ta obuhvata ivotna sredina-okvir ivota ?

ivotna sredina-okvir ivota,obuhvata sve ono to

okruuje organizam i posredno ili neposredno djeluje na
njegovo stanje
ta se podrazumjeva pod ivotnom sredinom organizama ?
Pod ivotnom sredinom organizama podrazumjeva se skup
raznovrsnih ekolokih faktora ili odgovarajuih
elemenata spoljanje sredine (fizike,hemijske ili
bioloke) u odgovarajuem prostornom okviru koji
neprekidno djeluju na organizme i za koje su vezani
svojim ivotnim potrebama


ta predstavljaju uslovi opstanka ili ivotni uslovi ?
Uslovi opstanka ili ivotni uslovi predstavljaju
kompleks elemenata ivotne sredine neophodnih
za organizam bez kojih nije mogu opstanak
Definiite ta su ivotni ili ekoloki faktori ?
Elementi ili faktori ivotne sredine neophodni
organizmu ili sa negativnim uticajem na njega
nazivaju se ivotni ili ekoloki faktori.Oni su
mnogobrojni raznovrsni i promjenjivi po veliini
intenzitetu i u funkciji vremena i prostora, a u
prirodi ne djeluju izolovano ve kao sloena
cjelina

Kako se klasifikuju ekoloki faktori ?
Abiotiki-skup faktora neorganske sredine: hemijski ili
hemizam sredine,orografski ili osobine reljefa i
klimatski faktori.Utiu na biomasu-brojnost i raspored
u okviru areala
Biotiki obuhvataju kompleks meusobnih dejstava
svih ivih morganizama
Antropogeni obuhvataju djelovanje ovjeka na ivu
prirodu
Hidroedafski- vodeno-zemljini faktori

Elementi prirode se dijele na:
Prirodne resurse (izvori)- prirodni izvori, odnose se na
prirodna dobra koja su u funkciji privedena korienju
Prirodni uslovi prirodni faktori su elementi geografske
sredine (klima, reljef, zemljite, sineva toplota,
atmosferske padavine, blizina vode za navodnjavanje) koji
se ne mogu neposredno koristiti, ali bez njihovog uea
neke proizvodnje nisu mogue. Oni ispoljavaju svoj uticaj
nezavisno od volje ovjeka, a samo je pitanje u kojoj mjeri
e on to iskoristiti u stvaranju novih vrijednosti..


Ko je ,kada i gdje prvi upotrebio pojam prirodni resursi ?
Termin prirodni resursi je prvi upotrebio E.F. umaher
1970. g. u knjizi Small is beautiful
Definiite prirodne resurse !
- Prirodni resursi su supstance koje se nalaze u prirodi,
a koje se smatraju vrijednim u njihovoj relativno
nemodificiranoj prirodnoj formi.
ta se podrazumjeva pod prirodnim resursima ?
- Pod resursima se podrazumjeva ono to ljudi uzimaju
iz prirodne sredine za zadovoljenje svojih potreba

Koje je terminoloko odreenje resursa u ekonomiji ?
Materijalna i nematerijalna dobra koja se mogu
privredno valorizovati ( iskoristiti),
- Faktori koji se koriste u proizvodnji roba ili pruanju
usluga i time u stvaranju realnog bruto domaeg
proizvoda
- Resursi se ubrajaju u temeljne faktore proizvodnje ( uz
rad, kapital i poduzetnitvo ) dok su izvedbeni faktori :
proizvodnja, tehnologija, istraivanje i razvoj..

Definiite prirodni-ekoloki potencijal i navedite koje
elemente prirode ukljuuje ?
PRIRODNI-EKOLOKI POTENCIJAL je najsveobuhvatniji
termin koji ukljuuje pored prirodnih resursa i ostale
elemente prirode :
- Prirodne uslove : klima, zemljite, suneva toplota,
atmosferske padavine, koji se mogu neposredno
koristiti
- Rezerve : dobra -potencijali koja su u zemlji ili na zemlji
koja se jo ne koriste, ali koja odlukom i djelovanjem
ovjeka u svakom trenutku mogu prei u kategoriju
resursa
- Prirodno bogatstvo je opisna vrednosna odrednica za
prirodni potencijal..

