TS en Iso 9001

ICS 03.120.
10 TRK STANDARDI TS EN ISO 9001:2000

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN ISO 9001:2000
(T1: Kasm 2001 Dahil)
ICS 03.120.10

KALTE YNETM SSTEMLER ARTLAR

Quality management systems - Requirements

TRK STANDARDLARI ENSTTS
Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya
kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini
ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde
grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin
deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi
malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)
TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK

Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul
edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda
Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 03.120.10 TRK STANDARDI TS EN ISO 9001:2000

n sz

Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 9001 (2000) standard esas alnarak TSE
Mhendislik Hizmetleri Hazrlk Grubu'na bal Akreditasyon ve Belgelendirme zel Daim
Komitesince TS EN ISO 9001 (1994)n revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun
19 Nisan 2001 tarihli toplntsnda Trk Standard olarak kabul edilmi ve 14 Kasm 2001 tarihli
toplantsnda da tadil edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn kabul ile TS EN ISO 9001 (1994), TS EN ISO 9002 (1994) ve TS EN ISO 9003
(1994) standardlar 3 yllk gei sresi sonunda iptal edilecektir.


indekiler
0 Giri ................................................................................................................................................ 1
0.1 Genel ......................................................................................................................................... 1
0.2 Proses yaklam ....................................................................................................................... 1
0.3 ISO 9004 ile ilikiler.................................................................................................................... 2
0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk........................................................................................ 2
1 Kapsam ........................................................................................................................................ 3
1.1 Genel ........................................................................................................................................ 3
1.2 Uygulama.................................................................................................................................. 3
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar............................................................................. 3
3 Terimler ve tarifler ....................................................................................................................... 3
4 Kalite ynetim sistemi ................................................................................................................... 4
4.1 Genel artlar.............................................................................................................................. 4
4.2 Dokmantasyon artlar ............................................................................................................ 4
4.2.1 Genel............................................................................................................................... 4
4.2.2 Kalite el kitab .................................................................................................................. 4
4.2.3 Dokmanlarn kontrol .................................................................................................... 5
4.2.4 Kaytlarn kontrol............................................................................................................ 5
5 Ynetim sorumluluu..................................................................................................................... 5
5.1 Ynetimin taahhd .................................................................................................................. 5
5.2 Mteri odakllk ........................................................................................................................ 5
5.3 Kalite politikas .......................................................................................................................... 5
5.4 Plnlama ................................................................................................................................... 5
5.4.1 Kalite hedefleri................................................................................................................. 5
5.5 Sorumluluk, yetki ve iletiim...................................................................................................... 6
5.5.1 Sorumluluk ve yetki ......................................................................................................... 6
5.5.2 Ynetim temsilcisi............................................................................................................ 6
5.5.3 iletiim.......................................................................................................................... 6
5.6 Ynetimin gzden geirmesi ..................................................................................................... 6
5.6.1 Genel............................................................................................................................... 6
5.6.2 Gzden geirme girdisi .................................................................................................... 6
5.6.3 Gzden geirme kts .................................................................................................... 6
6 Kaynak ynetimi ............................................................................................................................ 7
6.1 Kaynaklarn salanmas ............................................................................................................ 7
6.2 nsan kaynaklar ........................................................................................................................ 7
6.2.1 Genel............................................................................................................................... 7
6.2.2 Yeterlilik, farknda olma (bilin) ve eitim......................................................................... 7
6.3 Alt yap ...................................................................................................................................... 7
6.4 alma ortam .......................................................................................................................... 7
7 rn gerekletirme ...................................................................................................................... 7
7.1 rn gerekletirmenin plnlanmas ......................................................................................... 7
7.2 Mteri ile ilikili prosesler ......................................................................................................... 8
7.2.1 rne bal artlarn belirlenmesi .................................................................................... 8
7.2.3 Mteri ile iletiim............................................................................................................ 8
7.3 Tasarm ve gelitirme................................................................................................................ 8
7.3.1 Tasarm ve gelitirme plnlamas .................................................................................... 8
7.3.3 Tasarm ve gelitirme ktlar.......................................................................................... 9
7.3.4 Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi ................................................................... 9
7.3.5 Tasarm ve gelitirmenin dorulanmas ........................................................................... 9
7.3.6 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas (geerlilii)..................................................... 9
7.3.7 Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin kontrol................................................................ 9
7.4 Satn alma.................................................................................................................................. 9
7.4.1 Satn alma prosesi........................................................................................................... 9
7.4.2 Satn alma bilgisi ........................................................................................................... 10
7.5 retim ve hizmetin salanmas (sunulmas) ............................................................................ 10
7.5.1 retim ve hizmet salamann kontrol........................................................................... 10
7.5.2 retim ve hizmet salanmas iin proseslerin geerlilii ................................................ 10

7.5.3 Belirleme ve izlenebilirlik ............................................................................................... 10
7.5.4 Mteri mlkiyeti............................................................................................................ 11
7.5.5 rnn muhafazas ....................................................................................................... 11
7.6 zleme ve lme cihazlarnn kontrol....................................................................................... 11
8 lme, analiz ve iyiletirme ........................................................................................................ 11
8.1 Genel ...................................................................................................................................... 11
8.2 zleme ve lme ...................................................................................................................... 12
8.2.1 Mteri memnuniyeti ..................................................................................................... 12
8.2.2 tetkik .......................................................................................................................... 12
8.2.3 Proseslerin izlenmesi ve llmesi ................................................................................ 12
8.2.4 rnn izlenmesi ve llmesi ...................................................................................... 12
8.3 Uygun olmayan rnn kontrol.............................................................................................. 12
8.4 Veri analizi.............................................................................................................................. 13
8.5 yiletirme................................................................................................................................ 13
8.5.1 Srekli iyiletirme........................................................................................................... 13
8.5.2 Dzeltici faaliyet ............................................................................................................ 13
8.5.3 nleyici faaliyetler ......................................................................................................... 13
Ek A ................................................................................................................................................... 14
Ek B ................................................................................................................................................... 18


1
Kalite ynetim sistemleri - artlar

0 Giri

0.1 Genel
Kalite ynetim sisteminin benimsenmesi, kuruluun stratejik bir karar olmaldr. Kuruluun kalite
ynetim sisteminin tasarm ve uygulanmas, eitli ihtiyalardan, zel hedeflerden, sunulan
rnlerden, allan proseslerden ve kuruluun bykl ve yapsndan etkilenir. Kalite ynetim
sisteminin yapsndaki tek tipliliin veya dokmantasyonunun tek tipliliinin uygulanmas bu standardn
amac deildir.
Bu standardda belirtilen kalite ynetim sistemi artlar, rn artlarn tamamlaycdr. Not olarak
belirtilen bilgiler anlalmada rehberlik salamak veya balantl artlarn akla kavuturulmas
iindir.
Bu standard, belgelendirme kurulular da dahil olmak zere, i ve d taraflarca kuruluun mteri,
mevzuat ve kuruluun kendi artlarn karlamadaki yeterliliini deerlendirmek iin kullanlabilir.
ISO 9004te belirtilen kalite ynetim prensipleri bu standardn gelitirilmesi aamasnda dikkate
alnmtr.

0.2 Proses yaklam
Bu standard, mteri artlarn karlamak sureti ile mteri memnuniyetini artrmak iin kalite ynetim
sisteminin gelitirilmesi uygulanmas ve etkinliinin iyiletirilmesinde proses yaklamnn
benimsenmesini tevik eder.

Bir kurulu, etkin almas iin, birok balantl faaliyetleri tanmlamal ve ynetmelidir. Kaynaklar
kullanan ve girdilerin, ktlara dnmnn salanmas iin ynetilen faaliyet, proses olarak
deerlendirilebilir. Genellikle, bir prosesin kts, bir sonrakine dorudan girdi oluturur.

Kurulu iinde prosesler sisteminin uygulanmas, bu proseslerin tanmlanmas, etkileimleri ve
proseslerin ynetilmesi ile birlikte proses yaklam olarak adlandrlabilir.

Proses yaklamnn avantaj, proseslerin oluturduu hem prosesler sistemi dahilindeki bireysel
prosesler aras balant ve hem de bunlarn bileimi ve etkileimleri zerinde srekli bir kontrol
salamasdr.

Byle bir yaklam, kalite ynetim sisteminde kullanldnda;
a) artlarn anlalmasnn ve yerine getirilmesinin,
b) Proseslerin deer katma asndan dikkate alma gereksiniminin,
c) Proses performans ve etkinliinin sonularnn elde edilmesinin ve,
d) Objektif lme dayanan proseslerin srekli iyiletirilmesinin
nemini vurgular.

ekil 1de gsterilen proses temeline dayanan kalite ynetim sistemi modeli Madde 4ten Madde 8e
kadar verilen proses balantlarn gsterir. Bu gsterim, artlarn girdi olarak tanmlanmasnda
mterinin nemli bir rol oynadn gsterir. Mteri memnuniyetinin izlenmesi, mteri alglamalar ile
ilgili bilgilerin, kuruluun mteri isteklerini karlayp karlamad asndan deerlendirilmesini
gerektirir. ekil 1de gsterilen model, bu standardn tm artlarn kapsar, ancak bu prosesleri detayl
seviyede gstermez.

