Bab 8 : Pembaharuan dan Pengaruh Islam di Malaysia Sebelum Kedatangan Barat

Soalan 1 :
a. Bincangkan makna dan konsep daulat
F1 Konsep daulat telah memperkukuhkan lagi institusi kesultanan kerana ia telah
mengangkat kedudukan seorang Sultan ke tahap yang tinggi
1a dan menimbulkan penghormatan rakyat terhadap institusi tersebut.
F! "aulat adalah satu perkataan bahasa #rab iaitu $"aulah%
!a Ia bermaksud negeri atau kera&aan.
F' Seseorang Sultan itu mempunyai kuasa tertentu
'a Ia membolehkan sesiapa saha&a yang melanggar arahannya atau menderhaka
kepada ra&a akan menerima akibat atau menerima tulah.
b. (yatakan adat istiadat yang dapat mengukuhkan daulat
F1 )ara berpakaian*
F! &enis pakaian*
F' Bahasa dan pengucapan*
F+ tingkah laku dan sebagainya.
F, #stiadat pertabalan telah diadakan bagi melantik Sultan yang memerintah yang
dapat mengambarkan kedaulatan seseorang Sultan yang memerintah.
F- Pengunaan cop Mohor
F. #lat (obat semasa istiadat pertabalan /a&a
c. (yatakan ciri0ciri #dat perpatih
F1 Ia merupakan satu peraturan atau undang0undang yang tidak bertulis dalam bentuk
pepatah yang diha1al oleh ketua adat dan diperturunkan daripada satu genarasi kepada
satu generasi.
F! Musya2arah merupakan asas bagi pentadbiran dan penyelesaian masalah yang akan
dihadiri oleh 1! suku yang terdadapat di (egeri Sembilan.
F' #hli dalam setiap Suku tidak dibenarkan berkah2in daripada suku yang sama.
F+ Setiap suku mempunyai ketua adapt yang dikenali sebagai 3embaga.
F, erlantikan ketua bagi adat perpatih ialah menerusi perlantikan ketua peringkat ba2ah
hingga ke atas seperti contoh gambara&ah di ba2ah:
F- 4urai keturunan adat perpatih memberatkan kaum wanita dalam me2arisi harta dengan
menurunkan harta melalui keturunan 2anita.
F. Ia adalah bersi1at matrilinear yang mengutamakan &urai keturunan ibu.
F8 Ia disesuaikan mengikut pihak ibu yang dianggap sebagai pengasas keluarga kepada anak
perempuan.
F5 4ika seseorang ibu tidak mempunyai anak perempuan* hartanya akan di2arisi kepada adik
perempuannya* anak adik0adiknya dan cucu0cucunya.
Soalan ! :
a. 4elaskan bentuk pendidikan tidak 1ormal di 6anah Melayu sebelum kedatangan Barat
F1 Pendidikan tidak 1ormal adalah merupakan pendidikan yang berasaskan kepada didikan
keluarga
1a Ia memberikan tumpuan kepada nilai0nilai moral.
F! Pembela&aran ini adalah melalui pendengaran,penglihatan, dan pemerhatian.
!a Kanak0kanak telah mempela&ari kemahiran daripada ibu0bapanya
!b menerusi pemerhatian dan latihan seperti dalam bidang pertanian* perikanan* kra1 tangan
atau pertukangan.
F' al0hal yang berkaitan dengan agama* kelakuan dan adat resam* sikap budi pekerti dan
'a cara men&aga maruah &uga dia&ar secara tidak 1ormal kepada anak0anak mereka.
F+ )erita0cerita lisan yang mengandungi nilai0nilai budaya yang murni telah diserapkan
kepada kanak0kanak
+a melalui kaedah bercerita yang memang digemari oleh kanak0kanak.
F, 6erdapat cerita0cerita yang men&adi tarikan utamanya antaranya ialah:
,a )erita 6eladan
,b Iaitu #n&ing dan Bayang0Bayang*
,c Ia member penga&aran tidak boleh terlalu 6amat
F- 6erdapat &uga cerita Sang kancil
)-a )ontohnya )erita sang kancil dengan buaya
-a Kepandaian dan kebi&aksanaan dapat selesaikan masalah
F. 6erdapat &uga Pantun dan Peribahasa dan 6eka teki
.a Siakap senohon gelam ikan duri* Bercakap bohong lama0lama mencuri
.b Penga&arannya ialah Kanak0kanak dia&ar berkelakuan baik dan tidak mencuri
F8 Kanak0kanak &uga telah dia&ar pekara yang berkaitan dengan pantang larang dan adat
istiadat melalui pergaulan sosial.
