sua. Vobis autem dico, 24 et ceteris qui Thyatir
estis : quicumque non habent doctrinam hanc, et qui non cognoverunt altitudines Satan, quemadmodum dicunt, non mittam super vos aliud pondus :
25
tamen id quod habetis, tenete donec veniam. 26 Et qui vicerit, et custodierit
usque in finem opera mea, dabo illi potestatem super gentes, 27 et reget eas in
virga ferrea, et tamquam vas figuli confringentur, 28 sicut et ego accepi a Patre
meo : et dabo illi stellam matutinam. 29 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus
dicat ecclesiis.
enim invenio opera tua plena coram Deo meo. 3 In mente ergo habe qualiter
acceperis, et audieris, et serva, et pnitentiam age. Si ergo non vigilaveris,
veniam ad te tamquam fur et nescies qua hora veniam ad te. 4 Sed habes
pauca nomina in Sardis qui non inquinaverunt vestimenta sua : et ambulabunt
mecum in albis, quia digni sunt. 5 Qui vicerit, sic vestietur vestimentis albis,
et non delebo nomen ejus de libro vit, et confitebor nomen ejus coram Patre
meo, et coram angelis ejus. 6 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat
ecclesiis.
7
Et angelo Philadelphi ecclesi scribe : Hc dicit Sanctus et Verus, qui
1498
Apocalypsis
habet clavem David : qui aperit, et nemo claudit : claudit, et nemo aperit :
8
Scio opera tua. Ecce dedi coram te ostium apertum, quod nemo potest
claudere : quia modicam habes virtutem, et servasti verbum meum, et non
negasti nomen meum. 9 Ecce dabo de synagoga Satan, qui dicunt se Judos
esse, et non sunt, sed mentiuntur : ecce faciam illos ut veniant, et adorent
ante pedes tuos : et scient quia ego dilexi te, 10 quoniam servasti verbum
patienti me, et ego servabo te ab hora tentationis, qu ventura est in orbem
universum tentare habitantes in terra. 11 Ecce venio cito : tene quod habes, ut
nemo accipiat coronam tuam. 12 Qui vicerit, faciam illum columnam in templo
Dei mei, et foras non egredietur amplius : et scribam super eum nomen Dei
mei, et nomen civitatis Dei mei nov Jerusalem, qu descendit de clo a Deo
meo, et nomen meum novum. 13 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat
ecclesiis.
14
Et angelo Laodici ecclesi scribe : Hc dicit : Amen, testis fidelis et
verus, qui est principium creatur Dei. 15 Scio opera tua : quia neque frigidus
es, neque calidus : utinam frigidus esses, aut calidus : 16 sed quia tepidus
es, et nec frigidus, nec calidus, incipiam te evomere ex ore meo : 17 quia
dicis : Quod dives sum, et locupletatus, et nullius egeo : et nescis quia tu es
miser, et miserabilis, et pauper, et ccus, et nudus. 18 Suadeo tibi emere a
me aurum ignitum probatum, ut locuples fias, et vestimentis albis induaris, et
non appareat confusio nuditatis tu, et collyrio inunge oculos tuos ut videas.
19
Ego quos amo, arguo, et castigo. mulare ergo, et pnitentiam age. 20 Ecce
sto ad ostium, et pulso : si quis audierit vocem meam, et aperuerit mihi
januam, intrabo ad illum, et cnabo cum illo, et ipse mecum. 21 Qui vicerit,
dabo ei sedere mecum in throno meo : sicut et ego vici, et sedi cum Patre meo
in throno ejus. 22 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis.
hc vidi : et ecce ostium apertum in clo, et vox prima, quam audivi
4quPost
tamquam tub loquentis mecum, dicens : Ascende huc, et ostendam tibi
oportet fieri post hc. Et statim fui in spiritu : et ecce sedes posita erat
2
in clo, et supra sedem sedens. 3 Et qui sedebat similis erat aspectui lapidis
jaspidis, et sardinis : et iris erat in circuitu sedis similis visioni smaragdin.
4
Et in circuitu sedis sedilia viginti quatuor : et super thronos viginti quatuor
seniores sedentes, circumamicti vestimentis albis, et in capitibus eorum coron aure. 5 Et de throno procedebant fulgura, et voces, et tonitrua : et septem
lampades ardentes ante thronum, qui sunt septem spiritus Dei. 6 Et in conspectu sedis tamquam mare vitreum simile crystallo : et in medio sedis, et in
circuitu sedis quatuor animalia plena oculis ante et retro. 7 Et animal primum
simile leoni, et secundum animal simile vitulo, et tertium animal habens faciem quasi hominis, et quartum animal simile aquil volanti. 8 Et quatuor
animalia, singula eorum habebant alas senas : et in circuitu, et intus plena
sunt oculis : et requiem non habebant die ac nocte, dicentia : Sanctus, Sanctus,
Sanctus Dominus Deus omnipotens, qui erat, et qui est, et qui venturus est.
