De Magia Mathematica, by Giordano Bruno

This digital edition Copyright 1999 by Joseph H. Peterson. All rights reserved.
I fogli 70-86
v
del codice de Mosca (= M) contengono un altro trattato magico anepigrafo, che per la massima
parte resulta di excerpta dal ritemio, da !grippa e dal "seudo-!l#erto Magno$ %oi #en volentieri avremmo
del tutto trascurata &uesta parte cosi compilata, limitandoci a riprodurre solo i primi paragrafi e &uanto altro
avesse carattere personale del 'runo (e che sia proprio lui il compilatore, lo dimostra anche la cita(ione del
)*e um#ris idearum) a p$ +0,, ,- s&$ e il riscontro di p$ ./+, 07 s&&$ con )*e Magia) p$ .+-, 0. s&&$)1 ma
a##iamo dovuto dare ampia noti(ia anche del resto, per mettere il lettore in grado di giudicare delle rela(ioni
che ha l) intero trattato con &uel capitolo del )*e Mafia) che vi si riferisce (cf$ sopra a p$ .-+, ,-$ .-8, 6 s&$1 e
2utosla3s4i l$ c$ p$ +-7 e ++0)$ %e diamo perci5 una specie di colla(ione con le opere dalle &uali il 'runo
attinge1 ma siccome egli non riproduce letteralmente, ed estrae solo &uanto gli sem#ra di fondamentale
importan(a (v$ +06, 07 s&&$), la nostra colla(ione vale solo a dare una idea generale del modo come la
materia 6 trattata e distri#uita$ In genere possiamo dire che sono tralasciate le considera(ioni pi7 o meno
ampie, che occorrono nelle fonti, e ne sono estratti semplicemente nomi, &ualit8 e attri#u(ioni degli spiriti e
sim$ -- *ella Steganographia del ritemio adoperiamo l) editione del 0606 (Franco!rti" #$ oina typographica
%athiae &ec'eri" S!(ptib!s )oannis &erneri*+ della ,cc!lta Philosophia di !grippa &uella del 0+67 (Parisiis
e$ oina )acobi -!p!ys*" dove sono anche gli #le(enta (agica di "ietro di !#ano + dello "seudo-!l#erto
Magno finalmente non a#iamo potuto vedere se non il volume Albert!s %agn!s -e Secretis %!lier!( )te(
de .irt!tib!s Herbar!( /apida( et Ani(ali!(. A(steloda(i. Ap!d )oanne( )anssoni!(. A
o
1001" volume
che contiene anche il -e Secretis 2at!rae %. Scoti e due altri trattatelli, l)uno anepigrafo ed anonimo sulle
ore (p$ 06+-070), ed un altro intitolato #i!sde( Alberti %agni -e %irabilib!s (!ndi (p$ 070-,08), che sono
entram#i adoperati dal 'runo e noi citiamo con la semplice indica(ione della pagina$
(DE MAGIA MATHEMATICA)
Iordani Bruni Nolani
). )nl!it -e!s in angelos" angeli in corpora caelestia" caelestia in ele(enta" ele(enta in
(i$ta" (i$ta in sens!s" sens!s in ani(!(" ani(!s in ani(al. Ascendit ani(al per ani(!(
ad sens!s" per sens!s in (i$ta" per (i$ta in ele(enta" per ele(enta in caelos" per hos in
dae(ones se! angelos" per istos in -e!( se! in divinas operationes.
)). Sic -ei vel a -eo est descens!s per (!nd!( ad ani(al" ani(alis vero est ascens!s
per (!nd!( ad -e!(+ -e!s est in cac!(ine scalae" cabalistic!s )acob in radice et
!nda(ento illi!s+ grad!s (ediar!( creat!rar!( i!$ta s!os n!(eros altit!dine( scalae
constit!!nt" per 3!os virt!tes operatrices s!periores descend!nt ad ineriora et inernae
conscend!nt ad s!perna+ 3!ia ascens!s et descens!s per e$it!( et ingress!( d!ar!(
portar!( Cancri et Capricorni (3!ar!( altera -eor!( dicit!r" altera ho(in!(* designati
s!nt ab anti3!is pro!ndae philosophiae a!thorib!s.
))). Sapientia triceps" a 3!a triplici capite triplice( latrat!( e(ittens Cerber!s" ad Hecates
tricipitis c!stodia( designat!s" repellit obsc!ros et ignorantiae caecitatis aectos" et
tant!((odo ad(ittit in #lysios ca(pos" 3!i per (etaphysica( a cac!(ine scalae
descendentes per (athe(aticor!( grad!s ad physic!( !nda(ent!( 4 4 4 .
).. Physic!( !nda(ent!( s!nt d!o activa ele(enta" terra et ignis" 3!ae altrinsec!s
posita grad!s scalae nat!rae ad nat!rali!( constit!tione( or(ant et co(ple$ione s!a
stabili!nt+ 3!or!( 3!ide( virt!tes" potentiae" operationes et act!s per ele(enta physica
s!o s!nt nobis e$plicata loco.