Not - Ek olarak, Plnla-Uygula - Kontrol et - nlem al olarak bilinen (PUK) metodolojisi, btn
proseslere uygulanabilir. PUK ksaca yle aklanabilir;

Plnla : Mteri istekleri ve kuruluun politikas ile uyumlu sonularn ortaya kmas iin
gerekli objektif hedefleri ve prosesleri olutur,
Uygula : Prosesleri uygula,
Kontrol et : Prosesleri ve rn, politikalar, hedefler ve rnn artlarna gre izle, l ve
sonular rapor et,
nlem al : Proses performansn srekli iyiletirmek iin gerekli tedbirleri al.


2

ekil 1 - Proses temeline dayanan kalite ynetim sistemi modeli

0.3 ISO 9004 ile ilikiler
ISO 9001 ve ISO 9004n mevcut basklar birbirini tamamlayacak ekilde tasarlanm, tutarl kalite
ynetim sistemi standardlar olarak gelitirilmelerine ramen bamsz olarak da kullanlabilirler.

ISO 9001, bir kalite sistemi iin kurulu tarafndan ierdeki uygulamalarda veya belgelendirme iin
veya szleme amalar iin kullanlmak zere, artlar belirler ve mteri artlarnn karlanmasnda
kalite ynetim sisteminin etkinliine odaklanr.

ISO 9004, Kalite Ynetim Sisteminin hedefleri iin, zellikle bir kuruluun genel performans,
verimliliinin ve etkinliin srekli iyiletirilmesi bakmndan, ISO 9001in yaptndan daha geni bir
biimde rehberlik salar. ISO 9004, st ynetimleri ISO 9001 artlarnn tesine gemek isteyen
kurululara performans srekli iyiletirmenin takibinde klavuz olarak nerilir. Bununla birlikte bu
standard belgelendirme ve szleme amal deildir.

0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk
Bu standard ile ISO 14001:1996 kullanc topluluunun yararna bu iki standardn uyumluluunu
artrmak iin ayn izgiye getirilmitir.

Bu standard, evre ynetimi, i sal ve gvenlii ynetimi, finans ynetimi veya risk ynetimi gibi
spesifik ynetim sistemlerine zg artlar iermez. Bununla birlikte, bu standard bir kuruluun kendi
kalite ynetimi sistemini dier ilgili ynetim sistem artlar ile ayn izgiye getirmesini veya onlarla
btnlemesini mmkn klar. Bir kurulu iin, bu standardn artlar ile uyum salayacak kalite
ynetim sistemini oluturmak iin, kendisinin mevcut olan ynetim sistem (sistemler) ini benimsemesi
mmkndr.
kt
lme analizi ve
iyiletirme
Memnuniyet

3
1 Kapsam

1.1 Genel
Bu standard, bir kuruluun;
a) Mteri artlarn ve yrrlkteki mevzuat artlarn karlayan rn dzenli bir ekilde salama
yeteneini gsterme ihtiyac olduu,
b) Sistemin srekli iyiletirilmesi ve mteriye yrrlkteki mevzuat artlarna uyulduu gvencesinin
verilmesi iin, prosesler de dahil olmak zere, sistemin etkin uygulanmas yolu ile mteri
memnuniyetinin artrlmas amacna yneldii
durumlarda kalite ynetim sistemi iin artlar kapsar.

Not - Bu standardda rn terimi, yalnzca mteri iin amalanan veya mteri tarafndan talep
edilen rne uygulanr.

1.2 Uygulama
Bu standardn btn artlar genel olup, tiplerine, byklklerine ve saladklar rnlere baklmakszn
btn kurululara uygulanabilir olmas amalanmtr.

Bu standardn baz artlar, kuruluun ve rnn yaps nedeniyle uygulanamadnda, bu durum bir
hari tutma olarak dnlebilir.

Hari tutmalarn yapld yerlerde, bu standarda uygunluk iddialar, bu hari tutmalar Madde 7deki
artlarla snrlandrlmadka ve bu hari tutmalar kuruluun, mteri artlarn ve yrrlkteki mevzuat
artlarn karlayan rn retme yetenek ve sorumluluunu etkilememesi salanmadka kabul
edilemez.

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf
yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir.
Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin
belirtilmemesi halinde en son basks kullanlr.

IEC,ISO,EN vb
No.
Ad (ngilizce) TS No.
1)
Ad (Trke)
ISO 9000:2000 Quality Management
Systems - Fundamentals and
vocabulary
TS EN ISO 9000 Kalite Ynetim Sistemleri -
Temel Kavramlar ve Szlk

3 Terimler ve tarifler
Bu standardn amac bakmndan, ISO 9000 standardnda verilen terimler ve tarifler uygulanr.
ISO 9001 standardnn bu basksnda tedarik zincirini tanmlamak iin kullanlan ve aada verilmi
olan terimler, mevcut kullanm yanstmak iin deitirilmitir.

Tedariki Kurulu Mteri

"Kurulu terimi ISO 9000:1994 basksndaki, tedariki terimi yerine geer ve bu standardn
uyguland birimi gsterir. Ayn ekilde tedariki terimi ise "taeron terimi yerine geer. Bu
standardn btn metninde her nerede rn terimi yer alyorsa bu rn terimi ayn zamanda
hizmet anlamn da tayabilir.

1) TSE NOTU : Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. stunda verilmitir.

4

4 Kalite ynetim sistemi

4.1 Genel artlar
Kurulu, bu standardn ngrd artlara uygun olarak bir kalite ynetim sistemi oluturmal,
dokmante etmeli, uygulamal, srekliliini salamal ve bunun etkinliini srekli iyiletirmelidir.

Kurulu;
a) Kalite ynetim sistemi iin ihtiya duyulan prosesleri ve bunlarn btn kurulutaki uygulamalarn
belirlemeli (Madde 1.2),
b) Bu proseslerin srasn ve birbirleri ile etkileimini belirlemeli,
c) Bu proseslerin, birbirine olan etkisini, srasn ve operasyonlarn etkinliini belirlemeli,
d) Bu proseslerin altrlmasn ve izlenmesini desteklemek iin gereken kaynan ve bilginin hazr
bulundurulmasn salamal,
e) Bu prosesleri izlemeli, lmeli ve analiz etmeli ve
f) Plnlanm sonulara ulamak ve bu prosesleri srekli iyiletirmek iin gerekli faaliyetleri
uygulamaldr.

Bu prosesler, kurulu tarafndan bu standardn artlarna uygun olarak ynetilmelidir.

Kurulu, rnn artlara uygunluunu etkileyecek herhangi bir prosesi d kaynakl hale getirmeyi
setiinde bu tr prosesler zerindeki kontrol salamaldr. Bu tr d kaynakl hale getirilmi
proseslerin kontrol, kalite ynetim sistemi iinde tanmlanmaldr.

Not - Yukarda sz konusu olan kalite ynetim sistemi iin ihtiya duyulan prosesler; ynetim
faaliyetleri, kaynaklarn temini, rn gerekletirme ve lmeler ile ilgili prosesleri iermelidir.

4.2 Dokmantasyon artlar

4.2.1 Genel
Kalite ynetim sistemi dokmantasyonu;
a) Kalite politikasnn ve kalite hedeflerinin dokman haline getirilmi beyanlarn,
b) Kalite el kitabn,
c) Bu standardn ngrd dokmante edilmi prosedrleri,
d) Proseslerin etkin plnlanmasn, uygulanmasn ve kontroln salamak iin kuruluun ihtiya
duyduu dokmanlar,
e) Bu standardn ngrd kaytlar (Madde 4.2.4)
iermelidir.

Not 1 - Bu standardda dokmante edilmi prosedr ifadesi grld yerlerde, bu prosedrn
oluturulmu, dokmante edilmi, uygulanm ve srekliliinin salanm olduu anlalr.

Not 2 - Bir kalite ynetim sisteminin dokmantasyonunun ierii aada verilenlere bal olarak bir
kurulutan bir dierine farkllk gsterir:
a) Kuruluun bykl ve faaliyetlerin zellii,
b) Proseslerin karmakl ve bunlarn aralarndaki etkileim,
c) Personelinin yeterlilii.

Not 3 - Dokmantasyon herhangi bir ortam veya yapda olabilir.

4.2.2 Kalite el kitab
Kurulu, aadakileri ieren bir kalite el kitab oluturmal ve srekliliini salamaldr.
a) Herhangi bir hari tutmann ayrntlar ve gerekeleri dahil olmak zere kalite ynetim sisteminin
kapsam (Madde 1.2),
b) Kalite ynetim sistemi iin oluturulmu dokmante edilmi prosedrleri veya bunlara atflar,
c) Kalite ynetim sistemi proseslerinin birbirine olan etkilerinin tarif edilmesi.


