1

2

HC VIN HNH CHNH
KHOA NH NC V PHP LUT








GIO TRNH

LUT T AI V QUN L NH NC
V T AI
(Dng cho o to i hc hnh chnh)










3

H NI - 2012






Ch bin:
PGS. TS. Trn Th Cc
TS. Nguyn Th Phng

Bin son
TS. Nguyn Th Phng: Chng I, II, III, IV, V, VI, XI, XIII.
TS. Trn Th Cc: Chng VII, VIII, IX, X.
TS. Nguyn Th Phng, TS. Trn Th Cc: Chng XII









4


Li ni u

Nhm p ng nhu cu hc tp, nghin cu ca sinh vin, hc vin h i
hc chnh quy v ti chc ti Hc vin Hnh chnh cng nh cc c s o to
lut php khc, tp th ging vin b mn Lut t ai bin son cun gio
trnh u tin vo nm 2000. n nm 2003, chng ti bin son li trn c
s Lut t ai nm 2003. Tuy nhin, do nhu cu v thay i ni dung, chng
trnh o to cho ph hp vi cc i tng hc vin ca Hc vin v cc i
tng nghin cu khc ngoi Hc vin, chng ti bin son li cng vi vic
chnh l mt s chng v ni dung ca cc chng trong gio trnh trn c s
nhng vn bn php lut t ai hin hnh.
V vy, cun Gio trnh Lut t ai nm 2009 ra i vi mong mun
phc v chu o i vi ng o cc bn sinh vin, hc vin v nhng ai quan
tm n ngnh hc ny. Mc d rt c gng trong vic bin son, song cun
sch cng khng th trnh c nhng sai st nht nh. V vy, tp th tc gi
chn thnh bit n s ng gp, ph bnh nhm hon thin hn na Gio trnh
Lut t ai.

Tp th tc gi








5

PHN 1
PHP LUT T AI VIT NAM

Chng 1
LCH S PHP LUT T AI VIT NAM QUA CC THI K

I. PHP LUT T AI V CH S HU V S DNG T
TRC NM 1975
1. Ch s hu v s dng t di cc triu i phong kin.
Trc khi thc dn Php xm lc, x hi Vit Nam tri qua hng ngn
nm di ch phong kin, bt u t nh nc Vn lang - u lc khong th
k th III trc cng nguyn, vi nn kinh t nng nghip la nc nn nhn dn
ta coi t l nn tng hng u ca s sinh tn, rung t thuc quyn chim ot
v chi phi ca giai cp a ch phong kin. Nhng hnh thc bc lt ph bin
trong x hi phong kin l a t, n li v thu. Trong , hnh thc c trng l
a t phong kin km hm pht trin lc lng sn xut v l ngun gc kh
cc ca ngi nng dn. Mu thun trong x hi Vit Nam lc by gi ch yu l
giai cp nng dn, vi giai cp a ch phong kin thng qua ch chim hu
rung t ca giai cp a ch, phong kin i vi rung t v t liu sn xut
khc.
ng lu :
Nm 1397, sau khi thon ot nh Trn, H Qu Ly thc hin chnh
sch hn in, qui nh dn thng khng c qu 10 mu rung. Chnh sch
hn in ca nh H to c hi cho ngi cy c rung v thu hp s hu t ai
ca tng lp qu tc nh Trn. Chnh sch ny nhm tranh th lng dn v lm
suy yu lc lng quan chc ca triu i c. Nhng chnh sch hn in ca H
Qu Ly ch c hiu lc vi thng dn, khng thi hnh c vi cc bc vng
gi. Chnh sch ny ch tn ti 10 nm, sau nh H i n sp .
6

K t triu i nh L (th k XV), t ai c vai tr rt quan trng
trong vic bo m n nh v chnh tr v lng trung thnh ca ngi dn i
vi triu nh. V vy, Nh L c nhiu chnh sch rung t theo khuynh
hng khng t hoang, tng hiu qu s dng t, a dng ho cc hnh thc
s dng. L Li tin hnh kim k rung t, tch thu rung t ca gii qu
tc nh Trn, ca i a ch, ca quan chc chnh quyn h, ca thng gia
v ngi dn tuyt t ban thng cho cng thn nh L, mi ngi t 200 n
500 mu rung tu theo cng trng.
Nm 1468, vua L Thnh Tng nh ra lnh dng rung cng lm lc
iu tr lng cho cc quan. ng cn c sng kin lp ra cc n in khai
thc ht nhng li th ca vic lm rung, cho kho cha ca Nh nc c
nhiu thc la. c bit B lut Hng c nm 1442 dnh trn chng 6
gm 59 iu v in sn qui nh ch s hu, s dng v bo v rung t,
v d nh qui nh v vic cp chia rung, chuyn dch rung t, quyn v ngha
v ca ch s hu tha k t ai v.v
Nm 1664 L Huyn Tng sa i ch thu rung t ca thi nh
Trn, theo rung cng hng nht mi mu nh 1 quan tin, rung t in
khng phi ng thu.
n Nh Nguyn, chnh sch t ai vn c duy tr k t thi nh inh,
Tin L, ngi dn nhn rung cy cy v np t thu cho triu nh. Tuy nhin,
trn thc t nhng rung t do ngi dn cy lu ngy c coi nh ca ring,
c th mua bn, cm c hay tha k. Nu triu nh mun trng dng phi tr
tin bi thng. Cng in (rung cng) l t ca cng, do chnh ph giao cho
x, thn s dng v cm bn, tr 1 vi trng hp c th cm c trong hn 3
nm, ht hn phi ly li. V thi hn s dng, c 3 nm phn chia li 1 ln cho
dn mi ngi u c mt s rung tng t nhau mt cch cng bng, cch
ny gi l php qun in.
7

Cui th k XVIII, khi din ra cuc ni chin, t cng ngy cng b thu
hp dn ti vic t hu ha rung t
1
. ng ngoi ngy cng tiu iu, nng
dn b lng lu tn khp ni. ng trong (1669) cha Nguyn cng hu ho
ton b rung t ang canh tc, rung t c o c, lp s v giao cho x
np thu ng thi thnh lp cc quan iu trang; quan n in phc v cho
ngn kh nh nc v l ngun cung cp rung t cho cc quan chc cao
cp. Cha Nguyn cho mi ngi c t chc khai hoang lm rung.
Khi nh Ty Sn ln nm quyn nm 1771, nh bi hai ch cai tr
ca hai h Nguyn, Trnh, chm dt vic chia i t nc v bi b nh Hu L.
Nguyn Hu tr thnh vua Quang Trung ca nh Ty Sn tip tc thc hin
chnh sch t ai bng vic ra chiu khuyn nng, theo ai cy rung
cng phi ng thu nng gp hn 3 ln so vi cy rung t ca mnh (cng in
hng nht mi mu ng thu 130 bt thc, t in cng hng ch ng 40 bt
thc mt mu).
c bit, khi ln ngi Vua Gia Long phi ra lnh cm bn rung t
cng v quy nh cht ch vic cm c loi cng in cng th bo m t
cy cho mi ngi nng dn. o d nm Gia Long th 2 (1803) c ghi r:"Theo
l c th cng in cng th cho dn qun cp, em bn ring l c ti, do
nhn dn u c li c. T i Ty Sn b ht lut c, dn gian nhiu ngi
i rung cng lm rung t, cng c k t s vic cng m cm bn rung t
cng...Phm x dn c cng in cng th u khng c mua bn ring, lm
tri l c ti. Ai mua nhm th mt tin..."
2
. Bn cnh , Nh Vua cn dng t
thng cng cho cc quan li, ng thi tm cch ginh li din tch t cng
do cc a ch chim gi t thi khi ngha Ty sn. Cn t t c tha nhn
nhng khng thuc hn v mt c nhn no v tt c u thuc quyn s hu ca
Nh Vua. Vo nm 1803, thi Minh Mng nh li php qun cp rung khu

1
. Hi Khoa hc lch s Vit Nam: Lng Vit, i din tng lai, hi sinh qu kh. NXB
Nng. Tr 45 -46.
2
. Nguyn Th Anh: Kinh t & X hi VN di cc vua triu Nguyn. NXB Vn Hc, tr 91.
8

phn, quan li, binh lnh, cng tng (th lm quan xng) cng cc hng dn
inh, khng k phm trt cao thp u c hng 1 phn khu phn, ngi gi,
ngi tn tt th c na phn. C nhi, qu ph c 1/3, nhng cc chc sc
trong lng, x i hi quyn li nhiu hn nn dn ti vic giu gim cng
in, cng th, gy au u cho triu nh, nn triu nh quyt nh m
cuc iu tra v t ai
3
.
Cui th k XIX (gia nhng nm 1880) vua quan phong kin triu
Nguyn u hng v bn r nc ta cho thc dn Php trong cuc xm chim ca
Php Min Bc v Min Trung Vit Nam. Trong qu trnh khai thc thuc a,
Thc dn Php tip tc duy tr quan h sn xut phong kin, ng thi cho php
t bn Php chim hu v khai thc rung t nc ta trn quy m ln.
Trong qu trnh khai thc thuc a ca thc dn Php, quan h sn xut t
bn ch ngha hnh thnh nc ta, s thng tr ca t bn c quyn khng
c ngha l quan h sn xut phong kin b loi tr; tri li, chng duy tr n
km hm s pht trin, to ra c s kinh t - x hi cho s tn ti ca ch thc
dn Vit Nam.
V chnh tr, thc dn Php s dng b my chnh quyn phong kin lm
tay sai cho ch thc dn; mt khc, ch thc dn lm ch da tn ti ca
giai cp a ch phong kin, nhm bc lt, n p nhn dn Vit Nam. X hi
Vit Nam lc ny tn ti hai mu thun c bn: mu thun gia dn tc Vit
Nam vi quc xm lc v mu thun gia nng dn vi a ch phong kin.
X hi Vit Nam t ch l x hi phong kin chuyn thnh x hi thuc a na
phong kin. Tnh cht ny c th hin trong nn kinh t l ch chim hu
rung t v i sng nng dn.
Tm li. Nh Nguyn v triu i phong kin Nh Nguyn bt u khi Vua
Gia Long ln ngi nm 1802 sau khi nh bi nh Ty Sn v chm dt khi vua

3
. o Duy Anh: Lch s Vit Nam th k XIX. NXB Vn ha Thng tin. tr 457.

9

Bo i thoi v vo nm 1945 - tng cng l 143 nm. Vi 13 i Vua lm
c mt s vic ln trong lnh vc rung t. u tin phi k n cng trnh o
c v lp s a b trn phm vi ton quc t Lng Sn n mi C Mau. Cng
trnh ny c tin hnh t nm 1805 n nm 1836, nh vy mt 31 nm. Nh
Vua c cc quan li c ti c ph trch cng vic o c, lp s a
b ti tng mnh t bit r din tch, hin trng s dng, ch s hu v tt c
cc thng s khc v mnh t. Da vo kt qu ca cng trnh ny triu nh
nh Nguyn hoch nh ra chnh sch khai thc, s dng tng loi t, nm
c s bin ng ca t ai trong phm vi c nc. Theo nh s hc Nguyn
nh u th hin nay chng ta cn lu gi khong 10.044 tp a b. Theo tp
a b ny th rung t thuc s hu t nhn c th hin nh sau: Bc b l
65-70%, Trung b l 60-65%, Nam b l 92-93%. c bit, mc tp trung
rung t t in ca ch Nam B l rt ln. Ph bin mi in ch c t 100
n 500 mu rung c ngi ti 2000 mu rung...(Lc s ch s hu rung
t nc ta t nguyn thu n 1975 - Nguyn nh u - NXB KHXH
TP.HCM 1994.
Chnh sch t ai ca nh Nguyn da trn nguyn tc: Vua c quyn s
hu ti cao i vi t ai, bn cnh cng tn trng quyn s hu t nhn i
vi t ai. V d mi khi nh nc thu hi t lm cc cng trnh ca nh
nc phi c n b y , ngi b nh, b x i hng chc nm khi tr v
vn c khi phc quyn s hu ca mnh trn mnh t .
T nm 1839-1840 triu nh nh Nguyn thc hin chnh sch chia li
rung t, vn ng cc in ch ln hin rung cho nh nc, Nh Nguyn
thc hin thnh cng chnh sch t ai nh cm cc ch s hu b hoang rung,
san s rung t ca a phng nhiu t cho a phng t t. Ngoi ra cn
thc hin chnh sch khai hoang, lp p mi.
i u trong thc hin chnh sch khai hoang, ln bin l Nguyn Cng
Tr v Nguyn Tri Phng.
10

Din bin tnh hnh t ai trong lch s phong kin Vit Nam c th tm
lc mt s nt sau:
Ton b din tch t ca lnh th quc gia chia lm 2 loi: t cng v
t t.
Thi k u rung t cng c hnh thnh v cng c trn c s ch
cng hu nguyn thu v t ai.
Trong qu trnh pht trin nh nc phong kin nht l thi k nh nc
phong kin c lp ng thi l thi k cng c ch cng hu v rung t.
Tuy cc nh nc phong kin u c gng cng c ch cng hu
phc v cho b my qun l nh nc, nhng thc t do lc lng sn xut pht
trin, b my hnh chnh quan liu lm thc y qu trnh t hu ho rung
t. Cho n trc cch mng Thng 8 nm 1945 th rung t t vn cha
chim tuyt i nng thn Vit Nam. Tuy nhin thc v thc t v rung t
t min Nam mnh m hn min Bc.
2. Ch s hu v s dng t Vit Nam di thi Php thuc
Sau khi t ch thng tr, thc dn Php bt u tm cch chim ot t
ai, a php lut ca Php cng c quyn s hu t ai ca T Bn Php
Vit Nam. Ti Nam k khi thnh thuc a, Thc dn Php p dng cc qui
nh ca B lut Dn s Napoleon nm 1804 trong qun l t ai v cc ti sn
gn lin vi t. Sau ny tinh thn ca B lut Dn s Napoleon 1804 cng c
th hin trong B lut Dn s Bc k (1931) v B lut Dn s Trung k (1936 -
1939). Cn Bc v Trung k l 2 x bo h th chnh quyn Php p dng theo
qui nh ca B lut Gia Long v theo phong tc tp qun, tc l vn tn trng
quyn s hu t ca quan li, vua quan v quyn s hu t ai ca lng x. V
vy, giai cp a ch v t bn thc dn trong qu trnh duy tr ch chim hu
rung t chim dng trong tay khong 70% rung t, trong khi nng dn
chim trn 90% s dn ch c khong gn 30% rung t. Mc chim hu rung
t nh trn to cho giai cp thng tr c y phng tin vt cht p bc
bc lt nng dn.
11

Thc dn Php thc hin vic cng c ch t hu v in sn. Th hin
ch tn trng trit cc loi rung t t hu nh rung hng ho, rung
cng gi, rung dng cho dng lo. Nhng rung ny hnh thnh theo qui nh
ca B lut Hng c hoc theo Lut Gia Long. Nhng rung t nu phi trng
thu vo vic cng ch th u c bi thng tho ng bng cc chnh sch
thu. u im ca chnh sch thu v rung t thi k ny l c thc hin
da trn c s cc phn loi v rung t v cch nng cp t hng hai, hng ba
khc nhau: Thu t thng dao ng trong khong t cao nht l 1,5 ng cho
rung loi mt (t trng mt v la v c ti tiu), n thp nht l 30 xu cho
t rung loi 3. Cc h ao nh cng b nh thu vi mc chun l 18 xu/n v.
Bn cnh , nhng vi phm v qui nh php lut trong lnh vc t ai khng
b x l hnh s nh thi phong kin trc , m thng c x l bng bin
php hnh chnh, pht tin theo qui nh B lut Dn s 3 x Bc - Trung -
Nam. Bn cnh mt s chnh sch tch cc v t ai nh trn th thc dn Php
cng y mnh chnh sch cp ot rung t ca ngi dn Vit Nam lp
n in. n nm 1890, Vit Nam c 126 n in, hu ht l ca bn tay
sai v thc dn ngi Php. S rung t m Thc dn Php khai thc Trung
K l 3484 hcta, Bc K l 3068 hcta v Nam K l 4346 hcta. Trong khong
thi gian t nm 1890 n nm 1900, t bn Php chim 320.000 hcta rung t
trng la v cao su. c bit t nm 1907 tr i, thc dn Php tp trung khai
thc vng t ti Nam B, v Nam Trung B, ng thi m rng cc n in
Sn Ty, Bc Giang, Thi Nguyn. T nm 1921 n nm 1926, chng chim
trn 100.000 hcta n in cao su, t nm 1926 n nm 1928 chng chim
215.000 hcta. Nh vy, t khi tr thnh thuc a ca Php cho n nm 1930,
rung t Vit Nam tp trung trong tay t bn Php ln ti 1.025.000 hcta
(ring n in cao su l 706.000 hcta), chim 1/4 din tch canh tc ca Vit
Nam bao gm c nhng nh t bn ti chnh (ng Php ngn hng, a c ngn
hng v cc chi nhnh ca n). Nng kh ngn hng c hu khp cc tnh bng
hnh thc cho vay ri chim ot rung t ca c a ch v nng dn.
12

Chnh sch cp ot rung t lp n in ca Php Vit Nam y
hng vn nng dn Vit Nam vo cnh mt rung thiu rung, h buc phi tr
thnh t in lm thu cho cc ch t, hoc ra thnh th kim vic. Tuy
nhin, vic m mang n in cng c mt tch cc ca n, l gp phn lm
tng thm din tch t canh tc, tng bc ph th c canh ca cy la, i mi
c cu cy trng, nng cao nng sut v hiu qu ca sn xut nng nghip.
Nh vy, di ch thng tr ca thc dn Php, vi ton b thit ch chnh
tr ca chng, chnh quyn thc dn cng vua quan phong kin v a ch km
hm nn kinh t Vit Nam vi phng thc sn xut li thi, lc hu. Tuy nhin,
cng vi vic t ch thng tr ca mnh, thc dn Php cng mang theo lut
php ca Php vo p dng cho cng cuc qun l v khai thc t ai thuc a
ti Vit Nam cng vi vic duy tr hnh thc s hu v s dng t theo kiu
phong kin bn a.
3. Chnh sch rung t ca Nh nc Vit Nam thi k 1930 - 1945
Trc khi ng cng sn Vit Nam ra i, trong hn na th k, nhiu
giai cp v tng lp ng ln lnh o nhn dn ta chng xm lc. Nhng do
hn ch v mt giai cp, nn nc ta cha c mt tng lp hay mt giai cp no
nhn thc c tnh bc thit ca vn rung t cng nh mi quan h ca n
vi vn gii phng dn tc. chnh l nguyn nhn khin cho h khng li
ko c ng o nng dn tin hnh cuc cch mng gii phng dn tc v
khng trnh khi tht bi.
Khi ng cng sn Vit Nam lnh o ton dn u tranh ginh c lp
dn tc th vn rung t v vn nng dn mi c nhn thc ng n:
l hai nhim v chin lc ca cch mng Vit Nam.
Trong Chnh cng vn tt v iu l vn tt do Nguyn i Quc khi
tho v c thng qua ti Hi ngh thnh lp ng cng sn Vit Nam (3-2-
1930) ch r: "Cch mng Vit Nam l t sn dn quyn cch mng v th a
cch mng tin ti x hi cng sn".
13

Lun cng chnh tr thng 10-1930 khng nh tnh cht ca cch mng
Vit Nam l "cch mng t sn dn quyn, n phi gii quyt hai nhim v chin
lc l nh quc ginh c lp dn tc v nh phong kin ginh rung
t cho nng dn. Ln u tin trong lch s, ng ta nhn thc ng v tr ca
vn rung t v vn nng dn mt nc thuc a na phong kin v t
thnh mt nhim v chin lc gn lin vi nhim v gii phng dn tc. Cng
lnh ca ng nh hng ng cho s vn ng pht trin ca cch mng
Vit Nam.
Gii quyt vn rung t cho nng dn chnh l bo m quyn dn ch
c bn v mt kinh t ca nng dn. N khng ch c thc hin trong cch
mng dn tc dn ch, m cn c nh hng cho s pht trin tip theo trong
giai on cch mng x hi ch ngha.
Theo phng hng m Cng lnh vch ra, mt phong tro cch mng
ca cng - nng di s lnh o ca ng, nh cao l Xvit Ngh Tnh. Ln
u tin nhn dn ta nm quyn mt s a phng, thc hin ngay nhng
quyn dn ch i vi nng dn, trong c vn rung t cho dn cy.
T nm 1939 n nm 1945, mc tiu trc tip ca cch mng Vit Nam
l ginh c lp dn tc. V vy, ng ch trng tm gc khu hiu cch mng
th a tp hp lc lng ton dn tc chng quc, phtxt. ng ta ch r:
Trong giai on hin ti ai cng bit rng, nu khng nh ui c gic Php -
Nht th vn mnh ca dn tc phi chu kip nga tru mun i m vn
rung t cng khng lm sao gii quyt c.
V vn rung t trong thi k ny, ng nu khu hiu tch thu ti sn
ca bn pht xt Nht - Php v bn vit gian, thi hnh gim t, chia li cng in
theo chng trnh ca Mt trn Vit Minh.
Vn rung t c t ra y tuy mi ch l ch trng, chnh sch,
song ni c ngha thc tin l: ch trng, chnh sch ph hp vi li ch
ca giai cp nng dn nn sm pht huy tc dng, pht trin phong tro cch
mng ca qun chng, to nn sc mnh vt cht, gp phn cng ton dn tin
14

hnh cuc Cch mng thng Tm 1945 thnh cng, lp nn nh nc Vit Nam
dn ch cng ho.
4. Chnh sch rung t ca Nh nc thi k 1945 - 1953
Sau khi ginh chnh quyn, vn rung t c ng v Nh nc
ra thnh mt h thng cc chnh sch v tng bc gii quyt rung t cho
nng dn, c th l:
- Tch thu rung t ca thc dn Php chia cp cho nng dn. Tnh n
trc ci cch rung t 1952 - 1953, tch thu 81,3% rung t t tay thc dn
Php chia cho nng dn.
- Chia cp li cng in, cng th cho nng dn. Tnh n nm 1953
chia cp 77,8% rung cng in cho nng dn.
- Tm giao rung t ca a ch, vit gian v a ch vng mt cho nng
dn, 84,7% loi rung t ny c chia cho nng dn.
Nh nc ban hnh sc lnh gim t 25%, cho nng dn lnh canh
rung t ca a ch, thu thu nng nghip (nm 1952).
Tm li, n nm 1953 c 58,3% tng s rung t ca t bn Php, a
ch, cng rung cng c chia cho nng dn. Kt qu trn y c ngha thc
tin to ln i vi s nghip cch mng nc ta, quyn s hu rung t thay
i, tng bc chuyn t tay giai cp a ch phong kin v quc sang tay
nng dn, thu hp th lc kinh t v chnh tr ca chng, tng cng th v lc
ca Nh nc dn ch nhn dn Vit Nam. Trn c s , tng bc ci thin
i sng nhn dn, cng c lin minh cng - nng - nng ct ca mt trn dn tc
thng nht, y mnh cuc khng chin chng Php.
5. Chnh sch rung t ca Nh nc thi k t nm 1953 - 1957
Vic thc hin tng bc chnh sch rung t ca ng t sau Cch
mng thng Tm 1945 n u nm 1953 to ra nhng chuyn bin su sc v
s hu rung t v quan h giai cp nng thn. Tuy vy, ch chim hu v
bc lt phong kin cha b th tiu, khu hiu "Ngi cy c rung" cha c
gii quyt cn bn, giai cp a ch vn tn ti. V vy, thng 1-1953, Ban chp
15

hnh trung ng ng hp Hi ngh ln th 4 kim im chnh sch rung t
trong khng chin v pht ng trit gim t nhm bc u thc hin yu cu
v kinh t ca nng dn. Thng 11-1953, Hi ngh Ban chp hnh trung ng
ng ln th 5 quyt nh ci cch rung t v ra ch trng, bin php tin
hnh ci cch rung t...
Trn c s nhng thnh tu t c, thng 12-1953 Lut Ci cch
rung t c ban hnh vi cc bin php thc hin gm: Tch thu, trng thu,
trng mua rung t ca a ch chia cho nng dn. V vy, sau hai nm thc
hin ci cch rung t em chia c hn 810.000ha rung t cho
2.104.138 h vi 8.223.636 nhn khu tc 72.78% s h nng dn. Ngoi ra
nng dn cn c chia hng triu nng c, hng chc vn tru b v nh . Vic
ci cch rung t xut pht t thc t min Bc lc by gi l 75% rung t
canh tc nm trong tay a ch, thc dn, nh th, nng dn chim 87% dn s
m ch chim c 25% din tch rung t.
Nh vy, ci cch rung t min Bc xo b ch chim hu
rung t v bc lt ca giai cp a ch phong kin, xc lp quyn s hu
rung t ca nng dn, bc u thc hin dn ch ho v mt kinh t i vi
nng dn - c s ca dn ch v mt chnh tr nng thn. Trn c s , nng
lc sn xut trong nng nghip c gii phng, sc lao ng v rung t ca
nng dn c gn vi nhau trong qu trnh sn xut.
Tuy nhin, ci cch rung t khng ch gii quyt vn kinh t m cn
gii quyt c vn giai cp trong x hi vi mt tinh thn trit , chnh v th
m n tr thnh cuc cch mng mang tnh giai cp nn phm mt s sai
lm nghim trng trong ch o thc hin nh: Do ch quan, gio iu, khng
xut pht y t thc tin nc ta, nn khng thy r c nhng thay i
quan trng v s hu rung t nng thn Vit Nam t sau Cch mng thng
Tm, nht l trong 9 nm khng chin. T , trong ch o tin hnh ci cch
rung t cng iu tnh cht u tranh giai cp nng thn, dn n m
rng qu mc i tng u tranh, gy ra tnh trng nh nhm vo ni b nng
16

dn, nht l trung nng lp trn. Trong chnh n t chc, nhn nh sai v t
chc c s ng nng thn, cho l b ch lng on. T , dn n vic x
l oan nhng cn b, ng vin tt.
Vic t chc ra mt h thng t chc ch o ci cch rung t t Trung
ng n c s tch ri s ch o v kim sot ca cc cp u ng khu, tnh,
huyn; h thng ny c giao quyn hn qu rng, dn n mnh lnh, c
on, h thp vai tr lnh o ca cc cp lnh o, nhiu cn b theo lp trng
t tng ca giai cp nng dn gii quyt nhng vn kinh t - x hi nng
thn.
Hi ngh ln th 10 (kho II) ca Ban chp hnh Trung ng ng
nghim khc kim im nhng sai lm trong thc hin ci cch rung t cng
vi vic xc lp quyn lm ch rung t ca nng dn, thng 5-1955, Quc hi
ban hnh cc chnh sch kinh t quan trng nhm khuyn khch khi phc v
pht trin kinh t h nng dn, ni dung c bn l bo m quyn s hu rung
t, bo v ti sn ca nng dn v cc tng lp khc, khuyn khch khai hoang
phc ho (khai hoang c min thu 5 nm, phc ho c min thu 3 nm),
tng v, tng nng sut, t do thu mn nhn cng, t do thu mn tru b, t
do vay mn, khuyn khch cc hnh thc i cng tng tr, khuyn khch khi
phc cc ngh th cng truyn thng, bo h, khuyn khch, khen thng nng
dn sn xut gii, nghim cm ph hoi sn xut...
Nh vy, sau khi gii phng khi phng thc sn xut phong kin cc
chnh sch v quyn s hu v s dng t l ph hp v c php lut bo h,
lm cho sc sn xut nng thn nc ta cui thp k 50 c bc tin b r
rt. vo thi im t nc va tri qua chin tranh, kinh t cn ngho nn, k
thut cn lc hu, quan h hp tc gip quc t cha c g ng k, nhng vi
h thng chnh sch ng n, a li quyn lm ch rung t cho nng dn,
gii phng mi nng lc sn xut trong nng nghip, to ra ng lc mi pht
trin sn xut gp phn khi phc kinh t v n nh i sng nhn dn.
17

6. Chnh sch rung t Min Bc Vit Nam thi k 1958 n trc
nm 1975
Sau thi k khi phc kinh t, ng ch trng ci to x hi ch ngha
i vi nng nghip bng hnh thc hp tc x. Vn rung t c t ra v
gii quyt thng qua phong tro hp tc ho l mt ni dung c bn ca hp tc
x nng nghip. Xc lp ch s hu tp th v rung t gn lin vi t chc
lao ng tp th trong cc hp tc x nng nghip t thp n cao, t nh n
ln. T y, kinh t h nng dn b coi l kinh t ph.
u nhng nm 1960, Min Bc vi ch lm n tp th, ngi nng
dn em rung t, nng c tru b thuc quyn s hu ca mnh vo lm n tp
th. Nhng ti sn ny c nh gi v hp tc x thanh ton dn cho x vin
cho n ht th tr thnh ti sn thuc quyn s hu tp th ca hp tc x. Kt
qu, trong hn mt nm, t thng 4-1959 n ma thu 1960, tp th ho 76%
din tch rung t canh tc ca 2,4 triu h nng dn, chim 84,8% tng s h
nng dn min Bc.
T nm 1961 tr i, ng v Nh nc tp trung cng c, tng cng v
m rng m hnh s hu tp th, bng mt lot cuc vn ng nng thn. Ni
dung c bn ca cc cuc vn ng th hin trn nhng im sau:
Mt l, m rng quy m s hu tp th v rung t t thn ln lin thn,
nh cao l quy m ton x sau Hi ngh nng nghip Thi Bnh thng 8-1974.
Hai l, xc lp v thc hin c ch qun l tp trung trong kinh t nng
nghip t vi m n v m.
Qun l v s dng rung t tp trung thng nht theo ch s hu tp
th. Mi phn bit v li ch kinh t trn t ai u b xo b.
V phn phi, thc hin nguyn tc "tr li" (thu, qu, chi ph sn xut,
cc khon iu ho...), cn li chia theo ngy cng, bng hin vt.
Ba l, c ch vn hnh ca m hnh tp th ho trit rung t, sc lao
ng v cc t liu sn xut khc ca nng dn bng mt b my hnh chnh ho,
qua nhiu tng nc trung gian t Trung ng xung tnh, huyn, x v hp tc x.
18

Nhng ch trng v bin php trong qu trnh hp tc ho nng nghip
to ra mt cuc ci cch rung t th hai nhm thit lp ch s hu tp
th v rung t trong i sng kinh t x hi nng thn min Bc sut 20 nm
(1960-1980). Tuy nhin, trong iu kin lch s c th lc by gi ch tp th
ho t ai em li mt s li ch thit thc: xy dng c mt h thng
c s vt cht, k thut bc u, c bit l h thng thu li, ci to ng
rung, pht trin giao thng nng thn, khai hoang, phc ho. Nhiu tin b khoa
hc - k thut c p dng trong nng nghip, lm thay i tp qun v phng
php canh tc c truyn, a li nng sut cao, nht l nng sut la. Trong thi
k c nc c chin tranh, m hnh tp th ho trit ny gp phn to ln
vo vic cung cp sc ngi, sc ca cho khng chin chng M cu nc, gii
phng min Nam, thng nht T quc.
Tuy nhin, xt v bn cht kinh t tp th ho quyn s hu rung t dn
dn c nhng mt tri ca n, l:
- Qu trnh cng c m hnh kinh t tp th ho quyn s hu rung t
chnh l qu trnh tch lao ng nng nghip ra khi rung t m h qu trc
tip l lm tha ho ngi lao ng, nh cao l thi k 1976-1980.
- Kinh t h nng dn b ho tan vo kinh t tp th. Cc thnh vin lao
ng trong gia nh nng dn b x l, phn cng vo cc i chuyn hoc i c
bn t di s iu hnh ca b my qun l tp trung.
- Chc nng kinh t ca h gia nh c bn b th tiu, ch cn li chc
nng x hi. Li ch kinh t trc tip ca ngi lao ng b vi phm lm mt
i s thit tha vi rung t, lm mt i bn cht cn c mt nng hai sng ca
ngi nng dn Vit Nam.
- Do c ch qun l tp trung quan liu, rung t thuc s hu v s dng
tp th theo kiu "cha chung khng ai khc" dn n tnh trng v ch trong
qun l v s dng t ai, gy ra lng ph v mt t ai nghim trng. Nam
H, Thanh Ho v Hi Hng mi tnh mt 2 vn hcta. Trong 10 nm (1961-
19

1971), mi tnh mt i din tch canh tc bng din tch hai huyn, cn t gieo
trng min Bc mt i bng din tch hai tnh .
Nguyn nhn chnh xut pht t ch :
- Do vi phm cc nguyn tc v hp tc ho, b qua ni dung kinh t
ca cc nguyn tc ny. C s kinh t ca nguyn tc t nguyn chnh l s x
hi ho sc sn xut, trn c s xut hin nhu cu hp tc ho cc h nng
dn, hp tc nhng khu no c li nht cho pht trin sn xut.
- C s kinh t cn bn nht ca nng dn l quyn lm ch s dng rung
t. Trong tp th ho, chng ta xo b ngay t u c s kinh t ny Song,
trn thc t l do nhn thc n gin, gio iu, duy ch v ch kinh t x
hi ch ngha. C th l: quan nim thi k qu ln ch ngha x hi ch tn
ti hai hnh thc s hu: ton dn v tp th, v sau ny ng ngha vi s hu
nh nc, t nng vi mun nhanh chng xo b cc loi hnh s hu
khc, coi l iu kin tin quyt xy dng ch kinh t mi trong khi
cha c cc tin cn thit.
- Do phn phi bnh qun, li ch kinh t ca nng dn b vi phm dn
n th tiu ng lc sn xut ca ngi lao ng.
- Hot ng "qun l l khu yu km nht, rung t c tp th ho
nhng s dng khng c k hoch, dn n cy su cy mun, b st rung, nng
sut v sn lng thp. Cn b qun l thiu nng lc do trnh vn ho thp,
khng kinh nghim qun l sn xut, t dn n hiu qu kinh t gim st,
khng hn sn xut c th".
Tm li, t nm 1946, sau khi ginh c c lp cho n trc nm 1975,
t nc ta tuy tri qua nhiu giai on lch s khc nhau, nhng lun tn ti s
a dng v cc hnh thc s hu v ch s dng t trong s hu t nhn
v t ai chim mt v tr ht sc quan trng trong nn kinh t t nc.
7. Chnh sch rung t Min Nam Vit Nam thi k t 1954 - 1975
Thi cha Nguyn v nh Ty Sn, Min Nam Vit Nam c gi l x
Gia nh (Gia nh thnh) v c khai khn t th k 17. Nm 1698, x Gia
20

nh c chia thnh 3 dinh: Phin Trn, Trn Bin v Long H. Nm 1859,
Php nh chim thnh Gia nh, m u cuc xm lc t Vit Nam.
Sau khi chim c Nam K, thc dn Php xa b cch phn chia a
gii hnh chnh c ca triu Nguyn. Nm 1876, Php chia Nam K thnh 4 khu
vc hnh chnh ln, mi khu vc li c chia nh thnh cc "ht" (cn gi l
a ht, "ht tham bin" hay "tiu khu", do tham bin cai tr).
Nm 1887, Nam K tr thnh mt vng lnh th nm trong Lin bang
ng Dng. Nm 1933, qun o Trng Sa st nhp vo Nam K thuc Php.
Thng 3 nm 1945 Thng s Nht Nashimura i Nam K thnh Nam B.
Nm 1945, Chnh ph Trn Trng Kim tuyn b sp nhp Nam K thnh
mt b phn ca nc Vit Nam c lp. Sau khi Cch mng thng Tm n ra,
y ban Hnh chnh Lm thi Nam B ra mt ngy 25 thng 8 nm 1945 do
Trn Vn Giu lm Ch tch.
Tnh n thp nin 1950 th tnh hnh s hu rung t Min Nam c
nhiu chnh lch: 2,5% i in ch s hu 45% tng s rung trong khi 73%
tiu in ch chia nhau 15%
4
.
Thi k t nm 1954 n 1975 sau Hip nh Genve Min Nam tn ti
2 chnh sch rung t: Chnh sch rung t ca Chnh ph Lm thi Cng ho
Min Nam Vit Nam v chnh sch rung t ca M - Ngu.
- Ni dung chnh sch rung t ca Chnh ph lm thi Cng ho Min
Nam l u tranh ginh c lp dn tc v rung t v tay ngi cy. Song do
chin tranh ko di, chnh sch ny ch c thc hin nhng vng gii phng.
- Ni dung chnh sch rung t ca Chnh quyn M - Ngu l ci cch
in a vi 2 giai on khc nhau: Chnh sch Ci cch in a c thc
hin t nm 1954 n cui nhng nm 1960 v Lut ngi cy c rung c
thc hin t nm 1970 n nm 1975.

4
. L Xun Khoa: Vit Nam 1945-1995, Tp I. Bethesda, MD: Tin Rng, 2004. Trang 444.

21

* Chnh sch Ci cch in a ca chnh quyn Ng nh Dim.
Trong tuyn b ca M v cc mc tiu ng Nam nm 1952, M
tuyn b gip gip chnh quyn Ngu thc hin ci cch in a. Thng
12-1952 thc dn php v chnh ph b nhn Bo i thnh lp U ban ci
cch in a. Ngy 4/6/1953 chnh quyn ny cng b chnh sch : Ci cch
in a. Ni dung ci cch in a ca Ng nh Dim ch yu trong ba o
D:
Trong , D s 2 (8/1/1955) v s 7 (5/2/1955) buc nng dn lp kh
c t in:
- Loi A (thi hn 5 nm, tng t 15% - 20%);
- Loi B (i vi rung hoang c ch);
- Loi C (i vi rung hoang vng ch c cng).
Tuy nhin, chnh sch Ci cch in a ca chnh ph Bo i va mi
thc hin b dp xung trc thng li v i ca nhn dn ta ti in Bin
Ph. Sau khi Php tht bi ng Dng, M th chn vo Min Nam Vit
Nam ng thi thc hin m mu p t ch ngha thc dn mi ti .
i ph vi phong tro cch mng min Nam Vit Nam, M - Dim
lun coi trng vn nng thn v nng dn, h cho rng Cu nng thn l cu
ch , X p cn, quc gia cn, x p mt l quc gia mt Bi vy chnh
sch rung t gi vai tr chin lc. Thng 10 nm 1956 Tng thng Cng ho
Vit Nam ban hnh o d 57 v ci cch in a, nhm mc ch ci tin li
ch s hu v s dng t c thi php thuc.
D s 57 (20/10/1956) quy nh vic trut hu a ch. Mi a ch ch
c gi li 100 ha rung t v 15 hecta rung hng ha. Rung b trut hu
s c em bn li cho nhng ngi thiu rung mi h khng qu 5 ha, ngi
mua s tr tin trong 6 nm. Trong thi gian rung t vn thuc quyn s
hu ca chnh quyn. Trong vng 10 nm t khng c cho mn hay em
bn li. a ch s c bi thng 10% tin mt, s cn li c tr bng tri
phiu trong 12 nm, mi nm li 5%.
22

n nm 1958, Ng nh Dim khi phc c kiu s hu t ti
ng bng Nam B v li nh thi trc chin tranh khi 2% ch t s hu 45%
t ai v khong mt na s ngi cy khng c rung.
Ngy 30 thng 6 nm 1959, ch yu ng bng sng Cu Long s kh
c t in lp c ln ti 774.286 ha (Loi A: 576.856 ha, loi B v C:
197.530 ha), lin quan ti khong s t in
5
.
Tnh chung c Min Nam, theo B in Th v ci cch in a cho bit
n ht ngy 15 thng 5 nm 1960 o c xong 424.081 ha v bn li cho
123.979 nng dn khng c rung. So vi 1 triu h t in ng bng sng
Cu Long th d 57 v c bn khng nh hng bao nhiu
6
.
*Lut ngi cy c rung ca chnh quyn Nguyn Vn Thiu.
Cuc tng tn cng v ni dy xun Mu Thn 1968 buc M phi xung
thang v chuyn sang chin lc "Vit Nam ha chin tranh". V mt vng nng
thn rng ln di quyn kim sot ca Mt trn gii phng min Nam nn
M v Vit Nam Cng ha cng ch n vic ginh li t ai nng thn.
Ngy 6/3/1970 Quc hi Vit Nam Cng ha thng qua o lut ngi cy c
rung v ngy 26 thng 3 nm 1970 v c Tng thng Nguyn Vn Thiu k
ti Cn Th theo lnh s 003/60 ban hnh Lut "Ngi Cy C Rung"..
V c bn, chnh sch ca Nguyn Vn Thiu cng theo ui mc ch
nh thi Ng nh Dim c iu khc l hn in ca mi a ch b h thp
xung nhiu ln so vi ci cch ca Ng nh Dim. C th, Lut quy nh
rung t khng trc canh (khng canh tc) ng nhin b trut hu v phi
c bi thng tha ng theo thi gi v Chnh ph pht hnh cng kh phiu
chi tr nhng khon ny. Rung t trut hu c u tin cp pht min ph
cho t in (3 mu Nam phn v 1 mu Cao Nguyn v Trung phn). in

5
. Ngun: Wikipedia.org: Ci cch in a ti Vit Nam.
6
. Tp ch Chn hng Kinh t, s 173 ngy 16/6/1960.

23

ch trc canh ch c gi ti a 15 mu. Tuy nhin, Lut "Ngi Cy C
Rung" khng c php p dng i vi rung t ca cc t chc tn gio v
rung t hng ha gia nh ca ngi dn. Mc tiu ca vic ci cch ny l
cp min ph 1,5 triu hecta rung la cho 80 vn h nng dn, ng thi cp
giy chng nhn s hu rung t cho nng dn.
Ngoi ra chnh sch rung t cn c ba im mi:
- a ch khng c quyn bt t in np a t thuc nhng nm trc.
- Nng dn lnh rung do chnh quyn vng gii phng cp cng c
min thu trong mt thi gian.
- Nng dn lnh rung do chnh quyn vng gii phng s c nhn bng
khon chnh thc s hu s rung . Tnh n nm 1973 th hn mt triu
mu rung c chuyn sang quyn s hu ca hn 850.000 t in.
Kt qu chng trnh "Ngi Cy C Rung" theo s liu ca Tng nha
in a (tnh n ngy 15/7/1974)
7
:
- Ton min Nam cp pht = 1.290.949 ha ;
- ng bng sng Cu Long = 1.154.371 ha (rung t 1.099.382 ha; rung
cng 54.989 ha) ;
- Chng th cp t = 693.258 chng th ;
- S tin bi thng = 151 t ng (s liu 26/4/1974)
Tm li, ba nm sau khi trin khai chng trnh Lut ngi cy c rung,
tng cng c 75 vn h gia nh, gm khong 5 triu ngi, c cp t
8
.
Theo ng Nguyn Tin Hng trong sch Khi ng minh tho chy: "Nhiu quan
st vin quc t cho chng trnh "Ngi Cy C Rung" l mt trong nhng
chng trnh ci cch in a thnh cng nht cc nc hu tin. N l im
vng son ca nn nh Cng ha"
9
. Chng trnh ny to ra mt tng lp

7
. Ti liu c lu Khoa S, Vin Khoa Hc X Hi, Thnh ph H Ch Minh
8
. ng Phong (2004), Kinh t Min Nam Vit nam thi k 1955 - 1975, Nxb Khoa hc x hi,
H Ni, thng 12 nm 2004.

9
. Nguyn Tin Hng, Khi ng minh tho chy, phn 2 chng 5, dn ti Xut & Nhp khu Go
trc 1975.
24

tiu nng ng o, thc y kinh t hng ha trong nng nghip pht trin.
Nng dn hng hi sn xut v nng sut lao ng trong sn xut la go tng ln
nhanh chng. i sng ca nng dn c ci thin.
II. PHP LUT T AI CA NH NC VIT NAM T NM
1975 N NM 2003
Sau gii phng (1975), ng v Nh nc ch trng "xc lp quan h sn
xut x hi ch ngha thng nht trong c nc di hai hnh thc s hu ton
dn v tp th pht trin sn xut nng nghip theo hng sn xut ln" .
V vn rung t, ng v Nh nc ch trng trit xo b tn d
bc lt rung t ca a ch, phong kin, tch thu rung t ca bn phn ng
c n mu chia cho nng dn khng rung v thiu rung; iu chnh rung t
trong ni b nng dn gn vi ci to nng nghip theo hnh thc hp tc x; tp
th ho trit rung t v cc t liu sn xut ca nng dn. Kt qu thc hin
ch trng trn a li cc vng khng ging nhau:
- cc tnh duyn hi min Trung, n cui nm 1975 thu hi 125.527
hcta rung t chia cho 2 triu nng dn. Mc chnh lch rung t gia cc h
khng ng k. V vy, to thun li cho qu trnh iu chnh rung t v tp
th ho.
- Ty Nguyn, rung t ch yu l quc gia cng th v n in. Vic
tch thu t ai v quc hu ho n in t tay giai cp t sn kh thun li. Sau
khi chuyn cc n in cy cng nghip thnh nng trng quc doanh, cn li
mt s rung c chia cp tp th, lp cc hp tc x v tp on sn xut.
- Nam B, trc ht, l tch thu rung t ca a ch, vit gian phn
ng chia cho nng dn. Vn mi t ra l rung t tch thu c ca a ch
cn li khng nhiu trong khi gn hai triu ngi, vn ang hot ng trong cc
lnh vc cng thng nghip (phi nng nghip) c coi l i tng ci to
cng thng nghip phi tr v nng thn, i hi c rung t canh tc. c
rung t cp cho i tng ny, phi tin hnh iu chnh rung t bng cuc
vn ng "nhng o s cm" theo tinh thn Ch th 57 ca B Chnh tr (thng
25

1-1978). Thc cht l ct t ca 10% s h trung nng kh gi chia bnh
qun cho ngi khng c rung.
1. Hin php nm 1980.
Hin php nm 1980 co chung s a dng v cc hnh thc s hu t
ai nc ta v m ra mt giai on mi, giai on m c nc i ln ch ngha
x hi v t ai, rng ni, sng h u thuc s hu ton dn (iu 19 Hin
php 1980).
Trn c s ca Hin php nm 1980, ng v nh nc ta ban hnh
nhiu ch trng chnh sch v qun l v s dng t. l:
- Ch th 100 ca Ban B th TW ng ngy 13/01/1981 v khon sn
phm trong nng nghip.
- Ch th 19 ca Ban B th TW ng ngy 03/05/1983 v thng bo s 44
ca Ban B th ngy 13/7/1984 v iu chnh rung t v ci to nng nghip
Nam B ca Ban B th trung ng, tip tc iu chnh rung t ca 40% s h
trung nng c rung t cao hn mc bnh qun a phng.
- Ngh quyt 10 ca B chnh tr ngy 05/8/1988.
- Hi ngh TW kho VII thng 03/1989 v.v
Ch th 100 ca Ban B th TW ng nm 1981 v ci tin cng tc
khon, m rng khon sn phm n nhm v ngi lao ng trong hp tc x
nng nghip. Ni dung c bn ca ch th 100 l giao din tch rung t cho i
sn xut, cho nhm v ngi lao ng s dng thc hin sn lng khon,
trnh ng rung b chia ct manh mn Khi din tch giao khon cho ngi
lao ng c phn b hp l, th c th n nh trong vi ba nm x vin yn
tm thm canh trn din tch .
Cc a phng Min Bc, Min Trung nhanh chng trin khai vic
thc hin Ch th 100 v sau mt thi gian pht huy tc dng nh: phn chia
li chc nng kinh t gia tp th v h gia nh c v quan h s hu, quan h
qun l v phn phi, m u cho qu trnh dn ch ho v mt kinh t, bng
vic gn b tr li lao ng vi rung t, mang li li ch thit thc cho nng
26

dn, to ra ng lc kch thch pht trin sn xut. Xt v mt c ch qun l
kinh t, khon 100 ph v c ch tp trung quan liu trong sn xut nng
nghip, nht l trong thi gian u, khon 100 c tc dng lm sng ng nn
kinh t nng thn v to ra mt khi lng nng sn ln hn so vi thi k trc.
Tuy vy, Ch th 100 cng ch c tc dng trong mt thi gian, sau gim dn
do c ch tp trung quan liu vn cn c duy tr, phn phi mang tnh thng
nht theo ch cng im lm gim ng lc hng say sn xut ca x vin,
nng dn n sn phm ngy mt tng, x vin tr bt rung khon. Cng vi
thin tai xy ra nm 1987, trong hai nm 1987- 1988 s ngi b thiu i ln
ti hng triu ngi.
Trc i hi ca cuc sng, ngy 5/4/1988, B Chnh tr ban hnh Ngh
quyt 10 v i mi qun l nng nghip cng vi vic thc hin khon 10 l s
i mi ton b c ch qun l kinh t nng nghip, i mi hot ng kinh t -
x hi nng thn. T y, chc nng kinh t ca h nng dn c xc lp tr
li.
Nam B, do cng tc ci to nng nghip gp nhiu trc tr, Ban B th
quyt nh lm th tng bc rt kinh nghim. Trn thc t, mt s a
phng Nam B vn dng Ch th 100, ly ng lc li ch thu ht trung
nng tham gia tp on sn xut v hp tc x. Tuy nhin, do c th ca kinh t
nng nghip Min Nam, Ban B th ra Ch th s 19 v nu r H tr nhng
nng dn ngho c chia cp rung t c iu kin s dng t c hiu
qu, pht trin sn xut, ci thin i sng.
nhng ni iu chnh rung t, nhng cn chnh lch t nhiu rung
t trong ni b nng dn th kt hp vi xy dng tp on sn xut v thc
hin khon sn phm gii quyt tip. Cc tp on sn xut v hp tc x nng
nghip Min Nam thu ht c 45.6% nng h v 38% din tch t ai, c
ni nh Tin giang c trn 80% nng h tham gia tp on v hp tc x sn
xut. Bn cnh nhng thng li trong vic iu chnh rung t gn lin vi tp
th ho, Ch th 19 cng bc l nhng hn ch nghim trng: Th nht, vic
27

iu chnh rung t vi phm li ch ca nng dn, c bit l trung nng -
nhn vt trung tm ca sn xut nng sn hng ho Nam B, nhng ngi c
vn, lao ng v kinh nghim sn xut, i biu cho lc lng sn xut ang pht
trin nng thn. Th hai, vic iu chnh rung t nhiu ln dn n bnh
qun, xo xm canh, gy ra xo canh, lm cho qu trnh sn xut hng ho v
phn cng lao ng b bin ng ln. Trn thc cht l i ngc li qu trnh tch
t v tp trung rung t, vn l t liu sn xut theo hng sn xut hng ho.
Nhiu a phng cn chia rung t cho c nhng ngi hot ng trong cc
lnh vc phi nng nghip, m vic h tch ra khi sn xut nng nghip li chnh
l kt qu tin b ca qu trnh phn cng lao ng x hi. Vic ny khng
kch thch c nng dn Nam B tch cc sn xut, tnh trng tranh chp rung
t din ra phc tp, ko di, phn ln l i li rung t qua iu chnh theo
phong tro "nhng cm x o", nhng rung t b xo canh, ct bt khi thc
hin khon sn phm, rung t do nng trng, lm trng, n v b i qun
l khng s dng ht
C th ni, sut c thp k 80 nc ta l mt qung thi gian si ng v
vic xc nh quyn lm ch ca nng dn i vi mnh t trng cy ca mnh.
2. Lut t ai nm 1987
Xut pht t nhu cu c th ho quyn s hu ton dn v t ai c
quy nh trong Hin php nm 1980, cng vi vic thc hin Khon 10 l s i
mi ton b c ch qun l kinh t nng nghip, i mi hot ng kinh t - x
hi nng thn, chc nng kinh t ca h nng dn c xc lp tr li. Theo
, thng 3/1989 Hi ngh BCHTW ng ln th 6 (kho VI) v i hi i
biu ton quc ln th VII ca ng khng nh: h nng dn l mt n v
kinh t t ch sn xut hng ho nhm khai thc c hiu qu cc tim nng kinh
t h nng dn v nng nghip, tng bc chuyn nn kinh t t cp t tc sang
sn xut hng ho theo nh hng x hi ch ngha. Ngy 29-12-1987 Quc hi
thng qua Lut t ai u tin, c hiu lc t ngy 01-01-1988. Lut t ai
gm su chng, 57 iu. Theo cc quy nh ca Lut t ai gii quyt
28

mt vn nghim trng ph hp vi li ch ca ng o nng dn: l giao
t n nh, lu di cho h gia nh nng dn s dng, ng thi quy nh r
quyn v ngha v ca h.
thi hnh Lut t ai 1987, B Chnh tr ra Ngh quyt s 10 ngy
05-04-1988 v i mi qun l t nng nghip. Trn c s , cc h nng dn
c Nh nc giao t n nh, lu di sn xut, bo m cho ngi nhn
khon canh tc trn din tch t c quy m thch hp v n nh trong khong 15-
20 nm.
Lut t ai 1987 v cc vn bn c lin quan n nh mt bc tnh
hnh s dng t trong phm vi c nc, to iu kin cho ngi nng dn yn
tm sn xut v th nng xut la tng ln r rt, gii quyt tng bc vn
lng thc. Tuy nhin, nn kinh t th trng ngy cng pht trin, nhu cu s
dng t ca ngi dn ngy cng tng cao, nht l nhu cu s dng t n nh,
lu di lm ny sinh nhng cn "st t" hu ht cc a phng, v vy cc
quy nh ca Lut t ai nm 1987 khng cn ph hp v p ng c tnh
hnh pht trin ca t nc, nht l v thm quyn giao t, v tha k, v cp
giy chng nhn quyn s dng tcng vi nhiu vn v chnh tr, kinh t,
vn ha- x hi khc. V vy, thay i mt cch c bn Quc hi ban hnh
Hin php 1992 lm c s cho vic ban hnh v thng qua Lut t ai ngy 17-
07-1993 thay th cho Lut t ai 1987.
3. Lut t ai nm 1993
Lut t ai nm 1993 ra i lm thay i mt cch cn bn v quyn
s hu v quyn s dng t ai nc ta. Mt mt, Lut vn khng nh quyn
s hu ton dn v t ai, nhng quy nh v quyn s dng t ca ngi s
dng c th v st vi tnh hnh thc t hn nhm bo m cho ngi dn an tm
s dng t, to hiu qu nhanh chng v lu bn trong vic s dng t ai.
Theo , Lut t ai quy nh v ch s dng t nng nghip: ngi s
dng khi c s dng vi thi hn ko di hn (20 nm, 50 nm) ty mc ch
s dng; cho php t chc, c nhn nc ngoi thu t u t, t Nh
29

nc thu c gi tr kinh t t t ai mang li, trnh tnh trng lng ph cc
ngun thu t t
Vic cho php lu thng quyn s dng t nh mt th "hng ho" c
quy nh kh chi tit v m rng hn nhiu so vi quy nh ca Lut t ai nm
1987 nh: ngi s dng c chuyn nhng, chuyn i, cho thu, tha k,
th chp, gp vn bng quyn s dng t.
Chnh sch ti chnh v t nh vic tr tin s dng t khi c giao t,
cho thu t, chuyn mc ch s dng; v thu thu s dng t; trnh t, thm
quyn giao t, thu hi t; cp giy chng nhn quyn s dng t cng c
quy nh kh y trong Lut t ai nm 1993.
Lut t ai 1993 dnh mt chng quy nh v quyn v ngha v ca
ngi s dng t khi c Nh nc giao t, cho thu, cho php chuyn mc
ch s dng t. Theo ngoi cc quyn chung ca tt c ngi s dng t
nh quyn hng li t t, quyn c cp giy chng nhn quyn s dng t,
quyn c Nh nc bo h khi c s vi phm ca ngi khc, th ngi s
dng t c quyn chuyn quyn s dng t ca mnh cho ngi khc theo quy
nh ca php lut t ai.
nh ch quyn s dng t sau hng chc nm hin hu nc ta ng
vai tr quan trng trong lch s v pht huy tc dng ng k trong cng cuc xy
dng ch ngha x hi v trong qu trnh chuyn i nn kinh t mc d Lut t
ai c sa i nm 1998, 2001.
Tuy nhin, do cc quan h kinh t th trng pht trin mt cch nhanh
chng, nh ch quyn s dng t nc ta sau khi pht trin kinh t th trng
d pht huy tc dng, nhng trc tnh hnh thc t ca t nc v ang
gy ra mt s tr ngi cho s pht trin v e da s n nh x hi: T h thng
ng b in a khoa hc tn ti hn na th k (vn da trn c s quyn t hu
t ai) b xa b hon ton v thay bng mt h thng ng k phc tp, rm
r, khng hiu qu v thiu n nh, gy nhiu tn km v tin ca v thi gian
cho ngn sch quc gia, n vic ngi s dng t khng c quyn s hu trn
30

phng din php l nn khi mun chuyn nhng t, trnh t thc hin thng
b ko di v ngi chuyn nhng phi hon tr li t khng s dng cho
Nh nc trc khi ngi th hng c trao quyn s dng thng qua hnh thc
giao hoc thu t t Nh nc. Bn cnh , vic quy hoch s dng t tuy trn
l thuyt thuc v Nh nc, nhng trn thc t chnh quyn a phng hon
ton quyt nh, nn tnh trng lm dng quyn hnh bin t cng thnh t t,
bi thng di di khng tha ng, nhn hi l ph duyt v chuyn i mc
ch s dng t trong nhng d n kinh doanh bt ng sn trc li l
nguyn nhn chnh ca nn khiu kin ng ngi ti nhng khu th ln, lm
cho cc quan h t ai din bin ngy cng phc tp mc d Lut t ai c
sa i lin tip vo nm 1998 v 2001.
Trc tnh hnh , ngy 26 -11-2003 Quc hi nc ta thng qua Lut
t ai mi, c hiu lc t ngy 01- 07-2004. Lut t ai 2003 bao gm 7
chng v 146 iu.












