3.4. Hng i M/M/m, M/M, M/M/m/m v h thng Markov.

Chng ta xem xt mt h thng hng i tng t 1M / lvl/ 1 trong

qu trnh n l Poisson v thi gian phc v l c lp, phn phi theo
cp s nhn, v c lp vi thi gian gia 2 s kin n. V nhng gi
thit, cc h thng ny c th c m hnh vi chui Markov lin tc
hoc thi gian ri rc. T s chuyn tip tng ng, chng ta c th
thy c mt h phng trnh c th gii quyt c cc trng thi n
nh c th xy ra. ng dng ca nh l Little em n tr trung bnh
cho mi tn hiu.
3.4.1. M/M/m - Trng hp m Server.
H thng hng i M/M/m ging ht h thng M/M/1 ngoi tr c cc
my ch m (hoc cc knh ca mt ng truyn trong mt mch truyn
d liu truyn thng). Mt tn hiu u hng i c chuyn n bt
k my ch c sn. Cc s chuyn trng thi tng ng c trong hnh
3.9.
Bng cch vit h phng trnh cn bng cho cc trng thi n nh

c
th xy ra v dng , chng ta c:

,
T nhng phng trnh ny ta c:

c cho bi:

Chng ta c th tnh

bng cch s dng phng trnh (3.34) v s

dng iu kin

Ta c:

Hnh 3.9 Ct thi gian chui Markov cho h thng M/M/m
v cui cng c

Kh nng tn hiu n s gp mi my ch u bn rn v s buc phi
ch i trong hng i l mt bin php quan trng ca hiu sut h
thng M/M/m. Khi mt tn hiu n tm thy h thng trng thi bnh
thng (phn 3.3.2) ta c:
{}

v cui cng

{}

ni

c cho bi phng trnh 3.35. y l cng thc Erlang C, tn

vinh AK Erlang ca an Mch, nh tin phong hng u trong thuyt
hng i. Phng trnh ny thng c s dng trong in thoi (cc h
thng chuyn mch) c tnh xc sut ca mt cuc gi yu cu tm
kim tt c cc mch m ca mt ng dy bn rn. Trong m hnh
M/M/m ngi ta cho rng mt yu cu cuc gi nh vy vn cn trong
hng i, c ngha l lin tc c gng tm thy mt mch min ph.
S lng tn hiu d kin ch i trong hng i (khng c trong
services) c cho bi

Bng cch s dng biu thc

ta c:

S dng cng thc Erlang C ca phng trnh 3.36 th hin

trong gii
hn P
Q
,v phng trnh

gp phi trong vic h

thng phn tch M/M/1, cui cng ta c (3.37):

Ch :

l s lng d kin c tm thy trong hng i ca tn hiu n trn
thi gian thc t tn hiu phi ch, khng ph thuc vi s lng my
ch nu . iu ny c bit cho thy l khi c tn hiu ch i
trong hng i, kch thc hng i ca h thng M/M/m hot ng nh
mt h thng M/M/1 vi tc phc v cao - tc tng hp ca m
my ch. Mt s suy ngh cho rng iu ny ng vi quan im v phn
phi m ca b nh nh.
S dng nh l Little v biu thc 3.37 cho N
Q
, chng ta c c trung
bnh thi gian W ca mt tn hiu phi ch trong hng i:

S chm tr cho mi khch hng, do ,

V s dng , ta c (3.38):

S dng nh l Little ln na, con s trung bnh khch hng trong h
thng l

V s dng , kt qu cui cng ta c:

V d 3.10 S dng mt hay nhiu knh trong b dn knh.
Xem xt mt lin kt truyn thng phc v m c lp cc lung lu
lng Possion t l chung . Gi s rng cc lin kt c chia thnh m
knh ring bit vi mi knh c gn cho mi lung di chuyn. Tuy
nhin, nu mt lung di chuyn khng c gi tin ch truyn, knh tng
ng ca n s c s dng truyn ti mt gi tin khc trong lung di
chuyn. Thi gian truyn ti cc gi d liu trn mi knh c phn
phi theo cp s nhn vi trung bnh . H thng c th c m hnh
ha bi chui Markov ging nh hng i M/M/m. Chng ta hy so snh
s chm tr trung bnh cho mi gi tin ca h thng ny v mt h thng
M/M/1 vi t l tn hiu n v t l dch v (ghp knh thng k
vi mt knh c cng sut ln hn thi gian m). Trong trng hp trc
y, s chm tr trung bnh ca mi gi tin c M/M/m a ra bi cc
biu thc (3.38).

Trong trng hp ny, s chm tr trung bnh ca gi tin l

Ti P
Q
v

biu th xc sut xp hng trong tng trng hp. khi

(h thng ti nh) ta c

Khi ch nh hn bng 1 ta c

V vy, i vi mt ti nh, ghp knh thng k vi cc knh m to ra
mt s chm tr ln hn s chm tr ca ghp knh thng k vi cc
knh m kt hp trong mt thi gian gn nh m. Cho mt ti nng, t l
gia hai s chm tr gn nh 1.
3.4.2 M/M/ - Trng hp khng gii hn Server.
Trong trng hp gii hn khi m = 00 ti h thng M/M/m, chng ta c
c phng trnh cn bng (3.33)

vy

T iu kin

= , ta c:

[ (

cui cng:

Do , trong trng thi n nh, s h thng phn tn l Poisson vi tham
s . Trung bnh s trong h thng l
Theo nh l Little, s chm tr trung bnh l hoc
Phng trnh cui cng ny c th thu c bng cch ch ra trong mt
h thng M/M/ khng c hng i, nn T bng thi gian phc v trung
bnh . N c th ch ra s trong h thng c phn phi Poisson
ngay c khi thi gian phn phi dch v khng theo cp s nhn.
V d 3.11 Ghp tnh gi nh (The Quasistatic Assumption)
N thng l gi nh thun li lu lng truy cp gi bn ngoi vo
mt nt mng con v dnh cho mt s nt mng con khc c th c
m phng theo mt qu trnh ngu nhin tnh m c mt t l bit n lin
tc (trung bnh bit/sec). iu ny gn ng mt tnh hung m t l xut
hin t t thay i theo thi gian v to nn ci m chng ta gi l cc
ghp tnh gi nh.
Khi ch c mt vi phin giao dch tch cc cho cc cp ngun gc-im
n nht nh, gi nh ny l vi phm nghim trng k t khi b sung,
chm dt mt phin duy nht c th thay i tng t l bit n mt yu t
ng k . Tuy nhin, khi c nhiu bui hot ng, mi mt n t l bit
l nh so vi tng s, c v nh chnh ng rng gi nh ghp tnh l
khong gi tr. L do l phin b sung c i trng v mt thng k
bi chm dt phin lm vic, vi cc bin th trong tng mc l tng
i nh.i vi s chng minh ng phn tch gi nh rng phin
c to ra theo mt qu trnh Poisson vi tc , v chm dt sau mt
thi gian c phn phi theo cp s nhn trung bnh vi 1/. Sau , s
lng cc bui hot ng n tin ha nh s lng khch hng trong mt
h thng M/M/. c bit, lch trung bnh v tiu chun ca n l:
{}

[{

}]

Gi s phin hot ng th i to ra lu lng truy cp theo mt qu trnh
ngu nhin dng c tc bit n

bit / giy. Gi nh rng t l

l
cc bin ngu nhin c lp vi trung bnh chung {

} ,v thi
im th hai

} Sau tng t l bit n cho cc phin hot

ng n l bin ngu nhin

. c ngha l:
{}

lch chun ca f, k hiu , c th thu c bng cch vit:

{(

V thc hin cc tnh ton tng ng (vn 3.28). Kt qu l:

V vy, chng ta c:

) (

Gi s by gi m bit rate trung bnh ca mt phin l tng i nh so
vi tng s F, l mt "nhiu-nh phin gi nh" nm gi. Sau , khi

. Nu chng ta gi s ng rng

c gi tr va phi, theo
phng trnh trn

. Do tng t l xut hin f l khong khng i,

do chng minh cho gi nh ghp tnh.
3.4.3 M/M/m/m - Thit hi h thng m - Server.
Xem xt mt h thng ng nht vi h thng M/M/m khng k tn hiu
n tm c tt c m - server u bn rn, n khng c truy cp vo
h thng v thay vo l b mt; m cui cng trong M/M/m/m k hiu
s lng tn hiu trong h thng. M hnh ny s dng ch yu trong
in thoi ( trong mch chuyn mch ni chung). Trong trng hp ny,
cc tn hiu trong h thng tng ng cuc gi trong in thoi ang hot
ng v cc m server i din cho mt ng dy duy nht bao gm cc
mch m. Thi gian phc v trung bnh l thi gian trung bnh ca
mt cuc tr chuyn qua in thoi. S lng chnh c quan tm y
l xc sut chn (blocking probability), y l xc sut n nh trng thi
n nh vi tt c cc knh ang bn, trong trng hp mt cuc gi n
b t chi dch v. Lu trong mt m hnh M/M/m/m da trn gi nh
rng cuc gi b chn s mt ( khng th li). iu ny tri ngc vi
mt m hnh M/M/m, khi cc cuc gi b chn s thc hin th li qu
trnh ng nhp vo dch v. Trong cc mng d liu, h thng
M/M/m/m c th s dng nh mt m hnh m tn hiu n tng ng
vi yu cu kt ni mch o gia hai nt v s lng ti a cho php l
m.
S qu trnh chuyn i trng thi tng ng hin th trong hnh 3.10
ta c:

vy

T iu kin

ta c:

[ (

Xc sut mt tn hiu n s tm thy tt c m server bn rn v do s
b mt l

Phng trnh ny c gi l cng thc Erlang B v tm thy s dng
rng ri trong vic nh gi kh nng ngn chn ca cc h thng in
thoi. N c th hin th gi thi gian phc v ngha l nhng xc
sut phn b ty .

