TM L HC TR

EM
BI 1: NHNG VN
CHUNG V TM L HC
TR EM
I. I TNG CA TM L
HC TR EM:
C nhiu khoa hc nhin cu v tr em,
mi khoa hc nghin cu tr em theo kha
cnh ring, vi cch ring ca mnh. Tm
l hc tr em quan tm n qu trnh pht
trin tr em, hnh thnh nhn cch, tr
thnh ngi ln nh th no.
Tm l hc tr em l khoa hc nghin
cu nhng c im v quy lut pht trin
tm l ca tr, xem s hot ng ca tr,
s pht trin cc qu trnh, phm cht tm
l v s hnh thnh nhn cch ca tr theo
con ng no, bng c ch no.
C th ni mt cch khi qut rng i
tng ca tm l hc tr em l s s pht
trin tm l ca tr; nhng c im,
nhng quy lut c trng cho s pht trin
tm l mi tui.
II. NGHA CA TM L HC
TR EM V QUAN H CA N VI
CC KHOA HC KHC:
Khi nghin cu s pht trin tm l ca
tr, tm l hc tr em s dng cc ti
liu ca nhiu khoa hc khc v n lt
mnh n cng cung cp nhng ti liu c
ngha quan trng i vi cc khoa hc
khc.
Tm l hc tr em da trn trit hc
duy vt bin chng. Cc lun im trit
hc vch ra nhng quy lut chung nht ca
s pht trin cc hin tng t nhin v x
hi. N chng minh rng tm l, thc
con ngi do x hi quyt nh. S hiu
bit cc quy lut chung gip cho tm l
hc tr em tm ra cch nhn ng n i
vi s pht trin tm l ca tr em.
Ngc li, vic nghin cu t m s
pht trin ca tr em, nht l vic tr em
nhn nhn th gii xung quanh nh th no
s gip ta hiu su hn bn cht chung ca
nhn thc con ngi.
Tm l hc tr em da trn nhng tri
thc v tm l con ngi do tm l hc
i cng cung cp, ng thi n li cung
cp c liu cho tm l hc i cng, cho
nhng hiu bit su sc hn v nhng vn
tm l ca ngi ln, c bit l nhng
quy lut ny sinh v pht trin tm l nh
th no.
Tm l hc tr em thng xuyn s
dng nhng thnh tu gii phu sinh l v
bnh hc la tui, nht l nhng s liu v
s pht trin ca h thn kinh v hot ng
thn kinh cao cp ca tr.
Nhim v c bn ca gio dc l bo
m s pht trin ca tr, chun b cho n
bc vo cuc sng. lm tt vic ny,
nh gio dc phi nm vng nhng c
im v quy lut pht trin ca a tr,
nu khng s phi m mm v d b sai
lch. Trong lnh vc gio dc mm non,
tm l hc tr em c mt v tr c bit.
T vic t chc i sng n vic hng
dn cho tr trong cc hnh thc hot ng,
mun t c kt qu tt, ngi nui dy
cn phi bit nhng c im v quy lut
pht trin tm l ca tr. Tm l hc tr
em khng nhng gip cho ngi nui dy
tr c kh nng hiu tr m cn bit vun
trng v pht trin tt c nhng phm cht
tt p ca tr. Trnh c nhng thiu
st trong cng tc gio dc tr.
BI 2: CC QUY LUT
PHT TRIN TM L TR
Tm l con ngi v tm l ng vt
lun lun pht trin. Tuy nhin tnh cht v
ni dung ca qu trnh pht trin trong th
gii ng vt v con ngi khc nhau.
C ch ch yu ca s pht trin tm l
ng vt l s truyn kinh nghim t th h
trc n th h sau bng quy lut di
truyn sinh hc. c im ca cc chc
nng tm l ngi l chng c pht
trin trong qu trnh tr lnh hi kinh
nghim lch s, theo quy lut di truyn
x hi hay k tha vn ho.
Nn ngi l qu trnh a tr lnh hi
kinh nghim x hi lch s c loi
ngi sng to ra v gi li trong nn vn
ho, bng hot ng ca chnh tr em v
lun lun c ngi ln hng dn tc
l gio dc. y chnh l c ch ca s
pht trin tm l tr em.
Phn tch c ch ny, ta nhn thy
nhng iu kin l nhng mi quan h
gia nn vn ho vi s pht trin ca tr,
gia hot ng ca chnh tr vi s pht
trin ca n, gia nhng iu kin sinh hc
vi s pht trin ca tr
Nhng mi quan h ny u mang tnh
ph bin v tnh tt yu khch quan, v vy
n mang tnh quy lut.
I. QUAN H GIA VN HO V
S PHT TRIN TM L CA TR:
Cng nh mi sinh vt, con ngi l
mt b phn ca v tr, chu s chi phi
cht ch ca th gii t nhin, nhng cao
hn mi sinh vt khc, con ngi cn c
mt th gii na do mnh sng to ra,
chnh l vn ho. Do ni ti vn ho l
ni ti th gii tinh thn ca con ngi v
nhng thnh tu t c trong sut tin
trnh lch s ca n, hon thin mnh v
x hi.
Ngi ta chia vn ho thnh hai hnh
thi: Vn ho vt cht v vn ho tinh thn.
D vn ho vt cht hay vn ho tinh thn
u cha ng nhng kinh nghim x hi
lch s m loi ngi tch lu c. Do
s pht trin din ra trong qu trnh tr
em lnh hi kinh nghim loi ngi trong
nn vn ho.
Ngay t khi ra i tr tip xc vi
nn vn ho ca loi ngi. Nn vn ho
x hi vi nhng sn phm vt cht tinh
thn ngay t u l ngun gc v ni
dung ca s pht trin tm l.
S pht trin tm l ca tr chu s chi
phi bi nhng iu kin sng, bi trnh
vn ho ca nhng ngi xung quanh,
bi mc phong ph v tinh xo ca
nhng phng tin sng, bi nhng bin
ng ca x hi.
Sm tip xc vi mt nn vn ho cao,
l iu kin thun li cho s hnh thnh
v pht trin nhn cch ca tr.
Nn vn ho cha ng kinh nghim x
hi-lch s ca ton nhn loi, nhng
mi dn tc, mi a phng do nhng
iu kin sng khc nhau nn hnh thnh
nn nhng phong tc, tp qun, truyn
thng vn ho khc nhau, to nn nn vn
ho mang bn sc dn tc, bn sc vng
min.
Trong qu trnh pht trin, tr tip nhn
vn ho theo hai con ng:
1. Con ng t pht: L s tip nhn
mt cch t nhin ca cc yu t trong
hon cnh sng ch yu bng bt chc.
Vi con ng ny, s pht trin tm l
ca tr mang tnh cht tu tin, nhng thnh
t nu c trong bc ng ln ln u
mang tnh ngu nhin.
2. Con ng t gic ( tc gio dc ):
L s tc ng c mc ch, c k hoch
ca ngi ln i vi tr nhm hnh thnh
tr nhng phm cht nhn cch p ng
nhng yu cu ca x hi. Ni cch khc,
gio dc di dng chung nht l s chun
b cho tr bc vo i sng x hi. y
l con ng ch yu hnh thnh nhn
cch cho tr em v pht trin x hi.
Ngy nay, vi s tin b ca cng
ngh gio dc, ngi ta c th iu khin
s pht trin mt cch ch ng. Trc ht
l nh hng cho s pht trin, la chn
ni dung v phng php t chc hot
ng cho tr nhm lnh hi nhng kinh
nghim trong nn vn ho ph hp vi mi
trnh pht trin ca tr em.
Nh vy, vn ho ( trong c c gio
dc ) ng vai tr cc k quan trng i
vi s pht trin tm l v hnh thnh nhn
cch ca tr em.. Nu khng c sng
trong x hi loi ngi, khng c tip
xc vi nn vn ho nhn loi th a tr
s khng th nn Ngi c.
i vi tr la tui mm non, vn
ho gia nh gi vai tr c bit quan
trng.
Vn ho gia nh l mt mi trng c
bit, gip cho s pht trin ca tr th
c thun li. Trc ht v l mt
mi trng an ton, trong a tr lun
bn cnh nhng ngi rut tht, lun
c thng yu, p nn to cho a
tr cm gic an ton v tm l, v th cht.
Gia nh cn l mt mi trng phong
ph. Trong gia nh c ng b, cha m,
anh ch em, to ra nhng mi quan h a
dng gia nhiu ngi tui khc
nhau.Th gii vt trong nh nhiu hnh,
nhiu v to iu kin cho tr lm quen
vi xung quanh.
Trong gia nh, tr c nui dy theo
mt phng thc , khc vi phng thc
gio dc nh trng. Th hin nhng c
im sau y:
+ Gia nh chm sc dy d tr bng
tnh thng yu rut tht
+ Ngi ln trong gia nh dy tr bng
giao tip trc tip v thng xuyn vi
cc em.
+ Gia nh khng tin hnh gio dc ng
lot i vi cc chu trong cng mt
nhm. Gia nh chm sc, dy d tng
chu mt, ph hp vi c im ring ca
mi chu.
+ Gio dc gia nh thng bng nhiu
hnh thc mang tnh cht tng hp v
m mu sc ngh thut.
Tuy nhin hiu qu ca gio dc gia
nh hon ton ph thuc vo trnh vn
ho ca mi thnh vin, c bit l trnh
vn ho ca ngi m.
Cng vi s pht trin ca x hi gia
nh cng bin i v c bn. Tuy vy
vn ho gia nh vn lun lun ng vai
tr c bit quan trng i vi tr th. Sau
ny khi ln khn, mi ngi c th chu
nh hng t nhiu pha ca nn vn ho
x hi. Nhng nhng g m vn ho gia
nh hun c nn vn c mang theo
trong mi ngi n sut i.
II. QUAN H GIA HOT NG
V S PHT TRIN TM L CA
TR:
pht trin, nn ngi, a tr
phi t hot ng lnh hi kinh nghim
x hi - lch s. Hot ng khng ch l
ni tm l con ngi c bc l m
chnh l ci hnh thnh nn tm l ca con
ngi.
Mun pht trin tm l v hnh thnh
nhn cch tr em th nht thit phi a
chng vo nhng hot ng nht nh.Gio
dc trc ht phi l qu trnh t chc
hot ng tch cc ca tr em, qua m
chim lnh nn vn ho ca dn tc v ca
nhn loi.
Nhng phm cht tm l c hnh
thnh khng ch ph thuc vo tnh tch
cc hot ng ca c nhn, m cn ph
thuc vo cht lng hot ng.
Trong cuc sng, con ngi c th
tham gia vo nhiu hot ng, song c
nhng dng hot ng trong giai on ny
l ch o, c ngha ln i vi s pht
trin tm l, nhn cch, cn nhng hot
ng khc t c ngha hn, ch ng vai
tr th yu.
mi giai on pht trin c mt hot
ng nht nh ng vai tr ch o, hot
ng ny c nhng c im sau y:
+ L hot ng c i tng mi, cha
h c trc . Chnh i tng mi ny
to ra nhng ci mi trong tm l, tc l
to ra nhng pht trin.
+ L hot ng c kh nng chi phi
ton b i sng tm l ca tr em v tip
theo nhng qu trnh tm l s c ci
t, c t chc li bng hot ng ny.
+ L hot ng c kh nng chi phi
cc hot ng khc cng din ra ng thi
trong giai on .
Nh nhng c im ny, hot ng
ch o to ra nhng nt c trng
trong tm l ca tr mi giai on pht
trin.
Cn c vo s thay i c bn trong
iu kin sng v hot ng ca tr, cn
c vo nhng thay i trong cu trc tm
l ca tr v s trng thnh c th ca tr
em, cc nh tm l chia ra mt s thi
k ch yu trong s pht trin tm l tr
em:
+ Tui s sinh: mi sinh n 2 thng
Hot ng ch o :
+ Tui hi nhi: 2 thng n 12 thng
Hot ng ch o : Giao tip xc cm
trc tip vi ngi ln
+ Tui nh tr ( u nhi): 1 tui n 3
tui
Hot ng ch o : Hot ng vi
vt
+ Tui mu gio: 3 tui n 6 tui
Hot ng ch o : vui chi ( trung
tm l tr chi ng vai theo ch )
+ Tui nhi ng: 6 tui n 11 tui
Hot ng ch o : Hc tp
+ Tui thiu nin: 11 tui n 15 tui
Hot ng ch o : Hc tp v giao
lu nhm bn thn
+ Tui u thanh nin: 15 tui n 18
tui
Hot ng ch o: Hc tp gn vi xu
hng ngh nghip, hot ng x hi.
Tuy nhin, cn nh rng hot ng ch
o khng phi l hot ng duy nht.
III. IU KIN SINH HC V S
PHT TRIN TM L CA TR:

iu kin sinh hc bao gm tt c
nhng yu t to nn hnh thi c th con
ngi, trong c bit quan trng l h
thn kinh, l c s vt cht din ra hot
ng tm l, nh mt i din ca loi
ngi.
Cc iu kin sinh hc khng quyt
nh hon ton s pht trin tm l ca tr
theo con ng di truyn sinh hc, nhng
cng cn phi xc nh r vai tr ca n
trong s pht trin y.
Ngay t khi lt lng m, tr k tha
t t tin ca mnh cu to v chc nng
c th, c mt h thn kinh vi mt b
no ngi c kh nng tr thnh c quan
hot ng tm l cc k phc tp m ch
con ngi mi c. Khng c b no ngi
th khng th ny sinh cc phm cht tm
l ca con ngi.
iu kin sinh hc cn nh hng n
s pht trin tm l ca tr nhng iu
sau y:
+ Nhng chc nng tm l s ng ca
con ngi nh cc cm gic gn lin vi
cc gic quan. Cht lng hot ng ca
cc gic quan s nh hng n cc chc
nng tm l bc cao.