Chng 2
KHI NIM, I TNG IU CHNH V PHNG PHP
IU CHNH CA NGNH LUT T AI
31


I. KHI QUT CHUNG
Vit Nam c din tch t t nhin l 32.924.061 ha, trong 9.345.346 ha
t nng nghip; 11.575.429 ha t lm nghip; 1.532.843 ha t chuyn dng;
443.178 ha t v 10.027.265 ha t cha s dng.
Vi tng din tch t ai t nhin nh vy, Vit Nam l mt nc c quy
m t ai trung bnh, nhng nu tnh bnh qun din tch t theo u ngi th
ch bng 1/6 so vi mc bnh qun ca th gii, v ng hng th 9 trong 10
nc ASEAN .
a hnh Vit Nam phn ho mnh, 3/4 l ni, 1/4 l ng bng. Vit Nam
c 2 ng bng rng ln l chu th sng Hng Min Bc, v chu th sng
Cu long Min Nam. Ngoi ra cn mt chui nhng ng bng nh kp gia
bin ng v i ni pha Ty, nm dc theo vng duyn hi Min Trung. V v
tr a l, Vit Nam nm trong vng nhit i Bc bn cu thuc vng ng Nam
, c kh hu nhit i, gi ma, nng v ma nhiu, thng xuyn xy ra bo
lt, hn hn v hng lot cc thin tai khc. V vy, t ai d b xi mn, st l,
vic khai thc v s dng t ai, c bit l t nng nghip gp nhiu kh khn
v tn km.
Lnh th Vit Nam tri di t Bc n Nam vi 3.260 km b bin. Vng
lnh hi rng gp 3 ln t lin do c thm lc a vi nhiu o v qun o trn
bin ng (khong 3.000 o).
Nh vy, t lin, vng bin, vng thm lc a, rng ni, sng ngi,
ngun nc, ti nguyn trong lng t va l qu tng thin nhin, va l di sn
qu bu ca nhiu th h ngi Vit Nam anh dng hy sinh trong sut my
ngn nm lch s dng nc v gi nc. V vy, t ai lun ng vai tr quan
trng i vi sn xut v i sng con ngi. Ti Hi ngh cc B trng mi
trng Chu u hp nm 1973 nhn nh: t ai l mt trong nhng ca
ci qu nht ca loi ngi, n to ln iu kin sng ca thc vt, ng vt v
con ngi trn tri t.
32

gi gn vai tr quan trng ca t ai, ch c th pht huy v nng cao
vai tr vn c ca n di s tc ng tch cc ca ton x hi mt cch thng
xuyn v lin tc trong vic khai thc v s dng cc ngun ti nguyn thin
nhin qu gi trn c s nhng nguyn tc nhm phc v li ch ca ton x hi.
V vy, vic qun l t ai v ti nguyn thin nhin trn t mt cch c hiu
qu khng ch l nhim v trng tm ca Nh nc, m cn l trch nhim ca
mi cng dn khi nhn thc v vn t ai.
II. KHI NIM, I TNG IU CHNH V PHNG PHP IU
CHNH CA NGNH LUT T AI
1. Khi nim ngnh Lut t ai.
nc ta, do nhng hon lch s nht nh, Nh nc t ch cho php tn
ti cc hnh thc s hu khc nhau (iu 11 Hin php 1959) dn tin ti vic
a ngi nng dn vo lm n tp th, tin hnh hp tc ha nng nghip, nng
thn lm thay i cc quan h s hu, trong c quyn s hu t ai, nh
ca ngi dn. c bit, Hin php nm 1980 xc lp ch s hu ton dn
v t ai nhng do Nh nc thng nht qun l. n Hin php 1992 v Hin
php sa i 2001 cng vi Lut t ai 1993, 2003 Nh nc dn khng
nh v th ch ha li ch nh quan h s hu t ai cho ph hp vi s vn
ng v pht trin ca nn kinh t th trng. Trong iu 5, khon 1 Lut t
ai quy nh: t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s
hu.Vic Nh nc thc hin quyn i din ch s hu cho ton dn v t
ai thc cht m ra v gii quyt mt bc mi quan h gia Nh nc v
ngi s dng t, gia Nh - vi t cch l ch th qun l t ai (iu 17
Hin php 1992) vi ngi s dng t khi Nh nc trao cho h cc quyn
chim hu, s dng v nh ot mnh t c th trn c s nhng v quy
hoch, k hoch s dng t ca Nh nc, nhm mc ch s dng t ai tit
kim, hiu qu v bo v mi trng.
V vy, cc quy nh ca Lut t ai khi tc ng ln cc quan h x hi
lun gn lin vi cc hot ng ca h thng cc c quan qun l nh nc, l
33

cc quan h x hi ny sinh trong qu trnh phn phi v phn phi li qu t
thng qua cc hot ng giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s
dng t; thng qua hot ng cp giy chng nhn quyn s dng t, ng k
quyn s dng t; thu hi t, gii quyt tranh chp t ai... T hnh
thnh nn cc quan h trong lnh vc qun l v s dng t ca cc ch th tham
gia quan h t ai. Nhng quan h x hi ny chnh l i tng nghin cu ca
ngnh Lut t ai v n c mi quan h vi:
- Cc ngun lc v t ai; phng thc hnh thnh; phn phi v phn
phi li qu t trn lnh th quc gia; thm quyn, trch nhim ca cc c quan
qun l nh nc trong qu trnh qun l t ai trong phm vi c phn cp.
- Quyn v ngha v ca cc ch th tham gia trong mi quan h s dng
cc ngun lc ti nguyn thin nhin t ai trong mi quan h vi Nh nc.
- Nguyn tc t chc v hot ng ca cc c quan qun l nh nc v
t ai trong vic t chc v thc hin chnh sch, php lut t ai.
- Trnh t, th tc v vic thc hin cc quyn v ngha v ca ngi s
dng t khi tham gia quan h php lut t ai.
Vi t cch l ch th ca quyn lc cng, song thc hin quyn i
din ch s hu ton dn v t ai, Nh nc t chc, nh hng v kim
tra cc hot ng lin quan ti t ai. Xy dng cc nh ch v vn dng cc
quy phm php lut hng vo vic tp trung phn phi v phn phi li qu t
trn lnh th quc gia nhm to lp v s dng qu t mt cch hp l v hiu
qu. T hnh thnh nn trung tm ca ngnh Lut t ai - l nhng quy
phm php lut iu chnh cc quan h t ai trong lnh vc qun l v s dng
t v c iu tit thng qua chnh sch t ai ca Nh nc. Do vy, ngnh
Lut t ai khng nhng hng vo nhu cu s dng t ca cc ch th trong
x hi, m cn tc ng ti ton b qu trnh sn xut v i sng ca cc ch
th khc trn lnh th quc gia khi tham gia vo cc quan h php lut t ai.
Do , khi nim ngnh Lut t ai c hiu nh sau: Lut t ai l
mt ngnh lut c lp trong h thng php lut Vit Nam, l ton b cc quy
34

phm php lut t ai do Nh nc ban hnh nhm iu chnh cc quan h x
hi pht sinh trong qu trnh qun l nh nc v t ai v quan h x hi pht
sinh trong qu trnh s dng t ca cc t chc, h gia nh, c nhn, nhm
mc tiu s dng t tit kim, hiu qu v bo v mi trng.
2. i tng iu chnh.
i tng v phm vi iu chnh ca mt ngnh lut l nhng nhm quan
h x hi cng loi, l cn c phn bit gia ngnh lut ny vi ngnh lut
khc, cng nh nh gi hiu qu tc ng ca cc quy phm php lut ln cc
quan h x hi thc t.
i tng iu chnh ca ngnh Lut t ai l nhng quan h x hi pht
sinh trong qu trnh chim hu, s dng v nh ot t ai c cc quy phm
php lut t ai iu chnh. Tuy nhin, i tng iu chnh ca ngnh Lut t
ai c th phn thnh hai nhm quan h x hi:
a. Nhm quan h x hi pht sinh trong qu trnh qun l nh nc v
t ai.
Cn c vo Hin php nm 1992 c sa i, b sung theo Ngh quyt
s 51/2001/QH10 ngy 25/12/2001 ca Quc hi kho X k hp th 10, Lut t
ai thng qua ngy 26/11/2003 ti k hp th 4, Quc hi kho XI quy nh:
t ai, rng ni, sng h, ngun nc, ti nguyn trong lng t, ngun li
vng bin u thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu. Nh
nc thng nht qun l ton b t ai theo quy hoch v php lut, bo m
s dng t ng mc ch v c hiu qu.
Nh nc thay mt nhn dn qun l ton b qu t ai trong phm vi c
nc thng qua cc c quan c thm quyn nh Quc hi, U ban Thng v
Quc hi, Chnh ph, B Ti nguyn v Mi trng, Hi ng nhn dn, U ban
nhn dn v cc b, ngnh khc c lin quan.
V vy, quan h qun l nh nc v t ai c hiu trn hai kha cnh:
Th nht: quan h qun l nh nc v t ai l qun l hnh chnh nh
nc i vi t ai thng qua hot ng ban hnh cc vn bn quy phm php
35

lut v qun l, s dng t ai v t chc thc hin cc vn bn quy phm
trn thc t thng qua vic: quy hoch, k hoch s dng t; quyt nh giao
t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t, cp giy chng nhn
quyn s dng t, quyt nh thu hi, bi thng v t ai; quyt nh x pht
hnh chnh i vi hnh vi vi phm php lut t ai... nhm thc hin quyn i
din ch s hu ton dn v t ai trong c nc.
V d 1: Cn c Lut t ai ngy 26 thng 11 nm 2003, ngy 25 thng 5
nm 2007 Chnh ph ban hnh Ngh nh 84/CP quy nh b sung v vic cp
Giy chng nhn quyn s dng t, thu hi t, thc hin quyn s dng t,
trnh t, th tc bi thng, h tr, ti nh c khi Nh nc thu hi t v gii
quyt khiu ni v t ai.
C th ha N 84/CP, B Ti nguyn v Mi trng ban hnh Thng
t s 06/2007/TT-BTNMT ngy 02 nm 7 nm 2007 v hng dn thc hin mt
s iu ca Ngh nh s 84/2007/N-CP ngy 25 thng 5 nm 2007 ca Chnh
ph...Vic ban hnh cc vn bn nhm hng dn thi hnh lut ca Chnh ph,
B, ngnh l hot ng lp quy - mt hot ng quan trng ca quyn hnh php.
V d 2 : Nhm c th ha chnh sch t ai ca c quan hnh chnh nh
nc cp trn, Ch tch UBND Th x ra quyt nh thu hi (thm quyn hnh
chnh) v h tr 200m2 cho gia nh b C v cc h dn khc nm trong h thng
an ton giao thng xy dng ng giao thng.
V d 3 : Ch tch UBND Phng B tham gia ha gii v tranh chp t
ai gia h gia nh ch H vi h gia nh ng A trong vic xc nh ranh gii li
i chung ca hai gia nh.
Th hai: qun l nh nc l qun l kinh t i vi t ai thng qua cc
cng c ti chnh nh xc nh khung gi t; thu s dng t, thu thu nhp t
vic chuyn quyn s dng t, tin thu t khi Nh nc cho thu t, tin thu
t vic x l cc vi phm php lut v t ai, tin bi thng cho Nh nc khi
gy thit hi trong qun l v s dng t ai, ph v l ph trc b v.v
36

V d: xc nh gi t thc t ti cc a phng, Ngy 27/7/2007
Chnh ph ban hnh Ngh nh s 123/2007/N-CP sa i, b sung mt s
iu ca Ngh nh s 188/2004/N-CP ngy 16/11/2004 v phng php xc
nh gi t v khung gi cc loi t.
Khon 2 iu 3 ca Ngh nh 123/2007/N-CP quy nh: "Gi chuyn
nhng quyn s dng t thc t trn th trng trong iu kin bnh thng ti
mt thi im xc nh l s tin Vit Nam tnh trn mt n v din tch t theo
tng mc ch s dng hp php, c hnh thnh t kt qu ca nhng giao
dch thc t hon thnh, mang tnh ph bin gia ngi chuyn nhng v
ngi nhn chuyn nhng trong iu kin thng mi bnh thng..." Cch gii
thch r rng ny s to iu kin cho cc a phng c c s xc nh, quy
nh gi cc loi t c th trn a bn. Theo , UBND (UBND) cp tnh c
php cn c vo khon 10 iu 1 Ngh nh 123/2007/N-CP nh mc gi
i vi cc loi t cha xc nh c mc ch s dng. Bn cnh , Ngh
nh cn quy nh r: Cn c gi chuyn nhng quyn s dng t thc t ti
cc a phng, UBND cp tnh c quyt nh gi cc loi t c th trong
gii hn cho php cao hn khng qu 20% so vi mc gi ti a v thp hn
khng qu 20% so vi mc gi ti thiu ca khung t cng loi do Chnh ph
quy nh. Hoc, khi nh gi t ti khu vc gip ranh gia cc tnh, thnh ph
trc thuc Trung ng, UBND cc tnh c t gip ranh phi tun theo quy nh
php lut v tun th nguyn tc: t gip ranh thuc loi t no th p dng
khung gi do Chnh ph quy nh i vi loi t ; t gip ranh c iu kin
t nhin, kt cu h tng nh nhau, c cng mc ch s dng th quy nh mc
gi nh nhau. Mc nh gi ti khu vc gip ranh c th chnh lch nhau, nhng
t l chnh lch khng qu 30%.
Nh vy, thng qua cc nh ch trn, php lut t ai v cc cng c
qun l khc ca Nh nc v t ai, khng nh v xc nh r rng vai tr
ca Nh nc vi t cch l i din ch s hu ton dn i vi t ai v thc
hin thng nht qun l t ai trong c nc nhm mc ch bo m vic s
37

dng t hp l, tit kim, ng mc ch v c hiu qu. thc hin, Nh
nc cn quy nh c th phng thc thc hin quyn nh ot t ai ca
Ngi i din nhm tng cng vai tr, trch nhim ca ngi i din ch s
hu trong vic qun l cc ngun lc t t ai.
b. Nhm quan h x hi pht sinh trong qu trnh s dng t ca cc
t chc, h gia nh v c nhn
Lut t ai nm 2003 c ban hnh trong bi cnh nn kinh t ca t
nc ang hi nhp su rng vo nn kinh t th gii. Cng vi vic gia nhp T
chc Thng mi kinh t Th gii (WTO) thng 11/2006, Nh nc tip tc xy
dng v ban hnh cc nh ch quan trng, lm c s cho vic gii phng cc lc
lng lao ng t t ai, nhm nng cao hn na hiu qu s dng v khai thc
cc tim nng t t.
Trong khi vn khng nh t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i
din ch s hu, Nh nc thng nht qun l ton b t ai trn lnh th quc
gia v Nh nc giao t, cho thu t cho cc t chc, h gia nh, c nhn, cc
c s tn gio, cng ng dn c (gi tt l ngi s dng t) s dng n nh
lu di v xc lp nhng bo m cho ngi s dng t (iu 10 Lut t ai)
thng qua vic cp giy chng nhn quyn s dng t...cho ngi s dng.
Theo , thi gian giao t s dng trng cy hng nm, nui trng thu sn,
lm mui l 20 nm, trng cy lu nm l 50 nm. Khi ht thi hn s dng
trn, nu ngi s dng t c nhu cu th c th c tip tc c s dng vi
iu kin trong thi hn s dng t chp hnh ng php lut t ai. Ngi s
dng t cn c Nh nc cho thu t theo tho thun. Lut t ai nm
1993 v 2003 m rng cc quyn cho ngi s dng t. Ngoi cc quyn
chim hu, s dng, ngi s dng t cn c cc quyn chuyn i, chuyn
nhng, cho thu, cho thu li, tha k, th chp, tng cho quyn s dng t,
gp vn, bo lnh bng gi tr quyn s dng t lin doanh, lin kt vi cc
t chc, c nhn trong v ngoi nc thc hin cc hot ng sn xut kinh
38

doanh thng qua cc Hp ng chuyn quyn s dng t theo quy nh ca
php lut dn s (Phn th nm, iu 688 - 735 B lut Dn s nm 2005).
Nh vy, vic quy nh 9 quyn cho ngi s dng t, cng vi vic cng
nhn quyn s dng t ca Nh nc trong Lut t ai nm 2003 to c s
php l c bn cho ngi s dng t c tham gia vo cc giao dch dn s,
cng nh lm r hn quyn v ngha v ca Nh nc vi t cch i din ch
s hu ton dn v t ai vi quyn ca ngi s dng trong vic nng cao vai
tr, trch nhim ca Nh nc trong qun l t ai cng nh ngha v v trch
nhim ca ngi s dng t trong qu trnh s dng t ai ca Nh nc.
3. Phng php iu chnh.
Tu thuc vo mi mt ngnh lut nht nh v tng ng vi nhng
nhm quan h x hi ring bit m Nh nc s dng nhng cch thc (php l)
tc ng khc nhau vo cc hnh vi ca cc ch th tham gia quan h x hi .
V vy, Phng php iu chnh ca ngnh Lut t ai l nhng phng thc,
cch thc m ngnh lut ny s dng tc ng vo cc quan h x hi : quan
h qun l v quan h s dng t ai - tc l tc ng vo cc hnh vi ca cc
ch th - Nh nc v ngi s dng t khi tham gia vo cc quan h php lut
t ai.
Lut t ai s dng hai phng php iu chnh:
a. Phng php hnh chnh mnh lnh
Da trn c s t ai thuc s hu ton dn , Nh nc thng nht qun
l v t ai, cho nn cc t chc, h gia nh, c nhn s dng t phi c c
quan Nh nc c thm quyn giao t, cho thu t s dng hoc cho php
chuyn mc ch s dng t. V vy, Nh nc vi t cch i din ch s hu
ton dn v t ai c quyn v trch nhim yu cu ngi s dng t phi tun
theo cc quyt nh hnh chnh mang tnh mnh lnh ca mnh, l :
- Quyt nh giao t, cho thu, cho php chuyn mc ch s dng t
theo quy nh ti iu 37 Lut t ai ;
- Quyt nh thu hi t, cp giy chng nhn quyn s dng t;
39

- Quyt nh gii quyt tranh chp t ai...
Cc quyt nh trn ca c quan nh nc c thm quyn, ngi c thm
quyn th hin mi quan h rng buc gia quyn v ngha v ca Nh nc vi
ngi s dng t, m khng c s bnh ng v mt php l trong mi quan h
ny, iu c ngha l khng th c s tho thun trong lnh vc qun l t ai
gia Nh nc v cng dn. V vy, cc quyt nh trn buc ngi s dng t
phi thc hin mt cch trit v nghim tc.
b. Phng php tha thun
t ai thuc s hu ton dn, do nh nc thng nht qun l, nhng
Nh nc khng trc tip s dng m giao cho cc t chc, h gia nh, c nhn
s dng n nh, lu di hoc c thi hn v c cp giy chng nhn quyn s
dng t. Ngi s dng t c quyn chuyn quyn s dng t theo hp ng
trn c s s tho thun gia cc bn tham gia c quy nh trong B lut dn
s v cc quy nh ca php lut t ai.
Vic quy nh trn th hin mi quan h bnh ng gia cc ch th s dng
t khi tham gia quan h php lut t ai, bi v mi tho thun trong hp ng
chuyn quyn s dng t u phi bo m ng v cc ni dung ca vic
chuyn quyn: nh din tch, thi hn, phng thc thanh ton, thi hn thanh
ton, cch thc x l cc hnh vi vi phm hp ng c quy nh trong B lut
dn s v php lut t ai. Nh nc ch qun l t ai thng qua vic quy nh
mc ch s dng t, thi hn s dng, hn mc s dng t v cc quy nh v
trnh t, th tc khi ngi s dng thc hin trong qu trnh chuyn quyn s
dng t.
Ngoi nhng quy nh v giao t, Nh nc cn c chnh sch cho thu
t cho cc t chc, h gia nh, c nhn trong nc v ngi nc ngoi nhm
tn dng c cc li th khi thu ht u t pht trin kinh t, x hi ca t
nc.
III. CC NGUYN TC CA NGNH LUT T AI
40

Theo cch hiu chung nguyn tc ca mt ngnh lut l nhng t tng,
phng hng mang tnh ch o da vo php lut iu chnh cc quan h
x hi.
Nguyn tc ca ngnh Lut t ai l nhng t tng mang tnh ch o,
l xut pht im cn c qun trit trong xy dng, ban hnh v thc hin
php lut t ai. Ngoi cc nguyn tc chung cho mi ngnh lut, Lut t ai
gm mt s nguyn tc c bn sau:
1. t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu
y l nguyn tc mang tnh Hin nh, c quy nh trng iu 17 Hin
php nm 1992 v Hin php sa i nm 2001, l c s php l cao nht xc
nh Nh nc l i din ch s hu duy nht i vi t ai. Ton b t ai,
d t lin, hi o hay lnh hi, d t ang s dng hay t cha s dng u
thuc quyn qun l ca Nh nc. V vy, Nh nc c y trn vn ba
quyn: quyn chim hu, quyn s dng v quyn nh ot. S khng nh trn
da vo nhng cn c sau:
- t ai l sn phm ca t nhin, c trc con ngi;
- S hnh thnh v pht trin ca mt dn tc ph thuc rt nhiu vo ti
nguyn t ai m dn tc ang sng, v n l t liu sn xut duy nht
pht trin v quyt nh s tn ti ca mt quc gia;
- Qua nhiu th h, con ngi to ra nhng gi tr mi cho t ai thng
qua vic khm ph, to ra ca ci vt cht.
- t ai l kt qu ca ca qu trnh u tranh chinh phc thin nhin v
bo v t ai qua nhiu th h. V vy, t ai khng nhng l ti sn qu gi, l
biu tng ca mt quc gia m cn l c s ca lng yu nc ca c dn tc.
Chnh v vy, Hin php nm 1992 v Hin php sa i nm 2001 tip
cn ch s hu ton dn v t ai lm im xut pht khi xc lp v x l
cc mi quan h v t ai. im xut pht ny trong lch s cha tng c
php lut ghi nhn, song trn thc t n c ghi nhn k t khi dng nc
duy tr v pht trin.
41

Quy nh trn cn nhm xc lp ln h thng quy ch chung trong quan h
t ai m ton dn l ch th, song ton dn khng th ng ra thc hin
quyn s hu c th m phi c ngi i din thay mt nhn dn thc hin
quyn ny.
i din ch s hu ton dn v t ai c thc hin trn c s hai mt
ca mt vn :
- Chnh tr- php l (s hu ton dn);
- Khai thc v s dng- l vic thc hin cc quyn nng c th: quyn s
hu, quyn s dng v quyn nh ot ca Nh nc i vi t ai.
Nh nc c th trao quyn chim hu v s dng t cho cc ch th s
dng t, nhng ring quyn nh ot l quyn ti cao ch thuc Nh nc v n
c th hin nhng im sau:
- Nh nc quyt nh mc ch s dng t thng qua vic quyt nh,
xt duyt quy hoch s dng t, k hoch s dng t;
- Nh nc quy nh v hn mc giao t, thi hn s dng t;
- Quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, cho php chuyn mc ch
s dng t;
- Nh nc nh gi t;
- Nh nc thc hin quyn iu tit cc ngun li t t ai thng qua cc
chnh sch ti chnh v t ai nh:
+ Thu tin s dng t, tin thu t;
+ Thu thu s dng t, thu thu nhp t chuyn quyn s dng t;
+ iu tit phn gi tr tng thm t t m khng do u t ca ngi s
dng t mang li.
- Nh nc trao quyn s dng t cho ngi s dng t thng qua hnh
thc giao t, cho thu t, cng nhn quyn s dng t i vi ngi ang s
dng t n nh; quy nh v quyn v ngha v ca ngi s dng t nhm
hng cho cc quan h t ai vn ng v pht trin theo c ch th trng.
42

2. Nguyn tc Nh nc thng nht qun l ton b t ai theo quy
hoch v theo php lut
Mc ch ca nguyn tc ny nhm s dng t ai c hiu qu, phc v
tt cc mc tiu kinh t - x hi do Nh nc ra. Do vy, cc t chc, h gia
nh, c nhn khi s dng t phi cn c vo quy hoch v k hoch c
ph duyt ca c quan nh nc c thm quyn c quy nh trong php lut
t ai, bao gm:
- Quc hi quyt nh quy hoch s dng t ai di hn v k hoch s
dng t ai trong phm vi c nc 5 nm mt ln ph hp vi k hoch 5 nm
ca Nh nc do Chnh ph trnh.
- Chnh ph lp quy hoch, k hoch s dng t ai trong c nc trnh
quc hi quyt nh. Chnh ph xt duyt quy hoch, k hoch, s dng t ca
tnh, thnh ph trc thuc Trung ng; k hoch s dng t 5 nm v k hoch
b sung hng nm ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng;
quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch an ninh, quc phng.
- U ban nhn cc cp c trch nhim (theo quy nh ti khon 2,3,4,5 iu
25, iu 26 Lut t ai 2003) t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s
dng t trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua quy hoch, k hoch s
dng t trc khi trnh c quan nh nc c them quyn xt duyt.
- B Cng an, B Quc phng t chc thc hin vic lp quy hoch, k
hoch s dng t ai vo mc ch quc phng, an ninh trnh chnh ph xt
duyt (iu 30 khon 1 lut t ai nm 2003).
- C quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k
hoch s dng t ca cp no th c thm quyn quyt nh hoc xt duyt, iu
chnh quy hoch, k hoch s dng t ca cp .
V vy, thc hin c mc tiu qun l t ai, Nh nc xy dng
mt h thng cc vn bn php lut, v h thng c quan qun l t ai t trung
ng n a phng vi vic phn nh chc nng, nhim v v quyn hn
43

tng i r rng nhm thc thi c hiu qu cc cng vic qun l nh nc theo
s phn cp.
3. Nguyn tc u tin bo v nghim ngt qu t nng nghip.
Vit Nam l nc c nn kinh t nng nghip chim t trng tng i ln
(trn 70%), nng dn chim khong gn 80% dn s c nc v ch yu sng
nng thn. Din tch t nng nghip nc ta tnh trung bnh khong gn
700m2/ ngi (trc nm 1990 l 1000m2/ngi), trong khi th gii trung bnh
l 4000m2/ngi. Nhng nm gn y do nhu cu pht trin kinh t - x hi,
chuyn dch c cu kinh t, Nh nc dnh mt qu t khng nh m
rng th v pht trin cc cng trnh, c s h tng trong c qu t nng
nghip. Bi vy, Nh nc c chnh sch m bo cho ngi lm nng nghip,
lm nghip, nui trng thu sn, lm mui c t sn xut v nhm khc phc
tnh trng chuyn i t nng nghip sang s dng vo mc ch phi nng
nghip, php lut t ai th hin nguyn tc ny thng qua cc quy nh sau:
- Vic chuyn mc ch s dng t nng nghip sang t phi nng nghip
phi cn c vo k hoch hng nm m UBND cp tnh ng k nhu cu vi
Chnh ph v phi np tin chuyn mc ch s dng t. Cn nu chuyn i t
t nng nghip trng cy hng nm sang t nng nghip trng cy lu nm th
khng phi np tin chuyn i mc ch s dng, nhng vn phi c s ng
ca c quan nh nc c thm quyn;
- Khng c t tin m rng t khu dn c trn t nng nghip, m
phi theo quy hoch, k hoch ca c quan nh nc c thm quyn; trng hp
cn thit phi chuyn mt phn din tch t trng la sang s dng vo mc ch
khc th Nh nc c bin php b sung din tch t hoc tng hiu qu s dng
t chuyn trng la nc;
- Nh nc c chnh sch h tr, u t xy dng kt cu h tng, p dng
khoa hc v cng ngh hin i cho vng quy hoch chuyn trng la nc c
nng sut, cht lng cao;
44

- Ngi s dng t chuyn trng la nc c trch nhim ci to, lm
tng mu m ca t; khng c chuyn sang s dng vo mc ch trng
cy lu nm, trng rng, chuyn nui trng thu sn v vo mc ch phi nng
nghip nu khng c c quan nh nc c thm quyn cho php
- Nh nc c chnh sch khuyn khch cc t chc, h gia nh, c nhn
khai hoang, phc ho t trng, i ni trc, t ven bin, ven sng m rng
din tch t sn xut nng nghip.
Nguyn tc ny c th hin trc ht trong quy hoch, k hoch s dng
t v trong qu trnh t chc thc hin quy hoch, k hoch, trong phng n s
dng t ca cc cp, cc ngnh, cc n v m bo kh nng sinh li ti a
trn tng khu t v trn phm vi c nc, kt hp hi ho gia li ch ca Nh
nc, ca nhn dn v ca ton x hi.
4. Nguyn tc ci to, bi b t ai v bo v mi trng
y l mt quy nh quan trng nhm c th ho tng bc v chnh sch
t ai vi ngha ai gii ngh g, th lm ngh .
Ni dung ca nguyn tc cn th hin vic thc hin ng ngha v ca
ngi s dng t v xc nh nhng yu cu c bit trong qun l v s dng
t v t ai l loi t liu sn xut c bit, l thnh phn quan trng hng u
ca mi trng sng, l a im phn b dn c, xy dng cc c s h tng.
Nu ngi s dng t khng s dng tt, hoc khng thc hin cc quy nh
ny s gy ra nhng hu qu nng n cho cc th h sau.
Chnh v th, Nh nc quy nh nghim cm mi hnh vi hu hoi
mu m ca t ai, Nh nc khuyn khch ngi s dng t u t lao ng,
vt t, tin vn, p dng khoa hc, k thut nhm lm tng hiu qu s dng t,
bo v, ci to, lm tng mu m ca t v kh nng sinh li t t. Mt
khc, khi hoch nh cc chnh sch t ai, khi lp quy hoch, k hoch s
dng t, khi phn b t ai vo mt mc ch s dng c th phI tnh ton y
n cc yu t tc ng mI trng k c tm v m v tm vi m.
IV. NGUN CA NGNH LUT T AI
45

Ngun ca ngnh Lut t ai l cc vn bn quy phm php lut cha
ng cc qui phm php lut t ai do c quan nh nc c thm quyn, ngi
c thm quyn ban hnh nhm iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong qu
trnh qun l nh nc v t ai v trong qu trnh s dng t ai ca ngi s
dng t. Cc vn bn quy phm php lut t ai bao gm:
- Hin php 1992, Hin php sa i, b sung nm 2001 l Lut C bn,
c hiu lc php l cao nht, l c s xy dng h thng cc vn bn qui phm
php lut t ai.
- Lut t ai c thng qua ngy 26 thng 11 nm 2003, c hiu lc t
ngy 01 thng 07 nm 2004;
- Ngh nh s 181/2004/N - CP ca Chnh ph ngy 29 thng 10 nm
2004 hng dn v thi hnh Lut t ai;
- Ngh nh s 188/2004/N- CP ca Chnh ph ngy 16-11-2004 v
phng php xc nh gi t v khung gi cc loi t;
- Ngh nh s 123/2007/N-CP sa i, b sung mt s iu ca Ngh
nh s 188/2004/N-CP ngy 16/11/2004 v phng php xc nh gi t v
khung gi cc loi t.
- Ngh nh s 197/2004/N - CP ca Chnh ph ngy 03-12-2004 v bi
thng, h tr, ti nh c khi nh nc thu hi t;
- Ngh nh s 198/2004/N - CP ca Chnh ph ngy 03-12-2004 v thu
tin s dng t;
- Ngh nh s 200/2004/N-CP ca Chnh ph ngy 03-12-2004 sp xp,
i mi v pht trin lm trng quc doanh;
- Ngh nh s 182/2004/N-CP ca Chnh ph ngy 29-10-2004 v x
pht vi phm hnh chnh trong lnh vc t ai.
- Ngh nh 84/N-CP quy nh b sung v vic cp Giy chng nhn
quyn s dng t, thu hi t, thc hin quyn s dng t, trnh t, th tc bi
thng, h tr, ti nh c khi Nh nc thu hi t v gii quyt khiu ni v
t ai.
46

- Ngh nh s 44/2008/N-CP ca Chnh ph sa i, b sung mt s
iu ca Ngh nh s 198/2004/N-CP ngy 03/12/2004 ca Chnh ph v thu
tin s dng t.
- Ngh nh s 80/2008/N- CP ngy 29/7/2008 ca Chnh ph v sa i,
b sung mt s iu ca Ngh nh 176/1999/N-CP ngy 21/12/2003 v Ngh
nh s 47/2003/N-CP ngy 12/5/2003 ca Chnh ph v l ph trc b.
- Ngh nh 17/2006/N-CP ca Chnh ph v sa i, b sung mt s
iu ca cc ngh nh hng dn thi hnh Lut t ai ngy 12/02/2006.
- Ngh nh s 69/2009/N-CP ca Chnh ph ngy 13/08/2009 quy nh
b sung quy hoch s dng t, gi t, thu hi t, bi thng, h tr, ti nh
c.
- Lut Thu thu nhp c nhn nm 2007 c hiu lc ngy 01/01/2009 thay
th Lut Thu chuyn quyn s dng t ban hnh 1994, sa i nm 1999.
- Ngh nh s 88/2009/N- CP ngy 19/10/2009 ca Chnh ph v cp
Giy chng nhn quyn s dng t, quyn s hu nh v ti sn khc gn lin
vi t.
- Ngh nh 42/2009/N-CP ngy ngy 07 thng 05 nm 2009 v phn
loi th.
Ngoi cc vn bn php quy do Chnh ph ban hnh, cn c cc vn bn
quy phm php lut khc ca cc c quan nh nc khc trung ng v ca
chnh quyn a phng c lin quan n qun l v s dng t ai.




Chng 3
QUAN H PHP LUT T AI

I. KHI NIM V PHN LOI QUAN H PHP LUT T AI.
47

1. Khi nim quan h php lut t ai.
Trong bt k x hi no u tn ti cc mi quan h khc nhau: quan h t
tng, quan h chnh tr, kinh t, vn ho- x hi.
Quan h t ai l mt b phn ca quan h kinh t, pht sinh gia ch s
hu vi cc ch s dng t v gia cc ch s dng t vi nhau trn c s ch
s hu t ai do mi ch x hi quyt nh.
Vit Nam, theo quy nh ca php lut t ai thuc s hu ton dn,
do Nh nc i din ch s hu v thng nht qun l, v th cc quan h
php lut t ai u pht sinh trn c s quyn ca ch s hu m i din l
Nh nc thng qua h thng chnh sch, php lut c hiu lc php l do Nh
nc xy dng v ban hnh. V vy, quan h qun l v s dng t ai khi c
cc quy nh php lut tc ng gi l quan h php lut t ai.
Tuy nhin, php lut t ai ch iu chnh nhng quan h x hi cn thit,
quan trng ph hp vi li ch ca Nh nc, li ch ca nhn dn, m khng
phi iu chnh mi quan h lin quan ti t ai. Cho nn, quy phm php lut
t ai l biu hin hnh thc php l ca cc quan h x hi cn thit trong lnh
vc s dng t, c th l mi quan h gia Nh nc vi t cch l i din ch
s hu t ai vi cc ch th s dng t (cc t chc, h gia nh, c nhn,
cng ng dn c, c s tn gio) thng qua cc hot ng nh giao t, cho
thu t cho php chuyn mc ch s dng t, cp giy chng nhn quyn s
dng t, thu hi t... nhm bo m cho cc quan h t ai pht trin trong
mt trt t chung, thng nht.
2. Phn loi quan h php lut t ai.
Quan h php lut t ai c phn thnh hai nhm:
a. Nhm quan h php lut v quyn qun l nh nc i vi t ai.
Nhm quan h ny pht sinh trong qu trnh qun l, iu hnh v t chc
thc hin chnh sch, php lut t ai; trong qu trnh phn phi v phn phi li
qu t gia cc c quan nh nc c thm quyn vi nhau v gia c quan nh
nc c thm quyn vi ngi s dng t. C s pht sinh ra cc mi quan h
48

ny l cc vn bn ch o, iu hnh trong lnh vc qun l v m v t ai ca
Nh nc v cc vn bn hnh chnh thng qua vic giao t, cho thu t, thu
hi t, cho php chuyn mc ch s dng t v quyt nh gii quyt cc tranh
chp v t ai.
Ni dung qun l nh nc v t ai l tng hp cc hot ng ca c
quan nh nc c thm quyn trong cc lnh vc nh: ban hnh cc vn bn quy
phm php lut v qun l v s dng t ai v t chc thc hin cc vn bn
t: xc nh a gii hnh chnh, lp v qun l h s a gii hnh chnh, lp
bn a chnh; kho st, o c, nh gi, phn hng t, lp bn a chnh,
lp quy hoch, k hoch s dng t; thng k, kim k t, ng k t ai; cp
giy chng nhn quyn s dng t; giao t, cho thu t, cho php chuyn
quyn s dng t; thu hi t; kim tra, thanh tra, gim st vic qun l v s
dng t ca cc ch th; gii quyt khiu ni, t co v x l cc vi phm php
lut t ai; qun l ti chnh v t ai, qun l th trng quyn s dng t,
th trng bt ng sn; qun l cc hot ng dch v cng v t ai v cc
mc ch s dng t khc theo ch trng ca Nh nc.
Nh vy, quan h php lut trong lnh vc qun l nh nc v t ai l
s th hin mc ch ca qun l hnh chnh nh nc v t ai nhm bo
m thc hin trn thc t cc vn bn php lut t ai ca cc c quan nh
nc c thm quyn, ngi c thm quyn.
V d: Cn c iu 22, 26, 37 Lut t ai nm 2003, UBND thnh ph H
ra quyt nh giao t cho Tng cng ty VINACONEC thc hin d n xy
dng nh chung c bn v cho thu theo quy nh ca Nh nc. V vy, hot
ng giao t chnh l hot ng chp hnh php lut trong qun l hnh chnh
nh nc v t ai. Bn cnh , cc ch th ca qun l t ai (c quan, t
chc nh nc) cng phi tin hnh cc hot ng t chc v ch o trc tip
i vi cc i tng thuc quyn qun l nh ra cc quyt nh thu hi t, gii
phng mt bng, bi thng t ai khi thu hi v buc cc i tng ny phi
thc hin nhm to iu kin nhanh chng cho vic thc hin cc d n ra.
49

b. Nhm quan h php lut v quyn s dng t.
Trn c s quy nh: t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din
ch s hu, Nh nc giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s
dng cho cc t chc, h gia nh v c nhn s dng n nh, lu di v cho
php ngi s dng t c chuyn quyn s dng t theo quy nh ca php
lut.
Nh vy, vi t cch l ngi i din ch s hu ton dn v t ai, Nh
nc c ba quyn nng: quyn chim hu, quyn s dng v quyn nh ot,
song Nh nc khng s dng trc tip m giao t cho ngi s dng trn c s
mc tiu chung ca Nh nc v ca x hi v cho php h c chuyn quyn
s dng nhm pht huy v m rng cc quan h t ai cho qu trnh pht trin
kinh t, x hi.
Ngi s dng t y chnh l ngi thc hin nhng mc tiu,
ca Nh nc, to ln nhm quan h s dng t l quan h gia nhng ngi s
dng t vi nhau thng qua hp ng chuyn quyn s dng t. Do ngi
s dng t khng ch c quyn chim hu, s dng m cn c cc quyn khc
nh quyn chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tha k, th chp,
gp vn, bo lnh, tng cho quyn s dng t. Cc quyn nng ny ca ngi s
dng t c php lut t ai, php lut dn s gi l quyn s dng t. Xt
v bn cht, quyn s dng t l mt quyn dn s v n gn vi ch th quan
h php lut dn s l h gia nh, c nhn v gn lin vi mt loi ti sn, hng
ho c bit - l t ai. Do vy, quyn s dng t c coi l mt quyn dn
s c bit v ngi s dng t khng c ton b cc quyn nng nh ch s
hu ti sn khc, chng hn: khng c quyn tiu hu t ai, khng c quyn
thay i mc ch s dng, khng c quyn t t ra cc th tc chuyn nhng,
chuyn i, m hnh thc, th tc, iu kin v ni dung thc hin cc quyn
nng ca ngi s dng t phi c thc hin mt cch nghim tc theo quy
nh php lut t ai v php lut dn s.
50

- V hnh thc: vic chuyn quyn s dng t phi c thc hin thng
qua mt hp ng bng vn bn v c c quan nh nc c thm quyn xc
nhn hoc chng thc.
- V iu kin: vic chuyn quyn s dng t phi tun theo cc quy nh
ca php lut mt cch cht ch v nghim tc, nht l i vi t trng la
nc.
- V thi hn: ty theo tng loi t v mc ch s dng, ngi s dng
ch c giao t s dng trong mt thi gian nht nh. V d t trng cy hng
nm l 20 nm, t trng cy lu nm l 50 nm v khng c t chuyn mc
ch s dng khi cha c Nh nc quyt nh.
II. CC YU T CU THNH QUAN H PHP LUT T AI
Cng nh quan h php lut ca cc ngnh lut khc, quan h php lut t
ai bao gm 3 nhm yu t cu thnh: nhm ch th; nhm khch th v ni
dung quan h php lut t ai.
1. Ch th quan h php lut t ai.
Ch th quan h php lut t ai bao gm 2 loi: ch th v quyn qun l
nh nc v t ai v ch th v quyn s dng i vi t ai.
a. Ch th quan h php lut v quyn qun l nh nc i vi t ai.
Trn c s Hin php 1992 sa i 2001, Lut t ai 2003 quy nh:
t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu, Nh nc
thng nht qun l v t ai. iu ny c ngha l, Nh nc l i din ch s
hu ton dn, c quyn qun l ton b qu t trn phm vi lnh th quc gia,
ng thi l ch th qun l t ai. V vy, Nh nc c quyn nh ra nhng
th ch thch hp, buc cc i tng qun l phi tun theo. Mt khc trong qu
trnh qun l, Nh nc thit lp ra nhng c quan c chc nng qun l t
ai c th nh: Quc hi, Chnh ph, B Ti nguyn v Mi trng, U ban nhn
dn cc cp,ng thi, Nh nc phn cng, phn cp qun l cho cc c quan
ny thc hin chc nng qun l theo lut nh. Theo , nhng c quan ny ch
thay mt Nh nc thng nht qun l t ai v thc hin ni dung c th ca
51

ch i din quyn s hu ton dn v t ai trong phm vi, thm quyn c
phn cng, phn cp, c th l:
- Quc hi ban hnh php lut v t ai, quyt nh quy hoch, k hoch
s dng t ca c nc; thc hin quyn gim st ti cao i vi vic qun l v
s dng t ai trong phm vi c nc.
- Chnh ph quyt nh quy hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh
ph trc thuc trung ng v quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch
quc phng, an ninh; thng nht qun l nh nc v t ai trong c nc.
- B Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim trc Chnh ph trong
vic qun l nh nc v t ai.
- Hi ng nhn dn cc cp thc hin quyn gim st vic thi hnh php
lut v t ai ti a phng.
- U ban nhn dn cc cp thc hin quyn i din ch s hu v t ai
v qun l nh nc v t ai ti a phng theo thm quyn quy nh trong
Lut t ai.
Nh vy, nhng quy nh trn khng nh Nh nc vi t cch i
din ch s hu ton dn i vi t ai v thc hin vic thng nht qun l t
ai thng qua cc phng thc thc hin quyn nh ot t ai ca Nh nc,
nhm tng cng vai tr, trch nhim ca ngi i din ch s hu trong qun
l ngun ti sn quc gia thng qua vai tr:
- Quyt nh mc ch s dng t thng qua hot ng quy hoch, k
hoch s dng t;
- Quy nh v hn mc giao t v thi hn s dng t;
- Quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, cho php chuyn mc ch
s dng t;
- nh gi t, iu tit ngun thu nhp t t ai mang li, nhm bo m
s cng bng trong s dng, hn ch tnh trng u c v t ai trong x hi.
Bn cnh , vic khng nh quyn qun l nh nc v t ai cn nhm xc
nh v phn bit rnh mch quyn ca Nh nc vi t cch i din ch s hu
52

t ai vi quyn ca ngi s dng t thng qua cc quy nh: Nh nc trao
quyn s dng t cho ngi s dng thng qua hnh thc giao t, cho thu t,
cng nhn quyn s dng t i vi ngi ang s dng n nh; quy nh
quyn, ngha v ca ngi s dng t cng nh quy nh c th nhim v,
quyn hn v trch nhim ca tng c quan nh nc v ca tng cp chnh
quyn trong vic thc hin nhim v ca ngi i din.
b. Ch th quan h php lut v quyn s dng t ai.
Theo quy nh ca B lut Dn s, quyn s dng l kh nng php l
c thc hin nhng hnh vi nht nh s dng, khai thc nhng mt li ch
ca i tng s dng. y l mt trong nhng quyn nng quan trng ca
quyn s hu.
Nh nc vi t cch l i din ch s hu ton dn v t ai, nhng
Nh nc khng trc tip s dng t m giao quyn s dng t cho cc t
chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c, c s tn gio s dng bo m
mc tiu ca qun l nh nc l s dng t tit kim, hiu qu v bo v mi
trng. V vy, v mt php l t chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c,
c s tn gio u l ch th s dng t, k c c quan qun l nh nc cp
di khi c c quan cp trn giao t s dng vo mc ch cng cng, li ch
quc gia.
Lut t ai 2003 quy nh ngi s dng t khi tham gia quan h php
l vi Nh nc trong trng hp c giao t, cho thu, cho php chuyn mc
ch s dng... u l nhng ch th quyn s dng t. V vy, ch th quyn s
dng t bao gm: t chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c, c s tn
gio.
* T chc
Cc t chc l ch th quan h php lut t ai phi tho mn cc iu
kin sau:
- c thnh lp hp php hoc c ng k kinh doanh theo lut nh hoc
c php hot ng ti Vit Nam;
53

- C nhu cu s dng t vo mc ch khc nhau theo quy nh ca php
lut, v d nu doanh nghip c nhu cu s dng t lm mt bng sn xut,
xy dng tr s lm vic;
- C kh nng thc hin cc quyn v ngha v trong qu trnh s dng
t;
- c c quan nh nc c thm quyn cho php s dng thng qua cc
hnh thc giao t, cho thu t, cho php chuyn nhng, nhn chuyn nhng
hoc cng nhn quyn s dng t.
Theo quy nh ca php lut, t chc bao gm: t chc trong nc v t
chc nc ngoi.
T chc trong nc gm: cc c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc
chnh tr- x hi, t chc chnh tr x hi - ngh nghp, t chc kinh t, t chc
s nghip cng, cc n v lc lng v trang nhn dn v cc t chc khc theo
quy nh ca php lut.
T chc nc ngoi bao gm: cc c quan c chc nng ngoi giao nh:
i s qun, lnh s qun, c quan i din khc ca nc ngoi c chc nng
ngoi giao c Chnh ph Vit Nam tha nhn; c quan i din ca t chc
Lin hp quc, c quan hoc t chc Lin Chnh ph, c quan i din ca t
chc lin Chnh ph v cc t chc quc t khc thu t c thi hn (99 nm)
theo thng l quc t, cc doanh nghip c vn u t nc ngoi hot ng ti
Vit Nam theo quy nh ca Lut u t.
* H gia nh
Hin php nm 1992 khng nh kinh t h gia nh cn c khuyn
khch v c pht trin. C th ho nguyn tc ny, B lut Dn s nm 2005
quy nh: Nhng h gia nh m cc thnh vin c ti sn chung hot ng
kinh t chung trong quan h s dng t, trong hot ng sn xut nng, lm,
ng nghip v mt s lnh vc sn xut, kinh doanh khc do php lut quy nh,
nhng h gia nh m t c giao cho h cng l ch th trong cc quan h
dn s lin quan n t .
54

Nh vy, theo quy nh ca B lut Dn s, khng phi mi h gia nh
u l ch th ca quan h dn s, m ch nhng h gia nh phi tho mn hai
iu kin sau mi tr thnh ch th ca quan h php lut dn s:
Mt l, cc thnh vin trong h c ti sn chung (do cng nhau to lp nn
hoc c tng cho chung v cc ti sn khc do cc thnh vin tho thun l ti
sn chung ca h);
Hai l, cc thnh vin trong h cng hot ng kinh t chung v khng
nht thit c cng h khu.
Tuy nhin, theo php lut t ai th quyn s dng t c giao cho h
gia nh, khi lm th tc giao t nht thit phi c chung h khu, khng phn
bit thnh vin trn 18 tui, hay di 18 tui.
C th ho Hin php nm 1992, cc quy nh ca B lut Dn s, v php
lut t ai quy nh h gia nh l mt ch th quan trng khi c Nh nc
giao quyn s dng t. V vy, vi t cch l mt n v kinh t, l ch th s
dng t, h gia nh phi c cc iu kin sau:
- C nhu cu s dng t vo mc ch nng, t , t chuyn dng;
- c c quan nh nc c thm quyn cho php s dng;
- C kh nng thc hin quyn v ngha v trong qu trnh s dng t;
- C cng h khu;
- C ti sn chung v cng tin hnh cc hot ng kinh t.
Nh vy, khi c Nh nc giao t cho h gia nh, th t thuc ti
sn chung ca h. Cho nn mi hnh vi chuyn dch quyn s dng t phi c
s ng ca tt c cc thnh vin trong h t 18 tui tr nn.
* C nhn.
C nhn l ch th ca mi quan h x hi. Trong quan h ti sn v quan
h nhn thn do Lut Dn s iu chnh th c nhn phi c nng lc php lut
dn s v nng lc hnh vi dn s .
i vi c nhn, nng lc php l t ai ca loi ch th ny khng c
cp trong cc vn bn php lut (Hin php, Lut t ai), m Nh nc ch
55

ban hnh cc chnh sch nhm bo m cho ngi lm nng nghip c t sn
xut, nu h c kh nng sn xut th s c Nh nc giao t, cho thu t,
song phi cn c vo qu t c th ca a phng v kh nng u t, khai
thc ca tng ch s dng t. Chnh v vy, Lut t ai ch quy nh mt c
nhn mun tr thnh ch th quan h php lut t ai thng qua vic c giao
t, thu t ca Nh nc, nhn quyn s dng t thng qua chuyn quyn s
dng t phi tho mn cc iu kin sau:
- C nng lc hnh vi dn s y , c ngha l t 18 tui tr nn, tr
tu bnh thng;
- C nhu cu v kh nng s dng t;
- c c quan nh nc c thm quyn cho php s dng t;
- C kh nng thc hin quyn v ngha v trong qu trnh s dng t.
C nhn bao gm: c nhn trong nc, c nhn l ngi nc ngoi v
ngi Vit Nam nh c nc ngoi thuc i tng c mua nh gn lin
vi t .
* Cng ng dn c, cc c s tn gio.
c quy nh ln u tin trong Lut t ai nm 2003 nhm bo v li
ch chnh ng ca ngi s dng t. Bi v t ai nc ta mang tnh lch s,
vic giao t qua cc thi k cc a phng cho nhiu i tng khc nhau,
theo cc quy nh khc nhau, ph hp vi mc tiu ca tng thi k cch mng.
n nay ngi c giao t l cng ng dn c hay cc c s tn gio s
dng t n nh trong mt thi gian di, ph hp vi thc t v cc quy nh ca
php lut t ai hin hnh. Do vy, vic quy nh cng ng dn c, cc c s
tn gio l ch th quan h php lut t ai cng nhm bo m n nh cc
quan h x hi v khng ngng thc y cc quan h ny pht trin theo c ch
th trng c s qun l ca Nh nc trn c s nhng bo m ca Nh nc
nh: cp giy chng nhn quyn s dng t cho ngi s dng, khng tha
nhn vic i li t giao giao cho ngi khc s dng trong qu trnh thc
hin chnh sch t ai ca Nh nc ta qua cc thi k cch mng
56

Theo quy nh ca Lut t ai, cng ng dn c phi c cc iu kin
sau:
- Cng sinh sng trn cng mt a bn thn, lng, p, bn, bun, phun,
sc v cc im dn c tng t;
- C cng phong tc tp qun, hoc c chung dng h c Nh nc giao
t hoc c Nh nc cng nhn quyn s dng t.
i vi cc c s tn gio bao gm cha chin, nh th, thnh tht, thnh
ng, tu vin, trng o to ring ca tn gio, tr s ca t chc tn gio v
cc c s khc ca tn gio c Nh nc cng nhn quyn s dng t hoc
c giao t.
2. Khch th quan h php lut t ai.
a. Khi nim:
Khch th quan h php lut t ai l ton b vn t trn lnh th quc
gia, khng phn bit t ang s dng hay cha s dng thng qua Nh nc
thit lp nn ch s dng i vi mi loi t.
Cn c vo qu trnh pht trin kinh t - x hi trong thi k cng nghip
ho, hin i ho t nc v cn c vo nhu cu chuyn i mc ch s dng
t, to iu kin cho vic qun l v m ca Nh nc, Lut t ai nm 2003
quy nh 3 loi t tng ng vi 3 ch s dng khc nhau, tu thuc vo
mc ch s dng tng loi t: ch s dng i vi t nng nghip, t phi
nng nghip v ch s dng i vi t cha s dng.
Khch th quan h php lut t ai bao gm: Khch th quan h php lut
v quyn qun l nh nc i vi t ai v khch th quan h php lut v
quyn s dng t.
* Khch th quan h php lut t ai v quyn qun l nh nc i vi
t ai. L cc quan h x hi pht sinh trong qu trnh qun l ton b t ai
ca c nc bao gm ton b qu t trn lnh th quc gia thuc ch quyn ca
Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. V vy, li ch ca Nh nc,
quyn nng ca Nh nc bao trm ln ton b vn t .
57

* Khch th quan h php lut t ai v quyn s dng t:
Khch th quan h php lut t ai v quyn s dng t l nhng li ch
gn vi quyn v ngha v c th ca ch th s dng t c th, tng ng vi
nhng khong t, vng t, mnh t c th, thng qua m Nh nc xc lp
ch php l i vi mi loi t.
- Ch php l i vi t nng nghip;
- Ch php l i vi t phi nng nghip;
- Ch php l i vi t cha s dng.
Nh vy, t nng nghip l khch th ca ch s dng t nng
nghip;
t phi nng nghip l khch th ca ch s dng t phi nng nghip;
t cha s dng l khch th ca ch s dng t nng nghip, t ,
t xy dng trong trng hp c quy hoch a vo s dng.
3. Ni dung ca quan h php lut t ai.
Ni dung ca quan h php lut t ai l ton b cc quyn v ngha v
php l ca cc ch th tham gia quan h php lut t ai - tc l bao gm ton
b cc quyn v ngha v ca Nh nc cng nh ngi s dng t tham gia
trong qu trnh qun l t ai ca Nh nc v trong qu trnh s dng t ca
cc ch th s dng t khi c Nh nc giao t, cho thu t, cho php
chuyn quyn s dng t. Nh vy, cc quyn v ngha v php l ca cc t
chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c, c s tn gio trong lnh vc t
ai xut hin trn c s nhng quy phm php lut t ai v khi cc t chc, h
gia nh, c nhn tr thnh ch th quan h php lut t ai.
Trn phng din l thuyt, quyn v ngha v php l ca cc ch th
tham gia quan h php lut l nhng hnh thc php l c th do Nh nc s
dng tc ng ti cch x x ca con ngi nhm iu chnh cc quan h x
hi. Chng hn, quyn ca ch th s dng t trong quan h php lut t ai l
kh nng x x (c s dng i vi din tch t nht nh do Nh nc giao,
vi thi hn s dng c ghi trong quyt nh giao t hay hp ng thu t
58

ca Nh nc ) ca t chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c, c s tn
gio tham gia quan h v c cc quy phm php lut t ai quy nh trc
. Bn cnh , cc quan h t ai ny cn c Nh nc bo v bng s
cng ch nhm bo v quyn s dng t hp php ca t chc, cng dn cng
nh ca Nh nc. Cn ngha v php l trong quan h php lut t ai li l
cch x x bt buc c quy phm php lut xc nh trc (chng hn, tng
ng vi cc quyn c s dng t khi c Nh nc giao t, cho thu t,
cho php chuyn mc ch s dng t th ngi s dng t phi np tin s
dng t - nu c) m mt bn ca quan h php lut phi tin hnh, nhm
p ng vic thc hin quyn ca ch th bn kia.
Do vy, quyn v ngha v ca Nh nc cng nh ca ngi s dng t
trong mi quan h php lut t ai pht sinh trong qu trnh qun l v s dng
t lun l mt th thng nht. Bi v n th hin mi lin h gia Nh nc vi
t cch l ngi i din ch s hu ton dn v thng nht qun l v t ai
i vi ngi s dng t thng qua vic giao t, cho thu t, cho php chuyn
mc ch s dng t hoc cho php chuyn quyn s dng t. Ngc li, ngi
s dng t khi c nh nc giao t, cho thu t ch c s dng ng
mc ch, ng ranh gii, ng thi hn s dng t, v lm ngha v y
i vi Nh nc c quy nh trong quyt nh giao t hoc hp ng cho
thu t ca c quan nh nc c thm quyn (iu 107 Lut t ai nm 2003).
Lut t ai nm 2003 quy nh cc quyn v ngha v ca Nh nc
thng qua cc hot ng qun l Nh nc v t ai, nhm thc hin vai tr i
din ch s hu ton dn v t ai trong c nc. Cc quyn ny c quy nh
ti chng II, t iu 16 n iu 65 Lut t ai 2003, cn quyn v ngha v
ca ngi s dng t th c quy nh ti chng IV, t iu 105 n iu
121 Lut t ai nm 2003: t nhng quy nh chung cho ngi s dng t, cho
n cc trng hp s dng t theo cc mc ch khc nhau tng ng vi cc
i tng s dng khc nhau: t chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c
hay c s tn gio, ngi nc ngoi v ngi Vit Nam nh c nc ngoi.
59

Do vy, trong cc quan h php lut t ai th quyn ca Nh nc chnh l
ngha v ca ngi s dng t v ngc li quyn ca ngi s dng t li l
ngha v tng ng ca Nh nc. Tuy nhin, quyn v ngha v ca ngi s
dng t ch xut pht t quyn chim hu, nh ot ca Nh nc. Cn quyn
chim hu ca ngi s dng t ch xut pht t s cho php ca Nh nc trn
c s mc tiu s dng t ai ca Nh nc.
V vy, quan h php lut t ai l mt trong nhng phng tin php l
c bn bo v quyn v li ch hp php ca Nh nc cng nh quyn v li
ch hp php ca ngi s dng t v x hi ni chung, to c s v iu kin
cho cc quan h x hi pht trin.
III. MI QUAN H GIA NGNH LUT T AI VI CC
NGNH LUT KHC
1. Mi quan h vi ngnh Lut Hnh chnh.
Trong h thng php lut Vit Nam, Lut Hnh chnh l ngnh lut bao
gm ton b cc quy phm php lut iu chnh cc quan h x hi pht sinh
trong qu trnh qun l hnh chnh nh nc. Mt khc, Hin php nm 1992
cng quy nh: t ai thuc s hu ton dn, Nh nc thng nht qun
l v t ai.... qun l, Nh nc s dng cc phng php qun l trong
c phng php mnh lnh - hnh chnh v n lin quan trc tip ti hnh
chnh.
V vy, Lut t ai v Lut Hnh chnh c quan h tc ng qua li ln
nhau, cc quy phm php lut ca Lut Hnh chnh l c s, tin cho vic xy
dng, ban hnh v thc hin cc quy phm php lut ca ngnh Lut t ai, hay
cc quan h php lut t ai lun pht sinh, thay i, chm dt trn c s quyt
nh hnh chnh. V d, quyt nh giao t, cho thu t, cho php chuyn mc
ch s dng t, quyt nh thu hi t, quyt nh x l cc hnh vi vi phm
hnh chnh trong lnh vc qun l v s dng t ai v.v...
Nh vy, gia hai ngnh lut hnh chnh v t ai u c chung h thng
ch th qun l l cc c quan qun l hnh chnh nh nc; v hnh thc v
60

phng php qun l l u ban hnh cc vn bn qun l v s dng phng
php mnh lnh - hnh chnh tc ng ln i tng b qun l. Tuy nhin, tu
thuc tng loi quan h x hi m Lut Hnh chnh hay Lut t ai p dng
phng php v mc tc ng khc nhau da trn c im mang tnh lch s,
kinh t, chnh tr, vn ha- x hi ca cc quan h x hi. Do , khi hon thin
cc vn bn php lut v t ai v t chc thc hin ng cc quy nh ny l
iu kin quan trng nhm nng cao hiu lc qun l v kinh t ni chung, v
qun l nh nc v t ai ni ring.
2. Mi quan h vi ngnh Lut dn s.
Lut Dn s l ngnh lut trong h thng php lut Vit nam, bao gm
ton b cc quy nh do Nh nc ban hnh iu chnh cc quan h ti sn v
cc quan h nhn thn.
V vy, gia hai ngnh lut ny c mi quan h an xen ln nhau:
- Ch nh v quyn s hu ca hai ngnh lut u c Hin php v B
lut Dn s, Lut t ai qui nh. Tuy nhin, ch nh v quyn s hu i vi
t ai li l mt quyn c bit, ch c Nh nc mi c quyn nh ot s
phn php l ca t ai cn quyn s hu v ti sn thun tu quy nh trong B
lut Dn s li c t do chuyn nhng, cho, tng, hu... ty thuc ch ca
c nhn, t chc
- Ti sn t ai khi c nh nc cho php chuyn quyn s dng t ch
s dng t ny sang ch s dng t khc v hnh thc c thc hin theo quy
nh ca B lut Dn s, nhng v trnh t, th tc chuyn quyn th ch s dng
t phi tun theo cc quy nh ca php lut t ai;
- Hai ngnh lut dn s v t ai u c chung phng php iu chnh l
phng php tho thun, song mc tho thun m ngnh lut t ai p dng
b hn ch hn bi ch ca Nh nc, bi vy ch s dng t ch c tho
thun trong phm vi Nh nc cho php.
61

- Ch nh v gii quyt tranh chp t ai v ti sn gn lin vi quyn s
dng t u c gii quyt bi ta n nhn dn khi c giy chng nhn quyn
s dng t theo quy nh ca php lut dn s v php lut t ai.
3. Mi quan h vi ngnh Lut Hnh s.
Lut Hnh s l ngnh lut bao gm ton b cc quy phm php lut, quy
nh nhng hnh vi no nguy him cho x hi b coi l ti phm v quy nh cc
hnh pht i vi hnh vi ti phm .
Lut Hnh s l mt trong nhng cng c sc bn v hu hiu ca Nh
nc u tranh phng, chng cc loi ti phm trong c ti phm v t ai
c quy nh trong ti cc iu 173 n iu 175 B lut Hnh s nm 1999 v
cc iu 140, 141 Lut t ai nm 2003. Cc iu khon trn ca B lut Hnh
s l cng c quan trng bo v cc quy phm php lut ca ngnh Lut t
ai, gp phn n nh v thc y kinh t Vit Nam pht trin.
4. Vi ngnh Lut Mi trng
Gia hai ngnh lut ny u c chung khch th l cc ngun ti nguyn
thin nhin t ai v ti sn qu gi khc trong lng t v trn mt t thuc
quyn s hu ca Nh nc. Nhng ti sn ny u khng c t do lu thng
khi cha c s ng ca Nh nc trn c s vic s dng v li ch quc gia,
li ch dn tc. V vy, mi ch th khi tham gia quan h t ai u c ngha v
v trch nhim bo v ti nguyn thin nhin v t ai, khai thc v s dng c
hiu qu nhm bo v mi trng, sinh thi v cc ngun nc.