Hnh 3.10 Ct thi gian chui Markov cho h thng M/M/m/m
3.4.4 Chui Markov a chiu - ng dng trong mch chuyn mch.
Chng ta xem xt cho n nay h thng hng i vi mt loi duy
nht ca tn hiu m trng thi c th c m t bi s lng tn hiu
trong h thng. Trong mt s h thng quan trng c mt s lp ca tn
hiu, u c c im thng k ring ca mnh cho tn hiu n v dch
v, m khng th c gp vo mt lp duy nht cho mc ch phn
tch. Di y l mt s v d:
V d 3.12 Hai lp Session trong mt h thng chuyn mch mch
Xem xt mt ng dy truyn ti gm m mch c lp vi cng sut
tng ng. C hai loi sesson ti vi t l Posson l

tng
ng. Mt sesson b chn v b mt cho h thng nu tt c cc mch u
bn rn vi tn hiu n, v s khng thot ch ti khi c mt mch rnh
ri. Thi gian ko di (hoc nm gi ln) ca cc sesson ca hai dng
phn phi theo cp s nhn vi phng tin

. Ta quan tm
n vic tm kim kh nng ngn chn trng thi n nh cho h thng
ny.
Trc tin chng ta lu rng nu

, hai loi sesson khng th

phn bit cho cc mc ch hng i v h thng c th m hnh ha bi
mt hng i M/M/m/m vi tn hiu n t l

v trng thi bng

tng s ca cc mch bn rn. Mong mun ngn chn kh nng

sau
c cho bi cng thc Erlang ca mc trc . Tuy nhin, nu

, sau tng s mch bn rn khng hon ton xc nh hnh

ng thng k tng lai ca hng i; s lng tng loi sesson cng rt
quan trng v thi gian ca mt sesson ph thuc vo thng k loi. Nh
vy, m hnh chui Markov thch hp lin quan n trng thi hai chiu

khi

l s mch b chim bi mt sesson loi S

xc sut chuyn tip cho chui ny c th hin trong hnh 3.11. Ni
chung, i vi chui a chiu ngi ta c th vit phng trnh cn bng
cho s phn b c nh

v c gng gii quyt chng bng s. Trong v d ny, tuy nhin, mt
biu thc ng ca hnh thc l c th. Ta s chng minh iu ny trong
thi gian ngn, mt khi chng ta pht trin cc phng php thch hp.
V d 3.13 H thng hai lp vi u tin x l vi mt lp
Xem xt cc h thng v d trn vi s khc bit c mt gii hn
vo s lng cc mch c th c s dng bi cc sesson ca loi th
hai, v vy lun lun c mch s dng cho sesseon u tin.
Chui Markov hai chiu tng ng c hin th trong hnh 3.12. Lu
rng y ta cn phn bit kh nng ngn chn cho loi u ca sesson,
l

}

v kh nng ngn chn cho loi th hai ca session. l

{

} }

Mt khc n ch ra rng, c mt biu thc dng ng cho

, ta s
thy sau.

Hnh 3.11 chui Markov cho hai - hng i lp ca V d 3.12.
n gin ha cc biu , ta khng hin th cng loi - chuyn tip v
o (, s) qu trnh chuyn i.


Hnh 3.12 Chui Markov cho hng i hai lp vi u im so vi mt
lp. Cng loi - chuyn v 0 (") chuyn tip khng c hin th.

Chui Markov a chiu thng lin quan n cc dng khch hng K.
Cc trng thi ca chng c dng

, vi

l s lng ca
khch hng loi i trong h thng. Chui nh vy thng kh phn tch
hn so vi cc chui mt chiu khc, nhng trong nhiu trng hp c
bit c th c mt hnh thc khp kn cho cho vic phn phi trng thi
tnh

. V d quan trng ca tnh nng lm cho n c

th l:
1. Cc phng trnh cn bng chi tit

cha cho tt c cc cp trng thi ln cn

vi

l t l n v t l dch v tng ng ca khch hng ca

trng thi i. Nhng phng trnh ny ch ra tn s ca qu trnh chuyn
i gia bt k trng thi lin k nhau trong c hai chiu (ph lc A). Ta
s gii thch trong phn 3.7 rng chui m trong nhng phng trnh ny
cha nhng thng k khng th phn bit khi nhn vo pha trc v
trong thi gian o ngc, vi l do ny n c gi l o ngc. Lu
rng cc phng trnh t chc cho tt c cc h thng lp khch hng
duy nht c tho lun cho n nay.
2. S phn phi tnh c th c th hin di dng phng trnh,
l,

vi mi

l mt biu thc ch ph thuc vo s

ca mi
khch hng ca loi . Mt s loi ca mng hng i nhn sn phm
hnh thnh cc gii php, ta s thy trong phn 3.8.
Trong phn ny ta gii hn chng vo mt lp ca chui Markov a
chiu, xy dng t h thng lp n ca khch hng s dng mt qu
trnh gi l ct b, m ta s thy c tnh ca c hai s tm dng.
Rt gn ca h thng n lp c lp. Cho mt v d nh ca chui
Markov a chiu c tha nhn mt gii php hnh thc mu, xem xt K
c lp vi hng i M/M/1. S lng khch hng trong hng i th i
c phn b

vi

l s xut hin v dch v t l tng ng, ln lt, ta cho

vi mi i. Khi K hng i c lp, chng ta c

Lu rng cc l do trn cng s c p dng nu mi hng i
M/M/1c thay th bng mt dng hng i bt u kt thc ( hai
trng thi k tip c th khc nhau bng mt n v duy nht: v d hng
i M/M/m, M/M/ v M/M/m/m). Yu cu duy nht ca cc hng i
l c lp.

Hnh 3.13 Chui Markov cho mt K c lp vi hng i h thng
M/M/1.
Cng loi - chuyn v chuyn tip khng c hin th (K = 2
trong hnh v).
Xt s xc sut chuyn i ca K c lp vi hng i h thng
M/M/1, th hin trong hnh 3.13. Mt rt gn ca h thng ny l mt
chui Markov c cng mt s xc sut chuyn tip vi s khc bit
mt s trng thi b loi b, trong khi qu trnh chuyn i gia tt c cc
cp khc ca cc trng thi, cng xc sut chuyn i tng ng c
gi nguyn ngoi tr iu kin (hnh 3.14). Ta yu cu ct ngn
mt chui Markov ti gin, l tt c cc trng thi giao tip vi nhau
(xem ph lc A).
Chng ta cho rng vic phn phi tnh ca h thng rt gn ny c hnh
thc mu

trong G l mt hng s bo m

l mt phn b xc
sut, c ngha l

trong S l tp hp cc trng thi ca h thng rt gn.
hin th n, chng ta xt cc phng trnh cn bng chi tit

Bng cch thay th cc xc sut trong cc phng trnh (3.39), chng ta
c c

nm gi nh mt nh danh trong quan im v nh ngha

.
V vy, phn phi xc sut cho bi biu thc (3.39) tha mn phng
trnh cn bng chi tit cho chui ct ngn, v vy n phi c phn phi
c nh duy nht (xem Ph lc A). Cn lu y rng c mt kh khn
chung vi cc gii php hnh thc sn phm. c c phn phi c
nh, cn tnh ton chun ha G lin tc ca phng trnh. (3.40). i
vi mt s h thng, iu ny lin quan n mt s lng ln cc tnh
ton. Mt thay th cho my tnh G trc tip t biu thc. (3.40) l bng
cch s dng m phng Monte Carlo. y, mt s lng kh ln cc
mu c lp (

) c to ra bng cch s dng phn phi

V G l xp x bi t l mu thuc v khng gian rt gn S. chng ta s
tr li vi tnh ton ca cc hng s bnh thng ti mc 3.8 trong iu
kin mng hng i; xem thm vn 3.5.1.
Cc l do trn c th c s dng cho thy rng c mt gii php
hnh thc mu cho bt k rt gn ca h thng bao gm K hng i c
lp tng m t bi chui Markov bt u kt thc, chng hn nh
M/M/m, M/M/ v M/M/m/m. V d n n gin xc minh rng phn
b c nh ca K c lp vi h thng hng i M/M/ cho bi

trong G l mt hng s bo m

l mt phn b xc
sut, c ngha l

trong S l tp hp cc trng thi ca h thng rt gn.

