1

M U
1. L DO CHN TI
1.1. C s l lun.
Hin nay trn th gii giao tip tr thnh mt ngnh khoa hc c lp,
mt ngnh tm l hc chuyn nghin cu v mi quan h gia con ngi vi con
ngi. Vit Nam, ngnh tm l nghin cu v giao tip ang hnh thnh v pht
trin ngy cng khng nh vai tr v cng quan trng ca giao tip trong i sng
tm l ca c nhn v x hi.
Giao tip c ngha cc k quan trng i vi mi ngi. Con ngi lun
sng trong x hi, nn giao tip gia con ngi vi con ngi l nhu cu tt yu,
nu khng c giao tip th s khng c s tn ti v pht trin ca x hi, giao tip
l c ch bn trong ca s tn ti v pht trin y.
Cng vi hot ng, giao tip ang l yu t quyt nh s hnh thnh, pht
trin ca loi ngi cng nh ca tng c nhn. Nh tham gia vo hot ng giao
tip m cc c trng x hi ca con ngi c hnh thnh, c nhn lnh hi c
nhng kinh nghim lch s x hi, chuyn ho thnh kinh nghim ring ca c
nhn, thnh phm cht v nng lc ca chnh mnh tham gia vo i sng x hi.
C nh vy c nhn mi tn ti, thch nghi v pht trin cng vi s tn ti v pht
trin ca x hi.
Mi kinh nghim x hi u cha ng trong th gii i tng v trong th
gii con ngi. Mun chim lnh c n con ngi phi c tip xc, giao tip
vi i tng, c bit phi giao tip vi nhng ngi xung quanh nhng ngi
ln hn, c nhiu kinh nghim hn. Nh c s hng dn ch bo ca ngi khc
thng qua giao tip m c nhn lnh hi c nhng kinh nghim lch s - x hi
loi ngi cha ng trong i tng mt cch nhanh nht, nhn cch c pht
trin ph hp vi yu cu ca x hi. Thc t chng minh: Giao tip trong mi
trng nh trng, mi trng gio dc gia thy v tr, gia nh gio dc v
ngi c gio dc, gia ngi c gio dc vi nhau gip cho c nhn lnh hi
c nhng tri thc cn thit bng nhng con ng nhanh nht v tn km
nht, to iu kin ti u cho s hnh thnh v pht trin nhn cch. Giao tip cn l
2
iu kin tn ti ca con ngi, l nhu cu c bn cn c tho mn, khng c
giao tip vi ngi khc con ngi cm thy c n d tr thnh bnh hon.
Mt khc giao tip c vai tr quan trng trong s hnh thnh v pht trin
nhn cch ngh. S thnh cng ca mi ngi trong cng vic m mnh ang thc
hin khng ch ph thuc vo kin thc chuyn mn m cn ph thuc vo kh
nng giao tip, ng x kho lo vi mi ngi v trong mi hon cnh. V l ,
giao tip cn c xem xt, nghin cu vi t cch nh mt phm cht ca nhn
cch..
c bit l trong hot ng s phm, th giao tip khng th thiu c. Bi
v qu trnh dy hc v gio dc l qu trnh giao tip gia gio vin v hc sinh.
Hiu qu ca qu trnh ny ph thuc vo nhiu yu t. Mt trong nhng yu t gp
phn quan trng vo s thnh cng ca hot ng s phm, chnh l nng lc
giao tip ca gio vin. V vy, thc hin tt nhim v ca mnh, ngi gio vin
tng lai khng ch tch cc rn luyn c chuyn mn su, m cn phi tch cc
rn luyn nghip v s phm c kh nng giao tip tt vi hc sinh khi bc vo
ngh.
1.2. C s thc tin
Trong thc t, hin nay c nhiu gio vin tr mi ra trng rt c kh nng
v chuyn mn. H tng l nhng sinh vin gii thc s khi cn ngi trn gh
nh trng s phm. Nhng khi tr thnh gio vin ng trn bc ging th li t ra
lng tng, h khng c hc sinh nh gi cao trong vic ging dy v quan h
giao tip vi hc sinh. iu phi chng l do kh nng giao tip s phm ca h
cha p ng yu cu thc tin ca qu trnh ging dy v gio dc hc sinh.
Quan st thc t ti trng HSP - H Nng cng cho thy trc khi i
thc tp, nhiu sinh vin t ra lo lng, thiu t tin vo kh nng giao tip s phm
ca bn thn. iu t nhiu nh hng trc tip n qu trnh thc tp v kt
qu thc tp ca sinh vin. Vn ny cn phi c khc phc kp thi, mun vy
trc tin n phi c nghin cu gc tm l hc, trn c s mi c
nhng gii php thch hp p dng vo chng trnh o to v t gio dc nh
trng s phm.
3
Hin nay nc ta cng c nhiu cng trnh nghin cu v kh nng giao
tip ca sinh vin s phm v a ra cc gii php c th cho vn ny. Tuy
nhin trng HSP - H Nng th vn cha c cng trnh no nghin cu v
kh nng giao tip s phm ca sinh vin trn c s a ra cc bin php
thch hp trong vic nng cao kh nng ny cho sinh vin.
V vy chun b tt ngh nghip tng lai cho sinh vin th mt trong
nhng iu kin l phi chun b tt v kh nng giao tip s phm cho h ngay t
by gi.
Xut pht t nhng c s nu trn, ti: Kh nng giao tip s phm ca
sinh vin cc ngnh s phm trng i hc s phm i hc Nng c
chng ti la chn v tin hnh nghin cu.
2. Mc ch nghin cu
- Tm hiu thc trng kh nng giao tip s phm ca sinh vin i hc s
phm i hc Nng hin nay.
- Trn c s kin ngh cc bin php nhm nng cao kh nng giao tip s
phm cho sinh vin, gp phn chun b ngh nghip trong tng lai ca h.
3. i tng v khch th nghin cu
3.1. i tng nghin cu
- Kh nng giao tip s phm ca sinh vin cc ngnh s phm trng HSP
- H Nng
3.2. Khch th nghin cu
- Sinh vin s phm trng HSP HN
4. Gi thuyt khoa hc
Nhn chung sinh vin ngnh s phm trng HSP HN c kh nng
giao tip s phm mc cha cao, l do nhiu nguyn nhn khc nhau.
5. Nhim v nghin cu
5.1 Nghin cu cc quan im l lun lin quan n cc vn nghin cu
ca ti.
5.2 Kho st tm hiu thc trng kh nng giao tip s phm ca sinh vin.
5.3 xut mt s gii php nhm nng cao kh nng giao tip s phm cho
sinh vin nhm chun b tt ngh nghip tng lai cho h.
4
Trong 3 nhim v trn, ti tp trung nghin cu ch yu nhim v 5.1 v 5.2
6. Gii hn v phm vi nghin cu
- Do iu kin hn ch nn ti gii hn phm vi tm hiu thc trng kh
nng giao tip s phm ca sinh vin cc ngnh s phm trng HSP N h
chnh quy. Trong tp trung hai khi t nhin v x hi
- Thi gian tin hnh nghin cu hc k II nm hc 2008 2009.
7. Phng php nghin cu
gii quyt nhim v ca ti, chng ti s dng phi hp cc
phng php sau:
7.1. Nhm phng php nghin cu l lun:( phn tch, tng hp, phn loi, h
thng ho l thuyt) xy dng c s l lun ca vn nghin cu
7.2. Nhm cc phng php nghin cu thc tin
7.2.1. Phng php nghin cu bng test v kh nng giao tip s phm ca
sinh vin.
7.2.2. Phng php iu tra bng bng hi
7.3. Phng php trao i tr chuyn
Chng ti tin hnh trao i tr chuyn vi sinh vin, vi cn b ging
dy tm hiu, i chiu vi kt qu thu c t cc phng php o trn.
7.4. Phng php quan st: Quan st hot ng giao tip ca sinh vin trong qu
trnh hc tp trng v trong qu trnh thc tp ti trng THPT
7.5. Phng php thng k ton hc.









5

CHNG 1. C S L LUN CA VN NGHIN CU
1.1. KHI QUT V LCH S NGHIN CU VN
1.1.1. Vn giao tip trong tm l hc nc ngoi
T xa xa giao tip l mt vn c nhiu khoa hc quan tm nghin
cu. Tt c cc nh tm l hc trn th gii u gp nhau ti mt im trong phm
tr giao tip khng nh vai tr quyt nh ca giao tip i vi cuc sng x hi
v s hnh thnh nhn cch ca con ngi.
A.A.Bdaliop khi khai mc Hi ngh khoa hc Giao tip vi t cch l i
tng ca cc cng trnh nghin cu l thuyt v thc tin ni: Trong hot
ng giao tip c th tm thy s th hin tng hp ca tt c cc c trng c bn
ca con ngi nh l mt thnh vin ca x hi, nh l mt ch th ca hot ng
nhn thc v sng to [19] . V vy giao tip thc s tr thnh i tng nghin
cu ca khoa hc tm l. Cho n nay trn th gii vic nghin cu giao tip tr
thnh mt h thng, mt ngnh ring: Tm l hc giao tip.
Trong lch s ca ngnh tm l hc giao tip, vic nghin cu giao tip c
tin hnh trn c hai bnh din l lun v thc tin, thu ht tt c cc nh khoa hc
c tn tui trn th gii. Thi c i nh Xcrat, Platon, Arixtot sau ny n cc
nh tm l hc hin i nh: Anna Freud, E.E.Acquyt; M.Again; A.N.Leonchiev;
M.I.Lixina; B.D.Econhin; V.X.Mukhina; B.F.Lomov; L.X.Vwgotxki. Cc cng
trnh l lun c th k ti l: Thi c i cc trit gia Xoocrate, Platon cp ti
giao tip v cho rng: i thoi nh l giao tip tr tu nh l s phn nh tr tu,
phn nh mi quan h gia con ngi vi con ngi.
Mac ngghen: xem giao tip vi ngi khc nh l mt trong cc yu t
c bn quyt nh s hnh thnh pht trin tm l, thc ca con ngi.
Nm 1956 ba tc gi ngi M: Johnson, Lgrrison, M.Schlekamp vit
cun sch v giao tip, cp mi quan h gia k nng giao tip vi s tin b
trong trng ai hc ca sinh vin, cch biu l tnh cm, pht trin k nng bnh
lun.
6
Nm 1960 Bavelas (php) tin hng nghin cu thc nghim v cu trc giao
tip, a ra khi nim khong cch c xc nh nh l mt mt xch giao tip
cn thit mt thng ip ti c ngi khc bng con ng ngn nht.
u nm 1970 Lin x c mt s bi bo v giao tip c gii thiu trong
cc hi ngh Tm l hc v giao tip c t chc vo thng 3/1970; thng
3/1973; 5/1973. Cc hi ngh ny cp n hng lot vn ; phng php lun v
phng php nghin cu giao tip; c ch giao tip; nh hng ca nhng c im
tm l c nhn i vi qu trnh giao tip; giao tip v lnh o, giao tip trong
qun chng; m hnh ha qu trnh giao tip, s chch hng v vi phm loi hnh
giao tip v nhiu cng trnh nghin cu l lun khc.
Bn cnh cc cng trnh cng b trong 3 hi ngh trn cn c hng lot cc
cng trnh vi cc mc khc nhau c nghin cu Lin x v cc nc ng
u. Cc nc Ty u, vn giao tip cng c mt s hc gi quan tm.
1.1.2. Vn giao tip Vit Nam
Ti Vit Nam, tm l hc l khoa hc cn non tr. Vn giao tip c i
su nghin cu t nm 1970 1980. Vic nghin cu giao tip pht trin mnh m
v i theo xu hng khc nhau, th hin cc cng trnh nghin cu l lun v thc
tin. C th khi qut mt s hng nghin cu v giao tip v hot ng giao tip
trong lnh vc s phm nh sau:
Nghin cu l lun v giao tip: Khi nim, bn cht, vai tr, quan h gia
giao tip v hot ng. C th k ra mt s cng trnh sau: Long: Cacmac v
phm tr giao tip (1963); Bi Vn Hu: Bn v phm tr giao tip (1981); Trn
Trng Thy: Giao tip tm l, nhn cch (1981), Giao tip v s pht trin nhn
cch tr (1981); Ng Cng Hon: giao tip s phm (1987) v Mt s vn
v giao tip s phm; Nguyn vn L: vn giao tip (1992). Trong c
nhm cc cng trnh nghin cu v k nng giao tip s phm c th k ti l:
Hong Anh k nng giao tip s phm ca sinh vin; Nguyn Thc Hong
Anh vi cun luyn giao tip s phm- HSPHN 1997; Ng Cng Hon
Hong Anh: giao tip s phm; Trn Duy Hng bn ti k nng giao tip s
phm ca sinh vin; ng x s phm (Trnh Trc Lm).
7
Ngoi ra, cn mt s cng trnh nghin cu v c im giao tip ca sinh
vin mt s trng i hc v Cao ng nh: c im giao tip ca sinh vin
trng Cao ng s phm Qung tr- Nguyn th Dim; Kh nng giao tip ca
sinh vin s phm tnh Sn La L Th Mai Thoan; nh hng ca nhu cu giao
tip n vic thit lp cc mi quan h giao tip s phm ca sinh vin trng cao
ng s phm Qung Tr
Nhn chung nhng cng trnh ny i su vo phn tch c im chung v
giao tip ca sinh vin cc trng s phm, cha i su nghin cu kh nng giao
tip s phm ca sinh vin. Trn c s , cc tc gi xut mt s gii php
nhm nng cao kh nng giao tip ca sinh vin trong phm vi mt trng c th,
ti mt thi im lch s nht nh. V vy nhng gii php khng th p dng
cho cng tc o to tt c cc trng s phm trong giai on x hi pht trin
mng m nh hin nay giai on ang c s i mi v phng php ging dy
trong iu kin pht trin mnh m ca khoa hc k thut, c bit l khoa hc cng
ngh thng tin.
1.2. MT S VN V GIAO TIP
Giao tip l mt vn quan trng v phc tp, n c nhiu tc gi
quan tm nghin cu nhng gc khc nhau. Nhn chung khi nh ngha v giao
tip cc tc gi xut pht t hai hng tip cn sau.
1.2.1 Hng tip cn th nht : xut pht t cc chuyn ngnh tm l hc ng
dng
T cc ngnh tm l hc ng dng, cc lin ngnh tm l hc du lch, tm l
hc kinh doanh, tm l hc tr liu, tm l hc tuyn truyn, tm l hc y hc
Hu ht cc nh tm l hc ng dng khi nhn nhn khi nim giao tip u cp
ti hai vn sau:
- Nhn mnh n vn thng tin, thng bo trong giao tip.
- Tnh n hiu qu mang tnh c th trong lnh vc ring bit .
Tm l hc kinh doanh xem giao tip l mt qu trnh, mt kch thch di
dng mt thng ip c mt b pht truyn i nhm tc ng v gy hu qu khi
i ti b thu. [12]
8
Tm l hc ng dng coi giao tip l mt tp hp qu trnh truyn t v tri
gic cc thi , nim tin v nh, da vo b my sinh hc, tm l chung ca loi
ngi lm sao cho i bn i thoi hiu c nhau v t c mc tiu giao tip.
[11]
Tm l hc y hc: xem xt giao tip l quan h gia thy thuc v bnh
nhn; thy thuc v thy thuc; bnh nhn bnh nhn trong bnh vin nhm to s
tin tng kh nng cha tr cho bnh nhn. [29]
1.2.2. Hng tip cn th hai: xem xt cc xu hng c bn trong tm l hc giao
tip.
Khi tm hiu, khm ph bn cht giao tip, cc nh tm l hc th gii i
theo 3 xu hng r rt.
- Hng th nht: xc nh bn cht giao tip qua vic xc nh ni hm ca
khi nim (thu hp hoc m rng ni hm khi nim giao tip).
- Hng th hai: xem xt bn cht giao tip qua vic xc nh v tr ca giao
tip trong h thng cc khi nim phm tr tm l.
- Hng th ba: xc nh chnh xc ha khi nim giao tip bng vic phn
bit giao tip vi cc thut ng, khi nim lin quan nh thng tin, ng x
hoc quan h x hi.
* Hng th nht: Thu hp hoc m rng ni hm khi nim giao tip.
+ Xu hng thu hp khi nim giao tip: ch nhn mnh mt kha cnh nht
nh no trong giao tip.
- Nhn mnh n kha cnh thng tin trong giao tip gia ngi vi ngi,
gm cc tc gi vi nhng quan nim sau.
Theo E.E.Acquyt v M.A.Acgain quan nim: Giao tip l s tc ng, s
truyn v tip nhn thng bo, s trao i thng tin ca con ngi [19].
K.K.Platonop: Giao tip l s trao i thng tin gia con ngi vi nhau, s
trao i thng tin ny gi l tip xc. [19]
Fischer: S giao tip nm trong mt qu trnh truyn thng tin, bao gm
4 yu t khc nhau: Mt im pht bin i thng tin thnh m, mt knh thng
tin, mt im thu nhn thng tin, mt danh mc tn hiu. [30; 27 ]
9
- Nhn mnh n kha cnh cm xc ca s giao tip nh tc gi L.Stecxon
(php): Coi giao tip l s trao i ngh, tnh cm v cm xc gia con ngi vi
nhau.
- Nhn mnh kha cnh hnh ng, hnh vi ca giao tip T.Chuccon (M) v
ba nh tm l hoc Php P.Oathanit; G.Bivanh; D.Gicson: Coi giao tip l mt t
hp hnh vi, qu trnh ny tch hp nhiu loi hnh vi gm: ngn ng, hnh vi iu
b, hnh vi c ch. [1; 11]
Xu hng thu hp ny xc nh c chnh xc tng mt trong ni hm
khi nim giao tip, nhng cha v giao tip vi t cch l mt hin tng tm l
con ngi phi bao gm c ba mt: Nhn thc (thng tin), xc cm v hnh ng.
Mt khc xu hng ny ch dng lai vic m t b ngoi ca qu trnh giao tip,
cha nu r bn cht bn trong ca qu trnh ny.
- Xu hng m rng ni hm khi nim giao tip n mc ng nht giao
tip vi giao lu chung cho c ngi v ng vt.
Nh B.V.Xocolop cho rng: Giao tip l s tc ng ln nhau v gia nhng
ng vt tm l vi nhau. Nu thu hp hn th c th hiu giao tip l mi quan h
gia con ngi vi nhng ng vt nui trong nh. [23; 22]
Ngoi ra mt s nh khoa hc khc dng thut ng: Giao tip thnh gic
chim giao tip kh m t kha cnh thng bo gia cc ng vt. [14; t2]
Nh vy c th thy, xu hng m rng khi nim giao tip lm mt i
bn cht x hi ca giao tip; khng thy c s khc bit v bn cht gia giao
tip ngi v thng bo ng vt. V phng tin giao tip ngi mang tnh
cht truyn t mt khi lng thng tin ln phc tp gm c tnh cht c th v
tnh cht tru tng, cn ng vt ch mang tnh cht c th (thng bo v tnh
hung c th bn ngoi hoc trng thi ca con vt). [13]
* Hng th hai: Nhn nhn bn cht giao tip trong vic xc nh v tr ca
n trong h thng cc khi nim phm tr tm l hc. i din l hai nh tm l hc
A.A.Leeonchiep v B.Ph.Lomop khi bn v giao tip v hot ng.
A.A.Leonchiep nghin cu trn c s h thng hot ng. Theo ng, giao
tip l mt dng c bit ca phm tr hot ng, nhng khng phi lc no n
cng l hot ng hon chnh bc cao v c lp. Giao tip c th tham gia vo
mt hot ng khng giao tip khc, vi chc nng nh hot ng l thuyt tham
10
giao vo hot ng thc hnh. V trong trng hp ny giao tip cng khng khc
g so vi cc dng khc ca hot ng.
Ti sao giao tip c th l mt dng ca hot ng?
Th nht l mi quan h gia ch th vi mi trng xung quanh do hot
ng to nn bao hm c giao tip. Ngha l, mi quan h ch th - khch th
hay ng hn l ch th - hot ng i tng khng phi l mi quan h ca mt
ch th c th vi mt i tng ring bit, m l mi quan h c tnh x hi trong
c ba thnh phn ca n.
Th hai l i tng c tnh x hi v n khng phi l mt vt th , tn ti
ngoi x hi loi ngi, m l mt vt m nhng tnh khch quan ca n c phn
nh trong qu trnh hot ng v cu to nn hnh nh ca vt trong thc ca con
ngi, c thc x hi nht nh. Nh vy i tng ca hot ng khng phi ch
l nhng g tn ti dng vt cht m c tinh thn na.
Th ba l bn thn qu trnh hot ng cng mang tnh x hi, k c khi n
l hot ng ca c th, v trong trng hp ny n l hot ng ca mt c th, ch
khng phi l hot ng mang tnh c th. Cui cng, ch th ca hot ng cng
c tnh x hi. Chnh tnh x hi cu ton b mi quan h ch th - khc th v ca
tng thnh phn ca n dn A.A.Leonchiep n kt lun rng mi quan h ch
th - hot ng v i tng bao hm c mi quan h ch th - ch th, tc phm
tr hot ng bao hm c phm tr giao tip.
Mt khc, nu xt theo nh ngha hot ng ca A.A.Leonchiep th trong
giao tip cng vy c y cc thnh phn ca ch th hot ng ca hot ng
giao tip. V theo ng th ch th hot ng ca hot ng giao tip l mt nhm
ngi ng nht hay mt nhm ngi giao tip. Cn i tng ca giao tip l s
tc ng ln nhau cng l ng c ca giao tip. Giao tip c quyt nh bi
mi quan h ln nhau, cng nh hot ng c quyt nh bi ng c ca mnh,
giao tip l mt h thng nhng qu trnh c mc ch v ng c m bo s
tng tc gia ngi ny vi ngi khc trong hot ng tp th, thc hin cc
quan h x hi v nhn cch, cc quan h tm l v x dng cc phng tin c
th, m trc ht l ngn ng.
T tt c nhng vn nu trn, A.A.Leonchiep cho rng, khng nn a
giao tip thnh mt phm tr trong tm l hc.
11
Khc vi A.A.Leonchiep, B.Ph.Lomop cho rng giao tip khng phi l mt
dng c bit ca hot ng, m l mt phm tr c lp v:
+ S khc nhau c bn phn chia hot ng v giao tip l trong hot
ng th hin mi quan h ch th - khch th, cn trong giao tip th hin mi
quan h ch th - ch th; hot ng y l s tc ng c th ln i tng;
cn giao tip l mt qu trnh.
+ Mt khc nu coi giao tip l mt dng ca hot ng th gp nhng kh
khn sau:
- Th nht khng tm thy c v tr ca giao tip trong h thng cc dng
hot ng nh c phn loi trc y.
- Th hai kh xc nh ng c giao tip v mi thnh vin ca giao tip c
ng c ring ca mnh. Trong qu trnh giao tip chng c th xch li gn nhau, v
vy khng th dng phng php nghin cu ca hot ng p dng vo nghin
cu giao tip
- Th ba kh xc nh c i tng ca giao tip.
Nu kt qu ca hot ng thc tin dng hot ng vt cht th kt qu
ca giao tip l s thay i thc, hnh vi v tnh cht ca cc thnh vin. V vy
giao tip gn vi hot ng tr tu hn, nhng khc vi hot ng ny ch l giao
tip khng ch thay i hnh nh t tng v i tng, m cn thay i v chc
nng tm l v thuc tnh ca cc thnh vin.
+ ng thi Lomop cho rng, khng nn tuyt i ha mt phm tr no ,
d phm tr mnh n u i chng na th n cng ch th hin mt mt nht
nh no ca cuc sng con ngi, hot ng v giao tip hai mt ca s tn
ti x hi con ngi ca li sng. Hai mt ny lun gn lin vi nhau trong mt li
sng thng nht. Hn na gia chng lun tn ti s chuyn bin t ci ny sang
ci kia.
Tm li, B.Ph.Lomop cho rng hot ng v giao tip l hai mt ca s tn
ti x hi con ngi. Hai mt ny lun gn lin vi nhau trong mt li sng thng
nht, gia chng lun c s chuyn ho ln nhau v nhiu khi giao tip hot
ng v hot ng giao tip, giao tip c thc hin bng phng thc ca hot
ng, hot ng c tin hnh bng phng thc ca giao tip, gia chng lun c
s chuyn ha gia ci ny sang ci kia
12
ng trc hai quan im ny a s cc nh tm l hc nh K.k.Platomop;
A.A.Bodaliop; D.B.Econhin; G.M.Andreeva cho rng: C hai nh tm l hc trn
u c im hp l v c im cha hp l. Nh A.A.Leonchiep th cha gii thch
tha ng v i tng ng c, ch th ca hot ng ny. B.Ph.Lomop qu nhn
mnh phm tr giao tip nn kh gii thch khi giao tip c c ch nh l mt hot
ng v khi giao tip tham gia vo hot ng c i tng nh l iu kin thit
yu ca hot ng. Cc nh tm l hc khng nh: Hot ng l quy lut chung
nht ca tm l hc.
Giao tip l hot ng phn nh mi quan h ch th - ch th. Cn hot
ng c i tng phn nh mi quan h ch th - khc th. Hai khi nim ny
ngang bng nhau va c quan h gn b khng kht vi nhau trong phm tr hot
ng, l hai mt thng nht ca con ngi, ca s pht trin tm l.
iu c th biu din bng s sau:

* Hng th ba: hiu c bn cht giao tip trong tm l hc giao tip,
cc nh tm l hc cn phn bit khi nim giao tip vi cc khi nim lin quan
nh thng tin, quan h x hi, ng x nh cc tc gi E..Giarcopva;
A.K.Uledova; B.D.Parughin; V.N.Xocopnin
- Giao tip v thng tin: Hai khi nim ny khc nhau 3 im sau:
Mt l: Khi nim giao tip rng hn thng tin giao tip l s tip xc
tm l c biu hin thng tin hay thng bo. Hay ni cch khc thng tin thng
bo l mt mt c bn khng th thiu c ca giao tip.
Hai l: Cn c vo tnh cht ca mi lin h c bn tham gia vo h thng
tc ng qua li. Thng tin l mi lin h thng bo ca ch th i vi cc i
tng khc nhau: con ngi, ng vt, my mc. [23]
Cn giao tip ch quan h ch th - ch th trong c s tc ng qua ln
nhau v iu khin nhau.
Hot ng
Hot ng c i tng
Hot ng giao tip
13
Ba l: Thng tin ch cc s lng qu trnh thng bo, s chuyn giao
thng bo ny hay thng bo khc, cn giao tip c ni dung, tnh cht thc tin,
vt cht v c tnh cht tinh thn, thng bo.
Theo B.D.Parughin giao tip l qu trnh phc tp v nhiu mt, n ng
thi cng c th bc l va nh l mt qu trnh tc ng ca cc c nhn, va nh
l mt qu trnh thng tin, nh l nhng quan h ca con ngi vi nhau, nh l qu
trnh nh hng qua li ca ngi ny n ngi kia ca h [Nhng c s l thuyt
tm l x hi. M. 1971 trang 178].
Nh vy l trong giao tip c cha ng mt ni dung thng tin cn thng
tin l mt mt ca giao tip, mt ni dung.
- Giao tip v quan h x hi: y l hai khi nim hon ton khc nhau.
Quan h x hi l quan h khch quan, phi nhn cch, bn cht ca n khng
phi l quan h gia cc c nhn c th. N khng phi l quan h gia ngi vi
ngi mt cch thun ty m i din cho cc nhm ngi quan h vi nhau. Quan
h x hi gm c:
Quan h sn xut
Quan h vt cht
Quan h x hi gia cc nhm
Quan h chnh tr
Quan h t tng
Cn giao tip l s tip xc gia cc nhn cch c th l s hin thc ha
quan h x hi. Giao tip din ra trong mi trng x hi, trong cc mi quan h x
hi. Giao tip l biu hin ca cc mi qua h x hi. Quan h x hi ch c biu
hin qua cc qu trnh giao tip. Hai khi nim ny c quan h cht ch vi nhau.
V.M.Xocopnin coi giao tip bc l nh l mt tn ti thc ca ci quan h
x hi m c nhn tham gia vo . Chnh thng qua giao tip m quan h x hi
ca h bc l nh l mt quan h mang tnh x hi v mang tnh ngi, ngha l
mang tnh c thc. Cho nn, giao tip l mt b ngoi ca cc mi quan h con
ngi, l mt hin ra ca nhng quan h y.
V.N.Miaxsep cho rng: Quan h qua li l c s nhn cch bn trong ca s
tc ng qua li, ci sau (tc l s tc ng qua li) l s hin thc ha hay l hu
qu v biu hin ca ci u (tc l quan h qua li).
14
- Giao tip v ng x l hai thut ng khc nhau ng x l phn ng ca
c th i vi cc tc ng bn ngoi th hin thi hnh ng theo mt cch no
i vi ngi khc trong hon cnh c th nht nh. [27]
Theo M.Reuchlin: ng x l ton b nhng hnh ng (p ng theo ngha
ca thuyt hnh vi) c c trng bng t chc t ra cho chng, mc ch cui
cng m c th theo ui hu thc hoc v thc, duy l hoc phi l. [14]
Nh vy, giao tip v ng x c nhng im chung c thc hin bi cc
c nhn khc nhau thc hin trong cc quan h x hi, chu s ch c bi cc
chun mc x hi. Bn cnh chng cn c nhng im khc bit nh:
Mt l: Khi nim giao tip rng hn khi nim ng x, giao tip l mt qu
trnh, cn ng x mang tnh cht tnh hung nm trong qu trnh giao tip.
Hai l: Trong giao tip ngi ta ch n ni dung v mc ch ca cng
vic. Thc o ca giao tip l hiu qu cng vic. Cn ng x ch n ni dung
tm l biu hin qua thi , hnh vi, c ch. Thc o ca ng x l thi ca c
nhn v nhng thut biu hin qua thi hnh vi giao tip.
Ba l: Trong giao tip ch n ci thc cn trong ng x va c ci
thc va c ci v thc.
Tm li qua vic phn tch trn cho thy rng: Khi nim giao tip n nay
cha c s thng nht hon ton. Da trn nhng quan m ca cc tc gi, chng
ti rt ra khi nim v giao tip lm cng c cho ti nghin cu ca mnh nh
sau:
Giao tip l qu trnh tip xc tm l gia con ngi vi con ngi, trong
mt quan h x hi nht nh nhm nhn thc, trao i t tng, tnh cm, vn
sng, kinh nghim, k nng, k xo ngh nghip, qua c s nh hng, tc ng
qua li ln nhau.
S tip xc tm l y bt u t vic tri gic ln nhau: mi ch th lng
nghe ting ni ca nhau, quan st hnh vi, nt mt, c ch, iu b trang phc ca
ngi i din. Cng vi kinh nghim ca bn thn v i tng giao tip, mi ch
th nhanh chng x l thng tin m mnh tip nhn, a ra phn ng p li
nhng hnh vi, c ch, thi ca ch th giao tip khc mt cch nhanh chng v
ph hp vi hon cnh c th.
15
Trong qu trnh mi ch th giao tip th hin thi ca mnh i vi
ngi kia, hoc hi lng, vui v, d chu tin tng; hoc khng hi lng, kh chu.
Nh vy c th thy nhng thng tin m ch th tip nhn trong qu trnh
giao tip khng ch l nhng thng bo v cc vn trong cng vic, cuc sng
m bao hm c thi , cm xc. Trn c s , mi ngi s tch ly v lm phong
ph thm kinh nghim ca bn thn. Nh vy tm l ngi ngi c bc l trong
qu trnh tip xc vi nhau.
1.3. C IM NGH THY GIO V GIAO TIP S PHM
1.3.1. c im ngh thy gio
Giao tip ca con ngi trong mi lnh vc hot ng khc nhau u mang
nhng c trng khc nhau. hiu r hn v khi nim giao tip s phm v kh
nng giao tip s phm, trc ht chng ta phi phn tch hiu r v c im
lao ng ca ngi thy gio trong lnh vc hot ng s phm:
+ Ngh thy gio l ngh m i tng quan h trc tip l con ngi:
C rt nhiu loi lao ng c i tng lao ng l con ngi, nh ngi cn
b qun l, cn b tuyn hun, hng dn vin du lch, thy thuc, php l. Nhng
con ngi trong lnh vc hot ng s phm li khc vi con ngi trong tt c cc
lnh vc trn. Con ngi trong lnh vc hot ng s phm l nhng con ngi
ang trong giai on hon thin khng ch v mt tr tu m cn c v nhn cch,
con ngi ang trong thi k chun b, ang bui bnh minh ca cuc i. X hi
tng lai mnh hay yu, pht trin hay tr tr ty thuc vo ni dung v cht lng
ca thi k chun b ny, nhm hnh thnh nhng phm cht v nng lc ca con
ngi mi p ng yu cu ca x hi ang pht trin. V vy mi s tc ng ca
thy n tr phi c s thn tnh, tn trng, s i x cng bng, thi n cn, lch
s t nh, lng tin, tnh thng. Hot ng chnh ca ngi gio vin l t chc v
iu khin tr lnh hi, nm bt nhng kinh nghim lch s x hi, nhng tinh hoa
m loi ngi tch ly c v bin chng thnh nhng nt nhn cch ring ca
mnh.
Khng ai trong x hi, ngay c cha m v c cha m l bc v nhn i chng
na cng khng th thay th c chc nng ca ngi thy gio. Xut pht t
16
nhng c im ny, cho nn c nhiu kin cho rng ngh thy gio l ngh c
ngha kinh t - chnh tr to ln.
+ Ngh m cng c ch yu l nhn cch ca chnh mnh:
Trong x hi mi ngh c mt cng c ring, cng c cng tt, cng hin i
th kt qu lao ng cng cao. Cng c c th trong hay ngoi ngi lao ng.
Trong dy hc v gio dc, thy gio dng nhn cch ca chnh mnh tc
ng vo hc sinh. l phm cht chnh tr, l s gic ng v l tng o to th
h tr, l lng yu ngh mn tr, l trnh hc vn, l s thnh tho v ngh
nghip, l li sng cch x s v k nng giao tip ca ngi thy gio, trong
kh nng giao tip s phm ca thy gio khng ch l thnh phn trong nhn cch,
m cn l cng c quan trng ca ngh nghip, c bit cn l ni dung gio dc
cho cc em hc sinh. Bi l thy khng ch dy ch m cn dy ngi, khng ch
dy hc sinh kin thc m cn dy hc sinh c ngh thut lm ngi bng chnh
hnh vi nhn cch ca mnh l l do m K.D.Usinxki khng nh: Trong
vic gio dc, tt c u phi da vo nhn cch ca ngi gio vin, v sc mnh
ca gio dc ch bt ngun t nhn cch ca con ngi. Khng mt iu l v
chng trnh no, khng mt c quan gio dc no, d c ngh ra mt cch khn
kho n u cng khng th thay th c nhn cch con ngi trong s nghip
gio dc.
Hn na,ngh o to con ngi li l ngh lao ng nghim tc, khng c
php to ra th phm ch ni g l ph phm nh mt s ngh khc. C ngi
tng ni: lm hng mt vng ta c th lm li, mt vin ngc qu c th b i,
lm hng mt con gi l ti ln, mt li lm khng th chuc li c vng ngc,
kim cng qu nhng khng th so snh chng vi tm hn, nhn cch mt con
ngi, mt tr th.
Vi nhng c im ngh nghip nh vy, hn ai ht ngi thy gio phi c
nhn cch trong sng, mu mc, c phm cht v nng lc cao, lun lun c thc
v k nng rn luyn v t rn luyn hon thnh nhn cch.
+ Ngh thy gio l ngh ti sn xut ra sc lao ng x hi
tn ti v pht trin, x hi loi ngi phi sn xut v ti sn xut ra ca
ci vt cht, tinh thn. Mun to ra ca ci vt cht, tinh thn th cn phi c sc lao
ng. Sc lao ng chnh l ton b sc mnh vt cht v tinh thn trong con
17
ngi, trong nhn cch sinh ng ca c nhn cn phi c sn xut ra sn phm
vt cht hay tinh thn c ch cho x hi. Chc nng ca gio dc l bi dng v
pht huy sc mnh trong con ngi v thy gio l lc lng ch yu to ra
sc mnh lao ng x hi.
Ngi thy gio bng sc mnh tinh thn, tr tu ca mnh to ra sc mnh
th h tr theo phng thc ti sn xut m rng.
Tuy nhin to ra sc mnh tinh thn ngi hc sinh, p ng yu cu ca
qu trnh cng nghip ha, hin i ha t nc nh ngy nay, hot ng dy hc
v gio dc ca ngi thy gio phi lin tc i mi phng php theo hng
pht huy tnh tch cc ca hc sinh, c ngha l thy gio phi thay i mt cch c
bn phng thc cng nh k nng giao tip gia thy v tr.
+ Ngh i hi tnh khoa hc, tnh ngh thut, tnh sng to
Ai c trong ngh thy gio, ai c lm vic vi y tinh thn trch nhim,
vi lng tm ngh nghip cao thng th mi cm thy lao ng s phm l lo
lao ng cng thng, tinh t, khng dp khun, my mc m phi mang tnh sng
to
Cng vic ca ngi thy gio phi da trn nn tng khoa hc xc nh, khoa
hc b mn cng nh khoa hc gio dc v c nhng k nng s dng chng vo
tnh hung s phm c th, thch ng vi tng c nhn sinh ng. Cho nn cng
vic ca ngi thy gio va phi da trn nn tng khoa hc, va i hi tnh sng
to.
Tm li, qua vic phn tch nhng c im lao ng ca ngi thy gio, ta
thy c ngh thy gio rt kh khn v phc tp, n i hi ngi thy gio phi
c nhng phm cht nng lc s phm. thc hin tt cng vic ca mnh ngi
thy gio phi lun lun t tu dng, hon thin nhn cch ca mnh.
Xut pht t nhng c im lao ng ca ngi thy gio, giao tip trong
ngh lao ng s phm cng mang nhng c trng ring, khng ging vi cc loi
hnh giao tip khc.
1.3.2. Khi nim, c im giao tip s phm
1.3.2.1. Khi nim giao tip s phm
18
Cng ging nh khi nim giao tip, khi nim giao tip s phm cng c rt
nhiu quan im khc nhau. C th xt mt s quan im sau y:
Th nht: Coi giao tip s phm l nng lc ca ngi gio vin, gm c cc
tc gi:
A.P.Levitov: Giao tip s phm l nng lc truyn t tri thc cho tr bng
cch trnh by r rng, hp dn, ngn gn.
T.V.Trakhov: Giao tip s phm l nng lc tip xc vi hc sinh, k nng
tm c cch i x ng n vi tr, thit lp mi quan h hp l theo quan im
s phm.
Th hai: Coi giao tip s phm l qu trnh tip xc tm l gia gio vin v
hc sinh nhm gip hc sinh lnh hi c nhng tri thc khoa hc, vn kinh
nghim sng, nhm xy dng v pht trin nhn cch ton din hc sinh. C cc
tc gi:
A.N.Leonchiep: Giao tip s phm l loi giao tip c tnh cht ngh nghip
gia gio vin v hc sinh trong v ngoi lp, l iu kin m bo cho hot ng
s phm.
PGS. TS Ng Cng Hon cho rng: Giao tip s phm l s tip xc gia
gio vin v hc sinh nhm truyn t v lnh hi nhng tri thc khoa hc, vn kinh
nghim sng, k nng, k xo ngh nghip, xy dng v pht trin nhn cch ton
din hc sinh.
Theo gio s Nguyn Vn L: Giao tip s phm l s tip xc trao i gia
gio vin v hc sinh, s dng cc phng tin ngn ng v phi ngn ng, nhm
thc hin nhim v ging dy c hiu qu.
C th ni hot ng s phm l mt ngh c bit, n ch c th xy ra
trong nh trng trong ch yu l s giao tip gia gio vin v hc sinh. Gio
vin l ngi t chc iu khin qu trnh gio dc trong nh trng c gi l
ch th giao tip vi ngha chung nht, cn hc sinh l ngi lnh hi tri thc khoa
hc, k nng, k xo ngh nghip do gio vin truyn t cho, vi ngha ny hc
sinh l i tng (khch th) giao tip trong hot ng s phm. Tuy nhin qu
trnh dy hc, gio dc t kt qu, cht lng cao, chng ta khng th coi hc sinh
l khch th th ng, m cc em thc s l mt ch th c thc, hot ng tch
cc n nhn tri thc khoa hc ca thy c.
19
Giao tip s phm c mt c th l gio vin (ch th giao tip) khng ch
giao tip vi hc sinh qua ni dung bi ging tri thc khoa hc, m h phi l tm
gng sng mu mc v nhn cch ng vi i hi ca x hi quy nh. Ngha l
thy li ni v vic l v hnh vi ng x phi thng nht vi nhau c nh vy
thy mi t uy tn cao ca ngh nghip. Uy tn l phng tin tinh thn gip cho
thy hnh ngh t hiu qu.
T tt c nhng iu trnh by trn, trong phm vi nghin cu ca mnh,
chng ti xin c la chn khi nim giao tip s phm ca T.V.Trakhov lm khi
nim cng c cho ti, bi n m bo yu cu ca qu trnh nghin cu ca
ti:
1.3.2.2. c im ca giao tip s phm
1.3.2.2.1. Mc ch ca giao tip s phm
Mc ch ca giao tip s phm thc cht l s tip xc gia gio vin v
hc sinh nhm truyn t, lnh hi vn sng kinh nghim, nhng tri thc khoa hc,
k nng, k xo, thi quen ngh nghip, xy dng v pht trin nhn cch ton din
hc sinh. cng l mc tiu o to khi qut ca nh trng ph thng trong
sut mt thi gian di, nhiu nm, chia ra nhiu bc hc. Giao tip s phm cc
bc hc c nhng mc ch nh, ni dung tip xc c th khc nhau.
Trong giao tip s phm, m nt ring bit ca s kho lo i x s phm,
l ch gio vin c quan h vi i tng hot ng, l nhng con ngi m
nhn cch ang hnh thnh v pht trin nhng c s u tin ca hnh vi con ngi
trong x hi, thi i vi lao ng, vi ngi khc, vi bn thn, vi cng vic
ang c xy dng, hnh thnh di nh hng ca gio vin.
Trong giao tip s phm, gio vin xy dng, pht trin hc sinh c
tnh t nh gi mnh, qua gip cc em t gii quyt nhim v c kt qu trong
hc tp, t chc sinh hot i sng.
1.3.2.2.2. Ni dung ca giao tip s phm
Trong ni dung giao tip ni chung v ni dung giao tip s phm ni ring
nhiu nh khoa hc tm l v tm l gio dc thng chia lm 2 loi: Ni dung
tm l v ni dung cng vic.
a. Ni dung tm l trong giao tip s phm
20
S khc bit c bn gia hot ng c i tng v hot ng giao tip
ch, hot ng c i tng bao gi cng tc ng lm thay i hnh dng, din
mo, c tnh, l, ha, c hc ln i tng; nhng hot ng giao tip, i tng
tc ng l con ngi, m thng l con ngi c thc, hn th na li l ch th
c thc, khng bin dng tinh cht l ha no m ch ng li hai bn ch th
v i tng giao tip mt sn phm tinh thn c c hai bn cm nhn. Do vy
hot ng c i tng c nh gi c hiu qu hay khng l s thay i dng,
hnh hoc tnh cht ca chng theo i hi ca nhim v hot ng. Hiu qu ca
hot ng giao tip ca thy gio dy hc sinh khng nhn thy trc tip, kt qu
nhn thc hc sinh rt tru tng, thng nh gi sn phm ca hc sinh bng
cch gin tip qua bi kim tra, bi thi, m bi kim tra v bi thi cng c th
cha phn nh chnh xc mc nhn thc ca cc em. Ni dung tm l trong giao
tip bao gm cc thnh phn c bn sau:
*) Nhn thc
bt k mt cuc tip xc no gia con ngi vi con ngi, gia thy gio
vi hc sinh u li trong ch th giao tip v i tng mt sn phm nht nh
v nhn thc. Gio vin tip xc ln u vi hc sinh, chc chn cc em s tr li
nu c hi v mt s thng tin thy c gio mi n: Thy c dng cao, nc
da trng nom v th sinh, thy ni d nghe r rng, thy i li trn lp chng chc.
Thy ging bi d hiu, hay t cu hi cho cc em. Tng t nh vy nu hi
thy gio cm nhn u tin v lp hc, thy s tr li: Lp ng nhng cc em
ngoan, trt t, khi ti hi bi c lp gi tay xin pht biu, cc em chm ch nghe
ging Nh vy c th thy ni dung nhn thc trong giao tip s phm khng ch
l tri thc kha hc m cn l s nhn thc v c im nhn cch ca thy v tr.
Ni dung nhn thc c th xy ra sut c tin trnh giao tip hoc chi xy ra
mnh m thi im u gp g. hot ng s phm thnh cng thy c lun
lun to cho mnh nhng gi tr mi v tinh thn trc hc sinh, trong giao tip
cc em lun nhn thc c ci mi tt p ngi thy gio, c gio ca mnh, t
ho v thy c dy mnh, cng l mt iu kin cn thit to ra s hp dn c
nhn i vi cc em v cht lng v hiu qu ca qu trnh gio dc.
*) Cm xc
21
T thi im bt u, qua din bin, ri n lc kt thc mt qu trnh giao
tip s phm u biu hin mt trng thi xc cm nht nh ca ch th giao tip
v i tng giao tip. Qua phn tch cc thi im ca mt qu trnh giao tip d
nhn ra ni dung xc cm c th. Nhng xc cm ny nh hng quan trng mang
tnh nh hng cho qu trnh giao tip, chng thay i cng vi ni dung v hon
cnh giao tip, c th t thin ch sang khng thin ch, t th lnh m sang vn
v quan tm, t khng thch th sang thch th, hp dn. V vy, giao tip s
phm c k qu, vi t cch l ch th t chc qu trnh giao tip, gio vin cn lm
ch c cm xc ca mnh, ng thi gi ln cho hc sinh nhng xc cm tch cc
say m, hng th, hn nhin v ht sc thin cm, trnh lm cho hc sinh ngi
ngng, s hi, cng thng. Nh nhng xc cm tch c ny m tin trnh tip xc
chnh thc trn lp, ngoi nh trng c hiu qu cao.
Xc cm khng ch nh hng, ny sinh trong giao tip s phm m thi
im kt thc qu trnh giao tip s phm cng ny sinh nhng xc cm mi. Mt
xc cm d chu, m p rt tnh ngi sau khi tip xc vi thy c, tng thm ngh
lc cho hc sinh vt qua kh khn tm thi vn ln trong hc tp.
*) Hnh vi
Hnh vi giao tip s phm c hiu l h thng hp thnh t nhng vn
ng ca cc b phn ca c th nh u, mnh, chn tay, c bit l ca khun mt
xy ra trong qu trnh giao tip s phm. ngha ca nhng hnh vi ny l nhng
ni dung tm l nht nh biu hin trong nhng hon cnh c th. Hnh vi giao
tip s phm l mt th ngn ng c bit, ngn ng ca thi c nhn, ca th
gii ni tm, i khi n khng chu s kim sot ca thc nn chn thc. V vy,
trong qu trnh giao tip, cc ch th c th thng qua hnh vi hiu nhau hn l
thng qua ngn ng ni.
S biu hin ca cc hnh vi giao tip s phm, ph thuc vo mi quan h
gia cc ch th, l mi quan h gia thy v tr. Mt khc hnh vi giao tip ca
ngi thy gio cn c hc sinh nhp tm bt chc.
b. Ni dung cng vic trong giao tip s phm
Ni dung cng vic trong giao tip s phm ch tnh cht mi quan h x hi.
Ni dung cng vic trong giao tip s phm, mun ch cc ni dung giao tip mang
tnh cht tm thi, v vic xy ra trong quan h gia gio vin v hc sinh.
22
Bt k mt tip xc no gia thy c v hc sinh u tm thy mt ni dung
nht nh. Ngay trong ni dung cng vic cng phi c nhng ni dung tm l biu
hin; cng vic l s biu hin bn ngoi, cng vic c thc hin tt hay khng
tt c cc ni dung tm l hng dn kch thch nh l ng lc thc y hoc
km hm trc tip. C nhng lc qua cng vic thy, c, hc sinh nh gi ni
dung tm l tim n i tng giao tip ca mnh, khng t trng hp qua cng
vic c giao thy c mun rn luyn, sa cha mt phm cht tm l no
hc sinh.
Tt c nhng cng vic trong nh trng bao gi cng cha ng mt ni
dung gio dc rn luyn nhn cch hc sinh nht nh. Ni dung ca gio dc, rn
luyn nhn cch khng phi ch bng nhng bi ging, bi hc, li ni ngt ngo
m du m cn bng cch giao tip ng x ca thy c i vi cc em.
1.3.2.2.3 Phng tin ngn ng trong giao tip s phm
+ Ngn ng ni: l phng tin c s dng nhiu nht, hiu qu nht
trong qu trnh giao tip s phm, c bit trn lp hc. C hai hnh thc s dng
- Ngn ng c thoi: L hnh thc ni ca mt ngi, nhng ngi khc ch
nghe, l hnh thc thy gio ging bi, hc sinh nghe. giao tip s phm trn
lp c hiu qu, ngn ng ni ca thy gio cn t c nhng yu cu sau:
D hiu, mch lc, r rng, d nh.
Li ging sc tch, c nhiu thng tin hu ch.
m bo tnh hp l khoa hc, h thng trong bi ging v ph hp
vi hc sinh.
Cch ni ca thy c truyn cm, lch s hp dn hc sinh.
Phi c k nng lm ch li ni ca mnh. Mun vy gio vin phi
lu :
Nm vng ni dung bi ging mt cch nhun nhuyn.
c luyn tp, rn luyn ni nhiu ln.
Ni phi ph hp vi c im tm sinh l ca hc sinh.
- Ngn ng i thoi: L hnh thc thy c hi, hc sinh tr li hoc ngc
li. c im ca ngn ng i thoi:
Ngn gn, d hiu.
Nm trong vn cnh, hon cnh c th.
23
C ni dung c th
Rt gn, khi qut cao.
+ Ngn ng vit
Ngn ng vit trn bng: Cn phi to, r rng, p trnh by bng mt
cch khoa hc gip hc sinh hiu bi, d ghi bi, theo di bi mt cch h thng.
Ngn ng vit vo bi v, kim tra ca hc sinh: Ngn ng giao tip qua ch
vit vo bi v, bi kim tra ca hc sinh c ngha khch k, ng vin, nh gi
s hiu bi mc khc nhau ca cc em.
- Nu nhn xt vo v th nn ghi ngy thng nhn xt hc sinh thc r
mc phn u ca mnh trong hc tp.
+ Phng tin phi ngn ng:
iu b, c ch, t th, dng i, ng giao tip phi ngn ng l nhng biu
hin thng qua c th nh c ch, t th, iu b hoc mt s vt gn vi c th
nh: Nn, o, qun, knhthng khi ging bi mi, tt nht l t th ng thng,
mt hng v pha hc sinh, ming thong n n ci hin du, tay ghi bng, ng
chch ngi v bn phi bng hc sinh d theo di, ghi bi.Trng iu kin pht
trin ca khoa hc cng ngh thng tin nh hin nay, phng tin giao tip ca
ngi thy gio cn c th hin vic s dng thnh tho phng tin k thut
(gio n in t) trong dy hc.
1.3.2.2.4. Nhng nguyn tc ca giao tip s phm
Trong qu trnh tip xc gia thy c v hc sinh nht thit phi c nhng
nguyn tc ch o nh hng. Nhng nguyn tc suy cho cng l nhng thi quen
ng x, bn vng n mc ch o ton b nhng qu trnh giao tip mi hon
cnh, mi c nhn. Tuy nhin, nguyn tc c giao ng nht nh m bo kt
qu mt qu trnh giao tip. Vic vn dng nhng nguyn tc chnh vo vn sng
kinh nghim ngh nghip ca gio vin, ph thuc vo i tng mc ch v