Chng 4
CH PHP L I VI CC LOI T

62

Lut t ai nm 2003 phn loi t ai thnh ba nhm t: t nng
nghip, t phi nng nghip v t cha s dng.
1. Nhm t nng nghip bao gm cc loi t:
a) t trng cy hng nm gm t trng la, t ng c dng vo chn
nui, t trng cy hng nm khc;
b) t trng cy lu nm;
c) t rng sn xut;
d) t rng phng h;
) t rng c dng;
e) t nui trng thu sn;
g) t lm mui;
h) t nng nghip khc theo quy nh ca Chnh ph;
2. Nhm t phi nng nghip bao gm cc loi t:
a) t gm t ti nng thn, t ti th;
b) t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip;
c) t s dng vo mc ch quc phng, an ninh;
d) t sn xut, kinh doanh phi nng nghip gm t xy dng khu cng
nghip; t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; t s dng cho
hot ng khong sn; t sn xut vt liu xy dng, lm gm;
) t s dng vo mc ch cng cng gm t giao thng, thu li; t
xy dng cc cng trnh vn ho, y t, gio dc v o to, th dc th thao phc
v li ch cng cng; t c di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh; t
xy dng cc cng trnh cng cng khc theo quy nh ca Chnh ph;
e) t do cc c s tn gio s dng;
g) t c cng trnh l nh, n, miu, am, t ng, nh th h;
h) t lm ngha trang, ngha a;
i) t sng, ngi, knh, rch, sui v mt nc chuyn dng;
k) t phi nng nghip khc theo quy nh ca Chnh ph;
63

3. Nhm t cha s dng: bao gm cc loi t cha xc nh mc ch
s dng.
I. CH S DNG T NNG NGHIP
1. Khi nim v cc loi t nng nghip
L t c xc nh ch yu s dng vo mc ch sn xut nng
nghip nh trng trt, chn nui, nui trng thu sn, lm mui hoc nghin cu
th nghim v nng nghip, lm nghip.
t nng nghip gm cc loi sau:
a - t trng cy hng nm, l t canh tc v thu hoch sn phm cy
trng c thi hn s dng t 1 nm tr xung. Theo quy nh ca Lut t ai
1993, t trng cy hng nm gm 5 loi sau y:
- t khon: L loi t hp tc x hay tp on sn xut giao cho
cc h theo tinh thn Ngh quyt 10/1988. t khon chim phn ln qu t
canh tc Min Bc.
- t s dng lu di: Ch yu tp trung v ph bin Min Nam. Loi
t ny khc vi t khon ch, l ngi nng dn khng n khon sn
phm (ngoi cc loi thu bt buc cho t c giao khon) i vi cc hp tc
x hay t i sn xut thc hin vic giao khon t.
- t u thu: L loi t thuc phn t ca hp tc x hoc x gi li
thc hin u gi vi cc h gia nh. y l loi t canh tc cho thu trong thi
gian t 3-5 nm ty theo tng vng.
- t t: Loi t ny bao gm t tha k hoc t vn ca h gia nh
cng nh l t 5% cp cho h gia nh phc v mc ch ring ti thi im bt
u tp th ha t ai v y cng l mc tng ng vi 5% t nng nghip
ca x. Loi t ny khng phi np thu.
- t lm r hoc t thu mn: L loi t thu ca h khc theo cc
hnh thc tha thun khc nhau, trong c tha thun v vic cy r hoc thu
mn.
64

Tm li, trng cy hng nm c phn loi theo 3 tiu ch cht lng:
tt, trung bnh v xu. Tuy nhin, vic xc nh cc tiu ch v cht lng
t ai ty thuc vo tng vng, tng a phng v cng ch mang tnh tng
i da trn c s hiu sut ca hot ng sn xut lng thc do chnh quyn x
a ra.
b - t trng cy lu nm, l t canh tc v thu hoch sn phm cy trng
c thi hn t 1 nm tr ln;
c - t rng gm: rng phng h, rng c dng v rng sn xut;
d - t c mt nc nui trng thu sn;
e - t lm mui;
f - t trng c chn nui gia sc, gia cm;
g - t nng nghip khc nh t xy dng nh knh v cc loi nh
nhm phc v mc ch trng trt, chn nui; t do hp tc x giao cho h gia
nh lm kinh t gia nh nh t vn, t xm canh, t trng, i ni trc, t
hoang ho c xc nh sn xut nng nghip.
2. Nguyn tc giao t nng nghip
Vic giao t nng nghip phi tun theo cc nguyn tc sau:
- Bo m cho ngi lm nng nghip c t sn xut trn c s qu
t hin c tng a phng.
- Ngi c giao t nng nghip phi s dng ng mc ch, trong thi
hn c giao v c ngha v bo v, ci to t v chp hnh ng php lut v
t ai.
- Vic giao t nng nghip cho h gia nh v c nhn l giao chnh thc,
n nh, lu di v c cp giy chng nhn quyn s dng t.
3. i tng c giao t nng nghip
i tng c giao t nng nghip bao gm:
- H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip, c nhn khu
thng tr a phng, k c nhng ngi ang lm ngha v qun s.
65

- Nhng ngi sau y, nu h c nhu cu s dng t sn xut nng
nghip th U ban nhn dn x, phng, th trn cn c vo qu t ca a
phng, xt v ngh U ban nhn dn huyn, th x, thnh ph thuc tnh giao
t:
+ Nhng ngi sng chnh bng nng nghip c tr ti a phng, nhng
cha c h khu thng tr ti a phng , c U ban nhn dn x,
phng, th trn xc nhn.
+ X vin hp tc x nng nghip trc y chuyn sang lm hp tc
x tiu th cng nghip hoc cc hp tc x thuc lnh vc khc nay khng c
vic lm, tr li lm nng nghip.
+ Con, em cn b, cng nhn, vin chc nh nc sng ti a phng n
tui lao ng nhng cha c vic lm.
+ Cn b, cng nhn, vin chc nh nc, b i ngh mt sc hoc ngh
vic do sp xp li sn xut, tinh gin bin ch c hng tr cp mt ln hoc
ch c hng tr cp mt s nm v sng thng tr ti a phng.
+ H gia nh, c nhn c giao t, m chuyn quyn cho ngi
khc, nay cha c ngun sng no ngoi nng nghip, th U ban nhn dn x,
phng, th trn cn c vo qu t ca a phng v tu tng trng hp c
th ngh U ban nhn dn huyn, th x, thnh ph thuc tnh giao t hoc
cho thu h sn xut.
Qu t gii quyt cho cc h gia nh trn, c th ly t qu t thu
hi, t t do h gia nh s dng vt hn mc, t vt qu mc 5% t cng
ch, t cha s dng vo mc ch sn xut nng nghip, nhng c quy hoch
s dng vo mc ch nng nghip.
Trng hp h gia nh, c nhn i xy dng vng kinh t mi theo k
hoch ca Nh nc th s c giao t sn xut nng nghip ti ni n.
Nhng ngi chuyn c t tnh khc n cc vng kinh t mi khng theo k
hoch ca Nh nc, nu h sng chnh bng ngh nng nghip th cng c
xem xt giao t sn xut nng nghip.
66

Doanh nghip nh nc ang s dng t sn xut nng nghip, nui
trng thu sn, lm mui, c Nh nc giao trc ngy 01/01/1999 th khng
phi chuyn sang thu t. Cc loi hnh doanh nghip s dng t nng nghip
k t ngy 01/01/1999 tr i phi chuyn sang ch thu t.
- H gia nh nng dn c nhu cu s dng t sn xut nng nghip c
th thu 5% t cng ch ca x sn xut nng nghip.
- Nhng trng hp s dng t nng nghip vt hn mc quy nh ca
php lut th chuyn phn vt hn mc sang thu t.
4. Thi hn s dng t nng nghip.
- Thi hn giao t nng nghip trng cy hng nm, nui trng thu
sn l 20 nm, trng cy lu nm l 50 nm. Trng hp c giao t trc
ngy 15 thng 10 nm 1993 th tnh t ngy 15 thng 10 nm 1993 (ngy Lut
t ai nm 1993 c hiu lc php lut) nu giao sau ngy 15 thng 10 nm 1993
th tnh t ngy giao.
- Thi hn cho thu t trng cy hng nm, t nui trng thu sn, t
lm mui cho h gia nh, c nhn s dng l khng qu 20 nm; thi hn thu
t trng cy lu nm, t rng sn xut cho h gia nh, c nhn s dng l 50
nm. Trng hp ht thi hn s dng t ni trn, nu ngi s dng t vn c
nhu cu s dng v chp hnh ng php lut t ai trong qu trnh s dng v
vic s dng ph hp vi quy hoch s dng t c xt duyt th c
gia hn. iu ny to iu kin cho ngi nng dn yn tm u t lu di trn
t. Vic s dng i vi din tch t vt hn mc do c giao trc ngy 01
thng 01 nm 1999 th thi hn s dng c tnh bng 1/2 thi hn ca loi t
giao c thi hn l 20 nm v 50 nm (10 nm i vi t trng cy hng nm,
25 nm i vi t trng cy lu nm). Sau thi hn ny, nu h gia nh cn nhu
cu s dng t th chuyn sang thu t.
- Trng hp t chc kinh t, h gia nh, c nhn nhn chuyn nhng
quyn s dng nng nghip, t nui trng thu sn, t lm mui km theo
chuyn mc ch s dng t c c quan nh nc c thm quyn cho php th
67

thi hn s dng t c tnh theo thi hn ca d n, nhng khng qu 50
nm; i vi d n c vn u t ln nhng thu hi vn chm, d n u t vo
a bn c iu kin kinh t - x hi kh khn v c bit kh khn th thi hn
di hn th thi hn giao t v cho thu t nhng khng qu 70 nm. Ring
trng hp h gia nh, c nhn nhn quyn s dng t nng nghip c c
quan nh nc c thm quyn cho php chuyn mc ch sang lm t hoc t
chuyn dng th thi hn s dng t l n nh lu di
5. Hn mc s dng t nng nghip.
Hn mc t l gii hn din tch ti a m mt h gia nh, c nhn c
s dng vo mc ch nng nghip trn c s Nh nc giao v c nhn
chuyn nhng t hp php t ngi khc. Theo quy nh ca php lut t ai
hin hnh th hn mc s dng t nng nghip trng cy hng nm ca mi h
gia nh khng qu 3 ha. Chnh ph c quy nh chi tit i vi tng a phng.
C th nh sau:
- Hn mc giao t trng cy hng nm, t nui trng thu sn, t lm
mui ca mi h gia nh, c nhn khng qu ba (03) ha cho mi loi t i vi
cc tnh ng bng sng Cu Long, Min ng Nam b.
- i vi cc tnh v thnh ph trc thuc trung ng khc hn mc s
dng khng vt qu 2 ha.
- Hn mc giao t nng nghip trng cy hng nm, trng cy lu nm,
trng rng, nui trng thu sn, lm mui thuc vng m ca rng c dng
cho mi h gia nh, c nhn c thc hin theo quy nh ti iu 70 ca Lut
t ai ngoi cc quy nh trn.
- i vi din tch t nng nghip ca h gia nh, c nhn ang s dng
ngoi x, phng, th trn ni ng k h khu thng tr th h gia nh, c
nhn c tip tc s dng, nu l t c giao khng thu tin s dng t th
c tnh vo hn mc giao t nng nghip ca mi h gia nh, c nhn.
- Din tch t nng nghip ca h gia nh, c nhn do nhn chuyn nhng,
thu, thu li, nhn tha k, c tng cho quyn s dng t, nhn gp vn bng
68

quyn s dng t t ngi khc, nhn khon, c Nh nc cho thu t khng
tnh vo hn mc giao t nng nghip quy nh.
Theo s liu iu tra nm 1998 thuc ba vng gm min ni pha Bc,
ng bng sng Hng, Khu 4 c th khng c h gia nh no c din tch t
nng nghip trng cy hng nm t hn mc 2 ha theo quy nh ca Lut t
ai. Bi v, mc bnh qun din tch t nng nghip tnh theo u ngi
nhng vng ny rt thp ch t 450 m
2
n 6.000 m
2
. Din tch t ny gim
mnh trong my nm qua do qu trnh th ho tng nhanh cng vi vic xy
dng h tng giao thng trong c nc, nht l ti H Ni khng c h no c 3
ha t nng nghip trng cy hng nm, nhng c khong 0,2% s h vt mc
hn in theo quy nh ca php lut t ai i vi cc tnh min ni v trung du
pha Bc (2 ha).
Cc tnh vng Ty nguyn, Nam Trung b, ng Nam b v ng bng
sng Cu Long c nhiu h gia nh vt mc quy nh cua php lut v quy
nh ca a phng (trn 3 ha) nh: Kin Giang, An Giang, ng Thp, Hu
giang, c hng trm h c din tch s dng t 10 n 12 ha trng la v cy
ngn ngy khc nh: Bnh phc, Ty ninh, c Lc, Lm ng....
- Trng hp h gia nh, c nhn c giao nhiu loi t nh t trng
cy hng nm, t trng cy lu nm, t nui trng thu sn, t lm mui th
tng hn mc giao s dng khng qu (06) ha.
- Hn mc s dng t nng nghip trng cy lu nm
+ Cc x ng bng khng qu 10 ha
+ Cc x trung du, min ni khng qu 30 ha.
Trng hp h gia nh, c nhn c giao nhiu loi t bao gm t
trng cy hng nm, t trng cy lu nm, t nui trng thu sn, t lm mui
th tng hn mc giao t khng qu (15) ha i vi cc x, phng, th trn
ng bng; khng qu (35) ha i vi cc x, phng, th trn min ni.
Trng hp h gia nh, c nhn c giao nhiu loi t bao gm t
trng cy hng nm, t trng cy lu nm, t nui trng thu sn, t lm
69

mui, t rng sn xut th tng hn mc giao t khng qu (35) ha i vi cc
x, phng, th trn ng bng v khng qu (55) ha i vi cc x, phng,
th trn trung du, min ni
- t trng, i ni trc, t khai hoang, ln bin th hn mc s dng do
U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh, cn c vo
qu t ca a phng v kh nng sn xut ca h gia nh v c nhn. Nguyn
tc chung l khuyn khch, to iu kin thun li cho h gia nh, c nhn, t
chc khai thc v s dng loi t ny vo mc ch sn xut nng nghip, lm
mui v nui trng thu sn.
Vic p dng ch hn mc s dng t nng nghip c tc ng tch
cc n i sng kinh t nng thn, n bo m cho ngi nng dn c t ai
sn xut, thc hin c chnh sch ca ng v Nh nc ta l "ngi cy c
rung". Tuy nhin, ch v hn mc s dng t nng nghip cng bc l mt
s nhc im. Do quy m rung t m a s h nng dn ang s dng l qu
nh, tnh cht manh mn ca n hn ch hiu qu canh tc. V lu di vic
quy nh hn mc s dng t s l yu t khng thun li cho qu trnh chuyn
i c cu kinh t nng thn, khng kch thch c nhng h gia nh c nng
lc kinh doanh u t xy dng c bn khai thc, tu b cc khu m ph
nui trng thu sn pht trin m hnh kinh t trang tri.
Mt khc, qu trnh tch t v tp trung t ai vo tay mt s ngi li
ph thuc vo qu trnh chuyn quyn s dng t gia cc h gia nh, c nhn.
Qu trnh ny nu din ra mnh tt yu s dn n tp trung t ai vo ngi
ny v thu hp t ai ca ngi khc, iu ny s dn ti ch nhiu h nng dn
s bn t v khng c t liu sn xut. V d ng Thp 7%, Sc Trng c
7,47%, Ty Ninh c 9,49%, Tr Vinh 9,4%.... s h nng dn khng c t sn
xut (theo s liu ca tiu ban d tho Lut t ai ngy 14 thng 2 nm 1998).
Thi gian gn y mt s chnh quyn a phng c chnh sch h tr ngi
nng dn mua li t nng nghip sn xut. Chnh sch hn in va mang
tnh kinh t va mang tnh x hi, thm ch cn mang mt ngha chnh tr to
70

ln. Gii quyt hp l chnh sch hn in s lm c s thc y kinh t nng
thn pht trin bn vng, v cng bo m c n nh v pht trin x hi ni
chung.
Ngoi ra, vic php lut quy nh hn mc s dng t nng nghip cn
xut pht t nhng nguyn nhn nh tnh trng d tha lao ng trong nng
nghip nng thn, phn ln ngi nng dn khng c vic lm. Mt dn
c nng thn qu dy trn mt ha t canh tc (khong 9 ngi/ ha t canh
tc). Tnh trng khan him rung t trong nng nghip, c bit Min Bc
dn ti mi tng quan gia rung t - dn s - lao ng tr ln ht sc cng
thng. Trong nhng nm gn y mc d sn lng lng thc ca c nc ni
chung tng, nhng a s nng dn vn c mc thu nhp thp v ngun sng ch
yu ca h vn da vo sn xut nng nghip. Tch khi rung t ngi nng
dn mt ngun sng chnh. Bi v, thu nhp ca h ch trang tri cho nhng
nhu cu thit yu hng ngy, khng c kh nng u t thm cho sn xut nng
nghip trn qui m ln v cng khng c kh nng u t vo cc lnh vc khc,
bi vy vic p dng chnh sch hn in trong nng nghip l cn thit.
6. Cc loi t nng nghip khc
a. t cng ch (t 5% qu t ca x), l qu t d phng do php lut
t ai quy nh phc v cc nhu cu cng ch ca a phng. Lut t ai
quy nh v giao cho Hi ng nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng
cn c vo qu t ai, c im v nhu cu ca a phng quyt nh li ti
a 5% t nng nghip s dng vo cc mc ch sau:
- Xy dng c s h tng nng thn nh: cng trnh vn ha, th dc, th
thao, vui chi, gii tr cng cng, y t, gio dc, ch, ngha trang, ngha a v
cc cng trnh cng cng khc theo quy nh ca U ban nhn dn tnh, thnh
ph trc thuc Trung ng;
- bi thng cho ngi c t c s dng xy dng cc cng trnh
cng cng nu trn;
- xy dng nh tnh ngha.
71

i vi qu t 5% cha s dng vo cc mc ch xy dng c s h tng,
th U ban nhn dn x, phng, th trn cho h gia nh, c nhn ti a phng
thu sn xut nng nghip, nui trng thy sn theo hnh thc u gi nhn
thu. Thi hn s dng t i vi mi ln thu khng qu nm (05) nm.
Tin thu c t vic cho thu t c dng vo nhu cu cng ch ca cp x
theo quy nh ca php lut, hoc ly tin xy dng cc cng trnh ti x khi
c c quan nh nc c thm quyn cho php. Khng dng t 5% ca x
giao cho nhn khu tng thm hng nm trong x.
Vic li 5% din tch t cng ch ly trong tng qu t nng nghip
ca x, phng, th trn trong thc tin nhiu a phng l rt cn thit. Cc
c s phc li cng cng nh trm x, trng hc, sn th thao, nh tr, mu
gio, h thng in, h thng cp thot nc nng thn, c bit vng su,
vng xa cn rt thiu thn, nu khng qui nh li 5% qu t cng ch th khi
a phng cn t xy dng cc cng trnh cng cng s gp kh khn
khng th khc phc c.
Nhng x c nhiu loi t trong qu t nng nghip th t l din tch t
trng la c dnh cho nhu cu cng ch ti a bng t l c Hi ng nhn
dn cp tnh qui nh cho x , phn cn thiu th s dng t nhng loi t
khc. Nhng x qu t l theo quyt nh ca Hi ng nhn dn cp tnh th
phn vt t l phi a vo qu t giao cho h gia nh, c nhn.
b. t s dng cho kinh t trang tri.
t s dng cho kinh t trang tri bao gm:
- t trng cy hng nm, t trng cy lu nm, t rng sn xut, t
nui trng thu sn, t lm mui, t xy dng chung tri chn nui gia sc,
gia cm v cc loi ng vt khc c php lut cho php; t xy dng nh
knh v cc loi nh khc phc v mc ch trng trt k c hnh thc trng trt
khng trc tip trn t; t m cy ging, nui con ging;
- t lm ng i, knh mng trong ni b trang tri;
72

- t xy dng cc c s ch bin thc n chn nui, ch bin sn phm nng
nghip, lm nghip, ng nghip, mui; t lm sn phi, lm nh kho; t xy dng c
s dch v phc v trc tip cho sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn,
lm mui; t xy dng nh ngh cho ngi lao ng v ngi bo v trang tri;
H gia nh, c nhn s dng t lm kinh t trang tri c ch ng
chuyn i mc ch s dng cc loi t theo phng n sn xut kinh doanh
c c quan nh nc c thm quyn ph duyt.
Nh vy t trang tri gm t do nh nc giao khng thu tin trong hn
mc, t thu, t nhn chuyn nhng, nhn tha k, c tng cho, hoc
nhn khon ca t chc, t do h gia nh, c nhn gp vn.
c. t rng
L t c xc nh ch yu s dng vo mc ch trng rng gm t
c rng t nhin, t ang c rng trng, t s dng vo mc ch trng rng
nh khoanh nui, tu b, bo v phc hi rng t nhin, nui dng lm giu
v nghin cu th nghim v rng. Nh vy c th hiu, t rng l t c rng,
t cha c rng nhng c quy hoch s dng vo mc ch trng rng.
Do iu kin a l ca nc ta gm 3/4 ni v cao nguyn nn t rng
chim din tch ln trong tng din tch t. Ti nguyn rng tng i phong
ph v chng loi, nhng tr lng b gim do nn ph rng. Din tch rng
trng mi t nm 1990 n nay khong 3 triu ha, nhng thc t din tch trng
mi ch tng ng vi din tch rng b ph hu. iu ng lu l rng b
gim mnh cc vng t dc, vng u ngun v ven bin nn thng xuyn
xy ra bo lt, l qut, xi l t.
Cn c vo mc ch s dng v ch bo v tng loi rng lut t ai
phn rng thnh cc loi sau y:
- Rng phng h gm rng phng h u ngun: rng phng h chn gi,
chn ct, chn sng, ln bin, rng phng h bo v mi trng sinh thi, vng
khoanh nui bo v thm thc vt c s dng ch yu bo v ngun nc,
73

bo v t, chng xi mn, hn ch thin tai, iu ho kh hu, gp phn bo v
mi trng sinh thi ;
- Rng c dng, c s dng ch yu bo tn thin nhin, mu
chun h sinh thi rng quc gia, ngun gien ng, thc vt, ng vt qu him;
nghin cu khoa hc, bo v di tch lch s, vn ho v danh lam thng cnh,
phc v ngh ngi du lch. Ranh gii ca khu rng c dng phi c xc nh
bng h thng bin bo, bng cc loi mc kin c ;
- Rng sn xut, c s dng ch yu sn xut kinh doanh g, cc
lm sn, c sn rng, ng vt rng v kt hp phng h, bo v mi trng
sinh thi. Vic xc nh cc loi rng, chuyn mc ch s dng t loi rng ny
sang loi rng khc do c quan nh nc c thm quyn quyt nh.
* i tng c giao t rng
Ngoi cc i tng c giao t nng nghip theo quy nh chung ca
Lut t ai, cc i tng c giao t rng bao gm:
- T chc qun l rng phng h, t chc qun l rng c dng c Nh
nc giao t khng thu tin s dng t qun l, bo v, khoanh nui ti sinh
rng v trng rng theo quy hoch, k hoch s dng t c c quan nh
nc c thm quyn xt duyt.
- T chc qun l rng phng h, t chc qun l rng c dng thc hin
vic giao khon rng c dng, rng phng h bo v, khoanh nui ti sinh
rng theo quy nh ca Chnh ph.
- T chc s dng t vo mc ch nghin cu th nghim, thc nghim
v nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui hoc sn xut kt hp
vi nhim v quc phng, an ninh
- n v thuc lc lng v trang nhn dn c nh nc giao t s
dng vo mc ich nng, lm, ng nghip kt hp vi nhim v quc phng, an
ninh
- Cng ng dn c s dng t nng, lm nghip.
* Vic giao, khon t lm nghip c da vo nhng cn c sau:
74

Th nht, tu thuc vo qu t lm nghip ca a phng;
Th hai, da vo quy hoch t lm nghip, quy hoch cc loi rng ca
tng a phng c c quan nh nc c thm quyn ph duyt;
Th ba, cn c vo nhu cu, kh nng s dng t lm nghip ca cc t
chc c ghi trong lun chng kinh t - k thut, ghi trong d n qun l xy
dng khu rng c c quan nh nc c thm quyn xt duyt;
Th t, cn c vo n xin giao t lm nghip ca h gia nh, c nhn
c U ban nhn dn x, phng, th trn ni c tr xc nhn.
Trng hp giao t lm nghip gn vi vic thc hin cc chnh sch u
t h tr bng vn ca Nh nc th vic giao t phi theo k hoch ngun vn
u t, h tr hng nm ca Nh nc.
Ngoi vic giao t rng, Nh nc cn cho cc t chc, h gia nh, c
nhn trong nc v nc ngoi thu t s dng vo mc ch lm nghip c
th l:
- t c quy hoch pht trin sn xut v bo v rng;
- t rng phng h u ngun t xung yu, t rng phng h chn gi,
chn ct bay, chn sng, ln bin v phng h bo v mi trng sinh thi;
- t rng c dng kinh doanh cnh quan, du lch sinh thi di tn
rng theo quy nh ca B nng nghip v pht trin nng thn.
Nhng trng hp thu t lm nghip theo d n th thi hn ti a l 50
nm, trong trng hp c bit th thi hn cng khng c qu 70 nm. Ht
thi hn trn, nu t chc, c nhn v h gia nh c nhu cu thu t lm nghip
v s dng ng mc ch th c Nh nc xem xt cho thu tip.
* Khon t lm nghip
Ban qun l cc khu rng c dng, rng phng h, cc doanh nghip nh
nc c Nh nc giao t, cho thu t lm nghip, thc hin khon t lm
nghip theo qui nh ca Chnh ph v i mi t chc v c ch qun l lm
trng quc doanh.
75

T chc, h gia nh, c nhn trng cy nng nghip lu nm trn t
lm nghip khng c rng m Nh nc giao cho cc doanh nghip, nu ph
hp vi d n c duyt th chuyn sang hnh thc khon t lm nghip theo
qui nh ca Chnh ph
d. t nng nghip do cng ng dn c s dng
Cng ng dn c do cc dn tc thiu s ang s dng t nng nghip
ph hp vi phong tc tp qun th c tip tc s dng.
Cng ng dn c thuc cc dn tc thiu s c nhu cu s dng t nng
nghip bo tn bn sc dn tc th c U ban nhn dn huyn, qun, th x,
thnh ph thuc tnh xem xt giao t v khng thu tin s dng t. Thi hn
giao t l thi hn giao t nng nghip cho h gia nh, c nhn v c cp
giy chng nhn quyn s dng t.
e. t c mt nc nui trng thy sn
- i vi mt nc ni a thuc a phn nhiu a phng
i vi loi t ny, B Thu sn quyt nh thnh lp Ban qun l
qun l, khai thc ao, h, m thuc a phn nhiu tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng.
U ban nhn dn cp tnh quyt nh giao t c mt nc l ao, h m
thuc a phng mnh qun l cho Ban qun l.
Ban qun l c giao khon cho t chc kinh t, h gia nh, c nhn s
dng din tch mt nc nui trng, khai thc ngun li thu sn hoc kt hp
vi du lch sinh thi.
- i vi mt nc ven sng, ven bin
i vi din tch t ny cn c quy hoch v c bin php c th s
dng cho mc ch nui trng thy sn kt hp vi bo v mi trng sinh thi,
chng nc mn trn vo gy ngp mn din tch t nng nghip hin c.
Hin nay, mt a phng do li ch ca vic nui trng tm, c nn
cht h nhiu din tch rng ngp mn, p p, be b gy cn tr cho vic bi t
t ai. V vy, vic s dng t ny phi tun theo cc quy nh v quy hoch,
76

k hoch s dng t; bo v t v mi trng sinh thi nhm lm tng s bi t
v t ai v khng gy cn tr cho vic bo v an ninh quc gia.
6. Chuyn i mc ch s dng t nng nghip
Ngi s dng t nng nghip trng la c th chuyn sang nui trng
thu sn, trng cy lu nm, hoc ngi ang s dng t trng cy lu nm c
th chuyn sang trng cy hng nm, nhng phi c s ng ca c quan
nh nc c thm quyn. Cn c c th vo qui hoch, k hoch s dng t
c c quan nh nuc c thm quyn xt duyt, U ban nhn dn tnh, thnh
ph trc thuc trung ng c thm quyn quyt nh chuyn mc ch s dng
t i vi t chc, c s tn gio, ngi nc ngoi; U ban nhn dn huyn,
qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh chuyn mc ch s dng t i
vi h gia nh v c nhn, cng ng dn c.
Ngi s dng t khi c c quan nh nc c thm quyn cho php
chuyn mc ch s dng th khng phi chuyn sang thu t, nhng phi np
tin chuyn mc ch s dng t theo qui nh ca php lut, trng hp khng
np tin chuyn mc ch s dng t th phi chuyn sang thu t. Mc thu
tin chuyn mc ch s dng t t nng nghip, t lm nghip, t nui trng
thu sn, t lm mui sang mc ch chuyn dng c thc hin theo qui nh
ca ngh nh 198/CP ngy 03-11-2004 v Ngh nh 44/2008/N-CP ngy 09-
04-2008 ca Chnh ph v sa i, b sung mt s iu ca N 198/CP ca
Chnh ph v thu tin s dng t.
II. T PHI NNG NGHIP
L t khng s dng vo mc ch nng nghip, lm nghip, nui trng
thy sn, lm mui...V vy, t phi nng nghip gm cc loi sau:
- t (t nng thn v th);
- t xy dng tr s c quan, t xy dng cng trnh s nghip;
- t s dng vo mc ch quc phng, an ninh;
- t sn xut, kinh doanh phi nng nghip;
- t s dng vo mc ch cng cng;
77

- t do cc c s tn gio s dng; t c cng trnh nh, n, miu, am,
t ng, nh th h;
- t ngha trang, ngha a;
- t di tch lch s, vn ha, danh lam thng cnh;
- t chuyn dng khc theo quy nh ca php lut.
1. t
L t xy dng nh v cc cng trnh phc v i sng sinh hot dn
c th v nng thn
- t ti nng thn
t ca h gia nh, c nhn (cn gi l t th c) ti nng thn bao
gm t lm nh , t xy dng cng trnh phc v i sng ca h gia nh
nh bp, nh tm, nh v sinh, ging nc, sn phi, chung tri chn nui gia
sc, gia cm, ao, vn hoc cc dch v gn lin vi nh ca h gia nh, c
nhn.
t ti nng thn l a bn c tr ca bao th h nng dn Vit Nam,
nn c s khc bit so vi t ti th ch, n c hnh thnh t cc cm
dn c vi nhiu th h gn b vi nhau bng yu t huyt thng, cn khu dn c
th c to thnh t nhng ngi nhiu vng khc nhau n lm n sinh
sng
Do qu trnh th ha ngy cng mnh m, cho nn dn c nng thn
chuyn dn ra sinh sng ti cc khu th. Nm 1930 dn s nc ta c 17 triu
ngi, khong 7,5% dn s sng thnh th. Nm 1995 dn s nc ta l 75 triu
th 20% sng th. Theo d tnh n nm 2010 dn s nc ta c 100 triu s
c trn 30% dn c thnh th.
*Hn mc s dng t khu dn c nng thn.
- Cn c vo qu t ca a phng, U ban nhn dn cp tnh quyt nh
mc t c th giao cho mi h gia nh, c nhn lm nh , nhng khng qu
300 m
2
i vi cc x ng bng v khng qu 400 m
2
i vi cc x trung du,
min ni, hi o.
78

- i vi nhng ni c tp qun nhiu th h cng chung sng trong mt
h hoc c iu kin t nhin c bit, th mc t c th cao hn, nhng ti a
khng c vt qu hai ln mc quy nh i vi vng .
Hn mc giao t cho h gia nh, c nhn quy nh ti khon 2 iu 83
v ca Lut t ai ch p dng khi Nh nc giao t cho h gia nh, c nhn
k t ngy 01 thng 7 nm 2004 v trng hp c Nh nc cp giy chng
nhn quyn s dng t quy nh ti khon 5 iu 87 ca Lut t ai. C th l:
- Cn c vo qu t ca a phng v quy hoch pht trin nng thn
c c quan nh nc c thm quyn xt duyt, UBND cp tnh quy nh hn
mc giao t cho mi h gia nh, c nhn lm nh ti nng thn, ph hp
vi iu kin v tp qun a phng.
- Nh nc c chnh sch to iu kin cho ngi dn sng nng thn c
ch trn c s tn dng t trong khu dn c sn c, hn ch vic m rng khu
dn c trn t nng nghip v nghim cm vic xy dng nh ven cc trc
ng giao thng tri vi quy hoch khu dn c c c quan c thm quyn
xt duyt.
- t ti th
t ti th bao gm t xy dng nh , xy dng cc cng trnh
phc v i sng trong cng mt tha t thuc khu dn c th ph hp vi
quy hoch xy dng khu th c cp c thm quyn ph duyt.
t ti th phi quy hoch ng b vi t s dng cho mc ch xy
dng cc cng trnh cng cng, cng trnh s nghip, bo m v sinh mi
trng v cnh quan th hin i.
U ban nhn dn cp tnh cn c vo quy hoch xy dng th v cn c
vo qu t ca a phng quy nh hn mc t giao cho mi h gia
nh, c nhn t xy dng nh .
Ti cc thnh ph ln, Nh nc ch trng xy dng cc nh chung c
cng vi cc cng trnh trc tip phc v i sng ca cc h trong khu chung c
theo quy hoch chung c c quan c thm quyn xt duyt.
79

t ti th l mt b phn quan trng ca t th. Do vy, t th
c hiu l t ni thnh, ni th x, th trn c s dng xy dng nh ,
tr s c quan, t chc, cc c s sn xut, kinh doanh, c s h tng phc v
li ch cng cng, quc phng, an ninh v cc mc ch khc.
t ngoi thnh, ngoi th c quy hoch c c quan nh nc c
thm quyn ph duyt pht trin th cng c qun l nh t th. Hin
nay, phn ln cc th pht trin v m rng ti cc vng ng bng cng vi
vic dn s tng nhanh chng trong qu trnh hi nhp trong nhng nm gn y,
cho nn din tch t trong cc khu th phc v cho nhu cu ca ngi dn
cn rt thiu. Nm 2008, Nh nc c chnh sch xy nh chung c gi r n
nm 2020 ngi dn c thu nhp thp c th mua c nh hoc c th thu
nh ca Nh nc hoc ca cc t chc kinh doanh nh cng vi vic ban hnh
Ngh nh 02/N/2005 ngy 05/01/2005 quy nh v quy ch khu th mi.
Theo quy nh ca php lut t ai, th nc ta c hnh thnh bi
cc yu t c bn sau:
Th nht, l trung tm tng hp hay trung tm chuyn ngnh c vai tr
thc y s pht trin kinh t - x hi ca c nc hoc mt vng lnh th nht
nh.
Th hai, c quy m dn s t nht l 4.000 ngi (vng ni c th t hn).
Th ba, t l lao ng phi nng nghip trong tng s lao ng ti thiu l
65% tr ln.
Th t, c c s h tng k thut v cc cng trnh cng cng phc v dn
c th ti thiu phi t 70% mc tiu chun, quy chun quy nh i vi tng
loi th.
Th nm, mt dn s ph hp vi quy m, tnh cht v c im ca
tng loi th.
Hin nay c nc c khong trn 600 th hi cc yu t trn, trong
c 50 thnh ph gm: 5 thnh ph do trung ng qun l, 45 thnh ph thuc
tnh. Theo quy nh ti Ngh nh 42/N-CP ngy 07 thng 05 nm 2009, th
80

nc ta c phn thnh 6 loi nh sau: loi c bit, loi I, loi II, loi III, loi
IV v loi V c c quan nh nc c thm quyn quyt nh cng nhn.
- th loi c bit l thnh ph trc thuc Trung ng c cc qun ni
thnh, huyn ngoi thnh v cc th trc thuc.
- th loi I, loi II l thnh ph trc thuc Trung ng c cc qun ni
thnh, huyn ngoi thnh v c th c cc th trc thuc; th loi I, loi II l
thnh ph thuc tnh c cc phng ni thnh v cc x ngoi thnh.
- th loi III l thnh ph hoc th x thuc tnh c cc phng ni
thnh, ni th v cc x ngoi thnh, ngoi th.
- th loi IV l th x thuc tnh c cc phng ni th v cc x ngoi
th.
- th loi IV, th loi V l th trn thuc huyn c cc khu ph xy
dng tp trung v c th c cc im dn c nng thn.
Cc tiu chun c bn phn loi th
Cc tiu chun c bn phn loi th c xem xt, nh gi trn c
s hin trng pht trin th ti nm trc lin k nm lp n phn loi th
hoc ti thi im lp n phn loi th, bao gm:
1. Chc nng th
L trung tm tng hp hoc trung tm chuyn ngnh, cp quc gia, cp
vng lin tnh, cp tnh, cp huyn hoc l mt trung tm ca vng trong tnh; c
vai tr thc y s pht trin kinh t - x hi ca c nc hoc mt vng lnh th
nht nh.
2. Quy m dn s ton th ti thiu phi t 4 nghn ngi tr ln.
3. Mt dn s ph hp vi quy m, tnh cht v c im ca tng loi
th v c tnh trong phm vi ni thnh, ni th v khu ph xy dng tp
trung ca th trn.
4. T l lao ng phi nng nghip: c tnh trong phm vi ranh gii ni
thnh, ni th, khu vc xy dng tp trung phi t ti thiu 65% so vi tng s
lao ng.
81

5. H thng cng trnh h tng th: gm h thng cng trnh h tng x
hi v h thng cng trnh h tng k thut:
a) i vi khu vc ni thnh, ni th phi c u t xy dng ng b
v c mc hon chnh theo tng loi th;
b) i vi khu vc ngoi thnh, ngoi th phi c u t xy dng ng
b mng h tng v bo m yu cu bo v mi trng v pht trin th bn
vng.
6. Kin trc, cnh quan th: vic xy dng pht trin th phi theo
quy ch qun l kin trc th c duyt, c cc khu th kiu mu, cc
tuyn ph vn minh th, c cc khng gian cng cng phc v i sng tinh
thn ca dn c th; c t hp kin trc hoc cng trnh kin trc tiu biu v
ph hp vi mi trng, cnh quan thin nhin.
Nguyn tc nh gi phn loi th
1. th loi c bit, th loi I hoc loi II l thnh ph trc thuc
Trung ng: cc qun ni thnh c xem xt, nh gi theo tiu chun ca
th loi c bit, th loi I hoc loi II.
i vi cc th thuc thnh ph c v tr lin k ranh gii ni thnh
c qun l pht trin v nh gi phn loi th theo tiu chun ca khu vc
ni thnh.
i vi cc th khc thuc thnh ph c xem xt, nh gi theo tiu
chun ca loi th c xc nh bi quy hoch chung th v thc trng
pht trin ca th .
2. th loi I, loi II, loi III v loi IV thuc tnh: cc phng ni thnh,
ni th c xem xt, nh gi theo tiu chun ca th loi I, loi II, loi III v
loi IV.
3. th loi IV v loi V thuc huyn: cc khu ph xy dng tp trung
c xem xt, nh gi theo tiu chun ca th loi IV v loi V.
4. Khu vc ngoi thnh, ngoi th c nh gi cn c tiu chun quy
nh ti im b khon 5 ti cc iu 9, 10, 11, 12, 13 v 14 Ngh nh ny.
82

lm c s cho vic phn loi th, UBND cc cp cn c cc tiu
chun phn loi th c quy nh ti Ngh nh 42/CP lp Chng trnh pht
trin th, huy ng cc ngun lc u t xy dng pht trin th.
Chng trnh pht trin th phi bo m nng cao cht lng cuc sng dn
c, din mo kin trc cnh quan th theo hng vn minh, hin i, bn vng
v gi gn nhng gi tr tinh hoa, bn sc vn ha ca mi th.
Trnh t lp, thm nh n phn loi th v quyt nh cng nhn loi
th
- th loi c bit, th loi I, th loi II trc thuc Trung ng v
th c tnh cht c th th UBND cp tnh t chc lp n phn loi th,
trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua trc khi trnh Th tng Chnh
ph.
B Xy dng t chc thm nh n trnh Th tng Chnh ph xem xt,
quyt nh.
- th loi I, loi II thuc tnh do UBND thnh ph phi hp vi S Xy
dng t chc lp n phn loi th trnh UBND cp tnh UBND cp tnh
trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua trc khi trnh Th tng Chnh
ph. B Xy dng t chc thm nh trc khi trnh Th tng Chnh ph xem
xt, quyt nh.
- th loi III v th loi IV do UBND thnh ph, th x phi hp vi
S Xy dng t chc lp n phn loi th trnh UBND cp tnh UBND
cp tnh trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua trc khi trnh B Xy
dng. B Xy dng xem xt, t chc thm nh v quyt nh cng nhn th
loi III v th loi IV.
Lp, thm nh v quyt nh cng nhn th hnh thnh mi
V vic cng nhn loi th mi: UBND cp tnh t chc lp n cng
nhn loi th mi khi th c u t xy dng c bn t cc tiu
chun v phn loi th, trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua.
83

B Xy dng t chc thm nh v c vn bn chp thun lm c s
cho vic lp n thnh lp th mi trc khi trnh Th tng Chnh ph xem
xt, quyt nh loi th ca th .
Cng nhn th loi V do UBND cp huyn t chc lp n phn loi
th. S Xy dng thm nh UBND cp tnh trnh Hi ng nhn dn cng
cp thng qua trc khi xem xt, quyt nh.
Lp, ph duyt Chng trnh pht trin th
- UBND cc thnh ph trc thuc Trung ng t chc lp Chng trnh
pht trin th, trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua trc khi quyt
nh.
- UBND cc thnh ph, th x thuc tnh t chc lp Chng trnh pht
trin th trnh UBND cp tnh xem xt, quyt nh sau khi c Hi ng
nhn dn cng cp thng qua.
- UBND cp huyn t chc lp Chng trnh pht trin cc th v cc
im dn c c xu hng th ha chun b ln th loi V thuc phm vi
qun l hnh chnh ca mnh trnh UBND cp tnh xem xt, quyt nh sau khi
c Hi ng nhn dn cng cp thng qua.
- Cc d n u t xy dng pht trin trn a bn th phi tun th
Chng trnh pht trin th c cp c thm quyn quyt nh.
Vn cho cng tc phn loi th v Chng trnh pht trin th.
- Vn thc hin cng tc phn loi th v Chng trnh pht trin
th c s dng ngun kinh ph s nghip kinh t t ngn sch nh nc giao
trong k hoch hng nm cho a phng.
- Kinh ph thc hin cng tc phn loi th v Chng trnh pht
trin th gm:
+ Kho st, thu thp ti liu phc v cng tc lp n phn loi th v
Chng trnh pht trin th;
+ Lp, thm nh, ph duyt n phn loi th v Chng trnh pht
trin th;
84

+ T chc cng b quyt nh cng nhn loi th.
- UBND cc cp c trch nhim lp k hoch vn cho cng tc phn loi
th, Chng trnh pht trin th trong a gii hnh chnh do mnh qun l,
trnh UBND cp tnh xem xt, quyt nh theo quy nh hin hnh.
- B K hoch v u t, B Ti chnh cn i ngn sch hng nm t
ngun kinh ph s nghip kinh t cho cng tc phn loi th, Chng trnh
pht trin th ca cc a phng theo quy nh hin hnh.
2. t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip
t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip bao gm:
- t xy dng tr s c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr
- x hi, t chc s nghip cng;
- t xy dng tr s c quan ca cc t chc khc theo qui nh ca
Chnh Ph;
- t xy dng cc cng trnh s nghip thuc cc ngnh v lnh vc kinh
t - x hi, khoa hc v cng ngh, ngoi giao ca c quan nh nc, t chc
chnh tr, t chc chnh tr -x hi, t chc s nghip cng.
Ngi ng u c quan, t chc c giao t phi chu trch nhim s
dng t ng mc ch c giao, ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t
c ph duyt, khng c cho thu hoc cho kinh doanh di bt k hnh
thc no.
3. t quc phng, an ninh
t quc phng, an ninh l t c Nh nc giao cho n v lc lng
v trang nhn dn s dng vo mc ch quc phng, an ninh bao gm: t s
dng cho cc n v ng qun; t s dng lm cc cn c qun s; t s dng
lm cng trnh phng th quc gia, trn a v cc cng trnh c bit v quc
phng, an ninh; t s dng lm cc ga, cng qun s, cc cng trnh cng
nghip, khoa hc, cng ngh phc v trc tip cho quc phng, an ninh; t s
dng lm kho tng ca lc lng v trang nhn dn. t s dng lm trng bn,
thao trng, bi th v kh, hu v kh; t xy dng nh trng, bnh vin, nh
85

an dng ca lc lng v trang nhn dn; t lm nh cng v ca lc lng v
trang nhn dn; t lm tri giam gi, c s gio dc, trng gio dng do
B Quc phng, B Cng an qun l. t xy dng cc cng trnh quc phng an
ninh khc do Chnh ph qui nh.
t s dng vo mc ch quc phng, an ninh phi c s dng ng
mc ch c xc nh. i vi din tch t khng s dng hoc s dng
khng ng mc ch th U ban nhn dn cp tnh thng bo cho n v s
dng t a t vo s dng ng mc ch; sau 12 thng k t ngy c
thng bo, nu n v s dng t khng khc phc a t vo s dng
ng mc ch th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng thu
hi giao cho ngi khc s dng.
Trng hp chuyn mc ch s dng t trong ni b t quc phng, an
ninh theo quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh
c xt duyt th n v s dng t phi xin chuyn mc ch s dng t ti
S Ti nguyn v Mi trng km theo kin bng vn bn ca B Quc phng,
B Cng an.
t do cc n v v trang nhn dn ang s dng nhng khng thuc quy
hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh c xt duyt th phi
bn giao cho a phng qun l.
i vi din tch t do h gia nh cn b, chin s thuc n v v trang
nhn dn s dng lm nh ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t
c xt duyt th ngi s dng t c cp giy chng nhn quyn s dng
t v phi thc hin ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut.
i vi t s dng vo mc ch sn xut kinh doanh phi nng nghip th
phi do cc doanh nghip quc phng, an ninh s dng v phi chuyn sang hnh
thc giao t c thu tin s dng t hoc thu t theo phng n sn xut, kinh
doanh c B Quc phng hoc B Cng an xt duyt; mc ch s dng t
v thi hn s dng t phi c xc nh trong phng n sn xut, kinh
86

doanh; doanh nghip quc phng, an ninh c cp giy chng nhn quyn s
dng t.
- Ch qun l v s dng t quc phng, an ninh c thc hin theo
quy nh ti Ngh nh s 09/CP ca chnh ph v qun l v s dng t an
ninh, quc phng ngoi cc quy nh ca Ngh nh 181/CP.
4. t khu cng nghip
t khu cng nghip l t xy dng cc cm cng nghip, khu cng
nghip, khu ch xut v cc khu sn xut, kinh doanh c cng ch s dng.
C nhn, t chc thnh lp cc khu cng nghip phi ph hp vi quy
hoch, k hoch s dng t chi tit c c quan nh nc c thm quyn
ph duyt.
Khi lp quy hoch chi tit xy dng khu cng nghip, U ban nhn dn
tnh, thnh ph trc thuc Trung ng cn c vo hin trng cc khu dn c ti
a phng, nhu cu nh ca ngi lao ng lm vic trong khu cng nghip
b tr qu t cho khu chung c, cc cng trnh vn ho, x hi, dch v ngoi
khu cng nghip phc v i sng ca ngi lao ng lm vic trong khu cng
nghip ph hp vi quy hoch chung ca a phng.
t s dng trong khu cng nghip c thc hin di nhiu hnh thc
theo quy nh ti iu 84 Ngh nh 181/CP nh: Nh nc giao t c thu tin
s dng t, nh nc cho thu t; nhn chuyn nhng; thu li t ca doanh
nghip u t kinh doanh kt cu h tng trong khu cng nghip hoc chuyn t
t thu sang ch t giao c tr tin s dng t.
Thi hn s dng t trong khu cng nghip thc hin theo thi hn ca
d n u t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt, nhng thi hn
ti a cng khng vt qu 70 nm.
5. t khu cng ngh cao
Th tng chnh ph quyt nh thnh lp cc khu cng ngh cao phc v
cho sn xut kinh doanh sn phm cng ngh cao; nghin cu pht trin vng
dng cng ngh cao; o to nhn lc cng ngh cao.
87

U ban nhn dn cp tnh giao t mt ln cho Ban qun l khu cng ngh
cao t chc xy dng, pht trin khu cng ngh cao theo qui hoch c
xt duyt.
Ban qun l khu cng ngh cao lp quy hoch s dng t chi tit, k
hach s dng t chi tit cho tng khu cng ngh cao v trnh U ban nhn dn
cp tnh ni c t xt duyt.
U ban nhn dn cp tnh giao t mt ln cho Ban qun l khu cng ngh
cao t chc xy dng, pht trin khu cng ngh cao theo quy hoch c
xeta duyt
Ban qun l khu cng ngh cao giao t khng thu tin s dng t i vi
t chc, c nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi; cho thu t min np
tin thu t i vi t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi xy dng h tng
k thut ca khu cng ngh cao v cc khu vc nhm h tr cc hot ng
nghin cu th nghim, hnh thnh doanh nghip sn xut sn phm cng ngh
cao.
6. t s dng cho khu kinh t
t s dng cho khu kinh t bao gm t xy dng khu kinh t m, khu
kinh t ca khu v cc khu kinh t khc c thnh lp theo quyt nh ca Th
Tng Chnh ph.
U ban nhn dn cp tnh giao t mt ln cho Ban quan l khu kinh t
theo phng thc giao t khng thu tin s dng t, giao t c thu tin s
dng t i vi din tch t thu hi theo quy hoch pht trin khu kinh t
c c quan nh nc c thm quyn xt duyt.
Ban qun l khu kinh t thc hin nhim v lp quy hoch s dng t chi
tit, k hoch s dng t chi tit, giao li t, cho thu t i vi t thu hi.
Quyt nh mc thu tin s dng t, tin thu t, mc min, gim tin s dng
t, tin thu t theo tng d n nhm bo m khuyn khch u t trn c s
gi t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng quyt nh i
88

vi trng hp giao li t, cho thu t m khng thng qua u gi quyn s
dng t hoc u thu d n c s dng t.
Ngi s dng t trong khu kinh t c u t xy dng kinh doanh nh
, kt cu h tng, c sn xut kinh doanh, hot ng dch v v c cc quyn,
ngha v tng ng vi hnh thc c giao t, thu t theo quy nh ca php
lut v t ai
7. t s dng vo mc ch cng cng
t s dng vo mc ch cng cng bao gm t giao thng, thu li;
t xy dng cc cng trnh vn ho, y t, gio dc, o to, th dc th thao
phc v li ch cng cng; t c di tch lch lch s - vn ho, danh lam thng
cnh; t xy dng cc cng trnh cng cng khc theo qui nh ca Chnh ph.
t xy dng cc cng trnh cng cng c hnh lang bo v an ton nh xy
dng h thng giao thng, iu, thu li, h thng cp, thot nc, h thng
x l cht thi, h thng dn din, dn xng du, dn kh, thng tin lin lc...c
thc hin theo cc qui nh ring v d nh php lnh iu, lut bo v mi
trng...
Ngi s dng t xy dng cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh
th c Nh nc giao t c thu tin s dng t hoc cho thu t, c min
gim tin s dng t, tin thu t thep quy nh ca Chnh ph.
Ngi s dng t xy dng cng trnh cng cng khng c mc ch kinh
doanh th c Nh nc giao t khng thu tin s dng dt. T chc s dng
t xy dng cng trnh cng cng nh ng giao thng, cu, cng, va h
khng c cp giy chng nhn quyn s dng t.
* t xy dng cc cng trnh thy li.
t xy dng cc cng trnh thy li l din tch t ai xy dng cc
cng trnh ti nc, xy dng h cha nc, p, cng, b bao, trm qun
l khai thc cc cng trnh thy li.
C th chia t thy li thnh 3 loi chnh:
- t knh mng phc v ti tiu;
89

- t p nh sng, bin, ngn nc. Trong trng hp xy
ng thi l ng giao thng th thng k vo t thu li v c bo v theo
Php lnh Bo v iu.
- t mt c mt nc xy dng cc h cha nc phc v thu li,
thy in, h cha nc trong cc khu th nhm ci to mi trng.
S dng t xy dng h thng giao thng, thy li, thy in, h thng
dn nc, dn in, dn du, dn kh phi tun theo cc qui nh sau:
Th nht, thc hin ng thit k, thi cng, tit kim t, khng gy hi
cho vic s dng t vng ln cn.
Th hai, thc hin ng qui nh v vic s dng t trong hnh lang an
ton thuc h thng cng trnh.
Th ba, c kt hp nui trng thu sn hoc s dng vo mc ch
khc, nhng khng c gy tr ngi cho vic thc hin mc ch chnh ca t
chuyn dng.
Th t, U ban nhn dn x, phng, th trn s ti c trch nhim cng
vi c quan ch qun cng trnh bo v t trong hnh lang an ton theo cc yu
cu k thut ca cc cng trnh.
* t dnh cho cc cng trnh th dc th thao
cp x: vic b tr t ai cho cc cng trnh th thao trn c s qu t
hin c ca a phng, nhng phi bo m ti thiu c mt sn th thao c bn
luyn tp, thi u.
T cp huyn tr ln, hoc cc ngnh, cc trng i hc, cao ng, vic
b tr t ai dnh cho cng trnh th thao da trn tng c s d n u t
c cp c thm quyn ph duyt.
U ban th dc th thao ch tr phi hp vi B Ti nguyn v Mi
trng, vi cc ngnh c lin quan lp k hoch s dng t cho cc cng trnh
th thao cp tnh, cp vng, cp quc gia.
90

B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim t chc vic thm nh qui
hch s dng t i vi cc cng trnh th thao cp tnh, cp vng v cp quc
gia trnh Th tng Chnh ph ph duyt.
U ban nhn dn cp tnh ch o U ban nhn dn cp di lp quy hoch
s dng t phc v s nghip pht trin th dc th thao cp huyn.
Cng trnh th thao cp huyn do Phng th dc th thao cp huyn qun
l. Cng trnh th thao cp tnh do S th thao tnh qun l v c cp giy
chng nhn quyn s dng t. Cng trnh th thao x do cp x qun l v cp
giy chng nhn quyn s dng t cho cp x.
Cng trnh th thao cp quc gia do Tng cc th dc th thao qun l v
giao cho cho mt t chc khai thc, s dng v cp giy chng nhn quyn s
dng t cho t chc (V d U ban Olympic quc gia).
Cng trnh th thao thuc cc c s o to, nghin cu khoa hc v cc t
chc, c quan khc th giao cho cc c quan, t chc v c s qun l, s
dng v c cp giy chng nhn quyn s dng t,
* t di tch lch s, vn ho, danh lam thng cnh l ton b din tch
t, mt nc xy dng v khun vin ca cc cng trnh vn ho, danh lam
thng cnh, cc di tch lch s c Nh nc quy hoch, cng nhn v xp
hng. Din tch t rng thuc cc khu di tch lch s khng thng k vo din
tch t vn ho, di tch lch s, m thng k vo t rng c dng.
t c di tch lch s, vn ha, danh lam thng cnh c Nh nc xp
hng phi c bo v nghim ngt theo qui nh ca Php lnh Bo v di tch
lch s vn ho v danh lam thng cnh ca U ban thng v Quc hi ban
hnh ngy 04 thng 04 nm 1984. Theo Php lnh ny, di tch lch s l nhng
cng trnh lch s, c gi tr ngh thut, vn ho hoc c lin quan n nhng s
kin lch s, qu trnh pht trin vn ho, x hi ca Vit Nam. Danh lam thng
cnh l nhng khu vc thin nhin c cnh quan p hoc c cng trnh xy
dng c p ni ting v d nhng cng trnh Lng tm Hu, Vnh H Long,
ng Hng tch...
91

Php lut t ai v Php lnh Bo v di tch, lch s, vn ho v danh lam
thng cnh nghim cm vic s dng t di tch lch s, vn ho v danh lam
thng cnh vo cc mc ch khc. Vic s dng t cc vng ln cn khng
c lm nh hng ti di tch lch s, vn ho, danh lam thng cnh.
Trong trng hp c bit cn thit phi s dng t c di tch lch s, vn
ho, danh lam thng cnh vo mc ch khc th phi c php ca c quan nh
nc c thm quyn ph duyt.
*t ngha trang, ngha a
t ngha trang, ngha a l ton b din tch t dng lm ngha a v
t xy dng ngha trang lit s. t s dng lm ngha trang, ngha a phi
c quy hoch thnh khu tp trung, xa khu dn c, thun tin cho vic chn ct,
thm ving, hp v sinh v tit kim t.
III. QUN L V A T CHA S DNG VO S DNG
t cha s dng l t cha c iu kin hoc cha c xc nh
s dng vo mc ch sn xut nng nghip, nui trng thu sn, lm nghip;
cha c xc nh l t , t xy dng cc loi cng trnh... v Nh nc
cha giao cho t chc, h gia nh, c nhn no s dng.
1. Qun l t cha s dng
U ban nhn dn cc cp c trch nhim qun l, bo v qu t cha s
dng v a t cha s dng vo s dng ti a phng theo quy nh:
- Thng k, kim k t ai cha s dng v chia thnh 3 loi gm:
+ t bng cha s dng;
+ t i ni cha s dng;
+ Ni khng c rng cy.
i vi mi loi t cn xc nh r din tch t m nh nc cha s
dng nhng ang b bao chim tri php lut. Xc nh r din tch c nh
nc cho thu, giao, cng nhn quyn s dng t nhng ang trong tnh trng
hoang ho thu hi, b sung vo qu t cha s dng ca a phng.
92

- V lp quy hoch, k hoch s dng , cn xc nh din tch t cha s
dng s a vo s dng trong k quy hoch v tin hng nm a t cha
s dng vo s dng.
2. Cc bin php s dng
- Giao t khng thu tin s dng t i vi cha s dng ti cc vng
bin gii, hi o, vng su, vng xa, vng cao cho cc n v lc lng v trang
nhn dn, cc n v thanh nin xung phong, t chc kinh t khai hoang a
vo s dng;
- Giao t khng thu tin s dng t hoc cho thu i vi cha s dng
cho h gia nh, c nhn trc tip lao ng nng nghip ti a phng m cha
c giao t hoc thiu t sn xut ci to s dng. Trng hp vt hn
mc th h gia nh, c nhn phi chuyn sang thu t i vi din tch vt hn
mc.
- Giao t c thu tin s dng, cho thu t cho cc t chc kinh t, ngi
Vit Nam nh c nc ngoi, c nhn nc ngoi thc hin d n u t
sn xut kinh doanh nng nghip hoc phi nng nghip
Nh nc c chnh sch u t c s h tng, khuyn khch cc h gia
nh, c nhn, nhn v u t a t cha s dng vo s dng sn xut nng
nghip lm nghip, nui trng thy sn v s dng vo mc ch thch hp khc.
i vi t do t chc, h gia nh t khai hoang s dng vo mc ch
nng nghip m ph hp vi quy hoch s dng t, khng c tranh chp th
c Nh nc cng nhn quyn s dng t i vi din tch t trng hn mc
v c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca Lut t ai.
i vi t cha s dng b bao chim nhng khng u t, ci to s dng
th Nh nc thu hi.
Hin nay din tch t cha s dng nc ta cn kh ln (10.027.265
ha), phn ln tp trung ng bng sng Cu Long, Ty Nguyn, t trng, i
ni trc trung du min Ni pha Bc v cc tnh Duyn hi min Trung . t
93

mt nc, sng sui, ni khng c rng, bi bi ven sng, ven bin cn nm
ri rc hu ht cc tnh trong c nc.
i vi t hoang ha ven sng, thuc a phn x no th do U ban nhn
dn x qun l v trnh U ban nhn dn cp huyn quyt nh k hoch s
dng.
i vi t hoang ha ven bin, nu din tch t ln th U ban nhn dn
cp tnh lp thnh mt vng kinh t mi v chuyn dn c trong tnh n sinh
sng. Nu din tch t nh th U ban nhn dn cp tnh cho U ban nhn dn
cp huyn s ti t chc thnh khu dn c trong huyn.
i vi t trng, i ni trc Nh nc khuyn khch cc thnh phn kinh
t tham gia Chng trnh 327 ph xanh t trng, i ni trc, thc hin cc d
n trng rng vi s ti tr ca Nh nc v cc t chc quc t.
i vi nhng x, phng, th trn ni no c din tch t thng o,
thng u, cc on sng ct, knh, rch, , p, ng giao thng, sn phi,
nh kho, nh xng, tri chn nui v cc loi t chuyn dng khc khng s
dng, t mi bi ven sng, ven bin, t hoang ho, t cha s dng th U ban
nhn dn cp x c trch nhim qun l din tch t a vo s dng theo
qui hoch, k hoch s dng t

Chng 5
A V PHP L CA NGI S DNG T

I. QUYN V NGHA V CHUNG CA NGI S DNG T
1. Cc quyn chung ca ngi s dng t
Ngi s dng t khi c Nh nc giao t, cho thu t, cho php
chuyn mc ch s dng hoc c php chuyn quyn s dng t c cc
quyn sau:
- c cp giy chng nhn quyn s dng t;
- Hng thnh qu lao ng, kt qu u t trn t c giao;
94

- Hng cc li ch do cng trnh ca Nh nc v bo v, ci to t nng
nghip;
- c Nh nc hng dn v gip trong ci to v bi b t nng
nghip;
- c chuyn quyn s dng t theo quy nh ca Lut t ai;
- c Nh nc bo v khi b ngi khc xm phm n quyn s dng
t hp php ca mnh;
- Khiu ni, t co, khi kin v nhng hnh vi vi phm quyn s dng t
hp php ca mnh v nhng hnh vi vi phm php lut t ai.
2. Ngi s dng t c cc ngha v chung sau:
- S dng t ng mc ch, ng ranh gii, ng quy nh v su
trong lng t v chiu cao trn khng, bo v cc cng trnh cng cng trong
lng t cc quy nh khc ca php lut;
- ng k quyn s dng t, lm y cc th tc khi chuyn quyn s
dng t theo quy nh ca php lut;
- Thc hin ngha v ti chnh ( np thu, ph, l ph) theo quy nh ca
php lut;
- Thc hin cc quy nh v bo v mi trng, khng lm tn hi n li
ch hp php ca ngi s dng t c lin quan;
- Tun theo cc quy nh ca php lut v vic tm thy vt trong lng t;
- Giao li t khi Nh nc khi c quyt nh thu hi hoc khi ht hn s
dng t;
II. QUYN V NGHA V CA T CHC, H GIA NH, C NHN C
NH NC GIAO T, CHO THU T
Cn c vo mc ch s dng t v ngha v ti chnh phi thc hin i
vi Nh nc, Lut t ai quy nh c th quyn v ngha v ca cc i
tng s dng t theo cc nhm sau y:
1. Quyn v ngha v ca t chc trong nc c Nh nc giao t
khng thu tin s dng t
95

a. Cc quyn
- T chc s dng t vo mc ch nghin cu, th nghim, thc nghim
v nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui;
- n v v trang nhn dn c Nh nc giao t sn xut nng
nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui hoc sn xut kt hp vi
nhim v quc phng, an ninh;
- T chc s dng t xy dng nh phc v ti nh c theo cc d
n ca Nh nc;
- Hp tc x nng nghip s dng t lm mt bng xy dng tr s hp
tc x, sn phi, nh kho; xy dng cc c s dch v trc tip phc v sn xut
nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui;
- Ngi s dng t rng phng h; t rng c dng; t xy dng tr
s c quan, xy dng cng trnh s nghip quy nh ti iu 88 ca Lut t ai;
t s dng vo mc ch quc phng, an ninh; t giao thng, thu li; t xy
dng cc cng trnh vn ho, y t, gio dc v o to, th dc th thao phc v
li ch cng cng v cc cng trnh cng cng khc khng nhm mc ch kinh
doanh; t lm ngha trang, ngha a;
- Cng ng dn c s dng t nng nghip; c s tn gio s dng t
phi nng nghip quy nh ti iu 99 ca Lut t ai.
Nhng t chc ni trn c quyn s dng t ng mc ch c giao,
c hng cc thnh qu u t trn t, c hng cc quyn chung theo qui
nh ti iu 105 Lut t ai nm 2003.
- Trng hp cc t chc kinh t c nh nc giao t khng thu tin s
dng t xy dng cc cng trnh khng bng ngun vn t ngn sch nh
nc c quyn bn ti sn thuc s hu ca mnh gn lin vi t; th chp,
bo lnh, gp vn bng ti sn thuc s hu ca mnh gn lin vi t. Ngi
mua ti sn c Nh nc tip tc giao t khng thu tin s dng t theo mc
ch c xc nh.
96

b. Ngha v ca t chc, h gia nh, c nhn trong nc c Nh
nc giao t khng thu tin s dng t.
T chc trong nc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t
khng c chuyn i, chuyn nhng, tng cho, cho thu, th chp bo lnh,
gp vn bng quyn s dng t. Ngoi ra cc t chc trong nc cn phi thc
hin cc ngha v chung theo qui nh ti iu 107 Lut t ai nm 2003.
2. Quyn v ngha v ca cc t chc kinh t c Nh nc giao t
c thu tin s dng t
a. T chc kinh t c nh nc giao t c thu tin s dng t c
cc quyn
T chc kinh t c Nh nc giao t c thu tin s dng t theo quy
nh ti iu 34 Lut t ai ngoi cc quyn chung c quy nh ti iu 105
Lut t ai nm cn c cc quyn sau:
- Chuyn nhng quyn s dng t v cng trnh kin trc, kt cu h
tng c xy dng gn lin vi t;
- Cho thu quyn s dng t v cng trnh kin trc, kt cu h tng
c xy dng gn lin vi t;
- Tng cho quyn s dng t cho Nh nc, cng ng dn c xy
dng cc cng trnh phc v li ch chung ca cng ng, tng cho nh tnh
ngha gn lin vi t theo quy nh ca php lut;
- Th chp, bo lnh bng quyn s dng t v ti sn thuc s hu ca
mnh gn lin vi t ti t chc tn dng c php hot ng ti Vit Nam
vay vn theo quy nh ca php lut;
- Gp vn bng quyn s dng t v ti sn thuc s hu ca mnh gn
lin vi t hp tc sn xut kinh doanh vi cc t chc, c nhn khc;
b. Ngha v
- T chc kinh t c Nh nc giao t c thu tin s dng t m tin
s dng t tr c ngun gc t ngn sch nh nc th khng c quyn
chuyn i, chuyn nhng, tng cho, cho thu quyn s dng t; th chp, bo
97

lnh, gp vn bng quyn s dng t nhng c quyn bn ti sn thuc s
hu ca mnh gn lin vi t; th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn thuc s
hu ca mnh gn lin vi t.
3. Quyn v ngha v ca cc t chc kinh t s dng t thu
Ngoi cc quy nh chung ti iu 105, 107 Lut t ai nm 2003 cc t
chc kinh t s dng t thu ca nh nc c cc quyn sau:
- Th chp, bo lnh bng ti sn thuc s hu ca mnh gn lin vi t
thu ti cc t chc tn dng c php hot ng ti Vit Nam vay vn sn
xut kinh doanh;
- Bn ti sn, gp vn bng ti sn thuc s hu ca mnh gn lin vi t
thu;
- Cho thu li t c xy dng xong kt cu h tng trong trng hp
c php u t xy dng kinh doanh kt cu h tngti khu cng nghip , khu
cng ngh cao, khu kinh t;
- T chc kinh t c Nh nc cho thu t trc ngy 01-07-2004 m
tr tin thu t cho c thi gian thu hoc tr trc cho nhiu nm m thi
hn cn li t nht l 5 nm th c cc quyn v ngha v c quy nh ti iu
110 ca lut t ai nm 2003 trong thi hn tr tin thu t; trng hp c
nhu cu chuyn sang hnh thc giao t c thu tin s dng t th phi np tin
s dng t tr tin thu t tr v c cc quyn v ngha v quy nh ti iu
110 ca lut t ai 2003.
- T chc kinh t thu t trong cc khu cng nghip th thc hin cc
quyn, ngha v theo quy nh ca khu cng nghip
Nhng t chc ny c quyn: chuyn nhng ti sn thuc s hu ca
mnh gn lin vi t thu; th chp ti sn thuc s hu ca mnh gn lin vi
t thu ti t chc tn dng Vit nam vay vn sn xut kinh doanh. i vi
doanh nghip nh nc cn c quyn gp vn bng gi tr t thu hp tc sn
xut kinh doanh vi cc t chc, c nhn trong v ngoi nc. T chc kinh t
nhn chuyn nhng quyn s dng t hp php hoc c Nh nc giao
98

t c thu tin s dng t m tin khng c ngun gc t ngn sch Nh
nc th khng phi chuyn sang thu t v c quyn nh cc t chc kinh t
trong nc c Nh nc giao t c thu tin s dng t.
4. Quyn v ngha v ca t chc kinh t nhn chuyn nhng quyn
s dng t, chuyn mc ch s dng t
- Nu tin tr cho vic nhn chuyn nhng khng c ngun gc t ngn
sch nh nc th c chuyn quyn s dng t ( chuyn nhng, chuyn i,
th chp...) ca mnh cho ngi khc
- Trng hp t chc kinh t s dng t c c quan nh nc c thm
quyn cho php chuyn mc ch s dng t t khng thu tin sang t c thu
tin, nu tin tr khng c ngun gc t ngn sch nh nc th cng c
chuyn quyn s dng t cho ngi khc. Trng hp t chc kinh t s dng
t chn hnh thc thu t th ch c quyn bn ti sn, gp vn, th chp, bo
lnh bng ti sn trn t ti cc t chc tn dng vay vn
5. Quyn v ngha v ca h gia nh, c nhn i vi t nng
nghip.
Ngoi cc quyn v ngha v chung c qui nh tai iu 105,107 Lut
t ai 2003. h gia nh c nhn s dng t nng nghip cn c cc quyn:
chuyn i quyn s dng t nng nghip trong cng mt x, phng, th trn
vi h gia nh, c nhn khc; chuyn nhng quyn s dng t; cho thu t;
li tha k, c tha k theo qui nh ca php lut; tng cho quyn s dng
t; c th chp, bo lnh ti cc t chc tn dng c php hot ng Vit
nam vay vn sn xut kinh doanh; c gp vn bng quyn s dng t
hp tc sn xut, kinh doanh.
H gia nh, c nhn chuyn mc ch s dng t t t nng nghip sang
t phi nng nghip c cc quyn v ngha v c qui nh ti iu 105, 107
Lut t ai nh quyn chuyn i, chuyn nhng, cho thu...v c ngha v tr
tin chuyn mc ch s dng t cho Nh nc
6. Quyn ca h gia nh, c nhn s dng t phi nng nghip
99