Hnh 3.14 V d v mt chui Markov l mt rt gn ca K c lp
vi hng i h thng M/M/1 (K = 2 trong hnh v).
Xc sut ngn chn cho h thng chuyn mch. Bng cch s dng
gii php hnh thc mu (3.39), n n gin vit cc biu thc ng
hnh thc cho xc sut ngn chn cc mch chuyn i h thng vi hai
lp sesson ca v d 3.12 v 3.13. Chui hai chiu ca cc v d ny l
rt gn ca h thng hai hng i c lp M/M/ (hnh 3.11 n 3.13).
Nh vy, trong v d 3.13, xc sut chn cho cc loi u ca sesson l

Xc sut chn cho loi th hai ca sesson l

V d sau y minh ha ng dng rng ri ca hnh thc sn phm cc
gii php trong cc mng chuyn mch.
V d 3.14 Mng chuyn mch vi nh tuyn c nh
Xem xt mt mng li cc ng dy truyn ti c chia s bi cc
sesson ca K loi khc nhau (xem Fig.3.15). Sesson ca loi i n theo
mt Posson c t l

v c mt thi gian gi theo cp s nhn vi trung

bnh

.

Hnh 3.15 M hnh mt mng chuyn mch. C K loi session khc
nhau. Tt c cc session cng loi i qua cng mt con ng v
d tr cng mt lng cng sut truyn ti trn mi lin kt ca
con ng ca mnh. Mt session b chn nu mt s lin kt trn
ng i ca n c np n mc n khng th thch ng vi
dung lng truyn session.
Ta gi nh rng tt c cc sesson ca mt loi i nht nh i qua
cng mt b lin kt mng (nh tuyn c nh) v t s lng

c nh dung lng truyn dn ti mi lin kt. V vy, nu

l
dung lng truyn dn ca mt lin kt j v I(j) l tp hp cc
sesson s dng lin kt ny, ta c

vi

l s sesson ca loi i trong mng. Mt sesson ca mt loi

nht nh m b chn truy cp vo mng (v c cho l b mt vo
h thng) nu khi n ni n thy rng khng th cung cp do cng
sut lin kt khng , c ngha l

cho mt lin kt j m sesson phi i qua.
Cht lng dch v ca h thng ny c th m t bng xc sut
chn cc loi sesson khc nhau. c c nhng xc sut, chng
ta to m hnh rt gn K khng ph thuc vo h thng hng i
M/M/. Chui rt gn c xem nh mt h thng sau, ngoi tr
tt c trng thi (

) cho bt phng trnh

i vi mt s lin kt lin kt j b loi b. Phn phi tnh c mt

hnh thc mu, trong xc sut t l chn l mong mun.
Mt thc t ng ch v cc gii php hnh thc mu ca v d
ny l gi tr ca n cho mt lp rng nm gi thi gian phn phi
bao gm cp s nhn nh trng hp c bit (xem [BLL84] v
[Kau81]).
3.5 H thng M/G/1
Xem xt mt h thng hng i trn mt my ch m khch hng n
theo mt qu trnh Poisson vi tc , nhng thi gian phc v khch
hng c mt phn phi khng cn thit phi chung theo cp s nhn nh
trong h thng M/M/1. Gi s khch hng c phc v theo th t n
v

l thi gian phc v th i n. Ta gi nh rng cc bin ngu nhin

) c phn phi ging nhau, c lp vi nhau, v c lp vi

thi gian lin n.
Cho

{}

}
Mc tiu ca ta l ly c v hiu c cng thc Pollaczek-Khinchin
(P-K):

vi W l d kin thi gian khch hng ch trong hng i v

. Vi cng thc P-K (3.41), tng thi gian ch, trong hng i v phc
v, l

p dng cng thc Little cho W v T, ta nhn c s lng d kin ca
khch hng trong hng i N
Q
v s lng d kin trong h thng N:

V d, khi thi gian phn phi theo cp s nhn, nh trong h thng
M/M/1, ta c

v cng thc P-K (3.41) tr thnh phng

trnh (xem phn 3.3.2)

Khi thi gian phc v l ging ht nhau cho tt c cc khch hng (h
thng M/D/1, vi D xc nh), ta c

, v

T trng hp M/D/1 mang gi tr ti thiu c th ca

cho , n
theo cc gi tr ca W,T,N
Q
,

v N cho mt hng i M/D/1 l gii hn
thp hn s lng tng ng cho mt hng i M/G/1 cng v . Tht
th v khi lu rng W v N
Q
cho hng i M/D/1 ng mt na gi tr
ca chng cho hng i M/M/1 cng v . Gi tr ca T v N cho
M/D/1, ngc li, khong cch t ca n M/M/1 vi nh n mt na
ca M/M/1 nh gn n 1. Nguyn nhn l thi gian dch v d kin s
l nh nhau trong hai trng hp, v cho nh, hu ht cc ch i xy
ra trong dch v, trong khi cho ln, hu ht cc ch i xy tra trong
hng i.
Chng ta cung cp mt bng chng ca cng thc Pollaczek-Khinchin
da trn khi nim gi tr trung bnh thi gian dch v cn li. Khi nim
ny cng s chng minh hu ch trong mt s pht trin tip theo. Mt v
d hng i M/G/1vi cc u tin. Mt l h thng t ch, ni mt phn
ca thi gian ca phc v l chim gi vi vic gi cc gi d liu (v
d, phc v khch hng), v mt phn vi vic gi thng tin iu khin
hoc thc hin t ch cho vic gi cc gi tin.
K hiu
W
i
= thi gian i trong hng i ca khch hng th i.
R
i
= thi gian dch v cn li c nhn thy bi khch hng th i. Bng
cch ny ta c th hiu l nu khch hng j c phc v khi i n, R
i

l thi gian cn li cho n khi thi gian phc v khch hng j l hon
tt. Nu khng c khch hng no phc v (h thng trng rng), vy R
i

= 0.
X
i
= thi gian phc v ca khch hng th i.
N
i
= s lng khch hng tm thy ch trong hng i bi khch hng
th i n.
Ta c:

Bng cch s dng s tnh trc v s c lp ca cc bin ngu nhin
tnh trc

, ta c
{

} {

} { {

} {

Ly gii hn t , ta c

vi
R = thi gian cn li, c xc nh

}.
Trong phng trnh (3.46)(v trong c phn ny) tt c s lng trung
bnh di hn s c xem nh l gii hn khi thi gian hoc ch mc
khch hng tng n v cng. Do , W, R v N
Q
l gii hn (vi )
ca thi gian ch i trung bnh, thi gian cn li, v s c tm thy
trong hng i, ln lt, tng ng vi khch hng th i. Chng ta gi
s, nhng gii hn ny tn ti, v iu ny cng ng vi hu ht h
thng c ch cho chng vi iu kin . Lu trong phng trnh
thi gian ch (3.46), s lng trung bnh trong hng i N
Q
v thi gian
ch i trung bnh R c xem nh mt khch hng n cng bng vi
s lng trung bnh trong hng i v c ngha l thi gian cn li c
xem nh mt quan st bn ngoi ti mt thi im ngu nhin. iu ny
l do tnh Poisson ca qu trnh n process, trong ngha l s phn b
cng sut khi n ni l c trng (xem 3.3.2)
Theo nh l Little, ta c

V thay th trong cng thc thi gian ch i (3.46), ta c

vi l h s s dng; nh vy, cui cng,

Chng ta c th tnh ton R da vo thi. Trong hnh 3.16 ta v th
thi gian phc v cn li (v d thi gian cn li hon thnh vi
cc khch hng trong dch v vo thi im ) l mt chc nng ca .
Lu rng khi mt dch v mi c thi gian X, bt u ti X v
phn r tuyn tnh vi n v thi gian X. Xem xt mt thi gian t m
. Thi gian trung bnh ca trong khong [0 , t] l

Trong M(t) l s ln hon tt dch v trong thi gian [0 , t], v X
i
l
thi gian dch v ca khch hng th i. Chng ta c th vit phng trnh
ny nh

