NGHIN CU MT S C TNH SINH HC CA VI KHUN STREPTOCOCCUS SPP. GY BNH XUT HUYT C R PHI NUI TI MT S TNH MIN BC VIT NAM
LUN VN THC S
H NI 2013 B GIO DC V O TO TRNG I HC NNG NGHIP H NI
PHM HNG QUN
NGHIN CU MT S C TNH SINH HC CA VI KHUN STREPTOCOCCUS SPP. GY BNH XUT HUYT C R PHI NUI TI MT S TNH MIN BC VIT NAM
Chuyn ngnh: CNG NGH SINH HC M s: 06.42.02.01
NGI HNG DN KHOA HC: TS. L VN KHOA TS. HUNH TH M L
H NI - 2013
i LI CAM OAN
Ti xin cam oan y l cng trnh nghin cu ca ring ti. Cc s liu, kt qu c nu trong lun vn l trung thc v cha tng c cng b trong bt k mt cng trnh no khc. ng thi tt c cc thng tin ti trch dn trong lun vn u c ch r ngun gc.
Tc gi
Phm Hng Qun
ii LI CM N !
hon thnh cc ni dung c bn trong lun vn tt nghip ny, ngoi s n lc v c gng ca bn thn ti cn nhn c s gip khng nh ca nhiu t chc, c quan v cc c nhn. Li u tin, ti xin by t lng bit n chn thnh v su sc nht ti TS. L Vn Khoa Cc Th Y, TS. Hunh Th M L - i hc Nng nghip H Ni l nhng ngi nh hng v trc tip hng dn ti hon thnh lun vn. Ti xin by t lng bit n chn thnh v su sc nht ti TS. Nguyn Hu V, ThS. H Thu Thy cng cc anh ch Trung tm nghin cu Cng ty Hanvet to mi iu kin tt nht ti thc hin ti. Ti xin c by t lng knh trng, bit n chn thnh ti cc thy c gio trong trng i hc Nng nghip H Ni, trong sut hai nm hc ti trng, ti nhn c s dy d, du dt tn tnh ca cc thy c gio trong trng. Nhn y, ti xin gi li cm n ti tt c bn b, cc bn ng nghip nhng ngi gp chn thnh, gip v ng vin ti trong sut thi gian ti hon thnh lun vn ny. Cui cng, con xin cm n b m, cc anh ch em lun c v, ng vin con trong nhng lc kh khn nht gip con c thm ngh lc c c ngy hm nay. Tc gi
Phm Hng Qun
iii MC LC
Li cam oan i Li cm n ! ii Mc lc iii Danh mc ch vit tt vi Danh mc bng vii Danh mc hnh viii 1 M U 1 1.1 t vn 1 1.2 Mc ch ca ti: 3 1.3 ngha khoa hc ca ti 3 1.4 ngha thc tin ca ti 3 2 TNG QUAN TI LIU 4 2.1 Mt s c im sinh hc ca c r phi 4 2.1.1 Ngun gc 4 2.1.2 Phn loi 4 2.1.3 c im mi trng sng v tp tnh dinh dng 5 2.2 Tnh hnh nui c r phi 6 2.2.1 Tnh hnh nui c r phi trn th gii 6 2.2.2 Tnh hnh nui c r phi ti Vit Nam 6 2.3 Tnh hnh nghin cu dch bnh c r phi 7 2.3.1 Tnh hnh nghin cu dch bnh c r phi trn th gii 7 2.3.2 Tnh hnh nghin cu dch bnh c r phi trong nc 10 2.4 Tnh hnh s dng thuc trong nui trng thy sn 15 3 NI DUNG, NGUYN LIU V PHNG PHP NGHIN CU 17 3.1 Thi gian v a im nghin cu 17 3.1.1 Thi gian nghin cu 17 3.1.2 a im nghin cu 17
iv 3.2 Ni dung nghin cu 17 3.3 Vt liu nghin cu 17 3.3.1 Dng c, thit b phc v nghin cu 17 3.3.2 Mi trng, ha cht phc v nghin cu 18 3.3.3 Vt liu nghin cu 18 3.4 Phng php nghin cu 19 3.4.1 Phng php thu mu c bnh 19 3.4.2 Phng php m c ly ni tng 19 3.4.3 Phng php phn lp vi khun Streptococcus spp. c trong mu bnh phm 20 4.4.4 Phng php m mt vi khun 21 3.4.5 Phng php nh danh vi khun Streptoccocus spp. 21 3.4.6 Phng php xc nh c lc ca cc chng vi khun Streptococcus spp. 26 3.4.7 Phng php xc nh tnh khng nguyn 29 3.4.8 Phng php kim tra kh nng mn cm vi khng sinh ca vi khun 32 3.4.9 Phng php x l s liu 33 4 KT QU NGHIN CU V THO LUN 34 4.1 Kt qu phn lp vi khun Streptoccocus spp 34 4.1.1 Kt qu thu mu 34 4.1.2 Kt qu phn lp vi khun 35 4.2 Kt qu xc nh mt s c tnh sinh ha ca vi khun Streptoccocus spp. phn lp c. 37 4.2.1 Kt qu xc nh mt s c tnh sinh hc 37 4.2.2 Kt qu nh danh vi khun 38 4.3 Kt qu xc nh c lc ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae phn lp c 40 4.3.1 Kt qu gy bnh thc nghim ca vi khun Streptococcus agalactiae c r phi 40 4.3.2 Kt qu tng cng c lc ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae 44
v 4.4 Kt qu xc nh tnh khng nguyn ca vi khun Streptococcus agalactiae phn lp c 46 4.4.4 Kt qu to khng nguyn cho tng chng vi khun: 46 4.4.2 Kt qu to khng th khng S.agalactiae trn c r phi 46 4.4.3 Kt qu phn ng ngng kt 47 4.5 Kt qu kim tra kh nng mn cm vi khng sinh ca vi khun Streptococcus agalactiae phn lp c 49 5 KT LUN V NGH 51 5.1 Kt lun 51 5.2 ngh 51 TI LIU THAM KHO 52 PH LC 55 BI BO KHOA HC 73
vi DANH MC CH VIT TT
Ctv: Cng tc vin KS: Khng sinh VK: Vi khun
vii DANH MC BNG
STT Tn bng Trang 2.1 Vi khun gy bnh trn c r phi nui ti khu vc ng Nam (Lauke Labrie, 2007) 10 3.1 Thuc th v cch c kt qu cc phn ng sinh ha trong API 20 Strep 25 3.2 B tr th nghim xc nh c lc vi khun gy bnh xut huyt c r phi 27 3.3 nh gi ng knh vng v khun chun 33 4.1 Kt qu thu mu c nghi b bnh xut huyt 35 4.2 Thnh phn loi vi khun phn lp c t mu c bnh 36 4.3 Kt qu phn lp vi khun Streptococcus spp. t cc c quan ca c r phi 37 4.4 Kt qu gim nh v nh danh vi khun Streptococcus spp. 39 4.5 Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti Hi Dng 41 4.6 Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti H Ni 42 4.7 Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti Hi Phng 42 4.8 Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti Qung Ninh 43 4.9 Bng kt qu tng cng c lc cc chng vi khun S.agalactiae 45 4.10 Kt qu kim tra phn ng ngng kt vi khng th pha long 48 4.11 Kt qu th khng sinh ca 52 chng S.agalactiae vi 10 loi thuc khng sinh thng dng 49
viii DANH MC HNH
STT Tn hnh Trang 2.1 C r phi vn (Oreochromis niloticus) 4 2.2 C r phi (c iu hng) 5 2.3 Tc nhn gy bnh trn c r phi cc giai on nui 10 3.1 Cch m xoang bng c 20 3.2 Cch m no c 20 3.3 S nui cy, phn lp vi khun Streptococcus spp. 21 3.4 S b tr th nghim gy bnh cho c r phi 28 3.5 C r phi th nghim 30 4.1 Du hiu bnh l ca c lc thu mu. A: Mt c b li, c. B: Ni tng c b xut huyt. C: C bi l , hot ng chm chp. D: Bng c trng to v xut huyt 34 4.2 Hnh thi khun lc Streptococcus spp. khi nui cy trn mi trng thch mu 38 4.3 Vi khun Streptococcus spp. 38 4.4 Hnh thi khun lc Streptococcus spp. khi nui cy trn mi trng BHIA 38 4.5 Kt qu th kt API 20Strep nh danh Streptococcus agalactiae 38 4.6 C r phi c du hiu bnh l sau 24 gi gy nhim vi vi khun Streptococcus agalactiae 44 4.7 Vi khun bt hot bng formalin trc ly tm (A); sau li tm (B); pha vi nc mui sinh l (C) 46 4.8 Hnh nh thu huyt thanh c (A): Mu c; (B): Mu c sau khi gi lnh v ly tm 47 4.9 Kt qu phn ng ngng kt nhanh trn phin knh 47 4.10 Hin tng ngng kt quan st bng knh hin vi (40X) 48 4.11 Kim tra kh nng mn cm vi khng sinh 50
1 1. M U
1.1. t vn Nhng nm gn y, ngh nui trng thy sn (NTTS) khng ngng pht trin v ngy cng chim v tr quan trng trong ngnh Thy sn ni ring v kinh t t nc ni chung. Vi kim ngch xut khu nm 2010 t 4,94 t USD th y l mt trong ba ngnh c ng gp ln nht cho tng kim ngnh xut khu ca Vit Nam. Tng cc Thy sn (B Nng nghip v Pht trin Nng thn) cho bit, giai on 2011 2015 ngnh Thy sn hng n s pht trin bn vng, l mt ngnh xut khu hng ha ln, c kh nng cnh tranh cao v hi nhp vng chc vi th gii. Mc tiu quan trng hng u l y mnh xut khu t kim ngch 6,5 t USD vo nm 2015 v chim khong 37% trong khi nng lm ng nghip. V vy vic qun l dch bnh trn cc i tng ch lc l yu t quan trng t c mc tiu trn. Tuy nhin hin ti ngh NTTS ti Vit Nam ang gp phi nhng tr ngi ln nh dch bnh BNP trn c tra c basa, dch bnh xut huyt trn c r phi, bnh m trn c trm c, bnh m trng trn tm s, bnh virus trn c chp. qun l cc dch bnh trn cc i tng quan trng, nhiu gii php c t ra nh: la chn cc con ging sch bnh, qun l tt mi trng, dinh dng, s dng thuc v ha cht, tuy nhin cha mang li hiu qu cao. V vy vic pht trin v ng dng cc ch phm sinh hc, c bit l vacxin trong NTTS c ngha cp thit trong vic qun l dch bnh t hiu qu cao hn. Bn cnh s pht trin nhanh chng ca ngh nui ven bin v ngh nui bin th ngh nui c nc ngt vn khng nh c vai tr ca mnh. Trong , i tng c r phi vi nhng u im nh c t b sc vi bin i ca mi trng v c kh nng khng c mt s bnh, thc n khng i hi cht lng qu cao, gi thnh sn xut thp nn cc quc gia ang pht trin c bit ch trng n pht trin nui loi c ny. Tuy nhin, khi pht trin nui c r phi vi mt cao v nui thm canh th cng pht hin mt s bnh nh hng n nng sut v cht lng thc phm. Qua nghin cu, ngi ta ch ra rng bnh c r phi ch yu
2 l do vi khun, virt, nm, v k sinh trng (Shoemaker, 2008). c bit l bnh do do vi khun Streptococcus spp. (lin cu khun) gy ra l nguyn nhn gy nn thit hi ln cho c r phi ni ring v c nc ngt ni chung, lm nh hng n hiu qu kinh t ca ngnh nui trng thy sn. Theo thng k th lin cu khun gy bnh trn c ch yu l hai loi Streptococcus iniae vStreptococcus agalactiae. Hin nay, vic phng tr bnh trn c nc ngt nc ta vn ch yu da vo vic s dng thuc khng sinh v ha cht. Hin ti ch c mt loi vc-xin bo v c tra chng li vi khun Edwardsiella ictaluri. Vc-xin ALPHA J ECT Panga 1 c Cc Th y (B Nng nghip v Pht trin nng thn) va cng b cp php tip th k t ngy 10/4/2013. Trong khi trn th gii c 36 loi vacxin phng bnh do vi khun gy ra v hai loi vacxin phng bnh do virut. Vic phng tr bnh ch yu ph thuc vo cc loi thuc khng sinh v ha cht gn y khin cho vic xut khu thy sn ca Vit Nam gp rt nhiu kh khn do danh mc cc loi thuc v ha cht cm s dng trong nui trng thy sn ngy cng tng. V d c th l vic cm s dng chloramphenicol, flomequine v xanh malachite nh hng ln cho ngh xut khu c Tra v c Ba Sa ca Vit Nam trong nm 2005 v 2006. M l th trng ln nht cho c da trn ca Vit Nam trc nm 2005 c nhng chnh sch tng thu nhp khuu c tra v c Ba Sa vo nc ny. Bn cnh chnh sch bo h ngh nui c da trn ni a ca chnh ph M th vic s dng thuc thuc danh mc cm l mt trong nhng nguyn nhn dn n vic kh khn tm th trng u ra cho cc sn phm ca hai i tng trn. V vy vic nghin cu, pht trin cc phng php phng tr bnh c hiu qu nh s dng cc loi tho dc, cht tch chit t tho dc v vacxin cho c nc ngt l rt cn thit nhm m bo cho s pht trin bn vng ca ngh. S dng vacxin phng bnh cho c gip gim t l cht, gim vic s dng cc loi khng sinh trong nui trng thy sn v h gi thnh sn phm. Bn cnh vic s dng vacxin cng gp phn vo vic to ra cc sn phm t tiu chun v sinh an ton thc phm. Hin nay cha c bt k loi vacxin phng bnh Streptococcosis gy bnh trn c r phi c nghin cu v ng dng vo sn xut ti Vit Nam. V vy, vic phn lp v xc nh c tnh sinh hc ca Streptococcus spp. l cn thit, l c s khoa hc
3 gip cho vic nghin cu v sn xut vacxin phng bnh do vi khun Streptococcus spp. c r phi nui ti Vit Nam. Vi mc tiu nh vy, ti tin hnh thc hin ti: Nghin cu mt s c tnh sinh hc ca vi khun Streptococcus spp. gy bnh xut huyt c r phi nui ti mt s tnh min Bc Vit Nam nhm cung cp ngun ging vi khun tin hnh nghin cu ch to kt v vacxin phc v cho chn on nhanh v phng, tr bnh. 1.2. Mc ch ca ti: Phn lp v xc nh c mt s c tnh sinh hc ca vi khun Streptococcus spp. phc v cho nghin cu kit chn on v vacxin phng bnh xut huyt trn c r phi ti mt s tnh min Bc. 1.3. ngha khoa hc ca ti Phn lp v xc nh c mt s c tnh sinh hc ca vi khun Streptococcus spp. gy bnh xut huyt c r phi ti mt s tnh min Bc. Xc nh tnh khng nguyn ca chng vi khun la chn. Xc nh kh nng mn cm, khng khng sinh ca vi khun la chn. 1.4. ngha thc tin ca ti Nghin cu ny nhm chn ra nhng chng vi khun c khng nguyn p ng min dch tt phc v nghin cu sn xut vacxin. Xc nh kh nng mn cm, khng khng sinh ca vi khun la chn t c c s khoa hc la chn khng sinh c tnh mn cm cao vi loi vi khun trn iu tr bnh Streptococcosis. Phc v cho chin lc phng tr bnh trn c r phi nhm tm ra phng php sn xut vacxin hiu qu cao, chi ph s dng vacxin thp v d p dng iu kin ca Vit Nam. Gip ngi nui trng thy sn a ra bin php phng v chn thuc iu tr theo ng nguyn tc s dng khng sinh trnh gy ra cc dng vi khun khng thuc gy nhim mi trng v hn ch c tn d khng sinh trong c r phi, m bo v sinh an ton thc phm cho ngi tiu dng.
