Nanual CNC

CNC Freze Eitim Seti Tasarm ve Uygulamas
Volume 2 No 3 October 2010

53
SDU International Journal of Technologic Sciences
Vol. 2, No 3, September 2010
pp. 53-71

CNC FREZE ETM SET TASARIMI VE UYGULAMASI

Hseyin KAYGISIZ
, Kerim ETNKAYA
*

zet

Bu almada, meslek okullarnn atlye ve laboratuarlarnda okul olanaklar ile imal edilebilir, dk maliyetli,
eksenli masast CNC freze tasarlanm, prototipi imal edilmi ve CNC eitimi iin interaktif eitim
program gelitirilmitir. Bu kapsamda 460, 320, 120 mm (X,Y,Z) eksen kurs boylarna sahip adm motorlar ile
tahrik edilen kpr tipi bir CNC freze tezgah tasarlanarak imal edilmitir. CNCnin gvdesi sac ve sigma
profiller ile destekli retilmitir. Eksenleri lineer bilyeli kzaklar ile yataklanm ve hareket organ olarak bilyeli
vidal miller kullanlmtr. Elektronik kontrol nitesinde L297 - L298 adm motor kontrol entegreli kontrol
devreleri imal edilmi ve CNC Mach II kontrol program ile altrlmtr.

mal edilen CNCnin hassasiyet ve doruluk deerlerinin tespiti iin deneyler yaplm ve sonular
deerlendirilmitir. Eksenlerin doruluklarnn tespiti iin ilgili eksenler boyunca parmak freze aklar ile
malzeme (XPS) zerinde kanallar alm; kanal boylar llm ve standart sapmalar hesaplanmtr. X
ekseninin standart sapmas 0,119 mm, Y ekseninin standart sapmas 0,030 mm ve XY ekseninin standart
sapmas ise 0,044 mm olarak hesaplanmtr. CNCnin hassasiyeti 0,0125 mm olarak hesaplanmtr.

CNCnin 2,5 eksen ileme kabiliyetlerini test etmek iin cep unsuru ilenmi ve lmleri yaplmtr, 3 eksen
serbest yzey ileme kabiliyetini test etmek iin Atatrk rlyefi baaryla ilenmitir.

Anahtar Kelimeler: CNC freze eitimi, Masast CNC, Adm motor kontrol

CNC MILLING TRAINING SET DESIGN AND APPLICATION

Abstract

In this study a low cost, triaxial desktop CNC milling machine that can be produced by using resources of
vocational schools in their workhops and laboratories was designed, its prototype was manufactured and
interactive training program for CNC training was developed. In this framework, a bridge type CNC milling
machine whose axial stroke lengths are 460, 320, and 120 mm (X,Y and Z respectively) driven by steeping
motors was designed and manufactured. The body of CNC was produced with the elements of sheet metals and
sigma profiles. The axes were born via linear ball skids and ball threaded rods were used as moving mechanism.
For electronic control unit, the control circuit which is integrated with L297 - L298 steeping motor was preferred
and it was run by CNC Mach II control programme.

In order to determine the accuracy and precision, the experiments were carried out and then the results were
assessed. In order to determine the accuracy of axes, the channels through the axes were machined on material
(XPS) with finger milling cutters the lengths of the channels were measured and their standard deviations were
calculated. The standard deviation of X axis was measured as 0.119 mm, of Y axis as 0.030 mm and of XY axis
as 0.044 mm. The precision of CNC, in general, was calculated as 0.0125 mm.

Pocket future was machined in order to test the processing capability of CNC 2.5 axis and the required
measurements were made, an Atatrks relief was successfully processed in testing a triaxial free surface
processing capability.

Key Words: CNC Milling Training, Desktop CNC, Stepping Motor Control

Karabk niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Balklar Kayas Kampusu, Karabk . E-Posta : huseyinkaygisiz@hotmail.com
Karabk niversitesi Teknoloji Fakltesi, Balklar Kayas Kampusu, Karabk

