Ecdl 7

AHAC: ECDL MODUL7 v4.
0 -
Informacije i komunikacije
MIROSLAV AHAC
ECDL Expert, predava i ispitiva
Copyright (c) 2008. Miroslav Ahac. Sva prava zadrana.
AHAC: ECDL MODUL7 v4.0 - Informacije i komunikacije 2
2001-2008. Miroslav Ahac. Sva prava zadrana
Sadraj
MODUL 7: Informacije i komunikacije
5
................................................................................................................................... 5 Autorska prava
................................................................................................................................... 6 Ciljevi MODULA 7
................................................................................................................................... 7 7.1 INTERNET
.......................................................................................................................................................... 7 7.1.1 Pojmovi/termini
......................................................................................................................................................... 7 Razumjeti i razlikovati Internet i World Wide Web (WWW)
......................................................................................................................................................... 8 Definirati i razumjeti termine: HTTP, URL, hiperveza, ISP, FTP
......................................................................................................................................................... 9 Razumjeti sastav i strukturu Web adrese
......................................................................................................................................................... 10 Razumjeti to je Web preglednik i emu slui
......................................................................................................................................................... 11 Razumjeti to je trailica i emu slui
......................................................................................................................................................... 12 Razumjeti pojmove kolai (cookie) i priruna ili meumemorija (cache)
.......................................................................................................................................................... 13 7.1.2 Sigurnosne razlozi
......................................................................................................................................................... 13
Razumjeti to znai da je stranica zatiena (upotreba korisnikog imena i
lozinke)
......................................................................................................................................................... 13 Znati to je digitalni certifikat
......................................................................................................................................................... 14 Razumjeti to je enkripcija (ifriranje) i zato se koristi
......................................................................................................................................................... 14
Biti svjestan mogunosti zaraze raunala virusom prilikom preuzimanja
datoteka
......................................................................................................................................................... 15
Biti svjestan mogunosti zloupotrebe/prijevare pri upotrebi kreditne kartice
za
......................................................................................................................................................... 15 Razumjeti pojam vatrozid (firewall)
.......................................................................................................................................................... 16 7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa
......................................................................................................................................................... 16 Otvoriti (i zatvori) program za pregledavanje Web-a
......................................................................................................................................................... 17 Kreiranje polazne stranice u Web pregledniku
......................................................................................................................................................... 19 Prikaz Web stranice u novom prozoru
......................................................................................................................................................... 20 Zaustavljanje daljnjeg uitavanja Web stranice
......................................................................................................................................................... 20 Osvjeavanje Web stranice
......................................................................................................................................................... 20 Koristiti funkciju pomoi u aplikaciji
.......................................................................................................................................................... 22 7.1.4 Promjene osnovnih postavki
......................................................................................................................................................... 22 Prikazati, sakriti ugraene alatne trake
......................................................................................................................................................... 23 Prikazati, sakriti slike na Web stranici
......................................................................................................................................................... 25 Prikaz ve posjeenih URL adresa koritenjem pregrade sa adresama
......................................................................................................................................................... 26 Brisanja rezultata prijanjih pretraga
................................................................................................................................... 28 7.2 Navigacija na WEB-u
.......................................................................................................................................................... 28 7.2.1 Pristup do WEB adrese
......................................................................................................................................................... 28 Otvoriti URL (Uniform Resource Locator)
......................................................................................................................................................... 28 Aktiviranje hiperveze ili veze u obliku slike
......................................................................................................................................................... 28 Prelazak na prethodnu i slijedeu ve posjeenu stranicu
......................................................................................................................................................... 29 Nadopunjavanje Web obrasca i unos informacija sa ciljem pokretanja
.......................................................................................................................................................... 30 7.2.2 Koritenje zabiljeka u oznaene stranice
......................................................................................................................................................... 30 Dodati Web stranicu
......................................................................................................................................................... 31 Prikaz oznaene stranice
.......................................................................................................................................................... 32 7.2.3 Organiziranje zabiljeka
......................................................................................................................................................... 32 Kreiranje mape za oznaene stranice
......................................................................................................................................................... 32 Organizirati oznaene/favorit Web stranice u mape
......................................................................................................................................................... 35 Brisanje oznaavanja
................................................................................................................................... 36 7.3 Pretraivanje WEB-a
.......................................................................................................................................................... 36 7.3.1 Uporaba trailica
......................................................................................................................................................... 36 Odabir odreenog alata za pretraivanje
......................................................................................................................................................... 36 Izvoenje pretraivanja koristei kljune rijei i fraze
......................................................................................................................................................... 36 Kombiniranje kriterija selekcije u pretraivanju
3 Sadraj
......................................................................................................................................................... 37 Umnoavanje teksta, slike, URL-a sa Web stranice u dokument
......................................................................................................................................................... 39
Spremanje Web stranice na odreenu lokaciju na disku kao tekst ili html
datoteku
......................................................................................................................................................... 41
Preuzimanja tekstualnih datoteka, grafikih datoteka, zvunih i video
zapisa,
.......................................................................................................................................................... 42 7.3.2 Pripremanje
......................................................................................................................................................... 42 Pregledavanje Web stranice
......................................................................................................................................................... 42 Promjena orijentacije Web stranice. Promjena veliine papira
......................................................................................................................................................... 43 Promjena margina Web stranice
.......................................................................................................................................................... 44 7.3.3 Ispis
......................................................................................................................................................... 44
Odabir postavki za ispis kao to su: cijela ili odreena stranica, oznaeni
tekst i broj kopija. Ispis
................................................................................................................................... 46 7.4 Elektronska pota
.......................................................................................................................................................... 46 7.4.1 Koncept/Pojmovi
......................................................................................................................................................... 46 Razumjeti sastav i strukturu adrese elektronske pote
......................................................................................................................................................... 47 Razumjeti prednosti sustava baziranog na elektronskoj poti
......................................................................................................................................................... 47 Razumjeti vanost pravila pristojnosti
.......................................................................................................................................................... 48 7.4.2 Sigurnosni razlozi
......................................................................................................................................................... 48 Biti svjestan mogunosti primanja neoekivane elektronske pote
......................................................................................................................................................... 48 Biti svjestan opasnosti zaraze raunala virusom prilikom otvaranja poruka
......................................................................................................................................................... 48 Znati to je to: digitalni potpis
.......................................................................................................................................................... 49 7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote
......................................................................................................................................................... 49 Otvoriti (i zatvoriti) program za rad sa elektronskom potom
......................................................................................................................................................... 54 Otvoriti pretinac za odreenoga korisnika
......................................................................................................................................................... 55 Otvoriti jednu ili vie poruka poslanih elektronskom potom
......................................................................................................................................................... 57 Prijelaz izmeu otvorenih poruka
......................................................................................................................................................... 57 Zatvaranje poruke
......................................................................................................................................................... 58 Koristiti funkciju pomoi u aplikaciji
.......................................................................................................................................................... 60 7.4.4 Promjene osnovnih postavki
......................................................................................................................................................... 60
Dodaj, makni rubrike u pretincu kao to su: poiljatelj, predmet, datum
prijema
......................................................................................................................................................... 61 Prikazati, sakriti ugraene alatne trake
................................................................................................................................... 62 7.5 Slanje poruka
.......................................................................................................................................................... 62 7.5.1 itanje poruka
......................................................................................................................................................... 62
Postaviti zastavicu na e-mail poruku. Micanje (oznake) zastavice s e-mail
poruke
......................................................................................................................................................... 63 Oznaiti poruku kao: proitanu ili ne-proitanu
......................................................................................................................................................... 63 Otvoriti i pospremiti privitak poruke na odreeno mjesto na disku
.......................................................................................................................................................... 66 7.5.2 Odgovor na poruku Odgovori svima
......................................................................................................................................................... 66 Uporabiti funkcije Odgovori poiljatelju i odgovori svima
......................................................................................................................................................... 67 Odgovoriti bez i sa ukljuivanjem originalne poruke
.......................................................................................................................................................... 69 7.5.3 Slanje elektronske pote
......................................................................................................................................................... 69 Kreirati novu elektronsku poruku
......................................................................................................................................................... 69 Staviti e-mail adresu u polje "To:"
......................................................................................................................................................... 70 Poalji kopiju poruke na drugu adresu ili grupu adresa
......................................................................................................................................................... 71 Upisati naslov u polje "Subject:"
......................................................................................................................................................... 71 Koristi funkciju za provjeru pravopisa ukoliko je dostupna
......................................................................................................................................................... 72 Dodati privitak elektronskoj poruci
......................................................................................................................................................... 73 Poslati poruku sa visokim/niskim prioritetom
......................................................................................................................................................... 74 Poalji poruku koristei distribucijsku listu
......................................................................................................................................................... 74 Proslijediti elektronsku poruku dalje
.......................................................................................................................................................... 75 7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje
......................................................................................................................................................... 79 Umnoi i premjesti tekst unutar poruke, ili izmeu drugih aktivnih poruka
......................................................................................................................................................... 80 Umnoi tekst sa nekog drugog izvora u poruku
......................................................................................................................................................... 80 Izbrisati dio teksta iz elektronske poruke
......................................................................................................................................................... 81 Izbrisati priloenu datoteku iz elektronske poruke koja se alje
................................................................................................................................... 82 7.6 Upravljanje porukama
.......................................................................................................................................................... 82 7.6.1 Tehnike
......................................................................................................................................................... 82 Prepoznavanje nekih od tehnika upravljanja porukama
.......................................................................................................................................................... 83 7.6.2 Uporaba Kontakata
......................................................................................................................................................... 83 Kreirati novu kontakt/distribucijsku listu
......................................................................................................................................................... 86 Dodati e-mail adresu u Kontakte
......................................................................................................................................................... 86 Izbrisati e-mail adresu iz Kontakata
......................................................................................................................................................... 86 Iz dolazne poruke dodati e-mail adresu u Kontakte
.......................................................................................................................................................... 88 7.6.3 Organiziranje poruka
......................................................................................................................................................... 88 Pretrauj poruke prema: poiljatelju, predmetu ili sadraju e-mail poruke
......................................................................................................................................................... 89 Kreiranje nove mape za e-mail poruke
......................................................................................................................................................... 90 Premjetanje poruke u novu mapu
......................................................................................................................................................... 91 Razvrstati poruke po imenu, datumu
......................................................................................................................................................... 92 Izbrisati poruku
......................................................................................................................................................... 92 Vratiti poruke iz mape za obrisane poruke
......................................................................................................................................................... 92 Isprazniti mapu za obrisane poruke
.......................................................................................................................................................... 93 7.6.4 Pripreme za ispis
......................................................................................................................................................... 93 Pregledavanje poruke
......................................................................................................................................................... 93
Odabir postavki za ispis kao to su: cijela poruka, odreeni dio poruke i broj
kopija. Ispis
................................................................................................................................... 94 DODATAK MODUL7
.......................................................................................................................................................... 94 Podsjetnik Internet Explorer
.......................................................................................................................................................... 95 Podsjetnik Outlook 2003
MODUL 7: Informacije i komunikacije 5
7 MODUL 7: Informacije i komunikacije
Autorska prava
"ENIGMA" IT obrazovni centar - Pula
poduzea AHAC d.o.o. iz Zagreba, Pavletieva 15
tel/fax (01) 3092 071
Adresa centra:
Pula, Kandlerova 19
T: (052) 381 615
F: (052) 381 617
M: 098 435 954
E: miroslav.ahac@pu.t-com.hr
W: www.ahac.hr
Kako poloiti ECDL - Syllabus 4.0
MODUL 7 - Informacije i komunikacije
Prirunik za pripremu polaganja ECDL ispita
Verzija 1.4
2008. Miroslav Ahac
AUTORSKA PRAVA:
Ova publikacija je zatiena od prava kopiranja 2001.-2008. Zakonom o autorskom
pravu i srodnim pravima Republike Hrvatske od 2003.godine kao i svim ostalim zakonima
koji se primjenjuju u svijetu. Sadraj ove publikacije u cijelosti je zatien i autor
zadrava sva prava ukljuujui i prava preprodavanja. Niti jedan dio ovog teksta ne smije
se fotokopirati ili na bilo koji drugi nain reproducirati ili prenositi u bilo kojoj formi
(elektroniki, fotokopiranjem, snimanjem ili nekom drugom metodom) bez prethodne
pismene dozvole autora. Sadraj ovog dokumenta i informacije u njemu autor moe
mijenjati bez prethodne objave. Nije vam dozvoljeno davati ili prodavati ovu publikaciju
bilo kome drugome. Ako ste ju dobili od bilo koga tko nije www.ahac.hr upozoravamo vas
da imate piratsku kopiju. Molimo vas, kontaktirajte nas putem e-pote na info@ahac.hr i
upozorite o nastaloj situaciji.
Vei dio ove publikacije je napravljen prema osobnom iskustvu i viegodinjem radu. Ne
garantiramo da e ova publikacija odgovarati vaim potrebama, pa ni autor ni izdava ne
snose nikakve posljedice uzrokovane upotrebom ovog dokumenta, niti se smatraju
odgovornima za bilo kakvu tetu ili gubitak informacija koje mogu nastati direktno ili
indirektno koritenjem ovog dokumenta. Odreena situacija kod vas ne mora u
potpunosti odgovarati primjerima ilustriranim u ovoj publikaciji; u stvari najee te
situacije nisu iste i morat ete ih prilagoditi vaem koritenju.
TRGOVAKE OZNAKE:
Ova publikacija sadri imena proizvoda ili usluga poznatih proizvoaa. Bilo koji
trgovaki znak, naziv proizvoda ili oznaka usluge i imena su njihovo vlasnitvo i u
publikaciji su koriteni iskljuivo kao reference.
Ciljevi MODULA 7
Modul 7 Informacije i komunikacija, je podijeljen u dva dijela. Prvi dio, Informacije,
trai od kandidata razumijevanje nekih od pojmova i izraza vezanih uz koritenje
Interneta, te razumijevanje sigurnosnih aspekata. Kandidat treba, takoer, biti sposoban
izvriti osnovna pretraivanja Interneta koristei preglednik i dostupne alate za pretra
ivanje. On treba moi zabiljeiti rezultate pretraivanja (Web mjesta), i ispisati Internet
stranice i izvjetaje pretraivanja. Kandidat se treba znati kretati unutar Web obrasca, te
ga znati popuniti.
U drugom dijelu, Komunikacije, od kandidata se trai razumijevanje nekih od pojmova
elektronske pote (e-mail), zajedno sa razumijevanjem sigurnosnih aspekata povezanih
sa koritenjem elektronske pote. Kandidat treba dokazati sposobnost koritenja softvera
za elektronsku potu za slanje i primanje poruka, i dodavanja datoteka porukama.