4 2. TNG QUAN TI LIU
2.1. Mt s c im sinh hc ca c r phi 2.1.1. Ngun gc C r phi c ngun gc t Chu Phi, c c nui u tin Kenya v sau nui rng ri nhiu nc Chu Phi v trn th gii. C c nui nhiu nht l nhng nc nhit i v cn nhit i. R phi en (Oreochromis mossambicus) l loi c R phi u tin c nhp vo nc ta nm 1951. R phi vn (O. niloticus) c nhp t i Loan nm 1973, sau c r phi c ci thin cht lng di truyn (dng GIFT) c gii thiu vo Vit Nam t Thi Lan nm 1994. 2.1.2. Phn loi C r phi thuc lp: Ostechthyes; Lp ph: Actynopterigii. B: Perciformes; B ph: Perciidae. H: Cichlidae Ging: Tilapia, Sarotherodon, Oreochromis Loi: Tilapia sp, Sarotherodon sp, Oreochromis sp Hin nay c 2 loi chnh c ph bin ti Vit Nam l : C r phi vn ( R phi i Loan, Oreochromis niloticus ) c nhp vo Vit Nam nm 1973 t i Loan.
Hnh 2.1: C r phi vn (Oreochromis niloticus)
C r phi (Oreochromis sp.), cn c gi l c iu hng, c mu hng c nhp vo Vit Nam nm 1985 t Malaysia.
5
Hnh 2.2: C r phi (c iu hng) 2.1.3. c im mi trng sng v tp tnh dinh dng R phi l loi c c ngun gc vng nhit i, nn kh nng thch nghi vi nhit cao tt hn nhit thp. Nhit thch hp cho c sinh trng, pht trin l 25 30 0 C. R phi l loi c c ngun gc nc ngt, nhng chng c kh nng sng v pht trin trong mi trng nc l, mn c nng mui ti 35 o / oo . Kh nng thch ng vi mn ca mi loi u khc nhau. Loi O. niloticus c ngng mui thp nht v loi c ngng mui cao nht l T. zillii, O. aureus (Philipart v Ruwet, 1982). C r phi c th sng trong mi trng nc c hm lng oxy ha tan thp ti 1mg/l nhng khng th ko di khi hm lng oxy di 0,7mg/l (Balarin v Haller, 1982). Kh nng chu Amoniac ti 2,4mg/l. C r phi c kh nng sng trong mi trng nc c bin pH rt rng 5 11, nhng thch hp nht l 6,5 8,5. Theo Philipart v Ruwet (1982), R phi cht khong dao ng ca pH =3,5 hay pH >12 sau 2 3 gi. R phi l loi c n tp, khi cn nh c n sinh vt ph du thy sinh l ch yu, 20 ngy tui (17 18mm) c chuyn dn sang thc n nh c trng thnh. C trng thnh n mn b hu c, to cc loi, u trng, cn trng, sinh vt y, ph du sinh vt, thc vt thng ng loi mm, phn hu c Ngoi ra, trong ao nui c th cho thm thc n b sung nh cm go, bt ng v cc ph phm nng nghip khc. c bit c r phi c th s dng rt hiu qu thc n cng nghip v thc n t ch bin (Balarin v Haller, 1982). y l mt c im gip cho vic nui c r phi thm canh t nng sut cao. Vi nhng c im u vit c r phi c phn b v ng nui kh rng ri trong cc vng min ca nc ta.
6 2.2. Tnh hnh nui c r phi 2.2.1. Tnh hnh nui c r phi trn th gii Hin nay c r phi l i tng c nui ph bin nhiu nc trn th gii, chim mt vi tr quan trng ch ng sau nhm c chp trong cc thy vc nc ngt. Nh c nhng c tnh tt nh ph thc n a dng, t bnh tt, cht lng tht thm ngon, u t chi ph hnh thnh ln sn phm thpv th m loi ny c nui ph bin, din tch v sn lng cng nh cht lng sn phm khng ngng tng ln, c bit trong nhng nm gn y. Trong tng lai, c R phi s l sn phm thay th cho cc loi tht c trng ang ngy cng cn kit. i tng chim u th v c nui ph bin l ging c R phi vn O. niloticus, vi tng sn lng l 1,001,302 tn nm 2002, chim 84% ca tng sn lng c R phi (FAO, 2004). Ti Hi ngh ca INFOFISH TILAPIA 2010 v c R phi t chc ti Kuala Lumper, Malaysia cui thng 10/2010, thng k tng sn lng c R phi ton cu nm 2010 t 3,7 triu tn. Mc d c R phi c ngun gc khng phi t chu nhng y li l khu vc sn xut c R phi quan trng nht th gii. Sn lng c R phi chu trong thi gian qua c coi l tng nhanh nht th gii. Cc nc chu i din c ngh nui c R phi pht trin mnh l Trung Quc, Indonesia, Thi Lan, i Loan Tng sn ln c nm nc ny chim 94% tng sn lng c R phi ca chu . Trong Trung Quc l quc gia sn xut c R phi ln nht. Tnh n nm 2011, sn lng c R phi ca nc ny gi n nh mc 1,1 1,2 triu tn v d kin vn tip tc tng vo cc nm ti. 2.2.2. Tnh hnh nui c r phi ti Vit Nam Ngh nui c R phi nc ta c lch s hn 50 nm, khi u khi nhp ni c R phi en (O. mosambicus) vo nc ta u nhng nm 1950. Nhng thp nin 50 v 60 ca th k trc, c R phi c nui ch yu hnh thc qung canh v qung canh ci tin, nui chung c c v c ci. Phong tro nui c R phi c bit pht trin t nhng nm u ca thp k 90 sau khi chng ta nhp li nhng dng c R phi vn c cht lng tt, c bit l c chn ging dng Thi Lan v Israel. C c nui nhiu a phng vi cc hnh thc khc nhau: nui n, nui ghp,
7 vi mc canh tc t qung canh, bn thm canh n thm canh. Theo Cc Thng k nm 2005, din tch nui c R phi ca c nc ta l 22,340 ha chim 3% tng din tch nui trng thy sn, trong nui nc l, mn l 2,068 ha v nui nc ngt l 20,272 ha. Tng sn lng c R phi c tnh t 54,486,8 tn; chim 9,08% tng sn lng c nui. ng bng Sng Hng v ng bng Sng Cu Long l hai vng nui ch yu, ln lt chim 17,6% v 58,4% tng sn lng c R phi ca c nc. Sn lng c R phi trong c nc bao gm: nui trong ao v trong m 37,931,8 tn; nui lng 10,182 tn. Mc tiu a ra n nm 2015 sn lng c c nc t 200,000 tn/nm; trong ginh 40% cho xut khu (Phm Anh Tun, 2006). 2.3. Tnh hnh nghin cu dch bnh c r phi 2.3.1. Tnh hnh nghin cu dch bnh c r phi trn th gii C R phi l mt trong nhng i tng nui thy sn nc ngt ch yu trn th gii v Vit Nam. Theo Gupta M.V v Acosta B.O. (2004) th gii c khong 70 loi c r phi khc nhau trong c 9 loi ang c nui trong cc h thng khc nhau. Loi nui ch yu l Oreochromis niloticus vi sn lng nm 2007 t 2.12 triu tn (FAO., 2009). Ngh nui c r phi ngy cng m rng v pht trin do c nhng u im nh nhanh ln, c kh nng nui vi mt cao, cht lng tht ngon v sc chng chu tt vi cc iu kin mi trng khc nhau (El- Sayed, A.M., 2006). Tuy nhin cng vi s pht trin ca cc hnh thc nui mi vi mt cao nh nui cng nghip v nui thm canh th c r phi cng d b nhim mt s tc nhn gy bnh nh vi rt, vi khun, k sinh trng v nm (Shoemaker, 2008). Ban u, c r phi c xem l c kh nng khng tt vi vi khun, k sinh trng, nm v virus...so vi cc loi c khc trong cng mi trng nui. Tuy nhin trong thi gian gn y, c R phi c tm thy l mn cm vi c vi khun v k sinh trng. Cc tc nhn gy bnh ph bin cho c r phi bao gm Streptococcus spp., Flavobacterium columnare, Aeromonas hydrophyla, Edwarsiella tarda, Ichthyophitirius multifillis, Tricodhina sp., Gyrodactylus niloticus (Klesius v ctv, 2008). iu quan trng cn lu rng nhim lin cu
8 khun tr thnh mt vn ln trong nui c r phi v gy thit hi kinh t nng n. Streptococcus iniae v Streptococcus agalactiae l nhng loi vi khun chnh nh hng n vic sn xut c r phi trn th gii (Evan v ctv, 2006). Tc nhn gy bnh Streptococcosis l nhm vi khun thuc ging Streptococcus spp. Vi khun Streptococcus spp. gy bnh c r phi ln u tin phn lp c c r phi nui ti Nht Bn gm hai loi l Streptococcus shiloi v Streptococcus difficile. Sau cc loi vi khun gy bnh trn c r phi c phn loi li nh Streptococcus shiloi c lStreptococcus iniae, cn Streptococcus difficile c xc nhn lStreptococcus agalactiae. Vi khun gy bnh Streptococcus gy bnh trn c r phi bao gm hai loi chnh l Streptococcus iniae v Streptococcus agalactiae (Bng 2.1). y l nhm lin cu khun gram dng l tc nhn gy bnh chnh trn cc h thng nui c r phi thm canh v gy thit hi ln cho ngh ny trn ton th gii (Perera R.P., 1994). Vi khun c kh nng pht trin trn cc mi trng nui cy khc nhau nh Tryptic Soy Agar, Brain Heart Infussion, Muller-Hinton v Blood Agar. Khun lc ca vi khun c kch thc dao ng t 0,5 n 0,7mm sau 24 gi nui cy. Vi khun c th to vng dung huyt trn mi trng thch mu (Nguyen v Kanai, 1999). S. iniae thy phn esculin v tinh bt, khng thy phn gelatin v c kh nng ln men glucose, maltose, mannitol, sucrose, khng ln men arabinose, lactose, raffinose v xylose (Nguyen v Kanai, 1999). Dch bnh c r phi nui Thi Lan c quan st thy trong lng nui trn sng Mekong ti thnh ph Mukudahan, pha ng Bc Thi Lan vo thng 5 nm 2001. T l c b cht do dch bnh vo khong 40-60% sau hai tun b nhim bnh. Du hiu in hnh ca c b bnh l chng bng, trong xoang bng cha dch v hu mn b sng. Trong nm 2002 v 2003, ti thnh ph Lubuk Linggau, min Nam Sumatra, Indonesia c r phi nui lng cng xut hin hin tng c b cht vi du hiu bnh l hai mt c v i mu. Vi khun phn lp t b no v cc c quan khc ca c r phi b nh hng t Thi Lan v Indonesia c xc nh lStreptococcus agalactiae vStreptococcus iniae (Yuasa, 2005). Nm 2005 ti mt s h cha ca Malaysia ghi nhn c hin tng c r