Kako dijelimo prirodne resurse prema pripadnosti ?
- Prirodni resursi atmosfere
- Prirodni resursi hidrosfere - kopnene vode i okeani
- Prirodni resursi litosfere- fosilna goriva , mineralne rude,
minerali-drago kamenje i zemljite
- Prirodni resursi biosfere flora i fauna
Kako dijelimo prirodne resurse prema porjeklu ?
-Biotikedobivaju se od ivog svijeta (biljke,ivotinje)
-Abiotike - dobivaju se od neivog svijeta (zemlja, voda,
minerali, energetski resursi )




Kako klasifikujemo prirodne resurse prema ekonomskoj
klasifikaciji ?
- Prirodni
- Ekonomski
- Kombinovani
Kako dijelimo prirodne resurse prema trajanju?
1 Neobnovljivi-iscrpljivi
2 Obnovljivi
3 Potencijalno obnovljivi
4 Trajni - neiscrpljivi
TERMINOLOKO ODREENJE RESURSA
U EKONOMIJI
Resursi su :
- materijalna i nematerijalna dobra koja se mogu
privredno valorizovati ( iskoristiti)
- faktori koji se koriste u proizvodnji roba ili pruanju
usluga i time u stvaranju realnog bruto domaeg
proizvoda
- resursi se ubrajaju u temeljne faktore proizvodnje ( uz
rad, kapital i poduzetnitvo ) dok su izvedbeni faktori :
proizvodnja, tehnologija, istraivanje i razvoj..

NEOBNOVLJIVI iscrpljivi postoje u ogranienim
koliinama na razliitim mjestima na Zemlji, a stvoreni su
geolokim, fizikim i hemijskim procesima , kroz neutvren
broj godina ( milioni, milijarde ) npr. bakar, ugalj, nafta. Ovi
resursi se zovu i iscrpljivi zato to ih ljudi koriste bre nego
to se oni geoloki formiraju..

2 - OBNOVLJIVI resursi su oni resursi koji teoretski
mogu trajati neogranieno, jer se mogu samostalno
obnavljati ako nisu zloupotrebljeni . Obnovljivi resursi
imaju sljedee karakteristike :
- Imaju mogunost regeneracije u toku relativno kratkog
vremenskog perioda.
- Za njihovo odrivo koritenje brzina potronje ili
ekstrakcije mora biti u okviru reproduktivnog
kapaciteta prirodnog sistema
- Kod veine prirodnih resursa brzina ekstrakcije
(uzimanje iz ekosistema ) mora biti takva da
omoguava odravanje ravnotee i biodiverziteta ..


ta je to obnovljiva energija ?
Obnovljiva energija je energija koja se obnavlja
istom brzinom kojom se eksploatie.
ta ubrajamo u obnovljive energetske izvore ?
Hidroenergija
Geotermalna energija
Solarna (suneva) energija
Energija vjetra
Energija biomase
Energija plime i talasa..


Kako dijelimo resurse sa stanovita raspoloivih zaliha ?
Apsolutno oskudni su oni resursi ija je raspoloiva zaliha
nedovoljna ili previe skupa da bi zadovoljila sadanju i
buduu potranju (npr. nafta ),
- Relativno oskudni su oni resursi kojih ima dovoljno za
zadovoljenje potranje ali su njihova proizvodnja i
distribucija neuravnoteene to dovodi do rasta trine
cijene ( npr. penica )..