Kandidat treba znati organizirati i upravljati mapama (direktorijima) sa porukama unutar
softvera za elektronsku potu.
7.1 INTERNET
7.1.1 Pojmovi/termini
to je Internet?
Najjednostavnije, Internet je nepregledna koliina umreenih raunala koja nudi
globalni sustav komunikacija i pomonih sredstava za razmjenu informacija.
Internet je ogromna informacijska pauina (web) a svako vorite te pauine oznaava
jedno raunalo koje se naziva "server" i koje je 24 sata na dan prikljueno na Internet.
Svako to server raunalo je neovisno od cjelokupnog WEB-a. Kada se prikljuite na
Internet informacije se prenose od server do server raunala dok ne stignu do URL-a
(adrese web lokacije) koju ste odredili kao korisnik odnosno klijent. Kada se podaci vrate
klijentu informacija ponovno putuje od servera do servera dok se ponovno ne vrati do
klijenta.
Meutim, ono najvanije to prilikom definiranja Interneta treba kazati da on prije svega
povezuje ljude, a ne raunala. I onog trenutka kada o Internetu ponete tako razmiljati,
kada iz glave izbacite sva ta raunala, Windowse, IE, Netscape, modeme, bytove i bitove
bit e vam jasno koje su njegove mogunosti.
Pomou INTERNETA moete se dopisivati razmjenjujui pisma pomou elektronike
pote, pronai knjigu ili album iz ranih ezdesetih, prodati kuu ili auto, prenijeti na svoje
raunalo neki od tisue besplatnih programa, elektronikih knjiga i savjeta, popriati s
nekim tko zna gdje u svijetu, besplatno se pretplatiti na neku od tisue newsgropu-a.
INTERNET je najotvorenija mrea raunala na svijetu i omoguuje vam preuzimanje
tisue informacija; tekstova, slika, programa na vae raunalo i to badava.
Koritenjem Interneta, moete gotovo odmah prenijeti informaciju s jednog raunala na
drugo, koje je moda i na sasvim drugom kraju svijeta. Neka poduzea koriste podvrstu
Interneta pod nazivom Intranet - mreu koja koristi tehnologiju Weba - kako bi dijelila
informaciju unutar poduzea.
7.1.1 Pojmovi/termini .1 Razumjeti i razlikovati Internet i World Wide Web (WWW)
World Wide Web ili skraeno WWW je samo jedan manji dio interneta. Saeto kazano,
Internet je mrea server raunala koja meusobno kooperiraju s namjenom osiguranja
informacija klijentima. Poruke Internetom putuju na slian nain kao to se automobili
kreu po labirintu cesta. Ako je ruta prenatrpana, poruka e skrenuti na novu granu
Interneta kako bi stigla na odredinu adresu to je bre mogue. Pod pojmom interneta
podrazumijeva se i hardver i softver, pa kao to je WWW ukljuen u internet, tako isto
internet ine i elektronika pota, newsgroup-e i drugo.
Na World Wide Web-u ili skraeno WEB-u moete publicirati i distribuirati
multimedijske dokumente upotrebom Web stranica. Dakle WEB je u osnovi kombinacija
teksta i slika koje moete gledati uz pomo web pretraivaa kao to su Internet
Explorer Netscape Navigator, Opera, Mozilla Firefox.
Web koristi hipertekst (hypertext) dokument za meusobno povezivanje stranica na
Webu. Web stranica napisana je pomou programskog jezika koji se zove Hypertext
Markup Language, ili skraeno HTMLa. Klikom na hipervezu moete putovati s jedne
Web lokacije na drugu. Hiperlink je najee slika ili dio nekog teksta. Kada kliknete na
hiperlink, raunalo e vas povezati s centralnim raunalom ili serverom i prenijeti vam
traenu stranicu. Upotrebom nekog od Web pretraivaa, Internet Explorera na primjer,
moe prelistavati po informacijama na Webu ili kako se popularnije kae "surfati".
Koritenjem Weba omoguen vam je pristup do mnogo informacija i ljudi, to dosada nije
bilo mogue.
7.1.1 Pojmovi/termini .2 Definirati i razumjeti termine: HTTP, URL, hiperveza, ISP, FTP
HTTP - HyperText Transfer Protocol
HTTP je osnovni protokol koji koristi WWW. Ovaj protokol definira nain na koji e poruke
biti oblikovane i poslane te koje e akcije Web serveri i pretraivai morati upotrijebiti
kako bi odgovorili na razne naredbe. Na primjer, kada unesete URL adresu u va
pretraiva, pretraiva u stvari alje HTTP naredbu web serveru nareujui mu da
dohvati i prenese zatraenu stranicu.
Drugi bitan standard koji kontrolira kako Web radi je HTML koji pokriva podruje koje se
odnosi na to kako su web stranice oblikovane i kako e se prikazati.
HTTP se jo naziva i STATELESS protokol jer se svaka naredba izvodi neovisno o onoj
drugoj. To znai da naredba koja se trenutno izvodi, ne zna nita o naredbi koja je dola
prije nje. To je ujedno i osnovni razlog zato je teko implementirati web lokaciju, a koja
bi inteligentno reagirala na ulaznu informaciju korisnika.
URL - Uniform Resource Locator
Da biste pronali neki sadraj na Internetu neophodno je znati njegovu adresu odnosno
URL. URL je skraenica za Uniform Resource Locator i oznaava globalnu adresu
dokumenata i drugih resursa na Web-u. Svaki sadraj na Internetu ima svoj URL, kao to
mu samo ime kae - jedan jedinstveni. Svaka adresa u osnovi izgleda kao niz brojeva,
neto to bi se moglo usporediti s matinim brojem graana. Kako je mnogo je lake i
loginije pamtiti imena nego brojeve, tako se svaka adresa prevodi u rijei.
Prvi dio adrese oznaava vrstu protokola koja se koristi dok drugi dio odreuje IP adresu
ili ime domene gdje se informacije nalaze.
Na primjer, dvije URL daljnje adrese pokazuju na dvije razliite datoteke na domeni na
primjer ahacgroup.com. Prva predstavlja web stranicu koja e biti dohvaena
upotrebom HTTP protokola dok druga predstavlja datoteku koja e biti preuzeta
upotrebom FTP protokola.
http://www.ahacgroup.com/index.html
ftp://www.ahacgroup.com/download/windows.pdf
FTP - File Transfer Protocol
FTP je protokol za razmjenu datoteka putem interneta. FTP radi na isti nain kao i HTTP,
a koristi se za prenoenje Web stranica sa server raunala u korisnikov pretraiva. Za
prijenos podataka FTP koristi TCP/IP protokol.
FTP se najvie koristi za preuzimanje datoteka sa server raunala putem interneta ili za
slanje datoteka na server.
Hiperlink - hiperveza
Element elektronikog dokumenta koji ima vezu na drugo mjesto u istom dokumentu ili
vezu na potpuno drugi dokument. Tipino koritenje je klik miem na hipervezu kako bi
ste slijedili poveznicu. Hiperveze su najvaniji sastojak sustava hiperteksta ukljuujui i
WEB.
Hiperveza moe biti dio teksta ili slika na web stranici koja e vas kada kliknete
automatski prebaciti na:
q potpuno drugo mjesto iste stranice
q novu stranicu iste web lokacije
q stranicu druge web lokacije
q omoguiti preuzimanje datoteke
q pokrenuti aplikaciju, video ili audio zapis.
Na donjoj slici prikazan je dio web stranice. Rijei koje su podcrtane oznaavaju
hipervezu. Standardno e ti tekstovi-veze biti prikazani u plavoj boji.
ISP - Internet Service Provider
ISP je kompanija koja osigurava pristup internetu. Za odreenu mjesenu naknadu, ISP
kompanija daje vam paket programa, korisniko ime, lozinku i pristupni broj telefona. Uz
pomo modema, hardverskog ureaja moete se povezati na internet i pretraivati WEB i
USENET te slati i primati potu. Osim davanja usluga pojedincima ISP-ovi takoer
opsluuju svojim uslugama i velike kompanije osiguravajui im direktnu vezu prema
internetu preko mree kompanije. ISP-ovi su meusobno povezani kroz NAP mree -
Network Access Points
7.1.1 Pojmovi/termini .3 Razumjeti sastav i strukturu Web adrese
Web site najjednostavnije je skup podataka smjeten na WWW server raunalo kojem
slobodnu mogu pristupiti svi koji "surfaju" internetom. Na primjer Microsoft ima web
lokaciju sa koje moete preuzimati informacije i softver. Problem je to trebate znati
adresu web lokacije; na slian nain kao to morate znati telefonski broj osobe s kojom
elite razgovarati. Adresa web lokacije naziva se jo i URL (Uniform Resource Locator
). Struktura adrese (URL) je vrlo precizna. Na primjer, ako elite koristiti va web
browser (web pretraiva) kako bi ste posjetili Microsoft-ovu web lokaciju trebat e vam
URL : http://www.microsoft.com
Isto tako ako elite posjetiti web lokaciju obrazovnog centra ENIGMA koji je kreirao ove
prirunike, trebat ete koristiti slijedeu URL adresu: http://www.ahac.hr Kako postoji
velik broj organizacija i tvrtki koje imaju svoje web lokacije moete koristiti i strojeve
trailice (search engine) u koje trebate upisati rije ili frazu povezujui ih sa onim to
elite pronai i nakon toga dobit ete ispisane lokacije koje odgovaraju informaciji koju
ste upisali. Rezultati mogu biti nevjerojatni. Odreeni pojam moe vam vratiti i nekoliko
milijuna lokacija na kojima se pojavljuje ta rije ili vie njih ovisno o tome to ste upisali.
MRENE ADRESE
Postoji nekoliko tipova mrenih adresa:
q Adresa raunala ili IP adresa moe biti brojana oznaka oblika
xxx.xxx.xxx.xxx (195.29.150.3) odnosno moe imati oblik teksta (na primjer
www.ahac.hr).
q Za pretvaranje imena raunala u adrese i obrnuto koristi se shema poznatija
pod nazivom DNS (Domain Name System).
q Adresa elektronike pote (e-mail adresa) sastavljena je od korisnikog imena
i imena raunala izmeu kojih dolazi znak @ (at, engleski kod), na primjer
miroslav.ahac@pu.htnet.hr.
q URL ili adresa mrenog resursa sadri etiri elementa: protokol (http, ftp,),
ime raunala, put do datoteke i na kraju datoteku s informacijama.
Na primjer, URL adresa http://www.hr/wwwhr/education/index.hr.html ima strukturu
koja je opisana na donjoj slici
7.1.1 Pojmovi/termini .4 Razumjeti to je Web preglednik i emu slui
Web preglednik je aplikacija koja se koristi za lociranje i prikaz web stranica. etiri
najpopularnija preglednika su Netscape Navigator, Microsoft Internet Explorer,
Opera i Mozilla Firefox. To su sve grafiki preglednici to znai da se pomou njih
jednako prikazuju i slike i tekst. Isto tako, preglednici su u mogunosti prikazati i
multimedijalne informacije to ukljuuje zvuk i video. Za neke formate multimedijalnih
zapisa preglednici zahtijevaju dodatke (plug-in).
7.1.1 Pojmovi/termini .5 Razumjeti to je trailica i emu slui
Nai iglu u plastu sjena je nita u usporedbi sa pronalaenjem sadraja na Internetu. Za
to postoje najmanje tri razloga. Najprije, Internet je jedan ogroman plast sjena. Potom,
to je plast koji raste iz dana u dan u visinu, irinu, duinu, dubinu, u svakom pravcu. I,
konano, umjesto sjena tamo su sve same igle, a vi traite jednu posebnu u toj
nepreglednoj gomili. Zbog toga je u posljednjih nekoliko godina na Internetu nastalo
preko 500 razliitih "strojeva" za pronalaenje informacija na Internetu takozvanih
SEARCH ENGINE-a. Naravno, oni su sami po sebi dio Interneta. Nije mogue napraviti
neto poput tampanog telefonskog imenika ili Internet adresara iz prostog razloga to
se Internet suvie brzo razvija. Prebrzo ak i za "strojeve-pretraivae", tako da vam se
moe dogoditi da informacija dobivena od njih bude ve zastarjela.
Trailice uvaju informacije o stranicama web lokacija cijelog interneta no to ne znai da
trailice imaju gotovo sve informacije o web lokaciji. Velik je broj razliitih trailica koje
su pokrenule razliite kompanije. Unutar svake trailice moete unijeti kljune rijei
traenja i trailica e zatim traiti kroz svoju bazu podataka i nakon krae pauze trebala
bi prikazati popis lokacija koje odgovaraju vaem pojmu traenja.
U primjeru na donjoj slici koritena je trailica GOOGLE (www.google.com) i kljune
rijei; kola slikanja
Nakon na gumb Google Search trailica e prikazati popis web lokacija u kojima se
pojavljuju rijei kola slikanja
7.1.1 Pojmovi/termini .6 Razumjeti pojmove kolai (cookie) i priruna ili meumemorija (cache)
TO JE TO KOLAI?
Neke web lokacije mogu spremiti "skrivenu informaciju" o vama (tekst) na vrsti disk
koritenjem kolaia (cookies). Ta je informacija spremljena u malu tekstualnu
datoteku. Ove datoteke mogu biti korisne jer web lokacija koju ste posjetili moe
pohraniti podatak o tome to volite pogledati na toj web lokaciji kako bi kada slijedei
puta posjetite tu istu web lokaciju, ponudio pristup onom to volite na toj web lokaciji.
Kolaii se koriste i za spremanje identifikacijskih podataka o vama kako bi vam sauvali
vrijeme za prijavu na web lokaciju svaki puta kada ju posjetite. Kolaii se postavljaju na
odreeno vrijeme i briu se automatski kada to vrijeme proe. Kolaii na itaju vae
podatke na vrstom disku i ne alju te podatke tajnim slubama.
TO JE TO INTERNET PRIRUNA ILI MEUMEMORIJA (CACHE)?
Svaki puta kada prikaete web stranicu unutar vaeg web preglednika, kopija informacije
( i tekst i slika) spremaju se na raunalo u privremenu mapu. Razlog tome je to e va
slijedei ponovljeni posjet toj istoj web lokaciji bre napuniti kopiju s vaeg vrstog diska
nego da je puni sa spore internet lokacije. Kako su tu spremljene i slike koje su se
nalazile na web stranici i koje najvie vremena odnose kada posjeujete neku stranicu
stranice e se mnogo bre uitavati jer e se slike puniti iz meu memorije, a ne preko
Interneta.