nhim v giao tip. S vn dng ny ch lm cho u th tng nguyn tc c biu
hin trong hon cnh c th.
+ Tn trng nhn cch i tng giao tip
Tn trng nhn cch trong i tng giao tip phi coi h l mt c nhn,
mt con ngi vi y cc quyn c vui chi, hc tp, nhn thc Vi
nhng c im tm l ring, bnh ng vi mi ngi trong cc quan h x hi.
24
Hc sinh ang hnh thnh v pht trin nhn cch, cc em l ch th hot ng tch
cc, c c im nhn thc, thi v kiu hnh vi ng x ring (chu nh hng
gio dc ca gia nh) gio vin khng nn p t, p buc thi qu cc em phi
tun theo kin thy c mt cch my mc, duy ch.
Bit lng nghe, hc sinh ni chuyn, trnh by din t mun, nhu cu
nguyn vng ca mnh khng nn ngt li bng cc c ch, iu b nh phy tay,
xem ng h hoc ngonh mt i ch khc vi v mt kh chu khi nghe hc sinh
trnh by, thng cc em kh ni, kh din t, nn gi nh nhng nu thy cn
thit hoc biu hin thi khch l, ng vin cc em ni c suy ngh, mong
mun ca mnh.
Tn trng nhn cch cc em, th hin r nht qua hnh vi ngn ng. Bt lun
trong trng hp no, cng khng nn dng nhng t, cu xc phm n nhn cch
cc em (ngay c lc bc tc hoc cc em c sai lm khuyt im trm trng) nht l
trc lp hc, ni ng ngi v d s v, mng l ngu, dt
Tn trng cc em cn th hin trang phc gn gng, sch s ng kiu
cch. Qun o li thi, lum thum khng sch cng l biu hin thiu tn trng cc
em.
Phi chng s tn trng nhn cch hc sinh chnh l s tn trng nhn cch
gio vin, ngh nghip ca mnh, c nhn dy mun nhn ca ngi ta ci g th
phi cho ngi ta ci .
+ Nhn cch mu mc trong giao tip s phm
Gio vin hng ngy giao tip vi hc sinh, mi hnh vi, c ch, cch ni
nng ca thy c d c ch nh hay v tnh u trc tip tc ng vo nhn thc
ca cc em.
Nh trng l trung tm vn ha ca a phng, thy c gio l im sng
ca vn ha ca nh trng do vy nhn cch ca gio vin phi l nhn cch mu
mc cho cc em noi theo, bt chc hc tp.
+ C thin trong giao tip
Nn tng o c l lng thin, tnh thin. Trong giao tip s phm c ci
ca c nhn, ci ngha ca x hi. Bn cht ci thin trong giao tip s phm l
dnh nhng iu kin thun li, dnh nhng tnh cm tt p cho hc sinh, khuyn
khch cc em hc tt, lao ng tt, chm hc, chm lm, em nim vui cho cc em.
25
Thin ca gio vin th hin r nt nht trong nh gi, nhn xt cc em
khi lm bi. S cng bng trong nh gi, nhn xt, nh gi ng s khch l cc
em hc gii vn ln, em hc km cn c gng. Trong nh gi i vi hc sinh c
hon cnh c bit c nhiu c gng ri m ch mp m t yu cu, th phng
php giao tip s phm tm ng nim tin s t c hiu qu tt.
+ ng cm trong giao tip
Nguyn tc ny c hiu l thy, c gio bit t v tr ca mnh vo v tr
ca hc sinh trong qu trnh giao tip s phm. Nu nh mnh a v ca cc em
th ng x nh th no? C nh vy mi thc s ng cm, thy c mi c hnh vi
ng x ph hp vi nhu cu, nguyn vng ca cc em. Cng nh c s ng cm
thy c mi c cc bin php ging dy, gio dc c hiu qu khi un nn, sa cha
nhng sai lm, khuyt im ca cc em.
ng cm to ra s gn gi, thn mt, to ra cm gic an ton ni hc sinh.
ng cm l c s hnh thnh mi hnh vi ng x nhn hu, lng, khoan dung.
Ngc lai vi s ng c l cch gii quyt cng nhc, duy ch c ni quy
hc sinh m thc hin; bi km th cho im km, khng tm hiu hon cnh gia
nh, bn thn cc em.
thc hin hnh vi ng x vi hc sinh theo nguyn tc ny, gio vin
phi quan tm, tm hiu, nm vng hon cnh gia nh ca cc em.
Nhng nguyn tc giao tip s phm phn tch trn y bao gi cng thng
nht vi nhau trong qu trnh gii quyt nhng tnh hung s phm c th, chng
tc ng qua li bin chng vi nhau. V vy giao tip vi hc sinh thnh cng,
mi thy c gio phi lun thc hin trt cc nguyn tc trn.
1.4. KH NNG GIAO TIP S PHM
1.4.1. Khi nim kh nng giao tip s phm
hiu c mt cch c th v kh nng giao tip s phm, trc ht
chng ta cn phi lm r cc khi nim sau.
* Kh nng theo cch hiu thng thng
Theo cch hiu chung nht (t in ting vit): Kh nng l c th lm c
mt vic g c kt qu tt (chng hn: kh nng m nhc ca ht, kh nng chi
cc mn th thao nh bng , cu lng, chy c kt qu tt).
26
Nh vy kh nng giao tip c hiu l c sc thc hin hot ng
giao tip c kt qu
* Khi nim kh nng giao tip
Kh nng giao tip l thuc tnh tm l ca con ngi c biu hin trong
hot ng giao tip, c bc l trong vic vn dng cc k nng giao tip vo trong
quan h ca con ngi vi con ngi.
* Khi nim kh nng giao tip s phm
Kh nng giao tip s phm l thuc tnh tm l ca ngi gio vin c
biu hin trong hot ng giao tip s phm, c bc l trong vic vn dng cc
k nng giao tip vo trong mi quan h gia gio vin v hc sinh
- K nng giao tip s phm l s nhn thc nhanh chng nhng biu hin
bn ngoi v nhng din bin tm l bn trong ca hc sinh v bn thn, ng thi
s dng hp l cc phng tin ngn ng v phi ngn ng, bit cch t chc, iu
chnh, iu khin qu trnh giao tip nhm t c mc ch gio dc.[Luyn giao
tip s phm PTS Nguyn Vn Thc PTS Hong Anh]
- K nng giao tip s phm cn l h thng nhng thao tc, c ch, iu b
hnh vi (k c hnh vi ngn ng) phi hp hi ha hp l ca gio vin nhm m
bo cho s tip xc vi hc sinh t kt qu cao trong hot ng dy hc v gio
dc, vi s tiu hao nng lng tinh thn v c bp t nht, trong nhng iu kin
thay i.
- K nng giao tip s phm, thc cht l s phi hp phc tp gia nhng
chun mc hnh vi x hi (con ngi, ngh nghip) nhng li rt c nhn gia s
vn ng ca c mt, nh mt, n ci (vn ng mi ming) t th u c, vai,
tay, chn (c nhng c ng ca cc ngn tay, bn tay) ng thi vi ngn ng
ni, vit ca gio vin. S phi hp hi ha, hp l gia cc vn ng, u mang
ni dung tm l nht nh, ph hp vi nhng mc ch ngn ng v nhim v giao
tip cn t c m gio vin l ch th.
K nng giao tip s phm c hnh thnh qua cc con ng:
- Nhng thi quen ng x c xy dng t gia nh, quan h x hi.
- Do vn sng kinh nghim c nhn qua tip xc vi mi ngi.
27
- Rn luyn trong mi trng s phm qua cc ln thc hnh, thc tp ging
dy, lm cng tc ch nhim tip xc vi hc sinh (thm nin ngh cng cao th k
nng giao tip s phm cng hp l).
Kh nng giao tip s phm l s kt hp ca nhiu nhm k nng khc
nhau. Hin nay c nhiu cch phn chia cc nhm k nng theo cc tiu ch (c s
khoa hc) khc nhau.
1.4.2. Cc nhm k nng giao tip s phm
Trong qu trnh nghin cu giao tip s phm, cc nh tm l, gio dc trong
v ngoi nc phn chia cc loi k nng giao tip theo cc tiu chun sau.
+ V.P.Dakharov da vo trt t cc bc tin hnh ca mt pha giao tip cho
rng c nng lc giao tip cn c cc k nng sau:
- K nng thit lp cc mi quan h trong giao tip.
- K nng cn bng nhu cu ca ch th v i tng giao tip.
- K nng nghe v bit lng nghe.
- K nng t ch cm xc v hnh vi.
- K nng t kim ch v kim tra i tng giao tip.
- K nng din t d hiu, gn, mch lc.
- Linh hot, mn do trong giao tip.
- K nng thuyt phc trong giao tip.
- K nng iu khin qu trnh giao tip.
ng xy dng trc nghim thm d cc k nng giao tip nhm pht hin
nhng kh nng tim tng trong giao tip ca mi ngi. Trong vic rn luyn k
nng giao tip s phm mi sinh vin s c tin hnh trc nghim ny bit
c ch mnh, ch yu ca bn thn mnh trong quan h giao tip.
+ Theo A.T.Kyrbanova. Ph.M.Rakhmatylina, mt qu trnh giao tip s
phm bao gm ba thnh phn ln.
- Nhm k nng nh hng trc khi tin hnh giao tip s phm.
- Nhm cc k nng tip xc xy ra trong qu trnh giao tip s phm.
- Nhm cc k nng c o hng qu trnh giao tip s phm n cc inh
hng gi tr khc nhau m gio vin cn hng n.
28
Theo hai tc gi ny th cc k nng trong cc thnh phn trn bao gm: Nhn
thy, nghe c cc trng thi ca hc sinh, k nng tip xc, hiu bit ln nhau, t
chc iu khin qu trnh giao tip.
+ A.A.Leonchiev lit k cc k nng giao tip s phm cng nh trong
qun l gio dc giao tip ni chung nh sau:
- K nng iu khin hnh vi bn thn (phm cht ch).
- K nng nhy cm x hi: bit on nt mt ngi khc.
- K nng c hiu, m hnh ha nhn cch hc sinh.
- K nng lm gng cho hc sinh noi theo.
- K nng giao tip ngn ng: bit ni mt cch ti u.
- K nng kin to s tip xc (ngn ng, phi ngn ng).
- K nng nhn thc: thu thp, h thng ha v truyn t thng tin
+ Theo tm tt lun n ph tin s ca Hong Th Anh, phn chia cc k
nng giao tip s phm sinh vin v cn b ging dy thnh ba nhm:
- Nhm k nng nh hng (bao gm: nhn bit s thay i trng thi tm l
qua nt mt; phn on c trng thi tm l qua li ni; lng trc c nh
ca i phng; chuyn ha nhanh t tri gic bn ngoi n xc nh tnh c o
ca nhn cch; d on nhanh thi ca i phng i vi mnh).
- Nhm k nng iu khin bn thn (bit ch ng xut giao tip theo
mc ch ca mnh; bit t kim ch; bit thay i nt mt khi cn thit; bit thay
i ging ni khi cn thit; bit kt thc giao tip hp l).
- Nhm k nng iu khin i phng (bit hng i phng theo mnh
t c mc ch giao tip; bit kch thch hng th ca hc sinh trn lp; bit
kch thch sng to ca hc sinh; bit lm gim cng thng trong giao tip).
Nh vy tc gi quan tm n hai giai on ca mt qu trnh giao tip.
l giai on ban u khi tip xc vi hc sinh, s iu khin bn thn v hc sinh
trong qu trnh giao tip, ch yu l trong qu trnh dy hc.
Da vo nhng cn c trn, ngi ta chia k nng giao tip s phm thnh
cc nhm k nng chnh:
1.4.2.1. K nng nh hng giao tip
K nng c biu hin kh nng da vo s biu l bn ngoi nh sc thi
biu cm ng iu, thanh iu ca ni dung, c ch, iu b, ng tc m phn
29
on chnh xc nhng trng thi tm l bn trong ca ch th giao tip (gio vin)
v i tng giao tip (hc sinh). Nhm k nng ny c phn chia nh hn gm
cc k nng c trn nt mt, c ch, hnh ng, li ni v k nng chuyn t tri gic
ci bn ngoi n ci bn trong ca nhn cch ngi hc sinh.
- K nng c trn nt mt, c ch, hnh vi, li ni: nh tri gic tinh t nhy
bn cc trng thi tm l qua nt mt, c ch, ng iu ca li ni m ch th giao
tip (gio vin) pht hin chnh xc v y thi ca i tng. Ngn ng din
t tnh cm hay cn gi l ngn ng biu cm rt phong ph. N th hin tnh cch,
tr tu, tnh cm, ch ca con ngi. Tnh ch ng hay th ng, tnh chn thnh
hay gi di, tnh tin tng hay hoi nghi.
- K nng chuyn t s tri gic bn ngoi vo nhn bit bn trong ca nhn
cch.
S biu hin cc trng thi tm l ca con ngi qua ngn ng v iu b l
rt phc tp v cng mt trng thi xc cm li c th c bc l ra bn ngoi bng
ngn ng v iu b khc nhau. Ngc li s biu hin ra bn ngoi nh nhau li l
v ngoi ca cc tm trng khc nhau.
Nhm k nng nh hng c th chia nh hn nh hng trc khi giao
tip, nh hng trong qu trnh tip xc vi hc sinh, tp th hc sinh hoc ph
huynh hc sinh.
Nh vy, k nng nh hng giao tip s phm c ngha rt quan trng, n
quyt nh thi v hnh vi gio vin tip xc vi hc sinh. M hnh nhn cch
hc sinh l kt qu ca k nng nh hng. M hnh nhn cch hc sinh gi
nh (nh hng trc khi giao tip). M hnh nhn cch hc sinh thc (nh
hng bt u tip xc). M hnh nhn cch hc sinh chnh xc, ng (nh
hng sut c qu trnh tip xc).
1.4.2.2. K nng nh v
Mt iu quan trng hiu bit ln nhau trong qu trnh giao tip l s
ng cm gia ch th v i tng. Do , mt k nng bo m c s ng cm
l k nng nh v. K nng ny l kh nng bit xc nh v tr trong giao tip, bit
t v tr ca mnh vo v tr ca i tng c th thng ngi nh th thng
thn v bit to ra iu kin i tng ch ng giao tip vi mnh. K nng
nh v ca gio vin cn th hin ch bit xc nh ng khng gian v thi gian
30
giao tip. Cng trnh nghin cu ca mt s nh tm l M ch r: Khong cch
gia mi ngi trong qu trnh giao tip khng phi l ngu nhin m c xc
nh bi mc ch, ni dung v ni ln mc thn tnh ca ch th v i tng
giao tip. Bit chn thi im m u, ngng, tip tc v kt thc.
1.4.2.3. K nng iu chnh, iu khin qu trnh giao tip s phm
L kh nng bit thu ht i tng, tm ra ti giao tip, duy tr n v xc
nh c nguyn vng, hng th ca i tng giao tip, bit lm ch trng thi
xc cm ca bn thn, bit s dng cc phng tin giao tip.
iu khin qu trnh giao tip rt phc tp, v n gm nhiu thnh phn tm
l tham gia. Trc ht l nhn thc, cng vi nhn thc l h thng thi v s
biu l nhn thc thi ca hnh vi, hnh ng ng x. S phi hp nhn thc,
thi v hnh ng khng phi lc no cng ng nht.
Trong nhm k nng iu khin qu trnh nhn thc gm cc thnh phn sau:
+ Bit pht hin (bng mt quan st) nhng thay i trn nt mt, c ch,
iu b s vn ng ca ton c th vi i tng giao tip.
+ Bit nghe: bit lng nghe- ngha l bit tp trung ch , hng hot ng
thc ca ch th giao tip lng nghe i tng giao tip ni, pht m, hiu ni
dung ngn ng ni.
+ Bit x l thng tin thng thng ngay trong khi nhn, nghe, tip nhn
cc thng tin t hc sinh, gio vin lun lun c qu trnh sng lc, thu nhn, i
chiu, so snh. Cc loi thng tin vn c trong kinh nghim ca mnh trong u c.
+ Bit iu khin: ngha l c hnh vi ng x ph hp, khoa hc ng chnh
xc vi nhu cu, mong mun.
1.4.2.4. K nng s dng phng tin giao tip (k nng din t bng ngn ng)
Phng tin giao tip c trng ca con ngi l li ni (ngn ng). Trong
tm l hc ngi ta khng nh rng: Nu ni dung ca li ni tc ng vo thc
th ng iu ca n tc ng mnh m n tnh cm con ngi. V iu ny,
V.A.Xukhomlinxki vit: T l s tc ng mnh m nht n tri tim, n c th
tr nn mm mi nh bng hoa ang n v nc thn, chuyn t nim tin v s
n hu Mt t thng minh v hin ha to ra nim vui, mt t ngu xun hay tn
c, khng suy ngh v khng lch s em li iu tai ha, t c th git cht nim
tin v lm gim sc mnh ca tm hn. Do vic la chn cc t ng mt cch
31
c vn ha, c gio dc v quan trng l phi bit dng khi no trong giao tip. Do
, trong qu trnh giao tip phi bit la chon nhng t t v bit biu hin ng
iu. C th vi ging ni diu dng, nghim khc, mnh lnh hay phn n nhng
phi ph hp vi nhng tnh hung giao tip nht nh.
Ngoi ngn ng din t, nhng phng tin ngoi ngn ng nh c ch,
iu b, nt mt, n ci, lic mt c th b sung, h tr cho thi ca ngi
thy gio trong quan h tip xc vi hc sinh.
1.4.2.5. K nng iu khin bn thn
L kh nng lm ch c trng thi xc cm ca bn thn, bit t kim ch,
che du c tm trng, bit to ra hng th v cm xc tch cc iu khin din
bin tm trng ca bn thn. Bit dung cc phng php, th thut giao tip sao cho
ph hp vi hon cnh v i tng giao tip t c mc ch t ra.
1.4.2.6. K nng i x kho lo s phm (x l tnh hung s phm)
Trong qu trnh gio dc, thy gio thng ng trc nhng tnh hung s
phm khc nhau. iu , mt mt i hi thy gio phi hiu bit tm l tr, hiu
c nhng iu ang din ra trong tm hn cc em; mt khc i hi thy gio
phi bit cch gii quyt linh hot v sng to nhng tnh hung s phm khc
nhau, trong hon cnh khc nhau ca tng c nhn cng nh tp th hc sinh. Mun
ng x tt r rng phi c ti ng x s phm.
Vy th no l s i x kho lo s phm? theo I.V.Xtrakhop cho rng:
Ci ch yu trong s kho lo i x s phm l k nng tm ra nhng phng thc
tc ng n hc sinh mt cch c hiu qu nht, l s cn nhc ng n nhim v
s phm c th ph hp vi nhng c im v kh nng ca c nhn cng nh tp
th hc sinh trong tng tnh hung s phm c th.
Ni cch khc hn, s kho lo i x s phm l k nng trong bt c
trng hp no cng tm ra c nhng tc ng s phm ng n nht nh l
mt ngh thut. V th s kho lo i x s phm c xem nh mt thnh phn
quan trng ca ti ngh s phm. N cn l s th hin tng hp cc k nng mt
cch sng to trong nhng tnh hung khc nhau.
Trong thc tin s phm, chng ta thy vic khng kho ng x thng dn
n hu qu nng n. Chng hn, c gio vin ra cho hc sinh mt s yu cu,
nhng li khng nht qun. i vi mt s vi phm nh nht ca hc sinh, ng ta
32
cng c nhng nhn xt gay gt, th bo v lm mt lng. Dn dn s mt lng
c dn tch li hc sinh. Qua mt s thi gian, s khng hi lng, s phn
khng ca hc sinh c biu hin s khng vng li, s ph ri k lut c ch
tm v cui cng s ph phn gio vin mt cch gay gt.
Tm li, ti ng x s phm khng g khc hn l mt b phn ca ngh
thut s phm. Cho nn, c s hnh thnh nn n l do lng tm ngh nghip,
nim tin yu v lng tn trng ngi m mnh dy d, tinh thng ngh nghip.
Trong test o kh nng giao tip ca sinh vin s phm (ca PTS Nguyn
Vn Thc v PTS Hong Anh ) a ra 4 nhm kh nng giao tip, trong mi
nhm kh nng giao tip c mt s k nng giao tip. y chnh l nhng nhm kh
nng giao tip c chng ti la chn lm cng c o ca ti. Gm cc nhm
kh nng giao tip sau:
+ Nhm kh nng giao tip A: (Th hin tnh ch ng tch cc trong giao
tip) l kh nng thu ht i tng vo qu trnh giao tip, tm ra ti, duy tr n
v xc nh c nguyn vng, hng th ca i tng giao tip, bit lm ch c
trng thi cm xc ca bn thn. Bao gm cc k nng sau:
- Bit kim ch v kim tra ngi giao tip vi mnh
- Bit thuyt phc
- Bit ch ng iu khin qu trnh giao tip
+ Nhm kh nng giao tip B: (Kh nng bc l tnh nhy cm, lng nghe
ngi giao tip) l kh nng nm bt tm l ngi khc, kh nng c trn nt
mt c ch, hnh vi, li ni c th pht hin chnh xc v y thi , cm xc
ca i tng giao tip, t phn on ng ni tm ca i tng giao tip. Bao
gm cc k nng:
- Bit nghe ngi ni chuyn vi mnh
- Nhy cm trong giao tip
+ Nhm kh nng giao tip C: (Th hin s cn bng ph hp trong giao
tip) l kh nng c cch ng x trong giao tip khoa hoc; chnh xc vi nhu cu,
mong mun, nguyn vng ca i tng trong qu trnh giao tip; kh nng t ch
v cm xc v hnh vi ca bn thn. Bao gm cc k nng:
- Bit cch tip xc v thit lp c mi quan h vi ngi khc
- Bit cn bng nhu cu ca c nhn v i tng trong khi tip xc
33
- Bit t ch v xc cm v hnh vi ca mnh trong giao tip
- Bit thay i cn thit trong qu trnh giao tip
+ Nhm kh nng giao tip D: (Th hin nng lc din t bng ngn ng
trong giao tip gn, d hiu, c th) trong tm l hc ngi ta khng nh rng: nu
ni ca li ni c tc ng vo thc th ng iu c tc dng mnh m n tnh
cm ca con ngi. Do , trong giao tip phi bit chn nhng t t v bit
biu hin ng iu, vi ging ni du dng, nghim khc, mnh lnh hay phn n
ph hp vi nhng tnh hung giao tip nht nh.
Ngoi cc k nng trn, theo chng ti trong iu kin hin nay khi m cng
ngh ang ngy cng pht trin v ang c vn dng su rng trong tt c cc
lnh vc, cc loi hnh nh trng. V vy, kh nng giao tip s phm ca ngi
gio vin cn c th hin vic s dng thnh tho phng tin k thut (gio n
in t) trong dy hc. Ngoi ra m bo yu cu ca vn nghin cu, chng
ti a thm mt s k nng vo tm hiu sinh vin:
- K nng vit bng khoa hc
- K nng lm ch v cn bng gia thi gian v gio n
- K nng thu ht s ch ca hc sinh vo bi hc
- K nng x l tnh hung s phm
Hot ng s phm l mt hot ng phc tp, v vy thnh cng trong
hot ng ny ngi gio vin cn phi bit s dng phi hp cc k nng trn trong
nhng hon cnh khc nhau mt cch sng to.
Tm li t tt c nhng iu trnh by trn v: Khi nim kh nng giao
tip s phm v nhng biu hin ca n nh c phn tch trn (k nng giao
tip s phm), c chng ti s dng lm cng c nghin cu thc t cho
ti.
1.5. KHI NIM SINH VIN
Thut ng sinh vin c ngun gc t ting l tinh l student c ngha l
ngi lm vic, hc tp nhit tnh, ngi tm kim khai thc tri thc. I.X.Kon cho
rng gii sinh vin l b phn ca thanh nin mt khc l b phn ca gii tri
thc.
34
C ngi li cho rng, sinh vin l nhng ngi theo hc cc trng i hc,
cao ng tui t 18 n 25, l i biu ca mt nhm x hi c bit ang chun b
cho hot ng sn xut vt cht, tinh thn cho x hi.
Tm li, sinh vin l nhng ngi t hc, t nghin cu cc trng ai hc
cao ng di s hng dn ca gio vin.
- c im giao tip ca sinh vin s phm:
+ c im giao tip ca la tui thanh nin ni chung: Vi mi c nhn
thanh nin l giai on ca s hot ng si ni nht trong tt c cc lnh vc, nht
l trong cc mi quan h x hi kinh t - chnh tr. S nhit tnh si ni ca tui
tr chnh l iu kin quan trong cho s thnh cng. Trong giao tip h lun c mt
tt c cc lnh vc hot ng, s giao tip ca tui tr lun c m rng, qu
trnh ny s l c s cho vic tip thu c rt kinh nghim cho bn thn, cho s
hon thin nhn cch v hiu bit x hi.
+ c im giao tip ca sinh vin s phm: Vi mi lnh vc hot ng u
c nhng c trng ring, nhng c trng ny s chi phi, quy nh cch thc giao
tip m y tt c cc thnh vin u phi tun th theo. Trong mi trng s
phm cng vy, ngay t khi bc chn vo mi trng ny sinh vin c lm
quen vi nhng chun mc ca ngh nghip, iu ny s quyt nh s thnh cng
ca ngh nghip trong tng lai. Cng nh mi thanh nin sinh vin khc, sinh
vin s phm cng mang nhng c trng chung, tuy nhin do yu cu ca ngh
nghip nn so vi sinh vin cc ngnh khc, sinh vin s phm lun phi t rn
luyn bn thn v kh nng giao tip s phm, bi nhng i hi ca ngh nghip
i vi kh nng ny l rt cao. V vy trong giao tip h lun lun c xu hng
mang du n c trng ca ngh nghip, phong cch giao tip ny lun nhn c
s tn trong ca x hi.
1.6. KT LUN CHNG 1
Trong chng mt chng ti xy dng mt s khi nim cng c cho
nghin cu thc tin: Kh nng giao tip s phm ca sinh vin cc ngnh s phm
trng HSP Nng.
- Giao tip l qu trnh tip xc tm l gia con ngi vi con ngi, trong
mt quan h x hi nht nh nhm nhn thc, trao i t tng, tnh cm, vn
35
sng, kinh nghim, k nng, k xo ngh nghip, qua c s nh hng, tc ng
qua li ln nhau.
- Giao tip s phm l nng lc tip xc vi hc sinh, k nng tm c cch
i x ng n vi tr, thit lp mi quan h hp l theo quan im s phm.
- Kh nng giao tip s phm l thuc tnh tm l ca ngi gio vin c
biu hin trong hot ng giao tip s phm, c bc l trong vic vn dng cc
k nng giao tip vo trong mi quan h gia gio vin v hc sinh





