V gi s cc gii hn di tn ti, ta c

Hai gii hn bn phi l mc trung bnh thi gian ca t l i (bng t l
xut hin) v thi im th hai ca thi gian dch v, tng ng, trong
khi gii hn bn tri l thi gian trung bnh ca thi gian cn li. Gi s
thi gian trung bnh c th c thay th bng trung bnh chung, ta c

Cng thc P-K,

By gi bng cch thay th cc biu thc thu c R (cng thc 3.52)
vo trong cng thc

(cng thc 3.48)

Lu rng ngun gc ca chng ta da trn hai gi thit:

Hnh 3.16 dn xut ca gi tr trung bnh thi gian dch v cn li.
Trong giai on [0, t], thi gian trung bnh ca thi gian dch v
cn li l

Trong

l thi gian phc v khch hng th i, v M(t) l s

dch v hon tt trong thi gian [0 , t]. Ly gii hn t v
thi gian cn bng v trung bnh chung, ta c c gi tr trung
bnh ca thi gian cn li

.
1. S tn ti trung bnh ca cc trng thi n nh

2. Quyn bnh ng (vi xc sut mt) ca thi gian trung bnh di hn
xut hin trong phng trnh. (3.51) vi mc trung bnh ca qun th
tng ng.
Cc gi nh ny c th c chng minh bi cc ng dng k lng ca
lut s ln, nhng cc chi tit nm ngoi phm vi ca cun sch ny. Tuy
nhin, y l nhng gi nh t nhin cho cc h thng c ch cho chng
ti, v chng ti s cn c vo cc mc trn lp lun v trao i
ha ca trung bnh thi gian vi trung bnh qun th m khng cn tho
lun thm. Mt c im k l ca cng thc P-K (3,53) l mt hng i
M / G / 1 c th c p < 1 nhng W v hn nu thi im

l . Nhng
g ang xy ra trong trng hp ny l mt phn nh ca khch hng c
thi gian ch dch v v cng di. Khi mt trong nhng khch hng c
phc v, mt s lng ng k khch hng khc phi ang xp hng i
v b tr hon bi mt phn ng k thi gian phc v lu di. Nh vy,
s ng gp vo W t l vi bnh phng ca thi gian dch v, dn n
W v hn nu

l v hn.
Ngun gc ca cng thc P-K trn gi nh rng khch hng c phc
v theo th t n, l, s lng khch hng phc v gia s xut hin
ln th i v dch v c ch s trong hng i ti s xut hin ln th i.
Tuy nhin, cng thc ny c gi tr trong bt k th t phc v khch
hng min l th t c xc nh c lp vi thi gian dch v cn thit.
thy iu ny, gi s rng ln th i v ln th j khch hng c trong
hng i v h trao i a im. Thi gian xp hng d kin ca khch
hng i (qua thi gian phc v khch hng trong hng i) sau s c
trao i vi khch hng cho j, nhng trung bnh, trn tt c khch hng,
l khng thay i. T th t bt k dch v c th c coi nh l mt
chui o ngc v tr hng i, cng thc P-K cn hiu lc (xem thm
vn 3.32).
xem l do ti sao cng thc PK l khng hp l nu dch v c th
ph thuc vo thi gian dch v, hy xem xt mt danh sch vi hai
khch hng yu cu 10 v 1 n v thi gian dch v. Gi nh rng cc
my ch tr nn c sn ti thi im 0, phc v khch hng u tin
trong mt dch v ,khch hng bt u ti thi im 0 v khc ti thi
im 10.P hc v khch hng th hai kt qu khi u ca khch hng
ti thi im 0 v khc ti thi im 1. Nh vy, thi gian ch i trung
bnh trong hai khch hng l 5 trng hp u tin v 0,5 trong trng
hp th hai. R rng, thi gian xp hng c gim bng cch phc v
khch hng vi thi gian dch v nh u tin. i vi tnh hnh ny,
ngun gc ca cng thc P-K ph v phng trnh. (3.46) k t khi
khch hng s c phc v trc khi mt khch hng mi n khng
cn c mt ngha thi gian dch v bng 1/.
V d 3.15 tr phn tch ca mt h thng ARQ
Xem xt mt GoBack n h thng ARQ nh mt trong nhng tho
lun trong phn 2.4. Gi s rng cc gi tin c truyn i trong
frame l mt n v thi gian di, v c mt ch i ti a cho
mt s tha nhn ca n-1 frame hnh trc khi mt gi tin c
truyn li (xem hnh.3.17). Trong h thng ny cc gi tin c
truyn li v hai l do :
1. Mt gi tin c truyn i trong frame i c th b t chi ti ni
nhn do li, trong trng hp my pht s truyn cc gi trong
khung i + 1, i+2, ..... i + n-1, (nu c sn ), v sau quay tr li
truyn li cc gi tin c a ra trong khung i + n.
2. Mt gi tin truyn trong frame i c th c chp nhn ngi
nhn, nhng s tha nhn tng ng (nhn dng s) c th khng
n my pht do thi gian truyn ti gi tin i + n 1 c hon tt.
iu ny c th xy ra do sai st trong knh tr li, s chm tr
truyn ln, freame tr li lu hn so vi quy m ca s Goback n,
hoc mt s kt hp.
Chng ta gi nh (phi thc t) vic truyn pht xy ra v l do 1, v
gi tin b t chi bi ngi nhn vi xc sut c lp vi cc gi
khc.
Xem xt mt gi tin n my pht theo mt qu trnh Pisson vi tc
. Theo khong thi gian gia bt u ca qu trnh truyn
u tin ca gi c a ra sau khi truyn cui cng ca gi tin
trc v kt thc ca truyn cui cng ca gi tin cho 1 + kn
n v thi gian vi xc sut

( iu ny tng ng vi k
truyn li theo truyn cui cng ca gi tin trc ; xem hnh
3.17). Nh vy, hng i ca my pht hot ng nh mt hng i
M/G/1 vi phn phi thi gian dch v c a ra bi
{ }

Hai thi im u tin ca thi gian phc v l

By gi chng ta lu rng

Hnh 3.17 Minh ha ca thi phc v hiu qu ca cc gi tin trong
h thng ARQ ca v d 3.15. Trong v d, gi 2 c thi gian phc
v c hiu qu ca n + 1 bi v c mt li trong n lc u tin
truyn ti n theo truyn cui cng ca gi 1, nhng khng c li
trong c gng th th hai.
(Tng u tin l tng ca cc chui tng, vi tng th hai khc thu
c t tng u tin). S dng cc cng thc cho

v

ta c

Cng thc P-K cho thi gian trung bnh ca gi tin trong hng i
v trong h thng ( tnh n cui truyn qua):

3.5.1 Hng i M/G/1 vi cc t ngh
Gi s vo cui mi giai on bn rn, my ch i vo "k ngh" cho
mt s khong thi gian ngu nhin ca thi gian. Nh vy, mt ngi
mi n vi mt h thng nhn ri, thay v i vo dch v ngay lp tc,
ch i s kt thc ca thi gian ngh (xem hnh. 3.18). Nu h thng
vn cn nhn ri khi hon thnh mt k ngh, mt k ngh mi bt u
ngay lp tc. i vi cc mng d liu, cc k ngh tng ng vi vic
truyn ti cc loi kim sot v lu gi h s cc gi tin khi c mt thi
gian tm lng trong lu lng d liu; cc ng dng khc s tr nn r
rng sau.
Cho

, ... l khong thi gian ca k ngh lin tip thc hin bi cc

my ch. Chng ti cho rng

, ... l c lp v phn phi ging

nhau (II D) bin ngu nhin, cng c lp vi khch hng gia thi gian
n v thi gian dch v. Nh trc y, khch n l Poisson v thi
gian phc v l IID vi mt phn phi chung. Mt ngi mi n vo h
thng phi ch i trong hng i hon thnh cc dch v hin ti
hoc k ngh v sau phc v tt c cc khch hng ch i trc
n. Nh vy, thi gian ch i cng thc W = R/(1- p) vn l hp l
[xem Biu thc. (3.48)], trong R l thi gian cn li trung bnh
hon thnh dch v hoc k ngh trong qu trnh khi khch hng th i
n.
Vic phn tch cc h thng mi ny l tng t nh ca cng thc P-K
ngoi tr k ngh phi c bao gm trong th ca thi gian phc v
cn li )(xem hnh .3.19). Cho M (t) l s lng dch v hon thnh
theo thi gian t v L (t) l s ca cc k ngh hon thnh vo thi im t.
Sau [nh trong Biu thc. (3.49)], i vi bt k t ni m mt dch v
hoc ngh va c hon thnh, chng ti c (3.54):

Nh trc y, gi nh rng mt trng thi n nh tn ti, M (t) / t
phng php tip cn vi tng t, v s hng u tin pha bn phi
ca phng trnh (3.54) phng php tip cn

/ 2 nh trong ngun
gc.