+ Kiu hot ng thn kinh cp cao (
mnh hay yu; cn bng hay khng cn
bng; linh hot hay khng linh hot). iu
nh hng n cch bc l ca hot
ng tm l, khin cho hnh vi ca mi
ngi mang sc thi ring.
+ Nhng c t trong c th cha m
cng nh hng ln n s pht trin tm
l ca tr em, nht l n tr tu. Chng
hn con ci ca nhng ngi b nhim cht
c mu da cam, nghin ma tu, nghin
ru s lm cho nhng t bo ca v
bn cu i no ca con ci hot ng
khng bnh thng dn n nhiu khuyt tt
trong i sng tm l v thng l chm
pht trin tr tu.
Tm li: Nhng iu kin sinh hc c
nh hng ln n s pht trin tm l ca
tr. nh hng l ch n to iu
kin thun li hay gy tr ngi cho s pht
trin tm l vi tc nhanh hay chm, d
dng hay kh khn.
Bi 3 : C IM PHT
TRIN TM L CA TR
TRONG NM U
I. C IM PHT TRIN TM L
CA TR S SINH: (0 2 thng)
1.Vai tr ca cc phn x khng iu
kin:
T i sng trong bng m, mt mi
trng trng i n nh, a tr ra i
nh t ngt b y vo mt hon cnh
mi m ca mi trng khng kh, vi v
s kch thch ca th gii bn ngoi.
i sng ca b trong mi trng mi
c bo m nh c nhng c ch di
truyn c sn: h thng thn kinh sn
sng thch nghi vi iu kin bn ngoi,
nhng h c quan c bn ca c th bt
u khi ng, nh trong nhng ngy
u tin cc phn x t v c thc hin.
Bn cnh nhng phn x t v, cn c cc
phn x nh hng, tc l nhng phn ng
ca tr hng ti nhng kch thch mi l.
Phn x nh hng l c s ban u ca
hot ng tm ti ca tr. Tuy nhin s tm
ti ca tr cn b hn ch bi cc gic
quan cn qu non nt.
Trong nhng ngy u tin ca cuc
sng ca tr c mt s phn x khng
iu kin, gip tr thch ng vi hon cnh
sng mi. Phn x th, phn x mt v
nhng phn x v nhit u l nhng
phn x bm sinh c thc hin sau khi
sinh ra.
Tuy mi sinh ra a tr hu nh bt lc
khng t pht trin c, nhng li c kh
nng tip nhn kinh nghim v hnh vi c
bit ca con ngi.
2.Tnh trng bt phn (cm gic
khng phn nh):
Tr s sinh trong tnh trng bt phn khi
cm nhn mi vt. Trong thng u tr hu
nh cha tip nhn kch thch t bn ngoi,
ch c ni cm v t cm, ch khi no kch
thch bn ngoi qu mnh mi nhn ra.
Ban u ni cm chim u th, v sau
ngoi cm chim u th, nhng nhng hot
ng ni cm vn tip tc mt cch v
thc.
Ht tun u, em b bt u c nhng
phn ng phn nh. n ht tun th 6 b
c th cm nhn c mt s kch thch t
mi trng bn ngoi.
Tr sm nhn ra mt ngi. Khi li gn
d i hay no tr cng phn ng vi b
mt ngi, cn nhng vt khc th
khng gy phn ng g.
giai on ny cm xc v cm gic
cn hn hp, ni cm ln t ngoi cm.
Nhng vng mi, ming v hng, l ni
m mt kch thch bn ngoi to ngay mt
phn ng c trng: tm b.
Qu trnh tin t tip cm gn n tip
cm xa ng vai tr quan trng trong s
pht trin. B va b va nhn m, hai
cm gic ming v mt kt hp li.
Nhng lc ming ri v, khng cn cm
gic gn, nhng cm gic xa vn cn. Dn
dn th gic ng vai tr quan trng, v
khng b dt on. y l ch da u
tin cho quan h vi i tng.
3. Nhu cu tip nhn cc n tng th
gii bn ngoi, nhu cu gn b vi ngi
khc:
a. Nhu cu tip nhn cc n tng th gii
bn ngoi:
Nhu cu ny gn lin vi phn x nh
hng. Lc u tr ch c phn ng nhn
khi c mt vt sng gn v ch c phn
ng nghe khi c ting ng to. Nh nhu
cu tip nhn cc n tng xut hin, tr
bt u nhn theo cc vt di ng hoc
phn ng vi m thanh, c bit l ging
ni ca ngi ln v rt thch nhn vo
mt ngi.
Dn dn tr c th phn bit c
cc m thanh v mi v khc nhau. Ting
ni chuyn bnh thng, hoc ting ht khe
kh cng lm cho tr ch .
c im quan trng ca tr s sinh l
th gic v thnh gic pht trin nhanh
tip nhn nhng n tng bn ngoi, l
nh s trng thnh nhanh chng ca h
thn kinh, trc ht l no b.
iu kin thit yu no b c th
pht trin bnh thng l s luyn tp cc
gic quan thu nhn cc tn hiu t th
gii bn ngoi. Nu a tr b gi trong
tnh trng c lp vi th gii bn ngoi th
s chm pht trin mt cch nghim trng.
Do ngi ln cn ch to ra v t
chc cc n tng bn ngoi cho tr tip
nhn pht trin nhanh cc phn x nh
hng ca tr vo th gii xung quanh.
b. Nhu cu gn b vi ngi khc:
Lt lng m tr c nhng ng x lm
cho ngi ln phi quan tm nh mt, bm
nu, mm ci, mun c m p, v v,
th hin mt nhu cu gn b vi ngi ln.
Phn x rc u vo ngc m, mt mt l
tm v, nhng mt khc l mun p st
vo da tht m c m p v v. Quan
h vi ngi m qua xc gic l quan
trng vo bc nht v cng c xut hin
sm nht, hin tng l s gn b m
con.
S gn b m con l mi quan h u
tin v quan trng nht, to iu kin cho
s pht trin sau ny ca tr. Thiu i s
gn b ny, em b s kh pht trin bnh
thng, ngay c s sng cn cng gp
nhiu kh khn. Mi quan h gn b m
con l mt nhu cu gc, c ngay t u,
lc tr mi sinh ra.
Nh vy, trong trng hp b b tch
khi m qu sm, th iu cn thit l phi
gip cho tr to ra mi quan h gn b m
con. (Nhu cu ny cng c th tho mn
c bi ngi khc, min l ngi c
lng yu thng, sn lng m p, v v).
Trong mi quan h gn b m con,
c hai pha m v con u pht ra tn hiu
cho nhau. Thng qua nhng tn hiu pht ra
t m v con, nhiu cng trnh nghin cu
tng kt c bn kiu quan h gn b
m- con nh sau:
+ Kiu th nht: Tn hiu pht ra m
v con u mnh. Ngha l nhu cu gn b
ca c hai m con u t ra bc thit.
Trong trng hp ny mi quan h gn b
m con c thit lp mt cch d dng,
thun li. Kiu ny thng thy nhng
cp m con sinh n bnh thng, m trn
con vung, xut pht t lng c ao mong
i ca ngi m i vi s ra i ca
a con.
+ Kiu th hai: Tn hiu pht ra t
ngi m th mnh m t ngi con th li
yu. Thng th y l trng hp ca
nhng tr b thiu thng hay khuyt tt bm
sinh. Trong trng hp ny ngi m nn
giao tip vi con mt cch nh nhng, t
tn.
+ Kiu th ba: Tn hiu ca con th
mnh, nhng tn hiu ca m li yu. Kiu
ny thng xy ra nhng ngi m c
con mt cch bt c d, c con khng
theo mun Trong trng hp ny
ngi m thng lnh lng, th vi con,
khng mun giao tip vi con. V khng
nhn c tn hiu p li ca ngi m,
tn hiu pht ra ca a b yu dn i, c
khi mt hn v b lm vo tnh trng ,
mt mi, d mc phi chng bnh trm
cm.
+ Kiu th t: Tn hiu pht ra u yu
c m v con. y thc s l mt tai
ho. Cn phi c bin php khi dy tn
hiu c hai pha. Trng hp ny rt cn
s h tr ca nhng ngi xung quanh, cn
c thy thuc ln nhng nh tm l hc.
To ra c nhng quan h gn b m
con ngay t nhng ngy u tr mi ra
i l mt cch phng nga tt nht, trnh
cho tr nguy c chm pht trin hay pht
trin lch lc v sinh l cng nh tm l
sau ny.
Nhu cu gn b m con l c s ny
sinh nhu cu giao tip gia em b vi
nhng ngi xung quanh. Dn dn tr
hnh thnh nn nhng phn ng vn ng
xc cm c bit hng ti ngi ln.
Phn ng ny c gi l phc cm hn
h. S xut hin phc cm hn h cng l
lc chuyn t thi k s sinh bc sang
thi k mi: tui hi nhi.
II. C IM PHT TRIN TM L
CA TR HI NHI: (2 15 thng)
1. Giao tip xc cm trc tip vi
ngi ln l hot ng ch o.
Giao tip vi ngi ln l mt nhu cu
bc thit ca tr. S d c nhu cu ny l
do yu cu khch quan ca cuc sng, tr
em cn phi c chm sc thng xuyn
ca ngi ln mi tho mn c nhng
yu cu ca c th, mt khc cng li do
c x ca ngi ln, khi gi tr
nhng xc cm ban u.
Giao tip trc tip vi ngi ln c
nh hng mnh m n s pht trin tm
l ca tr. c bit l v mt xc cm.
T nhu cu tip xc da tht vi ngi
ln n giao tip thc s vi ngi ln,
khi m tr c nhng phng thc giao
tip l mt bc pht trin r rt t tui
s sinh n tui hi nhi. Trong giao tip
vi ngi ln, tr tip nhn c nhng
sc thi xc cm khc nhau ca ngi ln,
ri dn dn tr cng th hin c nhng
xc cm khc nhau ca mnh.
Vo khong thng th 6 n thng th 8,
tr xut hin mt hin tng mi: lc c
ngi l n gn tr chuyn vi b, b
khng mm ci ngay nh trc m t ra
s hi, t chi khng mun giao tip. y
l mt mc quan trng trong qu trnh pht
trin cm xc.
S s hi trc mt ngi l cho thy
rng xut hin ranh gii gia bn thn
v vt th xung quanh, cng tc l xut
hin mt bn ng th s (cng c th gi l
ci ti, tuy cn m nht.
Cng vi giao tip trc tip vi ngi
ln, dn tr xut hin nhu cu s m,
cm nm cc vt. T nhu cu giao
tip trc tip s nhng ch cho giao tip
vi vt, tc l giao tip vi ngi ln
tip xc vi vt. Lc ny ngi ln
tr thnh khu trung gian gia tr v
vt. S giao tip ny dn dn tr thnh
hot ng phi hp gia ngi ln v tr
em. Ngi ln dn dt a tr n vi th
gii vt v hng dn n bit hnh
ng vi cc vt n gin.
Nh hot ng phi hp vi ngi ln,
tr ny sinh kh nng bt chc hnh
ng ca ngi ln. Kh nng ny l iu
kin quan trng tip thu nhng iu dy
d ca ngi ln, m rng vn kinh
nghim ca tr.
Kh nng bt chc nhng hnh ng
ca ngi ln c pht trin mnh trong
sut thi k hi nhi. n cui tui ny th
s bt chc tng ln r rt (chi tc
ging m, c sch ging b)
Nh vy hnh ng ca ngi ln xung
quanh nh hng rt ln n s hnh
thnh v pht trin nhng phm cht tm l
ca tr.
Trong qu trnh giao tip, ngi ln
lun hng dn, un nn hnh vi ca tr,
bng con ng , a tr dn dn dn
hnh thnh c nhng thi quen tt v hc
cch ng x ng n.
Tm li: Trong sut thi k hi nhi nu
khng c s tip xc vi ngi ln th s
pht trin tm l ca tr khng thc hin
c. Giao tip vi ngi ln c coi l
iu kin tin quyt trng thnh.
2. S pht trin vn ng, hnh ng
vi vt v s nh hng vo mi
trng xung quanh:
S tin b ca nhng vn ng v hnh
ng ca tr hon ton ph thuc vo s
hng dn ca ngi ln. Nu ngi ln
thng xuyn ch ti tr v t chc hnh
ng cho tr th nhng vn ng v hnh
ng ca tr c nhng bc tin r rt v
ng vai tr tch cc trong s pht trin
tm l.
B l cch vn ng u tin ca tr.
Thng th khong 7 8 thng tr bt u
bit b. Thot tin l trn, sau l b
lm cm c hai chn v hai tay. Trc khi
bit i, tr hc cch ng dy trn hai
chn c vn, ri khng cn vn tay, i men
ri sau chp chng tng bc mt. Qu
trnh ny rt cn s gip ca ngi ln.
Trong nhng thng u tin tr khm
ph mi trng xung quanh bng th gic,
thnh gic v v gic. Sau thng th ba tr
bt u dng hai tay s m vt. n
thng th t tr bt u nm ly vt, c
khi nm vt trong tay mt hi lu, tuy
vy tr vn cha hon ton lm ch hnh
ng nm. T thng th su tr i th ng
tc nm c ci thin hn . Cng v cui
nm ng tc nm cng chnh xc hn.
Khi tr c th cm nm vt trong tay
th n bt u thao tc vi vt bng tay.