)8a )ontohnya mereka telah dia&ar agar tunduk sambil menghulurkan tangan apabila lalu
dihadapan orang yang lebih tua atau de2asa
b. 6erangkan peranan istana sebagai pusat pendidikan dan ilmu pengetahuan sebelum
kedatangan 7rang Barat di 6anah Melayu
F1 Istana &uga memainkan peranan yang penting sebagai pusat pendidikan dan ilmu
pengetahuan.
F! "i dalam buku Sejarah Melayu terdapat catatan berkaitan dengan peranan istana Melaka
sebagai pusat penga&ian agama.
F' "i katakana baha2a Sultan Mansur Shah telah menerima Islam daripada Maulana Abu
Bakar, Sultan Mahmud Shah dan Raja Ahmad pula berguru dengan Maulana
Sadar Jahan.
F+ Perkembangan ini adalah disebabkan oleh ramainya ulama dan pendak2ah asing menetap
di Melaka.
+a 8lama0ulama daripada pelbagai bangsa seperti Benggali* #rab* Parsi* 9u&erat dan
sebagainya telah menetap di Melaka.
F, Kesultanan yang memerintah pada 2aktu itu memberikan perhatian yang lebih kepada
perkembangan ilmu pengetahuan*
),a contohnya Sultan Mansur Shah amat berminat dengan penga&ian 6asa2u1.
F6 Kitab al-ur al-Man!um " Mutiara #ersusun : sebuah kitab 6asa2u1 karangan
Maulana Abu Bakar telah diarak hingga ke balairug istana Melaka.
F. al ini &uga berlaku di 4ohor apabila istana 4ohor telah men&adi pusat penga&ian se2aktu
pemerintahan Sultan Alaudin Ria$at Shah yang memerintah 1,5. hingga 1-;! Masihi.
F8 Istana &uga telah di&adikan tempat untuk menyimpan buku hikayat yang penting
8a seperti Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhamad Ali Hanafiah yang disimpan di
istana Melaka.
F5 Istana &uga telah men&adikan pendidikannya bukan hanya melibatkan keagamaan semata0
mata* malah ilmu seperti pentadbiran negara dan politik turut dia&ar di Istana.
Soalan ' :
a. (yatakan peranan istana
F% pusat pendidikan dan ilmu pengetahuan.
F! pusat pengajian agama
F' 6empat pertemuan ulama
F+ Pusat perkembangan ilmu pengetahuan
F, 6empat menyimpan buku0buku hikayat
F- Pusat pendidikan pentadbiran (egara
F. Pusat pendidikan ilmu politik
b. uraikan ciri0ciri system pondok
F% Pada peringkat yang lebih tinggi pula terdapat pendidikan Pondok
&%a 'a memberikan tahap pendidikan yang lebih teratur.
F! Pendidikan ini &uga memberikan penekanan kepada ilmu agama
!a dan persediaan bagi pela&ar0pela&arnya untuk bertugas sebagai guru agama atau
berkhidmat kepada masyarakat..
F' Sistem pendidikan ()nd)k ini telah diamalkan dengan begitu meluas di Kedah*
Kelantan* 6erengganu* Perlis dan Pattani.
)'a )ontoh pendidikan Pondok ialah Pondok Pulau )ondong* Pondok Pulau Manis
F+ Penga&ian di pondok tidak mempunyai batasan 2aktu
+a #da yang mengambil masa selama 1; tahun
c. Mengapakah system madrasah dikatakan berbe<a daripada penga&ian pondok atau mas&id
F1 6erdapat &uga pendidikan madrasah yang berasal pada <aman khali1ah Bani Sal&uk yang
memerintah Ira= pada tahun ++. i&rah > 1;,- Masihi :.
F! Sistem pendidikan Madrasah mempunyai sukatan pela&aran
!a dan penga&arannya adalah dilaksanakan di dalam kelas.
F' Ia mengikut tahap berdasarkan sukatan pela&aran
'a iaitu tahap permulaan
'b dan pertengahan
'c serta terdapat pengkhususan.
F+ Seorang Mudir atau guru besar telah dilantik untuk menga2asi penga&ian di sini.
F, Sebuah lembaga dan &a2atankuasa Ke2angan &uga telah ditubuhkan
,a ia bertu&uan untuk menyelia pendidikan sesebuah Madrasah
Soalan + ?
a. 4elaskan tentang gaya hidup golongan pemerintah dalam masyarakat Melayu tradsisonal
F1 #malan pengaruh daripada kera&aan Bani 8maiyah dapat dilihat pada amalan
pemerintahan di 6anah Melayu seperti amalan protokol > hi&abah :.
