Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Nin kha 2005-2006

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 1 10/10/2005

TNG TRNG KINH T

Trong chng ny chng ta s nghin cu tng trng kinh t trong di hn. Chng ta
bt u bng cch xem xt cc s kin tng trng kinh t v tm hiu xem iu g gy ra
s khc bit v ca ci v thu nhp gia cc nc trn th gii? Ti sao mt vi nc nh
M, Anh, c v Nht tr nn giu c trong khi nhiu nc khc thuc th gii th ba
th ngho kh. Ti sao Ac-hen-ti-na giu c hn Thy in trc chin tranh th gii ln
th nht nhng hin nay mc sng vt cht ca Thy in gp 4 ln Ac-hen-ti-na..
Chng ta bt u bng cch trnh by cc s kin tng trng kinh t v sau i vo
nghin cu cc l thuyt tng trng nhm rt ra vi suy ngh v cc nhn t chnh ng
gp vo tng trng kinh t.

1. S kin tng trng kinh t

phn nh tng trng kinh t cc nh kinh t thng s dng s liu v GDP thc
m n
phn nh thu nhp thc ca ngi dn trong nn kinh t trong mt chui thi gian di.
Th d nh GDP thc hin nay ca M cao gp 3 ln so vi nm 1950. Ngi ta cng hay
s dng thu nhp bnh qun trn u ngi th hin tng trng thc s ca mt nn
kinh t. iu ny cho thy tng trng kinh t thc s bao hm ngha l tng thu nhp
trong nn kinh t phi gia tng nhanh hn tc tng dn s v tng trng kinh t gn
lin vi s gia tng mc sng vt cht ca ngi dn. Vic s dng ch tiu ny phn nh
c s tin trin trong mc sng vt cht qua cc thi k v n cng thun tin hn khi
so snh mc sng dn c gia cc nc c quy m dn s khc nhau

c mt bc tranh sinh ng v tng trng kinh t, trc ht chng ta tp
trung vo phn tch tng trng ca nhng nc giu t sau chin tranh th gii ln th
hai v xem xt s hi t v mc sng vt cht ca nhng nc ny. Sau chng ta c
ci nhn rng hn k c v khng gian v thi gian nhn ra rng tng trng di hn
khng phi l tt yu v s hi t khng xy ra trong phm vi ton cu

Nhng nc giu c k ra y bao gm Anh, Php, Nht, c v M. Nu
ly mc thi gian t 1950 cho n nay th cc quc gia ny c im xut pht vi mc
thu nhp bnh qun trn u ngi kh cao. C 5 nc ny tri qua mt thi k tng
trng mnh m v ci thin c mc sng dn c rt nhiu. Trong thi k ny, M
tng thu nhp bnh qun u ngi 2,3 ln, c tng 4,6 ln v Nht tng 10,9 ln.
C du hiu tng trng gim vo giai an 1970-1995 nhng sau li tng li. Tc
tng thu nhp bnh qun u ngi gim t 4,4 % trong giai on 1950-1973 xung cn
1,9% trong giai on 1973-1995

Trong s nhng nc giu, nhng nc i sau tng trng nhanh hn. C du
hiu Php, c, Anh v Nht Bn ang ui kp M. Vo nhng nm 1950, thu nhp
bnh qun u ngi ca M cao gp 2 ln so vi bn nc ln Chu u ny v gp 6 ln
so vi Nht Bn. Vo nm 1998 n ch cn cao hn bn nc Chu u khong 30% v
Nht Bn trn tng trng nhanh ui kp cc nc trong tp u (tnh da vo
phng php ngang bng sc mua). Mt s nc khc c mc thu nhp bnh qun u
ngi thp vo nhng nm 1960 nhng hin nay ui kp M mt cch ngon mc.
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 2 10/10/2005
l Hng Kng, Hn Quc, Sin-ga-pore, i Loan m vo nhng nm 1960 thu nhp
bnh qun ca h ch bng 1/10 cu M v gn y Trung Quc ang ui theo vi tc
nhanh nht.

Nhn vo khng gian rng hn, chng ta nhn ra mc d c s hi t v mc sng
mt s nc giu, nhng khong cch v mc sng gia M v cc nc ngho khng
khp li. C th l Chu Phi v khu vc Trung Nam M nh tr v dng nh khng
tng trng trong sut giai on nhng nm 1980 lm cho khong cch gia h v M tr
nn ln hn. Thu nhp bnh qun u ngi ca nm nc ngho nht th gii ch bng
khang 3% so vi thu nhp bnh qun u ngi ca M. Mt s nc Ty u khc
(ngoi bn nc ln va k) v cc nc Trung u theo ch ngha x hi tng trng
sut trong nhng thp nin 1970 nhng tc tng trng gn nh bng tc tng
trng ca M nn khng khp li khong cch chnh lch v thu nhp. Sau nm 1990,
thu nhp bnh qun u ngi cc nc Trung u gim st khi h tri qua qu trnh
chuyn i sang nn kinh t th trng vi nhiu kh khn v chnh tr lm cho khong
cch chnh lch gia tng

Xt v thi gian dng nh tng trng bn vng ch l mt hin tng gn y.
Sut trong mt chui di thi gian t nm 1500 n 1950, nhn chung l khng c tng
thu nhp bnh qun trn u ngi khu vc Chu u. Ngay c trong thi k Cnh Mng
Cng Nghip n ra, tc tng thu nhp bnh qun u ngi cng khng cao. V d nh
tc tng thu nhp bnh qun u ngi ca M trong giai on 1820-1950 l 1,5%

Qua s kin tng trng va nu, chng ta nhn ra s hi t v mc thu nhp bnh
qun u ngi khng phi l mt hin tng mang tnh ton cu. Ch c nhng nc
giu mi ui kp M trong khi khong cch v mc sng nhng nc ngho vn cha
c khp li. Chng hn nh hin nay thu nhp bnh qun u ngi ca M gp hn 35
ln so vi Ni-gi-ri-a. Mt ngi cng nhn trung bnh M ch cn 10 ngy s to ra gi
tr bng mt ngi cng nhn Ni-gi-ri-a sn xut trong mt nm. Mt vi cu hi c
t ra l ti sao khng c s hi t trong phm vi ton cu? Ti sao cc nc Chu Phi
khng c s tng trng? Ti sao mt s nc nh Nht Bn v sau l bn con h
ng li c tc tng trng thn k trong sut mt thi gian di? Ti sao tc
tng trng ca cc nc giu nh M c du hiu chm li trong giai an 1970-1995?
Tr li nhng cu hi ny l mt thch thc ln i vi kinh t hc. Trong bi ging ny
s kho st li nhng l thuyt tn c in v mt s l thuyt tng trng mi pht trin
gn y hu tm ra mt phn cu tr li cho vn ny.

2. M hnh tng trng Solow

Trong hn 3 thp nin, m hnh tng trng tn c in l khun kh l thuyt cn
bn cho nghin cu tng trng kinh t trong di hn. .M hnh ny c pht trin bi
nh kinh t hc Robert Solow ca Vin Cng ngh Massachusset (MIT). Vi nhng gi
thit c bn m hnh ny chng minh rng trong di hn nn kinh t c xu hng tin n
trng thi cn bng vi mc tng trng lin tc v u. Trng thi cn bng ny c
c trng bi mc tch ly vn trn mt lao ng v mc sn lng trn mt lao ng
khng i.

Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 3 10/10/2005
2.1. Hm sn xut

Trong m hnh Solow, khng ch c vn m c lao ng v thay i cng ngh u c
tng quan hm s vi sn lng. M hnh cho php c trng thi cn bng ton dng
lin tc bng cch gi nh rng vn (K) v lao ng (L) c th thay th cho nhau trong
qu trnh sn xut

im xut pht ca m hnh tng trng Solow l hm sn xut tn c in ng nht
bc mt c trng cho sinh li khng i theo quy m. Gi thit ny hm rng vi phn
trm gia tng ng thi trong lao ng v vn cng s dn n cng phn trm gia tng
trong sn lng. Chng hn nh gp i lao ng v vn c s dng cho qu trnh sn
xut th kt qu l sn lng cng tng gp i. Hm sn xut ny cng c trng bi
sn phm bin hay l sinh li ca cc yu t sn sut dng v gim dn. iu ny hm
l khi tng thm 1 n v lao ng hoc vn (gi yu t khc khng i) th phn sn
phm tng thm s thp hn so vi s gia tng trc . Mt khi m u t vo vn vt
th c gi thit l sinh li gim dn, th lng u t tng thm s lm cho sn lng
v thu nhp thc gim dn. Mt gi thit khc lin quan n sn xut l th trng hng
ha v nhp lng kh han ho. Gi thit ny hm l cnh tranh s nh gi sn phm
bng vi chi ph bin, tin lng thc s bng vi sn phm bin ca lao ng v sut
thu vn thc s bng vi sn phm bin ca vn. Vi gi thit ny cc nh nghin cu
c th tnh tan mc ng gp ca mi nhp lng vo qu trnh tng trng





Da vo iu kin sinh li khng i theo quy m, chng ta c th vit

0 0
) (
) ( ) 1 , ( ) 2 (
2
2
<

>

=
= =
k
y
va
k
y
k f y
k f
L
K
F
L
Y


Trong k =
L
K
l mc tch lu vn cho mi lao ng, y =
L
Y
l sn lng bnh qun
trn mi lao ng.

) , ( ) , (
0 0
0 , 0
) , ( ) 1 (
2
2
2
2
L K nF nL nK F
K
Y
va
L
Y
L
Y
va
K
Y
L K F Y
=
<

>

<

>

=
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 4 10/10/2005
Hm s ny ch ra sn lng bnh qun trn mi lao ng ph thuc vo mc tch
lu vn trn mi lao ng. Trn gin bn di (Hnh I.1) sn lng trn mi lao ng
(y) c th hin trn trc tung, tch lu vn cho mi lao ng (k) c th hin trn trc
honh. ng biu din ca hm s l ng cong dc ln. Khi t l vn trn mi lao
ng tng, sn lng trn u mi lao ng cng tng, song v sinh li gim dn theo vn
nn mc tng sn lng ngy cng gim khi c s gia tng ca vn trn mi lao ng















Tc ng ca tin b cng ngh: Trong hm s sn xut n gin ny, mt s ci
thin tnh trng cng ngh c th hin bi s dch chuyn hm sn xut ln trn, lm
cho sn lng trn mi lao ng tng ln vi mc tch lu vn cho trc















2.2. Ngun tng trng

Da vo th trn chng ta nhn thy mt cch trc quan rng sn lng bnh qun
trn mi lao ng s tng khi mc tch lu vn trn mi lao ng tng hoc c s tin b
cng ngh.


y=f(k)
y
0 k
1
k
y
1
y
0

k
0 k
2
y
2
y
y
0

y
1

y=f
0
(k)
y=f
1
(k)
0 k
0
k
Hnh II.1: Hm sn xut
Hnh II.2: Hm sn xut
vi tin b cng ngh
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 5 10/10/2005
Khi mc tch lu vn bnh qun trn mi lao ng tng, th sn lng bnh qun trn mi
lao ng cng tng. Song do sinh li vn gim dn nn mun duy tr tng sn lng bnh
qun trn mi lao ng i hi s gia tng mc tch lu vn trn u mi lao ng ngy
cng nhiu hn. n mt mc no vic tch lu vn trn mi lao ng khng lm tng
sn lng bnh qun trn mi lao ng na. iu ny c ngha l ch c s tch lu vn
khng th duy tr tng trng bn vng, song tch lu vn c th duy tr mc sn lng
bnh qun cao hn. Vn ny chng ta s tho lun su hn trong phn sau tip theo

Tng trng c duy tr bn vng i hi phi c tin b cng ngh. Vi hai yu t
nh hng n tng trng l tch lu vn v tin b cng ngh, nu tch lu vn khng
th duy tr tng trng bn vng, th tin b cng ngh l yu t chnh quyt nh tng
trng kinh t trong di hn iu ny ni ln ngha l, trong di hn, mt nn kinh t
duy tr c tc ci thin cng ngh cao hn cui cng s vt qua cc nn kinh t
khc. Vn c t ra ra l yu t no quyt nh tin b cng ngh? y l ni dung
ct li c tho lun trong nhiu phn sau

3. Tit kim, tch lu vn v tng trng

3.1. Tch lu vn v sn lng

M hnh Solow gi thit thm rng t l tit kim quc gia (s) , tc tng lao ng
(g
L
) v tin b cng ngh (g
A
) l ngai sinh c cho trc. Lc ny dng nh ch c
khi lng vn thay i theo thi gian. Trong phn phn tch ny ch ra vai tr ca tit
kim i vi tng trng, ta c th gi thit l khng c s thay i trong lao ng v tin
b cng ngh. Vi gi thit tin b cng ngh khng thay i theo thi gian, hm sn xut
) (
+
= k f y khng i theo thi gian.

3.1.1. Tit kim v u t

Nn kinh t m chng ta nghin cu l nn kinh t ng. iu ny cng c ngha
l thu nhp bng vi sn lng hay tit kim bng vi u t. Chng ta gi s l t l tit
kim v nh rng rng t l tit kim ny l c cho trc. Thm na, chng ta gi >
0 l t l hao mn vn trong sn xut (t l khu hao). S gia tng khi lng vn (K )
n mt thi im no c xc nh bng u t gp tr i khu hao

K sY K I K ) 3 ( = =

Nu ta chia L cho c hai v, chng ta nhn c

k sy
L
K
=

) 4 (
V k =
L
K
vi L khng i, chng ta c th suy ra tc tng ca k, K v L nh sau

Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 6 10/10/2005
(5)
L
K
k l a hoac
K
K
k
k
=

T (4) v (5) chng ta vit li



Phng trnh (6) l phng trnh c bn. Phng trnh ny pht biu rng tch lu
vn trn mt n v lao ng (k) tng khi u t thc t trn mt n v lao ng (sy =
sf(k)) ln hn phn u t b p vn hao mn bnh qun mi lao ng trong qu trnh
sn xut. C ch iu chnh ny din ra lin tc cho ti khi no m u t thc t trn mt
n v lao ng (sy = sf(k)) va b p vn hao mn (bnh qun mi lao ng) trong
qu trnh sn xut Do , ta suy ra rng trong di hn, k s hi t v mt gi tr k* n nh
c gi l trng thi cn bng hay dng (Hnh 3.1)


















3.1.2. Tng trng u
Tng trng u l tnh trng tng trng khi m nn kinh t t c cn bng, lc
ny mc thm dng vn (k) khng c ng c cho s thay i na.Trong m hnh ny
tc tng trng u t c trng thi dng khi k = 0. chnh l im giao nhau
gia hai ng sf(k) v k. Lc ny gi tr k l k
*
tha mn iu kin

*
) 7 ( k sy =

V khi t c mc tng trng u, k
*
khng i nn y
*
v c
*
cng khng thay i.
iu ny cng c ngha l Y, K, v C khng tng trong di hn.