Nhng thao tc u tin rt n gin (cm
ly ri bung ra), sau thao tc tr nn
phc tp hn (y vt ra xa hay xch li
gn).
Khi tr bt u thc hin cc vn ng
v thao tc vi cc vt th cc gic
quan ca tr pht trin mnh hn v c
thm nhim v mi l bt u iu khin,
iu chnh i cht chnh nhng vn ng
v thao tc ca tr.
C th ni rng s nh hng ca tr
vo th gii xung quanh trc ht bng s
vn ng v thao tc vi vt, trn c s
m lm pht trin cc qu trnh tm l,
ri sau mi c s nh hng bng cc
qu trnh tm l.
Cn ch rng qu trnh pht trin vn
ng, thao tc vi vt v nh hng
vo mi trng xung quanh t tr khng
th thc hin c m phi c s hng
dn kch thch v tnh cm v tr tu ca
ngi ln.
Nh ngi ln hng dn, t chc vn
ng v thao tc vi vt, a tr c
nhng biu tng u tin v th gii xung
quanh, lm xut hin nhng hnh thi u
tin ca hot ng tm l, gip tr nh
hng c vo th gii ny v to nn
nhng tin tr tip nhn nhng loi
kinh nghim lch s x hi khc nhau
nhng giai on sau ny.
3. Hnh thnh nhng tin lnh
hi ngn ng:
Nhu cu giao tip vi ngi ln v s
nh hng vo mi trng xung quanh
ngy cng tng lm ny sinh kh nng
ni tr. Khi giao tip, tr thng thch
th chm ch lng nghe v bt chc
nhng m thanh trong li ni ca nhng
ngi xung quanh .
Nhng cuc tr chuyn gia ngi
ln vi tr hi nhi khu gi a tr
nhng trng thi cm xc tch cc, s thch
th c giao tip vi ngi ln v bt
u c nhng phn ng li vi nhng sc
thi tnh cm khc nhau trong li ni ca
ngi ln.
Cng v cui nm, a tr cng thch
giao tip vi ngi ln bng nhng m
bp b. m bp b c ngha v cng to
ln i vi s pht trin ngn ng sau ny.
S thng hiu li ni ca tr xut hin
trn c s ca vic phi hp hot ng
ca tri gic nhn v nghe.
Lc u, tr hi nhi nghe ngn ng nh
nhng m thanh no . Ng m l yu t
u tin quyt nh thi phn ng ca
tr tc quyt nh s hiu ngn ng ca
tr.
Cui tui hi nhi, mi lin h gia tn
i tng v chnh bn thn i tng tr
nn r rng v phong ph hn. l hnh
thc u tin ca s thng hiu ngn ng.
Nh vy trong qu trnh giao tip xc
cm trc tip vi ngi ln s thng hiu
ngn ng ca tr dn dn mang tnh tch
cc hn v tr thnh mt trong nhng
phng tin quan trng m rng kh
nng giao tip ca tr vi nhng ngi
xung quanh.
Tm li: S pht trin tm l ca tr
trong nm u tuy cn n s nhng rt
quan trng, song song vi tin ti c lp
v mt sinh hc ca con ngi, giai
on ny ch yu l to ra nhng tin
cn thit sau ny hnh thnh nn nhng
chc nng tm l ca con ngi.
Bi 4: C IM PHT
TRIN TM L TUI NH
TR.
I. S PHT TRIN HOT NG
CA TR EM TUI NH TR:
1. Hot ng vi vt l hot ng
ch o:
a. Tui nh tr, mi quan h ca tr vi
vt c chc nng nht nh v phng
thc s dng tng ng, vi s hng dn
ca ngi ln tr hng hot ng ca
mnh vo vic nm cch s dng vt v
ngy cng ging vi cch s dng vt
ca ngi ln-gi l hot ng vi
vt(hot ng c i tng).
b. Hot ng ch o ca tui ny l
hot ng c i tng v nh n cc chc
nng ca vt ln u tin c b l v
vt tr thnh i tng thu ht s ch
ca tr, gip tr khm ph tm ti,nh
tm l tr pht trin mnh c bit pht
trin tr tu.
c. iu quan trng khi lnh hi nhng
hnh ng s dng vt tr lnh hi
nhng qui tc hnh vi trong x hi. chi
i vi tr rt cn thit gip tr khm ph
chc nng v phng thc s dng,tuy
nhin ngi ln cn mnh dn cho tr tip
xc vt tht v chi c nhiu thao tc
nhm kch thch tr hnh ng.
2. Cc loi hnh ng vi vt:
S tip xc th gii xung quanh cng
rng th phng thc hnh ng vi vt
cng phong ph,trong nhng hnh ng
thit lp cc mi tng quan v nhng
hnh ng cng c l hot ng c ngha
c bit i vi s pht trin ca tr.
a. Hnh ng thit lp cc mi tng
quan.
+ l nhng hnh ng a hai hoc
nhiu i tng vo nhng mi tng quan
nht nh trong khng gian.
+ tui hi nhi, tr bt u thc
hin hnh ng vi vt nh
Tho, lp nhng tr cha bit n cc
thuc tnh ca vt, cha bit chn
vt theo hnh dng, kch thc
+ n tui nh tr, tr bit tnh n
cc thuc tnh ca i tng trong mi
tng quan ca vt. y l hnh ng
khm ph phc tp v phi iu chnh bng
chnh kt qu thu c do cn phi
c s gip ca ngi ln nh lm
mu, gip tr thc hin hnh ng S
lnh hi nhng hnh ng thit lp mi
tng quan ca tr ph thuc vo phng
php dy d ca ngi ln nh cc
chc nng tm l: tri gic, tr nh, tng
tng, t duy trc quan hnh ng pht
trin.
b. Hnh ng cng c:
+ Hnh ng cng c l hnh ng
trong mt vt no c s dng
nh mt cng c tc ng ln cc
vt khc.
+ Tr mi ch hc cch s dng mt s
cng c s ng nht nh nh tha,cc,bt
nhng vn c ngha ln i vi s pht
trin tm l v nhng cng c c
nhng c im chung ca mi cng c:
cch thc dng chng do x hi qui nh
v cu to ca cng c do phng thc s
dng qui nh.
+Cng c l khu trung gian gia bn
tay vi vt m tr cn tc ng ti v
s tc ng din ra tu thuc vo cu
to ca cng c.
V d: dng tha xc cm khc xa dng
tay bc cm cho vo ming.
V vy vic s dng cng c i hi
thay i hon ton ng tc ca bn
tay,lm cho bn tay phc tng cu to ca
cng c, nu tr bit ch n mi quan
h gia cng c v i tng m hnh
ng hng ti.V vy cn s hng dn
c h thng ca ngi ln.
+Hnh ng cng c m tr nm c
cha hon ton thnh tho,cn phi tip
tc.Song quan trng tr nm c chnh
nguyn tc ca vic s dng cng
c(nguyn tc hot ng c bn ca con
ngi).
3. i theo t th thng ng - Hnh thi
vn ng c trng ca con ngi:
+ Cui tui hi nhi, mt s tr bt
u i chp chng. i l hnh thi vn
ng c trng ca con ngi,khng c
sn trong chng trnh di truyn. Vic iu
khin cc c ng i vn cha c hnh
thnh, v th a tr lun lun b mt thng
bng. Ngi ln cn du dt tr i tng
bc mt v kp thi c v khi tr i c
vi bc t tr cm thy thch i,
khng chn nn mc d b ng ln ng
xung. Dn dn ng tc i ln t ng tc
b v tr thnh phng thc c bn di
chuyn.
+ ng tc i ngy cng tin b, tr
lm ch c thn th ca mnh, bc i
ca tr mnh dn hn, vn ng c thc
hin v khng gy cng thng na.Tr
khng nhng i m cn chy v chy d ly
thng bng hn i, do ngi ln cn tp
cho tr nhng ng tc kho lo, linh hot.
y l bc tin c bn nhm lm cho tr
c lp v mt sinh hc v l mt bc
quan trng trong vic x hi ho a tr.
Tr c giao tip t do v c lp
vi th gii bn ngoi, pht trin nhng
kh nng nh hng trong khng gian. Tr
c th khm ph th gii vt phong ph
hn v hnh ng vi vt nhiu hn,
tip thu nhiu kinh nghim, nm nhng k
nng s dng vt; tr giao tip vi
nhiu ngi xung quanh gip pht trin nhu
cu giao tip ngn ng.
Tr bit i l mt bc trng thnh v
sinh hc v mt x hi vi t cch l mt
con ngi thc s, c tnh c lp trong
vic chim lnh th gii vt v giao
tip vi nhng ngi xung quanh.
II. S PHT TRIN TM L TR
TUI NH TR DI NH HNG
CA HOT NG VI VT:
1.S pht trin ngn ng ca tr nh
tr:
+ giai on ny, tr ny sinh nhu cu
giao tip vi ngi ln bng ngn ng
ng thi vi s pht trin nhu cu giao
tip bng ngn ng, vic tch lu cc biu
tng do hot ng vi vt mang li c
ngha ln i vi s pht trin ngn ng
ca tr. Cc biu tng to c s
lnh hi ngha ca cc t v lin kt chng
vi hnh nh ca cc s vt, hin tng
xung quanh. Ngn ng ca tr phn ln
ph thuc vo s dy bo ca ngi ln.
kch thch tr ni ngi ln cn i hi
tr phi by t nguyn vng ca mnh bng
li ni.
+ Ngn ng ca tr pht trin theo hai
hng chnh: Hon thin s thng hiu li
ni ca ngi ln v hnh thnh ngn ng
tch cc ring ca a tr.
a. Trong khi hot ng vi vt, tr
thng gp nhng tnh hung c th trong
cc vt v cc hnh ng vi vt
cha th tch ri nhau. V vy tr khng
th lnh hi cc t biu t vt ring,
hnh ng ring m ch c th lnh hi
ngn ng biu t c tnh hung trn vn
y.
V d: Tr ch hiu li ni nh trng
khi thy mt ngi ang nh trng.
gip tr nhanh chng hiu dc li
ni, ngi ln phi kt hp li ni vi
nhng tnh hung c th, trong cc hnh
ng vi vt dc thc hin. S kt
hp ny lp i lp li nhiu ln gip tr
hiu c li ni m khng ph thuc vo
tnh hung c th na, ngi ln c th
dng li ni ch dn hnh ng ca tr
v s phc tng ca tr i vi li ch ca
ngi ln ngy cng vng chc hn.
tr hai tui, li ni c tc dng khi
ng dc thc hin d dng hn so vi
li ni c tc dng kim hm hnh ng.
tr ba tui, tr c kh nng hiu li
ni tch khi tnh hung c th,th vic ch
dn ca ngi ln mi bt u iu chnh
hnh vi ca tr trong nhng iu kin khc
nhau. S thng hiu li ni ca ngi ln
c bin i v cht, tr hiu nhng t
ring bit v c th thc hin hnh ng
vi vt theo s hng dn ca ngi
ln, gip tr s dng ngn ng nh
phng tin c bn nhn thc th gii.
b. Hot ng vi vt ca tr cng
phong ph th giao tip vi ngi ln cng
c m rng thc y tr lnh hi ngn
ng v kch thch tr ni, y l thi k
pht cm ngn ng.Tr lun i hi bit
tn vt v c gng ni hi tn vt
, khi gi ng tn vt hin tng
xung quanh tr rt thch th ,vn t c
m rng v pht m ngy chnh xc hn .
+ tui ny, tr ni cn lch m, vn t
t, cha nm vng ng php ( hin tng
ni ngc). n 3 tui, ngn ng ca tr
pht trin mnh gip tr pht trin cc hnh
thc ng php, tr ni c nhng cu
phc tp.Ngn ng tr thnh mt
phng tin giao tip, pht trin cc chc
nng tm l.
2. Pht trin tr tu ca tui nh tr:
Cui tui hi nhi, tr bt u tri gic
thuc tnh ca vt xung quanh nm
c cc mi quan h n gin nht gia
nhng vt. Cui tui nh tr, do nm
vng hot ng vi vt v m rng
giao tip ngn ng to iu kin pht trin
tr tu. Nhng dng hnh ng tri gic, t
duy ang hnh thnh l biu hin r rt nht
ca s pht trin tr tu.
a. S pht trin tri gic v s hnh thnh
nhng biu tng v cc thuc tnh ca
cc vt.
+ Tui u nhi, tri gic cn s si, tr
mi ch nhn c cc du hiu no
ca vt, c tnh cht ngu nhin b
ngoi.Tri gic tr c y dn nh tr
nm c hot ng vi vt, lnh hi
phng thc s dng v tri gic kch
thc hnh dng ca n, tr la chn lin
kt cc i tng cho ph hp vi hnh
dng, ln, mu sc, v tr ca chng
trong khng gian. l nhng hnh ng
nh hng bn ngoi,to tin thit lp
nhng hnh ng nh hng bn trong sau
ny.
+ Tr cn c s hng dn ca
ngi ln,gip tr s dng cc chi c
cc thao tc tho lp cc b phn tr so
snh la chn ph hp, hnh thnh nhng
hnh ng nh hng bn ngoi nhm tm
hiu cc thuc tnh ca i tng .