H gia nh, c nhn c Nh nc giao t c thu tin s dng t trong
cc trng hp s dng t lm nh hoc xy dng cc cng trnh hoc c s
sn xut, kinh doanh c quyn chuyn nhng; chuyn i; cho thu; cho thu
li; tng cho; tha k; th chp hoc bo lnh bng gi tr quyn s dng t ti
cc t chc tn dng c php hot ng ti Vit nam c vay vn sn xut
kinh doanh.
7. Quyn ca h gia nh, c nhn c Nh nc cho thu t
H gia nh, c nhn c nhu cu s dng t sn xut, kinh doanh c
quyn thu t ca Nh nc c quyn: bn; li tha k; tng cho; th chp
hoc bo lnh; gp vn bng ti sn trn t trong thi hn thu hp tc sn
xut kinh doanh vi cc t chc, c nhn trong v ngoi nc.
H gia nh, c nhn c nh nc cho thu t trc ngy 01 thng 07
nm 2003 m tr tin thu t cho c thi hn thu hoc tr tin cho nhiu
nm m thi hn cn li l 5 nm th c cc quyn v ngha v qui nh tai iu
113 ca Lut t ai (chuyn i, chuyn nhng... tr quyn cho thu li)
H gia nh, c nhn thu li t trong khu cng nghip c quyn v ngha
v theo iu 114 khon 1 Lut t ai ( quyn bn, tng cho, th chp., bo lnh,
gp vn bng ti sn trn t thu). Cc trng hp thu t ca h gia nh, c
nhn, t chc vi nhau th tun theo qui nh ca Lut dn s.
III. QUYN V NGHA V CA NGI VIT NAM NH C NC
NGOI, T CHC, C NHN NC NGOI S DNG T VIT NAM
1. Quyn v ngha v ca t chc nc ngoi c chc nng ngoi giao.
Ngoi cc quyn v ngha v ging nh cc ch th s dng khc, cc t
chc nc ngoi c chc nng ngoi giao c cc quyn sau:
- Xy dng cc cng trnh trn t theo giy php ca c quan Nh nc
Vit Nam c thm quyn;
- S hu cng trnh do mnh xy dng trn t thu trong thi hn thu
t;
100

- c hng cc quyn theo iu c Quc t m Vit Nam tham gia k
kt hoc gia nhp v cc quyn khc ghi trong hp ng thu t.
2. Quyn v ngha v ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t
chc, c nhn nc ngoi s dng t thc hin cc d n u t Vit
Nam
Ngoi cc quyn v ngha v c quy nh ti iu 105, 107, khon 2
iu 110 lut t ai nm 2003, th ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t
chc, c nhn nc ngoi cn c cc quyn nh:
- c bn, th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn thuc s hu ca
mnh gn lin vi t thu ti cc t chc tn dng vay vn;
- Cho thu nh trong trng hp c php u t xy kinh doanh nh ;
Trng hp tr tin thu t cho c thi hn thu hoc tr trc cho
nhiu nm m thi hn cn li t nht l 5 nm th ngoi cc quyn v ngha v
quy nh ti iu 105, 107 Lut t ai nm 2003, ngi Vit Nam nh c
nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi cn c cc quyn nh:
- Chuyn nhng, cho thu li, th chp, bo lnh quyn s dng t thu
v ti sn thuc s hu ca mnh trn t cho cc t chc, h gia nh, c nhn
khc;
- Gp vn bng quyn s dng t thu v ti sn trn t vay vn ti
cc t chc tn dng c php hot ng ti Vit nam.
Trng hp c php u t xy dng kinh doanh nh th c quyn bn
hoc cho thu theo quy nh ca Chnh ph; ngi mua nh c cp giy
chng nhn quyn s dng t, quyn s hu nh theo quy nh ca php lut t
ai.
3. Quyn v ngha v ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t
chc, c nhn nc ngoi s dng t trong khu cng nghip, khu kinh t,
khu cng ngh cao
101

Ngi Vit Nam nh c nc ngoi c nhn chuyn nhng quyn
s dng t trong khu cng nghip, khu kinh t, khu cng ngh cao c cc quyn
v ngha v quy nh ti iu 105, 107 v khon 2 iu 110 Lut t ai;
Ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi s
dng t trong khu cng nghip, khu kinh t, khu cng ngh cao ngoi cc quyn
, ngha v quy nh ti iu 105, 107 Lut t ai cn c cc quyn v ngha v
sau:
- c bn, th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn thuc s hu ca
mnh gn trn t; t thu li i vi trng hp tr tin thu t hng nm;
- Chuyn nhng quyn s dng t thu, t thu li v ti sn trn t;
- Th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t thu, t thu li
vi cc t chc, h gia nh, c nhn khc hp tc kinh doanh.
4. Quyn v ngha v ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi c
mua nh gn lin vi quyn s dng t ti Vit Nam
Ti k hp th 3 Quc hi kha XII ngy 03 thng 06 nm 2008 ra
Ngh quyt s 19/NQ-QH12 th im cho t chc, c nhn nc ngoi mua nh
gn lin vi quyn s dng t v s hu nh ti Vit Nam.
a. Theo tinh thn Ngh quyt 19/NQ, Quc hi kha XII, th ch s hu
nh l t chc, c nhn nc ngoi c quy nh ti cc khon 1, 2, 3, 4 iu
2 Ngh quyt c cc quyn sau y:
- c s hu mt cn h chung c trong d n pht trin nh thng
mi; nu i tng ny c tng cho hoc c tha k nh khc th ch c
chn s hu mt cn h chung c trong d n pht trin nh thng mi, i
vi loi nh khc th ch c hng gi tr ca nh ;
- Doanh nghip c vn u t nc ngoi quy nh ti khon 5 iu 2 ca
Ngh quyt 19/NQ-QH12 th c s hu mt hoc mt s cn h chung c
trong d n pht trin nh thng mi cho nhng ngi ang lm vic ti
doanh nghip ; nu doanh nghip ny c tng cho hoc c tha k nh
102

khc th ch c chn s hu cn h chung c trong d n pht trin nh
thng mi, i vi loi nh khc th ch c hng gi tr ca nh ;
- Bn, tng cho nh thuc s hu ca mnh sau thi hn mi hai thng,
k t ngy c cp Giy chng nhn quyn s hu nh ; trng hp ch s
hu nh l c nhn khng th tip tc c tr ti Vit Nam th c bn hoc
tng cho nh mua trc thi hn quy nh;
- tha k nh theo quy nh ca php lut v tha k ca Vit Nam;
trng hp ngi nhn tha k khng thuc din c s hu nh ti Vit
Nam th c hng gi tr ca nh ;
- Th chp nh ti t chc tn dng c php hot ng ti Vit Nam;
- U quyn cho ngi khc qun l nh thuc quyn s hu hp php
ca mnh;
- Yu cu c quan nh nc c thm quyn cp mi, cp i, cp li Giy
chng nhn quyn s hu nh , xc nhn nhng thay i sau khi cp Giy
chng nhn quyn s hu nh theo quy nh ca Ngh quyt 19/NQ-QH12 v
php lut v nh ;
- Bo tr, ci to nh v s dng khng gian ca nh ph hp vi quy
hoch xy dng, kin trc v cc quy nh ca php lut Vit Nam;
- c bi thng thit hi khi phi ph d, gii to theo quy nh ca
php lut Vit Nam;
- Khiu ni, t co nhng hnh vi vi phm Ngh quyt 19/NQ-QH12 v
php lut v nh .
b. Ngha v ca ch s hu nh l t chc, c nhn nc ngoi
T chc, c nhn nc ngoi s hu nh ti Vit Nam c cc ngha v
sau y:
- Ch c dng nh vo mc ch , khng c dng cho thu,
lm vn phng hoc s dng vo mc ch khc;
- Thc hin vic mua, bn, tng cho, tha k, th chp, u quyn qun l
nh theo ng quy nh ca Ngh quyt ny v php lut v nh ;
103

- Thc hin y trnh t, th tc khi ngh cp mi, cp i, cp li
Giy chng nhn quyn s hu nh , xc nhn thay i sau khi cp Giy chng
nhn quyn s hu nh theo quy nh ca Ngh quyt 19/NQ-QH12 v php
lut v nh ;
- Qun l, s dng, bo tr, ci to, ph d nh theo quy nh ca php
lut Vit Nam nhng khng c lm nh hng hoc gy thit hi n li ch
ca Nh nc, li ch cng cng, quyn, li ch hp php ca ngi khc;
- Thc hin np thu, l ph theo quy nh ca php lut Vit Nam khi mua
bn, tng cho, th chp, tha k nh ; khi ngh cp mi, cp i, cp li Giy
chng nhn quyn s hu nh , xc nhn thay i sau khi cp Giy chng nhn
quyn s hu nh ;
- Chp hnh quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn ca Vit
Nam v vic x l vi phm, gii quyt tranh chp, khiu ni, t co v nh ; v
vic gii ta, bi thng, h tr, ti nh c, ph d nh ; v trng dng, trng
mua, mua trc nh ;
- Thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca php lut Vit Nam.


Chng 6
PHP LUT V CHUYN QUYN S DNG T

I. KHI NIM V CHUYN QUYN S DNG T
Lut t ai nm 1993 c hiu t 15/10/1993 ln u tin thit ch cc
quyn nng c th ca ngi s dng t thng qua cc quy nh t vic c
chuyn i, chuyn nhng, cho thu, tha k v th chp quyn s dng t.
thc hin cc quyn ny trn thc t, B lut Dn s 1995 c th ha cc
quyn ny v ni dung. Tuy nhin, bo m vic qun l thng nht ca Nh
nc v t ai, nm 1999, Chnh ph mi ban hnh Ngh nh 17/CP quy nh
104

v trnh t, th tc chuyn i, chuyn nhng, cho thu, tha k, th chp v
gp vn bng quyn s dng t.
Mt khc khi cc quan h kinh t ngy cng pht trin, vic hon thin th
ch php lut t ai l ht sc cn thit. V vy, Lut t ai tip tc c sa
i, b sung vo cc nm 1998, 2001 v c ban hnh mi nm 2003 m
rng thm nhiu quyn cho ngi s dng t nh quyn v cho thu li quyn
s dng t, quyn c bo lnh, quyn tng cho quyn s dng t theo quy
nh ca php lut dn s v c c th ha ti phn th nm (t iu 688 n
iu 735) B lut Dn s nm 2005 v Ngh nh 181/CP ca Chnh ph ngy
29-10-2004 v hng dn thi hnh Lut t ai 2003 v Ngh nh 84/CP ca
Chnh ph ngy 25-5-2007 quy nh v cp giy chng nhn, v thu hi t, v
thc hin quyn s dng t...
Theo , ngi s dng t khi c Nh nc giao t, cho thu t, cho
php chuyn mc ch s dng t... do nhu cu sn xut, i sng v nhng
iu kin khch quan khc em li m gia h pht sinh ra cc nhu cu v
chuyn quyn s dng t. V nguyn tc, Nh nc thu hi t ca ngi ny
v giao cho ngi khc theo mt trnh t th tc nht nh. V d, h gia nh
ng A v ch B l hai h gia nh s dng t nng nghip, khi h ng A chuyn
i ni khc nn c nhu cu chuyn nhng cho ch B. Xt v nhu cu s dng t
ca B th Nh nc s quyt nh thu hi ca ng A v quyt nh giao cho ch B
hay khng. Tuy nhin, vic lu chuyn quyn s dng t trong nn kinh t th
trng l yu cu tt yu, song qun l t ai, Nh nc cho php ngi
s dng t c chuyn quyn s dng theo cc quy nh php lut nu trn. V
vy, vic cho php chuyn quyn s dng t mt mt nhm c th ha ch
trng, ng li ca ng v Nh nc v pht trin kinh t th trng c s
qun l ca Nh nc. Mt khc, nhm to iu kin cho php t ai tch t vi
quy m thch hp trong qu trnh pht trin kinh t hng ha, nht l nng thn
trong qu trnh chuyn dch c cu ca nn kinh t. Bn cnh , vic cho php
chuyn dch t ai gia cc ch th s dng t cn to iu kin cho Nh nc
105

iu tit li mt bc v chnh lnh a t em li cho cc qu trnh pht trin
kinh t, x hi, an ninh, quc phng, khc phc tnh trng mua bn t ai bt
hp php trong nhng nm qua.
V vy, chuyn quyn s dng t c hiu l hnh vi ca mt ch th s
dng t hp php chuyn giao quyn v ngha v ca mnh cho ngi khc theo
quy nh ca php lut.
II. IU KIN CHUYN QUYN S DNG T
L C s php l quan trng Nh nc xem xt, quyt nh cho vic
chuyn quyn s dng t gia nhng ngi s dng t vi nhau c hp php
hay khng hp php. V vy, khi chuyn quyn s dng t, cc bn khng tha
mn cc iu kin t ra ca Nh nc s b coi l vi phm php lut v b x l
theo quy nh ca php lut.
Cc iu kin chuyn quyn s dng bao gm:
1- C giy chng nhn quyn s dng t
Giy chng nhn quyn s dng t l chng th php l nhm xc lp
quyn s dng t hp php ca t chc v c nhn, cng dn v l c s cho
vic bo m, bo v quyn, li ch hp php ca cng dn khi c s xm hi. V
vy, php lut dn s v t ai quy nh ngi s dng t khi tham gia cc giao
dch dn s lin quan n t ai phi c giy chng nhn quyn s dng t.
y cn l iu kin, c s quan trng trong vic xc lp mi quan h php l
gia Nh nc v cng dn khi thc hin quyn v ngha v. Do vy, php lut
t ai quy nh: ngi s dng t phi c giy chng nhn mi c thc hin
cc quyn chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tng cho quyn s
dng t, th chp, gp vn bng quyn s dng t
2- t trong thi hn cn c s dng
y l quy nh mang tnh d liu cc kh nng chuyn quyn s dng
t ngoi thi hn m Lut t ai quy nh. Theo thi hn s dng t trng
cy hng nm l 20 nm, cy lu nm l 50 nm. i vi t thu ca Nh nc,
106

thi gian s dng c xc nh ty theo mc ch s dng v thi gian thu theo
quy nh ca php lut t ai.
3- c php chuyn quyn s dng t theo quy nh ca B lut dn
s v php lut v t ai
- t c php chuyn quyn l t theo qui nh ca php lut c
php chuyn nhng, chuyn i, cho thu, tha k, th chp.. t nng nghip,
t phi nng nghip ca h gia nh, c nhn; t ca cc loi hnh doanh nghip
m khng c ngun gc t ngn sch nh nc..u c php chuyn quyn
- t ca cc c quan nh nc ang s dng, t di tch lch s, t cng
cng, t ln chimkhng c php chuyn quyn
4- t khng c tranh chp
Trng hp t chuyn quyn s dng t c tranh chp, nhng sau khi
gii quyt xong nhng tranh chp, mu thun, bt ng v quyn v li ch hp
php gia cc bn tranh chp th li c chuyn quyn s dng.
107

III. CC HNH THC V TH TC CHUYN QUYN S DNG T
Hnh thc chuyn quyn s dng t l cc tiu ch php l buc cc bn
tham gia chuyn quyn phi thc hin.
Khi thc hin chuyn quyn s dng t cc bn phi lp h s chuyn
quyn gm:
- Hp ng chuyn quyn s dng t;
- Giy t km theo nh giy chng nhn quyn s dng t, chng minh
th nhn dn, h khu.
Theo quy nh ca B lut Dn s nm 2005, hp ng chuyn quyn s
dng t c lp trn c s trn c s c s tha thun gia cc bn v hnh
thc, iu kin v ni dung ca hp ng.
- Hp ng chuyn quyn s dng t phi c chng thc ca UBND cp
x hoc cng chng theo quy nh ca php lut v cng chng.
- Trng hp t ai thuc quyn s dng chung ca h gia nh, th hp
ng chuyn quyn s dng do i din h gia nh thc hin trn c s c s
nht tr ca tt c cc thnh vin t 18 tui tr nn, c nng lc hnh vi dn
s v cng k tn hoc c vn bn y quyn.
- Trng hp thc hin cc quyn ca ngi s dng t m bn tham gia
c yu cu chng thc ca UBND cp x, th trong thi hn khng qu 03 ngy
k t ngy nhn h s hp l, UBND cp x ni c t c trch nhim chng
thc hp ng hoc giy t chuyn quyn s dng t.
- Hp ng chuyn quyn s dng t c hiu lc k t thi hn ng k
ti Vn phng ng k quyn s dng t thuc c quan ti nguyn v Mi
trng.
- i vi trng hp tha k, tng cho quyn s dng t, th hiu lc ca
di chc hoc bin bn phn chia tha k, vn bn tng cho quyn s dng t
c thc hin theo quy nh ca php lut Dn s.
- Cc trng hp chuyn quyn s dng t m phi thc hin ngha v ti
chnh th thc hin theo quy nh ca Lut Thu Thu nhp c nhn c hiu lc
108

ngy 01/01/2009 thay th Lut Thu chuyn quyn s dng t nm 1994, sa
i nm 1999.
V d, trng hp c nhn bn cn nh duy nht th c nhn ch cn t khai
v t chu trch nhim, khng phi chng minh, tr trng hp chuyn nhng
bt ng sn pht sinh trc nm 2009 nhng cha thc hin cc ngha v ti
chnh i vi Nh nc. Trng hp np s thu cao hn s thu phi np
trc khi Thng t 116/TT-BTC hng dn tnh thu thu nhp c nhn c hiu
lc th c c quan thu thoi tr tin thu.
Hin nay, Nh nc tm thi cha thu thu vi c nhn, h gia nh c
quyn s dng t, quyn s hu nh gp vn bng bt ng sn vo doanh
nghip v thu nhp t nhn tin bi thng do Nh nc thu hi t hoc doanh
nghip chi tr.
Cch tnh thu thu nhp c nhn v chuyn quyn s dng t:
Min thu

25% trn chnh
lch
(gi bn - [gi mua
+ chi ph])
2% trn gi tr chuyn
nhng

Bn bt ng
sn duy nht

C h s, chng
t hp l lm cn c
xc nh gi chuyn
nhng, gi vn v
cc chi ph lin quan.

Khng xc nh c
gi vn v cc chi ph
lm c s xc nh thu
nhp tnh thu.


Theo quy nh ca php lut v Thu thu nhp c nhn, gi chuyn nhng
l gi c xc nh theo hp ng ca cc bn. Nu gi hp ng thp hn gi
do UBND cp tnh quy nh th thc hin theo gi ca UBND cp tnh quy nh
hng nm.
1. Trnh t, th tc chuyn i quyn s dng t nng nghip ca h
gia nh, c nhn
109

Nhm khc phc tnh trng s dng t manh mn, km hiu qu trong
qu trnh thc hin chnh sch t ai ca Nh nc. Nh nc khuyn khch cc
h gia nh, c nhn s dng t nng nghip, t lm nghip c chuyn i
quyn s dng t nng nghip cho nhau khi c cc iu kin sau:
- Thun tin cho sn xut v i sng;
- Sau khi chuyn i t phi s dng ng mc ch, ng thi hn theo
quy nh ca php lut.
Trng hp chuyn i theo ch trng chung v dn in i tha th
thc hin theo trnh t sau:
+ Cc h gia nh, c nhn s dng t nng nghip t tho thun vi nhau
bng vn bn v vic chuyn i quyn s dng t nng nghip; np vn bn
tho thun km theo giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi
giy t v quyn s dng t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut
t ai (nu c);
+ U ban nhn dn x, phng, th trn lp phng n chuyn i quyn
s dng t nng nghip chung cho ton x, phng, th trn (bao gm c tin
thi gian thc hin chuyn i) v gi phng n n Phng Ti nguyn v Mi
trng;
+ Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thm tra phng n v
ch o Vn phng ng k quyn s dng t trc thuc chun b h s a
chnh;
+ Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim lm trch lc bn
a chnh hoc trch o a chnh khu t i vi ni cha c bn a chnh,
trch sao h s a chnh v gi n Phng Ti nguyn v Mi trng;
+ Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thm tra h s v trnh
U ban nhn dn cng cp quyt nh;
110

+ U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch
nhim xem xt, k giy chng nhn quyn s dng t i vi cc tha t
chuyn i v gi cho Phng Ti nguyn v Mi trng.
- Th tc chuyn i quyn s dng t nng nghip gia hai h gia nh,
c nhn c thc hin nh sau:
+ H gia nh, c nhn c nhu cu chuyn i quyn s dng t nng
nghip np mt (01) b h s gm hp ng chuyn i quyn s dng t, giy
chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t v quyn s dng
t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut t ai (nu c).
+ Trong thi hn khng qu hai (02) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim gi h s cho
Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng;
+ Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim lm trch sao h
s a chnh v chnh l giy chng nhn quyn s dng t hoc thc hin th
tc cp giy chng nhn quyn s dng t i vi trng hp phi cp mi giy
chng nhn.
Hin nay vic chuyn i t nng nghip din ra cha mnh m tt c
cc a phng trong c nc, c bit l cc tnh pha bc v cc tnh duyn hi
Trung b. Nguyn nhn ca tnh hnh trn l do mi h nng dn mun gi li
cho mnh nhng tha rung tt nht, hn na sn xut nng nghip nng thn
vn mang tnh cht t cp, t tc, h nng dn no cng sn xut loi sn
phm phc v trc ht cho nhu cu cc thnh vin trong h gia nh m cha
theo m hnh sn xut hng ho nng sn.
2. Trnh t, th tc chuyn nhng quyn s dng t
a. i vi h gia nh v c nhn
111

H gia nh, c nhn s dng t nng nghip, t lm nghip trng
rng c chuyn nhng quyn s dng t trong nhng trng hp:
- Chuyn n ni khc lm n v sinh sng;
- Khng cn hoc khng c kh nng trc tip lao ng sn xut nng
nghip, lm nghip.
i vi t ngi s dng t c quyn chuyn nhng khi khng c
nhu cu s dng t .
H gia nh, c nhn c Nh nc cho thu t tr tin thu t cho
c thi gian thu, hoc tr tin trc nhiu nm, m thi hn thu t tr
tin cn li t nht l 5 nm th c chuyn nhng t thu v ti sn trn t
thu.
H gia nh, c nhn mun nhn chuyn nhng t nng nghip phi l
ngi c nhu cu s dng t, cha c t hoc ang s dng t di hn mc
theo quy nh ca php lut t ai. Nu t nng nghip trng la nc th
ngi nhn chuyn nhng phi trc tip lm nng nghip. T chc kinh t
khng c nhn chuyn nhng t nng nghip tr trng hp c Nh nc
cho php.
b. i vi t chc
Cc t chc kinh t c chuyn nhng quyn s dng t khi c mt
trong cc iu kin sau:
- t do Nh nc giao c thu tin s dng t;
- t do nhn chuyn nhng quyn s dng t hp php;
- t Nh nc cho thu, tr tin s dng t cho c thi gian thu,
hoc tr trc nhiu nm m thi hn thu t tr tin cn li t nht l 5 nm.
c. Th tc thc hin:
Vic chuyn nhng quyn s dng t ca t chc, h gia nh, c nhn
c thc hin nh sau:
a) Trong thi hn khng qu bn (04) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l ( hp ng chuyn nhng c cng chng, bn sao giy chng minh
112

th, h khu), Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim thm tra h
s, trch sao h s a chnh; gi s liu a chnh n c quan thu xc nh
ngha v ti chnh; chnh l giy chng nhn quyn s dng t cp hoc thc
hin th tc cp giy chng nhn quyn s dng t i vi trng hp phi cp
mi giy chng nhn;
b) Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn c
thng bo ngha v ti chnh, Vn phng ng k quyn s dng t hoc U ban
nhn dn x, th trn c trch nhim thng bo cho bn chuyn nhng v bn
nhn chuyn nhng thc hin ngha v ti chnh;
c) Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy bn chuyn
nhng v bn nhn chuyn nhng thc hin xong ngha v ti chnh, Vn
phng ng k quyn s dng t hoc U ban nhn dn x, th trn ni c t c
trch nhim trao.
4. Trnh t, th tc tha k quyn s dng t
Tha k quyn s dng t l vic chuyn quyn s dng t ca ngi
cht cho ngi hng tha k theo di chc hoc theo php lut ph hp vi quy
nh ca php lut t ai v php lut dn s.
Nhng ngi sau y c li tha k quyn s dng t:
- C nhn c Nh nc giao t nng nghip trng cy hng nm,
trng cy lu nm, nui trng thu sn, t lm mui, t rng sn xut, t ,
t chuyn dng.
- Thnh vin ca h gia nh s dng t nng nghip trng cy lu
nm, t rng sn xut, t , t chuyn dng.
- C nhn c Nh nc cho thu t m tr tin thu t cho c thi
gian thu, hoc tr trc tin thu cho nhiu nm.
Nhng ngi c iu kin sau y th c nhn tha k t nng
nghip trng cy hng nm, nui trng thu sn:
Th nht, c nhu cu s dng t
113

Th hai, c iu kin trc tip s dng t ng mc ch
Th ba, cha c t hoc ang s dng t di hn mc ca a phng
theo quy nh ca php lut t ai.
Ngi nhn tha k np mt (01) b h s gm c:
a) Di chc; bin bn phn chia tha k; bn n, quyt nh gii quyt tranh
chp v tha k quyn s dng t ca To n nhn dn c hiu lc php lut;
n ngh ca ngi nhn tha k i vi trng hp ngi nhn tha k l
ngi duy nht.
b) Giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t v
quyn s dng t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut t ai (nu
c).
Vic ng k tha k c thc hin nh sau:
a) Trong thi hn khng qu bn (04) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim thm tra h s,
lm trch sao h s a chnh; gi s liu a chnh cho c quan thu xc nh
ngha v ti chnh (nu c); chnh l giy chng nhn quyn s dng t cp
hoc thc hin th tc cp giy chng nhn quyn s dng t i vi trng
hp phi cp mi giy chng nhn;
b) Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn c
thng bo ngha v ti chnh, Vn phng ng k quyn s dng t hoc U ban
nhn dn x, th trn ni c t c trch nhim thng bo cho bn nhn tha k
quyn s dng t thc hin ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut;
c) Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy bn nhn
tha k quyn s dng t thc hin xong ngha v ti chnh, Vn phng ng k
quyn s dng t hoc U ban nhn dn x, th trn ni c t c trch nhim
trao giy chng nhn quyn s dng t.
6. Trnh t th tc tng cho quyn s dng t
114

- T chc kinh t c giao t c thu tin s dng t, nhn chuyn
nhng quyn s dng t c tng cho quyn s dng t cho Nh nc, cng
ng dn c, xy dng nh tnh ngha.
- H gia nh, c nhn s dng t c tng cho quyn s dng t cho
Nh nc, cng ng dn c, xy dng nh tnh ngha,tng cho h gia nh, c
nhn trong nc, ngi Vit nam nh c nc ngoi theo qui nh ti khon 1
iu 121 Lut t ai nm 2003
Bn c tng cho quyn s dng t np mt (01) b h s gm c:
a) Vn bn cam kt tng cho hoc hp ng tng cho hoc quyt nh tng
cho quyn s dng t ca t chc;
b) Giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t v
quyn s dng t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut t ai (nu
c).
- V th thc thc hin:
+ Trong thi hn khng qu bn (04) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim thm tra h s,
lm trch sao h s a chnh; gi s liu a chnh n c quan thu xc nh
ngha v ti chnh (nu c); chnh l giy chng nhn quyn s dng t cp
hoc thc hin th tc cp giy chng nhn quyn s dng t i vi trng
hp phi cp mi giy chng nhn;
+ Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn c
thng bo ngha v ti chnh, Vn phng ng k quyn s dng t hoc U ban
nhn dn x, th trn ni c t c trch nhim thng bo cho bn c tng cho
quyn s dng t thc hin ngha v ti chnh;
+ Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy bn c
tng cho thc hin xong ngha v ti chnh, Vn phng ng k quyn s dng
t hoc U ban nhn dn x, th trn c trch nhim trao giy chng nhn quyn
s dng t.
115

7. Trnh t th tc th chp, bo lnh bng gi tr quyn s dng t
a. i vi h gia nh v c nhn
H gia nh, c nhn s dng t nng nghip, t lm nghip c Nh
nc giao hoc nhn quyn s dng t hp php t ngi khc c th chp
gi tr quyn s dng t, ti sn trn t thuc s hu ca mnh gn lin vi t
ti cc t chc tn dng c php hot ng ti Vit Nam vay vn sn
xut, kinh doanh. H gia nh, c nhn thu t ca Nh nc tr tin cho c
thi gian thu, hoc tr tin thu nhiu nm m thi hn thu t tr tin cn
li t nht 5 nm, c th chp hoc bo lnh bng gi tr quyn s dng t ti
cc t chc tn dng c php hot ng ti Vit Nam vay vn. Trng hp
th chp gi tr quyn s dng t thu vay vn ngn hn m thi hn thu t
uc tr tin cn li di 5 nm th thc hin theo hng dn ca Ngn hng
Nh nc Vit nam.
H gia nh, c nhn thu t ca Nh nc tr tin thu hng nm c
th chp ti sn thuc s hu ca mnh trn t ti cc t chc tn dng c
php hot ng ti Vit Nam vay vn .
H gia nh, c nhn s dng t , t chuyn dng c th chp gi tr
quyn s dng t ti cc t chc kinh t, t chc tn dng v c nhn Vit Nam
trong nc
H gia nh, c nhn s dng t c th chp gi tr quyn s dng t th
cng c quyn bo lnh bng gi tr quyn s dng t ca mnh ti cc t
chc tn dng c php hot ng ti Vit nam vay vn.
b. i vi t chc
T chc kinh t c th chp gi tr quyn s dng t ti cc t chc tn
dng c php hot ng ti Vit Nam vay vn sn xut, kinh doanh khi c
mt trong cc iu kin sau:
- t Nh nc giao c thu tin;
- t nhn chuyn nhng hp php t ngi khc;
116

- t Nh nc cho thu tr tin cho c thi gian thu, hoc tr tin
nhiu nm, thi hn tr tin cn li t nht 5 nm. Gi tr quyn s dng t
c th chp trong trng hp thu t gm tin n b thit hi khi c nh
nc cho thu t (nu c), tin thu t tr cho nh nc sau khi tr i tin
thu t cho thi gian s dng v gi tr ti sn gn lin vi t ;
- T chc kinh t c Nh nc giao t khng thu tin s dng t
sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thy sn, hoc Nh nc cho thu
tr tin hng nm ch c th chp ti sn thuc s hu ca mnh gn vi t .
Trng hp h s ng k th chp np ti Vn phng ng k quyn s
dng t cp huyn th Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim
thc hin th tc ng k th chp ngay trong ngy nhn h s hp l; nu
nhn h s sau ba (03) gi chiu th thc hin th tc ng k chm nht l ngy
lm vic tip theo;
- Trng hp h s ng k th chp np ti UBND x th cn b a
chnh x (c y quyn ca Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn)
c trch nhim kim tra, nu h s th chp hp l th lm th tc ng k th
chp, k xc nhn v ng du ca UBND x ngay trong ngy nhn h s hp
l, chm nht l ngy lm vic tip theo.
- Vic ng k th chp bng quyn s dng t v ti sn gn lin vi t
i vi trng hp h gia nh, c nhn cha c Giy chng nhn nhng c mt
trong cc loi giy t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut t ai
c thc hin ti Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn. Trong thi
hn khng qu nm (05) ngy lm vic, k t ngy nhn h s hp l, Vn
phng ng k quyn s dng t cp huyn c trch nhim thc hin th tc
ng k th chp.
Xo ng k th chp, bo lnh bng quyn s dng t:
- Sau khi hon thnh xong ngha v tr n, bn th chp, bn bo
lnh bng quyn s dng t np mt (01) b h s gm c:
117

+ Xc nhn ca Bn nhn th chp, bo lnh v vic hon thnh ngha v
tr n trong Hp ng th chp, hp ng bo lnh bng quyn s dng t hoc Bn
xc nhn ca Bn nhn th chp, bo lnh v vic hon thnh ngha v tr n;
+ Giy chng nhn quyn s dng t.
- Trong thi hn khng qu nm (05) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, Vn phng ng k quyn s dng t kim tra vic hon thnh ngha
v tr n ca ngi xin xo ng k th chp, xo ng k bo lnh; thc hin
vic xo ng k th chp, xo ng k bo lnh trong h s a chnh v chnh
l giy chng nhn quyn s dng t.
- Trnh t, th tc i vi vic ng k hu ng k th chp, ng k hu
ng k bo lnh bng quyn s dng t; ng k kt qu v vic x l ti sn
th chp bng quyn s dng t, ng k kt qu v vic x l ti sn bo lnh
bng quyn s dng t c thc hin theo trnh t, th tc i vi vic xo
ng k th chp, xo ng k bo lnh bng quyn s dng t quy nh ti
khon 1 v khon 2 iu ny
8. Gp vn bng gi tr quyn s dng t
a. H gia nh, c nhn c gp vn bng gi tr quyn s dng t
hp tc sn xut, kinh doanh vi cc t chc trong v ngoi nc, nu t c
Nh nc giao; t do nhn quyn s dng t hp php; t cho thu ca Nh
nc tr tin cho c thi gian thu, hoc tr tin nhiu nm, m thi hn tr
tin cn li t nht 5 nm.
b. i vi t chc kinh t khi c mt trong nhng iu kin s c gp
vn bng gi tr quyn s dng t hp tc sn xut, kinh doanh vi cc t
chc c nhn trong v ngoi nc:
- Nh nc giao t khng thu tin i vi t nng nghip, lm nghip,
nui trng thu sn, lm mui;
- t c Nh nc giao c thu tin s dng t;
- t nhn chuyn nhng hp php t ngi khc;
118

- t c Nh nc cho thu tr tin cho c thi gian, hoc tr nhiu
nm, thi hn tr tin cn li t nht 5 nm;
- t Nh nc cho thu tr tin hng nm;
Trong thi hn khng qu mi (10) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim thm tra h s,
thc hin ng k gp vn vo h s a chnh, chnh l giy chng nhn quyn
s dng t hoc thc hin th tc cp giy chng nhn quyn s dng t i
vi trng hp phi cp mi giy chng nhn.
Trnh t, th tc xo ng k gp vn bng quyn s dng t
- Bn gp vn hoc bn nhn gp vn bng quyn s dng t hoc c
hai bn np mt (01) b h s gm c:
+ Hp ng chm dt gp vn;
+ Giy chng nhn quyn s dng t.
- Trng hp xa ng k gp vn m trc y khi gp vn ch chnh l
giy chng nhn quyn s dng t (do khng thay i tha t) th trong thi
hn khng qu nm (05) ngy lm vic k t ngy nhn h s hp l, Vn
phng ng k quyn s dng t c trch nhim thm tra h s, thc hin xo
ng k gp vn trong h s a chnh v chnh l giy chng nhn quyn s
dng t.
- Trng hp xo ng k gp vn m trc y khi gp vn cp giy
chng nhn quyn s dng t cho php nhn mi (do c thay i tha t) th
thc hin nh sau:
+ Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn h
s hp l, Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim lm trch sao h
s a chnh v gi km theo h s n S Ti nguyn v Mi trng;
+ Trong thi hn khng qu nm (05) ngy lm vic k t ngy nhn c
h s, S Ti nguyn v Mi trng thc hin chnh l giy chng nhn quyn
119

s dng t (i vi trng hp khng thay i tha t) hoc thu hi giy chng
nhn quyn s dng t cp cho php nhn mi (i vi trng hp c thay
i tha t); trng hp bn gp vn l t chc kinh t, ngi Vit Nam nh c
nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi m thi hn s dng t
cha kt thc sau khi chm dt gp vn th k giy chng nhn quyn s dng
t cp cho bn gp vn v gi cho Vn phng ng k quyn s dng t
trc thuc; trng hp bn gp vn l h gia nh, c nhn m thi hn s dng
t cha kt thc sau khi chm dt gp vn th gi giy chng nhn quyn s
dng t thu hi ca php nhn mi cho Phng Ti nguyn v Mi trng ni
c t;
+ Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn c
h s, Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thm tra h s v trnh
U ban nhn dn cng cp quyt nh cp giy nhn quyn s dng t cho h
gia nh, c nhn gp vn m thi hn s dng t cha kt thc sau khi chm
dt gp vn;
+ Trong thi hn khng qu ba (03) ngy lm vic k t ngy nhn c t
trnh, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim
xem xt, k giy chng nhn quyn s dng t.
- Trng hp thi hn s dng t kt thc cng lc vi chm dt gp vn
nu bn gp vn c nhu cu tip tc s dng t th lp th tc xin gia hn s
dng t theo quy nh ti iu 141 v iu 142 ca Ngh nh 181/CP; nu bn
gp vn khng xin gia hn hoc khng c gia hn s dng t th c quan ti
nguyn v mi trng thc hin th tc thu hi t theo quy nh ti khon 3
iu 132 ca Ngh nh 181/CP.




120




















PHN 2
QUN L NH NC V T AI

Chng 7
KHI QUT CHUNG V QUN L NH NC I VI T AI
I. KHI NIM V S CN THIT CA QUN L NH NC V T AI
1. Khi nim.
Qun l l i tng nghin cu ca nhiu ngnh khoa hc. Mi ngnh
khoa hc u a ra mt khi nim v qun l di gc nghin cu ring ca
ngnh mnh. Tuy nhin v c bn, tt c u thng nht theo mt quan nim ph
121

bin v qun l, theo qun l l s tc ng ca h thng ny ti h thng
khc nhm iu khin h thng , hng h thng vn ng, pht trin theo mt
trt t, mt qui lut nht nh nhm t c mc tiu nh ra. Qun l bao
gm cc yu t:
Ch th qun l nm quyn lc v s dng quyn lc ( chnh tr, kinh t,
qun s..) tc ng vo i tng qun l.
- i tng qun l l nhng c nhn, t chc thc hin cc quyt nh qun
l
- Mc tiu qun l l ci ch m cc ch th qun l hng ti
- Mi trng qun l. Qun l mun t c kt qu ti u phi t trong
mt mi trng c th, vi nhng iu kin v hon cnh c th.
Qun l nh nc l s tc ng mang tnh quyn lc - t chc ca cc c
quan nh nc, cc c nhn c thm quyn ti i tng b qun l nhm t
c mc tiu do ch th qun l nh nc t ra.
Qun l nh nc v t ai l mt lnh vc ca qun l nh nc, c
hiu l hot ng ca c quan qun l nh nc c thm quyn trong vic s
dng cc phng php, cc cng c qun l thch hp tc ng n hnh vi, hot
ng ca ngi s dng t nhm t mc tiu s dng t tit kim, hiu qu
trn phm vi c nc v tng a phng
Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit nam vi t cch l i din ch
s hu ton dn thc hin quyn qun l nh nc thng qua cc c quan qun l
nh nc c thm quyn nh: Quc hi, Hi ng nhn dn cc cp, Chnh ph,
U ban nhn dn cc cp v h thng cc c quan a chnh c t chc thng
nht t trung ng n a phng
2. S cn thit qun l nh nc v t ai.
Qun l l chc nng vn c ca mi t chc, mi hot ng. Nhn thc su
sc v tm quan trng ca t ai i vi i sng kinh t- x hi ca t nc,
ngay sau khi gii phng Min Nam, thng nht t nc, Nh nc ta tuyn
b cng hu ha ton b t ai qun l tp trung thng nht. T nm 1986
122

n nay, vi quan im i mi su sc v ton din mi mt ca i sng chnh
tr - x hi do ng Cng sn Vit nam khi xng, nn kinh t nc ta
chuyn dn tng bc t c ch k hoch ho tp trung sang c ch th trng
nh hng x hi ch ngha. Nhu cu tng trng kinh t cao cng vi s gia
tng dn s gy ra sc p ln vic khai thc v s dng t. Cha bao gi
i hi vic s dng t tit kim v hiu qu li tr thnh mt yu cu bc xc
nh giai on hin nay nc ta. p ng i hi c tnh tt yu khch quan
v nng cao hiu qu ca vic qun l nh nc v t ai trong nn kinh t th
trng nh hng x hi ch ngha, Hin php ca nc Cng ho x hi ch
ngha Vit nam nm 1992 qui nh: Nh nc thng nht qun l ton b t ai
theo qui hoch v theo php lut, bo m s dng t ng mc ch v c hiu
qu (iu 18 Hin php 1992). iu 7 Lut t ai nm 2003 qui nh: Nh
nc thc hin quyn i din ch s hu ton dn v t ai v thng nht
qun l nh nc v t ai. Tu thuc quan nim v li ch khc nhau m hnh
thnh nn cc hc thuyt khc nhau v vai tr ca qun l nh nc i vi nn
kinh t ni chung v t ai ni ring. Khi nh nc t sn xut hin, cng vi n
l nhng c ch qun l mi c xc lp ph hp vi s pht trin v qun l
qua cc giai on khc nhau ca nn kinh t tu thuc vo li ch, quyn li v
quan im ca giai cp thng tr. Tuy nhin, bt c nh nc no cng tc ng
vo cc qu trnh kinh t trc tip hoc gin tip.V vy, vai tr ca nh nc
lun c xem nh mt yu t khch quan tn ti cng vi s pht trin kinh t.
II. NGUYN TC QUN L HNH CHNH NH NC V T AI
Nguyn tc qun l nh nc v t ai l nhng t tng ch o c tnh
cht bt buc m cc c quan qun l nh nc v cc ch th s dng t phi
tun theo trong qu trnh qun l v s dng t.
1. Nguyn tc qun l ng thm quyn php l
Thm quyn l mt khi nim quan trng trong khoa hc php l. Thm
quyn ca cc c quan qun l nh nc trong cc lnh vc c qui nh trong
cc vn bn qui phm php lut gi l thm quyn php l. Hin nay cn nhiu
123

quan im khc nhau v thm quyn, nhng quan im ph bin Vit nam hin
nay quan nim thm quyn l tng th cc quyn, ngha v v trch nhim ca c
quan nh nc c thm quyn ca ngi chc trch. Trch nhim php l phi
lun tng xng vi thm quyn. Thm quyn cng ln th trch nhim cng cao.
Thm quyn qun l nh nc v t ai c qui nh ti iu 7 ca Lut
t ai nm 2003, theo :
- Quc hi ban hnh php lut v t ai, quyt nh qui hoch, k hoch s
dng t ca c nc, thc hin quyn gim st ti cao i vi vic qun l v s
dng t ai trong phm vi c nc
- Chnh ph quyt nh qui hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh ph
trc thuc TW v qui hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an
ninh, thng nht qun l nh nc v t ai trong phm vi c nc
- B Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim trc Chnh ph trong vic
qun l nh nc v t ai
- Hi ng nhn dn cc cp thc hin quyn gim st vic thi hnh php
lut v t ai ti a phng
- UBND cc cp thc hin quyn i din ch s hu v t ai v qun l
nh nc v t ai ti a phng theo thm quyn qui nh ti Lut t ai.
Cc c quan nh nc khng c y quyn nhng vic thuc thm quyn
ca mnh cho cp di.
2. Bo m s qun l tp trung thng nht ca Nh nc v t ai
nc ta, t ai l ti sn ca ton dn, ng thi l ti sn ca quc gia,
lnh th bt kh xm phm ca dn tc, khng c bt k c nhn, t chc no
c t chim gi, s dng t ai ca quc gia. Nh nc thng nht qun l
v t ai theo qui nh ca php lut. Cc qui nh php lut ca cp di phi
ph hp vi qui nh ca cp trn v ph hp vi Lut t ai v Hin php.
Chnh ph l c quan hnh chnh nh nc cao nht qun l thng nht t ai
trong phm vi c nc.
3. Bo m qun l t ai ng qui hoch ph duyt
124

iu 5 Lut t ai nm 2003 qui nh: t ai thuc s hu ton dn do
nh nc i din ch s hu, theo Nh nc c quyn:
- Lp qui hoch s dng t t tng th n chi tit, qui hoch, k hoch s
dng t ca cp di phi ph hp vi qui hoch, k hoch s dng t ca cp
trn.
- Quyt nh mc ch s dng ca tng loi t thng qua vic quyt nh,
xt duyt qui hoch s dng t, k hoch s dng t
- Quyt nh giao t, cho thu t, cp giy chng nhn quyn s dng
t, thu hi t, cho php chuyn quyn mc ch s dng t phi theo ng qui
hoch ph duyt.
Qui hoch c ph duyt l nn tng php l cho mi hot ng u t
trn t. Khng mt hot ng u t no c th nm ngoi qui hoch.
4. Bo m s kt hp hi ho gia cc li ch.
Trong qun l nh nc v kinh t ni chung v v t ai ni ring cn ch
trng kt hp hi ho gia li ch ca nh nc, li ch cng ng vi li ch ca
ngi s dng t, bi v t ai khng ch l ti sn ca quc gia, m cn l t
liu sn xut ca ngi s dng t, nht l i vi nng dn Vit nam. Nu ch
coi trng li ch ca Nh nc, xem nh li ch ca ngi s dng t th khng
ng vin c ngi s dng t pht huy tnh tch cc, sng to trong s pht
trin kinh t ca t nc. Ngc li, nu ch ch n li ch ca ngi s dng
t th s lm nh hng n li ch ca quc gia.
5. S dng t tit kim v hiu qu, bo v mi trng v khng lm
tn hi n li ch chnh ng ca ngi s dng t
S dng t ai tit kim, hiu qu v bo v mi trng va l nguyn tc
va l mc tiu ca qun l nh nc v t ai, bi l, t ai l ngun ti
nguyn qu gi c gii hn v mt s lng (din tch), trong khi sc p v
mt dn s v nhu cu s dng t ngy cng tng.
III. PHNG PHP QUN L NH NC V T AI
125

Phng php qun l nh nc v t ai l tng th cc bin php, cch
thc m c quan qun l nh nc c thm quyn s dng tc ng n i
tng b qun l bao gm: c quan qun l nh nc cp di; cc hnh vi ca
ch th s dng t nhm t c mc tiu s dng t hp l, tit kim v c
hiu qu
Phng php qun l nh nc v t ai rt quan trng, v n l cu ni
gia ch th qun l v i tng qun l, c vai tr quyt nh ti hiu lc qun
l ca Nh nc. Trn thc t cc ch th qun l thng s dng hai nhm
phng php c bn sau y:
- Nhm phng php nhm thu thp x l cc thng tin v t ai. Nhm
ny thc cht l cc phng php k thut, nghip v tc ng gin tip n qun
l nh nc v t ai, xy dng, bao gm: phng php thng k, phng php
ton hc, phng php iu tra x hi hc. Mi qui nh php lut, mi quyt
sch ca nh nc u phi xut pht t cuc sng v phc v cho cuc sng.
Bi vy, trc khi cc ch th qun l ra mt quyt nh qun l no u phi
tin hnh cc cuc iu tra x hi hc.
- Nhm phng php tc ng trc tip n hnh vi ca ngi qun l t
ai, xy dng v hnh vi ca ngi s dng t, bao gm: phng php hnh
chnh; phng php kinh t; phng php gio dc, thuyt phc; phng php
cng ch
Trn thc t, cc ch th qun l khng s dng tch bit cc phng php
qun l m kt hp cc phng php vi nhau.
IV. CNG C QUN L NH NC V T AI
ph hp vi cc phng php qun l la chn, c quan nh nc c
thm quyn cn s dng nhng cng c qun l ph hp vi tng thi k v ph
hp vi tng i tng. Cng c qun l thng c la chn bao gm:
1. Cng c chnh sch v php lut
Trc khi ban hnh Lut t ai nm 1987, Nh nc Vit Nam ch yu
s dng chnh sch qun l t ai nh: Ch th s 100 ca Ban B th Trung
126

ng ng ngy 13/01/1981 v khon sn phm n tay ngi lao ng trong
nng nghip; Ngh quyt s 10/NQTW ngy 5/4/1988 ca B Chnh tr v i
mi qun l kinh t nng nghip. Theo Ngh quyt 10/NQ, cc h nng dn c
th c Nh nc giao t n nh, lu di sn xut bo m ngi nhn
khon canh tc trn din tch t c qui m thch hp trong khong 15 nm.
to c s php l vng chc cho cc ch trng, chnh sch v qun l t ai
ca ng i vo cuc sng, Lut t ai nm 1987 th ch ha nhng chnh
sch c bn v t ai ca ng. Lut t ai ngy cng c hon thin qua
Lut t ai nm 1993 v Lut t ai nm 2003.
2. Cng c qui hoch, k hoch s dng t.
Qui hoch s dng t l b tr, sp xp ton b din tch t ai theo mt
trnh t hp l v thi gian, khng gian, l s tnh ton, phn b t ai c th v
s lng, v tr lm c s cho vic lp k hoch s dng t phc v cho mc
tiu pht trin kinh t- x hi ca c nc v ca tng a phng mi giai
on pht trin ca t nc. V vy, qui hoch s dng t phi i trc mt
bc ca qu trnh pht trin kinh t, cho nn qui hoch s dng t thng xy
dng cho thi hn 10 nm nn quy hoch phi mang tnh v m. Qui hoch s
dng t c vai tr quan trng trong qun l t ai nh: hn ch vic s dng
t ba bi, khng ng mc ch; vic giao t, cho thu t, cho php chuyn
mc ch s dng t khng ng thm quyn; bo m cho cng tc gii phng
mt bng khi Nh nc thu hi t v lm c s cho vic n b, ti nh c
K hoch s dng t c hiu l cc bin php, cc phng n c tnh
ton c th v cc thi gian thc hin cc chin lc v s dng t ca Nh
nc, s c th ha cc quy hoch s dng t.
K hoch s dng t thng xy dng cho thi hn hng nm, mt s nm,
5 nm ph hp vi tnh hnh s dng t.
3. Cng c ti chnh
Ngoi vic s dng cc cng c qun l trn, Nh nc cn s dng cng c
ti chnh qun l t ai trong iu kin pht trin kinh t th trng, nhm
127

bo m v ph hp vi nhu cu s dng t ca mi t chc, h gia nh v c
nhn, cng dn. S dng cng c ti chnh trong qun l nh nc v t ai l
mt trong nhng bin php hu hiu trong iu kin hin nay, v th Nh nc
lun sa i, b sung cc chnh sch ti chnh v t ai cho ph hp vi cc
quan h kinh t khi s dng t, nht l vic ly t thc hin cc chng
trnh, mc tiu kinh t ca t chc, c nhn trong qu trnh cng nghip ha, hin
i ha t nc.
Cng c ti chnh v qun l t ai l vic Nh nc s dng phi hp cc
li ch kinh t t cc mi quan h kinh t gn lin vi t ai tc ng n cc
ch th s dng t nhm t c mc tiu qun l. Ti chnh l cng c qun
l quan trng cho php thc hin quyn bnh ng gia cc i tng s dng t
ng thi kt hp hi ha gia li ch ca nh nc v li ch ca ngi s dng
t. Cng c ti chnh ch yu c s dng trong qun l t ai hin nay gm:
- Thu nh, t;
- Thu thu nhp t vic chuyn quyn s dng t;
- Thu ti nguyn;
- Thu s dng t nng nghip;
- L ph trc b;
- Thu tin s dng t khi cp giy chng nhn quyn s dng t, tin thu
t;
- Thu tin t hot ng pht vi phm hnh chnh v t ai.


