acutum sane hominem et probatum temporibus illis accepimus. Hunc scribunt ipsius familiares et ebrio- sum et mulierosum fuisse, neque haec scribunt vitu- perantes, sed potius ad laudem; vitiosam enim natu- ram ab eo sic edomitam et conpressam esse doctrina, ut nemo umquam vinulentum illum, nemo in eo libi- dinis vestigium viderit. Quid? Socraten nonne legimus quem ad modum notarit Zopyrus physiognomon, qui se profitebatur hominum mores naturasque ex corpore, oculis, vultu, fronte pernoscere? stupidum esse Socra- ten dixit et bardum, quod iugula concava non habe- ret, obstructas eas partes et obturatas esse dicebat; addidit etiam mulierosum; in quo Alcibiades cachin- num dicitur sustulisse.
Sed haec ex naturalibus causis vitia nasci possunt, extirpari autem et funditus tolli, ut is ipse, qui ad ea propensus fuerit, a tantis vitiis avocetur, non est id positum in naturalibus causis, sed in voluntate, studio, disciplina. Quae tolluntur omnia, si vis et natura fati ex divinationis ratione firmabitur. Etenim si est divinatio, qualibusnam a perceptis artis proficiscitur? (percepta appello, quae dicuntur Graece ). Non enim credo nullo percepto aut ceteros artifices versari in suo munere, aut eos, qui divinatione utantur, futura praedicere.
12. Sint igitur astrologorum percepta huius modi: 'Si quis verbi causa oriente Canicula natus est, is in mari non morietur.' Sean, pues, los preceptos de los astrlogos [enunciados] de este tipo: Si alguien, por ejemplo, nace al salir la Cancula, ese no morir en el mar
Vigila, Chrysippe, ne tuam causam, in qua tibi cum Diodoro, valente dialectico, magna luctatio est, deseras. Ten cuidado, Crisipo, de no abandonar tu causa, en la cual tienes con Diodoro una gran pelea.
Si enim est verum, quod ita conectitur: 'Si quis oriente Canicula natus est, in mari non mo- rietur', illud quoque verum est: 'Si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur.' Porque si es verdadero lo que as se implica, que si alguien nace al salir la Cancula, [entonces] no morir en el mar. Esto tambin es verdadero: Si Fabio nace al salir la cancula, Fabio no morir en el mar.
Pugnant igitur haec inter se, Fabium oriente Canicula natum esse, et Fabium in mari moriturum; et quon- iam certum in Fabio ponitur, natum esse eum Ca- nicula oriente, haec quoque pugnant, et esse Fabium, et in mari esse moriturum. Se oponen entre s, entonces, estas [cosas]: que Fabio nazca al salir la Cancula, y que Fabio haya de morir en el mar. Y pues cierto es que se atribuye a Fabio haber nacido al surgir la Cancula, tambin se oponen estas dos cosas: ser Fabio y tener que morir en el mar.
Ergo haec quoque coniunctio est ex repugnantibus: 'Et est Fabius, et in mari Fabius morietur', quod, ut propositum est, ne fieri quidem potest. Ergo illud: 'Morietur in mari Fa- bius' ex eo genere est, quod fieri non potest. Omne ergo, quod falsum dicitur in futuro, id fieri non potest. De tal modo que esta unin se hace a partir de cosas incompatibles: Fabio existe y Fabio morir en el mar. Esto, como se ha dicho antes, nadie puede hacerlo. En consecuencia, esta: Morir Fabio en el mar es de aqul genero de lo que no puede ser hecho; y as, todo aquello que se dice falso en el futuro resulta irrealizable.
13. At hoc, Chrysippe, minime vis, maximeque tibi de hoc ipso cum Diodoro certamen est. Ille enim id solum fieri posse dicit, quod aut sit verum aut futu- rum sit verum, et, quicquid futurum sit, id dicit fieri necesse esse et, quicquid non sit futurum, id negat fieri posse. Tu, et quae non sint futura, posse fieri dicis, ut frangi hanc gemmam, etiamsi id numquam futurum sit, neque necesse fuisse Cypselum regnare Corinthi, quamquam id millensimo ante anno Apollinis oraculo editum esset. At si ista conprobabis divina praedicta, et, quae falsa in futuris dicentur, in iis ha- bebis, ut ea fieri non possint [ut si dicatur Africa- num Karthagine potiturum], et, si vere dicatur de futuro, idque ita futurum sit, dicas esse necessarium; quae est tota Diodori vobis inimica sententia.
14. Etenim si illud vere conectitur: 'Si oriente Canicula na- tus es, in mari non moriere', primumque quod est in conexo: 'Natus es oriente Canicula', necessarium est (omnia enim vera in praeteritis necessaria sunt, ut Chrysippo placet dissentienti a magistro Cleanthe, quia sunt inmutabilia nec in falsum e vero praeterita possunt convertere); si igitur, quod primum in conexo est, necessarium est, fit etiam, quod consequitur, neces- sarium. Quamquam hoc Chrysippo non videtur valere in omnibus; sed tamen, si naturalis est causa, cur in mari Fabius non moriatur, in mari Fabius mori non potest.
15. Hoc loco Chrysippus aestuans falli sperat Chal- daeos ceterosque divinos, neque eos usuros esse con- iunctionibus, ut ita sua percepta pronuntient: 'Si quis natus est oriente Canicula, is in mari non morietur', sed potius ita dicant: 'Non et natus est quis oriente Canicula, et is in mari morietur.' En este punto Crisipo espera con ardor que los Caldeos y los dems adivinos fallen, y que no utilicen de [tales] conjunciones pronunciando sus preceptos de esta manera: Si alguien nace al elevarse la Cancula, ese no perecer en el mar, sino que mejor digan: No hay alguno que haya nacido al surgir la Cancula y que morir en el mar
O licentiam iocularem! ne ipse incidat in Diodorum, docet Chaldaeos, quo pacto eos exponere percepta oporteat. Quaero enim, si Chaldaei ita loquantur, ut negationes infini- tarum coniunctionum potius quam infinita conexa po- nant, cur idem medici, cur geometrae, cur reliqui fa- cere non possint. Vaya recurso tan jocoso! Para no caer el mismo en lo que dice Diodoro ensea a los Caldeos de que forma es menester que ellos expongan los preceptos. Pregunto, entonces: si los caldeos han de hablar as, postulando negaciones de conjunciones infinitas ms bien que afirmaciones infinitas conectadas por que no pueden hacerlo igual los mdicos, por qu no los gemetras o por qu no los dems?
Medicus in primis, quod erit ei perspectum in arte, non ita proponet: 'Si cui venae sic moventur, is habet febrim', sed potius illo modo: 'Non et venae sic <cui> moventur, et is febrim non habet.' Itemque geometres non ita dicet: 'In sphaera maximi orbes medii inter se dividuntur', sed potius illo modo: 'Non et sunt in sphaera maximi orbes, et ii non medii inter se dividuntur.' En principio el mdico que fuera instruido por [Crisipo] en el arte, no propondra lo siguiente: Si las venas se le mueven a alguno de este modo, tiene fiebre, sino ms bien as: No es el caso que las venas se le muevan a alguno de esta forma y que ste no tenga fiebre. Del mismo modo un geometra no dir En la esfera, los crculos mayores se cortan entre s por la mitad, sino ms bien de este otro: No es el caso que en la esfera haya crculos mayores y estos no se corten entre s por la mitad.