(6) k= s.f(k) - .k
k
c
i
y
y=f(k)
sf(k)
k k* k
0
0
.k


sy*
u t
thc t
u t
thay th
Hnh 3.1: C ch iu chnh
v trng thi cn bng
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 7 10/10/2005
3.1.3. Thay i t l tit kim trong nn kinh t
M hnh Solow cho thy tit kim l yu t quyt nh mc tch lu vn trng
thi dng

sy
k =
*
. Trong mt chng mc no , nu tit kim cao th mc tch lu vn
s cao v ng vai tr quyt nh mc sn lng hay thu nhp bnh qun trn u ngi.
Song cn phi ch rng tit kim cao khng dn n tng trng trong di hn, n ch
lm tng sn lng bnh qun trn u ngi trong qu trnh t n im dng mi. Nu
vn tip tc duy tr mc tit kim cao, n s lm tng mc thu nhp bnh qun u ngi
nhng khng th duy tr tc tng trng cao trong mt thi gian di. iu ny c
th hin nh sau





































k**

y**
y=f(k)
s
1
f(k)
k k*
y*
0
.k

s
2
f(k)
Hnh 3.1: Tc ng ca tng t l tit kim
y
*

y
**

0 t
0
t
y t
s

s
0

t
0
s
1

Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 8 10/10/2005


3.1.4. Quy tc vng ca tch lu vn
Chng ta nhn ra rng ban u vi mt mc thu nhp cho trc, khi tng tit kim
th tiu dng hin ti s gim. Song c mt vn l liu tng tit kim c lm tng tiu
dng trong di hn (tiu dng ti trng thi dng) hay khng? Nu c, mc tit kim no
l ti u cho nn kinh t?. iu ny c th hin qua phn tch sau y

Vi hm sn xut v cc gi tr cho trc, c mi tng quan 1-1 gia k v s ti
trng thi dng. Mi quan h ny c th hin thng qua hm s sau y

* . *) ( ) 8 ( k k sf =

trng thi dng, tiu dng bnh qun trn u ngi c xc nh c*=(1-
s).f{k*(s)}. T (8) chng ta c * . *) ( k k sf = . V vy chng ta c th vit hm s c(s) nh
sau

) ( . )} ( { ) ( ) 9 (
* * *
s k s k f s c =

trng thi dng mc tit kim cn thit ti a ho tiu dng ti trng thi dng
phi tho iu kin:

0
*
)} ( *) ( ' {
*
) 10 ( =

s
k
k f
s
c


V 0
*
>

s
k
nn iu kin ti a ho tiu dng s l f(k*) = 0 hay nng sut bin
ca vn s bng vi t l khu hao. Khi s < s
G
th vic tng tit kim s lm tng tiu
dng trong di hn nhng gim tiu dng trong qu trnh dch chuyn n trng thi
dng. Trong trng hp ny c s mu thun gia li ch ca th h hin ti v th h
tng lai. Ngc li, khi s > s
G
vic gim tit kim s lm tng tiu dng bnh qun u
ngi trong di hn v cng tng tiu dng trong qu trnh dch chuyn . Vn la chn
ph thuc vo s nh i gia tiu dng hin ti v tiu dng trong tng lai












dc =

y
y=f(k)
sf(k)
k k
G
0
.k
s
G
f(k)
sy
Hnh 3.2: T l tit
kim ti u
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 9 10/10/2005
4. S gia tng dn s v tng trng kinh t

M hnh va trnh by trn ch mi cp n qu trnh tch lu vn, song ch dng
li y th cha sc l gii hin tng tng trng bn vng m chng ta thy
nhiu ni trn th gii. l gii s tng trng bn vng, chng ta phi m rng m
hnh bng cch a thm vo hai ngun khc l (1) s gia tng dn s v (2) thay i
cng ngh. Trong phn ny m hnh gi thit rng tc tng dn s v lao ng l nh
nhau nhm ch ra vai tr ca tng dn s i vi tng trng. Phn sau s a thm vo
m hnh s thay i cng ngh.

4.1. Trng thi dng v s gia tng dn s

Vi k =
L
K
nh trn, nhng lc ny c s gia tng lng lao ng, chng ta c th
suy ra tc tng ca k, K v L nh sau

(11)
L
g k
L
K
k l a hoac
L
L
K
K
k
k
.

T (4) v (11) chng ta vit li



Phng trnh ny pht biu rng tch lu vn trn mt n v lao ng tng khi
u t thc t trn mt n v lao ng (sy = sf(k)) ln hn cu u t va [(g
L
+ )k]
duy tr mc tch ly vn trn mi lao ng nh trc. Mc u t va trong trng
hp ny bao gm mt phn b p cho vn hao mn trong qu trnh sn xut v mt
phn trang b vn cho lng lao ng tng thm nhm duy tr lng vn bnh qun cho
mt lao ng khng i. Khi u t thc t bng vi u t va nn kinh t s t
c trng thi dng

















(12) k= sf(k) - (+g
L
)k
sy
k
c
(+g
L
)k
0
y
y=f(k)
sf(k)
k k k
0
0


u t thc t
u t va
Hnh 4.1: C ch iu chnh
k n trng thi cn bng
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 10 10/10/2005


4.2. Trng thi dng vi s gia tng dn s

Tc tng trng u t c trng thi dng khi k = 0. chnh l im giao
nhau gia hai ng sf(k) v (+ g
L
)k. Lc ny gi tr k l k
*
tha mn iu kin

*
) ( ) 13 ( k g sy
L
+ =

Cng nh trng hp phn tch trn, khi t c mc tng trng u, k
*
khng
i nn y
*
v c
*
cng khng thay i. iu ny cng c ngha l Y, K, v C tng vi tc
tng ca dn s l g
L
trong di hn.

4.3. Tc tng dn s v tng trng kinh t

Tc tng dn s tng ln y ng (+g
L
).k ln pha trn . Trng thi dng mi
c mc tch lu vn trn mi n v lao ng v thu nhp bnh qun u ngi thp hn.
M hnh ny a ra d bo rng cc nn kinh t c t l tng dn s cao s c mc thu
nhp bnh qun u ngi thp



















4.4. Quy tc vng ca tch lu vn khi c s gia tng dn s

Vi hm sn xut v cc gi tr g
L
v cho trc, c mi tng quan 1-1 gia k v s
ti trng thi dng. Mi quan h ny c th hin thng qua hm s sau y

* ) ( *) ( ) 14 ( k g k sf
L
+ =

(+g
2L
)k
(+g
1L
)k
y*
y**
y
y=f(k)
sf(k)
k k* k** 0
Hnh 4.2: Tc ng ca
tc tng dn s
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 11 10/10/2005
trng thi dng, tiu dng bnh qun trn u ngi c xc nh c*=(1-
s).f{k*(s)}. T (14) chng ta c * ) ( *) ( k g k sf
L
+ = . V vy chng ta c th vit phng
trnh cho c nh sau

) ( ) ( )} ( { ) ( ) 15 (
* * *
s k g s k f s c
L
+ =

trng thi dng mc tit kim cn thit ti a ho tiu dng l:

0
*
)} ( *) ( ' {
*
) 16 ( =

+ =

s
k
gL k f
s
c


V 0
*
>

s
k
nn iu kin ti a ho tiu dng s l f(k*) (+g
L
) = 0.






