7.1.2 Sigurnosne razlozi
7.1.2 Sigurnosne razlozi .1 Razumjeti to znai da je stranica zatiena (upotreba korisnikog imena i lozinke)
Web stranice su najpoznatiji nain dijeljenja informacija s cijelim svijetom. U sluaju
kada tvrtke moraju distribuirati interne informacije samo odreenim partnerima ili
klijentima, mogue je stranice zatiti za pristup neovlatenim osobama. Najei nain
zatite je lozinka ime se omoguuje kontrola pristupa do dokumenata i drugih
informacija na osnovu individualnog ili grupnog pristupa. Web zatiene stranice esto se
koriste na web lokacijama koje neto prodaju putem Interneta ili kod e-bankarstva.
Pomou lozinke samo vi moete pristupiti svom raunu kod banke odnosno e-duana.
7.1.2 Sigurnosne razlozi .2 Znati to je digitalni certifikat
Digitalni certifikat je elektronika "kreditna kartica" koja odreuje vau vjerodostojnost
kada obavljate odreeni posao ili neki drugi zadatak na Web-u. Koristi se za enkripciju
informacije kako bi prijenos Internetom bio potpuno siguran. Ovaj certifikat se moe
koristiti kreiranje digitalnog potpisa na elektronikom pismu ime poiljatelj garantira
svoj identitet.
Digitalne certifikate koriste tvrtke koje nude prodaju putem interneta radi kriptiranja
detalja kreditnih kartica kako se njeni podaci prilikom putovanja internetom ne bi mogli
presresti.
Ukoliko pristupate web lokaciji koja sadri kriptirane stranice prvo ete dobiti poruku
upozorenja na koju odgovorite klikom na gumb OK (na primjer https://www.paypal.com/
)
U donjem desnom kutu statusne trake vaeg internet preglednika prikazat e se podatak
o tome da je stranica zatiena (1),
a ako dvostruko kliknete na tom prostoru (1) dobit ete dijaloki okvir s dodatnim
informacijama o stranici, a prikazan je na donjoj slici.
7.1.2 Sigurnosne razlozi .3 Razumjeti to je enkripcija (ifriranje) i zato se koristi
Enkripcija je "kajgana" od teksta i koristi se kako bi se informacije koje aljemo putem
interneta dodatno zatitile i kako bi samo ona osoba, koja je primatelj poruke mogla
poruku proitati. Enkripcija je jednostavno kazano prevoenje teksta u tajni kod.
Postoje razni nivoi enkripcije i najee se opisuju brojem bitova koji su koriteni unutar
enkripcije. To drugim rijeima znai da sustav koji koristi 128 bitnu enkripciju je bolje
zatien od onog koji koristi 32 bitnu enkripciju.
7.1.2 Sigurnosne razlozi .4 Biti svjestan mogunosti zaraze raunala virusom prilikom preuzimanja datoteka
Dok surfate internetom dobit ete nevjerojatnu koliinu informacija. Neke od njih mogu
biti opasne! Ako s neke web stranice preuzimate (download-ate) neto na svoje raunalo
(pa makar to bio i obian dokument) postoji mogunost da preuzeta datoteka bude
inficirana raunalnim virusom. Da bi ste se zatitili od napada raunalnih virusa trebate
instalirati antivirusne programe koji su u mogunosti provjeravati postojanje virusa u
datotekama. Na taj nain, ukoliko je datoteka koju ste preuzeli s interneta zaraena
raunalnim virusom program za provjeru e virus trenutno detektirati.
7.1.2 Sigurnosne razlozi .5 Biti svjestan mogunosti zloupotrebe/prijevare pri upotrebi kreditne kartice za
SPAM poruke su openito kazano sve poruke koje dobijete u va potanski sandui, a
niste ih traili. To vam se moe dogoditi na nekim web stranicama na kojima se zahtjeva
unos vae adrese potanskog sanduia. Nakon toga moda ete poeti dobivati
neeljenu potu. Mnogo gora situacija je da vau adresu e-pote tvrtka koja je vlasnik
web lokacije proda nekoj marketinkoj tvrtki nakon ega e dnevno u va potanski
sandui stizati SPAM poruke.
Podatke sa svoje kreditne kartice nikada nemojte dati nikome niti bilo kojoj tvrtki ukoliko
niste sigurni da je tvrtka poznata u svijetu. Postoji mogunost da robu koju ste naruili
nikada ne dobijete ili to je jo gore da se vaa kartica upotrijebi za druge narudbe vez
vaeg znanja.
7.1.2 Sigurnosne razlozi .6 Razumjeti pojam vatrozid (firewall)
Vatrozid (firewall) je hardversko ili softversko rjeenje kako bi se pojaala sigurnost
zatite. U analogiji fizike zatite, vatrozid je isto to i brava na vratima sobe unutar
zgrade. Samo onaj tko ima klju ili karticu za pristup u mogunosti je ui. Vatrozid ima
ugraene filtre koji ne dozvoljavaju neautoriziranim ili potencijalno opasnim materijalima
ulazak u sustav. Vatrozid je takoer u stanju biljeiti pokuaje napada.
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa .1 Otvoriti (i zatvori) program za pregledavanje Web-a
Pokretanje Internet Explorer izvest ete na slijedei nain:
1. na gumb Start
2. na ikonu Internet Explorera smjetenoj na glavnom izborniku.
Ukoliko su sva podeavanja pristupa Internetu izvedena pravilno, nakon minute ili dvije
bit ete prikljueni na Internet. U sredinjem prostoru prozora programa pojavit e se
poetna stranica web lokacije ija adresa je postavljena prilikom instaliranja programa.
TRAKA S ALATIMA
Prilikom prikaza prozora aplikacije Internet Explorera mogue je da ete na standardnoj
traci s alatima imate slijedee ikone:
1. Back - povratak na prethodnu stranicu +[]
2. Forward - prijelaz na sljedeu stranicu +[]
3. Stop - prekid uitavanja trenutane stranice
4. Refresh - ponovno uitavanje trenutano uitane stranice
5. Home - uitavanje poetne stranice +
6. Search - otvaranje panela za pretraivanje Weba
7. Favorites - otvaranje panela s popisom omiljenih stranica koji vam omoguava
unos i organiziranje vaih omiljenih web lokacija
8. History - Sadri veze prema web lokacijama i stranicama koje ste posjetili danas ili
prethodnih dana i tjedana
9. Mail - sadri pet naredbi: za itanje elektronike pote, slanje nove poruke, slanje
linka, slanje cijele stranice elektronikom potom i itanje novinskih grupa; u svim
sluajevima poziva Outlook Express
10. Print - ispisuje trenutanu stranicu na pisa +
11. Print Preview pregled stranice prije ispisa
ZATVARANJE APLIKACIJE
Aplikaciju Internet Explorer zatvorit ete najbre pritiskom na kombinaciju tipki +
ili klikom na gumb Close u gornjem desnom kutu prozora.
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa .2 Kreiranje polazne stranice u Web pregledniku
Svaka web lokacija ima svoju poetnu stranicu koja se naziva Home Page i u osnovi
predstavlja sadraj onoga to ete nai na cjelokupnom web mjestu. Ukoliko ste do neke
web stranice doli pomou trailica tada najee ne ete doi na poetnu stranicu te web
lokacije. U najveem broju sluajeva web stranica ima gumb ili tekst sa rijei Home ili
Poetna to znai da klikom na taj objekt moete doi do poetne stranice te web
lokacije.
Isti pojam, Home Page, Microsoft je stavio u aplikaciju Internet Explorera, ali taj pojam
ovdje oznaava prikaz poetne stranice kod startanja aplikacije to ne mora znaiti da je
to ujedno i poetna stranica web lokacije.
Postavljanje poetne stranice koja e se prikazati prilikom otvaranja aplikacije izvodi se
na slijedei nain:
1. na izbornik Tools
2. Na podizborniku na redak Internet options...
3. Na dijalokom okviru koji se pri tome pojavi na karticu General
4. Ako elite da trenutna web lokacija postane poetna stranica vaeg preglednika
na gumb Use Current
5. Ako elite da to bude neka druga web lokacija upiite njenu adresu u rubriku tekst
okvira Address:
6. Ako elite standardnu Microsoft poetnu stanicu na gumb Use Default
7. Ako elite da se prilikom otvaranja Internet Explorera prikae prazan ekran na
gumb Use Blank
8. na gumb OK kako bi potvrdili promjene koje ste napravili prilikom postavljanja
poetne stranice vaeg preglednika.
AKTIVIRANJE POLAZNE STRANICE
Nakon postavljanje polazne stranice vaeg preglednika bez obzira gdje su u odreenom
trenutku nalazite klikom na ikonu Home, Internet Explorer e otvoriti postavljenu
polaznu stranicu.
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa .3 Prikaz Web stranice u novom prozoru
Upisom adrese web lokacije u okvir Address i pritiskom na tipku ENTER otvorit ete
(najee) poetnu stranicu web lokacije (Home Page) iju ste adresu upisali. U
primjeru na donjoj slici to je lokacija T-com portala
www.tportal.hr
Ukoliko ste dobili poruku o greki, provjerite da li ste ispravno upisali web adresu. Adresa
web lokacije se uvijek pie malim slovima i koriste se iskljuivo slova engleskog alfabeta.
I jedno pogreno slovo u adresi bit e dovoljno da se stranice ne prikau u pregledniku.
Ako elite prikazati sadraj stranica web lokacije autora ovog prirunika, morat ete u
tekstualni okvir trake Address upisati slijedeu web adresu:
www.ahac.hr
OTVARANJE U NOVOM PROZORU
elite li otvoriti potpuni novi prozor vaeg preglednika kako bi u njemu otvorili novu web
lokaciju morat ete uraditi slijedee:
1. na izbornik File
2. na padajuem izborniku odaberite redak New i zatim na redak Window
elite li da se neka hiperveza otvori u novom prozoru tada ete uraditi slijedee:
1. Kliknite desnim gumbmom mia na hipervezu
2. Na skonom izborniku koji se pri tome pojavi na redak Open in New Window
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa .4 Zaustavljanje daljnjeg uitavanja Web stranice
Nakon to ste se odluili pristupiti nekoj web lokaciji ponekad se moe dogoditi da prikaz
sadraja stranice potraje jako dugo. U tom sluaju je najbolje pritisnuti ikonu Stop i
zaustaviti daljnje uitavanje stranice.
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa .5 Osvjeavanje Web stranice
Mnoge web stranice esto mijenjaju sadraj no preglednik moe samo uitati stranicu
koju ste traili, ali ju nije u mogunosti osvjeiti ukoliko u meuvremenu na njoj nastupe
promjene. U tom sluaju morat ete je osvjeiti klikom na ikonu Refresh. Osvjeavanje
znai da forsirate ponovno uitavanje prikazane web stanice.
Veina web preglednika sprema stranice u privremenu memoriju na vaem vrstom disku
s ciljem njenog breg uitavanja kada je ponovno pokuate uitati s njene originalne
lokacije. Na taj nain se ubrzava proces uitavanja stranice jer je prijenos s mree
mnogo sporiji postupak nego uitavanje podataka s vrstog diska.
7.1.3 Prvi koraci pri koritenju Web pretraivaa .6 Koristiti funkciju pomoi u aplikaciji
Pomo za rad s Internet Explorerom najbre ete pozvat pritiskom na funkcijsku tipku
ili odabirom izbornika Help i zatim klikom na redak podizbornika Contents and
Index.
7.1.4 Promjene osnovnih postavki
7.1.4 Promjene osnovnih postavki .1 Prikazati, sakriti ugraene alatne trake
Trake se ukljuuju odnosno iskljuuju odabirom naredbe View,Toolbars i klikom na
jednom od redaka sa padajueg izbornika. Oznaka kvaice desno od naziva, oznaava
ukljuenu traku na Internet Exploreru dok je naziv bez kvaice oznaka za iskljuenu
traku.
1. na Standard Buttons ukljuit ete ili iskljuiti standardnu vrpcu s alatima
ovisno o tome koji je status traka ima u trenutku kada ste pozvali naredbu za rad s
alatima.
2. na Address redak ukljuit ete ili iskljuiti pojavu trake za upis adresa.
3. na redak Links ukljuujete traku s pokazivaima.
4. na redak Lock th Toolbars zakljuat ete trake s alatima. Svrha ove naredbe
je nemogunost premjetanja traka.
Da biste ukljuili ili iskljuili bilo koju traku s alatima, bri nain je na bilo koju od
traka s alatima i zatim ete s popisa odabrati onu koju elite prikazati ili sakriti.
7.1.4 Promjene osnovnih postavki .2 Prikazati, sakriti slike na Web stranici
Prema standardnoj postavci Internet Explorer e automatski prikazati slike unutar svog
prozora. Ukoliko elite ubrzati proces uitavanja stranice moete opciju prikaza slika
iskljuiti, ali kako su slike bitna znaajka prikaza neke stranice tada iskljuivanje te
opcije umanjuje bit web-a.
Iskljuivanje opcije prikaza slika unutar web preglednika izvodi se na slijedei nain:
2. na redak Internet Options...
3. na karticu Advanced (1)
4. Na popisu opcija pronaite rubriku Multimedia
5. u potvrdni okvir Show pictures kako bi iskljuili prikaz slika (2)
6. na gumb OK (3) za potvrdu promjene.
Za provjeru prikaza web stranice bez slike, zatvorite Internet Explorer i ponovno ga
otvorite i ukoliko nemate postavljenu poetnu stranicu upiite adresu neke web stranice i
uoite promjene. Na donje dvije slike prikazana je ista web stranica s ukljuenom i
iskljuenom opcijom prikaza slika.
web stranice sa slikama
web stranice bez slika
VRAANJE PRIKAZA SLIKA
Postupak je suprotan gore opisanom i to u koraku pod rednim brojem 5. U potvrdni okvir
kraj Show pictures koji sada nema kvaicu klikom ete kvaicu vratiti i time zahtijevati
prikaz slika. Ne zaboravite kliknuti na gumb OK kako bi potvrdili promjenu.
7.1.4 Promjene osnovnih postavki .3 Prikaz ve posjeenih URL adresa koritenjem pregrade sa adresama
Traku adrese moete koristiti za prikaz ranije unesenih URL adresa. Kliknite na trokutii
prema dolje koji se nalazi na kraju trake adresa i na popisu odaberite URL adresu koju
elite posjetiti.
Drugi nain je prikaz liste web lokacija iji trag je pohranjen u privremenoj memoriji
Internet explorera. Povijest posjeenih stranica prikazat ete kliknete li na ikonu History
.