Chng 8
QUN L NH NC V A GII HNH CHNH
I. CC KHI NIM LIN QUAN N A GII HNH CHNH
1. a gii hnh chnh (GHC) l ranh gii c cm mc trn thc a
xc nh phn t ca mt n v hnh chnh theo a bn lnh th.
128

2. ng a gii hnh chnh cc cp l ng ranh gii phn chia lnh
th theo phn cp qun l hnh chnh, v d cp x, cp huyn, cp tnh.
3. Phn nh a gii hnh chnh l vic xc nh ng GHC, cm mc
GHC trn thc a v th hin ln bn c xc nhn ca cc n v hnh
chnh c lin quan.
4. iu chnh GHC l vic chia tch, sp nhp, thnh lp mi n v hnh
chnh lm thay i ng GHC v din tch t nhin ca mt hoc mt s n
v hnh chnh theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn.
5. Bn GHC l bn chuyn c lp trong qu trnh lp h s
GHC cho tng n v hnh chnh trn c s nn bn a hnh quc gia t
l quy nh c th hin cc ng GHC, cc mc GHC v cc yu t a l,
a danh khc c lin quan n GHC c c quan nh nc c thm quyn
xc nhn.
6. H s a gii hnh chnh l b ti liu c lp cho tng n v hnh
chnh bao gm cc vn bn, s liu v bn GHC.
im c trng l im c la chn phc v vic m t ng a gii
hnh chnh trong h s a gii hnh chnh.
7. Chn mc a gii hnh chnh l chn cc loi mc GHC c c
bng b tng, xy cc mc GHC bng gch hoc gn cc loi mc GHC
lm bng ln cc vt kin trc kin c hoc ln ti cc v tr la chn
cm mc GHC.
Nh vy, cc yu t lin quan n a gii hnh chnh bao gm: Mc
GHC, ng GHC v im c trng trn ng GHC.
II. THM QUYN PHN NH A GII HNH CHNH CC CP
Thm quyn phn nh a gii hnh chnh cc cp c php lut t ai
xc nh nh sau:
1. Quc hi l c quan quyn lc nh nc cao nht c quyn: thnh lp
mi, nhp, chia, iu chnh a gii tnh, thnh ph trc thuc trung ng; thnh
lp hoc gii th n v hnh chnh-kinh t c bit
129

2. Chnh ph quyt nh vic iu chnh a gii cc n v hnh chnh
di cp tnh, thnh ph trc thuc trung ng.
3. B ni v l c quan ca chnh ph c nhim v i vi t chc chnh
quyn a phng trn phng din a gii hnh chnh nh sau:
a) Trnh Chnh ph n v: Nguyn tc v tiu ch phn loi n v hnh
chnh; thnh lp mi, sp nhp, chia tch, iu chnh cc n v hnh chnh theo
quy nh ca php lut;
b) V a gii hnh chnh: Ch tr, phi hp vi cc c quan nh nc
Trung ng v chnh quyn a phng nghin cu c bn v a gii hnh
chnh; xy dng cc nguyn tc v qun l, phn vch, iu chnh a gii hnh
chnh:
- Trnh Chnh ph n v thnh lp mi, nhp, chia, iu chnh a gii
tnh, thnh ph trc thuc Trung ng, vic thnh lp hoc gii th n v hnh
chnh - kinh t c bit; thm nh trnh Chnh ph quyt nh thnh lp mi,
nhp, chia, iu chnh a gii di cp tnh;
- Hng dn chnh quyn a phng gii quyt cc vn tranh chp a
gii hnh chnh cc n v di cp tnh;
- Tng hp trnh Chnh ph v Th tng Chnh ph xem xt, gii quyt
nhng vn v tranh chp a gii hnh chnh cn c kin khc nhau;
- Qun l h s a gii hnh chnh cc cp.
5. S Ni v l c quan chuyn mn thuc UBND tnh, thnh ph trc
thuc Trung ng (sau y gi chung l UBND cp tnh) c chc nng tham
mu, gip UBND cp tnh thc hin chc nng qun l nh nc v ni v ni
chung v cng tc a gii hnh chnh ni ring.
V cng tc a gii hnh chnh v phn loi n v hnh chnh:
a) Theo di, qun l cng tc a gii hnh chnh trong tnh theo quy nh
ca php lut v hng dn ca B Ni v; chun b cc n, th tc lin quan
ti vic thnh lp, sp nhp, chia tch, iu chnh a gii, i tn n v hnh
chnh, nng cp th trong a bn tnh trnh cp c thm quyn xem xt,
130

quyt nh; hng dn v t chc thc hin sau khi c quyt nh ph chun ca
c quan c thm quyn. Gip Ch tch UBND cp tnh thc hin, hng dn v
qun l vic phn loi n v hnh chnh cc cp theo quy nh ca php lut;
b) Tng hp v qun l h s, bn a gii, mc, a gii hnh chnh
ca cp tnh theo hng dn v quy nh ca B Ni v;
c) Hng dn, kim tra hot ng ca thn, lng, p, bn, t dn ph theo
quy nh ca php lut v ca B Ni v.
III. QUY TRNH PHN NH A GII HNH CHNH
1. Cng tc chun b phn nh a gii hnh chnh
Cng tc chun b phn nh GHC bao gm vic thu thp, nghin cu,
phn tch, nh gi cc ti liu sau:
- Vn bn ca c quan nh nc c thm quyn v iu chnh GHC, v
d Ngh nh s 64/2006/N CP ngy 23/06/2006 ca Chnh ph v iu
chnh a gii hnh chnh x, phng ca th x H giang v huyn v xuyn ca
tnh H giang.
- Bn a hnh, bn a chnh v cc loi bn c lin quan n
iu chnh GHC.
- H s GHC ca cc n v hnh chnh c lin quan n s iu chnh
GHC.
2. Xc nh ng a gii hnh chnh, v tr cm mc a gii hnh
chnh, im c trng
ng GHC phi c cc bn lin quan thng nht xc nh trn bn
v thc a cn c theo vn bn ca c quan nh nc c thm quyn v iu
chnh GHC.
V tr cm mc, v tr im c trng c xc nh trn bn v thc a
phi m bo cc yu cu sau:
a) V tr cm mc.
- Mc GHC cc cp phi c cm ti v tr giao nhau ca ng GHC
v nhng v tr d xy ra tranh chp sau ny. Khi khng cm c mc ng
131

trn ng GHC th cm mt bn ng GHC ti v tr thun li, n nh
v gn ng GHC nht. Trng hp v tr giao nhau ca ng GHC cc
cp l nh ni, trn sng, sui, h, bin th khng phi cm mc;
- S lng mc, v tr, loi mc GHC cn phi cm do UBND cc cp c
lin quan thng nht quyt nh.
b) V tr im c trng trn ng GHC
- im c trng trn ng GHC cp x l cc im ngot, v tr giao
nhau ca ng GHC cp x khng cm mc; im c trng trn ng
GHC cp x c nh s lin tc t s 1 n ht, chiu nh s th t do cc
bn lin quan thng nht xc nh;
- im c trng trn ng GHC cp huyn l cc mc GHC cp x
nm trn ng GHC cp huyn v giao im khng chn mc ca cc ng
GHC cp x vi ng GHC cp huyn. S hiu im c trng trn ng
GHC cp huyn l ch vit tt ca tn cc n v hnh chnh lin quan;
V d: (NT-NC-TN) ng ba a gii ca 3 x Nm T, Nm Cha, T Ngo
- im c trng trn ng GHC cp tnh l cc mc GHC cp huyn
nm trn ng GHC cp tnh v giao im khng chn mc ca cc ng a
gii cp huyn vi ng GHC cp tnh. S hiu im c trng trn ng
GHC cp tnh l ch vit tt ca tn cc n v hnh chnh lin quan;
V d: (A-TL-ML) ng ba a gii ca 3 huyn: ng Anh, T Lim,
M Linh.
c) Cc v tr c la chn cm mc v s dng lm im c trng
phi c kim tra, xc minh ngoi thc a v thng nht quyt nh gia cc
bn lin quan.
3. Cm mc a gii hnh chnh
Mc GHC c chia thnh 3 cp: x, huyn, tnh. Ty theo iu kin a
hnh c th ti tng v tr cm mc, mi cp mc u c la chn, s dng mt
trong 5 loi mc sau:
132

- Mc c b tng thng thng: s dng cho tt c cc vng; quy cch
mc c b tng thng thng quy nh ti Ph lc 1.
- Mc xy: s dng cho vng ni, i li, vn chuyn kh khn; mc xy
bng ct, , xi mng v trt phng cc mt; hnh dng v chiu cao mc xy nh
mc c b tng thng thng, cc kch thc khc tng gp 2 ln so vi kch
thc mc c b tng thng thng; khng c khung st lm ct nhng phi c
li st 8 lm tm mc.
- Mc gn trn : s dng cho vng ni , i li, vn chuyn kh khn;
mc lm bng mi phng mt kch thc 30 cm x 30 cm x 5 cm c li st 8
lm tm mc; mc gn vi nn bng xi mng, ct nh cao hn mt t 10
cm n 35 cm v c trt phng xung quanh.
- Mc gn trn vt kin trc kin c: s dng cho vng th; mc lm bng
tm p lt mu xanh lc hoc bng tm b tng c li st lm ct; mt mc
c nh bng c dng hnh ch nht cc cnh 40 cm x 50 cm, dy 2,0 cm n
2,5 cm, bn gc c 4 l bt c (8); Mc c gn vo vt kin trc kin c
bng c, cch mt t khong 1,5 m.
- Mc cm ngang bng mt h ph, ng giao thng: s dng cho vng
th;
Mc lm bng b tng khng cn khung st lm ct nhng phi c li st
8 lm tm mc. Mc c dng hnh hp vung kch thc 40 cm x 40 cm x 40
cm trt phng mt, mc c chn v gn bng xi mng, ct ngang bng mt h
ph, mt ng ng giao thng;
Ghi ch trn mt mc GHC theo quy nh ti Ph lc 2 (phn di).
4. Cch nh s hiu mc a gii hnh chnh
S hiu mc trn mi tuyn GHC phi m bo nguyn tc khng c s
hiu trng nhau, bao gm nhng thnh phn theo trnh t sau:
a) Tn vit tt ca cc n v hnh chnh trc tip qun l mc t trong
du ngoc n, c gch ni gia cc tn vit tt;
133

b) S lng cc n v hnh chnh trc tip qun l mc ghi ngay sau du
ngoc n. Trng hp mc GHC khng th cm ng trn ng GHC th
phi thm s 0 vo trc s lng cc n v hnh chnh trc tip qun l mc;
c) Ch vit tt ca cp mc hnh chnh ghi tip ngay sau s lng n v
hnh chnh trc tip qun l mc: cp tnh l T., cp huyn l H., cp x l X.;
d) S th t ca mc ghi bng s rp sau ch vit tt ca cp mc hnh
chnh theo th t tng dn;
V d: (PT-T-LC) 3H.1 l s hiu mc GHC gia huyn Phong Th,
huyn Tam ng v th x Lai Chu khi mc c cm ng trn ng
GHC;
(PT-T-LC) 03H.1 l s hiu mc GHC gia huyn Phong Th, huyn
Tam ng v th x Lai Chu khi mc c cm khng ng trn ng
GHC.
5. Chn mc a gii hnh chnh cc cp
a) Mc GHC cc cp chn ti v tr c cc bn lin quan thng nht
la chn; mt mc c ghi tn ca n v hnh chnh no th hng mt mc v
pha n v hnh chnh ;
b) Khi chn mc GHC phi c s chng kin ca i din c quan hnh
chnh nh nc cc bn c lin quan v i din c quan hnh chnh nh nc
cp cao hn. Ring i vi chn mc cp tnh th do i din c quan hnh chnh
nh nc ca cc tnh c lin quan chng kin.
Sau khi chn mc GHC phi lp bn xc nhn s v tr mc GHC
theo mu quy nh ti Ph lc 3-a, b,c; o ta mc GHC cc cp v xc nh
ta cc im c trng trn ng GHC cc cp theo quy nh sau:
a) Ta cc mc GHC cc cp o ti thc a vi chnh xc tng
ng chnh xc ca im trm o theo quy nh o v thnh lp bn a
hnh t l 1:5000 hin hnh; gi tr ta mc GHC ghi chnh xc n 0,01m;
lp Bng xc nhn ta mc GHC theo mu quy nh ti Ph lc 4;
134

b) Ta cc im c trng trn ng GHC cp x c xc nh trn
bn a hnh dng s s dng lm nn cho bn GHC. Ta im c
trng ghi chnh xc n 0,01m; lp Bng ta cc im c trng theo mu quy
nh ti Ph lc 5;
c) Khi lp h s GHC cp huyn, cp tnh s dng s liu ta cc mc
GHC cc cp v cc im c trng t b h s GHC cp x; trng hp bn
GHC cp x khc mi chiu vi bn GHC cp huyn, cp tnh th phi
tnh chuyn s liu ta ca cp x cho ph hp vi mi chiu ca bn
GHC cp huyn, cp tnh; bng ta cc mc GHC v cc im c trng
trn ng GHC cp huyn, cp tnh lp theo mu quy nh ti Ph lc 6; gi
tr ta ghi chnh xc n 0,01m.
Sau khi hon thnh vic chn mc GHC, phi bn giao mc GHC cc
cp cho cc n v hnh chnh trc tip qun l mc v lp bin bn bn giao
theo mu quy nh ti Ph lc 7.
6. Thnh lp bn a gii hnh chnh cc cp
a. Quy nh chung v thnh lp bn GHC cc cp
a, Bn nn s dng lp bn GHC cc cp l bn a hnh quc
gia dng s trong h ta v h quy chiu quc gia VN-2000;
S hiu mnh bn GHC l s hiu ca mnh bn nn. Ngoi ra mi
mnh bn phi nh s th t theo nguyn tc t tri sang phi, t trn xung
di theo th t sp xp ca cc mnh bn trong n v hnh chnh;
T l bn nn s dng thnh lp bn GHC quy nh nh sau:

Cp hnh chnh Vng th, ng
bng
Vng trung du,
min ni
Cp x 1/2.000-1/25.000 1/10.000-1/50.000
Cp huyn 1/10.000-1/50.000 1/25.000-1/50.000
Cp tnh 1/10.000-1/50.000 1/50.000

135

Trong khong t l quy nh trn i vi bn GHC cp x phi chn
bn nn c t l ln nht v mi nht hin c; i vi cp huyn v cp tnh,
ty theo tnh hnh ti liu bn a hnh hin c la chn bn mi nht,
c t l nh hn t l ca bn GHC cp x lm bn nn.
b, Ni dung bn GHC cc cp gm nhng thnh phn sau:
- Cc yu t ni dung ca bn nn dng lp bn GHC;
- Cc yu t GHC bao gm: mc GHC; ng GHC; im c trng
trn ng GHC;
- Cc yu t a l lin quan n ng GHC bao gm cc yu t cn th
hin theo quy nh ni dung ca bn a hnh t l tng ng c s dng
nh vt nh hng xc nh v tr v m t ng GHC;
- a danh cc n v hnh chnh trong mnh bn ; a danh dn c, thy
vn, sn vn v kinh t x hi trong phm vi n v hnh chnh v phm vi 2 cm
ngoi ng GHC cp x ti thi im lp bn .
c, Sn phm bn GHC cc cp bao gm:
- Bn GHC dng s, d liu s ca bn GHC theo quy nh ca
bn a hnh t l tng ng;
- Bn GHC in trn giy v c tnh php l ca n
d, Phng php thnh lp bn GHC cc cp.
- Bn GHC cp x c thnh lp bng phng php o v, xc nh
ti thc a b sung, chnh sa cc yu t GHC, cc yu t a l lin quan
n ng GHC cp x (bao gm c ng GHC cp huyn, cp tnh khi
trng vi ng GHC ca x trn bn nn);
- Bn GHC cp huyn c thnh lp bng phng php bin v cc
yu t GHC v cc yu t a l lin quan n ng GHC t bn GHC
cp x ln bn nn GHC cp huyn;
- Bn GHC cp tnh c thnh lp bng phng php bin v cc yu
t GHC v cc yu t a l lin quan n ng GHC t bn GHC cp
huyn ln bn nn GHC cp tnh;
136

- Cc yu t GHC th hin trn bn GHC theo k hiu bn GHC
quy nh ti Ph lc 8;
- ng GHC cc cp c th hin trn bn GHC theo k hiu v
quy nh v th hin ng GHC trn bn a hnh t l tng ng;
- Bn GHC cc cp sau khi thnh lp c bin tp, in trn giy theo
quy nh k thut v bin tp ch in bn a hnh hin hnh; ng GHC cc
cp ch th hin n ng bin gii quc gia; trng hp ng GHC cc cp
trng nhau th th hin ng GHC cp cao nht;
- Cc yu t a l lin quan n ng GHC v a danh th hin trn bn
GHC theo quy nh k hiu bn a hnh t l tng ng;
- Trnh by ngoi khung bn GHC cc cp theo mu quy nh ti Ph
lc 9.
b. Thnh lp bn a gii hnh chnh cc cp
* Thnh lp bn a gii hnh chnh cp x
a) Cc yu t GHC th hin theo quy nh sau:
- Mc GHC cc cp c chuyn ln bn GHC cp x theo s liu
ta o;
- ng GHC cc cp c th hin trn bn GHC cp x theo kt
qu phn nh GHC;
- ng GHC cc cp ch v n b bin; trng hp trn bn nn
biu th ng GHC trn bin m khng c tranh chp th gi nguyn nh bn
nn;
- Cc o, bi trn bin phi ghi ch tn n v hnh chnh qun l
trong ngoc n t di tn o hoc cnh o. Trng hp o, bi nm
cch xa t lin (ngoi phm vi ca t bn c phn t lin) th phi lm s
thuyt minh km theo;
- Trong trng hp trn tuyn GHC cn tranh chp th trn bn phi th
hin ng GHC ng thc trng m cc cp kin ngh theo quan im ca
mi bn.
137

b) Chnh sa, b sung cc yu t a l lin quan n ng GHC cp x.
- Cc yu t a l lin quan mi xut hin trong phm vi 2 cm trn bn
v hai bn ng GHC mi t l, phi o v, b sung v biu th theo quy
nh mc ni dung cn th hin ca bn a hnh t l tng ng; nhng
yu t khng cn tn ti trn thc a phi xa b;
- Nhng i tng c chn lm vt chun xc nh v tr cc mc
GHC, nhng i tng c ngha nh hng c dng m t ng
GHC nu cha c trn bn nn u phi b sung th hin y ;
- Cc i tng hnh tuyn phi v n im ngot gn nht, k c trng
hp ngoi phm vi 2 cm dc theo ng a gii.
c) Thng k a danh
Ton b a danh th hin trn bn GHC trong phm vi n v hnh
chnh phi lp phiu thng k theo mu quy nh ti Ph lc 10 bao gm:
- Phiu thng k a danh dn c
- Phiu thng k a danh sn vn
- Phiu thng k a danh thy vn
d) Lp s thuyt minh GHC
- i vi khu vc th, dn c ng c nu bn GHC cha th hin
r v tr ca ng GHC th phi lp s thuyt minh km theo. S thuyt
minh c lp cho ton b ng GHC ca n v hnh chnh hoc lp ring
cho tng tuyn hoc tng on a gii ty theo mc cn thit do cc bn lin
quan thng nht quyt nh;
- Ti liu s dng lp s thuyt minh GHC l ti liu mi nht c
la chn t mt trong s cc ti liu sau: bn a hnh t l ln hn t l bn
GHC cp x, bn a chnh c s, bn a chnh, bn a chnh
trch o; kch thc s thuyt minh GHC bng kch thc t bn nn.
Trnh by s thuyt minh theo mu ti phn Ph lc.
* Thnh lp bn a gii hnh chnh cp huyn
138

a) Mc GHC v ng GHC cc cp trn bn GHC cp huyn c
chuyn v t bn GHC cp x;
b) Cc mc GHC cp x nm trn ng GHC cp huyn v giao im
gia ng GHC cp x vi ng GHC cp huyn khng cm mc c coi
l nhng im c trng trn ng GHC cp huyn v biu th theo quy nh
biu th im c trng trn bn GHC cp huyn;
c) Cc yu t a l lin quan n ng GHC cp huyn phi chuyn v
t bn GHC cp x ln bn GHC cp huyn theo nguyn tc bin tp,
tng hp ni dung bn a hnh khi chuyn i t l tng ng.
* Thnh lp bn a gii hnh chnh cp tnh
a) Mc GHC cp huyn, cp tnh v ng GHC cc cp trn bn
GHC cp tnh c chuyn v t bn GHC cp huyn; trn bn GHC
cp tnh khng t bo ng GHC cp x;
b) Cc mc GHC cp huyn nm trn ng GHC cp tnh v giao im
gia ng GHC cp huyn vi ng GHC cp tnh khng cm mc c
coi l nhng im c trng trn ng GHC cp tnh v biu th theo quy nh
biu th im c trng ln bn GHC cp tnh;
c) Cc yu t a l lin quan n ng GHC cp tnh phi chuyn v t
bn GHC cp huyn ln bn GHC cp tnh theo nguyn tc bin tp,
tng hp ni dung bn a hnh khi chuyn i t l tng ng.
7. M t ng a gii hnh chnh cc cp
a. Phng php v quy nh v m t.
- Mi tuyn GHC u phi lp m t ng GHC; m t ng GHC
c lp bng cch dng li vn vit m t r rng, chnh xc v tr ca ng
GHC trn thc a tun t theo mt hng la chn, ln lt t im ny n
im tip theo. M t phi c lp cho tt c cc tuyn GHC v khp kn ton
b n v hnh chnh, ring i vi nhng n v hnh chnh c ng bin gii
quc gia hoc gip bin th ch m t n ng bin gii quc gia hoc n
bin;
139

- M t ng GHC i vi cp x phi lp v k xc nhn theo hnh thc
bin bn v gi l bin bn xc nhn m t ng GHC cp x; m t ng
GHC i vi cp huyn, tnh c lp trn c s bin tp, tng hp ni dung t
cc bin bn xc nhn m t ng GHC cp x v gi l bn xc nhn m t
ng GHC;
- Mi tuyn GHC gia hai n v hnh chnh cho php m t theo ton
tuyn hoc chia thnh mt s on m t. Ni dung m t phi cn c theo
ng thc trng ng GHC trn thc a, cc mc GHC chn, cc im
c trng trn ng GHC xc nh, khong cch gia chng m t; m
t ng GHC phi ph hp vi ni dung bn GHC, nhng yu t khng
biu th trn bn th khng a vo m t;
- Trong trng hp trn tuyn GHC cn tranh chp th phi m t nu r
thc trng v kin xut gii quyt theo quan im ca mi bn.
b. Lp bin bn xc nhn bn m t ng GHC cp x
- Mi tuyn hoc mi on GHC chung gia 2 x u phi lp bin bn
xc nhn m t. Tp hp cc Bin bn xc nhn m t l ni dung m t y
cho ng GHC ca mt x;
- Trong bin bn xc nhn m t ng GHC cp x phi th hin r
nhng ni dung sau:
+ S hiu t bn c ng GHC; s thuyt minh GHC km theo
(nu c);
+ Cc tuyn GHC cp cao trng vi tuyn GHC cp x;
+ im khi u v im kt thc ca tuyn GHC cp x; s on GHC;
chiu di ton tuyn GHC; phng php o chiu di tuyn;
+ Trong mi on GHC phi m t r tng a vt c th c kh nng tn
ti n nh trn thc a m ng GHC i qua hoc c dng lm cn c
xc nh ng GHC; chiu di ca tng on GHC;
140

+ Trng hp ng GHC i theo cc a vt c kh nng bin ng nh
sng, sui, ng giao thng th trong bin bn xc nhn m t phi nu r
kin thng nht gia cc bn lin quan v bin php x l khi a vt c thay i.
- Cc s liu nu trong bin bn xc nhn m t phi thng nht vi bn
v s thuyt minh.
Bin bn xc nhn m t ng GHC cp x lp theo mu quy nh ti
Ph lc 11.
c. Lp bn xc nhn m t ng a gii hnh chnh cp huyn, cp
tnh
- Bn xc nhn m t ng GHC cp huyn, cp tnh c lp trn c s
bin tp tng hp ni dung t cc bin bn xc nhn m t tuyn GHC cp x
trng vi ng GHC cp huyn, cp tnh v cn c theo bn GHC cp
huyn, cp tnh;
- Bn xc nhn m t ng GHC cp huyn, cp tnh lp theo tng tuyn
bt u t ng ba GHC ba huyn ng thi cng l ng ba GHC gia ba x
(i vi cp huyn); khi u t ng ba GHC gia ba tnh ng thi l ng ba
a gii gia GHC ba huyn (i vi cp tnh); m t r hng i v nhng a
vt m ng GHC i qua, ng ba GHC ba huyn hoc ba tnh m tuyn
GHC kt thc; nu chiu di ton tuyn GHC v s on GHC; di ca
mi on GHC. Trong mi on GHC phi ghi r tn cc x hoc cc huyn
c th v hai pha m on l GHC;
- Cc s liu v chiu di tuyn GHC, on GHC, mc GHC trong bn
xc nhn m t ng GHC cp huyn, cp tnh phi ph hp vi s liu trong
h s GHC ca cp x, cp huyn lin quan;
- Bn xc nhn m t GHC cp huyn, cp tnh lp theo mu quy nh ti
Ph lc 12, 13.
d. Lp Bn m t tnh hnh chung v a gii hnh chnh cc cp.
Trong h s GHC ca tt c cc cp phi c Bn m t tnh hnh chung v
GHC. Trong bn m t tnh hnh chung v GHC mi cp phi nu khi qut
141

hin trng cng tc qun l GHC, nu r s quyt nh, thi gian ban hnh v
ni dung quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn v vic iu chnh
GHC, din tch t nhin, dn s ca n v hnh chnh. Bn m t tnh hnh
chung v GHC lp theo mu quy nh ti Ph lc 14-a,b,c
8. Lp h s a gii hnh chnh
a. H s a gii hnh chnh cp x bao gm:
- Cc vn bn php l v thnh lp x, v iu chnh GHC x;
- Bn , GHC cp x;
- Cc bn xc nhn s v tr cc mc GHC cp x, huyn, tnh trn
ng GHC ca x;
- Bn xc nhn ta cc mc GHC cp x;
- Bng ta cc im c trng trn ng GHC cp x;
- Bn m t tnh hnh chung v GHC cp x;
- Cc Bin bn xc nhn m t ng GHC cp x;
- Cc phiu thng k a danh (dn c, thy vn, sn vn);
- Bin bn bn giao mc GHC cc cp.
b. H s a gii hnh chnh cp huyn bao gm:
- Cc vn bn php l v thnh lp huyn, v iu chnh GHC huyn.
- Bn GHC cp huyn;
- Cc Bn xc nhn s v tr cc mc GHC cp huyn, tnh trn ng
GHC ca huyn;
- Bng ta cc mc GHC v cc im c trng trn ng GHC cp
huyn;
- Bn m t tnh hnh chung v GHC cp huyn;
- Cc bn xc nhn m t ng GHC cp huyn;
c. H s s a gii hnh chnh cp tnh bao gm:
- Cc vn bn php l v thnh lp tnh, v iu chnh GHC tnh.
- Bn GHC cp tnh;
142

- Cc bn xc nhn s v tr cc mc GHC cp tnh trn ng GHC
ca tnh;
- Bng ta cc mc GHC v cc im c trng trn ng GHC cp
tnh;
- Bn m t tnh hnh chung v GHC cp tnh;
- Cc bn xc nhn m t ng GHC cp tnh;
d. Xc lp tnh php l ca cc ti liu trong h s s a gii hnh chnh
cc cp
xc lp tnh php l trn bn GHC cc cp th phi c xc nhn ca
ngi i din c thm quyn, c th nh sau:
a) Ch tch UBND cp x, huyn, tnh k tn, ng du xc nhn ngoi
gc khung ng nam cc mnh bn trong b bn GHC thuc phm vi
qun l hnh chnh ca mnh;
b) Ch tch UBND cp x, huyn, tnh lin quan k tn, ng du bn trong
ni dung cc mnh bn GHC vo phm vi thuc qun l hnh chnh ca
mnh v cch ng GHC chung vi cp lp h s t 2cm n 3cm;
xc lp tnh php l trn s v tr cc mc GHC cc cp th phi c
ch k ca ngi i din c thm quyn, theo :
a) Ch tch UBND cp tnh trc tip qun l mc k xc nhn s v tr
mc GHC cp tnh.
b) Ch tch UBND cp huyn trc tip qun l mc k xc nhn v Ch tch
UBND cp tnh k chng thc s v tr mc GHC cp huyn.
c) Ch tch UBND cp x trc tip qun l mc k xc nhn v Ch tch
UBND cp huyn k chng thc s v tr mc GHC cp x.
xc lp tnh php l trn Bn xc nhn ta cc mc GHC th Ch
tch UBND cp qun l trc tip mc k vo Bn xc nhn ta cc mc
GHC cp tng ng; ngi lp, ngi kim tra k v ghi r h tn.
143

Ngi lp, ngi kim tra k v ghi r h tn; UBND cc cp k ng du
chng thc vo bng ta cc im c trng trn ng GHC cp x, bng
ta mc GHC v cc im c trng trn ng GHC cp huyn, cp tnh.
Ngi lp k v ghi r h tn UBND cc cp k ng du vo bn m t
tnh hnh chung v GHC cc cp;
Vic xc lp tnh php l i vi bin bn xc nhn m t ng GHC cp
x quy nh nh sau:
a) Ch tch UBND cp x ca hai bn lin quan k bin bn xc nhn m t
tuyn GHC cp x.
b) i din c quan chuyn mn cp huyn gm Phng Ni v - Lao ng
Thng binh v X hi, Phng Ti nguyn v Mi trng v n v thi cng k
chng kin.
i vi bn xc nhn m t ng GHC cp huyn, cp tnh th Ch tch
UBND cp huyn, cp tnh lin quan trc tip k xc nhn.
i vi phiu thng k a danh (dn c, thy vn, sn vn): Ngi lp
phiu, k v ghi r h tn, Ch tch UBND cp x k xc nhn.
i vi bin bn bn giao mc GHC cc cp th Ch tch UBND cp tnh
k bn giao mc, Ch tch UBND x k bn nhn mc.
i vi bn sao cc vn bn php l v iu chnh GHC x, huyn, tnh:
k xc nhn sao y bn chnh theo quy nh ti Thng t lin tch s 55/TTLT-
BNV-VPCP ngy 06/5/2005 ca B Ni v v Vn phng Chnh ph.
e. Trnh by v ng tp h s s a gii hnh chnh
H s GHC cc cp lp mi c trnh by v ng tp theo quy nh ti
Ph lc 15-a,b,c,d.
Bn GHC lp mi c trnh by v ng tp theo quy nh ti Ph
lc 16.
Chnh l, b sung h s GHC i vi cc n v hnh chnh c h s
GHC.
144

f. Nhng n v hnh chnh c iu chnh s a gii hnh chnh theo
quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn th thc hin chnh l, b
sung h s s a gii hnh chnh theo quy nh sau:
Gi nguyn hin trng b h s GHC hin trng s dng c lp theo
Ch th 364/CT- TTg ngy 01/07/1994 ca Th tng Chnh ph hoc theo cc
Quyt nh ca c quan Nh nc c thm quyn, khng co sa, ty xa, x l
b h s hin c;
Nhng ti liu v vn bn php l trong h s hin ang s dng c ni
dung cn ph hp vi ni dung Quyt nh iu chnh GHC mi ca c quan
nh nc c thm quyn th c sao lc a vo h s GHC chnh l, b
sung;
i vi tuyn GHC khng thay i v khng chn thm mc GHC phi
b sung bn sao Quyt nh iu chnh GHC mi ca c quan nh nc c
thm quyn vo tp h s GHC hin ang s dng;
Nhng ti liu lp mi trong h s GHC c phi c xc lp tnh
php l theo quy nh ti Quy chun ny;
Nhng ti liu b sung thm v nhng ti liu lin quan khc n chnh l
h s GHC u phi ng b sung vo tp h s hin ang s dng;
Trng hp c iu chnh ng GHC v chn thm mc mi th phi b
sung thm nhng ti liu sau vo tp h s hin ang s dng:
- Bn thng k danh mc ti liu mi b sung;
- Bn sao vn bn ca c quan Nh nc c thm quyn v iu chnh
GHC;
- Bn tng hp nhng thay i v GHC;
d) Bn xc nhn s v tr mc mi b sung;
) Bn xc nhn ta cc mc GHC v cc im c trng mi b sung
trn ng GHC;
e) Cc Bin bn xc nhn m t tuyn GHC mi lp;
g) Cc Bin bn bn giao mc GHC mi b sung.
145

g. Ti liu s dng chnh l, b sung bn s a gii hnh chnh
gm:
- Quyt nh ca cp c thm quyn v iu chnh GHC;
- Bn GHC hin ang s dng;
- Bn nn theo quy nh ti Quy chun ny;
- Bn xc nhn s v tr mc GHC mi b sung; bin bn xc nhn m
t tuyn GHC mi iu chnh; bn xc nhn ta mc GHC; bng ta
cc im c trng trn ng GHC.
h. Chnh l, b sung bn s a gii hnh chnh theo quy nh sau:
- B sung, chnh sa k hiu ng a gii, mc GHC, a danh hnh
chnh, a danh dn c, thy vn, sn vn c thay i; b sung, chnh sa cc yu
t a l lin quan n ng GHC trong phm vi 2 cm trn bn v hai bn
ng GHC cp x;
- Trnh by bn GHC c chnh l b sung theo quy nh ti Ph lc
9, ngoi ra ti gc pha ng bc ngoi khung mnh bn ghi b sung dng
ch: Mnh bn c chnh l b sung theo Quyt nh s, ngy, thng, nm
ca c quan nh nc c thm quyn v vic iu chnh GHC.
i. Tnh php l trn cc ti liu chnh l, b sung ca h s s a gii
hnh chnh cc cp c xc lp theo quy nh sau:
- Cc ti liu lp mi th xc lp tnh php l, theo quy nh ti Quy chun
ny.
- Cc ti liu c ni dung khng thay i c sao lc v do c quan hnh
chnh nh nc cp trn qun l trc tip xc nhn.
k. Cc ti liu chnh l, b sung ca h s s a gii hnh chnh cc cp
ng tp theo quy nh sau:
- Bn GHC mi chnh l, b sung c ng tip vo tp bn
GHC hin ang s dng xy dng theo ch th 364/CT ngy 01/07/1994 ca
Th tng Chnh ph hoc theo cc quyt nh ca c quan nh nc c thm
quyn.
146

- Cc vn bn ti liu mi chnh l, b sung c ng tip vo tp h s
GHC hin ang s dng xy dng theo ch th 364/CT- TTg ngy 1/7/1994
hoc theo cc quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn.
IV. QUN L H S A GII HNH CHNH
1. Kim tra, nghim thu h s a gii hnh chnh cc cp
Vic kim tra, nghim thu h s GHC phi c thc hin ngay sau khi
hon thnh tng hng mc cng vic, sn phm. H s GHC sau khi nghim
thu phi m bo c lp y theo quy nh ti Quy chun ny, cc s liu
phi chnh xc, t ng s dng trong cc vn bn phi ngn gn, r rng, d hiu
v thng nht gia cc cp;
Khi kt thc nghim thu h s GHC phi lp bo co gi c quan qun l
cp trn nu r s lng v cht lng tng ti liu kim tra, nghim thu trong
h s GHC;
Phiu ghi kin kim tra, Bin bn nghim thu, Bng danh mc ti liu
nghim thu trong qu trnh kim tra, nghim thu lp theo mu quy nh ti Ph
lc 18-a,b,c;
Nhng kin lin quan n ngh x l ca c quan Trung ng (B Ni
v, B Ti nguyn v Mi trng) phi lp thnh vn bn ngh ring.
2. Trch nhim kim tra nghim thu h s a chnh
n v sn xut t kim tra 100% sn phm do n v mnh thi cng;
UBND cc cp kim tra nghim thu h s GHC thuc trch nhim qun l trc
tip ca mnh v kim tra nghim thu h s GHC ca cp di thuc thm
quyn qun l;
S Ni v, S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim gip UBND tnh
hng dn v t chc thc hin cng tc tra kim tra nghim thu h s GHC,
cc cp;
UBND cp tnh nghim thu v chu trch nhim trc Chnh ph v cht
lng ton b h s GHC cc cp thuc thm quyn qun l ca mnh. bo
m gi tr s dng lu di, nu trong qu trnh s dng pht hin c sai st th
147

UBND cp tnh phi c bin php ch o cc cp lin quan chnh l, b sung kp
thi v bo co c quan qun l cp trn, khng ko di.
3. T chc thc hin kim tra, nghim thu
Ti liu giao np kim tra nghim thu bao gm ton b ti liu trong b
h s GHC v cc ti liu lin quan trong qu trnh thi cng phc v cho vic
kim tra nghim thu nh s o, bng tnh, bin bn kim nghim my v cc ti
liu khc.
Khi nghim thu h s GHC cc cp th UBND mi cp thnh lp mt t
chuyn vin gip vic thc hin cng tc kim tra v nghim thu h s GHC
thuc thm quyn qun l trc tip v kim tra nghim thu h s GHC ca cp
di thuc quyn qun l. T chuyn vin c nhim v:
- Gip UBND t chc thc hin v theo di qu trnh kim tra nghim thu;
chun b cc cng vic cn thit cho vic kim tra nghim thu sn phm ngay sau
khi hon thnh;
- Thc hin kim tra c s php l v ni dung k thut i vi cc sn
phm a vo kim tra nghim thu;
- Ch ra nhng thiu st v yu cu n v thi cng c trch nhim b sung,
sa cha hoc yu cu lm li khi cn thit;
- Kim tra vic sa cha, b sung hoc lm li (nu c); gip UBND cp
mnh xc lp tnh php l cho h s, xc nhn vic hon thnh ca n v thi
cng v son tho bo co nghim thu gi cp trn;
Khi kim tra, nghim thu h s GHC mi cp, phi c i din ca
UBND cp trn trc tip tham gia; ring i vi b h s GHC cp tnh, th
UBND tnh t t chc kim tra nghim thu. Mc kim tra nghim thu cc loi
ti liu quy nh nh sau:
+ i vi h s GHC cp x:
- n v thi cng t t chc kim tra 100% cc hng mc cng vic v ti
liu trong h s GHC do n v thi cng thc hin;
148

- UBND cp x kim tra 100% tt c cc hng mc cng vic v ti liu ca
h s GHC cp x do n v thi cng thc hin;
- UBND cp huyn: kim tra 30% cht lng mc a gii hnh chnh; o
kim tra li ta ca 30% mc GHC, kim tra li vic xc nh ta ca
30% im c trng; kim tra i chiu ti thc a 30% i vi bn GHC
v bn xc nhn s v tr cc mc GHC cc cp; kim tra 30% i vi bin
bn xc nhn m t ng GHC cp x, phiu thng k a danh (dn c, thy
vn, sn vn);
- UBND cp tnh: kim tra 20% cht lng mc a gii hnh chnh; kim
tra 10% i vi cc hng mc cng vic v ti liu khc nh quy nh i vi
UBND cp huyn;
+ i vi h s GHC cp huyn:
- n v thi cng t t chc kim tra 100% cc hng mc cng vic v ti
liu trong h s GHC do n v thi cng thc hin;
- UBND cp huyn kim tra 100% tt c cc hng mc cng vic v ti liu
ca h s GHC cp huyn do n v thi cng thc hin;
- UBND cp tnh kim tra 50% tt c cc hng mc cng vic v ti liu;
+ i vi h s a gii hnh chnh cp tnh
- n v thi cng t t chc kim tra 100% tt c cc hng mc cng vic v
ti liu trong h s GHC do n v thi cng thc hin;
- UBND cp tnh kim tra 100% tt c cc hng mc cng vic v ti liu
ca h s GHC cp tnh do n v thi cng thc hin; B Ni v ch tr phi
hp vi B Ti nguyn v Mi trng cn c tnh hnh c th quyt nh mc
phc tra cn thit cc hng mc cng vic v ti liu thuc H s GHC cp
tnh trong qu trnh thm nh.
V. THM NH H S A GII HNH CHNH CC CP
Vic thm nh h s GHC thc hin theo quy nh ti Khon 3 mc 2
Thng t Lin tch s 06/2006/TTLT-BTNMT-BNV-BNG-BQP B Ti nguyn
v Mi trng, B Ni v, , B Ngoi giao v , B Quc phng ngy 13/6/2006
149

v hng dn qun l cng tc o c v bn v a gii hnh chnh v bin
gii quc gia. Th tc thm nh h s a gii hnh chnh c lin quan n
ng bin gii quc gia c tin hnh nh sau:
1. Thm quyn thm nh h s a gii hnh chnh
- B Ni v ch tr v chu trch nhim thm nh v c s php l;
- B Ti nguyn v Mi trng l c quan phi hp, chu trch nhim thm
nh v cc ni dung k thut.
- i tng thm nh:
H s a gii hnh chnh do UBND cc cp lp mi hoc b sung, chnh
sa theo cc quyt nh phn nh, iu chnh a gii hnh chnh ca c quan
Nh nc c thm quyn.
H s a gii hnh chnh bao gm:
- Quyt nh ca c quan Nh nc c thm quyn v vic thnh lp n v
hnh chnh hoc iu chnh a gii hnh chnh (nu c);
- Bn a gii hnh chnh;
- H s v tr cc mc a gii hnh chnh;
- Bng ta cc mc a gii hnh chnh, cc im c trng trn ng
a gii hnh chnh;
- Bn m t tnh hnh chung v a gii hnh chnh;
- Bin bn xc nhn m t ng a gii hnh chnh;
- Phiu thng k v cc yu t a l c lin quan n a gii hnh chnh;
- Bin bn bn giao mc a gii hnh chnh;
- Thng k cc ti liu v a gii hnh chnh ca cc n v hnh chnh cp
di.
2. Ni dung thm nh bao gm:
a. Tnh y ca h s: H s phi m bo y cc thnh phn quy
nh ca php lut
150

b. Tnh php l ca h s: H s phi c y ch k, du ca n v
hnh chnh s ti, cc n v hnh chnh lin quan v c quan hnh chnh cp
trn;
c. Tnh chnh xc ca h s: Cc ni dung m t v ng a gii v mc
a gii phi ph hp vi s v tr mc, bn a gii hnh chnh v ph hp
vi thc a;
d. Tnh thng nht ca h s: Vic th hin ng a gii v v tr mc a
gii trong h s ca n v hnh chnh cp di phi thng nht vi ng a
gii v v tr mc a gii trong h s ca n v hnh chnh lin k v n v
hnh chnh cp trn.
3. Trnh t thm nh
Vic thm nh c thc hin theo trnh t sau:
a. Sau khi hon thnh vic lp mi hoc b sung, chnh sa b h s a gii
hnh chnh cc cp theo quyt nh v phn nh, iu chnh a gii hnh chnh
ca c quan Nh nc c thm quyn, UBND cp tnh bo co bng vn bn gi
v B Ni v v B Ti nguyn v Mi trng t chc thm nh.
b. Trong thi hn ba mi (30) ngy lm vic, k t ngy nhn h s
ngh thm nh, B Ni v ch tr phi hp vi B Ti nguyn v Mi trng
t chc thm nh.
c. Kt qu thm nh c th hin bng vn bn. Vn bn thm nh lp
thnh ba (03) bn, mt bn gi cho UBND cp tnh, mt bn lu ti B Ni v,
mt bn lu ti B Ti nguyn v Mi trng.
d. Trong thi hn ba mi (30) ngy lm vic, k t ngy nhn c vn
bn thm nh, UBND cp tnh c trch nhim b sung, chnh sa h s a gii
hnh chnh v bo co bng vn bn v B Ni v. Trong thi hn mi lm (15)
ngy lm vic, k t ngy nhn c bo co, B Ni v xem xt, ra quyt nh
a h s a gii hnh chnh vo lu tr, qun l v s dng.
- Trch nhim ca UBND cp tnh
151

UBND cp tnh chu trch nhim b sung, chnh sa y cc ni dung
theo kin ca c quan thm nh.
VI. THM NH VIC TH HIN NG A GII V CC YU T LIN
QUAN N NG A GII HNH CHNH TRN BN TRC KHI XUT
BN HOC GIAO NP LU TR
1. Thm quyn v i tng thm nh
a. B Ti nguyn v Mi trng thm nh cc loi bn a hnh v bn
nn t l 1/50.000 v cc t l ln hn in trn giy hoc bn s hon chnh,
bn hnh chnh ton quc v bn hnh chnh cp tnh.
b. B Quc phng thm nh cc loi bn do B Quc phng thnh lp,
xut bn phc v quc phng, an ninh.
c. Ngoi cc bn quy nh ti tit a im ny, t chc, c nhn o c
thnh lp bn hoc xut bn bn (gi chung l n v xut bn bn ) chu
trch nhim v vic th hin ng a gii hnh chnh cc cp ln bn v
phi ghi ch r ngun ti liu s dng.
H s thm nh gm:
a. Vn bn ngh thm nh;
b. Cc loi bn ngh thm nh nu ti tit a im 4.1 Mc ny.
2. Ni dung thm nh
Ni dung thm nh bao gm:
a. ng a gii, mc a gii hnh chnh th hin trn bn ;
b. Cc yu t a hnh, a vt, a danh, thy h, khu dn c c lin quan
n ng a gii, mc a gii hnh chnh cc cp th hin trn bn .
3. Trnh t thm nh
Vic thm nh c thc hin theo trnh t sau:
a. n v xut bn bn np cho c quan thm nh hai (02) b h s quy
nh ti im 4.2. Mc ny thm nh.
b. Trong thi hn hai mi lm (25) ngy lm vic, k t ngy nhn h
s hp l, c quan thm nh phi hon thnh vic thm nh. Kt qu thm nh
152

c gi cho n v xut bn bn mt (01) b, mt (01) b lu ti c quan
thm nh.
Trng hp bn khng c sai st th c quan thm nh xc nhn cho
xut bn hoc np lu tr; trng hp bn c sai st th c quan thm nh
yu cu n v xut bn bn phi chnh sa, b sung.
4. Trch nhim ca n v xut bn bn
a. Lin h vi c quan thm nh c hng dn v cung cp thng tin,
t liu lin quan n a gii hnh chnh.
b. B sung, chnh sa y cc ni dung theo yu cu ca c quan thm
nh; trng hp c kin khc th bo co c quan thm nh thng nht gii
quyt.
c. Sn phm sau khi xut bn gi cho c quan thm nh mt (01) b lu
tr.












Chng 9
QUN L NH NC V QUI HOCH V K HOCH
S DNG T

153

I. KHI NIM V QUY HOCH, K HOCH S DNG T
1. Qui hoch s dng t l g?
Trong T in ting Vit Qui hoch l b tr sp xp ton b mt vn
theo mt trnh t hp l trong tng thi gian, lm c s cho vic lp k hoch di
hn
10
.
Trong T in Gii thch Lut hc th Qui hoch s dng t l s sp
xp, tnh ton, phn b t ai c th v hp l v s lng, v tr, khng gian,
thi giancho cc mc tiu kinh t- x hi ca c nc v tng a phng
mi giai on pht trin ca t nc
11
.
Qui hoch l hoch nh trc nhng cng vic phi lm v t ra cc mc
tiu cn t ti. Qui hoch l tm nhn ca cc nh lnh o vch ra nhng
cng vic phi lm trong tng lai thm ch hng trm nm sau nhm t c
mt mc tiu nht nh. Qui hoch s dng t l thuc vo nh hng pht
trin c cu kinh t -x hi cp quc gia, vng, a phng. nh hng c cu
kinh t nh th no th qui hoch nh th. Cng vic ny th hin trn vn tm
nhn ca nhng ngi lnh o nh nc, cc nh hoch nh chin lc pht
trin kinh t kt hp vi cc nh lnh o a phng.
Cc nh lnh o phi hoch nh trc xem t nc s pht trin n u,
tm c no trong nn kinh t th gii v nn kinh t khu vc, trn c s mi
hoch nh c vic t vt kin trc trn t u (cng bin, sn bay, c khu
kinh t, trung tm thng mi. ng giao thng) cho hiu qu kinh t- x
hi cao nht m khng lng ph cc ngun nhn lc. Tt c cc nc pht trin
trn th gii u rt coi trong cng tc qui hoch s dng t, v coi y l vn
then cht trong qun l nh nc i vi qui hoch. Nu nhng nc i sau (
nc ang pht trin) khng ch trng n qui hoch s dng t s phi tr gi

10
. T in ting Vit nm 1994. NXB Khoa hc x hi - Trung tm t in hc, H ni, 1994
tr.784.
11
. T in Gii thch Lut hc. NXB Cng an nhn dn, H ni, 2001, tr.54.

154

t cho s pht trin. V d nh Vit Nam, ng v Nh nc nh hng nn
kinh t pht trin theo hng cng nghip ha, hin i ha th khng th xy
dng mt kt cu h tng tm b, nay xy, mai ph, gii phng mt bng thu hi
t trn lan nh hin nay v khng th c kiu k qui hoch nm nm, mi nm
nh hin nay.
2. K hoch s dng t l g?
Trong t in Ting Vit c vit: K hoch l ton b, ni chung nhng
iu vch ra mt cch c h thng v nhng cng vic d nh lm trong mt
thi gian nht nh, vi cch thc, trnh t, thi hn tin hnh
12
.
Theo T in Gii thch Lut hc th k hoch s dng t c hiu l
cc bin php, cc phng n c tnh ton c th v cc thi gian thc hin
chin lc v s dng t ca nh nc, l s c th ha v s dng t. K
hoch s dng t thng c xy dng hng nm, mt s nm, 5 nm. K k
hoch s dng t ca c nc, tnh, thnh ph trc thuc trung ng, huyn,
qun, th x, thnh ph thuc tnh, x, phng, th trn l nm nm (iu 24
khon 2 Lut t ai nm 2003).
3. Mi quan h gia qui hoch s dng t v k hoch s dng t.
Qui hoch s dng t v k hoch s dung t l hai khi nim khc
nhau, nhng c mi quan h mt thit, gn b vi nhau khng th tch ri.
Chng ging nhau mt im l u l cng c quan trng trong qun l nh
nc v t ai. S khc nhau gia chng th hin im: Qui hoch s dng
t l vic lp phng n s dng t cho mt giai on nht nh v thng l
di hn, mang tnh cht nh hng chin lc cho s pht trin, v d nh
hng pht trin qui hoch th ca Th H ni n nm 2050. K hoch s
dng t l vic lp cc cng vic chi tit, c th vi vic xc nh thi gian c
th s dng t theo ng qui hoch, nh vy, k hoch s dng t l vic
xc nh cc bin php, cch thc c th, chi tit trong mt khong thi gian nht
nh s dng t theo ng qui hoch. K quy hoch s dng t ca c nc,

12
. T in ting Vit 1994, Nxb. Khoa hc x hi tr. 467
155

tnh, thnh ph trc thuc trung ng, huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh,
x, phng, th trn l mi nm ( iu 24 khon 1 Lut t ai nm 2003).
II. NGUYN TC LP QUY HOCH S DNG T
Vic lp quy hoch, k hoch s dng t phi bo m cc nguyn tc sau
y:
- Ph hp vi chin lc, quy hoch tng th, k hoch pht trin kinh t -
x hi, quc phng, an ninh;
- c lp t tng th n chi tit; quy hoch, k hoch s dng t ca cp
di phi ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t ca cp trn; k hoch s
dng t phi ph hp vi quy hoch s dng t c c quan nh nc c
thm quyn quyt nh, xt duyt;
- Quy hoch, k hoch s dng t ca cp trn phi th hin nhu cu s
dng t ca cp di;
- S dng t tit kim v c hiu qu;
- Khai thc hp l ti nguyn thin nhin v bo v mi trng;
- Bo v, tn to di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh;
- Dn ch v cng khai;
- Quy hoch, k hoch s dng t ca mi k phi c quyt nh, xt
duyt trong nm cui ca k trc .
III. CN C LP QUY HOCH, K HOCH S DNG T
Cn c lp quy hoch s dng t bao gm:
- Chin lc, quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi, quc phng, an
ninh ca c nc; quy hoch pht trin ca cc ngnh v cc a phng;
- K hoch pht trin kinh t - x hi ca Nh nc;
- iu kin t nhin, kinh t, x hi v nhu cu ca th trng;
- Hin trng s dng t v nhu cu s dng t;
- nh mc s dng t;
- Tin b khoa hc v cng ngh c lin quan n vic s dng t;
- Kt qu thc hin quy hoch s dng t k trc.
156

Cn c lp k hoch s dng t bao gm:
- Quy hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn quyt
nh, xt duyt;
- K hoch pht trin kinh t - x hi nm nm v hng nm ca Nh nc;
- Nhu cu s dng t ca t chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c;
- Kt qu thc hin k hoch s dng t k trc;
- Kh nng u t thc hin cc d n, cng trnh c s dng t.
IV. NI DUNG QUY HOCH, K HOCH S DNG T
1. Ni dung quy hoch s dng t
Theo quy nh ca Lut t ai, ni dung quy hoch s dng t bao gm:
- iu tra, nghin cu, phn tch, tng hp iu kin t nhin, kinh t, x
hi v hin trng s dng t; nh gi tim nng t ai;
- Xc nh phng hng, mc tiu s dng t trong k quy hoch;
- Xc nh din tch cc loi t phn b cho nhu cu pht trin kinh t - x
hi, quc phng, an ninh;
- Xc nh din tch t phi thu hi thc hin cc cng trnh, d n;
- Xc nh cc bin php s dng, bo v, ci to t v bo v mi trng;
- Gii php t chc thc hin quy hoch s dng t.
c th ha vic quy hoch s dng t ca tng cp, Ngh nh 69/CP
ngy 13/8/2009 b sung thm phn quy hoch s dng t ca tng cp: cp
quc gia, cp tnh, huyn, cp x v khu cng ngh cao, khu kinh t (iu 3-
iu 7) cho ph hp vi thm quyn ca tng cp v ph hp vi iu kin ca
tng vng, tng a phng.
2. Ni dung k hoch s dng t bao gm:
- Phn tch, nh gi kt qu thc hin k hoch s dng t k trc;
- K hoch thu hi din tch cc loi t phn b cho nhu cu xy dng
kt cu h tng; pht trin cng nghip, dch v; pht trin th, khu dn c
nng thn; quc phng, an ninh;
157

- K hoch chuyn din tch t chuyn trng la nc v t c rng sang
s dng vo mc ch khc, chuyn i c cu s dng t trong t nng
nghip;
- K hoch khai hoang m rng din tch t s dng vo cc mc ch;
- C th ho k hoch s dng t nm nm n tng nm;
- Gii php t chc thc hin k hoch s dng t.
V. THM QUYN LP QUY HOCH, K HOCH S DNG T
Theo quy nh ca php lut t ai, cc c quan sau ay c thm quyn lp
quy hoch, k hoch s dng t:
1. Chnh ph t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t
ca c nc. B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim gip Chnh ph t
chc thc hin vic lp qui hoch, k hoch s dng t ca c nc
2. B. C quan ngang b, c quan thuc Chnh ph, UBND cp tnh c
trch nhim phi hp vi B Ti nguyn v Mi trng trong vic xc nh nhu
cu s dng t B, ngnh, i phng
3. B Quc phng c trch nhim t chc thc hin vic lp qui hoch, k
hoch s dng t vo mc ch quc phng.
4. B Cng an c trch nhim t chc thc hin vic lp qui hoch, k
hoch s dng t vo mc ch quc phng.
5. U ban nhn dn tnh, Thnh ph trc thuc trung ng t chc
thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca a phng. S Ti
nguyn v Mi trng c trch nhim gip UBND cp tnh thc hin nhim v
lp qui hoch, k hoch s dng t. Cc s, ban ngnh ca tnh, thnh ph trc
thuc Trung ng c trch nhim phi hp vi S Ti nguyn v Mi trng
trong vic xc nh nhu cu s dng t ca ngnh, a phng.
6. U ban nhn dn huyn thuc tnh t chc thc hin vic lp quy
hoch, k hoch s dng t ca a phng v quy hoch, k hoch s dng t
ca th trn thuc huyn.
158

U ban nhn dn huyn, qun thuc thnh ph trc thuc trung ng, U
ban nhn dn th x, thnh ph thuc tnh t chc thc hin vic lp quy hoch,
k hoch s dng t ca a phng v quy hoch, k hoch s dng t ca cc
n v hnh chnh cp di . Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim
gip UBND cp huyn thc hin nhim v lp qui hoch, k hoch s dng t.
Cc phng, ban ngnh ca huyn, thnh ph thuc tnh, th x v UBND phng,
x, th trn thuc khu vc pht trin th c trch nhim phi hp vi Phng ti
nguyn v Mi trng trong vic xc nh nhu cu s dng t a phng v
ca ngnh
7. U ban nhn dn x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th
trong k quy hoch s dng t t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch
s dng t ca a phng.
Quy hoch s dng t ca x, phng, th trn c lp chi tit gn vi
tha t (sau y gi l quy hoch s dng t chi tit); trong qu trnh lp quy
hoch s dng t chi tit, c quan t chc thc hin vic lp quy hoch s dng
t phi ly kin ng gp ca nhn dn.
K hoch s dng t ca x, phng, th trn c lp chi tit gn vi tha
t (sau y gi l k hoch s dng t chi tit).
8. Ban qun l khu cng ngh cao c trch nhim t chc lp qui hoch s
dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit cho ton b khu cng ngh cao.
Qui hoch ny c lp mt ln cho ton khu; trng hp c thay i nhu cu s
dng t th lp iu chnh qui hoch s dng t chi tit
9. Ban qun l khu kinh t c trch nhim t chc lp qui hoch s dng
t chi tit, k hoch s dng t chi tit i vi phn din tch t giao cho Ban
qun l khu kinh t c xc nh trong qui hoch s dng t ca tnh, thnh
ph trc thuc trung ng
10. C quan, t chc c nhim v lp qui hoch, k hoch s dng t chi
tit c thu cc t chc c php hot ng trong lnh vc lp qui hoch, k
hoch s dng t lm t vn trong vic lp qui hoch, k hoch s dng t
159

Khng phi lp qui hoch, k hoch s dng t i vi nhng huyn, qun,
th x, thnh ph thuc tnh, qui hoch s dng t chi tit i vi x, phng,
th trn, nu vic s dng t trong k qui hoch s dng t tip theo khng c
thay i. Trng hp c thay i mc ch s dng gia cc loi t trong cng
mtk nhm m din tch t phi thay i mc ch s dng di 10% so vpi k
qui hoch trc th ch quyt nh vic iu chnh phn din tch t phi chuyn
mc ch s dng
U ban nhn dn cp c trch nhim t chc thc hin vic lp quy hoch,
k hoch s dng t trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua quy hoch, k
hoch s dng t trc khi trnh c quan nh nc c thm quyn xt duyt.
Quy hoch, k hoch s dng t phi c trnh ng thi vi k hoch
pht trin kinh t - x hi.
VI. THM QUYN QUYT NH XT, DUYT QUY HOCH, K
HOCH S DNG T
1. Mc ch ca vic xt duyt qui hoch, k hoch s dng t
- Thng qua vic xt duyt qui hoch, c quan nh nc c thm quyn
kim tra tnh hp php, tnh thng nht, tnh khoa hc, tnh hp l v tnh kh thi
ca qui hoch, k hoch s dng t c lp.
- Thng qua vic xt duyt qui hoch, k hoch s dng t ca c quan nh
nc c thm quyn nhm m bo hiu lc php l cho qui hoch, k hoch s
dng t ai
2. Thm quyn xt duyt qui hoch, k hoch s dng t
- Quc hi quyt nh quy hoch, k hoch s dng t ca c nc do
Chnh ph trnh.
- Chnh ph xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh ph
trc thuc trung ng.
- U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt quy
hoch, k hoch s dng t ca n v hnh chnh cp di trc tip.
160

- U ban nhn dn huyn, th x, thnh ph thuc tnh xt duyt quy hoch,
k hoch s dng t ca x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th.
3. H s lp qui hoch s dng t
a. H s lp qui hoch s dng t trong phm vi c nc gm:
- T trnh ca B Ti nguyn v Mi trng trnh Chnh ph v qui hoch s
dng t ca c nc
- Bo co thuyt minh qui hoch s dng t ca c nc
- Bn qui hoch s dng t ca c nc
b. H s iu chnh qui hoch s dng t trong phm vi c nc gm:
- T trnh ca B Ti nguyn v Mi trng trnh Chnh ph v vic iu
chnh qui hoch s dng t ca c nc
- Bo co thuyt minh v iu chnh qui hoch s dng t ca c nc
- Bn iu chnh qui hoch s dng t ca c nc
Vic iu chnh qui hoch s dng t ca c nc c thc hin trong
trng hp c s iu chnh qui hoch pht trin kinh t -x hi, iu chnh mc
tiu, chng trnh pht trin kinh t x hi hoc do tc ng ca thin tai, chin
tranh lm thay i c cu s dng t. B Ti nguyn v Mi trng c trch
nhim lp h s diu chnh qui hoch s dng t ca c nc trnh Chnh ph.
Khi lp h s iu chnh qui hoch s dng t ca c nc phi ly kin ng
gp ca cc B, c quan ngang b, c quan thuc Chnh ph c lin quan n loi
t phi iu chnh.
H s lp qui hoch s dng t ca cp tnh, cp huyn, cp x cng tng
t nh vic lp qui hoch ca c nc. im khc bit y l, trong qu trnh lp
qui hoch s dng t chi tit ca x, phng, th trn phi ly kin ng gp
ca nhn dn theo cch, d tho qui hoch s dng t chi tit phi c gii thiu
ti n tng t dn ph, thn, xm, bun p, bn, phum, sc v cc im dn c
khc ng thi nim yt cng khai ti tr s UBND x, phng, th trn ni c t
nhn dn bit v ng gp kin.Nhn dn c th ng gp kin trc tip n
UBND cp x, hoc thng qua cc on th ca mnh nh thng qua H ng
161

nhn dn, thng qua Mt trn T quc Vit nam. Thi hn ly kin l 30 ngy k
t khi qui hoch c cng b ly kin ng gp ca nhn dn. C quan lp qui
hoch s dng t chi tit ca x, phng, th trn c trch nhim tng hp, tip
thu kin ng gp ca nhn dn d hopn chnh d tho qui hoch s dng t
chi tit.
. 4. iu chnh quy hoch, k hoch s dng t
Vic iu chnh quy hoch s dng t ch c thc hin trong cc trng
hp sau y:
- C s iu chnh mc tiu pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh
c c quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt m s iu chnh
lm thay i c cu s dng t;
- Do tc ng ca thin tai, chin tranh lm thay i mc ch, c cu, v tr,
din tch s dng t;
- C s iu chnh quy hoch s dng t ca cp trn trc tip lm nh
hng ti quy hoch s dng t ca cp mnh;
- C s iu chnh a gii hnh chnh ca a phng.
Vic iu chnh k hoch s dng t ch c thc hin khi c s iu
chnh quy hoch s dng t hoc c s thay i v kh nng thc hin k hoch
s dng t.
Ni dung iu chnh quy hoch s dng t l mt phn ca ni dung quy
hoch s dng t. Ni dung iu chnh k hoch s dng t l mt phn ca
ni dung k hoch s dng t.
C quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch
s dng t ca cp no th c thm quyn quyt nh, xt duyt iu chnh quy
hoch, k hoch s dng t ca cp .
5. Cng b quy hoch, k hoch s dng t
Trong thi hn khng qu ba mi (30) ngy lm vic, k t ngy c c
quan nh nc c thm quyn quyt nh hoc xt duyt, quy hoch, k hoch s
dng t phi c cng b cng khai theo quy nh sau y:
162

- U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim cng b cng khai
quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit ca a phng ti
tr s U ban nhn dn;
- C quan qun l t ai cc cp c trch nhim cng b cng khai quy
hoch, k hoch s dng t ca a phng ti tr s c quan v trn cc
phng tin thng tin i chng;
- Vic cng b cng khai ti tr s U ban nhn dn v c quan qun l t
ai c thc hin trong sut thi gian ca k quy hoch, k hoch s dng t
c hiu lc.
6. Thc hin quy hoch, k hoch s dng t
- UBND cp tnh ch o, kim tra UBND cp huyn, cp x xc nh c
th din tch, ranh gii t la nc, t rng c dng, t rng phng h ngoi
thc a.
Ch tch UBND cp tnh chu trch nhim trc Th tng Chnh ph
trong vic bo v t la nc, t rng c dng, t rng phng h c
xc nh trong quy hoch, k hoch s dng t.
- B Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim trc Chnh ph trong
vic kim tra thc hin cc ch tiu quy hoch, k hoch s dng t cp quc gia
v cp tnh.
7. Quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh
B Quc phng, B Cng an t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch
s dng t vo mc ch quc phng, an ninh trnh Chnh ph xt duyt.
Vic lp, xt duyt, iu chnh, thc hin quy hoch, k hoch s dng t
vo mc ch quc phng, an ninh do Chnh ph quy nh.
- K qui hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh l 10 nm
ph hp vi qui hoch s dng t ca a phng v c nc
- K k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh l 5 nm ph
hp vi k hoch s dng t ca a phng v c nc
Ni dung qui hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh
163

- nh gi tnh hnh qun l, s dng t quc phng, an ninh
- Xc nh nhu cu s dng t vo mc ch quc phong, an ninh trong k
qui hoch ph hp vi qui hach tng th pht trin kinh t- x hi ca c nc
- Xc nh v tr, din tch t quc phng, an ninh giao li cho a phng
s dng vo mc ch pht trin kinh t
- Cc gii php t chc thc hin qui hoch s dng t vo mc ch quc
phng, an ninh


Chng 10
QUN L NH NC V GIAO T, CHO THU T, CHO
PHP CHUYN MC CH S DNG T

I. QUN L NH NC V GIAO T, CHO THU T, CHUYN MC
CH S DNG T
Nh nc giao t l vic Nh nc trao quyn s dng t bng quyt nh
hnh chnh cho i tng c nhu cu s dng t.
Nh nc cho thu t l vic Nh nc trao quyn s dng t bng hp
ng cho i tng c nhu cu s dng t.
Nh nc cho php chuyn mc ch s dng t da trn nhu cu s dng
t ca Nh nc, ca t chc v c nhn s dng.
1. Cn c giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t
Cn c quyt nh giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s
dng t gm:
- Quy hoch s dng t, k hoch s dng t c c quan nh nc
c thm quyn xt duyt.
Trng hp cha c quy hoch s dng t hoc k hoch s dng t
c duyt th cn c vo quy hoch xy dng th hoc quy hoch xy dng
im dn c nng thn c c quan nh nc c thm quyn xt duyt.
164

- Nhu cu s dng t c th hin trong vn bn sau:
+ i vi cc t chc th nhu cu s dng t th hin trong d n u t
c c quan nh nc c thm quyn xt duyt hoc cp giy chng nhn
u t;
i vi cc d n khng phi trnh c quan nh nc c thm quyn xt
duyt hoc khng phi cp Giy chng nhn u t th phi th hin nhu cu s
dng t trong n xin giao t, thu t v c vn bn ca S Ti nguyn v
Mi trng thm nh v nhu cu s dng t.
+ i vi h gia nh, c nhn th nhu cu s dng t th hin trong n
xin giao t, thu t, chuyn mc ch s dng t v phi c xc nhn ca
UBND cp x ni c t v nhu cu s dng t.
Trng hp h gia nh, c nhn c nhu cu s dng t thc hin d
n u t th phi c vn bn ca Phng Ti nguyn v Mi trng thm nh v
nhu cu s dng t;
+ i vi cng ng dn c th nhu cu s dng t th hin trong n xin
giao t v phi c xc nhn ca UBND cp x ni c t v nhu cu s dng
t;
+ i vi c s tn gio th nhu cu s dng t th hin trong bo co
kinh t k thut xy dng cng trnh tn gio.
2. Cc hnh thc giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t
a. Giao t khng thu tin s dng t
Nh nc giao t khng thu tin s dng t trong cc trng hp sau y:
- H gia nh, c nhn trc tip lao ng nng nghip, lm nghip, nui
trng thu sn, lm mui c giao t nng nghip trong hn mc quy nh ti
iu 70 ca Lut ny;
- T chc s dng t vo mc ch nghin cu, th nghim, thc nghim v
nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui;
165

- n v v trang nhn dn c Nh nc giao t sn xut nng
nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui hoc sn xut kt hp vi
nhim v quc phng, an ninh;
- T chc s dng t xy dng nh phc v ti nh c theo cc d n
ca Nh nc;
- Hp tc x nng nghip s dng t lm mt bng xy dng tr s hp tc
x, sn phi, nh kho; xy dng cc c s dch v trc tip phc v sn xut
nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui;
- Ngi s dng t rng phng h; t rng c dng; t xy dng tr s
c quan, xy dng cng trnh s nghip quy nh ti iu 88 ca Lut ny; t s
dng vo mc ch quc phng, an ninh; t giao thng, thu li; t xy dng
cc cng trnh vn ho, y t, gio dc v o to, th dc th thao phc v li ch
cng cng v cc cng trnh cng cng khc khng nhm mc ch kinh doanh;
t lm ngha trang, ngha a;
- Cng ng dn c s dng t nng nghip; c s tn gio s dng t phi
nng nghip.
b. Giao t c thu tin s dng t
Nh nc giao t c thu tin s dng t trong cc trng hp sau y:
- H gia nh, c nhn c giao t ;
- T chc kinh t c giao t s dng vo mc ch xy dng nh
bn hoc cho thu;
- T chc kinh t c giao t s dng vo mc ch u t xy dng kt
cu h tng chuyn nhng hoc cho thu;
- T chc kinh t, h gia nh, c nhn c giao t lm mt bng xy
dng c s sn xut, kinh doanh;
- T chc kinh t, h gia nh, c nhn s dng t xy dng cng trnh
cng cng c mc ch kinh doanh;
- T chc kinh t c giao t sn xut nng nghip, lm nghip, nui
trng thy sn, lm mui;
166

- Ngi Vit Nam nh c nc ngoi c giao t thc hin cc d
n u t.
Hin nay, theo quy nh ca Ngh nh s 69/2009/N-CP, ti thi im
Nh nc giao t, cho thu t, ph duyt phng n bi thng, h tr, ti nh
c... m gi t do UBND cp tnh quy nh cha st vi gi chuyn nhng
QSD thc t trn th trng trong iu kin bnh thng th UBND cp tnh cn
c vo gi chuyn nhng QSD thc t trn th trng xc nh li gi t
c th cho ph hp.
Trng hp t chc, c nhn trong v ngoi nc c Nh nc giao t
c thu tin s dng t, cho thu t, nu thc hin ng trc tin bi thng, h
tr, ti nh c v kinh ph t chc thc hin bi thng, gii phng mt bng th
c ngn sch nh nc hon tr bng hnh thc tr vo tin s dng t, tin
thu t phi np. Trng hp c giao t khng thu tin SD hoc c
min tin s dng t, tin thu t th s tin bi thng, h tr, ti nh c s
c tnh vo vn u t ca d n.
c. Cc trng hp cho thu t
* Nh nc cho thu t thu tin thu t hng nm trong cc trng hp
sau y:
- H gia nh, c nhn thu t sn xut nng nghip, lm nghip, nui
trng thu sn, lm mui;
- H gia nh, c nhn c nhu cu tip tc s dng din tch t nng nghip
vt hn mc c giao trc ngy 01 thng 01 nm 1999 m thi hn s dng
t ht.
- H gia nh, c nhn s dng t nng nghip vt hn mc giao t t
ngy 01 thng 01 nm 1999 n trc ngy Lut t ai nm 2003 c hiu lc thi
hnh, tr din tch t do nhn chuyn quyn s dng t;
- H gia nh, c nhn thu t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh
doanh, hot ng khong sn, sn xut vt liu xy dng, lm gm;
167

- H gia nh, c nhn s dng t xy dng cng trnh cng cng c
mc ch kinh doanh;
- T chc kinh t, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn
nc ngoi thu t thc hin d n u t sn xut nng nghip, lm nghip,
nui trng thu sn, lm mui; lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh
doanh; xy dng cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh; xy dng kt cu
h tng chuyn nhng hoc cho thu; hot ng khong sn, sn xut vt liu
xy dng, lm gm;
- T chc nc ngoi c chc nng ngoi giao thu t xy dng tr s
lm vic.
V n gi thu t
Theo quy nh ti iu 12 Ngh nh 69/CP th n gi thu t mt nm
tnh bng 0,5% n 2% gi t theo mc ch s dng t thu do UBND cp
tnh quyt nh.
i vi t vng su, vng xa, vng ni cao, hi o, vng c iu kin
kinh t - x hi kh khn, c bit kh khn th UBND cp tnh quyt nh ban
hnh n gi thu t thp hn n gi thu t theo quy nh, nhng mc gi
cho thu t thp nht bng 0,25% gi t theo mc ch s dng t thu do
UBND cp tnh quyt nh.
n gi thu t trong trng hp u gi quyn s dng t thu hoc
u thu d n c s dng t thu l n gi trng u gi.
* Nh nc cho thu t thu tin thu t mt ln cho c thi gian thu
trong cc trng hp sau:
- Ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi thu
t thc hin d n u t sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu
sn, lm mui; lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; xy dng
cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh; xy dng kt cu h tng
chuyn nhng hoc cho thu; hot ng khong sn, sn xut vt liu xy dng,
lm gm; xy dng nh bn hoc cho thu;
168

- T chc nc ngoi c chc nng ngoi giao thu t xy dng tr s
lm vic.
Ngi c Nh nc cho thu t tr tin thu t mt ln cho c thi
gian thu th s tin thu t phi np mt ln c s dng t trong trng
hp ny c tnh bng vi s tin s dng t phi np nh trng hp giao t
c thu tin s dng t c cng mc ch s dng t v cng thi hn s dng
t.
d. Chuyn mc ch s dng t
*Trng hp chuyn mc ch s dng t phi c php ca c quan nh
nc c thm quyn bao gm:
- Chuyn t chuyn trng la nc sang t trng cy lu nm, t trng
rng, t nui trng thu sn;
- Chuyn t rng c dng, t rng phng h sang s dng vo mc ch
khc;
- Chuyn t nng nghip sang t phi nng nghip;
- Chuyn t phi nng nghip c Nh nc giao t khng thu tin s
dng t sang t phi nng nghip c Nh nc giao t c thu tin s dng
t hoc thu t;
- Chuyn t phi nng nghip khng phi l t sang t ;
* Trng hp chuyn mc ch s dng t khng thuc quy nh nu trn
Trng hp ny ngi s dng t khng phi xin php c quan nh nc
c thm quyn, nhng phi ng k vi Vn phng ca t chc c thm quyn
ng k quyn s dng t (sau y gi chung l Vn phng ng k quyn s
dng t) hoc U ban nhn dn x ni c t;
Khi chuyn mc ch s dng t th ch s dng t, quyn v ngha v
ca ngi s dng t c p dng theo loi t sau khi c chuyn mc ch
s dng; thi hn s dng t c thc hin theo loi t c chuyn mc
ch;
169

* Chuyn mc ch s dng nng nghip sang t phi nng nghip hoc
ngc li th ngi s dng t phi thc hin ngha v ti chnh theo quy nh
sau y:
- Np tin s dng t theo loi t sau khi c chuyn mc ch s dng
i vi trng hp chuyn t rng phng h, t rng c dng, t phi nng
nghip khng thu tin s dng t sang t phi nng nghip c thu tin s dng
t;
- Np tin s dng t theo loi t sau khi c chuyn mc ch s dng
tr i gi tr quyn s dng t ca loi t trc khi chuyn mc ch s dng
tnh theo gi t do Nh nc quy nh ti thi im c php chuyn mc ch
s dng t i vi trng hp chuyn t trng cy hng nm, t trng cy lu
nm, t rng sn xut, t nui trng thy sn, t lm mui sang t phi nng
nghip c thu tin s dng t;
- Np tin s dng t theo loi t sau khi c chuyn mc ch s dng
tr i tin s dng t theo loi t trc khi chuyn mc ch s dng i vi
trng hp chuyn t phi nng nghip khng phi l t sang t ;
- Tr tin thu t theo loi t sau khi chuyn mc ch s dng i vi
trng hp ngi s dng t la chn hnh thc thu t;
- Vic tnh gi tr quyn s dng t c p dng ch min, gim tin
s dng t theo quy nh ca Chnh ph.
3. Thm quyn giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s
dng t
Theo quy nh ca Lut t ai nm 2003, thm quyn giao t, cho thu
t, cho php chuyn mc ch s dng t c quy nh nh sau:
- U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao
t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t i vi t chc; giao t
i vi c s tn gio; giao t, cho thu t i vi ngi Vit Nam nh c
nc ngoi; cho thu t i vi t chc, c nhn nc ngoi.
170

- U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh
giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t i vi h gia
nh, c nhn; giao t i vi cng ng dn c.
- U ban nhn dn x, phng, th trn cho thu t thuc qu t nng
nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn.
- C quan c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t, cho php
chuyn mc ch s dng t quy nh ti cc khon trn khng c y quyn
cho cp di hoc bt k c quan t chc no.
II. TH TC GIAO T, CHO THU T I VI D N U T
c p dng v thc hin theo iu 28 Ngh nh 69/CP ngy 13/8/2009
ca Chnh ph quy nh b sung v quy hoch, k hoch s dng t; thu hi t,
bi thng, h tr, ti nh c khi Nh nc thu hi t; gi t; giao t, cho
thu t; cp Giy chng nhn quyn s dng t, quyn s hu nh v ti sn
khc gn lin vi t v gia hn s dng t.