E-Posta : kcetinkaya@karabuk.edu.tr

Mechanical Technologies

Hseyin KAYGISIZ , Kerim ETNKAYA

54
1.Giri

Talal imalat teknolojisindeki en nemli dnm noktas 1950li yllarda nmerik
programlamaya gre alan NC tezghlarn gelitirilmesidir. Bu tarihlerden gnmze
gelindike NC tezghlarnn bilgisayarla donatlmas ile CNC ve DNC tezghlar olumutur.
Kiisel bilgisayarlarn kullanmnn yaygnlamas ile CNC kullanm ve almalar artmtr
[1]. Artk gnmzde geleneksel tezghlarn imalatta kullanm paylar giderek azalmakta ve
yerlerini CNC tezghlarnn kullanmna brakmaktadr. CNC tezghlarnn bu nemine
karn; yksek maliyetleri nedeniyle mesleki ve teknik eitim veren niversite ve liselerin
bazlarnda eitim amal kullanlmak iin CNC bulunmad bilinmektedir. CNC bulunan
kurumlarda ise tezgh yetersizlii, tezghlarn bozulma korkusu gibi nedenlerle renciler
yeterince pratik yapma imkan ve frsat ou zaman bulamamaktadrlar. Bu almada, teknik
okullarn kstl olanaklarn kullanarak ihtiyalar olan CNCleri imal edebiliri iin rnek bir
uygulama sunulmaktadr.

CNC eitimi ve eitim amal CNCler zerine literatrde birok alma mevcuttur, bu
almada yararlanlan konumuzla ilintili baz nemli almalar zetlenecek olursa; Tseng
ve arkadalarnn yaptklar almada eitim amal, kk boyutlarda 3 eksenli bir CNC
freze tasarlanm ve imal edilmitir, gelitirilen CNC iin mikroilemci destekli kontrol
nitesi ve kontrol yazlm alma kapsamnda retilmitir [2]. Kim ve arkadalarnn
almalarnda, CNC eitiminde ki tehizat eksikliklerine deinilerek alma kapsamnda
dk maliyetli bir CNC torna tezgah prototipi gelitirilmitir. Gelitirilen tezgah 0,5 kW
gcnde ve mikroilemci kontrol nitesine sahiptir eksenler adm motorlarla tahrik
edilmektedir [3]. zdevecinin almasnda lkemize ithal edilen eitim tipi CNCler
incelenmi ve ok pahal olduklar kanaatine varlmtr, alma kapsamnda bu CNClere
alternatif olarak eitim amal CNC freze tasarlanm ve imal edilmitir. Fakat imal edilen
tezgahta ithal edilen endstriyel CNClerde kullanlan lineer kzaklar yerine krlang kuyruu
yataklar, bilyeli vidal miller yerine ise trapez vidal miller kullanlmtr. Tezgahn
programlanmasnda Pascal, C ve Delphi gibi programlama dilleri kullanlmtr [4]. Alannn
almasnda; lkemizdeki CNC eitimi, CNCnin mesleki eitim ve sanayi asndan
neminden bahsedilerek CNC derslerinde kullanlmas iin CNC eitim seti tasarm
yaplmtr. alma kapsamnda yalnzca CNCnin kontrol program ve eitim yazlm
gelitirilmitir, mekanik olarak bir imalat yaplmamtr [5]. Bykahinnin almasnda;
CNC tezgahlar, onu oluturan paralar ve CNC seim kriterlerine deinilerek yeni bir CNC
freze tezgah tasarlam, analiz ve hesaplarn yaplarak imal edilmitir [6]. zyalnnn
almasnda; X,Y,Z koordinatlarnda esnek hareket eden bir kartezyen robot tasarlanmtr.
Robotun bilgisayar balants paralel port zerinden yaplm ve eksenler adm motor ile
kontrol edilmitir. Sistemi test etmek iin tayc platforma kalem ve oksi gaz aparat
balanarak izim ve kesim ilemi yaplmtr [7]. Uyank ve arkadalarnn almalarnda;
eksenli yzey ileme tezgahn CNC kontroll hale dntrmtr, almada CNC kontrol
niteleri ve CNC kontrol yazlmlar hakknda bilgi verilmitir. [8]. Glolu ve Bunarba
almalarnda; dorusal hareket mekanizmalar ve verimlilikleri zerinde durmulardr.
Dorusal hareket mekanizmalar ve yardmc elemanlarnn farkllklar analiz edilmitir.
almada mil zerinde kayan makaralar ile hareket eden 3 eksenli bir dorusal hareket
mekanizmasnn tasarm ve hesaplar yaplarak imal edilmitir [9]. A. Torolu ve Y. ingr,
almalarnda boyutlu animasyon teknolojilerinin teknoloji eitiminde kullanlmas
zerinde durmulardr. alma kapsamnda teknoloji eitiminde kullanlmak iin 3d
animasyonlarla destekli bir eitim program hazrlamlardr [10].


