1.1.

GEOGRAFSKI POLOAJ I GEOLOGIJA NIIKOG POLJA

Teritorija Nikikog o!a o"#$%ata &aa'(i 'io )r(e Gore # *ije+ ,e -e(tra!(o+ 'ije!# (a!a&i gra'
Niki i o%o o!je re',ta%!ja (aj%ee krako o!je # &e+!ji. Na!a&i ,e i&+e.# /0 1,tee(a2 /0+i(#ta i /0
34 ,je%er(e geogra5,ke iri(e. Sre'(ja (a'+or,ka %i,i(a Nikikog o!ja je 603 +(+ i o' Ja'ra(,kog
+ora je #'a!je(o # ro,jek# oko 47 k+. Re!je5 Nikikog o!ja o'!ik#je ,e jako ra&#.e(i+ o"o'o+8
,tr+i+ ,tra(a+a. Po!je kao -je!i(a je tro#g!a,tog o"!ika o%ri(e 63 +08 okr#9e(o ,a ,%i$ ,tra(a
!a(i(a+a i to (a i,to*(oj i ,je%eroi,ti*(oj ,tra(i: Prekor(i-a8 tito%o8 ;aga(ik8 #ri+8 <oj(ik ,a
ri,je*(i+ (a'+or,ki+ %i,i(a+a oko 0777 +(+. Na &aa'(oj ,tra(i ro,tire ,e !a(i(a Njego8 i #
(eo,re'(oj "!i&i(i 'i9# ,e =#'o i P#,ti Li,a-. I+a 'i(ar,ki ra%a- r#9a(ja8 ,a,toji ,e i& %ie +a(ji$
o!ja koja ,# o%e&a(a i *i(e je'(# -je!i(# i to ,# : Gor(je o!je8 Kr#oa*ko o!je8 S!a(,ko o!je i -e(tra!(i
'io o!ja8 'ok ,e (a'o+ak (jega (a!a&i ia*ko o!je.
Gor(je o!je ,e (a!a&i (a ,je%er(o+ 'ije!# Nikikog o!ja8 okr#9e(o je "r'i+a: =re&o%a*ke g!a%i-e8
>irako%a g!a%i-a i Oraki !j#t? i,tok8 <irotak? &aa'8 @&'o+ir? j#g8 'ok je ,a -e(tra!(i+ 'ije!o+ Nikia
o%e&a(o 'o!i(o+ Aete. Naj#&'ig(#tije ta*ke o%og o!ja (a!a&e ,e # re'je!# <i'ro%a(,kog i <#ko%og
%re!a a (jego%e (aj(i9e ta*ke # re'je!# ;i!o*a(a.
Kr#a*ko o!je re',ta%!ja ,ek#('ar(# 'ere,ij# %e&a(# &a -e(tra!(i 'io Nikikog o!ja. O'
o'r#*ja ,a+og gra'a 'ije!e ga St#'e(a*ke g!a%i-e a o' Gor(jeg o!ja "r'o @&'o+ir 'ok ,e (a (jego%oj
&aa'(oj ,tra(i (a!a&e !a(i(a Njego. Kr#a*ko+ o!j# ria'a i Kai(o o!je8 re!ati%(o je ra%(o i
ra&!ika (aj#&'ig(#tijeg i (aj(i9eg 'ije!a i&(o,i 6+ i # ra%-# j#goi,toka ,# ,e ra&%i!i o%ri(,ki %o'oto-i.
S!a(,ko o!je o"#$%ata kraj(ji &aa'(i 'io Nikikog o!ja i ,a K#,i'a+a *i(i je'(# -je!i(#. Na
(jego%o+ j#9(o+ i &aa'(o+ 'ije!# (a!a&i ,e ro,tra(i kraki re'io )r(e Gore8 (a ,je%er(oi,to*(o+
'ije!# Kre*(ja*ka re*aga Ri.a(,ka r#a koja re',ta%!ja gra(i-# ,a Kr#-e+. Bo,ta je ra%(o i %i,i(,ka
ra&!ika (aj%ii$ i (aj(i9i$ ta*aka i&(o,i ,%ega /+.