ta podrazumjevamo pod pojmom prirodno okruenje ?
Pod prirodnim okruenjem podrazumjeva se cjelokupnost
prirodnih resursa koji ine izvor za razvoj proizvodnje
ta esto odreuju prirodni resursi neke zemlje ?
Prirodni resursi neke zemlje esto odreuju njeno bogatstvo i
status u svjetskom ekonomskom sistemu.
Definiite ta su to fosilna goriva !
Fosilna goriva su goriva koja sadre ugljovodonike a nastala
su od fosilnih ostataka biljaka i/ili ivotinja.
Navedite vrste fosilnih goriva !
- Nafta,treset ,ugalj (lignit, mrki ugljen, kameni ugljen)
i zemni plin.
Kako dijelimo energetske sirovine s obzirom na agregatno
stanje energetske sirovine?
vrsta goriva,tena goriva, gasovita goriva i geotermalni
fluidi.
ta je po hemijskom sastavu nafta ?
- To je sloena smjesa razliitih spojeva, preteno
ugljikovodonika alkanskog, cikloalkanskog i aromatskog
reda iji se sastav mijenja od nalazita do nalazita Osim
ugljikovodika u nafti mogu biti prisutni organski spojevi sa
sumporom, kiseonikom i azotom. Sirova nafta moe
sadravati male koliine vode i male koliine metala.
Definiite ta su to mineralne sirovine !
Mineralne sirovine su mineralne materije neorganskog ili
organskog porjekla koje pri odreenom stupnju razvoja
tehnike i tehnologije, mogu ekonomino da se koriste u
prirodnom stanju ili nakon prerade.
Definiite mineral ?
- Mineral je prirodni homogeni kristal, nastao kao rezultat
geolokih procesa, sa definisanim hemijskim sastavom,
koji ne mora biti stalan. Pojam mineral ne odnosi se samo
na hemijski sastav, ve i na strukturu minerala.

ta su leita mineralnih sirovina ?
Leita mineralnih sirovina su ogranieni
dijelovi zemljine kore u kojima je sadraj
nekog elementa znatno vei od njegovog
prosjenog sadraja u zemljinoj kori.
Kako dijelimo mineralne sirovine prema
tehnolokoj klasifikaciji ?
Prema tehnolokoj klasifikaciji mineralne
sirovine dijele se na: Sirovine metala i sirovine
nemetala.
ta se ubraja u drago kamenje ?
- U drago kamenje se striktno ubrajaju sljedea
etiri minerala:
- varijeteti berila : dijamant i smaragd
- dva varijeteta korunda : rubin i safir.



POJAM I PRICIPI ODRIVOG RAZVOJA
Odrivi razvoj je proces koji dozvoljava da se razvoj ostvaruje
bez degradiranja ili iscrpljivanja onih resursa na kojima se
zasniva.
To je generalno gledajui, mogue ostvariti ili upravljanjem
resursa na nain da se oni mogu samoobnavljati u mjeri u
kojoj se koriste ili veom zastupljenou i upotrebom
resursa kod kojih je period obnavljanja kratak.Takvim
pristupom, resursi mogu da slue buduim generacijama u
istoj mjeri kao i sadanjim.
Koncepcija odrivog razvoja bazira se na 3 osnovna principa
koji proistiu iz prethodne konstatacije, a to su :
PRICIPI ODRIVOG RAZVOJA
1. Princip ekoloke odrivosti, koji obezbjeuje da razvoj bude
kompatibilan sa odravanjem vitalnih ekolokih procesa,
bioloke raznovrsnosti i biolokih resursa
2. Princip socijalne i kulturne odrivosti, koji obezbjeuje da
razvoj bude kompatibilan sa kulturnim i tradicionalnim
vrijednostima ljudskih zajednica i doprinosi jaanju njihovog
identiteta.
3. Princip ekonomske odrivosti, koji obezbjeuje da razvoj
bude ekonomski efikasan i da se resursima upravlja na nain
da njih mogu uspjeno da koriste i budue generacije.
- Zahtjevi za dostizanjem odrivog razvoja i potreba za
rjeavanjem globalnih problema koji pogaaju nau
planetu, nametnuli su kao imperativ stvaranje daleko
efikasnije politike zatite ivotne sredine...
NASTANAK KONCEPTA
Jedan od osnovnih koncepta ekonomike prirodnih resursa i
ivotne sredine jeste koncept odrivosti, ili odrivog
razvoja.
Ovom konceptu danas pripada centralno mjesto u
razmatranju drugorone perspektive opstanka i napretka
ovjeanstva.
Odrivost, ili odrivi razvoj, se javlja kako kao sutinski
preduslov, tako i kao krajnji cilj efikasne organizacije
brojnih ljudskih aktivnosti na Zemlji.
Sam pojam odrivosti nije nov. Njegovi korjeni se mogu
nai u djelima klasine ekonomske nauke, u ranim
pokuajima odgovora na pitanje kakva je perspektiva
razvitka ljudskog drutva ...