.. )n praesentiar!( ergo propon!nt!r in hac disciplina pro pri(ae partis co(ple(ento"
3!ae s!pranat!rali innitit!r potentiae" conte(platio" ides" c!lt!s" rit!s et p!ritas ad p!ra+
pro sec!ndae partis co(ple(ento te(p!s et te(pora" ordo" asse3!!tio concordiae ad
concordia(" litis ad lite(" i(pedi(entor!( evasio" te(pestiva e$e3!!tio+ pro tertiae partis
co(ple(ento applicatio activor!( passivis" aabre apparator!( aabre apparatis5
3!or!( o(ni!( ratione( in s!bse3!entib!s per tri!( tractat!!( disc!rs!s el!cidabi(!s.
6!or!( pri(!s est de c!lt! vel ad c!lt!(+ sec!nd!s est de observantia et te(por!(
dispensatione" ite( ig!rar!(" n!(eror!(" sigillor!(" character!( et ann!lor!( ratione+
terti!s de rer!( 3!alitate" ratione" applicatione+ proprietate et ordine.
.). Triplici ergo e$istente h!i!s ac!ltatis nervo" 3!i c!( sit co(plet!s et perect!s"
potentissi(!s est ad o(nia liga(enta et ad o(ne( sol!tione( conir(anda(
eicacissi(!s" pro 3!o di$isse intelligit!r sapientissi(!s inter Hebraeos Cabalista
7!nic!l!s triple$ diicile r!(pit!r7. Pri(!( ergo !nic!l!( invocatione( appella(!s et
ani(i ad s!pernas virt!tes directione(+ e$ nobis eni( i(potentes" sic!t artiices" non nisi
(!t!ata (ateria a reb!s nat!ralib!s" et i(petrata eicacia et virt!te a reb!s
s!pernat!ralib!s" 3!ippia( eicere poteri(!s !n3!a(. Pri(!( ergo !nda(ent!(
!niversae !nionis" 3!a virt!tib!s s!periorib!s a!t cop!la(!r a!t ipsas nobis cop!la(!s"
est ides ac cred!litas" 3!a( non (odo in nobis operantib!s vigere oportet" sed etia( in
recipientib!s+ adeo3!e ei!s(odi conditio est necessaria" !t sine ipsa nihil !n3!a( valeat
eect!ari a 3!ac!n3!e virt!te" nisi ea per violentia( sit eica$ a!t per i(pedita( nat!ra(.
.)). Sign!( ei!s 3!od dicit!r est" 3!od ani(i do(inant!r corporib!s" ii3!e s!nt enestrae
3!ib!s in ani(alia se inger!nt pl!ri(a accidentia. Patet eni( (!tatis ani(is corpora
alterari in eect! irae" indignationis" invidiae" (elancholiae et si(ili!(+ !nde ide(
Cabalista 7spirit!s7 in3!it 7tristis e$iccat ossa7 etc. )de( i!dici!( est in aliis corporib!s
aectib!s e$ ani(o" 3!i si ....... e$istat" obice( ponit et ian!a( occl!dit" ne vel proic!ae
vel no$iae irrepant" t!( in ips!( t!( in ipsi!s corp!s" i(pressiones. Sign!( 3!o3!e est
in eicacissi(o -ei ilio" de 3!o dicit!r 3!od 7propter incred!litate(7 eor!( in patria n!lla
poterat eicere (irac!la" nec non saepissi(e vide(!s sec!nd!( ide( eor!( in ali3!os
operando sanitati restit!isse. 2e3!e eni( credibile est nec credend!( proponit!r" 3!od
o(nes praeter credentes etia( sanitati restit!erit.
.))). Fides igit!r et cred!litas in operante vigeat oportet c!( spe conse3!endae rei
negotii3!e patrandi" eande(3!e c!rare debet !t e$citet in eo" in 3!e( bona conerre
stat!it+ ti(ore(" vel v.... vel terrore( vel arte proc!ret in e!(" in 3!e( (ala et adversa
intor3!ere decreverit. Tales eni( aect!s ani(!( aiciendo 3!asi disposita(
(ateria( ......... or(a 3!a( introd!cere perc!pit" e$pon!nt.
De triplici fide.
)8. #st a!te( triple$" ad s!perna videlicet" a 3!ib!s sperand!s est inl!$!s et avor" et in
3!or!( no(ine et a!thoritate iant !niversa+ ad (edia" !tpote ad (inisteriales potestates"
3!ae in o(nib!s" si rite inspiciant!r et tractent!r" s!pernis obte(perant virt!tib!s+ ad
inerna" !tpote ad operabilia" de 3!ib!s non est desperand!(.