5
4.2.3 Dokmanlarn kontrol
Kalite ynetim sistemi tarafndan gerekli grlen dokmanlar kontrol edilmelidir. Kaytlar, zel
dokmanlar olup Madde 4.2.4te belirtilen artlara uygun olarak kontrol edilmelidir.

Aadaki ihtiya duyulan kontrolleri tanmlamak iin dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr:
a) Yaymlanmadan nce dokmanlarn yeterlilik asndan onaylanmas,
b) Dokmanlarn gzden geirilmesi, gerektiinde gncelletirilmesi ve tekrar onaylanmas,
c) Dokman deiikliklerinin ve gncel revizyon durumunun belirlenmesinin salanmas,
d) Yrrlkteki dokmanlarn ilgili basklarnn kullanm noktalarnda bulunabilir olmasnn
salanmas,
e) Dokmanlarn okunabilir kalmasnn ve kolaylkla belirlenebilmesinin salanmas,
f) D kaynakl dokmanlarn belirlenmi olmas ve bunlarn datmnn kontrol edilmesinin
salanmas,
g) Gncelliini yitirmi dokmanlarn, herhangi bir amala saklanmalar durumunda, istenmeyen
kullanmnn nlenmesi iin bunlara uygun bir iaretleme uygulanmas.

4.2.4 Kaytlarn kontrol
Kaytlar, kalite ynetim sisteminin artlara uygunluunun ve etkin olarak uygulandnn kantlanmas
iin oluturulmal ve muhafaza edilmelidir. Kaytlar okunabilir olarak kalmal, kolaylkla ayrt edilebilir
ve tekrar elde edilebilir olmaldr. Kaytlarn muhafazas, korunmas, tekrar elde edilebilir olmas,
saklama sresi ve elden karlmas iin gereken kontrollerin belirlenmesi amacyla dokmante edilmi
prosedr oluturulmaldr.

5 Ynetim sorumluluu

5.1 Ynetimin taahhd
st ynetim, kalite ynetim sisteminin gelitirilmesi, uygulanmas ve etkinliinin srekli iyiletirilmesi
iin taahhtlerine dair kantlarn aadaki yollarla salamaldr:
a) Kurulua, yasal artlar ve mevzuat artlar da dahil olmak zere, mteri artlarnn da yerine
getirilmesinin nemini iletmekle,
b) Kalite politikasn oluturmakla,
c) Kalite hedeflerinin oluturmasn salamakla,
d) Ynetimin gzden geirmesini yapmakla,
e) Kaynaklarn bulunabilirliini salamakla.

5.2 Mteri odakllk
st ynetim, mteri memnuniyetinin artrlmas amacna ynelik olarak, mteri artlarnn
belirlenmesi ve bunlarn gereklerinin yerine getirilmi olmasn salamaldr (Madde 7.2.1 ve Madde
8.2.1).

5.3 Kalite politikas
st ynetim, kalite politikasnn;
a) Kuruluun amacna uygunluunu,
b) Kalite ynetim sisteminin artlarna uyma ve etkinliin srekli iyiletirilmesi taahhd iermesini,
c) Kalite hedeflerinin oluturulmas ve gzden geirilmesi iin bir ereve oluturulmasn,
d) Kurulu iinde iletilmesini ve anlalmasn,
e) Srekli uygunluk iin gzden geirilmesini
salamaldr.

5.4 Plnlama

5.4.1 Kalite hedefleri
st ynetim, kurulu iinde, rn [Madde 7.1 a)] artlarnn karlanmas iin gerekli olan artlar da
dahil olmak zere, kalite hedeflerinin kuruluun ilgili fonksiyon ve seviyelerinde oluturulmasn
salamaldr. Kalite hedefleri llebilir olmal ve kalite politikas ile tutarl olmaldr.


6
5.4.2 Kalite ynetim sisteminin plnlanmas
st ynetim;
a) Kalite hedefleri de dahil olmak zere Madde 4.1de verilen artlar yerine getirmek iin, kalite
ynetim sisteminin plnlanmasn,
b) Kalite ynetim sisteminde, deiiklikler plnlanp uygulandnda, kalite ynetim sisteminin
btnlnn srdrlmesini
salamaldr.

5.5 Sorumluluk, yetki ve iletiim

5.5.1 Sorumluluk ve yetki
st ynetim, sorumluluklarn ve yetkilerin, tanmlanmasn ve kurulu iinde iletimini salamaldr.

5.5.2 Ynetim temsilcisi
st ynetim, dier sorumluluklarna baklmakszn aadakileri ieren yetki ve sorumluluklara sahip
olan ynetimden bir yeyi temsilci olarak atamaldr:
a) Kalite ynetim sistemi iin gerekli proseslerin oluturulmasn, uygulanmasn ve srekliliini
salamak,
b) Kalite ynetim sisteminin performans ve iyiletirilmesi iin herhangi bir ihtiya olduunda st
ynetime rapor vermek,
c) Kuruluta, mteri artlarnn bilincinde olunmasnn yaygnlatrlmasn salamak.

Not - Ynetim temsilcisinin sorumluluu, kalite ynetim sistemi ile ilgili konularda kurulu dnda da
ibirlii yapmay ierebilir.

5.5.3 iletiim
st ynetim, kuruluda uygun iletiim proseslerinin oluturulmasnn ve iletiimin, kalite ynetim
sisteminin etkinliini de dikkate alarak gereklemesini salamaldr.

5.6 Ynetimin gzden geirmesi

5.6.1 Genel
st ynetim, kuruluun kalite ynetim sistemini ve bu sistemin, srekli uygunluunu, yeterliliini ve
etkinliini salamak iin plnlanm aralklarla gzden geirmelidir. Bu gzden geirme, iyiletirme
frsatlarnn deerlendirilmesini, kalite politikas ve kalite hedefleri de dahil olmak zere, kalite ynetim
sisteminde deiiklik ihtiyalarn iermelidir.

Ynetimin gzden geirmelerinden elde edilen kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

5.6.2 Gzden geirme girdisi
Ynetimin gzden geirme girdisi, aada belirtilen konulardaki bilgileri iermelidir:
a) Tetkiklerin sonular,
b) Mteri geri beslemesi,
c) Proses performans ve rn uygunluu,
d) nleyici ve dzeltici faaliyetlerin durumu,
e) nceki ynetimin gzden geirmelerinden devam eden takip faaliyetleri,
f) Kalite ynetim sistemini etkileyebilecek deiiklikler,
g) yiletirme iin neriler.

5.6.3 Gzden geirme kts
Ynetim gzden geirme kts, aadakilerle ilgili kararlar ve faaliyetleri iermelidir:
a) Kalite ynetim sisteminin ve bu sisteme ait proseslerin etkinliinin iyiletirilmesi,
b) Mteri artlar ile ilgili rnn iyiletirilmesi,
c) Kaynak ihtiyalar.


7
6 Kaynak ynetimi

6.1 Kaynaklarn salanmas
Kurulu;
a) Kalite ynetim sistemini uygulama, srdrme ve etkinliini srekli iyiletirme,
b) Mteri artlarnn yerine getirilmesi yolu ile mteri memnuniyetini artrmak,
iin gerekli olan kaynaklar belirlemeli ve salamaldr.

6.2 nsan kaynaklar

6.2.1 Genel
rn kalitesini etkileyen ileri yapan personel, uygun renim, eitim, beceri ve deneyim ynnden
yeterli olmaldr.

6.2.2 Yeterlilik, farknda olma (bilin) ve eitim
Kurulu;
a) rn kalitesini etkileyen ileri yrten personel iin gerekli yeterlilii belirlemeli,
b) Eitimi salamal veya bu gibi ihtiyalar karlamak iin dier tedbirleri almal,
c) Alnan tedbirlerin etkinliini deerlendirmeli,
d) Personelinin yaptklar ilerin neminin ve uygunluunun farknda olmasn salamal ve kalite
hedeflerinin baarlmas iin personelin nasl katkda bulunacaklarn belirlemeli,
e) renim, eitim, beceri ve deneyim (Madde 4.2.4) ile ilgili uygun kaytlar muhafaza etmeli
dir.

6.3 Alt yap
Kurulu, rn artlarna uygunluu salamak iin gerekli olan altyapy belirlemeli, oluturmal ve
srekliliini salamaldr. Alt yap, uygulanabildiinde aadakileri kapsar:
a) Binalar, alma alanlar ve bununla ilgili tesisler;
b) Proses tehizat (yazlm ve donanm),
c) Destek hizmetleri (ulatrma veya iletiim gibi).

6.4 alma ortam
Kurulu, rn artlarna uygunluu salamak iin gerekli olan alma ortamn belirlemeli ve ynetmelidir.