9 phi nui lng b cht, kt qu thu mu phn lp c vi khun t cc c quan. c bit l mu thu mt, thn, no. Trong vi khun S. agalactiae chim 70% tng s loi vi khun Streptococcus c xc nh, 30% cn li l Leuconostoc spp. v S. constellatus. Du hiu in hnh quan st bao gm c bi li khng bnh thng v b n. Hu nh tt c cc c r phi b bnh mt nh c gic mc hoc ti mu, mt b li hoc xp (Yuasa, 2005). Streptococcus agalactiae ngy cng c pht hin v khng nh l nguyn nhn gy bnh cho c, c bit l c nc ngt (Plumb, 1999; Pretto-Giordano v ctv, 2010a). Nhng nm gn y rt nhiu t dch bnh do nhim Streptococcus agalactiae c ghi nhn nhiu trang tri nui c r phi c bit l c trang tri chu (Musa v ctv, 2009; Suanyuk v ctv, 2005). T thng 7 n thng 12 nm 2009 bnh Streptococcosis trn c r phi bng pht ti bn tnh Guangdong, Guangxi, Hainan and Fujian ni chim ti 90% sn lng nui i tng ny ti Trung Quc. Bnh Streptococcosis khng ch xy ra ti ni c sn lng nui c r phi ln nht th gii (1.1 triu tn nm 2009). Ti Thi Lan theo (Wongtavatchai & Maisak, 2008) t l Streptococcus agalactiae trn Streptococcus iniae l 112/8 c r phi vn (Oreochromis nilotica), nghin cu v dch t hc ca Intervet/Scheing Plough Animal Health cho kt qu Streptococcus agalactiae chim 82% v Streptococcus iniae 18% trong tng s 500 mu phn lp t 13 nc Chu v Chu M La Tinh trong 8 nm (Sheehan v ctv., 2009). Trn c r phi (Oreochromis spp) cc kt qu nghin cu ca Hernandez v ctv., 2009, Mian v ctv., 2009 v Zamri-saad v ctv., 2010 u kt lun tc nhn chnh gy bnh Streptococcosis l Streptococcus agalactia. Trong mi giai on nui khc nhau th c r phi thng nhim cc tc nhn gy bnh khc nhau theo nh hnh 2.1.
10
Hnh 2.3: Tc nhn gy bnh trn c r phi cc giai on nui (Intervet, 2006) T cc kt qu nghin cu cho thy bnh do vi khun Streptococcus iniae v S. agalactiae l rt ph bin v nh hng n c r phi nui ti khu vc ng nam . Kt qu nghin cu c tng hp theo bng 2.1. Bng 2.1: Vi khun gy bnh trn c r phi nui ti khu vc ng Nam (Lauke Labrie, 2007) Loi vi khun S mu nhim S im thu Quc gia S. agalactiae 219 22 Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippin, Thi Lan, Trung Quc v Vit nam S. iniae 75 14 Flavobacterium colummnare 40 16
2.3.2. Tnh hnh nghin cu dch bnh c r phi trong nc Nui trng thy sn l mt trong nhng ngnh kinh t quan trng ca Vit Nam trong vic cung cp thc phm c gi tr cho th trng trong nc, xut khu thu ngoi t v to cng n vic lm cho ngi dn. Theo thng k ca t chc nng
11 lng th gii sn lng thy sn ca Vit Nam nm 2007 t 4.525.750 tn ng th 3 th gii sau Trung Quc v n . Theo cc thng k tng sn lng thy sn ca Vit Nam nm 2009 t 4.847 triu tn trong nui trng thy sn t 2.569 triu tn (Cc Thng k., 2010). Nm 2009 tng kim ngch xut khu thy sn t 4.2 t USD ch ng sau xut khu dt may v du th. Theo bo co ca B Nng nghip v Pht trin Nng thn sn lng thy sn ca nc ta ng u l c tra, basa (trn 1 triu tn), tip n l tm s (413 nghn tn) v c r phi ng th 3 v sn lng. Nm 2009, dch bnh gy cht hnh lot c r phi nui thng phm ti mt s tnh Min Bc Vit Nam. y c coi l t dch bnh ln nht k t trc n nay i vi ngh nui c r phi nc ta. Bc u, nguyn nhn gy cht c xc nh chnh l bnh Streptococcosis do vi khun Gram (+), Streptococus spp. gy ra. Vit Nam rt nhiu loi c b nhim vi khun Streptococus spp. t nc ngt nh c r phi, c trm c, c tra, basa, n cc loi c nc l nh c bp v cc loi c nc mn nh c song, c chm, c gi v c hng m. C b bnh thng c cc triu chng nh c bi l , mt nh hng, trng bng, xut huyt, li mt, sng rut, cc c quan ni tng nh gan, thn, l lch bc mu hoc xut huyt, sng to. c bit vi khun tn cng nim mc mt v no c lm cho c bi khng nh hng v c du hiu tn thng thn kinh. Bnh thng xy ra vo ma h c bit khi khi nhit nc cao. i vi ma ng v ma xun, mt vi khun thng thp v khng ngng gy bnh. Tc nhn gy bnh quan trng trn c r phi thng l vi khun, virus hoc protozoa... trong ng ch nht l bnh do vi khun m c bit lStreptococcus agalactiae gy cht hng lot c nui trong thi gia qua (ng Thanh H v ctv, 2010). Kt qu nghin cu ca inh Th Thy, 2007 cc bnh nguy him thng gp c r phi Oreochromis spp nui thm canh cho thy bnh Streptococosis thng xut hin vo ma h c bit khi nhit nc cao, t l thit hi t 7 10% v c giai on 1 4 thng tui. Ti An Giang v Vnh Long vi khun Streptococus spp. c tn sut hin t 95 100% vo thng 1, thng 5, thng 9 v thng 11 (inh Th
12 Thy, 2007). T thng 4 n thng 9 nm 2009, hin tng c r phi b cht xut hin tt c cc vng nui tp trung min Bc nh H Ni, Hi Dng, Hi Phng, Qung Ninh, Bc Ninh, Bc Giang v H Giang. T l cht cao nht l 100% v trung bnh l 42,56%. y c coi l t dch bnh ln nht trn c r phi nui ti min Bc Vit Nam. Kt qu nui cy phn lp tc nhn gy bnh trn c r phi cho thy vi khun gram dng Streptococus spp. c xut hin trn mu bnh (Cng ty Hanvet, 2009); Vin Nghin cu Nui trng Thy sn 1 thy trn hu ht cc mu bnh (Khu, N.V v ctv., 2009). Kt qu nghin cu tc nhn gy bnh Streptococcosis trn c r phi cho thy vi khun Streptococus iniae v Streptococus agalactiae c th tn ti ngoi mi trng quanh nm. Ngoi ra vi khun gy bnh c th phn lp c t ngun t, cht hu c lng t, cht nhy ca c. Theo Bromage v ctv, 1999 vi khun gy bnh Streptococus iniae c th do c b bnh qua khi t dch thi ra ngoi mi trng. Do vi khun gy bnh Streptococcosis thch hp vi iu kin nhit cao nn vo ma ng rt t khi phn lp c cc loi vi khun ny. V theo ng Thanh H v ctv, (2010) dch bnh xy ra ln u vo ma h nm 2009 cc tnh nh: H Ni, Hi Phng, Hi Dng, Qung Ninh, Bc Ninh, H Giang; gy cht vi t l 90 100% c nui (c c ging v thng phm). Tc gi ch ra rng tc nhn gy bnh trn c r phi min Bc Vit Nam l Streptococus agalactiae v v kh nng pht trin ca vi khun 37 0 C v mn 37 o /oo c xem l yu t nguy c ly nhim bnh cho ng vt c v v con ngi. Cng theo ng Thanh H v ctv, (2010) vi khun Streptococus agalactiae c kh nng sng st tt trong nc ao v bn y t 3 5 ngy hai mc nhit 25 0 C v 30 0 C. T nhng mu c iu hng b bnh ph mt v xut huyt c thu t nhng b nui c iu hng thm canh Tin Giang tin hnh kim tra vi khun hc xc nh do vi khun Streptococus agalactiae gy ra (ng Th Hong Oanh v ctv, 2012). Triu chng v bnh tch ca c r phi khi nhim Streptoccocus spp.: Vit Nam, dch bnh hng xy ra vi t l c cht rt cao vo cc thng cui ma h v u ma thu. y l khong thi gian nhit nc cao nht trong nm. Ti
13 cc thi im khc trong nm c cht ri rc, ngoi tr nhng thng ma ng lc nhit nc xung thp nht cc nc n i khng thy xut hin bnh. V tui c thng c bnh, hu ht bo co cp bnh xy ra trong giai on nui thng phm. - Triu chng: Hnh vi bt thng: C b bnh c triu chng chung kh in hnh trn nhiu loi. Do vi khun gy bnh c hng tn cng vo h thng thn kinh trung ng ca c nn c b bnh s c biu hin b hn m v mt phng hng, c bi l hay mt nh hng gn mt nc. Nhng tn thng mt c th gp nh vim mt hoc li mt, chy mu mt. Tuy nhin, khng phi con c no b bnh cng b nhng tn thng v mt. Cc p-xe: Nhng con c b nhim bnh do vi khun Streptococcus spp. thng thy nhng vt p-xe c ng knh t 2-3mm v nhng vt lot ny nhanh chng v ra to thnh nhng vt l lot xut huyt khng lnh. Nhng vt p-xe ln hn c th gp thy vy ngc v phn ui ca c v nhng vt p-xe c cha vt cht nh m bn trong. Xut huyt da: Bnh do vi khun Streptococcus spp. l nguyn nhn gy xut huyt bn ngoi da. Nhn chung cc im xut huyt thng c nhn thy quanh ming c hoc cc gc vy. i khi cng c th quan st thy nhng vng da hi xung quanh hu mn hoc l sinh dc ca c. Dch c trng: S c mt ca dch cht lng trong bng ca c l du hiu ca dch bnh thi k cp tnh. Bn ngoi c c biu hin b trng bng. Dch ny c th c nhn thy chy ra t hu mn ca c. - Bnh tch: Cc du hiu bn trong bnh ny c nhiu im tng ng vi bnh nhim trng mu ca c: C b n: Nhn chung khng c s hin din ca thc n kh trong d dy hoc rut ca nhng con c b bnh. Tuy nhin trong cc ao nui c thng phm khi c b bnh giai on u bnh mi bng pht c vn c th n bng cch lc thc n. Khi rut v d dy ca c trng rng thc n th s quan st thy ti mt rt to, l
14 c trng ca s vng mt hot ng tiu ha trong c th. Nhim trng mu: Trong giai on cp tnh ca bnh vi khun nhanh chng i n h thng mu v lan to n tt c cc c quan ni tng. Nhng du hiu lm sng chnh lin quan n s nhim trng mu l s xut huyt, vim gan, thn, l lch, tim, mt v ng rut. L lch thng m rng ra (trng v sng nh). Vim mng bng: Khi c b nhim bnh nng c s dnh nhau ca cc c quan ni tng vi mng trong khoang bng ca c. Hn na lc ny s hin din ca cc t huyt (fibrinous) c th c quan st thy trong mng khoang bng ca c. Ngoi ra khi c b nhim bnh nng, bnh cn kt hp vi nhng vi khun c hi khc gy bnh cho c c sn trong mi trng nh vi khun Aeromonas spp. nc ngt hay vi khun Vibrio spp. nc l. - S phn b v lan truyn ca bnh Dch bnh thng xy ra khi c nui tip xc vi s cng thng (stress) khi nhit nc tng, lng oxy trong nc thp di mc cho php hoc c b nui mt cao trong thi gian di. V mt l thuyt th bnh ly nhim cho c mi la tui, kch c. Tuy nhin c c kch thc ln (t 100g n c thng phm) d b mc bnh hn c. Bnh giai on cp tnh vi nh im t vong trong khong t 2 3 tun khi nhit nc cao. Tuy nhin bnh cng c th giai on mn tnh khi nhit nc thp c th lm gim t l cht. Bnh ly lan theo chiu ngang t c vi c (c kho n c b bnh, n tht ln nhau, do vt thng trn da...) v cng c th ly truyn t mi trng n c. - C ch ly nhim ca vi khun Streptoccocus spp. Streptococcus spp. cho ra ngoi c t, ph hng cc kh quan trong c th c, dn n lm cho c b ri lon chc nng nh khi vi khun tn cng vo h thng thn kinh trung ng ca c lm c c biu hin b hn m v mt phng hng. Do vy khi cha bnh khng ch dit mm bnh m ng thi phi dng thuc gii cc c t hoc nng cao kh nng t gii c trong c th vt nui. Streptococcus spp. trc tip ph hng h thng mu, gy nn hin tng c b xut huyt ton thn, hin tng ny i vi vt nui rt quan trng, nh hng n ton thn vt nui, kh quan v h thng mu b tn hi, lc bnh rt kh cha.