Nakon to odaberete ovu naredbu u lijevom dijelu prozora Internet explorera pojavit e
se popis web lokacija koje ste posjetili unatrag maksimalno dvadeset dana to je
standardna postavka preglednika. Klikom na neki redak s popisa dobit ete popis
odgovarajuih stranica koje ste na toj web lokaciji posjetili. Klikom na neki od tih redaka,
preglednik e u desnom dijelu prozora prikazati odabranu web stranicu.
7.1.4 Promjene osnovnih postavki .4 Brisanja rezultata prijanjih pretraga
Ukoliko elite brisati iz privremene memorije povijest posjeenih stranica uinit ete to
na slijedei nain:
2. Na podizborniku na redak Internet options...
3. Na dijalokom okviru koji se pri tome pojavi na karticu General
4. na gumb Clear History
5. Na ekranu e se pojaviti dijaloki okvir za potvrdu brisanja. na gumb Yes.
7.2 Navigacija na WEB-u
7.2.1 Pristup do WEB adrese
7.2.1 Pristup do WEB adrese .1 Otvoriti URL (Uniform Resource Locator)
Ukoliko neku web adresu znate ili ste je zapamtili itajui novine ili gledajui televiziju
dovoljno e biti kliknuti u tekst okvir trake Address i upisati ju, na primjer www.
microsoft.com . Nakon to ste adresu upisali, pritisnite tipku .
7.2.1 Pristup do WEB adrese .2 Aktiviranje hiperveze ili veze u obliku slike
Dok pomiite mia po web stranici koja se je prikazala unutar vaeg preglednika, vidjet
ete kako se ponekad pokaziva mia (strelica) pretvara u oblik ruke (ruka s podignutim
kaiprstom). Pokaziva se mijenja kako bi vam oznaio hipervezu. Neke hiperveze su
tekst dok su neke nalaze unutar slike. Na donjoj slici prikazana je web stranica na kojoj
su prikazane hiperveze.
Kod dobro dizajniranih web lokacija kada postavite mia na sliku koja je ujedno i
hiperveza pokraj mia e se pojaviti kratak tekst u okviru.
Klikom na hipervezu, stranica koju gledate bit e zamijenjena stranicom koju ste odabrali
klikom na hipervezu. Ovisno o dizajnu stranica, postoji mogunost da se nova stranica
otvori u potpuno novom prozoru.
7.2.1 Pristup do WEB adrese .3 Prelazak na prethodnu i slijedeu ve posjeenu stranicu
Za vrijeme kretanja po web lokacijama, klikanjem miem po hipervezama, preglednik
pamti redoslijed svake stranice koju ste posjetili i omoguuje vam da pomou ikona
Back i Forward prikaete prethodno posjeene stranice ili da se vratite na neku
slijedeu u nizu, a koju ste otvorili nakon one koju trenutno imate prikazanu u
pregledniku.
Kod dobro dizajniranih web stranica uvijek ete na izborniku nai tekst Home (Poetak)
iza kojeg se krije hiperveza na poetnu stranicu web lokacije.
7.2.1 Pristup do WEB adrese .4 Nadopunjavanje Web obrasca i unos informacija sa ciljem pokretanja
Neke web lokacije zahtijevaju registraciju korisnika i samo registriranim korisnicima nude
dodatne sadraje. Ali za registraciju je potrebno popuniti takozvane online obrasce. Ti
obrasci izgledaju slino klasinim tampanim obrascima. U neke ete rubrike upisati
podatak koji se od vas trai, dok ete kod nekih rubrika moi birati izmeu ponuenih.
Prelaenje iz rubrike u rubriku najee se izvodi pomou tipke . Nikako se ne
smije pritiskati tipka . Na dnu obrasca najee se nalazi gumb pod nazivom
Poalji, Potvrdi ili slino (Submit). Na donjoj slici prikazan je obrazac za registraciju
YAHOO e-pote.
7.2.2 Koritenje zabiljeka u oznaene stranice
7.2.2 Koritenje zabiljeka u oznaene stranice .1 Dodati Web stranicu
Kada elite dodati web lokaciju u mapu omiljenih (Favorites) vaeg preglednika, tada
ete morati uraditi slijedee:
1. na izbornik Favorites
2. na redak Add to Favorites
3. Nakon toga, ukoliko to elite, potrebno je odabrati podmapu u koju elite spremiti
odabrani URL ili jednostavno kliknuti na gumb OK.
Za brzo dodavanje web stranice u mapu omiljenih bez mogunosti izbora podmape
pritisnite kombinaciju tipki + . Nita neete vidjeti to se je dogodilo, ali e se
odabrana stranica pojaviti u vaoj mapi Favorites.
7.2.2 Koritenje zabiljeka u oznaene stranice .2 Prikaz oznaene stranice
Prikaz omiljenih stranica izvest ete na slijedei nain:
1. na ikonu Favorites (1). Na lijevom dijelu prozora otvorit e se novo okno (2)
pod nazivom Favorites u kojem ete moi izabrati URL adresu.
2. na URL adresu (3) i preglednik e URL upisati u traku adrese i krenuti s
uitavanjem odabrane web stranice.
7.2.3 Organiziranje zabiljeka
7.2.3 Organiziranje zabiljeka .1 Kreiranje mape za oznaene stranice
Kreiranjem knjine oznake u vaem preglednike vi u stvari spremate adresu web lokacije
kako bi ste se toj web lokaciji bez problema vratili kada god poelite. Knjina oznaka se u
Internet Explorer pregledniku naziva Favorites dok se u Mozilla Firefox naziva
Bookmarks.
Ukoliko elite svoje knjine oznake to bolje organizirati spremajte ih u mape. Kreiranje
mape je vrlo jednostavno i izvodi se na slijedei nain:
2. na redak Organize Favorites... i na ekranu e se pojaviti dijaloki okvir
Organize Favorites.
3. na ikonu Create Folder (1)
4. Upiite naziv mape (2) u koju ete ubudue dodavati odgovarajue URL adrese
5. na ikonu Close (3)
7.2.3 Organiziranje zabiljeka .2 Organizirati oznaene/favorit Web stranice u mape
Za dodavanje neke web stranice u odreenu mapu Favorites postupak je slijedei:
2. na redak Add to Favorites...
3. na ikonu Create in (1). Nakon toga na popisu mapa odaberite onu u koju
odabranu web stranicu elite dodati.
4. na naziv mape (1) i nakon toga na gumb OK (2).
Rad s mapom Favorites ete prekinuti kliknete li na gumb Close.
REORGANIZIRANJE WEB STRANICA
Ako ste samo dodavali web stranice u mapu Favorites bez prethodnog odabira mape
reorganizirat ete ih na slijedei nain:
Organize Favorites.
3. na web stranicu koju elite premjestiti (1)
4. na gumb Move to Folder... (2)
5. Na ekranu ete dobiti novi dijaloki okvir. U njemu pronaite mapu u koju elite
odabranu web stranicu premjestiti
6. na mapu (1) i zatim na gumb OK (2) za potvrdu premjetanja web stranice.
7. na gumb Close za zatvaranje mape Favorites.
7.2.3 Organiziranje zabiljeka .3 Brisanje oznaavanja
elite li neku web stranicu ili mapu brisati iz Favorites postupak je slijedei:
Organize Favorites.
3. na web stranicu koju elite brisati (1)
4. na gumb Delete (2)
5. Na ekranu ete dobiti novi dijaloki okvir za potvrdu brisanja na kojem na gumb
Yes.
Rad s mapom Favorites ete prekinuti kliknete li na gumb Close.
7.3 Pretraivanje WEB-a
7.3.1 Uporaba trailica
7.3.1 Uporaba trailica .1 Odabir odreenog alata za pretraivanje
7.3.1 Uporaba trailica .2 Izvoenje pretraivanja koristei kljune rijei i fraze
Mnogi korisnici interneta smatraju da se koritenjem strojeva trailica (Google, Yahoo...)
pretrauje cijeli web. To miljenje je netono. Strojevi trailice su bitan dio web-a i
veina ih periodino proe po cijelom web-u indeksirajui gotovo sve to pronae na
nekoj web stranici stvarajui bazu podataka od kljunih rijei. Upisom kljune rijei za
pojam koji traite, stroj trailica e ispisati odreeni broj web lokacija koje mogu, ali i ne
moraju imati ono to vi traite. Mnogi moderni strojevi trailice su u stvari direktoriji gdje
su web poetnu web stranicu pregledali ljudi i smjestili je u odgovarajui direktorij, u
odgovarajuu kategoriju.
Strojevi trailice najee prikau po deset rezultata traenja, s kratkim opisom. Prilikom
traenja dobro je upisati dvije ili vie rijei ili frazu kada traite neku informaciju.
Na donjoj slici prikazan je rezultat traenja pomou GOOGLE-a za rijei enigma pula
ahac (1). Pod brojem (2) je podatak kojih 10 rezultata je trenutno prikazano u prozoru
preglednika od ukupnog broja koje je na donjoj slici oznaeno brojem (3). Ispis lokacije
web stranice, kratak sadraj i veliina oznaeni su brojem (4).
7.3.1 Uporaba trailica .3 Kombiniranje kriterija selekcije u pretraivanju
Prilikom traenja koristite dvije ili vie rijei ime ete smanjiti broj pronaenih web
stranica. Na primjer ako traite internet centar u Puli tada e kljune rijei biti internet,
centar i pula, a ne samo internet ili pula.
Na ovaj nain dobit ete sve web stranice u kojima se nalaze sve tri rijei, ali i svaka
kombinacija tih rijei koja se moe nai na web stranici. elite li smanjiti broj rezultat
mnoge trailice trae da im upiite ispred pojedine rijei znak plus (+).
Ponekad je dobro, ukoliko se radi o frazi, istu napisati pod navodnicima. Na primjer "
centar za informatiku izobrazbu". To e znaiti da traite ba tu frazu na web
stranicama.
Opcije koje moete dodatno upisati razlikuju se od trailice do trailice i u tom sluaju
koristite se njihovim Help-om (Pomoi).
7.3.1 Uporaba trailica .4 Umnoavanje teksta, slike, URL-a sa Web stranice u dokument
KOPIRANJE TEKSTA
Ako elite dio teksta sa web stranica umnoiti u svoj dokument uinit ete slijedee:
1. Oznaite tekst koji elite umnoiti pomou lijevog gumba mia
2. Kliknite desnim gumbom mia na oznaenom tekstu
3. Na padajuem izborniku odaberite naredbu Copy
4. Otvorite aplikaciju za obradu teksta ili jo bolje aplikaciju Notepad
5. Pritisnite kombinaciju tipki + .
KOPIRANJE SLIKE
Kopiranje slike s neke web stranice na vae raunalu izvodi se na slian nain.
1. Kliknite desnim gumbom mia na sliku koju elite kopirati i na padajuem izborniku
odaberite naredbu Save Picture As...
2. Odaberite mapu u koju elite sliku spremiti ili prihvatite ponuenu standardnu
lokaciju
3. Preimenujte sliku ili ostavite originalni naziv
4. na gumb Save
KOPIRANJE URL ADRESE
Ukoliko neku hipervezu elite kopirati to ete uraditi na slijedei nain:
1. kliknite desnim gumbom mia na hipervezu i sa padajueg izbornika odaberite
naredbu Copy shortcut
2. odaberite mjesto u vaem dokumentu na koje elite kopirati hipervezu
7.3.1 Uporaba trailica .5 Spremanje Web stranice na odreenu lokaciju na disku kao tekst ili html datoteku
Ako elite neku web stranicu spremiti na svoje raunalu kao tekst ili .HTML datoteku
postupak je slijedei:
1. Otvorite stranicu koju elite spremiti
2. na izbornik File
3. na naredbu Save As
4. Na dijalokom okviru koji se pojavi, na trokut prema dolje kraj tekst okvira
Save as Type i s popisa odaberite odgovarajui tip datoteke u kojem elite web
stranicu spremiti.
5. na gumb Save.
7.3.1 Uporaba trailica .6 Preuzimanja tekstualnih datoteka, grafikih datoteka, zvunih i video zapisa,
Najjednostavniji nain za preuzimanje datoteke (download) s interneta bez obzira da li
se radi o tekst datoteci, video ili audio zapisu odnosno aplikacija je slijedei:
1. Kliknite desnim gumbom mia na objekt koji elite preuzeti.
2. na padajuem izborniku na redak Save Target As...
3. Na dijalokom okviru koji se pojavi odredite mapu u koju ete preuzetu datoteku
spremiti
4. na gumb Save
NAPOMENA: Ovisno o brzini veze koju imate prema internetu i veliini datoteke koju
preuzimate postupak e trajati od nekoliko minuta do nekoliko sati.
7.3.2 Pripremanje
7.3.2 Pripremanje .1 Pregledavanje Web stranice
Prije nego to se odluite ispisati stranicu na pisa dobro je stranicu prethodno pregledati
kako bi ste ustanovili da li je potrebno izvriti odreena podeavanja prije ispisa. U tu
svrhu uradite slijedee:
1. Odaberite izbornik File
2. Na padajuem izborniku na redak Print Preview
3. Na traci s alatima nalaze se ikone iza kojih se kriju naredbe za ispis, podeavanje
stranice, pregledavanje slijedee odnosno prethodne stranice te zumiranje.
4. Prozor Print Preview zatvara se na gumb Close.
7.3.2 Pripremanje .2 Promjena orijentacije Web stranice. Promjena veliine papira
Promjena orijentacije ispisa web stranice izvodi se na slijedei nain:
2. Na padajuem izborniku na redak Page Setup
3. Na dijalokom okviru za podeavanje moete podesiti veliinu papira (1),
promijeniti izgled zaglavlja i podnoja (2), promijeniti orijentaciju ispisa web
stranice (3) i promijeniti margine (4).
4. Za orijentacije papira odaberite izmeu Portrait (portret) ili Landscape (pejza), a
za veliinu neku od ponuenih
7.3.2 Pripremanje .3 Promjena margina Web stranice
2. Na padajuem izborniku na redak Page Setup
3. U rubrici Margins (millimetetrs) unesite odgovarajue vrijednosti za lijevu, desnu
odnosno gornju i donju marginu.
NAPOMENA: Brojevi koje upisujete iskazuju se u milimetrima.
7.3.3 Ispis
7.3.3 Ispis .1 Odabir postavki za ispis kao to su: cijela ili odreena stranica, oznaeni tekst i broj
kopija. Ispis
Za ispis neke stranice najjednostavniji nain je klik na ikonu Print koja se nalazi na traci
s alatima. Meutim, kada traite vie kontrole prilikom ispisa tada ete koristit naredbu
ispisa sa izbornika.
