xuat 1 Chng 6: CAC NHU CAU HO TR (Utilities) 6.1. ng ong Cac yeu to lien quan en lap at ng ong 6.2. Dung cu o va kiem soat qua trnh 6.3. Nguon va he thong cung cap nang lng 6.4. He thong cap thoat nc trong nha may 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 2 6.1. ng ong Cac yeu to lien quan en lap at ng ong Chon theo tieu chuan Chi ph co the chiem t 50 en 70% chi ph thiet b. v La chon vat lieu phu hp vi cac tieu chuan v Chon ng knh ong mot cach kinh te v Bo tr ng ong de lap at, thao can va ng suat toi thieu v Chon cac van tot nhat trong ieu kien lam viec xac nh v Chon cac phu tung noi ong va lam kn phu hp v Chon cac bo phan ong phu hp cho cong viec lap at v Xac nh be day toi u lp cach nhiet can thiet v Xac nh mau sn ben ngoai ong phu hp vi lu chat c dan ben trong e de nhan dang v Tnh toan chi tiet va chnh xac toan bo chi ph ng ong 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 3 Gia tr tham khao ve van toc dong chay trong ong va ton that ap suat e tnh ng knh ong 0,5 0,05 0,02% ap suat - 1 3 - 15 30 30 60 Cac chat long o nht thap Chat long chay do trong lc Cac chat kh va hi Hi nc ap suat cao, >8bar DP, kPa/m Van toc, m/s 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 4 Ngoai ra co the tnh van toc theo ng knh trong cua ong d(mm) nh sau l Ong ay cua bm: 0,06d + 0,4m/s l Ong hut cua bm: 0,02d + 0,1m/s l Hi : 0,2d m/s 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 5 ng ong dan hi nc v Hi nc la lu chat nen c nhiet o va ap suat cao nen viec tnh toan ng ong kho khan hn. v Hi nc c cung cap t phan xng noi hi vi ap suat t 10at tr len, tuy nhien cung co mot so nha may ch s dung hi nc co ap suat di 1 at. v Thng s dung ong thep e dan hi nc ngoai tr co yeu cau ac biet. v Khi s dung loai dau truyen nhiet cho cac qua trnh cong nghe can nhiet o cao th khong can thiet phai che tao thiet b chu ap suat cao. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 6 Bo tr ng ong- Ban ve ng ong Sau khi a xac nh ng knh va vat lieu che tao ong, thiet ke mang ong ap ng cac yeu cau sau: De lap at va t ton kem De thao tac, van hanh De kiem tra, bao tr va thay the Bao ve ng ong khoi nhng soc nhiet hay va cham c hoc Chu ng suat toi thieu do moi trng nhiet va dao ong xung quanh bang ng ong mem Cac phu tung ong thch hp khong lam vng cac thao tac van hanh thiet b 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 7 Lap at ng ong Ban thiet ke ng ong phai bao gom cac phng phap gia co, ong va tang cng, vng chac cho he thong ng ong. Mot so nguyen tac bo tr ng ong: 1) Ket hp cac ong thanh mot nhom e toi thieu hoa so lng gian gia ong, co nh va tang cng ong. 2) Bo tr ng ong tren mat at neu co the. 3) Co khoang trong xung quanh e lap them cac ng ong dch vu, dung cu o, ien va kha nang m rong trong tng lai. 4) nh v ng ong gan nhng cau truc co the tan dung e ong nh tng nha xng va cac gian gia khac co san. 5) Neu c, lap at ng ong t 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 8 Lap at ng ong 6) Lap at them cac gian gia e tang cng he thong ng ong tranh s dao ong qua ln. 7) ng ong noi vi may nen hoac bm chan khong b rung nen phai rieng oc lap vi cac ng ong cong nghe khac va thng c noi mem hoac trt. 8) ng ong nen nen at gan bo ong e cho noi c vng chac 9) ng ong noi vi pha tren bnh thang ng nen chu len bnh e giam thieu chuyen ong tng oi gia bo va ng ong; nh vay nhng ng ong nay nen i gan bnh va gan cho noi. 10) ng ong phai co u khoang trong xung quanh e thuan tien cho viec lap at va bao tr. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 9 Lap at van can chu y cac iem sau: v Tat ca cac van, ac biet la cac van ln, nen at tai v tr de tiep can t san nha hoac san thao tac. v Cac van at tren ng ong thao vao cac bnh h nen at sao cho khi van hanh chat long khong b vang ra ngoai hoac boc khoi. v Nen at mot van khoa sau van kiem soat tranh ro r. v S dung van khoa hai lan tren cac ng ong ma mot phan noi vi thiet b ang sa cha hoac thao ri, phan ng ong con lai van ang s dung e dan lu chat. v at cac van khan cap va ng ong mot v tr an toan ben ngoai phan xng che bien. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 10 H th$ng ch'ng c(t c*n 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 11 Hnh nh #ng ong 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 12 Ton that nhiet qua be mat nong khong boc cach nhiet Nhiet o moi trng 35 0 C, he so phat xa 0,8, khong co gio 13.650 400 3.800 200 1.350 100 500 50 Ton that nhiet, kcal/m 2 .h Sai biet gia nhiet o be mat va nhiet o moi trng 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 13 Be day lp cach nhiet,mm, cho ong dan hi nc, nc ngng va be mat nong 100 90 75 50 50 25 250 - 300 90 75 65 50 50 25 200 250 90 75 65 50 40 25 150 200 75 65 50 50 25 25 100 - 150 50 65 50 50 25 25 > 100 150 100 75 50 25 Mat phang ng knh ong,mm Nhiet o 0 C 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 14 6.2. Dung cu o va kiem soat qua trnh Kiem soat qua trnh va dung cu o, t ong hoa la trung tam ieu khien mot nha may. Cac thong so trong qua trnh cong nghe phai c o ac, kiem soat va tong hp e at c cac ieu kien cong nghe toi u. v Cac bien so nao anh hng len qua trnh cong nghe va mc o anh hng the nao? v Tnh chat vat ly nao can o va mc o chnh xac? v Tnh chat vat ly nao can kiem soat t ong va mc o? Ky s hoa hoc khong phai chuyen mon ve lnh vc kiem soat t ong tuy nhien can co kien thc ve lnh vc nay e co the anh gia nhng ket qua cua qua trnh o va kiem soat t ong. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 15 Dung cu o lu lng hi nc 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 16 Kiem soat qua trnh *bien so anh hng len cac phan ng hoa hoc * qua trnh lien tuc. Cac iem kiem soat chu yeu c la chon t cac s o qui trnh cong nghe (chng 3). v dung cu o phai c xac nh ro qui cach v o, so sanh vi tieu chuan mong muon, tnh toan, tong hp, va hieu chnh, khi can thiet, e qua trnh c van hanh mot cach on nh. v ly thuyet vong kn (closed-loop) cua cac he thong kiem soat t ong. v qua trnh kiem soat thu cong. v qua trnh kiem soat t ong. v bo phan chu yeu cho he thong kiem soat vong kn la dung cu o. Th du o va ghi nhiet o, ap suat, lu lng. v bo phan cuoi cung cua he thong kiem soat vong kn la van, cong tac 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 17 La chon cac dung cu o thong so cong nghe Bien so cua qua trnh va phep o tng ng c phan chia nh sau: (1) nang lng nh nhiet o, ap suat, bc xa; (2) lng va toc o nh dong chay, mc chat long, be day; (3) cac tnh chat ac trng vat ly, hoa hoc. S la chon thch hp da tren mot so thong so nh: v mc o, khoang va chc nang cua dung cu, v mc o chnh xac, v vat lieu che tao, v cac anh hng co the co len cac ieu kien cua qua trnh 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 18 Cac nguyen ly s ang cua kiem soat t ong Cac chc nang c ban cua kiem soat t ong (1) o ac, (2) so sanh, (3) tnh toan, va (4) hieu chnh. C che s dung la o gia tr cua mot bien so qua trnh c kiem soat va van hanh e gii han sai so cua bien so nay so vi gia tr mong muon hay gia tr at la kiem soat t ong. Nhng nhieu loan lam sai cac bien so can kiem soat c chia thanh hai loai s bien oi tai cung cap va s bien oi tai nhu cau. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 19 6.3. He thong cung cap nang lng Cac yeu cau ve nang lng trong nha may di nhieu dang khac nhau: (1) nang lng s dung trong cac qua trnh cong nghe di dang hi nc, ien, dau ot lo; (2) c nang; (3) ien nang; (4) he thong lanh; (5) nhiet nang, thong gio, ieu hoa khong kh; (6) kh nen. Nhng dang nang lng nay co the c cung cap bang nhieu cach tuy thuoc vao tnh kinh te. Cac nguon nang lng tieu bieu la (1) ien li quoc gia; (2) may phat ien d phong , noi hi cua nha may; (3) cac lo ot, cac lo nung, thiet b trao oi nhiet 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 20 Nang lng hi nc Hau het cac nha may s dung hi nc nh la moi trng truyen nhiet re tien va tien li. v Ap suat Nhiet o cua hi nc thay oi rat nhieu theo yeu cau cua tng nha may (bang hi nc). v Noi hi co the chia lam thap ap, trung ap va cao ap. v Co the co mot hay hai phan xng noi hi va he thong phan phoi phc tap hay mot so noi hi nho at canh cac phan xng cong nghe co yeu cau tuy theo tnh kinh te cua nha may. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 21 HI BAO HOA Tham khao nhanh: l Nhiet o bao hoa, T s = 100 x (P/0,965) 1/4 , P tnh theo atm l Enthalpy cua hi, h s = 2.500 + 1,7 T s Thuan li cua viec s dung hi bao hoa l Truyen nhiet nhiet o khong oi l Lam nong ong nhat tren be mat trao oi nhiet. l He so truyen nhiet cao 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 22 Nang lng ien Dang nang lng rat quan trong cua nha may. Cac nha may ien hoa da tren nguon nang lng nay. S dung e van hanh bm, quat, may nen, khuay va cac thiet b c hoc khac, dung cu o va chieu sang Khi thiet ke can xem xet can than nguon, chi ph, o tin cay cua nguon ien. ien co the mua t ien li quoc gia, nha may t nhan hoac t mot nha may lan can nh la san pham phu. ng ien hien co san hoac xa co chi ph chap nhan c. Cong suat nguon can thiet Nguon ien d phong 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 23 6.4. He thong cap thoat nc trong nha may He thong cap nc v e cung cap nc sach, co the khai thac t nguon nc cua mang cap nc Cong ty cap nc thanh pho hoac t nguon nc thien nhien la nc mat, nc ngam. v Nc mat bao gom cac nguon nc trong cac ho cha, song suoi. Do ket hp t cac dong chay tren be mat va thng xuyen tiep xuc vi khong kh nen nc mat co cac ac trng sau: Cha kh hoa tan, ac biet la oxy Cha nhieu chat ran l lng Ham lng chat hu c cao Co nhieu loai tao hien dien 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 24 Nc ngam c khai thac t cac tang cha nc di at. chat lng phu thuoc vao cau truc a tang ma nc tham qua. nc chay qua cac a tang cha cat hoac granit co tnh axit va cha t chat khoang hoac khi chay qua a tang a voi nc co o kiem bicarbonat kha cao. ac trng chung cua nc ngam la: o uc thap Nhiet o va thanh phan hoa hoc tng oi on nh Khong co oxy, nhng co the cha nhieu kh H 2 S, CO 2 Cha nhieu chat khoang hoa tan, ang ke la Fe, Mn, F Khong co s hien dien cua vi sinh vat 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 25 Bang 9.1. Nhng iem khac nhau gia nc ngam va nc mat Thng co nong o cao do phan bon hoa hoc Thng thap NO 3 2- Thng co nong o cao Thng co nong o trung bnh SiO 2 Thng co Khong Kh H 2 S Thng co Nguon nc nhiem ban Kh NH 3 Thng khong co Thng gan bao hoa Kh O 2 hoa tan Thng co nong o cao Thng rat thap, ~ 0 Kh CO 2 hoa tan Thng xuyen co Rat thap, tr di ay ho Ham lng Fe 2+ ,Mn 2+ t thay oi, cao hn nc mat cung mot vung Thay oi theo chat lng at, lng ma Khoang hoa tan Thap, gan bang khong Cao va thay oi theo mua Chat ran l lng Tng oi on nh Thay oi theo mua Nhiet o Nc ngam Nc mat Thong so 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 26 Trong mot so ieu kien san xuat yeu cau, can khao sat cac tnh chat cua nc cap nh sau: (1) Tnh chat ly hoc: T, o mau, o uc, mui v,. (2) Tnh chat hoa hoc: pH, o kiem, o cng, o oxy hoa,. (3) Cac ch tieu vi sinh v Tnh on nh tranh c qua trnh an mon ng ong hoac ong can trong qua trnh van chuyen va lu tr. v Chat lng nc cap a dang tuy vao nganh cong nghiep. v Nha may nho hoac trung bnh co the dung t mang li cap nc o th hay cac gieng khoan sau. v Nha may qui mo ln thng phai co he thong cap nc oc lap vi gia thanh re hn, tin cay va an toan hn. v Tnh a dang ve chc nang va nhu cau ve nc, nhat la ve chat lng nc, nhieu khi can x ly ac biet e thoa man yeu cau cong nghe san xuat va chat lng san pham. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 27 Bang 6.2: Cac tac hai do hoa chat trong nc gay ra Tao qua trnh ph dng trong cac ao ho PO 4 2- Lam cho nc co tnh an mon kim loai. Khi hiem kh tao thanh sunfur S trong Sunfat Phan ng vi oxy hoa tan, tieu thu oxy trong nc S trong Sunfit Gay mui kho chu trong nc. oc hai cho cac loai thuy sinh. (S) Gay mui v trong nc. oc hai cho cac loai thuy sinh Phenol Nong o cao gay an mon kim loai. (H 2 S) Nong o thap co hai cho ca. Thieu oxy khong kh c mui trong nc (DO) oc hai cho tre em, kch thch qua trnh ph dng, lam tang cac tap chat trong nc. Nitrat (NO 3 - ) Kch thch qua trnh ph dng, tang cac tap chat ban. oc hai cho thuy sinh NH 3 , NH 4 + o cng, gay bam can ong dan, thiet b. Khong tot cho thuy sinh Calci (Ca) Tao thanh triclometan oc hai, nguy hiem cho ca va thuy sinh Clor (Cl 2 ) oc hai cho ngi va cac loai thuy sinh Arsen (As) Tac hai Hoa chat 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 28 Bang 6.3: Tieu chuan chat lng nc cap cho lam nguoi < 5 < 5 Chat l lng, mg/lt < 0,15 < 0,15 Mangan, mg/lt < 1,0 < 1,0 Sat, mg/lt < 1.000 < 1.000 Hp chat clorua, mg/lt < 1.000 < 3.000 Tong ham lng muoi, mg/lt < 80 < 50 o cng toan phan, dH 8 - 15 8 - 15 o cng tam thi, dH < 3 < 20 Axit carbonic xam thc, mg/lt 7,2 - 9,5 7,2 - 9,5 pH Tai s dung nhieu lan Lam nguoi mot lan Ch tieu 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 29 Bang 6.4: Tieu chuan chat lng nc cap cho noi hi < 0,4 < 2,0 < 72 < 180 < 240 SiO 2 , mg/lt < 30 Sat, mg/lt Cang thap cang tot o oxy hoa,KMNO 4 , mg/lt < 1 < 1 < 3 < 3 < 3 Dau m, mg/lt < 20 < 20 < 50 < 50 < 50 Oxy hoa tan, mg/lt < 5 < 5 < 10 < 10 Axitcarbonic, mg/lt < 0,01 < 0,01 < 0,05 0,1 < 0,1 o cng toan phan, dH 158 112 52 16 13 Ap suat noi hi, atm Ch tieu 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 30 Tram x ly va bm nc cap 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 31 Tram x ly va bm nc cap 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 32 Tram x ly va bm nc cap 2 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 33 He thong thoat nc v Thu dan nc thai (a qua s dung) ra khoi khu vc san xuat va x ly en mc am bao tieu chuan qui nh trc khi xa ra song, ho, e bao ve nguon nc khong b nhiem ban. v Nen s dung lai nc thai hoac nc thai a x ly neu thoa man yeu cau cong nghe va hp ly ve cac ch tieu kinh te va ky thuat. v Mang li thoat nc trong nha may co the nhieu hn hai (nuc ma va nc thai san xuat) tuy thuoc vao nguon, thanh phan va tnh chat cua nc thai, cac bien phap x ly va bien phap s dung lai sau x ly. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 34 Nc thai trong nha may co the la: vNc giai nhiet. vNc e van chuyen cac tap chat c hoc hoac chat tan (dung e ra, lam sach nguyen lieu, san pham) b nhiem ban vi tap chat c hoc va chat tan. vNc s dung lam dung moi trong san xuat e pha che hoa chat, pham nhuom hoac la mot thanh phan cua san pham. vNc e van chuyen cac tap chat c hoc, chat tan va giai nhiet (lam nguoi khoi lo), khi o nc va nong va nhiem ban. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 35 Nhu cau s dung nc trong san xuat v Khi nhu cau s dung nc ngay mot tang len can phai ngh en he thong cap nc tuan hoan, tai s dung nc cac loai nc thai tren. v Khi thiet ke nha may can phai lu y en viec bao ve nguon nc. v Phng hng chnh e giai quyet van e bao ve nguon nc; cac giai phap cong nghe hp ly nham lam giam lng nc thai va nong o cac chat o nhiem trong nc nghien cu cac phng phap x ly nc thai co hieu suat cao e thu hoi tai s dung cac chat co gia tr trong nc thai. 27/12/2006 Chuong 9 - Tien nghi phuc vu san xuat 36 Nhu cau s dung nc trong san xuat Ngoai ra can phai giam ton that nguyen lieu va san pham trong qua trnh san xuat e lng chat o nhiem trong nc thai la t nhat Thu hoi nhng chat co gia tr trong nc thai Khi giam lng nc thai th nong o chat o nhiem se tang len, giam c qui mo cong trnh x ly, giam chi ph au t va quan ly, van hanh. nong o tang len, thu hoi cac chat co gia tr de dang hn. Tom lai, khi thiet ke nha may, van e cap thoat nc phai c giai quyet mot cach tong the, ong thi cung phai lu y en cac cong trnh ky thuat khac trong pham vi nha may.