5. Tin b cng ngh v tng trng kinh t

Cho ti by gi chng ta gi thit l cng ngh khng i theo thi gian v rt ra kt
lun t m hnh l thu nhp v tiu dng bnh qun u ngi s khng thay i trong
di hn. iu ny l khng thc t bi l c rt nhiu quc gia c mc thu nhp bnh qun
trn u ngi tng lin tc trong mt thi gian di. R rng l vi gi thit cng ngh
khng i, m hnh vi sinh li gim dn khng th duy tr tc tng thu nhp bnh
qun trn u ngi trong mt thi gian di ch bng tch lu vn. Cc nh kinh t tn c
in nhng nm 50 v 60 nhn ra iu ny nn b sung vo m hnh ca h yu t
cng ngh thay i theo thi gian v hy vng rng n s l li thot cho m hnh

dc = (+g
L
)

y
y=f(k)
sf(k)
k k
G
0
(+g
L
)k
s
G
f(k)
sy*
Hnh 4.2: T l tit kim ti u s
G

Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 12 10/10/2005
5.1. Tin b cng ngh v hm sn xut

Thut ng cng ngh c th c hiu nh l s dng kin thc t c kt qu
thc tin. Gn y ngi ta xem cng ngh nh b quyt sn xut bao gm c c s tri
thc v nng lc nghin cu v trin khai (R&D). Tin b cng ngh th hin sn xut
tng nhiu hn ng vi lng vn v lao ng nh trc. N cng c th l sn xut ra
c sn phm tt hn, sn phm a dng hn hoc l to ra nhng sn phm mi tham
gia th trng

Nu chng ta ngh rng tin b cng ngh l yu t quyt nh s gia tng sn lng
vi lng vn v lao ng khng i. Lc ny trong hm sn xut, s thay i cng ngh
c th l mt bin s; n cho bit c bao nhiu sn phm c sn xut ra t vn v lao
ng vo mi thi im. Hm sn xut vi yu t cng ngh thay i , A, c th hin
nh sau

_ _ _
) 1 (
) ( ) ( ) 18 (
1 0 _) ( ) , ( ) 17 (
k k f
AL
K
F
AL
Y
y
AL K AL K F Y
= = = =
< < = =



Trong L l lng lao ng v A l tnh trng cng ngh. Gi tr thnh phm ca A
v L c gi l lng lao ng "hiu qu" hay lao ng tnh bng n v hiu qu. Cch
th hin hm s nh trn c ng l tng s cng nhn v tin b cng ngh u c
nhng nh hng nh nhau i vi sn lng. y ta gi nh hm sn xut c dng
Cobb-Douglas, ng rng cc co gin ca sn lng theo vn v theo lao ng hiu
dng ln lt l t trng thu nhp ca vn v lao ng.

T phng trnh (3) ta thy rng tng trng sn lng trn mt n v lao ng hiu
dng
AL
Y
y =
_
ph thuc vo tng trng vn trn mt n v lao ng hiu dng
AL
K
k =
_


K K sY + = ) 19 ( . Trong s l t l tit kim v l t l khu hao.
1

Chia 2 v cho AL ta c



V
AL
K
k = nn ta c th xc lp mi quan h tc tng gia k, K, A, L nh sau
L A
g k g k
AL
K
k hoac
L
L
A
A
K
K
k
k
. . ) 21 (

1
K = I - K. I = S = sY. s = S/Y l t l tit kim.
k
AL
K
y s +

= ) 20 (
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 13 10/10/2005
Kt hp gia (20) v (21) , ta c th xc nh tch lu vn trn mt n v lao
ng hiu dng l:


5.2. Trng thi dng vi thay i cng ngh

trng thi dng, v
AL
K
k =
_
khng i, nn tc tng trng ca K l g
K
= g
L
+
g
A
. Ngoi ra, nu
_
k khng i th
AL
Y
y =
_
cng khng i, iu ny ng rng tc
tng trng ca Y cng l g
Y
= g
L
+ g
A
. Do , thu nhp trn u ngi tng trng theo
t l g
Y
g
L
= g
A
, y cng l t l tch lu kin thc (hay thay i cng ngh).

Cc kt qu trn cho thy rng t l tit kim khng nh hng n tc tng trng
di hn. Tt c nhng yu t c ngha quan trng trong di hn l cc tc tng trng
ca lao ng v cng ngh c cho trc mt cch ngoi sinh. Song ch c tin b cng
ngh mi gii thch c s gia tng khng ngng ca mc sng. Kt qu ny c
khng nh thng qua xem xt tc ng ca vic gia tng t l tit kim i vi mc
v t l tng trng thu nhp trn u ngi trong bi cnh c xem xt s thay i cng
ngh, c minh ha trong th sau:





















k g g k s k g g k f s k g g y s k
A L A L A L
) ( ) ( ) ( ) ( ) 22 (

+ + = + + = + + =

sy*
sf(k)
(g
L
+ g
A
+ )k
y=f(k)
y*
k* k
u t thc t
u t ho vn
0
Hnh5.1: Trng
thi cn bng
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 14 10/10/2005




















Phn tch trn cho thy rng gia tng t l tit kim nh hng ti mc thu nhp,
nhng khng nh hng n t l tng trng thu nhp trong di hn. Tuy vy, tc ng
i vi mc thu nhp cng tng i nh v (1) vn phi chu sinh li gim dn (c
minh ha bng dc gim dn ca f(k) trong th trn), v (2) t trng thu nhp ca
vn () tng i thp, thng vo khong 0,33. Do , tng t l tit kim thm 10 phn
trm, v d nh t 20 n 22 phn trm, s lm tng

mc thu nhp trn u ngi ch thm khong 5 phn trm
2
. Ngoi ra, nn kinh t hi
t v trng thi cn bng di hn theo mt tc hng nm l:
Vi gi thit 0,33, g
L
0,015, g
A
0,015 v 0,03, sau khi gia tng t l tit
kim, t l hi t hng nm v trng thi cn bng di hn ch khong 4 phn trm
mt nm. S gia tng t l tit kim thm 10 phn trm ch lm tng thu nhp trn
u ngi thm 2,5 phn trm sau 18 nm. Nh vy, trong m hnh Solow, tc ng
ca vic tng tit kim chng nhng l khim tn, m cn phi mt thi gian lu di
mi xy ra.

2
5 . 0
67 . 0
33 . 0
1

/
/
=

s s
y y

) ( ) 1 ( + +
A L
g g
ln(Y/L)
y
0
sf(k)
ln(Y/L)
g
Y
- g
L
= g
A
s'f(k)
k* k**
(g
L
+ g
A
+ )k
t
0
0
Hnh 5.2
g
(Y/L)
t
0

t
Hnh 5.2: Tc ng ca tng tit kim
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 15 10/10/2005
Ta cng nn lu rng tc ng ca nhng thay i chnh sch lm tng nng sut,
nh vic t do ho chnh sch ngoi thng v cng nghip rng khp, cng c cng tc
dng nh vic tng t l tit kim. Tc ng i vi tng trng ch khim tn v tm
thi, kt qu ny ca m hnh tht ngc hn vi chng c thc nghim.

