KULIAH 8

PENUBUHAN
PERSEKUTUAN
MALAYSIA
PENUBUHAN PERSEKUTUAN MALAYSIA
 Cadangan awal – Lord Brassey (Pengarah
SBBU) 1887. Tidak mendapat sambutan – 1888
wilayah Borneo disatukan di bwh naungan
British.
 Slps Perang Dunia Kedua – cdgn penubuhan
sebuah persekutuan utk kptgn British di rantau
ini.
 1946 – cdgn T.H.Silcock (Prof di Universiti
Malaya, S’pura), Thio Chan Bee (Parti Progresif
S’pura)
 1953 – cdgn kelompok pedagang Cina.
 Cadangan Malcolm Mac Donald (Psuruhjaya
Agung bagi Asia Tenggara) – penyatuan wilayah
Borneo dlm persekutuan – gagal kerana Brunei
enggan berkongsi minyak dgn Sabah & Sarawak.
 Tempoh 1953-1958 – British teruskan usaha utk
merealisasikan hasrat tsb.
 Cadangan Tunku A.Rahman – menghidupkan
hasrat pegawai2 British pd masa lalu.
 TAR maklumkan cdgn tsb dlm acara jamuan
makan tghari Persatuan Wartawan Asing Asia
Tenggara di S’pura pd 27 Mei 1961.
 Bagi TAR Malaya tidak dpt bertahan jika
bersendirian memerangi komunis.
 Alasan TAR utk menubuhkan Malaysia:
1. S’pura memang brhasrat bercantum dgn
Malaya atas alasan ekonomi & politik.
Kedudukan org Melayu sbg bumiputera akan
terancam jika hanya bergabung dgn S’pura.
2. TAR bimbang ancaman komunis di S’pura
yg boleh mempengaruhi PKM & org Cina di
Malaya.
3. Jika S’pura tidak dikawal oleh Semenanjung,
anasir komunis & golongan kiri akan ambil alih
kuasa s’pura & akan mgancam kestabilan politik
Malaya.
4. Kebimbangan Britain trhdp kptgn ekonomi &
strateginya di s’pura & Malaya.
 5. Kemasukan Sbh & S’wak menambah
bilangan bumiputera & dpt kawal politik
perkauman org Cina.
 Di S’pura – idea percantuman dgn Malaya tlh
lama diperjuangkan (1948-1950-an).
 PAP/PETIR (1954) meneruskan idea ini. 1959 –
PAP membentuk kerajaan S’pura & Lee Kuan
Yew (PM S’pura) menjadikan percantuman dgn
Malaya sbg objektif utama PAP.
 Utk bercantum dgn Malaya – PAP sanggup
menerima kedudukan BM sbg bhs kbgsaan;
usaha memupuk kebudayaan Malaya & tolak
politik perkauman. PAP yakin S’pura tak
mungkin blh merdeka sendiri.
 Bagi PAP & para pemimpinnya, perjuangan utk
bercantum dgn PTM di dorong oleh 3 faktor
utama:
1. Penyelesaian ekonomi S’pura, keperluan air,
pertambahan penduduk & keperluan pasaran.
2. Keselamatan – slps PD2, S’pura tergugat
dgn mslh pemogokan buruh, rusuhan &
kegiatan komunis.
3. Kemerdekaan S’pura lbh trjamin jika
kedudukan politik & ekonomi S’pura tlh
stabil.
 LKY menekankan bhw layanan thdp S’pura
hdklah sama dgn Malaya & Borneo.
 PAP juga brhdpn dgn mslh yg brkaitan dgn mskt
Cina yg brpdidikan sekolah Cina & ideologi
Marxis. Fhmn politik golongan kiri ini menyusup
dlm kesatuan sekerja & pelajar sekolah Cina.
 Usaha kjn mgatasi ancaman komunis sering
dianggap oleh mskt Cina sbg tindakan anti-Cina.
 Krisis dalaman PAP – sbhgian ahlinya brfhmn
komunis menentang percantuman dgn Malaya.
Golongan ini cuba menggulingkan LKY.
Kelompok pro komunis diketuai Ong Eng Guan
(Datuk Bandar S’pura).
 1961 - 13 org ahli Dewan Perundangan PAP
keluar drp parti itu & menyertai pembangkang
(Barisan Sosialis)pimpinan Dr. Lee Siew Choh &
 Lim Chin Siong. Ahli Perundangan PAP tinggal 27
org drp 51 org ahli.
 Prkbgn politik di S’pura mnybbkn TAR yakin bhw
S’pura perlu berada dlm Malaysia.
 PAP & PTM memulakan rundingan percantuman
pd 23 Ogos 1961. Beberapa prsetujuan dicapai:
1. Prtahanan, hal ehwal luar & keselamatan
dlm negeri dlm kawalan kjn prsekutuan.
2. S’pura mempunyai autonomi dlm perkara
pendidikan & buruh.
3. S’pura tidak perlu menyerahkan semua hasil
mahsul yg dikutip kpd kjn prsekutuan &
S’pura sanggup terima 15 kerusi Dewan
Rakyat Prsekutuan (drp 159 kerusi).
 4. Dewan Perundangan S’pura jadi DUN.
5. S’pura kekal sbg pelabuhan bebas.
6. Wnegara S’pura berhak mjadi wnegara
Persekutuan & menikmati hak yg sama
kecuali dlm pilihan raya – rakyat S’pura hnya
blh mengundi di S’pura shj.
 Barisan sosialis menentang prcantuman tetapi
LKY mahu rakyat membuat pilihan. PAP giat
berkempen & pd 1 Sept.1962 pungutan suara
diadakan & keputusannya 70.8% rakyat S’pura
mahu brcantum dgn Malaya.
 Prbincgn tentang syarat2 akhir prcantuman
dimulakan awal 1963 & berterusan sehingga
Perjanjian Malaysia ditandatangani (Julai 1963)
 PENYERTAAN WILAYAH BORNEO DLM
PERSEKUTUAN MALAYSIA