F* 'stiadat pertabalan Sultan &uga turut mengalami perubahan selepas kedatangan Islam.
!a #dat pembacaan ciri yang terdapat di dalam amalan tersebut sebelum kedatangan
islam telah dihapuskan
&*a 'a digantikan dengan adat lain
&*b seperti la1a< ikrar sultan
&*+ dan pembesar yang menyerupai baiah didalam a&aran Islam.
F' Begitu &uga apabila seseorang Sultan itu mangkat*
'a penggantinya akan dilantik sebelum istiadat pemakaman di&alankan*
'b amalan ini &uga ditiru daripada peraturan yang dimulakan oleh khali1ah Bani 8maiyah.
b. Bagaimanakah golongan rakyat &elata dalam masyarakat Melayu trtadisional
mempamerkan kehidupan mereka
F1 Masyarakt Melayu telah mula menerima dan mengamalkan a&aran Islam dalam
kehidupan seharian mereka.
F! Perubahan ini telah berlaku kepada prinsip kepercayaan atau akidah
!a Ia memba2a kepada syariah dan akhlak yang terpancar dalam segala aspek
kehidupan masyarakat Melayu.
F' Pengaruh islam &uga dapat dilihat pada kehidupan masyarakat tradisional
terutamanya dari segi hubungan antara indi@idu dan pertalian kekeluargaan yang
rapat bagi men&amin kese&ahteraan hidup.
F+ Ibu0bapa dan orang yang lebih tua haruslah dihormati* &iran pula adalah dianggap
sebagai anggota keluarga sendiri.
F, 9elaran yang diberikan kepada orang yang lebih tua seperti pak l)ng, mak l)ng
dan lain0lain adalah untuk menghormati orang yang lebih tua.
F- Begitu &uga semasa bercakap dengan orang yang lebih tua*
-a orang muda hendaklah bercakap dengan suara yang rendah.
F. 6etamu yang datang ke rumah &uga haruslah dihormati
.a Ia dihidangkan dengan minuman dan makanan.
F8 #malan ber<iarah &uga digalakkan oleh Islam*
8a se2aktu ber<iarah ke rumah orang hendaklah memberikan salam dan tuan rumah
2a&ib men&a2abnya.
F5 6etamu dan tuan rumah &uga dia&ar untuk bersalam diantara satu sama lain.
F1; Bagi kanak0kanak pula* apabila bersalam hendaklah mencium tangan orang yang
lebih tua.
F1! #malan0amalan seperti penggunaan salam yang digunakan ketika datang
men<iarahi adalah salah satu amalan yang telah dipratikkan oleh semua umat
Islam di dunia.
F1' Bacaan $Bismillah semasa makan dan minum*
1'a &elas menun&ukkan pengaruh Islam ke atas gaya hidup masyarakat 6anah Melayu
selepas kedatangan agama Islam.
F1+ Banyak 8nsur0unsur yang bertentangan dengan akidah Islamiah telah
ditinggalkan dan cara hidup masyarakat Melayu mula mengalami perubahan.
F%, -ilai-nilai 'slam telah diserapkan dalam kehidupan dan pemikiran dan pemikiran
masyarakat Melayu.
F1- Ma&lis perkah2inan dan ma&lis berkhatan &uga di&alankan mengikut a&aran Islam.
1-a Ia selalunya diadakan secara gotong0royong dikalangan anggota masyarakat.
F%. 'slam telah menekankan semangat perpaduan dikalangan mas$arakatn$a
&%.a $ang sering diumpamakan menerusi sl)gan-sl)gan seperti Bersatu teguh
bercerai roboh, seikat seperti sirih, serumpun seperti serai, dan sedencing
seperti besi
Soalan , :
a. 4elaskan tentang pengaruh Islam ke atas bidang perniagaan dalam Kesultanan Melayu
Melaka
F1 #kti@iti perdagangan yang di&alankan di 3autan indi dan laut )hina Selatan
adalah didominasikan oleh pedagang0pedagang Islam se&ak abad ke01! hingga
abad ke018 lagi.
F! #kti@iti ini &uga &elas kelihatan di perairan #sia 6enggara* terutamanya di #lam
Melayu
!a yang memperlihatkan peranan akti1 yang dimainkan oleh pedagang0pedagang
Melayu.