36


CHNG 2. NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU
2.1. VI NT V A BN V KHCH TH NGHIN CU
* a bn nghin cu
Nng l mt trong nhng thnh ph ln nht ca min trung, trong nhng
nm qua thnh ph khng ngng pht trin v c nhng bc tin vt bc v
kinh t - x hi, vi s pht trin thnh ph ang dn tr thnh trung tm kinh t
- vn ha x hi ca min Trung. V vy ni y tp trung rt nhiu trng i
hc, p ng ngun nhn lc cho cc tnh Min Trung v Thnh ph Nng
i hc s phm Nng l mt trong nhng trng i hc ln nm trong
s qun l ca i hc Nng. Hng nm trng tuyn sinh hng ngn th sinh
n t cc tnh trong c nc, ng thi cng cung ng mt s lng lao ng
tng ng qua o to trnh cao. Hin nay ngoi h va hc va lm, trng
c 11 khoa vi y cc ngnh hc, bao gm h c nhn khoa hc v h c nhn
s phm, trong h c nhn s phm chim mt t l tng i ln.
thc hin mc ch nghin cu ca ti chng ti la chn ngu nhin
300 sinh vin nm 3 v nm 4 thuc hai khi ngnh t nhin v x hi tin hnh
kho st nghin cu.
* Khch th nghin cu
- S lng l 300 sinh vin nm 3 v nm 4 ngnh s phm trng HSP
i hc Nng.
- Phn loi theo lnh vc chuyn mn
+ 150 sinh vin thuc khi khoa hc t nhin
+ 150 sinh vin thuc khi khao hc x hi
2.2. CC PHNG PHP NGHIN CU THC TIN
gii quyt nhim v th hai ca ti, chng ti s dng phi hp cc
phng php sau
2.2.1. Phng php trc nghim kh nng giao tip
37
Da vo c s l lun ca ti, chng ti la chn trc nghim kh nng
giao tip (ca tc PTS Nguyn Vn Thc - PTS Hong Anh) lm cng c kho st
kh nng giao tip ca sinh vim trng HSP i hc Nng

