2010 05 13 Medjunarodna Bezbjednost I CG v6

Meunarodna bezbjednost
i
Crna Gora
Pukovnik
mr Mehmedin Tahirovi
ef Vefifikacionog Centra
Ministarstvo odbrane CG
Predavanje u Upravi za Kadrove
Podgorica,16. i 17.09.2010.
SADRAJ
1. Nastanak i razvoj sistema meunarodne bezbjednosti

2. Organizacija i funkcionisanje: UN, NATO, EU i OEBS

3. Mirovne misije: UN, NATO, EU i OEBS

4. Odnosi izmeu NATO, UN, EU i OEBS

5. Neutralne i nesvrstane drave u sistemu meunarodne
bezbjednosti

6. Crna Gora u sistemu meunarodne bezbjednosti - UN,
NATO, EU i OEBS

7. Crna Gora i regionalne inicijative bezbjednosne saradnje
Ideja meunarodne bezbjednosti izraava elju svake drave da se u
sluaju agresije osigura ili da ne bude napadnuta ili pak da u sluaju
napada dobije hitnu i djelotvornu pomo.

Ujedinjene Nacije (UN) meunarodnu bezbjednost definiu kao
odsustvo vojne prijetnje politikog ili ekonomskog pritiska kako bi
drave bile sposobne da ostvare slobodan razvoj i napredak.

Sistem ravnotee sile, poetni sistem kolektivne bezbjednosti u
okviru meunarodne organizacije Liga Naroda, izgradnja kolektivnog
sistema bezbjednosti u okviru UN-a i posljeratna bipolarna bezbjednost,
koja je dominirala meunarodnom zajednicom do ruenja berlinskog zida
1989. godine, nijesu uspjeli da osiguraju apsolutni mir i stabilnost u
meunarodnoj zajednici.

Uprkos injenici da u novom svjetskom poretku u prvi plan sve vie
dolaze nevojne prijetnje miru i stabilnosti, vojna bezbjednost, odnosno
bezbjednost koju osigurava upotreba organizovane nacionalne vojne sile,
jo uvjek je ostala bitan elemenat uspostavljanja nacionalne i
meunarodne bezbjednosti.

Za meunarodnu bezbjednost, koja bi osigurala opstanak i razvoj svih
drava u meunarodnoj zajednici, potrebno je formirati i usvojiti
meunarodni okvir, instrumente i mehanizme meunarodnog
djelovanja na bezbjednosnom planu.

Za to je potreban opteprihvatljiv meunardoni sistem vrijednosti i
normi ponaanja kojima bi se ureivalo ponaanje drava na
meunarodnom nivou. To e se dostii kad lanice meunarodne
zajednice postignu saglasnost o pravilima meusobnog ponaanja i
praktinom sprovoenju tih pravila. To jo uvijek nije dostignuto.
Do sada je najprihvatljivija definicija:

"Meunarodnu bezbjednost predstavlja stanje u
kojem se svi lanovi meunarodne zajednice
kao cijeline osjeaju sigurni, kao i da u
meunarodnom politikom sistemu postoje
takvi odnosi, ili pak takvi mehanizmi, koji
omoguavaju da se svim dravama garantuje i u
praksi prua bezbjednost."
Jedan od naina kako nacionalne drave mogu osiguravati svoju
bezbjednost u meunarodnoj zajednici su i savezi. Upravo zato, kao i
bezbjednost, i savezi su sredinji i konstantni fenomen u
prouavanju meunarodnih odnosa, te ih je zato potrebno posmatrati i
cjelovito analizirati kao jednu od bazinih osnova savremene
meunarodne bezbjednosti.

Eurtoatlantizam kao fenomen u meunarodnim odnosima
podrazumjeva ukupnost veza i odnosa postavljenih izmeu SAD-a i
zemalja zapadne Evrope koje su u prvom redu vidljive u
institucionalizovanom obliku njihove bezbjednosne saradnje kao
temelja euroatlantskog zajednitva.

Istorijske veze, kulturno i religijsko zajednitvo anglosaksonskog
svijeta i kasnija povezanost evropskog i amerikog kontinenta stvaraju
snanu zajednicu kultura, koja je u svim fazama euroatlantskih odnosa
bila duhovni osnov.
Nakon zavretka hladnog rata, tj. perioda meunarodnih bipolarnih
odnosa, nastale su i nove bezbjednosne prijetnje i rizici po meunarodnu
zajednicu. Pred meunarode organizacije poput UN, EU, NATO i OEBS
postavili su se sasvim novi zadaci za rjeavanje novonastalih
bezbjednosnih problema kao to su:
- meunarodni terorizam;
- proliferacija oruja za masovno unitenje;
- prirodne (ekoloke) i tehnoloke katastrofe;
- klimatske promjene;
- nedostatak energetskih i vodenih resursa;
- nestabilne drave.
2. Organizacija i funkcionisanje: Ujedinjene nacije - UN
2. Organizacija i funkcionisanje: Ujedinjene nacije - UN
Nakon prvog svjetskog rata u nekoliko evropskih zemalja i SAD poele
su se organizovati grupe sa specifinim ciljem planiranja naina na kojima
bi se trajno odravao mir u posljeratnom periodu. Najznaajnija takva
grupa bila je u SAD, pod nazivom "Liga za sporovoenje mira"
ustanovljena u Filadelfiji 1915. godine. Pred lanovima amerikog
Kongresa predsjednik SAD-a Woodrow Wilson je 1917. godine ovu
ideju iznio u 14 taaka.
Na mirovnoj konferenciji u Parizu 1919. godine na
osnovama doraenih 14 taaka predsjednika
Wilson-a, potpisan je "Pakt Lige Naroda" od strane
45 drava. Za sjedite Lige Naroda odreena je
eneva, vajcarska. Nakon ratifikacije od strane
svih drava, Liga Naroda je zapoela sa radom 10.
januara 1920. godine. Zbog protivljenja pojedinih
senatora SAD nikada nijesu pristupile Ligi Naroda.
Ukupan broj uesnica je do 60 drava lanica u
jednom momentu. Prestala da funkcionie 1946. g
Osnivaka konferencija meunarodne
organizacije - Ujedninjenih nacija (UN)
odrana je 25. aprila 1945. godine u San
Francisku, SAD.

Nakon ratifikacije Povelje UN-a od strane
svih 5 stalnih lanica Savjeta bezbjednosti
(Kina, Francuska, SSSR, Velika Britanija i
SAD) i veine od ostalih 46 potpisnica,
dana 24. oktobra 1945 godine, UN su
poele sa radom.

Sjedite UN-a je u Njujorku, SAD.
2. Organizacija i funkcionisanje: UN
Organizacija Ujedinjenih nacija (OUN), ili Ujedinjene nacije (UN), je
meunarodna organizacija koja se deklarie kao "globalno udruenje
vlada koje sarauju na polju meunarodnog prava, globalne
bezbjednosti, ekonomskog razvoja i socijalne jednakosti".

Povelja UN je promovisala osnovne ciljeve: odravanje
meunarodnog mira i bezbjednosti, razvijanje prijateljskih odnosa
na osnovu potovanja ravnopravnosti i samoopredjeljenja naroda te
saradnju u rjeavanju ekonomskih, socijalnih, kulturnih i
humanitarnih pitanja.

UN treba da usklauju djelatnost razliitih naroda u ostvarivanju ovih
ciljeva. UN su od Drugog svjetskog rata, bez obzira na svoju
nesavrenost i neuspjehe pojedinih poduhvata, opravdale svoje
postojanje i pokazale se nezamjenjivom inistitucijom meunarodne
saradnje, ouvanja svjetskog mira i bezbjednosti.

Vremenom UN su dostigle cifru od 192 drave lanice, koliko ih ima
danas.
Struktura Ujedinjenih nacija je prilino sloena. Sastoji se od est
glavnih, i cijelog niza pomonih (stalnih ili ad hoc) organa koje po pravilu
osnivaju glavni organi za pomo u vrenju svojih funkcija.

Glavni organi Ujedinjenih nacija su:
- Generalna skuptina;
- Savjet bezbjednosti;
- Ekonomski i socijalni savjet;
- Starateljski savjet;
- Sekretarijat;
- Meunarodni Sud Pravde.
Generalna skuptina
Generalnu skuptinu sainjavaju sve drave lanice. Nijedna drava ne
moe imati vie od pet predstavnika u Generalnoj skuptini. Ona raspravlja
o svim pitanjima ili predmetima u okviru Povelje, ili koji se odnose na
ovlaenja i zadatke bilo kojeg organa predvienog u Povelji UN.
Generalna skuptina obavlja i funkciju usklaivanja i nadzora za sve druge
ustanove unutar UN. Poveljom UN je odreeno redovno godinje
zasjedanje Generalne skuptine, kao i mogunost vanrednog zasjedanja
kad god je to potrebno. Redovna zasjedanja uvijek zapoinju treeg utorka
u septembru, a zavretak rada je prije 25 decembra(Boia).

Vei dio rada Generalne skuptine obavlja se u 7 glavnih odbora:
- Odbor za politiku i bezbjednost;
- Odbor za ekonomska i finansijska pitanja;
- Odbor za drutvena, humanitarna i kulturna pitanja;
- Odbor za pitanja starateljstva (kojem se dodjeljuju pitanja vezana za
podruja bez vlastite samouprave);
- Administrativno-raunski odbor;
- Odbor za pravna pitanja.
Generalna skuptina bira predsjedavajueg sa mandatom od godinu dana
na rotirajuoj osnovi svojih lanica.

Generalna skuptina odluuje dvotreinskom veinom.
Savjet bezbjednosti (SB)
Pored generalne skuptine, Savjet
bezbjednosti predstavlja najvii organ UN-a.
Primarni zadatak SB je odravanje
meunarodnog mira i bezbjednosti.
Sastav Savjeta odreen je lanom 23 Povelje UN u kojem je navedeno:

Savjet bezbjednosti je sastavljen od 15 lanica Ujedinjenih nacija.

Stalne lanice Savjeta bezbjednosti su:
- Republika Kina;
- Francuska;
- Rusija (SSSR);
- Velika Britanija;
- SAD.

Generalna skuptina bira deset drugih lanova Ujedinjenih nacija kao
nestalne lanove Savjeta bezbjednosti.
Predsjedavajui Savjeta bezbjednosti se rotira mjeseno po abecednom
redu.

Za djelovanje u kriznim situacijama Savjet bezbjednosti predstavlja
stalnu organizaciju. Svaka drava lanica savjeta mora stalno drati svog
predstavnika na raspolaganju.

U obavljanju svoje funkcije Savjet bezbjednosti moe na dnevni red staviti
razmatranje bilo kojeg spora, prijetnje miru, krenje mira ili ina agresije, uz
potovanje naela o domaoj jurisdikciji.

Savjet bezbjednosti usvaja o svakom pitanju rezoluciju koje su sve lanice
UN na osnovu Povelje dune da sprovode.

Sporovoenje rezolucija Savjeta bezbjednosti je oteano zbog
nepostojanja stalnih snaga za sporovoenje njegovih odluka.
Ekonomski i socijalni savjet

Ekonomski i socijalni savjet - ECOSOC se
sastoji od 27 lanova UN-a koje bira
Generalna skuptina. Ovaj savjet moe da vri
ili da podstie prouavanja ili priprema
izvetaje, ili trai njihovo podnoenje o
meunarodnim, ekonomskim, socijalnim i
srodnim pitanja i po njima moe da daje
preporuke Skuptini, lanovima UN-a i
agencijama.

Starateljski savjet

Formalno je prestao sa aktivnou 1994.
godine.

Uloga Starateljskog savjeta ranije je bila u
sporovoenju nadzora, u ime meunarodne
zajednice, nad onim podrujima bez vlastite
samouprave koja su odreena kao podruja
pod starateljstvom. Do 1950. godine 11
podruja je bilo stavljeno pod starateljstvo koje
je izvravalo 7 drava.
2000. godina
Sekretarijat UN-a je tijelo
meunarodnih javnih slubenika
predvoenih generalnim
sekretarom UN-a.
Za razliku od Generalne skuptine i 3 savjeta, sekretarijat nije sastavljen
od dravnih vlasti lanica UN-a. U njemu rade profesionalci koji moraju
odraavati svoju neutralonost u sluenju cijelokupnom lanstvu i promociji
ciljeva UN-a.
Generalnog sekretara imenuje Generalna skuptina
dvotreinskom veinom glasova na osnovu
preporuka Savjeta bezbjednosti.

Generalni sekretar podnosi Generalnoj skuptini
godinje izvjetaje o radu Organizacije. Generalni
sekretar moe da skrene panju Savjetu bezbjednosti
na svako pitanje koje je po njegovom miljenju u stanju
da ugrozi odranje mira i bezbjednosti.
Meunarodni Sud Pravde

Meunarodni Sud ima posebnu ulogu u sistemu
UN-a. Predstavlja glavni sudski organ UN-a koji
postupa u skladu sa Statutom koji je zasnovan na
Statutu Stalnog suda meunarodne pravde i ini
dio Povelje.

Svi lanovi UN-a su uesnici u Statutu Suda.

Svaki lan UN-a prima obavezu da se
povinuje odluci Suda u sporu u kojem je
parnina strana.
Sjedite Meunarodnog suda pravde UN-a je u Hagu. Sud djeluje u sastavu od
15 sudija izabranih na osnovu nezavisnog glasanja u Generalnoj skuptini i
Savjetu bezbjednosti UN. Sudije se imenuju na mandat od 9 godina, pri emu
mandati 5 sudija istiu svake 3 godine. Odluke se donose veinom glasova
sudskog savjeta pri emu 9 sudija ini kvorum. U sluaju podjeljenih glasova
odluuje glas predsjednika suda (trenuto: Hisashi Owada iz Japana).
Specijalozovane agencije UN-a
Programi i fondovi UN
Konferencija Ujedinjenih nacija o trgovini i razvoju
Meunarodni trgovinski centar
Program Ujedinjenih nacija za kontrolu narkotika
Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNPR)
Razvojni fond Ujedinjenih nacija za ene (UNIFEM)
Volonteri Ujedinjenih nacija (UNV)
Program Ujedinjenih nacija za zatitu ivotne sredine
Fond Ujedinjenih nacija za drutvene aktivnosti
Kancelarija visokog komesarijata za izbeglice Ujedinjenih nacija (UNHCR)
Program Ujedinjenih nacija za ljudska naselja
Fond Ujedinjenih nacija za decu (UNICEF)
Svetski program hrane (SPH)
Agencija Ujedinjenih nacija za pomo palestinskim izbeglicama na Bliskom istoku

Istraivaki i razvojni instituti
Meunarodni istraivaki i razvojni instirut za prava ena
Meuregionalni pravni i krivini istraivaki institut Ujedinjenih nacija
Institut za razvoj i istraivanje Ujedinjenih nacija
Istraivaki institut za drutveni razvoj Ujedinjenih nacija
Institut za istraivanje razoruanja Ujedinjenih nacija
MILENIJUMSKI RAZVOJNI CILJEVI (MDGs)

Milenijumska deklaracija je rezolucija Generalne skuptine Ujedinjenih
nacija, usvojena na plenarnom zasijedanju 8. septembra 2000. godine. Polazi od
sutinskih vrijednosti meunarodnih odnosa u 21. vijeku. U skladu sa
usvojenom Milenijumskom deklaracijom Ujedinjenih nacija definisani su
Milenijumski razvojni ciljevi (MDGs), njih ukupno osam:

1. Iskorjenjivanje ekstremnog siromatva i gladi
2. Postizanje univerzalnog osnovnog obrazovanja
3. Promovisanje jednakosti polova
4. Smanjenje smrtnosti kod dece
5. Poboljanje zdravlja majki
6. Borba protiv HIV/AIDS, malarije, i drugih oboljenja
7. Obezbjeenje ekoloke odrivosti
8. Stvaranje globalnog partnerstva za razvoj
2. Organizacija i funkcionisanje: NATO
Primarna uloga NATO-a je zatita slobode i bezbjednosti svih svojih lanica,
politikim i vojnim sredstvima.