6. Hch ton tng trng kinh t
M hnh Solow cho ta mt khung hch ton ngun gc tng trng. Ly vi phn hm
sn xut (11) v bin i ta c:

Phng trnh (21) l phng trnh hch ton tng trng tiu chun, phng trnh ny
pht biu rng tng trng sn lng l bnh qun c trng s ca tng trng cc nhp
lng vn v lao ng hiu dng. Phng trnh (22) l dng tnh theo u ngi ca
phng trnh (15), phng trnh ny pht biu rng thu nhp trn u ngi l bnh qun
c trng s ca tng trng t s vn-lao ng v t l tng trng kin thc ( ci thin
cng ngh). Phng trnh (23) khng phi l mt phng trnh hch ton tng trng; m
n ch n gin khng nh li rng trong di hn, khi t s vn-sn lng khng i,
ton b tng trng thu nhp trn u ngi c qui cho s tch lu kin thc.
Khung hch ton trong phng trnh (21) v phng trnh (22) c p dng cho
nhiu quc gia v nhiu thi on. Chng hn nh vi Hoa K, Edward Dennison (1985)
nhn thy rng ch khong 25 phn trm tng trng thu nhp trn u ngi Hoa
K t nm 1929 n 1982 l do gia tng t s vn-lao ng. Phn cn li ch yu l do
tin b cng ngh. V khng th o lng c nhng tin b cng ngh nn ng gp
ca tin b cng ngh suy ra nh mt s d, ngha l phn tng trng sn lng (g) m
khng th gii thch c bng s tng trng ca cc yu t vn v lao ng:


V v phi ca phng trnh (24) l t l thay i ca t s gia sn lng trn bnh
qun c trng s ca cc nhp lng lao ng v vn, nn n thng c gi l s d
( )
A L K
L K A L K L
A L K
g g g th g g han dai tr ong neu
L K
L K d
g g o tr ong g g g g g
L Y
L Y d
g g g
A
dA
L
dL
K
dK
Y
dY
= =
= + = =
+ + =

+ + =
) 23 (
/
) / (
) 1 (
/
) / (
) 22 (
) )( 1 ( g ) 1 ( ) 21 (
Y
( ) ) ) 1 ( ) 24 (
L K A
g g gY g + =
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 16 10/10/2005
Solow th hin tng trng nng sut ca tng cc yu t sn xut (TFPG), mt i
lng nm bt ton b s thay i k thut v tt c nhng yu t sn xut khc lm gia
tng nng sut.
Da vo phng trnh hch ton ny, Alwyn Young, Jong II Kim v Lawrence a
ra lp lun y tranh ci rng mc tch lu vn nhanh l tt c nhng g m ngi ta ni
v thn k ng . Theo c lng ca h, tng tng trng nng sut ca cc yu t
c th hin bi phn sn lng tng thm m khng c gii thch bi s gia tng ca
vn hoc lao ng th khng ng k cc nc Hn Quc, Hng Kng, i Loan. P.
Krugman tip theo l gii cc kt qu ny nhm cho thy rng tng trng ca Sin-ga-
pore v Lin X thc cht l nh nhau trong c hai cng da trn lng u t khng
l m rt t da vo thay i cng ngh. Tht kh c th tin c l tng trng ca ng
ch yu ch da vo u t m ko di trong mt khong thi gian lu nh vy, nhng
kt qu ca Young v Lawrence thc ra qu cng iu. Khi mt quc gia tch lu vn
nhanh, mt s thay i nh trong c lng t phn vn cng lm thay i c lng v
s ng gp ca tng tng trng nng sut cc yu t sn xut. c lng cc t phn
ny kh c th chnh xc cc nc ng khi m gi thit v cnh tranh hon ho trn
th trng lao ng v th trng vn khng thch hp. Cn c mt vn na l o
lng vn nhn lc v vn vt th trong cc quc gia ny. Thm na, chng ta cng phi
nhn ra l cng ngh va l nguyn nhn va l kt qu ca u t. Khng c s ci thin
cng ngh, chng ta kh c th tin rng cc nc ny c th duy tr tc u t cao
trong mt thi gian di trong bi cnh sut sinh li vn gim do tng u t .
7. M hnh tng trng ni sinh
Vic thiu bng chng cho s hi t lan rng dn ti tro lu t b m hnh Solow
v thin v mt loi m hnh tng trng mi ph hp vi s kin thc tin l khng c
hi t trong phm vi ton cu. Cc m hnh mi ny c gi l m hnh tng trng
ni sinh. Thut ng "ni sinh" c s dng m t mt loi m hnh tng trng mi,
v s tng trng khng ph thuc vo cc t l tng trng lao ng v tch lu kin
thc c cho trc mt cch ngoi sinh, m thay v th, n ph thuc vo nhng yu t
bn trong m hnh nh t l tit kim v hiu qu u t .
7.1. Hc hi thng qua lm vic (Learning by doing)
M hnh ny c gii thiu bi Arrow (1962) v Sheshinski (1967). im c bn
ca cc m hnh tng trng ni sinh l tch bit kin thc ra khi c th ngi lao ng
xem kin thc nh dng vn A khc, thay v th hin trong lao ng. M hnh ny da
trn hai gi thit v tng nng sut . Th nht l s gia tng trong khi lng vn vt th
ca mt doanh nghip s gia tng mt tr lng kin thc. iu ny hm kin thc v
nng sut ca doanh nghip l do u t ca doanh nghip to ra. Khi ngi ta u t
tng vn vt th, ng thi ngi ta ngh n cch ci tin sn xut v s hc hi c
cch sn xut hiu qu hn. Gi thit th hai l kin thc trong mi doanh nghip gn
ging nh hng ho cng m mt khi c to ra, bt c mt doanh nghip no cng c
th s dng m khng lm tng chi ph bin. Ni cch khc, mt khi kin thc c to
ra, kn thc s lan truyn nhanh chng. Gi thuyt lan truyn ny l t nhin v ngi
ny s dng kh c th ngn chn vic s dng ca ngi khc. M hnh ny cho rng s
lan truyn kin thc nh vy lm tng sn lng b p vo phn sn lng gim
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 17 10/10/2005
do quy lut sinh li vn gim dn khi lng vn tng ln. Nu chng ta lin kt hai gi
thuyt trn chng ta c th nhn ra tr lng kin thc (hay cng ngh) c tng quan
hm s vi tr lng vn vt lc (K)
Chng ta c th lin kt (25) vi hm sn xut tiu chun c sinh li khng i theo
qui m, ta c:
T phng trnh (26) ta thy rng co gin sn lng theo vn bng mt, nn nu
lao ng hng c li tc dng, th vn s thu c li tc nh hn so vi sn
lng bin t ca n, v t phn gi tr gia tng ca vn khi thu c li tc bng ton
b sn lng bin t ca n l 100 phn trm:

M hnh ny ng rng tit kim, u t v do vy c tc tng trng u ch l
cn ti u, bi v lao ng nht thit phi c tr mt mc lng dng. Vn ny c
th c gii quyt bng mt bin php chnh sch thch hp (iu tt hng nht), chng
hn nh tr cp cho tit kim v u t. Tuy nhin, im chnh yu ca m hnh th hin
tng trng l ni sinh bi v n ph thuc vo t l tit kim trong nc (s), hiu qu
u t (r) v mt hng s (c):
Mt s nh kinh t s dng m hnh ny gii thch hin tng tng trng thn
k ca cc nc ng . Lucas (1988) cho rng cc nc cng nghip mi (NICs)
ng tng trng ch yu l do s tch ly kin thc v k nng thng qua hc hi t
xut khu hn l do u t cho gio dc. Lucas cho rng tng trng thn k ca
nhng nc ny xut hin t sau chin tranh th gii ln th II khng th no quy cho
u t gio dc v rng s thay i trnh hc vn trong tan b nn kinh t khng th
thay i mt sm mt chiu c. Bng chng thc t cho thy nhng quc gia ng
tng trng nhanh nht l nhng nc c s thay i nhanh trong c cu sn xut. Lucas
cho rng s thay i trong c cu nhanh l kt qu ca chnh sch thc y xut khu
y nng ng gip cho cc nc ny tch ly vn nhn lc thng qua qu trnh hc hi
t xut khu. Chnh sch tp trung vo xut khu ng vai tr quan trng bi v n i
hi cc doanh nghip phi nhanh chng thay i c cu hng ha, h thp chi ph v nng
cao cht lng hu p ng nhu cu ca ngi tiu dng nc ngai kh a dng v tiu
chun cao so vi nhu cu ca ngi tiu dng trong nc.
L L L
g c o tr ong c r s g
K
Y
Y
S
g
K
K
g = + = + = +

= ) 1 ( ) 1 ( ) 1 ( ) 28 (
1
) 25 (

= K A
1 1
) 26 (

= = L K L K A Y
1 ) 27 (
1
1
=

L K
K
L
Y
K
K
Y
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 18 10/10/2005

7.2. Vn nhn lc
M hnh ny c xut bi Lucas (1988), Rebelo (1991) v Mankiw, Weil, Romer
(1992). Trong m hnh ny kin thc c nhn, k xo, v k nng lao ng tr thnh mt
b phn vn c th tch lu c thng qua u t cho gio dc v o to, thay v l mt
b phn ca lao ng. Vi mc thu nhp kim c, c nhn gim bt tiu dng v hy
sinh mt s gi lm vic i n trng hc vi hy vng cuc sng trong tng lai s
c ci thin.. Vn nhn lc y, khc vi kin thc tru tng hay l thuyt, l
nhng k nng c tnh cnh tranh. Vai tr ca vn vt th v nhn lc l nh nhau i vi
tng sn lng trong di hn.
Trong m hnh ny, H l ngun vn nhn lc v c xc nh H=h.L vi h l h s
vn nhn lc. V ta gi thit l L c nh nn H ch tng khi h tng. Tng trng sn
lng l kt qu ca u t vo c ngun vn nhn lc (H) v vt lc (K); vi gi thit th
trng vn cnh tranh nn sinh li ca hai ngun vn ny s bng nhau trng thi cn
bng. Nu sinh li ca H v K bng nhau th trng thi cn bng, t s H/K s l khng
i c. iu ny cho thy tc tng trng ph thuc vo t l tit kim v hiu qu u
t
Khi cp n u t vo ngun vn nhn lc, Lucas (1988) cho rng vn nhn lc
thng qua u t khng gii thch tng trng ni sinh. Lucas gi thit thm rng
c ngai tc gn vi vn nhn lc; nng sut ca tt c cc lao ng, ngay c nhng
ngi c o to chnh thc, cng c hng li t k nng v kin thc chung ca
c nn kinh t. Lucas cho rng tt c cc doanh nghip sn xut cng mt sn phm c
khuynh hng nhm li thnh mt cm mt a phng v nh th s to ra hiu ng
lan truyn v k nng thng qua vic trao i kinh nghim ln nhau. S lan truyn ny s
nng cao k nng ca lao ng ca cc doanh nghip trong cng ngnh. Nu ngai tc
ln, tng trng ngai sinh s hin din ngay c trong mi trng sinh li ca vn gim
dn v rng ng c u t vo vn nhn lc khng gim khi khi lng vn nhn lc
gia tng. Vic nng cao mc sng trong tng lai l ng c khuyn khch c nhn u t
nhm ci thin k nng lao ng v trnh hc vn ca mnh. Trong bi cnh nh vy,
tch ly vn nhn lc khng b gii hn nh tch ly vn vt th. Tuy nhin,vic u t
vo vn nhn lc khng t c mc ti u x hi v vn lan truyn khng c cc
c nhn vi t cch l cc nh u t quan tm
1
1
) 28 (