55
2. GELTRLEN SSTEM

Gelitirilen eitim seti yazlm ve donanm olmak zere iki blmden meydana gelmektedir
(ekil 1 ve ekil 2).

ekil 1: CNC Freze Eitim Setini Oluturan Paralar

Yazlm ksmn; kontrol yazlm (MACH II) ve gelitirilen eitim yazlm oluturmaktadr.
Donanm ksm ise mekanik sistem ve elektronik kontrol nitesinden meydana gelmektedir.

Donanm Yazlm

ekil 2: CNC Eitim Seti

Mekanik sistem; gvde, kzaklar, vidal mil ve tahrik elemanlar, hareket elemanlarn tahrik
eden adm motorlar ve i milinden olumaktadr.

Gvde; ekil 3de grld gibi sac ve alminyum paralardan olumaktadr. Sac paralar
lazer kesim resimleri oluturularak, CNC lazer de kestirilmitir. Alminyum paralar ise
standart sigma profillerden seilmitir [11].

56

ekil 3: Gvdeyi Oluturan Paralar

Kzaklar; tabla ve dier eksenlerin dorusal yataklanmalarn salayan paralardr. CNC
tezgahlarda arlkl olarak lineer bilyeli kzak ve mil sistemleri yada lineer bilyeli araba ray
sistemleri kullanlr. Bu almada 3 eksende de bilyeli kzak ve mil kullanlmtr (ekil 4).

ekil 4: Sistemde Kullanlan Lineer Kazklar

Vidal mil ve somunlar; kzaklar ile yataklanm tabla ve dier eksenlerin hareket ettirilmesini
salayan paralardr. Tasarlanan CNCnin yapsna gre vidal mil, triger kay veya kremayer
dili sistemlerinden biri kullanlabilir. Bu almada FSU 1605 bilyeli vidal mil ve somun
tercih edilmitir (ekil 5). Bilyeli milleri yataklamak iin KFL 001 tipi rulmanlar
kullanlmtr (ekil 6)

ekil 5: Bilyeli Vidal Mil ve Somun ekil 6: Rulman

57
Tezgahn boyutlar 800x670x620 mm (X,Y,Z) dir ve 460x320x120 mm (X,Y,Z) eksen kurs
boylarna sahiptir (ekil 7).

ekil 7: Tezgahn Boyutlar ve Eksen Kurs Boylar

2.1.2 Adm Motorlar

Asal konumu admlar halinde deitiren, ok hassas sinyallerle srlen motorlara adm
motorlar denir. Bu admlar, motorun sarglarna uygun sinyaller gnderilerek kontrol edilir.
Herhangi bir uyartmda, motorun yapaca hareketin ne kadar olaca, motorun adm asna
baldr. Adm as motorun yapsna bal olarak 90 , 45 , 18 , 7,5 , 1,8 veya daha
deiik alarda olabilir. Motora uygulanacak sinyallerin frekans deitirilerek motorun hz
kontrol edilebilir. Adm motorlarnn dn yn uygulanan sinyallerin sras deitirilerek
saat ibresi yn (CW) veya saat ibresinin tersi ynnde (CCW) olabilir. Adm motorlarnn
hangi yne doru dnecei, devir says, dn hz gibi deerler mikroilemci veya bilgisayar
yardm ile kontrol edilebilir. Dolaysyla adm motorlarnn hz, dn yn ve konumu her
zaman bilinmektedir. Bu zelliklerinden dolay adm motorlar ok hassas konum kontrol
istenen yerlerde kullanlrlar [12].

2.1.2.1. Sistemde Kullanlan Adm Motorlar Ve zellikleri

Eksenlerde kullanlan motorlar ve zellikleri Tablo 1de ve motorlarn eksenlere montaj
ekil7 de grlmektedir;

Tablo 1: Kullanlan Adm Motor zellikleri
X Ekseni Y Ekseni Z Ekseni
Markas Shinano Kenshi Markas Vexta Markas Shinano Kenshi
Modeli Stp 57D505 Modeli C6244-9212K Modeli Stp 57D505
Akm 1 Amper Akm 1.6 Amper Akm 1 Amper
Voltaj 5.3 volt Voltaj 5.7 volt Voltaj 5.3 volt
Adm As 1.8 derece Adm As 1.8 derece Adm As 1.8 derece