GENEZA ODRIVOG RAZVOJA
tokholm 1972. g. na osnovu Odluke Generalne Skuptine
odrana je Prva konferencija UN o ivotnoj sredini ECO I.
Poetkom osamdesetih u okviru UN formirana je Svjetska
komisija za ivotnu sredinu i razvoj WCED ( World
Commision on Environment and Development ) sa ciljem
definisanja dugorone strategije razvoja i zatite ivotne
sredine.
Rio de eneiro juni 1992. g. odrana je II konferencija UN o
ivotnoj sredini i razvoju na kojoj je koncepcija odrivog
razvoja elaborirana na mnogo iroj osnovi i inicirane su
konkretne aktivnosti u cilju rjeavanja fundamentalnih
razvojnih pitanja zatite ivotne sredine na globalnom
nivou.
Afirmisan je znaaj ouvanja i unapreenja ivotne sredine
za meunarodnu zajednicu i saznanje da se problemi
naruavanja ivotne sredine mogu uspjeno rjeavati
samo koordiniranim naporima i saradnjom svih zemalja...
GENEZA ODRIVOG RAZVOJA
Na konferenciji u Rio de eneiru zakljueno je da pitanja
ivotne sredine treba rjeavati istovremeno sa
rjeavanjem siromatva, nezaposlenosti, socijalnih tenzija
i dugova.
Na Konferenciji su usvojeni sljedei dokumenti :
- Rio deklaracija o ivotnoj sredini i razvoju ( 27 principa za
ostvarivanje odrivog razvoja * )
- Agenda 21 ( Program aktivnosti za 21. vijek )
- Konvencija o promjeni klime
- Konvencija o biolokoj raznovrsnosti
- Principi o upravljanju, zatiti i odrivom razvoju svih
tipova uma
PRINCIPI ZA OSTVARIVANJE ODRIVOG RAZVOJA
NAJZNAAJNIJI :
1. Ljudska bia imaju centralno mjesto u brizi za odrivi razvoj.
2. Drave imaju suvereno pravo da eksploatiu sopstvene izvore
shodno svojoj politici zatite ivotne sredine, ali i odgovornost
da ne prouzrokuju tetu ivotnoj sredini drugih drava.
3. Da bi se omoguilo ostvarivanje odrivog razvoja, zatita
ivotne sredine treba da bude integralni dio razvojnog procesa
4. Procjena uticaja na ivotnu sredinu, kao nacionalni instrument,
preduzimae se za projekte i aktivnosti za koje se predpostavlja
da bi mogli znaajno negativno uticati na ivotnu sredinu.
5. Najvei domet Konferencije u Riu je Agenda 21 koja obrauje
najtee probleme u oblasti ivotne sredine i ima za cilj da svijet
pripremi za 21.vijek...
POJAM ODRIVI RAZVOJ
Ako odrivi razvoj shvatimo doslovno, rezultat toga e biti
drastini zahtjevi za promjenom u gotovo svim podrujima
ivota. Ne samo da se moraju promijeniti nae potroake
navike, to je samo po sebi ve dovoljno teko, ve mora
doi do promjene svijesti u podrujima ekonomije, drutva
i politike.
Nakon konferencije o ivotnoj sredini odranoj u Rio de
eneiru 1992. godine pojam Susteinable Development
postao je vodei pojam u podruju politike o ivotnoj
sredini.
To je predstavljalo napredak za ekoloku politiku, jer se na taj
nain pojanjava veza izmeu ekolokih, ekonomskih i
socijalnih problema unutar koje se moraju postaviti
problemi zatite ivotne sredine, ako ih elimo rjeiti na
drutveno prihvatljiv nain..