9
Et cum darent illa animalia gloriam, et honorem, et benedictionem sedenti
super thronum, viventi in scula sculorum, 10 procidebant viginti quatuor
seniores ante sedentem in throno, et adorabant viventem in scula sculorum, et mittebant coronas suas ante thronum, dicentes : 11 Dignus es Domine
Deus noster accipere gloriam, et honorem, et virtutem : quia tu creasti omnia,
et propter voluntatem tuam erant, et creata sunt.
1499
Apocalypsis
poterat neque in clo, neque in terra, neque subtus terram aperire librum,
neque respicere illum. 4 Et ego flebam multum, quoniam nemo dignus inventus est aperire librum, nec videre eum. 5 Et unus de senioribus dixit mihi :
Ne fleveris : ecce vicit leo de tribu Juda, radix David, aperire librum, et solvere septem signacula ejus. 6 Et vidi : et ecce in medio throni et quatuor
animalium, et in medio seniorum, Agnum stantem tamquam occisum, habentem cornua septem, et oculos septem : qui sunt septem spiritus Dei, missi in
omnem terram. 7 Et venit : et accepit de dextera sedentis in throno librum.
8
Et cum aperuisset librum, quatuor animalia, et viginti quatuor seniores ceciderunt coram Agno, habentes singuli citharas, et phialas aureas plenas odoramentorum, qu sunt orationes sanctorum : 9 et cantabant canticum novum,
dicentes : Dignus es, Domine, accipere librum, et aperire signacula ejus : quoniam occisus es, et redemisti nos Deo in sanguine tuo ex omni tribu, et lingua,
et populo, et natione : 10 et fecisti nos Deo nostro regnum, et sacerdotes : et
regnabimus super terram. 11 Et vidi, et audivi vocem angelorum multorum
in circuitu throni, et animalium, et seniorum : et erat numerus eorum millia millium, 12 dicentium voce magna : Dignus est Agnus, qui occisus est,
accipere virtutem, et divinitatem, et sapientiam, et fortitudinem, et honorem,
et gloriam, et benedictionem. 13 Et omnem creaturam, qu in clo est, et
super terram, et sub terra, et qu sunt in mari, et qu in eo : omnes audivi
dicentes : Sedenti in throno, et Agno, benedictio et honor, et gloria, et potestas in scula sculorum. 14 Et quatuor animalia dicebant : Amen. Et viginti
quatuor seniores ceciderunt in facies suas : et adoraverunt viventem in scula
sculorum.
quod aperuisset Agnus unum de septem sigillis, et audivi unum
6EtEtdevidividi
quatuor animalibus, dicens tamquam vocem tonitrui : Veni, et vide.
: et ecce equus albus, et qui sedebat super illum, habebat arcum, et
2
1500
Apocalypsis
factus est, et sol factus est niger tamquam saccus cilicinus : et luna tota facta
est sicut sanguis : 13 et stell de clo ceciderunt super terram, sicut ficus
emittit grossos suos cum a vento magno movetur : 14 et clum recessit sicut
liber involutus : et omnis mons, et insul de locis suis mot sunt : 15 et reges
terr, et principes, et tribuni, et divites, et fortes, et omnis servus, et liber
absconderunt se in speluncis, et in petris montium : 16 et dicunt montibus, et
petris : Cadite super nos, et abscondite nos a facie sedentis super thronum,
et ab ira Agni : 17 quoniam venit dies magnus ir ipsorum : et quis poterit
stare ?
Post hc vidi quatuor angelos stantes super quatuor angulos terr,
7nequetenentes
quatuor ventos terr, ne flarent super terram, neque super mare,
in ullam arborem. Et vidi alterum angelum ascendentem ab ortu solis,
2
habentem signum Dei vivi : et clamavit voce magna quatuor angelis, quibus
datum est nocere terr et mari, 3 dicens : Nolite nocere terr, et mari, neque
arboribus, quoadusque signemus servos Dei nostri in frontibus eorum.