2. Na padajuem izborniku na redak Print
3. Na dijalokom okviru koji se pojavi imate mogunost odabira vrste pisaa na koji
ete ispisati odabranu web stranicu odnosno moete izabrati to ete ispisati, sve (
All), samo oznaeni tekst (Selection) ili odreene stranice (Pages)
Iako se sve manje koristi u izradi stranica ponekad ete naii i na stranice koje su
izraene u okvirima (frames). Ukoliko elite ispisati tu web stranicu morat ete
pregledniku kazati koji okvir (frame) elite ispisati.
Na donjoj slici prikazana je web stranica izraena u okvirima.
U slijedeih nekoliko koraka objanjen je postupak ispisa takvih stranica:
2. Na padajuem izborniku na redak Print
3. Na dijalokom okviru na karticu Options (1)
4. U rubrici Print frames (2) odaberite jednu od tri ponuene mogunosti:
a) As laid out on screen - kako je prikazano na ekranu
b) Only the selected frame - samo odabrani okvir
c) All frames individually - svaki okvir posebno
5. na gumb Print.
7.4 Elektronska pota
7.4.1 Koncept/Pojmovi
TO JE E_POTA?
E-pota je metoda elektronicke komunikacije izmedu korisnika na Internetu koji su
uspostavili adrese e-pote preko nekog od ISP-ova. Veliki poticaj za ljude u koritenju
Interneta je taj to mogu slati potu bilo kome na svijetu za istu cijenu bez obzira slali to
susjedu ili na drugi kontinent.
Prema procjenama iz proljeca 2000 Internetom se koristi pola milijarde ljudi u nekom od
formata. Vecina ljudi koristi Internet samo za slanje i primanje pote.
Elektronicka pota ili poznatijeg naziva e-mail jedna je od najvie koritenih Internet
usluga pomocu koje moete razmjenjivati potu s milijunima ljudi u cijelom svijetu bez
obzira kakvo racunalo koristili. E-potom moete razmjenjivati sve to bi ste mogli
napisati ili nacrtati na papiru. Ali pota je i puno vie od ostalih Internet servisa. No prije
nego to krenete s pisanjem pisma prvo morate saznati koja je vaa adresa za
elektronicku potu kako bi ste drugim ljudima rekli kako da stupe u kontakt s vama. Isto
tako potrebne su vam i adrese onih kojima cete vi pisati.
7.4.1 Koncept/Pojmovi .1 Razumjeti sastav i strukturu adrese elektronske pote
STRUKTURA ADRESE ELEKTRONSKE POTE
Elektronska pota ili poznatijeg naziva e-mail jedna je od najvie koritenih Internetovih
usluga pomou koje moete razmjenjivati potu s milijunima ljudi u cijelom svijetu bez
obzira kakvo raunalo koristili. E-potom moete razmjenjivati sve to bi ste mogli
napisati ili nacrtati na papiru. Ali pota je i puno vie od ostalih Internet servisa. No prije
nego to krenete s pisanjem pisma prvo morate saznati koja je vaa adresa za
elektroniku potu kako bi ste drugim ljudima rekli kako da stupe u kontakt s vama. Isto
tako potrebne su vam i adrese onih kojima ete vi pisati.
Adresa e-pote sastoji se od dva dijela meusobno odvojena znakom @ (viseeg
majmuna odnosno engleski AT to u prijevodu znai KOD). Evo primjera jedne tipine
adrese e-pote
wolgang.amadeus@hotmail.com
Dio ispred znaka @ je va potanski sandui koji, najgrublje reeno, predstavlja vae
ime i prezime. Dio iza znaka @ naziva se domena i to je obino naziv raunala koje
koristite za spremanje i primanje pote.
Za dobivanje rauna (accounta) e-pote odnosno adrese morate se obratiti nekom od
komercijalnih ponuaa usluga (ISP-ova) kod nas, no nitko vam ne brani da account
pribavite i vani. Zakup e-mail accounta moe biti besplatan i uz naknadu.
Najjednostavniji nain dobivanja besplatnog e-mail rauna je onaj koji e vam omoguiti
vaa tvrtka na svojoj lokalnoj mrei spojenoj na Internet. U tom sluaju e vaa adresa
biti oblika
vaeime@imetvrtke.hr
i moi ete je koristiti bez ikakvih problema.
7.4.1 Koncept/Pojmovi .2 Razumjeti prednosti sustava baziranog na elektronskoj poti
PREDNOSTI E-POTE
q brza - poruku i datoteke moete poslati bilo kome u svijetu i za par sekundi
stii e do primatelja
q jeftina - kota mnogo manje od potanske marke, pogotovo kada poruku
aljete u drugu zemlju
q praktina - jednom kada ste osigurali svoj e-mail raun u mogunosti ste od
bilo kuda gdje postoji veza prema internetu spojiti na Internet
q univerzalna - smanjuje udaljenosti i vremenske barijere kada se komunicira
na daljine. Da bi ste nekome poslali poruku na drugi kraj svijeta moete ju
poslati bilo kada bez obzira na vrijeme, a primatelj e poruku proitati kada on
to poeli
7.4.1 Koncept/Pojmovi .3 Razumjeti vanost pravila pristojnosti
TO JE TO BONTON NA MREI?
Postaje neka jednostavna pravila kada aljete e-potu:
1. Koristite kratki i jasan opis predmeta - Ako tu frazu promatramo kroz
situaciju ureda gdje neka osoba moe primiti veliki broj e-pote u jednom danu
njen prvi kontakt s porukom je zaglavlje predmeta pisma. Isto tako neka poruke
budu kratke, jednostavne i odmah preite na bit vaeg javljanja putem e-pote.
Izbjegavajte koristi pisanje pisama velikim slovima. Takvo pismo izgleda kao da
na nekoga viete. Isto tako koritenje velikih ili samo malih slova je teko za
itanje.
2. Budite kratki - Ako je vae pismo predugo anse da e primatelj pisma izostaviti
vanu informaciju puno se vee nego ako napiete kratko pismo
3. Koristite alat za pravopis - Nikada ne aljite pismo bez provjere sadraja na
pravopisne greke. To moe ostaviti lou sliku o vama i vaoj tvrtki kod primatelja
poruke.
4. Potujte privatnost i povjerljivost - to znai da se ne koristite citiranjem e-
poruke jedne osobe kada kreirate pismo za drugu bez dozvole one prve. U
mnogim sluajevima postoji dio poruke koji se dodaje na kraju e-pisma u kojem
je upozorenje da je e-poruka povjerljiva.
5. Ne ljutite se - ako vam neka glupa osoba poalje e-potu s ne odgovarajuim
sadrajem i ne odgovarajte na to pismo jer ete se inae uvui u veoma ozbiljan
problem dobivanja neeljene e-pote. Englezi to nazivaju FLAMING. Nikada ne
odgovarajte na nepoeljnu e-potu (spam) osim ako ne elite primati jo vie
nepotrebne e-pote.
7.4.2 Sigurnosni razlozi
7.4.2 Sigurnosni razlozi .1 Biti svjestan mogunosti primanja neoekivane elektronske pote
TO JE SPAM?
Spam bi smo mogli nazvati poplavom ogromnog broja kopija jedne te iste poruke
internetom, a s ciljem da ju poalju ljudima koji te poruke uope nisu traili. Veina
spam poruka su reklame, esto za proizvode sumnjiva porijekla, zatim razne sheme kako
se brzo obogatiti ili nuenje kvazi legalnih usluga. Spam kota vrlo malo onoga tko ga
alje jer veinu trokova plate primatelji odnosno prenositelji pote nego sam poiljatelj.
Postoje dva osnovna tipa spam poruka i kao takve imaju razliite efekte na korisnike
interneta. Prvi tip su Usenet spam poruke. To je jedna poruka poslano na dvadesetak ili
vie Usenet newsgroup-a. Drugi tip je e-mail spam poruka kojoj su cilj pojedini korisnici
kojima se direktno alje poruka. Popis adresa se dobije kraom internet potanskih
popisa, skeniranjem Usenet poruka ili traenjem adresa po Web-u.
7.4.2 Sigurnosni razlozi .2 Biti svjestan opasnosti zaraze raunala virusom prilikom otvaranja poruka
Pripazite se kada rukujete s neeljenom potom. Budite vrlo paljivi prilikom otvaranja
datoteka koje se nalaze u privitku poruke jer te datoteke mogu sadravati viruse. Isto
tako morate znati da i Microsoft Word datoteke mogu takoer sadravati viruse koji su
smjeteni u makro naredbi datoteke pa se jo nazivaju i makro virusi.
7.4.2 Sigurnosni razlozi .3 Znati to je to: digitalni potpis
Digitalni potpis je kd koji je dodatak vaeg pisma, a ima za cilj jednoznano
identificirati poiljatelja. Kao i u tradicionalnom rukom pisanom potpisu mogunosti
digitalnog su da garantira tko je poiljatelj pisma za kojeg se predstavlja osoba koja alje
poruku. Digitalni potpis je izgraen na sofisticiranoj tehnici enkripcije kako bi se
osigurala nemogunost krivotvorenja.
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote .1 Otvoriti (i zatvoriti) program za rad sa elektronskom potom
Pokretanje aplikacije Outlook izvrit ete na sljedei nain:
1. na gumb Start .
2. Postavite se na redak All Programs i u podizborniku koji se pri tome pojavi na
retku s nazivom Microsoft Outlook .
Drugi nain startanja aplikacije je lociranje ikone na radnoj povrini Windowsa i zatim
dvostrukim klikom na ikonu izvesti otvaranje aplikacije Outlook.
NAVIGACIJSKO OKNO
Veina komponenti Outlooka organizirana je u mape. Postoje mape za poruke, zabiljeke,
sastanke, poslove i zadatke. Otvarate ih klikom na odgovarajuu ikonu ili redak
Otvaranje bilo koje od mapa izvest ete na slijedei nain:
1. na izbornik Idi na i na padajuem izborniku odaberite jednu od ponuenih
mogunosti koje Outlook aplikacija ima. To su poslovi: elektronske pote (Pota
), kalendara vaih obaveza (Kalendar), adresar klijenata (Kontakti), opis
poslova, zadataka i obaveza (Zadaci), kreiranje biljeki (Biljeke) odnosno
evidentiranje svih poslova koje ste na raunalu radili koristei se pri tome nekom
od Microsoft Office aplikacija (Dnevnik).
2. Nakon odabira vrste posla, u oknu zadataka smjetenom u lijevom dijelu prozoru,
otvorit e se okno koje odgovara odabranoj opciji.
okno Pota
okno Kalendar
okno Kontakti
okno Zadaci
okno Biljeke
okno Dnevnik
ZATVARANJE OULOOKA
Aplikaciju Outlook zatvarate klikom na gumb Close, ili na izbornik Datoteka i
redak Izlaz ili pritiskom na kombinaciju tipki + .
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote .2 Otvoriti pretinac za odreenoga korisnika
Provjerite da li je aktivno okno zadataka Pota. Ako nije kliknite na gumb Pota kako je
prikazano na donjoj slici. Nakon odabira, u lijevom oknu e se prikazati sve mape
poslova Pote.
1. na mapu dolazne pote Inbox
2. Nakon odabira ove mape na desnom dijelu ekranu prikazat e vam se sve pristigle
poruke redak po redak. Svaki redak poruke sadri slijedee podatke: ikonu
proitane odnosno neproitane pote (mjesto ikone oznaeno je brojem (
1)), adresu poiljatelja i predmet poruke (2) te zastavicu (3). U krajnjem desnom
oknu sadraj je poruke (4) odabrane u srednjem oknu.
3. Odabir poruke izvodi se klikom na poruku, a njen sadraj moe se proitati u
krajnje desnom oknu.
Na lijevoj strani poruke (1) ili na njenom kraju (3) Outlook prikazuje niz ikona koje se
odnose na poruku. Na donjoj tablici prikazane su ikone koje ete esto vidjeti na
primljenoj poruci:
Neproitana poruka
Proitana poruka
Odgovoreno na poruku
Proslijeena poruka
Poruka ima privitak (datoteku)
Manje vana poruka
Vana poruka, obavijest
Vaa poruka je proitana
Poruka o dodjeli zadatka
Sastanak
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote .3 Otvoriti jednu ili vie poruka poslanih elektronskom potom
UITAVANJE NOVIH PORUKA
1. na gumb alji/primi i poruke e se uitati u vau mapu Inbox. Drugi nain
uitavanja poruka je pritiskom na funkcijsku tipku
ITANJE PORUKE
1. Dvostruko na poruku i poruka e se otvoriti u novom prozoru
Zaglavlje poruke prikazuje pet polja koja detaljno opisuju poruku:
polje alje: sadri podatak o poiljatelju e-pote
polje Prima: sadri jednu ili vie adresa e-pote osoba kojima je poruka poslana
polje Kopija: sadri adresu e-pote osobe ili vie njih kojima je poslana kopija
poruke
polje Predmet: je kratak opis sadraja poruke i
polje Poslano: prikazuje datum kada je poruka poslana
Prozor poruke ete zatvoriti na gumb Close, ili na izbornik Datoteka i redak
Izlaz ili pritiskom na kombinaciju tipki + .
ISPIS PORUKE
Poruku ete ispisati ako u Inbox mapi oznaite poruku koju elite ispisati i na ikonu
Ispis
BRISANJE PORUKE
Poruku ete brisati ako u Inbox mapi oznaite poruku koju elite izbrisati i pritisnete
tipku ili na ikonu Izbrii koja se nalazi na traci s alatima
NAPOMENA: Izbrisana poruka nije trajno obrisana ve ju je Outlook samo premjestio u
mapu obrisanih poruka pod nazivom Deleted Items.
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote .4 Prijelaz izmeu otvorenih poruka
Ako ste otvorili vie poruka odjednom, prelazak izmeu njih izvodi se preko trake
zadataka na dnu prozoru. Prvo morate na gumb Outlook-a (1), a zatim na izborniku
koji prikazuje popis svih otvorenih poruka, na odgovarajuu poruku koju elite
prikazati (2).
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote .5 Zatvaranje poruke
Prozor poruke ete zatvoriti na gumb Close ili na izbornik Datoteka i redak Izlaz
ili pritiskom na kombinaciju tipki + .
Ukoliko ste otvorili vie od jedne poruke i elite ih sve zatvoriti odjednom na izbornik
Datoteka prozora Outlook i odaberite naredbu Zatvori sve stavke kako je prikazano na
donjoj slici.