8. %od!s at3!e or(a tractandi c!( o(nib!s potestatib!s non est ard!!s" sed licet ap!d
pl!ri(os h!i!s artis indagatores int!eri" !t" ap!d Albert!( 3!i generales hac de re
canones instit!it at3!e breves. .er!( ta(en 3!od ard!!( dici(!s esse" est no(in!(
advocandor!( noticia( habere pro diversis negotiis at3!e diversis eectib!s diversor!(+
3!ae 3!ide( no(ina (!ltae ind!striae viro et in hac arte elicissi(o" Trithe(io abbati"
!ere revelata" et nos redegi(!s in hoc co(pendi!( ea 3!ae in s!a Steganographia
dispersa propos!it ille.
8). )!$ta igit!r igit!r 3!at!or (!ndi cardines 3!at!or ille cognovit principes" 3!or!( ad
Septentrione( do(inat!r Ar(adiel etc. (9teganograph$, p$ .6*. Se3!it!r ad A!str!(
habitans (agn!s princeps Caspiel etc$ (p$ ++*. Se3!it!r ad ,riente( Carna9iel etc$ (p$
+,*. :: Ad ,ccidente( est Anchiadiel" 3!i etc$ (p$ +8*. -e aliis principib!s locor!(. #st et
ad Septentrione( (agn!s princeps -e(oriel etc$ (p$ 60 s&$* -e d!cib!s deter(inat!(
loc!( non habentib!s. Praeter hos principes et d!ces" 3!i certis locis orbis visibiliter
dep!tant!r" s!nt 3!ida( instabiles" 3!os %agi dic!nt sic!t (!scas in a;re volare" sine
ordine" habitatione et restrictione" et ideo !bic!n3!e advocari poss!nt" 3!or!( pri(!s est
<aradiel etc$ Sec!nd!s post <aradiele( est &!riel etc$ (p$ 6--68* :: Terti!s princeps
vocat!r Hydriel etc$ 6!art!s est princeps 3!i vocat!r Syrrhichiel etc$ 6!int!s princeps est
#vo(iel se! #voviel etc$ Se$t!s princeps )cosiel etc$ (p$ 6/-77* :: -e verbo nat!rae" de
cere(oniis se! te(pore agentis" characterib!s et notis divinis. -ecernit hic ho(o triginta
spirit!s" 3!or!( sing!li s!nt in oicio praesidentes (p$ 8/1 segue la lista dei nomi degli
spiriti coi rispettivi segni, diversi &uesti nella stampa) etc$
8)). -e ani(a (!ndi et (!ndanor!( i!$ta priscor!( (agia(. Cael!( et (!nd!( esse
ani(at!(" ins!per et caelestia 3!ae vident!r corpora" nobilissi(is po;tis et sapientissi(is
philosophis est concess!(" et 3!od !nic!s spirit!s !niversalis est !niversae (achinae
insit!s" !na (ens in!sa per ipsi!s art!s !niversa( (ole( e$agitat" !t dicit Pythagoras. Si
3!ippe haec ineriora (i$ta et partialia ani(a( habent at3!e vita(" c!r non ips!(
!nivers!(" a 3!o ista tan3!a( .... 3!odda( prod!c!nt!r" corp!s nobili!s et (agis
principale" 3!a( sit planta" arbor= C!r eni( terra( et a3!a( nege(!s vivere" 3!ae e$ se
inn!(erabiles plantas et ani(antes generant" viviicant" n!tri!nt et a!gent= 6!o(odo a
non viventib!s vita= 6!o(odo prod!cet ani(a( vivente( non vivens= #t dicit
Theophrast!s non censend!( esse philosoph!(" 3!i d!bitet caelestia corpora vivere et
ani(ata esse" ani(ata in3!a( ani(a rationali" !t ad perpet!!( ordine( inter se
conspirent certis3!e rationib!s opera s!a prod!cant. Sit ergo in terra ratio terrenor!(" in
l!na l!nari!(" in sole solari!(" et hanc ani(a( non abiecti corporis ani(ae si(ile(" sed
intelligente( esse et c!( corpore s!o !n!( e$ -iis eicere" 3!ae (!lto (eliores habeat
act!!( s!or!( rationes" 3!a( nos nostror!( corpor!(+ et convenit !t perecti!s corp!s
perectiori ani(a inor(et!r. Hinc (ot!s ille perectissi(!s" reg!latissi(!s" ordinatissi(!s"
non vag!s ac vicissi( pervagans" electissi(a( tenens via( ad opti(!( ine(" !bi (ens
perecta non variat consili!( et c!( corporib!s aliis vel>!t? !n!( (onochord!(
constit!it et !niversale( har(onia( per Apollinis lyra( decantata(.
2o(ina vero 3!ae ing!nt caelesti!( ani(ar!(" 3!ar!( aliae s!nt cognoscentes" aliae
viviicantes" s!nt h!i!s(odi i!$ta ,rphica( et priscor!( theologia(+ !nde in nona
sphaera virt!s cognoscitiva est &acch!s Cribroni!s" viviicationis %!sa Calliopes" in coelo
stellato s!nt Picioni!s et @rania" in caelo Sat!rni A(phietes etc$ (p$ ,/7*.