4
Et audivi numerum signatorum, centum quadraginta quatuor millia signati, ex omni tribu filiorum Israel. 5 Ex tribu Juda duodecim millia signati : ex
tribu Ruben duodecim millia signati : ex tribu Gad duodecim millia signati :
6
ex tribu Aser duodecim millia signati : ex tribu Nephthali duodecim millia
signati : ex tribu Manasse duodecim millia signati : 7 ex tribu Simeon duodecim millia signati : ex tribu Levi duodecim millia signati : ex tribu Issachar
duodecim millia signati : 8 ex tribu Zabulon duodecim millia signati : ex tribu
Joseph duodecim millia signati : ex tribu Benjamin duodecim millia signati.
9
Post hc vidi turbam magnam, quam dinumerare nemo poterat, ex omnibus gentibus, et tribubus, et populis, et linguis : stantes ante thronum, et in
conspectu Agni, amicti stolis albis, et palm in manibus eorum : 10 et clamabant voce magna, dicentes : Salus Deo nostro, qui sedet super thronum, et
Agno. 11 Et omnes angeli stabant in circuitu throni, et seniorum, et quatuor
animalium : et ceciderunt in conspectu throni in facies suas, et adoraverunt
Deum, 12 dicentes : Amen. Benedictio, et claritas, et sapientia, et gratiarum
actio, honor, et virtus, et fortitudo Deo nostro in scula sculorum. Amen.
13
Et respondit unus de senioribus et dixit mihi : Hi, qui amicti sunt stolis
albis, qui sunt ? et unde venerunt ? 14 Et dixi illi : Domine mi, tu scis. Et dixit
mihi : Hi sunt, qui venerunt de tribulatione magna, et laverunt stolas suas, et
dealbaverunt eas in sanguine Agni. 15 Ideo sunt ante thronum Dei, et serviunt
ei die ac nocte in templo ejus : et qui sedet in throno, habitabit super illos :
16
non esurient, neque sitient amplius, nec cadet super illos sol, neque ullus
stus : 17 quoniam Agnus, qui in medio throni est, reget illos et deducet eos
ad vit fontes aquarum, et absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eorum.
cum aperuisset sigillum septimum, factum est silentium in clo, quasi
8suntEtmedia
hora. Et vidi septem angelos stantes in conspectu Dei : et dat
illis septem tub. Et alius angelus venit, et stetit ante altare habens
2
Apocalypsis
mista in sanguine, et missum est in terram, et tertia pars terr combusta est,
et tertia pars arborum concremata est, et omne fnum viride combustum
est. 8 Et secundus angelus tuba cecinit : et tamquam mons magnus igne
ardens missus est in mare, et facta est tertia pars maris sanguis, 9 et mortua
est tertia pars creatur eorum, qu habebant animas in mari, et tertia pars
navium interiit. 10 Et tertius angelus tuba cecinit : et cecidit de clo stella
magna, ardens tamquam facula, et cecidit in tertiam partem fluminum, et in
fontes aquarum : 11 et nomen stell dicitur Absinthium, et facta est tertia pars
aquarum in absinthium ; et multi hominum mortui sunt de aquis, quia amar
fact sunt. 12 Et quartus angelus tuba cecinit : et percussa est tertia pars solis,
et tertia pars lun, et tertia pars stellarum, ita ut obscuraretur tertia pars
eorum, et diei non luceret pars tertia, et noctis similiter. 13 Et vidi, et audivi
vocem unius aquil volantis per medium cli dicentis voce magna : V, v,
v habitantibus in terra de ceteris vocibus trium angelorum, qui erant tuba
canituri.
quintus angelus tuba cecinit : et vidi stellam de clo cecidisse in terram,
9musEtetputei,
data est ei clavis putei abyssi. Et aperuit puteum abyssi : et ascendit fusicut fumus fornacis magn : et obscuratus est sol, et aer de fumo
2
putei : 3 et de fumo putei exierunt locust in terram, et data est illis potestas,
sicut habent potestatem scorpiones terr : 4 et prceptum est illis ne lderent fnum terr, neque omne viride, neque omnem arborem : nisi tantum
homines, qui non habent signum Dei in frontibus suis : 5 et datum est illis ne
occiderent eos : sed ut cruciarent mensibus quinque : et cruciatus eorum, ut
cruciatus scorpii cum percutit hominem. 6 Et in diebus illis qurent homines
mortem, et non invenient eam : et desiderabunt mori, et fugiet mors ab eis.