Hnh 3.18 H thng M/G/1 vi cc t ngh. cui mt khong
thi gian bn rn, my ch i vo thi gian ngh trong thi gian V
vi nhng khong thi gian

tng ng. Nu h thng trng
cui t ngh, my ch c t ngh mi. Mt tn hiu khch hng
n vi h thng phi i cho n khi kt thc t ngh hin ti
nhn c dch v.

Hnh 3.19 Thi gian phc v cn li cho mt h thng M/G/1 vi
cc t ngh. Giai on bn rn xen k vi cc t ngh. Nu M(t)
v L(t) l s cc dch v v cc t ngh hon thnh vo thi im t,
tng ng, v t l thi gian hon thnh mt dch v hoc mt t
ngh, chng ta c

Ly gii hn khi v cho rng v

, ta c c thi gian cn li trung bnh

ca cng thc P-K (cng thc 3.52). Cho t th hai, lu vi ,
cc phn ca thi gian phc v khch hng tip cn , v do cc phn
ca thi gian bn rn vi cc t ngh l . Gi s thi gian trung
bnh c th c thay bng trung bnh chung, ta c

vi t tng, v t ngh th hai trong phng trnh (3.54) gn n

, vi

v

tng ng l thi im u v thi th hai
ca khong thi gian ngh. Kt hp iu ny vi , v gi
s s bnh ng v thi gian v trung bnh qun ca R, ta nhn c

nh thi gian ch i d kin trong hng i cho mt h thng M/G/1
vi cc k ngh. Nu chng ta xem xt cn thn ngun gc ca phng
trnh trn, chng ta thy rng s c lp ln nhau ca khong thi gian
ngh l khng cn thit (mc d thi gian v trung bnh ton th cc
khong thi gian ngh vn phi bng) v chiu di ca mt khong thi
gian ngh khng cn khng ph thuc vo, n khch hng v thi gian
dch v. ng nhin, vi cc loi hnh ph thuc, n tr nn kh khn
hn tnh ton

v , nh cc s lng c th l chc nng ca cc

tin trnh c bn M/G/1.
V d 3.16 Tn s v Thi gian phn chia trn Slot Basis
Chng ta c m lung lu lng ca cc gi tin bng di n theo
mt qu trnh Poisson vi mi tc / m. Nu cc lung lu
lng c tn s b phn ghp trn m tiu knh ca mt knh c sn,
thi gian truyn ca mi gi l n v thi gian m. Sau , mi
knh ph c th c i din bi mt h thng M/D/1 xp hng
v M/D/1 cng thc [xem phng trnh
(3.45)] Vi = , = 1 / m, cho s chm tr xp hng trung bnh
cho mi gi,

Xem xt cc chng trnh tng t FDM vi s khc bit m
truyn gi d liu ch c th bt u t ln m, 2m, 3m, . Chng
ti gi y l chng trnh lotted ghp knh phn chia tn s
(SFDM), v lu rng n c th c xem nh l mt hng i
M/D/1 vi k ngh. Khi khng c cc gi tin trong hng i cho
mt dng c a ra vo u ca mt khe cm, my ch c mt
k ngh cho mt khe cm, hoc n v thi gian m.
Do ,

v cng thc thi gian ch h thng ngh

(3.55) tr thnh:

Cui cng, hy xem xt trng hp cc dng m giao thng c phn
chia thi gian ghp knh trong mt chng trnh hp vi trc thi
gian c chia thnh khung m-slot vi mt khe cm dnh ring cho
mi lung lu lng (hnh 3.20). Mi khe l mt n v thi gian
di v c th mang theo mt gi duy nht. Sau , nu chng ta so
snh chng trnh TDM ny vi cc chng trnh SFDM, chng ta
thy rng hng i cho mt dng c a ra trong TDM l chnh
xc ging nh cc hng i cho SFDM, v

Nu by gi chng ta nhn vo tng s chm tr cho TDM, chng ta
c c mt hnh nh khc nhau, k t ln dch v ny l 1 n v
thi gian ch khng phi l n v m nh trong SFDM. Bng cch
thm thi gian phc v cho s chm tr sp hng, chng ti c
c

(3.59)

Hnh 3.20 TDM vi m = 4 lung lu lng.
Nh vy, trung bnh tng s chm tr ca tn hiu ni n trong
TDM hn trong FDM (gi nh m > 2). Thi gian ch i trung
bnh trong hng i cho TDM lu hn l b p bng thi gian
phc v nhanh. Ngc li iu ny vi v d 3.9, coi TDM vi khe
l mt phn rt nh ca kch thc gi tin. Vn 3.33 vch ra mt
cch tip cn khc thay th cho s chm tr pht sinh TDM trung
bnh.
3.5.2 t ch v bnh chn
T chc truyn t mt s gi treams thnh mt h thng ghp knh thng
k i hi mt s hnh thc lp k hoch. Trong mt s trng hp, lp
k hoch ny l t nhin v d dng thc hin, trong trng hp khc,
tuy nhin, mt s hnh thc t phng hoc h thng b phiu c yu
cu.
Tnh hung ca loi hnh ny pht sinh thng xuyn trong cc knh
multiaccess, s c x l rng ri trong Chng 4. i vi mt v d
in hnh, hy xem xt mt knh truyn thng c th c truy cp bi
nhiu ngi s dng khng gian tch bit, tuy nhin, ch c mt ngi s
dng c th truyn ti thnh cng trn cc knh ti mt thi im.
Ti nguyn thng tin ca knh c th c chia theo thi gian vo mt
phn c s dng truyn gi d liu v mt phn c s dng cho
cc tin nhn t phng hoc b phiu m phi hp truyn gi tin. Ni
cch khc, cc trc thi gian c chia thnh khong thi gian d liu,
ni m d liu thc t c truyn i, v khong thi gian t phng,
c s dng lp k hoch d liu trong tng lai. trnh by thng
nht, chng ti s dng thut ng "phng" mc d "b phiu" c th
thch hp hn vi tnh hnh thc t.
Chng ti s xem xt lung lu lng m (cn gi l ngi s dng) v
gi s rng mi khong thi gian d liu c cha cc gi tin ca mt
ngi dng duy nht. t phng cho cc gi d liu c thc hin trong
khong thi gian t phng ngay lp tc trc . Tt c ngi dng u
c a ln theo th t chu k (xem hnh .3.21). C mt s phin bn
ca h thng ny khc nhau trong cc quy tc cho vic quyt nh cc gi
d liu c truyn i trong khong thi gian d liu ca mi ngi
dng. Trong h thng cng, nguyn tc l ch c nhng gi tin n trc
khi khong thi gian t phng trc ca ngi dng c truyn.Ngc
li, trong h thng y , nguyn tc l tt c c sn cc gi tin ca mt
ngi dng c truyn trong khong thi gian d liu tng ng, bao
gm c nhng ngi n trong khong thi gian d liu ny hoc khong
thi gian t phng trc. Mt phin bn trung gian, m chng ta gi l
h thng cng mt phn, kt qu khi cc gi d liu truyn i trong
khong thi gian d liu ca ngi dng l nhng ngi n n thi
im khong thi gian d liu ny bt u (v khong thi gian t
phng kt thc tng ng). Mt v d in hnh ca h thng t phng
nh vy

Hnh 3.21 t ch v bnh chn vi ba ngi s dng. Trong
phin bn y , mt gi tin ca mt ngi s dng n trong
qu trnh t ch hoc d liu khong thi gian ca ngi dng
c truyn i trong khong thi gian cng mt d liu. Trong
phin bn ca mt phn, mt gi tin ca mt ngi dng n
trong khong thi gian d liu ca ngi dng phi ch i cho
ton b chu k v c truyn trong khong thi gian d liu
tip theo ca ngi dng. Trong phin bn cng, cc gi tin
n trong khong thi gian t ch ca ngi dng cng phi
ch i cho ton b chu k. Con s ny cho thy, trong ba h
thng, s lin kt gia cc khong thi gian trong mt gi tin
n v khong thi gian m trong cc gi tin c truyn i.
l mt trong nhng mng ni b ph bin nht, s thc hin vng trn.
Ngi s dng c kt ni bng dy cp trong vng lp mt chiu. Mi
ngi dng truyn cc gi tin nht k tr li, sau cung cp cho cc c
hi mt ngi dng bn cnh truyn, v qu trnh ny c lp i
lp li. (Mt m t chi tit hn ca s thc hin vng trn c a ra
trong chng 4).
Chng ta gi s rng cc qu trnh n ca tt c ngi dng l Poisson
c lp vi t l , v khong thi gian u tin v th hai ca thi
gian truyn gi tin tng ng l