58
Tork 0.8 Nm Tork 0.8 Nm Tork 0.8 Nm

a) X Ekseni b) Y Ekseni c) Z Ekseni

ekil 7: Motorlarn Eksenlere Montaj

2.1.3. Mili, Kesici Takmlar Ve Takm Tutucular

Gelitirilen CNC tezgahnda i mili olarak Makita 3709 el frezesi kullanlmtr. Frezenin
zellikleri; 530 Watt, 30.000 dev/dak, 2.3 Ah dr. Freze ve eksene montaj ekil 8de
grlmektedir. Mandrene yalnzca giri ap 6 mm olan aklar taklabilmektedir, ekil 9da
frezenin takm tutucu mekanizmas grlmektedir.

ekil 8: Frezenin ve Eksene Montaj ekil 9: Takm Tutucu Mekanizmas

2.2. Elektronik Kontrol nitesi

Elektronik kontrol nitesi kontrol programndan ald sinyallere gre adm motorlar sren;
adm motor kontrol devresi ve g kaynandan olumaktadr. Kontrol devresi ile kontrol
programnn haberlemesi bilgisayarn paralel portu (LPT) aracl ile yaplmaktadr.

2.2.1. Paralel Port Ve Yaps

Paralel port, 8 bit veri aktarabilen, 25 pinden olumaktadr. Veri aktarm Data Portu
zerinden gerekletirilmektedir. Data portu zerindeki bu 8 pinin deeri zel bir durum

59
olmad srece 0dr. Bu pinlerden arzu edilenler 1 durumuna getirilerek o pinin zerinde
+5 Voltluk bir gerilim olumas salanr. Paralel port zerinde Data Portuna ilave olarak
Status ve Control portlar da bulunmaktadr. Bu Portlar dndaki 1825 numaral pinler
ise toprak pinleridir. ekil 10de paralel portun yaps grlmektedir. [13]

ekil 10: Paralel Portun Yaps

2.2.3. Kontrol Devresi

Gelitirilen CNCnin kontrol devresinde L297 L298 adm motor kontrol entegreleri
kullanlmtr. L297 L298 tmleik devreleri olduka uyumlu aln entegrelerdir. Sinyal
genilii ayarlanabilen (PWM) frekans reterek adm motorlar srmektedir [14]. Bu devre ile
motor tam ve yarm adm modlarnda srlebilmektedir. L297 tmleik devresinin alma
gerilimi 5 volt olup iki fazl bipolar ve drt fazl unipolar adm motorlarn srmek iin
gerekli sinyalleri retmektedir. Bu ilemcinin srlmesi iin aktif sinyalinin 10 nolu pine + 5
volt olarak verilmesi yeterlidir. 17 nolu pin yn bilgisi, 18 nolu pin adm iin gerekli olan
frekanstaki sinyalleri, 19 nolu pin ise yarm adm tam adm bilgisinin verildii ulardr. Eer
sistemde birden ok adm motoru birbiriyle e zamanl olarak srlmek istenirse, bu 1 nolu
pine ortak ezamanl salnm sinyallerinin balants ile gerekletirilebilir. 3 nolu pin ise
sistemin belirlenen noktasnn balang noktas (home) olarak tantlmasn salar (ekil 11).

ekil 11: L297-L298 Adm motoru PWM src semas


60
L298 tmleik devresinin maksimum alma gerilimi 50 volt olup 3 ampere kadar motorlarn
akm ekmesine izin vermektedir. Kullanlan devrelerin ema, bask devre ve yerleim
planlar ekil 12 ve ekil 13de grlmektedir;

ekil 12: L297-L298 Adm Motoru Src Devresi emas

ekil 13: L297-L298 Adm Motoru Src Devresi Bask Devre emas

Src devreler ile bilgisayarn paralel portu (LPT) arasndaki balanty salamak iin bir lpt
arayz devresi kullanlmas gerekmektedir. Lpt ara yz devresinin ema, bask devre ve
yerleim planlar ekil 14 ve ekil 15de verilmitir;


61

Sekil 14: LPT Arayz Devresi emas

ekil 15: LPT Arayz Devresi Bask Devre emas

2.3. Kontrol Program Ve Ayarlar

Mach II program paralel porta k verebilen 4 eksene kadar CNC lerin kontrol edilmesine
imkan tanyan, dxf ve image importuna sahip her trl CNC kodlarn tanyabilen kullanl
bir CNC kontrol programdr [15]. Programn arayz ekil 16-19da grlmektedir.
Programn arayznde ki X,Y,Z ve 4 kutular tezgahn eksenlerini temsil etmekte ve iindeki
rakamlarda tezgahn u an bulunduu koordinatlarn gstermektedir.