7
Et similitudines locustarum, similes equis paratis in prlium : et super capita earum tamquam coron similes auro : et facies earum tamquam facies
hominum. 8 Et habebant capillos sicut capillos mulierum. Et dentes earum,
sicut dentes leonum erant : 9 et habebant loricas sicut loricas ferreas, et vox
alarum earum sicut vox curruum equorum multorum currentium in bellum :
10
et habebant caudas similes scorpionum, et aculei erant in caudis earum : et
potestas earum nocere hominibus mensibus quinque : 11 et habebant super se
regem angelum abyssi cui nomen hebraice Abaddon, grce autem Apollyon,
latine habens nomen Exterminans. 12 V unum abiit, et ecce veniunt adhuc
duo v post hc.
13
Et sextus angelus tuba cecinit : et audivi vocem unam ex quatuor
cornibus altaris aurei, quod est ante oculos Dei, 14 dicentem sexto angelo, qui
habebat tubam : Solve quatuor angelos, qui alligati sunt in flumine magno
Euphrate. 15 Et soluti sunt quatuor angeli, qui parati erant in horam, et diem,
et mensem, et annum, ut occiderent tertiam partem hominum. 16 Et numerus
equestris exercitus vicies millies dena millia. Et audivi numerum eorum. 17 Et
ita vidi equos in visione : et qui sedebant super eos, habebant loricas igneas,
et hyacinthinas, et sulphureas, et capita equorum erant tamquam capita leonum : et de ore eorum procedit ignis, et fumus, et sulphur. 18 Et ab his tribus
plagis occisa est tertia pars hominum de igne, et de fumo, et sulphure, qu
procedebant de ore ipsorum. 19 Potestas enim equorum in ore eorum est, et
in caudis eorum, nam caud eorum similes serpentibus, habentes capita : et
in his nocent. 20 Et ceteri homines, qui non sunt occisi in his plagis, neque
pnitentiam egerunt de operibus manuum suarum, ut non adorarent dmo-
1502
Apocalypsis
suum dextrum super mare, sinistrum autem super terram : 3 et clamavit voce
magna, quemadmodum cum leo rugit. Et cum clamasset, locuta sunt septem
tonitrua voces suas. 4 Et cum locuta fuissent septem tonitrua voces suas, ego
scripturus eram : et audivi vocem de clo dicentem mihi : Signa qu locuta
sunt septem tonitrua : et noli ea scribere. 5 Et angelus, quem vidi stantem
super mare et super terram, levavit manum suam ad clum : 6 et juravit per
viventem in scula sculorum, qui creavit clum, et ea qu in eo sunt : et
terram, et ea qu in ea sunt : et mare, et ea qu in eo sunt : Quia tempus non
erit amplius : 7 sed in diebus vocis septimi angeli, cum cperit tuba canere,
consummabitur mysterium Dei sicut evangelizavit per servos suos prophetas.
8
Et audivi vocem de clo iterum loquentem mecum, et dicentem : Vade, et
accipe librum apertum de manu angeli stantis super mare, et super terram.
9
Et abii ad angelum, dicens ei, ut daret mihi librum. Et dixit mihi : Accipe
librum, et devora illum : et faciet amaricari ventrem tuum, sed in ore tuo erit
dulce tamquam mel. 10 Et accepi librum de manu angeli, et devoravi illum :
et erat in ore meo tamquam mel dulce, et cum devorassem eum, amaricatus
est venter meus : 11 et dixit mihi : Oportet te iterum prophetare gentibus, et
populis, et linguis, et regibus multis.
Et datus est mihi calamus similis virg, et dictum est mihi : Surge,
11
et metire templum Dei, et altare, et adorantes in eo : atrium autem,
quod est foris templum, ejice foras, et ne metiaris illud : quoniam datum est
2
Apocalypsis
signum in clo : et ecce draco magnus rufus habens capita septem, et cornua
decem : et in capitibus ejus diademata septem, 4 et cauda ejus trahebat tertiam
partem stellarum cli, et misit eas in terram : et draco stetit ante mulierem,
qu erat paritura, ut cum peperisset, filium ejus devoraret. 5 Et peperit filium
masculum, qui recturus erat omnes gentes in virga ferrea : et raptus est filius
ejus ad Deum, et ad thronum ejus, 6 et mulier fugit in solitudinem ubi habebat
locum paratum a Deo, ut ibi pascant eam diebus mille ducentis sexaginta.