15 Hin nay cha c bt k loi vacxin phng bnh Streptococcosis gy bnh trn c r phi c nghin cu v ng dng vo sn xut ti Vit Nam. V vy, vic phn lp v xc nh c tnh sinh hc ca Streptococcus spp. l cn thit gip cho vic nghin cu v sn xut vaccine phng bnh Streptococcosis trn c r phi nui ti Vit Nam l rt cn thit. 2.4. Tnh hnh s dng thuc trong nui trng thy sn Vn s dng thuc khng sinh ni ring v ha cht ni chung trong nui trng thy sn cho n nay tng i ph bin. Song mt nghch l xy ra l cha c thuc khng sinh dng ring cho ng vt thy sn m a phn chng u dng ca ngi v gia sc (Inglis, V. 2000). Trc y ch c mt s ha cht v thuc khng sinh c s dng nh vi bt, formalin, sulfate ng, thuc tm, dipterex, rotanon v mt s thuc nh chloramphenicol, furazolidon, tetracyclinc s dng trong nui trng thy sn. Ngy nay c rt nhiu chng loi thuc, ha cht v ch phm sinh hc c s dng. c hin tng nhn thuc trong cc tri sn xut tm ging nc ta (Phillips Michael, 2000). Tuy nhin, thc t sn xut, kinh doanh v s dng cng nh qun l cc sn phm nh th no l iu cn phi xem xt. Ch xt ring Khnh Ha vi 65 tri sn xut ging thy sn s dng 44 loi khng sinh, mi tri trung bnh dng 5,8 loi. Trong s 44 loi thuc th c 5 loi l khng sinh cha bnh cho ngi (streptomycin, chloramphenicol, rifampicin, furazonidon, erythromycin). Cc loi thuc, ha cht, ch phm sinh hc dng trong nui trng thy sn ti khu vc nui Hi Phng v Qung Ninh c 10 loi thuc bao gm: oxytetracycline, chloramphenicol, rifampicin, ampicilin, clocyte, ND gentosine, panamin, penicillin, tetracyclin thng c dng phng v tr bnh cho c trong sut qu trnh nui, ngoi ra cn c mt s loi thuc khng r nhn mc v hng dn s dng ghi trn bao b do nhp lu t Trung Quc, hoc nhn mc c vit bng ting Trung Quc (Mai Vn Ti, 2004). Khi vn s dng thuc khng sinh tng ln theo cp s cng ng thi d lng khng sinh trong cc sn phm thy sn xut khu tr nn bc xc. Hn th na nng cao cht lng sn phm p ng nhu cu tiu dng ca ngi dn
16 cng nh yu cu ca cc nc nhp khu. Chnh ph cng nh B Nng nghip v Pht trin nng thn c nhiu bin php kp thi ngn chn vic dng cc cht cm. Ngy 17/03/2009 B Nng nghip v Pht trin nng thn ban hnh thng t s 15/2009/TT-BNN v danh mc thuc, ha cht, khng sinh cm s dng, hn ch s dng trong sn xut kinh doanh thy sn; v Thng t s 03/2012/TT- BNNPTNT ngy 16 thng 01 nm 2012 v vic sa i, b sung Thng t s 15/2009/TT-BNN. (Ph lc 1) Song song vi vn d lng thuc trong sn phm thy sn th vn khng thuc ca vi khun cng c cp v quan tm. Mt trong s nhng nguyn nhn gy ra hin tng vi khun khng li thuc khng sinh l do ngi dn s dng thuc c tnh cht lm dng thuc, dng khng ng liu lng, dng mt cch trn lan.
17 3. NI DUNG, NGUYN LIU V PHNG PHP NGHIN CU
3.1. Thi gian v a im nghin cu 3.1.1. Thi gian nghin cu ti c thc hin t thng 04/2012 n thng 08/ 2013. 3.1.2. a im nghin cu Mu bnh c thu ti 4 tnh min Bc : H Ni, Hi Dng, Hi Phng, Qung Ninh. Th nghim c thc hin ti : Cc Th y v Cng ty Hanvet - 88, Trng Chinh, ng a, H Ni. 3.2. Ni dung nghin cu Trong khun kh ca ti, chng ti thc hin cc ni dung nghin cu sau: - Phn lp vi khun Streptoccocus spp. t c r phi b bnh xut huyt - Xc nh mt s c tnh sinh hc ca vi khun Streptoccocus spp. phn lp c. - Xc nh c lc ca vi khun Streptoccocus spp. phn lp c. - Xc nh tnh khng nguyn ca vi khun Streptoccocus spp. phn lp c. - Kim tra kh nng mn cm vi khng sinh ca vi khun Streptoccocus spp. phn lp c. 3.3. Vt liu nghin cu 3.3.1. Dng c, thit b phc v nghin cu - Dng c: Dng c thu mu: bng thm cn, ti PE tit trng, b gii phu (panh, ko, dao) Dng c dng phn tch v nghin cu vi khun : ng nghim, a petri, u cn, ng eppendorf, ng fancol, que cy, n cn, dng c dng nhum gram
18 Dng c dung ch cht gy p ng min dch v nh hiu gi khng th: kim tim, lam knh - Thit b: +Ni hp kh trng +My vortex +T m +My lc n nhit +T lnh + My o OD +B n nhit +My ly tm + My o pH +Knh hin vi quang hc +T cy v trng + Cn in t +My sc kh +Pipet t ng +My khuy t 3.3.2. Mi trng, ha cht phc v nghin cu - Mi trng: Mi trng dng pha long vi khun: nc mui sinh l 0.85%. Mi trng tng sinh vi khun: Brain heart infusion broth (BHIB, Merck) Mi trng thch nui cy vi khun: Brain heart infusion agar (BHIA, Merck) BHI c b sung 5% mu hoc trn mi trng thch mu (Blood agar) - Ha cht: H 2 O 2, NaOH, HCl, xylen, formalin, cn. Cc ha cht dng trong lp khng sinh . Kit API20 Strep (BioMerieux, Php). Kit Strep-B-Latex (GBS) (an mch) 3.3.3. Vt liu nghin cu Mu vi khun Streptoccocus spp. s dng trong ti c phn lp t mu c r phi vi cc du hiu bnh l nh bi l , mt nh hng, trng bng, xut huyt, li mt, sng rut, cc c quan ni tng nh gan, thn, l lch bc mu hoc xut huyt, sng to, bi khng nh hng v c du hiu tn thng thn kinh thu ti 4 tnh min Bc : H Ni, Hi Dng, Hi Phng, Qung Ninh. C dng th nghim: c r phi c khi lng khong 60g, khe mnh, mu sc
19 c ti sng, y cc b phn v bi li bnh thng, c nui thun trong b nui phng th nghim (khong 3 tun trc khi cm nhim) to s n nh hn v iu kin sng, cc yu t mi trng, ngoi cnh tc ng n qu trnh sng ca c so vi c sng bn ngoi t nhin. 3.4. Phng php nghin cu Cc thao tc phi c thc hin trong iu kin v trng. Lm thun vi khun: dng que cy ly vi khun cy ln mi trng BHIA. em 28 0 C - 30 0 C trong 18-24 gi kim tra kt qu. Nui tng sinh vi khun: chn mt khun lc t a cy thun cho vo bnh tam gic cha 25ml BHI t vo t nui lc n nhit 200 vng/pht sau 18 24 gi. Kim tra kt qu. Mi ch tiu kim tra sinh ha c lp li 3 ln. 3.4.1. Phng php thu mu c bnh - Dng c: ti nilon v gng tay. - Nguyn tc thu mu c bnh: Phi kim tra ngay khi c c vt ln khi mt nc, cc biu hin bnh tch bn ngoi. Ghi cc triu chng c bnh trc khi thu mu. C quan s dng nui cy phn lp vi khun bao gm gan, thn, lch, no v mt ca c r phi c du hiu bnh in hnh, c cn ang sng hoc mi cht. Triu chng c trng ca c: du hiu bn ngoi (c c biu hin bt thng, li mt hoc n mt, c cc p-xe, xut huyt da, dch c trng), du hiu bn trong (vim mng bng, ti mt rt to, nhim trng mu). Dng gng tay cho mu c bnh vo ti nilon. Thu mu c bnh vn chuyn ngay v phng th nghim trong thi gian ngn nht. 3.4.2. Phng php m c ly ni tng * C c m bng ba ng ct: ng th nht: bt u t trc hu mn, theo ng gia thnh bng cho n phn u, dng trc np mang. ng th hai: bt u t trc hu mn, chy ln pha trn, dc theo thnh
20 ngc n phn mang c. ng th ba: ni hai ng th nht v hai li.
Hnh 3.1. Cch m xoang bng c * M s no c: St trng mt ngoi ca vng da phn s no c bng cn 70. Sau ct bn ng ct, mi ng ct khong 0,5 1 cm sao cho l phn no ra.
Hnh 3.2. Cch m no c 3.4.3. Phng php phn lp vi khun Streptococcus spp. c trong mu bnh phm Nui cy v phn lp vi khun Streptococcus spp. gy bnh trn c r phi bng phng php nghin cu vi khun ca Frerich G.N. (1993), th cc c tnh sinh hc bng test API20Strep. Phn lp vi khun trn mi trng nui cy BHI c b sung 5% mu hoc trn mi trng thch mu (Blood agar). Cc chng vi khun phn lp c tr -80C trong mi trng Brain heart infusion broth (BHIB, Merck) c 25% glycerol.