8))). -e no(inib!s ani(ar!( signor!(. Signa d!odeci( per ordine( habent haec
ani(ar!( no(ina" !t ap!d %anili!( constat+ est eni( in corde Arietis Pallas partic!laris
etc$ (p$ ,/7 s&$* Proinde s!nt no(ina septe( (!ndi g!bernator!( satis v!lgata a Sat!rno
!s3!e ad /!na(. S!nt proinde alia istor!( no(ina a %agis et Cabalistis assignata" !t
pri(o planetae presidens dicat!r Aap'iel etc$ )!$ta alios Sat!rno praest ,riphiel" )ovi
Aachariel" %arti Aa(ael" Soli %ichiel" .eneri Anael etc$" 3!or!( vicissit!dines notavit
Trithe(i!s abbas in s!o tractat! et considerando te(p!s do(inii ipsor!( et planetar!( et
spirit!!(. )n te(porib!s aliis 3!ib!s do(inabant!r conditiones te(por!( !t!ror!( ali3!is
3!asi certa habere poterit (p$ -77*. 2o(ina praesidenti!( signis 11. Praesides signor!(
11 per ordine( s!nt5 %alchidael etc$ (in marg$ di mano rec$ 6 citato Cornel. Agr." /. )))" c.
$$iv" cio6 p$ -78 s&$)$ 2o(ina praesidenti!( 1B (ansionib!s l!nae per ordine(. <eniel"
#nediel etc$ 2o(ina 3!at!or praesidenti!( 3!at!or ventis et 3!at!or (!ndi partib!s. S!nt
%ichael s!per vent!( orientale( etc$ 2o(ina praesidenti!( 3!at!or ele(entis bonor!(.
Assignant!r a;ri Cher!b etc$ 2o(ina praesid!( (alor!( princip!(. Principes vero
potentissi(i (alor!( spirit!!( in 3!at!or (!ndi partib!s s!nt5 @ric!s re$ ,rientis etc$
8).. 2o(ina se$ princip!( (aleicor!(. .et!sti <raecor!( Theologi no(inant Acte!(
etc$ (p$ -7/) :: 2o(ina angelor!( dier!( et pri(o die Solis. Angeli diei Solis pri(i s!nt
tres" %ichael" -ardiel" H!ratapel ("etri *e !#ano, :lementa magica, p$ +6/*. 2o(ina
angelor!( diei /!nae. Tres angeli pri(i <abriel" %ichael" Sa(ael etc$ (p$ +70)$ 2o(ina
angelor!( die %artis. Tres s!nt pri(i Sa(ael etc$ (p$ +7-)$ 2o(ina angelor!( ad die(
%erc!rii. Tres pri(i s!nt Caphael etc$ (p$ +7+) :: 2o(ina angelor!( diei )ovis. Pri(i tres
s!nt Sachiel etc$ (p$ +78)$ 2o(ina angelor!( diei .eneris. Pri(i tres s!nt Anael etc$ (i#$
+7/)$ 2o(ina angelor!( diei Sat!rni. Pri(i tres s!nt Cassiel etc$ (p$ +80)$ 2o(ina
angelor!( (alor!( princip!( dier!(. Angel!s (al!s princeps diei Solis est %achen (p$
+6/)" diei /!nae Sha(ain etc$ (p$ +70)$ 2o(ina angelor!( veris. S!nt Caracassa" Core
etc$ 2o(ina angelor!( aestatis. S!nt <argatel etc$ 2o(ina angelor!( a!t!(ni. S!nt
Tar3!a(" <!albarel etc$ 2o(ina angelor!( hie(is. S!nt A(abael etc$ (p$ +88 s&$)$
2o(ina angelor!( horar!( diei. )ncipiendo a die do(inico angel!s pri(ae horae est
%ichael (p$ +8- s&$). :: 2o(ina ele(entor!(" 3!ae etia( angeli se! -ii appellant!r.
#le(enta diversis anni te(porib!s diversa sorti!nt!r no(ina. Hinc terra in vere appellat!r
A(adai" in aestate Festat!i etc$ (p$ ++8 s&$). 2o(ina angelor!( 3!i dic!nt!r horae dier!(
respondentes s!is horar!( angelis. Pri(a hora dicit!r Dayn (p$ ++7 s&$). -e positivis
3!ib!sda( no(inib!s. Praeter data no(ina s!nt 3!aeda(" 3!ae e$ reb!s o(nib!s
des!(!nt!r" 3!ib!s propri!( angel!( ipsis praeect!( no(ina(!s+ !nde stellar!(
ani(as non te(ere appellabi(!s Sabatiel" .eneriel etc$ (!grippa, p$ -86)$
8).. -e aliis no(inib!s dae(on!(" 3!ae ad (alos ho(ines vident!r pertinere. )ta
Are(nia est dae(on c!lt!s -a(ascenis (Ce(nia si(!lacr!( idoli -a(asceni dice
!grippa, p$ -871 alla &ual pagina rimanda il codice stesso in una nota marginale di altra
mano) etc$ Sci(!s etia( %e(broth" Chodorlao(or" &alah" A(alech !isse reges" 3!i
(odo s!o cacodae(ones appellant!r.