7 rn gerekletirme

7.1 rn gerekletirmenin plnlanmas
Kurulu, rnn gerekletirilmesi iin gerekli prosesleri plnlamal ve gelitirmelidir. rn
gerekletirme plnlamas, kalite ynetim sisteminin dier proseslerinin artlar ile tutarl olmaldr
(Madde 4.1).

rn gerekletirme plnlamasnda, kurulu uygun olduunda aadakileri belirlemelidir:
a) Kalite hedefleri ve rn iin artlar,
b) Proseslerin, dokmanlarn oluturulmas ve rne zg kaynaklarn salanmas iin ihtiyalar,
c) rne zg gerekli dorulama, geerli klma, izleme, muayene ve deney faaliyetleri ve rn
kabul iin kriterleri,
d) Gerekletirme proseslerinin ve bunun sonucu meydana gelen rnn artlar karladna dair
kantlar salamak iin gereken kaytlar (Madde 4.2.4).

Bu plnlamann kts, kuruluun alma metoduna uygun bir formda olmaldr.

Not 1 - Kalite ynetim sisteminin proseslerini (rn gerekletirme proseslerini ieren) ve belirli bir
rne, projeye veya szlemeye uygulanan kaynaklar belirten bir dokman, kalite pln olarak
adlandrlabilir.

Not 2 - Kurulu, Madde 7.3te verilen artlar, rn gerekletirme proseslerinin gelitirilmesine de
uygulayabilir.

8
7.2 Mteri ile ilikili prosesler

7.2.1 rne bal artlarn belirlenmesi
Kurulu;
a) Teslim ve teslim sonras faaliyetler iin artlar da dahil olmak zere mteri tarafndan belirtilmi
olan artlar,
b) Mteri tarafndan beyan edilmeyen ancak, biliniyorsa tanmlanan veya amalanan kullanm iin
gerekli olan artlar,
c) rnle ilgili yasal ve mevzuat artlarn,
d) Varsa gerek grecei ilve artlar
belirlemelidir.

7.2.2 rne bal artlarn gzden geirilmesi
Kurulu, rne bal artlar gzden geirmelidir. Bu gzden geirme, kuruluun mteriye rn
salamay taahht etmesinden nce (mesel; tekliflerin verilmesi, szlemelerin veya siparilerin
kabul, szleme veya sipariteki deiikliklerin kabul) yaplmal ve,
a) rn artlarnn tanmlanmasn,
b) nceden ifade edilenlerden farkl olan szleme veya sipari artlarnn zmlenmesini,
c) Kuruluun tanmlanan artlar karlama yeterliliine sahip olmasn
salamaldr.

Gzden geirme ve bu gzden geirmeden kaynaklanan faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza
edilmelidir (Madde 4.2.4).

Mteri artlarnn dokmante edilmi beyannn salanmad durumlarda, mteri artlar,
kabulden nce kurulu tarafndan teyit edilmelidir.

rn artlar deitiinde, kurulu, ilgili dokmanlarn tadil edilmesini ve ilgili personelin bu deien
artlardan haberdar edilmi olmasn salamaldr.

Not - Baz durumlarda, mesela internet ortamnda satta olduu gibi, resm bir gzden geirme,
her sipari iin pratik deildir. Onun yerine gzden geirme, ilgili rn bilgilerini (kataloglar
veya reklam malzemeleri gibi) kapsayabilir.

7.2.3 Mteri ile iletiim
Kurulu, aadakilerle ilgili olarak mterileri ile iletiim iin etkin dzenlemeleri belirlemeli ve
uygulamaldr:
a) rn bilgisi,
b) Tadiller de dahil olmak zere, bavurular, szlemeler veya sipari alm,
c) Mteri ikayetleri de dahil olmak zere mteri geri beslemesi.

7.3 Tasarm ve gelitirme

7.3.1 Tasarm ve gelitirme plnlamas
Kurulu, rnn tasarmn ve gelitirilmesini plnlamal ve kontrol etmelidir.

Tasarm ve gelitirme plnlamas aamasnda, kurulu aadakileri belirlemelidir.
a) Tasarm ve gelitirme aamalarn,
b) Her tasarm ve gelitirme aamasna uygun gzden geirme, dorulama ve geerli klmay,
c) Tasarm ve gelitirme sorumluluklar ve yetkileri.

Kurulu, etkin iletiimi ve sorumluluklarn aka belirlenmesini salamak iin tasarm ve gelitirmenin
iinde yer alan farkl gruplar arasndaki etkileimleri (balantlar) ynetmelidir.

Plnlama kts, uygun olduunda, tasarm ve gelitirme ilerledike gncelletirilmelidir.

7.3.2 Tasarm ve gelitirme girdileri

9
rn artlar ile ilgili girdiler belirlenmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4). Bu girdiler
aadakileri iermelidir:
a) Fonksiyon ve performans artlar,
b) Uygulanabilen yasal ve mevzuat artlar,
c) Uygulanabildiinde nceki benzer tasarmlardan elde edilen bilgileri,
d) Tasarm ve gelitirme iin esas olan dier artlar.

Bu girdiler, yeterlilik bakmndan gzden geirilmelidir. artlar, tam, tek anlaml olmal ve birbiri ile
elikili olmamaldr.

7.3.3 Tasarm ve gelitirme ktlar
Tasarm ve gelitirme ktlar, tasarm ve gelitirme girdisine kar dorulamay salayabilecek bir
formda temin edilmeli ve nce onaylanmaldr.

Tasarm ve gelitirme ktlar;
a) Tasarm ve gelitirme iin girdi artlarn karlamal,
b) Satn alma, retim ve hizmet sunumu iin uygun bilgiyi salamal,
c) rn kabul kriterlerini iermeli veya atf yapmal,
d) rnn gvenli ve uygun kullanm iin esas olan rn karakteristiklerini
belirtmelidir.

7.3.4 Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi
Uygun aamalarda (Madde 7.3.1), tasarm ve gelitirmenin sistematik gzden geirilmesi, aada
verilen amalar iin plnl dzenlemelere uygun olarak gerekletirilmelidir:
a) artlarn karlanmasnda, tasarm ve gelitirme sonularnn yeterliliinin deerlendirilmesi,
b) Herhangi bir problemin belirlenmesi ve nerilen faaliyetlerin tanmlanmas.

Bu gzden geirme faaliyetine katlanlar, gzden geirilmekte olan tasarm ve gelitirme aamalar ile
ilgili fonksiyonlarn temsilcilerini de iermelidir. Gzden geirme ve gerekli faaliyetlerin sonularnn
kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

7.3.5 Tasarm ve gelitirmenin dorulanmas
Tasarm ve gelitirme ktlarnn, tasarm ve gelitirme girdi artlarn karladndan emin olmak iin
plnl dzenlemelere (Madde 7.3.1) uygun olarak dorulama yaplmaldr. Dorulama ve gerekli
faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

7.3.6 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas (geerlilii)
Niha rnn bilindiinde amalanan kullanm veya belirtilmi uygulama artlarn karlayacak
yeterlilikte olmasn salamak iin plnlanan dzenlemelere (Madde 7.3.1) gre tasarm ve gelitirme
geerlilii yaplmaldr.

Uygulanabildii yerlerde, geerli klma, rnn tesliminden veya uygulanmasndan nce tamamlanm
olmaldr. Geerli klma ve gerekli faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

7.3.7 Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin kontrol
Tasarm ve gelitirme deiiklikleri belirlenmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir. Bu deiiklikler
uygulamaya konulmadan nce, uygun olduunda gzden geirilmeli, dorulanmal, geerli klnmal ve
onaylanmaldr. Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin gzden geirilmesi, deiikliklerin nceden
teslim edilmi rn ve rn oluturan paralar zerindeki etkisinin deerlendirilmesini de iermelidir.

Deiikliklerin gzden geirilmesi ve gerekli faaliyetlerin sonular ile ilgili kaytlar muhafaza edilmelidir
(Madde 4.2.4).

7.4 Satn alma

7.4.1 Satn alma prosesi
Kurulu, satn alnan rnn, belirtilen satn alma artlarna uygunluunu salamaldr. Tedarikiye ve
satn alnan rne uygulanan kontroln tipi ve ierii, satn alnan rnn sonraki rn
gerekletirilmesine olan etkisine veya niha rne baml olmaldr.

10

Kurulu, tedarikilerini, kurulu artlarn karlayan rn salama yetenei temelinde deerlendirmeli
ve semelidir. Seme, deerlendirme ve tekrar deerlendirme iin kriterler oluturulmaldr.
Deerlendirme sonular ve bu deerlendirme sonucu olarak ortaya kan gerekli faaliyetlerin kaytlar
muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

7.4.2 Satn alma bilgisi
Satn alma bilgisi, satn alnacak rn aklamal ve uygun olduu yerlerde aadakileri iermelidir:
a) rn onay, prosedrler, proses ve donanmlar iin artlar,
b) Personelin nitelii iin artlar,
c) Kalite ynetim sistemi artlar.

Kurulu, tedarikilere iletilmeden nce belirlenmi satn alma artlarnn yeterliliini salamaldr.