21
Hnh 3.3. S nui cy, phn lp vi khun Streptococcus spp. 4.4.4. Phng php m mt vi khun Phng php xc nh gin tip s lng t bo bng cch m s lng khun lc mc trn mi trng thch. Pha long dch huyn ph t bo theo c s 10 thnh cc nng : 10 -1 , 10 - 2 , 10 -3 , 10 -4 , 10 -5 , 10 -6 tin hnh cy mu cc pha long khc nhau vo cc a petri (mi nng cy lp ba ln). t cc a thch va cy vo t m nhit 30 0 C trong 24 gi. Kt thc thi gian , ly c a thch ra, tin hnh m khun lc v tnh s lng t bo trong 1 ml mu theo cng thc: M i (CFU/ml) =A i x D i /V Trong :A i : l s khun lc trung bnh/ a D i : l pha long V: l dung tch huyn ph t bo cho vo mi a (ml) Mt t bo trung bnh M I trong mu ban u l trung bnh cng ca M i cc nng pha long khc nhau. 3.4.5. Phng php nh danh vi khun Streptoccocus spp. Hnh dng, kch thc ca vi khun c xc nh bng phng php nhum Mu c bnh Nui cy, phn lp Phn loi vi khun Thu mu bnh phm Nhum Gram Th phn ng sinh ha
22 Gram. Tnh di ng ca vi khun c quan st bng cch nh mt git nc ct ln lam, tri u ln lam mt t vi khun, y bng lamen v quan st bng knh hin vi vt knh 40X. Cc c tnh sinh ha c xc nh da theo cm nang ca Cowan v Steels (Barrow v Feltham, 1993) v s dng kt API 20 Strep (BioMerieux, Php). 3.4.5.1. Xc nh cc ch tiu c bn (Theo cm nang Cowan v Steel (Barrow v Feltham, 1993)) Quan st tnh di ng Tin hnh th nghim trn mi trng thch bn lng, nhm xc nh kh nng di ng ca vi khun trn mi trng thch bn lng (Brain heart infusion agar 0,6 %). +Kt qu: Vi khun di ng: s pht trin lan ra khi vt cy, lm nhe ng cy. Vi khun khng di ng: s pht trin quanh ng cy. Nhum Gram T a thch cy vi khun c lm thun, chn nhng khun lc ri c thi gian 24 - 72 gi tin hnh nhum gram. +Quan st trn knh hin vi Vi khun bt mu tm l vi khun G + . Vi khun bt mu hng l vi khun G - . Phn ng oxidase Th nghim ny nhm xc nh s hin din ca enzyme oxidase. + c kt qu: Nu sau 10 giy vt bi vi khun chuyn sang mu tm en: Phn ng oxidase cho kt qu dng tnh. Nu sau 60 giy mi chuyn mu: Phn ng oxidase cho kt qu m tnh. Phn ng catalase Nhm xc nh s c mt ca enzyme catalase ca mt s vi khun h hp k kh ty . + c kt qu:
23 Kt qu c c ngay sau 1 2 giy. Phn ng dng tnh: Xut hin bt kh. Phn ng m tnh: Khng c bt kh. Kh nng ln men v oxy ha ng glucose (Fermentation/oxidation: O/F) Dng kim tra kh nng s dng glucose ca vi khun trong iu kin c oxy v khng c oxy. - Kt qu: Cch c kt qu phn ng O F test ng khng ph du Paraffin ng ph du paraffin Kt qu Xanh l cy Xanh l cy Khng phn ng vi glucose Xanh l phn trn Xanh l cy Phn ng kim tnh Vng Xanh l cy Phn ng oxy ha Vng Vng Phn ng ln men
- nh danh bng b kit API 20 Strep (Biomrieux) Kim tra cc phn ng sinh l v sinh ha ca Streptoccocus sp s dng b kt API 20 Strep ca hng Biomrieux. Cc ch tiu c bn (hnh dng, kh nng di ng, oxidase, catalase v phn ng O/F) c thc hin trc khi s dng b kt API 20 Strep. B kit gm 20 ging vi 9 ging nh gm cc phn ng: VP, HIP, ESC, PYRA, GUR, GAL, PAL, LAP; v 11 ging ln gm cc phn ng: ADH, RIB, ARA, MAN, SOR, LAC, TRE, INU, RAF, AMD, GLYG. - Nguyn l: Phng php ny cho php nh tn mt s loi lin cu v vi khun ng rut. Kt API 20Strep gm cc ng nghim nh (microtube) trong c cha cc cht nn kh nc. Trong qu trnh , hot ng ca vi khun s lm chuyn mu hoc lm c mi trng. c kt qu sau 4gi v 24gi bng cch quan st cc phn ng chuyn mu khi tip xc vi nhng thuc th, i chiu vi bng kt qu chun
24 nh danh vi khun bng phn mm: https://apiweb.biomerieux.com - Cc bc tin hnh: Chun b khay : Cho 5 ml nc mui sinh l vo trong khay gi m trong sut qu trnh . To huyn ph: Ly mt khun lc c phn lp vo 0,3 ml nc mui sinh l to huyn ph. Ht 100 l huyn ph cho vo mt na s ging t VP LAP. Ring ging ADH cho y ming ging. Cho 0,5 ml huyn ph vo ng API GP medium, sau cho vo mi ging t ging RIB ti ging GLYG. Cho paraffin v trng vo cc ging t ging ADH n ging GLYG. y np khay li, em b test nh danh t m 30 o C. c kt qu v thm ha cht: Sau 4 gi em khay ra khi t v nh ha cht vo cc ging: Ging VP: nh vo mt git VP1, VP2. Ging HIP: nh 2 git NIN. Ging PYRA, GAL, GUR, GAL, PAL v LAP: nh mt git ZYMA v mt git ZYMB. 10 pht sau c kt qu ln 1. em b kit thm 24 gi na sau c kt qu ln 2.
25 Bng 3.1. Thuc th v cch c kt qu cc phn ng sinh ha trong API 20 Strep Tests Kt qu m tnh (-) Dng tnh (+) VP VP1 + VP2 / i 10 pht Khng mu hng HIP NIN / i 10 pht Khng mu / xanh nht / xm nht Xanh sm / tm ESC 4 gi 24 gi 4 gi 24 gi Khng mu / vng nht Khng mu / vng nht / xm nht en / xm en PYRA ZYM A + ZYM B / i 10 pht (PYRA n LAP) Khng mu / cam rt nht Cam GAL Khng mu Tm GUR Khng mu Xanh GAL Khng mu / tm rt nht Tm PAL Khng mu / tm rt nht Tm LAP Khng mu Cam ADH Vng RIB 4 gi 24 gi 4 gi 24 gi Cam / Cam / vng Vng ARA Cam / Cam / vng Vng MAN Cam / Cam / vng Vng SOR Cam / Cam / vng Vng LAC Cam / Cam / vng Vng TRE Cam / Cam / vng Vng INU Cam / Cam / vng Vng RAF Cam / Cam / vng Vng AMD Cam / Cam / vng Vng GLYG Cam / Vng
26 Phn ng Hemolysis Nhm xem kh nng tiu mu ca vi khun trn mi trng thch mu. + Cch tin hnh: S dng que cy v trng ly 1 khun lc v cy ria ln mi trng thch mu, thc hin cc thao tc trong t cy vi sinh. + Kt qu: hemolysis xut hin vng dung huyt mu xanh. hemolysis xut hin vng dung huyt trong sut xung quanh khun lc. hemolysis khng c vng dung huyt. - Xc nh kiu huyt thanh Kiu huyt thanh c xc nh bng phng php ngng kt min dch s dng kit Strep-B-Latex (GBS) (an mch). Hai git dung dch latex (khong 10 l/git) c nh ln hai lam. Dng que cy tit trng ly khong t 3-5 khun lc cho vo 3ml nc mui sinh l, lc u ri nh mt git dung dch vi khun ln mt lam. Mt git nc mui sinh l c nh ln lam cn li lm i chng m. Dng tm tit trng trn u 2 dung dch. Phn ng dng tnh s c ngng kt xut hin trong 5 10 giy gip xc nh Streptococus spp. c kiu huyt thanh Ib (serotype Ib) hay kiu sinh hc 2 (biotype 2). 3.4.6. Phng php xc nh c lc ca cc chng vi khun Streptococcus spp. Th c lc ca vi khun bng phng php gy nhim vi khun Streptococcus spp.. Th nghim c b tr trong phng th nghim t c iu khin c cht lng nc v nhit , vi khun c tim vo xoang bng ca c . C s dng lm th nghim c khi lng khong 60 gram/con, gm 4 l (3 l th nghim v 1 l i chng), mi l 20 con. Gy nhim vi khun vi cc nng t 10 6 10 10
cfu/c th. L i chng s dng nc mui sinh l 0.85% (bng 3.2). Tin hnh theo di, quan st, thu thp s liu v tin hnh phn lp li vi khun t cc c th c c du hiu bnh in hnh (phn lp t t chc gan, thn, no, mt). Thi gian theo di mt ln th nghim ko di 4 tun.
27 Bng 3.2. B tr th nghim xc nh c lc vi khun gy bnh xut huyt c r phi Nng vi khun gy bnh Chng vi khun xc nh c lc L i chng 20 c/b x 3 b 10 6 cfu/ml 20 c/b x 3 b 10 7 cfu/ml 20 c/b x 3 b 10 8 cfu/ml 20 c/b x 3 b 10 9 cfu/ml 20 c/b x 3 b 10 10 cfu/ml 20 c/b x 3 b Tng 360 con x 52 chng =18720 con c
Cc bc tin hnh th nghim c lc ca vi khun: - Nui cy tng sinh cc dng vi khun chn c t cc vng khc nhau trn mi trng (BHI) lng 30 0 C trong vng 24 gi theo phng php ca Hernandez v ctv., 2009. - nh lng vi khun bng phng php m khun lc. - Gy bnh nhn to bng phng php tim xoang bng sau khi c c gy m bng MS 222 vi nng 50-75ppm. - B tr cc l th nghim trong phng th nghim t. Mi nng th nghim lp li 3 ln. - Theo di th nghim, ghi chp s lng c cht v kt thc th nghim sau khi c ngng cht 3 ngy lin tc. Thi gian th nghim ko di trong 4 tun. - Tin hnh phn lp li vi khun t mu c bnh in hnh sau khi gy bnh nhn to trn mi trng BHIA, kim tra hnh thi vi khun, th phn ng sinh ha v test API20 Strep khng nh c b bnh do vi khun cm nhim gy ra (Hnh 3.4)
28 -
Hnh 3.4. S b tr th nghim gy bnh cho c r phi - Tng cng c lc ca cc chng vi khun phn lp Cc chng vi khun sau khi c xc nh c c lc, m bo n nh v c tnh cng nh tng cng c lc ca vi khun. Chng ti tin hnh tip i lin tc qua c r phi (vt ch chnh ca vi khun) sau ti phn lp li chng vi khun v gi ging phc v nghin cu sn xut kt chn on v vacxin. Cc bc tin hnh: - Nui cy tng sinh cc chng vi khun trn mi trng BHIB. - Gy nhim thc nghim vi liu gy cht - Phn lp li vi khun trn c b bnh. Nh vy, sau bc ny chng ta tuyn chn c cc chng Streptococcus spp. c c lc cao, n nh v c tnh v c m trnh t gen tng ng lm b ging chun. Cc chng vi khun thun phn lp c Gy nhimtrn c khe Nui cy tng sinh trn mi trng BHI La chn c th c du hiu bnh in hnh phn lp li vi khun Phn loi vi khun bng phn ng sinh ha v test API 20Strep Xc nh hnh thi vi khun Khng nh c b bnh do vi khun cmnhimgy ra
29 3.4.7. Phng php xc nh tnh khng nguyn Nghin cu ny nhm chn ra nhng chng vi khun c khng nguyn p ng min dch tt phc v nghin cu sn xut vacxin. Ch to khng nguyn ring bit cho tng chng vi khun tim min dch cho c r phi vi liu 0,1ml/con vo xoang bng, mi chng cho 10 con (mi chng lp 3 ln). Sau 21 ngy tin hnh ly mu v xc nh hiu gi khng th ca huyt thanh. - Ch to khng nguyn cho tng chng vi khun: Sau 24gi vi khun tng sinh mnh, sau bt hot vi khun bng Formalin vi liu lng c tnh bng cng thc: V Formalin =0,5% x V dd
Trong : V Formalin : Th tch Formalin V dd : Th tch dung dch ca mi trng canh BHI Bo qun trong iu kin 4 0 C khong 24 48 gi Sau khi bt hot vi khun bng Formalin, ta tin hnh thu nhn vi khun bng cch li tm mi trng nui tng sinh vi khun ly phn c c nm di y ng ly tm, c mu trng. Thc hin ly tm 5000 vng/pht trong vng 15 pht. Ra phn c c bng nc mui sinh l 3 ln. Sau mi ln ra ly tm li ra sch ht formalin. Sau khi ra ta em pha vi nc mui sinh l t nng 10 9 cfu/ml. Bo qun nhit 4 10 0 C. - To khng th bng cch tim vo c th c r phi: La chn c r phi khe mnh, khng b nhim bnh, khng b d hnh. C c khi lng 60 70g.
30
Hnh 3.5. C r phi th nghim Tim hn hp dung dch huyn ph vi khun nc mui sinh l vo xoang bng ca c vi liu lng 0,1ml/ln. Quan st tnh trng sc khe ca c trong sut qu trnh to khng th.