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote .6 Koristiti funkciju pomoi u aplikaciji
Aplikacija MS Outlook nudi nekoliko mogunosti pomoi. Pritisnite li funkcijsku tipku
ili ikonu Pomo na traci s alatima
otvorit e se okno pomoi. U okvir Trai: upiite rije(i) pojma za koji trebate pomo i
pritisnite tipku .
Drugi nain je pozivanje Officeovog pomonika koji je prikazan animiranim likom.
Pozvat ete ga odabirom izbornika Pomo i klikom na redak Pokai Officeovog
pomonika. Klikom na lik dobit ete mogunost unosa kljunih rijei.

Animiranog pomonika sakrit ete ako kliknite na meni Pomo i zatim na redak Sakrij
Officeovog pomonika.
Unutar mnogih dijalokih okvira postoji jo jedna vrsta pomoi koja se zove "to je to?".
Ta je pomo prikazana gumbom upitnika u gornjem desnom kutu dijalokog okvira.
7.4.4 Promjene osnovnih postavki .1 Dodaj, makni rubrike u pretincu kao to su: poiljatelj, predmet, datum prijema
UKLANJANJE ZAGLAVLJA PORUKE
Ukoliko vam neki stupac zaglavlja poruka ne treba uklonit ete ga na slijedei nain:
1. Otvorite mapu Inbox
2. Kliknite desnim gumbom mia na naziv zaglavlja poruke koji elite ukloniti (na
primjer alje) i na padajuem izborniku odaberite naredbu Ukloni ovaj stupac
DODAVANJE ZAGLAVLJA PORUKE
2. Kliknite desnim gumbom mia na naziv zaglavlja poruke i na padajuem izborniku
odaberite naredbu Bira polja
3. Na ekranu e se pojaviti okvir biraa polja s popisom raspoloivih polja koja
moete dodati zaglavlju poruke. Zaglavlje koje elite dodati meu zaglavlja
poruke metodom vuci i pusti, vui ete na poziciju izmeu kojih elite dodati novo
zaglavlje. Na donjoj slici je primjer dodavanja zaglavlja Poslano. Crvena strelica
ispred polja Primljeno pokazuju poziciju gdje e polje Poslano biti umetnuto.
7.4.4 Promjene osnovnih postavki .2 Prikazati, sakriti ugraene alatne trake
Ukoliko elite prikazati trake s alatima odaberite izbornik Pogled i na retku Alatne trake
} pojavit e se podizbornik na kojem odaberite traku s alatima koju elite prikazati.
7.5 Slanje poruka
7.5.1 itanje poruka
7.5.1 itanje poruka .1 Postaviti zastavicu na e-mail poruku. Micanje (oznake) zastavice s e-mail poruke
Poruke koju su vam stigle moete oznaiti postavljanjem simbola zastavice kako bi vas
podsjetila da morate odgovoriti na poruku. Postupak postavljanje zastavice na poruku je
slijedei:
1. Ako je potrebno otvorite mapu Inbox.
2. Dvostruko kliknite na poruku koju elite oznaiti. Poruka e se otvoriti u novom
prozoru.
3. na ikonu zastavice koja je smjetena na traci s alatima (1). Na dijalokom
okviru koji se pojavi, na trokuti prema dolje kraj okvira Obiljei zastavicom
: (2). Odaberite vrstu zastavice koju elite dodijeliti poruci. Ukoliko elite moete
postaviti i odreeni vremenski rok do kada morate rijeiti zahtjev iz poruke klikom
na trokuti prema dolje rubrike Dospijeva do: (3)
4. Da bi ste odabrane opcije postavili na poruku kliknite na gumb U redu.
UKLANJANJE ZASTAVICE
Ukoliko elite ukloniti zastavicu s poruke postupak je identian gore opisanom samo to
se na dijalokom okviru mora kliknuti na gumb Oisti zastavicu, na gornjoj slici
oznaen brojem etiri (4).
7.5.1 itanje poruka .2 Oznaiti poruku kao: proitanu ili ne-proitanu
Ukoliko elite poruku oznaiti kao neproitanu postupak je slijedei:
1. Otvorite mapu Inbox.
2. Kliknite desnim gumbom mia na poruku koju elite oznaiti kao neproitanu.
3. Na padajuem izborniku odaberite naredbu Obiljei kao neproitano. Izbornik je
prikazan na donjoj slici.
NAPOMENA: Poruku koju ste nekome proslijedili ili odgovorili na poruku neete moi
postaviti kao neproitanu.
OBILJEAVANJE PORUKE KAO PROITANE
2. Kliknite desnim gumbom mia na poruku koju elite oznaiti kao neproitanu.
3. Na padajuem izborniku odaberite naredbu Obiljei kao proitano. Izbornik je
7.5.1 itanje poruka .3 Otvoriti i pospremiti privitak poruke na odreeno mjesto na disku
Ukoliko je uz poruku stigla i odreena datoteka postupak otvaranja te datoteke je
slijedei::
2. Dvostruko kliknite na poruku koja ima dodatak pismu. Dodatak ete prepoznati po
znaku spajalice koji se nalazi uz poruku
3. Dvostruko kliknite na naziv privitka koji je smjeten u zaglavlju poruke. Primjer je
NAPOMENA: Poruke s privitkom, koje vam dou od nepoznatih osoba, ne otvarajte
ukoliko nemate ugraen antivirusni program iz razloga to mogu biti zaraene
raunalnim virusom.
SPREMANJE PRIVITKA
1. Ukoliko je potrebno otvorite mapu Inbox.
2. Dvostruko kliknite na poruku koja ima dodatak pismu. Dodatak ete prepoznati po
znaku spajalice koji se nalazi uz poruku
3. Na izborniku prozora poruke, odaberite Datoteka i na padajuem podizborniku
odaberite naredbu Spremi privitke....
4. Ako vaa poruka ima vie od jednog privitka, Outlook e vam ponuditi odabir
datoteka koje elite spremiti prikazom datoteka u posebnom dijalokom okviru
pod nazivom Spremanje svih privitaka. Oznaite privitke koje elite spremiti i
na gumb U redu.
7.5.2 Odgovor na poruku Odgovori svima
7.5.2 Odgovor na poruku Odgovori svima .1 Uporabiti funkcije Odgovori poiljatelju i odgovori svima
elite li na poruku odgovoriti slijedite opisani postupak:
2. Oznaite poruku na koju elite odgovoriti
3. Klik na ikonu Odgovori koja se nalazi na Standardnoj traci s alatima
4. Poruka e se nakon toga otvoriti u posebnom prozoru i omoguiti vam da
odgovorite na pismo. Kada zavrite s pisanjem odgovora na ikonu Poalji
ODGOVORITI POILJATELJU I SVIM PRIMATELJIMA PORUKE
2. Oznaite poruku na koju elite odgovoriti
3. Klik na ikonu Odgovori svima koja se nalazi na Standardnoj traci s alatima
4. Poruka e se nakon toga otvoriti u posebnom prozoru i omoguiti vam da
odgovorite na pismo. Kada zavrite s pisanjem odgovora na ikonu Poalji
7.5.2 Odgovor na poruku Odgovori svima .2 Odgovoriti bez i sa ukljuivanjem originalne poruke
Prilikom slanja odgovora, standardno je ukljuena mogunost slanja originalne poruke
zajedno s vaim odgovorom. Ukoliko elite tu opciju moete promijeniti.
1. Otvorite aplikaciju Outlook.
2. na izbornik Alati i zatim na redak Mogunosti...
3. Na dijalokom okviru koji se pojavi, na karticu Osobne postavke i zatim
na gumb Mogunosti e-pote...
4. Na novog dijalokom okviru koji se nakon toga pojavi u rubrici Kod odgovora i
prosljeivanja na trokuti prema dolje kraj opcije Prilikom odgovora na
poruku i odaberite Ne ukljuuj izvornu poruku ili Ukljui tekst izvorne
poruke. Primjer je prikazan na donjoj slici
5. na gumb U redu kako bi ste potvrdili izabranu opciju.
6. na gumb U redu za zatvaranje dijalokog okvira Mogunosti.
7.5.3 Slanje elektronske pote
7.5.3 Slanje elektronske pote .1 Kreirati novu elektronsku poruku
Za kreiranje nove poruke:
1. Otvorite mapu Inbox pritiskom na kombinaciju tipki + .
2. klik na ikonu Nova koja se nalazi na Standardnoj traci s alatima.
3. U tijelo poruke, u njegovoj donjoj polovici prozora, unesite sadraj pisma.
7.5.3 Slanje elektronske pote .2 Staviti e-mail adresu u polje "To:"
Da bi ste poruku poslali na odreenu adresu morate u rubriku Prima... upisati adresu e-
pote kako je to prikazano na donjoj slici
Drugi nain je da kliknete na gumb Prima... koji e vam omoguiti biranje
imena primatelja pomou dijalokog okvira Odabir imena koji je prikazan na donjoj
slici.
Na dijalokom okviru odaberite adresu primatelja i zatim kliknite na gumb:
Za-> za slanje poruke primatelju
Kopija-> za slanje kopije poruke odabranom primatelju
Skrivena kopija-> ukoliko elite slati nevidljivu kopija pisma. Ova vrst kopije alje se
onoj osobi kojoj kopiju poruke aljete u tajnosti. Ostali primatelji pri
tome nee znati da je poruka poslana i tom primatelju
Nakon to ste odabrali adrese primatelja kojima aljete poruku kliknite na gumb U redu.
7.5.3 Slanje elektronske pote .3 Poalji kopiju poruke na drugu adresu ili grupu adresa
Za slanje kopije poruke potrebno je u okvir Kopija... upisati adresu e-pote primatelja
kome ete poslati kopiju poruke.
U gornjem primjeru poruka e biti poslana na adresu enigma9@ahacgroup.com , a kopija
na adresu miroahac@hotmail.com
TO JE TO NEVIDLJIVA KOPIJA?
Nevidljiva poruka je poruka koja se alje odreenom primatelju u tajnosti to znai da
ostali primatelje nee znati da e poruku dobiti i osoba navedena kao nevidljiva.
Za slanje skrivene kopije u okvir Skrivena kopija... upiite adresu e-pote primatelja
U gornjem primjeru poruka e biti poslana na adresu marconstant@hotmail.com dok e
kopija poruke biti poslana na adresu markohor@yahoo.com bez znanja osnovnog
primatelja
7.5.3 Slanje elektronske pote .4 Upisati naslov u polje "Subject:"
Nakon to ste napisali poruku, unijeli adresu primatelja potrebno je u rubriku Predmet:
upisati kratak tekst koji govori o sadraju poruke. U primjeru na slici sadraj pisma
odnosi se na izradu zatitnog znaka tvrtke pa je zato tekst u rubrici Predmet: glasi
Izrada loga tvrtke.
7.5.3 Slanje elektronske pote .5 Koristi funkciju za provjeru pravopisa ukoliko je dostupna
Prije slanja poruke uvijek je dobro sadraj poruke provjeriti na pravopisne greke i druge
greke koje se mogu pojaviti prilikom pisanja.
1. U prozoru poruke na izbornik Alati i na padajuem podizborniku odaberite
naredbu Pravopis i gramatika ili pritisnite funkcijsku tipku .
2. Na dijalokom okviru u gornjem oknu pogrena rije prikazana je crvenom bojom,
a u donjem oknu predloena je jedna ili vie rijei koje se koriste za ispravljanje
pogrene rijei. Nakon odabira ispravne rijei na jednu od naredbi koja vam
odgovara.
Zanemari jednom - ignorirajte predloenu rije
Zanemari sve - ignorirajte sve sluajeve te rijei
Dodaj u rjenik - omoguuje dodavanje rijei u rjenik
Promijeni - mijenja pogreno napisanu rije ispravnom
Promijeni sve - mijenja sve sluajeve pogreno napisane rijei ispravnom
Samoispravak - dodavanje rijei u kategoriju rijei koje e outlook automatski
ispraviti
7.5.3 Slanje elektronske pote .6 Dodati privitak elektronskoj poruci
Slanje poruka putem e-pote nije samo slanje teksta. Pomou e-pote moete slati
datoteke bilo kojeg tipa. Za slanje datoteke putem e-pote morate napraviti slijedee:
1. Zaponite sa novom porukom, napiite sadraj poruke, umetnite adresu
primatelja i nakon toga u izborniku Umetanje odaberite opciju Datoteka....
2. Na dijalokom okviru locirajte datoteku koju elite dodati vaoj poruci, oznaite ju
i na gumb Umetni. Nakon toga bit ete vraeni u prozor vae poruke.
Outlook e ispod rubrike Predmet: dodati novi redak Priloi: koji e sadravati
naziv jedne ili vie datoteka koje ste dodali poruci.
3. Poruku poaljite na gumb Poalji...
7.5.3 Slanje elektronske pote .7 Poslati poruku sa visokim/niskim prioritetom
Poruke u Outlook-u moete slati s odreenim nivoom vanosti i osjetljivosti. Da bi ste
poruci dodali i te podatke morat ete uraditi slijedee:
1. Kreirajte novu poruku i na traci s alatima na trokuti prema dolje kraj gumba
Mogunosti... i na padajuem izborniku odaberite redak Mogunosti... kako je
prikazano na donjoj slici
2. Na dijalokom okviru koji se nakon odabira naredbe Mogunosti pojavi, u rubrici
Postavke poruke dvije su opcije koje moete odabrati: (1) Vanost u kojoj
birate izmeu Obine, Niske i Visoke vanosti vae poruke i opcije (2)
Osjetljivosti gdje vam se nudi izbor Obino, Osobo, Privatno ili Povjerljivo.
7.5.3 Slanje elektronske pote .8 Poalji poruku koristei distribucijsku listu
Distribucijska lista je skup adresa e-pote koja sadri imena vie od jedne osobe i
koristite ju kada elite poslati poruku na vie adresa odjednom. Na poruku koja vam je
stigla i na kojoj se nalazi distribucijska lista i adresa poiljatelja odgovorite na slijedei
nain:
1. Ako je potrebno odaberite mapu Inbox.
2. Oznaite poruku na koju elite odgovoriti svima
3. Na traci s alatima na gumb Odgovori svima i odgovor e biti proslijeen
svima na listi
4. Ako odgovor elite poslati samo poiljatelju na gumb Odgovori.
7.5.3 Slanje elektronske pote .9 Proslijediti elektronsku poruku dalje
Ukoliko ste primili pismo koje je trebalo biti naslovljeno na neku drugu osobu moete ga
proslijediti.
1. Ako je potrebno odaberite mapu Inbox.
2. Oznaite poruku koju elite proslijediti drugoj osobi
3. Na traci s alatima na ikonu Proslijedi
4. U rubriku Prima unesite adresu e-pote osobe kojoj elite poruku proslijediti ili
na gumb Prima i na popisu odaberite adresu.