Chng 11
QUN L NH NC TRONG LNH VC CP GIY
CHNG NHN QUYN S DNG T

Sau khi thc hin ng k quyn s dng t, c quan qun l nh nc v
t ai tin hnh lp h s a chnh qun l v trnh UBND cng cp cp
giy chng nhn quyn s dng t. y l nhim v trng tm ca qun l nh
nc i vi t ai nhm xc nhn t cch php l ca tha t v ca ngi s
171

dng t; lm c s cho vic qun l t ai ca Nh nc cng nh vic thc
hin cc quyn v ngha v ca ngi s dng t khi s dng. Ngoi ra, Giy
chng nhn quyn s dng t cn l iu kin c bi thng thit hi v
t v ti sn trn t khi Nh nc thu hi t, l cn c xc nh thm quyn
gii quyt tranh chp t ai gia To n v U ban nhn dn, gp phn lm n
nh tnh hnh chnh tr- x hi.
Giy chng nhn quyn s dng t do B Ti nguyn v Mi trng pht
hnh v c cp cho ngi s dng theo mt mu thng nht trong c nc i
vi mi loi t.
I. QUY NH CHUNG V CP GIY CHNG NHN
1. Nguyn tc cp Giy chng nhn
- Giy chng nhn c cp cho ngi c quyn s dng t, quyn s
hu nh v quyn s hu ti sn khc gn lin vi t theo tng tha t.
Trng hp ngi s dng t ang s dng nhiu tha t nng nghip trng
cy hng nm, t nui trng thy sn, t lm mui ti cng mt x, phng, th
trn m c yu cu th c cp mt Giy chng nhn chung cho cc tha t .
- Tha t c nhiu ngi s dng t, nhiu ch s hu nh , ti sn
khc gn lin vi t th Giy chng nhn c cp cho tng ngi s dng t,
tng ch s hu nh , ti sn khc gn lin vi t.
- Giy chng nhn c cp cho ngi ngh cp giy sau khi hon
thnh ngha v ti chnh lin quan n cp Giy chng nhn, tr trng hp
khng phi np hoc c min hoc c ghi n theo quy nh ca php lut;
trng hp Nh nc cho thu t th Giy chng nhn c cp sau khi ngi
s dng t k hp ng thu t v thc hin ngha v ti chnh theo hp
ng k.
- Trng hp quyn s dng t thuc ti sn chung ca c v v chng
th giy chng nhn quyn s dng t phi ghi c h, tn v v tn chng.
2. iu kin c cp Giy chng nhn
172

- Ngi s dng t m ton b tha t hoc mt phn tha t c mt
trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu
50 ca Lut t ai m khng c tranh chp th din tch t c giy t c cp
giy chng nhn quyn s dng t, tr trng hp t thuc khu vc phi thu
hi theo quy hoch m c quyt nh thu hi t ca c quan nh nc c
thm quyn.
Cc loi giy t v quyn s dng t bao gm:
a) Nhng giy t quyn s dng t ai trc ngy 15/10/1993 do c quan
c thm quyn cp trong qu trnh thc hin chnh sch t ai ca Nh nc
Vit Nam dn ch cng ho v Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam.
b) Giy chng nhn quyn s dng t tm thi c c quan Nh nc
c thm quyn cp hoc c tn trong s ng k rung t, s a chnh;
c) Giy t hp php v tha k tng,cho quyn s dng t hoc ti sn
gn lin vi t; Giy t giao tng nh tnh ngha gn lin vi t;
d) Giy t chuyn nhng quyn s dng t, mua bn nh gn lin vi
t trc ngy 15-10-1993, nay c U ban nhn dn x, phng, th trn xc
nhn s dng n nh trc ngy 15-10-1993;
) Giy t v thanh l ha gi nh , gn lin vi t theo qui nh ca
php lut;
e) Giy t do c quan c thm quyn thuc ch c cp cho ngi s
dng t;
f) Giy t mua bn nh thuc s hu Nh nc cho ngi ang thu theo
qui nh ti ngh nh 61/CP ngy 5 thng 7 nm 1994 ca Chnh ph v mua bn
kinh doanh nh ;
g) Giy t v quyn s dng t ca h gia nh, c nhn c c quan
Nh nc thm quyn giao t xy dng nh , thc hin np tin s dng
t;
173

h) Giy t v nh, t ca h gia nh, c nhn do t chc phn, giao khi -
c c quan Nh nc c thm quyn giao t, thc hin np tin s dng t
xy dng nh cho cn b cng nhn vin;
i) Giy t mua bn nh t ca cc i tng chnh sch; giy t mua
bn nh , t ca cc t chc kinh doanh nh, sau khi ngi mua nh thc
hin np tin mua nh ,t ;
j) Quyt nh giao t theo kt qu trng u gi quyn s dng t, quyt
nh giao t ti nh c gii phng mt bng thc hin np tin s dng t
theo qui nh php lut.
- H gia nh, c nhn ang s dng t m ton b tha t hoc mt phn
tha t khng c mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti
cc khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut t ai c cp giy chng nhn quyn s
dng t i vi phn din tch t khng c giy t khi c cc iu kin sau:
a) t khng c tranh chp;
b) t c s dng trc thi im quy hoch, k hoch s dng t
hoc quy hoch chi tit xy dng th hoc quy hoch xy dng im dn c
nng thn c xt duyt; trng hp t c s dng sau thi im quy hoch,
k hoch s dng t hoc quy hoch chi tit xy dng th hoc quy hoch
xy dng im dn c nng thn c xt duyt th phi ph hp vi quy hoch
hoc k hoch . Thi im s dng t do U ban nhn dn x, phng, th
trn ni c t xc nhn;
c) Trng hp s dng t t ngy 15 thng 10 nm 1993 n trc ngy 01
thng 7 nm 2004 th phi np tin s dng t theo quy nh ca Chnh ph v
thu tin s dng t.
- H gia nh, c nhn ang s dng t m trc y Nh nc c quyt
nh qun l trong qu trnh thc hin chnh sch t ai ca Nh nc, nhng
trong thc t Nh nc cha qun l th h gia nh, c nhn c tip tc s
dng, c cp giy chng nhn quyn s dng t v khng phi np tin s
dng t.
174

Giy chng nhn QSD t c cp theo tng tha t gm hai (02) bn,
trong mt bn cp cho ngi s dng t v mt bn c lu ti Vn phng
ng k quyn s dng t. Trng hp cp giy chng nhn quyn s dng t
c nh chung c th thc hin theo quy nh ti cc khon 2, 3, 4 v 5 iu 46
ca Ngh nh 181/CP.
3. Thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t
C quan nh nc c thm quyn giao t, cho thu t, cho php chuyn
mc ch s dng c thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t. C th
nh sau:
- UBND cp tnh cp giy chng nhn quyn s dng t cho t chc, c s
tn gio, ngi nc ngoi, ngi Vit nam nh c nccs ngoi;
- UBND cp huyn cp giy chng nhn quyn s dng t cho h gia
nh, c nhn v cng ng dn c.
iu kin y quyn cp Giy chng nhn
Theo iu 5 Ngh nh 88/CP ngy 19/10/2009 th UBND cp tnh c th
y quyn cho S Ti nguyn v Mi trng cp Giy chng nhn cho t chc
trong nc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc
ngoi, c nhn nc ngoi v ng du ca S Ti nguyn v Mi trng khi c
cc iu kin sau:
- thnh lp Vn phng ng k quyn s dng t trc thuc S Ti
nguyn v Mi trng;
- Vn phng ng k quyn s dng t c b my, cn b chuyn mn v
c s vt cht, trang thit b k thut p ng c yu cu nhim v cp Giy
chng nhn.
Ni dung Giy chng nhn
Giy chng nhn quyn s dng t, quyn s hu nh v ti sn khc gn
lin vi t gm nhng ni dung sau:
- Quc hiu, Quc huy, tn ca Giy chng nhn Giy chng nhn quyn
s dng t, quyn s hu nh v ti sn khc gn lin vi t;
175

- Ngi s dng t, ch s hu nh v ti sn khc gn lin vi t;
- Tha t, nh v ti sn khc gn lin vi t;
- S tha t, nh v ti sn khc gn lin vi t;
- Nhng thay i sau khi cp Giy chng nhn.
II. NHNG TRNG HP C CP GIY CHNG NHN
1. Quyn s dng t
Ngi s dng t c chng nhn quyn s dng t nu thuc mt
trong cc trng hp quy nh ti cc khon 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 v 9 iu 49 ca
Lut t ai. C th nh sau:
- Ngi c Nh nc giao t, cho thu t, tr trng hp thu t
nng nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn;
- Ngi c Nh nc giao t, cho thu t t ngy 15 thng 10 nm
1993 n trc ngy Lut ny c hiu lc thi hnh m cha c cp giy chng
nhn quyn s dng t;
- Ngi ang s dng t theo quy nh ti iu 50 v iu 51 ca Lut
ny m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t;
- Ngi c chuyn i, nhn chuyn nhng, c tha k, nhn tng
cho quyn s dng t; ngi nhn quyn s dng t khi x l hp ng th
chp, bo lnh bng quyn s dng t thu hi n; t chc s dng t l php
nhn mi c hnh thnh do cc bn gp vn bng quyn s dng t;
- Ngi c s dng t theo bn n hoc quyt nh ca To n nhn dn,
quyt nh thi hnh n ca c quan thi hnh n hoc quyt nh gii quyt tranh
chp t ai ca c quan nh nc c thm quyn c thi hnh;
- Ngi trng u gi quyn s dng t, u thu d n c s dng t;
- Ngi s dng t quy nh ti cc iu 90, 91 v 92 ca Lut ny;
- Ngi mua nh gn lin vi t ;
- Ngi c Nh nc thanh l, ho gi nh gn lin vi t .
2. Chng nhn quyn s hu nh
176

Ch s hu nh c cp Giy chng nhn quyn s hu nh nu
thuc i tng c s hu nh ti Vit Nam theo quy nh ca php lut v
nh v c mt trong cc giy t chng minh vic to lp hp php v nh
sau:
- Giy php xy dng nh i vi trng hp phi xin giy php xy
dng theo quy nh ca php lut v xy dng;
- Hp ng mua bn nh thuc s hu nh nc theo quy nh ti Ngh
nh s 61/CP ngy 05 thng 7 nm 1994 ca Chnh ph v mua bn v kinh
doanh nh hoc giy t v thanh l, ha gi nh thuc s hu nh nc t
trc ngy 05 thng 7 nm 1994;
- Giy t v giao hoc tng nh tnh ngha, nh tnh thng, nh i on
kt;
- Giy t v s hu nh do c quan c thm quyn cp qua cc thi k
m nh t khng thuc din Nh nc xc lp s hu ton dn theo quy nh
ti Ngh quyt s 23/2003/QH11 ngy 26 thng 11 nm 2003 ca Quc hi kha
XI v nh t do Nh nc qun l, b tr s dng trong qu trnh thc hin
cc chnh sch v qun l nh t v chnh sch ci to x hi ch ngha trc
ngy 01 thng 7 nm 1991, Ngh quyt s 755/2005/NQ-UBTVQH11 ngy 02
thng 4 nm 2005 ca y ban Thng v Quc hi quy nh vic gii quyt i
vi mt s trng hp c th v nh t trong qu trnh thc hin cc chnh sch
qun l nh t v chnh sch ci to x hi ch ngha trc ngy 01 thng 7 nm
1991;
- Giy t v mua bn hoc nhn tng cho hoc i hoc nhn tha k nh
c chng nhn ca cng chng hoc chng thc ca UBND theo quy nh ca
php lut.
Trng hp nh do mua, nhn tng cho, i, nhn tha k hoc thng
qua hnh thc khc theo quy nh ca php lut k t ngy Lut Nh c hiu
lc thi hnh th phi c vn bn v giao dch theo quy nh ti iu 93 ca
Lut Nh .
177

Trng hp nh do mua ca doanh nghip u t xy dng bn th
phi c hp ng mua bn nh do hai bn k kt; trng hp mua nh k t
ngy 01 thng 7 nm 2006 (ngy Lut Nh c hiu lc thi hnh) th ngoi hp
ng mua bn nh , bn bn nh cn phi c mt trong cc giy t v d n
u t xy dng nh bn (quyt nh ph duyt d n hoc quyt nh u t
hoc giy php u t hoc giy chng nhn u t);
- Bn n hoc quyt nh ca Ta n nhn dn hoc giy t ca c quan
nh nc c thm quyn gii quyt c quyn s hu nh c hiu lc php
lut;
- Trng hp ngi ngh chng nhn quyn s hu nh c mt trong
nhng giy t nu trn m trn giy t ghi tn ngi khc th phi c mt
trong cc giy t v mua bn, nhn tng cho, i, nhn tha k nh trc ngy
01 thng 7 nm 2006 c ch k ca cc bn c lin quan v phi c UBND
cp x xc nhn; trng hp nh do mua, nhn tng cho, i, nhn tha k nh
trc ngy 01 thng 7 nm 2006 m khng c giy t v vic mua bn, nhn
tng cho, i, nhn tha k nh c ch k ca cc bn c lin quan th phi
c UBND cp x xc nhn v thi im mua, nhn tng cho, i, nhn tha k
nh ;
- Trng hp c nhn trong nc khng c mt trong nhng giy t nu
trn th phi c giy t xc nhn ca UBND cp x v nh c xy dng
trc ngy 01 thng 7 nm 2006, nh khng c tranh chp, c xy dng
trc khi c quy hoch s dng t, quy hoch xy dng hoc phi ph hp quy
hoch i vi trng hp xy dng sau khi c quy hoch s dng t, quy hoch
chi tit xy dng th, quy hoch im dn c nng thn theo quy nh ca
php lut; trng hp nh xy dng t ngy 01 thng 7 nm 2006 th phi c
giy t xc nhn ca UBND cp x v nh khng thuc trng hp phi xin
giy php xy dng, khng c tranh chp v p ng iu kin v quy hoch nh
trng hp nh xy dng trc ngy 01 thng 7 nm 2006.
i vi ngi Vit Nam nh c nc ngoi phi c giy t sau:
178

- Giy t v mua bn hoc nhn tng cho hoc nhn tha k nh hoc
c s hu nh thng qua hnh thc khc theo quy nh ca php lut v nh
;
- Mt trong cc giy t ca bn chuyn quyn quy nh ti khon 1 v
khon 3 iu 8 Ngh nh 88/CP.
T chc trong nc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi thc hin d n
u t, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi phi c mt trong cc giy t
sau:
- Trng hp u t xy dng nh cho thu th phi c mt trong
nhng giy t v d n nh cho thu (quyt nh ph duyt d n hoc quyt
nh u t hoc giy php u t hoc giy chng nhn u t);
- Trng hp mua, nhn tng cho, nhn tha k nh hoc c s hu
nh thng qua hnh thc khc theo quy nh ca php lut th phi c giy t v
giao dch theo quy nh ca php lut v nh .
Trng hp ch s hu nh khng ng thi l ngi s dng t th
ngoi giy t chng minh v quyn s hu nh theo quy nh ti cc khon 1, 2
v 3 iu 8 Ngh nh 88/CP phi c hp ng thu t hoc hp ng gp vn
hoc hp ng hp tc kinh doanh hoc vn bn chp thun ca ngi s dng
t ng cho xy dng nh c cng chng hoc chng thc theo quy
nh ca php lut v bn sao giy t v quyn s dng t theo quy nh ca
php lut v t ai.
3. Cp giy chng nhn quyn s hu cng trnh xy dng
H gia nh, c nhn trong nc, cng ng dn c, ngi Vit Nam nh
c nc ngoi; c nhn nc ngoi, t chc trong nc, t chc nc ngoi
c cp Giy chng nhn quyn s hu cng trnh xy dng khi c mt trong
cc loi giy t sau:
- Giy php xy dng cng trnh i vi trng hp phi xin php xy
dng theo quy nh ca php lut v xy dng.
179

- Giy t v s hu cng trnh xy dng do c quan c thm quyn cp
qua cc thi k, tr trng hp Nh nc qun l, b tr s dng;
- Giy t mua bn hoc tng cho hoc tha k cng trnh xy dng theo
quy nh ca php lut c chng nhn ca cng chng hoc chng thc ca
UBND;
- Giy t ca Ta n nhn dn hoc c quan nh nc c thm quyn gii
quyt c quyn s hu cng trnh xy dng c hiu lc php lut;
- Trng hp ngi ngh chng nhn quyn s hu cng trnh xy dng
c mt trong nhng giy t nu trn m trn giy t ghi tn ngi khc th
phi c mt trong cc giy t mua bn, tng cho, i, tha k cng trnh xy
dng trc ngy 01 thng 7 nm 2004 (ngy Lut Xy dng c hiu lc thi hnh)
c ch k ca cc bn c lin quan v c UBND t cp x tr ln xc nhn;
trng hp mua, nhn tng cho, i, nhn tha k cng trnh xy dng trc
ngy 01 thng 7 nm 2004 m khng c giy t v vic mua bn, nhn tng
cho, i, nhn tha k c ch k ca cc bn c lin quan th phi c UBND
cp x xc nhn vo n ngh cp giy chng nhn v thi im mua, nhn
tng cho, i, nhn tha k cng trnh xy dng ;
- Trng hp c nhn trong nc khng c mt trong nhng giy t nu
trn th phi c UBND cp x xc nhn cng trnh c xy dng trc ngy
01 thng 7 nm 2004, khng c tranh chp v quyn s hu v cng trnh c
xy dng trc khi c quy hoch s dng t, quy hoch xy dng hoc phi ph
hp quy hoch i vi trng hp xy dng sau khi c quy hoch s dng t,
quy hoch xy dng; trng hp cng trnh c xy dng t ngy 01 thng 7
nm 2004 th phi c giy t xc nhn ca UBND cp x v cng trnh xy dng
khng thuc trng hp phi xin giy php xy dng, khng c tranh chp v
p ng iu kin v quy hoch nh trng hp xy dng trc ngy 01 thng 7
nm 2004.
T chc trong nc, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi, ngi Vit
Nam nh c nc ngoi phi c giy t theo quy nh sau:
180

- Trng hp to lp cng trnh xy dng thng qua u t xy dng mi
theo quy nh ca php lut th phi c quyt nh ph duyt d n hoc quyt
nh u t d n hoc giy php u t hoc giy chng nhn u t hoc giy
php xy dng do c quan c thm quyn cp v giy t v quyn s dng t
theo quy nh ca php lut v t ai hoc hp ng thu t vi ngi s dng
t c mc ch s dng t ph hp vi mc ch xy dng cng trnh;
- Trng hp to lp cng trnh xy dng bng mt trong cc hnh thc
mua bn, nhn tng cho, i, nhn tha k hoc hnh thc khc theo quy nh ca
php lut th phi c vn bn v giao dch theo quy nh ca php lut;
- Trng hp khng c mt trong nhng giy t nu trn th phi c c
quan qun l v xy dng cp tnh xc nhn cng trnh xy dng tn ti trc khi
c quy hoch xy dng m nay vn ph hp vi quy hoch xy dng c c
quan nh nc c thm quyn ph duyt, khng c tranh chp v quyn s hu
cng trnh xy dng.
Trng hp ch s hu cng trnh xy dng khng ng thi l ngi s
dng t th ngoi giy t chng minh v quyn s hu cng trnh theo quy nh
ti khon 1 v khon 2 iu 9 Ngh nh 88/CP, phi c vn bn chp thun ca
ngi s dng t ng cho xy dng cng trnh c cng chng hoc
chng thc theo quy nh ca php lut v bn sao giy t v quyn s dng t
theo quy nh ca php lut v t ai.
4. Cp Giy chng nhn quyn s hu rng sn xut l rng trng
Ch s hu rng sn xut l rng trng c chng nhn quyn s hu
rng nu vn trng rng, nhn chuyn nhng rng, c giao rng c thu
tin khng c ngun gc t ngn sch nh nc v c mt trong cc giy t sau:
- Giy t v giao rng sn xut l rng trng;
- Hp ng hoc vn bn v vic mua bn hoc tng cho hoc tha k i
vi rng sn xut l rng trng c chng nhn ca cng chng hoc chng
thc ca UBND cp x, cp huyn theo quy nh ca php lut.
181

- Bn n, quyt nh ca Ta n nhn dn hoc giy t ca c quan nh
nc c thm quyn gii quyt c quyn s hu rng sn xut l rng trng
c hiu lc php lut;
- Trng hp h gia nh, c nhn, cng ng dn c khng c giy t quy
nh ti cc khon 1, 2 v 3 iu 10 Ngh nh 88/CP m trng rng sn xut
bng vn ca mnh th phi c UBND x xc nhn khng c tranh chp v
quyn s hu rng;
- i vi t chc trong nc thc hin d n trng rng sn xut bng
ngun vn khng c ngun gc t ngn sch nh nc th phi c quyt nh ph
duyt d n hoc quyt nh u t d n hoc giy chng nhn u t trng
rng sn xut theo quy nh ca php lut v u t;
- i vi t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam nh
c nc ngoi thc hin d n trng rng sn xut th phi c quyt nh ph
duyt d n hoc quyt nh u t d n hoc giy php u t hoc giy chng
nhn u t trng rng sn xut theo quy nh ca php lut v u t;
- Trng hp ch s hu rng sn xut l rng trng khng ng thi l
ngi s dng t th ngoi giy t theo quy nh ti cc khon 1, 2, 3, 4, 5 v 6
iu ny, phi c vn bn tha thun ca ngi s dng t cho php s dng
t trng rng c cng chng hoc chng thc theo quy nh ca php
lut v bn sao giy t v quyn s dng t theo quy nh ca php lut v t
ai.
5. Nhng trng hp khng c cp giy chng nhn quyn s dng
t
Ngi s dng t khi c Nh nc giao t (bao gm c trng hp
trng u gi quyn s dng (QSD) t, cho thu t, cho php chuyn mc ch
s dng hp php u c cp giy chng nhn quyn s dng t tr cc
trng hp sau:
- t do Nh nc giao qun l quy nh ti iu 3 ca Ngh nh
181/CP;
182

- t nng nghip thuc qu t cng ch do U ban nhn dn x, phng,
th trn qun l s dng;
- Ngi s dng t do thu, thu li ca ngi khc m khng phi l t
thu, thu li trong khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu ch xut;
- Ngi ang s dng t m khng iu kin c cp giy chng
nhn quyn s dng t theo quy nh ti iu 50 v iu 51 ca Lut t ai;
- Ngi nhn khon t trong cc nng trng, lm trng.
III. TH TC CP GIY CHNG NHN
1. V trnh t, th tc thc hin
- Ngi s dng t, ch s hu ti sn gn lin vi t l t chc trong
nc, c s tn gio, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam
nh c nc ngoi thc hin d n u t np h s v nhn Giy chng nhn
ti Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng
(sau y gi l Vn phng ng k quyn s dng t cp tnh).
- Ngi s dng t, ch s hu ti sn gn lin vi t l h gia nh, c
nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi c s hu nh ti Vit Nam,
cng ng dn c ti phng np h s v nhn Giy chng nhn ti Vn phng
ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng cp huyn
(sau y gi l Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn), tr trng hp
quy nh ti iu 18 ca Ngh nh ny.
Ngi s dng t, ch s hu ti sn gn lin vi t l h gia nh, c
nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi c s hu nh ti Vit Nam,
cng ng dn c ti x, th trn np h s v nhn Giy chng nhn ti Vn
phng ng k quyn s dng t cp huyn hoc UBND x, th trn ni c t,
ti sn gn lin vi t (tr trng hp quy nh ti iu 23 v iu 24 ca Ngh
nh 88/CP). Trong thi gian khng qu hai mi (20) ngy k t ngy nhn
h s hp l, UBND x, th trn c trch nhim thc hin cc cng vic theo quy
nh ti cc iu 14, 15, 16 v 17 ca Ngh nh 88/CP v chuyn h s cho
Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn.
183

- Vn phng ng k quyn s dng t, UBND x, th trn khi nhn h s
c trch nhim vit giy bin nhn h s cho ngi np h s, trong thi hn
khng qu ba (03) ngy lm vic phi kim tra h s v thng bo bng vn bn
cho ngi np h s bit nu cn phi b sung, hon thin h s.
- Trng hp ngi s dng t, ch s hu ti sn gn lin vi t y
quyn cho ngi khc np h s ngh cp Giy chng nhn hoc nhn Giy
chng nhn th phi c vn bn y quyn theo quy nh ca php lut.
- Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim sao y bn chnh
(ng du ca Vn phng ng k quyn s dng t) i vi Giy chng nhn
c ni dung chng nhn quyn s hu nh , cng trnh xy dng, rng sn xut
l rng trng gi cho c quan qun l nh nc v nh , cng trnh xy dng,
nng nghip p ng yu cu qun l nh nc ca tng ngnh.
Thi gian thc hin cp Giy chng nhn
- Khng qu nm mi (50) ngy lm vic i vi trng hp cp Giy
chng nhn ln u.
- Khng qu ba mi (30) ngy lm vic i vi trng hp cp i Giy
chng nhn quyn s dng t m c nhu cu b sung chng nhn quyn s hu
ti sn gn lin vi t hoc cp li Giy chng nhn b mt.
- Khng qu hai mi (20) ngy lm vic i vi trng hp cp i Giy
chng nhn khng thuc trng hp quy nh ti khon 2 iu ny.
- Thi gian quy nh ti cc khon 1, 2 v 3 iu ny khng k thi gian
cng khai kt qu thm tra, thi gian thc hin ngha v ti chnh, thi gian trch
o a chnh tha t.
- UBND cp tnh quy nh c th thi gian thc hin cc th tc cp Giy
chng nhn
H s ngh cp Giy chng nhn
Ngi ngh cp Giy chng nhn np mt (01) b h s gm c:
- n ngh cp Giy chng nhn;
184

- Trng hp chng nhn quyn s hu nh th np giy t v quyn s
hu nh theo quy nh ti cc khon 1, 2 v 4 iu 8 ca Ngh nh 88/CP;
trng hp chng nhn quyn s hu cng trnh xy dng th np giy t v
quyn s hu cng trnh xy dng theo quy nh ti cc khon 1 v 3 iu 9 ca
Ngh nh 88/CP; trng hp chng nhn quyn s hu rng sn xut l rng
trng th np mt trong cc giy t v quyn s hu rng cy quy nh ti cc
khon 1, 2, 3, 4 v giy t ti khon 7 iu 10 ca Ngh nh 88/CP;
- Bn sao cc giy t lin quan n vic thc hin ngha v ti chnh theo
quy nh ca php lut (nu c);
- S nh hoc cng trnh xy dng (tr trng hp trong giy t quy
nh ti im b khon ny c s nh , cng trnh xy dng).
2. Cp li Giy chng nhn do b mt
Ngi ngh cp li Giy chng nhn np mt (01) b h s ti Vn
phng ng k quyn s dng t thuc cp c thm quyn cp Giy chng
nhn, h s gm:
a) n ngh cp li Giy chng nhn;
b) Giy t xc nhn vic mt Giy chng nhn ca cng an cp x ni mt
giy;
c) Giy t chng minh ng tin mt Giy chng nhn trn phng tin
thng tin i chng a phng (tr trng hp mt giy do thin tai, ha hon)
i vi t chc trong nc, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi, ngi Vit
Nam nh c nc ngoi; trng hp h gia nh v c nhn th ch cn c giy
xc nhn ca UBND cp x v vic nim yt thng bo mt giy ti tr s
UBND cp x;
Vn phng ng k quyn s dng t kim tra h s; trnh c quan nh
nc c thm quyn k quyt nh hy Giy chng nhn b mt, ng thi cp
li Giy chng nhn mi; trao Giy chng nhn cho ngi ngh cp li Giy
chng nhn.
3. nh chnh v thu hi i vi loi Giy chng nhn cp
185

- Khi pht hin ni dung ghi trn Giy chng nhn cp c sai st th S
Ti nguyn v Mi trng c trch nhim nh chnh i vi Giy chng nhn
thuc thm quyn ca UBND cp tnh cp, Phng Ti nguyn v Mi trng c
trch nhim nh chnh i vi Giy chng nhn do UBND cp huyn cp.
- Vic thu hi Giy chng nhn cp tri php lut thc hin nh sau:
a) Trng hp Giy chng nhn cp m c vn bn ca c quan iu
tra, c quan thanh tra kt lun l Giy chng nhn cp tri vi quy nh ca
php lut th c quan nh nc c thm quyn cp Giy chng nhn c trch
nhim xem xt, nu kt lun l ng th ra quyt nh thu hi Giy chng
nhn cp;
b) Trng hp c quan nh nc c thm quyn cp Giy chng nhn t
kim tra v pht hin Giy chng nhn cp l tri php lut th c trch nhim
thng bo bng vn bn ti c quan thanh tra cng cp thm tra. Thanh tra cp
huyn c trch nhim thm tra i vi Giy chng nhn do UBND cp huyn
cp, Thanh tra cp tnh c trch nhim thm tra i vi Giy chng nhn do
UBND cp tnh hoc S Ti nguyn v Mi trng cp. Nu qua thm tra c kt
lun l Giy chng nhn cp tri php lut th c quan nh nc cp Giy
chng nhn ra quyt nh thu hi Giy chng nhn cp;
c) Trng hp t chc, cng dn pht hin Giy chng nhn cp tri
php lut th gi kin ngh, pht hin n c quan nh nc cp Giy chng
nhn. C quan nh nc cp Giy chng nhn c trch nhim xem xt, gii
quyt theo quy nh php lut t ai.
- Vic thu hi Giy chng nhn cp i vi ca trng hp khng thuc
quy nh ti khon 2 iu 42 Ngh nh s 181/2004/N-CP v khon 2 iu
ny ch c thc hin khi c bn n hoc quyt nh ca Ta n nhn dn c
hiu lc thi hnh.
4. Cp i v xc nhn b sung vo Giy chng nhn
- Vic cp i Giy chng nhn cp trong cc trng hp quy nh ti
im 2 khon 3 iu 4 ca Lut sa i, b sung mt s iu ca cc lut lin
186

quan n u t xy dng c bn; cp i Giy chng nhn b , nhe, rch, h
hng hoc do o c li c thc hin nh sau:
a) Ngi c nhu cu cp i Giy chng nhn np n ngh cp i
giy chng nhn km theo Giy chng nhn cp ti Vn phng ng k quyn
s dng t thuc cp c thm quyn cp Giy chng nhn;
b) Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim kim tra h s;
trnh c quan nh nc c thm quyn cp Giy chng nhn; trao Giy chng
nhn cho ngi ngh cp i Giy chng nhn.
- Trng hp cp i Giy chng nhn cp m c yu cu b sung
chng nhn quyn s hu ti sn gn lin vi t th np n ngh cp i
giy v Giy chng nhn cp cng vi h s chng nhn quyn s hu ti sn
gii quyt theo quy nh ti iu 15, iu 20 ca Ngh nh 88/CP.
- Trng hp ngi s dng t c cp Giy chng nhn theo quy
nh ca Ngh nh 88/CP m c yu cu xc nhn b sung quyn s hu ti sn
gn lin vi t vo Giy chng nhn cp th np n ngh v Giy chng
nhn cp cng vi h s chng nhn quyn s hu ti sn gii quyt theo
quy nh ti iu 15, iu 20 ca Ngh nh 88/CP.
V L ph cp Giy chng nhn
- UBND cp tnh trnh Hi ng nhn dn cng cp quy nh mc thu, ch
thu, np, qun l v s dng l ph cp Giy chng nhn theo quy nh ca
php lut v ph v l ph.
- Min np l ph cp Giy chng nhn i vi trng hp c cp
Giy chng nhn quyn s dng t, Giy chng nhn quyn s hu nh v
quyn s dng t , Giy chng nhn quyn s hu cng trnh xy dng trc
ngy 10 thng 12 nm 2009 (ngy c hiu lc i vi Ngh nh 88/CP).
IV. TRCH NHIM CA C QUAN NH NC TRONG VIC CP GIY
CHNG NHN
1. Trch nhim ca UBND x, th trn
187

- Kim tra, xc nhn vo n ngh cp Giy chng nhn v tnh trng
tranh chp quyn s hu ti sn;
- Kim tra, xc nhn vo s nh hoc cng trnh xy dng (tr trng
hp s nh hoc cng trnh xy dng c xc nhn ca t chc c t cch
php nhn v hot ng xy dng hoc hot ng o c bn );
- Cng b cng khai kt qu kim tra h s ti tr s UBND x, th trn
trong thi hn 15 ngy, xem xt gii quyt cc kin phn nh v ni dung cng
khai;
- Gi h s n Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn thc
hin cc cng vic quy nh ti cc im b, c v d khon 3 iu ny.
2. Trch nhim ca Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn
- Gi h s n UBND cp x ly kin xc nhn v cng khai kt qu
theo yu cu quy nh ti cc im a, b v c khon 2 iu ny i vi trng hp
np h s ti Vn phng ng k quyn s dng t cp huyn;
- Kim tra h s, xc minh thc a trong trng hp cn thit; xc nh
iu kin hay khng iu kin chng nhn quyn s hu ti sn v xc nhn
vo n ngh cp Giy chng nhn.
Trng hp cn xc minh thm thng tin v iu kin chng nhn quyn
s hu ti sn gn lin vi t th Vn phng ng k quyn s dng t gi
phiu ly kin c quan qun l v nh , cng trnh xy dng, c quan qun l
nng nghip cp huyn. Trong thi hn khng qu nm (05) ngy lm vic k t
ngy nhn c phiu ly kin, c quan qun l v nh , cng trnh xy dng,
c quan qun l nng nghip c trch nhim tr li bng vn bn cho Vn phng
ng k quyn s dng t;
- Chun b h s km theo trch lc bn a chnh hoc trch o a
chnh tha t (ni cha c bn a chnh) Phng Ti nguyn v Mi
trng trnh UBND cng cp k Giy chng nhn;
188

- Trao Giy chng nhn cho ngi c cp giy, trng hp np h s ti
x, th trn th gi Giy chng nhn cho UBND x, th trn trao cho ngi
c cp Giy.



Chng 12
QUN L NH NC TRONG LNH VC THU HI T,
BI THNG, H TR, TI NH C

I. V THU HI T
Nh nc thc hin quyn nh ot i vi t ai thng qua cc quyt
nh hnh chnh, trong c quyt nh v thu hi. V vy, c s ca vic thu hi
t c quy nh c Hin php nm 1992 quy nh v c th hin trong
Lut t ai nm 2003 trn c s ch s hu ton dn v t ai ti iu 5
Lut t ai nm 2003: t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch
s hu.
Nh vy, Thu hi t l vic Nh nc ra quyt nh hnh chnh thu li
quyn s dng t hoc thu li t giao cho t chc, c nhn s dng
1. Cc trng hp thu hi t
Nh nc thu hi t s dng vo cc mc ch trong cc trng hp
sau:
- Nh nc s dng t s dng cho mc ch quc phng, an ninh, li
ch quc gia, li ch cng cng v pht trin kinh t;
- T chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh
nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t c ngun gc t ngn
sch nh nc hoc cho thu t thu tin thu t hng nm b gii th, ph sn,
chuyn i ni khc, gim hoc khng cn nhu cu s dng t;
- S dng t khng ng mc ch, s dng t khng c hiu qu;
189

- Ngi s dng t c hy hoi t;
- t c giao khng ng i tng hoc khng ng thm quyn;
- t b ln, chim trong cc trng hp sau y:
- t cha s dng b ln, chim;
- t khng c chuyn quyn s dng t theo quy nh ca Lut ny m
ngi s dng t do thiu trch nhim b ln, chim;
- C nhn s dng t cht m khng c ngi tha k;
- Ngi s dng t t nguyn tr li t;
- Ngi s dng t c khng thc hin ngha v i vi Nh nc;
- t c Nh nc giao, cho thu c thi hn m khng c gia hn khi
ht thi hn;
- t trng cy hng nm khng c s dng trong thi hn mi hai
thng lin; t trng cy lu nm khng c s dng trong thi hn mi tm
thng lin; t trng rng khng c s dng trong thi hn hai mi bn thng
lin;
- t c Nh nc giao, cho thu thc hin d n u t m khng
c s dng trong thi hn mi hai thng lin hoc tin s dng t chm
hn hai mi bn thng so vi tin ghi trong d n u t, k t khi nhn bn
giao t trn thc a m khng c c quan nh nc c thm quyn quyt
nh giao t, cho thu t cho php.
2. Thm quyn thu hi t
Theo quy nh ca Lut t ai, thm quyn thu hi t c quy nh cho
cc i tng sau:
- U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thu hi
t i vi t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t
chc, c nhn nc ngoi.
- U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh thu
hi t i vi h gia nh, c nhn, cng ng dn c, ngi Vit Nam nh c
190

nc ngoi thuc i tng c mua nh gn lin vi quyn s dng t
ti Vit Nam.
C quan nh nc c thm quyn thu hi t nu trn khng c u quyn
cho bt c c quan, t chc no.
3. Cng ch thu hi t
- Vic cng ch thu hi t theo quy nh ti khon 3 iu 39 ca Lut
t ai ch c thc hin khi c cc iu kin sau y:
a) Thc hin ng trnh t, th tc v thu hi t, bi thng, h tr, ti
nh c quy nh ti cc iu 27, 28, 29 v 38 Ngh nh 69/CP;
b) Qu ba mi (30) ngy, k t thi im phi bn giao t quy nh ti
khon 6 iu 29 Ngh nh 69/CP m ngi c t b thu hi khng bn giao t
cho T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng;
c) Sau khi i din ca T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt
bng, UBND v y ban Mt trn T quc cp x ni c t thu hi vn ng
thuyt phc nhng ngi c t b thu hi khng chp hnh vic bn giao t
b thu hi cho Nh nc;
d) C quyt nh cng ch ca UBND cp c thm quyn theo quy nh
ca php lut c hiu lc thi hnh;
) Ngi b cng ch nhn c quyt nh cng ch. Trng hp
ngi b cng ch t chi nhn quyt nh cng ch th T chc lm nhim v
bi thng, gii phng mt bng phi hp vi UBND cp x nim yt cng khai
quyt nh cng ch ti tr s UBND cp x ni c t thu hi.
- Sau mi lm (15) ngy, k t ngy giao trc tip quyt nh cng ch
hoc ngy nim yt cng khai quyt nh cng ch quy nh ti im khon 1
iu 32 Ngh nh 69/CP m ngi b cng ch khng bn giao t th UBND
cp huyn ch o, t chc lc lng cng ch thu hi t theo quy nh ca
php lut.
II. V BI THNG, H TR, TI NH C
191

Bi thng thit hi khi nh nc thu hi t l vic Nh nc tr li gi
tr quyn s dng t i vi din tch b thu hi cho ngi b thu hi.
1. Nguyn tc bi thng, h tr
- Nh nc thu hi t ca ngi ang s dng vo mc ch no th c
bi thng bng vic giao t mi c cng mc ch s dng, nu khng c t
bi thng th c bi thng bng gi tr quyn s dng t tnh theo gi
t ti thi im quyt nh thu hi t; trng hp bi thng bng vic giao
t mi hoc giao t ti nh c hoc nh ti nh c, nu c chnh lch v
gi tr th phn chnh lch c thanh ton bng tin theo quy nh sau:
+ Trng hp tin bi thng, h tr ln hn tin s dng t hoc tin
mua nh ti khu ti nh c th ngi ti nh c c nhn phn chnh lch;
+ Trng hp tin bi thng, h tr nh hn tin s dng t hoc tin
mua nh ti nh c th ngi ti nh c phi np phn chnh lch, tr trng
hp quy nh ti khon 1 iu 19 Ngh nh ny.
- Trng hp ngi s dng t c bi thng khi Nh nc thu hi t
m cha thc hin ngha v ti chnh v t ai i vi Nh nc theo quy nh
ca php lut th phi tr i khon tin phi thc hin ngha v ti chnh vo s
tin c bi thng, h tr hon tr ngn sch nh nc.
- Nh nc iu tit mt phn li ch t vic thu hi, chuyn mc ch s
dng t thc hin cc khon h tr cho ngi c t b thu hi quy nh ti
iu 17 Ngh nh 69/CP ngy 13/8/2009.
- Ngi b thu hi loi t no th c bi thng bng vic giao t mi
c cng mc ch s dng, nu khng c t bi thng th c bi thng
bng gi tr quyn s dng t tnh theo gi t ti thi im c quyt nh thu
hi, c th:
+ Ngi c s dng t nng nghip nhng t chuyn i thnh t
phi nng nghip th ch c bi thng theo t nng nghip
192

+ Ngi c s dng t phi nng nghip ( khng phi l t ) theo qui
nh ca php lut nhng t s dng lm t th ch c bi thng theo t
phi nng nghip
+ Vic bi thng c thc hin bng vic giao t mi c cng mc ich
s dng, nu khng c t bi thng th c bi thng bng nh , hoc
bng tin ph hp vi iu kin thc t ti a phng
2. iu kin c bi thng t
- Nh nc thu hi t ca ngi ang s dng c iu kin quy nh ti
cc khon 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10 v 11 iu 8 Ngh nh s 197/2004/N-CP ngy
03 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v bi thng, h tr v ti nh c khi
Nh nc thu hi t v cc iu 44, 45 v 46 Ngh nh s 84/2007/N-CP
ngy 25 thng 5 nm 2007 ca Chnh ph quy nh b sung v vic cp Giy
chng nhn quyn s dng t, thu hi t, thc hin quyn s dng t, trnh t,
th tc bi thng, h tr, ti nh c khi Nh nc thu hi t v gii quyt
khiu ni v t ai th c bi thng; trng hp khng iu kin c
bi thng th UBND cp tnh xem xt h tr. C th nh sau:
a. C giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca php lut v t
ai.
b. C quyt nh giao t ca c quan nh nc c thm quyn theo quy
nh ca php lut v t ai.
c. H gia nh, c nhn ang s dng t n nh, c U ban nhn dn x,
phng, th trn xc nhn khng c tranh chp m c mt trong cc loi giy t
sau th c bi thng v thit hi:
- Nhng giy t v quyn c s dng t ai trc ngy 15 thng 10 nm
1993 do c quan c thm quyn cp trong qu trnh thc hin chnh sch t ai
ca nh nc Vit Nam dn ch cng ho, Chnh ph Cch mng lm thi Cng
ho min Nam Vit Nam v Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam;
- Giy chng nhn quyn s dng t tm thi c c quan nh nc c
thm quyn cp hoc c tn trong s ng k rung t, s a chnh;
193

- Giy t hp php v tha k, tng, cho quyn s dng t hoc ti sn gn
lin vi t; giy t giao nh tnh ngha gn lin vi t;
- Giy t chuyn nhng quyn s dng t, mua bn nh gn lin vi t
trc ngy 15 thng 10 nm 1993, nay c U ban nhn dn cp x xc nhn
l t s dng trc ngy 15 thng 10 nm 1993;
- Giy t v thanh l, ho gi nh , mua nh gn lin vi t theo quy
nh ca php lut;
- Giy t do c quan c thm quyn thuc ch c cp cho ngi s
dng t.
3. Chi tr bi thng, h tr v ti nh c
- T chc, c nhn trong nc; ngi Vit Nam nh c nc ngoi; t
chc, c nhn nc ngoi c Nh nc giao t c thu tin s dng t, cho
thu t theo quy nh ca php lut v t ai nu thc hin ng trc tin bi
thng, h tr, ti nh c v kinh ph t chc thc hin bi thng, gii phng
mt bng theo phng n c xt duyt th c ngn sch nh nc hon
tr bng hnh thc tr vo tin s dng t, tin thu t phi np.
- T chc, c nhn trong nc; ngi Vit Nam nh c nc ngoi; t
chc, c nhn nc ngoi c Nh nc giao t khng thu tin s dng t,
giao t c thu tin s dng t, cho thu t theo quy nh ca php lut v t
ai m c min tin s dng t, tin thu t th tin bi thng, h tr, ti
nh c v kinh ph t chc thc hin bi thng, h tr, ti nh c theo phng
n ph duyt c tnh vo vn u t ca d n.
Xc nh li gi t trong mt s trng hp c th
- Khi Nh nc giao t c thu tin s dng t khng thng qua hnh thc
u gi quyn s dng t hoc u thu d n c s dng t, cho thu t, ph
duyt phng n bi thng, h tr, ti nh c khi Nh nc thu hi t v
trng hp doanh nghip nh nc tin hnh c phn ha la chn hnh thc
giao t m gi t do UBND cp tnh quy nh ti thi im giao t, cho thu
t, thi im quyt nh thu hi t, thi im tnh gi t vo gi tr doanh
194

nghip c phn ha cha st vi gi chuyn nhng quyn s dng t thc t
trn th trng trong iu kin bnh thng th UBND cp tnh cn c vo gi
chuyn nhng quyn s dng t thc t trn th trng xc nh li gi t
c th cho ph hp.
- Gi t c th c xc nh li theo quy nh trn khng b gii hn bi
cc quy nh ti khon 5 iu 1 Ngh nh s 123/2007/N-CP ngy 27 thng 7
nm 2007 ca Chnh ph sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s
123/2007/N-CP.
4. Bi thng t nng nghip
- H gia nh, c nhn s dng t nng nghip khi Nh nc thu hi c
bi thng bng t c cng mc ch s dng; nu khng c t bi thng
th c bi thng bng tin tnh theo gi t cng mc ch s dng.
- H gia nh, c nhn b thu hi t nng nghip ang s dng vt hn
mc th vic bi thng c thc hin nh sau:
+ Trng hp din tch t vt hn mc do c tha k, tng cho, nhn
chuyn nhng t ngi khc, t khai hoang theo quy hoch c c quan nh
nc c thm quyn ph duyt th c bi thng;
+ Din tch t vt hn mc ca cc trng hp khng thuc quy nh ti
im a khon ny th khng c bi thng v t, ch c bi thng chi ph
u t vo t cn li.
- Trng hp t thu hi l t nng nghip thuc qu t cng ch ca x,
phng, th trn th khng c bi thng v t, ngi thu t cng ch ca
x, phng, th trn c bi thng chi ph u t vo t cn li.
- H gia nh, c nhn ang s dng t do nhn giao khon t s dng
vo mc ch nng nghip, lm nghip, nui trng thy sn (khng bao gm t
rng c dng, rng phng h) ca cc nng, lm trng quc doanh khi Nh
nc thu hi th c bi thng chi ph u t vo t cn li.
195

- t nng nghip s dng chung ca nng trng, lm trng quc doanh
khi Nh nc thu hi th c bi thng chi ph u t vo t cn li, nu chi
ph ny l tin khng c ngun gc t ngn sch nh nc.
- Bi thng bng t khi Nh nc thu hi t nng nghip
H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip b thu hi trn 30% din
tch t nng nghip trong trng hp khng c Nh nc bi thng bng
t nng nghip tng ng m khng c nguyn vng nhn bi thng bng t
lm mt bng sn xut hoc kinh doanh dch v phi nng nghip theo quy nh
ti khon 4 iu 4 Ngh nh s 17/2006/N-CP th c bi thng bng giao
t c thu tin s dng t ti khu ti nh c hoc ti v tr trong khu dn c
ph hp vi quy hoch.
Mc t c giao do UBND cp tnh cn c vo kh nng qu t v mc
t b thu hi ca tng h gia nh, c nhn quy nh.
Gi t c giao bng gi loi t nng nghip tng ng thu hi
cng vi chi ph u t h tng khu dn c nhng khng cao hn gi t c
iu kin tng ng ti thi im thu hi t c UBND cp tnh quy nh
v cng b.
5. Bi thng v nh , cng trnh, ti sn khc trn t
a. Nguyn tc bi thng ti sn
- i vi nh , cng trnh phc v sinh hot ca h gia nh, c nhn,
c bi thng bng gi tr xy dng mi ca nh, cng trnh c tiu chun k
thut tng ng do B Xy dng ban hnh. Gi tr xy dng mi ca nh,
cng trnh c tnh theo din tch xy dng ca nh, cng trnh nhn vi n gi
xy dng mi ca nh, cng trnh do UBND cp tnh ban hnh theo quy nh ca
Chnh ph.
- i vi nh, cng trnh xy dng khc khng thuc i tng quy nh
ti khon 1 iu ny c bi thng nh sau:
196

a) Mc bi thng nh, cng trnh bng tng gi tr hin c ca nh, cng
trnh b thit hi v khon tin tnh bng t l phn trm theo gi tr hin c ca
nh, cng trnh;
Gi tr hin c ca nh, cng trnh b thit hi c xc nh bng t l
phn trm cht lng cn li ca nh, cng trnh nhn vi gi tr xy dng
mi ca nh, cng trnh c tiu chun k thut tng ng do B qun l
chuyn ngnh ban hnh.
Khon tin tnh bng t l phn trm theo gi tr hin c ca nh, cng
trnh do UBND cp tnh quy nh, nhng mc bi thng ti a khng ln hn
100% gi tr xy dng mi ca nh, cng trnh c tiu chun k thut tng
ng vi nh, cng trnh b thit hi.
b) i vi nh, cng trnh xy dng khc b ph d mt phn, m phn cn
li khng cn s dng c th c bi thng cho ton b nh, cng trnh;
trng hp nh, cng trnh xy dng khc b ph d mt phn, nhng vn tn ti
v s dng c phn cn li th c bi thng phn gi tr cng trnh b ph
d v chi ph sa cha, hon thin phn cn li theo tiu chun k thut tng
ng ca nh, cng trnh trc khi b ph d.
- i vi cng trnh h tng k thut, h tng x hi ang s dng th mc
bi thng tnh bng gi tr xy dng mi ca cng trnh c tiu chun k thut
cng cp theo tiu chun k thut do B qun l chuyn ngnh ban hnh; nu
cng trnh khng cn s dng th khng c bi thng.
Trong trng hp cng trnh h tng thuc d n phi di chuyn m cha
c xp loi vo cp tiu chun k thut hoc s nng cp tiu chun k thut
th UBND cp tnh thng nht vi c quan c thm quyn quyt nh u t hoc
ch u t d n xc nh cp tiu chun k thut bi thng.
- Ti sn gn lin vi t thuc mt trong cc trng hp quy nh ti cc
khon 4, 6, 7 v 10 iu 38 ca Lut t ai th khng c bi thng.
- Ti sn gn lin vi t thuc mt trong cc trng hp quy nh ti cc
khon 2, 3, 5, 8, 9, 11 v 12 iu 38 ca Lut t ai th vic x l ti sn theo
197

quy nh ti iu 35 Ngh nh s 181/2004/N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004
ca Chnh ph v thi hnh Lut t ai.
b. Mt s trng hp c th
* Bi thng nh, cng trnh i vi ngi ang s dng nh thuc s
hu Nh nc
Ngi ang s dng nh thuc s hu Nh nc (nh thu hoc nh do t
chc t qun) nm trong phm vi thu hi t phi ph d, th ngi ang thu
nh khng c bi thng i vi din tch nh thuc s hu Nh nc v
din tch ci ni tri php, nhng c bi thng chi ph t ci to, sa cha,
nng cp; mc bi thng do U ban nhn dn cp tnh quy nh.
Ngi ang s dng nh thuc s hu Nh nc b ph d c thu nh
ti ni ti nh c; din tch thu mi ti ni ti nh c tng ng vi din
tch thu c; gi thu nh l gi thu nh thuc s hu Nh nc; nh thu ti
ni ti nh c c Nh nc bn cho ngi ang thu theo quy nh ca Chnh
ph v bn nh thuc s hu nh nc cho ngi ang thu; trng hp c
bit khng c nh ti nh c b tr th c h tr bng tin t lo ch
mi; mc h bng 60% gi tr t v 60% gi tr nh ang thu.
* Bi thng v di chuyn m m
i vi vic di chuyn m m, mc tin bi thng c tnh cho chi ph v
t ai, o, bc, di chuyn, xy dng li v cc chi ph hp l khc c lin quan
trc tip. U ban nhn dn cp tnh quy nh mc bi thng c th cho ph hp
vi tp qun v thc t ti a phng.
* Bi thng i vi cng trnh vn ho, di tch lch s, nh th, nh, cha,
am, miu
i vi cc d n khi thu hi t c cc cng trnh vn ho, di tch lch s,
nh th, nh, cha, am, miu trong trng hp phi di chuyn th vic bi
thng cho vic di chuyn cc di tch lch s, cng trnh vn ho, nh th, nh,
cha, am, miu do Th tng Chnh ph quyt nh i vi cng trnh do trung
198

ng qun l, Ch tch U ban nhn dn cp tnh quyt nh i vi cng trnh
do a phng qun l.
* Bi thng i vi cy trng, vt nui
Mc bi thng i vi cy hng nm c tnh bng gi tr sn lng ca
v thu hoch . Gi tr sn lng ca v thu hoch c tnh theo nng sut ca
v cao nht trong 3 nm trc lin k ca cy trng chnh ti a phng v gi
trung bnh ti thi im thu hi t.
Mc bi thng i vi cy lu nm, c tnh bng gi tr hin c ca
vn cy (khng bao hm gi tr quyn s dng t) theo gi a phng ti
thi im thu hi t.
i vi cy trng cha thu hoch nhng c th di chuyn n a im
khc th c bi thng chi ph di chuyn v thit hi thc t do phi di chuyn,
phi trng li.
Cy rng trng bng ngun vn ngn sch nh nc, cy rng t nhin
giao cho cc t chc, h gia nh trng, qun l chm sc, bo v th bi thng
theo gi tr thit hi thc t ca vn cy; tin bi thng c phn chia cho
ngi qun l, chm sc, bo v theo quy nh ca php lut v bo v v pht
trin rng.
i vi vt nui (nui trng thy sn) c bi thng theo quy nh sau:
- i vi vt nui m ti thi im thu hi t n thi k thu hoch th
khng phi bi thng;
- i vi vt nui m ti thi im thu hi t cha n thi k thu hoch
th c bi thng thit hi thc t do phi thu hoch sm; trng hp c th di
chuyn c th c bi thng chi ph di chuyn v thit hi do di chuyn gy
ra; mc bi thng c th do U ban nhn dn cp tnh quy nh cho ph hp vi
thc t.
199