- Kim tra khng th: Kim tra xem trong huyt thanh c c khng th khng lin cu khun hay khng. S dng vi khun Streptococcus spp. c phn lp t c bnh qua cc ln thu mu v c gy bnh thc nghim. Phng php kim tra: ly mu c cho vo ng nghim t nghing v yn t 1 2gi v gi lnh khong 1gi, sau em ly tm vi tc 2000 vng/pht trong vng 15 pht. Sau ht ly huyt thanh l phn trong nm trn c mu vng nht ta thc hin phn ng ngng kt vi vi khun sng v vi khun c bt hot bng formalin kim tra xem c khng th khng lin cu khun hay khng. - Thc hin phn ng ngng kt trn phin knh: Nh vi git huyt thanh vi khun sng, huyt thanh vi khun bt hot trn phin knh quan st trong vng 2 pht. i vi vi khun sng, dng que cy vng ly mt t vi khun thun ang nui trn a thch ha vo vi git nc mui sinh l c sn trn lame v cng ha vi vi git huyt thanh quan st trong vng 2 pht. Sau thu nhn kt qu.
31
kim tra xem hot lc ca khng th c mnh hay khng ta pha long huyt thanh ra lm 2, 4, 8 ln sau kim tra nh trn. Nu trn knh c nhiu ngng kt mu trng c li ti th ta thu c kt qu c khng th khng vi khun Streptococcus spp. - Thc hin phn ng trn microplate 96 ging
a microplate 96 ging (y hnh ch U) Phng php thc hin trn a microplate 96 ging theo cc bc nh sau: Thm 25l nc mui sinh l vo tt c cc ging tr ct th nht. Cho 25l huyt thanh vo cc ging ct 1 v ct 2. Dng pipette trn hn hp trong ging th 2. Nh vy, ta s thu c hn hp huyt thanh pha long 2 ln. Chuyn 25l ca ging th 2 sang ging th 3 ri trn hn hp cho u. Tip t nh th cho n ging th 12. Cui cng, ta c mt dy pha long bc 2. Thm 25l huyn ph vi khun vo mi ging ri bc a li bng mt ming phim. Lc nh a trn mt phng bn hn hp ha trn li vi nhau. Bo qun nhit phng trong vng 24gi
32 Ghi nhn kt qu nhng ging cui cng c xut hin ngng kt, ta kt lun c ln pha long no th cho phn ng ngng kt.
3.4.8. Phng php kim tra kh nng mn cm vi khng sinh ca vi khun Kh nng mn cm khng sinh ca cc chng vi khun Streptococcus spp. c kim tra bng phng php khuch tn trn a thch (Theo phng php ca Kirby Bauer) v nh gi kt qu theo Hi ng quc gia Hoa k v cc tiu chun lm sng phng th nghim (National Committee of Clinical Laboratory Standards - NCCLS, 1999). Vi khun sau khi c gim nh th tin hnh lm kim tra kh nng mn cm vi khng sinh. Dng que cy tit trng ly khun lc trn a vi khun cho vo ng nghim cha 10ml nc mui sinh l (0,85%) tit trng. Trn u v tin hnh xc nh mt vi khun bng my so mu quang ph bc sng 610 nm v iu chnh xc nh mt s vi khun t 10 8 cfu/ml (OD =0,1 0,02). Sau khi xc nh mt s vi khun th tin hnh lng dung dch vi khun ln mi trng thch. Dng tm bng tit trng nhng vo dung dch vi khun, lng u trn mi trng thch BHIA. Sau yn khong mt pht ri dng pank tit trng ly a giy tm thuc khng sinh t vo a petri sao cho khong cch gia hai tm ca a thuc khng sinh khong 24mm v khong cch gia tm a khng sinh vi mp a petri 10-15mm. Mi a petri (ng knh 100mm) mi trng t ti a 6
33 a khng sinh. Sau khi hon tt vic dn a thuc khng sinh, t a petri vo t m iu kin 30 0 C. Sau 24 gi tin hnh c kt qu. Ghi ch: - Phi lc u vi khun v c lp li 3 ln. - Khng s dng cc khng sinh c trong danh mc ha cht, khng sinh cm s dng trong sn xut, kinh doanh Thy sn (Ph lc) c kt qu: o ng knh vng v trng (mm) da vo chun ng knh vng v trng ca nh sn xut xc nh loi khng sinh nhy, trung bnh nhy v khng. Kt qu ng knh vng v trng ca 2 trong 3 ln lp li sai khc khng ng k th ghi nhn kt qu ca 2 ln lp li hoc kt qu trung bnh ca 3 ln lp . Bng 3.3. nh gi ng knh vng v khun chun Loi KS Lng KS (g) R () (mm) I (mm) H () (mm) Amoxicillin (Ax) 10 13 14 - 16 17 Ampicillin (Am) 10 13 14 - 16 17 Enrofroxacin (En) 30 16 17 19 20 Erythromycine (Er) 15 13 14 22 23 Kanamycine (Kn) 30 13 14 17 18 Streptomycine (Sm) 10 11 12 14 15 Rifampin (Rf) 5 16 17 - 19 20 Doxycilline (Dx) 30 10 11 13 14 Tetracycline (Te) 30 11 12 14 15 Sulfamethoxazol/Trimethoxazol(Bt) 1,25/23,75 10 10 15 16 (Ngun: Oxoid t NCCLS (1990) M 2 A 4 (Oxiod, 1982)) 3.4.9. Phng php x l s liu S liu c x l bng chng trnh Excel 2003; so snh s sai khc gia cc yu t bng php th 2 vi phn mm Minitab 14.0 v php th Fisher Exact Test (phn mm SAS 9.1).
34 4. KT QU NGHIN CU V THO LUN
4.1. Kt qu phn lp vi khun Streptoccocus spp 4.1.1. Kt qu thu mu Tin hnh thu mu ti 4 tnh =60 mu c r phi c biu hin bnh xut huyt. Mu bnh phm thu t c r phi c biu hin bnh nh: c bnh bi l , hot ng chm chp, km linh hot, bi li mt phng hng, mt li v c, trn thn c nhng m xut huyt vy ngc v vy bng, mang ti nht, bng trng to, xoang bng c cha dch mu vng, ni tng b xut huyt, mm nhn (Hnh 4.1).
Hnh 4.1. Du hiu bnh l ca c lc thu mu. A: Mt c b li, c. B: Ni tng c b xut huyt. C: C bi l , hot ng chm chp. D: Bng c trng to v xut huyt
A B C D
35 Bng 4.1. Kt qu thu mu c nghi b bnh xut huyt Giai on Kch thc (cm) Trng lng c (gam) Hnh thc nui S lng c thu c (con) C ging 5 10 30 50 Lng 10 Ao 15 C thng phm 10 n xut bn 50 Ao 18 Lng 17 Tng s 60
Song song vi thu mu c, chng ti cng tin hnh o cc yu t mi trng ao, lng nui xut hin bnh: nhit dao ng t 18 27 0 C, pH dao ng t 7,5 9; hm lng oxy ha tan dao ng t 5 10mg/l. Cc thng s mi trng trn l thch hp cho s tn ti v pht trin ca c r phi. Theo kt qu thu mu, chng ti nhn thy nhng mu bnh thng thu c nhng ao nui th theo hnh thc nui thm canh cao, mt dy, nc ao b nhim nng, cc yu t mi trng khng thch hp cho i sng ca c (DO thp, hm lng NH 3 , amoniac cao). y c th l nhng yu t khin cho sc khng ca c gim, nguy c mc bnh tng ln. 4.1.2. Kt qu phn lp vi khun Trc khi tin hnh phn lp, gim nh vi khun gy bnh, chng ti kim tra loi b nhng mu c thu c b bnh ngoi da do ngoi k sinh trng hay nm. Kt qu cho thy 100% cc mu thu c u sch bnh vi cc tc nhn l k sinh trng v nm. Tin hnh gii phu, m khm thu mu kim tra vi khun trong cc c quan ni tng gm: gan, thn, no, mt bng cch dng que cy v trng ly vi khun t nhng c quan trn ria cy trn mi trng thch a BHIA, tm khun lc. Kt qu phn lp vi khun ca 60 mu c cho kt qu nh trnh by bng 4.2:
36 Bng 4.2. Thnh phn loi vi khun phn lp c t mu c bnh
a im S mu Aeromonas spp. Pseudomonas spp. Staphylococcus spp. Flavobacterium spp. Streptococcus spp. Mu (+) T l (%) Mu (+) T l (%) Mu (+) T l (%) Mu (+) T l (%) Mu (+) T l (%) H Ni 15 8 53,33 0 0,00 0 0,00 2 13,33 13 87,27 Hi Dng 15 2 13,33 1 6,67 0 0,00 1 6,67 14 93,33 Hi Phng 15 3 20,00 1 6,67 1 6,67 0 0,00 13 86,67 Qung Ninh 15 3 20,00 1 6,67 1 6,67 2 13,33 12 80,00 Tng 60 16 26,67 3 5,00 2 3,33 5 8,33 52 86,67 Ghi ch: (+): s mu nhim Khi tin hnh cy ria tm vi khun t cc c quan ch l: gan, thn, no, mt ca c biu hin bnh l trn mi trng nui cy c bn chng ti pht hin thy khun lc mc ln kh thun (ch yu l mt loi khun lc/a mi trng, mt s t a thch c 2 3 loi khun lc). Kt qu kim tra, trong tng s 60 mu c r phi b bnh chng ti thy xut hin 5 loi vi khun l: Aeromonas spp., Pseudomonas spp., Staphylococcus spp., Flavobacterium spp. v Streptococcus spp.. Trong s mu tm thy Streptococcus spp. l cao nht, c 52/60 chim t l 86,67%; tip n s mu xut hin Aeromonas spp. c 16/60 chim t l 26,67%; s mu xut hin Pseudomonas spp. l 5,00%; Staphylococcus spp. l 3,33%; sau cng l s mu dng tnh vi Flavobacterium spp. l 8,33%; S sai khc ny c ngha thng k vi p<0,01. Ti thi im thu mu th t l cht trung bnh pht hin c vi khun Streptococcus spp. thp nht l Qung Ninh (80,00%), tip n l mu Hi Phng v H Ni (86,67%), thp hn so vi cc mu thu c Hi Dng (93,33%); tuy nhin, s sai khc ny khng c ngha thng k (p>0,05). Kt qu nghin cu ca chng ti c s sai khc vi nghin cu ca mt s tc gi nh: Nguyn Vit Khu v cs (2009) thng bo c 74/86 mu dng tnh vi vi khun Streptococcus spp. chim t l 86,05%; Liu v ctv, (2012) cng ch ra t l dng tnh vi vi khun ny l 90%; S sai khc ny c th do ngun mu thu c t cc a phng khc nhau l khc nhau. Cc kt qu trn cho thy vi khun Streptococcus spp. xut hin nhiu ti cc a phng v ngy cng gy thit hi
37 cho ngnh nui trng thy sn. Nhm so snh t l phn lp c Streptococcus spp. t cc c quan khc nhau ca c bnh, chng ti c kt qu trnh by bng 4.3. Bng 4.3. Kt qu phn lp vi khun Streptococcus spp. t cc c quan ca c r phi STT C quan phn lp S mu kim tra S mu nhim (+) T l (%) 1 Gan 52 50 96,15 2 Thn 52 52 100 3 No 52 52 100 4 Mt 52 49 94,23
4.2. Kt qu xc nh mt s c tnh sinh ha ca vi khun Streptoccocus spp. phn lp c. 4.2.1. Kt qu xc nh mt s c tnh sinh hc Chng ti tin hnh gim nh c tnh sinh hc ca vi khun phn lp c. Kt qu cho thy: trn mi trng thch mu, sau 24 gi nui cy, trn a thch mc ln khun lc mu trng sa, trn, ra u, tm hi m, khun lc to vng dung huyt beta hoc gamma nh, trong sut, ra khng r (hnh 4.2). Lm tiu bn nhum gram xem hnh thi vi khun, quan st di knh hin vi vt knh du ghi nhn c: vi khun bt mu tm, gram dng, dng hnh cu, c th ng ring l, thnh tng cp, v thng xp vi nhau thnh chui di (hnh 4.3). Trn mi trng BHIA (Brain Heart Infusion Agar), nui nhit 28 - 30C trong 24 gi, chng ti xc nh c a s cc khun lc mc trn a thch BHIA u c hnh trn, ra u, bng, li thp, tm hi m, ng knh t 0,5 0,7 mm (hnh 4.4.).
38 Hnh 4.2 Hnh thi khun lc Streptococcus spp. khi nui cy trn mi trng thch mu Hnh 4.3. Vi khun Streptococcus spp.
Hnh 4.4. Hnh thi khun lc Streptococcus spp. khi nui cy trn mi trng BHIA
4.2.2. Kt qu nh danh vi khun Nhm mc ch nh danh vi khun Streptococcus spp. phn lp c, chng ti s dng b kt API 20 Strep ca hng Biomrieux (hnh 4.5)
Hnh 4.5. Kt qu th kt API 20Strep nh danh Streptococcus agalactiae Kt qu gim nh v nh danh vi khun bng kit API 20 Strep c trnh by bng 4.4.