5. Ukoliko elite moete u tijelo poruke upisati komentar
6. na ikonu Poalji.
7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje
OZNAAVANJE RIJEI UNUTAR PROZORA PORUKE
1. Dvostruko na rije koju elite oznaiti.
OZNAAVANJE REENICE UNUTAR PROZORA PORUKE
1. Drite pritisnutu tipku i bilo gdje u reenici.
OZNAAVANJE RETKA UNUTAR PROZORA PORUKE
1. Postavite mia na poziciju lijevo od retka tako da se simbol mia okrene prema
retku kako je to prikazano na donjoj slici i kliknite miem
OZNAAVANJE ODLOMKA UNUTAR PROZORA PORUKE
1. Tri puta za redom bilo gdje u odlomku.
OZNAAVANJE CIJELOG TEKSTA UNUTAR PROZORA PORUKE
7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje .1 Umnoi i premjesti tekst unutar poruke, ili izmeu drugih aktivnih poruka
UMNOAVANJE TEKSTA UNUTAR PROZORA PORUKE
1. Otvorite poruku i oznaite tekst koji elite kopirati
2. na izbornik Ureivanje i na padajuem izborniku odaberite naredbu Kopiraj
ili pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni skup umnoili.
3. na novu lokaciju unutar teksta poruke gdje elite zalijepiti kopirane podatke.
Neka to bude kraj poruke.
4. na izbornik Ureivanje i na padajuem izborniku odaberite naredbu Zalijepi
ili pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni odlomak zalijepili
UMNOAVANJE TEKSTA IZ PORUKE U DRUGU PORUKU
1. Otvorite poruku i odaberite na primjer odlomak (tri puta unutar odlomka)
ili pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni skup umnoili.
1. Otvorite drugu poruku ili otvorite novi prozor poruke
3. na lokaciju unutar drugog prozora poruke na koju elite zalijepiti kopirane
podatke.
ili pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni skup zalijepili
PREMJETANJE TEKSTA UNUTAR PROZORA PORUKE
1. Otvorite poruku i oznaite dio teksta koji elite premjestiti
2. na izbornik Ureivanje i na padajuem izborniku odaberite naredbu Izrei ili
pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni skup premjestili.
3. na novu lokaciju unutar prozora poruke na koju elite zalijepiti izrezane
podatke. Neka to bude kraj dokumenta.
PREMJETANJE TEKSTA IZMEU RAZLIITIH PORUKA
1. Otvorite poruku i odaberite odlomak, reenicu ili cijeli tekst
2. na izbornik Ureivanje i na padajuem izborniku odaberite naredbu Izrei ili
pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni skup premjestili.
1. Otvorite drugu poruku ili otvorite novu poruku
3. na lokaciju unutar druge poruke na koju elite zalijepiti izrezane podatke.
ili pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni odlomak, reenicu ili
ciljeli tekst zalijepili
7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje .2 Umnoi tekst sa nekog drugog izvora u poruku
Ukoliko elite umnoiti tekst iz nekog drugog izvora (Word-a, Excel-a) u poruku morat
ete izvesti slijedei postupak:
1. Otvorite aplikaciju MS WORD i otvorite dokument iji sadraj elite kopirati u
poruku
ili pritisnite kombinaciju tipki + kako bi oznaeni tekst umnoili.
3. Koristei se trakom zadataka, na gumb koji sadri prozor poruke u koju elite
zalijepiti kopirane podatke.
7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje .3 Izbrisati dio teksta iz elektronske poruke
1. Otvorite poruku
2. Postavite toku umetanja na sam poetak teksta poruke.
3. Pritisnite tipku
4. Oznaite rije dvostrukim klikom
5. Pritisnite tipku
6. Oznaite redak
7. Pritisnite tipku
8. Oznaite odlomak
9. Pritisnite tipku
10. Oznaite reenicu
11. Pritisnite tipku
12. Oznaite proizvoljni blok teksta povlaenjem miem preko teksta
13. Pritisnite tipku
7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje .4 Izbrisati priloenu datoteku iz elektronske poruke koja se alje
Brisanje datoteke priloene poruci koju elite poslati izvodi se na slijedei nain:
1. Otvorite novokreiranu poruku kojoj ste umetnuli datoteku
2. na priloenu datoteku koju elite brisati
3. Pritisnite tipku
7.6 Upravljanje porukama
7.6.1 Tehnike
7.6.1 Tehnike .1 Prepoznavanje nekih od tehnika upravljanja porukama
Kako bi ste na najbolji mogui nain upravljali vaom elektronskom potom pridravajte
se slijedeih uputa:
q nepotrebnu e-potu briite odmah
q kreirajte si mape sa znaenjem i premjestite e-potu u njih
q briite staru potu
q koristite se adresarom
7.6.2 Uporaba Kontakata
Adresar e-pote je najjednostavnije kazano popis osoba s kojima kontaktirate putem
elektronske pote aljui im poruke.
7.6.2 Uporaba Kontakata .1 Kreirati novu kontakt/distribucijsku listu
Postupak kreiranja novog adresara distribucijske liste je slijedei:
2. na izbornik Alati i na padajuem popisu odaberite Adresar... ili pritisnite
kombinaciju tipki
+ +
3. Na ekranu e se prikazati prozor Adresar
4. na izbornik Datoteka i na padajuem popisu odaberite naredbu Nova stavka
5. Na dijalokom okviru koji se pojavi odaberite mogunost Nov popis za
raspodijelu
6. na gumb U redu i zatim upiite naziv distribucijske liste u tekst okvir Naziv:
7. na gumb Dodaj novo... i upiite ime osobe koju elite unijeti na distribucijsku
listu u tekst okvir pod nazivom Prikazano ime:
8. Unesite i adresu e-pote osobe u odgovarajuu rubriku (Adresa e-pote)
9. na gumb U redu. Novi lan bit e dodan u distribucijsku listu. Toke 7., 8., i
9. moete ponavljati dok sve osobe ne dodate u distribucijsku listu.
10. Distribucijsku listu ete zatvoriti na gumb Spremi i zatvori.
11. Prozor Adresar zatvorit ete na gumb Close.
7.6.2 Uporaba Kontakata .2 Dodati e-mail adresu u Kontakte
Dodavanje osoba u postojeu distribucijsku listu izvest ete na slijedei nain:
2. na izbornik Alati i na padajuem popisu odaberite Adresar... ili pritisnite
kombinaciju tipki
+ +
3. Na ekranu e se prikazati prozor Adresar
4. Na popisu pronaite distribucijsku listu u koju elite unijeti novog lana i
dvostruko kliknite na naziv distribucijske liste. Na ekranu ete dobiti prozor
odabrane distribucijske liste
5. na gumb Dodaj novo... i upiite ime osobe koju elite unijeti na distribucijsku
listu u tekst okvir pod nazivom Prikazano ime:
6. Unesite adresu e-pote osobe u odgovarajuu rubriku (Adresa e-pote)
7. na gumb U redu i novi lan bit e dodan u distribucijsku listu.
7.6.2 Uporaba Kontakata .3 Izbrisati e-mail adresu iz Kontakata
2. na izbornik Alati i na padajuem popisu odaberite Adresar
3. Na popisu pronaite distribucijsku listu u koju elite unijeti novog lana i
dvostruko kliknite na naziv distribucijske liste. Na ekranu ete dobiti prozor
odabrane distribucijske liste
4. na ime lana kojeg elite ukloniti s distribucijske liste
6. na gumb Ukloni i lan e biti izbrisan iz distribucijske liste.
7.6.2 Uporaba Kontakata .4 Iz dolazne poruke dodati e-mail adresu u Kontakte
Dodavanje adrese poiljatelja u va adresar izvest ete na slijedei nain:
1. Otvorite poruku od osobe koju elite dodati u Adresar
2. Kliknite desnim gumbom mia na adresu e-pote i na padajuem izborniku
odaberite naredbu Dodaj u Outlookove kontakte...
3. Nakon odabira naredbe otvorit e se prozor u kojem moete dopuniti informacije o
osobi koju ste odluili dodati u va adresar (1) i zatim spremite uneene
promjene na gumb Spremi i zatvori (2).
7.6.3 Organiziranje poruka
7.6.3 Organiziranje poruka .1 Pretrauj poruke prema: poiljatelju, predmetu ili sadraju e-mail poruke
Ako je potrebno otvorite mapu Inbox.
1. na izbornik Alati i na padajuem popisu postavite se na redak Nai } i
odaberite naredbu Trai.
Naredbu traenja moete pokrenuti i na ikonu Trai koja se nalazi na
Standardnoj traci s alatima.
2. U prozoru Outlooka pojavit e se traka u koju morate unijetu kljunu rije po
kojoj elite da Outlook pretrauje vae poruke kako je to prikazano na donjoj slici
3. Za pokretanje naredbe traenja kliknite na gumb Trai sad. Outlook e pretraiti
sve poruke prema traenom kriteriju i prikazati rezultat kao popis poruka. Poruku
iji sadraj elite pregledati otvorite dvostrukim klikom. Na donjoj slici prikazan je
rezultat traenja poruka po kljunoj rijei "stanoinvest"
NAPREDNO PRETRAIVANJE
Ukoliko morate pretraivanje izvesti na neto sloeniji nain to ete onda izvesti prema
slijedeem postupku:
1. na izbornik Alati i na padajuem popisu postavite se na redak Nai } i
odaberite naredbu Napredno traenje.
2. Na dijalokom okviru koji se pojavi moete birati po emu ete pretraivati:
7.6.3 Organiziranje poruka .2 Kreiranje nove mape za e-mail poruke
Kreiranje nove mape unutar mape Inbox izvodi se na slijedei nain:
2. klik na izbornik Datoteka i na popisu se postavite na redak Novo } i na novom
podizborniku odaberite Mapa...
3. Na dijalokom okviru koji se pri tome pojavi u tekst okvir upiite ime nove mape
4. na gumb U redu.
7.6.3 Organiziranje poruka .3 Premjetanje poruke u novu mapu
Premjetanje poruka u nove mape izvest ete na slijedei nain:
2. Kliknite desnim gumbom mia na poruku koju elite premjestiti.
3. Na padajuem izborniku odaberite naredbu Premjesti u mapu...
4. Na dijalokom okviru odaberite mapu u koju elite premjestiti poruku i na
gumb U redu.
7.6.3 Organiziranje poruka .4 Razvrstati poruke po imenu, datumu
elite li poruke sortirati po imenu ili datumu uinit ete to na slijedei nain:
2. na polju zaglavlja po kojem elite sortirati poruke. Na primjer, ako poruke
elite sortirati po poiljatelju postavite pokaziva mia na polje alje i kliknite.
Poruke e se sortirati uzlazno. elite li poruke sortirati silazno kliknite jo jednom
na istom polju.
7.6.3 Organiziranje poruka .5 Izbrisati poruku
Poruku ete izbrisati ako je oznaite i pritisnete tipku .
7.6.3 Organiziranje poruka .6 Vratiti poruke iz mape za obrisane poruke
Obrisanu poruku ete vratiti iz mape obrisanih stavaka ako:
1. Otvorite mapu Deleted Items
2. Kliknete desnim gumbom mia na poruku koju elite vratiti iz obrisanih stavaka i
na padajuem izborniku odaberete naredbu Premjesti u mapu
3. Na dijalokom okviru oznaite mapu u koju elite vratiti poruku
4. na gumb U redu.
7.6.3 Organiziranje poruka .7 Isprazniti mapu za obrisane poruke
elite li obrisati sve poruke iz mape brisanih stavaka tada morate:
1. Otvoriti mapu Deleted Items (1)
2. Na izborniku odaberite Alati (2) i na popisu odaberite naredbu Isprazni mapu
"Deleted Items"
3. Na dijalokom okviru za potvrdu brisanja, na gumb Da.
7.6.4 Pripreme za ispis
7.6.4 Pripreme za ispis .1 Pregledavanje poruke
Poruke ete pregledati prije ispisa pozivanjem naredbe Pretpregled ispisa sa izbornika
Datoteka. Poruka e u prozoru pretpregleda biti prikazana isto onako kako e izgledati
kada je ispiete.
7.6.4 Pripreme za ispis .2 Odabir postavki za ispis kao to su: cijela poruka, odreeni dio poruke i broj kopija. Ispis
Izbor onoga to elite od poruke ispisati izvodi se na slijedei nain:
1. na izbornik Datoteka i odaberite naredbu Ispis i na ekranu ete dobiti
dijaloko okvir ispisa.
2. Za tampanje kompletne poruke, unutar sekcije Kopije dijalokog okvira Ispis
izaberite Sve u opciji Broj stranica.
3. na gumb Ispis.
4. elite li ispisati samo dio poruke koji ste prije toga oznaili tada ete unutar
sekcije Page Range klik na Odabrano. Ova vrst ispisa moe se izvesti samo kod
poruka koje su u HTML formatu.
5. na gumb Ispis.
6. Ispis odreenog broja kopija poruke izvodi se unosom broja zahtijevanih kopija
unutar sekcije Broj kopija.
7. na gumb Ispis.
8. Ispis poruke u datoteku izvodi se odabirom potvrdnog okvira opcije Ispis u
datoteku.
9 na gumb Ispis.
DODATAK MODUL7
Podsjetnik Internet Explorer
Modul 7: Informacije i komunikacije

Prozor Internet Explorer
Podsjetnik Outlook 2003
Prozor Outlook 2003
Trake s naredbama
TIPKE PREICE
Openite Mape Ostalo
Pomo
................................
Otvara Inbox
................... +
Ukljuivanje/iskljuivanje navigacijskog okna
.................................. +
alji/primi poruke na standardnom
raunu
................................
Otvara Calendar
................... +
Otvara Contacts
.................................... +
Idi u Inbox
...... + +
Otvara Contacts
................... +
Kreiranje nove mape
...................... + +
Kreiraj novu poruku
...... + +
Otvara Tasks
................... +
Kreiranje novog sastanka
...................... + +
Kreiraj novi Contact
...... + +
Otvara Notes
................... +
Kreiranje novog posla
...................... + +
Odgovori na poruku
.................... +
Otvara mape
................... +
Kreiranje nove biljeke
...................... + +
Ispii oznaenu stavku
.................... +
Otvara Journal
................... +
Premjesti u mapu
...................... + +
Prekinu trenutnu operaciju
............................