Kontrol devresi ile kontrol programnn uyumluluunu salamak iin aadaki ayarlar
yaplmaldr;

1) Config Setup Units mensnde kullanlacak olan l birimi belirlenir (ekil 16).

2) Config Ports and Pins Port Setup and Axis Selection mensnde kullanacak eksenler
seilerek, Lpt Port adresi iaretlenir (ekil 17).


62

ekil 16: Birim Seim Mens ekil 17: Eksen Seim Mens

3) Config Ports and Pins Input Pins mensnden hangi pinin, hangi ekseni ynlendirecei
ayarlanr (ekil 18).

4) Config Motor Tuning mensnden eksenlerin hz ve ivme ayarlar yaplr (ekil 19).

ekil 18: Pin Seim Mens ekil 19: Hz Ayar Mens

2.4. Eitim Yazlm

alma kapsamnda gelitirilen eitim yazlm (ekil 20), ortaretim ve yksekretim
mfredatlarna uygun hazrlanmtr [16]. Haftalk ders anlatmlar ilgili katalog ve sitelere
linkler, animasyonlar ve videolarla desteklenmitir. Hem ders materyali olarak snf ortamnda
hem de kendi kendine renmeye uygun olarak detayl, anlalr ve sade hazrlanmtr.

Gelitirilen program web ortamnda kullanlmakta olan HTML (Hyper Text Markup
Language), CSS (Cascading Style Sheets) ve Javascript dilleri ile gelitirilmitir. Bu sayede
son derece grsel ve esnek bir yapya sahip olmutur. Kullanlan HTML, CSS ve Javascript
dilleri tarayc bazl (Internet Explorer, Mozilla Firefox vb.) alan dillerdir. Bu durumun bir
sorun tekil etmemesi iin Microsoft'un gelitirmi olduu HTA (Hyper Text Application)
teknolojisinin altyaps ile birletirilerek herhangi bir internet tarayc yazlmna (Internet
Explorer, Mozilla Firefox vb.) gerek duymadan alacak ekilde kendi kabuu
oluturulmutur.


63

ekil 20: Eitim Yazlm

3.SSTEMN TEST EDLMES

3.1. SSTEMN HASSASYET

Hassasiyet tezgahn hareket snrlar iinde komut olarak verilen pozisyona gitme kabiliyetidir
[17]. Buna gre hassasiyeti formlize edilecek olursa;

Hassasiyet = Birim Dorusal lerleme / Motorun Birim Adm Says denilebilir.

Buna gre;
Hareket millerinin hatvesi : 5 mm
Adm motorlar adm says : 200 adm (1,8 derece)
Adm motorlar sr teknii : 1/2 adm
Hassasiyet : 200x2 = 400 (motorlarn 1 tur iin adm says)
5/400 = 0,0125 mm bulunur.

3.2. DORULUK KONTROLLER

malat hatalar, tezgahn bulunduu yzeyin erilii, eksenleri tayan millerin zamanla
erilmesi veya kzak ve somunlarda zamanla boluklarn olumas gibi nedenlerle CNCnin
eksenlerinde normal yrngelerinden sapmalar meydana gelebilir. Eksenlerdeki bu
sapmalarn tespiti iin ilgili eksen boyunca kanallar alm ve bu kanal boylar llerek
eksenlerin standart sapmalar hesaplanmaya allmtr.

3.2.1. X Ekseninin Doruluk Kontrol

X ekseninin doruluk kontrol iin ekil 21deki llere gre ekil 22de grlen 8 adet
kanal alm ve ekil 23de grld gibi lleri alnmtr, lm sonular Tablo 2de
verilmitir.