7
Et factum est prlium magnum in clo : Michael et angeli ejus prliabantur cum dracone, et draco pugnabat, et angeli ejus : 8 et non valuerunt,
neque locus inventus est eorum amplius in clo. 9 Et projectus est draco
ille magnus, serpens antiquus, qui vocatur diabolus, et Satanas, qui seducit
universum orbem : et projectus est in terram, et angeli ejus cum illo missi
sunt. 10 Et audivi vocem magnam in clo dicentem : Nunc facta est salus, et
virtus, et regnum Dei nostri, et potestas Christi ejus : quia projectus est accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die
ac nocte. 11 Et ipsi vicerunt eum propter sanguinem Agni, et propter verbum
testimonii sui, et non dilexerunt animas suas usque ad mortem. 12 Propterea
ltamini cli, et qui habitatis in eis. V terr, et mari, quia descendit diabolus
ad vos habens iram magnam, sciens quod modicum tempus habet.
13
Et postquam vidit draco quod projectus esset in terram, persecutus est
mulierem, qu peperit masculum : 14 et dat sunt mulieri al du aquil
magn ut volaret in desertum in locum suum, ubi alitur per tempus et tempora, et dimidium temporis a facie serpentis. 15 Et misit serpens ex ore suo
post mulierem, aquam tamquam flumen, ut eam faceret trahi a flumine. 16 Et
adjuvit terra mulierem, et aperuit terra os suum, et absorbuit flumen, quod
misit draco de ore suo. 17 Et iratus est draco in mulierem : et abiit facere
prlium cum reliquis de semine ejus, qui custodiunt mandata Dei, et habent
testimonium Jesu Christi. 18 Et stetit supra arenam maris.
Et vidi de mari bestiam ascendentem habentem capita septem, et cor13
nua decem, et super cornua ejus decem diademata, et super capita ejus
nomina blasphemi. Et bestia, quam vidi, similis erat pardo, et pedes ejus
2
sicut pedes ursi, et os ejus sicut os leonis. Et dedit illi draco virtutem suam,
et potestatem magnam. 3 Et vidi unum de capitibus suis quasi occisum in
1504
Apocalypsis
mortem : et plaga mortis ejus curata est. Et admirata est universa terra post
bestiam. 4 Et adoraverunt draconem, qui dedit potestatem besti : et adoraverunt bestiam, dicentes : Quis similis besti ? et quis poterit pugnare cum
ea ? 5 Et datum est ei os loquens magna et blasphemias : et data est ei potestas facere menses quadraginta duos. 6 Et aperuit os suum in blasphemias ad
Deum, blasphemare nomen ejus, et tabernaculum ejus, et eos qui in clo habitant. 7 Et est datum illi bellum facere cum sanctis, et vincere eos. Et data est
illi potestas in omnem tribum, et populum, et linguam, et gentem, 8 et adoraverunt eam omnes, qui inhabitant terram : quorum non sunt scripta nomina
in libro vit Agni, qui occisus est ab origine mundi. 9 Si quis habet aurem,
audiat. 10 Qui in captivitatem duxerit, in captivitatem vadet : qui in gladio
occiderit, oportet eum gladio occidi. Hic est patientia, et fides sanctorum.
11
Et vidi aliam bestiam ascendentem de terra, et habebat cornua duo similia Agni, et loquebatur sicut draco. 12 Et potestatem prioris besti omnem
faciebat in conspectu ejus : et fecit terram, et habitantes in ea, adorare bestiam primam, cujus curata est plaga mortis. 13 Et fecit signa magna, ut etiam
ignem faceret de clo descendere in terram in conspectu hominum. 14 Et seduxit habitantes in terra propter signa, qu data sunt illi facere in conspectu
besti, dicens habitantibus in terra, ut faciant imaginem besti, qu habet
plagam gladii, et vixit. 15 Et datum est illi ut daret spiritum imagini besti,
et ut loquatur imago besti : et faciat ut quicumque non adoraverint imaginem besti, occidantur. 16 Et faciet omnes pusillos, et magnos, et divites, et
pauperes, et liberos, et servos habere caracterem in dextera manu sua, aut in
frontibus suis : 17 et nequis possit emere, aut vendere, nisi qui habet caracterem, aut nomen besti, aut numerum nominis ejus. 18 Hic sapientia est. Qui
habet intellectum, computet numerum besti. Numerus enim hominis est :
et numerus ejus sexcenti sexaginta sex.
Et vidi : et ecce Agnus stabat supra montem Sion, et cum eo cen14
tum quadraginta quatuor millia, habentes nomen ejus, et nomen Patris ejus scriptum in frontibus suis.