= =
K
H
K H K Y
s r
K
K
g
K
H
c o tr ong K c Y
=

= =

) 30 (
) 29 (
1
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 19 10/10/2005
M hnh ny thch hp trong vic gii thch ti sao khng c khuynh hng hi t v
mc sng gia nc giu v nc ngho. Nu lao ng ca nhng nc giu vi ngun
vn nhn lc di do s c nng sut cao hn v kim c tin lng cao hn ngi lao
ng ca nc ngho. Nhng ngi lao ng nhng nc ngho c nng lc c ng
c nhp c vo cc nc giu vi mong mun nhanh chng ci thin c cuc sng.
Cc nc giu vi khi lng vn nhn lc v vt th cng ln c th vn giu mi. iu
ny c ngha l khng c khuynh hng hi t trong m hnh ca Lucas.
Nhn chung trong hai m hnh trn u i n kt lun rng nu hiu ng lan truyn
ln th hiu qu u t s lun c duy tr mc c li cho d mi c nhn nh u
t c th vp phi quy lut sinh li ca vn gim dn. Ch rng hiu ng lan truyn
din ra mang tnh t pht trong qu trnh u t vn vo ti sn hoc vn nhn lc. Theo
cc l thuyt ny, tng trng bn vng c th t c m khng cn c s h tr v
mt th ch
7.3. Nghin cu v trin khai (R&D)
M hnh ny c xut bi Romer (1987,1990), Grossman, v Helpman (1992).
M hnh ny gii thch tin b cng ngh l kt qu ca hot ng nghin cu v trin
khai (R&D) c ch ch ca cc doanh nghip nhm thu li nhun. Nhng khm ph v
pht minh mt khi c to ra nh hiu ng lan truyn lin tc kch thch qu trnh tch
lu vn v to ra s gia tng nng sut ca cc yu t sn xut. Nh vo hiu ng lan
truyn hot ng nghin cu v trin khai (R&D) to ra ngoi tc t nhin cho x hi,
li ch x hi ca khm ph v pht minh ln hn rt nhiu so vi gi th trng ca n
Mt vn c t ra l mun tng trng bn vng phi to ra ng c cho cc
doanh nghip u t vo nghin cu v trin khai (R&D) lin tc theo thi gian. L
thuyt v ngoi tc cho thy l mt th trng cnh tranh dng nh khng m ng
c vai tr ny. Trong khun kh ca m hnh ny, tng trng di hn ph thuc ch
yu vo chnh sch ca chnh ph nh thu, tr cp cho R&D, bo v quyn s hu tr
tu, cung ng dch v c s h tng x hi, iu tit ngoi thng v hnh thnh qu mo
him nhm cung ng ng c cho c nhn v doanh nghip trong hot ng nghin cu
v trin khai (R&D) nhm to ra kin thc mi, sn phm mi
R rng chng ta gp phi y l s nh i gia vic bo v quyn s hu tr tu
cho nhng khm ph trong tng lai nhm to ra ng c cho vic chi tiu R&D ca cc
doanh nghip v lng mong mun lm cho nhng khm ph hin ti c ph bin mt
cch nhanh chng cho nhng ngi s dng tim nng nhm mang li cho li ch x hi
ln hn.
M hnh ny cng cung cp mt c s v l thuyt gii thch s khc bit v thnh
tu kinh t gia cc quc gia. Mt quc gia nu khng c chnh sch hiu qu ni b
ho ngoi tc tch cc ca nhng khm ph v pht minh vo th trng th tng trng
ca h ch yu ch da vo chnh sch thc y ngun vn nhn lc.
Thm na, khi cp n nn kinh t ton cu vi s khc bit cng ngh gia cc
quc gia, ngi ta cho rng cc nc i sau s c li do vic tit kim cc khon chi ph
cho nghin cu v trin khai (R&D). Vic ui kp nhng nc i trc ph thuc vo
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 20 10/10/2005
kh nng ph cp (sao chp) cng ngh c sn. Mc d ngi ta xem cng ngh nh l
hng ho cng c ngha l mt khi n c sn xut th vic s dng n ca cc n v
khc khng lm tng chi ph bin. Nhng nc ngho (i sau) c th ph cp kin thc v
k thut sn c ca nhng nc giu (i trc) thng qua cc tp ch, sch bo k thut,
thng tin trn mng Internet, cc doanh nghip ca cc nc ngho c th li dng v
khai thc k thut mi bng cch tr l ph tip cn, hoc l khuyn khch cc nh u
t nc ngoi vi quyn s hu v cng ngh u t vo nc ngho thng qua ban hnh
cc lut l quy nh minh bch lin quan n quyn s hu tr tu, gim chi ph giao dch.
Ngay c cho d vic tip cn cng ngh t cc nc giu khng phi l vn , mt s
cc nh kinh t (Fagerberg, 1994) cho rng vc ph cp cng ngh vo cc nc ngho
kh tn km. iu ny hm l c khong cch v cng ngh gia nc giu v nc
ngho v do vy khuynh hng hi t v thu nhp gia nc giu v nc ngho phi c
nhng iu kin nht nh. Mt s cc nh kinh t cho rng s d c khong cch v cng
ngh l do cc nc ny khng c kh nng li dng v khai thc kin thc v k thut
mi. Khng c mt i ng nh khoa hc, k s, cng nhn c trnh v k nng cn
thit, thiu mt i ng doanh nhn c kh nng v dm chu ri ro, thiu nhng ngnh
b tr nh in, vin thng, sn phm ph tng, dch v sa cha th kh c th a mt
cng ngh mi c sn t bn ngoi vo gung my sn xut cho d tip cn vi cng
ngh mi ny khng c g l kh khn
Mt s cc nh kinh t hc thin v th ch th cho rng cng ngh l mt loi hng
ho c bit c lng trong nhng cu trc t chc hoc khun kh th ch ca cc x
nghip hoc cc t chc cng nghip v mc ph cp cng ngh tu vo s thch ngh
cu trc t chc cc cp ca cc quc gia. North (1994) cho rng chnh cu trc li
ch nm trong cu trc th ch l yu t c bn gii thch s khc bit v tng
trng gia cc quc gia. Vic nh gi v thc hin vic ci cch th ch l cn thit
nhm h tr cho qu trnh ph cp cng ngh
8. Vn hi t trong cc m hnh tng trng
M hnh tng trng ca Solow v m hnh tng trng ni sinh c d an khc
nhau v chiu hng tng trng gia cc nc. Da trn gi thit l sinh li ca vn
gim dn, m hnh Solow d on rng sn lng bnh qun u ngi nc ngho s
tng trng nhanh hn v bt kp cc nc giu, ng c s hi t quc t v tc tng
trng v mc thu nhp bnh qun u ngi. M hnh cng d on rng sut sinh li
ca vn cc nc giu s thp hn so vi cc nc ngho, ng rng c nhng ng
lc mnh m thi thc vn chy t nc giu sang nc ngho, thc u nhanh qu trnh
hi t.
Ngc li vi m hnh Solow, hu ht cc m hnh tng trng ni sinh khng d
an khuynh hng hi t gia cc nc m c mc tch ly vn trn mi lao ng ban
u khc nhau. Cc m hnh ny cho rng cc nc giu vn c th duy tr s giu c ca
mnh lu di so vi cc nc ngho ngay c nhng ngho c t l tit kim, cng ngh
ng nht. Yu t quan trng trong nhng m hnh ny cho php duy tr s tng trng
lu di l do s vng mt ca gi tht sinh li vn gim dn. iu ny c ngha l u t
trong nhng nc giu v nhng nc ngho c th mang li li nhun nh nhau. Nu
nh mc u t v tng trng nh nhau gia cc nc th chnh lch thu nhp bnh qun
u ngi gia nc giu v nc ngho c th khng bao gi khp li. M hnh ny c
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 21 10/10/2005
th m rng bao hm cc tc ng kinh t ca chin tranh, nn i km v suy thai m
n lm gim thu nhp quc gia c th khng bao gi c xa b.
Trong thc t mi nhn th hi t dng nh l hin nhin v hu ht cc nc trong
th gii pht trin ngy nay c mc sng vt cht gn nh nhau.. Trong sut nhng nm
1980 cc nh kinh t nh W. Baumol, A. Maddision v M. Abramovitz a ra bng
chng hi t v nng sut lao ng gia cc nc. Chng hn nh Bamol s dng m
hnh hi quy n gin chng minh s hi t gia nc giu v nc ngho trong 16
nc cng nghip t nm 1870 n 1979. Kt qu nhng nghin cu ny ng h cho gi
thuyt hi t ca m hnh Solow. Tuy nhin, nhng chng c ca Baumol (1986) v s
hi t trong b J. Bradford De Long ph phn v thin lch chn mu. Ch c nhng
nc ngho trong mu ca ng l nhng nc tng trng nhanh chng t nm 1870, v
ch c nhng quc gia thnh cng ny mi c s liu tr lui v nm 1870. Ngoi ra cn
c mt thin lch sai s o lng: Nu thu nhp nm 1870 b phng i, th tng
trng s b bo co thp i, cn nu thu nhp nm 1870 b bo co thp th tng trng
s b phng i, kt qu l s c mt thin lch hng ti vic tm thy s hi t. Nu
chng ta bao gm ton b cc quc gia vo trong mu v hn ch php phn tch cho
nhng thp nin gn y thi (t 1960 n 1985), th s khng c chng c g v s hi
t. Mt s cc nh kinh t nh G. Mankiw, D. Romer v D. Weil s dng hi quy n
gin v tm thy hi t trong mt mu nh ch bao gm nhng nc giu nhng khng
hi t trong mt mu m n thm vo nhng nc ang pht trin. Sau h thm vo
nhng bin s m n quyt nh s khc nhau ti im cn bng gia cc nc trong m
hnh Solow: tng dn s, t phn thu nhp u t vo vn vt th v vn nhn lc. iu
chnh cc bin s ny s to s hi t mnh m cho c hai mu. H gi hin tng ny l
hi t c iu kin v cho rng n han tan ph hp vi d an ca m hnh tn c
in.
9. Quay li vi cc s kin tng trng kinh t
By gi chng ta quay li vi s kin tng trng kinh t. Ti sao cc nc giu c
tc tng thu nhp bnh qun u ngi mnh m t nm 1950 n nm 1970 v ti sao
tc gim dn t nm 1973 -1995. Trong khun kh l thuyt cho rng c hai nguyn
nhn l (1) tin b cng ngh v (2) vn trn lao ng hiu qu cao hn.
Lm sao chng ta nhn ra c yu t no ng vai tr quyt nh. Nh phn trnh
by trong phn hch ton tng trng, ngi ta tnh tc tng sn lng trn mi cng
nhn v tc thay i cng ngh ca cc quc gia ny. Ngi ta thy rng tc tng
sn lng bnh qun trn u ngi xp x vi tc thay i cng ngh. Nu nh tc
tng dn s v tc tng lao ng l nh nhau th chng ta nhn ra s tng trng ca
cc nc giu trong giai on ny l do s ng gp ca tin b cng ngh, ch khng
phi l do qu trnh tch lu vn cao. Nhng chng c ny bc b lp lun cho rng tng
trng ca nhng nc ny l kt qu ca s hu hoi vn trong chin tranh th gii ln
th II
Cng da trn nhng chng c ny ngi ta cho rng tc tng sn lng bnh qun
u ngi gim t nm 1973 l do s gim st tc ci thin cng ngh ch khng phi
do mc tit kim gim xung. Vn c t ra tip l ti sao cng ngh li chm ci
thin vo gia nhng nm 1970, mt vi gi thit cho hin tng ny
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 22 10/10/2005
Gi thit th nht cho rng s chm ci thin ny thc ra ch l do s sai st trong tnh
ton nng sut. Mc d c nhiu n lc nhng kh c th o lng c nng sut,
nht l cc ngnh dch v. Thc ra mc sng ca chng ta cao hn nhng g m con
s thng k cho thy
Gi thit th hai cho rng cng ngh chm ci thin l do t trng cc ngnh dch v
c m rng trong cc quc gia ny. H cng lp lun rng tin b cng ngh trong
cc ngnh dch v thp hn nhiu so vi cc ngnh cng ngh ch to m h tri
qua trc
Gi th ba cho rng s chm ci thin ny l do chi tiu cho nghin cu v trin khai
(R&D) gim. Bng chng thc t ph nhn gi thit ny. Da vo cc s kin thc t
ngi ta cho rng cch gii thch ng hn l do s lan truyn ca R&D chm ch
khng phi do chi tiu cho R&D
Mt s kin kinh t na l ti sao c khong cch gia tng gia cc nc giu v cc
nc ngho v mc sng. Ti sao cc nc Chu Phi ngy cng tt hu v mc sng?
Mt vn c t ra l c phi do h t vn vt cht v lao ng hay do tnh trng cng
ngh ca h qu lc hu? Ti sao cc nc ng u li c du hiu chng li trong qu
trnh chuyn i t nn kinh t k hoch sang nn kinh t th trng? Cu tr li thng
thin v l do s chnh lch v tnh trng cng ngh v tch ly kin thc
Nu gi thuyt ny ng th ti sao c s khc bit cng ngh trong bi cnh
nhng nc ngho c tip cn vi hu ht cng ngh trn th gii? Cu tr li cho vn
ny tp trung vo c cu li ch bn trong ca nhng nn kinh t lin quan n quyn
s hu ti sn cha c xc lp mt cch r rng v s yu km ca cc bin php
cng ch vic thc thi quyn s hu ti sn m n th tiu n lc ca c nhn, s bt n
v chnh tr, s bt n v kinh t v m, v thiu vng cc th trng ti chnh pht trin
nhm phn b ngun vn c hiu qu hn
Ti sao mt s ng li tng trng nhanh trong sut 20 nm qua?. Mt s
bng chng thc t cho rng cc nc ny tng trng nhanh ch yu l do tng vn nhn
lc v tng vn vt th nhanh. Ngoi thng cng ng gp mt phn quan trong trong
vic gii thch tng trng ca cc nc ny. Kt qu tnh ton ca Craft 1998 cho thi
k 1960-2004 cho thy tc tng trng ca Hn Quc l 8,3% trong vn vt cht
ng gp 4,3%, lao ng ng gp 2,5% v TFP ng gp 1,5%. Tng t cc s liu
ca Malaixia ln lt l 3,4%; 2,5% v 0,9%, ca Singapo l 4,4%; 2,2% v 1,5%, ca
Thi Lan l 3,7%; 2,0% v 1,8%, ca Innexia l 2,9%; 1,9% v 0,8%. Dng nh cc
kt qu ny phn nh xu hng ngc li vi qa trnh pht trin ca cc nc cng
nghip m yu t ng gp chnh cho qu trnh tng trng ca cc nc ny l TFP. Mt
s cc nghin cu gn y (Levine, 2000) li cho rng tng trng ca cc nc ng
c s ng gp ca TFP. Nht Bn, Hn Quc v i Loan nh vo tip thu cng
ngh t bn ngoi m ci tin c k thut trong mt s ngnh cng nghip v thu c
li nhun siu ngch t i mi cng ngh thng qua thng mi.
Tuy nhin, cho d TFP c ng gp vo tng trng ca cc nc ng th tng
trng ny kh duy tr bn vng nu nh cng ngh ny vay mn t bn ngoi. Trong
di hn cc nc ng mun ui kp cc nc i tin phong th h phi u t cao
Chng trnh Gang dy Kinh t Fulbright