64

ekil 21: X Ekseninde Alan Kanallarn lleri

ekil 22: X Ekseninde Alan Kanallar ekil 23: X Ekseninde Kanallardan l Alnmas

Tablo 2: X Ekseninde Kanal lleri
lm No ls (mm)
X 1 99,78
X 2 99,89
X 3 99,96
X 4 99,95
X 5 99,77
X 6 100,04
X 7 100,08
X 8 100,05

Eksenlerdeki hata miktarlarnn tespiti iin numunelerden alnan lm deerlerinin
istatistiksel analizi yaplarak standart sapmalar hesaplanmtr. Standart sapma bir alma
grubundaki her bir verinin ortalamaya gre ne kadar uzaklkta olduunu, bir dier deyile
dalmn ne yaygnlkta olduunu gstermektedir [18]. Standart sapma hesabndaki ilk adm
varyans hesab tekil eder, varyans dalmn yaylm hakknda bilgi verir [19]. Varyans;

1
))]) ( ([(
) (
2
n
Ortalama X
X Var
i
olarak hesaplanr ve varyansn karekk standart
sapmay vermektedir. X eksenine ait standart sapma hesab Tablo 3de verilmitir.


65
Tablo 3: X Ekseni Standart Sapma Hesab
lm No ls (mm) (X ortalama) (X ortalama)
2
X 1 99,78 -0,16 0,0256
X 2 99,89 -0,05 0,0025
X 3 99,96 0,02 0,0004
X 4 99,95 0,01 0,0001
X 5 99,77 -0,17 0,0289
X 6 100,04 0,10 0,01
X 7 100,08 0,14 0,0196
X 8 100,05 0,11 0,0121
Toplam 0,0992

Ortalama = 99,94
Varyans = 0,0992 / 7 = 0,0141
Standart Sapma = 0141 , 0 = 0,1190
Gven aral ;
Kitle ortalama iin gven aral;
Alt snr = (ortalama) - (tablo deeri) x (standart sapma)
st snr = (ortalama) + (tablo deeri) x (standart sapma)

Tablo deeri rneklem says kk olduundan t dalm kullanlr. t
7;0.05
= 0,841
Alt snr = 99,94 (0,841) x 0,119 =99,839
st snr = 99,94 + (0,841) x 0,119 =100,04

Gzlemlerin ortalamasnn belirlenen gven aralnn iinde olmas gerekir.
x
iin
hesaplanan %95 gven aral (99,84; 100,04) olarak bulunur.

3.2.2. Y Eksenindeki Doruluk Kontrol

Y ekseninin doruluk kontrol iin ekil 26 deki llere gre ekil 24de grlen 8 adet
kanal alm ve ekil 25de grld gibi lleri alnmtr, lm sonular Tablo 4de
verilmitir.

ekil 24: Y Ekseni Alan Kanallar ekil 25: Kanal lleri Alnmas


66

ekil 26: Y Ekseninde Alan Kanallarn lleri
Tablo 4: Y Ekseninde Kanal lleri
lm No ls (mm)
Y1 100,08
Y 2 100,02
Y 3 100,09
Y 4 100,08
Y 5 100,06
Y 6 100,09
Y 7 100,03
Y 8 100,02

Y ekseni lmlerinin istatistiksel analizi Tablo 5de grlmektedir.

Tablo 5: Y Ekseni Standart Sapma Hesab
2
X 1 100,08 0,02 0,0004
X 2 100,02 -0.04 0,0016
X 3 100,09 0,03 0,0009
X 4 100,08 0,02 0,0004
X 5 100,06 0 0
X 6 100,09 0,03 0,0009
X 7 100,03 -0,03 0,0009
X 8 100,02 -0,04 0,0016
Toplam 0,0067

Ortalama = 100,06
Varyans = 0,0067 / 7 = 0,001
Standart Sapma = 001 , 0 = 0,030 olarak hesaplanr.

Gven aral ;

67

7;0.05
= 0.841
Alt snr = 100,06 (0,841) x 0,03 = 100,03
st snr = 100,06 + (0,841) x 0,03 = 10008

y
iin
hesaplanan %95 gven aral (100,03;100,08) olarak bulunur.

3.2.3. XY Eksenindeki Doruluk Kontrol

XY ekseninin doruluk kontrol iin ekil 28deki llere gre ekil 27de grlen 8 adet
kanal alm ve lleri alnmtr, lm sonular Tablo 6da verilmitir.

ekil 27: Kanallardan l Alnmas ekil 28: XY Ekseninde Alan Kanallarn lleri

Tablo 6: XY Ekseninde Kanal lleri
lm No ls (mm)
XY1 99,80
XY 2 99,83
XY 3 99,84
XY 4 99,80
XY 5 99,85
XY 6 99,91
XY 7 99,85
XY 8 99,92

Y ekseni lmlerinin istatistiksel analizi Tablo 7de grlmektedir.