Et audivi vocem de clo, tamquam
2
1505
Apocalypsis
eorum ascendet in scula sculorum : nec habent requiem die ac nocte, qui
adoraverunt bestiam, et imaginem ejus, et si quis acceperit caracterem nominis ejus. 12 Hic patientia sanctorum est, qui custodiunt mandata Dei, et fidem
Jesu. 13 Et audivi vocem de clo, dicentem mihi : Scribe : Beati mortui qui
in Domino moriuntur. Amodo jam dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus
suis : opera enim illorum sequuntur illos.
14
Et vidi : et ecce nubem candidam, et super nubem sedentem similem Filio hominis, habentem in capite suo coronam auream, et in manu sua falcem
acutam. 15 Et alius angelus exivit de templo, clamans voce magna ad sedentem super nubem : Mitte falcem tuam, et mete, quia venit hora ut metatur,
quoniam aruit messis terr. 16 Et misit qui sedebat super nubem, falcem
suam in terram, et demessa est terra. 17 Et alius angelus exivit de templo,
quod est in clo, habens et ipse falcem acutam. 18 Et alius angelus exivit de
altari, qui habebat potestatem supra ignem : et clamavit voce magna ad eum
qui habebat falcem acutam, dicens : Mitte falcem tuam acutam, et vindemia
botros vine terr : quoniam matur sunt uv ejus. 19 Et misit angelus falcem suam acutam in terram, et vindemiavit vineam terr, et misit in lacum
ir Dei magnum : 20 et calcatus est lacus extra civitatem, et exivit sanguis de
lacu usque ad frenos equorum per stadia mille sexcenta.
Et vidi aliud signum in clo magnum et mirabile, angelos septem,
15
habentes plagas septem novissimas : quoniam in illis consummata est
ira Dei. Et vidi tamquam mare vitreum mistum igne, et eos, qui vicerunt
2
bestiam, et imaginem ejus, et numerum nominis ejus, stantes super mare vitreum, habentes citharas Dei : 3 et cantantes canticum Moysi servi Dei, et
canticum Agni, dicentes : Magna et mirabilia sunt opera tua, Domine Deus
omnipotens : just et ver sunt vi tu, Rex sculorum. 4 Quis non timebit
te, Domine, et magnificabit nomen tuum ? quia solus pius es : quoniam omnes
gentes venient, et adorabunt in conspectu tuo, quoniam judicia tua manifesta
sunt.
5
Et post hc vidi : et ecce apertum est templum tabernaculi testimonii
in clo, 6 et exierunt septem angeli habentes septem plagas de templo, vestiti
lino mundo et candido, et prcincti circa pectora zonis aureis. 7 Et unum
de quatuor animalibus dedit septem angelis septem phialas aureas, plenas
iracundi Dei viventis in scula sculorum. 8 Et impletum est templum
fumo a majestate Dei, et de virtute ejus : et nemo poterat introire in templum,
donec consummarentur septem plag septem angelorum.
Et audivi vocem magnam de templo, dicentem septem angelis : Ite, et
16
effundite septem phialas ir Dei in terram.
Et abiit primus, et effudit phialam suam in terram, et factum est vulnus svum et pessimum in
2
Apocalypsis
magno, et blasphemaverunt nomen Dei habentis potestatem super has plagas, neque egerunt pnitentiam ut darent illi gloriam. 10 Et quintus angelus
effudit phialam suam super sedem besti : et factum est regnum ejus tenebrosum, et commanducaverunt linguas suas pr dolore : 11 et blasphemaverunt
Deum cli pr doloribus, et vulneribus suis, et non egerunt pnitentiam
ex operibus suis. 12 Et sextus angelus effudit phialam suam in flumen illud
magnum Euphraten : et siccavit aquam ejus, ut prpararetur via regibus ab
ortu solis. 13 Et vidi de ore draconis, et de ore besti, et de ore pseudoprophet spiritus tres immundos in modum ranarum. 14 Sunt enim spiritus
dmoniorum facientes signa, et procedunt ad reges totius terr congregare
illos in prlium ad diem magnum omnipotentis Dei. 15 Ecce venio sicut fur.
Beatus qui vigilat, et custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet, et videant
turpitudinem ejus. 16 Et congregabit illos in locum qui vocatur hebraice Armagedon. 17 Et septimus angelus effudit phialam suam in aerem, et exivit
vox magna de templo a throno, dicens : Factum est. 18 Et facta sunt fulgura, et voces, et tonitrua, et terrmotus factus est magnus, qualis numquam
fuit ex quo homines fuerunt super terram : talis terrmotus, sic magnus.