+ Dn dn kiu tri gic mi hnh thnh,
tr dng mt la chn i tng ph
hp hnh ng, l hnh ng bng mt
c pht trin mnh tui ln 3. Hnh
ng nh hng bng mt gip tr tch lu
nhiu biu tng v cc i tng v so
snh cc vt khc. Cn cho tr lm quen
vi tnh a dng ca vt nh phn bit
mu,cc hnh
+ Tri gic bng tai pht trin, tr tri
gic mi quan h gia cc m thanh theo
cao, cn gip tr bng cc bi ht n
gin, hp dn v ch cho tr phn bit
nhng m thanh c cao khc nhau pht
ra t nhng i tng quen thuc
b. Pht trin t duy ca tui nh tr:
Cui tui hi nhi tr bit s dng
mi lin h gia cc i tng t mc
ch nh ko r ly qu cam ng trong
. n tui nh tr, tr bit xc lp
cc mi quan h cha c sn gia cc
vt gii quyt nhim v nh ly gy
khu qu bng ri vo gm bn .
Ngi ln cn a ra nhng mu hnh
ng cho tr bt chc, tr cn bit xc
lp nhng mi lin h mi gia cc i
tng nh vic th thc t vi nhng hnh
ng bng tay, gi l t duy trc quan -
hnh ng nh tm l bn trong nh tr
nh, t duy, tng tng hnh thnh.
Cui tui nh tr bt u xut hin hnh
ng t duy c thc hin trong c ( t
duy trc quan - hnh tng) nh ly vt
trn cao tr c th d on l dng que
khu.
Trong s hp nht trong c nhng
vt ,hnh ng c nhng du hiu b ngoi
ging nhau, vic lnh hi cc t gi vai tr
quan trng v ngha ca t m ngi ln
dy cho tr c dng vi ngha khi
qut nh t ng h ch cc loi ng
h.Ngi ln cn gip tr nhn ra tn gi
chung cho nhiu vt cng cng dng .
c im pht trin t duy ca tr gn
lin vi hot ng vi vt, quan trng
l vic thc hin nhng hnh ng cng
c.
III. XUT HIN TIN CA S
HNH THNH NHN CCH:
1.S hnh thnh th gii ni tm:
Tr ln 2 tui c th hnh ng di
nh hng ca nhng n tng trc tip
bn ngoi v ca nhng m hnh c gi
li trong tr nh lm cho th gii ni tm
c hnh thnh, hnh vi ca tr c ci
tin.Tr nh lc ny gip tr tm thy v tr
ca mnh trong th gii vt v nhng
ngi xung quanh,tr bt u nhn ra mi
quan h gia qu kh, hin ti ,tng lai.
Tr bt u hnh thnh mt cu to tm l
bn trong c tc dng chi phi hnh vi ca
n tc l xut hin ng c,tr hnh ng
cha c ng c r rng.
Th gii ni tm qui nh thi ring
ca tr khi tip nhn tc ng bn ngoi v
tc ng gio dc ca ngi ln.Tr tip
nhn tc ng tu theo tc ng p
ng cc nhu cu, hng th hnh thnh
tr t trc.V sau tr mi hnh thnh
nhng c im tm l gip tr phi hp
cc loi ng c vi nhau, lm cho ng
c ny phc tng ng c khc.
Mt c im ni bt trong hnh vi ca
tr l hnh ng bc pht do nh hng
ca tnh cm v mun ny sinh t hon
cnh trc tip v th hnh vi ca tr ph
thuc vo hon cnh bn ngoi.Ngi ln
cn d tr bng cch a cho tr chi
kch thch s ch ca tr.
Tr thc hin nhng hnh ng
hng ti nhng mc ch c ch ra
bng li ni nhng tr thng khng lm
n ni theo ban u ,th gii ni tm
ca tr tuy hnh thnh nhng cha n
nh.
Tui hi nhi tr bt u c tnh yu i
vi nhng ngi gn gi ,n tui nh tr
tnh yu c thm hnh thi mi ,tr
mong c khen ngi v s khi ngi ln
t ra khng bng lng, tr bc l thin cm
bng cch d dnh chia s chi cho
bn. Li khen ca ngi ln gip hnh
thnh tnh cm t ho ca tr nh tr
lun c gng lm vic tt, tr cn xut hin
tnh cm xu h, cn gio dc tt gip tnh
cm tr pht trin mnh thc y thc hin
hnh ng tt.
2. S xut hin t thc ca tui
nh tr:
im quan trng nht trong s pht
trin ca tr l lc tr bt u thc c
mnh , tr nhn ra ci tinh khi xng h
.Tr nhn ra tn gi ca mnh l gn lin
vi bn thn nh mt nhn cch.Tr c
kh nng t mnh thc hin nhng hnh
ng vi vt ,c thi quen t phc v
trong trng hp n gin thc ny bc
l khi tr bit bt u ni n mnh theo
ngi th nht nh con ,chu, em
Hot ng ca tr hng ti th gii
bn ngoi v hng ti bn thn mnh ,bt
u t nhn thc nh tr mun thc hin
cc hnh ng vi vt v ch s thay
i m tr to ra nh tt bt n, nh giao
tip bng ngn ng quan h ca tr cng
c m rng gip tr nhn ra mnh l mt
ch th.Tr t tm hiu c th mnh mang
li cho tr nhng tri thc v kinh nghim
hnh thnh s t thc.
Tr bit t nhn xt mnh nghe theo li
ca ngi ln v sau t lin h mnh
vi cc nhn vt trong truyn, cn khuyn
khch tr lm theo yu cu ca mnh .
Mong mun c khen tr thnh nhu cu
v c gng t c nh tr c th
b tnh xu hc tnh tt , kh nng ny cn
hn ch , ngi ln cn kin tr, nhc nh
nhiu ln tr lm xong phn vic c
giao .Tr c gio dc tt lun mun tr
thnh b ngoan dn n s pht trin lng
t trng lm cho hnh vi ca tr tr nn tt
p.Tr cn mun hiu v bn thn trong
qu kh v mong mun trong tng lai ,
cn dy tr bit lin h hnh vi c ,hin
c v s c l phng hng quan trng
gip tr pht trin v mt x hi .
3. Nguyn vng c lp v khng
hong ca tui ln 3:
Khi tr tch mnh khi ngi ln v
c thc v kh nng chnh mnh ng
thi xut hin thi mi vi ngi
ln.Tr mun ging v lm nh ngi ln,
mun c lp t ch nh tr hay ni: Con
t ra tay y l du hiu ca s
trng thnh nhng li xut hin tnh
bng bnh do mun lm theo mnh,
mun dnh mi vt v mnh. Ngi ln
cn tn trng tnh c lp ca tr v bit
cch hng dn tr t lm mt s vic n
gin th tr vn bit vng li m tnh c
lp vn pht trin. Nu c gio dc
ng n ,ngi ln kp thi nhn thy
nhng kh nng mi ca tr v tho mn
nhu cu mun c lp t ch, to ra nhng
hnh thc hot ng mi, quan h mi vi
ngi ln th s khng hong s c rt
ngn v vt qua mt cch nh nhng .
S tch c bn thn mnh ra khi
ngi khc, s t nhn thc v mnh, mong
mun c lp t ch l mt bc ngot
trong s pht trin tm l, to tin cho
s hnh thnh nhn cch giai on tip
theo.
Bi 5 : CC DNG HOT
NG CA TR MU
GIO
I. HOT NG VUI CHI L HOT
NG CH O:
Vui chi l hot ng ch o khng
ch v tr mu gio dnh nhiu thi gian
cho n, m chnh l tr chi m tung tm
l tr chi ng vai theo ch gy ra
nhng bin i v cht trong tm l ca
tr. N chi phi cc dng hot ng khc
lm cho chng mang mu sc c o ca
tui mu gio.
1. c im ca hot ng vui chi
ca tr mu gio:
a.Vui chi l dng hot ng khng
mang tnh bt buc , tr tham gia nhit tnh
do chnh sc hp dn ca tr chi .
V d: Tr chi khm bnh hp dn
tr l vic bc s eo ng nghe vo tai, t
ng nghe ln ngc ngi bnh.
Vy ng c ca vui chi nm ngay
trong qu trnh hot ng , nn tr chi
mang tnh t nguyn rt cao, mang li nim
vui sng cho tr .y l tnh cht c
bit ca vui chi.
b. i vi tr, tr chi l mt dng
hot ng mang tnh t lp. Trong khi
chi, tr mu gio th hin r thc lm
ch, tr hot ng ht mnh, tch cc v
c lp. Trong hot ng vui chi, ngi
ln ch c th gi , hng dn m thi.
Tc dng gio dc ca ngi ln trong
hot ng vui chi l ch ngi ln bin
nhng yu cu gio dc thnh ni dung ca
hot ng vui chi v hng dn t chc
cho tr vui chi sao cho va tho mn
nhng nhu cu hng th ca tr, m li t
c nhng yu cu gio dc.
c. Trong tr chi ng vai theo ch ,
i hi phi c s phi hp gia cc thnh
vin trong tr chi vi nhau. Tr chi i
vi tr mu gio thng phn nh mt mt
no ca x hi ngi ln xung quanh,
m hot ng ca ngi ln th bao gi
cng mang tnh cht x hi. Bi vy,
tin hnh mt tr chi nhm m phng li
i sng x hi th nht thit phi c nhiu
tr em tham gia. Tnh hp tc l mt nt
pht trin mi, mt nt tiu biu trong vui
chi ca tr mu gio.
d. Tr chi ca tui mu gio mang tnh
cht k hiu tng trng. Trong khi chi,
mi a tr u t nhn cho mnh mt vai
no v thc hin hnh ng ph hp
vi vai chi, nhng y ch l hnh ng
gi v. Trong khi chi, tr cn ly vt ny
thay th vt kia v t t tn cho vt thay
th, ri s dng vt thay th cho ph
hp vi tn gi ca n.
Tt c nhng iu gi v trn li mang
mt ngha rt thc, v n phn nh mt
s vic c thc xy ra nh vy trong
cuc sng thc. chnh l s ra i ca
chc nng mi ca thc: Chc nng k
hiu tng trng.
2. Cu trc ca tr chi ng vai
theo ch :
a. Ch v ni dung tr chi ng vai
theo ch (VTC):
Tr chi VTC ca tr mu gio c
th phn nh cuc sng xung quanh kh a
dng vi cc mng hin thc ht sc
phong ph. Cc mng hin thc c phn
nh vo trong tr chi c coi l ch
ca tr chi. Do , ch ca tr chi
cng mang tnh mun mu mun v, phm
vi hin thc m tr tip xc cng rng bao
nhiu th cc ch tr chi thng phong
ph by nhiu. Cng mt ch nhng
mi la tui tr li ti to cc mt rt khc
nhau ca hin thc cuc sng.
Bn cnh ch chi cn phi ch
thm v mt ni dung. Ni dung ca tr
chi l nhng hot ng ca ngi ln m
a tr nhn thc c v phn nh vo
tr chi ca mnh. l nhng hnh ng
ca ngi ln vi cc vt, nhng mi
quan h gia h vi nhau, nhng yu t
o c, thm m
i vi ni dung tr chi ta cn phi
quan tm xem xt kha cnh tch cc hay
tiu cc ca mng hin thc m tr em ti
to. Nu khng quan tm th tr c th chi
nhng tr chi tiu cc nh say ru, nhy
tu in, b m ci nhau
b. Vai chi v hnh ng chi:
Vai chi l yu t quan trng to nn
tr chi. ng vai c ngha l ti to li
hnh ng ca mt ngi ln vi cc
vt trong nhng mi quan h nht nh vi
nhng ngi xung quanh. Trong vai chi
tr nhn lm mt chc nng x hi ca mt
ngi no , thng l chc nng mang
tnh cht ngh nghip. ng vai l con
ng gip tr thm nhp vo cuc sng
ca ngi ln xung quanh.
Mun tr thnh mt vai no trong
tr chi, iu quan trng l tr phi bit
thc hin hnh ng ca vai . Nhng
hnh ng ny xut pht t hnh ng thc
t m tr trng thy trong cuc i thc
hay nghe k li. Nhng thao tc ca hnh
ng li ph thuc vo chi, nh vy
hnh ng chi v c thao tc chi u
phi ph hp vi iu kin thc t, cng
c ngha l thc hin vai chi tr khng
hnh ng tu tin m hnh ng chi phi
xut pht t vai chi. Vai chi trong tr
chi quy nh hnh ng ca tr i vi
vt v i vi bn cng chi.
Tuy nhin y ch l hnh ng m
phng, do n khng i hi phi c
thao tc ng k thut , m ch cn phng
theo hnh thc ca n v mang tnh khi
qut.
Chnh tnh khi qut v c l ca hnh
ng chi cho php tr tin hnh tr chi
trong nhng iu kin cc chi khc
nhau.
c. Nhng mi quan h qua li ca tr
trong tr chi: + Nhng quan h chi:
l nhng quan h qua li ca cc vai trong
tr chi theo mt ch nht nh, m
phng mi quan h ca ngi ln trong x
hi.
+ Nhng quan h thc: l nhng
quan h qua li gia nhng tr l nhng
ngi tham gia tr chi, nhng ngi bn
cng thc hin mt cng vic chung.
Trong tr chi VTC, cc quan h x
hi c bc l ra r rt. Vic thc hin
hnh ng ca vai chi l phi to ra cc
mi quan h vi cc vai khc nhau. Sc
sng ca tr chi VTC l ch n to
ra c nhng mi quan h gia cc vai.
chnh l bn cht ca tr chi VTC.
d. chi v hon cnh chi:
C hai loi chi: Loi th nht l
nhng chi do ngi ln lm cho tr,
m phng theo nhng vt thc ( con
bp b, ci tha, t) Loi th hai l
nhng vt thay th cho vt tht ( ci gi
thay cho em b, ci gh thay cho toa
tu)
D l chi loi th nht hay loi th
hai u khng phi l vt thc tng
ng vi hnh ng ca vai m ch l vt
thay th nn khi tr thao tc vi vt thay
th th nhng thao tc ny khng tng ng
vi hnh ng thc, t buc tr phi
tng tng ra mt hon cnh chi tng
ng. Nh vy hot ng chi ca tr
to ra kt qu l hon cnh chi tng
tng. Ngha l hot ng chi lm ny
sinh tr tng tng ch khng phi tr
tng tng c trc khi chi, m l
kt qu ca hot ng chi.
