Labo Chemische Engineering v2- J.

Hogie Pagina 1

ZANDFILTRATIE - ONTIJZEREN

Doelstelling
De bedoeling van dit practicum is om via een pilootexperiment enkele bedrijfsparameters te
bepalen om met een snelle zandfilter grondwater te ontijzeren.

Achtergrondinformatie
Grondwater dat gebruikt wordt als proceswater of drinkwater kan tot 50 ppm opgelost ijzer
bevatten. De norm voor drinkwater bedraagt 0,2 ppm. Een veelgebruikte techniek voor
ontijzeren is zuurstof toevoegen via beluchten waardoor alle opgelost Fe
2+
wordt omgezet tot
onoplosbaar Fe
3+
:

4 Fe
2+
+ O
2
+ 8 HCO
3
-
+ 2 H
2
O 4 Fe(OH)
3
+ 8 CO
2


Vervolgens wordt de pH bijgeregeld naar 8, gecoaguleerd en het gevormde Fe(OH)
3
verwijderd met behulp van een snelle zandfiltratie.


















Fig.: enkelbed en duale zandfilter

Bij snelle zandfiltratie worden de deeltjes niet alleen aan het oppervlak maar ook in de diepte
tegengehouden. Men spreekt hier van een dieptebed filtratie.

Optimalisatie van deze filtratie is een proces van trial & error waarbij pilootstudies een
belangrijke rol kunnen spelen. De belangrijkste vooraf opgelegde voorwaarde is de kwaliteit
van het effluent.

Een overzicht van de belangrijkste bedrijfsparameters:
Filtratiesnelheid: enkel: 3 10 m/u, duaal: 8 15 m/u
Drukval: typisch maximaal 100 cm wk bovenop de kolom
Korreldiameter enkel : 0,4 4 mm met bijbehorende spoelsnelheid 20 60 m/h. Het is
hierbij ook zeer belangrijk dat er sprake is van een uniforme verdeling van de korrels.
Korreldiameter duaal (mm) met bijbehorende spoelwatersnelheid (mm/s),
veelgebruikte combinaties voor Antraciet / Zand / Spoelsnelheid zijn:
Labo Chemische Engineering v2- J. Hogie Pagina 2

o A: 1,6 - 2,5 / Z: 0,6 - 1,2 / S: 15 - 17
o A: 0,8 1,6 / Z: 0,4 0,7 / S:10
Het is hierbij van belang dat de spoelsnelheid in het begin en op het einde rustig wordt
opgevoerd resp. afgebouwd.
Spoeltijd: 15 min, 1 3% van totale watervolume gedurende de looptijd
Beddiepte: 0,5 3 m
Looptijd typisch 24 uur
Drogestof belasting typisch 200 g DS/m
2
.uur.

Bij collodale suspensies moet vooraf een vlokmiddel worden toegevoegd wat extra te
optimaliseren parameters oplevert.
Uitwerking






















Onderdelen:
Peristaltische pomp (1) zuigt de te filteren oplossing uit een voorraadvat met mixer
Met behulp van een slang wordt de te filteren oplossing bovenaan de filter gebracht
De drukval kan continu opgevolgd worden door het verschil te meten tussen de stand
van de meetbuis en het waterniveau dat bovenop de filter blijft staan. Hiervoor is de
filterbuis uitgerust met een meetlint. Tijdens het spoelen moet de afvoer en de meetbuis
worden afgesloten.
Opbouw filter: zand: 1m met daarop 20 cm antraciet
Van zowel effluent als van het waswater kan het debiet worden afgelezen

Proef : Ontwerp van een zandfilter
De te simuleren filter heeft een capaciteit van 5 m
3
/uur en moet de concentratie aan Fe
reduceren van 50 ppm Fe naar drinkwaterkwaliteit. Daar het in een kort tijdsbestek
onbegonnen werk is om een parameterstudie te onderzoeken zal een eenmalige filtratie met
vooraf opgegeven parameters worden uitgevoerd. De bedrijfsparameters zijn zo gekozen dat
de looptijd en behoorlijk wat korter is dan in realiteit


Pomp





waswater
effluent
Afvoer
spoelwater
Drukval
Labo Chemische Engineering v2- J. Hogie Pagina 3

