Professional Documents
Culture Documents
1
HI TON HC VIT NAM B GIO DC & O TO
OLYMPIC TON SINH VIN TON QUC LN TH XIV NM 2006
Mn thi: i s
Thi gian lm bi: 180 pht
Cu 1: Cho ma trn (
) Xc nh cc phn t trn ng cho chnh ca ma trn
Gii: Ta c vi (
) . D dng tnh ra
=>
. T suy ra
Do cc phn t trn ng cho chnh l
( )
( )
Cu 2: Cho ma trn (
). Chng minh rng (
)
Gii: Tnh ton, ta thy ma trn cho ha c. Do , tn ti ma trn kh nghch sao cho
, trong (
) l ma trn cho.
Suy ra
()
)
=> (
)
Ta c: (
) (
) (
do c nh thc
ny u khc .
Cu 3: Xc nh h phng trnh sau c nghim c lp tuyn tnh
{
( )
( )
( )
( )
Gii: Gi l ma trn h s ca phng trnh
mt
2
(
( )
( )
( )
( )
Nhn dng vi ri cng vo dng ( ), ta c
Nhn dng vi ri cng vo dng ( ), ta c
D dng suy ra rng h phng trnh c nghim c lp tuyn tnh th .
Cu 4: Cho l ma trn vung cp sao cho mi dng ca n cha ng phn t khc , trong phn t
nm ng cho chnh l , phn t cn li l . Chng minh ma trn kh nghch.
Gii: t (
. Ta chng minh bng phn chng. Gi s ngc li, suy bin. K hiu
l ct th ca
, khi c th coi cc ct
. o vy phi c
mt t hp tuyn tnh
()
trong t nht mt h s khc . Gi s |
| *|
| |
| |
|+ . ng nhin |
| . Gi s
hai phn t khc khng ca dng th l
( ). T () suy ra
Suy ra
|
| |
| |
|
mu thn vi cch chn |
| . Vy kh nghch.
Cu 5: Cho l ma trn vung cp tha mn cc iu kin
c xc nh nh sau
()
Khi (
c s chiu l (do ). Gi *
+ l mt vector khc bt
k ca (
). Khi
Suy ra
. Nh vy
( )
()
() (
())
c t nht nghim thc phn bit.
Gii: Ta c () ()() vi () ()
() () ()
(). Gi
l cc nghim
ca () v
())
hay a thc () ()
() c nghim
trong mi khong
(
) :
Mt khc, a thc () c nghim l
) nn
Nu
Th th
()
() ()
()
Do ( )
() hay
() . Suy ra () , vi
, Nh vy a thc () c
nghim phn bit (!). Vy, a thc () c nghim thc phn bit.
mt
4
HI TON HC VIT NAM B GIO DC & O TO
OLYMPIC TON SINH VIN TON QUC LN TH XV NM 2007
Mn thi: i s
Thi gian lm bi: 180 pht
Cu 1: Cho (
* +
. Gii h phng trnh i s tuyn tnh
Gii: Ta c ( ) vi l ma trn n v cp , do () . Vy h phng trnh ch c nghim
tm thng.
Cu 2: Gi s l cc ma trn vung cp tha mn iu kin trong l hai s
thc khc 0. Chng minh rng
Gii: Theo gi thit ta c:
( )( )
Suy ra
( )( ) hay
( )( )
Do hay .
Cu 3: Cho (
trong phn t
. Tnh ()
Gii: Nu th ,- nn ()
Nu th
| | | |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
\ . \ .
1 2
1 1 ... 1 1 1 2 ... n - 1 n
2 2 ... 2 2 1 2 ... n - 1 n
3 3 ... 3 3 1 2 ... n - 1 n
A = +
n - 1 n - 1 ... n - 1 n - 1 1 2 ... n - 1 n
n n ... n n 1 2 ... n - 1 n
= B + B
D thy
=> (
. K hiu l ma
trn con cp 2 nm bn tri pha trn ca , .