3. Vai tr ca tr chi trong s pht
trin tm l ca tr mu gio:
a. Hot ng vui chi nh hng mnh
ti s hnh thnh tnh ch nh ca qu
trnh tm l. Trong tr chi, tr bt u
hnh thnh ch c ch nh v ghi nh c
ch nh. Khi chi tr tp trung ch tt
hn v ghi nh c nhiu hn.
b. Tnh hung tr chi v nhng hnh
ng ca vai chi nh hng thng xuyn
ti s pht trin ca hot ng tr tu ca
tr mu gio. Tr chi gp phn rt ln
vo vic chuyn t duy t bnh din bn
ngoi ( t duy trc quan hnh ng ) vo
bnh din bn trong ( t duy trc quan
hnh tng).
Tr chi cn gip cho tr tch lu biu
tng lm c s cho hot ng t duy,
ng thi cng gip cho tr lp k hoch
hnh ng v t chc hnh vi ca bn thn
mnh.
c. Vui chi nh hng rt ln n n
s pht trin ngn ng ca tr mu gio.
Tnh hung tr chi i hi mi a tr
tham gia vo tr chi phi c mt trnh
giao tip bng ngn ng nht nh. Do
p ng c nhng yu cu ca vic
cng chi, tr phi pht trin ngn ng mt
cch mch lc.
d. Tr chi VTC c ngha quyt
nh i vi s pht trin tr tng tng
ca tr mu gio. Trong hot ng vui
chi, a tr hc thay th vt ni bng
cc vt khc, nhn ng cc vai khc
nhau. l c s pht trin tr tng
tng. Chnh hot ng vui chi ca tr
lm ny sinh hon cnh chi, tc lm ny
sinh tr tng tng.
e. Tr chi VTC c tc ng rt
mnh n s pht trin i sng tnh cm
tr mu gio. Tr lao vo chi vi tt c
tinh thn say m ca n. Trong khi vui
chi tr t ra vui sng v nhit tnh. Khi
phn nh vo tr chi nhng mi quan h
gia ngi v ngi v nhp vo nhng
mi quan h th nhng rung ng mang
tnh ngi ca tr c gi ln. Trong tr
chi tr th hin c tnh ngi, nh
thi chu o, n cn, s ng cm, tinh
thn tng tr v mt s phm cht o
c khc.
g. Nhng phm cht ch ca tr mu
gio c hnh thnh mnh m qua tr
chi VTC. Khi tham gia tr chi, tr
buc phi iu tit hnh vi ca mnh theo
mi quan h gia vai mnh ng vi cc
vai khc, sao cho ph hp vi nhng quy
tc ca tr chi. T tr bit iu khin
hnh vi ca mnh bng ch, t ring
phc tng mc ch chung ca nhm ngi.
Qua tr chi, tr cn c hnh thnh
nhng phm cht ch nh: tnh mc ch,
tnh k lut, tnh dng cm
Tm li: Hot ng vui chi, m trung
tm l tr chi VTC tui mu gio
thc s ng vai tr ch o. ngha ch
o th hin trc ht l ch n gip t
gii quyt mu thun trong bc pht trin
t tui u nhi ln tui mu gio. Tr chi
l phng tin gp phn pht trin ton
din nhn cch tr. Tr chi to ra nhng
nt tm l c trng cho tui mu gio, m
ni bt l tnh hnh tng v tnh d xc
cm, khin cho nhn cch ca tr mu gio
mang tnh c o kh tm thy cc la
tui khc. Do t chc tr chi chnh l
t chc cuc sng ca tr. Tr chi l
phng tin tr hc lm ngi.
II. S NY SINH CC YU T CA
HOT NG HC TP, LAO
NG:
1. S ny sinh cc yu t ca hot
ng hc tp:
Hot ng hc tp l dng hot ng
ch o ca hc sinh ph thng, v ch n
tui hc sinh ph thng, dng hot ng
ny mi pht trin ti mc hon chnh, cn
tui mu gio, hot ng hc tp ang
thi k phi thai.
tui mu gio, hot ng hc tp
cha c hnh thnh y . Nhng trong
nhiu hot ng, c bit l hot ng vui
chi, tr mu gio xut hin nhng
yu t ca hot ng hc tp.
Trong cuc sng hng ngy tr tip
thu c mt lng tri thc ng k v th
gii xung quanh do tr trc tip nhn thy,
nghe thy v s thy hoc do ngi ln k
li T th gii biu tng ca tr
cng phong ph dn ln v lm ny sinh
tnh ham hiu bit, hng th nhn thc,
mun khm ph nhng iu mi l.
Nhng lng ham hiu bit ca tr mu
gio vn cha m bo thi sn
sng hc tp, tip thu tri thc mt cch c
h thng trong cc mn hc. hnh thnh
nhng hng th bn vng v ny sinh
nhng k nng tr tu chun b cho tr vo
trng ph thng, ngi ta dy tr trong
cc hnh thc t chc c bit gi l tit
hc. Trong tit hc ngi ta dy cho
tr nhng tri thc, k nng tng i c h
thng v cc lnh vc ca i sng t
nhin v x hi xung quanh tr theo mt
chng trnh nht nh. ng thi trong
tit hc ngi ta bt u ra cho tr
nhng yu cu nht nh v mc v cht
lng lnh hi cc tri thc, luyn tp cho
tr nhng k nng nghe v lm theo li ch
dn ca c gio thc hin nhim v c
th do c ra.
Vic dy hc trong cc tit hc c mt
ngha quan trng i vi vic lm ny
sinh cc yu t ca hot ng hc tp tr
mu gio.
Khc vi gi hc trng ph
thng, tit hc trng mu gio c
t chc linh hot hn, mang tnh tng hp
hn, trong tr chi hc tp gi mt v
tr v cng quan trng.
Trong tit hc , ch yu l thng qua
cc tr chi hc tp, nim hng th i
vi cc lnh vc t nhin v x hi c kh
nng xut hin hu ht tr mu gio.
y ngi ta dy tr nhng tri thc
mang tnh h thng nht nh, trong
nhng quan h ch yu ca cc hin tng
vn c mi lnh vc trong hin thc
c bc l trc tr em.
Cng vi tr chi, tit hc cn gip
tr hnh thnh nhng k nng ban u ca
hc tp. K nng i hi trc ht phi
hiu ngha ca nhim v hc tp nh l
mt nhim v cn phi thc hin, t
bit phn bit nhim v hc tp vi cc
nhim v khc trong i sng thc t.
Vic t chc tr chi c nh hng
cng vi vic t chc cc tit hc va
sc v ph hp vi c im pht trin
ca tr mu gio, s lm thc y nhng
yu t ca hot ng hc tp ny sinh mt
cch thun li, chun b tt cho tr hc tp
trng ph thng sau ny.
2. Nhng hnh thc s ng ca hot
ng lao ng:
Hot ng lao ng l mt loi hot
ng nhm to ra nhng sn phm c ch
cho x hi, nhng gi tr vt cht v tinh
thn cn thit cho loi ngi. chnh l
hnh thc hot ng c bn ca ngi ln,
n i hi nhng iu kin th lc v tm
l cao.
Nhng phm cht tm l ca ngi lao
ng cha th c c tui mu gio
nhng nhng tin ca chng ang c
hnh thnh la tui ny. Vic hnh thnh
nhng tin cn thit cho hot ng lao
ng la tui mu gio li c din ra
theo con ng c bit, ch yu bn
ngoi vic thc hin nhim v lao ng.
Tr em lm quen bc u vi hot
ng khi chng quan st ngi ln lm
vic hay thng qua k chuyn, tranh v
Trong nhng cuc chi, tr ti to li
nhng hnh ng lao ng v nhng mi
quan h gia nhng ngi ln vi nhau,
qua m thu nhn nhng biu tng cn
thit v lao ng., v ngha x hi v
tnh cht tp th ca n. Thng qua tr
chi, tr cng c hnh thnh nhng
hnh thc u tin ca s phn cng hp
tc ca nhng ngi lao ng.
Trong nhng hnh thc hot ng c sn
phm, tr mu gio bit thc hin
nhng hnh ng nhm to ra mt kt qu
nht nh.. Trong hot ng tr hnh
thnh nn nhng k nng cn thit. Vic
thc hin nhng nhim v hc tp n gin
cng gp phn hnh thnh tr s t kim
tra, t nh gi cng vic ca mnh. Tt c
nhng iu l tin cn thit hnh
thnh nn hot ng lao ng.Tuy nhin
nhng tin cn b tn mn trong
nhiu hnh thc hot ng khc nhau.
thng nht li, cn phi hnh thnh tr em
nhng hnh thc s ng ca lao ng,
trc ht l hng dn tr thc hin nhng
nhim v lao ng n gin nhm t
c mt kt qu c th.
Hng dn tr em hp tc vi nhau
trong nhim v lao ng chung c mt
ngha quan trng v n to ra a tr mt
thc hp tc, tinh thn trch nhim v s
quan tm n cng vic chung, v l
nhng iu kin cn thit cho vic hnh
thnh con ngi lao ng kiu mi sau
ny.
Tuy nhin, do c im pht trin v
th cht v tm l ca tr mu gio m
thng nhng nhim v lao ng c t
chc gn lin vi tr chi. Hn na, iu
quan trng khng phi l lm sao cho
nhng hnh ng lao ng cho tr mu
gio thc s mang li kt qu cao, m iu
ch yu l lm sao tr hiu c th
no l lao ng. Cn t chc cho tr tham
gia nhng hnh thc lao ng n gin,
nhm to cho s xut hin nhng tin
ca hot ng lao ng.
Tm li:
+ Vui chi, hc tp v lao ng l ba
dng hot ng c bn ca con ngi,
trong th hin cc trnh pht trin
theo bc thang khc nhau ca mt i
ngi. Lc u tr mi bit vui chi, sau
l hc tp v cui cng l lao ng.
Hot ng vui chi ng vai tr ch o
trong s pht trin tm l ca tr mu gio.
+ Bn cnh hot ng vui chi, cn t
chc cho tr tham gia vo nhng hot ng
khc nh hc tp v lao ng ph hp vi
cc em.
+ Ngoi ra, c th t chc cho tr lnh
hi nhng kinh nghim loi ngi v cc
lnh vc vn ho x hi nh: to hnh,
m nhc, th dc th thao, vn hc ngn
ng Tuy nhin cng cn phi t chc
sao cho ph hp vi nhng c im pht
trin ca tr.
Bi 6: C IM PHT
TRIN TM L TR TUI
MU GIO B
I. S THAY I HOT NG
CH O TUI MU GIO B:
Cui tui u nhi, tr xut hin mt
mu thun l mu thun gia mt bn l
tnh c lp ang pht trin mnh v mt
bn l kh nng cn qu non yu ca tr.
Tnh trng tr em lun i hi con t
lm ly cn ngi ln th lun Cm
khng c lm dn n nhng mu
thun gia tr v ngi ln. gii quyt
mu thun ny, tr phi tm n mt hot
ng mi: Hot ng vui chi m thc
cht l tr chi ng vai theo ch (
VTC ).
Hot ng vi vt nguyn l hot
ng ch o ca tui u nhi, nay li
xung hng th hai, nhng ch cho hot
ng vui chi ni ln chim v tr u th
v gi vai tr ch o to ra mt din
bin c bn trong tm l ca tr, tc l bt
u hnh mt nhn cch.
Tuy nhin v mi chuyn sang v tr
hot ng ch o nn hot ng vui chi
cha th t ti dng chnh thc m ch
mi dng s khai ca n. Chnh v vy
m hot ng vui chi c tui ny c
nhng c im sau y:
Do vn sng ca tr cn qu t i nn
vic m phng li i sng x hi ca
ngi ln cn hn ch. Nhng mng cuc
sng c a vo tr chi cha nhiu,
cha rng, ch mi quanh qun vi nhng
s vic gn gi i vi tr.
Nt c trng ca tr chi VTC l
ch tr phi hot ng cng nhau m
phng li nhng mi quan h ca ngi
ln trong x hi. Nhng tui mu gio
b tr cha quen phi hp hot ng vi
nhau, cho nn tuy hot ng vui chi c
chuyn sang hot ng ch o nhng vn
cn b hot ng c, hot ng vi vt
chi phi. Tuy tr bit bt chc mt s
hnh ng phi hp vi nhau trong sinh
hot ca ngi ln, nhng vic vui chi
vn cn mang tnh cht ca vic chi
mt mnh. Ch khi no c thm vi a tr
khc cng chi, cng phi hp hnh ng
th lc chng mi phn vai cho nhau v
nhp vai thc s. Vai chi ch xut hin t
nhng mi quan h, mun c tr chi
VTC th trc ht cn phi to ra
nhng mi quan h gia cc thnh vin
trong khi chi vi nhau.
Ngi ln cn hng dn tr quan st
cuc sng xung quanh, cho tr tip xc
rng dn vi sinh hot x hi v by cho
tr nhng hnh ng vi vt nh ngi
ln vn lm v giao tip vi xung quanh
tu theo cng v v chc nng x hi ca
mi ngi, tc l by cho tr thit lp
nhng mi quan h x hi.
tui mu gio b, tr chi VTC
va mi xut hin cn rt no yu, nhng
n vn to ra tr mt cu to tm l mi,
mt nhn cch ht sc n gin, nhng
li chnh l xu hng pht trin c bn ca
tr. Do gio vin cn tp trung mi c
gng lm cho hot ng vui chi pht
trin tht mnh m.