8.. -e divinis no(inib!s. S!nt no(ina divina e(inentissi(ae virt!tis" 3!ae in proposito
oportet non ignorare+ hor!( 3!aeda( pertinent ad hierarchias ternas" 3!ar!( sing!lae
trib!s distrib!!nt!r ordinib!s" 3!i C!retes appellant!r etc$ (p$ --0--0)$ Pri(!( hor!(
no(in!( est #heie etc$ Sec!nd!( no(en est )od etc$ Pri(o no(ini respondet n!(eratio
Ceter+ sec!ndo n!(eratio Hoch(a idest sapientia etc$ :: Pri(!( inl!it in Seraphi( 3!os
Hebraei vocant Haiod Hecatosch etc$
8.). -e characterib!s et sigillis. Angelor!( no(inib!s characteres et sigillos addere
solent" 3!ae s!nt litterae 3!aeda( et script!rae ignoratae" sacrae -iis" 3!as
hieroglyphicas appellant etc$ (p$ -88)$ 6!od 3!ide( character!( gen!s pendebat ab
arbitrio et illi!s instit!entis a!thoritate" 3!i tali!( acceperat consecrandor!( potestate(
(p$ -8/).
8.)). -e (odo alliciendi ta( bonos 3!a( (alos angelos. &oni dae(ones diversi(ode
allici!nt!r" n!llis ta(en vinc!lis" sed sacris obtestationib!s" !t ap!d Ap!lei!(" per
caelestia sidera etc$ (p$ -/6) ::
8.))). -e vinc!lis. .inc!la 3!ib!s alligant!r spirit!s et obtestant!r vel e$ter(inant!r s!nt
triplicia etc$ (p$ -//) ::.
8)8. -e dispositione orac!la s!scipere volenti!(. 6!i ad orac!la petenda proiciscit!r etc$
(p$ .6-)$
88. H!c acced!nt virt!tes abstinentiae" castitatis etc$ (p$ .67)$
88). -e dierentiis c!lt!!( et oration!(. )n sacriiciis 3!i volebant se ipsos e$piare" !t
dict!( est" !t pro e$igentia se ipsos p!ros oerrent etc$ (p$ .8,) ::
88)). -e consecrationib!s. Acced!nt consecrationes 3!aeda(" 3!ae e$ d!ob!s principiis
eicacia( sorti!nt!r" virt!te videlicet personae consecrantis etc$ (p$ .8.)$
88))). 6!aeda( de Te(pore. Pro 3!ib!sda( non v!lgarib!s actionib!s te(por!( non est
praeter(ittenda ratio+ est eni( religio etc$ (p$ ./0)$
88).. -e reli3!is religiosis observationib!s. Ce3!ir.... in o(nib!s .... ad -e!( etc$ (p$
./,) :: Ad haec coner!nt aptatio locis" te(poris etc$ (p$ ./.)$
EC!ND! T"ACTAT!
88.. Praeter ea 3!ae dicta s!nt" ani(advertend!( est o(nia n!(ero 3!oda( at3!e
(ens!ra te(por!(" locor!( et rer!( tractandar!( esse e$a(inanda. Te(p!s eni(
praeest te(poralib!s reb!s et continet eas" 3!e(ad(od!( a s!periorib!s corporib!s
ineriora continent!r+ 3!a de re te(p!s esse in pri(o caelo e$isti(aver!nt anti3!i. )deo
ani(advertend!( generaliter" 3!od eect!s ioviales s!b )ove" sat!rnales s!b Sat!rno"
(artiales s!b %arte" iis3!e bene dispositis et in caelo aeliciter sit!atis s!nt intentandi"
sine 3!or!( observantia n!lli alii apparat!s" n!llae voces" n!lli c!lt!s 3!ippia( valere
poss!nt+ perinde eni( iet ac si 3!i te(pore non s!o segete( spargant" non
ani(advertentes diversis se(inib!s diversa te(pora deberi" 3!od sic!t est in !no" ita est
in o(nib!s. 6!id eni(= 2onne etia( religiones 3!asda( vide(!s c!lt!s .....es at3!e
diversos certis at3!e diversis te(porib!s destinare= Te(por!( eni( (!ltiple$ est
diversitas. 6!is3!e eni( planetar!( habet sec!la s!a" annos s!os" aetates s!as"
l!nationes et dies et horas+ ita !t pro reb!s perpet!is et (!lt!( d!rat!ris do(inia
(agnar!( revol!tion!(" pro non ta( di!t!rnis do(inia (inor!(" pro (in!s ill!strib!s
do(inia revol!tion!( dier!(" pro v!lgarib!s a!te( et ad partic!lares personas
attinentib!s horar!( do(inia s!nt advertenda" 3!ae ter in die nat!rali contingere poss!nt.