Tablo 7: XY Ekseninde Standart Sapma Hesab
2
XY1 99,80 -0,05 0,0025
XY 2 99,83 -0,02 0,0004

68
XY 3 99,84 -0,01 0,0001
XY 4 99,80 -0,05 0,0025
XY 5 99,85 0 0
XY 6 99,91 0,06 0,0036
XY 7 99,85 0 0
XY 8 99,92 0,07 0,0049
Toplam 0,0140

Ortalama = 99,85
Varyans = 0,0140 / 7 = 0,002
Standart Sapma = 002 , 0 = 0,044 olarak hesaplanr.

Gven aral ;
7;0.05
= 0.841
Alt snr = 99,85 (0.841) x 0,044 = 99.81
st snr = 99,85 + (0.841)x 0,044 = 99.88

xy
iin
hesaplanan %95 gven aral (99.81; 99.88) olarak bulunur.

3.3. Cep Unsuru leme

CNCnin hata ve kabiliyetlerini grmek ve lmek iin ekil 29de ki cep unsuru ilenmitir.
ekil 30da unsurun M-G kodlar grlmektedir. Unsur ilendikten sonra ekil 31 ekil
33de grld gibi lmleri yaplmtr.

ekil 29: lenecek Unsur


69

ekil 30: Cep Unsurunun M-G Kodlar

ekil 31: Cep Unsuru X ls ekil 32: Cep Unsuru Y ls

ekil 33: Cep Unsuru Z ls

4.2. Serbest Yzey leme

Sistemin serbest yzey ileme becerisini test etmek iin Atatrk rlyefi baaryla ilenmitir.
ekil 34de rlyef ilenirken ve ekil 35de rlyefin bitmi hali grlmektedir.


70

ekil 34: Rlyef lenirken ekil 35: Rlyefin Bitmi Hali

5. SONU ve NERLER

Mesleki ve teknik eitim veren kurumlarda endstriyel amal retilmi, fiyat, bakm ve tamir
cretleri de dnldn de ou kurumun olanaklarn zorlayacak yksek maliyetli CNC
tezgahlar kullanlmaktadr. Bu alma ile mesleki ve teknik eitim veren kurumlarn atlye
ve laboratuarlarnda okul olanaklar ile imal edilebilir, alma prensibi olarak endstriyel
CNClerden hibir fark bulunmayan bir tezgah gelitirilmitir. Aada Tablo 8de bir ticari
firmann SkilledCNC S1010 modeli ile alma kapsamnda gelitirilen CNC nn kyas
verilmektedir.
Tablo 8: S1010 le Gelitirilen CNCnin Kyas

SkilledCNC S1010 Gelitirilen CNC
Makina lleri 600x1000x400 mm 800x650x620 mm
alma Alan 300x500x100 mm 460x320x120 mm
alma Hassasiyeti 0.005 mm 0.0125 mm
Bota lerleme Hz 8 m/dak 15 m/dak
Max Kesme Hz 6 m/dak 10 m/dak
Arlk 135 kg 100 kg
Spindle Motor 500 Watt 300/24000 dev/dak 530 Watt, 30000 dev/dak
levleri Delme, kesme, oyma, frezeleme Delme, kesme, oyma, frezeleme
Kontrol nitesi Skilled CNC Kontrol Mach II
alt Dosyalar NC kod(ISO),Hpgl, DXF NC kod(ISO),image, DXF
ledii Malzemeler
Aluminyum, pirin, bakr,
bronz, her trl plastik ve
dier yumuak malzemeler.
Ahap, strafor ve trevleri, her
trl plastik ve dier yumuak
malzemeler.

SkilledCNC S1010 Gelitirilen CNC


71
almadan elde edilen sonular sralanacak olursa;

i. Bu almada 1800 TL (nisan 2010 fiyatlar) gibi czi bir maliyete sahip kullanm ve
alma prensibi olarak endstriyel CNClerden hibir fark bulunmayan bir tezgah
gelitirilmitir.

ii. Yaplan lm ve hesaplamalar ile sistemin hassasiyeti 0,0125 mm, X ekseninin
standart sapmas 0,119, Y ekseninin standart sapmas 0,030 ve XY ekseninin
standart sapmas 0,044 olarak hesaplanmtr. X ekseni standart sapmasnn yksek
olmasnn nedeni bu eksendeki hareket milinin tornalama esnasnda bir miktar eksen
kakl olumasdr.

