BOSNA I HERCEGOVINA

SVEUILITE U MOSTARU
PMF
Studij zemljopisa






Seminarski rad


OPINA MOSTAR: -Demografske znaajke





Kolegij: DEMOGEOGRAFIJA
Student: Robert Stoji

Mostar, sijeanj 2014.



2
SADRAJ

Opina Mostar: demografske znaajke ............................................................................................... 3
Uvod ........................................................................................................................................... 3
1. Stanovnitvo .................................................................................................................................... 4
1.1 Kretanje ukupnog broja stanovnika od 1948. do 1991. ........................................................... 4
1.2 Na temelju ukupne meupropisne promjene i prosjene godinje .......................................... 5
1.3 Prirodno kretanje stanovnitva 1991. ............................................................................................ 6
1.4 Nupcijalitet i divorcijalitet 1991. ................................................................................................... 7
3. Dobno-spolna struktura opine Mostar 1991. ................................................................................. 9
4. Stanovnitvo opine Mostar po velikim dobnim skupinama prema popisu .................................. 10
5. Zakljuak ....................................................................................................................................... 11
Literatura ........................................................................................................................................... 12




















3
Opina Mostar: demografske znaajke

Uvod
Opina Mostar smjetena je na jugu Bosne i Hercegovine, tonije reeno nalazi se u centru
Hercegovine. Gradsko podruje(Mostar i njegova okolica) se geografski moe opisati kao
vorite sjeverne, zapadne i istone Hercegovine. Kroz nju se protee kanjon rijeke Neretve,
pa je Mostar poznat pod nadimkom''grad na rijeci Neretvi''. Opina Mostar nastala je na
prijelaznom podruju iz niskog hercegovakog kra u planinsko podruje, gdje je stari
trgovaki put iz zalea prelazio Neretvu i nastavljao se prema moru. Tu su smjetene tri
kotline. Na sjeveru je Bijelo polje, u kojoj je smjetena veina sjevernih prigradskih naselja. U
sreditu je mostarska kotlina u kojoj je smjeten grad Mostar i veina zapadnih prigradskih
naselja. Na jugu je Bie polje u kojoj je smjetena veina junih prigradskih naselja i
mostarska industrijska zona. Najpoznatija brda oko mostarske kotline su Hum, Brkanovo
brdo, Galac, Orlovac, Mikuljaa, ovnica, Planinica, Stolac i Fortica, a sam grad se nalazi na
nadmorskoj visini 60-80 metara. Dvije najpoznatije planine koje se nalaze u okolici Mostara
su Vele i Prenj. Kroz Mostar teku rijeke Neretva i Radobolja, a u okolici se nalaze
Dreanjka, Buna, Bunica i Jasenica. Mostar je, kao i veina hercegovakih gradova, jako
krevit.

Slika 1: Zemljovid opine Mostar (izvor: http://hr.wikipedia.org/wiki/Mostar)
4
1. Stanovnitvo

Po posljednjem slubenom popisu stanovnitva iz 1991. godine opina Mostar imala je 126
628 stanovnika rasporeenih u 57 naselja. Prema procjenama Federalnog zavoda za statistiku,
sa stanjem od 30. lipnja 2011. Opina Mostar (od itomislia do Drenice) trenutno ima
ukupno 111 364 stanovnika. Prema podacima spomenutog zavoda, vie od 200 stanovnika
Mostara godinje napusti Mostar, najvie u smjeru Sarajeva. S druge strane, razlog povoljnih
demografskih podataka za Hrvate jest doseljavanje oko 250 Hrvata godinje u Mostar. Uz to,
u sedam godina roeno je 3 549 djece, a umrlo 3 005 ljudi to daje pozitivan prirodni prirast
od 544 Hrvata. Katolika crkva svake godine vri popis vjernika po mostarskim upama, a
prema zadnjem takvom popisivanju vjernika iz 2010. godine, u svim mostarskim katolikim
upama je ivjelo neto vie od 64.000 katolika, od toga 55.000 u samom gradu Mostaru, to
je vie od polovice stanovnitva i u gradu i u irem gradskom podruju.

1.1 Kretanje ukupnog broja stanovnika od 1948. do 1991.


Na ovom grafu koji nam pokazuje kretanja stanovnitva opine Mostar, moemo uoiti da se
broj stanovnika iz razdoblja u razdoblje poveavao. Godine 1971. broj stanovnika je iznosio
89 580. Iz godine u godinu taj se broj poveavao da bi 1981. godine dosegao brojku od 110
377, a 1991. godine 123 628 stanovnika.
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
1971. 1981. 1991.
5



1.2 Na temelju ukupne meupropisne promjene i prosjene godinje
promjene broja stanovnika (u apsolutnom i relativnom iznosu)
prikazati kretanje broja stanovnitva od 1981. do 1991.