-e his vero nobis in praesentiar!( est habenda ratio" 3!onia( eect!s" 3!i ad (!tationes
leg!(" principat!!( et eor!( 3!ae a generalib!s ca!sis eveni!nt" te(ere et incass!( a
nobis intentarent!r.
De do#inio $oraru#.
Ani(advertend!( est igit!r 3!a(libet die( 3!ant!(c!n3!e proli$a( vel breve(" sic!t et
3!a(libet nocte( 3!ant!(c!n3!e proli$a( et breve(" in 11 ae3!ales dividi partes" 3!ae
dic!nt!r 11 horae" 3!ae ideo inae3!ales horae appellant!r" 3!ia sec!nd!( a!g!(ent!(
et decre(ent!( dier!( at3!e nocti!( (aiores redd!nt!r at3!e (inores" et non s!nt
vel!ti horologior!( horae ae3!ales" 3!ae se(el in anno vi$3!e se(el s!nt 11. Sed
o(issis ae3!alib!s horis" inae3!ales s!nt nobis ani(advertendae" 3!ar!( sing!lae
continent 1E grad!s signor!(" ita !t se$ signa" 3!ae in 3!avis die conting!nt perc!rrere
hori9onte(" 11 planetales horas contineant" 3!ar!( pri(a s!(it!r ab oriente sole !s3!e
ad peracta( d!odeci(a( illi!s diei parte(" 3!ae ad e!( planeta( pertinet" 3!i tale(
die( deno(inat" c!i s!ccedit alter planeta sec!nd!( ordine( orbi!(+ .eneri eni(
s!ccedit %erc!ri!s" %erc!rio /!na" /!nae Sat!rn!s" Sat!rno )ovis" )ovi %ars" %arti Sol"
Soli .en!s etc.
Caele%tiu# ob%er&antia.
#tia(si 3!ando3!e virt!s nat!ralis proportione physica co(posita agat" opport!na ta(en
caelesti!( observatione (!lto (agis et (aiora praestat" tan3!a( etc$ (!grippa p$ ,+0) ::.
)n 3!ib!s 1B (ansionib!s latent (!lta secreta sapientiae anti3!or!( ad operanda
(irabilia s!b orbe l!nae" 3!or!( sing!lis s!a attrib!ebant si(!lacra et i(agines et
signac!la et praesidentes 4 4 4+ 3!or!( !n!s (od!s est ap!d Te!cr!( &abylonic!(" et
nos att!li(!s eos idelissi(e ad (e(oriae pra$i( applicando e$ libro -e !(bris idear!(.
De &irtutibu% et operabilibu%
in dicti% '( #an%ionibu%.
Pri(a (ansio eligit!r ad itinera et discordia( etc$ (v$ le pagine ,+6-,60 di !grippa,
capitolo che il 'runo ha sdoppiato staccando dalle descri(ioni astronomiche delle
mansioni gli effetti loro sulle umane vicende) --
TE"TI! T"ACTAT!
88.). )n applicatione activor!( et passivor!( considerandae s!nt pri(o ele(entor!(
proprietates et nat!rae" considerando in3!a( !t p!ra et !t co(posita" !t corr!ptibilia
(agis at3!e (in!s" !t 3!ae in o(nib!s o(nia aci!nt" !t 3!ae per arte( p!riicant!r et ad
si(plicitate( red!c!nt!r" !t 3!ae in diversas species coniciendas co(pon!nt!r" !t 3!ae
p!ra opti(e poss!nt i(p!ra !tc!n3!e co(posita per inn!(eros grad!s" inn!(erabilia
praestant" certis 3!ippe ordinib!s certae prod!c!nt!r species" per ipsa o(nes ligationes"
sol!tiones" trans(!tationes" praedictiones" conciliationes bonor!( et e$ter(inia (alor!(.
#or!( cognitio et sagacitas circa eade( FestG !nda(ent!( est !niversae (agiae.
De i)ni% potentia,
nec non terrae, a*uae et a+ri%.
)gnis activissi(!s o(ni!( o(nia penetrat etc$ (!grippa, p$ 7)$ )) Co(positor!( genera
consideranda s!nt 3!o(odo in 3!at!or sint distrib!ta s!pposita etc$ (p$ 06) :: )))
Considerand!( ordine 3!oda( ele(enta ista ad caelos reerri" sic!t etc$ (p$ 08). ).
Considerandae s!nt virt!tes" 3!ae ab ele(entis pro$i(is dependent etc$ (p$ 0/). .