POJAM ODRIVI RAZVOJ
Sve to nuno iziskuje velike promjene u ekonomskom,
socijalnom i politikom podruju.
U podruju ekonomije moraju se uvesti novi naini
privreivanja koji prilikom proraunavanja cijene uzimaju u
obzir faktor prirode kao faktor daljnje proizvodnje. Pri tome
se postavlja pitanje kolika je mogunost da se ekonomija
prilagodi decentralizovanom svjetskom tritu.
U socijalnom podruju postavljaju se sasvim novi izazovi
principima i praksi pravedne raspodjele, kako bi se moglo
garantovati da e ivotne, radne i potroake mogunosti
biti bar djelomino pravedno rasporeene.
Ova dva podruja proiruju se treim koje se moe nazvati
Integrativna pravednost prilikom raspodjele. Misao
vodilja mora biti to da je naa sadanjost neizbjeno
prolost buduih generacija i da se o njihovim
mogunostima u toj budunosti odluuje ve danas.
POJAM ODRIVI RAZVOJ
Ve i samo formulisanje ciljeva odrivog razvoja pokazuje
karakteristike kojima nisu dorasli sadanji politiki sistemi
programirani na kratkoroni uspjeh na izborima i trajno
poveanje blagostanja, a sve u cilju odranja moi.
Implementacija ovih ciljeva zahtjeva promjene u podruju
politike, jer se novi sistem vrijednosti i novi stil ivota ne
mogu propisati nikakvim administrativnim aktima niti se
mogu politiki usvojiti. Oni se samo mogu prenositi
komunikacijom izmeu ljudi.
Zakljuak debate o primjeni odrivog razvoja u kojem su
svi jedinstveni je da je preduslov za uspjeh ove ideje vee
sudjelovanje graana.
To znai da je i za formuliranje cilja, ali i za provoenje
ciljeva neophodna nova kultura dijaloga .

"Moemo li se pouzdati u to da e se u kratkom roku uspjeti promijeniti
dovoljan broj ljudi kako bi se spasio savremeni svijet? Ovo pitanje se esto
postavlja, ali kako god da glasi, odgovor bi mogao dovesti do pogrenih
zakljuaka.
Potvrdan odgovor bi mogao dovesti do samodopadljivosti, a odrian do
oajanja. Poeljno je da se traenje odgovora na pitanje ostavi po strani i da
se fokusiramo na rad."
POJAM ODRIVI RAZVOJ
Pojam odrivog razvoja dovodi se, najee, u vezu sa
zatitom ivotne sredine, planiranjem drutvenog
razvoja, ekolokim, ekonomskim i politikim pitanjima.
Koncept odrivog razvoja predstavlja novu razvojnu
paradigmu, novu strategiju i filozofiju drutvenog razvoja.

Ona podrazumjeva spremnost odgovornih u politici i drutvu, da
zajedno s angairanim pojedincima, grupama i savezima razrade
ciljeve, strategiju i naine njihovog provoenja.
Politika odrivog razvoja zahtjeva od svakog pojedinca dovoljno
odgovornosti da prepozna ta bi se sve moglo izvesti i ostvariti
kada taj pojedinac prepozna da su njegovi interesi neodvojivo
povezani s interesima zajednice.
Zbog toga ideja odrivog razvoja zavisi od kvalitativnog skoka
uea graana i od modernizacije demokratije.
To znai da graani kao akteri moraju preuzeti veliku odgovornost
za provoenje politike odrivog razvoja, to za sobom povlai
strukturalne, institucionalne i finansijske posljedice..
DEFINICIJA
Ne postoji jedinstvena i opteprihvaena definicija pojma
odrivog razvoja. Meutim, postoji saglasnost o potrebi
uvoenja ovog koncepta i svest o razlozima njegovog
nastanka.
Najee navoena definicija odrivog razvoja nalazi se u
izvetaju Naa zajednika budunost, koji je, na poziv
Ujedinjenih nacija sainila Svetska komisija za ivotnu
sredinu i razvoj (tzv. Bruntland komisija) 1987. godine.
Definicija glasi:
Odrivi razvoj jeste razvoj koji zadovoljava potrebe
sadanjice, a da ne dovodi u pitanje sposobnost buduih
generacija da zadovolje vlastite potrebe.