II. S PHT TRIN CH ,
NGN NG CA TR MU GIO
B:
1. Ch :
Nhiu phm cht ch ca tr
tui ny c hnh thnh v pht trin
mnh do s tip xc vi nhiu dng
vt, nhng loi m thanh, mu sc, di
ng khc nhau, kch thch phn x nh
hng ca tr.
Nhng thay i c bn trong cc phm
cht ch ca tr:
a. Khi lng ch : Khi lng ch
tng ng k.
Khi lng ch khng ch l s lng
vt trong cng mt thi im tr tri
gic c nhiu, m ngay mt vt tr ch
c nhiu thuc tnh, tnh cht hn.
Khi lng ch ca tr cng tng ln
di tc ng ca ngn ng.
b. Tnh bn vng ca ch : Tnh bn
vng ca ch tng ng k. Theo s liu
nghin cu th tr 3 4 tui ch c 27
pht so vi tr 1 tui l 14,5 pht.
c. Tnh ch nh ca ch pht trin
mnh.
2. Ngn ng:
S lng t ng trong giai on 3 4
tui khong t 800 1926 t ( nghin cu
ca E.Arkin). Nhng c im pht trin
ngn ng ca tr trong giai on ny l:
+ Ngn ng ca tr c xy dng t
cu ngn n cu c nhiu m tit.
+ Ngn ng ca tr th hin ging iu
r nt.
+ Ngn ng ca tr thng km theo
cc hnh thc hot ng t duy khc nhau,
kch thch hnh ng.
+ Thng nhc i nhc li mt t trong
cu trn vn.
Ngn ng mang mu sc cm xc r
nt.
Ngn ng ca tr c u th r nt th
hin hng th c nhn, hot ng c nhn
ca tr.

III. S PHT TRIN QU TRNH
NHN THC CA TR MU GIO
B:
1. Tri gic:
+ tui ny lm ch c tri
gic ca mnh, di s hng dn bng
li ca ngi ln tr bit quan st nht
l nhng vt quen thuc.
Tr t t chc c qu trnh tri gic ca
mnh.
+ Trong quan st tr rt t m, ham
hiu bit, hay t cu hi
+ Tnh ng n trong vic phn bit
mu sc, kch thc cao hn.
+ Tri gic ca tr cn mang tnh t k.
+ S pht trin tri gic th hin tnh
ng n v khi lng vt th m tr gi
tn v tri gic c; tnh ngha v s
t chc li cc phng thc tri gic do
vn kinh nghim ca tr tng ln.
2. Tr nh:
+ Tr khng ch ghi nh nhng du hiu
bn ngoi m tr i dn vo thuc tnh
khut trong trng tri gic.
+ Gi gn thng tin: tui ny, tr
gi gn c thng tin gy n tng mnh
cho tr trong thi gian vi thng, thm ch
c i ngi.
Qu trnh gi gn thng tin mang tnh
cht trc quan hnh nh, nu s kin,
vt cn nh gn vi cm xc th tr nh
c lu, tr bt u nh c ngha
n gin ca vt, s kin.
Vic gi gn nhng m thanh, k hiu
bt u pht trin mnh.
+ Nhn li v nh li: Tr d nhn li,
nh li cc thao tc, hnh vi, ngn ng.
Tr nh nhanh, ng nhng s kin, vt
gn vi cm xc, hnh ng.
gip tr nh tt cn:
+ Thit lp mi quan h gia cc s
vt, hin tng mi vi vi nhng s kin,
thng tin c trong kinh nghim tr.
+ Cn tr nh ci g, hy nhc i
nhc li nhng cm xc tch cc v gn
vi s tham gia tch cc bng hnh ng
ca chnh bn thn tr.
+Cn hng dn tr pht trin cc loi
tr nh hnh nh, tr nh vn ng, tr nh
cm xc, tp cho tr nh c ch nh
3. T duy:
X.Vgtxki cho rng s hnh thnh t
duy ch yu thuc v s lnh hi ngn ng,
tn gi, chc nng cc vt, s kin,
hin tng xung quanh tr.
+ Ngn ng l k hiu tng trng v
cc s vt, hin tng do vy chng mang
tnh khi qut. Theo A.V. Daporozet th
khi tr nm c trung bnh 1600 t th
hng lot c trng ca t duy xut hin:
thao tc so snh, thao tc phn tch, thao
tc tng hp.
+ T duy ca tr pht trin i t khi
qut trn c s nhng du hiu bn ngoi
ca vt n khi qut nhng du hiu
bn cht ca vt, hin tng c th.
+ tr xut hin mt s dng phn
on, suy l n gin gn lin vi cc s
kin, hin tng m tr tri gic c gn
vi hon cnh c th.
+ T duy ca tr mang tnh cht c th,
hnh nh, cm xc.
+ giai on ny t duy ca tr ch
yu l t duy hnh ng - trc quan, ng
thi pht trin t duy hnh nh - trc quan,
mm mng t duy t ng lgic xut hin.
4. Tng tng:
+ n la tui ny tng tng ca tr
pht trin mnh c v dng loi v cc
mc phong ph ca hnh nh tng
tng. Hnh nh tng tng thng gn
vi biu tng trong hon cnh c th gii
hn bi kinh nghim tch lu c la
tui ny.
+ Tr bt u xut hin tng tng c
ch nh v tng tng sng to.
+ Ngn ng c ngha rt ln kch
thch tng tng ca tr pht trin.
IV. S PHT TRIN CM XC,
TNH CM, CH CA TR MU
GIO B:
1. S pht trin cm xc:
+ Theo kt qu ca mt s nh nghin
cu th tr tui 3 4 xc cm pht
trin rt mnh.
+ giai on ny tr pht trin tt
c cc sc thi xc cm, tr phn ng vi
nhng ngi xung quanh, cc s kin vui,
bun, hn gin c bit tr phn ng
xc cm qua li ni, s vn ng v iu
b, hnh vi ca tr.
2. S pht trin tnh cm:
+ Tnh cm tr tu ca tr bt u xut
hin. Qua cu chuyn k, tr thch th lng
nghe v k li ni dung mt cch hng th,
xc ng tht s i vi cc nhn vt yu
t, t ho, thch th noi gng cc nhn
vt anh hng.
Nhiu i tng mi l u gy s t
m ham hiu bit i vi tr. Tr bit k
chuyn khi n thm vn bch th, bt
chc nhng hnh vi ca cc con vt mt
cch say sa.
+ Tnh cm o c tr th hin kh
r, khi m m, tr bit lo lng, gip m ly
nc bit phn bit hnh vi tt ca mnh
v tr khc.
+ Tnh cm thm m c pht trin
mnh qua cc gi dy v, nn, x, dn
cc lp mu gio. Tr bit khen p, ch
xu
+ Tnh cm thc tin: tr hot ng tch
cc vi vt, vi cc quan h ngi,
hnh ng thc tin ny khi thnh cng,
tht bi tr u bc l thi xc cm rt
r rng.
3. S pht trin ch:
+ Du hiu ch xut hin u tin t
khi tr 18 thng tui nhng sau thi k
khng hong tui ln 3, tr t khng nh
c mnh trong nhm bn b. thc v
ci ti c hnh thnh th ch hnh
thnh v pht trin nhanh.
+ Mt s phm cht ch c biu
hin trong hnh ng vi vt, hnh vi
ng x vi nhng ngi xung quanh: Tnh
mc ch, tnh c lp, tnh kin tr.
+ Tuy nhin tr 3 4 tui mc ch vui
chi, giao tip v ng c hnh vi cn
trng nhau, tr cha nhn thc r rng.
Cn tip tc xy dng ch cho tr qua
cc hot ng vui chi, cc tit hc

V. S XUT HIN NG C
HNH VI:
Trong sut thi k mu gio, tr em
din ra nhng bin i cn bn trong hnh
vi, chuyn t hnh vi bc pht sang hnh
vi mang tnh x hi. cng chnh l qu
trnh hnh thnh ng c ca hnh vi. Tuy
nhin, la tui mu gio b th bc
chuyn ny cng vo thi im khi u.
Phn nhiu hnh ng ca tr mu gio
b cn ging vi tr u nhi. Thng thng
tr khng hiu c ti sao mnh hnh
ng nh th ny hoc nh th kia. Tr
hnh ng thng do nhng nguyn nhn
trc tip, nh theo mun ch quan ca
mnh hoc do tnh hung thi im
thc gic m khng thc c nguyn c
no khin mnh hnh ng nh vy.
Dn dn trong hnh vi ca tr c mt s
bin i quan trng, l s ny sinh
ng c.. Lc u ng c cn n gin
v m nht. Khi hnh ng, tr b kch
thch bi nhng ng c sau y:
+ Nhng ng c gn lin vi thch
mun c nh ngi ln. Nguyn vng
ny bin thnh ng c, dn tr ti vic
sm vai trong nhng tr chi VTC.
+ Nhng ng c gn lin vi qu trnh
chi c tc ng kh mnh m thc y
hnh vi ca tr. Tr ham chi khng phi
l do kt qu ca tr chi mang li, m
chnh qu trnh chi lm cho tr thch th.
C th ni rng hnh ng ca tr c
thc y bng ng c vui chi. ng c
ny lm ton b hnh vi ca a tr mang
mt sc thi ring bit v cng l mt
nt c o ca tui mu gio.
+ Nhng ng c nhm lm cho ngi
ln vui lng v yu mn cng bt u xut
hin v ng vai tr quan trng trong vic
thc y tr thc hin nhng hnh ng
tch cc.
Vo cui tui mu gio b, mt loi
ng c ca hnh vi mang tnh o c x
hi c hnh thnh, th hin s quan
tm ca tr i vi nhng ngi xung
quanh, i vi bn b.Trong iu kin c
s gio dc ng n th loi ng c ny
s c pht trin mnh cc giai on
sau. l ct li trong nn tng o c
ca nhn cch con ngi mi trong tng
lai.
VI. S HNH THNH THC V
BN THN:
thc v bn thn c chm ny sinh
t cui tui u nhi khi tr bit tch mnh ra
khi mi ngi xung quanh nhn ra
chnh mnh, bit mnh c mt sc mnh v
mt thm quyn no trong cuc sng.
Nhng thc v bn thn ca tr cui tui
u nhi cn m nht.
Cng vi nm thng qua i, vic tip
xc ca tr vi th gii bn ngoi c
m rng dn ra. Tr bit c nhiu iu
l th trong thin nhin, tr bt u tm
hiu th gii ca chnh con ngi v dn
dn khm ph ra c rng xung quanh c
nhiu mi quan h chng cht gia ngi
v ngi. Tr mu gio rt mun pht hin
ra nhng mi quan h y, nhp vo
hc lm ngi ln. Tr chi VTC l
mt dng hot ng c bit gip tr mt
cch c hiu qu nht thc hin c
iu .
Khi nhp vo nhng mi quan h trong
tr chi, iu quan trng l tr pht hin ra
mnh trong nhm bn b cng chi, c dp
i chiu, so snh nhng bn cng chi
vi bn thn mnh. Tr thy c v tr
ca mnh trong nhm chi, kh nng ca
mnh so vi bn ra sao, cn phi iu
chnh hnh vi nh th no phc v mc
ch chi chung. Tt c nhng iu dn
dn s gip tr nhn ra c mnh.
tui mu gio b l im khi u
ca s hnh thnh thc bn ng, nn trong
thc cn mang nhng c im sau
y:
+ Tr cha phn bit tht r u l
mun, ch quan ca mnh v u l
tnh cht khch quan ca s vt. Chnh v
vy thng xy ra tnh trng l tr i lm
nhng vic rt v l.
+ Tr cn cha nhn r u l mun,
nhu cu ch quan ca mnh vi nhng quy
nh, nhng lut l, nhng quy tc trong x
hi, do nhiu em thng c nhng i
hi v l m ngi ln khng th p ng
c.
Tr chi VTC gi vai tr tch cc
trong qu trnh hnh thnh s t thc ca
tr mu gio b, nn cn phi quan tm
c bit n s t chc tr chi ny.
Bi 7: C IM PHT
TRIN TM L TR TUI
MU GIO NH
I. HON THIN HOT NG VUI
CHI V S HNH THNH X HI
TR EM:
la tui mu gio b, hot ng vui
chi ca tr pht trin mnh. Nhng ch
tui mu gio nh, hot ng vui
chi mi mang y ngha ca n nht.
C th ni rng hot ng vui chi la
tui mu gio nh v mu gio ln pht
trin ti mc hon thin, c th hin
nhng c im sau y:
1. Trong hot ng vui chi, tr th
hin r rt tnh t lc, t do v ch
ng.
Tnh t lc, t do ca tr biu hin
cc im sau y:
Trong vic la chn ch v ni dung
chi: Do c t nhiu vn sng nh tip xc
hng ngy vi th gii vt, giao tip
rng ri vi nhng ngi xung quanh to
iu kin cho tr t do la chn ch
chi v phn nh vo vai chi nhng mng
hin thc m mnh quan tm.
Trong vic la chn bn cng chi:
Vo cui tui mu gio nh v ln, c tnh
ca tr bt u bc l r rt, mi em c
mi tnh, mi nt. Do tr cn phi la
chn bn tm u hp vi mnh.