1.2 Tablica 1: Kretanje ukupnog broja stanovnika opine Mostar (1981.-
1991.)

Godina popisa Ukupan broj
stanovnika
Indeks rasta
1981=100
Lanani indeks
1981. 110 377
1982. 112 002 101.472 101.472
1983. 113 627 102.944 101.450
1984. 115 252 104.416 101.430
1985. 116 877 105.888 101.409
1986. 118 502 107.361 101.390
1987. 120 127 108.833 101.371
1988. 121 752 110.305 101.352
1989. 123 377 111.777 101.334
1990. 125 002 113.250 101.333
1991. 126 628 114.723 101.300
Izvor:www.fzs.ba



6


1.3 Prirodno kretanje stanovnitva 1991.
Tablica 2: Prirodno kretanje stanovnitva 1991.


Godina


Broj Stope (na
1000
stanovnika)


ivoroeni

Umrli
Prirodni
prirast/
smanjenje

Nataliteta

Mortaliteta
Prirodnog
prirasta/
smanjenja
1991. 1 846 839 1 007 14,5 6,6 7,9
Izvor: Markoti, A. Demografski razvitak Hercegovine, Mostar 1983.
Demografske gubitke koji su poremetili i odredili demografski razvoj grada Mostara,
uzrokovalo je razdoblje rata i poslijeratna zbivanja. Sve vie stanovnika je se selilo iz grada u
potrazi za boljim ivotom u inozemstvu.
U prethodnoj tablici vidimo da je prema popisu iz 1991. godine prirodni prirast bio pozitivan
to znai da je u toj godini natalitet bio vei od mortaliteta. Meutim u godinama iza ovog
popisa dolo je do smanjenja broja stanovnika zbog rata, u kojem je dosta stanovnika
migriralo, a i veliki broj njih je stradao u ratu. Upravo zbog rata i sve uestalijih iseljavanja
stanovnika, smanjio se natalitet, a poveao mortalitet. Svi ovi faktori uvelike su doprinijeli
negativnoj demografskoj slici stanovnitva u poslijeratnom razdoblju.





7

1.4 Nupcijalitet i divorcijalitet 1991.
Tablica 3: Broj sklopljenih i rastavljenih brakova 1991.
Godina Br. sklopljenih brakova Br.razvoda/divorcijalitet
1991. 736 6
Izvor:www.fzs.ba
Nupcijalitet predstavlja broj sklopljenih brakova, a divorcijalitet predstavlja broj razvoda.
Prema popisu iz 1991. godine u opini Mostar sklopljeno je 736 brakova, a razvelo se svega 6
parova. To i nije velik broj, s obzirom na broj sklopljenih brakova u opini.














8

2. Migracijski saldo 1981.-1991.
Tablica 4: Migracijski saldo stanovnitva opine Mostar ( 1981.-1991.)



Godina
popisa


Broj
stanovnika
po popisu

Broj
stanovnika
na osnovi
prirodnog
prirasta


Meupopisni

Porast
stanovnitva

Prirodni
prirast
stanovnitva

Migracijski
saldo
(ukupni)

Migracijski
saldo
(prosjeni/go
dinji
1991. 126 628 1084 16 251 1007 619 61,9
Izvor: : Markoti, A. Demografski razvitak Hercegovine, Mostar 1983.












9

3. Dobno-spolna struktura opine Mostar 1991.
Tablica 5: Dobna struktura stanovnitva opine Mostar 1991.
Dob po god.
skupinama
1991.
0-4 9 355
5-9 10 206
10-14 9 632
15-19 9 100
20-24 9 282
25-29 10 692
30-34 11 371
35-39 10 306
40-44 8 456
45-49 6 115
50-54 8 168
55-59 7 195
60-64 5 569
65-69 3 680
70-74 1 747
75 i vie 3 552
nepoznato 2 202
Ukupno: 126 628
Izvor:www.fzs.ba



10
4. Stanovnitvo opine Mostar po velikim dobnim skupinama prema popisu
1999. godine.
Tablica 5. Stanovnitvo opine Mostar po velikim dobnim skupinama 1999.

Stanovnitvo Ukupno
stanovnitvo
Dobne grupe (u tisuama)
Godina
popisa


0-14
godina

15-64
godina

65 i vie
godina(i
nepoznato)
Indeks
starosti


1999. 29 193 86 254 11 181 123 628

Struktura
(u %)

23.05 68.11 8.82 38.30









11
5. Zakljuak
Na demografske pojave i procese u ovoj opini, kao i u cijeloj Bosni i Hercegovini najvie su
utjecala tri rata koja su donijela siromatvo, socijalne i ekonomske probleme, netrpeljivosti,
gubitak stanovnitva, kao i brojne druge probleme. Ratovi su sa sobom vukli ope siromatvo,
razne bolesti to je ugroene stanovnike tjeralo na iseljavanja u inozemstvo. Svoje utoite
stanovnici su traili u zemljama Europe, ali i diljem svijeta. Prethodno navedeni imbenici
mnogo su utjecali na svijest ljudi ove opine, ali i cijele BiH i na nju ostavili trajan oiljak.
Bez obzira na sve negativne imbenike i brojne nedae, stanovnitvo opine Mostar, pa tako i
stanovnitvo cijele Bosne i Hercegovine se nekako odravalo, posebno zahvaljujui razvijenoj
svijesti roditelja koji su svojim poticajima i visokim natalitetom uspjeli odrati i ouvati nadu
u bolja vremena.















12
Literatura

Markoti, A. Demografski razvitak Hercegovine, Mostar 1983.
URL1: http://www.fzs.ba/
URL2: http://hr.wikipedia.org/wiki/Mostar
URL3: http://www.slideshare.net/geografijax/stanovnitvo-bih