- Mc ch ca trc nghim: Nhm nh gi thc trng kh nng giao tip
ca sinh vin s phm.
- Ni dung ca trc nghim: Theo cun Luyn giao tip s phm do PTS
Nguyn Vn Thc PTS Hong Anh ch bin. Trc nghim gm 28 Item ( xem
ph lc 1)
- Yu cu ca trc nghim:
Trc nghim vin hng dn: nu ph hp th ghi ch ng vo bn
phi. Nu khng ph hp thi ghi ch khng vo bn phi.
Lu khi c v hiu cu hi phi tr li ngay, khng suy nghi, khng sa
cha cau tr li. Cu tr li cn theo th t v y , cng chnh xc trung thc,
sinh vin cng nhn c thng tin ng v bn thn.
Sau nghim vin s pht phiu trc nghim cho sinh vin yu cu h lm
trong 3 -5 pht.
- Cch x l: x l bng cch cho im
+ Nhng cu tr li ng cu: 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 16, 18,
19, 21, 22, 24, 25, 27 th mi cu c 1 im
+ Tr li khng cc cu: 2, 9, 11, 28, 17, 20, 23, 26 th cho mi cu 1
im tnh im cho tng cu mt ri in kt qu vo bng theo s im
mi nhm k nng c chia lm 4 mc :
Mc cao: 7 im
Mc tng i cao: 5 6 im
Mc trung bnh: 3 4 im
Mc thp: 2 3 im
Sau khi tnh tng s im ca tng nhm, i chiu vi mc s phn loi
c kh nng giao tip ca sinh vin



38



Nhm 1 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4
Cu hi
s
im im im Cu hi
s
im Cu hi
s
im
1
5
9
13
17
21
25
2
6
10
14
18
22
26
3
7
11
15
19
23
27
4
8
1-2
16
20
24
28

Tng s im


Mi nhm l nhng k nng giao tip v t s phn nhm ny chng ta
chng ta s thy r hn k nng giao tip ca sinh vin.
- Nhm 1: th hin tnh ch ng tch cc trong giao tip bao gm cc k
nng (bit hnh ng).
+ Bit kim ch v kim tra ngi giao tip vi mnh (cu hi 1,5,9).
+ Bit thuyt phc (13, 17)
+ Bit ch ng iu khin qu trnh giao tip (21, 25)
- Nhm 2: th hin kh nng nhy cm cn bng trong giao tip
+ Bit lng nghe ngi ni chuyn vi mnh (cu 2,6,10,14)
+ Nhy cm trong giao tip (18, 22, 26)
- Nhm 3: th hin s cn bng ph hp trong giao tip
+ Bit cch tip xc v thit lp quan h vi ngi khc (3,7)
+ Bit cn bng nhu cu ca c nhn v i tng trong khi tip xc (11, 15)
+ Bit t ch v xc cm v hnh vi ca mnh trong giao tip (19, 23)
+ Bit thay i cn thit trong qu trnh giao tip (27)
- Nhm 4: th hin nng lc din t bng ngn ng trong giao tip (gn, d
hiu, c th) (4, 8, 12, 16, 20, 24, 28)
Sau khi tr li v x l kt qu cho php ta nh gi:
39
- c nhm k nng giao tip no cao hn, nhm no thp hn ra
bin php rn luyn ph hp.
- Ta c th bit tng k nng trong mi nhm m sinh vin c hay cha t
s c bin php rn luyn ph hp cho tng k nng.
y cng l nhng k nng m nhiu nh tm l hc v gio dc nu
trong rt nhiu cng trnh nghin cu cng nh cc tc phm. Vic nghin cu v
phn loi cc nhm kh nng giao tip ca sinh vin HSP N s cho ta mt ci
nhn ton din v kh nng giao tip ca sinh vin, y chnh l yu cu m ti
hng ti.
* Cch tin hnh:
+ Sau khi tin hnh lm quen to iu kin thun li cho vic nghin cu,
chng ti tin hnh pht phiu n tay i tng kho st.
+ Hng dn cch thc hin test
+ Quan st gii thch hng cc i tng thc hin test khi cn thit
+ Thu phiu, la chn, lai b nhng phiu thiu tin cy. c c s
test tin cy, chng ti pht ra 320 phiu sau khi loi b cc phiu khng
hp l chng ti thu dc 300 test theo ng yu cu ca ti.
* Cch tnh im: Chng ti tin hnh tng hp im mi nhm kh
nng ca tng phiu. Sau khi c s im tng ca tng nhm kh nng giao tip
(ca mi sinh vin), i chiu vi cc mc , chng ti c c kt qu c bao
nhiu sinh vin (c nhm kh nng giao tip) t cc mc kh nng giao tip, t
chng ti c th phn loi c kh nng giao tip ca sinh vin trong mi nhm
theo tng mc .
Ngoi ra t s im m sinh vin c c cc nhm, chng ti tng hp
v tnh ra im trung bnh ( X ), t c ci nhn tng qut hn v kh nng giao
tip ca sinh vin ang mc no.
2.2.2. Phng php quan st
c tin cy cho kt lun cho vn nghin cu, chng ti s
dng kt hp vi phng php quan st.
- Mc ch: tm hiu nhng biu hin c th v kh nng giao tip ca sinh
vin trong t thc tp s phm trng THPT Nguyn Thng Hin, cng nh
trong cc gi hc trn lp v cc hot ng khc trng s phm.
40
- i tng quan st: Sinh vin nm 3 v sinh vin nm 4 cc khi t
nhin v x hi thuc cc ngnh s phm.
- Ni dung quan st: Kh nng giao tip s phm ca sinh vin biu hin
cc mt:
+ Tc phong giao tip: ng hong nh c, mnh dn, t tin
+ Ngn ng ni v ngn ng vit trn bng
+ Kh nng t chc cc hot ng dy hc, cn bng gia thi gian v gio
n.
+ Kh nng lm ch cm xc bn thn trong giao tip
+ Kh nng phn ng, x l tnh hung s phm trong qu trnh thc tp
cc trng ph thng.
- Cch tin hnh: Thng nht vi gio vin b mn v ban cn s lp xin d
mt s gi sinh hot lp, sinh hot on, gi hc tp trn lp.Chng ti chn ngu
nhin mt s gi ln lp (10 tit ca 10 sinh vin khc nhau) u tin ca sinh vin
cc ngnh: s phm vn, a, ton, tin, s, l cc lp 10,11,12 trng THPT Nguyn
Thng Hin
- Ghi kt qu quan st theo mu d gi (xem ph lc 2).
- Tng hp bin bn quan st, x l s liu
2.2.2.3. Phng php phng vn
Ngoi 2 phng php trn, chng ti cn s dng thm phng php phng
vn nhm tm hiu thng tin biu hin v kh nng giao tip s phm ca sinh vin.
Phng php ny gm hai hnh thc:
+ Phng vn bng Anket
+ Phng vn trc tip
* i tng phng vn
- i vi sinh vin: phng vn c kt qu, cn c trn vn nghin cu,
chng ti xy dng mu phiu iu tra ph hp vi mc ch nghin cu
+ Mc ch: Tm hiu nhng thun li, kh khn (nguyn nhn ca nhng
kh khn) m sinh vin gp phi trong t thc tp. ng thi tm hiu nhng
xut ca sinh vin i vi nh trng v bn thn sinh trong vic nng cao kh nng
giao tip s phm cho sinh vin.
+ Ni dung phng vn: Gm 6 cu hi (xem ph lc 3)
41
+ Cch tin hnh: Sau khi lm quen vi sinh vin nhm to iu kin thun
li cho vic pht phiu, chng ti tin hnh pht phiu, hng dn cch lm
ng yu cu, sau khi sinh vin hon thnh chng ti tin hnh thu phiu.
Ngoi phng vn bng phiu chng ti cn trao i trc tip vi sinh vin
xung quanh cc vn nh: kh nng nghip v s phm; S rn luyn c kh
nng giao tip s phm; iu kin rn luyn ti trng
- i tng l gio vin trng THPT ph trch cc b mn c nhm sinh
vin thc tp.
+ Mc ch: Tm hiu s nh gi ca gio vin v mt mnh, mt yu ca
sinh vin v kh nng giao tip s phm.
+ Ni dung: Gm c cc cu hi c chun b trc (xem phu lc 4)
2.2.2.4. Phng php thng k ton hc
S dng cc cng thc ton hc thng k x l cc kt qu nghin cu v
rt ra cc nhn xt, kt lun v i tng nghin cu:
2.3. KT LUN CHNG 2
Nghin cu kh nng giao tip s phm ca sinh vin cc ngnh s phm,
i hi phi xy dng v la chn cc phng php nghin cu tm l ph hp vi
hon cnh nghin cu v i tng nghin cu nhm a li cc kt lun tm l
khch quan v khoa hc.











42
CHNG 3: THC TRNG KH NNG GIAO TIP S PHM CA
SINH VIN CC NGNH S PHM TRNG HSP NNG
3.1. THC TRNG KH NNG GIAO TIP S PHM CA SINH VIN
CC NGNH S PHM TRNG HSP NNG
Sau khi thng k x l s liu, chng ti c kt qu v kh nng giao tip
s phm ca sinh vin, kt qu ny c chng ti trnh by c th di cc biu
bng.
3.1.1. Kh nng giao tip ca sinh vin cc ngnh s phm Trng HSP
Nng

Bng 1: Kh nng giao tip s phm ca sinh vin ngnh s phm trng
HSP Nng.

Thp Trung
bnh
Tng i
cao
Cao
SL % SL % SL % SL %
im
X
Nhm A: Kh nng tch cc
ch ng trong giao tip
70 23.3 153 51 66 22 11 3.7 3.8
Nhm B: Kh nng nhy
cm v bit lng nghe
9 3 147 49 103 34.3 41 13.7 4.9
Nhm C: kh nng cn
bng ph hp trong giao
tip
46 15.3 169 56.3 71 23.7 14 4.7 3.7
Nhm D: Kh nng din t
bng ngn ng trong giao
tip
109 34.7 169 56.3 24 8 3 1 3.2
im trung bnh 3.9

Kt qu thu c t bng s liu trn cho thy kh nng giao tip s phm
ca phn ln sinh vin u mc trung bnh v thp. iu ny c biu hin
hu ht cc nhm kh nng giao tip ca sinh vin t mc trung bnh (t 49% n
56%); tip theo l mc thp (t 15.3% n 34.7%). Trong khi mc tng i cao
Mc
Nhm
43
khng nhiu, ch c (t 8% n 34.6%) v mc cao l rt thp ch c (t 1% n
13.7%). Xt ring tng nhm kh nng giao tip chng ta s thy r iu ny.
Nhm kh nng giao tip A (Nhm kh nng th hin tnh tch cc ch ng
trong giao tip): y l nhm kh nng c vai tr quan trng i vi hot ng s
phm, l kh nng thu ht i tng vo qu trnh giao tip, tm ra ti, duy tr n
v xc nh c nguyn vng, hng th ca i tng giao tip, bit lm ch c
trng thi cm xc ca bn thn.
nhm kh nng ny c ti 51% sinh vin c kh nng giao tip mc
trung bnh; c 23,3% sinh vin c kh nng giao tip mc thp. Nh vy c th
thy kh s lng sinh vin c kh nng giao tip mc trung bnh v thp chim
t l rt ln 74.3%. im trung bnh ca nhm X = 3.8 im. y cng l kt qu
m chng ti c c trong qu trnh phng vn bng bng hi i vi sinh vin
thc tp, c ti 30.6% sinh vin gp kh khn trong vic thu ht s ch ca hc
sinh vo bi hc. ng thi trong qu trnh quan st d gi cc lp nm 3, trong
gi hc hu ht sinh vin cn th ng ngi lng nghe, hu nh t hot ng (pht
biu, tranh lun v cc vn ca bi hc, thuyt trnh vn khi gio vin yu
cu), qu trnh lm vic nhm cn thiu hiu qu do sinh vin cha nhit tnh, cha
c thi quen lm vic theo nhm.
Bn cnh cng c ti 22% sinh vin c kh nng giao tip mc
tng i cao v 3.7% sinh vin c kh nng giao tip mc cao. y hu ht l
nhng sinh vin c s tch cc hot ng trong gi hc, c hc lc kh, mt phn l
cn b lp, on.
C kt qu ny theo chng ti mt phn do sinh vin cha tch cc, chu kh.
Mt khc cn do gio vin trong qu trnh dy cha to c hng th, kch thch
tnh tch cc hot ng ca sinh vin trong gi hc.
Nhm kh nng giao tip B (Kh nng bc l tnh nhy cm, lng nghe
ngi giao tip): nhm ny c ti 49% sinh vin c kh nng giao tip mc
trung bnh; 3% sinh vin c kh nng giao tip mc thp. Nh vy c th thy
mc d nhm ny s lng sinh vin c kh nng giao tip mc thp chim t
l nh, song mc trung bnh vn chim mt t l kh cao. mc tng i cao c
ti 34.3% sinh vin v 13.7% sinh vin c kh nng giao tip mc cao. im
trung bnh ca nhm kh nng giao tip ny l X = 4.9 im, mc d vn mc
44
trung bnh nhng y l nhm c s im trung bnh cao nht trong bn nhm kh
nng, gn st vi mc tng i cao.
T kt qu trn cho thy sinh vin s phm Nng bc u hnh thnh
c kh nng nm bt tm l ngi khc, xut hin sinh vin kh nng c
trn nt mt c ch, hnh vi, li ni c th pht hin chnh xc v y thi ,
cm xc ca i tng giao tip, t phn on ng ni tm ca i tng.
Tuy nhin do t l sinh vin c kh nng giao tip mc thp v trung bnh
vn cn cao, iu ny khng ph hp vi yu cu ca ngh nghip. V vy y l
iu cn lu v cn c iu chnh kp thi trong qu trnh rn luyn nghip v
s phm cho sinh vin. Bi y l nhm k nng c vai tr rt quan trng i vi
ngi gio vin trong tng lai, n s m bo s ng cm vi i tng giao tip,
bit chi ngt s bi vi i tng giao tip mt cch chn thnh. Mt khc trong
thc t gio dc v dy hc, mi hc sinh c nhng hon cnh tm sinh l khc
nhau m khng phi tt c cc em u sn sng ni ra. S nhy cm, gn gi ca
gio vin s gip ph v khong cch, gip gio vin v hc sinh hiu nhau hn, t
gio vin s c cc bin php tc ng nhm pht huy im mnh ca cc em.
hon thin kh nng ny sinh vin s phm cn phi rn luyn nhiu hn trong
hot ng giao tip ca mnh, phi bit tip xc vi i tng nhiu ln mi c th
nm bt c trng thi tm l ca mi c nhn ring bit.
Nhm kh nng giao tip C (Th hin s cn bng ph hp trong giao tip):
Nhm kh nng giao tip ny c ti 56.3% sinh vin c kh nng giao tip mc
trung bnh; 15.3% sinh vin c kh nng giao tip mc thp. Nh vy c
th thy t l sinh vin c kh nng giao tip cha t nhm ny l rt cao 71.6%.
im trung bnh ca nhm kh nng ny cng ch t X =3.7 im, t mc trung
bnh. Kt qu chng t rng phn ln sinh vin cn c cch ng x trong giao
tip cha khoa hc, cha tht s chnh xc vi nhu cu, mong mun, nguyn vng
ca i tng trong qu trnh giao tip, kh nng t ch v cm xc v hnh vi ca
bn thn cha cao. y l im cn lu trong qu trnh rn luyn nghip v s
phm cho sinh vin, bi kh nng ny ht sc quan trng trong qu trnh dy hc v
gio dc.
Tuy nhin cng c mt t l nht nh sinh vin c kh nng giao tip tt, c
23.7% sinh vin c kh nng giao tip mc tng i cao, c 4.7% sinh vin c
45
kh nng giao tip mc cao. Mc d c s lng khng ln, song y l nhng
sinh vin bc u hnh thnh c hnh vi ng x ph hp trong giao tip.
Nhm kh nng giao tip D: (kh nng s dng ngn ng trong giao tip):
y l nhm kh nng rt quan trng i vi ngi gio vin, bi phng tin duy
nht ngi gio vin c th truyn t kin thc v tnh cm n hc sinh.
nhm kh nng ny c ti 56,3% sinh vin c kh nng giao tip ch
mc trung bnh; c 33,7% sinh vin c kh nng giao tip mc thp. y l nhm
c s lng ln nht sinh vin c kh nng giao tip ch mc trung bnh, thp
91%. im trung bnh ca nhm kh nng ny cng ch t X = 3.2 im, thp nht
trong bn nhm kh nng. l iu bt hp l bi din t c th, d hiu, mch
lc bng ngn ng l mt trong nhng k nng cn thit ca nh gio tng lai. Tuy
nhin sinh vin s phm trng HSP Nng li ch t mc trung bnh thp.
Trong thi gian tham gia d gi mt s lp hc ca nm 3, chng ti nhn thy
rng nhiu sinh vin (khi ng ln thuyt trnh hay c yu cu pht biu) cn gp
lng tng trong vic trnh by bi, thiu tnh logic trong tr li, cha bit iu tit
ging ni, nhn mnh nhng ch quan trng, nhiu sinh vin cn s dng ting
a phng rt kh nghe. iu ny rt bt li khi sinh vin tham gia hot ng ngh
nghip. Ngoi ra trong qu trnh tham gia d gi ca sinh vin thc tp s phm
(Trng THPT Nguyn Thng Hin) chng ti nhn thy c nhiu sinh vin cha
bit cch s dng bng ng khoa hc (c 41,3% sinh vin cho rng h gp kh
khn trong cch s dng bng khoa hc), nh ch vit xu, khng thng hng iu
ny d gy phn cm cho hc sinh. Ngoi ra trong qu trnh phng vn bng bng
hi i vi sinh vin thc tp, c ti 46,6% sinh vin cho rng gp kh khn v kh
nng din t ngn ng ( ngn gn, mch lac, lu lot, c th, pht m chun).
Tuy nhin vn c mt s lng ng k sinh vin c kh nng din t ngn
ng tt, c 8% sinh vin c kh nng mc tng i cao, v 1% sinh vin c kh
nng mc cao.
C kt qu ny theo chng ti nguyn nhn l do sinh vin cha chu kh rn
luyn c v phng tin ngn ng v phi ngn ng. Ngoi ra trong qu trnh hc,
sinh vin cha c nhiu iu kin tham gia thuyt trnh cc vn ca bi hc
trn c s c c hi iu chnh v din t kh nng ngn ng ca bn thn.
46
T kt qu phn tch trn, chng ti c mt s nhn nh nh sau: Kh nng
giao tip s phm ca sinh vin ngnh s phm Trng HSP Nng hu ht ch
t mc trung bnh, biu hin c 49% n 56% sinh vin c kh nng giao tip ch
mc trung bnh; t 15,3% n 34,7% sinh vin c kh nng giao tip ch mc
thp. im trung bnh chung ca cc nhm kh nng giao tip cng ch t X = 3,9
im, t mc trung bnh. Trong bn nhm kh nng giao tip, nhm kh nng giao
tip B c s chnh lch gia mc trung bnh, thp v mc tng i cao, cao l
khng ln ( 52% so vi 48%). Thp nht l nhm kh nng giao tip D ch c 9%
sinh vin t mc cao v tng i cao.
Trn y l ci nhn tng qut v thc trng kh nng giao tip s phm ca
sinh vin Trng HSP Nng.
c ci nhn c th v y hn, chng ti xem xt, so snh kh nng
giao tip s phm ca sinh vin khi t nhin v khi x hi, sinh vin nm 3 v
nm 4. Kt qu thu c nh sau:
3.1.2. Kh nng giao tip ca sinh vin khi t nhin so vi khi x hi
T bng s liu di c th thy kh nng giao tip s phm ca sinh vin
khi t nhin v khi x hi u mc trung bnh. S lng sinh vin tp trung
mc trung bnh ca hai khi l tng i cao, khi t nhin (t 48.7% n 52.7%);
khi x hi (t t 46% n 64%). im trung bnh ca hai khi: t nhin X = 3.9
im; khi x hi X = 4.0 im, u mc trung bnh. cc nhm kh nng giao
tip c s khc bit gia hai khi.
Nhm kh nng giao tip A (kh nng th hin tnh tch cc ch ng trong
giao tip): mc thp khi t nhin c s lng sinh vin ln hn (25.3% sinh
vin) so vi khi x hi (21.3% sinh vin). mc trung bnh khi t nhin v c
s lng sinh vin cao hn (52.7% sinh vin) khi x hi (49.3% sinh vin).
Nh vy c th thy kh nng giao tip s phm nhm ny ca khi t
nhin thp hn khi x hi, tuy nhin mc chnh lch l khng cao, iu ny cn
c biu hin im s trung bnh ca khi t nhin X = 3.7 im so vi khi x
hi X = 3.8 im. iu chng t sinh vin khi x hi c s tch cc ch ng
trong giao tip hn khi t nhin.
47
Nhm kh nng giao tip B (th hin s nhy cm v lng nghe ngi giao
tip): nhm kh nng giao tip ny sinh vin ca hai khi u mc trung bnh.
Tuy nhin nhm kh nng giao tip ny sinh vin khi t nhin li c xu hng
th hin tt hn khi x hi, iu ny biu hin s lng sinh vin c kh nng
giao tip mc trung bnh ca khi t nhin thp hn (50% sinh vin) so vi khi
x hi (54% sinh vin). mc tng i cao khi t nhin vn cao hn (37.3%
sinh vin) so vi khi x hi (31.3% sinh vin).
Nh vy nhm kh nng giao tip ny kh nng giao tip ca khi t nhin
vn tt hn khi x hi, iu ny cn c biu hin im s trung bnh ca hai
khi: khi t nhin X = 4.9 im; khi x hi X = 4.7 im, u mc trung bnh,
mc d vy y l nhm giao tip m sinh vin ca hai khi u th hin tt nht.
Nhm giao tip C (kh nng th hin s cn bng ph hp trong gioa tip):
kh nng giao tip ca sinh vin hai khi nhm ny u mc trung bnh. Trong
c s chnh lch v mc gia v mc gia hai khi. mc thp khi t
nhin c ti 28% sinh vin, trong khi khi x hi ch c 2,7 % sinh vin c kh
nng giao tip mc thp. Tuy nhin mc trung bnh khi t nhin ch c 48.7%
sinh vin, thp hn khi x hi 64% sinh vin. Tuy nhin nhn mt cch tng qut
th kh nng giao tip ca sinh vin khi x hi nhm ny vn c xu hng tt
hn khi t nhin, th hin c 33.3% sinh vin c kh nng giao tip mc tng
i cao v cao so vi 23.3% sinh vin c kh nng giao tip mc tng i cao v
cao ca khi t nhin.
Nhm kh nng giao tip D (kh nng din t c th, d hiu bng ngn
ng): hu ht sinh vin ca hai khi nhm ny u c kh nng giao tip mc
thp v trung bnh. Trong cng c s chnh lch v mc gia hai khi.
mc thp v trung bnh khi t nhin c ti 92.7% sinh vin cao hn khi x hi
89,3% sinh vin. Nh vy c th thy kh nng din t c th d hiu, mch lc
bng ngn ng ca khi x hi vn c xu hng tt hn khi t nhin, iu ny cn
c th hin im s trung bnh ca hai khi: Khi t nhin X = 3.2 im; khi
x hi X = 3.4 im.