. H s c s dng l
. Thi gian lin n v thi gian truyn l gi nh c lp.
Trong khi ta gi nh rng tt c ngi dng n trng nhau v thng k
dch v, chng ta cho php khong thi gian t ch ca ngi s dng
khc nhau c s liu thng k khc nhau.
H thng n ngi dng. ng chung v phn tch h thng t ch
c th c hiu tt hn trong trng hp c bit, nu m = 1, v vy
chng ta xem xt trng hp ny u tin. Chng ta c th xem y l
mt h thng m tt c ngi dng chia s khong d liu v t ch.
Cho

l thi hn ca khong thi gian t ch v gi s khong thi

gian t ch k tip l cc bin ngu nhin c lp v phn b ging
nhau vi thi im u tin v th hai tng ng l

v

. Chng ta
xem xt h thng mt cng v cho rng khong thi gian t ch l c
lp v thi gian n v thi gian dch v. Cui cng, thun tin gii
thch, ta gi s cc gi tin c truyn theo th t ni n n. Nh trong
trch dn cng thc P-K, d kin chm tr v di hng i c lp
ca th t dch v min l phc v c lp vi yu cu dch v (v d
chiu di gi tin).
Xem xt d liu gi tin th i khi n h thng. Gi tin ny phi ch
trong hng i cho thi gian cn li R
i
cho n ht vic truyn ti gi d
liu hin ti hoc khong thi gian t ch. N cng phi ch i cho
vic truyn ti cc gi d liu N
i
hin trong hng i (bao gm c cc gi
tin m t ch thc hin trong khong thi gian t ch trc v n
trc ch i t ch). Cui cng, cc gi d liu phi ch i trong
t ch tip theo khong

, iu ni rng, trong t ch ca n s
c thc hin (xem hnh 3.22). V vy, s chm tr xp hng d kin
cho gi tin th i c cho bi
{

} {

}
{

}
S ging nhau ca h thng t ch ny vo hng i M/G/1 vi cc t
ngh nn c ghi nh. S khc bit duy nht l ti ca trong h thng
t ch, mt khong thi gian t ch bt u khi tt c cc gi tin n
trc thi im bt u ca khong thi gian t ch trc c phc
v, khi h thng ang trong t ngh, mt khong thi gian ngh bt u
khi tt c gi tin n hin ti thi gian c phc v v h thng rng.
(V vy, ti ca trong h thng t ch, mi gi tin phi ch i cho mt
khong thi gian t ch y , khi trong h thng ngh, cc gi tin m
tm thy h thng rng no khi n ni phi ch i mt phn ca thi
gian ngh. Lu rng cc phin bn y ca h thng t ch ny
tng ng vi h thng t ngh). Thi gian trung bnh cn li ngha l
thi gian trung bnh cho hai h thng l nh nhau (tnh ton trn hnh
3.19 vn c p dng) v c cho bi

. Gi tr
ca

} l pW trong c hai h thng, v cui cng l gi tr

ca

} ch l V. Nh vy, t

Hnh 3.22 Tnh ton thi gian ch i trung bnh trong h thng
cng n ngi dng. D kin thi gian ch i E{W
i
} ca gi tin
th i l
{

} {

}
{

}
biu thc (3.60) thi gian d kin trong hng i cho h thng t ch
n ngi dng l

Trong cng thc vi khong t ch l mt hng s A, cng thc trn s
n gin

(


)
C mt nghch l th v lin quan n cng thc thi gian ch i (3.61).
Chng ta thy rng mt phn ca thi gian s dng trn t ch.
K t khi c mt khong thi gian t ch ngha l thi gian V trn mi
chu k, chng ta c th kt lun rng di chu k d kin s phi

(xem v d 3.6). C th hiu s chm tr trong hng i trong

phng trnh (3.61) c th l mt a ty chiu di chu k ny c ngha
l, m dng nh nghch l v mi gi tin c truyn i trn cc chu k
sau khi n ca n. Gii thch ca iu ny l nhiu hn cc gi tin
thng n chu k di hn trong chu k ngn, v di chu k nh vy
c ngha l khng phi l i din ca di chu k nhn thy cc gi tin
n; y l tng t m lm cho gi tr trung bnh thi gian dch v cn
li c s dng trong cng thc gc PK rng hn ngi ta c th thy
(xem thm vn 3.31).
H thng a ngi dng. Gi s h thng c m ngi dng, mi lt
Poisson c lp ca t l . Mt ln na

v

l hai thi im u
tin ca thi gian phc v cho cc gi tin ca mi ngi dng. Chng ta
k hiu l

tng ng l hai thi im u tin ca khong thi
gian t ch ca ngi dng th i. Thi gian dch v v khong thi gian
t hon ton c lp. Chng ta nh s nhng ngi s dng 0, 1, ..., m
- i v gi s khong thi gian t ch c s dng thc hin t
phng cho ngi s dng mod m v sau khong d liu c s
dng gi cc gi d liu tng ng vi nhng t ch.
Xem xt cc gi tin th i vo trong h thng (k cc gi tin theo th t
n, bt k ngi dng). Nh trc y, s chm tr d kin cho gi ny
bao gm ba iu kin: th nht, thi gian cn li trung bnh ca cc gi
tin hoc t trong tin trnh; th hai, thi gian d kin truyn ti s
lng

cc gi tin phi c truyn i trc khi gi tin th i; v th ba,

thi gian d kin khong t ch (hnh 3.23). Do ,
{

} {

}
{

}
trong Y
i
l khong thi gian ca ton b thi gian t ch khi gi tin i
ch i trc khi truyn i. Thi gian trung bnh ngha l thi gian d li
c tnh ton nh trc, v cho bi

S lng ci gi tin N
i
m i phi ch khng phi l bng vi s c
trong hng i, nhng phc v cc gi tin c lp vi thi gian phc
v gi tin; do , mi gi tin phc v trc i vn cn c mt thi gian
truyn ti trung bnh c ch ra trong cng thc (3.36) v theo cng
thc Little, gi tr ca

} l pW nh trc.

Hnh 3.23 Tnh ton thi gian ch i trung bnh trong h thng a
ngi dng. D kin thi gian ch i E{W
i
} ca gi tin th i l
{

} {

}
{

}
..
3.5.4 Mt gii hn trn cho h thng G/G/1
Xem xt h thng G/G/1, l ging nh M/G/1 ngoi tr thi gian gia
cc ln n c mt chung ch khng phi l phn phi m. Chng ta tip
tc gi nh rng gia thi gian n v thi gian phc v hon ton c
lp. Chng ta mun cho thy gian ch i trung bnh trong hng i tha
mn

vi

= chnh lch thi gian gia cc ln n.

= chnh lch ca thi gian dch v.

= thi gian trung bnh gia cc ln n.
= s dng h s

vi

l thi gian phc v trung bnh.

Cc gii hn trn (3.88) tr thnh tim cn ng vi , c ngha l,
khi h thng tr thnh ti mnh.
Chng ta biu th

= thi gian ch ca khch hng th k.

= thi gian phc v ca khch hng th k.

= thi gian gia cc ln n ca khch hng th k v k +
1.
T hnh 3.24 ta thy rng

n gin vic phn tch, chng ta s dng cc k hiu sau y cho bt
k bin Y ngu nhin:

{ }

{ }

{}

}

Hnh 3.24 Th hin thi gian ch

ca khch hng v
thi gian ch i

, thi gian phc v

, v thi gian lin n

ca k khch hng. Nu khch hng ri i trc khch hng
n, m tng ng vi

sau

[trng hp (a)]. Khc chng ta c

[trng hp (b)].
Lu ta c

t chng ta thy rng

By gi chng ta vit biu thc (3.89) nh

vi

Chng ta cng biu th

T hnh 3.24 ta thy rng I
k
l di ca thi gian nhn ri gia hai ln
tn hiu n l k v k + 1.
Chng ta s dng phng trnh (3.90)

c lp ta c

Kt hp cng thc (3.91) v (3.95) ta c

Ta ly gii hn vi , gi s rng gi tr trng thi n nh tn ti,
l,

Ta c

Trung bnh thi gian nhn ri I gia hai lt tip bng (cc phn
nh ca thi gian h thng l khng hot ng) nhn trung bnh thi gian
gia cc ln n

, c ngha l,

Do , ta c th vit
phng trnh (3.96) nh

, chng ta c bt ng thc

l kt qu mong mun. Lu l h thng ti tr nn mnh hn, trung
bnh thi gian nhn ri

c xu hng gim v do bin

, lm cho
gii hn trn ngy cng chnh xc.
V d, hy xem xt hng i M/G/1. Theo cng thc Pollatcheck -
Khinchin chng ta c