Od svog nastanka, Savez se zalagao za ouvanje dugotrajnog mira u Evropi uz
pomo demokratije, vladavine ljudskih prava i zakona. Meutim, Savez smatra da
postizanje ovog cilja moe biti ugroeno krizama i sukobima na prostorima van
evroatlantskog prostora. Zbog toga on ne osigurava odbranu samo svojih lanica,
ve doprinosi miru i bezbjednosti i van prostornih okvira postavljenih
Sjevernoatlantskim sporazumom, i to kroz partnerstava i operacije upravljanja
kriznim situacijama.

Glavni princip kojim se Savez rukovodi jeste zajedniko zalaganje i uzajamna
saradnja meu suverenim dravama u podrci zajednikoj bezbjednosti svih
lanica. Solidarnost i vrstina unutar Saveza, pri svakodnevnoj saradnji u politikim i
vojnim oblastima, garancija su da nijedna zemlja lanica nee biti preputena sama
sebi u rjeavanju osnovnih bezbjednosnih izazova. Savez omoguava lanicama da
kroz zajednike napore postignu osnovne nacionalne ciljeve kada je rije o
bezbjednosti, a da im istovremeno ne budu oduzeti pravo i dunost preuzimanja
suverene odgovornosti na odbrambenom planu.
Ulaskom u NATO drava se ne odrie svoje suverenosti i samostalnosti. NATO
nije nadnacionalna ve meuvladina organizacija. lanice Saveza zastupljene su
u svim tijelima, te predstavljaju svoja stanovita i perspektive ostalim saveznicima,
dok se istovremeno preputaju mehanizmima koji im omoguuju zajedniko efikasno
djelovanje.

Konsultacije su kljuni postupak koji slui zajednikom cilju donoenju odluka
u skladu s nacionalnim interesima zemalja lanica. Ukoliko drave imaju razliiti stav
prilikom donoenja odluka, rasprava se nastavlja u smjeru postizanja konanog
kompromisa.

Znak NATO-a, sainjen od kruga, koji simbolizuje jedinstvo i saradnju, i kompasa,
koji oznaava zajedniki put drava lanica ka miru, prihvaen je oktobra 1953. g.
Civilna struktura NATO-a

U okviru NATO-a civilna i vojna struktura su odvojene. I jedna i druga pruaju
podrku najvanijem tijelu NATO-a, Sjevernoatlantskom savjetu NAC (North
Atlantic Council), kako bi se moglo odgovoriti na politike i vojne dimenzije rada u
Savezu.

Najvie tijelo Alijanse koje donosi odluke je Sjevernoatlantski savjet, koji je
odgovoran za sve odluke u okviru NATO-a. Savjet okuplja predstavnike svih
zemalja lanica kako bi se raspravljalo o pitanjima od zajednikog interesa ili
pitanjima koja zahtevaju donoenje zajednike odluke ali nema ogranienja po
pitanju tema o kojima Savjet moe da raspravlja. Moe da se sastaje na razliitim
nivoima, obino jednom nedeljno na nivou ambasadora iz svake zemlje, a
najmanje dva puta godinje na nivou ministara inostranih poslova i odbrane, i
povremeno na nivou efova drava ili vlada. Bez obzira na kom se nivou
sastaje, odluke uvijek imaju jednaku vanost.
Odbor za planiranje odbrane bavi se najvie pitanjima odbrane i odnosnim
pitanjima u vezi sa planiranjem kolektivne odbrane. On daje smjernice vojnim
vlastima NATO-a i ima isti autoritet kao i Savjet po pitanjima u njegovoj ingerenciji.
Kao i Savjet, uobiajeno se sastaje na nivou ambasadora, ali najmanje dva puta
godinje sastaje se na nivou ministara odbrane.

Ministri odbrane se takoe redovno sastaju u okviru Grupe za nuklearno
planiranje, koja se stara o nuklearnoj politici Alijanse i raspravlja o irokom nizu
pitanja specifinih za ovu oblast i povezanih sa nuklearnim snagama i drugim
pitanjima, kao to su nuklearno naoruanje i proliferacije oruja za masovno
unitenje.

Komiteti koji se bave specijalizovanim vidovima politike, kao to su Komitet za
politiku, Komitet za preispitivanje pitanja odbrane i Komitet za infrastrukturu,
odgovorni su Savjetu i Odboru za planiranje. Takvi komiteti daju preporuke za
konane odluke. Svaka zemlja lanica je zastupljena u sva tri komiteta.
Ekonomski komitet se fokusira na ekonomski razvoj, koji je direktno u vezi sa
politikom bezbjednosti. Odbor za budet podnosi predloge Savjetu za raspodjelu
civilnog i vojnog budeta, u koji doprinos daju sve nacije. Konsultacije se obavljaju
kroz cijeli dijapazon aktivnosti Alijanse.

Konferencija nacionalnih direktora za naoruanje redovno se sastaje da razmotri
politike, ekonomske i tehnike aspekte razvoja i nabavke opreme za NATO snage.
Na polju informacija, Odbor NATO-a za javnu diplomatiju usredsreuje svoje
aktivnosti na to bolje poznavanje i razumijevanje NATO-a i njegove politike, kako u
zemljama lanicama NATO-a tako i u zemljama partnerima. O pitanjima koja se tiu
naunih aktivnosti Alijanse i ekolokih programa raspravlja se na Odboru za nauku i
Odboru za izazove modernog drutva. Ostali odbori i grupe, kao to je Politiko-vojni
odbor za upravljanje u PzM, pomau razvoj i nadgledaju saradnju sa zemljama
partnerima. O aktivnostima Saveza koje obuhvataju zemlje partnere, kao to su
mirovne misije ili program PzM, raspravlja se sa zainteresovanim vladama.
Konsultacije se sprovode kroz odgovarajue forume kao to je Evroatlantski
partnerski savjet, Savjet NATO-Rusija i Komisija NATO-Ukrajina.
Meunarodni sekretarijat je savjetodavno i upravno tijelo koje podrava rad
nacionalnih predstavnika u glavnom sjeditu NATO-a na razliitim nivoima rada
odbora. Ono slijedi odluke NATO odbora i podrava postupak donoenja odluka
konsenzusom. Sastavljeno je od zaposlenih iz zemalja lanica koje direkno
zapoljava NATO ili ih alju njihove vlade.
Vojna struktura NATO-a

Vojni odbor NATO-a je najvii vojni autoritet u okviru Alijanse, koji svakako
ostaje pod politikim nadzorom Sjevernoatlantskog savjeta. Osnovan je 1949.
godine, sa sjeditem u Briselu. Odbor prua savjete Alijansi u vezi sa vojnim
pitanjima. Na najviem nivou okuplja naelnike generaltabova, dok su "na
operativnom nivou" zemlje lanice zastupljene svojim vojnim predstavnicima. Vojni
odbor takoe prua smjernice komandama stratekih snaga NATO-a: Saveznikoj
komandi za operacije ACO (Allied Command Operations) i Saveznikoj
komandi za transformaciju ACT (Allied Command Tranformation).
tab Saveznike komande za operacije smjeten je u Vrhovnoj komandi
saveznikih snaga za Evropu SHAPE (Supreme Headquarters Allied Forces
Europe), u Monsu, Belgija. Na operativnom nivou nalaze se dvije komande
zdruenih snaga, jedna u Brunsumu, Holandija, i druga u Napulju, Italija, kao i
Zdruena komanda u Lisabonu, Portugalija. Na elu Saveznike komande za
operacije nalazi se vrhovni komandant saveznikih snaga u Evropi SACEUR
(Supreme Allied Commander Europe), koji je istovremeno i komandant Evropske
komande SAD EUCOM (United States European Command) sa sjeditem u
tutgartu, Njemaka. Djeluje na podruju od Sjevernog rta do Sjeverne Afrike i od
istone granice Turske do Atlantskog okeana.
Saveznika komanda za transformaciju ACT nalazi se u Norfolku, Virdinija,
SAD i na njenom elu je vrhovni savezniki komandant za transformaciju SACT
(Supreme Allied Commander Transformation). Saveznika komanda za
transformaciju je odgovorna za unaprijeivanje i nadzor tekue transformacije
vojne strukture, snaga, sposobnosti i doktrine NATO-a, kojima se poveava
odbrambena mo Alijanse i njenih partnera, u skladu sa stratekim opredijeljenjima.
Posebnu panju ACT posveuje unaprjeivanju obrazovanja i obuke i usavravanju
interoperabilnosti u okviru Alijanse. U ostvarivanju tog cilja, ACT je zaduen i za
razvoj nauno-istraivakih i tehnolokih programa. U vezi sa tim, ACT je
nadreena komanda za niz istraivakih institucija i centara za obuku, kao to su
NATO koled u Rimu ili NATO kola u Oberamergau, Njemaka.

Vrhovni savezniki komandant za transformaciju je istovremeno i komandant
Zdruenih snaga SAD.

Meunarodni vojni sekretarijat IMS (International Military Staff) predstavlja
izvrnu agenciju koja prua podrku Vojnom odboru. IMS pravi procjene, studije i
izvjetaje na kojima se zasnivaju diskusija i proces donoenja odluka u Vojnom
odboru.
ema komandi NATO-a
Parlamentarna skuptina NATO-a

Parlamentarna skuptina NATO-a je interparlamentarni forum zemalja lanica
NATO-a, koji okuplja evropske i sjevernoamerike zakonodavce kako bi diskutovali o
pitanjima od zajednikog interesa. Skuptina funkcionie i kao stalni podsjetnik da
meunarodne odluke koje su donijete u okviru NATO-a bespogovorno zavise od
politike realizacije u okviru nacionalnih demokratskih procesa. Parlamentarna
skuptina NATO-a je potpuno nezavisna od NATO-a, ali takoe izgrauje jasnu vezu
izmeu Alijanse i nacionalnih parlamenata i ostvaruje kontakte sa parlamentima u
zemljama partnerima, koji alju svoje predstavnike da uestvuju u diskusijama i
razmatranjima pojedinih pitanja. Istovremeno, diskusije u Parlamentarnoj skuptini
NATO-a predstavljaju svojevrstan potsticaj nacionalnim parlamentima da, prilikom
uobliavanja nacionalnog zakonodavstva, uzimaju u obzir i pitanja vezana za Savez.
Generalni sekretar NATO-a

Generalni sekretar unaprjeuje i usmjerava
procese konsultacija i donoenja odluka u okviru
Alijanse. On je predsedavajui
Sjevernoatlantskog savjeta i drugih viih
odbora i ima veoma znaajan uticaj na proces
odluivanja. Generalni sekretar moe da predloi
temu za diskusiju, usmjeravajui je u pravcu
konsenzusa, koja je u interesu Saveza u
potpunosti. U svom radu on je nezavisan i
nepristrasan predsedavajui. Meutim, generalni
sekretar nema mo da preuzme na sebe
politike odluke i moe samo da nastupa u
ime NATO-a do one granice do koje se sloe
vlade lanice. On je takoe i glavni
predsjedavajui u ime Alijanse i nalazi se na elu
meunarodnog osoblja, koje prua podrku u
radu zemaljama lanicama na odborima razliitog
nivoa.
Anders Fogh Rasmussen, Secretary
General of NATO from August 2009.
Donoenje odluka u Alijansi konsenzus

NATO svoje djelovanje zasniva na zajednikoj posveenosti praktinoj, meusobnoj
saradnji u oblasti odbrane i bezbjednosti. Odluke u NATO-u donose se iskljuivo
na osnovu konsenzusa, tj. opte saglasnosti. Iako neke drave lanice NATO-a
imaju vei politiki, vojni i ekonomski uticaj, ne postoji prisila u procesu donoenja
odluka. Kada jedna drava lanica smatra da bi odluka koju NATO razmatra mogla
njenoj nacionalnoj bezbednosti naneti nepovratnu tetu, ne mora se sloiti sa njom.
Odluka se ne donosi sve do trenutka dok se ne pronae prihvatljivo rjeenje. Svaka
drava lanica moe izabrati da djeluje na nain za koji smatra da najbolje odgovara
njenim nacionalnim interesima.

Iz tog razloga, ne postoji sistem glasanja, kao u Savjetu bezbjednosti UN, ili
princip kvalifikovane veine, kao u Evropskoj uniji. Umjesto toga, postoji tzv.
procedura tiine (silence procedure), koja podrazumijeva intenzivne konsultacije
meu delegacijama i izradu nacrta odluke od strane Meunarodnog sekretarijata
NATO-a, koji se dostavlja dravama lanicama. Ako u zadatom vremenskom roku
niko ne prekine tiinu, odluka se automatski usvaja. Ukoliko barem jedna
drava lanica prekine tiinu, to znai da odluka nije usvojena.
Unutar Alijanse vodi se rauna i o politikim i vojnim osobenostima pojedinih drava
lanica. U nekim sluajevima razlike mogu biti proceduralne i prevazilaze se bez
tekoa. Island, na primer, nema vojne snage, ali ga u vojnim forumima predstavlja
civil. U drugim sluajevima, razlike mogu biti sutinske. Na primer, poznato je da
Francuska nije elela da svoje oruane snage, a prije svega nuklearno oruje, stavi
pod nadzor NATO saveza, pa je francuski predsjednik Charles de Gaulle u
februaru 1966. povukao Francusku iz komandnih struktura NATO saveza.
Francuski predsjednik Nicolas Sarkozy je 2009. odluio da se Francuska vrati i
u vojne strukture Saveza.

panija, od svog pridruivanja 1982. godine, uestvuje u radu Vojnog komiteta
NATO-a, Komiteta za planiranje odbrane i Grupe za nuklearno planiranje, ali u
saglasnosti sa odlukama nacionalnog referenduma odranog 1986. godine, ne
uestvuje u integrisanoj vojnoj strukturi NATO-a, istovremeno uestvujui u
planiranju kolektivne bezbjednosti.

Strateki koncept NATO-a

Osnovni bezbjednosni zadaci NATO-a opisani su u Stratekom konceptu
Saveza (Strategic Concept). Strateki koncept je mjerodavni stav Saveza o ciljevima,
koji na najviem nivou daje smjernice o politikim i vojnim sredstvima za postizanje tih
ciljeva. To je osnovni dokument za sprovoenje politike Saveza u cjelini. Meutim,
kako se opasnosti mijenjaju, i strategija se mora kontinuirano mijenjati da bi se
osigurao politiki okvir, vojne organizacije i vojna sposobnost potrebna kako bi se
pariralo savremenim izazovima bezbjednosti.

Strateki koncept koji je prvi put objavljen 1991. godine, znatno se razlikovao
sadrajem i oblikom od prethodnih dokumenata.