Trong vic t do tham gia vo tr chi
no m mnh thch v t do rt ra khi
nhng tr chi m mnh chn: Khi t
nguyn tham gia vo cc cuc chi th tr
chi mt cch say sa, chi ht mnh,
nhng khi chn th cng s b cuc mt
cch nh nhng.
2. Trong hot ng vui chi, tr bit
thit lp nhng quan h rng ri v
phong ph vi cc bn cng chi: Mt
x hi tr em c hnh thnh.
Hot ng vui chi, m c bit l tr
chi VTC l loi hot ng cng nhau
u tin ca tr em. Khng c s phi hp
vi nhau gia cc thnh vin th khng
thnh tr chi. la tui ny, vic chi
ca cc em tng i thnh tho v chi
vi nhau trong nhm bn tr thnh mt
nhu cu cp bch. chi th phi c vai
n vai kia mi th v. Mt tr chi ca tr
mu gio nh v ln thng c nhiu vai
hn ca tr mu gio b mc d c th
cng mt ch . Nh vy cc quan h
trong tr chi ca tr c m rng
hn nhiu so vi tr mu gio b. Vo
cui tui mu gio, tr cn bit lin kt
cc tr chi theo cc ch khc nhau,
lm cho cc mi quan h tr nn phong
ph hn. Quan h ca tr ngy cng c
a dng hn chng khc no mt x hi
ngi ln thu nh li.
tui mu gio nh v ln vic chi
trong nhm bn b l mt nhu cu bc
bch. c bit l nhu cu giao tip vi
bn b ang pht trin rt mnh. T
nhng x hi tr em thc s c hnh
thnh.
X hi tr em ny cn khc xa so
vi x hi ngi ln. Hp ri tan, tan ri
hp, thc v chi, chi v thc. chnh
l nt c o ca ci x hi y. Nhng
chnh nhng mi quan h x hi u tin
trong nhm bn b ny li c mt ngha
ln lao i vi c i ngi sau ny.
Cu trc ca ci x hi tr em cng
rt phc tp. Trong ci x hi y mi a
tr c mt v tr nht nh. V tr c
th hin ch bn b trong nhm i x
vi cc em nh th no. V tr trong nhm
bn cng tui nh hng mt cch su sc
n s pht trin nhn cch ca tr.
Vo cui tui mu gio, bt u xut
hin vai tr th lnh. l a tr c
cc bn tn sng v v n nht. Hin tng
th lnh xut hin trong nhm bn l iu
lm cho ngi ln phi c bit quan tm,
khng nn tnh trng ch c mt em lun
lun lm th lnh cn nhng a tr khc
ch bit phc tng.
X hi tr em cng dn dn hnh
thnh nhng d lun chung. D lun chung
thng c bt ngun t nhng nhn xt
ca ngi ln i vi tr em, cng c th
do tr em nhn xt ln nhau.D lun chung
nh hng kh ln i vi s lnh hi
nhng chun mc hnh vi o c ca tr
trong nhm v qua nh hng n nhn
cch ca tng a tr.
Nhm tr cng chi l mt trong nhng
c s x hi u tin ca tr em, do
ngi ln cn t chc tt hot ng ca
nhm tr lp mu gio cng nh gia
nh, khu tp th, xm dn c to
mi trng lnh mnh c tc dng gio
dc tch cc i vi tr.
II. S PHT TRIN CH , NGN
NG:
1. S pht trin ch : C hai
dng ch c ch nh v khng c
ch nh u pht trin mnh tr
4 5 tui.
Nhiu phm cht ch c ch nh pht
trin nhanh do s pht trin ca ngn ng
v t duy.
Sc tp trung ch ca tr cao, tr c
th v, nn mt thi gian di.
Vi cc hot ng to hnh lm tng khi
lng ch ca tr.
Sc bn vng ca ch cao ( ch ti
37 pht vi nhng vt thch th theo
A.V Daporozet ). Nhng cng vic m cha
m, c gio giao cho tr chnh l iu kin
tt tr pht trin ch c ch nh.
Vic gio dc ch c ch nh ph
thuc vo vic t chc nhim v hot ng
cho tr. V d giao vic m tr thch s
lm tng nng lc ch c ch nh, cho
tr tp tm, quan st cc chi tit cc vt,
tranh v rn luyn ch cho tr v
tnh mc ch, tnh h thng
Mc d ch c ch nh pht trin
mnh, nhng nhn ton b la tui th tnh
n nh cha cao, do vy khi giao vic cn
gii thch r rng, nhc li khi cn thit.
2. S pht trin ngn ng:
Ngn ng ca tr mang tnh cht hon
cnh, tnh hung ngha l ngn ng ca tr
gn lin vi s vt, hon cnh, con ngi,
hin tng ang xy ra trc mt tr.
Cui 4 tui, ngn ng ca tr bt
u bit ni kt gia tnh hung hin ti
vi qu kh thnh mt vn cnh.
Vn t ca tr tng ln khng ch s
lng t m iu quan trng l lnh hi
c cc cu trc ng php n gin.
hnh thnh nhng cm xc ngn ng
qua ging ni, ng iu, m tit Tuy
nhin di tc ng ca cm xc tr c th
nghe nhm, pht m nhm.
Di s hng dn ca c gio, c
bit trong hot ng vui chi, to hnh, cc
tit k chuyn, tham quan, m nhc, th
dcv cc nhim v do ngi ln giao
cho tr, xc nh trch nhim ca tr mt
cch n gin, tr lnh hi c nhiu t
mi v ngha s dng ca chng, l tin
quan trng gip tr hot ng sau ny.
III. S PHT TRIN QU TRNH
NHN THC:
1. Tri gic:
Do tip xc vi nhiu vt, hin
tng, con ngi nhy cm phn bit
cc du hiu thuc tnh bn ngoi ca
chng ngy cng chnh xc v y .
Mt s quan h khng gian v thi gian
c tr tr tri gic hn trong tm nhn,
nghe ca tr.
Kh nng quan st ca tr c pht
trin khng ch s lng vt m c cc
chi tit, du hiu thuc tnh, mu sc
Bt u xut hin kh nng kim tra
chnh xc ca tri gic bng cch hnh ng
thao tc lp rp, vn m ph hp vi
nhim v yu cu. Cc loi tri gic nhn,
nghe, s m pht trin tinh nhy.
Vic t chc tri gic, hng dn quan
st, nhn xt ca c gio, cha m gip tr
pht trin tnh mc ch, k hoch
2. Tr nh:
Tr bit s dng c ch lin tng
trong tr nh nhn li v nh li cc s
vt v hin tng.
Tr nh c ngha th hin r nt
khi gi tn vt, hoa qu, thc n
ng thi vi tr nh hnh nh v vt
th m thanh ngn ng c tr tri gic,
hiu v s dng chng nh mt phng
tin giao tip i nhng ngi xung quanh
tuy mc n gin.
Tr nh khng ch nh ca tr cc
dng hot ng pht trin khc nhau v tc
pht trin rt nhanh.
tui ny, cc loi tr nh: hnh
nh, vn ng, t ng u c pht trin
tuy mc khc nhau nhng u c
hnh thnh v tham gia tch cc trong cc
hot ng vui chi, lao ng, to hnh
tr.
3. T duy:
tr 4 5 tui cc loi t duy u
c pht trin nhng mc khc nhau.
T duy trc quan hnh ng vn tip
tc pht trin, nhng cht lng khc vi
tr 3 4 tui ch tr bt u bit suy
ngh xem xt nhim v hot ng, phng
php v phng tin gii quyt nhim v
t duy.
T duy trc quan hnh tng pht trin
mnh m v chim u th.
Nh c s pht trin ngn ng, tr
la tui ny xut hin loi t duy tru
tng.
Mt s c im trong t duy tr 4 5
tui:
Mc khi qut ngu nhin gim dn
t 4 n 5 tui trong hot ng t duy ca
tr.
Mc tch cc huy ng vn kinh
nghim ( lin tng ) ca tr tng ln t 4
5 tui .
S khi qut cc du hiu chung gim
dn t 4 5 tui, nhng ch cho cc chi
tit c th ca cc s vt hin tng.
C gio cn t chc cc tit hc vui
chi kch thch s pht trin t duy tr,
kch thch tr tm ti cc du hiu ging
nhau, khc nhau, so snh cc vt, tranh
nh, hoa qu, chi.
3. Tng tng:
Nh c s pht trin cc hot ng to
hnh m kh nng tng tng ca tr
c nng ln.
Tranh v ca tr va gn vi hin thc
va mang tnh ch quan cm xc r nt.
phong ph ca cc hnh nh tng
tng cao nh c s nhn thc c mu
sc trong thin nhin v qua cc tit ngh
thut to hnh.
Tr c th x dn cc mu hnh, truyn
c tch, bit b cc nhng ch gn
gi thn quen i vi tr nu c thy
c gio, cha m hng dn chu o.
Vic hng dn t chc cc tit hc to
hnh, v, nn, cho tr tham quan cc di
tch, danh lam thng cnh rt cn thit
cho s tng tng.
IV. S PHT TRIN XC CM,
TNH CM, CH:
1. i sng xc cm v tnh cm:
Cc loi tnh cm bc cao ca tr pht
trin ngy cng r nt hn so vi mu gio
b.
Tnh cm o c ngy cng c pht
trin do lnh hi c cc chun mc hnh
vi, quy tc ng x. Tr bi ri, cm thy
c li khi hnh vi phm sai lm. Tr bit
i ngi ln nh gi ng mc hnh vi
ng, sai, tt, xu ca mnh.
Tnh cm tr tu cng pht trin theo
hng tm hiu cc nguyn nhn, ci ngun
cc hin tng t nhin v x hi, cuc
sng xung quanh tr.
Tnh cm thm m: Tng hp nhiu xc
cm cng loi khi rung cm trc v p
ca thin nhin, con ngi, c cy, hoa
ltnh cm thm m xut hin tr.
Nhn chung xc cm v tnh cm ca tr
phong ph nhng c nhng c im sau
y:
D dao ng, d thay i, d khc, d
ci.
Xc cm chi phi mnh vo cc hot
ng tm l, v vy hin thc i vi tr
bao gi cng mang mu sc cm xc mnh
m, thch ci g th i bng c ci ,
khng thch th vt i
2. ch:
Tnh mc ch pht trin t tui ln 2
khi tr lm ch c mt s hnh vi
ca mnh. Tng bc mt, tr 4 tui c th
iu khin c qu trnh ghi nh v nh
li mt ti liu no do ngi ln
giao cho, ghi nh mt bi th ngn tr
thch.
Do hiu c nhiu hnh vi ngn ng
v bit s dng nhng hnh vi ngn ng,
tr c th bc u vn dng lp k
hoch hnh ng v ch o hnh ng, tr
thng ni to khi hnh ng.
Vic pht trin, bc l ch ca tr
mu gio nh ph thuc vo cc nhim v
m ngi ln giao cho tr ( nhim v phi
va sc vi tr).
gio dc ch cho tr, cn phi
gio dc ng c cho tr. Thng la
tui ny mc ch v ng c trng nhau,
cha tch ra c.
V. S PHT TRIN NG C V
S HNH THNH H THNG
NG C:
Cui tui mu gio b, trong hnh vi
ca tr xut hin nhng loi ng c
khc nhau, nhng nhng ng c y cn
m nht, y t, tn mn.
n cui tui mu gio nh, cc ng
c xut hin tui mu gio b c
pht trin mnh m. c bit n cui tui
mu gio nh v ln th nhng ng c
o c th hin thi ca tr i vi
nhng ngi khc c mt ngha ht sc
quan trng trong s pht trin cc ng c
hnh vi.
T tui mu gio nh, nhng ng c
v x hi bt u chim v tr ngy cng
ln trong s cc ng c o c. Trong
thi k ny, tr hiu rng nhng hnh vi
ca chng c th mang li li ch cho
nhng ngi khc v chng bt u thc
hin nhng cng vic v ngi khc theo
sng kin ca ring mnh.
ng c hnh vi ca tr mu gio nh
v ln tr nn nhiu mu nhiu v: ng
c mun t khng nh mnh, ng c
mun nhn thc, mun khm ph th gii
xung quanh, ng c thi ua, ng c x
hi Cn phi quan tm n ni dung
ng c ca tr, cn phi pht huy ng c
tch cc v ngn chn ng c tiu cc.
la tui ny bt u hnh thnh
quan h ph thuc theo th bc ca cc
ng c, c gi l h thng th bc cc
ng c. l mt cu to tm l mi
trong s pht trin nhn cch ca tr mu
gio.
Trong h thng th bc ny, cc ng
c c sp xp theo ngha quan trng
ca mi ng c i vi bn thn a tr.
Trc mt cng vic, mi tr em u c
th c mt h thng th bc cc ng c
thc y. S khc nhau gia tr em y
r nht l trong h thng th bc ca ng
c, xem ng c no chim u th nht.
iu hon ton ph thuc vo s gio
dc ca ngi ln v nh hng ca cuc
sng bn ngoi m tr tip xc.
H thng th bc cc ng c c
hnh thnh tui ny khin cho ton b
hnh vi ca tr nhm theo mt xu hng
nht nh. y l im khc vi hnh vi
ca tr mu gio b.
tr mu gio nh tr i, hnh vi ca
chng tng i d xc nh. Nu ng c
v x hi chim u th th tr s thc hin
nhng hnh vi mang tnh o c tt p.