DEFINICIJA
Po jednom drugom odreenju, odrivi razvoj
podrazumjeva ravnoteu izmeu potronje resursa i
sposobnosti prirodnih sistema da zadovoljavaju potrebe
buduih generacija.
Jedna sveobuhvatna definicija odrivog razvoja glasi:
Odrivi razvoj predstavlja integralni ekonomski, tehnoloki,
socijalni i kulturni razvoj, usklaen sa potrebama zatite i
unapreenja ivotne sredine, koji omoguava sadanjim i
buduim generacijama zadovoljavanje njihovih potreba i
poboljanje kvaliteta ivota.

DEFINICIJA
WWF (1991.)
Odrivi razvoj znai poboljanje kvalitete ivota unutar
kapaciteta postojeih sistema.
Program nacionalne strategije odrivog razvoja Velike
Britanije (2000.)
Odrivi razvoj je ekonomski i socijalni razvoj koji zadovoljava
potrebe ivue generacije, ne podrivajui pritom potrebe
buduih generacija.
International Council for Local Environmental Initiatives:
ICLEI 1994.
Odrivi razvoj je razvoj koji nudi osnovne ekoloke, socijalne
i ekonomoske usluge svim lanovima zajednice, ne
ugroavajui pritom vitalnost prirodnih, umjetnih i
socijalnih sistema o kojima te usluge ovise.



DEFINICIJA
Wackernagel & Rees (1996.)
Odrivi razvoj je ovjekova potreba da pravedno ivi u
sklopu prirode.
Pearce el al. (1990.)
Odrivi razvoj znai jednaki pristup resursima za svaku
generaciju.
Fondacija za odrivi razvoj Novartis (2001.)
Odrivi razvoj je razvoj koji ukljuuje programe u
zemljama u razvoju, koji izravno pridonose poboljanju
kvaliteta ivljenja najsiromanijih populacija.

WBCSD (2001.)
World Business Council for Sustainable
Development:
Odrivi razvoj poinje s odrivim poslovanjem
(biznisom) ,a to u praksi zahtijeva poslovne ljude
(biznismene) koji e promovirati promjene u
smjeru ekoloke efikasnosti, inovacija i drutvene
odgovornosti...
NOVI VIJEK DONIO INDUSTRIJSKU
REVOLUCIJU:

-parni stroj
-iskoritavanje prirodnih zaliha (resursa):
-drveta
-fosilnih goriva
-vode
-zraka
-minerala ...

ODRIV RAZVOJ: STRATEGIJA EU
Geteborg 2001. godine Savjet Evrope donosi odluku da
koncept odrivog razvoja bude u osnovi svih strategija i mjera
evropske politike.
2005. godine Vlade zemalja EU usvajaju Deklaraciju o
Vodeim princima odrivog razvoja.
U dokumentu pod nazivom Strategija odrivog razvoja planom
aktivnosti predlae se orjentacija na est prioriteta:

- klimatske promjene;

- zdravlje stanovnitva;

- drutvena ukljuenost...
ODRIV RAZVOJ: STRATEGIJA EU
Juni 2006. Dopunjena strategija EU o odrivom
razvoju definie strategiju, operativne ciljeve ,
planove i akcije za sedam centralnih pitanja:
1. - klimatske promjene;
2. -zdravlje stanovnitva
3. -odriv saobraaj;
4. - odriva potronja i proizvodnja;
5. - ouvanje i upravljanje prirodnim bogatstvima;
6. - socijalna ukljuenost (inclusion), demografija i
migracije;
7. - opte siromatvo i izazovi odrivog razvoja.

OSNOVNI PRINCIPI ODRIVOG RAZVOJA
Prva i svakako najbitnija karakteristika savremenog
shvatanja ovog pojma jeste objedinjavanje ekologije
i ekonomije u donoenju odluka na svim nivoima;
Drugi princip istie ideju meugeneracijske
jednakosti to moe da znai da buduim
generacijama bude omoguen nivo potronje
ivotne sredine u obimu koji bi bio bar jednak nivou
potronje sadanje generacije;
Trei princip odrivog razvoja je unutargeneracijska
jednakost;
etvrti princip odrivosti se odnosi na uvaavanje
unutranjih, sutinskih vrijednosti ivotne sredine
(prirode) bez obzira na koristi za ovjeanstvo ...





HVALA NA PANJI