7.4.3 Satn alnan rnn dorulanmas
Kurulu, satn alnan rnn belirtilmi satn alma artlarn karlamasn salamak iin, gerekli
muayene veya dier faaliyetleri oluturmal ve uygulamaldr.

Kurulu veya onun mterisi, tedarikinin yerinde dorulama yapmak istediinde, satn alma
bilgisinde, talep edilen dorulama dzenlemelerini ve rnn serbest braklma metodunu belirtmelidir.

7.5 retim ve hizmetin salanmas (sunulmas)

7.5.1 retim ve hizmet salamann kontrol
Kurulu, kontroll artlar altnda retim ve hizmet salamay plnlamal ve yrtmelidir. Kontroll
artlar, uygulanabildiinde;
a) rnn karakteristiklerini aklayan bilgilerin bulunabilirliini,
b) Gerekli olduunda, alma talimatlarnn bulunabilirliini,
c) Uygun tehizatn kullanmn,
d) zleme ve lme cihazlarnn bulunabilirliini ve kullanmn,
e) zleme ve lmenin uygulanmasn,
f) Serbest brakma, teslimat ve teslimat sonras faaliyetlerin uygulanmasn
kapsamaldr.

7.5.2 retim ve hizmet salanmas iin proseslerin geerlilii
Kurulu, elde edilen ktnn, sonraki izleme ve lme ile dorulanamad yerlerdeki retim ve hizmet
salama proseslerini geerli klmaldr. Bu, rn kullanma girdikten veya hizmet verildikten sonra
kusurlarn grnr olduu yerlerdeki prosesleri ierir.

Geerli klma, bu proseslerin plnlanm sonular elde edebilme yeteneini gstermelidir.

Kurulu, uygulanabilir olduunda aadakiler de dahil olmak zere, bu prosesler iin dzenlemeler
yapmaldr:
a) Bu proseslerin gzden geirilmesi ve onaylanmas iin tanmlanm kriterler,
b) Tehizatn ve personelin yeterliliinin onaylanmas,
c) Belirli metotlarn ve prosedrlerin kullanlmas,
d) Kaytlar iin artlar (Madde 4.2.4),
e) Yeniden geerli klma.

7.5.3 Belirleme ve izlenebilirlik
Uygun durumlarda, kurulu, rn, rn gerekletirilmesi srasnda uygun yollarla tanmlamaldr.

Kurulu, rn durumunu izleme ve lme artlarna gre belirlemelidir.

zlenebilirlik bir art olduunda, kurulu, rnn tek olarak belirlenmesini, kontrol ve kayt etmelidir
(Madde 4.2.4).

Not - Baz endstri sektrlerinde, konfigrasyon ynetimi, belirleme ve izlenebilirliin srdrlebildii bir
aratr.

11

7.5.4 Mteri mlkiyeti
Kendi kontrol altnda olduu veya kullanld srece, kurulu mteri mlkiyetine dikkat
gstermelidir. Kurulu, kullanm iin veya rn oluturmak zere birletirmek iin salanan mteri
mlkiyetini tanmlamal, dorulamal, korumal ve gvenliini salamaldr. Herhangi bir mteri mlk
kaybolursa, zarar grrse veya kullanm iin uygun olmayan halde bulunursa, bu durum mteriye
bildirilmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

Not - Mteri mlkiyeti, fikri mlkiyeti de kapsayabilir,

7.5.5 rnn muhafazas
Kurulu, i proses sresince ve amalanan teslimatn yerine ulancaya kadar rnn uygunluunu
muhafaza etmelidir. Bu koruma, tanmlamay, tamay, ambaljlamay, depolamay ve muhafazay
iermelidir. Muhafaza, rn tekil eden paralara da uygulanmaldr.

7.6 zleme ve lme cihazlarnn kontrol
Kurulu, taahht edilen izleme ve lmeyi ve rnn belirlenen artlara uygunluunu kantlamak iin
gereken izleme ve lme cihazlarn belirlemelidir (Madde 7.2.1).

Kurulu, izleme ve lmelerin yaplabilmesini ve bunlarn izleme ve lme artlar ile tutarl olmasn
salayacak prosesleri oluturmaldr.

Gerekli olduunda, geerli sonularn salanmas iin lme tehizat;
a) Belirlenmi aralklarla veya kullanmdan nce uluslararas veya ulusal lme standardlarna
kesintisiz bir zincirle izlenebilir lme standardlar ile kalibre edilmeli veya dorulanmaldr. Bu
tipte standardlarn bulunmad yerlerde kalibrasyon ve dorulamada esas alnan hususlar
kaydedilmelidir,
b) Ayarlanmal veya gerekli olduunda tekrar ayarlanmaldr.
c) Kalibrasyon durumunu tespit etmeye imkan verecek ekilde tanmlanm olmaldr.
d) lme sonularn geersiz klacak biimde ayarlanmamal ve bundan kanlmaldr.
e) Tama, bakm ve depolanma srasnda hasar ve bozulmalara kar korunmaldr.

Ek olarak, kurulu, tehizatn artlara uygunluu bulunmadnda, daha nceden yaplm lme
sonularnn geerliliini deerlendirmeli ve bu sonularn geerliliini kaydetmelidir. Kurulu, bu
durumdan etkilenen tehizat ve rn hakknda uygun tedbiri almaldr. Kalibrasyon ve dorulama
sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

Belirlenmi artlarn izlenmesinde ve llmesinde kullanldnda bilgisayar yazlmnn, amalanan
uygulamay yerine getirme yetenei teyit edilmelidir. Bu ilem, ilk kullanmdan nce yaplmal ve
gerektiinde yeniden teyit edilmelidir.

Not - Klavuzluk iin ISO 10012-1 ve ISO 10012-2 standardlarna baknz.

8 lme, analiz ve iyiletirme

8.1 Genel
Kurulu, aadakiler iin gerekli olan izleme, lme, analiz ve iyiletirme proseslerini plnlamal ve
uygulamaldr:
a) rnn uygunluunu gstermek,
b) Kalite ynetim sisteminin uygunluunu salamak,
c) Kalite ynetim sisteminin etkinliini srekli iyiletirmek.

Bu, istatistiksel teknikler ve bunlarn kullanm derecesini de kapsayan, uygulanabilir metotlarn tayin
edilmesini kapsamaldr.


12
8.2 zleme ve lme

8.2.1 Mteri memnuniyeti
Kalite ynetim sistemi performansnn lmlerinden biri olarak, kurulu, mteri artlarnn karlanp
karlanmad hakkndaki mteri alglamas ile ilgili bilgileri izlemelidir. Bu bilgileri elde etmek ve
kullanmak iin metotlar belirlenmelidir.

8.2.2 tetkik
Kurulu, kalite ynetim sisteminin;
a) Plnlanm dzenlemelere (Madde 7.1), bu standardn artlarna ve kurulu tarafndan oluturulan
kalite ynetim sistemi artlarna uyup uymadn ve
b) Etkin olarak uygulanp uygulanmadn ve srdrlp srdrlmediini
belirlemek iin plnl aralklarla i tetkikler yerine getirmelidir.

Bir tetkik program, gemi tetkiklerin sonular da dahil olmak zere, tetkik edilecek alanlarn ve
proseslerin nem ve durumlar dikkate alnarak plnlanmaldr. Tetkik kriterlerinin, kapsam, skl ve
metotlar tanmlanmaldr. Tetkikilerin seimi ve tetkikin uygulanmas, tetkik prosesinin objektifliini ve
tarafszln salamaldr. Tetkikiler kendi ilerini tetkik etmemelidir.

Tetkiklerin plnlanmas ve yerine getirilmesi, sonularn rapor edilmesi, kaytlarn (Madde 4.2.4)
muhafaza edilmesi iin sorumluluklar ve artlar dokmante edilmi bir prosedr iinde tanmlanmaldr.

Tetkik edilmekte olan alandan sorumlu ynetim, tespit edilmi uygunsuzluklarn ve bunlarn
nedenlerinin ortadan kaldrlmas iin gereksiz gecikmelerden kanarak tedbirler alnmasn
salamaldr. Takip faaliyetleri, alnan tedbirlerin dorulanmas ve dorulama sonularnn
raporlanmasn da kapsamaldr (Madde 8.5.2).

Not - Klavuzluk iin ISO 10011-1, ISO 10011-2 ve ISO 10011-3 standardlarna baknz.

8.2.3 Proseslerin izlenmesi ve llmesi
Kurulu, kalite ynetim sistemi proseslerinin izlenmesi ve uygulanabilen durumlarda llmesi iin
uygun metotlar uygulamaldr. Bu metotlar, proseslerin planlanan sonulara ulaabilme yeteneini
gstermelidir. Plnlanm sonular baarlamadnda, rnn uygunluunu salamak iin
gerektiinde, dzeltmeler ve dzeltici faaliyetler balatlmaldr.

8.2.4 rnn izlenmesi ve llmesi
Kurulu, rn artlarnn yerine getirildiini dorulamak iin rnn zellikleri izlemeli ve lmelidir. Bu
dorulama, rn gerekletirme prosesinin uygun aamalarnda plnlanan dzenlemelere gre
gerekletirilmelidir (Madde 7.1).