Ngc li nu ng c nhm tho mn
quyn li ring chim u th th trong
nhiu trng hp tr s hnh ng nhm
tm kim nhng quyn li c nhn ch k,
dn n nhng sai phm nghim trng v
quy tc o c x hi. i vi nhng
a tr ny cn p dng nhng bin php
gio dc thch hp, c hiu qu nhm thay
i nhng c s ca nhn cch c
hnh thnh mt cch bt li ny, trc ht
phi cm ho tr bng tnh yu thng,
ng thi li i hi chng s yu
thng v quan tm n nhng ngi xung
quanh, to ra nhng tnh hung gi ln
tr nhng hnh vi o c tt p.
Bi 8 : C IM PHT
TRIN TM L TR TUI
MU GIO LN
I. HOT NG HC TP
CA TR MU GIO LN:
Hc tp mu gio ln vn l Hc
m chi, chi m hc. Hc theo ngha l
chi theo mt trnh t hnh ng gn ging
nh hc, bi l vic thit k Hc m
chi th hin:
Ni dung hc va nh nhng, va hp
dn tr, i tng ca tit hc l nhng
kin thc rt c th, trc quan sinh ng.
Cc trnh t hc tp din ra ging vi
tit hc, nhng khng nghim ngt, cng
thng nh tit hc. Nhng tit hc vn
cc bc ln lp nh: t chc lp, tin
hnh tit dy ( vo bi, nu cu hi t vn
, ging gii khi nim), kt thc tit dy
bng cch cho tr nhc li nhng khi
nim hc ( cng c bi)
Nhng chc nng tm l din ra trong
tit hc ging nh tit hc lp mt,
hc sinh phi ch nghe c hng dn,
ging gii, phi s dng cc hnh thc nh,
cc thao tc t duy din ra theo yu cu
ca tit hc. thc c huy ng n
mc ti a hiu bi.
Quan h bn b trong khi Hc m
chi cng c thit lp gn nh quan h
bn b lp mt, quan h c v tr cng
tng t nh c gio v hc sinh lp
mt ngha l c c th ng ging bi
nhng cng c th ngi cng tr gii
thch, phn tch chng minh. Ngn ng ca
c va mch lc, r rng va din cm,
c bit mn truyn, th li km c
tranh, nh
Cc tit hc m nhc, ngh thut to
hnh khi dy hng th hc tp tht
s i vi tr.
Tm li: Tr tp lm quen vi cc tit
hc lnh hi nhng tri thc n gin gn
gi i vi tr, nhng l tin tr vo
lp mt. Tr dn dn nhn thc c
nhim v hc tp, bn phn, trch nhim
ca hc sinh phi lm g cho c gio vui
lng, bn b yu mn.
II. S PHT TRIN CH
CA TR MU GIO LN:
Nhiu phm cht ch ca tr c
pht trin, tr bit hng thc ca mnh
vo cc i tng cn cho vui chi, hc
tp hoc lao ng t phc v.
Tr c kh nng ch c ch nh t
37 51 pht, i tng ch hp dn,
nhiu thay i, kch thch c s t m,
ham hiu bit ca tr.
Tr c th phn phi c ch vo
2,3 i tng cng mt lc, tuy nhin thi
gian phn phi ch cha bn vng, d
dao ng.
Di chuyn ch ca tr nhanh, nu s
hng dn di chuyn tt. S phn tn ch
tr cn mnh, nhiu khi tr khng t
ch c do xung lc bn nng chi phi.
Do vy cn thay i chi, tr chi hp
dn hn.
giai on ny ngha ca m thanh
lm cho tr ch nhiu. T m thanh
bn ngoi, tr bit ch tp trung vo s
suy ngh, cm xc bn trong c tr.
Cn luyn tp cc phm cht ch cho tr
qua cc tr chi v cc tit hc.
III. S PHT TRIN NGN NG
CA TR TUI MU GIO LN:
Tr s dng thnh tho ting m theo
cc hng:
Nm vng ng m v ng iu khi s
dng ting m : Tr bit c din cm,
bit dng iu b b sung cho ngn ng
ni.
Vn t v c cu ng php pht trin.
Cc tnh cht ngn ng thng gp tr
5 6 tui l:
Ngn ng gii thch, tr c nhu cu
nhn s gii thch v cng thch gii thch
cho cc bn.
Ngn ng tnh hung (hon cnh) do
giao tip vi ngi xung quanh bng
nhng thng tin m tr trc tip tri gic
c trong khung cnh.
Tnh mch lc r rng: do vn t ca
tr chim 50% l danh t, nn cu ni ca
tr thng ngn gn, r rng.
Tnh a phng trong ngn ng nn
vn ho ca a phng, cng ng th
hin r trong ngn ng ca tr ( ni ngng,
ni mt du )
Tnh c nhn bc l r qua cc sc
thi khc nhau ca tr, c bit chc
nng ngn ng biu cm
Vic s dng ngn ng trong giao tip
v cc tnh cht ca ngn ng tr ph
thuc phn ln vo vic hng dn v s
gng mu v li ni ca ngi ln.
III. S PHT TRIN CC
QU TRNH NHN THC CA
TR MU GIO LN:
Cc hin tng tm l nh tri gic, tr
nh, tng tng v c bn l s ni tip
s pht trin la tui t 4 5 tui nhng
cht lng mi hn. Th hin :
Mc phong ph ca cc kiu loi
Mc ch nh cc qu trnh tm l
r rng hn, c thc hn.
Tnh mc ch hnh thnh v pht trin
mc cao hn.
nhy cm ca cc gic quan c
tinh nhy hn.
Kh nng kim ch cc phn ng tm l
c pht trin.
y chng ta ch cp ti qu trnh
tm l pht trin mnh m v c trng
nht, l t duy.
S pht trin t duy tui ny mnh
m v kiu loi, cc thao tc v thit lp
nhanh chng cc mi quan h gia cc s
kin, hin tng, thng tin gia mi v c,
gn v xa
c tnh chung ca s pht trin t duy:
Tr bit phn tch tng hp khng
ch dng li vt, hnh nh m ngay c
t ng.
T duy ca tr dn dn mt i tnh duy
k, tin dn n khch quan, hin thc hn.
Dn dn tr phn bit c thc v h.
c t duy tru tng vi cc con
s, khng gian, thi gian, quan h x hi
thc r v nhng ngh, tnh cm ca
mnh, trch nhim i vi hnh vi.
Cc phm cht ca t duy bc l
v cu to v chc nng hot ng ca n
nh tnh mc ch, c lp sng to, tnh
linh hot, mm do
tr 5 6 tui pht trin c 3 loi t
duy, t duy hnh ng trc quan vn chim
u th. Tuy nhin do nhim v hot ng
m c loi t duy hnh nh trc quan, t
duy tru tng dc pht trin tr. Loi
t duy ny gip tr n gn vi hin thc
khch quan.
V. S PHT TRIN XC CM,
TNH CM V CH CA TR
MU GIO LN:
1. S pht trin xc cm v tnh cm:
la tui ny tr xut hin tnh cm
bn b.
i sng xc cm, tnh cm n nh
hn so vi tr 4 5 tui, mc phong
ph, phc tp tng dn theo cc mi quan
h giao tip vi nhng ngi xung quanh.
Cc sc thi xc cm con ngi trong
quan h vi cc loi la tui khc nhau, v
tr x hi khc nhau, c hnh thnh nh:
Tnh cm m con, ng b, anh ch em, tnh
cm vi c gio, vi ngi thn, ngi
l
Tuy nhin i sng xc cm ca tr cn
d dao ng, mang tnh cht tnh hung.
Tnh cm tr tu: Tnh cm tr tu ca
tr pht trin, mi nhn thc mi u kch
thch nim vui, hng th, s say m thch
th ca tr; tnh t m ham hiu bit, lm
ny sinh nhiu xc cm tch cc; trong vui
chi, hc tp, lao ng t phc v nhiu
thnh cng tht bi cng c s pht trin
tnh cm tr tu tr.
Tnh cm o c: Do lnh hi c
ngha cc chun mc hnh vi tt, xu. Qua
vui chi giao tip vi mi ngi; do cc
thi quen np sng tt c gia nh, cc
lp mu gio xy dng cho tr Tr
thc c nhiu hnh vi tt p cn thc
hin vui lng mi ngi.
Tnh cm thm m: Qua cc tit hc
ngh thut to hnh, m nhc, tm hiu mi
trng xung quanh Cng vi nhng nhn
thc v ci p t nhin, hi ho v b
cc, sp xp trong gia nh v lp hc.
Tr thc r nt v ci p ci xu theo
chun ( lc u theo chun ca b dn dn
ph hp vi nh gi ca nhng ngi
xung quanh ) xc cm thm m, c thm
m pht trin.
3. S pht trin ch:
Do c kh nng lm ch c nhiu
hnh vi, c ngi ln giao cho nhiu
vic nh Tr dn dn xc nh r
mc ch ca hnh ng. Tr dn dn tch
ng c ra khi mc ch vi s c gng
hon thnh nhim v.
Tr mun chi tr chi, tr mun c
nghe k chuyn nhiu hn nhng khng
c c gio p ng, phi chuyn tr
chi m tr khng thch.
Tnh mc ch cng ngy cng c tr
thc v c gng hon thnh cng vic.
Tnh k hoch xut hin, tr bit sp xp
cng vic vui chi v phi qut nh,
nht rau khi m v l mi vic phi
xong cho m hi lng.
Tinh thn trch nhim bn thn dn dn
c hnh thnh tr.
S pht trin ch mnh hay yu tu thuc
phn ln vo s gio dc, cc bin php
gio dc ca cha m, c gio v nhng
ngi ln xung quanh.
VI. S XC NH THC BN
NG:
Tin ca thc bn ng l vic t
tch mnh ra khi ngi khc c hnh
thnh t cui tui u nhi. Tuy nhin phi
tri qua mt qu trnh pht trin th thc
bn ng ca tr mi c xc nh r
rng.n cui tui mu gio, tr mi hiu
c mnh nh th no, c nhng phm
cht g, nhng ngi xung quanh i x
vi mnh ra sao, v ti sao mnh c hnh
ng ny hay hnh ng khc thc bn
ng c th hin r nht trong s t nh
gi v thnh cng v tht bi ca mnh, v
nhng u im v khuyt im ca bn
thn, v nhng kh nng v c s bt lc
na.
nh gi bn thn mt cch ng
n, u tin a tr phi hc cch nh
gi ngi khc v nghe nhng ngi xung
quanh nh gi mnh nh th no.
Thot u s nh gi ca tr v ngi
khc cn ph thuc nhiu vo thi ca
n i vi ngi ny. Chng hn mi a
tr u nh gi m mnh bao gi cng tt.
Cui tui mu gio ln, tr nm c
k nng so snh mnh vi ngi khc, iu
ny l c s t nh gi mt cch ng
n hn v cng l c s noi gng
nhng ngi tt, vic tt.
tui mu gio ln, s t thc cn
c biu hin r trong s pht trin gii
tnh ca tr. Tr khng nhng nhn ra mnh
l trai hay gi m cn bit nu mnh l trai
hay gi th hnh vi ny phi th hin nh
th no cho ph hp vi gii tnh ca
mnh.
thc bn ng c xc nh r rng
gip tr iu khin v iu chnh hnh vi
ca mnh dn dn ph hp vi nhng
chun mc, nhng quy tc x hi, t
hnh vi ca tr mang tnh x hi.
thc bn ng c xc nh r rng
cn cho php tr thc hin cc hnh ng
c ch tm hn. Nh cc qu trnh tm
l mang tnh ch nh r rt.
VII. BC NGOT 6 TUI V S
CHUN B V MT TM L CHO
TR VO HC LP 1:
Thi im lc tr trn 6 tui l mt
bc ngot quan trng ca tr em.
tui mu gio ln l thi k tr ang tin
vo bc ngot vi s bin i ca
hot ng ch o. Hot ng vui chi
vn gi v tr ch o trong trong sut thi
k mu gio, nhng vo cui tui ny
khng cn gi nguyn dng hon chnh ca
n, nhng yu t ca hot ng hc tp bt
u ny sinh.
Cui giai on mu gio ln, tr c
nhng tin cn thit ca s chn mui
n trng v cc mt tm sinh l, nhn
thc, tr tu ngn ng v tm th tr c
th thch nghi bc u vi iu kin hc
tp lp 1.
Vic chun b cho tr vo hc lp 1 l
chun b nhng tin , nhng yu t ca
hot ng hc tp c th thch ng tt
nht, nhanh nht i vi vic hc lp 1.
C th c hai lnh vc cn chun b:
Chun b chung, tng qut cho tr bao
gm:
Chun b v th lc: bo m cho tr
kho v th xc v tinh thn, do dai v
linh hot, nng lc phi hp cc vn ng
c bn.
Chun b v tr tu: c t m ham hiu
bit, c tng tng, ch , tr nh, t
duy
Chun b v mt s nt nhn cch: mt
s nt ch ca nhn cch (Tnh ch nh,
t lp, kin tr), mt s nt nhn cch
biu hin thi i vi x hi v bn
thn (lng t trng, t nh gi, tinh thn
hp tc)
Chun b chuyn bit: l s chun b
nhng nng lc v phm cht chuyn bit,
trc tip gip tr d dng v nhanh chng
thch ng vi vic tham gia vo cc tit
hc, mn hc lp 1. C th l:
Chun b cho tr d lm quen, thch ng
vi hnh thc tit hc lp 1 v cp
tiu hc sau ny.
Chun b v ng c hc tp.
Chun b v nhn thc nhim v hc
tp.
Chun b v cch hc.
Vic chun b tt cc ni dung trn s
gip tr nhanh chng thch nghi, thch ng
trng hc.
( Ht )
Ngun: tamlyhoc.net
Edited, Formated & Converted by La
Hanoi, 25/08/2007