Strateki koncept je revidiran 1999. godine, pa je, osim na kolektivnu odbranu,
saveznike obavezao i na zalaganje za mir i bezbjednost ireg evroatlantskog
podruja. Radi iznalaenja novih bezbjednosnih rjeenja, karakteristinih za
savremene prijetnje bezbjednosti i rizike, naroito nakon teroristikih napada na SAD,
u septembru 2001. godine, i nakon transformacije, irenja NATO-a i razvoja
partnerstva izvan evroatlantskog podruja, u toku je izrada novog strategijskog
koncepta koji bi trebalo da bude zavren do kraja 2010. godine.
- 04. aprila 1949 - Belgija, Danska, Francuska, Holandija, Italija, Island,
Luksemburg, Norveka, Portugalija, Velika Britanija, Kanada i Sjedinjene
Amerike Drave (12 lanica) su u Vaingotonu potpisale Sjevernoatlantski
ugovor, formirajui savez kako bi se suprotstavile prijetnjama iz komunistikog
dijela svijeta. Drave potpisnice obvezale su se na meusobnu odbranu u
sluaju vojne agresije na bilo koju dravu lanicu (l.5).
NATO-u se 1952. godine pridruuju Grka i Turska, tri godine kasnije,
1955. i Savezna Republika Njemaka, a 1982. panija.
Sigurnost koju garantuje NATO savez omoguila je mir i stabilnost kojima
se, kao temeljnim preduslovima, stvarao temelj evropske ekonomske
saradnje i integracije.
- Nou izmeu 9. i 10. novembra 1989. godine sruen je Berlinski zid, ime je
obiljeen kraj Varavskog ugovora;
- Ujedinjenjem Nemake 1990. godine, Istona Nemaka je postala dio
NATO-a;
- 1995 - izraena studija o proirenju NATO-a;
- 12. mart 1999 - na Samitu NATO-a u Vaingtonu Poljska, Maarska i
eka Republika pristupile su NATO-u, na njegovu pedesetogodinjicu;
- maj 2004 - "Veliki prasak" - Bugarska, Estonija, Letonija, Litvanija,
Rumunija, Slovaka i Slovenija su primljene na Samitu NATO-a u Istanbulu;
- 4 i 5 aprila 2009 - na Samitu NATO-a u Strazburu i Kelu Albanija i Hrvatska
(ukupno 28 lanica NATO)

2. Organizacija i funkcionisanje: EU

- 19. septembar 1946. - govor Winstona Churchilla u Zrichu (predlog za
formiranje Sjedinjenih Drava Evrope);
- 9. maj 1950. - Robert Schuman, francuski ministar inostranih poslova
predlae ujedinjenje francuske i njemake industrije uglja i elika pod
zajedniku vlast. Taj dan se uzima kao Dan Evrope;
- 18. april 1951. - u Parizu potpisan ugovor o osnivanju Evropske
zajednice za ugalj i elik - EZ (Francuska, Njemaka, Italija, Belgija,
Holandija i Luksemburg). Ugovor je stupio na snagu 25. jul 1952. godine;
- 25. mart 1957. - potpisan Rimski ugovor o osnivanju Evropske
ekonomske zajednice (EEZ) i Evropske zajednice za atomsku energiju
(EUROATOM);

- 1. januar 1958. - Rimski ugovor stupio na
snagu. Konstituisana je Komisija i izabran
prvi predsjednik Walter Hallstein. Time je
utemeljeno zajedniko trite iroke palete
proizvoda i usluga.
- 19. mart 1958. - odrana prva sjednica
Evropskog parlamenta. Prvi predsjedik
Robert Schuman.

- 8. april 1965. - potpisan Sporazum o udruivanju organa EZ, EEZ i
EUROATOM. Ugovor je stupio na snagu 1. jul 1967. Od potpisa ugovora u
upotrebi je naziv Evropske zajednice - EZ, za oznaku spomenutih triju
zajednica;
- 1. jul 1968. - uspostavljena carinska unija (ukinute carine);
- 1. januar 1973. - prvo proirenje: u EZ pristupaju Velika Britanija, Danska
i Irska (ukupno 9 lanica);
- 1. januar 1981. - drugo proirenje: u EZ pristupa Grka (ukupno 10
lanica);

- 23. februar 1982. - Grenland istupa iz
EZ, s kojom je bio vezan preko Danske;
- 1. januar 1986. - tree proirenje:
panija i Portugalija pristupaju EZ
(ukupno 12 lanica);
- 17. februar 1986. - u Briselu
potpisan Jedinstveni evropski akt.
Revizija i dopuna Rimskog ugovora.
Stupio je na snagu 1. jula 1987.

- 7. februar 1992. - potpisan Ugovor o
Evropskoj uniji u Maastrichtu (stupio
na snagu 1. novembra 1993.). Tim
ugovorom je stvorena Europska
unija (EU).
- 1. januar 1995. - etvrto proirenje:
Austrija, vedska i Finska pristupaju EU
(15 lanica);
- 17. jun 1997. - potpisan
Amsterdamski ugovor. Stupio na
snagu 1. maja 1999;

- 1. januar 1999. - poela trea etapa Ugovora o Ekonomskoj i monetarnoj
uniji (uveden euro za financijske negotovinske transakcije);
- 11. decembar 2000. - usaglaen Ugovor iz Nice (potpisan je 26. februara
2001, a stupio na snagu 1. februara 2003.). Ugovor sadri izmjene Ugovora
iz Maastrichta i Rimskih ugovora. Jedan od glavnih razloga donoenja
Ugovora je potreba rijeavanja pitanja institucionalnog prilagoavanja EU
novom proirenju;

- 1. januar 2002. - uvoenje eura u 12 drava (Austrija, Belgija, Finska,
Francuska, Grka, Irska, Italija, Luksemburg, Holandija, Njemaka,
Portugalija i panija). Euro je od samog poetka u slubenoj upotrebi i u
Andorri, Monaku, San Marinu, Vatikanu, Crnoj Gori i Kosovu. Slovenija
je uvela euro 1. januara 2007, Kipar i Malta 1. januara 2008. i Slovaka 1.
januara 2009;
- 2004. godine potpisan
Ugovor o Ustavu EU. Meutim
zbog odbijanja Francuske i
Holandije na referendumu 2005.
godine da ratifikuju ovaj ugovor,
on nije stupio na sangu.
- 1. maj 2004. - peto proirenje: u
EU ulazi 10 novih drava lanica
(eka, Slovaka, Poljska,
Malta, Kipar, Slovenija,
Maarska, Estonija, Letonija i
Litvanija) (ukupno 25 lanica);
- 1. januar 2007. - zavretak
petog proirenja: u EU su ule
Bugarska i Rumunija (ukupno 27
lanica koliko i sada ima EU).

- 13. decembar 2007. - potpisan
Lisabonski ugovor (takoe poznat
kao Reformski ugovor). To je "Ugovor
o izmjenama i dopunama Ugovora o
stvaranju EU (Mastrihtski ugovor) i
Ugovora o stvaranju EEZ (Rimski
ugovor);
- 12. jun 2008 - ratifikacija
Lisabonskog Ugovora je odbaena
na referendumu u Irskoj. Dana 02.
oktobar 2009, na ponovljenom
referendumu, Irska je ratifikovala
Ugovor;

- 13. novembar 2009 - eka je ratifikovala
Lisabonski ugovor, ime je zavren proces
ratfikacije od svih lanica EU;
- 12. novembar 2009 - Evropski parlament
donio odluku o ukidanju viza za
Makedoniju, Crnu Goru i Srbiju;
- 26. novembar 2009 - nakon ratifikacije od
svih lanica EU, Evropski parlament je
usvojio rezoluciju Evropske komisije o
strategiji proirenja za zemlje Zapadnog
balkana, Islanda i Turske.
-30. novembra 2009. Savjet ministara EU
donio odluku o ukidanju viza za EU Crnoj
Gori, Srbiji i Makedoniji;
- 01.12.2009. Lisabonski ugovor je
stupio na snagu u EU.
Evropski
parlament
European
Parliament
Savjet EU (ili
Savjet ministara EU)
Council of the
European Union
Evropska komisija
European
Commission
Odluivanje
Evropski savjet
(efovi drava i vlada)
European Council
Usmjeravanje
Evropski sud
pravde
Evropski
revizorski sud
- Evropski ekonomski i socijalni komitet
- Komitet regiona EU
- Evropska investiciona banka
- Evropska banka za obnovu i razvoj
- Agencije EU
Savjet Evrope -
Council of Europe
(nije instutucija EU ve ima
47 lanica - sve drave
Evrope osim Bjelorusije)
- Strazbur -
a) Evropski parlament - European Parliament
Evropski parlament (EP) je jedina neposredno birana, parlamentarna
institicija Evropske unije. Zajedno sa Savjetom EU, on ini dvodomnu
zakonodavnu granu institucija EU. Za razliku od veine nacionalnih
parlamenata, EP nema pravo zakonodavne inicijative, iako je on prva
institucija EU.
Sedite Evropskog parlamenta je u Strazburu, gde se i odravaju redovne
mjesene etvorodnevne glasake sjednice. Iz praktinih razloga, tokom
veeg dijela mjeseca, pripremne zakonodavne radnje, sjednice odbora, i
dodatne sjednice se odravaju u Briselu, gde su locirane i ostale institucije
EU. Sekretarijat Evropskog parlamenta, u kojem je zapoljen najvei dio
osoblja, nalazi se u Luksemburgu.
- osnivaki ugovori Evropskog parlamenta datiraju od 1950-tih, a od 1979.
na izborima su lanovi po prvi put izabrani neposredno;
- ukupno ima 736 parlamentaraca, izbori se odravaju svakih 5 godina,
posljednji su odrani 2009. godine. Lisabonskim ugovorom je povean broj
lanova EP na 750 i predsjednika.
b) Savjet EU (savjet ministara) - Council of the European Union
Savjet EU ili Savjet ministara EU je glavni organ za donoenje odluka u EU. U
Savjetu EU zemlje lanice su predstavljene na ministarskom nivou. Savjet se sastaje
u razliitom sastavu: inostrani poslovi, finansije, obrazovanje, telekomunikacije itd.
Predsjedavanje savjetom lanice vre na 6-mjeseci, poevi od 1 januara i 1 jula.
Trentno predsjedavanje vri panija, koju nasljeuje Belgija. Sjedite Savjeta EU je u
Briselu.
Savjet EU:
- Koordinira ekonomskim smjerovima zemalja lanica;
- Zakljuuje, u ime EU, meunarodne dogovore sa jednom ili vie drava ili
meunarodnih organizacija;
- Zajedno sa Parlamentom, rukovodi budetom;
- Donosi odluke potrebne za utvrivanje i sprovoenje zajednike meunarodne i
bezbjednosne politike, na osnovu optih regulacija koje je doneo Savjet Evrope;
- Koordinira aktivnostima zemalja lanica i usvaja merila u policijskoj i pravosudnoj
saradnji u pitanjima kriminala.
Lisabonskim ugovorom u ovoj oblasti ima novina.
Predsjedavaje EU nije vie u potpunosti delegirano prema
odreenoj dravi lanici, iz njega se izdvaja oblast spoljnih
poslova, odnosno visoki predstavnik za spoljne poslove i
politiku bezbjednosti (ef diplomatije EU), koji predsjedava
Savjetom za spoljne poslove EU i, u svom mandatu, vodi
ukupnu zajedniku spoljnju i politiku bezbjednost.
Visoki predstavnik EU za spoljnu politiku i poliku
bezbjednosti obavlja e dunost dosadanjeg generalnog
sekretara i visokog predstavnika za spoljnju i
bezbjednosnu politiku i Komesara za spoljnju politiku. ef
diplomatije EU je ujedno i potrpredsjednik Evropske
komisije.

Savjet EU ne treba mijeati sa Evropskim savjetom
(zasebnim organom EU), niti sa Savjetom Evrope
(zasebnom pan-evropskom institucijom sa seditem u
Strazburu, nezavisnom od EU).
Catherine Margaret Ashton,
Baroness Ashton of
Upholland, Great Britan.
c) Evropska komisija - European Commission
Evropska komisija je izvrni organ EU, svojevrsna Vlada EU. Uz Evropski
parlament i Savjet EU, predstavlja jedan od tri glavne institucije koje
upravljaju EU. Predsjednik i lanovi Komisije se biraju od strane zemalja
lanica poto su prethodno odobreni od strane Evropskog parlamenta.
Sjedite Evropske komisije je u Briselu.
EK je inicijator donoenja propisa u EU.
Sjedite EK je u Briselu, ima kancelariju u Luksemburgu i ima svoje kancelarije u
svim zemljama EU i delegacije u glavnim gradovima irom svijeta.
EK ima predsjednika i po jednog komesara iz svake zemlje lanice, koji se imenuju
na period od 5 godina.
Glavne nadlenosti EK:
- predlae-inicira donoenje propisa Parlamentu i Savjetu EU;
- stara se o primeni propisa EU i
- zaduena je za primjenu EU politike i budeta.
d) Evropski savjet - European Council
Evropski savjet je najvie tijelo EU koje ine
predsjednici drava ili vlada, Predsednik savjeta
EU i Predsjednik Evropske komisije. Visoki
predstavnika za spoljnju i bezbjednosnu politiku
uestvuje u radu savjeta.
lanovi Evropskog savjeta uglavnom su Predsjednici
vlada lanica EU, dok Francusku i Finsku predstavljaju
predsjednici drave koji imaju operativnu funkciju.
U skladu sa lisabonskim ugovorom Evropski savjet
bira svog predsjednika kvalifikovanom veinom na
period od 2,5 godine uz mogunost jo jednog
mandata.
Nadlenosti savjeta: politike smjernice za sve
aktivnosti EU; iznalaenje politikog rjeenja za
probleme u EU; odreuje naela o pitanjima spoljnje i
bezbjednosne politike EU.
Herman Van Rompuy,
Belgian
d) Sud pravde EU (Court of justice of the EU)
Sud je ustanovljen ugovorima iz 1953 godine.
Njegova uloga je garancija potovanja
evropskog zakonodavstva, krajnja je instanca za
rjeavanje sudskih sporova u EU i pomae
nacionalnim sudovima u primjeni evropskog
zakonodavstva. Sjedite suda je u
Luksemburgu. U lanstvo suda ulazi po jedan
lan iz svake zemlje lanice.
e) Evropski revizorski sud (The European Court of Auditors)
Glavna uloga revizorskog suda ogleda se u kontroli rada budeta EU - da li
su prihodi i rashodi EU u skladu sa zakonom. Osnovan je 1975. godine, a
sjedite mu je u Luksemburgu. U lanstvo suda ulazi po jedan revizor iz
svake zemlje lanice.
Nakon posthladnoratovskih promjena stvorile su se pogodne prilike za prihvatanje i
izgradnju Evropskog bezbjednosnog i odbrambenog identiteta (ESDI) kako kod
evropskih saveznika, tako i unutar SAD-a.
Jae insistiranje Evropljana na formiranju ESDI-a upravo poetkom devedesetih
moe se obrazloiti sljedeim:
- raspad SSSR-a rezultirao je smanjenjem intenziteta osjeaja Evropljana da u
sigurnosnom smislu moraju biti vrsto vezani uz SAD
- eljom Evropljana da se nova, ujedinjena Njemaka svede pod zajednike
bezbjednosne okvire
- mogunou da se SAD povuku iz evroatlantskog saveznitva, odnosno da ne
uestvuju u rjeavanju postojeih ili buduih evropskih kriza koje ugroavaju
stabilnost evropskih saveznika.

Prema tadanjim evropskim shvatanjima ESDI zamiljen je kao projekt evropske
sigurnosti u kojem bi Evropljani imali ire mogunosti i vlastite snage za
samostalno vojno djelovanje.
Evropska zajednika bezbjednosna i odbrambena politika - CSDP
Upravo koncept Zajednike spoljne i bezbjednosne politike (Common Foreign and
Security Policy CFSP) promovisan je kao zamjena za predhodnu instituciju
Evropske politike kooperacije (EPC) u okviru EEZ-a.

Prema Ugovoru iz Maastrichta ciljevi CFSP-a su:
- uvanje zajednikih vrijednosti, fundamentalnih interesa i nezavisnosti EU
- jaanje sigurnosti EU i njenih lanica
- ouvanje mira i jaanje internacionalne sigurnosti u skladu s principima Povelje
UN-a, Zavrnog dokumenta iz Helsinkija i ciljeva navedenih u Parikoj povelji
- promovisanje meunarodne saradnje, razvoj i konsolidacija demokratije i
vladavine zakona te potovanje ljudskih prava i fundamentalnih sloboda.

Kao naini sprovoenja ciljeva CFSP navedeni su jaanje veza Zapadnoevropske
unije - WEU-a sa EU, ali i sa NATO-om, kao i preduzimanje mjera za davanje vee
operativne uloge WEU u budunosti.
Veliki iskorak Evropske unije u institucionalizaciji svoje odbrambene komponente
predstavljala je Deklaracija iz Petersberga iz 1992. godine kojom je definisana
mogunost uestvovanja WEU u:
- humanitarnim i drugim operacijma spaavanja,
- operacijama ouvanja mira ( peacekeeping),
- upotreba vojnih snaga u upravljanju krizama (crisismenagement) radi
uspostavljanja mira (peacemaking).

Petersberkom deklaracijom WEU je dobila mogunost da adekvatno prati
transformaciju tzv. hard-security na tzv. soft-security i da odgovori na izazove
novog svjetskog poretka.
Pod pritiskom Francuske EU je poela s postepenim istiskivanjem uloge WEU-a u
evropskim bezbjednosnim pitanjima. Na sastanku u Amsterdamu 1997. godine EU
se odluila za vre institucionalne veze s WEU, otvarajui tako prostor za
eventualnu buduu integraciju WEU u Uniju. U dokumentu pod nazivom Agenda
2000, usvojenom 1997. godine, uz politiko i monetarano jedinstvo lanica Unije,
EU prihvataju uspostavljanje zajednike odbrambene i bezbjednosne politike kao i
uspostavljanje evropskih snaga za njeno sprovoenje.