Kreira novu stavku
................... +
Oznai kao proitano
.................................... +
Idi u Outbox
...... + +
Oznai kao neproitano
.................................... +
II DIO KOMUNIKACIJE
7.4 ELEKTRONSKA POTA
7.4.1 Koncept/Pojmovi
7.4.1.1 Razumjeti sastav i strukturu adrese elektronske pote
Tipina e-mail adresa:
ivana@yahoo.com
Ivana je korisniko ime
Znak @ oznaava kraj korisnikog imena i odreuju kod koga korisnik ima elektronsku potu
yahoo.com je ime sub-domene ili domaina
7.4.1.2 Razumjeti prednosti sustava baziranog na elektronskoj poti, kao: brzina dostave, niski
trokovi, fleksibilnost koritenja elektronskog pretinca za potu na Web stranicama koje
se nalaze na razliitim lokacijama
Velika brzina dostave (nekoliko sekundi)
Jeftina (u odnosu na tradicionalnu)
Fleksibilno koritenje (bilo gdje se u svijetu nalazili moete je itati)
Poslati se moe u bilo koje vrijeme bilo gdje
7.4.1.3 Razumjeti vanost pravila pristojnosti kao to su: koritenje pravovaljanog opisa poruke
u dijelu za Predmet, saetost u odgovaranju, koritenje provjere pravopis
Koristite kratak, razumljiv tekst u Predmetu e-pisma
Budite kratki u sadraju pisma
Koristite alat za provjeru pravopisa
Potujte tuu privatnost i povjerljivost informacija
Ne odgovarajte na SPAM poruke
7.4.2 Sigurnosni razlozi
7.4.2.1 Biti svjestan mogunosti primanja neoekivane elektronske pote
Spam je distribucija neeljene e-pote, a pojavljuje se kada ostavljate svoju adresu e-pote na
sajtovima koje ne poznajete
7.4.2.2 Biti svjestan opasnosti zaraze raunala virusom prilikom otvaranja poruka ili privitka uz
poruke od nepoznatih poiljatelja
Prijenos virusa: Budite paljivi prilikom otvaranja datoteka koje su dodane e-pismu jer mogu
sadravati viruse. MS Word dokumenti mogu sadravati posebnu vrst virusa tzv. MAKRO virusi.
7.4.2.3 Znati to je to: digitalni potpis
Digitalni potpis je kod koji se dodaje e-pismu kako bi se poiljatelj jednoznano identificirao.
Kao i kod tradicionalnog potpisa i digitalni ima svrhu garancije tko je poiljatelj poruke.
7.4.3 Prvi koraci pri koritenju elektronske pote
7.4.3.1 Otvoriti program za rad sa elektronskom potom
Odaberite Start izbornik
Odaberite All Programs
Kliknite na ikonu Microsoft Outlook 2003
7.4.3.1 Zatvoriti program za rad sa elektronskom potom
Kliknite na gumb Close
7.4.3.2 Otvoriti pretinac za odreenoga korisnika
Otvorite aplikaciju Outlook
Odaberite Izbornik Idi na
Odaberite naredbu Pota
7.4.3.3 Otvoriti jednu ili vie poruka poslanih elektronskom potom
Odaberite Izbornik Idi na
Odaberite naredbu Pota
Pritisnite tipku za preuzimanje pote
Kliknite na e-pismo u oknu Primljeno
7.4.3.4 Prijelaz izmeu otvorenih poruka
Kliknite na poruku koritenjem trake zadataka
7.4.3.5 Zatvaranje poruke
Odaberite poruku koju elite zatvoriti
Kliknite na gumb Close
7.4.3.6 Koristiti funkciju pomoi u aplikaciji
Odaberite izbornik Pomo
Odaberite Microsoft Office Outlook - Pomo
7.4.4.1 Dodaj rubrike u pretincu kao to su: poiljatelj, predmet, datum prijema poruke
Kliknite desnim gumbom mia na naslov stupca rubrike koju elite dodati
Na padajuem izborniku odaberite Bira polja
Odaberite naziv rubrike koju elite dodati i metodom vuci-pusti postavite stupac rubrike na
eljenu poziciju
7.4.4.1 Makni rubrike u pretincu kao to su: poiljatelj, predmet, datum prijema poruke
Kliknite desnim gumbom mia na rubriku koju elite ukloniti
Na padajuem izborniku odaberite Ukloni ovaj stupac
7.4.4.2 Prikazati, sakriti ugraene alatne trake
Odaberite izbornik Pogled
Odaberite Alatne trake
Odaberite traku koju elite dodati ili iskljuiti
7.5 SLANJE PORUKA
7.5.1 itanje poruka
7.5.1.1 Postaviti zastavicu na e-mail poruku
Odaberite poruku
Kliknite izbornik Akcija
Odaberite Upute za daljnji rad
Kliknite na zastavicu
7.5.1.1 Micanje (oznake) zastavice s e-mail poruke
Odaberite poruku
Kliknite izbornik Akcija
Odaberite Upute za daljnji rad
Kliknite na redak Oisti zastavicu
7.5.1.2 Oznaiti poruku kao proitanu
Odaberite poruku
Kliknite desnim gumbom mia na poruku i odaberite naredbu Obiljei kao proitano
7.5.1.2 Oznaiti poruku kao ne-proitanu
Odaberite poruku
Kliknite desnim gumbom mia na poruku i odaberite naredbu Obiljei kao neproitano
7.5.1.3 Otvoriti i pospremiti privitak poruke na odreeno mjesto na disku
Dvostruko kliknite na poruku s privitkom
Odaberite Datoteka
Odaberite Spremite privitke
Na dijalokom okviru oznaite privitke koje elite spremiti
Kliknite na gumb U redu
Odaberite lokaciju spremanja privitaka
Kliknite na gumb Spremi
7.5.2 Odgovor na poruku
7.5.2.1 Uporabiti funkcije Odgovori poiljatelju i Odgovori svima
Odaberite poruku na koju elite odgovoriti
Kliknite na gumb Odgovori ili Odgovori svima
Napiite odgovor
Kliknite na gumb Poalji
7.5.2.2 Odgovoriti bez i sa ukljuivanjem originalne poruke
Odaberite izbornik Alati
Odaberite Mogunosti
Odaberite karticu Osobne postavke
Kliknite na gumb (1) Mogunosti e-pote
U rubrici Kod odgovaranja i prosljeivanja kliknite na trokut prema dolje (1) i odaberite
odgovarajuu opciju: Ukljui tekst izvorne poruke ili Ne ukljuuj izvornu poruku
7.5.3 Slanje elektronske pote
7.5.3.1 Kreirati novu elektronsku poruku
Otvorite mapu Primljeno klikom na kombinaciju tipki + +
Odaberite izbornik Datoteka
Odaberite Novo
Odaberite Poruka potom
Upiite poruku u okvir na dnu prozora
7.5.3.2 Staviti e-mail adresu u polje "To:"
Unesite adresu e-pote u okvir Prima:
7.5.3.3 Poalji kopiju (tako da se vidi kome se alje, ili ne) poruke na drugu adresu ili grupu
adresa
Unesite adresu e-pote u okvir Kopija:. Ukoliko elite unijeti vie adresa odvajajte ih znakom
toka-zarez (;)
Za nevidljivu kopiju kliknite u okvir Skrivena kopija:
7.5.3.4 Upisati naslov u polje "Subject:"
Unesite predmet pisma u okvir Predmet:
7.5.3.5 Koristi funkciju za provjeru pravopisa ukoliko je dostupna, i napravi promjene kao:
ispravak pravopisnih pogreaka i brisanje rijei koje se ponavljaju
Unutar okvira poruke pritisnite funkcijsku tipku
Odaberite odgovarajue gumbe za provjeru pravopisa: Promijeni, Izbrii.
7.5.3.6 Dodati privitak elektronskoj poruci
Kliknite na gumb Umetni datoteku
Odaberite lokaciju datoteke, odaberite datoteku(e)
Kliknite na gumb Umetni
7.5.3.7 Poslati poruku sa visokim/niskim prioritetom
Kliknite na gumb Mogunosti
U rubrici Postavke poruke: kliknite na strelicu prema dolje kraj opcije Vanost: i odaberite
odgovarajuu. Kliknite na gumb Zatvori
7.5.3.8 Poalji poruku koristei distribucijsku listu
Otvorite poruku na koju elite odgovoriti
Kliknite na gumb Odgovori svima
Unesite tekst poruke
7.5.3.9 Proslijediti elektronsku poruku dalje
Otvorite poruku na koju elite odgovoriti
Kliknite na gumb Proslijedi
Unesite adresu e-pote
Unesite tekst u okvir poruke
7.5.4 Kopiranje, premjetanje, brisanje
7.5.4.1 Umnoi tekst unutar poruke, ili izmeu drugih aktivnih poruka
Otvorite poruku ili poruke
Unutra prozora Poruke oznaite tekst koji elite umnoiti
Odaberite izbornik Edit/Ureivanje, odaberite Copy/Kopiraj
Kliknite na novu lokaciju unutar iste poruke ili druge aktivne poruke
Odaberite izbornik Edit/Ureivanje, odaberite Paste/Zalijepi
7.5.4.1 Premjesti tekst unutar poruke, ili izmeu drugih aktivnih poruka
Otvorite poruku ili poruke
Unutra prozora Poruke oznaite tekst koji elite umnoiti
Odaberite izbornik Edit/Ureivanje, odaberite Cut/Izrei
Kliknite na novu lokaciju unutar iste poruke ili druge aktivne poruke
7.5.4.2 Umnoi tekst sa nekog drugog izvora u poruku
Otvorite poruku i neku aplikaciju (na primjer, MS Word), otvorite datoteku i oznaite tekst
Odaberite izbornik Edit/Ureivanje, odaberite Copy/Kopiraj
Kliknite na poruku
7.5.4.3 Izbrisati dio teksta iz elektronske poruke
Oznaite tekst koji elite obrisati
Pritisnite tipku
7.5.4.4 Izbrisati priloenu datoteku iz elektronske poruke koja se alje
Otvorite poruku s umetnutom datotekom
Kliknite desnim gumbom mia na ikonu datoteke koju elite izbrisati
Na padajuem izborniku odaberite naredbu Ukloni
7.6 UPRAVLJANJE PORUKAMA
7.6.1 Tehnike
7.6.1.1 Prepoznavanje nekih od tehnika upravljanja porukama kao to su izrada i pridjeljivanje
imena mapi, premjetanje poruke u odreenu mapu, brisanje nepotrebnih poruka,
koritenje kontakt liste
Odmah obriite nepotrebne poruke
Kreirajte mape sa razumljivim imenima i premjestite pisma u odgovarajue mape
Obriite stare poruke
Koristite adresar
7.6.2 Uporaba Kontakata
7.6.2.1 Kreirati novu kontakt/distribucijsku listu
Otvorite adresar klikom na kombinaciju tipki + +
Kliknite na izbornik Datoteka
Odaberite Nova stavka
Odaberite Nov popis za raspodjelu i kliknite na gumb U redu
Unesite naziv distribucione liste u okvir Naziv:
Kliknite na gumb Dodaj novi
Unesite ime osobe u okvir Prikazano ime:
Unesite adresu e-pote u okvir Adresa e-pote
kliknite na gumb U redu
Kliknite na gumb Spremi i zatvori
Zatvorite prozor Adresar klikom na gumb Close
7.6.2.2 Dodati e-mail adresu u Kontakte
Otvorite adresar klikom na kombinaciju tipki + +
Kliknite na izbornik Datoteka
Odaberite Nova stavka
Odaberite Nov kontakt
kliknite na gumb U redu
Kliknite na gumb Puno ime: (1)
Unesite potrebne podatke (2)
kliknite na gumb U redu (3)
Unesite adresu e-pote u okvir E-pota (4)
Kliknite na gumb Spremi i zatvori (5)
7.6.2.3 Izbrisati e-mail adresu iz Kontakata
Odaberite adresu e-pote
Pritisnite tipku
Potvrdite brisanje klikom na gumb Yes
7.6.2.4 Iz dolazne poruke dodati e-mail adresu u Kontakte
Otvorite poruku osobu iju adresu e-pote elite dodati u adresar
Postavite mia na redak alje: i kliknite na ikonu adresanta
Na padajuem izborniku odaberite Dodaj u Outlookove kontakte
Kliknite na gumb Spremi i zatvori
7.6.3 Organiziranje poruka
7.6.3.1 Pretrauj poruke prema: poiljatelju, predmetu ili sadraju e-mail poruke
Odaberite izbornik Alati, Nai
Odaberite naredbu Trai
U okvir Potrai upiite kljunu rije ili vie rijei
Kliknite na gumb Trai sad
7.6.3.2 Kreiranje nove mape za e-mail poruke
Odaberite izbornik Datoteka, Novo
Odaberite naredbu Mapa
Upiite naziv mape u okvir Naziv:
7.6.3.3 Premjetanje poruke u novu mapu
Odaberite poruku ili poruke koje elite premjestiti u novu mapu
Kliknite desnim gumbom mia nad oznaenom porukom
Na padajuem izborniku kliknite na naredbu Premjesti u mapu
Odaberite mapu i kliknite na gumb U redu
7.6.3.4 Razvrstati poruke po imenu, datumu
Otvorite mapu Primljeno
Kliknite na naslov stupca (alje, Predmet, Primljeno ili Veliina) po kojem elite poruke sortirati
7.6.3.5 Izbrisati poruku
Oznaite poruku koju elite obrisati
Pritisnite tipku
7.6.3.6 Vratiti poruke iz mape za obrisane poruke
Otvorite mapu Izbrisano
Oznaite poruku koju elite vratiti
Kliknite na izbornik Ureivanje
Odaberite redak Premjesti u mapu
Odaberite mapu u koju elite poruku premjestiti
7.6.3.7 Isprazniti mapu za obrisane poruke
Odaberite izbornik Alati
Odaberite naredbu Isprazni mapu Izbrisano
Kliknite na gumb Da
7.6.4 Pripreme za ispis
7.6.4.1 Pregledavanje poruke
Odaberite Pretpregled ispisa
Odaberite ponuene opcije
Po zavretku kliknite na gumb Zatvori
7.6.4.2 Odabir postavki za ispis kao to su: cijela poruka, odreeni dio poruke i broj kopija. Ispis
Odaberite naredbu Ispis
Unutar rubrike Kopije: odaberite elite li ispisati sve stranice i odrediti broj kopija
U rubrici Mogunost ispisa oznaite potvrdne okvire ukoliko elite svaku poruku ispisati na
novoj stranici ili ako elite ispisati i datoteke u privitku

Ecdl 7

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ecdl 7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AHAC: ECDL MODUL7 v4.

You might also like