)e(tra!(i 'io o!ja o"#$%ata <rta-8 L#go%e8 S!i%!je ,a O&ri(ii+a i R#'o o!je # ko+ ,e (a!a&i i ,a+
gra' Niki. Nag(#to je o' ,je%era re+a j#g# i # to+ ra%-# ,# ,e ra&%i!i i %o'oto-i. Sa ,je%eroi,to*(e
,tra(e (a!a&e ,e "r'a iro%(i-a i To%i8 j#9(e !a(i(a =#'o. Sa &aa'(e ,tra(e %e&a(o je &a S!a(,ko o!je
a ,a ,je%ero&aa'(e &a Kr#a*ko o!je.
ia*ko o!je kao je'(a +a(ja +or5o!oka ,re'i(a (a!a&i ,e ,je%eroi,to*(o o' Gor(jeg o!ja 'ok i$
o'%aja Kre*(ja*ka re*aga &%a(a Lj#t. P!a(i(a <oj(ik ga okr#9#je ,a i,to*(e8 ,je%er(e i &aa'(e ,tra(e.
1.0. CIBROGEOLOKE KARAKTERISTIKE PROSTORA
Ci'rogeo!ogija o,+atra(og ro,tora Nikikog o!ja je %eo+a ra&(o%r,(a8 i (j# karakterie
i&"ija(je %o'e (a o%ri(# # %i'# i&%ora i %re!a8 kratko+ oti-a(j# o o%ri(i8 (je(o+ o(ira(j# i
o(o%(o+ i&"ija(j# (a o%ri(# i tako (a -ije!o+ ro,tor# o' (aj,je%er(iji$ ta*aka a ,%e 'o Bo(je Aete.
O%o ,!i%(o o'r#*je ria'a krako+ tere(# i ja%!jaja ,e %e!iki "roj kraki$ o"!ika %rta*a8 ja+a8
#koti(a i ra,je'a 'ok ,# k!a,i*(i i&%ori i ,ta!(i o%ri(,ki toko%i rijetko,t.
Ci'rogeo!oki ,!i% %o'otoka Nikikog o!ja je # ,ta%ri ,!i% rijeke Gor(je Aete i gra.e( je o' kre*(jaka i
'o!o+ita. Na o%o+ ro,tor# 'o!a&i 'o (e,!aga(ja toogra5,kog i $i'rogeo!okog ,!i%a &"og geo!okog
,a,ta%a i ,tr#k#re tere(a. Po'&e+(a %o'o'je!(i-a ,!i%a je ,a ,je%er(e i,to*(e &aa'(e ,tra(e 'o"ro
$i'rogeo!oki i&ra9e(a i "!i,ka je ,t%ar(oj &"og $i'rogeo!oki$ e!e+e(tata koji ra&"ijaj# +o(oto(ij# kra,a
'ok (a ,je%ero&aa'# teko +o9e "iti ,!i*(a ,t%ar(oj. Po'&e+(a %o'o'je!(i-a i'e j#9(i+ o"o'o+
Nikikog o!a tj. Sje%er(i+ o"o'o+ o(or(e &o(e oto+ 'o Ko,triko%e L#ke oto+ a'i(a+a Go-a a
,je%ero&aa'(o 'o Je!o%i-e oto+ ,je%ero&aa'(o 'o Go!ije re+a Ja%ork#8 <oj(ik#8 Kr(o%#8 reko
tito%a Prekor(i-e =r(a i S!i%!ja.
K!i+at,ke ri!ike? #,!o%!je(e ,# geogra5,ki+ o!o9aje+8 (a'+o,rko+ %i,i(o+8 re!e5o+ i "!i&i(o+
Ja'ra(,kog +ora8 tako 'a je k!i+a # o%o+ o'r#*j# ,re'o&e+(a ,a #ti-aje+ Ja'ra(,kog +ora i %i,oki$
!a(i(,ki$ ro,tora ,a ,je%er(e ,tra(e. Ka'a je o te+erat#ri rije* (aj(i9a ,ra'(ja +je,e*(a te+erat#ra
ja%!ja ,e # ja(#ar# i 5e"r#rar# i kree ,e o' 1 'o 0 ,tee(a 'ok (aj%ie ,re'(je +je,e*(e te+erat#re
i+aj# j#! i a%g#,t.<jetro%a # o%o+ o'r#*j# i+a i$ ,%i$ ra%a-a *e+# je o,(o%(i ra&!og (eje'(aka
ra,o'je!a %a&'#(og riti,ka koja &a%i,i o' (a'+or,ke %i,i(e8 te+erat#re %a&'#$a8 i 'r#gi$ 5aktora.
Naj*ee '#%aj# ,je%er i j#9(jak ,!a"i i #+jere(i 'o 6 "o5ora.