Khi qu trnh n Poisson vi t l , ta c

bng cch so snh

phng trnh (3.97) v (3.99), ta thy rng

Do k hn b b qua ly c gii hn trn (3.98) cho W tng
ng vi

)
(

)
iu ny lun lun l t hn so vi thi gian gian trung bnh

gia
cc ln n khi . Khi , n ti gn

v khng ng k so
vi gii hn phn trnh (3.98).
Cui cng chng ta lu mt s gii hn khc v gn ng cho hng i
G/G/1 thu c. Mt ci tin c bit n gin chng ta a ra l

Ngun gc ca n c trnh by trong vn 3.48
3.6 Mng ca ng truyn.
Trong mt mng d liu, c rt nhiu hng i truyn tng tc theo
ngha l
mt dng giao thng xut pht t mt hng i vo mt hoc nhiu hng
i khc, c l sau khi sp nhp vi mt phn ca lung lu lng khc
khi hnh t hng i nhng khc. Phn tch, iu ny c tc dng bt
hnh ca nhn vt phc tp ca cc tn hiu n ti cui hng i. S kh
khn l thi gian gia thi gian n tr nn tng quan mnh vi di
gi mt ln gi tin i ngoi hng i nhp cnh. Kt qu l n khng
th thc hin mt phn tch chnh xc v hiu qu tng ng vi mt
chic M / M / 1 v M / G / 1 h thng.
////////////////
Giy. 3.5

Hnh 3.23 Tnh ton thi gian ch trung bnh trong h thng a ngi
dng. Cc
thi gian ch i d kin
E{

}=E{

}+
{

+E{

}

t Y=

} do ta c th vit phng trnh di dng

phng trnh (3.63):

W = R + PW + Y
hoc tng ng,
W=

Trc tin chng ta tnh ton Y cho mt cch y . Biu th

t i n l trong khong thi gian (T+j)mod m}


Ta c

={

(3.66)





V tt c ngi s dng c tc d liu bng nhau, khong thi gian d
liu ca tt c ngi dng c trung bnh bng chiu di khi trong trng
thi n nh. Do , trong trng thi n nh, mt gi tin s n trong d
liu ngi dng ca f khong thi gian vi xc sut PLM, v trong
khong thi gian ngi s dng t phng ca f vi xc sut

(1-)

S dng phng trnh ny trong phng trnh. (3.66),

chng ta c c phng trnh sau y
Cho Y=

}

= (

)+

(3.67)
Tng cui cng c th c vit:

]

( thy iu ny, lu rng pha bn phi trn l tng hp ca tt c
cc kt qu

vi l

Pha bn tri l tng ca tt c cc (j/m)

v [(m-
j)/m]

,Vi j= v l
S dng biu thc ny, v biu th .



Vi khong thi gian trung bnh trn , ta c th vit phng trnh. (3.67)
nh sau:


Y=

Kt hp kt qu php ton (3.64), (3.65) v (3.68), chng ta c c


W=

+
(

Biu th

thay i cc khong thi gian trung bnh trn tt c , cui cng chng ta
c c cng thc sau:


W=

+(

)+

(3.70)
(y )


Cng thc trn l ging nh y . Noi ra nu mt gi mt ngi
dng n trong khong thi gian d liu ring ca ngi s dng (mt s
kin xc sut p / rn trong n nh nh nc), n c tr hon thm rnV,
tng trung bnh khong t phng trong mt chu k. Do , Y tng pV
trong tnh ton trc, v chng ta c c


W=

+(

)+

(3.70)

Coi nh cui cng li vo h thng y. iu ny tng t nh mt
phn ca li vo ngoi tr trng hp mt gi tin ca ngi dng n
trong khong gii hn (xy ra kh nng (l-p)/m l mt hng s), n b tr
hon bi mt s m V c cng thm. N tng ln Y bi phn cng thm
(l-p)V v kt qu ca php ton l

W=

)+

(3.71)
Khi so snh kt qu ny vi cc h thng n ngi dng, hy ly
khong thi gian t l mt hng s A / m. Do , thi gian cho ton b
mt chu k t cho mi ngi dng, m thng l tham s so snh
vi
mt cng thc thi gian hnh(3.62). Sau , ta c



W=

) (3.72)
W=

) (3.73)
W=

) (3.74)

Ta c th c nhn thy s chm tr c phn gim trong trng hp
a ngi dng; v c bn, cc gi tin ang b chm li khong cng mt
thi gian cho n khi gn n trong mi trng hp, nhng s chm tr l
kh nh sau khi gn n trong trng hp a ngi dng.
H thng dch v hn ch.
By gi chng ta hy xem xt mt bin th ca h thng a ngi dng
theo , trong khong thi gian d liu ca ngi dng, ch l ngi u
tin gi ca ngi s dng ch i trong hng i (Nu c) c chuyn
(ch khng phi tt c cc gi ch i). Chng ti tp trung vo cc
cng v mt phn gated cc phin bn ca h thng ny, k t khi mt
phin bn y khng c ngha.
Nh trc y, chng ta c


E{

}=E{

}+

+E{

}
v bng cch gii hn t nh ti chng ta c c
W = R + PW + Y (3,75)
R c cho bi phng trnh. (3.64) nh trc y. tnh ton cng
thc mi cho
Y cho h thng phn cng, chng ti lp lun nh sau. Mt gi tin n
trong d liu ngi dng l hoc khong thi gian bn s thuc v ai ca
ngi s dng vi xc sut bng 1 / m. Do , trong trng thi n nh,
s lng d kin ca cc gi tin ch i trong hng i ca ngi s
dng s hu cc gi tin n, trung bnh trn tt c ngi dng, l

Lim i
{

----

Ton b nhng gi ny gy ra thm mt chu trnh ca nhng hn
ch mV, do Y c tng bi mt lng WV. Bng cch s dng s
thc ny trong phng trnh (3.75) chng ta nhn thy

W=

Vi nhng ch m l gi tr ca Y thu c t trc cho h
thng iu khin tng phn m khng c s hn ch on gi n trn d
liu. Kt qu l chng ta thy t phng trnh (3.65) rng s hn ch
on gi n trn d liu dn n vic lm tng thi gian i trung bnh
ca h thng iu khin tng phn bi mt nhn t.

S dng lp lun ny phng trnh (3.70) chng ta thu duc


W=

( dch v gii hn, cng
tng phn ) (3.76)

Xem xt phin bn c iu khin bng xung, Yi cng tng t
nh h thng tng phn c iu khin bng xung ngoi tr mt chu
trnh c b sung ca nhng khong hn ch ca di trung bnh ca
mV c lin d ti s kin gi i n trong thi gian khong hn
ch ca ch s hu n, v on d liu k tip th trng. Mt cch d
dng c th xc minh c s kin mi xy ra vi kh nng trng thi n
nh (1 - p - AV)/m. Do , h thng c iu khin bng xung Y cn
bng vi gi tr tng ng ca h thng b sung thm tng phn c
iu khin bng xung. Vic thm V vo gi tr ca W cho h thng tng
phn c iu khin bng xung, v thi gian i trung bnh by gi s
l

W=

(3.77)
Ch l n s khng p = AI f1 < 1 cho W c th nhy vt,
hay, p + AV < 1 c yu cu mt cch tng ng.

(

)<1


Nguyn nhn do mi gi tin li i hi mt khong hn ch ring
bit ca di trung bnh V, do c tng thi gian truyn dn trung
bnh mt cch hiu qu t 1/ n 1/ +V.
Theo nh ch cui cng nhn c, xem xt trng hp mt s
lng ln nhng ngi s dng m v mt s rt nh khong hn ch
trung bnh V. Mt s kho st phng trnh c a ra cho thi gian
i trung bnh W ca mi h thng nhiu ngi dng c xem xt tnh
n thi im ny ch ra rng m ,

0,

v m .
khi A l hng s chng ta thu c



W

-


C th thy ( t v d 3.6) l A/(l - p) l chiu di trung bnh ca
chu trnh ( m nhng hn ch lien tip v cc khong d liu). Nh vy,
W tip cn M/G/1 thi gian i trung bnh cng thm mt na chiu di
chu trnh trung bnh.
3.5.3 Quyn xp th t u tin
Xem xt h thng M/G/1 vi s khc nhau ti nhng khch hang
c phn chia thnh cc lp u tin n khc nhau. Lp 1 c quyn ln
nht, lp 2 ng th 2 v c th tip tc. T l n ch v hai khonh
khc u tin ca dch v thi gian ca mi lp K c biu th ln lt
nh sau

Qu trnh n ca mi lp c gi nh l ring
bit,Poisson, v khng l thuc vo cung ng thi gian.
Quyn u tin Nonpreemptive. Trc tin chng ta xem xt
n quy tc ca quyn u tin ny bng cch m mt khch hng tri qua
dch v c php hon thnh cng tc m khng h c s ngt qung
can thip ngay c khi c mt khch hang c quyn u tin t lp cao hn
xut hin trong cng mt khong thi gian . Mt hng i ring bit
c duy tr trong mi lp u tin. Khi m server rnh ri, khch hang
u tin ca hng i u tin khng rng cao nht c truy nhp vo
dch v. Quy tc u tin ny l mt trong nhng phng php ti u nht
trong h thng truyn gi tin hin nay.