 Di Borneo – sblm isu penubuhan Malaysia kesedaran

politik tlh wujud tetapi kematangan politik tidak sama
dgn Malaya & S’pura.
 Slps tamat PD 2, Sbh & S’wak diserahkan kpd kjn
British tetapi pemindahan pemerintahan tsb tidak
membawa perubahan politik yg cepat terutamanya di
Sabah.
 Pnduduk Sabah mula mengenali organisasi politik
demokrasi ala Barat pd th 1950 melalui
perlembagaan – penubuhan Majlis Eksekutif & Majlis
Perundangan.
 Dlm Majlis Perundangan kjn British melantik 4
org peribumi. Antara 1950-an – 1961, bilangan
mereka bertambah & memberikan kelebihan
suara kpd rakyat Sbh.
 Di S’wak, slps PD2 Council Negeri & Supreme
Council dianggotai ahli2 peribumi selain org
Cina & pegawai Eropah.
 1956 – Prlmbagaan baru S’wak digubal, adanya
pemilihan ahli peringkat Majlis Daerah, Majlis
Penasihat Bahagian & Majlis Prbandaran.
 Semasa cdgn Malaysia dibuat, bilangan
pnduduk Sbh 500,000 org (38 suku peribumi;
28% Dusun, 4% Murut & peribumi Islam (Bajau,
Suluk dll) 1/3 drp jumlah pnduduk, Cina 24%.
 Di S’wak – pnduduknya 750,000 org; Iban 30%,
Dayak Darat 8%, Peribumi Islam (Melayu &
Melanau) ¼ atau 25% drp jumlah pnduduk. Org
Cina & kelompok lain 30% drp penduduk S’wak.
 Kepelbagaian pnduduk di Sbh & S’wak
menybbkan keadaan yg berbeza dgn Malaya &
S’pura.

PENUBUHAN PARTI2 POLITIK DI SABAH.