Meutim, osim deklarativno usvojenih optih dokumenata i naela kako bi te
snage trebale izgledati, nita ozbiljnije nije preduzeto za njihovu konkretnu
realizaciju. Prekretnica je bio sastanak u St. Malou 3 i 4. decembra 1998. godine
na kojem su britanski premijer Blair i francuski predsjednik Chirac potencirali
rasprave oko breg zaivljavanja evropske odbrane.

Na sastanku je reeno da sve odluke vezane za evropski bezbjednosni i
odbrambeni identitet (ESDI) ubudue moraju biti vezane za Evropsku uniju, a ne
vie Zapadnoevropsku uniju. Evropskoj uniji data je mogunost da moe
preduzimati autonomne vojne akcije kada NATO savez u cjelini nije zainteresovan
za angaovanje svojih snaga.
Zajedniki usvojena deklaracija pretpostavlja da EU mora imati sposobnosti za
autonomnu akciju, podranu vjerodostojnim vojnim snagama, sredstvima za
odluivanje o njihovom korienju i spremnou da se to uini u sklopu reakcije
na meunarodne krize.

Istovremeno u novom Strategijskom konceptu NATO-a definie se kako e sva
pitanja vezana za evropsku odbranu NATO ubudue, umjesto sa WEU, rjeavati
iskljuivo sa Evropskom unijom. Taj novi aranman NATO-a na osnovu ESDI-a
nazvan je kasnije Berlin-plus aranmani.

Na osnovu dogovora iz St. Maloa sastanak elnika Evropske unije u Kolnu u junu
1999, godine bio je i formalni zavretak postojanja i djelovanja Zapadnoevropske
unije.

U deklaraciji samita jasno je naznaeno da je Zapadnoevropska unija kao
bezbjednosna organizacija ispunila svoje zadatke , kao i da Evropska unija mora
preuzeti njene funkcije kako bi mogla ispunjavati Petersberke ciljeve.

Na samitu u Kolnu slubeno je usvojen i novi termin: Common European Policy
on Security and Defence - CSDP za iji je realizaciju ovlaena direktno Evropska
unija
Na samitu Evropske unije u Helsinkiju, u novembru 1999. godine na osnovu
dogovora britanskog premijera Blaira i francuskog predsjednika Chiraca iz St.
Maloa o ispunjenju glavnog cilja (headline goal) evropske odbrane, elnici EU
dogovorili su se o uspostavljanju namjenskih snaga za ispunjenje glavnog cilja
(Headline Goal Task Force).
Vrlo brzo poeo se upotrebljavati termin Evropske snage za brzu intervenciju
(European Rapid Reaction Force - ERRF).
Evropske snage za brzu intervenciju predstavljaju na dobrovoljnoj osnovi lanice
EU-a, organizovane vojne snage sposobne za izvrenje svih zadataka definisanih
Petersberkom deklaracijom. Predvieno je da Evropske snage za brzu
intervenciju broje oko 50-60 hiljada vojnika, a trebale su biti formirane do 2003.
godine. Njihove operacije organizovala bi, nadgledala i vodila EU. Navodi se
sposobnost razmjetaja Evropskih snaga za brzu intervenciju u podruja udaljena
etiri hiljade kilometara od evropskog kontinenta. Evropske snage za brzu
intervenciju trebale bi biti sposobne da djeluju na razmjetena podruja najmanje
godinu dana, a rok za njihovu mobilizaciju je maksimum 60 dana.
Planirano je i uspostavljanje sistema koji e pruati logistiku, transportnu i svu
ostalu potrebnu tehniku podrku Evropskim snagama za brzu intervenciju. U tom
sluaju stvaran broj pripadnika tih novih snaga dosee od 100 do 200 hiljada ljudi.
Nakon 1999. godine do danas koncept Zajednike evropske bezbjednosne politike
moe se pratiti analizom njena tri glavna segmenta:
a) razvoj civilnih i vojnih kapaciteta EU
b) aktivnosti EU u borbi protiv terorizma
c) civilne i vojne operacije EU.

Brojni su dokumenti kojima EU definie, aktuelizuje, upotpunjuje u skladu s
novim izazovima bezbjednosti u Evropi i svijetu svoje ciljeve, zadatke i kapacitete
potrebne za njihovo to funkcionalnije sprovoenje. Katalog evropskih snaga,
Akcioni plan evropskih kapaciteta, Evropska bezbjednosna strategija, Dokument
Headline Goal 2010, Deklaracija o evropskim vojnim kapacitetima, Evropska
odbrambena agencija, Evropske andarmerijske snage za brzo djelovanje, Akcioni
plan EU za borbu protiv terorizma, Deklaracija EU o borbi protiv terorizma, samo
su najvaniji programi i dokumenti kojima se normira evropska bezbjednosna
politika unutar EU.
Struktura CSDP:

- Politiki i vojni komitet - PSC (Political and Security Committee)
- Vojni komitet EU - EUMC (European Union Military Committee)
- Vojni tab EU - EUMS (European Union Military Staff)
- Komitet za civilne aspekte upravljanja krizama - CIVCOM (Committee for Civilian
Aspects of Crisis Management)
- Evropska odbrambena agencija - EDA (European Defence Agency)
- Satelitski centar EU (European Union Satellite Centre)

Dokumenti i programi EU:
- Glavni Ciljevi 2010 (Headline Goals 2010) - za formiranje EU operativnih snaga,
- Akcioni plan evropskih kapaciteta,
- Evropska bezbjednosna strategija (2003. i 2008.),
- Deklaracija o evropskim vojnim kapacitetima,
- Akcioni plan EU za borbu protiv terorizma.

Snage EU:
- Evropske andarmerijske snage (European Gendarmerie Force)
- Borbene grupe EU (European Union battle groups)
Lisabonski Ugovor - Odredbe o politici bezbjednosti i zajednike odbrane

lan 42. (ex-lan 17. UEU)

taka 1. Politika bezbednosti i zajednike odbrane predstavlja integralni dio spoljne
politike i zajednike bezbjednosti. Ona obezbjeuje Uniji operativnu sposobnost sa
osloncem na civilna i vojna sredstva. Unija moe da upotrebi ta sredstva u
misijama koje vodi izvan Unije radi ouvanja mira, spreavanja konflikata i jaanja
meunarodne bezbjednosti, u skladu sa osnovnim principima sadranim u Povelji
UN. Ona izvrava te zadatke sredstvima koja joj stave na raspolaganje drave
lanice.
***
taka 7. U sluaju da neka drava lanica bude predmet oruane agresije na
svojoj teritoriji, ostale drzave lanice moraju da joj prue svu raspoloivu pomo i
podrku svim sredstvima koja su u njihovoj mogunostl, u skladu sa odredbama
lana 51. Povelje UN. To ne pogaa specifini karakter politike bezbjednosti i
odbrane nekih drava lanica.

Angaovanje i saradnja u toj oblasti u skladu su sa angaovanjem utvrenim u
okviru Organizacije Severnoatlantskog saveza, koji ostaje, za njegove drave
lanice, osnova njihove kolektivne odbrane i instanca za njeno sprovoenje.
2. Organizacija i funkcionisanje: OEBS
Sredinom 60-ih godina prolog milenijuma Sovjetski Savez, pod okriljem
Varavskog pakta, koristei detant i eu razmjenu komunikacija izmedju Istoka i
Zapada, predlae sazivanje konferencije o evropskoj bezbjednosti, po
mnogima, primarno radi potvrivanja postojeih granica u Evropi, a zatim i radi
poboljanja saradnje na relaciji Istok Zapad.

Nesvrstane i neutralne zemlje Evrope su odmah prihvatile tu ideju prema
kojoj je NATO u poetku bio rezervisan. Ipak, na kraju je i ovaj savez prihvatio tu
ideju uz odreene uslove kao to su bili uee SAD-a i Kanade. Potvren je i
etvoropartitni sporazum o statusu Berlina, verifikovani su ugovori izmeu Zapadne
Njemake sa Sovjetskim Savezom, Poljskom i Istonom Njemakom, sklopljen je
ugovor o poetku dogovaranja o uzajamnom i izbalansiranom smanjivanju oruane
sile, to je uz dobronamjernost Vilija Branta, doprinijelo zapoinjanju razgovora o
Sporazumu o ogranienju stratekog naoruanja (SALT1). Susret predsjednika
Niksona i Brenjeva u maju 1972. godine stvorio je uslove za poetak
Konferencije o bezbjednosti i saradnji.
Razgovori su zapoeli u predgrau Helsinkija u Finskoj 1972. godine i zavreni su
Konanim preporukama sa konsultacija odranih u Helsinkiju. Taj dokumenat je
takoe poznat i kao Plava knjiga i predviao je detalje formalnog otvaranja
Konferencije o bezbjednosti i saradnji (KEBS) odrane u Helsinkiju 3.jula
1973. godine. Ministri inostranih poslova 35 zemalja, ukljuujui itavu
Evropu (osim Albanije), uz SAD i Kanadu, usvojili su Plavu knjigu i iznijeli
stavove svojih vlada po pitanju bezbjednosti i saradnje u Evropi. Tako je
otpoeo Helsinki proces.

U enevi je od 18. septembra 1973. do 21. jula 1975. godine odrana znaajna
radna faza, gdje su po prvi put zapoeli multilateralni pregovori izmeu Istoka i
Zapada koji su rezultirali Zavrnim dokumentom (Finalnim aktom) KEBS-a.
Potpisalo ga je 35 efova drava ili vlada u tzv. treoj fazi odranoj u
Helsinkiju od 30. jula do 1. avgusta 1975.
U konanom dokumentu, drave uesnice su se saglasile da e nastaviti
multilateralni proces koji je otpoet Konferencijom, time to e nastaviti realizaciju
odredaba Zavrnog dokumenta periodinom ramjenom gledita. To se realizovalo
sastancima kontinuiteta koji su odrani u Beogradu (od 4.oktobra 1977. do 8.
marta 1978.), Madridu (od 11. novembra 1980. do 9. septembra 1983.) i Beu
(4. novembra 1986. do 19. januara 1989.) Cilj meusesijskih sastanaka je bio da
se odri tempo razgovora. Pored toga, u tokholmu je odrana Konferencija o
mjerama izgraivanja povjerenja i razoruanja u Evropi, koja je predstavljala vaan
elemenat vojne bezbjednosti.

KEBS je sam po sebi bio jedinstven i inovativan u nekoliko aspekata. Prvo,
zemlje lanice su u njemu uestvovale kao suverene i nezavisne zemlje a ne kao
lanice duboko podijeljenih blokova. Drugo, sveopti pristup bezbjednosti je bio
jedno od glavnih obiljeja KEBS-a. Tree, odluke su donoene konsenzusom tako
da je i nain donoenja odluke bio jednako vaan kao i sama odluka. Konano,
donijete odluke su bile politike, ali ne i pravno obavezujue
Intenzivni proces institucionalizacije KEBS-a zapoet je nakon raspada
bive SFRJ. KEBS je de facto iz procesa evoluirao u organizaciju, tako je odluka o
preimenovanju iz Konferencije u Organizaciju za evropsku bezbjednost i
saradnju donijeta na samitu u Budimpeti, odranom 5. decembra 1994.
Takoe su preimenovani i organi: Ministarski savjet (umjesto Savjet KEBS-a),
Vii Savjet (ranije Savjet visokih zvaninika) i Stalni savjet (umjesto Stalnog
odbora).

Sredinom devedesetih godina prolog vijeka u Evropi se sve izraenije osjealo
nejedinstvo smjerova i oblika razvoja evropskog identiteta i eventualne zajednike
odbrambene politike, a za rjeavanje goruih problema (kao to je oruana kriza na
prostoru bive SFR Jugoslavije) sve vie dominira ameriko angaovanje.

U razdoblju od 1995-1999. godine OEBS se nije uspio izboriti za status
sredinje evropske bezbjedonosne organizacije, ve je to mjesto pripalo
NATO-u. Iako je OEBS izgradio sloen mehanizam djelovanja na podruju
prevencije sukoba i na drugim poljima (praenje izbora, zatita manjina) pokuaj
preciznog definisanja OEBS-a u post-hladnoratovskoj Evropi nije uspio.

Druga polovina devedesetih godina prolog vijeka protekla je u naporima
Rusije da postavi OEBS kao centralnu bezbjedonosnu organizaciju u Evropi,
s ciljem zaustavljanja irenja NATO-a na istok.

Rusija je zagovarala usvajanje pravno obavezujue povelje koja bi dala
bezbjedonosne garancije za drave izvan vojno-politikih saveza i bila temelj za
definisanje evropske bezbjednosti bez geopolitikih podjela. Uz to, zatraila je i
korjenite reforme u nainu djelovanja OEBS u skladu sa navedenom idejom. Rusija
nije uspjela u svojoj diplomatskoj misiji, to se vidjelo na osnovu odluka iz Istanbula
1999. gdje je ona ostala usamljena i izolovana.

Nova Putinova administracija je nastavila sa neslaganjima (oko pitanja kao to
su: ograniavanje djelovanja na bivi SSSR i Balkan tj. drave subjekte i drave
objekte, predominantno usredsreenje na ljudsku dimenziju i dr.) tako da, poto
se Rusija usprotivila nizu predloga koje je dala Austrija kao predsjedavajua zemlja
OEBS-a 2000. godine, formalna deklaracija sa sastanka Ministarskog savjeta u
Beu te godine nije usvojena.
Organizacija za evropsku bezbjednost i saradnju predstavlja jedinstvenu
pan evropsku organizaciju, koja obuhvata 56 zemalja uesnica na
geografskom prostoru od Vankuvera do Vladivostoka.

Nastavi kao regionalni sporazum (detant) u skladu sa Glavom VIII Povelje
Ujedinjenih nacija, njena osnovna funkcija je da bude sredstvo upozorenja,
spreavanja konflikta, rukovoenja krizom i post konfliktnim situacijama.

Sveobuhvatan i kooperativan pristup bezbjednosti joj omoguava da se bavi
irokom lepezom bezbjedonosnih pitanja, ukljuujui kontrolu naoruanja,
preventivnu diplomatiju, mjere izgraivanja povjerenja i sigurnosti, ljudska
prava, demokratizaciju, privredne teme, te pitanja zatite ivotne sredine.

Danas OEBS ima jedinstveni status u tipologiji meunarodnih organizacija i
predstavlja jedinstveni vid regionalne bezbjednosti: smatra se najveom
regionalnom bezbjedonosnom organizacijom na svijetu jer su njene lanice
zemlje Evrope, Kavkaza, Centralne Azije i Sjeverne Amerike, a ima saradnju i
sa mediteranskim i dalekim azijskim zemljama.
OEBS-ovi glavni prioriteti su:
Konsolidacija zajednikih vrijednosti zemalja lanica i pruanje pomoi u
pravcu izgradnje potpuno demokratskih drutava zasnovanih na vladavini
prava,
spreavanje lokalnih konflikata, i izgradnja stabilnosti,
prevladavanje stvarnih i prividnih bezbjedonosnih deficita i
prevazilaenje stvaranja novih politikih, ekonomskih ili drutvenih podjela
unapreivanjem kooperativnog sistema bezbjednosti.

Na 6-tom Samitu OEBS-a u Instambulu 1999. godine, usvojena je Povelja o
evropskoj bezbjednosti ime je organizacija jo vie osnaila svoju
sposobnost djelovanja na sprjeavanju konflikata, njihovom rjeavanju i
potom radu na njihovoj sanaciji. Razliiti aspekti bezbjednosti (politiko vojni,
ekonomski, ljudski), meusobno povezani i meuzavisni, ine bezbjednost
nedjeljivom kategorijom, pri emu OEBS ulae stalne napore da pobolja odreene
bezbjedonosne dimenzije.