O' a'a%i(a ja%!jaj# ,e ,%i o"!i-i ko('e(&o%a(e %o'e(e are # *%r,to+ i ,ta(j#. Na o%o+ ro,tor#
,a'a ,e (a!a&i %e!iki "roj kio+jer(i$ ,ta(i-a a r%a je o,(o%a(a 16.7D.1D01. go'i(e i to kio+jer(a
,ta(i-a =!a-a. <iego'i(jo+ a(a!i&o+ a'a%i(a ro,je*(e go'i(je a'a%i(e ,e kre# # o,eg# 1D77 'o
0777 ++. Kao (aj,#(iji +je,e- oja%!j#je ,e j#! i a%g#,t ka'a ,# ro,e*(e a'a%i(e i,o' 37 ++8 a
(ajkio%itiji ,# okto"ar (o%e+"ar.
At+o,5er,ke a'a%i(e koje 'o,ij# (a tere( # (aj%eoj +jeri o(ir# i &"og toga %eo+a +a!a ko!i*i(a
i+a +og#(o,t 'a i,ari. @ra%o # !jet(ji+ +je,e-i+a ka'a ,# te+erat#re (aj%ee a'a%i(e oa'aj# i
,%e (eo%o!j(o #ti*e (a %o'(i re9i+.
0. IA<ORI
Sta!(i i&%ori (a o%o+ ro,tor# ,# ra%a rijetko,t i ja%!jaj# ,e ,a+o # ro,tor# Nikike #e +e.#
koji+a ,# (ajo&(atiji Kar!i-a8 Trea*ka %re!a8 T#a(j,ka %re!a i i%a. I (aj+a(ji i&%or*i i %re!o # o%i+
o"!a,ti+a i+aj# %e!iki &(a*aj &a ,ta(o%(ike (aro*ito # !jet(je+ erio'#.
KARLI)A. Na!a&i ,e # "!i&i(i &aa'(og o"o'a S!a(og i ja%!ja ,e i& %ie #koti(a 'o!o+ita i %o'a ,e
,ak#!ja # je'a( +a(ji re&er%oar. O%aj i&%or (ika'a (e re#,i i (e+a %e!iki$ ko!e"a(ja # (jego%oj
i&'a(o,ti toko+ go'i(e. Sa"ir(a o%ri(a +# ,je%er(i 'io Go-a i (a o,(o%# o'ataka ar ije&o+etara #
(jego%oj "!i&i(i %i'i ,e 'a (i%oi o'&e+(e %o'e i # tok# !jeta (e a'aj# i,o' kote 607.
TREPA>A <RELA. Na!a&e ,e # ,e!# Tre*i+a (a !a(i(i Njego. Pre',ta%!jaj# o%re+e(a
kre*(ja*ka %re!a *ija i&'a(o,t ra,te toko+ !jeta (aro*ito # tok# o!a%a o%og o'r#*ja. Kraka i&'a( je
%eo+a "!i&# tere(a &"og ri,#,t%a !e9ita "ok,ita koji re',ta%!jaj# %o'o(ero#,(# "arijer#.
T@PANJSKA <RELA. T#a(j,ka %re!a (a!a&e ,e # "!i&i(i Trea*ki$ %re!a i i+aj# ,!i*(e
karateri,tike. Sa"ir(a o%ri(a i+a je !a(i(a Njego i karakterie i$ i,to !itka kraka i&'a( &"og
ri,#,t%a "ok,ita8 i # %rije+e %ei$ a'a%i(a (jego%a i&'a(o,t ra,te.
I<A. O%aj i&%or ,e (a!a&i # "!i&i(i #ta Niki P!#9i(e # "!i&i(e !a(i(e Ja%orak. I&%ire #
+ore(ko+ (a(o,# koji !e9i (a 'o!o+iti+a koji ,# +a!e %o'oro#,t!ji%o,ti. <eo+a je +a!e i&'a(o,ti
i,o' je'(og !itra # ,rek#('i koja ,e (e oja*a%a (i # !jet(je+ erio'#.
<RELA GORNJEG POLJA
<IBRO<ANSKO <RELO. Pre',ta%!ja ra&"ije(o i&%orite # Gor(je+ o!j# # ,e!# <i'ro%a( i i+a
%e!ik# ,a"ir(# o%ri(# # re'je!# <oj(ika. K!j#*(o je i&%orite ,a %o'o,(a"'ije%a(je Nikia i oko!i(e ,a
i&'a(o# o' 137 'o 077 !E,. O' (jega ,e 5or+ira <i'ro%a(,ka rijeka '#9 *ije ,e 'e,(e o"a!e ja%!ja (i&
i&%ora. <o'a +# je ri!i*(o $!a'(a i # !jet(je+ erio'#.