*X l tin bi thng i vi ti sn thuc s hu Nh nc
T chc b Nh nc thu hi t, b thit hi v ti sn do nh nc giao
qun l s dng phi di di n c s mi th c s dng tin bi thng ti sn
u t ti c s mi theo d n u t c cp c thm quyn ph duyt.
- Bi thng cho ngi lao ng do ngng vic
T chc kinh t, h sn xut kinh doanh c ng k kinh doanh, c thu lao
ng theo hp ng lao ng, b ngng sn xut kinh doanh khi Nh nc thu
hi t th ngi lao ng c p dng bi thng theo ch tr cp ngng
vic quy nh ti khon 3 iu 62 ca B lut Lao ng nm 1995, sa i b
sung 2003; i tng c bi thng l ngi lao ng quy nh ti im a, im
b khon 1 iu 27 ca B lut Lao ng nm 2003. Thi gian tnh bi thng l
thi gian ngng sn xut kinh doanh, nhng ti a khng qu 6 thng.
Theo quy nh hin nay, t chc, c nhn trong v ngoi nc c Nh
nc giao t c thu tin SD, cho thu t, nu thc hin ng trc tin bi
thng, h tr, ti nh c v kinh ph t chc thc hin bi thng, gii phng
mt bng th c ngn sch nh nc hon tr bng hnh thc tr vo tin SD,
tin thu t phi np. Trng hp c giao t khng thu tin SD hoc c
min tin SD, tin thu t th s tin bi thng, h tr, ti nh c s c
tnh vo vn u t ca d n.
6. Cch thc bi thng
Bi thng thit hi v t c th chia ra 2 trng hp
a. Trng hp th nht: Nh nc thu hi t ca ngi s dng t m
ngi b thu hi t c giy chng nhn quyn s dng t hoc c giy t hp l
theo quy nh ti iu 50 ca Lut t ai nm 2003 th ngi b thu hi t
c bi thng 100% gi tr quyn s dng t theo khung gi t ca UBND
cp tnh cng b hng nm.
b. Trng hp th hai: Ngi s dng t khng c c giy t hp l v
quyn s dng t th c bi thng v t nh sau:
200

- Nu t s dng trc ngy 15 thng 10 nm 1993 m khng c giy t
hp l v quyn s dng t v c UBND cp x xc nhn t khng c
tranh chp th vic bi thng, h tr v t thc hin theo quy nh sau:
+ Trng hp t ang s dng l t c nh v khng thuc mt trong
cc trng hp s dng t quy nh ti khon 4 iu 14 Ngh nh 84/2007/N-
CP th ngi ang s dng t c bi thng i vi din tch t thc t ang
s dng nhng din tch c bi thng khng vt qu hn mc giao t
theo quy nh ti khon 2 iu 83 v khon 5 iu 84 ca Lut t ai ti thi
im c quyt nh thu hi t. i vi phn din tch vt hn mc giao t
v phn din tch t vn, ao trn cng tha t c nh nhng khng c
cng nhn l t (nu c) th c bi thng, h tr v t theo quy nh i
vi t nng nghip xen k trong khu dn c;
+ Trng hp t ang s dng vo mc ch phi nng nghip (khng phi
t ) v khng thuc mt trong cc trng hp s dng t quy nh ti khon 4
iu 14 Ngh nh 84/2007/N-CP th ngi ang s dng t c bi thng
i vi din tch t thc t ang s dng. Trng hp trn tha t c c phn
din tch ang s dng vo mc ch nng nghip th phn din tch c bi
thng, h tr v t theo quy nh i vi t nng nghip;
+ Trng hp t ang s dng vo mc ch nng nghip m ngi ang
s dng t l h gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip th c bi
thng, h tr i vi din tch t thc t ang s dng nhng din tch c
bi thng, h tr khng vt qu hn mc giao t nng nghip quy nh ti
iu 70 ca Lut t ai v khon 1 iu 69 Ngh nh s 181/2004/N-CP;
+ Trng hp t ang s dng thuc mt trong cc trng hp quy nh ti
khon 4 iu 14 Ngh nh 84/CP hoc din tch t nng nghip vt hn mc
giao t quy nh ti iu 70 ca Lut t ai v khon 1 iu 69 Ngh nh s
181/2004/N-CP th ngi s dng t khng c bi thng v t; nu t
ang s dng l t c nh m ngi c t b thu hi khng c ch no khc
201

th c h tr v t hoc c gii quyt nh ti nh c theo quy nh ca
UBND cp tnh.
Trng hp tha t c vn, ao s dng trc ngy 18 thng 12 nm
1980 c cp Giy chng nhn theo quy nh ti khon 2 iu 45 Ngh nh
s 181/2004/N-CP m tha t ny c tch ra t tha t khng c mt trong
cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc khon 1, 2 v 5 iu 50
ca Lut t ai th tha t cn li sau khi tch tha m c UBND cp x
xc nhn khng c tranh chp cng c bi thng, h tr v t i vi t
theo hn mc quy nh ti khon 2 iu 45 Ngh nh s 181/2004/N-CP.
- t c s dng t ngy 15 thng 10 nm 1993 tr i m ngi s dng
t khng c giy t quy nh ti khon 1, 2 iu 50 Lut t ai nm 2003
+ Trng hp thu hi i vi t s dng trong khong thi gian t ngy
15 thng 10 nm 1993 n trc ngy 01 thng 7 nm 2004 nhng khng c giy
chng nhn hoc mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti
khon 1 iu 50 ca Lut t ai v c UBND cp x xc nhn t khng
c tranh chp th vic bi thng, h tr v t thc hin theo quy nh sau:
+ Trng hp t ang s dng l t c nh v khng thuc mt trong
cc trng hp s dng t quy nh ti khon 4 iu 14 Ngh nh 84/2007/N-
CP th ngi ang s dng t c bi thng v t theo din tch t thc t
ang s dng nhng din tch c bi thng khng vt qu hn mc giao t
quy nh ti khon 2 iu 83 v khon 5 iu 84 ca Lut t ai nm 2003
ti thi im c quyt nh thu hi t v gi tr bi thng phi tr i tin s
dng t phi np theo mc thu quy nh ti im a khon 3 iu 8 Ngh nh s
198/2004/N-CP. i vi phn din tch vt hn mc t v phn din tch
t vn, ao trn cng tha t c nh nhng khng c cng nhn l t
th c bi thng, h tr v t theo quy nh i vi t nng nghip;
+ Trng hp t ang s dng vo mc ch phi nng nghip (khng phi
l t ) v khng thuc mt trong cc trng hp s dng t quy nh ti
khon 4 iu 14 Ngh nh ny th ngi ang s dng t c bi thng v
202

t i vi din tch t thc t ang s dng nhng phi tr i tin s dng t
phi np theo mc thu quy nh ti im a khon 3 iu 8 Ngh nh s
198/2004/N-CP. Gi t tnh thu tin s dng t l gi t s dng vo mc
ch phi nng nghip cng loi. Trng hp trn tha t c c phn din tch
ang s dng vo mc ch nng nghip th phn din tch c bi thng,
h tr v t theo quy nh i vi t nng nghip;
+ Trng hp t ang s dng thuc nhm t nng nghip m ngi ang
s dng t l h gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip th c bi
thng, h tr i vi din tch t thc t ang s dng nhng din tch c
bi thng, h tr khng vt qu hn mc giao t nng nghip quy nh ti
iu 70 ca Lut t ai nm 2003 v khon 1 iu 69 Ngh nh s
181/2004/N-CP;
+ Trng hp t ang s dng thuc mt trong cc trng hp quy nh ti
khon 4 iu 14 Ngh nh ny hoc din tch t nng nghip vt hn mc
giao t quy nh ti iu 70 ca Lut t ai v khon 1 iu 69 Ngh nh s
181/2004/N-CP th ngi s dng t khng c bi thng v t; nu t
ang s dng l t c nh m ngi c t b thu hi khng c ch no khc
th c gii quyt theo quy nh ti khon 2 iu 14 Ngh nh s
197/2004/N-CP.
- t do ln, chim v t c giao, c cho thu khng ng thm
quyn k t ngy 01 thng 7 nm 2004 tr v sau th ngi c hnh vi ln, chim
hoc c giao t, thu t khng ng thm quyn khng c bi thng v
t khi thu hi t.
- Bi thng, h tr v t khi Nh nc thu hi i vi t c giao
khng ng thm quyn trc ngy 01 thng 7 nm 2004 nhng np tin
c s dng t m cha c cp Giy chng nhn
- t c giao khng ng thm quyn trc ngy 01 thng 7 nm 2004
nhng ngi ang s dng t np tin c s dng t m cha c
203

cp Giy chng nhn th vic bi thng, h tr v t c thc hin theo quy
nh sau:
+ Trng hp s dng t trc ngy 15 thng 10 nm 1993 th ngi ang
s dng t c bi thng v t i vi din tch v loi t c giao.
+ Trng hp s dng t trong khong thi gian t ngy 15 thng 10 nm
1993 n trc ngy 01 thng 7 nm 2004 th ngi ang s dng t c bi
thng, h tr v t nh sau:
* c bi thng, h tr v t i vi din tch t c giao l t nng
nghip, t phi nng nghip khng phi l t ; i vi din tch t trong hn
mc giao t quy nh ti khon 2 iu 83 v khon 5 iu 84 ca Lut t ai;
* c bi thng v t i vi din tch t c giao l t ngoi hn
mc giao t quy nh ti khon 2 iu 83 v khon 5 iu 84 ca Lut t ai
nhng phi tr i tin s dng t phi np theo mc thu quy nh ti im a
khon 3 iu 8 Ngh nh s 198/2004/N-CP.
- Bi thng, h tr v t khi Nh nc thu hi t i vi trng hp din
tch o c thc t khc vi din tch ghi trn giy t v quyn s dng t
+ Nu din tch o c thc t nh hn din tch ghi trn giy t v quyn
s dng t th bi thng theo din tch o c thc t.
+ Nu din tch o c thc t nhiu hn din tch ghi trn giy t v quyn
s dng t do vic o c trc y thiu chnh xc hoc do khi k khai ng k
trc y ngi s dng t khng k khai ht din tch nhng ton b ranh
gii tha t c xc nh, khng c tranh chp vi nhng ngi s dng t
lin k, khng do ln, chim th bi thng theo din tch o c thc t.
+ Nu din tch t o c thc t nhiu hn din tch ghi trn giy t v
quyn s dng t, c UBND cp x ni c t xc nhn din tch nhiu hn
l do khai hoang hoc nhn chuyn quyn ca ngi s dng t trc , t
s dng n nh v khng c tranh chp th c bi thng theo din tch o
c thc t.
204

+ Khng bi thng v t i vi phn din tch t nhiu hn din tch
t ghi trn giy t v quyn s dng t m din tch t nhiu hn l do hnh vi
ln, chim m c.
Ngoi vic bi thng trn, Ngh nh 69/2009/CP-N cng quy nh nhiu
hnh thc h tr khi Nh nc thu hi t bao gm: h tr di chuyn, h tr ti
nh c (trng hp thu hi t ); h tr n nh i sng v sn xut, h tr
o to chuyn i ngh, to vic lm (trng hp thu hi t nng nghip) v
cc h tr khc. c bit, Nh nc cn h tr khi thu hi t nng nghip trong
khu dn c, t vn, ao khng c cng nhn l t .
H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip khi b thu hi t nng
nghip m khng c t bi thng th c h tr chuyn i ngh nghip v
to vic lm bng 1 trong cc hnh thc: h tr bng tin t 1,5 - 5 ln gi t
nng nghip i vi ton b din tch t nng nghip b thu hi; h tr bng 1
sut t hoc 1 cn h chung c hoc 1 sut t sn xut, kinh doanh phi nng
nghip. Trng hp ngi c h tr c nhu cu c o to, hc ngh th
c nhn vo cc c s o to ngh v c min hc ph o to cho 1 kha
hc i vi cc i tng trong tui lao ng.
c bit phng n o to, chuyn i ngh c lp v ph duyt ng
thi vi phng n bi thng, h tr v ti nh c. Trong qu trnh lp phng
n o to, chuyn i ngh phi ly kin ca ngi b thu hi t thuc i
tng chuyn i ngh.
7. Nhng trng hp thu hi t m khng c bi thng
a. Nh nc thu hi t m khng bi thng v t trong cc trng
hp sau y:
- Thu hi t trong cc trng hp quy nh ti iu 38 Lut t ai nm
2003;
- T chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh
nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t c ngun gc t ngn
205

sch nh nc hoc cho thu t thu tin thu t hng nm b gii th, ph sn,
chuyn i ni khc, gim hoc khng cn nhu cu s dng t;
- t rng phng h; t rng c dng; t xy dng tr s c quan, xy
dng cng trnh s nghip; t s dng vo mc ch quc phng, an ninh; t
giao thng, thu li; t xy dng cc cng trnh vn ho, y t, gio dc v o
to, th dc th thao v cc cng trnh cng cng khc khng nhm mc ch
kinh doanh; t lm ngha trang, ngha a;
- t nng nghip do cng ng dn c s dng;
- t c Nh nc giao c thu tin s dng t, nhn chuyn nhng
quyn s dng t m tin s dng t, tin nhn chuyn nhng quyn s dng
t c ngun gc t ngn sch nh nc;
- t thu ca Nh nc;
- Trng hp khng iu kin cp giy chng nhn quyn s dng t
quy nh ti iu 50 Lut t ai nm 2003;
- t nng nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn.
b. Nhng trng hp thu hi m khng c bi thng v ti sn
- Ti sn gn lin vi t c to ra ti khu vc t b thu hi sau khi quy
hoch, k hoch s dng t, quy hoch xy dng th, quy hoch xy dng
im dn c nng thn c cng b m khng c c quan nh nc c
thm quyn cho php;
- Ti sn gn lin vi t c to ra trc khi c quyt nh thu hi t m
tri vi mc ch s dng t c xc nh trong quy hoch, k hoch s
dng t ti thi im xy dng cng trnh ;
- t b thu hi thuc cc trng hp quy nh ti cc khon 4, 6, 7 v 10
iu 38 ca Lut t ai nm 2003.
- Ngi b thu hi t quy nh ti khon 1 nhng khng thuc khon 2
iu ny c bi thng thit hi v ti sn gn lin vi t b thu hi.
8. Ch nh sch h tr
Cc khon h tr khi Nh nc thu hi t bao gm:
206

- H tr di chuyn, h tr ti nh c i vi trng hp thu hi t ;
- H tr n nh i sng v sn xut, h tr o to chuyn i ngh v
to vic lm i vi trng hp thu hi t nng nghip;
- H tr khi thu hi t nng nghip trong khu dn c; t vn, ao khng
c cng nhn l t ;
- H tr khc.
a. H tr di chuyn
- H gia nh, c nhn khi Nh nc thu hi t m phi di chuyn ch
th c h tr kinh ph di chuyn.
- T chc c Nh nc giao t, cho thu t hoc ang s dng t hp
php khi Nh nc thu hi m phi di chuyn c s sn xut, kinh doanh th
c h tr kinh ph tho d, di chuyn v lp t.
- Ngi b thu hi t m khng cn ch khc th trong thi gian ch
to lp ch mi (b tr vo khu ti nh c) c b tr vo nh tm hoc h
tr tin thu nh .
Mc h tr do UBND cp tnh quy nh cho ph hp vi tnh hnh a
phng.
b. H tr ti nh c
Nh , t ti nh c c thc hin theo nhiu cp nh, nhiu mc
din tch khc nhau ph hp vi mc bi thng v kh nng chi tr ca ngi
c ti nh c.
i vi h gia nh, c nhn khi Nh nc thu hi t m khng c ch
no khc th c giao t hoc nh ti nh c.
H gia nh, c nhn nhn t , nh ti nh c m s tin c bi
thng, h tr nh hn gi tr mt sut ti nh c ti thiu th c h tr khon
chnh lch ; trng hp khng nhn t , nh ti khu ti nh c th c
nhn tin tng ng vi khon chnh lch .
H gia nh, c nhn khi Nh nc thu hi t phi di chuyn ch m
t lo ch th c h tr mt khon tin bng sut u t h tng tnh cho mt
207

h gia nh ti khu ti nh c tp trung trng hp c nhn khon tin h
tr ti nh c quy nh ti khon 1 iu ny.
UBND cp tnh cn c vo iu kin c th ti a phng quy nh v
sut ti nh c ti thiu v mc h tr theo quy nh ca php lut t ai (Ngh
nh 69/CP).
c. H tr n nh i sng v n nh sn xut
- H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip khi Nh nc thu hi
t nng nghip (k c t vn, ao v t nng nghip quy nh ti khon 1,
khon 2 iu 21 Ngh nh 69/CP) th c h tr n nh i sng theo quy
nh sau:
+ Thu hi t 30% n 70% din tch t nng nghip ang s dng th
c h tr n nh i sng trong thi gian 6 thng nu khng phi di chuyn
ch v trong thi gian 12 thng nu phi di chuyn ch ; trng hp phi di
chuyn n cc a bn c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc c iu kin
kinh t - x hi c bit kh khn th thi gian h tr ti a l 24 thng;
+ Thu hi trn 70% din tch t nng nghip ang s dng th c h tr
n nh i sng trong thi gian 12 thng nu khng phi di chuyn ch v
trong thi gian 24 thng nu phi di chuyn ch ; trng hp phi di chuyn
n cc a bn c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc c iu kin kinh t
x hi c bit kh khn th thi gian h tr ti a l 36 thng;
+ Mc h tr cho mt nhn khu quy nh ti cc im a v b khon ny
c tnh bng tin tng ng 30 kg go trong 01 thng theo thi gi trung
bnh ti thi im h tr ca a phng.
- Khi Nh nc thu hi t ca t chc kinh t, h sn xut, kinh doanh c
ng k kinh doanh, m b ngng sn xut, kinh doanh, th c h tr cao nht
bng 30% mt nm thu nhp sau thu, theo mc thu nhp bnh qun ca ba nm
lin k trc c c quan thu xc nhn.
- H gia nh, c nhn ang s dng t do nhn giao khon t s dng
vo mc ch nng nghip, lm nghip, nui trng thy sn (khng bao gm t
208

rng c dng, rng phng h) ca cc nng, lm trng quc doanh khi Nh
nc thu hi m thuc i tng l cn b, cng nhn vin ca nng, lm trng
quc doanh ang lm vic hoc ngh hu, ngh mt sc lao ng, thi vic
c hng tr cp ang trc tip sn xut nng, lm nghip; h gia nh, c
nhn nhn khon ang trc tip sn xut nng nghip v c ngun sng ch yu
t sn xut nng nghip th c h tr bng tin. Mc h tr cao nht bng gi
t bi thng tnh theo din tch t thc t thu hi, nhng khng vt hn mc
giao t nng nghip ti a phng.
- H gia nh, c nhn c bi thng bng t nng nghip th c h
tr n nh sn xut, bao gm: h tr ging cy trng, ging vt nui cho sn
xut nng nghip, cc dch v khuyn nng, khuyn lm, dch v bo v thc vt,
th y, k thut trng trt chn nui v k thut nghip v i vi sn xut, kinh
doanh dch v cng thng nghip.
- UBND cp tnh quyt nh mc h tr, thi gian h tr, nh k chi tr
h tr cho ph hp vi thc t ti a phng.
d. H tr i vi t nng nghip trong khu dn c v t vn, ao
khng c cng nhn l t
- H gia nh, c nhn khi b thu hi t vn, ao trong cng tha t c
nh trong khu dn c nhng khng c cng nhn l t ; t vn, ao trong
cng tha t c nh ring l; t vn, ao trong cng tha t c nh dc
knh mng v dc tuyn ng giao thng th ngoi vic c bi thng theo
gi t nng nghip trng cy lu nm cn c h tr bng 30% - 70% gi t
ca tha t ; din tch c h tr khng qu 05 ln hn mc giao t ti
a phng.
- H gia nh, c nhn khi b thu hi t nng nghip trong a gii hnh
chnh phng, trong khu dn c thuc th trn, khu dn c nng thn; tha t
nng nghip tip gip vi ranh gii phng, ranh gii khu dn c th ngoi vic
c bi thng theo gi t nng nghip cn c h tr bng 20% - 50% gi
t trung bnh ca khu vc c t thu hi theo quy nh trong Bng gi t ca
209

a phng; din tch c h tr khng qu 05 ln hn mc giao t ti a
phng.
- UBND cp tnh quy nh c th t l h tr, din tch t c h tr v
gi t trung bnh tnh h tr cho ph hp vi iu kin thc t ti a
phng.
e. H tr chuyn i ngh nghip v to vic lm
- H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip khi Nh nc thu hi
t nng nghip khng thuc trng hp quy nh ti iu 21 Ngh nh 69/CP
m khng c t bi thng th ngoi vic c bi thng bng tin quy
nh ti khon 1 iu 16 Ngh nh 69/CP cn c h tr chuyn i ngh
nghip v to vic lm theo mt trong cc hnh thc bng tin hoc bng t
hoc nh hoc t sn xut, kinh doanh phi nng nghip nh sau:
+ H tr bng tin t 1,5 n 5 ln gi t nng nghip i vi ton b
din tch t nng nghip b thu hi; din tch c h tr khng vt qu hn
mc giao t nng nghip ti a phng.
+ H tr mt ln bng mt sut t hoc mt cn h chung c hoc mt
sut t sn xut, kinh doanh phi nng nghip. Vic p dng theo hnh thc ny
c thc hin i vi cc a phng c iu kin v qu t , qu nh v
ngi c h tr c nhu cu v t hoc cn h chung c hoc t sn xut,
kinh doanh phi nng nghip m gi tr c h tr theo quy nh ti im a
khon ny ln hn hoc bng gi tr t hoc cn h chung c hoc t sn
xut, kinh doanh phi nng nghip; phn gi tr chnh lch c h tr bng tin.
- UBND cp tnh quyt nh c th hnh thc h tr v mc h tr quy
nh ti khon 1 iu ny cho ph hp vi thc t ca a phng.
- Trng hp ngi c h tr theo quy nh ti khon 1 iu ny c nhu
cu c o to, hc ngh th c nhn vo cc c s o to ngh v c
min hc ph o to cho mt kha hc i vi cc i tng trong tui lao
ng.
210

Kinh ph h tr chuyn i ngh cho cc i tng chuyn i ngh nm
trong phng n o to, chuyn i ngh v c tnh trong tng kinh ph ca
d n u t hoc phng n bi thng, h tr ti nh c c duyt.
UBND cp tnh ch o lp v t chc thc hin phng n o to ngh,
to vic lm cho cc i tng b thu hi t nng nghip.
Phng n o to, chuyn i ngh c lp v ph duyt ng thi vi
phng n bi thng, h tr v ti nh c. Trong qu trnh lp phng n o
to, chuyn i ngh phi ly kin ca ngi b thu hi t thuc i tng
chuyn i ngh.
- B Lao ng - Thng binh v X hi ch tr, phi hp vi cc B,
ngnh lin quan trnh Th tng Chnh ph quyt nh c ch, chnh sch gii
quyt vic lm v o to ngh cho ngi b thu hi t nng nghip theo quy
nh ti iu ny.
f. H tr khc
Ngoi vic h tr quy nh ti cc iu 18, 19, 20, 21 v 22 Ngh nh
69/CP, cn c vo tnh hnh thc t ti a phng, Ch tch UBND cp tnh
quyt nh bin php h tr khc bo m c ch , n nh i sng v sn
xut cho ngi b thu hi t; trng hp c bit trnh Th tng Chnh ph
quyt nh.
- H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip c ngun sng chnh
t sn xut nng nghip khi Nh nc thu hi t nng nghip ang s dng m
khng iu kin c bi thng theo quy nh ti iu 8 Ngh nh s
197/2004/N-CP ngy 03 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v bi thng, h
tr v ti nh c khi Nh nc thu hi t v iu 44, 45 v 46 Ngh nh s
84/2007/N-CP ca Chnh ph quy nh b sung v cp Giy chng nhn quyn
s dng t, thu hi t, thc hin quyn s dng t, trnh t, th tc bi
thng, h tr, ti nh c khi Nh nc thu hi t v gii quyt khiu ni v
t ai th UBND cp c thm quyn xem xt h tr ph hp vi thc t ca a
phng.
211

9. Ti nh c bng nh hoc bng t
a. Nhim v bi thng, h tr, ti nh c
Cn c vo tnh hnh thc t a phng, UBND cp tnh giao vic thc
hin bi thng, h tr v ti nh c cho T chc lm nhim v bi thng
gm:
a) Hi ng bi thng, h tr v ti nh c cp huyn;
b) T chc pht trin qu t.
- Hi ng bi thng, h tr v ti nh c cp huyn do lnh o UBND
cp huyn lm Ch tch Hi ng, cc thnh vin gm:
a) i din c quan Ti chnh;
b) i din c quan Ti nguyn v Mi trng;
c) i din c quan K hoch v u t;
d) Ch u t;
) i din UBND cp x c t b thu hi;
e) i din ca nhng h gia nh b thu hi t t mt n hai ngi;
g) Mt s thnh vin khc do Ch tch Hi ng quyt nh cho ph hp
vi thc t a phng.
- Hi ng bi thng, h tr v ti nh c cp huyn hoc T chc pht
trin qu t c thu doanh nghip thc hin cc dch v v bi thng, gii
phng mt bng.
b. Trch nhim ca c quan nh nc trong vic thc hin ti nh c
U ban nhn dn cp tnh lp v thc hin cc d n ti nh c trc khi
thu hi t bi thng bng nh , t cho ngi b thu hi t m phi di
chuyn ch . Khu ti nh c c quy hoch chung cho nhiu d n trn cng
mt a bn v phi c iu kin pht trin bng hoc tt hn ni c.
Trng hp khng c khu ti nh c th ngi b thu hi t c bi
thng bng tin v c u tin mua hoc thu nh thuc s hu ca Nh
nc i vi khu vc th; khu vc nng thn th thng thng c bi
thng bng t mi, trng hp gi tr quyn s dng t b thu hi ln hn
212

t c bi thng th ngi b thu hi t c bi thng bng tin i vi
phn chnh lch .
Lp v thc hin d n ti nh c c thc hin nh sau:
- Cn c vo k hoch pht trin kinh t - x hi ca a phng; cn c vo
quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn xt duyt, UBND cp
tnh c trch nhim lp v thc hin cc d n ti nh c bo m phc v ti
nh c cho ngi b thu hi t phi di chuyn ch .
- Vic lp d n v xy dng khu ti nh c thc hin theo quy nh hin
hnh v qun l u t v xy dng.
C quan (t chc) c UBND cp tnh giao trch nhim b tr ti nh c
phi thng bo cho tng h gia nh b thu hi t, phi di chuyn ch v d
kin phng n b tr ti nh c v nim yt cng khai phng n ny ti tr s
ca n v, ti tr s UBND cp x ni c t b thu hi v ti ni ti nh c
trong thi gian 20 ngy trc khi c quan nh nc c thm quyn ph duyt
phng n b tr ti nh c; ni dung thng bo gm:
a) a im, quy m qu t, qu nh ti nh c, thit k, din tch tng l
t, cn h, gi t, gi nh ti nh c;
b) D kin b tr cc h vo ti nh c.
u tin ti nh c ti ch cho ngi b thu hi t ti ni c d n ti nh
c, u tin v tr thun li cho cc h sm thc hin gii phng mt bng, h c
v tr thun li ti ni c, h gia nh chnh sch.
Cc h vo khu ti nh c c xem c th khu ti nh c v tho lun cng
khai v d kin b tr ti nh c.
Khu ti nh c phi xy dng ph hp vi quy hoch, k hoch s dng
t quy hoch xy dng, tiu chun v quy chun xy dng.
Khu ti nh c phi c s dng chung cho nhiu d n.
Trc khi b tr t cho cc h gia nh, c nhn, khu ti nh c phi
c xy dng c s h tng ng b m bo iu kin cho ngi s dng
tt hn ni c.
213

10. Trnh t, th tc thu hi t, bi thng, h tr, ti nh c
a. i vi trng hp Nh nc thu hi t s dng vo mc ch quc
phng, an ninh, li ch quc gia, li ch cng cng, pht trin kinh t:
- Trng hp khng thc hin theo hnh thc u gi quyn s dng t,
u thu d n c s dng t th trnh t, th tc thc hin theo quy nh ti cc
iu 29, 30 v 31 Ngh nh 69/CP ngy 13/8/2009. C th nh sau:
+ Ch u t hoc c quan c giao nhim v chun b d n u t np
h s ti c quan tip nhn h s v u t ti a phng. C quan tip nhn h
s c trch nhim t chc ly kin cc c quan c lin quan n d n u t
xem xt gii thiu a im theo thm quyn hoc trnh UBND cp tnh xem
xt gii thiu a im.
+ UBND cp tnh thng bo thu hi t hoc y quyn cho UBND cp
huyn thng bo thu hi t ngay sau khi gii thiu a im u t; trng hp
thu hi t theo quy hoch th thc hin thng bo sau khi quy hoch, k hoch
s dng t hoc quy hoch xy dng th, quy hoch xy dng im dn c
nng thn c xt duyt v cng b.
Ni dung thng bo thu hi t gm: l do thu hi t, doanh thu v v tr
khu t thu hi trn c s h s a chnh hin c hoc quy hoch chi tit xy
dng c duyt v d kin v k hoch di chuyn.
Vic thng bo thu hi t c thc hin trn phng tin thng tin i
chng ca a phng v nim yt ti tr s UBND cp x ni c t, ti a
im sinh hot chung ca khu dn c c t thu hi.
- Trng hp theo hnh thc u gi quyn s dng t, u thu d n c
s dng t th thc hin thu hi t giao cho T chc pht trin qu t thc
hin gii phng mt bng v t chc u gi quyn s dng t, u thu d n
c s dng t theo quy nh ca php lut.
Cn c vo vn bn cng nhn kt qu u gi ca c quan nh nc c
thm quyn v giy xc nhn np tin s dng t hoc tin thu t ca
ngi trng u gi, c quan ti nguyn v mi trng lm th tc cp Giy
214

chng nhn quyn s dng t, quyn s hu nh v ti sn khc gn lin vi
t. C quan nh nc c thm quyn khng phi ra quyt nh giao t, cho
thu t.
b. i vi d n u t s dng t khng thuc trng hp Nh nc thu
hi t th khng phi lm th tc thu hi t
Sau khi c gii thiu a im, ch u t v ngi s dng t tha
thun theo hnh thc chuyn nhng, cho thu, gp vn bng quyn s dng t
v lm th tc chuyn mc ch s dng t i vi trng hp thay i mc
ch s dng t.
C th cc bc thu hi, bi thng, h tr khi Nh nc thu hi t c
thc hin nh sau:
Bc 1: Xc nh v cng b ch trng thu hi t
Vic xc nh ch trng thu hi t (i vi trng hp thu hi t theo
quy hoch) hoc ra vn bn chp thun a im u t (i vi trng hp thu
hi t theo d n) c thc hin da vo cc cn c sau y:
a) Quy hoch, k hoch s dng t hoc quy hoch xy dng th hoc
quy hoch xy dng im dn c nng thn c c quan nh nc c thm
quyn xt duyt theo quy nh ca php lut;
b) Nhu cu s dng t th hin trong h s d n u t theo quy nh ca
php lut v u t v php lut v xy dng;
i vi d n u t s dng ngun vn t ngn sch nh nc th nhu cu
s dng t c xc nh theo quyt nh ph duyt d n ca c quan c thm
quyn; i vi d n u t s dng ngun vn ngoi ngn sch nh nc th nhu
cu s dng t c xc nh theo vn bn thm nh nhu cu s dng t ca
S Ti nguyn v Mi trng theo quy nh ti im b khon 1 iu 30 Ngh
nh s 181/2004/N-CP; i vi d n xy dng c s tn gio th nhu cu s
dng t c xc nh theo quyt nh ca UBND cp tnh.
c) Cc trng hp thu hi t quy nh ti cc im a, b, c, d, e, g v h
khon 1 v cc im a, c v d khon 2 iu 36 Ngh nh s 181/2004/N-CP,
215

khon 3 iu 2 Ngh nh s 17/2006/N-CP, iu 34 v iu 35 Ngh nh
ny.
Bc 2: UBND cp tnh hoc UBND cp huyn ban hnh vn bn v ch
trng thu hi t hoc vn bn chp thun a im u t.
Bc 3: UBND cp huyn ni c t b thu hi c trch nhim ch o ph
bin rng ri ch trng thu hi t, cc quy nh v thu hi t, v bi thng,
h tr v ti nh c khi thu hi t s dng vo mc ch quc phng, an ninh,
li ch quc gia, li ch cng cng v pht trin kinh t; UBND cp x ni c t
b thu hi c trch nhim nim yt cng khai ch trng thu hi t ti tr s
UBND cp x v ti cc im sinh hot khu dn c ni c t b thu hi, thng
bo rng ri trn h thng i truyn thanh cp x ( nhng ni c h thng
truyn thanh).
Bc 4: Chun b h s a chnh cho khu t b thu hi
Cn c vo vn bn ca UBND nu ti khon 2 iu 49 Ngh nh
84/2007/N-CP, c quan Ti nguyn v Mi trng ch o Vn phng ng k
quyn s dng t cng cp thc hin hoc trc tip thc hin (i vi ni cha
c Vn phng ng k quyn s dng t) vic chun b h s a chnh cho khu
t b thu hi theo quy nh sau:
a) Chnh l bn a chnh cho ph hp vi hin trng v lm trch lc bn
a chnh i vi nhng ni c bn a chnh chnh quy hoc trch o
a chnh i vi ni cha c bn a chnh chnh quy;
b) Hon chnh v trch sao h s a chnh (s a chnh) gi cho T chc
lm nhim v bi thng, gii phng mt bng;
c) Lp danh sch cc tha t b thu hi vi cc ni dung: s hiu t bn ,
s hiu tha t, tn ngi s dng t, din tch ca phn tha t c cng mc
ch s dng, mc ch s dng t.
i vi khu t phi trch o a chnh th UBND cp huyn ni c t b
thu hi thng bo bng vn bn cho ngi s dng t thuc khu vc phi thu
216

hi t v vic o a chnh. Ngi s dng t c trch nhim chp hnh, phi
hp v to iu kin thun li cho vic o c xc nh hin trng tha t.
Kinh ph chi cho vic chnh l bn a chnh, trch lc bn a chnh,
trch o a chnh, trch sao h s a chnh do ch u t d n chi tr i vi
trng hp thu hi t theo d n, do T chc pht trin qu t chi tr i vi
trng hp thu hi t theo quy hoch.
Bc 5: Lp, thm nh v xt duyt phng n tng th v bi thng, h
tr v ti nh c
T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng (c s tham gia ca
i din ch u t) lp phng n tng th v bi thng, h tr v ti nh c
(sau y gi l phng n tng th) trn c s s liu, ti liu hin c do c quan
Ti nguyn v Mi trng cung cp v np mt (01) b ti S Ti chnh hoc
Phng Ti chnh (gi chung l c quan Ti chnh) thm nh. Phng n tng
th c cc ni dung chnh sau:
a) Cc cn c lp phng n;
b) S liu tng hp v din tch cc loi t, hng t i vi t nng
nghip, s t bn , s tha; gi tr c tnh ca ti sn hin c trn t;
c) S liu tng hp v s h, s nhn khu, s lao ng trong khu vc thu
hi t, trong nu r s lao ng phi chuyn i ngh nghip, s h phi ti
nh c;
d) D kin mc bi thng, h tr v d kin a im, din tch t khu
vc ti nh c hoc nh ti nh c, phng thc ti nh c;
) D kin bin php tr gip gii quyt vic lm v k hoch o to
chuyn i ngnh ngh;
e) Danh mc cc cng trnh v quy m cc cng trnh ca Nh nc, ca t
chc, ca c s tn gio, ca cng ng dn c phi di di v d kin a im
di di;
g) S lng m m phi di di v d kin a im di di;
h) D ton kinh ph thc hin phng n;
217

i) Ngun kinh ph thc hin phng n;
k) Tin thc hin phng n.
- Trong thi hn khng qu mi lm (15) ngy, k t ngy nhn c
phng n tng th, c quan Ti chnh ch tr phi hp vi c quan Ti nguyn
v Mi trng, cc c quan c lin quan tin hnh thm nh phng n v trnh
UBND cng cp xt duyt.
- Trong thi hn khng qu by (07) ngy, k t ngy nhn c t trnh
ca c quan Ti chnh, UBND c ch trng thu hi t hoc chp thun v
a im u t c trch nhim xem xt, k quyt nh xt duyt phng n tng
th.
Bc 6: Thng bo v vic thu hi t
Sau khi phng n tng th c xt duyt, T chc lm nhim v bi
thng, gii phng mt bng c trch nhim thng bo cho ngi ang s dng
t bit l do thu hi t; d kin v mc bi thng, h tr, ti nh c; bin
php chuyn i ngnh ngh, gii quyt vic lm; thi gian di chuyn v bn giao
t b thu hi c nu trong phng n tng th.
2. Ngi s dng t c quyn cn c vo quy nh ca php lut nhn
xt, t hoc yu cu T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng
gii thch v nhng ni dung c thng bo.
Bc 7: Quyt nh thu hi t
Vic ra quyt nh thu hi t c thc hin nh sau:
- Sau hai mi (20) ngy, k t ngy thng bo quy nh ti khon 1 iu
52 Ngh nh 84/2007/N-CP, c quan Ti nguyn v Mi trng c trch
nhim trnh UBND cng cp quyt nh thu hi t;
- Trong thi hn khng qu nm (05) ngy lm vic, k t ngy nhn c
t trnh ca c quan Ti nguyn v Mi trng cng cp, UBND c trch nhim
xem xt, k quyt nh thu hi t;
- Trng hp khu t b thu hi va c tha t thuc thm quyn thu hi
ca UBND cp tnh, va c tha t thuc thm quyn thu hi ca UBND cp
218

huyn th UBND cp tnh ra quyt nh thu hi chung i vi ton b cc tha
t trn khu t v ra quyt nh thu hi i vi tng tha t thuc thm quyn
thu hi ca mnh;
- Trong thi hn khng qu mi lm (15) ngy, k t ngy nhn c
quyt nh thu hi chung ca UBND cp tnh quy nh ti im c khon ny,
UBND cp huyn quyt nh thu hi tng tha t thuc thm quyn thu hi ca
mnh.
Quyt nh thu hi t bao gm:
- Quyt nh ca UBND cp tnh ban hnh v vic thu hi chung i vi
ton b cc tha t ca khu t c ni dung bao gm tng din tch t thu hi,
tn, a ch ca ngi s dng t v danh sch cc tha t b thu hi;
- Quyt nh ca UBND cp tnh hoc ca UBND cp huyn theo thm
quyn ban hnh v vic thu hi t i vi tng tha t c ni dung bao gm
tn, a ch ngi b thu hi t; s t bn hoc s ca bn trch o a chnh,
s tha, loi t, din tch (tnh theo h s a chnh hoc s liu din tch chnh
thc c xc nh li trong qu trnh lp phng n bi thng, gii phng mt
bng).
- Quyt nh thu hi t phi c gi n ngi c t b thu hi v c
nim yt ti tr s UBND cp x ni c t b thu hi trong sut thi gian k t
ngy UBND cp x nhn c quyt nh n thi im kt thc vic thu hi.
Bc 8: Gii quyt khiu ni i vi quyt nh thu hi t
Vic gii quyt khiu ni thc hin theo quy nh ti iu 138 ca Lut t
ai nm 2003, iu 63 v iu 64 Ngh nh 84/2007/N-CP v quy nh gii
quyt khiu ni ti Ngh nh s 136/2006/N-CP
Trong khi cha c quyt nh gii quyt khiu ni th vn phi tip tc thc
hin quyt nh thu hi t. Trng hp c quan nh nc c thm quyn gii
quyt khiu ni c kt lun vic thu hi t l tri php lut th phi dng thc
hin quyt nh thu hi t; c quan nh nc ban hnh quyt nh thu hi t
phi c quyt nh hy b quyt nh thu hi t ban hnh v bi thng thit
219

hi do quyt nh thu hi t gy ra (nu c). Trng hp c quan nh nc c
thm quyn gii quyt khiu ni c kt lun vic thu hi t l ng php lut th
ngi c t b thu hi phi chp hnh quyt nh thu hi t.
Bc 9: K khai, kim k v xc nh ngun gc t ai
Sau khi c quyt nh thu hi t, T chc lm nhim v bi thng, gii
phng mt bng c trch nhim thc hin vic k khai, kim k t ai, ti sn
gn lin vi t v xc nh ngun gc t ai theo trnh t, th tc sau y:
- Ngi b thu hi t k khai theo mu t khai do T chc lm nhim v
bi thng, gii phng mt bng pht v hng dn; t khai phi c cc ni dung
ch yu sau:
+ Din tch, loi t (mc ch s dng t), ngun gc, thi im bt u
s dng, loi giy t v quyn s dng t hin c;
+ S lng nh, loi nh, cp nh, thi gian s dng v cc cng trnh
khc xy dng trn t; s lng, loi cy, tui cy i vi cy lu nm; din
tch, loi cy, nng sut, sn lng i vi cy hng nm; din tch, nng sut,
sn lng nui trng thy sn, lm mui;
+ S nhn khu (theo ng k thng tr, tm tr di hn ti a phng),
s lao ng chu nh hng do vic thu hi t gy ra (i vi khu vc nng
nghip l nhng ngi trc tip sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng
thy sn, lm mui trn tha t b thu hi; i vi khu vc phi nng nghip l
nhng ngi c hp ng lao ng m ngi thu lao ng c ng k kinh
doanh); nguyn vng ti nh c, chuyn i ngh nghip (nu c);
+ S lng m m phi di di.
- T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng thc hin vic
kim tra xc nh ni dung k khai v thc hin kim k t ai, ti sn gn lin
vi t, xc nh ngun gc t ai theo trnh t sau:
+ Kim tra ti hin trng v din tch t i vi trng hp c mu thun,
khiu ni v s liu din tch; kim m ti sn b thit hi v so snh vi ni
dung ngi s dng t k khai. Vic kim tra, kim m ti hin trng phi
220

c s tham gia ca i din ca UBND cp x ni c t v ngi c t b thu
hi. Kt qu kim m phi c ch k ca ngi trc tip thc hin kim m ti
hin trng, ngi b thu hi t (hoc ngi c u quyn theo quy nh ca
php lut), ngi b thit hi ti sn (hoc ngi c y quyn theo quy nh
ca php lut), cn b a chnh cp x, i din ca Phng Ti nguyn v Mi
trng, i din ca lnh o T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt
bng;
+ Lm vic vi Vn phng ng k quyn s dng t v UBND cp x ni
c t xc nh ngun gc s dng t; xc nh cc trng hp c bi
thng, c h tr, c ti nh c.
Bc 10: Lp, thm nh v xt duyt phng n bi thng, h tr v ti
nh c
T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng (c s tham gia ca
i din ch u t v i din ca nhng h c t b thu hi) c trch nhim lp
v trnh phng n c th v bi thng, h tr v ti nh c (sau y gi l
phng n bi thng) theo quy nh ti Ngh nh s 197/2004/N-CP v Ngh
nh s 17/2006/N-CP theo trnh t, th tc sau:
- Trong thi hn khng qu su mi (60) ngy, k t ngy hon thnh vic
o c, kim m, T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng c
trch nhim lp phng n bi thng, h tr, ti nh c;
- Ni dung phng n bi thng, h tr, ti nh c gm:
+ Tn, a ch ca ngi b thu hi t;
+ Din tch, loi t, hng t (i vi t nng nghip), v tr, ngun gc
ca t b thu hi; s lng, khi lng, t l phn trm cht lng cn li ca ti
sn b thit hi;
+ Cc cn c tnh ton s tin bi thng, h tr nh gi t tnh bi
thng, gi nh, cng trnh tnh bi thng, s nhn khu, s lao ng trong
tui, s lng ngi c hng tr cp x hi;
+ S tin bi thng, h tr;
221

+ Vic b tr ti nh c;
+ Vic di di cc cng trnh ca Nh nc, ca t chc, ca c s tn gio,
ca cng ng dn c;
+ Vic di di m m.
Bc 11: Ly kin v phng n bi thng, h tr, ti nh c
- Nim yt cng khai phng n bi thng, h tr, ti nh c ti tr s
UBND cp x v ti cc im sinh hot khu dn c ni c t b thu hi ngi
b thu hi t v nhng ngi c lin quan tham gia kin;
- Vic nim yt phi c lp thnh bin bn c xc nhn ca i din
UBND cp x, i din y ban Mt trn T quc cp x, i din nhng ngi
c t b thu hi;
- Thi gian nim yt v tip nhn kin ng gp t nht l hai mi (20)
ngy, k t ngy a ra nim yt.
Bc 12. Hon chnh phng n bi thng, h tr, ti nh c
- Ht thi hn nim yt v tip nhn kin, T chc lm nhim v bi
thng, gii phng mt bng c trch nhim tng hp kin ng gp bng vn
bn, nu r s lng kin ng , s lng kin khng ng , s lng
kin khc i vi phng n bi thng, h tr, ti nh c; hon chnh v gi
phng n hon chnh km theo bn tng hp kin ng gp n c quan
Ti chnh thm nh;
- Trng hp cn nhiu kin khng tn thnh phng n bi thng, h
tr, ti nh c th T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng cn
gii thch r hoc xem xt, iu chnh trc khi chuyn c quan Ti chnh thm
nh.
- Thm nh v trnh duyt phng n bi thng, h tr, ti nh c:
+ Trong thi hn khng qu mi lm (15) ngy, k t ngy nhn c
phng n bi thng, h tr, ti nh c, c quan Ti chnh c trch nhim thm
nh v trnh UBND cng cp ph duyt;
222

+ Trng hp cn tip tc hon chnh th T chc lm nhim v bi thng,
gii phng mt bng c trch nhim hon thin phng n bi thng v gi li
cho c quan Ti chnh. Trong thi hn khng qu by (07) ngy, k t ngy nhn
li phng n bi thng, c quan Ti chnh c trch nhim trnh UBND cng
cp ph duyt.
Bc 13: Ph duyt phng n bi thng, h tr, ti nh c
- Trong thi hn khng qu mi lm (15) ngy, k t ngy nhn c T
trnh ca c quan Ti chnh, UBND cng cp xem xt, quyt nh ph duyt
phng n bi thng.
- Trng hp phng n bi thng, h tr, ti nh c do UBND cp
huyn ph duyt m trong gi t bi thng, h tr cao hoc thp hn gi t
do UBND cp tnh quyt nh v cng b th UBND cp huyn phi bo co
UBND cp tnh v ch c ph duyt phng n bi thng sau khi c
UBND cp tnh ph duyt gi t.
Bc 14: Cng khai phng n bi thng, h tr, ti nh c
Trong thi hn khng qu ba (03) ngy, k t ngy nhn c phng n
bi thng, h tr, ti nh c c ph duyt, T chc lm nhim v bi
thng, gii phng mt bng c trch nhim phi hp vi UBND cp x ph bin
v nim yt cng khai quyt nh ph duyt phng n bi thng ti tr s
UBND cp x v a im sinh hot khu dn c ni c t b thu hi; gi quyt
nh bi thng, h tr v ti nh c cho ngi c t b thu hi, trong nu r
v mc bi thng, h tr, v b tr nh hoc t ti nh c (nu c), thi gian,
a im chi tr tin bi thng, h tr v thi gian bn giao t b thu hi cho
T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng.
Bc 15: Thc hin chi tr tin bi thng, h tr v b tr ti nh c
Sau nm (05) ngy, k t ngy gi vn bn thng bo v phng n bi
thng, h tr, ti nh c n ngi c t b thu hi, T chc lm nhim v bi
thng, gii phng mt bng thc hin vic chi tr tin bi thng, h tr.
Trng hp ngi c bi thng, h tr y quyn cho ngi khc nhn thay
223

th ngi c bi thng, h tr phi lm giy y quyn theo quy nh ca php
lut.
Trng hp b tr ti nh c th T chc lm nhim v bi thng, gii
phng mt bng c trch nhim bn giao nh hoc t v giy chng nhn v
quyn s dng t , quyn s hu nh cho ngi c b tr ti nh c trc
khi gii phng mt bng. Trong trng hp c tho thun gia T chc lm
nhim v bi thng, gii phng mt bng v ngi c b tr ti nh c v
vic nhn nh , t ti nh c sau khi gii phng mt bng th thc hin theo
vn bn tho thun c ch k ca c hai bn.
Trng hp ngi b thu hi t khng nhn tin chi tr v bi thng, h
tr, khng nhn nh hoc t ti nh c th T chc lm nhim v bi thng,
gii phng mt bng chuyn khon tin chi tr vo ti khon ring m ti Ngn
hng v gi nguyn nh hoc t ti nh c lm cn c cho vic gii quyt
khiu ni sau ny (nu c).
Pht sinh v gi t thu hi (nu c) sau khi c quyt nh ph duyt
phng n bi thng, h tr v ti nh c c x l nh sau:
- Trng hp thc hin xong vic bi thng, h tr v ti nh c trc
ngy Ngh nh s 197/2004/N-CP c hiu lc thi hnh th khng p dng hoc
khng iu chnh theo Ngh nh s 197/2004/N-CP v Ngh nh s
17/2006/N-CP;
- Trng hp do chm chi tr hoc chm nhn tin bi thng, h tr c
gii quyt theo quy nh ti khon 2 iu 9 Ngh nh s 197/2004/N-CP v
khon 2 iu 4 Ngh nh s 17/2006/N-CP;
- Trng hp c quyt nh ph duyt trc ngy Ngh nh s
197/2004/N-CP c hiu lc thi hnh nhng cha thc hin chi tr bi thng,
h tr v ti nh c m sau gi t cao hn gi t ph duyt th thc hin
iu chnh gi t theo quy nh ti khon 2 iu 9 Ngh nh s 197/2004/N-
CP v khon 2 iu 4 Ngh nh s 17/2006/N-CP.
Bc 16: Bn giao t b thu hi
224

Trong thi hn hai mi (20) ngy, k t ngy T chc lm nhim v bi
thng, gii phng mt bng thanh ton xong tin bi thng, h tr cho ngi
b thu hi t theo phng n c xt duyt th ngi c t b thu hi phi
bn giao t cho T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt bng.
Vic cng ch thu hi t theo quy nh ti khon 3 iu 39 ca Lut t
ai nm 2003 ch c thc hin khi:
- Cc c quan chc nng thc hin ng trnh t, th tc v thu hi t,
bi thng, h tr, ti nh c theo quy nh ca php lut.
- qu ba mi (30) ngy, k t thi im phi bn giao t m ngi c
t b thu hi khng bn giao t cho T chc lm nhim v bi thng, gii
phng mt bng;
- Sau khi i din ca T chc lm nhim v bi thng, gii phng mt
bng, UBND v y ban Mt trn T quc cp x ni c t thu hi vn ng
thuyt phc nhng ngi c t b thu hi khng chp hnh vic bn giao t
b thu hi cho Nh nc;
- C quyt nh cng ch ca UBND cp c thm quyn theo quy nh ca
php lut c hiu lc thi hnh;
- Ngi b cng ch nhn c quyt nh cng ch. Trng hp
ngi b cng ch t chi nhn quyt nh cng ch th T chc lm nhim v
bi thng, gii phng mt bng phi hp vi UBND cp x nim yt cng khai
quyt nh cng ch ti tr s UBND cp x ni c t thu hi.
Sau mi lm (15) ngy, k t ngy giao trc tip quyt nh cng ch
hoc ngy nim yt cng khai quyt nh cng ch m ngi b cng ch
khng bn giao t th UBND cp huyn ch o, t chc lc lng cng ch
thu hi t theo quy nh ca php lut.
Vic gii quyt khiu ni i vi quyt nh bi thng, h tr, ti nh c
hoc quyt nh cng ch thu hi t thc hin theo quy nh ti iu 138 ca
Lut t ai, iu 63 v iu 64 Ngh nh 84/2007/N-CP v cc quy nh v
gii quyt khiu ni ti Ngh nh s 136/2006/N-CP.
225




Chng 13
THANH TRA, KIM TRA, GII QUYT TRANH CHP,
KHIU NI, T CO LIN QUAN N T AI
I. THANH TRA, KIM TRA VIC CHP HNH CC QUI NH V QUN
L V S DNG T
1. Khi nim, vai tr v ngha ca thanh tra, kim tra i vi vic
thc hin qui nh qun l v s dng t
Thanh tra, kim tra l vic xem xt mt cch khch quan vic chp hnh
cc quy nh ca php lut, bo m cho cc quy nh c thc hin v thc
hin ng.
Thanh tra, kim tra vic chp hnh ch qun l v s dng t ai l
mt trong nhng ni dung quan trng ca ch qun l nh nc i vi t
ai; l bin php, phng thc quan trng c quan nh nc c thm quyn
pht hin v x l ng cc vi phm php lut t ai, ng thi pht hin cc
quy nh php lut cha ph hp nhm kin ngh sa i, b sung cho ph hp
vi i hi ca thc tin.
V mc ch, hot ng thanh tra, kim tra u nhm xem xt vic thc
hin cc quy nh ca php lut v m bo cho cc quy nh c thc hin
ng trn thc t, song hot ng ny c s khc nhau v mc v cch thc
thc hin. Trong khi kim tra vic thc hin chnh sch, php lut ca c quan, t
chc v c nhn th kim tra l nhmxem xt tnh hnh thc t nh gi, nhn
xt ca th trng c quan i vi cc phng, ban; kim tra ca qun c i
vi ngi lao ng; kim tra ca mt t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi;
hot ng kim tra trong ni b c quan, doanh nghip nh nc v cc hot
ng hng ngy ca c quan, t chc. Do hot ng kim tra lun gn lin vi
cng vic ca mt t chc, c nhn nhm xem xt tnh hp l hay khng hp l
226

ca mt chng trnh, mc tiu c t ra v kh nng thc hin chng
trnh mc tiu trn thc t. Di gc qun l nh nc, kim tra cn nhm
tm kim ng c, nguyn nhn ngi c giao nhim v thc hin tt hay
khng tt.
i vi hot ng thanh tra - vi chc nng v l chu trnh ca qun l,
hot ng thanh tra lun gn lin vi qun l nh ncqun l ng thi phi
c thanh tra, qun l v thanh tra l mt m khng phi l hai
13
, v th hot
ng thanh tra l nhm iu chnh cch thc, phng php qun l ca cc c
quan qun l nh nc, bo v mc ch ca qun l nh nc, to iu kin cho
cng dn thc hin tt cc quyn ca mnh trn thc t. Hot ng thanh tra c
thc hin bi ch th qun l nh nc - nhn danh quyn lc nh nc (iu 1,
khon 4 Lut Thanh tra 2004). iu ny nhm xc nhn v mt php l tnh cht
nh nc ca t chc Thanh tra. V vy, Thanh tra c coi l cng c c hiu
qu ca Nh nc trong vic thc hin chc nng ca qun l. V vy, thanh tra
ngoi vic kim tra vic chp hnh chnh sch, php lut ca i tng kim tra,
c quan c thm quyn v thanh tra cn tm nhng nguyn nhn v bin php
nhm khc phc nhng sai phm ca i tng qun l (c quan, t chc v c
nhn) trong qu trnh qun l ca c quan nh nc.
Qun l nh nc v t ai l mt qu trnh t chc v thc hin chnh
sch, php lut t ai, l hot ng phc tp i hi s hiu bit v cch thc p
dng php lut vo i sng x hi ca c quan nh nc c thm quyn, ngi
c thm quyn. cc quy nh php lut t ai tc ng vo cc quan h x
hi ng hng rt cn phi thc hin cc hot ng thanh tra, kim tra. Qua
gip ngi qun l cng nh i tng qun l nhn bit c nhng mt xu,
mt tt ca mnh m c nhng bin php, cch thc thc hin nghim tc chnh
sch, php lut t ai, v cng l nhm bo m tnh k cng, k lut trong
cng tc qun l v s dng t ai ca Nh nc.