Werkwijze
Bereid 50 ml 0,1% Polyelektrolyt oplossing. Hevig roeren op roerplaat met roermagneet.
Het duurt minimaal 15 min voor alles is opgelost.
Breng 20 L kraanwater in het vat. Het kraanwater kan via een slang worden toegevoegd.
Bepaal de filtratiesnelheid door met zuiver water de pompsnelheid op te drijven tot een
5-tal cm water boven de korrels blijft staan: eerst kolom vullen door pomp op max te
zetten en vervolgens bijregelen zodat ongeveer 5 ml blijft staan
Bereid per experiment een 20-tal L kunstmatig grondwater met 50 ppm Fe
2+
door de
benodigde hoeveelheid Mohrs Zout toe te voegen aan het vat. Neem alvorens de
voorbehandeling te starten een staal, verdun 25 x en meet de concentratie met de
fotospectrometer.
Voorbehandeling te filteren water
o 10 min beluchten
o Voeg 40 ml Polyelektrolytoplossing toe uit 0,1 % oplossing,
o Haal de beluchting uit het vat
o Roer de oplossing, roerder op stand 7 zetten.
o Voeg 5% kalkmelksuspensie toe tot pH = 8 9
o Start na 5 min roeren de pomp.
o Traag blijven roeren (roersnelheid verminderen: flocculeren) ook tijdens het
verpompen van het water.
Pomp de te filteren oplossing met het eerder bepaalde debiet over de filter.
Neem om de 5 min een staal totdat de filter verstopt en dus de drukval over de filter te
hoog wordt (bovenstaande waterkolom te hoog).
Nadien wordt de filter gespoeld
o Stap 1: sluit de afvoer onderaan en ook de pijlbuis af
o Stap 2: regel het spoelwaterdebiet op 5 L/min, gedurende 1 min en neem
stalen: 1
ste
: direct ; 2
de
:na 5 sec, 3
de
na 10 sec, 4
de
na 30 sec en 5
de
na 1 min.
o Stap 3: verminder langzaam het terugspoeldebiet zodat de antraciet opnieuw
bovenaan de filter komt te liggen.
Meet het drogestofgehalte van een 5-tal verschillende effluentstalen verdeeld over de
volledige filtratiecyclus. Dit kan met de Hach Spectrofotometer. Let wel de resultaten van
de spectrofotometer worden gegeven in mg Fe/L terwijl de drogestof onder een andere
vorm aanwezig is.
o Indien de effluentstalen troebel zijn, net voldoende HCl toevoegen tot alles is
opgelost, stalen verwarmen om sneller op te lossen. Nadien de stalen 10 x
verdunnen alvorens te meten.
o Indien de effluentstalen helder zijn kunnen ze direct zonder zuur toe te
voegen of te verdunnen, gemeten worden.
o Voeg aan de terugspoelstalen net voldoende HCl tot alles is opgelost,
verwarm de stalen om sneller op te lossen, verdun nadien 250x en meet met
de Hach fotospectrometer.
o Indien het te meten staal troebel wordt na toevoegen van ferrover reagens
betekent dit dat de pH te laag is en moet dit gecorrigeerd worden.
Het influentvat niet leeggieten maar leegpompen en daarna schoonvegen met vod.

Labo Chemische Engineering v2- J. Hogie Pagina 4

































Te rapporteren parameters:
o De filtratiecurves: gehalte DS in het effluent en drukval in functie van de
hoeveelheid gefilterd water
o De drogestof belasting (uitgedrukt in g DS/m
2
.uur): dit kan worden berekend
aan de hand van het filtratiedebiet, de filterdiameter en het verschil tussen het
gehalte aan droge stof in influent en effluent.
o Het spoelwaterverbruik en daaruit volgend het aantal keren dat het droge stof
werd ongeconcentreerd (is een maat voor het rendement van de filtratie).
Zet in een grafiek de concentratie aan DS uit in functie van de
hoeveelheid toegevoegd spoelwater
Bepaal de terugspoeltijd: ga in de curve na wanneer er
nauwelijks of geen DS meer in het spoelwater aanwezig is (dit
is af te leiden aan de vorm van de grafiek, neem bvb. 50 mg/L
als eindconcentratie.
Bereken uit het influent en spoelwatervolume hoeveel maal er
wordt opgeconcentreerd

Labo Chemische Engineering v2- J. Hogie Pagina 5

Bepaal het totaal benodigd filteroppervlak voor de grote filter A met onderstaande
formule:
lin
v
v
q
A
met q
v
: de te leveren gemiddelde debiet van de grote filter (m
3
/uur)
v
lin
: : filtratiesnelheid (m/uur) bepaald met de pilootproef:

Q: filtratiedebiet pilootproef

d: diameter pilootfilter


Rapporteer na practicum: de drogestofbelasting in g DS/m
2
.uur
lin
v d Q
2
4