19
Et facta est civitas magna in tres partes : et civitates gentium ceciderunt.
Et Babylon magna venit in memoriam ante Deum, dare illi calicem vini indignationis ir ejus. 20 Et omnis insula fugit, et montes non sunt inventi.
21
Et grando magna sicut talentum descendit de clo in homines : et blasphemaverunt Deum homines propter plagam grandinis : quoniam magna facta
est vehementer.
Et venit unus de septem angelis, qui habebant septem phialas, et locutus
17
est mecum, dicens : Veni, ostendam tibi damnationem meretricis magn, qu sedet super aquas multas, cum qua fornicati sunt reges terr, et
2
1507
Apocalypsis
15
Et dixit mihi : Aqu, quas vidisti ubi meretrix sedet, populi sunt, et gentes,
et lingu. 16 Et decem cornua, qu vidisti in bestia : hi odient fornicariam, et
desolatam facient illam, et nudam, et carnes ejus manducabunt, et ipsam igni
concremabunt. 17 Deus enim dedit in corda eorum ut faciant quod placitum
est illi : ut dent regnum suum besti donec consummentur verba Dei. 18 Et
mulier, quam vidisti, est civitas magna, qu habet regnum super reges terr.
Et post hc vidi alium angelum descendentem de clo, habentem
18
potestatem magnam : et terra illuminata est a gloria ejus. Et exclamavit in fortitudine, dicens : Cecidit, cecidit Babylon magna : et facta est habitatio
2
1508
Apocalypsis
te amplius : 23 et lux lucern non lucebit in te amplius : et vox sponsi et spons non audietur adhuc in te : quia mercatores tui erant principes terr, quia
in veneficiis tuis erraverunt omnes gentes. 24 Et in ea sanguis prophetarum et
sanctorum inventus est : et omnium qui interfecti sunt in terra.
Post hc audivi quasi vocem turbarum multarum in clo dicentium :
19
Alleluja : salus, et gloria, et virtus Deo nostro est : quia vera et justa judicia sunt ejus, qui judicavit de meretrice magna, qu corrupit terram in
2
misit eum in abyssum, et clausit, et signavit super illum ut non seducat am-
1509
Apocalypsis
plius gentes, donec consummentur mille anni : et post hc oportet illum solvi
modico tempore.
4
Et vidi sedes, et sederunt super eas, et judicium datum est illis : et animas
decollatorum propter testimonium Jesu, et propter verbum Dei, et qui non
adoraverunt bestiam, neque imaginem ejus, nec acceperunt caracterem ejus
in frontibus, aut in manibus suis, et vixerunt, et regnaverunt cum Christo
mille annis. 5 Ceteri mortuorum non vixerunt, donec consummentur mille
anni. Hc est resurrectio prima. 6 Beatus, et sanctus, qui habet partem in
resurrectione prima : in his secunda mors non habet potestatem : sed erunt
sacerdotes Dei et Christi, et regnabunt cum illo mille annis.
7
Et cum consummati fuerint mille anni, solvetur Satanas de carcere suo, et
exibit, et seducet gentes, qu sunt super quatuor angulos terr, Gog, et Magog, et congregabit eos in prlium, quorum numerus est sicut arena maris.
8
Et ascenderunt super latitudinem terr, et circuierunt castra sanctorum, et
civitatem dilectam. 9 Et descendit ignis a Deo de clo, et devoravit eos : et
diabolus, qui seducebat eos, missus est in stagnum ignis, et sulphuris, ubi et
bestia 10 et pseudopropheta cruciabuntur die ac nocte in scula sculorum.
11
Et vidi thronum magnum candidum, et sedentem super eum, a cujus conspectu fugit terra, et clum, et locus non est inventus eis. 12 Et vidi mortuos,
magnos et pusillos, stantes in conspectu throni, et libri aperti sunt : et alius
liber apertus est, qui est vit : et judicati sunt mortui ex his, qu scripta erant
in libris, secundum opera ipsorum : 13 et dedit mare mortuos, qui in eo erant :
et mors et infernus dederunt mortuos suos, qui in ipsis erant : et judicatum
est de singulis secundum opera ipsorum. 14 Et infernus et mors missi sunt in
stagnum ignis. Hc est mors secunda. 15 Et qui non inventus est in libro vit
scriptus, missus est in stagnum ignis.
Et vidi clum novum et terram novam. Primum enim clum, et prima
21
terra abiit, et mare jam non est.