<@KO<O <RELO. Tako.e %re!o # ,e!# <i'ro%a( #'a!je(o o' ret$o'(og (eki$ 077 +. I&%ire # i
%r$# +a!e krake 'o!i(e i (ika' (e re,#i +i(i+a!(e i&'a(o,ti je o' 177 'o 077 !E,. O' o%og %re!a
(a,taje rijeka =o!ja(i-a koja i'#i (i&%o'(o ri+a %o'# ar +a(i$ ,ta!(i$ i&%ora. Nji$o%a %o'a je "i,tra i
$!a'(a8 ,a"ir(a o%ri(a je # ro,tor# Go!ije i <oj(ika.
GORNJEPOLJSKI <IR. Na!a&i ,e tako.e # Gor(je+ o!j# # ,e!# a%te(i-i i o( ,a je,e(i8 &i+e i
ro!jea ra'i kao 'o,ta jako %re!o a !jeti kao o(or koji +o9e 'a ri+i %e!ike ko!i*i(e %o'e to &(a*i 'a je
e,ta%e!a. Sa"ir(a o%ri(a +# je B#ga i Go!ija. @ (jega #%ire 'io %o'e rijeke S#i-e i 'a "i ,e to ,rije*i!o
#%ira(je o'ig(#ta je "ra(a koja je #je'(o i,#i!a Kr#a*ko o!je.
;@KA<I)A. I&%or ;#ka%i-a tako.e re',ta%!ja Gor(jeo!j,ki i&%or o' kojeg ,e 5or+ira <i'o%
otok koji ka,(ije #%ire # Ra,to%a-. Aa(i+!ji%a je ri*a o kojoj je i&%or 'o"io i+e8 (ai+e i&%or o%raa i
!jeti i &i+i %o'# i (aro' ka9e 'a ga $%ata +#ka. Pr%a tri +i(#ta o&%ire o!ako a o,!e e,(ae,t +i(#ta ja*e
(ako( *ega ,e #+iri i %o'a oti*e ,a +a!i+ #!&a-ija+a. Pri kraj# o*i(je ,%e ,!a"ije 'a i&%ire i %o'a koja
(ije otek!a o*i(je 'a #%ire.
AOJA. Jo je'a( gor(jeo!j,ki i&%or koji ,e (a!a&i # ,je%er(oi,ti*(o+ 'ije!# o!ja8 +a(je i&'a(o,ti i
(ika'a (e re,#i %e ,a+o # tok# !jeta %o'a +# ,e ,a+o ,#ti # ka(a! i %ie (e oti*e.
RASTO<A>KO =LATO. I&%or koji ,e (a!a&i (a i,to*(o+ 'ije!# Gor(jeg o!ja i re',ta%!ja
ra&"ije(o i&%orite ,a %ie +!a&e%a %o'e ore.a(i$ je'a( ore' 'r#goga. For+ira rijek# Ra,to%a- i 'aje
%i,e +4E, %o'e.
<RELA @ GLI=A<)@
KAL@FERO<A). Na!a&i ,e # ;okroj (ji%i (a i,to*(oj ,tra(i @&'o+ira8 re',ta%!ja kre*(ja*ki
i&%or +a!e i&'a(o,ti koja ,e +(ogo (e ko!e"a *iji je #&rok +a!a ,a"ir(a o%ri(a # "r'# @&'o+ir.
<RELO GLI=A<A). Na!a&i ,e # ,e!# G!i"a%a- i i&%ire i& 'o!o+ita # +a!oj 'o!i(i-i i re',ta%!ja
ra&"ije(o i&%orite kao i %ei(a ret$o'(i$. <o'a +# je $!a'(a (eki$ 17 ,tee(i i o' (jega ,e 5or+ira
otok G!i"a%a- koji #%ire # rijek# Aet# i i&'a(o,t +# ,e o%ea # tok# %ei$ a'a%i(a.
@AB@<. I&%ire (a !ije%oj o"a!i rijeke Aete # "!i&i(i %re!a G!i"a%a- i i&%ire i& kre*(jaka. Sa"ir(a
o%ri(a +# je "r'o To%i i &(at(o +# ,e o%ea i&'a(o,t # %rije+e %e!iki$ a'a%i(a.
KR@PA>KA <RELA.
<RELO POKLON)I. Na!a&i ,e (a ,je%eroi,to*(oj ,tra(i Kr#-a i i&%ire # %r$# je'(e +a!e 'o!i(i-e
# %ie +!a&e%a i *i(i (i& +a(ji$ i %ei$ i&%ora. Pre',ta%!ja %r!o jako %re!o *ija je +i(i+a!(a i&'a(o,t o'
477 'o /77 !E, ,a %r!o "i,tro+ i $!a'(o+ %o'o+. I+a %e!ik# ,a"ir(# o%ri(# # re'je!# Gor(jeg o!ja.