Considerandae s!nt pro virib!s virt!tes illae" 3!ae ad ali3!od ele(entor!( vi$ reerri
poss!nt" !t pellere venen!(" attrahere err!(" evac!are cholera( etc.+ et virt!tes illas
3!ae c!( (ini(a (ateria pl!ri(!( poss!nt" 3!ae ideo se protestant!r etc$ (p$ ,0). 2ec
est propositi nostri considerare !nde et 3!o(odo illae virt!tes occ!ltae in!ndant!r+ ne3!e
eni( proba(!s 3!ae ab!lant!r (!lti de stellar!( radiis" de ideis et de rationib!s ani(ae
(!ndi oblo3!!nt!r+ s!icit scire 3!o(odo diversae species et diversa ei!sde( speciei
individ!a diversis apparatib!s et dispositionib!s diversos recipiant inl!$!s. .)
Considerand!( est 3!e(ad(od!( rer!( virt!tes investigari et e$periri solent at3!e
poss!nt etc. .)) Considerand!( est de lite et a(icitia rer!( etc$ (p$ --) :: )te( 3!aeda(
ins!nt toti s!bstantiae" 3!aeda( certis s!biectis3!e partic!lis et (e(bris etc$ (p$ -/) .)))
Considerand!( est in reb!s ineriorib!s" 3!ib!s s!periorib!s s!bsint et e$ponant!r+
diversae eni( diversis s!bs!nt" !t diversa corpor!( (e(bra diversa e$ercitia" diversi
(ores stellas at3!e signa respiciant diversa. #t ind!ctione a peritis astrono(is est
s!scipiend!(" 3!i !s!s" 3!ae artes" 3!ae partic!lae" 3!i spirit!s" 3!i sapores" 3!i lapides"
3!ae plantae" 3!ae ani(alia 3!ib!s planetis at3!e signis pertineant. Si(iliter de
generationib!s at3!e provinciis" regnis at3!e pop!lis. )8 Consideranda signac!la et
characteres rer!( nat!rali!(+ ert!r etc$ (p$ +/)$ 8 Considerand!( de reb!s nat!ralib!s"
3!ib!s caelesti!( corpor!( et o(nino s!perior!( o(ni!( virt!tes et inl!$!s valenti!s
allicere at3!e attrahere etc$ (p$ 6,) :: 2on eni( s!icit res in ac!ltate at3!e potentia
habere virt!tes ali3!as" sed re3!irit!r !t illae delitescant per ali3!od corp!s et accidens"
sic!t cont!sione in grano sinapis e$citat!r ac!itas latens etc$ 8) Consideranda !tilitas et
opport!nitas" 3!ae est in co((i$tionib!s rer!( nat!rali!( etc$ (p$ 6-)$ 8)) Considerand!(
est o(nia s!bl!naria caelesti 3!oda( (odo esse s!pra l!na( etc$ (p$ 66-6/) :: 8)))
Cespiciend!( est ad ea" 3!ae acere dic!nt!r ad ligand!( in a(ore(" odi!( etc$ (p$ 70)
:: -e veneiciis (!lta vide(!s prodire at3!e (iranda" si(iliter de s!itib!s se!
s!!(igationib!s etc$ (p$ 76)$ 8). Advertend!( est etia( pro generali s!it!!(
consideratione 3!od 3!aeda( reer!nt!r ad Sole( et Solaria etc$ (p$ 7/) ::
88.)). Ali!d gen!s s!it!!(. Ceer!nt!r praeterea ad Sat!rn!( radices o(nes
odorierae" !t costi et herbae th!ris etc$ -e !(igiis 11 signor!(. Habent 11 signa s!os
s!it!s proprios" !t Aries (yrrha( etc$ Septe( electi s!it!s at3!e potentissi(i pro
septe( planetis. Cecipit Her(es s!it!( potentissi(!( etc$ (p$ 80) 8. Collyrior!( et
!nction!( et philtror!( (p$ 80 s&$) :: -e alligationib!s et s!spensionib!s. 8.) %agis non
conte(n!nt!r alligationes et collo s!spensiones etc$ (p$ 8-)$ 8.)) Ad colores" in 3!ib!s
etia( est s!a observantia at3!e virt!s etc$ (p$ 8+). 8.))) @niversaliter respiciend!( est ad
l!(en et tenebras etc$ (p$ 87) ::
8.))). -e Ann!lis. 8)8 Ann!lor!( 3!asda( leges non conte(nit (agica s!perstitio etc$
(p$ 8.)$
88)8. 88 ,bservand!( ascinationis artiici!( etc$ (p$ /0)$
Alberti )enerali% doctrina.