Po meunarodnom pravu, OEBS-ove odluke nijesu pravno obavezujue ve
predstavljaju politike odluke i potovanje principa.

OEBS ima sve prerogative meunarodne organizacije, ije odluke, da bi se
razumjele, zahtijevaju poznavanje standardnih tehnika sporazuma i meunarodnog
prava. Dakle, iako nijesu pravno obavezujue, njegove odluke nijesu nita manje
efikasne jer se donose na najveem politikom nivou. Rije je o tzv. mekom
pravu (soft law) koje se sprovodi na osnovu politikog dogovora, nasuprot
tzv. tvrdom pravu (hard law), proizalog iz krutih konvencijskih
mehanizama.

Organizacija za evropsku
bezbjednost i saradnju je najvea
regionalna, bezbjednosna
organizacija u svijetu koja okuplja 56
drava uesnica i ima 19 misija na
terenu. OEBS pokriva irok spektar
aktivnosti koje se odnose na sve tri
dimenzije bezbjednosti: politiko-
vojnu, ekonomsko-ekoloku i ljudsku
dimenziju.
Prva dimenzija - Politiko-vojna dimenzija - se odnosi na kompleksna pitanja
evropske bezbjednosti: kontrolu naoruanja, upravljanje granicama, borbu protiv
terorizma, prevenciju konflikata, reformu vojske, reformu policije i demokratsku
parlamentarnu kontrolu sektora odbrane i bezbjednosti.

Druga dimenzija - ekonomsko-ekoloka dimenzija - obuhvata promociju i
stvaranje odgovarajuih politika i standarda u ovim oblastima, te procjenu njihovog
uticaja na evropsku bezbjednost i stabilnost. U ekonomskoj sferi one imaju za cilj
sprijeavanje pranja novca, borbu protiv finansiranja terorizma, upravljanje
migracijama, razvoj malih i srednjih preduzea.
U ekolokoj sferi: uzdizanje nivoa svijesti o ekolokim rizicima, kvalitetno
upravljanje vodama, adekvatno skladitenje i uklanjanje otpadnih materijala,
promoiju i podrku dijalogu o energetskoj sigurnosti.

Trea dimenzija - ljudska dimenzija - usmjerena je na obezbjeivanje
potovanja ljudskih prava i osnovnih sloboda, borbu protiv trgovine ljudima,
demokratizaciju, obrazovanje, izbore, rodnu ravnopravnost, ljudska i manjinska
prava, slobodu medija, vladavinu prava, toleranciju i nediskriminaciju.
Glavni organi OEBS-a

Samit OEBS-a je najvie tijelo OEBS-a za donoenje odluka koje se periodino
sastaje u cilju ustanovljavanja prioriteta OEBS-a na najviem politikom nivou
efovi drava ili vlada.

Savjet ministara (MC) je, u periodu izmeu Samita, centralno tijelo koje se
sastaje godinje (osim u godinama u kojima se odrava Samit), obino pred kraj
predsjedavanja jedne uesnice OEBS-a, na nivou ministara inostranih poslova,
a sa ciljem razmatranja relevantnih pitanja za OEBS i donoenja odgovarajuih
odluka.

Stalni savjet OEBS-a je glavno tijelo za redovne politike konsultacije i
donoenje odluka o svim tekuim pitanjima u okviru oblasti pokrivenih od strane
OEBS-a, koje je nadleno za sprovoenje svakodnevnih aktivnosti ove
Organizacije.
Glavni organi OEBS-a

Forum za bezbjednost i saradnju (FSC) je autonomno tijelo OEBS- a, koje se
sastaje jednom nedjeljno u Beu, gdje se raspravlja i odluuje o vojnim
aspektima bezbjednosti na podruju OEBS-a, sa posebnim akcentom na mjere
izgradnje povjerenja i sigurnosti. Od osnivanja Forum je usvojio i donio
nekoliko dokumenata i odluka o kontroli naoruanja, razoruanju i mjerama
za izgradnju povjerenja. Jedan od najvanijih je Beki dokument, koji
promovie veu transparentnost i povjerenje meu zemljama uesnicama
OEBS-a, kroz razmjenu informacija, verifikaciju i notifikaciju vojnih
aktivnosti. Kako bi se suoili sa prijetnjama bezbijednosti koje predstavljaju vikovi
opasne municije, Forum je 2003. donio Dokument o zalihama konvencionalne
municije (SCA).

Ekonomsko-ekoloki forum je godinji sastanak najvieg nivoa u okviru
ekonomske-ekoloke dimenzije OEBS-a.

Institucije OEBS-a

Sekretarijat koji pod vostvom generalnog sekretara obezbjeuje operativnu
podrku organizaciji. Sjedite sekretarijata je u Beu, a dodatno je ojaan uz
podrku kancelarije koja se nalazi u Pragu.

Generalni sekretar OEBS-a - bira ga Savjet ministara na period od tri godine.

Parlamentarna skuptina OEBS-a (PS OEBS) je institucija, koja broji 320
lanova, iji je primarni cilj olakavanje meuparlamentarnog dijaloga, kao vanog
aspekta sveukupnih napora da se uspjeno odgovori na izazove demokratije u
regionu OEBS-a.

Kancelarija za demokratske institucije i ljudska prava - ODIHR Kao glavna
institucija za implementaciju ljudske dimenzije, Kancelarija za slobodne izbore je
osnovana 1990. godine i razvila sa u ODIHR.
Institucije OEBS-a

Kancelarija Visokog komesara za nacionalne manjine OEBS-a sa sjeditem u
Hagu u cilju identifikacije i iznalaenja rjeenja za etnike tenzije koje mogu ugroziti
mir, stabilnost i prijateljske odnose izmeu zemalja uesnica OEBS-a.

Predstavnik OEBS-a za slobodu medija, ustanovljena decembra 1997, sa
sjeditem Kancelarije u Beu, prati dogaaje u medijima svih 56 drava uesnica
OEBS-a.

Kancelarija Specijalnog predstavnika i koordinatora za borbu protiv
trgovine ljudima podrava razvoj i implementaciju politika borbe protiv trgovine
ljudima.

Grupa za planiranje na visokom nivou ustanovljena je u skladu sa odlukama
Samita efova drava i vlada u Budimpeti, 1994. godine, a njeni zadaci su da
kreira preporuke u vezi sa planom za stvaranje i funkcionisanje multinacionalne
mirovne snage OEBS-a, njenim obimom i karakteristikama, logistikom, komandom
i kontrolom, aranmanima sa drugim zemljama.
OEBS ima:
56 lanica (zeleno);
12 saradnikih zemalja (narandasto): 6 mediteranskih drava i 6 drava Azije)
http://www.zif-berlin.org/fileadmin/uploads/analyse/dokumente/veroeffentlichungen/ZIF_Map_Crisis_Prevention_and_Peace_Operations_09.pdf.pdf
UN misije i broj lica u misijama (Mart 2010)
1 ) BINUB (Burundi) - 15
2 ) MINURCAT (Central African Republic and Chad) - 3.755
3 ) MINURSO Search Results (Western Sahara) - 234
4 ) MINUSTAH (Haiti) - 10.472
5 ) MONUC (DR Congo) - 20.561
6 ) UNAMA (United Nations Assistance Mission in Afghanistan) - 22
7 ) UNAMI (United Nations Assistance Mission for Iraq) - 232
8 ) UNAMID (Darfur) - 21.865
9 ) UNDOF (Israeli and Syria - Golan Heights - Golanska visoravan) - 1.044
10 ) UNFICYP (Cyprus) - 930
11 ) UNIFIL (Lebanon) - 11.506
12 ) UNMIK (Kosovo) - 15
13 ) UNMIL (Liberia) - 10.371
14 ) UNMIN (Nepal) - 69
15 ) UNMIS (Sudan) - 10.559
16 ) UNMIT (Timor-Leste - Istoni Timor) - 1.553
17 ) UNMOGIP (India and Pakistan) - 43
18 ) UNOCI (Cte d'Ivoire - Obala slonovae) - 8.542
19 ) UNTSO (Middle East - Bliski istok) - 151
Broj lica
101.939
3. Mirovne misije: UN
Mirovne
misije
UN

Ukupan
broj lica
(mart
2010):
101.939
Drave kontributori u UN misijama i broj lica (Mart 2010)
Albania 63, Argentina 864, Australia 109, Austria 395, Bangladesh 10.850, Belgium
263, Benin 1.323, Bolivia 440, Bosnia and Herzegovina 22, Brazil 2.248; Brunei 7 7,
Bulgaria 2, Burkina Faso 901, Burundi 74, Cambodia 95, Cameroon 136, Canada 168,
Central African Republic 18, Chad 72, Chile 538, China 2.136, Congo 1, Colombia 34,
Cote d'Ivoire 136, Croatia 133, Cyprus 2, Czech Republic 10, Denmark 179, Djibouti 21,
DR Congo 8, Ecuador 89, Egypt 5.466, El Salvador 116, Estonia 1, Ethiopia 2.408, Fiji
271, Finland 100, France 1.738, Macedonia 1, Gambia 364, Germany 294, Ghana
3,934, Greece 63, Grenada 1, Guatemala 299, Guinea 74, Honduras 11, Hungary 95,
Iceland 2, India 8.765, Indonesia 1,667, Iran 2, Ireland 463, Italy 2.149, Jamaica 20,
Japan 231, Jordan 3.630, Kenya 882, Kyrgyzstan 28, Luxembourg 3, Madagascar 51,
Malawi 183, Malaysia 1.085, Mali 90, Moldova 8, Mongolia 424, Montenegro 3, Morocco
1.562, Mozambique 3, Namibia 90, Nepal 5.171, Netherlands 46, New Zealand 38,
Niger 530, Nigeria 5.872, Norway 210, Pakistan 10.834, Palau 2, Paraguay 95, Peru
249, Phillipines 1.035, Poland 21, Portugal 355, Qatar 3, Republic of Korea 641,
Romania 91, Russia 366, Rwanda 3.647, Samoa 15, Senegal 2.239, Serbia 48, Sierra
Leone 242, Singapore 23, Slovakia 190, Slovenia 16, South Africa 1.976, Spain 1.139,
Sri Lanka 1.060, Sweden 59, Switzerland 25, Tajikistan 9, Tanzania 1.080, Thailand 48,
Togo 848, Tunisia 510, Turkey 652, Uganda 169, Ukraine 364, United Kingdom 283,
United States of America 88, Uruguay 2.517, Vanuatu 33, Yemen 194, Zambia 882,
Zimbabwe 102.
http://www.un.org/en/peacekeeping/contributors/2010/mar10_2.pdf
10 drava kontributora rangiranih po broju lica
UN misije sumarno:

Broj misija: 19

Broj drava kontributora: 115

Broj lica: 101.939

(mart 2010)
http://www.un.org/en/peacekeeping/contributors/2010/mar10_1.pdf
Policija Civili Vojne jedinice
UKUPNO u UN
NATO misije i broj lica u misijama (Mart 2010)
1) ISAF (Avganistan) - 102.554
2) KFOR (Kosovo) - 9.923
3) Active Endeavour (Sredozemno more) - prema potrebi
4) Operation Ocean Shield - borba protiv pirata (Rog Afrike)
5) NATO Trainig Mission - NTM-I (Irak)
6) Podrka Afrikoj Uniji - trenutno u Darfuru, Sudan (sjedite u Adisabebi,
Etiopija)
http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_52060.htm?selectedLocale=en#current
3. Mirovne misije: NATO
Drave kontributori u ISAF misiji u Avganistanu (Mart 2010)
Macedonia
Drave kontributori u KFOR misiji na Kosovu (Mart 2010)
Drave kontributori u NATO misijama (Mart 2010)
Albania, Armenia, Australia, Austria, Azerbaijan, Belgium, Bosnia and
Herzegovina, Bulgaria, Canada, Croatia, Czech Republic, Denmark,
Estonia, Finland, France, Georgia, Germany, Greece, Hungary, Iceland,
Ireland, Italy, Jordan, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Mongolia,
Montenegro, Morocco, Netherlands, New Zealand, Norway, Poland,
Portugal, Republic of Korea, Romania, Singapore, Slovakia, Slovenia,
Spain, Sweden, Switzerland, Republic of Macedonia, Turkey, Ukraine,
United Arab Emirates, United Kingdom, United States.

48 drava (28 NATO, 12 PzM, 8 ostali)
http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=268&lang=en
3. Mirovne misije: EU
EU misije (Mart 2010)
1 ) EUFOR "ALTHEA" (Bosnia and Herzegovina) - military mission - 1.909
2 ) EUPM - The European Union Police Mission (EUPM) in Bosnia and Herzegovina - 282
3 ) EULEX - The European Union Rule of Law Mission in Kosovo - 2.818
4 ) EU SSR - EU mission in support of the Security Sector Reform in Guinea-Bissau - 33
5 ) EUSEC RD Congo - EU advisory and assistance mission for security reform in the
Democratic Republic of Congo - 44
6 ) EUPOL RD Congo - Police mission EU in the Democratic Republic of Congo - 57
7 ) EUPOL COPPS - EU Police Mission in the Palestinian Territories - 83
8 ) EU BAM Rafah - EU Border Assistance Mission at Rafah (Gaza) crossing point - 25
9 ) EU BAM - EU Border Assistance Mission to the Republic of Moldova and Ukraine - 200
10 ) EUMM - The European Union Monitoring Mission in Georgia - 398
11 ) EUPOL - EU Police mission in Afghanistan - 447
12 ) EUJUST LEX - European Union Integrated Rule of Law Mission for Iraq - 45
12 ) EUNAVFOR, operation "Atalanta" in Somalia - 1.601
13 ) EUTM - European Union military mission to contribute to the training of Somali
security forces - 93

UKUPNO: 8.035
3. Mirovne misije: EU
Jugoistona Evropa
1 * OSCE Presence in Albania
2 * OSCE Mission to Bosnia and Herzegovina
3 * OSCE Mission to Montenegro
4 * OSCE Mission to Serbia
5 * OSCE Mission in Kosovo
6 * OSCE Spillover Monitor Mission to Skopje
7 * OSCE Office in Zagreb
Istona Evropa
8 * OSCE Office in Minsk
9 * OSCE Mission to Moldova
10 * OSCE Project Co-ordinator in Ukraine
Zapadna Azija
11 * OSCE Office in Baku
12 * OSCE Office in Yerevan
13 * Personal Representative for the OSCE Minsk Conference
Centralna Azija
14 * OSCE Centre in Ashgabat
15 * OSCE Centre in Astana
16 * OSCE Centre in Bishkek
17 * OSCE Office in Tajikistan
18 * OSCE Project Co-ordinator in Uzbekistan
OEBS misije (Mart 2010)
3. Mirovne misije: OEBS
UNMIL Misija u Liberiji

Trenutno se u UNMIL nalaze 2 oficira Vojske
Crne Gore.
Odlukom Skuptine Crne Gore, u narednom
periodu predvieno je slanje do 2
pripadnika Vojske Crne Gore, uz
mogunost rotacije.
Mirovna misija na Kipru - UNFICYP

Na osnovu odluke Vlade Crne Gore 1 pripadnik
Uprave policije je u avgustu 2009. godine upuen
u mirovnu misiju na Kipru.
Tokom 2010. godine upuen je jo jedan pripadnik
Uprave Policije.
Uee Crne Gore u Mirovnim misijama UN
ISAF misija u Avganistanu

Na osnovu Odluke Skuptine Crne Gore iz jula 2009. godine, u
misiji ISAF u Avganistanu u sklopu Regionalnih snaga "Sjever",
koje su pod Njemakom komandom rasporeeni su (u sastavu
druge rotacije):

- 2 tabna oficira u Komandi Mazar-i-Sarif (feb.(avg) 2010.),

- 25 lica - pjeadijski vod - Pol-e-Khomri (stacionarno
obezbjeenje baze "Panonija" u kojoj se nalazi maarski PRT -
provincijski tim za rekonstrukciju), (10. mart (avg) 2010)

- 1 logistiki oficir - Pol-e-Khomri (feb.(avg) 2010.),

- 3 lana medicinskog tima - Pol-e-Khomri. (mart (avg) 2010)

Trenutno je u operaciji ISAF 31 pripadnik VCG.