Chng ta s pht trin mt phng trnh s tr hon trung bnh
cho mi lp u tin, phng trnh ny tng ng vi cng thc P-K v
chp nhn mt xut x tng t. K hiu nh sau

= S Trung bnh trong hng i quyn u tin k

= thi gian Trung bnh trong hng i quyn u tin k

= s s dng h thng quyn u tin k

R= thi gian dch v trung gian cn d tha

Chng ti cho rng vic s dng h thng ton b t hn 1, c ngha l,

< 1


Khi m gi thit ny khng c p ng, s c vi lp quyn u tin k
no sao cho s chm tr trung bnh ca nhng khch hng u tin
trong lp K v thp hn s l v hn trong khi s chm tr trung bnh ca
nhng khch hng u tin cao hn lp K th c hn. Vn 3.39 a ra
ci nhn su sc hn v tnh trng ny
Theo nh s bt ngun ca cng thc P-K cho trc , chng
ti cho lp u tin quyn hn cao nht

=R+

=R+

=R+

(3.78)

i vi lp u tin ng th 2 th chng ti c mt biu thc
tng t cho hang i tr hon W2 ngoi tr iu chng ti phi m b
sung hng i chm tr bi v cc khch hng ca lp u tin cao hn
n trc trong khi vn cn mt khch hng vn ang ng trong hng
i. Sau y l ngha ca s hng cui trong cng thc.

=R+

Ngun gc thu c ny th tng t cho tt c cc lp u tin
k>1 . Cng thc ca thi gian ch trong hng i l

(3.79)

T l S tr hon trung bnh trn mt khch hng ca lp K l

(3.80)


Thi gian dch v c d tha R c th c suy ra t cng thc P-K ( so
snh vi s liu 3.16) chng ta thu c

R=

Thi gian i trung bnh trong hng i v s tr hon trung bnh trn
khch hng cho mi lp thu c bng vic kt hp phng trnh (3.79)
v (3.81)

(3.82)

(3.83)

Phn tch a ra trn khng m rng mt cch d dng vi trng hp
nhiu my ch, ch yu l do khng c cng thc n gin cho thi gian
trung bnh cn li R. Tuy nhin, nu thi gian phc v ca tt c cc lp
u tin c phn phi ging nhau v theo cp s nhn, th c mt c
tnh thun tin ca R. Phng trnh (3.79) sau mang li mt cch th
hin dng kn cho thi gian ch i trung bnh Wk (xem vn 3.38).
Lu rng n c th nh hng n s chm tr trung bnh
trn mi khch hng bng cch chn cc lp u tin mt cch thch hp.
Ni chung ng l tr trung bnh c xu hng gim khi khch hng
vi thi gian phc v ngn c u tin cao hn. (i vi mt v d t
kinh nghim thng thng, hy xem xt thc t siu th c quy tnh tin
c bit dnh cho khch hng vi vi mt hng. Tnh trng tng t c
th c thy trong cc dng ch i my sao chp, ni m ngi ta
thng u tin cho nhng ngi cn phi thc hin mt vi bn sao.) i
vi mt s phn tch chng minh l ung, ta xem xt mt h thng khng
u tin v hai khch hng lp A v B, tng ng vi xut v gi dch v
AA, {LA, v AB, ILn. Mt tnh ton n gin bng cch s dng cng
thc trn cho thy rng nu {LA> {LBth s chm tr trung bnh trn
mi khch hng (trung bnh trn c hai lp)
T=

l nh hn khi A c u tin hn B so vi khi B c u tin
hn A. i vi kt qu c lin quan, xem vn 3.40.
u tin tip tc u tin: Mt trong nhng tnh nng ca cc
quy tc u tin khng u tin l s chm tr trung bnh ca mt lp u
tin ph thuc vo t l xut hin ca cc lp u tin thp hn. iu ny
l hin nhin t phng trnh. (3,82), a ra thi gian ch i trung bnh
Wk v do thc t l khch hng u tin cao phi ch i cho mt khch
hng u tin thp hn c trong dch v. S ph thuc ny khng c
mt trong u tin tip tc u tin, theo dch v ca mt khch hng b
gin on khi mt khch hng u tin cao hn n v c tip tc t
im b gin on mt khi tt c cc khch hng u tin cao hn c
phc v.
Nh mt v d v (xp x) mt h thng nh vy, hy xem xt
mt ng dy truyn ti phc v mt s gi Poisson cc dng u tin
khc nhau. Cc gi tin ca mi dng c chia thnh nhiu "gi ph"
nh (v d, cc t bo ATM), m trong trng hp khng c cc gi u
tin cao hn, c lin tc k nhau truyn trn ng dy. Vic truyn
ti cc gi ph ca mt gi nht nh phi dng li khi mt gi u tin
cao hn n v c tip tc khi khng c gi ph ca gi u tin cao
hn cn li trong h thng.
Nh chng ta xem xt vic tnh ton Tk thi gian trung bnh
trong h thng ca khch hng u tin k, chng ta nn ghi nh rng s
hin din ca cc khch hng u tin k + 1 n n khng nh hng n
tnh ton ny. V vy, chng ta c th x l mi lp u tin nh th n l
mc thp nht trong h thng. Thi gian h thng Tk bao gm ba iu
kin:
1. thi gian phc v trung bnh ca khch hng 1/
2. Thi gian trung bnh cn thit, khi n ni ca mt khch hng u
tin k, phc v khch hng u tin t 1 n k c trong h thng
(v d, cng vic cha hon thnh trung bnh tng ng vi cc u
tin t 1 n k). C th thy rng thi im ny l tng ng vi
thi gian ch i trung bnh trong tng ng, thng thng Ai / G /
1 h thng (khng u tin), ni m cc khch hng u tin k + 1
n n ang b b qun, l [cf. Eq. (3.48)],

vi

l ln cn li trung bnh

(3.84)
L do l ti mi thi im, cng vic cha hon thnh (tng
thi gian phc v cn li ca tt c cc khch hng trong h thng)
ca mt h thng loi MIG1I l c lp vi nguyn tc u tin ca
h thng. iu ny ng cho bt k h thng m cc my ch lun
lun bn rn trong khi h thng l khng rng, v khch hng ri
khi h thng ch sau khi nhn c yu cu dch v ca h. (Mt
v d v mt h thng m khng c thuc tnh ny l h thng k
ngh ca mc 3.5.1.)
3. Thi gian ch i trung bnh cho cc khch hng u tin t 1 n k
-. 1 l ngi n khi khch hng ca lp k l trong h thng. Thut
ng ny l

cho k> 1, v bng khng cho k = 1.
Tp hp ba iu kin trn, chng ta c c phng trnh

(3.85)
Kt qu cui cng l, cho k = 1

(3.86)
v cho k >1

(3.87)


ni RK c cho bi phng trnh. (3.84). i vi cc h thng
khng u tin, khng d dng c phn m rng ca cng thc ny
vi trng hp ca nhiu my ch tr khi thi gian phc v ca tt
c cc lp u tin c ging nhau v theo cp s nhn phn phi
(xem vn 3.38).

3.5.4 Mt rng buc trn cho h thng GIG11

Xem xt cc h thng GIG1I, m ging nh MIG1I
ngoi tr cc ln lin xut hin c mt s tng qut ch
khng phi l phn phi m. Chng ti tip tc gi nh rng
thi gian lin xut hin v thi gian dch v hon ton c
lp. Chng ti mun cho thy rng thi gian ch i trung
bnh trong i p ng
W
(

(3.88)
m

= phng sai cc ln interarrival

= phng sai cc ln dch v

= thi gian interarrival trung bnh
= h s tn dng AIJ1, ni 1/Ji l thi gian phc v trung
bnh
Cc rng buc trn (3.88) tr thnh chnh xc tim cn nh p -
---> 1, c ngha l, h thng tr nn ti mt cch nng n.
Chng ta hy biu th:
Tun = thi gian ch i ca khch hng th k
X k = Thi gian phc v ca khch hng th k
Tk = thi gian Interarrival gia cc khch hng th k v (k +
1)
T hnh. 3.24 chng ta thy rng:

}
(3.89)
n gin ha vic phn tch, chng ti s s dng cc k
hiu sau y cho bt k bin Y ngu nhin:

=max{0,Y }

=-min{0,Y}

=E{Y}