Kinh t v m

Tng trng kinh t

Trng Quang Hng 23 10/10/2005
hn cho hot ng R&D cng nh u t cho gio dc v o to mc cao hn so vi
by gi. Mt iu na l tin b cng ngh ch din ra nu nh quc gia c c s h
tng mnh v nh ch h tr ph hp cho tng trng.

10. Ch tng trng kinh t l ?
Trc y tng trng cao l mc tiu mong i ca nhiu nc trn th gii. Tuy
nhin, gn y nhiu nh kinh t m i biu l Martia Sen (Nobel 1999) cho rng mc
tiu trn khng cn ph hp na. Tng trng s lng phi gn lin cht lng mi l
mc tiu mong i trong bi cnh hin nay. iu ny bao hm ngha l tng trng
phi da vo tng TFP thng qua u t cho R&D v pht trin ngun nhn lc, tng
trng phi c s h tr ca nh ch dn ch v phc li x hi c nng cao v cui
cng tng trng phi gn lin vi vic bo v mi trng. Thc ra, cc tiu chun tng
trng c lit k nh trn l vn kh khn i vi cc nc ang pht trin. Cc
nc ng phi chu tn tht v mi trng v t dn ch trong cc hot ng kinh
t i ly tng trng cao trong 2-3 thp k qua. Mt s nc ny cho rng tng
trng s lm tng thu nhp bnh qun u ngi, gim c t l ngho i v thot
khi lc hu trong bi cnh hi nhp. Cc vn mi trng v dn ch trong hot ng
kinh t s i sau qu trnh tng trng kinh t. Tuy nhin ci gi phi tr cho s khng
minh bch trong qun l, s thiu dn ch trong hot ng kinh t l h b cun vo vng
xoy ca cuc khng hong kinh t trong nhng nm gn y.