39 Bng 4.4. Kt qu gim nh v nh danh vi khun Streptococcus spp. TT Ch tiu Kt qu kim tra (n = 52) c tnh S chng (+) T l (+) (%) 1 Nhum Gram Gram (+) 52 100 2 Hnh dng Cu khun 52 100 3 Di ng - 52 100 4 Sinh catalaza - 52 100 5 Sinh oxidaza - 52 100 6 Phn ng ln men ym kh - 52 100 7 Phn ng ln men hiu kh - 52 100 8 Mc trn mi trng mu + 52 100 9 Gy tan huyt Dng 4 7,69 Dng 48 92,31 10 Phn ng Voges-Proskauer + 52 100 11 Hippurate hydrolysis + 52 100 12 Bile-esculin tolerance - 52 100 13 Pyrrolidonyl arylamidase - 52 100 14 Sinh -galactosidase - 52 100 15 Sinh -glucuronidase - 52 100 16 Sinh -galactosidase - 52 100 17 Alkaline phosphatase + 52 100 18 Leucine AminoPeptidase + 52 100 19 Arginine Dihydrolase + 52 100 20 S dng ng Ribose - 52 100 Arabinose - 52 100 Manitol - 52 100 Sorbitol - 52 100 Lactose - 52 100 Trehalose + 52 100 Inulin - 52 100 Raffinose - 52 100 Amidon - 52 100 Glycogen - 52 100 21 Kiu huyt thanh Ib 52 100 (+): dng tnh; (-): m tnh
40 Da trn cc ch tiu sinh ha v cn c vo m s nh danh ca kit API 20 Strep, tt c 52 chng vi khun phn lp c nh danh l Streptococcus agalactiae. Kt qu ny ph hp vi mt s ti liu trc m t v vi khun Streptococcus agalactiae Buller (2004); Salvador v cs (2005). ng Thanh H v cs, (2010); ng Th Hong Oanh v Nguyn Thanh Phng (2012) cng c kt qu tng t khi kt lun Streptococcus agalactiae l tc nhn gy bnh thu c trn c r phi b bnh xut huyt do vi khun Streptococcus spp. gy ra. T kt qu gim nh vi khun hc trn, chng ti khng nh c vai tr quan trng ca Streptococcus spp. ( c nh danh loi l Streptococcus agalactiae) trong qu trnh gy bnh cho c ti cc tnh thuc a bn nghin cu. Kt qu ny rt c ngha, phc v cho cc nghin cu tip theo vi mc ch phng v tr bnh; c bit l vic la chn chng vi khun sn xut vacxin phng bnh. 4.3. Kt qu xc nh c lc ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae phn lp c 4.3.1. Kt qu gy bnh thc nghim ca vi khun Streptococcus agalactiae c r phi Qua kt qu phn lp v nh danh vi khun cho thy c r phi b bnh b nhim vi khun Streptococcus agalactiae, tuy nhin kim tra xem vi khun ny c phi l tc nhn gy bnh cho c r phi hay khng chng ti tin hnh cm nhim gy bnh bng 52 chng vi khun phn lp c cho c r phi trong phng th nghim. C c a vo gy bnh hon ton khe mnh, c nui thun ha 2 ngy trc khi tin hnh cm nhim nhn to. C c nui trong iu kin cc yu t thy l, thy ha thch hp (Ph lc 4). C gy cm nhim nhn to c tim canh khun vo xoang bng, liu tim 0,1ml/c th (nng vi khun: 10 6 10 10 cfu/ml canh thang hay pha long t 10 0 10 -5 ). C l i chng tim 0,1ml nc mui sinh l 0,85%/con. Kt qu tin hnh cm nhim gy bnh thc nghim bng chng vi khun phn lp c cho c r phi nhng nng khc nhau trong phng th nghim c
41 kt qu c th nh sau: kt qu sau 24 gi gy nhim c r phi c biu hin b bnh vi du hiu bnh l in hnh l xut huyt, b li mt, c b nhim bnh cht sau 36 gi xut hin du hiu bnh l. Chng ti phn lp li c vi khun Streptococcus agalactiae t cc t chc gan, thn, no, mt ca c b bnh sau khi cm nhim vi nhng du hiu bnh l in hnh. tt c cc liu th nghim u c c cht ngoi tr l i chng v chng H2 liu 10 6 cfu/ml khng gy cht c th nghim. Kt qu gy bnh thc nghim c th hin r qua cc bng 4.5 4.8: Bng 4.5. Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti Hi Dng Chng vi khun S c th nghim (con) T l cht trn 50% c th nghim cc nng (cfu/ml) 10 10 10 9 10 8 10 7 10 6
42 Bng 4.6. Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti H Ni Chng vi khun S c th nghim (con) T l cht trn 50% c th nghim cc nng (cfu/ml) 10 10 10 9 10 8 10 7 10 6
Bng 4.7. Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti Hi Phng Chng vi khun S c th nghim (con) T l cht trn 50% c th nghim cc nng (cfu/ml) 10 10 10 9 10 8 10 7 10 6
43 Bng 4.8. Kt qu gy bnh thc nghim ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae thu ti Qung Ninh Chng vi khun S c th nghim (con) T l cht trn 50% c th nghim cc nng (cfu/ml) 10 10 10 9 10 8 10 7 10 6
T l gy cht c th nghim ca vi khun Streptococcus agalactiae nng 10 6 cfu/ml l thp nht trung bnh di 50%,. nng 10 10 cfu/ml hu ht gy cht c th nghim vi t l rt cao nh T3 (100%). nng 10 9 cfu/ml t l gy cht c th nghim trung bnh t 50%. Cc l i chng khng c c cht. Nhng c gn cht hoc cht sau khi gy bnh thc nghim u c gii phu kim tra, quan st s bin i bnh l ca cc c quan ni tng bn trong c th. Sau li tin hnh ti phn lp vi khun t gan, thn, mt v no c trn mi trng BHIA sau 24gi nhit 30 0 C. Khun lc cc a BHIA c mu sc v hnh dng khun lc ging vi khun lc ca vi khun phn lp t mu c r phi lc thu mu. Vi khun ti phn lp t nhng c bnh trong khong 24-48 gi sau khi gy nhim c xc nh l c cc ch tiu hnh thi, sinh ha ging nh chng vi
44 khun cm nhim S.agalactiae. Qua kt qu cm nhim cho thy vi khun S.agalactiae l tc nhn gy bnh cho c r phi nui thng phm.
Hnh 4.6. C r phi c du hiu bnh l sau 24 gi gy nhim vi vi khun Streptococcus agalactiae 4.3.2. Kt qu tng cng c lc ca cc chng vi khun Streptococcus agalactiae Mc ch nhm tuyn chn c cc chng Streptococcus agalactiae c c lc cao, n nh v c tnh lm b ging chun. T kt qu cm nhim vi khun, chng ti chn nng vi khun gy c lc cho c th nghim l 10 9 cfu/ml vi liu tim 0,1ml/1 c th nghim gy cht 50% c th nghim . Chng ti chn c 29 chng vi khun v tin hnh tip i qua c r phi (vt ch chnh ca vi khun); dng th nghim sau 3 ngy lin tip c th nghim khng cht sau ti phn lp li chng vi khun v gi ging phc v nghin cu sn xut kt chn on v vacxin. Kt qu c trnh by bng 4.9.
45 Bng 4.9. Bng kt qu tng cng c lc cc chng vi khun S.agalactiae K hiu chng S c tim (con) S lng c cht sau cc ngy tim (con) Tng s c cht (con) T l cht tch ly (%) 1 2 3 4 5 6 7 T2 20 0 9 4 4 0 0 0 17 85,00 T3 20 0 14 6 0 0 0 0 30 100 T5 20 0 15 3 2 0 0 0 30 100 T9 20 0 12 4 3 0 0 0 19 95,00 T10 20 0 12 3 3 0 0 0 18 90,00 T11 20 0 10 3 3 0 0 1 17 85,00 T12 20 0 8 5 2 1 0 0 16 80,00 T13 20 0 9 6 2 1 1 0 19 95,00 T14 20 0 7 3 3 1 1 0 15 75,00 C1 20 0 12 4 1 1 0 0 18 90,00 C2 20 0 16 3 1 0 0 0 20 100 C3 20 0 10 3 3 2 2 0 20 100 C4 20 0 5 4 4 1 2 0 16 80,00 C5 20 0 1 4 5 2 2 1 15 75,00 C6 20 0 3 3 2 5 1 2 16 80,00 C7 20 0 8 5 3 2 0 1 19 95,00 C8 20 0 7 4 2 2 1 1 16 80,00 C12 20 0 7 8 2 2 0 0 19 95,00 H3 20 0 11 5 3 0 1 0 20 100 H4 20 0 5 5 3 2 1 1 17 85,00 H5 20 0 9 3 3 3 0 0 18 90,00 H7 20 0 12 1 3 3 1 0 20 100 H13 20 0 4 4 3 3 1 1 16 80,00 V1 20 0 1 9 3 3 1 1 18 90,00 V2 20 0 10 7 3 0 0 0 20 100 V3 20 0 5 3 4 3 1 0 16 80,00 V4 20 0 8 5 2 1 0 0 16 80,00 V8 20 0 2 9 3 1 1 1 17 85,00 V11 20 0 6 6 2 2 1 0 17 85,00 T bng 4.8, sau khi tin hnh cng cng c qua c r phi (vt ch chnh ca vi khun), chng ti xc nh c 7 chng c c lc cao v n nh v c tnh: C2 (100%), C3 (100%), T3 (100%), T5 (100%), V2 (100%), H3 (100%), H7 (100%). T kt qu ny chng ti tin hnh cc th nghim tip theo.
46 4.4. Kt qu xc nh tnh khng nguyn ca vi khun Streptococcus agalactiae phn lp c 4.4.4. Kt qu to khng nguyn cho tng chng vi khun: Sau khi bt hot vi khun bng formalin 0,5%, chng ti tin hnh ly tm v ra vi khun (Hnh 4.7). Pha vi khun vi nc mui sinh l vi th tch bng vi th tch trc khi bt hot vi khun ta c hn hp dung dch v nc mui sinh l. Bo qun 4 0 C.
Hnh 4.7. Vi khun bt hot bng formalin trc ly tm (A); sau li tm (B); pha vi nc mui sinh l (C) 4.4.2. Kt qu to khng th khng S. agalactiae trn c r phi Sau khi tim hn hp dung dch huyn ph vi khun nc mui sinh l vo xoang bng ca c vi liu lng 0,1ml/c, c r phi khng c biu hin g khc thng. n ngy th 14 ly mu c. Sau khi ly mu c t nghing ng eppendorf tng din tch mt thong v gi yn trong iu kin lnh t 1-2gi cho n khi mu hon ton ng c li. em ly tm v ht ly phn huyt thanh c mu vng nht, trong nm phn A B C
47 trn ca ng eppendorf (Hnh 4.8).
Hnh 4.8. Hnh nh thu huyt thanh c (A): Mu c; (B): Mu c sau khi gi lnh v ly tm 4.4.3. Kt qu phn ng ngng kt Vi mc ch ca ti l la chn nhng chng vi khun sn xut vacxin do cn thit phi la chn nhng chng vi khun c sinh p ng min dch v c c lc cao. Phn ng ngng kt da trn nguyn tc ca s lin kt gia khng nguyn v khng th c th nhn thy c dng kt khi (Hnh 4.9 v 4.10). Phn ng dng tnh: khng nguyn b ngng kt thnh tng m lm tm trn phin knh, mt thung nhn thy c. Phn ng m tnh: Khng c hin tng ngng kt, khng nguyn ha u trong hn dch ging nh bn i chng.
Hnh 4.9. Kt qu phn ng ngng kt nhanh trn phin knh A: m tnh; B: Dng tnh vi vi khun sng; C: Dng tnh vi vi khun bt hot. A B C A B
48
Hnh 4.10. Hin tng ngng kt quan st bng knh hin vi (40X) Qua th nghim kim tra phn ng ngng kt min dch, chng ti chn c 7/7 chng vi khun c lc cao c phn ng ngng kt. Kt qu trnh by bng 4.10. Bng 4.10. Kt qu kim tra phn ng ngng kt vi khng th pha long Ngy thu mu Chng vi khun S ln pha long khng th Vi khun sng Vi khun bt hot 0 1/2 1/4 1/8 0 1/2 1/4 1/8 14 ngy C2 + + + - + + + - C3 + + + - + + + + T3 + + + + + + + + T5 + + - - + + - - H3 + + - - + + - - H7 + + + - + + + + V2 + + + - + + + - (-): Kt qu m tnh, phn ng ngng kt khng xy ra. (+): Kt qu dng tnh, c xy ra phn ng ngng kt. 3/7 mu huyt thanh kim tra c khng th khng lin cu khun S.agalactiae v cho phn ng ngng kt vi huyn ph t bo pha long 8 ln. T bng kt qu trn, chng ti chn c 7 chng: C2, C3, T3, T5, H1, H7, V2 lm b ging chun tin hnh nghin cu ch to kt v vacxin phc v cho chn on nhanh v phng, tr bnh.