 Cdgn Malaysia mencetuskan kesedaran politik di
Sabah.
 Ogos 1961 – UNKO ditubuhkan oleh Donald
Stephen (pengusaha balak & penerbit akhbar)
membiayai kegiatan UNKO.
 UNKO ditubuhkan sbg lanjutan drp kongres
persatuan2 Kadazan-Dusun pd Mac 1961. Sejak
1950-an Persatuan Kadazan bercorak
sosiobudaya.
 P’raya pertama di Sbh-Dis 1962 (p’raya Majlis
Daerah & Majlis Tempatan).
 UNKO – parti perkauman yg memperjuangkan
kptgn org Kadazan-Dusun. 1/3 AJK Kerjanya
trdiri drp org Sino-Kadazan & ahlinya ramai dr
Penampang. Antara pemimpinnya: Peter
Mojuntin, Ganie Gilong, G.S.Sundang (Ketua
Kaum Murut).
 Peringkat awal UNKO menentang Malaysia dlm
keadaan peribumi masih mundur.
 Dis 1961 – Rombongan UNKO diundang
melawat Sem.T.Melayu & berpeluang melihat
kemajuan Semenanjung slps merdeka – Felda &
pmbangunan luar bandar.
 Pemimpin UNKO mahukan kebebasan
beragama dijamin; bhs Kadazan diajar di
sekolah2, Sino-Kadazan dilindungi
perlembagaan, hak Sbh kawal imigrasi, pegawai
British kekal di Sbh sblm peribumi ambil alih
jawatan tsb.
 23 Dis 1961 – USNO ditubuhkan oleh Datu
Mustapha Datu Harun di Kudat. USNO bersifat
berbilang kaum & menyokong penubuhan
Malaysia.
 USNO mengumpul ahli seramai 60,000 org &
mencdgkan Islam sbg agama rasmi & BM sbg
bhs kbgsaan Sabah.
 Jan 1962 – Pasok Momogun (PM) pula
ditubuhkan atas daya usaha saudagar Cina di
Jesselton iaitu Peter Chin yg berjaya
menggunakan Sedomon, Jaimi & G.S Sundang
utk mengetuai parti tsb.
 PM anti-Malaysia & keahliannya trdiri drp org
Cina, Sino-Kadazan, Dusun Islam & Murut.
 Selain 3 parti tsb, org Cina kmudiannya
menubuhkan parti yg memperjuangkan kptgn
org Cina yg menentang Malaysia. Org Cina
berasa rugi jika politik dikuasai peribumi.
 1962 – United Party ditubuhkan oleh Khoo Siak
Chew di Sandakan yg memperjuangkan kptgn
kaum pedagang Hakka & Teochew.
 Di Jesselton pula, Peter Chin menubuhkan
Democratic Party utk kptgn peniaga Hokkien &
Hakka.
 Peringkat awal parti2 Cina berbilang kaum tetapi
menjelang p’raya Maj.Daerah mnjadi parti Cina
(adanya pgruh MCA dr Semenanjung). Lahir
Borneo Utara National Party (BUNAP) yg
kemudiannya mjadi Sabah Chinese Association
(SCA). Tokoh ptgnya ialah Khoo siak Chew
(taukeh terkenal).
PERTUMBUHAN PARTI POLITIK DI SARAWAK