48
Bng 2: Kh nng giao tip s phm ca sinh vin khi t nhin v x hi
Nhm Mc T nhin X hi

SL (%) im
TB
X
SL % im
Tb X
Thp 38 25.3 32 21.3
Trung bnh 79 52.7 74 49.3
Tng i cao 29 19.3 37 24.7
A
Cao 4 2.7
3.7
7 4.7


3.8
Thp 3 2 6 4
Trung bnh 72 48 75 50
Tng i cao 56 37.3 47 31.3
B
Cao 19 12.7
4.9
22 14.7
4.7
Thp 42 28 4 2.7
Trung bnh 73 48.7 96 64
Tng i cao 27 18 44 29.3
C
Cao 8 5.3
3.9
6 4
4.1
Thp 66 44 38 25.3
Trung bnh 73 48.7 96 64
Tng i cao 10 6.6 14 9.3
D
Cao 1 0.7
3.2
2 1.4
3.4
im TB 3.9 4.0

Nh vy kh nng giao tip ca khi t nhin v khi x hi hu ht tp
trung mc trung bnh thp. Tuy nhin kh nng giao tip ca hai khi cc nhm
c s khc bit. Sinh vin khi x hi c kh nng ch ng tch cc trong giao
tip; kh nng th hin s cn bng trong giao tip; kh nng din t bng ngn
ng tt hn khi t nhin. Tuy nhin khi t nhin kh nng nhy cm v bit
lng nghe tt hn khi x hi. Ti sao li c s khc bit ny? C th thy do c
th chuyn mn ca tng khi cng nh hng n kh nng giao tip. Chuyn
mn ca khi x hi i hi ngi dy phi hiu su, kh nng thuyt trnh tt,
49
thuyt phc, t duy ngn ng cht ch V nhng phm cht nng lc ch c
th c thng qua giao tip, c bit l giao tip s phm. V vy mc kh nng
giao ca sinh vin khi x hi cc nhm kh nng ny cao hn khi t nhin cng
l diu d hiu.
Ngc li, do c th chuyn mn khi t nhin khng i hi hoc t i
hi nhng im trn nh khi x hi. Nhng khi t nhin do chuyn mn i hi
ngi dy phi thc t hn, suy lun logic, t duy nhanh nhy v kt qu phi chnh
xc, nn s nhy cm v bit lng nghe tt hn khi x hi.
Nh vy c th thy sinh vin khi t nhin v x hi u c kh nng giao
tip cc nhm khc nhau, iu ny chng t qu trnh rn luyn kh nng giao
tip s phm ca sinh vin hai khi l khng ng u. V vy trong qu trnh rn
luyn nng cao kh nng giao tip s phm cho sinh vin chng ta cn ch rn
luyn pht trin kh nng giao tip s phm cho sinh vin mt cch ton din.
3.1.3. Kh nng giao tip ca sinh vin nm 3 so vi sinh vin nm 4
T bng s liu di ta thy c s chnh lch v kh nng giao tip s phm
gia sinh vin nm 3 v nm 4, kh nng giao tip s phm ca sinh vin nm 4 c
xu hng cao hn so vi sinh vin nm 3, tuy nhin s chnh lch ny l khng
ng k. iu ny c th hin cc nhm kh nng giao tip, phn ln sinh vin
ca nm 3 v nm 4 u c kh nng giao tip tp trung mc thp v trung
bnh.
Nhm kh nng giao tip A (nhm kh nng th hin tnh tch cc ch ng
trong giao tip): mc thp sinh vin nm 3 c s lng cao hn (77.4% sinh
vin) nm 4 (71.3% sinh vin), chnh lch 6.1%.
Nhm kh giao tip B (th hin tnh nhy cm v bit lng nghe ngi giao
tip): mc trung bnh, thp nm 3 c 56% sinh vin cao hn so vi nm 4 ch
c 48% sinh vin, chnh lch 8%.
Nhm kh nng giao tip C (th hin s cn bng ph hp trong giao tip):
mc trung bnh, thp nm 3 c 74% sinh vin cao hn so vi nm 4 ch c 69.3%
sinh vin, chnh lch 4.7%.
50
Nhm kh nng giao tip D (Kh nng din t bng ngn ng d hiu, c
th): mc trung bnh thp nm 3 c 92.6% cao hn so vi nm 4 ch c 89.3%
sinh vin, chnh lch 3.3% sinh vin.

Bng 3: Kh nng giao tip s phm ca sinh vin nm 3 so vi sinh vin nm 4
Nhm Mc Nm 3 Nm 4

SL (%) im
Tb X
SL % im
Tb X
Thp 34 22.7 36 24
Trung bnh 82 54.7 71 47.3
Tng i cao 32 21.3 34 22.7
A
Cao 2 1.3
3.7
9 6


3.8
Thp 6 4 3 2
Trung bnh 78 52 69 46
Tng i cao 47 31.3 56 37.3
B
Cao 19 12.7
4.8
22 14.7
4.9
Thp 24 16 22 14.6
Trung bnh 87 58 82 54.7
Tng i cao 35 23.3 36 24
C
Cao 4 2.7
4.0
10 6.7
4.2
Thp 54 36 50 33.3
Trung bnh 85 56.6 84 56
Tng i cao 10 6.6 14 9.3
D
Cao 1 0.7
3.2
2 1.4
3.4
im TB 3.9 4.1

T s phn tch trn c th thy kh nng giao tip s phm ca sinh vin
nm 4 c s tin b hn so vi nm 3. Tuy nhin mc chnh lch l khng cao,
iu ny biu hin s lng sinh vin nm 4 vn cn chim t l cao mc trung
bnh thp, mc chnh lch gia nm 3 v nm 4 mc trung bnh thp ch giao
ng t 3.3% n 8%. Nh vy mc d c thm mt nm rn luyn, c iu kin
51
thc t nhiu hn song kh nng giao tip ca sinh vin nm 4 li cha c s nng
cao tng ng vi iu kin , iu ny cn c th hin im s trung bnh
ca cc nhm kh nng giao tip nm 3 v nm 4 c s chnh lch khng ng k
X = 3.9 im so vi X = 4.1 im. y l vn cn lu trong qu trnh rn
luyn nghip v s phm cho sinh vin.
Tm li, t kt qu kho st thc trng kh nng giao tip s phm ca sinh
vin cc ngnh s phm trng HSP Nng, chng ti thu c nhng kt
qu nh sau:
Mt l kh nng giao tip s phm ca sinh vin cc ngnh s phm trng
HSP Nng l khng cao, iu ny th hin hu ht sinh vin c kh nng gia
tip mc trung bnh (t 49 n 56%), tip n l mc thp (t 15.3% n 34.7%
sinh vin). Mc tng i cao v cao c t l sinh vin t hn rt nhiu.
Hai l kh nng giao tip s phm ca sinh vin nm 4 cao hn sinh vin
nm 3, tuy nhin mc chnh lch l khng ln, iu chng t sinh vin cn cha
ch trng, rn luyn kh nng giao tip s phm cho bn thn.
Ba l kh nng giao tip s phm ca sinh vin khi t nhin v khi x hi
c s khc bit nhau, iu ny th hin mi khi c kh nng giao tip cc nhm
khc nhau, iu ny l do c th ca cc mn hc
3.2. NHNG VN M SINH VIN NM 4 GP PHI TRONG QUA
TRNH THAM GIA THC TP S PHM
c kt qu chnh xc v kh nng giao tip s phm ca sinh vin ngnh
s phm Trng HSP Nng, chng ti t cc cu hi iu tra trn sinh
vin nm 4 khi h ang trong thi gian thc tp v kt qu thu c c th qua cc
bng s liu.
Bng 4: Nhng thun li m sinh vin nm 4 c c trong thi gian thc
tp s phm
STT Ni dung S lng T l (%)
1 c s trang b tt v mt chuyn mn 82 29.7
2 S gip nhit tnh ca c s thc tp 122 43.7
3 C s chun b tt v mt k nng s phm 74 26.5

52
T bng s liu trn c th thy nhng thun li m sinh vin thc tp c
c l rt khc nhau, cao nht l: s gip nhit tnh ca c s thc tp, vi 122
lt la chn, chim 43.7%. trong khi 2 ni dung c vai tr quan trng i vi
ngi gio vin l: s chun b tt v mt chuyn mn ch c 83 lt la chn,
chim 29.7%; ng th 3 cng l t thun li nht lai thuc v s chun b tt v
mt k nng s phm mt k nng s phm,ch c 74 lt la chn, chim 26,5%.
Nh vy c th thy hu nh nhng thun li m sinh vin c c trong qu trnh
thc tp li thuc v yu t bn ngoi. iu ny hon ton d hiu, bi y l ln
u tin h ng lp nn cn thiu kinh nghim, ng thi cha bit cch bin kh
nng chuyn mn nghip v thnh th mnh ca bn thn. Tuy nhin cng phi thy
rng, bn thn sinh vin cha c s chun b chu o v mt giao tip s phm, y
cng chnh l vn ang tn ti hu ht sinh vin s phm v vy khi i thc tp
h s gp kh khn l chuyn ng nhin.
Bng 5: Nhng kh khn v nghip v s phm (giao tip s phm ) m sinh
vin gp phi trong thi gian thc tp

STT Ni dung S lng T l % Th
bc
1 Thuyt trnh vn (d hiu, hp dn, logic) 56 37.3 4
2 Cch s dng vit bng khoa hc 62 41.3 3
3 S dng phng tin k thut (gio n in
t) trong dy hc
49 32.6 6
4 Kh nng thit lp mi quan h vi hc sinh 39 26 8
5 Kh nng din t ngn ng (ngn gn, mch
lc, lu lot, c th, pht m chun, mch lc)
70 46.6 1
6 Lm ch trng thi hnh vi cm xc 18 12 9
7 X l tnh hung s phm 53 35.3 5
8 Lm ch cn bng gia thi gian v gio n 67 44.6 2
9 Thu ht s ch ca hc sinh vo bi hc 46 30.6 7

53
Nh phn khi nim v kh nng giao tip s phm chng ti nu (kh
nng giao tip s phm l vic vn dng cc k nng vo trong qu trnh dy hc v
giao tip vi hc sinh), v vy cn c trn iu kin thc t v thng nht ca nhiu
ti liu chng ti a ra 9 k nng nhm tm hiu nhng kh khn trong giao tip
s phm m sinh vin thc tp gp phi.
Nhn vo bng s liu ta thy hu ht sinh vin u gp kh khn trong giao
tip s phm, iu ny c th hin cc k nng giao tip m chng ti a ra
th hu ht sinh vin t nhiu u gp nhng kh khn nht nh. Tuy nhin s kh
khan m sinh vin gp phi nhng k nng l khc nhau.
Trc ht v cng l k nng m nhiu sinh vin gp kh khn nht l: K
nng din t bng ngn ng (ngn gn, mch lc, lu lot, c th, pht m chun,
mch lc), c ti 70 lt la chn, chim 46.6%. iu ny l bt hp l bi (din
t ngn gn, mch lc, lu lot, c th) l mt trong nhng k nng cn thit i
vi mt nh gio tng lai. ng thi kt qu ny thm mt ln na khng nh
chnh xc kt qu m chng ti c c trong phn kt qu v kh nng giao tip
s phm ca sinh vin HSP Nng ( X = 3.12 im, thp nht trong s 4 k nng
v ch t mc trung bnh). C nhng kh khn ny l do trong qu trnh ging dy
chng ta cn cha ch trng ti vic a ra vn sinh vin t thuyt trnh, y
chnh l iu kin sinh vin c th rn luyn kh nng din t bng ngn ng
ca bn thn iu, ngoi ra do sinh vin cn thiu tnh nng ng, cha c thc
trong vic khc phc nhng khim khuyt ca bn thn. Mt khc, do sinh vin n
t nhiu tnh khc nhau, v vy khi giao tip h vn cn s dng nhiu t a
phng, trong khi mt s a phng cn pht m thiu chnh xc.
ng th 2 l: k nng lm ch cn bng gia thi gian v gio n, vi 67
lt la chn, chim 44.6%. Trong thi gian thc hin ti ny, chng ti tin
hnh tham gia d gi mt s lp c sinh vin thc tp v nhn thy c mt im
chung l, hu ht cc gio sinh u ri vo tnh trng thi gian ht nhng ni dung
bi dy vn cn. Trao i vi cc gio sinh khc h u c chung nhn nh: vic
iu tit gia thi gian v ni dung bi hc l rt kh khn. ng thi qua trao
i vi c Nguyn Th Sinh (gio vin dy mn a l Trng THPT Nguyn
Thng Hin), c cho rng: Phn ln cc em u c chung khuyt im ny v
iu ny l do cc em cha c nhiu kinh nghim trong vic phn phi thi gian,
54
qu ch trng vo mt mng kin thc nht nh. iu ny s c khc phc khi
cc em c nhiu thi gian tham gia cng tc ging dy. V vy, theo chng ti
khc phc kh khn ny cn phi cho sinh vin thc hnh nhiu hn vi vic son
gio n, tp ging bi ngay khi sinh vin con ngi trn gh nh trng v nht l c
thi gian i kin tp nhiu hn h c th tch ly kinh nghim, khc phc yu
km ca bn thn.
ng th ba l k nng: S dng v vit bng khoa hc, vi 62 lt la chn,
chim 41.3%. Trong thi gian tham gia d gi ca 10 gio sinh chng ti nhn thy
c ti 4 gio sinh trnh by bng cha t yu cu, th hin cch phn chia bng
cha ph hp cho hc sinh d hiu, ch vit trn bng kh c v cha thng
hng, iu ny rt d gy phn cm i vi hc sinh, d nh hng ti vic tip thu
bi hc. C nhng kh khn ny theo chng ti l do sinh vin cha ch trng n
vic luyn tp vit bng, mc d hin nay c rt nhiu phng hc v c nhiu gi
rnh, nhng phn ln sinh vin cha tn dng nhng iu kin ny khc phc
nhng yu km ca bn thn.
ng th t l k nng: Thuyt trnh vn (mch lc, d hiu, logic) c ti
56 lt la chn chim 37.3%. iu ny l do trong qu trnh hc tp ti trng s
phm sinh vin cha c nhiu c hi thuyt trnh, ng thi to cho mnh mt
phong cch din t vn ring, mt khc do trong qu trnh ging dy gio vin
cha c cch thc kch thch hng th hot ng ca sinh vin. V vy khi phi
ng trc lp hc h d vng mc trong vic ging bi, s sp xp cc vn
thiu tnh logic, iu ny lm cho ngi nghe rt kh hiu vn .
ng th nm l k nng: X l tnh hung s phm vi 53 lt la chn,
chim ti 35.3 %. Theo chng ti iu ny l do trong qu trnh hc cc mn nghip
v s phm chng ta cha ch trng ti vic dy thc hnh, a ra cc tnh hung
s phm st vi thc t sinh vin t x l nhm to kinh nghim cho bn thn,
mt khc do s tit hc mn giao tip s phm rt t v vy phn ln ch tp trung
vo hc l thuyt l ht thi gian. Ngoi ra mt phn do sinh vin cha chu kh
su tm cc ti liu lin quan, thiu nhy bn trong vic nm bt s thay i v
nhng yu cu x hi v gio dc.
ng th su l: k nng s dng phng tin k thut (gio n in t)
trong dy hc, c ti 49 lt la chn, chim 32.6 %. Cng vi vic pht trin ca
55
khoa hc k thut, vic vn dng cc thnh qu ny vo gio dc ang ngy cng
c coi trng. Tuy nhin, hu ht cc trng s phm trong c SP Nng
vic dy cho sinh vin s dng cc phng tin ny trong dy hc t c coi trng,
v vy khi c tip cn vi phng tin ny sinh vin khng trnh khi s b
ng.
Tip theo l cc k nng: Thu ht s ch ca hc sinh vo bi hc, c ti
46 lt la chn, chim 3.6.%; Kh nng thit lp mi quan h vi hc sinh c 39
lt la chn, chim 26% v cui cng l Kh nng lm ch trng thi hnh vi cm
xc, vi 18 lt la chn, chim 12%. Mc d sinh vin ang cn gp nhng kh
khn ny trong qu trnh thc tp, nhng n vn thp hn so vi cc k nng trn.
Theo chng ti, nguyn nhn phn ln l do sinh vin thiu kinh nghim, cha c
nhiu c hi c st thc t tch ly kinh nghim.
Nh vy, c th thy nhng kh khn m sinh vin thc tp gp phi trong
vn giao tip s phm l tng i ln, v vy ngoi nhng nguyn nhn m
chng ti nu trn th theo chnh bn thn sinh vin h nhn nh nh th no?
Xt bng s liu di y s tr li c cu hi.
Bng 6: S nh gi ca sinh vin v nguyn nhn ca nhng kh khn
trong giao tip s phm
STT Ni dung nh gi S
lng
T l
(%)
1 Kh nng ca sinh vin cn hn ch 70 32.7
2 Nh trng s phm cha to iu kin, c hi cho sinh
vin rn luyn, thc t, tch ly kinh nghim
50 28.0
3 Bn thn sinh vin cha tch cc rn luyn thng
xuyn nng cao kh nng nghip v s phm
84 39.3