F' Islam telah menegaskan baha2a akti@iti perniagaan adalah merupakan sumber
re<eki yang besar dan penting.
F+ (abi Muhammad s.a.2 sendiri telah terbabit secara langsung dalam akti@iti
perniagaan.
F, Perkembangan agama Islam dirantau ini &uga adalah disebabkan oleh 1aktor
perdagangan yang telah membolehkan Melaka Muncul sebagai sebuah pusat
perdagangan dan pusat penyebaran agama Islam yang terpenting pada abad ke01,.
F- Kera&aan Melaka telah muncul sebagai sebuah pusat perdagangan yang penting
-a 2alaupun tidak mempunyai hasil seperti rempah ratus > lada* bunga cengkih dan
sebagainya : yang mendapat permintaan yang tinggi di kalangan pedagang.
F. Ini kerana Melaka adalah terletak di kedudukan yang strategik di tengah &alan
perdagangan
.a Ia g telah membantu perkembangannya tanpa perlu mengeluarkan barang0barang
seperti rempah ratus.
F8 Melaka &uga telah menyedikan kemudahan pentadbiran yang licin dan teratur agar
segala akti@iti perdagangan ber&alan dengan lancar.
8a 4a2atan 3aksmana telah di2u&udkan bagi men&aga urusan kelautan dan 4a2atan
Syahbandar sebagai ketua pelabuhan.
F5 8ndang0undang yang berkaitan dengan kelautan &uga telah digubal iaitu 8ndang0
8ndang 3aut Melaka.
5a "i dalam undang0undang tersebut terdapat tugas0tugas nakhoda* &urumudi* dan
seumpamanya.
F1; "i Melaka terdapat lebih kurang 8+ bahasa yang dipertutukan yang telah
membuktikan kepesatan perdagangannya.
F11 Kema&uan akti@iti ekonomi di Melaka telah membolehkan 2u&udnya sistem
timbang dan sukat seperti tahil* dan kati.
11a Barangan seperti emas* perak* bahan 2angian* dan batu permata telah ditimbang
menggunakan sistem tahil dan kati
b. (yatakan cirri0ciri yang terdapat pada mata2ang 4ohor dan Kedah
Mata2ang 4ohor
F1 Mata2ang emas
F! Bertarikh 1,!.
F' "iperkenalkan pada <aman pemerintahan Sultan #laudin /iayat shah
F+ 6erdapat &uga mata2ang Kupang
F, Mempunyai berat 1; 9rain
F- 6ertera nama dan pangkat Sultan
F. "ibelakang mata2ang tertulisgelaran Islam bagi sultan
F8 Khaliu1atul Mukminin
Mata2ang Kedah
F5 Mata2ang timah
F1; "igunakan se&ak abad ke 1.
F1! 8ntuk kegunaan tempatan
F1' Berbentuk seekor ayam &antan
F1+ inggap di atas beberapa cincin
F1, )incin boleh dipatahkan
F1- ia boleh digunakan secara berasingan
F1. Ia dikeluarkan semasa Sultan Muhammad 4i2a <ainal abiding II
Soalan - :
a. (yatakan peraturan0peraturan percukaian yang dikenakan ke atas pedagang yang
berdagang di Melaka pada abad ke 1,
F1 Semasa <aman kesultanan Melayu Melaka* cukai telah dibayar terhadap barangan
dagangan sebelum kegiatan perniagaan dapat di&alankan.
F! )ukai tetap> cukai import : merupakan cukai yang paling asas dan ditetapkan oleh
pemerintah Melaka.
F' Pedagang0pedagang dari India* )eylon* 6anah #rab* Siam dan Pegu dikenakan
cukai sebanyak enam peratus daripada &umlah barang yang diba2a.
F+ Pedagang dari 4epun* dan )hina dikehendaki membayar cukai sebanyak lima
peratus.
F, Barang makanan seperti beras adalah tidak dikenakan cukai.
F- 6edapat &uga cukai dira&a yang dikenakan ke atas orang asing yang datang dari
kepulauan Melayu dan menetap di Melaka sebanyak tiga peratus
F. Manakala orang asing lain pula telah dikenakan cukai sebanyak enam peratus.
F8 "alam kegiatan ekonomi ini* terdapat pengaruh Islam yang telah mempengaruhi
perkembangan ekonomi di Melaka
F5 Pengaruh islam tersebut ialah amalan riba yang telah diharamkan kepada
perniagaan yang di&alankan oleh orang Islam.
F1; "i dalam ukum Kanun Melaka* terdapat penegasan berkaitan dengan larangan
terhadap amalan riba* begitu &uga dengan ukum Kanun Pahang.