 Parti pertama Sarawak United People’s Party

(SUPP) yg ditubuhkan pd Jun 1959 di Kuching.
SUPP adalah barisan hdpn pergerakan komunis
S’wak.
 SUPP dipimpin oleh Ong Kee Hui (Pengurus
bank) & Stephen Yong & beraliran sosialis wlpun
kbykn AJKnya taukeh Cina. SUPP terbuka utk
semua bangsa & mempunyai cwgn di seluruh
S’wak.
 Pdgn2 komunis & Dewan Perniagaan Cina
mewarnai perkembangan SUPP.
 April 1960 – Parti Negara S’wak (PANAS)
ditubuhkan oleh Datuk Bandar Abang Hj.
Mustapha krn org Melayu perlukan parti utk
menyaingi SUPP.
 PANAS bersifat berbilang kaum. AJKnya trdiri
drp org Cina, Iban & Melayu.
 PANAS mahukan S’wak merdeka melalui
Malaysia agar hak istimewa bumiputera S’wak
trjamin.
 Mac 1961- org Iban tubuhkan Sarawak National
Party (SNAP) yg dipimpin oleh Stephen Kalong
Ningkan (Pmbantu Hospital di Sykt Shell Brunei)
& mdpt sokongan drp mskt Iban dr Bhg Kedua &
Kelima di S’wak.
 Dis 1961 – org Melayu yg tidak menyokong
PANAS menubuhkan Barisan Jati Rakyat
Sarawak (BARJASA) yg dipimpin oleh Abdul
Rahman Yakub & Abdul Taib Mahmud. Parti ini
disokong oleh org Melayu & Melanau di bhg
Kedua & Ketiga S’wak.
 Julai 1962 – sbhgian org Cina yg tidak brsetuju
dgn penubuhan Malaysia & tidak menyokong
SUPP menubuhkan Sarawak Chinese
Association (SCA) dipimpin oleh Lim Beng Siew
& William Tan, mencontohi peranan MCA di
Malaya. SCA adalah parti konservatif Cina &
disokong oleh kaum peniaga Cina dr suku
Foochow & Teochew.
 Ogos 1962- Temenggung Jugah anak Barieng
(pemimpin Iban dr bhg Ketiga) keluar dr PANAS
menubuhkan Parti Pesaka Anak Sarawak
(Pesaka) brsama2 4 org pghulu Iban dr bhg
Ketiga yg tidak brsetuju dgn org Iban di bhg
Kedua yg menyokong SNAP.
 Perkbgn politik di Sbh & S’wak mnjelang
penubuhan Malaysia menunjukkan secara tiba2
kesedaran politik trcetus di kedua2 negeri itu.
Kbykn parti politik yg mewakili peribumi akhirnya
menyokong penubuhan Malaysia.
 USAHA2 MEREALISASIKAN PENUBUHAN
MALAYSIA

Penubuhan JKuasa Perundingan Perpaduan

Malaysia (JPPM).
 JPPM ditubuhkan di S’pura pd Julai 1961 sbg
usaha memberikan peluang kpd pemimpin dr
setiap wilayah yg brcantum dlm Malaysia utk
brmesyuarat tentang perkara2 yg berkaitan dgn
penubuhan Malaysia.
 Msyuarat pertama di Sabah (Ogos 1961), kedua
di Kuching (Dis 1961), ketiga di KL (Jan 1962),
akhir di S’pura (Feb 1962).
 Dlm msyrt akhir, JPPM brsetuju utk kemukakan
memorandum kpd Suruhanjaya Cobbold utk
meninjau pdgn pnduduk Sabah & S’wak trhdp
gagasan Malaysia.
 JPPM juga brsetuju agar prlmbagaan PTM 1957
mnjadi asas prlmbagaan Malaysia tetapi
beberapa prkara yg brkaitan dgn hak & masa
depan wilaayah Borneo harus ditegaskan dlm
S’jaya Cobbold.

 Antara prkara yg dipersetujui oleh JPPM:

1. Malaysia hdklah mempunyai satu kerajaan
persekutuan yg kuat.
2. Kjn Prsekutuan brkuasa dlm hbgn luar.
3. Islam sbg agama rasmi Malaysia.
4. Perwakilan dlm parlimen mgambil kira jumlah
pnduduk & keluasan kawasan.
5. Kjn negeri brkuasa menentukan bilangan
prwakilan dlm parlimen.
6. Layanan yg sama rata trhdp bumiputera Sbh &
S’wak dgn org Melayu.
7. Kjn negeri brkuasa dlm bidang imigresen.
 Oleh sbb wakil2 dlm JPPM adalah tokoh2 ptg
yg mewakili wilayah mereka maka
memorandum mereka mendapat sokongan drp
penduduk yg mereka wakili.
Suruhanjaya Cobbold.
 S’jaya ini brtujuan utk meninjau pendpt
pnduduk Sbh & S’wak trhdp penubuhan
Malaysia. Brasaskn tinjauan tsb, SC diminta
membuat perakuan tentang bentuk negara
Malaysia.
 SC ditubuhkan pd Jan 1962, dipengerusikan
oleh Lord Cobbold (bekas Gabenor Bank
England), ahli2nya trdiri drp Dato’ Wong Pow
Nee, Mohd Ghazali Shafie, Anthony Abell &
David Watherston.
 SC mulakan tugas Feb-April 1962, brtemu dgn
lbh srp 4000 org pnduduk & menerima lbh
kurang 2000 memorandum.
 Julai 1962, SC menyerahkan laporan &
menyarankan agar Sbh & S’wak menyertai
Malaysia dgn jaminan hak2nya akan dilindungi.
Sebuah Jkuasa Antara Kerajaan (JAK) dibentuk
bagi membincangkan isi Perjanjian Malaysia &
Akta Malaysia yg akan memasukkn syarat
negeri2 yg akan menyertai persekutuan itu.
 Sabah kemukakan 20 perkara yg merupakan
syarat kemasukan Sbh yg juga mencerminkan
pdgn para pemimpin S’wak.
 Pkara2 yg trkandung dlm 20 pkara: soal agama,
bahasa, pndidikan, imigrasi, perwakilan dlm kjn
persekutuan & kawalan thdp perkhidmatan
awam.
 Julai 1961- TAR & YDA memujuk Brunei
menyertai Malaysia tetapi sejak awal rakyat
Brunei tidak bersetuju. Satu suruhanjaya
dibentuk utk menimbangkan cdgn Malaysia di
Brunei.
 S’jaya tsb dipengerusikan oleh Menteri Besar
Brunei & anggotanya 2 org Melayu, 1 org Cina
& 1 org Iban. Hasil tinjauan mrk (kbnykn rakyat
khususnya ahli Parti Rakyat Brunei ) tidak
brsetuju dgn penubuhan Malaysia.
 PRB mahukan penubuhan gagasan yg
menyatukan wilayah Borneo & mengembalikan
kegemilangan kesultanan Brunei. PRB
melancarkan pemberontakan pd 8 Dis 1962.
 Slps pemberontakan tsb, Sultan Brunei
mengetuai delegasi ke KL utk berunding dgn
PTM, S’pura, Sbh & S’wak. Tetapi apabila
Prjanjian Malaysia ditdtangani Brunei tidak ikut
serta kerana:
1. Kelewatan sultan Brunei menerima surat drp
kabinet PTM sedangkan TAR mengumumkan
bhw surat yg menyatakan persetujuan Brunei
tlh dihantar.
2. Brunei enggan menyerahkan hak kwln minyak
kpd kjn persekutuan buat selama-lamanya.
3. Isu giliran YDA. Sultan Brunei tidak mahu
giliran mengikut kekananan, mahu jd YDA slps
YDA yg memerintah 1961-1965 – Tuanku
Syed Putra, Raja Perlis.
 Brunei tidak menyertai Malaysia, sebaliknya
PTM, S’pura, Sbh & S’wak tlh mgisytiharkan
mnjelang Dis 1962, mrk brsetuju utk
menubuhkan Malaysia pd 31 Ogos 1963.
 Tentangan drp Indonesia & Filipina pd awal
Ogos, tarikh tsb ditunda pada 16 September
1963 utk menunggu hasil tinjauan PBB yg
mengesahkan bhw Malaysia mencerminkan
kehendak rakyat Sbh & S’wak.
 CABARAN YG DIHADAPI SELEPAS
PENUBUHAN MALAYSIA