/. Khi nn .
Vy nu v nu .
Cu 4: Tm tt c cc a thc () ,- tha ()
,( ) ( )-
Gii: Ta chng minh . Tht vy, gi s tn ti a thc
()
tha mn gi thit bi ton. Xt h s ca
) =>
. iu ny mu thun vi .
Trng hp 1: () , thay vo h thc cho, ta thu c
mt
5
,( ) ( ) - ()
Trng hp 2: ()
. Theo gi thit, ta c
,( )
( ) ( )
( ) -
Suy ra . Vy ()
) (
) (
)
Khi () tng ng hay
. Ta thy
. Mt khc vi
v ta c:
. Do
()
()
Tm li, ta thu c
. Vy ma trn c dng
(
)
Ngc li, d dng kim tra c mi ma trn c dng nh trn u tha mn iu kin bi Ton.
Cu 6: Gi s .
/ l ma trn vung cp kh nghch. Chng minh rng nu l ma trn vung cp
kh nghch th ma trn cp c xc nh bi h thc
.
/
cng kh nghch.
GIi: Gi s .
/ .
/ .
/.
/ ()
Khi
{
Nhn phng trnh u vi , phng trnh hai vi ri tr v, ta c ( )
Do kh nghch nn => . Lp lun tng t ta cng c .
Vy h () ch c nghim tm thng. Do l ma trn kh nghch.
mt
6
HI TON HC VIT NAM B GIO DC & O TO
OLYMPIC TON SINH VIN TON QUC LN TH XVI NM 2008
Mn thi: i s
Thi gian lm bi: 180 pht
Cu 1: Cho
l cc s thc, dy *
Gii: Ta c
|
|
|
|
Cng ct u vo ct cui, ta c
(
)
|
|
|
|
Do
Tip tc nhn hng th vi ri cng vo hng cui cng, nhn hng th vi ri cng vo
hng th nhn hng 1 vi ri cng vo hng ta c
(
)
|
|
|
|
()
)
|
|
|
|
Cng hng cui vo cc hng cn li, ta c:
()
)
|
|
|
|
()
Cu 2: Cho l ma trn thc vung cp tha mn iu kin . Chng minh rng tn ti hai s thc
phn bit
v hai ma trn
sao cho
mt
7
Gii:
Cch 1: a thc c trng ca
( )
()
Do nn => phng trnh c hai nghim thc phn bit
. Khi , t
)
Suy ra
Vy
Cch 2: a thc c trng ca
( )
()
Do nn => phng trnh c hai nghim thc phn bit
hay c 2 gi tr ring
nn cho ha c
=>
[.
/ (
)]
.
/
.
/
.
/
.
/
.
Vy ta tm c hai s thc phn bit
Cu 3: Cho l ma trn vung thc cp , vt l . Tng cc phn t trn mi hng ca bng v .
Xc nh cc gi tr ring ca
Gii: Ta c v tng cc phn t trn mi hng ca ma trn l . Do a thc c
trng ca :
()
()
()
Mt khc
| | |
|
|
|
( ) |
|
Suy ra l mt gi tr ring ca . Thay vo (), ta c
mt
8
() | |
( )( )
Vy ma trn c l gi tr ring n v l gi tr ring kp.
Cu 4: Cho cc s thc
tha mn
)
Gii: t
. Xt cc ma trn cp sau
( )
Do
. Mt khc:
Khai trin Laplace theo ct th nht, ta c:
(
Cu 5: Cho l ma trn vung cp kh nghch. Mi phn t ca cc ma trn
)|
Gii: Do cc phn t ca
u l s nguyn nn
| |
|
=> | | |
|
Vi mi ma trn , t
() l a thc c trng ca n. Gi
l tt c cc gi tr ring thc
ca . Khi
() (
. Xt a thc
() . (
)/
Ta c () v
(
) (
))
)(
T suy ra rng
() l c ca (). Do () nn ()
(). Vy
| | |
| |
|| |
mt
9
(
)(
)(
Cu 6: Tn ti hay khng a thc () bc 2008 tha mn iu kin ()
vi ? Ti sao?