T bng s liu trn ta thy, s lng la chn ca sinh vin v cc nguyn
nhn khng c s chnh lch qu ln. Cao nht l nguyn nhn: Do bn thn sinh
vin cha tch cc rn luyn thng xuyn nng cao kh nng nghip v s
phm, c 84 la chn chim 39.3 %, iu ny ph hp vi nhn nh ca chng ti.
Mc d sinh vin u thc c vai tr ca giao tip s phm, tuy nhin phn ln
sinh vin cn cha hnh thnh cho mnh mt phng php v thi quen tp
56
luyn, nng cao kh nng ny. Trong nhng lc rnh ri v mt thi gian, thay v
tm kim v nghin cu cc ti liu lin quan, c s hc hi vo trao i ln nhau
th hu ht sinh vin li tm n nhng hnh thc gii tr khc. Nhng tit hc b
mn Tm l hc s phm trn lp cn nhiu sinh vin c t tng hc i ph v
xem l mn ph nn ch cn qua l xong, sau khi hc xong khng tip tc nghin
cu pht trin thm.
ng th 2 trong 3 nguyn nhn trn sinh vin cho rng: Do kh nng ca
sinh vin cn hn ch, c ti 70 s la chn, chim 32.7%. Theo chng ti, do sinh
vin cha bit cch pht huy ht kh nng ca mnh, ng thi do cha c sn chi
ph hp sinh vin c th t th hin kh nng ca bn thn, t thy mnh
mnh chn no, yu ch no. V vy vic bit mnh c im mnh, im yu no
trong giao tip s phm hu nh sinh vin u cha thy r, cho nn phn ln sinh
vin cho rng do kh nng ca bn thn cn hn ch l iu d hiu.
Th 3 l nguyn nhn: Do nh trng s phm cha to nhiu iu kin, c
hi cho sinh vin rn luyn, thc t, tch ly kinh nghim c 60 lt la chn, chim
28.0%. y cng l mt nguyn nhn c bn, bi hin nay hu ht cc mn hc
nng cao kh nng giao tip s phm cho sinh vin ang c t coi trng, th hin
s tit hc cha ph hp vi yu cu, ngoi ra nh trng cng cha t chc cc
sn chi cho sinh vin, cc cuc thi nghip v s phm cha c t chc nhiu,
quy m cn nh, cc chng trnh li cha hp dn v vy khng th li ko ht
sinh vin n vi n. Thi gian kin tp l tng i ngn v ch mang tnh hnh
thc d gi, sinh vin cha c tip cn sm vi cng tc ging dy.
Nh vy, c th thy cc nguyn nhn m sinh vin nhn nh l st vi thc
t. V vy, khc phc c vn ny th cn phi c s quan tm hn na ca
nh trng s phm, mt khc v pha sinh vin cn phi nhn thc c tm quan
trng ca n tch c hn trong vic rn luyn.





57
Bng 7: Nhn thc ca sinh vin v vai tr ca giao tip s phm i vi s thnh
cng trong cng tc ging dy ca sinh vin
STT Ni dung S
lng
T l
(%)
1 Ch yu hc chuyn mn 4 2.7
2 Tch cc rn luyn nng cao kh nng nghip v s
phm
8 5.3
3 C hai kin trn 138 92
Nh phn kt qu nh gi nhng nguyn nhn dn n nhng kh khn
trong giao tip s phm m sinh vin gp phi trong thi gian thc tp, th phn ln
h u cho rng nguyn nhn l do bn thn sinh vin cha tch cc rn luyn
thng xuyn nng cao kh nng giao tip s phm. Tuy nhin, khi xt n s
thnh cng ca cng tc gio dc v dy hc th phn ln sinh vin (92%) u cho
rng cn phi ch hc tt chuyn mn v tch cc rn luyn nng cao kh nng
giao tip s phm. C th thy hu ht sinh vin u nh gi cao vai tr ca giao
tip s phm i vi s thnh cng ca ngi gio vin. Vy c s mu thun y
ng khng? Hon ton khng! Theo chng ti hu ht sinh vin u thy c vai
tr ca giao tip s phm i vi s thnh cng ca cng tc dy hc v gio
dc.Tuy nhin vn l chng ta cha c s quan tm ng mc, hay ni ng hn
l cha coi trng vic gio dc, rn luyn kh nng giao tip s phm cho sinh vin,
iu ny biu hin chng trnh o to. Phn ln cc tit hc l ca vic o to
chuyn ngnh, trong khi cc mn hc v nghip v s phm li ch dng con
s rt nh (3 n v hc trnh cho Tm l hc i cng, 3 n v hc trnh cho TL
hc la s phm v tui, 4 n v hc trnh cho gio dc hc). T thc t vic
bo m v kh nng giao tip s phm cho sinh vin t yu cu l vn rt kh.
Nh vy, vic nh gi vai tr ca giao tip s phm i vi s thnh cng
ca cng tc ging dy v gio dc l tng i chnh xc, nhng do cha c
quan tm ng mc nn kh nng ny ca sinh vin cn han ch. Tuy nhin, p
ng yu cu ca ngh nghip khng t sinh vin tch cc rn luyn, v iu ny
cho kt qu nht nh. Xt bng s liu sau y s cho thy r iu .

58
Bng 8: S nh gi ca sinh vin v kh nng giao tip s phm, x l tnh hung
s phm ca bn thn trong thi gian thc tp
STT Ni dung S lng T l (%)
1 Rt tt 9 5.9
2 Tt 59 39.1
3 Tm c (t yu cu) 75 49.7
4 Cha t yu cu 8 5.3

T bng s liu trn cho thy, hu ht sinh vin u la chn tm c c 75
lt la chn, chim 49.7%; ng th hai l tt c 59 lt la chn, chim 39.1%;
th ba l rt tt c 9 lt la chn chim 5.9%; V cui cng l cha t yu cu
c 8 lt la chn, chim 5.3%.
y l s nh gi ph hp, bi hu ht sinh vin s phm u c kh nng
giao tip s phm nht nh, v vy kt qu tng ng vi kh nng l ng
nhin. Ngoi ra s sinh vin t mc rt tt v cha t yu cu l khng nhiu.
Nh vy, c th thy cng vi chuyn mn th nghip v s phm (giao tip
su phm) cng l mt trong nhng mt quan trng lm nn s thnh cng trong
cng tc ging dy v gio dc hc sinh ca gio vin, iu ny c hu ht cc
sinh vin tha nhn. Vi vai tr c rt nhiu sinh vin t c gng rn luyn v
h t c nhng thnh cng bc u, l c ti 39.1 % sinh vin t mc
tt; 49.7% sinh vin t mc tm c (t yu cu) v kh nng giao tip s phm
trong t thc tp va qua. Tuy nhin vi kt qu cha th m bo s thnh
cng ca ngi gio vin, s lng sinh vin mc tm c l tng i cao,
trong khi mc tt v rt tt vn cn thp, mt khc xt v nhng kh khn m
sinh vin gp phi trong giao tip s phm l tng i nhiu nhiu. V vy
chun b tt v mt nghip v s phm cho cc sinh vin khi ra trng, th v pha
nh trng s phm v ngay c bn thn sinh vin cn phi quan tm v tch cc
hn na trong vic rn luyn kh nng ny.




59
Bng 9: xut ca sinh vin v nhng vic lm c th ca nh trng s phm
v bn thn sinh vin trong vic nng cao kh nng giao tip s phm cho sinh vin
trc khi ra trng.
STT Ni dung S
lng
T l
(%)
Nh trng
1 - To iu kin cho sinh vin thc t sm hn nhm tch
ly kinh nghim, ng thi tng s thi gian thc tp
75 50%
2 - Nng cao cht lng o to nghip v s phm cho
sinh vin (nh tng s tit hc NVSP; dy cc k nng
x l tnh hung s phm st vi thc t, cp nht y
hn v nhng i mi trong gio dc; i mi trang
thit b v cc phng tp ging)
61 40.7%
3 - T chc cc hot ng ngoi kha, cc cuc thi
sinh vin c th hc hi, nng cao kh nng giao tip s
phm
14 9.3
Bn thn sinh vin
1 - Tch cc rn luyn thng xuyn nng cao kh nng
giao tip s phm cho bn thn: luyn cch din t
bng ngn ng, cch vit bng, hnh vi ng x, thuyt
trnh vn , t tin, nm vng tm l hc sinh, ch ng
mnh dn x l hnh hung s phm.
127 84.7
2 - Tch cc hc hi kinh nghim ca nhng ngi i
trc, tham gia cc hot ng ngoi kha, cuc thi
nghip v s phm
23 15.3

Nh vy, c th thy nhng xut ca sinh vin i vi nh trng s
phm v bn thn sinh vin trong vic nng cao kh nng giao tip s phm trc
khi ra trng, tp trung 5 ni dung.
V pha nh trng s phm, trong ni dung c s lng sinh vin
xut nhiu nht l: To iu kin cho sinh vin thc t sm hn nhm tch ly
60
kinh nghim ng thi tng s thi gian thc tp c ti 75 ln, chim 50%. Nhng
xut ny ca sinh vin u cn c trn tnh hnh thc t, hin nay hu ht cc
ngnh s phm ca trng mi ti cui nm 3 mi c tham gian kin tp, trong
khi thi gian kin tp li rt ngn v sinh vin cng ch n d gi, cha c
tip cn gn hn vi cng tc ging dy, hay lm ch nhim lp, iu ny lm cho
h khng c iu kin tch ly kinh nghim lm tt cng tc ng lp trong t
thc tp. Hin nay nhiu trng HSP (c bit l H Ni) h cho sinh vin
tip cn vi cng tc ging dy t nm 3. Tuy thi gian c tip cn l khng
nhiu, nhng y l iu kin sinh vin c th nh gi v kh nng ca bn
thn, ng thi khc phc nhng nhc im ca mnh. n thi gian thc tp, vi
6 tun, nhng sinh vin ch ng lp 8 tit, vi s lng ny mi ch cho sinh
vin rt kinh nghim v khc phc nhng hn ch ca bn thn, n khi h c th t
tin hn th li khng cn c hi kim chng li bn thn thm ln na. V vy
phi tng thm t nht 2 - 3 tit sinh vin c nhiu c hi hn. ng tnh vi
quan im ny ca chng ti, c gio Nguyn Th thu Thy gio vin dy b mn
Tin ca trng THPT Nguyn Thng Hin. Qua trao i chng ti c t mt s
cu hi:
Sinh vin: Tha c! C nh gi nh th no v kh nng nng giao tip s
phm m cc gio sinh vn dng khi ging bi ?
Tr li: Nhng bui u th cc em ang gp i cht kh khn khi ging
bi, cn thiu t tin. Tuy nhin cc em c thay i trong cc tit dy tip theo,
c bit l mt vi tit cui.
Sinh vin: Vy tha c, c nn tng thm s tit dy trong thi gian thc tp
cc em c thm kinh nghim?
Tr li: C ch! Theo ti th cc em nn c thm s tit dy c thm kinh
nghim v ti lun khuyn khch cc em ng k thm tit dy.
Nh vy, c thm kinh nghim th khng g bng l c c st nhiu vi
thc t v thi gian thc tp chnh l c hi ca sinh vin.
Ni dung th hai c sinh vin xut l: Nng cao cht lng o to
nghip v s phm cho sinh vin. Hin nay b mn Tm l hc v giao tip s
phm ang c ging dy trng s phm, nhng theo sinh vin s tit hc cn
l t, mt khc cn phi dy nhiu hn phn thc hnh, nht l x l tnh hung s
61
phm st vi thc t. ng thi cn phi i mi trang thit b v c phng tp
ging. Nhng xut ca sinh vin l c c s, bi ai cng bit giao tip s phm
i vi ngi gio vin l rt quan trng, song s gi hc li cha tng xng vi
vai tr , chng ta ang qu ch trng ti l thuyt, trong khi thc hnh trm
hay khng bng tay quen mi l yu t pht huy kh nng ca sinh vin, v cn
thit khi sinh vin i thc tp.
Ni dung th 3 v c t l thp nht l: Cn phi t chc cc hot ng
ngoi kha, cc cuc thi sinh vin c th hc hi, nng cao kh nng giao tip
s phm. Vi 14 ln la chn chim 9.3%. y l xut tuy chim s lng thp
nhng cng l thnh phn quan trng, bi vic t chc cc hot ng ny s l c
s sinh vin c c hi th hin kh nng ca bn thn, ng thi c hc hi
ln nhau. Trong khi , hin nay vn ny trng s phm li cha c quan
tm t chc rng ri
V pha sinh vin ch c hai ni dung xut, trong chim t l ln nht
l: sinh vin cn phi tch cc rn luyn thng xuyn kh nng giao tip s
phm cho bn thn. y cng chnh l kt qu m chng ti thu c trong phn
hi v nhng nguyn nhn dn n nhng kh khn v giao tip s phm trong thi
gian thc tp (c ti 39.3% cho rng: bn thn sinh vin cha tch cc rn luyn
thng xuyn nng cao kh nng giao tip s phm). Hin nay mc d c nhiu
sinh vin nhn thy vai tr ca giao tip s phm i vi ngh nghip ca bn thn,
tuy nhin ngc li c rt nhiu sinh vin quay lng vi vic trau di, nng cao kh
nng ny ca bn thn khi h cn ngi trn gh nh trng. iu ny mt phn cn
do nh trng cha c ni dung ging dy ph hp, mt khc n cn lin quan n
nhn thc ca sinh vin c chng ti trnh by phn trn.
Ni dung th hai: Tch cc hc hi kinh nghim ca nhng ngi i trc,
tham gia hot ng ngoi kha, cuc thi nghip v s phm vi 23 lt, chim
13.5%. Ni dung ny gn ging vi ni dung th nht, song ni dung trn l vic
tch cc ci thin kh nng bn trong ca bn thn sinh vin, cn ni dung ny th
hin tnh tch cc trong hot ng ca sinh vin. y cng l mt yu t quan trng
bi hc hi kinh nghim v tch cc tham gia hot ng s lm tng thm kinh
nghim thc t ca bn thn sinh vin.
62
3.3. CC YU T CHI PHI LM HN CH KH NNG GIAO TIP S
PHM CA SINH VIN
T nhng kt qu thc tin phn tch trn khng nh kh nng giao tip
s phm ca sinh vin cc ngnh s phm trng HSP Nng cha cao. C th
xt mt s nguyn nhn sau:
+ V pha sinh vin: Do sinh vin cha coi trng vai tr ca kh nng giao
tip s phm i vi ngh nghip trong tng lai, nn phn ln cha c gng t rn
luyn nng cao kh nng ny ca bn thn.
+ V pha nh trng:
- Chin lc gio dc ton din ca nh trng cha ch trng n gio dc
kh nng giao tip s phm cho sinh vin: vic quan tm tm hiu ti kh nng giao
tip ca sinh vin s phm, trn c s c cc bin php nng cao kh nng
ny cho sinh vin cn cha c coi trng. iu ny th hin quy m trnh o
to ngh ch trng nhiu hn trong vn trang b tri thc chuyn mn, t quan
tm rn luyn nghip v s phm, cha dnh nhiu thi gian cho cng vic ny,
vic t chc rn luyn v t rn luyn kh nng giao tip s phm cho sinh vin
cha c din ra thng xuyn, cha c h thng, thng ch rm r, si ni trong
cc t pht ng thi ua. V vy, kh nng giao tip cng nh nhng hnh vi ng
x ca sinh vin khi bc vo t thc tp hoc khi bc vo hot ng ngh chnh
thc s gp nhiu kh khn v hn ch.
- Trong chng trnh hc tp mn nghip v s phm cha c hc phn tm
l hc giao tip s phm v rn luyn k nng giao tip s pham cho sinh vin
- Phng php dy hc chm i mi: Cc phng php dy hc ang thc
hin ti Trng HSP Nng mc d c hng i mi nhng vn mang nng
tnh truyn thng, c bit ch yu vn l phng php thuyt trnh ca gio vin,
cha pht huy c tnh tch cc, ch ng, sng to ca sinh vin. Sinh vin cha
c t chc hng dn, cha c a vo tnh hung c vn v gii quyt vn
. Sinh vin cha c thi quen pht hin, nhn thc v nhu cu gii quyt vn
ny sinh trong qu trnh hc tp v rn luyn. Sinh vin cha c nhiu ln ng
ln thuyt trnh trc tp th lp v mt vn ca mn hc. iu ny cng gp
phn lm hn ch kh nng giao tip ca sinh vin.
63
- Cc hot ng ngoi kha v cc cuc thi nghip v s phm cn hn ch,
ngho nn v thiu ng b: Cc hot ng ngoi kha nh vn ha, vn ngh, th
dc th thao, hot ng x hi, cc cuc thi nghip v s phml mt yu t quan
trng thc y s pht trin kh nng giao tip ca sinh vin song li cha c t
chc phong ph, a dang, cha c duy tr thng xuyn c hiu qu ti trng
HSP Nng nn cha thu ht c ng o sinh vin tham gia. Cc cuc thi
nghip v s phm ch din ra nh l, ch rm r lc t chc nhng sau lai khng
c duy tr thng xuyn. iu ny lm hn ch s hc hi ln nhau gia cc sinh
vin, tch ly kinh nghim, nng cao kh nng giao tip s ca sinh vin.
- Hiu qu ca vic hc mn nghip v s phm l cha cao, c iu ny l
do phn ng sinh vin xem nh, hc i ph. Mt khc s lng thi gian ginh
cho b mn nghip v s phm cn hn ch, chng trnh hc li qu nghing v
hc l thuyt, thiu hn phn thc hnh. Hn ch ny tc ng xu n nhn thc v
hnh vi ca sinh vin. Sinh vin cha nhn thc y tm quan trng ca giao
tip ni chung v giao tip s phm ni ring, vai tr ca giao tip trong cuc sng,
trong hc tp v rn luyn, cng nh trong hot ng ngh nghip sau ny cha c
hng t rn luyn, t gio dc giao tip ni chung v giao tip s phm ca bn
thn. y l nguyn nhn quan trng lm hn ch n kh nng giao tip s phm
ca sinh vin.
Trn y l ci nhn tng quan v thc trng kh nng giao tip s phm v
nguyn nhn ca thc trang y sinh vin trng HSP Nng. c ci nhn
c th v y hn, ta cn phi xem xt kh nng giao tip s phm ca sinh vin
khi t nhin v khi x hi, sinh vin nm 3 v sinh vin nm 4.
3.4. CC GII PHP XUT
Trn c s l lun thng qua iu tra kho st thc trng kh nng giao tip
s phm ca sinh vin, chng ti xut mt s gii php tc ng nhm nng cao
kh nng giao tip s phm cho sinh vin trng HSP Nng, cc bin php
gm:
+ V pha nh trng:
- Trong chng trnh o to ca chng trnh cn ch trng hn n vic
rn luyn nng cao nghip v s phm cho sinh vin.
64
- Ch trng hn ti vic tng cng trang b v cng c cho sinh vin h
thng tri thc v tm l hc ni chung v giao tip s phm ni ring bng cch
tng s tit hc ny ln v h thng li chng trnh o to nghip v s phm cho
sinh vin.
- T chc hot ng ngoi kha phong ph a dng v ngha gio dc kh
nng giao tip s phm cho sinh vin, ng thi phi t chc thng xuyn lin tc
trnh mang tnh cht thi v.
- Nh trng v gio vin cn phi tng cng phng php dy hc theo
hng tch cc, c kh nng pht huy mnh m vai tr ch ng ca sinh vin.
+ V pha sinh vin
- thc c vic hc tp i hc ch yu bng phng php t hc, t
gio dc l chnh, tng cng tnh tch cc trong hc tp cng nh trong vic rn
luyn nghip v s phm cho bn thn.
- Hnh thnh cho sinh vin nhn thc, xc nh ng c, thi ng n i
vi vic gio dc kh nng giao tip s phm cho bn thn, t hnh thnh cho
mnh mt phng php rn luyn ph hp.
3.5. KT LUN CHNG 3
Qua nghin cu trn 300 sinh vin cc ngnh s phm (tp trung ch yu hai
khi t nhin v x hi) trng HSP H Nng c th rt ra kt lun sau:
- Kh nng giao tip s phm ca sinh vin cha cao, phn ln sinh vin c
kh nng giao tip mc trung bnh v thp.
- Kh nng giao tip s phm ca sinh vin khi t nhin v khi c s khc
bit, iu ny th hin cc nhm giao tip mi khi c kh nng v mc khc
nhau.
- Sinh vin nm 4 c kh nng giao tip s phm cao hn nm 3, tuy nhin
mc chnh lch l khng ng k.
- i vi sinh vim nm 4 trong t thc tp va qua, phn ln sinh vin cn
gp kh khn v giao tip s phm, nguyn nhn thuc v bn thn sinh vin v nh
trng.
65