 Gagasan Malaysia ditentang oleh Indonesia

dan Filipina.
 Filipina menuntut haknya terhadap Sabah
sebagai hak warisan kesultanan Sulu.
 Indonesia melancarkan konfrontasi &
membangkitkan isu perkauman dgn
menghidupkan kembali sentimen Nusantara
dlm kalangan penduduk keturunan Melayu.
Kesannya timbul ketegangan hubungan antara
kaum di Malaya & Singapura.
 Antara tahun 1963-1965 – kewujudan S’pura
dlm Malaysia juga tlh menimbulkan
ketegangan hubungan antara org Cina &
Melayu.
 Singapura tidak senang kerana tiada
pemimpin mereka dlm Kabinet Menteri
Persekutuan sekalipun S’pura diberikan15
kerusi dlm Dewan Rakyat.
 Hubungan antara Tunku dgn LKY & pemimpin
PAP tidak baik setelah kjn S’pura mgadakan
p’raya secara trgesa2 5 hari slps Malaysia
ditubuhkan. PAP menang 37 drp 51 kerusi
Dewan Perundangan S’pura.
 Dlm p’raya tsb, Parti Perikatan S’pura
pimpinan Lim Yew Hock & Hamid Jumat tlh
kalah. Kekalahan ini mengecewakan Tunku
kerana Parti tersebut mendapat sokongan drp
Perikatan di Malaya.
 Pemimpin PTM juga tidak senang dgn
tindakan LKY yg menubuhkan cawangan PAP
di Malaya untuk menyaingi pengaruh MCA dlm
kalangan org2 Cina di Malaya.
 PAP juga berhasrat utk bertanding dlm p’raya
Parlimen Malaysia 1964 wlpun pd 9 Sept
1963, LKY berjanji tidak akan bertanding utk
merebut kerusi parlimen di Semenanjung. PAP
cuba memotong jalan MCA dlm parlimen
Malaysia dan dlm Parti Perikatan.
 Dlm p’raya April1964, PAP meletakkan 9 org
calon utk menentang MCA. Wlbmanapun
kempen PAP di Malaya tidak berkesan.
Pemimpin UMNO berjaya meyakinkan
pengundi bhw dasar PAP itu berbahaya utk
negara berbilang bangsa & akan memecahkan
perpaduan rakyat.
 PAP hanya menang 1 kerusi di kws Bangsar
yg diwakili oleh Devan Nair. Kbykn calon
hilang wang pertaruhan. Campurtgn PAP dlm
p’raya di Semenanjung mybbkan LKY mula
dipandang serong oleh Perikatan.
 UMNO S’pura menyusun strategi utk bangkit
membela nasib org Melayu.
 Pd bulan Julai 1964, berlaku rusuhan kaum di
S’pura ketika org2 Melayu mengadakan
perarakan sambutan Maulidur-Rasul. Berlaku
pergaduhan antara org Melayu dgn ahli PAP.
Rusuhan itu mencederakan & mengorbankan
beratus org. Perintah berkurung diisytiharkan
di kws terlibat.
 Beberapa siri rusuhan yg berlaku adalah sbg
cetusan rasa tidak puas hati org Melayu trhdp
kerajaan PAP yg tidak mghiraukan kptgn
mereka. Org Melayu mahukan pembelaan spt
yg berlaku di Semenanjung.
 LKY menuduh rusuhan itu sengaja diadakan
oleh pelampau dlm UMNO agar darurat
diisytiharkan di S’pura. Sebaliknya Syed Jaafar
Albar menyalahkan LKY merancang rusuhan
utk kptgn peribadinya.
 Mslh org Melayu S’pura & hasrat mereka mndpt
sokongan drp pemimpin Melayu Semenanjung.
Tun Abd Razak (TPM Malaysia) bertemu Goh
Keng Swee (TPM S’pura) pd 28 Julai 1964 ,
meminta PAP menubuhkan kerajaan campuran
& LKY melepaskan jawatan sbg PM S’pura.
Kedua2 kjn (S’pura & PTM) tidak akan