Odlukom Skuptine predvieno je upuivanje do 40 lica.
Uee Crne Gore u Mirovnim misijama NATO
EU NAVFOR operacija ATALANTA u Somaliji

Odlukom Skuptine Crne Gore predvieno je da se u
misiju EU NAVFOR uputi do 3 pripadnika Vojske
Crne Gore uz mogunost rotacije. Pripadnici VCG (1
oficir i 1 pdf na italijanski brod i 1 oficir na grki
brod)

Uee Crne Gore u Mirovnim misijama EU
Uee u mirovnim misijama je obaveza iz Povelje UN-a, koja u glavi
VI i VII ima odredbe kojima se drave potpisnice obavezuju da na
zahtev UN-a stave na raspolaganje svoje oruane snage i druge
efektive radi odravanja mira u svetu, to se odnosi na primjenu od
strane meunarodnih organizacija poput UN, NATO, EU i OEBS.

Ljudi koji se vraaju iz misija su obogaeni novim iskustvima,
poznanstvima, ali i znanjem i vjetinama, s obzirom da se u mirovnim
misijama administrativne i druge djelatnosti obavljaju uz primenu
najnovijih tehnologija i elektronskog poslovanja. Oni u praksu donose i
znanja o standardizovanim procedurama, ime se u perspektivi olakava
integrisanje u meunarodne strukture i prilagoavanje naina rada
svetskim standardima.
Mirovne operacije su jedinstven i funkcionalan instrument, osnovan od
strane samih meunarodnih organizacija, kao nain da se pomogne
zemljama koje su zahvaene konfliktima, kao i da se stvore uslovi za mir.
Prva mirovna misija je bila pod vostvom UN, osnovana je 1948. godine i od tada
je izvreno vie 15 misija u razliitim zemljama. Nakon raspada bipolarnog
sistema odnosa u meunarodnoj zajednici, mirovne operacije su postale model
koji primjenjuju i ostale meunarodne organizacije pod mandatom UN-a u
razliitim oblastima.

U savremenim uslovima razlikujemo tri grupe misija:
- uspostavljanje mira (peacemaking),
- obezbeivanje mira (peacekeeping) i
- izgradnja mira (peacebuilding).
Peacemaking se odnosi na konflikte koji su u toku, nastojei da ih obustavi
posredstvom diplomatije i medijacije (dovoenje za pregovaraki stol).

Peacekeeping je sredstvo koje se koristi ve pedeset godina, a u poslednjoj
deceniji brzo se razvio od tradicionalnog, preteno vojnog modela, posmatranja
obustave sukoba i prisilnih odvajanja poslje unutranjih sukoba, do inkorporacije
kompleksnog modela sastavljenog od mnogih elemenata, vojnih i civilnih, radei
zajedno na miru u opasnim zonama graanskih i drugih sukoba.

Peacebuilding definie aktivnosti preduzete nakon zavretka konflikta, kao
restruktuiranje osnova za mir i pruanje neophodnih sredstava za stvaranje tih
osnova, to predstavlja neto vie nego samo odsustvo rata. Peacebuilding
ukljuuje reintegraciju bivih boraca u civilno drutvo, jaanje vladavine prava,
pospeivanje potovanja ljudskih prava, omoguavanje tehnike podrke za
demokratski razvoj i promovisanje ideja za reavanje konflikta i pomirenja.
S obzirom na multidimenzionalnost bezbjednosnih izazova u novom
svjetskom poretku samo koordiniranom multilateralnom akcijom
raznovrsnih organizacija (od bezbjednosnih do politikih, ali i socijalnih,
kulturnih itd.) oni se mogu pokuati sprijeiti ili adekvatno odgovoriti na
ve izazvanu krizu.
Odnos NATO - Ujedinjene nacije

Odnosi te dvije organizacije nakon hladnog rata kontinuirano se
usloavaju i poveavaj. Osim politie, razvija se i institucionalna
saradnja, kao i saradnja u sprovoenju najrazliitijih zajednikih
vojnih i civilnih misija irom svijeta.

Na politikom nivou, Povelja UN-a potpisana u San Francisku 1945.
godine i danas predstavlja fundamentalnu politiku platformu na
kojoj poiva ideja o nastanku organizacije NATO, a Savijet
bezbjednosti UN zaduen je za osiguranje mira i bezbjednosti u
meunarodnoj zajednici i normativno-pravni je okvir NATO-vog
operativnog djelovanja. Ta dva osnovna principa politike
povezanosti UN i NATO-a potvrena su i u Preambuli Osnivakog
ugovora Sjevernoatlantskog saveza iz 1949. godine.

Praktina operativna saradnja NATO-a i specijalizovanih tijela UN-a
intenzivirana je nakon ruenja bipolarizma i najvei broj aktivnosti je ne-
vojnog karaktera: operacije uspostavljanja i odravanja mira, mirovne
operacije, civilno-vojna saradnja, borba protiv raznih oblika
organiziovanog kriminala (trgovina ljudima, droga) uklanjanje mina,
borba protiv terorizma, uklanjanje posljedica prirodnih katastrofa i sl.

Prve zajednike poshladnoratovske aktivnosti bile su vezane uz
prostor Mediterana i jugoistok Evrope, zbog potrebe smirivanja oruanih
sukoba nakon raspada SFRJ i spreavanje irenja nestabilnosti na
ostatak Evrope.

Na osnovu Rezolucije Savjeta bezbjednosti UN-a broj 1301 NATO je
dobio mandat kontrole i sprovoenja vojnog aspekta Dejtonskog
sporazuma potpisanog 1995. godine kojim je uspostavljen mir u
Bosni i Hercegovini.

U tu svrhu NATO zapoinje svoju prvu mirovnu operaciju: u decembru
1995. osniva i alje u BiH svoje Implementacijske snage (IFOR), koje
godinu dana kasnije zamjenjuje Stabilizacijskim snagama (SFOR). I
snage IFOR-a i SFOR-a na terenu su saraivale sa snagama i drugih
meunarodnih organizacija, ukljuujui i specijalizovane agencije UN-a
poput UNHCR-a.

Na osnovu dogovora Generalnog sekretara NATO-a i Generalnog
sekretara UN-a te dvije organizacije saraivale su i tokom krize na
Kosovu i prije, a naroito tokom i nakon 1999. godine. Na osnovu
Rezolucije Savjeta bezbjednosti UN-a 1244 NATO je u julu 1999
oformio i poslao na Kosovo snage KFOR.

Moe se rei da upravo od preuzimanja NATO odgovornosti za
stabilizaciju prilika u Avganistanu odnos NATO-a i UN-a kljuni je za
normalizaciju prilika u toj zemlji. Pod mandatom UN-a NATO je u
avgustu 2003. preuzeo odgovornost za snage ISAF zaduene za
uspostavljanje mira u i oko grada Kabula.

Razgranata saradnja na terenu doprinijela je i uspostavljanju novih
oblika institucionalnih veza na relaciji NATO-UN. Generalni sekretar
NATO-a regularno izvjetava Generalnog sekretara UN-a ne samo o
aktivnostima za koje je NATO od UN dobio mandat ve i o konceptualnim
promjenama koje NATO u sklopu svoje cjelokupne transformacije prolazi.
Odnos NATO - EU

NATO je na Samitu u Vaingtonu 1999. odluio da bezbjednosna
pitanja sa Evropljanima razmatra u direktnim odnosima sa EU.
Istovremeno, EU od summita u Maastrichtu do Lisabona pokuava da
institucionalizuje zajedniku evropsku spoljnju i bezbjednosnu politiku,
ukljuujui i uspostavu vlastitih civilnih i vojnih snaga za sprovoenje
njezine obrambene komponente. Iz toga proizlazi da se
posthladnoratovski odnosi NATO-a i EU konstantno suoavaju sa dva
osnovna problema:

- Prvo: potrebom NATO-a da ostane glavni bezbjednosno-obrambeni stub
transatlantizma i
- Drugo: potrebom EU da uspostavi zajedniku bezbjednosnu i
odbrambenu politiku, ukljuujui i adekvatne snage za njezino
sprovoenje.
Odnos NATO - EU

Vaan korak u unapreenju odnosa NATO i EU predstavlja i
usvajanje Deklaracije EU-NATO o ESDP, iz decembra 2002. godine,
koja postavlja osnovne principe dalje saradnje i zajednikog
djelovanja EU i Alijanse, i korienja NATO kapaciteta za potrebe EU
operacija.

Skup aranmana-dogovora kojima se jasno preciziraju uslovi i
modaliteti pristupa EU zajednikim kapacitetima NATO, za operacije pod
vostvom EU, usvojeni su 17. marta 2003. godine, pod nazivom Berlin
plus aranmani.

Aranmani Berlin plus prvi put su primijenjeni u operaciji Konkordija
(Concordia), koju je EU pokrenula 31. marta 2003. godine, u
Makedoniji (okonana 15. decembra 2003. godine). Tokom te operacije
prvi put dola je do izraaja praktina vojna saradnja izmeu EU i
NATO. Tekua EU operacija u Bosni i Hercegovini, EUFOR-Althea,
pokrenuta 2. decembra 2004. godine, takoe se odvija na osnovu Berlin
plus aranmana.
Odnos NATO - EU

Konsultacije izmeu NATO i EU prevenstveno se odvijaju kroz
redovne zajednike sastanke na ambasadorskom nivou
Sjevernoatlantskog savjeta i Politiko-bezbjednosnog komiteta EU
(tijela odgovornog za politiku kontrolu i strateko usmjeravanje EU
operacija), najmanje tri puta tokom polugodita.

Od 2001. godine do danas, nekoliko puta su se sastali i ministri spoljnih
poslova NATO i EU. Pored toga, redovno se odravaju i sastanci
Visokog predstavnika EU (ef diplomatije - Lisabonski ug) za
Zajedniku spoljnu i bezbjednosnu politiku, i generalnog sekretara
NATO, kao i slubenika sekretarijata Savjeta EU i meunarodnog
sekretarijata NATO. Vojni komiteti NATO i EU sastaju se etiri puta
godinje.

Takoe, u meuvremenu je uspostavljena i EU elija za planiranje, u
okviru NATO Saveznike komande za operacije, kao i NATO tim za
vezu, u okviru Vojnog taba EU.
Odnos NATO - OEBS

NATO i OEBS imaju komplementaran zadatak obezbjeenja mira i
bezbjednosti na Evuroatlantskom prostoru koji se ogleda u akcijama
spreavanja sukoba i upravljanja krizama, s tim to je OEBS teritorijalno i
po broju lanica vea regionalna organizacija.
Odnos NATO - OEBS

Iako je velik broj lanica OSCE-a u punopravnom lanstvu NATO-a ili u
nekom obliku institucionalne povezanosti s NATO-om (Pzm, MAP,
Mediteranski dijalog, Istanbulska inicijativa) organizacija OEBS u cjelini
posmatra se u NATO-u kao nezavisni politiki akter s kojim NATO ostvaruje
veze i saradnju kao sa zemljama koje nisu u punopravnom lanstvu NATO-
a. To svakako zadrava pravni i politiki subjektivitet i NATO-a i OEBS-a, a
opet postoje potpisani sporazumi i dokumenti na osnovu kojih se moe
ostvarivati zajednika saradnja ako te dvije organizacije procijene da je to u
njihovom obostranom interesu.

Nestabilnosti Zapadnog Balkana, ukljuujui i otvorene oruane sukobe,
posluile su kao lakmus papir za testiranje takve saradnje. Nakon
potpisivanja Dejtonskom mirovnog sporazuma za BiH, NATO-ve snage
IFOR i SFOR posluile su kao okvir i garant snagama OSCE-a u
sprovoenju njihovih civilnih zadataka na terenu. NATO je fiziki
osiguravao pripadnike OEBS-a u BiH, distribuciju humanitarne pomoi,
organizaciju i sprovoenje izbora kao i ostale aktivnosti koje je OEBS
sprovodio na terenu (vezano uz civilni aspekt sprovoenja Dejtonskog
sporazuma)
Odnos NATO - OEBS

U oktobru 1998. OEBS osniva i alje tzv. verifikacione snage (Verification
Mission) na Kosovu koje imaju za cilj da sprijee radikalnije etnike sukobe
srpskog i albanskog stanovnitva na Kosovu. U tome im djelomino pomau
i snage NATO-a, no kako je ta, po konkretnim uincima skromna zajednika
misija stabilizacije prilika na terenu neuspjela, a kriza se dodatno usloila ,
OEBS u martu 1999 povlai svoje verifikacione snage s Kosova.

Slijedi NATO-ov vojni napad, nakon ega OEBS, u sklopu Misije UN-a,
uestvuje u pokuajima uspostavljanja osnova za demokratski razvoj
cjelokupnog kosovskog drutva, zatiti manjinskih prava te uspostavljanju
albanskih administrativnih institucija. NATO snage KFOR pruale su
bezbjednosnu garanciju za sprovoenje svih tih ciljeva.

Do marta 2003., kada EU stupa na scenu kao glavni mandator, OEBS i
NATO uspjeno sarauju i u Makedoniji.

Odnos NATO - OEBS

NATO-OEBS saradnja na prostoru Zapadnog Balkana, u toj jo uvijek
potencijalno turbulentnoj regiji, nastavljena je. ienje terena od
zaostalih eksplozivnih sredstava, unitavanje dijela lakog i malog
naoruanja, spreavanje verca naoruanja samo su neke od
zajednikih aktivnosti, ali u kojima uestvuju i snage zemalja Zapadnog
Balkana. Ipak glavnina aktivnosti NATO-OEBS saradnje danas je, s prostora
jugoistoka Europe, premjetena na krizna arita Bliskog istoka, Kavkaza
i centralne Azije.

Sastanci Generalnog sekretara NATO-a i efa OEBS-a, ali i slubenika
tih organizacija na niim operativnim nivoima odravaju se u skladu sa
potrebama i u cilju razmjene potrebnih informacija, planiranja i zajednikih
aktivnosti.
Pojam neutralnost oznaava nepristrasnost, neopredijeljenost,
neodreenost, ravnodunost, a rije potie od latinske rijei neuter, to znai
ni jedan ni drugi.

Na polju meunarodnog prava, u irokoj literaturi koja se bavi ovim
pitanjem postoje razliite definicije neutralnosti. No, bez obzira na varijacije u
definisanju, neutralnost oznaava dvoje:
- poloaj drave izvan oruanog sukoba i
- odnos izmeu zaraenih i neutralnih drava.

Neutralnost ne znai puko distanciranje odreene drave od oruanog
sukoba drugih drava, kao ni kidanje veza sa stranama koje su u sukobu
(neutralne drave i dalje odravaju diplomatske odnose sa zaraenim). Ona
podrazumijeva niz prava i obaveza, od kojih su dvije fundamentalne:
- obaveze uzdravanja i
- nepristrasnosti.
5. Neutralne i nesvrstane drave u sistemu
meunarodne bezbjednosti
Neutralnost ima pravno utemeljenje u istorijskoj dimenziji razvoja i
nastanka. Pariska deklaracija od 16. aprila 1856. godine predstavlja
prvu pisanu kolekciju ratnoga prava, i kao takva vaan je izvor prava
neutralnosti. Deklaraciju su potpisale potpisnice Pariskog ugovora o miru
kojim je okonan Krimski rat. Odredbe ove deklaracije su kasnije prihvaene
kao dio opteg meunarodnog prava.

Vaingtonska pravila iz 1871. godine takoe su dio opteg
meunarodnog prava, formulisana u sporazumu izmeu Sjedinjenih
Amerikih Drava i Engleske, i sadre neke bitne odredbe koje se tiu
obaveza neutralnih drava u vrijeme rata.
Hake konferencije mira odrane 1907. godine predstavljaju najvei
uspjeh kada je u pitanju donoenje i sistematizacija pravila ratnog
prava, a samim tim i ogroman doprinos razvoju meunarodnog prava
uopte.

Sa stanovita prava neutralnosti znaajna je Druga haka konferencija na
kojoj su, izmeu ostalih, donijete dvije konvencije:
- Peta konvencija o pravima i dunostima neutralnih drava i lica u
suvozemnom ratu i
- Trinaesta konvencija o pravima i dunostima neutralnih sila u sluaju
pomorskog rata.