Gii: Vi mi xt biu thc
()
Biu thc ni trn cho ta xc nh a thc () () v a thc ny tha mn yu cu bi Ton.
C th gii theo cch khc nh sau:
Vi mi t
()
( ) ( ( ))( ( )) ( )
( )( ) ( ( ))( ( )) ( )
D dng chng minh a thc
()
()
tha mn iu kin bi Ton.
mt
10
HI TON HC VIT NAM B GIO DC & O TO
OLYMPIC TON SINH VIN TON QUC LN TH XVII NM 2009
Mn thi: i s
Thi gian lm bi: 180 pht
Cu 1: Cho l cc s thc tha mn cc ng thc sau:
{
Chng t rng vi mi s t nhin , ta c
Gii: T cc h thc cho: . Theo nh l Viete, chng l nghim ca phng
trnh (
.
Cu 2: Tn ti hay khng mt ma trn thc vung cp sao cho
.
/
Gii:
Cch 1: Gi s tn ti ma trn tha mn yu cu bi. K hiu
(1)
Bng quy np:
(1)
1/ Xt :
. Khi
.
/ .
/ () (1)
2/ Xt :
t .
/, t gi thit suy ra
. Vy
) (1) =>
()
(1)
Kt lun: khng tn ti ma trn tha mn iu kin bi Ton.
Cch 2: Gi s tn ti ma trn tha mn yu cu bi. t
.
/ (1). Ta c:
( )
( )
) .
/ (1)
Theo gi thit, ta c: ( ) (1)
1/ Xt :
( )
) .
/ (1)
2/ Xt hay : khi
mt
11
.
/ .
/ (1)
Kt lun: khng tn ti ma trn tha mn iu kin bi Ton.
Cu 3: Cho l cc ma trn vung cp sao cho giao hon vi v ,
(ma trn n v) v
( )
a) Chng minh rng
b) Nu c thm iu kin hy chng t ( ) ( )
Gii:
a) Theo gi thit, ta c:
( ) <=>
<=> 0
( )10
( )1
Suy ra 0
( )1 v 0
( )][
( )] [
( )][
( )]
Nhn phn phi li, ta c .
b) Nu c thm iu kin th
=> ( )
( ) ( )
( )( )
Ta c:
() ( ) ,( ) ( )-
( ) ( ) ,( )( )-
Cu 4: Tnh
, trong
(
Gii: i ch cc dng, ct, ta thy ma trn ng dng vi ma trn
(
Ma trn ca php bin i tuyn tnh (khng suy bin) l:
(
mt
12
Khi ma trn
. Ta c ( )
Trong (
) .
/
Ta c
. Do
Cu 5: Tm tt c cc ma trn vung cp sao cho vi mi ma trn vung cp , ta u c (
)
Gii:
Chn ma trn , ta c
() => (
) => do ( ).
Gi s (
( )
( )
( )
Khi ta thu c
ca v v tr gc
tri trn cng v lp li php chng minh trn ta c
.
Vy ma trn cn tm l ma trn .
Cu 6: Th sinh chn mt trong hai cu sau:
a) Gii h phng trnh:
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6
2 2 1
2 2 1
2 2 1
2 2 1
2 2 1
2 2 1
+ + + =
+ + + + =
+ + + =
+ + =
+ + + =
+ + + + =
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
b) ng vi mi a thc () vi h s thc v c nhiu hn mt nghim thc, gi () l khong cch
nh nht gia hai nghim thc bt k ca n. Gi s cc a thc vi h s thc () v ()
()
u c bc v c nghim thc phn bit. Chng minh rng (
) ()
Gii:
a) T hai phng trnh u:
T phng trnh 3, 4:
=>
T phng trnh 1, 3:
. T phng trnh 2, 4:
=>
Vy ta c
=>
mt
13
b) Gi nghim ca () l
sao cho
()
()
()
()
()
t ()
)(
)(
). Suy ra
()
()
()
D dng nhn thy hm s
)
nghch bin trn tng khong xc nh ca n. Kt hp vi () suy ra
tn ti duy nht
sao cho
( ). Khi
Hay
.