,(issis ipsis 3!ae aci!nt ad pra$is aenig(ata" colligenda s!nt e$ principe Alberto 3!ae
praecip!e ac (agis in hac scientia probant!r" c!i!s(odi s!nt pl!ra+ 3!or!( pri(!( 3!od
haec scientia est bona" a!thoritate philosophi volentis o(ne( scientia( esse de genere
bonor!(+ 3!od si 3!ae propter ea( s!nt i!stae 3!erelae" ipsae non a scientia
proicisc!nt!r etc$ (cf$ !l#ert$ p$ 0,7 s&$) )) Circa (od!( operandi" !t ipse dicit" bon!s
eect!s bon!( respiciat" (al!s vero (al!( planeta(" hoc est horas at3!e dies eor!( (p$
0-6). ))) -e septe( electis herbis septe( planetar!( inl!entia( habentib!s etc$ 6!ar!(
pri(a est Sat!rni" 3!i Asphodel!s dicit!r (p$ 0-6). ). -e lapid!( virt!tib!s. 6!or!(
pri(!s est (agnes etc$ (p$ 0.0) :: . -e ani(ali!( virt!tib!s" 3!ar!( 3!asda( 3!asi per
a!g(ent!( add!cit etc$ (p$ 06.) .) -e te(porib!s et planetar!( et astror!( do(inio" de
3!ib!s s!pra. .)) -e eectib!s ad 3!os3!e planetar!( pertinentib!s. -icit eni( esse s!b
Sat!rno vita( etc$ (p$ 067). .))) 6!od ea 3!ae vident!r in characterib!s" incantationib!s"
veneiciis et ser(onib!s et (!lta valde vilia" 3!ae penit!s vident!r i(possibilia nec
s!iciente( habent ca!sa(" non propterea conte(nent!r (p$ 070). )8 6!od in ani(is
ho(in!( est virt!s i((!tandi res etc$ (p$ 070) :: #$ 3!ib!s est (aniest!(" 3!od non
o(nes 3!i h!i!s artis theoria( callent at3!e ratione( habent" !s!( co((ode habere
possint" 3!alis esse ap!d idiotas et st!ltos cons!evit" 3!i s!ae virt!tis et eicaciae
(inore( a!t n!lla( habent ratione(. 8 6!od observandae s!nt horae etc$ (p$ 0- s&$) 8)
6!od artiici!( character!( est habens eicacia( a (ente 3!ae grandi desiderio aectat
etc$ (p$ 07.). 8)) 6!od sciend!( est de reb!s" 3!od per ear!( species at3!e or(as
o(nes inclinent ad se ipsas etc$ (p$ 076)$ 8))) 6!od dict!( est de app!ls! et inclinatione
o(nis si(ilis ad si(ile etc$ (p$ 078)$ 8). 6!od o(nis res est plena (irabilitate etc$ (p$
080)$ 8. 6!od non est credend!( p!ro astrologo tota( (irabilitate( ad cael!( reerenti
etc$ (p$ 080)$ 8.) 6!od (irabilitas sec!nd!( diversos (odos e$ire potest a reb!s" et per
virt!tes caelestes etc$ (p$ 08-). 8.)) 6!od notand!( est de reb!s c!i!sna( sint 3!alitatis
et dispositionis et proprietatis etc$ (p$ 08.).
Haec s!nt 3!ae !niversa( (agiae ratione( continent" 3!ae ho(ini pr!denti at3!e
sensato sola s!ici!nt" nec plac!it att!lisse e$e(pla et caetera partic!laria" in 3!ib!s alii
occ!pant!r" 3!ando3!ide( illa non habenti har!( rer!( ratione( nihil deservire poss!nt
et r!stra tentant!r. Porro haec ipsa intelligenti et in eor!( consideratione pro!ndanti" non
sol!( talia et eade(" sed et si(ilia et (aiora et (a$i(a s!nt pervia. Si 3!is ergo e$isti(et
nos co(pleta( arte( non att!lisse" et o(nia 3!ae e$ alior!( st!diis ad co(ple(ent!(
scientiae" sol!( s!pervacaneis praeter(issis" non aggregasse" sciat ill!d esse deect!(
s!i i!dicii et (entis i(becillitate(" 3!ia ad haec et alia percipienda (in!s a caelo act!s
est idone!s. 6!od si 3!i libros (aiores inscripsisse vident!r" ips!( est 3!ia e$tranea et
ad re( (in!s acientia pl!ri(!( (isc!ere" ortasse !t arte( (in!s pervia( acerent"
3!od nos ecisse pot!i(!s.
,INI
A!thor5 &r!no" <iordano &r!no" 1EHB:10II.
Title5 -e %agia %athe(atica J by <iordano &r!no.
1. Christianity :: Controversial literat!re :: #arly Kor's to 1BII.
1. Her(etis( :: #arly Kor's to 1BII.
L. %agic :: #arly Kor's to 1BEI.
). Title.
&MBL
19L &BL.)F
.. L.
#dition5 F. Tocco et al." eds. )ordani &rvni 2olani"
,pera /atine Conscripta+ Florentiae"
Typis Svcessorv( /e %onnier %-CCC8C).
Twilit Grotto -- Esoteric Archives Contents Prev Magia Mathematica Next timeline