13
. K yu (1991): Bc H vi Thanh tra. NXB Thng k, H Ni, tr 28.
227

2. Chc nng, nhim v ca thanh tra, kim tra i vi vic thc hin
cc qui nh v qun l v s dng t
Thanh tra vic qun l v s dng t ai gm: Thanh tra nh nc v
thanh tra chuyn ngnh.
Thanh tra nh nc do Chnh ph, UBND cc cp thc hin vi s tr
gip ca cc c quan chuyn mn v qun l t ai t trung ng n c s.
Thanh tra chuyn ngnh ch thc hin thanh tra, kim tra nhm b sung, h
tr v thc y vic qun l v s dng t ai mt cch hp l v c hiu qu.
V vy, thanh tra chuyn ngnh khng th thay th thanh tra nh nc.
Lut t ai 2003 quy nh: Thanh tra t ai l thanh tra chuyn ngnh v
t ai. B Ti nguyn v Mi trng l c quan gip Chnh ph chu trch
nhim ch o, t chc thc hin thanh tra t ai thng nht trong c nc. C
quan qun l t ai a phng chu trch nhim t chc thc hin thanh tra
t ai ti a phng.
Lut t ai 2003 quy nh: t ai thuc s hu ton dn do Nh nc
i din ch s hu v thng nht qun l... . V vy, t ai s dng c hiu
qu, tit kim v bo v mi trng, vic thanh tra, kim tra t ai phi th hin
c mc ch ca hot ng thanh tra, c ngha l phi ph hp vi i tng
v phm vi thanh tra, kim tra.
Ni dung thanh tra, kim tra gm: thanh tra, kim tra i vi c quan qun
l t ai v thanh tra, kim tra vic chp hnh php lut t ai ca ngi s
dng t.
- Thanh tra vic qun l nh nc v t ai ca U ban nhn dn cc cp.
Vic qun l t ai ca cc c quan nh nc, ca t chc, c nhn c thc
hin thng qua chc nng, nhim v qun l nh nc v t ai ca U ban
nhn dn cc cp, t vic giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s
dng, n quy hoch, k hoch s dng t; cp giy chng nhn QSD t ; thu
hi, bi thng h tr ti nh c, x l cc hnh vi vi phm php lut t ai...
228

V vy, thanh tra, kim tra vic qun l t ai ca cc c quan qun l t
ai u nhm hng cho cc hot ng trn ca c quan qun l t ai ng
php lut. Trn c s pht hin, ngn chn v x l kp thi cc vi phm php
lut t ai.
- Thanh tra, kim tra vic chp hnh chnh sch, php lut t ai ca
ngi s dng t
Ngi s dng t khi c giao t, cho thu t, c php chuyn mc
ch s dng th c cp GCNQSD t, nn quyn s dng t ca ngi s
dng t c coi l hp php. V vy, vic xc nh ngi s dng t s
dng c hp php hay khng cn phi cn c vo cc yu t nh din tch, v tr,
loi t v ngun gc s dng t ca h lm c s cho hot ng thanh tra,
kim tra. Vic thanh tra, kim tra vic thc hin ng php lut t ai ca ngi
s dng c ng vi mc ch s dng ghi trong h s t ai khng ? ng vi
quy hoch, k hoch s dng t c ph duyt hay khng. Nu ngi s
dng t m s dng khng ng vi mc ch s dng, khng ng vi quy
hoch, k hoch s dng t ca c quan nh nc c thm quyn ph duyt, th
phi kim tra nh gi v xem xt vic s dng t c ng hay khng, trn
c s c nhng bin php v kin ngh c quan chc nng x l. V vy,
thanh tra, kim tra vic chp hnh php lut t ai ca ngi s dng t l mt
ni dung quan trng nhm m bo cho vic s dng t ai c hiu qu cao v
mt kinh t v x hi.
Nhim v ca thanh tra, kim tra t ai:
- Thanh tra vic chp hnh php lut ca cc c quan nh nc, t chc,
h gia nh, c nhn, cng ng dn c trong vic qun l v s dng t;
- Pht hin, ngn chn v x l theo thm quyn hoc kin ngh vi c
quan nh nc c thm quyn x l cc quy phm php lut v qun l v s
dng t ai.
229

Khi thanh tra thng thnh lp cc on thanh tra. Quyn hn v trch
nhim ca on thanh tra v thanh tra vin t ai c qui nh ti iu 133
Lut t ai.
3. Thm quyn x l vi phm php lut t ai ca c quan thanh tra,
kim tra
a. Vi phm php lut t ai l hnh vi ca cc c nhn, t chc th hin
di dng hnh ng hoc khng hnh ng xm phm n cc qui nh ca
php lut t ai. Ngi c hnh vi vi phm php lut t ai tu tng mc vi
phm c th x l bng bin php hnh chnh hoc hnh s. Ngi c hnh vi vi
phm php lut t ai c th l cn b, cng chc hoc ngi s dng t.
* Hnh vi vi phm php lut t ai ca ngi qun l
Theo quy nh ca Lut t ai nm 2003, ngi no li dng chc v,
quyn hn lm tri vi quy nh ca php lut trong giao t, cho thu t, thu
hi t, chuyn mc ch s dng t, chuyn quyn s dng t, thc hin quy
hoch, k hoch s dng t, xc nh ngha v ti chnh v t ai, qun l h
s a chnh, ra quyt nh hnh chnh trong qun l t ai; thiu trch nhim
trong qun l xy ra vi phm php lut v t ai hoc c hnh vi khc gy
thit hi n ti nguyn t ai, quyn v ngha v ca ngi s dng t th tu
theo tnh cht, mc vi phm m b x l k lut hoc b truy cu trch nhim
hnh s theo quy nh ca php lut.
Hnh thc x l bao gm:
- Khin trch;
- Cnh co;
- H bc lng, h ngch;
- Cch chc;
- Buc thi vic;
- Bi thng thit hi cho Nh nc hoc ngi b thit hi;
- Bi hon m c quan, t chc bi thng cho ngi thit hi.
Thm quyn x l
230

- Ch tch U ban nhn dn cc cp c trch nhim pht hin, ngn chn
v x l kp thi nhng vi phm php lut v qun l v s dng t ai ti a
phng.
- Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim pht hin
v ngn chn kp thi vic chuyn quyn s dng t tri php, chuyn mc ch
s dng t tri php; pht hin v p dng cc bin php ngn chn kp thi vic
xy dng cc cng trnh trn t ln, chim, t s dng khng ng mc ch
a phng v buc ngi c hnh vi vi phm khi phc li tnh trng ca t
trc khi vi phm.
- T chc, c nhn khi pht hin cng chc, vin chc thuc c quan qun
l t ai cc cp, cn b a chnh x, phng, th trn vi phm cc quy nh v
trnh t, th tc, thi hn i vi vic giao t, cho thu t, cho php chuyn
mc ch s dng t, thu hi t, lm th tc thc hin cc quyn ca ngi s
dng t, cp giy chng nhn quyn s dng t th c quyn gi n kin ngh
n ngi c thm quyn theo quy nh sau:
+ i vi vi phm ca cn b a chnh x, phng, th trn th gi kin
ngh n Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn;
+ i vi nhng vi phm ca cng chc, vin chc thuc c quan qun l
t ai cp no th gi kin ngh n th trng c quan qun l t ai cp ;
+ i vi vi phm ca th trng c quan qun l t ai th gi kin ngh
n Ch tch U ban nhn dn cng cp.
+ Trong thi hn khng qu mi lm ngy lm vic, k t ngy nhn
c n kin ngh, Ch tch U ban nhn dn hoc th trng c quan qun l
t ai c trch nhim xem xt, gii quyt v thng bo cho ngi c kin ngh
bit.
* Hnh vi vi phm php lut t ai ca ngi s dng t gm:
- Ln chim t ai;
- Khng s dng hoc s dng khng ng mc ch;
- Chuyn mc ch s dng t tri php;
231

- Hu hoi t;
- Khng thc hin hoc thc hin khng y cc ngha v ti chnh i
vi nh nc;
- Khng thc hin hoc thc hin khng y cc th tc hnh chnh,
cc quyt nh ca nh nc trong qun l t ai;
- Chuyn quyn s dng t tri php v cc hnh vi vi phm khc theo
quy nh ca php lut t ai.
Tu theo tnh cht v mc ca hnh vi vi phm m b x l hnh chnh
hoc b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut.
II. GII QUYT TRANH CHP, KHIU NI, T CO V T AI CA
CC C QUAN HNH CHNH NH NC
Cc quy nh php lut v gii quyt tranh chp, khiu ni t ai:
iu 135 - 139 Lut t ai nm 2003; iu 159 - 165 Ngh nh
181/2004/N-CP ngy 29/10/2004; iu 63- 65 N 84/2007/N-CP ngy
25/5/2007; iu 19-56 Lut Khiu ni, t co nm 2005; Ngh nh s 53/2005/
N-CP ngy 19/4/05 v thi hnh Lut Khiu ni, t co; Ngh nh s
136/2006/N-CP v gii quyt khiu ni; iu 63 v iu 64 Ngh nh
84/2007N - CP ngy 25 thng 5 nm 2007.
1. Khi nim tranh chp t ai
Tranh chp t ai l nhng mu thun, bt ng v quyn, li ch gia
nhng ngi s dng t vi nhau, gia ngi s dng t vi cc ch u t
hoc gia cc c quan qun l nh nc v t ai vi ngi s dng t.
Nh vy, tranh chp t ai l tranh chp pht sinh gia cc ch th tham
gia quan h php lut t ai v quyn v ngha v trong qun l v s dng t.
Tranh chp t ai khng ch nh hng ti li ch ca ngi s dng t,
m cn nh hng ti li ch ca Nh nc trong trng hp mt trong cc bn
tranh chp khng thc hin ngha v ca mnh khi quyn ca h khng c tn
trng v bo m. Bn cnh , vic tranh cp t ai cn lm tn hi n tm l,
tnh cm v tnh on kt tng thn, tng i ca ngi s dng t, t c
232

th gy mt n nh x hi, lm cho vic thc hin chnh sch, php lut ca Nh
nc khng trit .
Cc hnh thc tranh chp t ai:
- Tranh chp t ai c lin quan n a gii hnh chnh gia cc n v
hnh chnh
- Tranh chp lin quan n tha k;
- Tranh chp lin quan n vic i li t c trong qu trnh thc hin cc
chnh sch t ai ca Nh nc t nm 1945 n nay;
- Tranh chp bi bi ven sng, ven bin nui trng thu, hi sn;
- Tranh chp v chuyn i t nng nghip;
- Tranh chp v vic cp giy chng nhn quyn s dng t;
- Tranh chp xung quanh vic n b gii phng mt bng khi Nh nc
thu hi t...
Nhng nm qua, tranh chp t ai ngy cng c xu hng gia tng v
phm vi v quy m tranh chp, cc v tranh chp din ra hu ht cc a
phng vi tnh chp ngy cng phc tp nn gy hu qu nng n cho vic
qun l nh nc ni chung, t ai v trt t an ninh ni ring. V vy, Nh
nc cn c chnh sch, c ch ph hp trong qun l t ai, song trc ht c
quan qun l nh nc l nhng B, ngnh trc tip c lin quan, cng cn xc
nh v lm r trch nhim ca mnh, nht l vic chm a ra c h thng ch
trng, chnh sch st, ph hp vi thc tin, gy kh khn, cho nhng ngi
thc thi chnh sch.
2. Nguyn tc v bin php gii quyt tranh chp t ai
Trong quan h php lut t ai, vic xem xt, gii quyt cc tranh chp l
mt trong nhng bin php hu hiu nhm to iu kin php lut t ai pht
huy c vai tr ca n i vi i sng x hi. Thng qua vic gii quyt tranh
chp t ai, Nh nc iu chnh li cc quan h x hi sao cho ph hp vi li
ch ca cc bn tranh chp cng nh ph hp vi li ch ca Nh nc v x hi.
Gii quyt tranh chp t ai cn nhm nng cao thc vn ha, thc php lut
233

ca c nhn, cng dn, ngn nga, hn ch cc hnh vi vi phm php lut t ai,
bo m php ch v trt t php lut XHCN.
Lut t ai c xy dng da trn nhng nguyn tc chung, thng nht.
V vy, vic gii quyt cc tranh chp t ai cng cn tun theo nhng nguyn
tc nht nh:
a- Bo m t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu
v thng nht qun l v t ai. iu ny xut pht t v tr, vai tr ca t ai
cng nh yu cu ca vic xy dng t nc trong thi k y mnh cng
nghip ha, hin i ha t nc. Ngi s dng t ch c Nh nc trao
quyn s dng m khng c quyn nh ot s phn php l ca t ai. V vy,
gii quyt tranh chp phi tn trng quyn s hu tuyt i ca Nh nc v t
ai nhm bo v thnh qu ca cng cuc bo v v xy dng t nc ca ton
dn tc.
b- Gii quyt tranh chp t ai phi nhm mc ch pht trin sn xut, n
nh v tng bc ci thin i sng nhn dn v bo m quyn, li ch hp
php ca ngi s dng t. Nguyn tc ny xut pht t quan im v chnh
sch v i mi nn kinh t ca Nh nc. Thc t ch ra rng, khi li ch ca
ngi s dng t khng hoc t c bo m, th vic s dng kh em li hiu
qu nh mong mun, nn kinh t th trng nh hng XHCN kh c th thc
hin. V vy, bo m nguyn tc ny cn l mt trong nhng bin php nhm
thc y cc quan h kinh t v t ai pht trin theo ng mc ch nh ra.
c -Bo m vic gii quyt tranh chp t ai trn tinh thn on kt, tng
thn, tng i, khuyn khch cc bn thng lng v ha gii. Theo vic gii
quyt tranh chp nhm hng dn, gip , thuyt phc v to iu kin cho cc
bn t c tha thun, t nguyn gii quyt vi nhau v nhng bt ng, bo
m gi gn on kt ni b, hn ch cc hnh vi vi phm php lut, bo m
quyn v li ch hp php ca cng dn v ca Nh nc.
3. Phng thc gii quyt tranh chp t ai
234

Gii quyt tranh chp t ai c thc hin thng qua cc phng thc
ch yu sau:
- Ho gii tranh chp t ai ti c s (ti x, phng, th trn);
- Gii quyt thng qua thm quyn ca U ban nhn dn cc cp (huyn,
tnh);
- Gii quyt thng qua To n nhn dn (To dn s);
- Gii quyt theo phng thc khiu kin hnh chnh trn c s khiu ni
hnh chnh.
4. Hot ng gii quyt khiu ni, t co v t ai
a. Khi nim khiu ni v gii quyt khiu ni, t co v t ai
Nu tranh chp t ai l hin tng bnh thng v lun xy ra trong i
sng x hi v bt k x hi no, th phm tr khiu ni, t co v t ai li
xut hin khi c s ra i ca Nh nc v gn vi vic thc hin quyn lc nh
nc trong vic x l cc hnh vi vi phm php lut.
Quyn khiu ni, t co l mt trong nhng quyn c bn, quan trng ca
cng dn c ghi nhn trong cc bn hin php ca nc ta (iu 29 Hin
php 1959, iu 73 Hin php 1980 v Hin php 1992). Theo , cng dn c
quyn khiu ni, t co vi c quan nh nc c thm quyn v nhng vic lm
tri php lut ca c quan nh nc, t chc kinh t, t chc x hi, n v v
trang nhn dn hoc bt c c nhn no (iu 74 Hin php 1992) v c c
th trong Lut Khiu ni, t co:Khiu ni, t co l vic cng dn, t chc
hoc cn b, cng chc ngh c quan, t chc, c nhn c thm quyn xem xt
li quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh khi c cn c cho rng quyt nh
hnh chnh, hnh vi hnh chnh l tri php lut, xm phm quyn, li ch
hp php ca mnh(iu 1).
Cng vi vic ghi nhn quyn khiu ni, t co ca cng dn, Hin php
cng xc nh trch nhim ca Nh nc trong vic bo m thc hin nhng
quyn ny: Nh nc bo m cc quyn cng dn; cng dn phi lm trn
ngha v ca mnh i vi Nh nc v x hi(iu 51 Hin php 1992) v
235

c tip tc c th ho trong Lut Khiu ni, t co sa i, b sung nm 2004,
2005; Ngh quyt s 32/2004/QH11 ngy 15- 04- 2004 ca Quc hi v cng tc
gii quyt khiu ni, t co; Ngh nh 53/2005/N- CP ca Chnh ph ngy 19-
04- 2005 ca Chnh ph.
Trong lnh vc qun l v s dng t, vic gii quyt khiu ni, t co v
t ai u nhm bo m mi quan h gia Nh nc v ngi s dng t;
gia nhng ngi s dng t vi nhau c thc hin theo ng ng li,
chnh sch v php lut t ai; bo v quyn s hu ton dn v t ai m Nh
nc l ngi i din; bo m cho vic s dng t c hiu qu, tit kim v
bo v mi trng.
V vy, khiu ni v t ai l vic cng dn, t chc yu cu c quan nh
nc c thm quyn, ngi c thm bo v hoc khi phc quyn v li ch hp
php ca h b xm phm do nhng quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh
ca c quan nh nc hoc cn b, vin chc nh nc gy ra.
V d, B A khiu ni quyt nh thu hi t ca Ch tch UBND th x D
khi b cho rng quyt nh thu hi t ca Ch tch UBND Th x tri php lut:
quyt nh thu hi t c th khng ng nguyn tc thu hi, khng nu l do thu
hi hoc khng nu phng n bi thng, h tr hoc ti nh c...
- Gii quyt khiu ni t ai l vic xc minh, kt lun v ra quyt nh
gii quyt ca c quan, t chc, c nhn c thm quyn i vi khiu ni ca
ngi s dng t.
Nh vy, quyn khiu ni, t co ni chung, khiu ni v t ai ca cng
dn ni ring c ghi nhn trong Hin php v php lut, nhng thc
hin, th phi thng qua hot ng gii quyt ca cc c quan nh nc c thm
quyn (U ban nhn dn cc cp), ngi c thm quyn (th trng c quan)
bng vic xem xt, gii quyt cc quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh tri
php lut. V vy, php lut xc nh r trch nhim ca Ch tch U ban nhn
dn cc cp trong vic t chc thc hin hoc tham gia gii quyt khiu ni, t
236

co t ai ti a phng bng vic gp g, i thoi trc tip vi ngi khiu
ni, nht l trong vic gii quyt khiu ni ln u.
Hin nay Nh nc ang trong qu trnh hon thin c v th ch v t
chc, nn khng t cc quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh cha ph hp
vi php lut khi p dng khng pht huy hiu qu, lm nh hng ti quyn
v li ch hp php ca Nh nc v ca cng dn. y cng l l do Nh
nc thc hin ngha v v trch nhim nhm khi phc v bo v quyn cng
dn khi quyn b xm hi. V vy, gii quyt khiu ni, t co va l cng c b
tr quan trng bo v quyn, li ch hp php ca cng dn, va l hnh thc
phn bin x hi, to iu kin cho x hi pht trin mt cch lnh mnh; nng
cao tnh php ch, khc phc nhng hn ch ca h thng php lut v tip tc
hon thin b my nh nc.
b. Cc quyt nh hnh chnh b khiu ni.
Ngi s dng t c quyn khiu ni cc quyt nh hnh chnh, hnh vi
hnh chnh v qun l t ai sau:
- Quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, trng dng t, cho php
chuyn mc ch s dng t;
- Quyt nh bi thng, h tr, gii phng mt bng, ti nh c;
- Quyt nh cp hoc thu hi giy chng nhn quyn s dng t;
- Quyt nh gia hn thi hn s dng t.
c. Thm quyn gii quyt khiu ni v t ai
Tranh chp t ai c ha gii ti UBND cp x m mt bn hoc
cc bn khng nht tr v vic ha gii c gii quyt thng qua thm quyn ca
cc c quan qun l t ai sau:
* Trng hp tranh chp t ai m ng s c giy chng nhn quyn
s dng t th thm quyn gii quyt thuc To n nhn dn, k c trng hp
ti sn gn lin vi t.
*Trng hp khng c giy chng nhn quyn s dng t th thm quyn
gii quyt ln u do U ban nhn dn cp huyn.
237

- Trng hp ng s khng ng vi quyt nh gii quyt ca Ch
tch U ban nhn dn cp huyn th c quyn khiu ni tip ln Ch tch U ban
nhn dn cp tnh hoc khi kin ra To Hnh chnh thuc To n nhn dn.
Trng hp Ch tch u ban nhn dn cp tnh gii quyt ln u (i vi
t chc) m mt bn hoc cc ng s khng ng vi quyt nh gii quyt
th c quyn khiu ni n B trng B Ti nguyn v Mi trng hoc khiu
kin ra To hnh chnh cp tnh. Vic gii quyt bng ng To n s qua hai
cp xt x.
V phm vi v i tng gii quyt khiu ni, t co t ai c quy nh
nh sau:
- Ch tch UBND cp huyn gii quyt tranh chp, khiu ni t ai gia
h gia nh, c nhn v cng ng dn c vi nhau;
- Ch tch UBND cp tnh gii quyt tranh chp, khiu ni t ai gia t
chc vi t chc; t chc vi c s tn gio v gia t chc vi ngi nc
ngoi v vi cc i tng khc theo quy nh;
- Nu tranh chp v a gii hnh chnh th gii quyt theo quy nh ti
iu 137 Lut t ai 2003;
- B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim cung cp ti liu cn thit
phc v cng tc gii quyt tranh chp, khiu ni t ai.
III. TRNH T, TH TC GII QUYT KHIU NI, T CO LIN QUAN
N T AI
1. Trnh t gii quyt khiu ni i vi quyt nh hnh chnh, hnh vi
hnh chnh ca Ch tch UBND cp huyn
- Trong thi hn khng qu chn mi (90) ngy, k t ngy Ch tch
UBND cp huyn c quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong qun l t
ai quy nh ti iu 162 Ngh nh s 181/2004/N-CP m ngi c quyn li
v ngha v lin quan khng ng vi quyt nh hnh chnh hoc hnh vi hnh
chnh th c quyn np n khiu ni n UBND cp huyn.
238

- Ch tch UBND cp huyn c trch nhim gii quyt khiu ni theo thi
hn quy nh ca Lut Khiu ni, t co.
- Quyt nh gii quyt ca Ch tch UBND cp huyn phi c cng b
cng khai v gi cho ngi khiu ni, ngi khc c quyn li v ngha v lin
quan.
- Trong thi hn khng qu bn mi lm (45) ngy, k t ngy nhn c
quyt nh gii quyt ca Ch tch UBND cp huyn m ngi khiu ni khng
ng vi quyt nh gii quyt th c quyn khi kin ra To n nhn dn
hoc khiu ni n UBND cp tnh.
Trng hp khiu ni n UBND cp tnh th Ch tch UBND cp tnh c
trch nhim gii quyt khiu ni theo thi hn quy nh ca Lut Khiu ni, t co.
Quyt nh gii quyt khiu ni ca Ch tch UBND cp tnh l quyt nh gii
quyt ln hai, phi c cng b cng khai v gi cho ngi khiu ni, ngi khc
c quyn li v ngha v lin quan.
C quan nhn n khiu ni c trch nhim ghi vo s theo di gii quyt
khiu ni.
2. Trnh t gii quyt khiu ni i vi quyt nh hnh chnh, hnh vi
hnh chnh ca Ch tch UBND cp tnh
- Trong thi hn khng qu ba mi (30) ngy, k t ngy Ch tch UBND
cp tnh c quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh trong qun l t ai quy
nh ti iu 162 Ngh nh s 181/2004/N-CP m ngi c quyn li v ngha
v lin quan khng ng vi quyt nh hnh chnh hoc hnh vi hnh chnh
th c quyn np n khiu ni n UBND cp tnh.
- Ch tch UBND cp tnh c trch nhim gii quyt khiu ni theo thi hn
quy nh ca Lut Khiu ni, t co.
Quyt nh gii quyt khiu ni ca Ch tch UBND cp tnh phi c
cng b cng khai v gi cho ngi khiu ni, ngi khc c quyn li v ngha
v lin quan.
239

- Trong thi hn khng qu bn mi lm (45) ngy, k t ngy nhn c
quyt nh gii quyt ca Ch tch UBND cp tnh m ngi khiu ni khng
ng vi quyt nh gii quyt th c quyn khi kin ti To n nhn dn.
- C quan nhn n khiu ni c trch nhim ghi vo s theo di gii quyt
khiu ni.
Vic gii quyt khiu ni i vi hnh vi hnh chnh ca cn b, cng chc
thuc UBND x, phng, th trn; hnh vi hnh chnh ca cn b, cng chc
thuc Phng Ti nguyn v Mi trng; hnh vi hnh chnh ca cn b, cng
chc thuc Vn phng UBND huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; hnh vi
hnh chnh ca cn b, cng chc thuc S Ti nguyn v Mi trng, hnh vi
hnh chnh ca cn b, cng chc thuc Vn phng UBND tnh, thnh ph trc
thuc Trung ng; quyt nh hnh chnh ca S Ti nguyn v Mi trng v
quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l t ai ca Ch tch
UBND cp huyn, Ch tch UBND cp tnh khng thuc trng hp quy nh ti
iu 63 v iu 64 Ngh nh 84/2007/N-CP c thc hin theo quy nh ca
php lut v khiu ni, t co.
3. Gii quyt t co v t ai
C nhn c quyn t co vi phm php lut v qun l v s dng t ai.
Vic gii quyt t co vi phm php lut t ai v qun l v s dng t
c thc hin theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co.
V d, Khiu t i vi nhn vin s a chnh tham , nhn hi l trong
vic cp t khng ng thm quyn. Vic gii quyt khiu t trn do Gim c
S a chnh xem xt, gii quyt. V vy, vic t co v qun l v s dng t
tri php lut ca cng dn, t chc m ni dung lin quan n trch nhim qun
l ca c quan no th th trng ca c quan c trch nhim gii quyt. T
co th trng, th th trng c quan cp trn c thm quyn xem xt, gii
quyt.
Cc c quan thanh tra c trch nhim gii quyt khiu ni, t co v t ai
theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co v php lut t ai.
240

Cc khiu ni, t co v t ai gm:
- V mua, bn, chuyn quyn s dng t tri php;
- V chuyn mc ch s dng t khng ng php lut;
- V vic UBND cp di c hnh vi vi phm ch qun l nh nc v
t ai: cp t, cp giy chng nhn, thu hi, bi thng, quy hoch, k hoch
s dng t; gii quyt tranh chp t ai...
Trnh t, th tc gii quyt n th t co v t ai c thc hin theo
quy nh ca php lut v khiu ni, t co.
Tm li, vic gii quyt tranh chp, khiu ni, t co lin quan n t ai
bng con ng hnh chnh vn l mt knh quan trng v l th tc khng th
thiu trong bo v quyn, li ch hp php ca cng dn v ca Nh nc. Tuy
nhin, v lu di hot ng gii quyt khiu ni, t co cn c gii quyt ti
To n, bi v thng qua hot ng xt x v hiu lc phn quyt ca To n,
quyn, li ch hp php ca ngi s dng t v ca Nh nc trn thc t s
c bo m hn so vi vic gii quyt ti cc c quan hnh chnh nh nc.
Vn ny cng nhm c th ho quan im ca ng l nng cao vai tr ca
To Hnh chnh trong gii quyt cc khiu kin hnh chnh, ph hp vi nhng
nguyn tc, quy nh ca php lut quc t m Nh nc tham gia k kt hoc
tha nhn.
Tm tt trnh t thc hin mt v khiu ni, t co (v d ti cp huyn)
nh sau:
Bc 1: T chc hoc c nhn vit n theo mu ( xem phn ph lc)
ng thi chun b chng c lin quan km theo n khiu ni, sau np n
ti Phng tip dn ti Vn phng Hi ng nhn dn v UBND cp huyn, khi i
np n khiu ni, c nhn cn phi mang theo giy chng minh th
Bc 2: Cn b tip nhn n, nhn n v h s khiu ni ca ng s,
ghi vo s th l n v vit giy bin nhn n
Bc 3: Cn b tip nhn n chuyn n cho b phn c thm quyn
phn loi n v tin hnh xut hng x l:
241

+ Tr li n, nu khng iu kin th l, gii quyt, ng thi hng
dn ngi gi n bit gi ng c quan c thm quyn gii quyt
+ Nu n thuc thm quyn gii quyt ca cp x th chuyn cho x gii
quyt v yu cu bo co kt qu gii quyt v UBND cp huyn
+ Nu n thuc thm quyn gii quyt ca UBND cp huyn th Thanh
tra huyn s trc tip th l ng thi phi hp vi cc phng, ban ca huyn
gii quyt
Bc 3: Kim tra, xc minh n. Nu thuc thm quyn ca cp huyn th
gi thng bo th l n cho ngi gi n, mi i tng c lin quan n lm
vic v thu thp chng c lm r vic khiu ni. Nu n khiu ni phc tp
phi thng qua Hi ng t vn php lut huyn cho kin
Bc 4: D tho quyt nh gii quyt n v trnh Ch tch huyn k
quyt nh v t chc thi hnh quyt nh
















242

PHN PH LC

Ph lc 1: QUY CCH MC C B TNG THNG THNG


Mc hai mt Mc bn mt




Mc ba mt Li st lm ct cho mc

243

TT Cp A
cm
B
cm
C
cm
D
cm
E
cm
F
cm
1 X 30 20 80 30 50 15
2 Huyn 35 25 80 30 50 15
3 Tnh 40 30 80 30 50 15
Kch thc mc c b tng thng thng

Ph lc 2: MU GHI CH TRN MT MC A GII HNH CHNH

Hnh thc ghi trn mt mc chn ngang bng mt h ph, ng giao thng
05 S th t mc
04P Loi mc
13,6 Khong cch v hng t mc n ng
t a gii
P.6 Ch vit tt (phng)
(Cc ghi ch, ch, s u khc chm, nt ch 0,5 - 1,0 cm)
244



Hnh thc ghi trn mt mc gn trn vt kin trc kin c
1,2,3,4 V tr 4 c vt cch gc ca mc 10 cm
inh c ng knh 8, di 15 cm, u ngoi cu di 15 cm
(Cc ghi ch, ch, s u khc chm, nt ch 0,5 cm)


Hnh thc ghi ch trn mt mc c b tng thng thng v mc xy


Ph lc 3: MU BN XC NHN S V TR MC GHC
Ph lc 3A: I VI CP X
BN XC NHN S V TR MC A GII HNH CHNH
245

S hiu mc:
Thuc mnh bn a hnh:
10 cm
10 cm














T l 1/
Ni cm mc (ni r v tr):
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..

STT Tn vt chun S liu o t mc Ghi ch
246

Gc phng
v

Khong cch
(m)
A
B
C

, ngy thng nm .
a phng cm mc xc nhn
TM.UBND
x
TM.UBND
x
TM.UBND
x
TM.UBND
x
Chc v Chc v Chc v Chc v


K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du


H v tn H v tn H v tn H v tn

Cp qun l chng thc
TM.UBND
huyn
TM.UBND
huyn
TM.UBND
huyn
TM.UBND
huyn
Ngy, thng,
nm
Ngy, thng,
nm
Ngy, thng,
nm
Ngy, thng, nm
247

Chc v Chc v Chc v Chc v


K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du


H v tn H v tn H v tn H v tn
Ghi ch: Ni dung trong s mc v mu nh bn a hnh t l tng
ng

Ph lc 3B:
CP HUYN
BN XC NHN S V TR MC A GII HNH CHNH
S hiu mc:
Thuc mnh bn a hnh:

248

10 cm
10 cm














T l 1/
Ni cm mc (ni r v tr):
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..

STT Tn vt chun
S liu o t mc
Ghi ch
Gc phng
v

Khong cch
(m)
249

A
B
C

, ngy thng nm .

a phng cm mc xc nhn
TM.UBND
huyn
TM.UBND
huyn
TM.UBND
huyn
TM.UBND
huyn
Chc v Chc v Chc v Chc v


K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du


H v tn H v tn H v tn H v tn

Cp qun l chng thc
TM.UBND
tnh
TM.UBND
tnh
TM.UBND
tnh
TM.UBND
tnh
Ngy, thng,
nm
Ngy, thng,
nm
Ngy, thng,
nm
Ngy, thng, nm
Chc v Chc v Chc v Chc v
250



K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du


H v tn H v tn H v tn H v tn
Ghi ch: Ni dung trong s mc v mu nh bn a hnh t l tng
ng

Ph lc 3c
CP TNH
BN XC NHN S V TR MC A GII HNH CHNH
S hiu mc:
Thuc mnh bn a hnh:

10 cm
10 cm










251





T l 1/
Ni cm mc (ni r v tr):
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..
Ti (gn) thn (xm) .. X . Huyn .
Tnh ..

STT Tn vt chun
S liu o t mc
Ghi ch
Gc phng
v

Khong cch
(m)
A
B
C

, ngy thng nm .
a phng cm mc xc nhn
252

TM.UBND
tnh
TM.UBND
tnh
TM.UBND
tnh
TM.UBND
tnh
Chc v Chc v Chc v Chc v


K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du




K tn,
ng du


H v tn H v tn H v tn H v tn
Ghi ch: Ni dung trong s mc v mu nh bn a hnh t l tng
ng

PH LC 4
BNG XC NHN TA MC A GII HNH CHNH
CP X
X .. huyn .. tnh
..
V cc
X .. huyn .. tnh
..
X .. huyn .. tnh
..
X .. huyn .. tnh
253

..

STT S hiu mc
Ta
Ghi ch
X (m) Y (m)
1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
6


Ngi lp bng: .
(K v ghi r h tn)
Ngi kim tra: .
(K v ghi r h tn)




, ngy thng nm .
C quan thi cng .
(K tn, ng du)
.., ngy thng nm ..
TM.UBND x .
Ch tch (K tn, ng du)

PH LC 5
BNG TA CC IM C TRNG TRN NG
254

A GII HNH CHNH CP X
THEO ON M T: T . N
X . Huyn .. Tnh ..
V x . Huyn . Tnh ..

STT
S hiu mc,
s hiu im
Ta
Ghi ch
X (m) Y (m)
1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
6
7
8
9


Ngi lp bng: .
(K v ghi r h tn)
Ngi kim tra: .
(K v ghi r h tn)



255


, ngy thng nm .
C quan thi cng .
(K tn, ng du)
.., ngy thng nm ..
TM.UBND x .
Ch tch (K tn, ng du)


PH LC 6
BNG TA CC MC A GII HNH CHNH V IM C
TRNG TRN NG A GII HNH CHNH CP HUYN (TNH)
THEO ON M T: T . N
Huyn . Tnh ..
V Huyn Tnh
(Tnh . v tnh )

STT
S hiu mc,
s hiu im
Ta
Ghi ch
X (m) Y (m)
1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
6
256

7
8
9


Ngi lp bng: .
(K v ghi r h tn)


Ngi kim tra: .
(K v ghi r h tn)
, ngy thng nm .
C quan thi cng .
(K tn, ng du)
.., ngy thng nm ..
TM.UBND x .
Ch tch (K tn, ng du)

PH LC 7
MU BIN BN BN GIAO MC GHC
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
c lp T do Hnh phc
--------------
BIN BN BN GIAO MC A GII HNH CHNH
Cn c Ngh nh s 119/CP ngy 16/9/1994 ca Chnh ph ban hnh quy nh
v vic qun l, s dng h s a gii, bn a gii v mc GHC cc cp;
Thc hin Ngh nh s .//N-CP ngy . thng . nm . ca Chnh
ph v vic .
UBND tnh .. bn giao cho UBND x . c s hiu sau
bo qun:
257

- Mc GHC cp tnh:
- Mc GHC cp huyn:
- Mc GHC cp x:
Trong qu trnh bo qun, nu pht hin thy mc GHC b ph hy, h hng
hoc x dch th UBND cc x c lin quan c trch nhim khi phc li trong
thi hn nhanh nht, ng thi bo co ln cp qun l cao hn.
Bin bn ny c lu vo h s GHC cc cp theo quy nh.

., ngy thng nm
Bn nhn
TM.UBND x ..
Ch tch (k tn, ng du)
Bn giao
TM. UBND tnh .
Ch tch (K tn, ng du)

PH LC 8
MU K HIU BN A GII HNH CHNH
TT LOI I
TNG
K HIU GII
THCH
1
T bo
ng a
gii tnh

a gii
hnh chnh
tnh bao
ngoi lnh
th 15 mm
on 2 cm
ca a gii
2 tnh khc:
258

mi pha
rng 15 mm
2
T bo
ng a
gii huyn

a gii
hnh chnh
huyn bao
ngoi lnh
th 10 mm
on 2 cm
ca a gii
2 huyn
khc: mi
pha rng 10
mm
a gii
hnh chnh
huyn trong
ni b tnh:
mi pha
rng 4 mm
3
T bo
ng
a gii
x



a gii hnh chnh x bao
ngoi lnh th 5 mm
on 2 cm ca a gii 2 x
khc: mi pha rng 5 mm
a gii hnh chnh x trong
ni b huyn: mi pha rng
2 mm
259

4
Cc loi
mc
(dng
chung
mt k
hiu)

Vng trn ng knh 4 mm,
weight = 5
5
S hiu
mc a
gii tnh
2T.9 Font: VnTimeH, cao 3 mm
6
S hiu
mc a
gii
huyn
2H.11 Font: VnTimeH, cao 3 mm
7
S hiu
mc a
gii x
3X.15 Font: VnTimeH, cao 3 mm
8 im c
trng v
s hiu
23 Vng trn ng knh 2,6
mm,
weight = 3

Ghi ch: Cc k hiu khc trn bn GHC s dng theo quy nh k hiu ca
bn a hnh t l tng ng
PH LC 9

260

T
R

N
H

B

Y

N
G
O

I

K
H
U
N
G

B

G
H
C

C

C

C

P


261

PH LC 10
CC PHIU THNG K A DANH
PHIU THNG K A DANH DN C
X . Huyn .. Tnh
Tng s dn: ngi
Tng s h: .. h
Din tch t nhin: . Ha

STT Cp (p, bun, bn,
thn, xm, t, )
Tn ang dng trong cc
vn bn (hoc l tn
chnh)
Tn dng trc
khi c tn hin
nay
1
2
.


Ngy thng nm .
Ngi lp phiu:
Ngi kim tra
.., ngy . thng . nm

TM.UBND x .
Ch tch (k tn, ng du)

PHIU THNG K A DANH THY VN
X . Huyn .. Tnh
STT Loi (sng, sui, knh,
mng, h, p, ca
bin, )
Tn ang dng trong
cc vn bn (hoc l
tn chnh)
Tn dng trc
khi c tn hin
nay
262

1
2
.


Ngy thng nm .
Ngi lp phiu:
Ngi kim tra
.., ngy . thng . nm

TM.UBND x .
Ch tch (k tn, ng du)

PHIU THNG K A DANH SN VN
X . Huyn .. Tnh
STT Loi (dy ni, ni,
i, o, hang ng,
)
Tn ang dng trong cc
vn bn (hoc l tn
chnh)
Tn dng trc
khi c tn hin
nay
1
2
.


Ngy thng nm .
Ngi lp phiu:
Ngi kim tra
.., ngy . thng . nm

TM.UBND x .
Ch tch (k tn, ng du)
263

PH LC 11


PH LC 12
MU BIN BN XC NHN M T GHC CP X
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
c lp T do Hnh phc
--------------

BIN BN XC NHN M T A GII HNH CHNH
264

Tuyn GHC gia
X . Huyn
..
Tnh
V
X . Huyn
..
Tnh

Chng ti gm:
1. ng: . Chc v: Ch tch UBND x
..
2. ng: Chc v: Ch tch UBND x
..
Vi s chng kin ca cc:
1. ng: Chc v:
2. ng: Chc v:
3. ng: Chc v:
4. ng: Chc v:
5. ng: Chc v: T trng, i din n v thi cng.
C quan thi cng: .
Sau khi cng nhau xem xt trn bn v i kho st thc a, dc theo tuyn
GHC, chng ti thng nht xc nhn m t tuyn GHC gia hai x nh sau:
265

Tuyn GHC gia x . trng vi tuyn GHC gia
huyn .. (nu c) nm trn cc mnh bn a hnh t l
c cc phin hiu sau:
..
..
Tuyn GHC khi u t ng ba a gii 3 x: , c nh
du trn thc a bng mc b tng .. Theo hng chnh
l hng .., ng a gii ch yu i theo
. v kt thc ti ng ba a gii ba x
., c nh du trn thc a bng mc b tng
. (mc chn ti ., cch ng ba a gii m v pha
)
Tng chiu di ca tuyn a gii l m, gm .. mc a gii, .. im
c trng, chia lm . on; chiu di cc on o v c m t c
th nh sau:
on 1: Khi u t ng ba a gii 3 x: , theo hng ng ng
bc, ng a gii i .., n im c trng s . on
a gii ny di .m.
.
on .: T im c trng s ., theo hng ., ng a gii i
, n kt thc ti ng ba a gii ba x: . c nh du
trn thc a bng mc b tng (mc chn ti .,
cch ng ba a gii m v pha .). on a gii ny di .m.
266

Chng ti cam oan nhng vn nu trn l ng vi thc a, ph hp vi bn
GHC, bin bn ny c gi tr php l trong cng tc qun l nh nc i vi
cc cp chnh quyn t nay v sau.
Bin bn ny lm thnh 10 bn c ni dung nh nhau. Mi UBND x gi 05 bn
a vo H s GHC x ca mnh.
Bin bn lm ti x .., ngy thng nm .

TM. UBND x .
Ch tch (k tn, ng du)
TM. UBND x
Ch tch (k tn, ng du)

Ngi chng kin

i din
n v thi cng
(k, ghi r h tn)
i din
Phng Ni v L-TBXH
(hoc Phng Ti nguyn v Mi
trng)
(k, ghi r h tn)

PH LC 13
MU BN XC NHN M T GHC CP HUYN
BN XC NHN M T A GII HNH CHNH
Tuyn GHC gia
Huyn .. Tnh
267

V huyn Tnh
Tuyn GHC gia huyn tnh v huyn . tnh nm trn .. mnh
bn a hnh t l .. h VN-2000 do B Ti nguyn v Mi trng xut bn
nm ., c phin hiu sau:
Tuyn GHC khi u t ng ba a gii gia ba x, ng thi l ng ba a gii
gia ba huyn: x huyn tnh , x .., huyn v x
, huyn .. tnh (nh ni), c nh du trn bn bng
im c trng c k hiu: (). Hng chung ca ng a gii l hng
, ng a gii i theo sng ni v kt thc ti ng ba a gii gia ba
huyn, ng thi l ng ba a gii gia ba tnh: huyn . v huyn tnh ..,
huyn . tnh ., (nh cao.......), c nh du trn bn bng im c
trng c k hiu: (.),
Tng chiu di ton tuyn l .m. Trn tuyn GHC ny c . mc, c
. im c trng chia thnh on v c m t c th nh sau:
on 1: Khi u t ng ba a gii gia ba x, ng thi l ng ba a gii gia
ba huyn: x huyn . tnh ., x . huyn . v x
.. huyn .. tnh .. (nh ni), c nh du trn bn bng
im c trng c k hiu: (.), theo hng ., ng a gii i theo
sng ni n ng ba a gii gia ba x: x .. huyn . tnh , x
v x .. huyn tnh (nh cao ), c nh du trn bn
bng im c trng c k hiu: (.). on ny di ..m. y chnh l tuyn
a gii gia x .. huyn .. tnh .. v x .. huyn .. tnh
..
on .: T ng ba a gii gia ba x: x . v x .. huyn
. tnh .., x . huyn .. tnh , (nh ni),
268

c nh du trn bn bng im c trng c k hiu: (), theo
hng . ri chuyn hng .., ng a gii i theo sng ni v kt
thc ti ng ba a gii gia ba x, ng thi l ng ba a gii gia ba huyn: x
.. huyn v x . huyn tnh ., x
huyn tnh . (nh cao ..), c nh du trn bn bng
im c trng c k hiu: (.). on ny di m. y chnh l tuyn a
gii gia x huyn .. tnh . v x huyn . tnh
.
Bn xc nhn m t tuyn GHC ny c lp trn c s cc bin bn xc nhn
m t tuyn GHC gia cc x c ng GHC trng ln ng GHC ca hai
huyn.
Bn xc nhn m t ny c lm thnh 08 bn c ni dung v gi tr nh nhau.
Mi UBND huyn gi 04 bn a vo h s GHC huyn ca mnh.

Ngy thng nm ..
TM.UBND huyn
Ch tch (k tn, ng du)
Ngy thng nm ..
TM.UBND huyn
Ch tch (k tn, ng du)

PH LC 14
MU BN XC NHN M T GHC CP TNH
BN XC NHN M T A GII HNH CHNH
Tuyn GHC gia
Tnh ..
V tnh .......
269

Tuyn GHC gia tnh v tnh nm trn .. mnh bn a hnh t l
.. h VN-2000 do B Ti nguyn v Mi trng xut bn nm ., c phin
hiu sau:
Tuyn GHC khi u t ng ba a gii gia ba huyn, ng thi l ng ba a
gii gia ba tnh: huyn tnh , huyn v huyn ... tnh
(nh ni), c nh du trn bn bng im c trng c k hiu:
(). Hng chung ca ng a gii l hng , ng a gii i
theo sng ni v kt thc ti ng ba a gii gia ba huyn, ng thi l ng ba a
gii gia ba tnh: huyn . v huyn tnh .., huyn . tnh . (nh
cao.....), c nh du trn bn bng im c trng c k hiu: (.).
Tng chiu di ton tuyn l .m. Trn tuyn GHC ny khng chn mc, gm
c . im c trng, chia thnh on v c m t c th nh sau:
on 1: Khi u t ng ba a gii gia ba huyn, ng thi l ng ba a gii
gia ba tnh: huyn . tnh ., huyn . v huyn .. tnh..
(nh ni), c nh du trn bn bng im c trng c k hiu: (.),
theo hng ., ng a gii i theo sng ni n ng ba a gii gia ba
huyn: huyn . tnh , huyn v huyn tnh (nh cao
), c nh du trn bn bng im c trng c k hiu: (.). on
ny di ..m. y chnh l tuyn a gii gia huyn .. tnh .. v
huyn .. tnh ..
on .: t ng ba a gii gia ba huyn: huyn . v huyn .
tnh .., huyn .. tnh (nh ni), c nh du trn bn
bng im c trng c k hiu: (), theo hng . ri chuyn
hng .., ng a gii i theo sng ni v kt thc ti ng ba a gii
gia ba huyn, ng thi l ng ba a gii gia ba tnh: huyn v
huyn. tnh , huyn tnh . (nh cao ..), c
270

nh du trn bn bng im c trng c k hiu: (.). on ny di
m. y chnh l tuyn a gii gia huyn .. tnh . v huyn
. tnh .
Bn xc nhn m t tuyn GHC ny c lp trn c s cc bin bn xc nhn
m t tuyn GHC gia cc huyn c ng GHC trng ln ng GHC ca
hai tnh.
Bn xc nhn m t ny c lm thnh 08 bn c ni dung v gi tr nh nhau.
Mi UBND tnh gi 04 bn a vo h s GHC tnh ca mnh.

Ngy thng nm ..
TM.UBND tnh
Ch tch (k tn, ng du)
Ngy thng nm ..
TM.UBND tnh
Ch tch (k tn, ng du)

PH LC 15
MU BN M T TNH HNH CHUNG V GHC
PH LC 15A:
M T TNH HNH CHUNG V A GII HNH CHNH
X . Huyn Tnh
CP X
X .., huyn .., tnh .. c thnh lp theo Ngh nh s /
/N-CP ngy ....... ca Chnh ph, trn c s ., c v tr a l nm
pha . ca huyn ., tnh . (*)
Pha . gip vi x ., huyn .., tnh
271

Pha . gip vi x ., huyn .., tnh
Pha . gip vi x ., huyn .., tnh
Tng chiu di ton tuyn l m , trong :
Vi x , di . m
Vi x , di . m
Vi x , di . m
ng GHC ch yu i theo . Gm mc GHC.
Trong : - Mc ba mt: .
- Mc hai mt: .
Cc tuyn a gii c UBND x v cc x lin quan xc nhn
trn thc a, lp bin bn xc nhn m t tuyn GHC; cm mc a gii v lp
bn xc nhn s v tr mc, lp bn GHC.
Cc mc a gii, ng ba a gii v im c trng u c o ta v thng
k theo bng ring
Ghi ch: mc (*) i vi cc x ch iu chnh mt phn GHC th phn u bn
m t chung b sung l: Khi thc hin Ch th 364/CT ca Ch tch Hi ng B
trng (nay l Th tng Chnh ph), x , huyn .., tnh ,
(nu tnh hnh iu chnh; hoc c s thay i gip ranh mt s tuyn vi x lin
quan). Nay thc hin Ngh nh s / /N-CP ngy .. ca Chnh ph,
trn c s ., c v tr a l nm pha .. ca huyn ., tnh .,
(tip theo m t nh trn).

, ngy thng nm .., ngy thng nm
272

..
Ngi lp:
Ngi kim tra:.............................
..
TM.UBND x
Ch tch (k tn, ng du)

PH LC 15B
M T TNH HNH CHUNG V A GII HNH CHNH CP HUYN
Huyn Tnh
Dn s: .. ngi
Tng s h: . h
Din tch t nhin: ha

Huyn .. nm pha ca tnh, c din tch t nhin l . ha, dn s
.. ngi (tnh n thng nm ..), c . th trn v . x.
Huyn .. tip gip vi .. huyn cng tnh, vi cc huyn ..
ca tnh , vi (nc no) v gip bin .. pha .
vi tng chiu di ng GHC (k c tuyn trng ln cp tnh, Quc gii, ng
b bin) l .. km. ng GHC cp huyn trn thc a ch yu chy
.. (nu khi qut nh chy theo sng, sui, ng phn
thy, t thy, theo b vng, b tha .) v tip gip vi huyn, tnh khc nh sau:
- Pha Bc gip huyn (huyn cng tnh), tuyn GHC di .. km.
- Pha ng gip huyn .. tnh ., tuyn GHC di km.
..
Trn ng GHC cc cp ca huyn cm .. mc. Trong mc cp tnh
l ., mc cp huyn ., mc cp x
273

Trn a bn c huyn c . tuyn GHC cp x, vi tng chiu di l
. km, trong trng ln GHC cp tnh l . tuyn, trng ln GHC
cp huyn l . tuyn v c .. x gip vi nc ..
Bn GHC cp x ca huyn c thnh lp nm . trn nn bn
a hnh t l . do xut bn nm lm hon
chnh h s ca x, th trn.
Bn GHC cp huyn thnh lp trn nn bn a hnh t l .. do
.. xut bn nm ., bng phng php . t cc b
bn GHC ca cp x. B bn GHC cp huyn gm . t, c
phin hiu sau: .. v c ng thnh tp.
Cc mc GHC, cc tuyn GHC trn a bn c huyn c UBND cp x,
huyn c lin quan xc nh ti thc a, cm mc, lp bn xc nhn s v tr
mc GHC, lp bin bn xc nhn m t GHC, c th hin trn bn
GHC ca huyn v c xc nhn, chng thc theo quy nh.

, ngy thng nm
..
Ngi lp:
Ngi kim tra:.............................
.., ngy thng nm
..
TM.UBND x
Ch tch (k tn, ng du)

PH LC 15C
M T TNH HNH CHUNG V A GII HNH CHNH CP TNH
Tnh
Dn s: .. ngi
274

Tng s h: . h
Din tch t nhin: ha

Tnh .. nm , c din tch t nhin l . ha, dn s .. ngi (tnh
n thng nm ..), c . thnh ph, qun, huyn vi
.. phng, . th trn v x.
ng GHC ca tnh di . km, trn thc a ch yu chy v tip gip vi
cc tnh ., nc . c th nh sau:
- Pha Bc gip nc .. on quc gii di km.
- Pha ng gip tnh , tuyn GHC di .. km.
Trn ng GHC cc cp ca tnh cm .. mc. Trong cp tnh l .
mc, cp huyn . mc v cp x mc.
Trn a bn c tnh c . tuyn GHC cp x, di . km, c .
tuyn GHC cp huyn di .. km, c .. huyn gip vi nc v c
. huyn gip vi bin .. S tuyn GHC cp x trng ln
GHC cp huyn l .. tuyn. Trn ng GHC cp tnh c tuyn
GHC cp huyn v . tuyn GHC cp x i trng ln.
Bn GHC cp x c thnh lp nm . trn nn bn a hnh t l
.. do xut bn nm .. lm y cho .. x.
Bn GHC cp huyn c thnh lp nm . trn nn bn a hnh
t l . do xut bn nm lm y cho
.. huyn.
Bn GHC ca tnh thnh lp trn nn bn a hnh t l .. do
.. xut bn nm ., bng phng php . t cc b bn
275

GHC ca cp x, huyn. B bn GHC cp tnh gm . t, c
phin hiu sau: .. v c ng thnh tp.
Cc mc GHC, cc tuyn GHC trn a bn c tnh c UBND cp x,
huyn, tnh c lin quan xc nh ti thc a, cm mc, lp bn xc nhn s v
tr mc GHC, lp bin bn xc nhn m t GHC, c th hin trn bn
GHC cc cp, c xc nhn, chng thc theo quy nh.

, ngy thng nm
..
Ngi lp:
Ngi kim tra:..............................
.., ngy thng nm
..
TM.UBND x
Ch tch (k tn, ng du)

PH LC 16
HNG DN NG GI H S GHC
PH LC 16A
BN THNG K DANH MC CC TI LIU CP X
1. Bn sao cc vn bn php l v thnh lp x v iu chnh GHC x ca
c quan nh nc c thm quyn
GHC cp x (phng, th trn)
.
S lng bn T trang n
trang
2. Bn xc nhn s v tr mc
GHC

S lng bn T trang n
trang
276

3. Bng xc nhn ta cc mc
GHC

S lng bn T trang n
trang
4. Bng ta cc im c trng
trn ng GHC
S lng bn T trang n
trang
5. M t tnh hnh chung v GHC S lng bn T trang n
trang
6. Bin bn xc nhn m t ng
GHC
S lng bn T trang n
trang
7. Phiu thng k a danh dn c

S lng bn T trang n
trang
8. Phiu thng k a danh thy h
.
S lng bn T trang n
trang
9. Phiu thng k a danh sn vn
.
S lng bn T trang n
trang
10. Bin bn bn giao mc GHC S lng bn T trang n
trang
11. B bn GHC S lng . mnh


PH LC 16B
BN THNG K DANH MC CC TI LIU CP HUYN
277

1. Bn sao vn bn ca c quan nh nc c thm quyn v thnh lp huyn
v iu chnh GHC huyn ca c quan nh nc c thm quyn iu
chnh
GHC huyn (qun, th x, thnh
ph)
S lng bn T trang n
trang
2. Bn xc nhn s v tr mc
GHC
S lng bn T trang n
trang
3. Bng ta cc mc v cc im
c trng trn ng GHC
S lng bn T trang n
trang
4. M t tnh hnh chung v GHC S lng bn T trang n
trang
5. Bn xc nhn m t ng GHC S lng bn T trang n
trang
6. B bn GHC S lng mnh


PH LC 16C
BN THNG K DANH MC CC TI LIU CP TNH
1. Bn sao vn bn ca c quan nh nc c thm quyn v thnh lp tnh
v iu chnh GHC tnh ca c quan nh nc c thm quyn iu chnh
GHC tnh (thnh ph) trc thuc
TW

S lng bn T trang n
trang
278

2. Bn xc nhn s v tr mc
GHC
S lng bn T trang n
trang
3. Bng ta cc mc v cc im
c trng trn ng GHC
S lng bn T trang n
trang
4. M t tnh hnh chung v GHC S lng bn T trang n
trang
5. Bn xc nhn m t ng GHC S lng bn T trang n
trang
6. B bn GHC S lng mnh

PH LC 17
MU T BA CA TP H S GHC CP X
279


280


PH LC 18
MU TRNH BY BA TP BN A GII HNH CHNH

Ghi ch: Ti ph lc 16, 17 i vi h s cp huyn (hoc tnh) th dng tn x,
c thay th v tr dng tn huyn (hoc tnh) tng ng.

PH LC 19
281

CC MU VN BN KIM TRA, NGHIM THU
PHIU GHI KIN KIM TRA NGHIM THU
Tn thnh qu:

Ngi sn xut .. Ngi kim tra
..
. Ngy kim tra

S
hiu
Trang Dng Ni dung vn kin
kim tra
kin
kim tra
li
Tnh
hnh sa
cha











282





Ngi c kim tra
(K v ghi r h tn)
Ngi kim tra
(K v ghi r h tn)

PH LC 19A
MU BIN BN NGHIM THU SN PHM H S GHC
Tnh:

Huyn:
X: .
CNG HA X HI CH NGHA
VIT NAM
c lp T do Hnh phc
--------------
H Ni, ngy thng nm

BIN BN NGHIM THU SN PHM H S GHC
TNH: .
(Theo phng n Kinh t - K thut )
Phn H s GHC cp x (huyn, tnh)
Chng ti gm:
1. ng (b) Chc v . i din

283

2. ng (b) Chc v . i din

3. ng (b) Chc v . i din

C s chng kin ca
1. ng (b) Chc v . i din

2. ng (b) Chc v . i din

3. ng (b) Chc v . i din

tin hnh kim tra, nghim thu h s GHC cp x (huyn, tnh) do ..
thc hin
Kt qu kim tra nghim thu nh sau
1. T chc v phng php kim tra nghim thu: (nu ngn gn v t chc v
phng php tin hnh kim tra nghim thu).
2. Ti liu giao np kim tra, nghim thu (thng k y )
3. Kt qu kim tra cht lng sn lng.
(Nu trnh t kt qu cht lng i vi tng loi h s)
A- H s a gii hnh chnh cp x.
B- H s a gii hnh chnh cp huyn
C- H s a gii hnh chnh cp tnh
284

Mi chng loi cng vic, mi loi ti liu cn nu r tng khi lng, s lng
kim tra trong phng, ngoi thc a, t l kim tra, cht lng t c.
Nhn xt v nh gi
Nhn xt chung v kt qu do cc n v sn xut thc hin c cc cp
nghim thu. nh gi c th cc h s no t, mc ; H s no khng t, l
do. Kin ngh bin php khc phc c th, khi lng cng vic hon thnh.

Ngy thng nm 2008
i din n v thi cng
(K ng du)
Ngy thng nm 2008
i din UBND cp kim tra
(K ng du)




PH LC 19B
MU BNG DANH MC TI LIU NGHIM THU
BNG DANH MC TI LIU NGHIM THU
(Km theo bin bn kim tra nghim thu , ngy thng nm .)
H s a gii hnh chnh
.

S Loi sn n Hnh thc v
khi lng
Phn Thi gian
nghim
Ghi ch
285

TT phm v nghim thu loi thu













Ngy .. thng .. nm
kin ngi c nghim thu
(Ghi r kin ng , khng ng )
(K ghi r h tn)
Ngy thng nm
Ngi nghim thu
(K ghi r h tn)

Mu n khiu ni "hoc t co"
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
c lp T do Hnh phc
286

N KHIU NI (HOC T CO)
(V vic..)
I. Knh gi:. (Tn c quan, t chc, cn b c thm quyn gii
quyt)
II. Lc ghi l lch ngi gi n
Tn ti l:. sinh ngy..
Thng tr ti:. S CMT (h chiu)
..
Ngy v ni cp:.. hin ang (lm g, u):
.
III. Gii trnh v vic (cn khiu ni, t co)
Nu tm tt s vic xy ra, ngn gn, tnh tit.
(Nu quyn li hp php b xm phm, b gii quyt sau th vit n khiu ni).
(Nu ngi thc hin hnh v phm ti, hnh vi xm phm quyn li ca x hi,
ca bn thn, ca ngi xung quanh mt cch sai php lut, tri vi o c x
hi th nu r tn l n t co).
IV. Nu yu cu gii quyt khiu ni, t co
- gh thm tra, xc minh (c th gii thiu ti liu, chng c, ngi bit
vic lm chng). Gii quyt li theo ng chnh sch php lut, ng
quyn li hp php.
- ngh p dng hnh thc x l thch ng i vi ngi b khiu ni, t
co.
V. Li cam oan
287

Ti xin cam oan trc c quan t chc, v ni dung khiu ni (t co) trn l
ng s tht v xin chu trch nhim v ni dung khiu ni (t co).
Mong qu c quan sm xt v gii quyt bo v quyn li cho

.
Xin chn thnh cm n qu c quan.

(a danh) Ngy. thng nm.
Ngi lm n
(K tn v ghi r h tn













Cng ho x hi ch ngha Vit Nam
c lp - T do - Hnh phc
H ni, ngy... thng... nm
288

N KHIU NI
Knh gi: ( ng c quan c thm quyn gii quyt)
1. Ngi khiu ni
2. i tng b khiu ni
3. Ni dung khiu ni
Tm tt v vic khiu ni
Nhng quyn v li ch hp php b xm phm
4. Qu trnh khiu ni v vic gii quyt khiu ni
5. Nhng yu cu ca ngi khiu ni
6. Cam kt ca ngi khiu ni
7. Ti liu gi theo n:
1.
2.
3.
...
Ngi khiu ni
(K v ghi r h tn)
289

Ch gii:
Nhng ni dung ghi trong n khiu ni
1. Ngi khiu ni.
a. Trng hp ngi khiu ni l c nhn.
Phi ghi y h v tn a ch ca ngi khiu ni, nu c ngi i din th ghi
r h tn ca ngi i din v ghi r mi quan h ca h vi ngi khiu ni.
b. Trng hp ngi khiu ni l c quan, t chc.
Phi ghi r tn c quan, t chc, a ch c quan t chc .
2. i tng b khiu ni.
Ghi r khiu ni v vic g, nu khiu ni v:
a. Quyt nh hnh chnh: Phi ghi r c quan ra quyt nh; s quyt nh; ngy
thng nm ra quyt nh; ngi k quyt nh.
b. V hnh vi hnh chnh: Phi ghi r h tn chc v a ch, ngi thc hin hnh
vi hnh chnh.
3. Ni dung khiu ni.
a. Tm tt vic khiu ni: ghi ngn gn, r rng, trung thc din bin ni dung v
vic khiu ni.
290

b. Nhng quyn v li ch hp php b xm phm: phi ghi r quyt nh hnh
chnh hoc hnh vi hnh chnh (nh nu trn) xm phm n nhng quyn
v li ch hp php no ca mnh.
4. Qu trnh khiu ni v kt qu gii quyt khiu ni.
Ghi r gi n n c quan no; c nhng c quan no gii quyt v kt
qu gii quyt.
5. Nhng yu cu ca ngi khiu ni.
Nhng yu cu ny phi xut pht t ni dung, nhng yu cu c th l: khi
phc quyn v li ch, i bi thng v mc bi thng.v.v...
6. Cam kt ca ngi khiu ni.
a. Ghi nhng cam kt ca ngi khiu ni v ni dung trnh by trong n v
tnh chnh xc ca ti liu km theo.
b. Trng hp v vic c gii quyt ln u m tip khiu theo trnh t hnh
chnh th ngi khiu ni phi cam kt khng khi kin v vic ny ra To n.
7. Ti liu gi km theo n (nu c): Bao gm cc quyt nh, vn bn tr li ca
c quan, nh, s ... c gi tr chng minh cho ni dung khiu ni; phi ghi theo
th t thi gian, trung thc, r rng chnh xc.
* Mu n khiu ni ny ban hnh km theo Thng t s 1118/TT. TTNN ngy 20
thng 7 nm 1996 ca Tng Thanh tra Nh nc hng dn mt s vn v gii
quyt khiu ni hnh chnh hin nay.

291

CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
c lp - T do - Hnh phc
......., ngy . thng . nm .
N KHIU NI

Knh gi: ................................................................................................ (1)
H v tn: . (2); M s h s: .............. (3)
a ch: .......................................................................................................
Khiu ni ............................................................................................... (4)
Ni dung khiu ni .................................................................................. (5)
.....................................................................................................................
(Ti liu, chng t km theo nu c)

NGI KHIU NI
(K v ghi r h tn)

(1) Tn c quan, t chc, c nhn c thm quyn gii quyt khiu ni.
(2) H tn ca ngi khiu ni,
- Nu l i din khiu ni cho c quan, t chc th ghi r chc danh, tn c quan,
t chc m mnh i din.
- Nu l ngi c y quyn khiu ni th ghi r theo y quyn ca c quan, t
chc, c nhn no.
292

(3) Ni dung ny do c quan gii quyt khiu ni ghi.
(4) Khiu ni ln u (hoc ln hai) i vi quyt nh, hnh vi hnh chnh ca ai?
(5) Ni dung khiu ni
- Ghi tm tt s vic dn n khiu ni;
- Yu cu ( ngh) ca ngi khiu ni (nu c);


UBND CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
QUN: .. c lp T do Hnh phc
UBND --------
PHNG (X)
S: ./.
.., ngy thng nm ..

GIY BIN NHN
N KHIU NI, T CO
UBND phng: Qun:
C nhn n ca ng (b): hoc i din hp php ca
ng (b):

..
Ch ti:

.
293

Trnh by v vic:

.
nh km theo n gm cc ti liu sau:
1-
...
2-
...
Sau 10 (mi) ngy c quan s thng bo ng (b) bit kt qu.
NGI NHN N

(K tn v ghi r h, tn).






















294

MC LC

Trang

Li gii thiu. 2

Mc Lc
4
PHN 1

PHP LUT T AI VIT NAM 7
Chng 1 LCH S PHP LUT T AI VIT NAM QUA CC THI
K..
7
I. PHP LUT T AI V CH S HU V S DNG T
TRC NM 1975
7
II. PHP LUT T AI T NM 1975 N NM 2003..

26
Chng 2 KHI NIM, I TNG IU CHNH V PHNG PHP
IU CHNH CA NGNH LUT T AI
33
I. KHI QUT CHUNG .
33
II. KHI NIM, I TNG IU CHNH V PHNG PHP IU
CHNH CA NGNH LUT T AI.
34
III.
CC NGUYN TC CA NGNH LUT T AI.
42
IV.
NGUN CA NGNH LUT T AI
47
Chng 3 QUAN H PHP LUT T AI... 49
I. KHI NIM V PHN LOI QUAN H PHP LUT T AI
49
II. CC YU T CU THNH QUAN H PHP LUT T AI..
52
III. MI QUAN H GIA NGNH LUT T AI VI CC NGNH
LUT KHC.
61
Chng 4 CH PHP L I VI CC LOI T.. 64
I. CH S DNG T NNG NGHIP ...
65
II. CH S DNG T PHI NNG NGHIP. .
79
III. QUN L V A T CHA S DNG VO S DNG
93
Chng 5 A V PHP L CA NGI S DNG T.. 96
I. QUYN V NGHA V CHUNG CA NGI S DNG T..
96
II. QUYN V NGHA V CA T CHC, H GIA NH, C NHN
C NH NC GIAO T, CHO THU T.

97
III. QUYN V NGHA V CA NGI VIT NAM NH C NC
NGOI, T CHC, C NHN NC NGOI S DNG T VIT
NAM.

102
Chng 6 PHP LUT V CHUYN QUYN S DNG T 106
295

I. KHI NIM V CHUYN QUYN S DNG T...
106
II. IU KIN CHUYN QUYN S DNG T...
107
III. CC HNH THC V TH TC CHUYN QUYN S DNG T.
109
PHN 2

QUN L NH NC V T AI.

123
Chng 7

KHI QUT V QUN L NH NC V T AI 123
I. KHI NIM V S CN THIT CA QUN L NH NC V T
AI...
123
II. NGUYN TC QUN L NH NC V T AI.
125
III. PHNG PHP QUN L NH NC V T AI..
127
IV. CNG C QUN L NH NC V T AI. 128
Chng 8

QUN L NH NC V A GII HNH CHNH.. 130
I. CC KHI NIM LIN QUAN N A GII HNH CHNH...
130
II. THM QUYN PHN NH A GII HNH CHNH CC CP..
131
III. QUY TRNH PHN NH A GII HNH CHNH
132
IV. QUN L H S A GII HNH CHNH
148
V. THM NH H S A GII HNH CHNH CC CP ...
151
VI. THM NH VIC TH HIN NG A GII V CC YU T
LIN QUAN N NG A GII HNH CHNH
153
Chng 9

QUN L NH NC V QUI HOCH V K HOCH S
DNG T..
155
I. KHI NIM V QUY HOCH, K HOCH S DNG T...
155
II. NGUYN TC LP QUY HOCH S DNG T
157
III. CN C LP QUY HOCH, K HOCH S DNG T...
157
IV. NI DUNG QUY HOCH, K HOCH S DNG T...
158
V. THM QUYN LP QUY HOCH, K HOCH S DNG T.
159
VI. THM QUYN QUYT NH XT, DUYT, IU CHNH
QUY HOCH, K HOCH S DNG T
161
Chng 10

QUN L NH NC V GIAO T, CHO THU T,
CHUYN MC CH S DNG T, ..
165
I.
QUN L NH NC V VIC GIAO T, CHO THU T,
CHUYN MC CH S DNG T..
165
II. TH TC GIAO T, CHO THU T I VI CC D N U T
172
Chng 11

QUN L NH NC TRONG VIC CP GIY CHNG
NHN QUYN S DNG T, QUYN S HU NH V
173
296

CNG TRNH XY DNG TRN T.
I.

QUY NH CHUNG V CP GIY CHNG NHN..

173
II. NHNG TRNG HP C CP GIY CHNG NHN
177
III. TH TC CP GIY CHNG NHN .
184
IV.
TRCH NHIM CA C QUAN QUN L NH NC TRONG VIC
CP GIY CHNG NHN .
189
Chng 12 QUN L NH NC TRONG VIC THU HI T, BI
THNG, H TR, TI NH C
190
I. V THU HI T.
190
II. V BI THNG, H TR, TI NH C
193
Chng 13 THNH TRA, KIM TRA GII QUYT TRANH CHP,
KHIU NI, T CO LIN QUAN N T AI..
227
I
THANH TRA, KIM TRA VIC CHP HNH CH QUN L V
S DNG T AI..
227
II.
GII QUYT TRANH CHP, KHIU NI, T CO LIN QUAN N
T AI CA CC C QUAN HNH CHNH NH NC
233
III.
TRNH T, TH TC GII QUYT KHIU NI, T CO LIN QUAN
N T AI












239
297

GIO TRNH
LUT T AI
















HOANGVAN DESIGNER
NM 2012