D dng kim tra c (
)(
) v do
Nh vy, ta c
()
()
()
mt
14
HI TON HC VIT NAM B GIO DC & O TO
OLYMPIC TON SINH VIN TON QUC LN TH XVIII NM 2010
Mn thi: i s
Thi gian lm bi: 180 pht
Cu 1: Cho l cc ma trn vung cp vi h s thc sao cho
( ) ( ) ( )
a) Chng minh rng ( ) .
b) Tm v d chng t kt lun trn khng cn ng nu ch c
( ) ( ) ( )
Gii:
a) Nhn xt rng nh thc () ( ) l mt a thc bc ca c nghim nn
() . nh thc () ( ) cng l a thc bc ca . M ()
)
. Do ta cng c () .
- Vi th ( )
- Vi th ( ) ()
()
- Vi th ( ) ()
()
- Vi th ta c ( )
/ .
/
Vy () .
b) Chn ( )
(
v
Khi ( ) ( ) ( ) nhng ( )
Cu 2: Cho *
+ *
+ *
+ l cc dy s thc c xc nh bi
v
{
Chng minh rng
.
Gii:
t (
)
) ( ). Ta c
=>
a thc c trng ca l:
() ( )( ). Do cho ha c v
(
)(
)(
)
Suy ra :
Tnh ton ta c
.
mt
15
Cu 3:
a) Chng minh rng ng vi mi s nguyn dng, biu thc
( ) bc khng qu ca cc bin .
b) Hy tm tng cc h s ca a thc
( ).
Gii:
a) Ta chng minh ng thc
( )
( )
( )
( ) l a thc bc
khng qu ca cc bin
- Vi :
( )
- Vi :
( )
- Vi :
( )
- Gi s ng thc ng vi , ta chng minh n cng ng vi , tc l
( )
( )
( )
( )
Tht vy, t gi thit quy np, ta c cc a thc
( )
( )
( ) bc khng
qu ca cc bin . Suy ra
( )
. Ta tm tng cc h s ca
( ) tc l tm
. T ch vic
chn , ta c
() .
Cu 4: Xc nh cc a thc thc () tha mn iu kin
()(
) (
)
Gii: Ta nhn thy a thc hng () v () tha mn bi Ton. Ta chng minh cc a thc bc
dng khng tha. Ch rng ngthc trong bi Ton cng ng vi gi tr phc.
Gi s
th ()
(), trong ()
Th vo iu kin cho, ta thu c:
()(
) (
)
iu ny mu thun ()
Vy
. Ta c th gi thit modulo |
v (
cng l nghim. Do |
| |
| v |(
|
t
:
|
| |
|
<=> (
)
<=>
Thay vo tip, ta li c
()
|(
|
<=> ,( )
<=> (
)(
) ( )
()
mt
16
Theo (), ta c:
*(
+
Mu thun vi ().
Cu 5: Chn mt trong hai cu sau:
5a) Cho l ma trn thc, vung cp , c vt l v . Tm a thc c trng v a thc
ti tiu ca .
5b) Cho l cc ma trn thc, vung cp , trong kh nghch v ng thi giao hon . Gi s
( ) . Chng minh giao hon vi nhau.
Gii:
5a) Cch 1: Tnh trc tip
V nn tn ti vector khc sao cho cc vector dng cn li u biu din tuyn tnh c qua n.
Do ma trn c dng sau:
(
t
(
.
Khi
Ta c
)(
() ()
()
Vy a thc ti tiu ca l ()
.