Ovim konvencijama utvren je stroi tretman obaveza iz neutralnosti, prije
svega po pitanju uzdranosti i nepristrasnosti nego to je to bilo ranije i
brojna pravila koja su u njima precizirana, postala su dio meunarodnog
obiajnog prava i smatraju se opte obaveznima.
Pravo neutralnosti, kao ukupnost meusobnih prava i obaveza neutralnih i
onih koji vode rat, poznaje osnovne dvije vrste neutralnosti: trajnu i
privremenu.

Priznate kao neutralne:
Austrija, neutralna od 1955, lanica EU i PzM;
Kosta Rika, neutralna od 1949,
Finska, neutralna od 1948, lanica EU i PzM;
Irska, tradicionalno neutralna, lanica EU i PzM;
Japan, neutralan po Ustavu iz 1947;
Lihtentajn, neutralan od 1868;
Malta, neutralna od 1980, lanica EU i PzM;
vedska, neutralna od 1814, lanica EU i PzM;
vajcarska, neutralna od 1815, lanica PzM;
Turkmenistan, neutralan od 1995. godine, lanica PzM;
Vatikan, neutralan od 1929.
Zahtjevaju neutralnost:
Kamboda, zahtjevala je neutralnost 19551970, i od 1993 do danas;
Meksiko, zahtjeva nautralnost od 1939;
Moldavija, zahtjeva neutralnost na osnovu Ustava od 1994. godine;
Srbija, proglasila vojnu neutralnost rezolucijom Skuptine Srbije o Kosovu
od 16.12.2007. godine.
Pokret nesvrstanih zemalja osnovan je tokom kolapsa kolonijalnog
sistema i borbe za nezavisnost naroda u Africi, Aziji i Latinskoj Americi.
Njegove kljune aktivnosti bile su usmjerene na proces dekolonizacije,
nakon ega je Pokret teio da revitalizuje i ojaa svoju ulogu u ouvanju mira
i stabilnosti u svijetu.

U periodu Hladnog rata, Nesvrstanost je kao politiki pokret, bio izraz elje
brojnih nacija da ne budu uvuene u ideoloke sukobe Istoka i Zapada.

Nesvrstani su osnovani u Beogradu 1961. godine na inicijativu trojice
dravnika, Josipa Broza Tita predsjednika SFRJ, egipatskog predsednika
Gamala Abdela Nasera i indijskog predsednika Davaharlala Nehrua, koji je i
skovao termin nesvrstani.

Pokret nesvrstanih okupljao je najee drave treeg svijeta, koje
nijesu mogle ili htele da uestvuju u blokovskoj podjeli svijeta i politici
hladnog rata. Titova Jugoslavija stekla je u to vrijeme zavidan rejting u
meunarodnim odnosima, kao jedna od rijetkih evropskih drava koja je bila
aktivni lan ovog pokreta.
Bez svijeta podijeljenog u dva bloka, nesvrstani su izgubili svoj
politiki smisao, ali i dalje funkcioniu, uz odreene izmenjene prilagoene
savremenim meunarodnim potrebama i problemima.

Kako je hladni rat koio normalan razvoj meunarodnih odnosa, odreene
snage, suprostavljajui se ukljuivanju u blokove i atomskom naoruanju,
propagirale su politiku "miroljubive koegzistencije".

Ovaj pokret je imao za svrhu, kako je napisano u Havanskoj deklaraciji iz
1979., da osigura nacionalnu nezavisnost, suverenitet, teritorijalni integritet i
bezbjednost nesvrstanih zemalja u njihovoj borbi protiv imperijalizma,
kolonijalizma, neokolonijalizma, aparthejda, rasizma, ukljuujui i cinizam i
sve oblike strane agresije, okupacije, dominacije, mijeanja ili hegemonije,
kao i protiv blokovske politike.

Djelovanje Pokreta nesvrstanih zemalja zasnovano je na deset osnovnih Bandukih
principa, koji ujedno ine glavne ciljeve politike nesvrstavanja i uslov ukljuivanja
zemalja u lanstvo Pokreta:
- potovanje ljudskih prava, ciljeva i naela definisanih u Povelji Ujedinjenih nacija;
- potovanje suvereniteta i teritorijalnog integriteta drava;
- priznavanje jednakosti svih rasa i nacija bez obzira na njihovu veliinu i brojnost;
- nemijeanje u unutranje odnose drugih zemalja;
- potovanje prava drave na svoju odbranu, individualno ili kolektivno, u skladu sa
Poveljom Ujedinjenih nacija;
- nekorienje paktova za kolektivnu odbranu u cilju pojedinanih interesa bilo koje
velike sile i nekorienje pritisaka u odnosu prema bilo kojoj zemlji;
- suzdravanje od prijetnje agresijom ili upotrebe sile protiv teritorijalnog integriteta i
politike nezavisnosti bilo koje zemlje;
- miroljubivo rjeavanje meunarodnih sporova u skladu sa Poveljom Ujedinjenih
nacija;
- promocija zajednikih interesa i saradnje;
- potovanje prava i meunarodnih obaveza.
Razlika izmeu neutralnosti i nesvrstanosti kao sloenih pojava,
postoji prije svega u istorijskom momentu njihovog nastanka:
neutralnost kao pravna pojava zaeta je u 17. vijeku, a kao stalna,
neutralnost javlja se poetkom 19. vijeka, dok se nesvrstanost javlja tek
nakon II svjetskog rata.

Jasna razlika postoji i sa pravnog stanovita, jer neutralnost
predstavlja pravnu kategoriju koja ima svoje uporite u meunarodnom
pravu, i koja poiva na meunarodnim konvencijama kojima su
regulisane prava i dunosti neutralnih drava.

Nesvrstanost, pak, predstavlja politiki fenomen i njen sadraj nije
regulisan meunarodno pravnim normama.
U skladu sa preporukom Koordinacionog biroa Pokreta nesvrstanih zemalja
od 6. juna 2008. godine, Crna Gora je dobila status posmatraa u
Pokretu nesvrstanih zemalja na 15. Ministarskoj konferenciji, u
Teheranu, od 27-31. jula 2008. godine.

Ve naredne 2009. godine u periodu od 11-16. jula, odran je Samit
Pokreta nesvrstanih zemalja u Egiptu. Na ovom samitu prisustvovala je i
crnogorska delegacija na elu sa predsjednikom drave Filipom
Vujanoviem. Uee na Samitu predstavljalo je dobru priliku za
unaprijeivanje saradnje i jaanje prijateljskih odnosa meu zemljama
lanicama i posmatraima u Pokretu.
6. Crna Gora u sistemu meunarodne bezbjednosti -
UN, NATO, EU i OEBS
Prijem u lanstvo UN

Rezoluciju kojom se Generalnoj
skuptini preporuuje prijem Crne Gore
u UN, Savjet bezbjednosti je donio na
sjednici od 22. juna 2006. godine.
Rezoluciju o prijemu Crne Gore u UN,
Generalna skuptina je donijela 28.
juna 2006. godine. Time je Crna Gora
postala 192. lanica OUN.
UN
Od momenta prijema u lanstvo UN-a, pored redovnog uea delegacija
na najviem nivou na Generalnoj debati zasijedanja Generalne Skuptine
UN-a, delegacije Crne Gore uestvovale su na gotovo svim generalnim
konferencijama odranim pod okriljem sistema UN-a.

Interes Crne Gore je prvenstveno usmjeren:
- na obaveze u vezi sa problematikom ljudskih prava (pri Savjetu za ljudska
prava UN u enevi i Visokom komesaru za ljudska prava UN);
- na problematiku izbjeglica i procesa upravljanja granicama (Visoki komesar
UN za izbjeglice, Meunarodna organizacija za migracije);
- na stalnu komunikaciju sa agencijama UN koje su prisutne u Crnoj Gori
- UNDP - Program UN za razvoj
- UNICEF - Djeiji fond UN
- UNHCR - Program Visokog komesara UN za izbjeglice
- IOM - Meunarodna organizacija za migracije
- WHO - Svjetska zdravstvena organizacija
- na obaveze dostavljanja izvjetaja nadlenim tijelima UN.
UN
U cilju jaanja saradnje Vlade Crne Gore sa UN agencijama u Crnoj Gori, u
Podgorici je 15. decembra 2006. potpisan Sporazum o saradnji Vlade Crne
Gore sa agencijama UN u Crnoj Gori (UNDP, UNICEF i UNHCR).

Pored toga, 14. februara 2007. god. potpisan je i Okvirni sporazum o
saradnji Vlade Crne Gore i Svjetske zdravstvene organizacije (WHO).

Sporazumi definiu pitanja i uslove pod kojima e UN agencije pruati
pomo Vladi Crne Gore u ostvarivanju razvojnih projekata, i ujedno ine
pravni okvir za podizanje nivoa postojeih kancelarija UN agencija u Crnoj
Gori na odgovarajui nivo.
UN
UNDP

Saradnja Crne Gore i UNDP-a se odvija u okviru definisanog Programa saradnje za
zemlju za period 2007-2011. godine i Akcionog plana za njegovu implementaciju.

Programi saradnje usmjereni su na razvijanje demokratske vladavine, smanjenje
siromatva i socijalnu inkluziju, prije svega marginalizovanih grupa, prevenciju kriza i
ublaavanje njihovih eventualnih posljedica, energetski razvoj i zatitu ivotne
sredine, kao i na prevenciju i borbu protiv HIV/AIDS.

Sa UNDP-om su potpisani sporazumi i zapoeti ili realizovani razni projekti i
programi u Crnoj Gori:
- Jaanje demokratske vladavine, izgradnja kapaciteta i podrka izgradnji novih slubi
- Socijalno-humanitarna pitanja
- Saradnja u oblasti bezbjednosnog i odbrambenog sektora, profesionalizacije i
depolitizacije dravne slube
- Oblast zatite ivotne sredine
- Saradnja u oblasti ekonomije
- Projekat eko-zgrade
UN
UNICEF

Saradnja Crne Gore i UNICEF-a definisana je Programom saradnje koji podrava
proces drutvenih reformi kroz razvoj i implementaciju zakonskog i stratekog okvira
kojim se doseu svjetski i evropski standardi i, istovremeno, vodi borba protiv
siromatva i drutvene iskljuenosti, nejednakosti i diskriminacije djece.

Ministarstvo inostranih poslova je zadueno za sveukupnu koordinaciju Programa
saradnje Crne Gore i UNICEF-a, dok se njegova implementacija odvija u direktnoj
saradnji sa resornim organima. U Podgorici, 9. februara 2009. godine, predstavljen je
Okvirni program saradnje Vlade Crne Gore i UNICEF za period 2010-2011.

U saradnji sa institucijama sistema i organizacijama civilnog drutva UNICEF
sprovodi aktivnosti koje se odnose na sveobuhvatnu zatitu i promociju djejih prava
kroz reformu sistema maloljetnikog pravosua, borbu protiv HIV/AIDS, rani razvoj
djeteta, obrazovanje po mjeri djeteta, ukljuivanje romske i druge ugroene djece u
drutvo, ukljuivanje djece sa smetnjama u razvoju u redovne drutvene tokove,
deinstitucionalizaciju i zatitu djece od svih oblika nasilja, zlostavljanja i
zanemarivanja, kao i poseban projekat koji se odnosi na prevenciju i sprjeavanje
nasilja u kolama.
UN

Projekat reforme maloljetnikog pravosua se sprovodi u saradnji
Ministarstva pravde, UNICEF-a i EU. S tim u vezi, sprovode se aktivnosti za
podizanje svijesti i jaanje kapaciteta za primjenu alternativnih mjera
sankcije; angaovanje eksperata za rad sa djecom i dr.

Proces reforme i usvajanje stratekih dokumenata u dijelu socijalne zatite
djece sa smetnjama u razvoju, djece bez roditeljskog staranja, djece u
sukobu sa zakonom, romske i raseljene djece je nastavljen u saradnji
Ministarstva zdravlja, Ministarstva rada i socijalnog staranja, Ministarstva
pravde i UNICEF.
UN
Program Visokog komesara Ujedinjenih nacija za izbjeglice (UNHCR)

Saradnja Crne Gore i UNHCR-a zasnovana je na Osnovnom sporazumu o
saradnji Vlade Republike Crne Gore sa Visokim komesarijatom Ujedinjenih
nacija za izbjeglice, koji je potpisan 15. decembra 2006. godine.

Programi saradnje UNHCR-a i Zavoda za zbrinjavanje izbjeglica, uz uee
i drugih organa, odnose se na obezbjeenje podrke najugroenijim
izbjeglim i raseljenim licima, pruanje pomoi i praenje primjene usvojene
Nacionalne strategije za izbjeglice i raseljena lica, zastupanje obezbjeenja
prava na zapoljavanje i drugih osnovnih prava izbjeglicama i raseljenim
licima. Posebnu panju UNHCR je posvetio pitanju Roma, raseljenih sa
Kosova i njihovom integrisanju, odnosno trajnom rjeenju njihovog poloaja.
UN
Svjetska zdravstvena organizacija (WHO)

Aktivnosti Svjetske zdravstvene organizacije usmjerene su na promovisanje
razvoja u skladu sa Milenijumskim razvojnim ciljevima, jaanje bezbjednosti
u oblasti zdravlja, jaanje zdravstvenog sistema, pokretanje istraivanja,
snaenje partnerstva i unapreivanje djelovanja na nacionalnom,
regionalnom i meunarodnom nivou. WHO djeluje u saradnji sa ostalim
agencijama Ujedinjenih nacija, donatorima, nevladinim organizacijama i
privatnim sektorom.

Saradnja Crne Gore i WHO odvija se u okviru Sporazuma o dvogodinjoj
saradnji (BCA) u kojem su definisana 4 prioriteta u saradnji u skladu sa
globalnim ciljevima i zdravstvenom politikom Crne Gore, i to:
- jaanje sistema zdravstva,
- nezarazne bolesti, zdravi stilovi ivota i promocija zdravlja,
- jaanje kapaciteta zdravstvenog sistema za bolje praenje i kontrolu
zaraznih bolesti
- ivotna sredina i zdravlje.
UN
Meunarodna organizacija za migracije (IOM)

Aktivnosti Kancelarije Meunarodne organizacije za migracije su usmjerene
na ukljuivanje Crne Gore u niz humanitarnih i socijalnih programa podrke,
kao i regionalnih projekata iz oblasti izgradnje institucionalnog i
zakonodavnog okvira na polju azila, migracija i viznog reima.

Projekti koje IOM sprovodi u saradnji sa partnerima u Crnoj Gori:
- Projekti tehnike saradnje na polju migracija,
- Borba protiv trgovine ljudima,
- Radne migracije.
UN
JEDAN UN

Primjena modela Jedan UN od 2011. godine e omoguiti jedinstveno
voenje programa saradnje za sve agencije iz sistema UN-a koje djeluju u
Crnoj Gori.

Projekat Jedan UN je iniciran od strane Generalnog sekretara UN-a na
Panelu na visokom nivou o sistemu sveobuhvatnog koherentnog djelovanja
UN-a (System Wide Coherence), novembra 2006. godine.

Uspostavljanje sistema sveobuhvatnog koherentnog djelovanja UN-a
pretpostavlja politiku uvezivanja normativnog okvira sistema UN-a i njegovog
operativnog djelovanja, kao i koordinaciju agencija u definisanju mandata,
alokaciji resursa i ostvarivanju ciljeva.
UN
Crna Gora i Milenijumski razvojni ciljevi

Vlada Republike Crne Gore je 7. jula 2005. godine usvojila inicijalni
Izvjetaj o sprovoenju Milenijumskih razvojnih ciljeva u Crnoj Gori.

Kancelarija UNDP-a u Podgorici je bila aktivno ukljuena u izradu Izvjetaja
i organizovanju radionica na kojoj su bili predstavljeni nacrti izvjetaja i
prikupljani komentari od nadlenih institucija Crne Gore.

Iako izazov za potpuno ostvarivanje pojedinih ciljeva do 2015. godine
ostaje, Izvjetaj je konstatovao da su ciljevi u velikoj mjeri gotovo ostvareni.