campurtgn dlm urusan politik negeri masing2.
 Kjn S’pura juga diminta menguruskan hal-
ehwal org Melayu dan PAP diingatkan agar
tidak mempengaruhi org Melayu agar
menyokong PAP. Cadangan ini ditolak oleh
PAP.
 Pihak UMNO di Malaya juga sgt tidak berpuas
hati dgn sikap S’pura & LKY yg cuba
mgungkit2 isu hak istimewa org Melayu & niat
PAP utk mengubah corak pemerintahan
kabinet Malaysia.
 LKY mahu menghakis imej pemerintahan
Malaysia yg dipimpin oleh org Melayu dgn
memperkenalkan konsep “Malaysian Malaysia”
 LKY menunjukkan cita2 PAP utk memerintah
Malaysia dgn menggantikan MCA sbg rakan
kongsi UMNO. Kempen “ Malaysian Malaysia”
diperhebat & berjaya menarik sokongan parti2
Cina spt SUPP di S’wak, MACHINDA (sebuah
kelompok berbilang kaum yg kecil di S’wak),
United Democratic Party & People’s Progressive
Party di Semenanjung.
 Pd 9 Mei 1965, parti2 tsb bermesyuarat & tlh
membentuk Malaysian Solidarity Convention
(MSC) atau Perhimpunan Setiakawan Malaysia.
Dua minggu slps konvensyen MSC, LKY
memperlihatkan hasratnya utk menguasai
Dewan Rakyat Malaysia & membentuk kerajaan.
 Konsep “ Malaysian Malaysia” yg
diperjuangkan oleh LKY itu sebenarnya
mencabar satu drp syarat dlm Perjanjian
Malaysia – Kedudukan istimewa org Melayu &
peribumi Sabah & S’wak sbg bumiputera tidak
blh diungkit.
 LKY juga membangkitkan bhw isu kemiskinan
org bumiputera bukan blh diringankan dgn
memberikan hak istimewa. Citra pemerintahan
Malaysia yg memberikan hak ini kpd org
Melayu ditentang oleh PAP. Propaganda PAP
menimbulkan ketegangan antara org Melayu &
bukan Melayu hingga timbul desakan utk
menangkap LKY.
 Pd 12 Mei 1965, sekumpulan pemuda UMNO
tlh berhimpun di luar Dewan Masyarakat Kg.
Datuk Keramat, KL utk membakar patung LKY.
4 hari kemudian, ramai org Melayu berpiket di
perkarangan bangunan DBP mempamerkan
poster & sepanduk yg mendesak
penggantungan perlembagaan S’pura &
penangkapan LKY.
 Menjelang Julai 1965, Utusan Melayu
melaporkan bhw PAP menentang kedaulatan
raja2 Melayu, Hak istimewa Melayu, Islam sbg
agama rasmi & BM sbg bhs kebangsaan.
 Tindakan PAP membawa padah kpd
perhubungan antara org Cina & Melayu.
 Disebabkan kebimbangan trhdp hubungan
kaum yg bertambah merosot & sentimen kaum
yg berleluasa, Tunku mula memikirkan kembali
apakah patut S’pura berada dlm Malaysia? Krn
lebih banyak mendatangkan kesulitan drp
kebaikan.
 Pada 7 Ogos 1965, perjanjian pemisahan dgn
S’pura tlh ditandatangani & disahkan pd
persidangan parlimen Malaysia pd 9 Ogos
1965.
 Perpisahan S’pura menunjukkan bhw utk
melestarikan hubungan inter-etnik yg tenteram
& aman, syarat2 yg terkandung dlm
perlembagaan tidak boleh digugat.
 Isu2 yg sensitif tidak boleh dieksploitasi oleh
mana2 pihak sehingga boleh menyalakan api
perkauman & mengancam hubungan kaum.
Hal ini terbukti lagi apabila berlaku rusuhan
kaum pd 13 Mei 1969.