Et ego Joannes vidi sanctam civitatem Jerusalem novam descendentem de clo a Deo, paratam sicut sponsam
2
ornatam viro suo. 3 Et audivi vocem magnam de throno dicentem : Ecce tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum eis. Et ipsi populus ejus erunt,
et ipse Deus cum eis erit eorum Deus : 4 et absterget Deus omnem lacrimam ab
oculis eorum : et mors ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor
erit ultra, quia prima abierunt. 5 Et dixit qui sedebat in throno : Ecce nova facio omnia. Et dixit mihi : Scribe, quia hc verba fidelissima sunt, et vera. 6 Et
dixit mihi : Factum est : ego sum alpha et omega, initium et finis. Ego sitienti
dabo de fonte aqu vit, gratis. 7 Qui vicerit, possidebit hc : et ero illi Deus,
et ille erit mihi filius. 8 Timidis autem, et incredulis, et execratis, et homicidis,
et fornicatoribus, et veneficis, et idolatris, et omnibus mendacibus, pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure : quod est mors secunda. 9 Et venit
unus de septem angelis habentibus phialas plenas septem plagis novissimis,
et locutus est mecum, dicens : Veni, et ostendam tibi sponsam, uxorem Agni.
10
Et sustulit me in spiritu in montem magnum et altum, et ostendit mihi civitatem sanctam Jerusalem descendentem de clo a Deo, 11 habentem claritatem
Dei : et lumen ejus simile lapidi pretioso tamquam lapidi jaspidis, sicut crystallum. 12 Et habebat murum magnum, et altum, habentem portas duodecim :
et in portis angelos duodecim, et nomina inscripta, qu sunt nomina duodecim tribuum filiorum Israel : 13 ab oriente port tres, et ab aquilone port tres,
et ab austro port tres, et ab occasu port tres. 14 Et murus civitatis habens
1510
Apocalypsis
reddens fructum suum et folia ligni ad sanitatem gentium. 3 Et omne maledictum non erit amplius : sed sedes Dei et Agni in illa erunt, et servi ejus
servient illi. 4 Et videbunt faciem ejus : et nomen ejus in frontibus eorum.
5
Et nox ultra non erit : et non egebunt lumine lucern, neque lumine solis,
quoniam Dominus Deus illuminabit illos, et regnabunt in scula sculorum.
6
Et dixit mihi : Hc verba fidelissima sunt, et vera. Et Dominus Deus spirituum prophetarum misit angelum suum ostendere servis suis qu oportet
fieri cito. 7 Et ecce venio velociter. Beatus, qui custodit verba propheti libri
hujus. 8 Et ego Joannes, qui audivi, et vidi hc. Et postquam audissem, et
vidissem, cecidi ut adorarem ante pedes angeli, qui mihi hc ostendebat : 9 et
dixit mihi : Vide ne feceris : conservus enim tuus sum, et fratrum tuorum
prophetarum, et eorum qui servant verba propheti libri hujus : Deum adora. 10 Et dicit mihi : Ne signaveris verba propheti libri hujus : tempus enim
prope est. 11 Qui nocet, noceat adhuc : et qui in sordibus est, sordescat adhuc :
et qui justus est, justificetur adhuc : et sanctus, sanctificetur adhuc. 12 Ecce venio cito, et merces mea mecum est, reddere unicuique secundum opera sua.
13
Ego sum alpha et omega, primus et novissimus, principium et finis. 14 Beati,
qui lavant stolas suas in sanguine Agni : ut sit potestas eorum in ligno vit,
et per portas intrent in civitatem. 15 Foris canes, et venefici, et impudici, et
homicid, et idolis servientes, et omnis qui amat et facit mendacium. 16 Ego
Jesus misi angelum meum testificari vobis hc in ecclesiis. Ego sum radix, et
genus David, stella splendida et matutina. 17 Et spiritus, et sponsa dicunt :
Veni. Et qui audit, dicat : Veni. Et qui sitit, veniat : et qui vult, accipiat aquam
1511
Apocalypsis
vit, gratis. 18 Contestor enim omni audienti verba propheti libri hujus : si
quis apposuerit ad hc, apponet Deus super illum plagas scriptas in libro isto.
19
Et si quis diminuerit de verbis libri propheti hujus, auferet Deus partem
ejus de libro vit, et de civitate sancta, et de his qu scripta sunt in libro
isto : 20 dicit qui testimonium perhibet istorum. Etiam venio cito : amen. Veni,
Domine Jesu. 21 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum omnibus vobis. Amen.
1512