iii. CNC kanal ama, delik delme, oyma ve serbest yzey ileme gibi 2,5 ve 3 eksen
ilem yapabilme kabiliyetine sahiptir.

neriler;

i. Bilyeli vidal mil yerine trapez vidal mil ve lineer bilyeli kzaklar yerine kestamid
yataklar kullanlarak maliyet ciddi oranda drlebilir.

ii. Gelitirilen tezgahta kullanlan freze 30000 dev/dak sabit devir ile dnmektedir
motorun devir ayarn salayan inventer dzenei eklenebilir.

iii. CNC nin almas esnasnda talalarn etrafa yaylmamas, tezgaha dardan
mdahalenin olmamas, kopan talalar ve ak krlmalarnda kullancy korumak iin
tezgaha kabin ierisine alnabilir.

iv. Okullarmzda okul olanaklar ile bilgisayar laboratuarlar gibi CNC laboratuarlar
kurularak her renciye bir CNC verme ans ve olana sunulabilir.

KAYNAKA

1. Pehlivanolu, V., Bat, M., 2002, CNC Takm Tezgahlar ve DNC, Marmara niv.
Teknik E. Fak. Makine Bl. stanbul. http://www.turkcadcam.net/rapor/cnc-
tezgahlar/index.html
2. A. Tseng, S. P. Kolluri, P. Radhakrishnan, (1989) A CNC Machining System For
Education, Journal of Manufacturing Systems, Volume 8, Issue 3, 1989, Pages 207-214
3. Jeong-Du Kim, Myung-Hwan Kim (1991), A Study On The Design Of Cnc Lathe For
Education And Application International Journal of Production Economics, Volume 25,
Issues 1-3, 1991, Pages 169-180
4. zdeveci, M. (2001), Eitim Tipi CNC Frezesinin Tasarm Ve malat, Marmara
niversitesi Yksek Lisans Tezi
5. Alan, S. (2006), Seluk niversitesi, CNC Eitimi Yksek Lisans Tezi
6. Bykahin, U. (2006), 3 Eksenli CNC Tezgah Tasarm ve Uygulamas, Yldz Teknik
niversitesi Yksek Lisans Tezi
7. zyaln, . (2006), Kartezyen Robot Tasarm, Mustafa Kemal niversitesi Yksek
Lisans Tezi
8. Uyank. A, imek. , Aytan. , Onat. M, Erdal. H (2009), 3 Eksenli Yzey leme
Tezghnn Bilgisayar le Kontrol, , IATS09, 13-15 Mays 2009, Karabk

72
9. Glolu, C., Bunarba, . (2004), Eksenli Dorusal Hareket Mekanizmas Tasarm
Ve malat, Teknoloji, Cilt 7, Say 3, 507-515
10. Torolu, A. , ingr, Y. (2007), Boyutlu Bir Animasyon Sisteminin Tasarm ve
Teknoloji Eitiminde Kullanlmas, Politeknik Dergisi Cilt:10 Say: 3 s.247-252
11. Birlik Rulman Katalogu (2010), Karaky stanbul
12. Bal, G. (1997), zel Elektrik Makineleri, ISBN 975-94799-0-7, Ankara.
13.Anonymous, (2006). Interfacing To The Parallel Printer Port,
http://www.doc.ic.ac.uk/~ih/doc/par/index.html#index
14. Stmcroelectroncs, (2001). Microelectronics. L297-L298 Data Sheet.
15. Art Soft Using Mach II Mill, (2003)
http://www.machsupport.com/docs/Mach2Mill_6.11.pdf
16. Megep (2006), Makine Teknolojisi, Cnc Freze Tezghlar, Ankara.
17. Mamur T., (2010), Yksek Hzda leme ve Makine Mekanii,
http://www.makineteknik.com/makale.asp?gorev=detay&id=25
18. zbek H. ve Keskin S.,(2007),Standart sapma m yoksa standart hata m?, Van Tp
Dergisi, 14 (2):64-67.
19. Dizdar E.N., (2000),Uygulamal Olaslk Ve statistik, Kale Ofset.

Copyright of SDU International Journal of Technological Science is the property of SDU International Journal
of Technological Science and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv
without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email
articles for individual use.

Nanual CNC

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nanual CNC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CNC Freze Eitim Seti Tasarm ve Uygulamas

Volume 2 No 3 October 2010

Karabk niversitesi Teknoloji Fakltesi, Balklar Kayas Kampusu, Karabk

You might also like