Kabul kriterleri ile birlikte uygunluun kantlar muhafaza edilmelidir. Kaytlar, rnn serbest
braklmasnda yetkili kii / kiileri gstermelidir (Madde 4.2.4).

rnn serbest braklmas ve hizmetin sunumu, ilgili yetkili tarafndan ve uygulanabilen durumlarda
mteri tarafndan onaylanmadka plnl dzenlemelerin (Madde 7.1) memnuniyet verici olarak
tamamlanmasna kadar yaplmamaldr.

8.3 Uygun olmayan rnn kontrol
Kurulu, rn artlarna uymayan rnn, yanllkla kullanmnn veya teslimatnn nlenmesi iin
tanmlanmasn ve kontrol edilmesini salamaldr. Kontroller ve uygun olmayan rnn ele
alnmasyla ilgili sorumluluk ve yetkiler, dokmante edilmi bir prosedr iinde tanmlanmaldr.

Kurulu, uygun olmayan rn; aadaki yollardan biri veya birden fazlas ile ele almaldr:
a) Tespit edilen uygunsuzluu gidermek iin tedbir alnmas ile.
b) lgili yetkili ve uygulanabildii durumlarda mteri ile mutabakatla kullanm, serbest braklmas
veya kabul iin yetkilendirme ile.
c) rnn asl amalanan kullanmn veya uygulanmasn engellemek iin gerekli nlemlerin
alnmas ile.


13
Uygunsuzluklarn yaps ve sonra alnan tedbirlere ait kaytlar, alnan izinlerin kaytlar da dahil olmak
zere, muhafaza edilmelidir (Madde 4.2.4).

Uygun olmayan rn dzeltildiinde, artlara uygunluunu gstermek iin yeniden dorulamaya tbi
tutulmaldr.

Teslimattan veya kullanmaya baladktan sonra uygun olmayan rn tespit edildiinde, kurulu,
uygunsuzluun etkilerine veya uygunsuzluun potansiyel etkilerine kar uygun tedbirler almaldr.

8.4 Veri analizi
Kurulu, kalite ynetim sisteminin etkinliini ve uygunluunu gstermek ve kalite ynetim sisteminin
etkinliinin srekli iyiletirilmesinin nerelerde yaplabileceini deerlendirmek iin uygun verileri
belirlemeli, toplamal ve analiz etmelidir. Bu analiz, izleme ve lme sonularndan kan ve dier ilgili
kaynaklardan kan verileri kapsamaldr.

Veri analizi aadakilerle ilgili bilgi salamaldr:
a) Mteri memnuniyeti (Madde 8.2.1),
b) rn artlarna uygunluk (Madde 7.2.1),
c) nleyici faaliyet iin frsatlar da dahil olmak zere, proseslerin ve rnlerin zellikleri ve eilimleri,
d) Tedarikiler.

8.5 yiletirme

8.5.1 Srekli iyiletirme
Kurulu, kalite politikasn, kalite hedeflerini, tetkik sonularn, verilerin analizini, dzeltici ve nleyici
faaliyetleri ve ynetimin gzden geirmesini kullanmak yolu ile kalite ynetim sisteminin etkinliini
srekli iyiletirmelidir.

8.5.2 Dzeltici faaliyet
Kurulu, tekrarn nlemek amacyla uygunsuzluklarn nedenini giderecek dzeltici faaliyetleri
balatmaldr. Dzeltici faaliyetler karlalan uygunsuzluklarn etkilerine uygun olmaldr.
Dokmante edilmi prosedr;
a) Uygunsuzluklarn gzden geirilmesi (mteri ikayetleri dahil),
b) Uygunsuzluklarn nedenlerinin belirlenmesi,
c) Uygunsuzluklarn tekrarlanmamasn salamak iin faaliyet ihtiyacnn deerlendirilmesi,
d) Gereken faaliyetin belirlenmesi ve uygulanmas,
e) Balatlan faaliyetin sonularnn kaytlar (Madde 4.2.4),
f) Balatlan dzeltici faaliyetin gzden geirilmesi
iin artlar tanmlamak zere oluturulmaldr.

8.5.3 nleyici faaliyetler
Kurulu, potansiyel uygunsuzluklarn olumasn nlemek iin, sebeplerini ortadan kaldracak
faaliyetleri belirlemelidir. nleyici faaliyetler, potansiyel problemlerin etkilerine uygun olmaldr.

Dokmante edilmi bir prosedr;
a) Potansiyel uygunsuzluklarn ve bunlarn nedenlerinin belirlenmesi,
b) Uygusuzluklarn olumasn nlemek iin faaliyet ihtiyacnn deerlendirilmesi,
c) htiya duyulan faaliyetin belirlenmesi ve uygulanmas,
d) Balatlan faaliyetlerin sonularnn kaytlar (Madde 4.2.4),
e) Balatlan nleyici faaliyetlerin gzden geirilmesi
iin artlar tanmlamak zere oluturulmaldr.


14
Ek A

ISO 9001:2000 ve ISO 14001:1996 arasndaki eleme

izelge A.1 - IS0 9001:2000 ve ISO 14001:1996 arasndaki eleme

ISO 9001:2000 ISO 14001:1996
Giri
Proses yaklam
ISO 9004 ile olan iliki
Dier ynetim sistemleriyle uygunluk
0.1
0.2
0.3
0.4
Giri
Kapsam
Genel
Uygulama
1
1.1
1.2
1 Kapsam
Atf yaplan standardlar 2 2 Atf yaplan standardlar
Terimler ve tarifler 3 3 Tarifler
Kalite ynetim sistemi 4 4 YSnin artlar ve balca unsurlar
Genel artlar 4.1 4.1 Genel artlar
Dokmantasyon artlar
Genel
Kalite el kitab
Dokmanlarn kontrol
Kaytlarn kontrol
4.2
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4

4.4.4
4.4.4
4.4.5
4.5.3

YS ile ilgili belgeye balama ilemleri
YS ile ilgili belgeye balama ilemleri
Belge kontrol
Kayt
Ynetim sorumluluu 5 4.4.1 Bnye (Yap) ve sorumluluk
Ynetimin taahhd 5.1 4.2
4.4.1
evre politikalar
Yap ve sorululuk
Mteri odakllk 5.2 4.3.1
4.3.2
evre boyutlar
Kanuni ve dier artlar
Kalite politikas 5.3 4.2 evre politikas
Plnlama 5.4 4.3 Plnlama
Kalite hedefleri 5.4.1 4.3.3 Amalar ve hedefler
Kalite ynetim sistemi plnlanmas 5.4.2 4.3.4 evre ynetim program veya programlar
Sorumluluk, Yetki ve letiim 5.5 4.1 Genel artlar
Sorumluk ve yetki
Ynetim temsilcisi
5.5.1
5.5.2
4.4.1 Bnye (Yap) ve sorumluluklar
letiim 5.5.3 4.4.3 letiim
Ynetimin gzden geirmesi
Genel
Gzden geirme girdisi
Gzden geirme kts
5.6
5.6.1
5.6.2
5.6.3
4.6 Ynetimce yrtlen gzden geirme
Kaynak ynetimi
Kaynaklarn salanmas
nsan kaynaklar
Genel
6
6.1
6.2
6.2.1
Yeterlilik, bilin (farknda olma) ve eitim 6.2.2 4.4.2 Eitim, bilin ve ehliyet
Alt yap
alma ortam
6.3
6.4
rn gerekletirme 7 4.4
4.4.6
Uygulama ve ilem
lem kontrol
rn gerekletirmenin plnlanmas
Mteri ile ilikili prosesler
7.1
7.2
4.4.6 lem kontrol
rne bal artlarn belirlenmesi 7.2.1 4.3.1
4.3.2
4.4.6
evre boyutlar
Kanuni ve dier arlar
lem kontrolleri
rne bal artlarn gzden geirilmesi 7.2.2 4.4.6
4.3.1
lem kontrol
evre boyutlar
Mteri ile iletiim 7.2.3 4.4.3 letiim

15
ISO 9001:2000 ISO 14001:1996
Tasarm ve gelitirme
Tasarm ve gelitirme plnlamas
Tasarm ve gelitirme girdileri
Tasarm ve gelitirme ktlar
Tasarm ve gelitirmenin gzden
geirilmesi
Tasarm ve gelitirme dorulamas
Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas
(geerlilii)
Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin
kontrol
Satn alma
Satn alma prosesi
Satn alma bilgisi
Satn alnan rnn dorulanmas
retim ve hizmetin salanmas
retim ve hizmet salamann kontrol
retim ve hizmet salanmas iin
proseslerin geerlilii
Belirleme ve izlenebilirlik
Mteri mlkiyeti
rnn muhafazas
7.3
7.3.1
7.3.2
7.3.3
7.3.4