Tnh nh thc
() ( )
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mt
17
|
|
|
|
|
|
|
|
D dng chng minh bng quy np rng:
()
( )
Vy a thc c trng ca l ()
( )
Cch 2: V hay ( ) nn c ng vector ring ng vi . Do vy m gi tr
ring cn li l mt s thc. T cho ha c v trn ng cho ch c mt phn r khc l .Suy ra
ngay a thc c trng v a thc ti tiu.
5b) T gi thit, suy ra ( ) hay ( )()
Do kh nghch v ng thi giao hon c nn ( )( )
( )
()
Suy ra ( )
() l nghch o ca nhau nn
( )
()
()( )
<=> ( )( )
<=> ( )
Vy ( ) ( ) tc .
mt
18
HI TON HC VIT NAM B GIO DC & O TO
OLYMPIC TON SINH VIN TON QUC LN TH XIX NM 2011
Mn thi: i s
Thi gian lm bi: 180 pht
Bi 1: Xt khng gian trn trng s thc , chng minh rng tp hp *
(2)
Chia 2 v cho
v ly gii hn suy ra
Quy np c
. (3)
Bi 2: Cho 3 dy s *
+ *
+ *
+ xc nh nh sau:
v {
. Tnh
.
Gii: t
) (
) Khi
(1)
a thc c trng ca l () ( )( )( ) nn c 3 gtr (1)
Cch 1:
()()
suy ra
(1)
Lp hpt cho bng cch thay cc gi tr c bit ca t v gii ta tm c (
) (1)
Suy ra
(1)
Cch 2: Cho ha km ma trn bin i c s (2)
Tnh
(1)
Bi 3: Cho cc ma trn thc vung cng cp . t . Chng minh rng nu ma trn giao
hon vi c hai ma trn v th tn ti s nguyn dng sao cho
(vi
l ma trn khng cp )
Gii:
* Chng minh quy np
() (2)
Vi : ok
Gi s ta c
, ta chng minh
( )
Tht vy
()
( )
* Ly ()
l a thc bc bt k.
Ta c
()
( )
T () suy ra () ()
() () (1)
mt
19
Xt a thc c trng ca : () (
)
Ta c ()
(2)
Theo () ta c () ()
()
()
Li chn ()
()
()
()
Tip tc qu trnh ny ta c:
()
.
Bi 4: Tm iu kin cn v i vi cc tham s sao cho nu a thc () bc c n nghim
thc (k c bi) th a thc ()
()
suy ra hoc
(1)
Qua gii hn suy ra
(1)
* iu kin : b () ()
() c nghim thc nn () c
nghim thc. (1)
p dng ln na, ()
l iu kin
. (1)
Bi 5: Hai sinh vin A v B chi tr chi nh sau: Cho mt bng vung , . Mi lt, A chn mt s
nguyn in vo v tr ( ) no (ty chn nhng khng lp li). Sau B c quyn chnh sa gi tr
bng cch gi nguyn hoc thm bt 1 n v. Tr chi kt thc sau khi in xong bng nhn c ma trn
. B khng nh lun c cch nhn c ma trn kh nghch v khng c im bt ng (tc l khng c
vector ).
Khng nh ca B ng hay sai? Hy chng minh nhn nh ca bn.
Gii: B chn
( )
( ) . (2)
|| ()
( ) (1)
Nu c vector ring tng ng vi 1 th c th chn
nn vector ng d
(tc l cc
phn t u ly mod 3) l vector ring (1)
Nhng || ch c gi tr ring l . (1)
Bi 6: Th sinh chn mt trong hai cu sau:
6a. Tm iu kin ca cc tham s h phng trnh sau c nghim duy nht
{
( )
( )
( )
( )
6b. Cho ma trn .
/. Hy tnh
mt
20
Gii:
6a) nh thc tng ng bng
(
) (
)(
) ()
( ) ( ) ()
Trong , ( )( )( )( )- => i mt phn bit (1)
6b) Cch 1: (
) (2) =>
) (2)
=>
(1)
Cch 2:
t .
/ .
/ =>
.
/
Khi :
.
/ (
( )
( )
.
/
.
/ .
/
=>