F11 Pemerintah Melaka &uga telah me2a&ibkan golongan kaya supaya membayar
<akat harta untuk menyeimbangkan pembangunan ekonomi rakyatnya.
F1! arta <akat yang dikutip itu akan disimpan di baitulmal dan boleh digunakan bagi
kepentingan dan kemakmuran (egara serta sebagai suber bantuan kepada ahli
masyarakat.
b. 4elaskan pengaruh Islam ke atas perkembangan Bahasa dan Kesusasteraan Melayu
F1 Kedatangan agama Islam ke 6anah Melayu telah meningkatkan lagi tara1 Bahasa
Melayu sebagai /ingua Fran+a di #sia 6enggara.
F! 6ulisan Arab Jawi telah diperkenalkan dan menyebabkan bahasa Melayu telah
mendapat kedudukan sebagai bahasa sastera yang terkenal.
F' uru1 #rab telah diubah suai dan di&adikan sebagai tulisan 4a2i yang telah men&adi
tulisan utama untuk membaca dan menulis.
'a Pengaruh Islam pada masa tersebut telah men&adikan tulisan &a2i sebagai tulisan rasmi
dan seterusnya men&adi hak milik orang Melayu.
F+ Perkembangan tulisan 4a2i ini telah menyebabkan di dalam buku Se&arah Melayu telah
ditulis dengan tulisan 4a2i 2alaupun terdapat ayat dalam bahasa sangskrit.
+a Perkembangan ini telah mengembangkan lagi kema&uan ilmu pengetahuan dan
kesusasteraan Melayu dengan lebih pesat.
+b Istilah0istilah yang berasal daripada bahasa #rab atau bahasa al0Auran seperti adat*
adil*daulat* hakim dan hukum telah menambahkan lagi perbendaharaan kata bahasa
Melayu.
F, Perkembangan ini telah melahirkan cabang0cabang ilmu seperti Fi0ah, #auhid dan
#a1sir.
,a Kedatangan agama Islam &uga telah menyumbang kepada perkembangan kesusasteraan di
6anah Melayu.
F- Pada peringkat a2al* kesusasteraan rakyat telah disebarkan secara lisan* daripada satu
generasi kepada generasi yang lain..
-a )erita kesusasteraan a2al ialah berkaitan dengan cerita asal0usul yang merangkumi
cerita0cerita tentang ke&adian alam* nama tempat* tumbuh0tumbuhan dan binatang.
-b #ntara cerita binatang yang terkenal ialah cerita Sang kan+il yang begitu popular di
kalangan masyarakat Melayu.
-c 6erdapat &uga cerita0cerita &enaka atau lucu yang yang mengambarkan sikap dan
kelakuan 2atak seperti :
F. 6erdapat &uga cerita0cerita dongeng yang memberikan penga&aran
).a contohnya Batu Belah Batu Bertangkup* Bawang Putih Bawang Merah dan lain0lain lagi.
F8 Manakala kesusasteraan lisan pula adalah dalam bentuk puisi seperti pantun* teka0teki*
gurindam dan seloka.
F5 Kedatangan agama Islam telah menambahkan lagi penulisan karya yang berbetuk prosa
dan puisi di Melaka.
5a Banyak karya yang dihasilkan adalah berkaitan dengan (abi Muhammad s.a.2 seperti
Hikayat Nur Muhammad dan Hikayat Bulan Berbelah.
F1; 6erdapat cerita0cerita hikayat tentang nabi0nabi lain seperti ikayat (abi Busu1 dan
ikayat (abi Musa a.s.
F11 Penulisan cerita0cerita tentang sahabat0sahabat nabi &uga tidak ketinggalan telah
dihasilkan oleh penulis di Melaka
11a seperti ikayat Abu Bakar dan Hikayat Hasan dan Husin.
F1! "ua buah cerita ikayat iaitu Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhammad Ali
&ana1iah telah men&adi karya yang penting dan telah disimpan di istana Melaka.
F1' Karya dalam bentu puisi adalah seperti Syair Dahulu kalayang ditulis oleh 6engku
#mpuan Mariam di 6erengganu.
F1+ Pada a2al abad ke 1,* terdapat banyak karya kesusasteraan Melayu yang disadurkan
daripada kesusasteraan Arab dan (arsi yang telah menambahkan lagi perbendaharaan
persuratan Melayu
)1+ )ontoh0contoh karya tersebut ialah : ikayat #bu (a2as ikayat asan
"amsyik