7.3.5
7.3.6

7.3.7

7.4
7.4.1
7.4.2
7.4.3
7.5
7.5.1
7.5.2

7.5.3
7.5.4
7.5.5

4.4.6

4.4.6

4.4.6

lem kontrol

lem kontrol

lem kontrol
zleme ve lme cihazlarnn kontrol 7.6 4.5.1 zleme ve lme
lme, analiz ve iyiletirme 8 4.5 Kontrol ve dzeltici faaliyet
Genel
zleme ve lme
Mteri memnuniyeti
8.1
8.2
8.2.1
4.5.1 zleme ve lme
tetkik 8.2.2 4.5.4 YS denetimi
Proseslerin izlenmesi ve llmesi
rnn izlenmesi ve llmesi
8.2.3
8.2.4
4.5.1 zleme ve lme
Uygun olmayan rnn kontrol 8.3 4.5.2
4.4.7
Riayetsizlik,dzeltici -nleyici faaliyetler
Acil hal hazrl ve bu haillerde yaplmas
gereken iler
Veri analizi 8.4 4.5.1 zleme ve lme
yiletirme 8.5 4.2 evre politikas
Srekli iyiletirme 8.5.1 4.3.4 evre ynetim program veya programlar
Dzeltici faaliyet
nleyici faaliyet
8.5.2
8.5.3
4.5.2 Riayetsizlik,dzeltici -nleyici faaliyetler


16
izelge A.2 - ISO 14001:1996 ve IS0 9001:2000 arasndaki eleme

ISO 14001:1996 ISO 9001:2000
Giri 0.1
0.2
0.3
0.4
Giri
Proses yaklam
ISO 9004 ile iliki
Dier ynetim sistemleri ile uygunluk
Kapsam 1 1
1.1
1.2
Kapsam
Genel
Uygulama
Atf yaplan standardlar 2 2 Atf yaplan standardlar
Tarifler 3 3 Terimler ve tarifler
YSnin artlar ve balca unsurlar 4 4 Kalite ynetim sistemi
Genel artlar 4.1 4.1
5.5
5.5.1
Genel artlar
Sorumluluk, yetki ve iletiim
Sorumluluk ve yetki
evre politikas 4.2 5.1
5.3
8.5
Ynetimin taahhd
Kalite politikas
yiletirme
Plnlama 4.3 5.4 Plnlama
evre boyutlar 4.3.1 5.2
7.2.1
7.2.2
Mteri odakllk
rnle bal artlarn belirlenmesi
rnle bal artlarn gzden geirmesi
Kanun ve dier artlar 4.3.2 5.2
7.2.1
Mteri odakllk
rnle bal artlarn belirlenmesi
Amalar ve hedefler 4.3.3 5.4.1 Kalite hedefleri
evre ynetim program veya
programlar
4.3.4 5.4.2
8.5.1
Kalite ynetim sistemi plnlanmas
Srekli iyiletirme
Uygulama ve ilem 4.4 7
7.1
rn gerekletirme
rn gerekletirmesinin plnlanmas
Bnye (Yap) ve sorumluluk 4.4.1 5
5.1
5.5.1
5.5.2
6
6.1
6.2
6.2.1
6.3
6.4
Ynetim sorumluluu
Ynetimin taahhd
Sorumluluk ve yetki
Ynetim temsilcisi
Kaynak ynetimi
Kaynaklarn salanmas
nsan kaynaklar
Genel
Altyap
alma ortam
Eitim, bilin ve ehliyet 4.4.2 6.2.2 Yeterlilik, bilin (farknda olma) ve eitim
letiim 4.4.3 5.5.3
7.2.3
iletiim
Mteri ile iletiim
evre ynetimi sistemi ile ilgili belgeye
balama ilemleri
4.4.4 4.2
4.2.
4.2.2
Dokmantasyon artlar
Genel
Kalite el kitab
Belge kontrol 4.4.5 4.2.3 Dokmanlarn kontrol
lem kontrol 4.4.6 7
7.1
7.2
7.2.1
7.2.2

7.3
7.3.1
7.3.2
7.3.3
7.3.4
rn gerekletirme
rn gerekletirmenin plnlanmas
Mteri ile ilikili prosesler
rne bal artlarn belirlenmesi
rne bal artlarn gzden geirilmesi

Tasarm ve gelitirme
Tasarm ve gelitirme plnlanmas
Tasarm ve gelitirme girdileri
Tasarm ve gelitirme ktlar
Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi

17
ISO 14001:1996 ISO 9001:2000
7.3.5
7.3.6
7.3.7
7.4
7.4.1
7.4.2
7.4.3
7.5
7.5.1
7.5.2

7.5.3
7.5.4
7.5.5
Tasarm ve gelitirme dorulamas
Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas
Tasarm ve gelitirme deiikliklerin kontrol
Satn alma
Satn alma prosesi
Satn alma bilgisi
Satn alnan rnn dorulanmas
retim ve hizmetin salanmas
retim ve hizmet salamann kontrol
retim ve hizmet salanmas iin proseslerinin
geerlilii
Belirleme ve zlenebilirlik
Mteri mlkiyeti
rnn muhafazas
cil hal hazrl ve bu hallerde yaplmas
gereken iler
4.4.7 8.3 Uygun olmayan rnn kontrol
Kontrol ve dzeltici faaliyet 4.5 8 lme, analiz ve iyiletirme
zleme ve lme 4.5.1 7.6
8.1
8.2
8.2.1
8.2.3
8.2.4
8.4
zleme ve lme cihazlarnn kontrol
Genel
zleme ve lme
Mteri memnuniyeti
Proseslerin izlenmesi ve llmesi
rnn izlenmesi ve llmesi
Veri analizi
Riayetsizlik, dzeltici-nleyici faaliyet 4.5.2 8.3
8.5.2
8.5.3
Uygun olmayan rnn kontrol
Dzeltici faaliyet
nleyici faaliyet
Kayt 4.5.3 4.2.4 Kaytlarn kontrol
YS denetimi 4.5.4 8.2.2 tetkik
Ynetimce yrtlen gzden geirme 4.6 5.6
5.6.1
5.6.2
5.6.3
Ynetimin gzden geirmesi
Genel
Gzden geirme girdisi
Gzden geirme kts


18
Ek B

IS0 9001:2000 ve ISO 9001:1994 arasndaki eleme

izelge B.1 - IS0 9001:1994 ve ISO 9001:2000 arasndaki eleme

ISO 9001:1994 ISO 9001:2000
1 Kapsam 1
2 Hkm ifade eden referanslar 2
3 Tarifler 3
4 Kalite sistem artlar [sadece balklar]
4.1 Ynetim Sorumluluu [ sadece balklar ]
4.1.1 Kalite politikas
4.1.2 Organizasyon [ sadece balklar ]
4.1.2.1 Sorumluluk ve yetki
4.1.2.2 Kaynaklar
4.1.2.3 Ynetim temsilcisi
4.1.3 Ynetimin gzden geirmesi

5.1 + 5.3 + 5.4.1

5.5.1
6.1 + 6.2.1
5.5.2
5.6.1 + 8.5.1
4.2 Kalite sistemi [ sadece balklar ]
4.2.1Genel
4.2.2 Kalite sistemi prosedrleri
4.2.3 Kalite plnlamas

4.1 + 4.2.2
4.2.1
5.4.2 + 7.1
4.3 Szlemenin gzden geirilmesi [ sadece balklar]
4.3.1 Genel
4.3.2 Gzden geirme
4.3.3 Szlemede deiiklik
4.3.4 Kaytlar

5.2 + 7.2.1 + 7.2.2 + 7.2.3
7.2.2
7.2.2
4.4 Tasarm kontrol [ sadece balklar ]
4.4.1 Genel
4.4.2 Tasarm ve gelitirme plnlamas
4.4.3 Kurulula ilgili ve teknik ilikiler
4.4.4 Tasarm girdileri
4.4.5 Tasarm ktlar
4.4.6 Tasarmn gzden geirilmesi
4.4.7 Tasarmn dorulanmas
4.4.8 Tasarmn geerlilii
4.4.9 Tasarm deiiklikleri

7.3.1
7.3.1
7.2.1 +7.3.2
7.3.3
7.3.4
7.3.5
7.3.6
7.3.7
4.5 Dokman ve veri kontrol [ sadece balklar ]
4.5.1 Genel
4.5.2 Dokman ve veri onay ve yayn
4.5.3 Dokman ve verilerin deiiklikleri

4.2.3
4.2.3
4.2.3
4.6 Satn alma [ sadece balklar ]
4.6.1 Genel
4.6.2 Taeronlarn deerlendirilmesi
4.6.3 Satn alma verileri,

7.4.1
7.4.2
7.4.3
4.7 Mterinin temin ettii rnn kontrol 7.5.4
4.8 rnn tanm ve izlenebilirlii 7.5.3
4.9 Proses kontrol 6.3 + 6.4 + 7.5.1 + 7.5.2
4.10 Muayene ve deney [ sadece balklar ]
4.10.1 Genel
4.10.2 Girdi muayene ve deneyleri
4.10.3 Proses srasnda muayene ve deney
4.10.4 Son muayene ve deneyler
4.10.5 Muayene ve deney kaytlar