KR@PA>KO OKO. Na!a&i ,e (a &aa'(oj o"a!i Kr#-a8 o"!ika je +a(je %rta*e ,a *ijeg '(a i ,a
,tra(a i&"ija +!a& %o'e. I+a %e!ik# ,a"ir(# o%ri(# # re'je!# Njegoa a +# i&'a(o,t "#'e i %ie
+4E,. O%aj i&%or (ika'a (e re,#i %e ,a+o # tok# !jet(jeg erio'a %o'a (e oti*e %e ,e ,a+o ,#ti #
'(#.
<RELA ST@BENA>KIC GLA<I)A
ST@BENA>KA <RELA. Aa#&i+aj# j#go&aa'(i o"o' St#'e(a*ki$ g!a%i-a i re',ta%!jaj# '%ije
gr#e jaki$ i ,!a"i$ i&%ora i i&%ir# kako i& kre*(jaka tako i i& 'o!o+ita i *i(e ra&"ije(o i&%orite. Sa"ir(a
o%ri(a +# je 'o,ta %e!ika tako 'a je %e!ike i&'a(o,ti i toko+ *ita%e go'i(e (e a'a i,o' 1 +4E,.
<RELO =LA)A. Ja%!ja ,e # krakoj %rta*i St#'e(a*ki$ g!a%i-a i o(ire (ako( 077 +. I&%ire # %i'#
tr# r#ka%-a # %i'# ra&"ije(og i&%orita.

SLANSKA <RELA.
S!a(,ko oko. @(jego%oj "!i&i(i (a!a&i ,e S!a(,ka ei(a tako 'a je o&i-io(ira(o (a &aa'(o+
o"o'# S!a(og. I+a %e!ik# ,a"ir(# o%ri(# # ra%-# Trea*a i Njegoa ,a+i+ ti+ je i %e!ike i&'a(o,ti
+e.#ti+ toko+ ,#(i$ go'i(a re,#i i (e oti*e %e ,e %o'a &a'r9a%a # (jego%o+ #'#"!je(#. I+a o"!ik
%rta*e i ka'a 'o.e 'o %ei$ a'a%i(a %o'a i,#(i #'#"!je(je i 5or+ira +a(je je&er-e.
;ANITO OKO. Aa$%ata j#9(i 'io S!a(og i&%ire i& 'o!o+ita i i+a %e!ik# ,a"ir(# o%ri(#. &a
%rije+e %e!iki$ a'a%i(a 'aje %e!ike ko!i*i(e %o'e koj# i&"a-#je # %e!iki+ #!&a-ija+a i &ato +# je (aro'
'ao i+e ;a(ito oko. Ka'a (e+a a'a%i(e o,taje o(or tako 'a je o%o %re!o #,t%ari e,ta%e!a *ija ,e %o'a
o'%o'(ja%a o'&e+(o i (ika'a (e re,#i.
<RELA =JELOPA<LJIA.
<RELO PER@I)E. I&%ire i& kre*(jaka i (a!a&i ,e # re'je!# Po%ije i i&%ire ka'a ,# %e!ike o!a%e
# S!i%!j# i 'aje # ro,jek# 137 +4E,.
<RELO GLA<E AETE. G!a%a Aete ,e (a!a&i # ,je%er(o+ 'ije!# =je!oa%!jike ra%(i-e #'a!je(o
oko /83 k+ o' Nikia. <re!o i&%ire i& kre*(jaka okri%e(o je (a(o,o+ Per#i-e kro& koji i&"ija (a
o%ri(#. Bo,ta je i&'a(o (aro*ito # tok# je,e(i i '#go ,e #otre"!ja%a!a &a ie 'ok %o'e e!je&are (i,#
o*e!e 'a #%ir# i &aga.#j# o%o %re!o.
<RELO O=OTI>KO OKO. Na!a&i ,e # (eo,re'(oj "!i&i(i G!a%e Aete #'a!je(o oko 1777+8 #
o"!ik# je %rta*e i,#(je(e %o'o+ i& koje i&"ija. Pre',ta%!ja krako %re!o *ija ,e i&'a(o,t ko!e"a #
&a%i,(o,ti o' a'a%i(a (a ,!i%(oj o%ri(i a # (eko+ erio'# i re,#i.
<RELA BRENOTI)E.