KT LUN V KIN NGH
1 KT LUN
T kt qu nghin cu l lun v thc tin, cho php chng ti rt ra mt s
kt lun sau y:
Giao tip v giao tip s phm l vn trung tm ca tm l hc, v vy t
trc ti nay n ang c rt nhiu nh khoa hc trong nc v th gii quan tm
nghin cu. Giao tip c vai tr quan trng i vi s pht trin ca x hi loi
ngi. Ngy nay cng vi s pht trin ca x hi th giao tip ang ngy cng
ng vai tr quan trng, khng ch trong quan h ngi ngi m trong c quan
h ngh nghip ni chung. Mi ngnh ngh u c c trng ring, iu ny cng
chi phi ti vn giao tip. S phm l mt ngh c bit, iu ny cng lm cho
giao tip s phm mang tnh c trng ring. Qu trnh gio dc ang chng minh
rng s thnh cng ca ngi gio vin khng ch ph thuc v trnh chuyn
mn, m cn ph thuc vo kh nng giao tip s phm ca bn thn gio vin. V
vy vic quan tm bi dng nng cao kh nng giao tip s phm cho sinh vin
khi ang cn ngi trn gh nh trng l mt vic quan trng v ht sc ngha.
Qua kho st 300 sinh vin ngnh s phm tp chung hai khi t nhin v
x hi trng HSP H Nng. Bc u c th rt ra cc kt lun sau:
- Kh nng giao tip s phm ca sinh vin cha cao, a s c kh nng giao
tip mc trung bnh. Kh nng giao tip ca sinh vin nm 4 cao hn sinh vin
nm 3, tuy nhin s chnh lch khng ng k. Kh nng giao tip ca sinh vin
khi t nhin v x hi c s khc bit cc nhm giao tip.
- Trong qu trnh thc tp s phm phn ln sinh vin cn gp kh khn v
giao tip s phm, nguyn nhn ca n theo sinh vin l do nh trng v bn thn
sinh vin.
- Phn ln sinh vin u nh gi cao vai tr ca kh nng giao tip s phm
i vi s thnh cng ca ngh nghip. Trn c s sinh vin c xut nng cao
kh nng giao tip s phm ca bn thn.
- Trn c s nghin cu l lun v thc tin chng ti a ra mt s gii
php nng cao kh nng giao tip s phm cho sinh vin.
66
2. CC KIN NGH
thc hin c cc bin php trn c hiu qu th chng ta cn phi:
- Ngay t thi k u sinh vin mi bc vo trng cn phi xc nh c
kh nng giao tip ca sinh vin, trn c s c nhng bin php tc ng, iu
chnh kp thi, c nhng cch thc rn luyn ph hp. Hng nm cn c s kho
st, kim tra, nh gi kh nng giao tip pht hin nhng lch lc, thiu ht ca
chng c bc l trong thc t nh c s hng dn, b sung iu chnh v tm
hng rn luyn.
Mt khc, trong tng tit hc c th, bn cnh vic truyn th kin thc, cn
ra cho sinh vin cc mc ch c th trong hc tp v rn luyn ni chung v
hc tp, rn luyn kh nng ni ring, gip sinh vin i chiu kh nng hin c ca
mnh vi mc ch thy c nhng u im cn pht huy v nhng hn ch
cn khc phc, rn luyn thm.
- Cn thng xuyn t chc cc hnh thc rn luyn nghip v s phm, rn
luyn kh nng giao tip c k hoch v m bo tnh h thng, thng xuyn
tr thnh n np, thi quen, thnh nhu cu cn thit ca sinh vin. Trnh hin tng
hnh thc ch rm r mt thi gian ngn khi din ra hi thi nghip v s phm.
ng thi phi thng xuyn t chc cc cuc thi nghip v s phm gia sinh
vin cng lp, gia cc lp, gia cc khoa, to iu kin cho sinh vin tham gia cc
lin hoan m nhc th dc nghip v s phm lin trng mt cch chu o,
tch cc v c hiu qu. Cn to iu kin cho sinh vin tng cng thc t, d gi,
tip xc vi hc sinh v gio vin ph thng h tp trung quan st, tri nghim,
lm quen dn vi hot ng giao tip nh trng ph thng, sinh vin c
tip xc vi nhng i tng giao tip thng xuyn v ch yu trong hot ng
ngh nghip sau ny. Gip sinh vin tng cng rn luyn nhng k nng giao tip
trong thc tin.
- Nh trng, on thanh nin, Hi sinh vin cn phi hp tc phi hp t
chc cc hot ng giao tip, to iu kin m rng phm vi giao tip, cho sinh
vin giao tip vi m ng... bng cch tng cng t chc cc cu lc b Vn
hc, cu lc b Ting Anh, cu lc b bn yu m nhc, d hi, cc hi din vn
ngh T chc cho sinh vin giao lu vi cc c quan, on th, cc trng ng
trn a bn, thng xuyn t chc cc bui ni chuyn chuyn , cc bui i
67
thoi trc tip gia sinh vin vi lnh o nh trng, on thanh nin, Hi sinh
vin, vi cc ging vin. Khi t chc cc hot ng giao tip v rn luyn nng lc
giao tip cho sinh vin phi ch n nhng sc thi ring v c im giao tip
gii tnh, kha hc v chuyn ngnh o to.




























68
PH LC
Ph lc 1:
TRC NGHIM KH NNG GIAO TIP

H tn: ..
Lp : ..
t nh gi v kh nng giao tip ca bn thn v gip cho cng vic rn
luyn k nng giao tip, anh (ch) hy th lm thc nghim vi mnh bng cch tr
li cc cu hi sau (trong bng cu hi), nu thy ph hp vi kin ca mnh th
ghi ch ng, nu thy khng ph hp th ghi ch khng.
Trong qu trnh tr li cn ch mt s im sau:
- Sau khi c v hiu cu hi th tr li ngay tc khc, khng cn suy
ngh nhiu v khng nn sa cha cu tr li
- Cu tr li cn theo th t v y cho cc cu hi
- Tr li cng chnh xc, trung thc, anh (ch) cng nhn c thng tin
ng v bn thn.
Stt Ni Dung Tr li
1 Kinh nghim cho thy rng ti bit cch an i ngi ang c iu g
lo lng, bun phin.

2 Ti hay suy ngh v vic ring v t ch nghe khi tip xc ni
chuyn vi ngi khc.

3 Ti tip xc, quan h vi mi ngi d dng v t nhin.
4 Mi ngi cho rng ti ni chuyn hp dn.
5 Khi mi gi ni chuyn cng lung tng bi di, ti cng t tc ng
vo h.

6 Ti c th din t chnh xc ca ngi ni chuyn khi h tip
xc vi ti.

7 Ti bit cch lm cho ngi l gn gi ti hn.
8 Ti thng din t ngn gn kin ca mnh.
9 Nu ngi khc c kin tri ngc, ti khng ph thi gi
thuyt phc h.

10 Ti hay ti nhng ch ngp ngng, lng l, kh ni ca ngi
ni chuyn vi ti bi v nhng ch cho ti nhiu thng tin quan
trng hn c nhng g h ni ra.

11 Ti t c nh tm hiu ca ngi tip xc vi ti.
12 Ti khng thch nhiu li, v ng sau nhng li l y chng c g
ng ch c.

13 Nu ti cn thuyt phc mt ai ti thng thnh cng.
14 Ti bit ngay khi ngi ni chuyn lc .
15 Khi khng hiu ngi khc mun g th khng th ni chuyn vi
ngi c qu c

69
16 Ti cha c k nng din t nguyn vng ca mnh mt cch ngn
gn.

17 Ti khng th lm cho ngi khc ng tnh vi quan im ca ti,
k c khi h khng tin vo chnh mnh na.

18 Ti y ny khi lm phin ngi khc.
19 Ti d dng t kim ch mnh khi b ngi khc true chc, khch
bc, ni xu ti.

20 Khng phi lc no cng din t suy ngh ca mnh mt cch ngn
gn.

21 Khi gii quyt vic g trong nhm (lp) ti c gng hng mi
ngi tp trung dt im vic .

22 Ti rt nhy cm vi ni au ca bn b v ngi thn.
23 Mi ngi ni rng ti khng c kh nng t ch v cm xc khi
tranh lun.

24 Ti cm thy nhiu ngi ni chuyn ri rc, khng chnh xc, cn
phi un nn li cho h ngay.

25 Trong qu trnh ni chuyn ti thng gi vai tr ch ng dn dt
cc ti.

26 Nhiu ln ngi ta ni rng ti khng nhy cm n thi tip xc
ca ngi khc.

27 Tic rng nhiu ngi hay thay i quan im khi nghe kin ngi
khc

28 Ti khng hi lng v mnh v cn ni hi nhiu.
















70
Ph lc 2:
PHIU TRNG CU KIN
gip chng ti hon thnh ti nghin cu, rt mong cc bn gip tr
li nhng cu hi di y.
Xin bn vui lng c k nhng cu tr li, sau nh du (X) vo vung
() ca nhng cu tr li thch hp nht vi mnh.
Xin chn thnh cm n bn !

Cu 1: Bc vo t thc tp ging dy bn gp nhng thun li no? (
Bn nh du x vo nhng yu t thun li m bn c c, s lng la chn
khng hn ch).
c s trang b tt v mt chuyn mn.
S gip nhit tnh ca c s thc tp.
C s chun b tt v mt k nng s phm.
Cu 2: Nhng kh khn v nghip v s phm (giao tip s phm) m bn
gp phi trong qu trnh thc tp (s lng la chn cu tr li khng hn ch).
Thuyt trnh vn (d hiu, hp dn, logic).
Cch s dng, vit bng khoa hc.
S dng phng tin k thut (gio n in t) trong dy hc.
Kh nng thit lp mi quan h vi hc sinh.
Kh nng din t ngn ng (ngn gn, lu lot, c th, pht m chun,
mch lc).
Lm ch trng thi hnh vi, cm xc.
X l tnh hung s phm.
Lm ch v cn bng gia thi gian v gio n.
Thu ht s ch ca hc sinh vo bi hc.
Cu 3: Theo bn nhng kh khn trn l do:
Kh nng ca sinh vin cn hn ch.
Nh trng s phm cha to iu kin, c hi cho sinh vin rn luyn,
thc t, tch ly kinh nghim.
Bn thn sinh vin cha tch cc rn luyn thng xuyn nng cao kh
nng giao tip s phm
71
Cu 4: hon thnh tt cng tc ging dy v gio dc hc sinh khi ra
trng, theo bn sinh vin s phm cn phi ch trng rn luyn nhng mt no.
Ch yu hc tt chuyn mn.
Tch cc rn luyn nng cao nghip v s phm.
C hai kin trn.
Cu 5: Qua thi gian thc tp bn nh gi nh th no v kh nng giao
tip s phm, x l tnh hung cu mnh.
Rt tt.
Tt.
Tm c (t yu cu).
Cha t yu cu.
Cu 6: chun b tt v mt nghip v s phm cho sinh vin khi ra
trng. Theo bn nh trng s phm v bn thn sinh vin phi lm g (bn hy
vit ra kin ca mnh).
- Nh trng s phm (c th): .........................................................
...
Bn thn sinh vin (c th): ..
...














72
Ph lc 3:
PHIU QUAN ST D GI
H tn ngi dy: .
Gi dy: ..Lp dy: Trng: ....
Thi gian tin hnh: Ngy: ..Thng: ..Nm: ..

Ni dung tit dy Hot ng ca thy Hot ng ca tr Nhn xt nh gi

..

...

..



















73

Ph lc 4: CU PHNG VN TRC TIP

Phn dnh cho gio vin trng THPT
Cu 1: C nh gi nh th no v kh nng giao tip s phm m cc gio
sinh th hin trong qu trnh ging bi v lm ch nhim lp?
Cu 2: Theo C/ Thy, trong gi ng lp cc gio sinh thng gp nhng
kh khn no (v mt nghip v s phm)?
Cu 3: L mt gio vin c nhiu kinh nghim, C/Thy c th cho em mt
vi kin v bin php nng cao kh nng giao tip s phm cho sinh vin?
Cu 4: Theo C/ Thy cng vi chuyn mn, mt nghip v s phm ca cc
gio sinh l t yu cu cha a?
Xin cm n Thy/ C rt nhiu!
Phn dnh cho sinh vin
Cu 1: Trong qu trnh thc tp ging dy bn gp nhng kh khn v
thun li no?
Cu 2: Theo bn cng vi chuyn mn th mt nghip v s phm c vai tr
nh th no i vi s thnh cng ca cng tc ging dy?
Cu 3: Theo bn qu trnh rn luyn nghip v s phm tai trng HSP
p ng vi thc tin cha?
Cu 4: Nu c php xut kin cho vic nng cao kh nng giao tip
s phm cho sinh vin bn s cho kin nh th no v vn ny?
Cu 5: Bn ng gi nh th no v kh nng giao tip s phm ca minh
trong t thc tp ny?
Cam n bn c chc bn thnh cng trong cng tc ging dy!







74
TI LIU THAM KHO
1. Ng cng Hon Hong Anh: Giao tip s phm. NXB Gio dc 1998.
2. Ng Cng Hon: Giao tip v ng x s phm. NXB i Hc Quc Gia HN.
3. Nguyn Vn L: Vn giao tip. NXB GIo dc HN 1992.
4. Ng Cng Hon: Giao tip v ng x ca c gio vi tr. H S phm HN I
1995.
5. Nguyn Thc Hong Anh: Luyn giao tip s phm. NXB i Hc Quc
Gia HN 1997.
6. Trn trng Thy: c im giao tip ca sinh vin i Hc. tp ch nghin
cu gio dc 2/1992.
7. Trn Trng Thy: bi ging tn l giao tip. i hc s phm HN I 1993.
8. Nguyn Thc Phm Thnh Ngh: Tm l hc s phm i hc. NXB Gio
dc 1992.
9. B gio dc v o to v gio vin: Mt s vn v giao tip s phm. H
Ni 1993.
10. Nguyn Xun Thc Trng Bch H: Giao tip v c im giao tip ca
sinh vin s phm. 1982.
11. Nguyn Vn Hng: Tm l hc la tui s phm. NXB Gio dc 1992.














75
MC LC
1. L do la chn ti. ...................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. C s l lun. .............................................................................................................. 1
1.2. C s thc tin............................................................................................................ 2
2. Mc ch nghin cu ......................................................................................................... 3
3. i tng v khch th nghin cu................................................................................... 3
4. Gi thuyt khoa hc ........................................................................................................... 3
5. Nhim v nghin cu......................................................................................................... 3
6. Gii hn v phm vi nghin cu........................................................................................ 4
7. Phng php nghin cu ................................................................................................... 4
CHNG 1. C S L LUN CA VN NGHIN CU......................................... 5
1.1.KHI QUT V LCH S NGHIN CU VN .................................................. 5
1.1.1. Vn giao tip trong tm l hc nc ngoi..................................................... 5
1.1.2. Vn giao tip Vit Nam............................................................................... 6
1.2. Mt s vn v giao tip........................................ Error! Bookmark not defined.
1.3. c im ngh thy gio v giao tip s phm........ Error! Bookmark not defined.
1.3.1. c im ngh thy gio ................................................................................... 15
1.3.2. Khi nim, c im giao tip s phm............................................................. 17
1.4. Kh nng giao tip s phm..................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Khi nim kh nng giao tip s phm.............................................................. 25
1.4.2. Cc nhm k nng giao tip s phm................................................................. 27
1.5. Khi nim sinh vin.................................................. Error! Bookmark not defined.
1.6. Kt lun chng 1..................................................... Error! Bookmark not defined.
CHNG 2. NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU.................................... 36
2.1. Vi nt v a bn nghin cu .................................. Error! Bookmark not defined.
2.2. Cc phng php nghin cu thc tin .................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Kt lun chng hai.................................................. Error! Bookmark not defined.
CHNG 3: THC TRNG KH NNG GIAO TIP S PHM CA SINH VIN
CC NGNH S PHM TRNG HSP NNG .................................................. 42
3.1. Thc trng kh nng giao tip s phm ca sinh vin ngnh s phm trng HSP
Nng. .......................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Kh nng giao tip ca sinh vin cc ngnh s phm Trng HSP Nng42
3.1.2. Kh nng giao tip ca sinh vin khi t nhin so vi khi x hi ................... 46
3.1.3. Kh nng giao tip ca sinh vin nm 3 so vi sinh vin nm 4....................... 49
3.2. Nhng vn v giao tip s phm m sinh vin nm 4 gp phi trong qu trnh
thc tp s phm.............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3. Cc yu t chi phi lm hn ch kh nng giao tip s phm ca sinh vin trng
HSP Nng. ............................................................... Error! Bookmark not defined.
3.4. Cc gii php xut................................................ Error! Bookmark not defined.
3.5. Kt lun chng 3..................................................... Error! Bookmark not defined.
KT LUN V KHUYN NGH...................................................................................... 65
1. Kt lun............................................................................ Error! Bookmark not defined.
2. Cc kin ngh ................................................................... Error! Bookmark not defined.
PH LC ............................................................................................................................ 68




76
LI CAM OAN
Ti xin cam oan y l cng trnh ca ring ti, di s hng dn ca gio
vin Th.s Phm Th M. Mi s liu trong ti u trung thc v cha c cng
b trong bt c cng trnh no.
Nng, ngy 11 thng 6 nm 2009
Sinh vin thc hin
L Duy Hng

























77
LI CM N
Qua cun lun vn ny, trc ht ti xin by t lng bit m su sc ti ton
th cc thy, c trong khoa Tm l Gio Dc Trng i hc s phm i hc
Nng du dt ti trong thi gian qua. Ti xin cm n ging vin Th.s Phm
Thi M tn tnh hng dn v cho ti nhng kin qu bu gip ti hon thnh
ti nghin cu ca mnh.
ng thi ti xin chn thnh cm n s gip ca Ban Gim Hiu, cc bn
sinh vin 2 khi t nhin v x hi Trng i hc s phm i hc Nng v
ban gim hiu trng Trung hc ph thng Nguyn Thng Hin quan tm gip
ti trong qu trnh lm lun vn.

Nng, ngy 11 thng 6 nm 2009
Tc gi
L Duy Hng