7.1 +8.1
7.4.3 + 8.2.4
8.2.4
8.2.4
7.5.3+ 8.2.4
4.11 Muayene, lme ve deney tehizatnn kontrol[ sadece
balklar]


19
ISO 9001:1994 ISO 9001:2000
4.11.1 Genel
4.11.2 Kontrol prosedr
7.6
7.6
4.12 Muayene ve deney durumu 7.5.3
4.13 Uygun olmayan rnn kontrol [sadece balklar]
4.13.1 Genel
4.13.2 Uygun olmayan rnn incelenmesi ve elden karlmas

8.3
8.3
4.14 Dzeltici ve nleyici faaliyetler [sadece balklar]
4.14.1 Genel
4.14.2 Dzeltici faaliyetler
4.14.3 nleyici Faaliyetler

8.5.2 + 8.5.3
8.5.2
8.5.3
4.15 Tama, depolama, ambalajlama, muhafaza ve sevkyat[
sadece balklar ]
4.15.1 Genel
4.15.2 Tama
4.15.3 Depolama
4.15.4 Ambaljlama
4.15.5 Muhafaza
4.15.6 Sevkyat

7.5.5
7.5.5
7.5.5
7.5.5
7.5.1
4.16 Kalite kaytlarnn kontrol 4.2.4
4.17 Kurulu ii kalite tetkikleri 8.2.2 + 8.2.3
4.18 Eitim 6.2.2
4.19 Servis 7.5.1
4.20 statistiksel Teknikleri
4.20.1 htiyalarn belirlenmesi
4.20.2 Prosedrler

8.1 + 8.2.3 + 8.2.4 + 8.4
8.1 + 8.2.3 + 8.2.4 + 8.4


20
izelge B.2 - ISO 9001:2000 ve IS0 9001:1994 arasndaki eleme

ISO 9001:2000 ISO 9001:1994
1. Kapsam 1
1.1 Genel
1.2 Uygulama
2 Atf yaplan standardlar 2
3 Terimler ve tarifler 3
4 Kalite ynetim sistemi [ sadece balklar ]
4.1 Genel artlar 4.2.1
4.2 Dokmantasyon artlar [ sadece balklar ]
4.2.1 Genel
4.2.2 Kalite el kitab
4.2.3 Dokmanlarn kontrol
4.2.4 Kaytlarn kontrol

4.2.2
4.2.1
4.5.1 + 4.5..2 + 4.5.3
4.16
5 Ynetim sorumluluu [ sadece balklar ]
5.1 Ynetimin taahhd 4.1.1
5.2 Mteri odakllk 4.3.2
5.3 Kalite politikas 4.1.1
5.4 Plnlama[ sadece balklar ]
5.4.1 Kalite hedefleri
5.4.2 Kalite ynetim sistemi plnlamas

4.1.1
4.2.3
5.5 Sorumluluk, yetki ve iletiim[ sadece balklar ]
5.5.1 Sorumluluk ve yetki
5.5.2 Ynetim temsilcisi
5.5.3 letiim

4.1.2.1
4.1.2.3

5.6 Ynetimin gzden geirmesi [ sadece balklar ]
5.6.1 Genel
5.6.2 Gzden geirme girdisi
5.6.3 Gzden geirme kts

4.1.3

6 Kaynak ynetimi [ sadece balklar ]
6.1 Kaynaklarn salanmas 4.1.2.2
6.2 nsan kaynaklar
6.2.1 Genel
6.2.2 Yeterlilik, bilin (farknda olma) ve eitim [ sadece balklar ]

4.1.2.2
4.18
6.3 Altyap 4.9
6.4 alma ortam 4.9
7. rn gerekletirme [ sadece balklar ]
7.1 rn gerekletirmenin plnlanmas 4.2.3 + 4.10.1
7.2 Mteri ile ilikili prosesler [ sadece balklar ]
7.2.1 rne bal artlarn belirlenmesi
7.2.2 rne bal artlarn gzden geirilmesi
7.2.3 Mteri ile iletiim

4.3.2 + 4.4.4
4.3.2 + 4.3.3 + 4.3.4
4.3.2
7.3 Tasarm ve gelitirme [ sadece balklar ]
7.3.1 Tasarm ve gelitirmenin plnlamas
7.3.2 Tasarm ve gelitirme girdileri

4.4.2 + 4.4.3
4.4.4


21
izelge B.2 - ISO 9001:2000 ve IS0 9001:1994 arasndaki eleme (devam)

ISO 9001:2000 ISO 9001:1994
7.3.3 Tasarm ve gelitirme ktlar
7.3.4 Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi
7.3.5 Tasarm ve gelitirmenin dorulanmas
7.3.6 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas
7.3.7 Tasarm ve gelitirme deiikliklerin kontrol

4.4.5
4.4.6
4.4.7
4.4.8
4.4.9
7.4 Satn alma [ sadece balklar ]
7.4.1 Satn alma prosesi
7.4.2 Satn alma bilgisi

4.6.2
4.6.3
4.6.4 + 4.10.2
7.5 retim ve hizmetin salanmas [ sadece balklar ]
7.5.1 retim ve hizmet salamann kontrol
7.5.2 retim ve hizmet salanmas iin proseslerin geerlilii
7.5.3 Belirleme ve zlenebilirlik
7.5.4 Mteri mlkiyeti
7.5.5 rnn muhafazas

4.9 + 4.15.6 + 4.19
4.9
4.7 + 4.10. 5 + 4.12
4.7
4.15.2 + 4.15.3 + 4.15.4 +
4.15.5
7.6 zleme ve lme cihazlarnn kontrol 4.11.1 + 4.11.2
8 lme, analiz ve iyiletirme [ sadece balklar ]
8.2 zleme ve lme [ sadece balklar ]
8.2.1 Mteri memnuniyeti
8.2.2 tetkik
8.2.3 Proseslerin izlenmesi ve llmesi
8.2.4 rnn izlenmesi ve llmesi

4.17
4.17+4.20.1 + 4.20.2
4.10.2+4.10.3+4.10.4+4.10.
5+4.20.1+ 4.20.2
8.3 Uygun olmayan rnn kontrol 4.13.1 + 4.13.2
8.4 Veri analizi 4.20.1 +4.20.2
8.5 yiletirme [ sadece balklar ]
8.5.1 Srekli iyiletirme
8.5.2 Dzeltici faaliyet
8.5.3 nleyici faaliyet

4.1.3
4.14.1 + 4.14.2
4.14.1 + 4.14.3


22
Kaynaklar

[1] ISO 9000-3:1997, Quality management and quality assurance standards - Part 3: Guidelines for
the application of ISO 9001 :1994 to the development, supply, installation and maintenance of
computer software.
[2] ISO 9004:2000, Quality management systems - Guidelines for performance improvements.
[3] ISO 10005:1995, Quality management - Guidelines for quality plans.
[4] ISO 10006:1997, Quality management - Guidelines to quality in project management.
[5] ISO 10007:1995 Quality management - Guidelines for configuration management. Quality plans.
[6] ISO 10011-1:1990, Guidelines for auditing quality systems - Part 1: Auditing
1)
.
[7] ISO 100011-2:1991, Guidelines for auditing quality systems - Part 2: Qualification criteria for
quality systems auditors
1)
.
[8] ISO 10011-3:1991, Guidelines for auditing quality systems-Part 3: Management of audit
programmes
1)
,
[9] ISO 10012-1:1992, Quality assurance requirements for measuring equipment- Part 1:
Metrological confirmation system for measuring equipment.
[10] ISO 10012-2:1997, Quality assurance for measuring equipment- Part 2: Guidelines for control of
measurement processes.
[11] ISO 100013:1995, Guidelines for developing quality manuals..
[12] ISO /TR 10014:1998, Guidelines for managing the economics of quality.
[13] ISO 10015:1999, Quality management - Guidelines for training.
[14] ISO/TR 10017:1999, Guidance on statistical techniques for ISO 9001:1994.
[15] ISO 14001:1996, Environmental management system - specification with guidance for use.
[16] IEC 60300-1:-
2)
, Dependability management- Part 1: Dependability programme management.
[17] Quality Management principles Brochure
3)

[18] ISO 9000 + ISO 14000 News (a bimonthly publication which provides comprehensive coverage
of international developments relating to ISOs managements system standards, including
news of their implementation by diverse organizations around the world)
[19] Referans Web sitesi : http://www.iso.ch
http://www.bsi.org.uk/iso-tc176-sc2

1) ISO 19011 olarak tadil edilecek.,
2) Yaymlanacak (ISO 9000-4:1993n tadili),
3) http://www.iso.ch sitesinde bulunabilir,
4) ISO Merkez sekreteryasndan bulunabilir (sales@iso.ch).

TS en Iso 9001

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en Iso 9001

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 03.120.

10 TRK STANDARDI TS EN ISO 9001:2000

You might also like