Vlada Crne Gore je u saradnji sa UNDP zapoela proces priprema za
izradu srednjeronog izvjetaja o dostizanju Milenijumskih razvojnih ciljeva
koji treba da bude izraen do kraja 2010. godine.

UN
- NATO-ov program Partnerstvo za mir - PzM (Partnership for peace - PfP)
formiran je na Samitu NATO-a u Briselu, od 10. do 11. januara 1994. godine
(glavni program za praktinu bilateralnu saradnju izmeu NATO-a i zemalja
partnera).
- Crna Gora je pristupila Partnerstvu za mir na Samitu NATO-a u Rigi
28.11.2006. godine.
- Ciljevi uea Crne Gore u programu PzM su:
- priprema Crne Gora za ukljuenje u NATO,
- reforma sistema bezbjednosti (profesionalizacija i optimizacija
snaga bezbjednosti),
- standardizacija (operativna, materijalna, administrativna),
- dostizanje interoperabilnosti snaga, sredstava i institucija,
- uee u zajedniim misijama i operacijama uspostavljanja i
ouvanja mira u svijetu.
NATO

Od momenta pristupanja Partnerstvu za mir,
Crna Gora je sa NATO-om definisala
4 mehanizma saradnje:
- Individualni partnerski program - IPP
- Proces planiranja i revizije - PARP
- Individualni partnerski akcioni plan - IPAP
- Intenzivirani dijalog - ID

NATO
IPP
PARP
IPAP
ID
MAP
Decembar 2007. - ...
Mart 2008. - ...
Jun 2008. - April 2010.
Jun 2008. - Mart 2009.
Decembar 2009. - ...
lanstvo u NATO
NATO
- MAP je NATO program savjeta, pomoi i praktine podrke prilagoen
individualnim potrebama zemalja koje ele da se prikljue NATO-u.

- Prijem u MAP ujedno znai da je drava stavljena u status neposrednog
kandidata za lanstvo u NATO-u od strane NATO-a.
Akcioni plan za lanstvo - MAP (Membership Action Plan)
NATO
Akcioni plan za lanstvo - MAP, predstavlja svojevrstan katalog u kom se
opisuju poeljni profil i karakteristike kandidata za lanstvo u NATO.
MAP se realizuje u vie godinjih ciklusa kroz Godinje nacionalne
programe - ANP, koji su orjentisani na sadraje iz pet podruja: 1) politika i
drutvena; 2) odbrambena i vojna; 3) finansijska; 4) bezbjednosna i 5) pravna pitanja.
Obzirom na rezultate reformi u PzM, pozitivnu ulogu drave u regionu i
veliinu sistema nacionalne bezbjednosti, realno je oekivati da e Crna Gora za
krae vrijeme od svojih susjeda ostvariti punopravno lanstvo u NATO.
Godinji nacionalni program ANP (Annual National Program)
NATO

Vaniji datumi:
- 15. oktobar 2007 - potpisan sporazum o stabilizaciji i pridruenju izmeu
CG i EK u Luksemburgu;
- 14. novembar 2007 - u Skuptini CG usvojeni Zakoni o potvrdjivanju SSP,
PS i Sporazuma o viznim olakicama i readmisiji;
- 15. decembar 2008 - predat zahtjev za lanstvo u EU u Parizu;
- 23. april 2009 - Luksemburg, Savjet ministara EU pozvao Evropsku
komisiju da sastavi miljenje o zahtjevu CG za lanstvo u EU;
- 22. jul 2009 - komesar za proirenje EU, Oli Ren, uruio CG Upitnik EK;
- 26. novembar 2009 - Vlada CG usvojila tekst odgovra na Upitnik EK;
- 12. april 2010 - Vlada CG predala EK dopunu odgovora na Upitnik EK.

Budui vaniji datumi:
- septembar/oktobar 2010 - mogua je preporuka Savjeta ministara EU da se
CG dodjeli status zemlje kandidata;
- oktobar/decembar 2010 - oekuje se odluka Savjeta EU o dodjeli statusa
kandidata za lanstvo.
EU
SSP - Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju

lan 1

Ciljevi pridruivanja:
- Politiki dijalog i razvoj bliskih politikih odnosa;
- Podrka u ekonomskoj i meunarodnoj saradnji i usklaivanje
zakonodavstva sa Acquis-em;
- Podrka u prelazu u trinu ekonomiju, ekonomska saradnja i postupno
razvijanje zone slobodne trgovine;
- Regionalna saradnja.

U aprilu 2010. godine sve drave lanice EU su ratifikovale
SSP Crne Gore.
EU
NPI Nacionalni program za integraciju CG u EU 2008-2012.g

- jasna slika ta CG eli da uradi na svom evropskom putu da bi bila
unutranje spremna za proces integracija do kraja 2012.godine;
- NPI - sveobuhvatan strateki plan i petogodinji okvir harmonizacije
zakonodavstva, jaanja administrativnih kapaciteta, ukljuujui i broj
zaposlenih, kao i finansijskih potreba, iz budeta i iz EU podrke;
- sveobuhvatan program za sprovoenje SSP (PS) i Evropskog partnerstva;
- nacionalni plan za usvajanje acquis communaitaire (NPAA)
- NPI - kljuni dokument Vlade do 2012, usvojen je 5. juna 2008.godine,
nakon obuhvatne javne rasprave (vie od mjesec dana Skuptina,
univerzitet, optine, NVO...)

U toku:
IMPLEMENTACIJA, MONITORING, IZVJETAVANJE
EU
d) NPI Nacionalni program za integraciju CG u EU - Ciljevi

- definisanje stratekih razvojnih ciljeva, kao i odgovarajuih politika, reformi i
mjera potrebnih za realizaciju ovih ciljeva

- utvrivanje detaljnog plana usklaivanja zakonodavstva i izgradnje
institucionalnih kapaciteta

- definisanje ljudskih i budetskih resursa, kao i predvianje strane podrke
potrebne za ispunjenje planiranih zadataka
EU
NPI Nacionalni program za integraciju CG u EU - Oekivani efekti
primjene

- politika stabilnost, sigurnost, bezbjednost;
- sistem zajednikih evropskih vrijednosti;
- makroekonomska stabilnost i dinamian privredni rast i razvoj;
- intenzivnije demokratske i ekonomske reforme;
- vie investicija i ekonomske saradnje sa zemljama EU;
- vee mogunosti zapoljavanja;
- slobodan protok robe, kapitala i usluga, kao i ljudi.

Kada je u pitanju uee Crne Gore u zajednikoj evropskoj bezbjednosnoj i
odbrambenoj politici, potrebno je izraditi koncept uea Crne Gore u ovoj
grani integracijskog procesa.
EU
U saradnji sa Posmatrakom misijom Evropske zajednice, prisutne u Crnoj
Gori od 1992. godine, OEBS je (posredstvom Biroa za demokratske
institucije i ljudska prava - BDILJP iz Varave i Parlamentarne skuptine iz
Kopenhagena) organizovao praenje predsjednikih izbora odranih 5.
odnosno 19. oktobra 1997. godine. uz uee 61 posmatraa iz 23 drave.
Ti predsjedniki izbori bili su i prvi izborni proces koji je jedna meunarodna
posmatraka misija nadgledala u Crnoj Gori.

Poslije ovog izbornog dogaaja, OEBS je svoje prisustvo u Crnoj Gori, na
insistiranje crnogorskih vlasti, nastavio najprije posredstvom Kancelarije za
vezu (novembar - decembrar 1997.) a zatim preko Kancelarije za strunu
pomo (do marta 1998.), na elu sa Peter Hatchom, dajui puni doprinos u
relaksaciji teke politike krize i izgradnji demokratskijeg ambijenta u Crnoj
Gori u periodu izmeu Predsjednikih (5. i 19. oktobar 1997.) i
Parlamentarnih izbora (odranih 31. maja 1998. godine).
OEBS
Kancelarija OEBS-BDILJP, koja je bila u potpunosti finansirana
dobrovoljnim donacijama zemalja lanica (Kanade, Danske, Holandije,
vajcarske, Ujedinjenog Kraljevstva i SAD-a), je tijesno saraivala sa
drugim meunarodnim organizacijama u Crnoj Gori (kao to su ECMM ,
UNHCR i IRC ) i formirana na nain da obezbijedi fleksibilan koordinirajui
okvir unutar kojeg su i druge meunarodne organizacije mogle igrati svoje
uloge u podrujima nadlenosti u davanju podrke koherentnoj strategiji
stabilizacije.

OEBS
Rad OEBS-ovg Biroa za demokratske institucije i ljudska prava - BDILJP u
Crnoj Gori, je obuhvatao sljedea podruja :

1. Demokratizaciju, civilno drutvo i politike partije
2. Reforma sistema lokalne samouprave
3. Borba protiv trgovine ljudima
4. Jednakost polova (rodna ravnopravnost)
5. Mediji
6. Prava pripadnika nacionalnih manjina i etnikih grupa
7. Nevladine organizacije
8. Reforma Policije Crne Gore
9. Parlamentarna reforma
10. Vladavina prava i reforma zakonske regulative
11. Reforma sistema krivinih sankcija
12. Doprinos razvoju turizma
13. Razvoj institucija i partnerski odnos sa svim segmentima drutva
OEBS
Crna Gora u OEBS-u

Crna Gora je primljena u OEBS odlukom donesenom na zasijedanju
Stalnog savjeta, 22. juna 2006. godine, to je bilo i prvo lanstvo Crne Gore
u nekoj meunarodnoj organizaciji.

Nakon pozitivne odluke, predsjednik Vlade Milo ukanovi potpisao je u
Helsinkiju, 1. septembra 2006. godine, Zavrni akt Konferencije o
bezbjednosti i saradnji u Evropi (Helsinki zavrni akt, koji je usvojen 1975.
god). Na ovaj nain, Crna Gora je formalno zaokruila proces punopravnog
lanstva u Organizaciji za evropsku bezbjednost i saradnju.
OEBS
Misija OEBS-a u Crnoj Gori

Stalni savjet OEBS-a je 29. juna 2006. godine donio odluku o podizanju
nivoa Kancelarije u Podgorici u Misiju OEBS-a u CG i dodijelio joj novi
mandat.

Stalni savjet je Misiji dodijelio sljedee zadatke:
a) Unapreenje implementacije OEBS-ovih principa i obaveza, kao i saradnje sa
Crnom Gorom u okviru sve tri dimenzije OEBS-a;
b) Olakavanje uspostavljanja kontakata, koordiniranje aktivnosti i unapreenje
razmjene informacija sa predsjedavajuim, institucijama OEBS-a, misijama OEBS-a
na terenu (posebno onim u Jugoistonoj Evropi), kao i saradnja sa meunarodnim
organizacijama i institucijama;
c) Uspostavljanje i odravanje kontakata sa lokalnim vlastima, univerzitetima,
institucijama za istraivanje i NVO, kao i pomaganje u organizovanju dogaaja uz
uee OEBS-a;
d) Izvravanje ostalih zadataka koje utvrdi predsjedavajui ili druge institucije OEBS-
a, a koji su usaglaeni izmeu Crne Gore i OEBS-a.
OEBS
Misija OEBS-a u Crnoj Gori

Nakon utvrivanja novog mandata, sljedei korak je podrazumijevao i novi
Memorandum o razumijevanju - MoR izmeu Crne Gore i OEBS-a o
uspostavljanju Misije OEBS u CG. Vlada Crne Gore je usvojila tekst MoR na
sjednici od 19. oktobra 2006. g. Potpisivanje MoR od strane ministra
inostranih poslova Crne Gore i generalnog sekretara OEBS-a obavljeno je
24. oktobra 2006. godine.

to se tie aktivnosti Misije OEBS-a u Podgorici, treba pomenuti da ona
podrava aktivnosti na planu reforme pravosua, policije, vladavine prava,
efikasnosti lokalnih vlasti, borbe protiv korupcije i pomo Parlamentu, sa
posebnim fokusom na usaglaavanje Izbornog zakona sa Ustavom i
zastupljenost manjina u Parlamentu. Takoe, viestruko je korisna podrka
OEBS-a na planu implementacije usvojene zakonske regulative, dalje
realizacije MONDEM programa, kao i nastavka programa regionalne
saradnje u vezi sa projektom jaanja kapaciteta u upravljanju granicama.
OEBS
Crna Gora u 2010. godini ima:
- Misiju u NATO - Brisel (5 lanova: 1 General, ujedno i predstavnik CG u
Vojnom komitetu EU; 1 oficir ; i 3 civila),
- Predstavnik u Monsu (oficir),
- 4 vojna ataea: Austria i OEBS (General); Slovenija (General); SAD (oficir) i
Njemaka (oficir).
- u NATO komandi u Napulju - 1 oficir.
Policija: SECI centar u Bukuretu (Rumunija) od novembra 2009, INTERPOL
Lion, Francuska, od novembra 2009.
UN, NATO, EU i OEBS
Vojno-
diplomatska
mrea CG

1. Proces saradnje u Jugoistonoj Evropi - SEECP
(South-East Europe Cooperation Process)

Crna Gora je postala punopravni lan 10.05.2007. godine.

2. Inicijativa za Jugoistonu Evropu - SEEI (South-East
Europe Initiative)

Crna Gora je nastavila lanstvo SCG u SEEI nakon
proglaenja nezavisnosti 2006. godine.

3. Ameriko-jadranska povelja - A5 (U.S - Adriatic
Charter)

Crna Gora je punopravni lan od 04.12.2008. godine (11.
konferencija Naenika generalabova zemalja A5 odrana
je u Budvi 23.-25.09.2009. godine)
7. Crna Gora i regionalne inicijative bezbjednosne
saradnje

4. Prooces saradnje ministara odbrane
Jugoistone Evrope - SEDM (South Eastern Defence
Ministerial)

Crna Gora je postala lanica SEDM 21.10.2009.
godine na sastanku Ministara odbrane u Sofiji.

5. Inicijativa za pomo zemljama jugoistone
Evrope - SEEC (Southeast Europe Clearinghouse)

Crna Gora je punopravan lan SEEC od novembra
2006. godine. Pruena je pomo Crnoj Gori u
formiranju Regionalnog centra za obuku pilota
helikopera.
saradnje

6. Centar za bezbjednosnu saradnju - RACVIAC
(Regional Arms Control Verification and
Implementation Assistance Centre)

Crna Gora je punopravan lan RACVIAC-a od
21.03.2007. godine.

7. Regionalni centar za borbu protiv
prekograninog kriminala (SECI Regional Center
for the Combathing of Transbording Crime)
Crna Gora je punopravan lan SECI od 06.06.2008.
godine.
Predstavnik Crne Gore u SECI Centru upuen je u
novembru 2009. godine.
saradnje

8. Inicijativa za spremnost i prevenciju
katastrofa za Jugoistonu Evropu - DPPI SEE
(Disaster Preparednes and Prevention Initiative for
South-Eastern Europe)

Nastala je u novmebru 2000. godine. Crna Gora je
nasljedila lanstvo od SCG.

9. Regionalna antikorupcijska inicijativa - RAI
(Regional Anticoruption Intiative)

Crna Gora je stupila u lanstvo Inicijative u
februaru 2000. godine.
saradnje
10. Konvencija o policijskoj saradnji u
Jugoistonoj Evropi - PCC SEE (Police
Cooperation in South-Eastern Europe)

5.maja 2006. godine u Beu, Ministri unutranjih
poslova Albanije, Bosne i Hercegovine,
Makedonije, Moldavije, Rumunije, Srbije i Crne
Gore su potpisali Konvenciju.

11. Udruenje efova policija zemalja
jugoistone Evrope - SEPCA (Southeast
European Police Chiefs Association)

Osnovano je 20. januara 2002.godine u
Valbandonu, Hrvatska. Crna Gora je jedan od
osnivaa. Direktor policije CG je trenutno lan
Izvrnog odbora SEPCA-e.
saradnje

2010 05 13 Medjunarodna Bezbjednost I CG v6

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2010 05 13 Medjunarodna Bezbjednost I CG v6

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Meunarodna bezbjednost

You might also like