49 4.5. Kt qu kim tra kh nng mn cm vi khng sinh ca vi khun Streptococcus agalactiae phn lp c Mi lo ngi hin nay i vi y h ni chung v ngnh th y thy sn ni ring l tnh trng khng thuc ca vi khun. Mi lo ngi ny cn ln hn gp bi khi vi khun khng ch n khng vi mt loi khng sinh no m cng mt lc vi nhiu loi khng sinh. Ngy nay vic s dng khng sinh trong phng v tr bnh hay b sung trong thc n chn nui l rt ty tin, khng ng nguyn tc v dn n hin tng khng thuc trn lan. Nhng chng vi khun khng nhiu loi khng sinh khng ch lan truyn trong mi trng nui thy sn m rt d dng lan truyn trong t nhin gy hu qu xu, gy nhim mi trng, nh hng n hiu qu iu tr v sc khe con ngi cng nh vt nui. c c s la chn loi khng sinh thch hp s dng iu tr bnh xut huyt c r phi do vi khun Streptococcus agalactiae (S. agalactiae) gy ra cc tnh thuc a bn nghin cu, chng ti tin hnh kim tra tnh mn cm ca vi khun vi 10 loi khng sinh v ang c s dng ph bin trong nui trng thy sn (hnh 4.11). Kt qu c trnh by bng 4.11. Bng 4.11. Kt qu th khng sinh ca 52 chng S.agalactiae vi 10 loi thuc khng sinh thng dng STT Tn thuc khng sinh Khng thuc Mn cm trung bnh Mn cm cao S chng T l (%) S chng T l (%) S chng T l (%) 1 Ampicillin 49 94,23 3 5,77 0 0,00 2 Amoxicillin 52 100 0 0,00 0 0,00 3 Enrofroxacin 0 0,00 0 0,00 52 100 4 Erythromycine 0 0,00 46 88,46 6 11,54 5 Rifampin 52 100 0 0,00 0 0,00 6 Streptomicine 22 42,31 30 57,69 0 0,00 7 Kanamycine 9 17,31 43 82,69 0 0,00 8 Doxycyline 0 0,00 0 0,00 52 100 9 Tetracycline 0 0,00 52 100 0 0,00 10 Sulfamethoxazol/Trimethoxazol 51 98,08 1 1,92 0 0,00
50 Qua bng 4.11 cho thy vi khun S.agalactiae phn lp c mn cm vi hai loi khng sinh l Enrofroxacine v Doxycyline. V vy, c th la chn nhng thuc c thnh phn hai loi khng sinh trn iu tr trong thc t ti a bn nghin cu. Tuy nhin do hin nay khng sinh Enrofroxacine thuc trong nhm thuc cm s dng trong nui trng thy sn nn khng nn s dng iu tr trong thc t.
Hnh 4.11. Kim tra kh nng mn cm vi khng sinh
51 5. KT LUN V NGH
5.1. Kt lun T cc kt qu nh trnh by trn, chng ti rt ra mt s kt lun sau: - T l phn lp c vi khun Streptococcus spp. t cc mu c b bnh xut huyt l 86,67%. - Vi khun Streptococcus spp. phn lp c mang y cc c tnh sinh hc nh ti liu kinh in m t. Ton b 52 chng Streptococcus spp. u c gim nh v l S.agalactiae. - Chng ti chn c 7 chng vi khun Streptococcus agalactiae: C2, C3, T3, T5, H3, H7, V2 c c lc cao, n nh v c tnh v c sinh p ng min dch. - Cc chng vi khun rt mn cm vi hai loi khng sinh l Enzofroxacine v Doxycyline. Gi ging phc v nghin cu sn xut kit chn on v vaccine. 5.2. ngh Tip tc nghin cu v tc nhn gy bnh trn c r phi v xy dng quy trnh phng tr bnh cho c r phi T 7 chng vi khun thu c, tip tc nghin cu kit chn on v vacxin phng bnh do vi khun Streptococcus spp. gy bnh xut huyt trn c r phi ti mt s tnh min Bc.
52 TI LIU THAM KHO
Ti liu ting Vit 1. ng Thanh H, Nguyn Vit Khu, Nguyn Th Hnh, (2010). Mt s c im ca Streptococcus agalactiae, tc nhn gy bnh Streptococcosis trn c r phi min Bc Vit Nam. Trung tm nghin cu quan trc cnh bo mi trng v phng nga dch bnh thy sn min Bc Vin Nghin cu Nui trng Thy Sn I. 2. Nguyn B Hin, Trn Th Lan Hng. Gio trnh min dch hc th y. Nh xut bn Nng nghip. 3. Nguyn Khang (2005). Khng sinh hc ng dng, nh xut bn y hc, H Ni. 4. Nguyn Vit Khu, Trng Th M Hnh, ng Thanh H, Nguyn Th H, Phm Thnh , Bi Ngc Thanh, Nguyn Th Nguyn, Nguyn Hi Xun, Phm Thi Giang v Nguyn Th Thu H, (2009). Xc nh nguyn nhn gy cht hng lot c r phi nui thng phm ti mt s tnh min Bc. Bo co khoa hc Vin Nghin cu Nui trng Thy sn 1. 5. ng Th Hong Oanh v Nguyn Thanh Phng, 2012. Phn lp v xc nh c im ca vi khun Streptococus agalactiae t c iu hng (Oreochromis sp) bnh m mt v xut huyt. Tp ch khoa hc 2012, trng i hc Cn Th, 22c 203-212. 6. Mai Vn Ti (2004), iu tra nh gi hin trng cc loi thuc, ha cht v ch phm sinh hc dng trong nui trng thy sn nhm xut cc gii php qun l. Tuyn tp bo co khoa hc Vin Nghin cu nui trng thy sn I. 7. Trn Th Minh Tm, (2004). Nghin cu bnh nguy him thng gp trn c r phi (Oreochromis spp) nui thm canh. Vin Nghin cu Nui trng Thy Sn II. 8. Bi Quang T, (2006). Bnh hc Thy sn. Vin Nghin cu Nui trng Thy sn I. 9. Phm Anh Tun (2006), Bo co qui hoch pht trin c r phi giai on 2006-2015. 10. inh Th Thy, (2007). Nghin cu cc bnh nguy him thng gp c r phi nui thm canh. Thng tin KHCN & Kinh t Thy sn 12. Ti liu ting Anh 1. Balarin, J .D and R.D. Haller, 1982, The intensive culture of tilapia in tanks, receways and cages. In: Recent advances in aquaculture (eds. J .F. Muir and R.J . Roberts), pp.266-355. Westview, Boulder. 2. Bromage E. S., Thomas A. and Owens L. (1999) Streptococcus iniae, a bacterial infection in barramundi Lates calcarifer. Diseases of Aquatic Organisms, 36: 177- 181. 3. Buller, N.B., 2004. Bacteria from fish and other aquatic animals: a pratice identification manual, 361 pp. 4. El-Sayed, Abdel - Fattah M., (2006). Tilapia culture. CABI Publishing. ISBN-13: 978- 0-85199-014-9. 5. Evans, J ., Klesius, P.H. and Shoemmaker, C.A. 2006. Sreptococcus in warm-water fish.
53 Aquaculture Health International. 10-14 6. FAO (2004), State of World Fisheries and Aquaculture 2004, FAO, Rome, Italy. 7. Frerichs, G.N & Millar (1993). Manual for the isolation and identification of fish bacterial pathogens. Pisces Press. Stirling, pp. 58 8. Gupta M.V v Acosta B.O. (2004). Review of global tilapia farming practices. Aquaculture Asia IX, 7 - 12. 9. Hernandez, E., J . Figueroa and C. Iregui, (2009). Streptococcosis on a red tilapia, Oreochromis sp., farm: A case study. J . Fish Dis., 32: 247-252. 10. Inglis, V. (2000), Antibacterial Chemotherapy in Aquaculture, Review of Practice, Associated Risks and Need for Action, In: Use of Chemicals in Aquaculture in Asia, Arthur J . R; Lavilla-Pitogo C. R. and Subasinghe R. P., 2000, pp. 7-22 11. Intervet, (2006). Diseases of Tilapia An Introduction 12. Klesius P.H, Shoemaker CA, Evans J .J . Efficacy of a single and combined Streptococcus iniae isolates vaccine administered by intraperitoneal and intramuscular routes in tilapia (Oreochromis niloticus). Aquaculture 2000; 188 (3-4):327-246. 13. Lauke Labrie, J .N., Cedric Komar and Brian Sheehan, 2007. Bacterial Diseases of Finfish in the South East Asian Region. Intervet. 14. Liu Liping, Zhang Zongfeng, Zhang Wembo, Francis Murray, David Little. 2012 Tilapia aquaculture in China: Low market prices, other issues challenge as sector seeks sustainability. Global Aquaculture Advocate, Vo 15. Issue 2, March/ April 2012, pp.20-21 15. Mian, G.F., D.T. Godoy, C.A.G. Lea, Y.T. Yuhara, G.M. Costa and H.C.P. Figueiredo, 2009. Aspects of the natural history and virulence of S. agalactiae infection in Nile tilapia. Vet. Microbiol., 136: 180-183. 16. Nguyen, H.T., Kanai, K 1999 Selective agars for the isolation of Streptococcus iniae from J apanese flounder. Paralichthys olivaceus, and its cultural environment.J .Appl. Microbiol. 86, 769-776. 17. Perera R.P., J .S.K., Collins M.D. and Lewis D.H, (1994). Streptococcus iniae Associated with Mortality of Tilapia nilotica x T. aurea Hybrids. J ournal of Aquatic Animal Health, 10: 294 299. 18. Philipart.J .C.L. Ruwet, (1982), Ecolapia, logy and Distrisbution of Tilapia, In: R.S.V. Pullin and R.H. Lowe-Mc Connell (Eds), Biology and Culture of Tilapia, ICLAM conference Proceedings 7,432. ICLARM, Mamila, Philippines, pp 15-59. 19. Phillips Michael (2000), The use of Chemicals in Carp and Shrimp Aquaculture in Bangladesh, Cambodia, Lao PDR, Nepal, Pakistan, Sri Lanka and Viet Nam, Use of chemicals in Aquaculture in Asia, pp. 75-85 20. Plumb, J .A., 1999. Health Maintenance and Principal Microbial Diseases of Cultured Fishes. Iowa State University Press, Ames. 21. Pretto-Giordano, LG., E.E. Muller, J .C de Frritas and V.G. da Silva, 2010a. Evaluation on the Pathogenesis of Streptococcus agalactiae in Nile Tilapia (Oreochromis nilonicus). Brazilian Arch. Biol. Technol., 53: 87-92.
54 22. Salvador, R., E.E. Muller, J .C. Freitas, J .H. Leonhadt, L.G. Pretto-Giordano and J .A. Dias, (2005). Isolation and characterization of Streptococcus spp. Group B in Nile tilapias (Oreochromis niloticus) reared in hapas nets and earth nurseries in the northern region of Prana State, Brazil. Ciencia Rural, 35: 1374-1378. 23. Sheehan, (2009). Streptococcosis in Tilapia: A more complex problem. (http://www.thefishsite.com/articles/812/) 24. Shoemaker, C.A., Xu, D., Klesius, P.H., Evans, J .J , (2008). Concurrent infections (parasitism and bacterial diesease) in tilapia, The 8 th International Symposium on Tilapia in Aquaculture, Cairo, Egypt pp. 1365-1375. 25. Yuasa, Kamaishi, Hatai, Bahnnan and Borisuthpeth, (2005). Two cases of streptococcal infections of cultured tilapia in Asia. In: Sixth Symposium on Diseases in Asian Aquaculture (ed Bondad-Reantaso MG, Mohan, C.V., Crumlish, M. and Subasinghe, R.P.) Fish Health Section, Asian Fisheries Society, Colombo Sri Lanka, pp. 259-268. 26. Zamri-Saad M, Amal MN, Siti-Zahrah A.. Pathological changes in red tilapias (Oreochromis spp.) naturally infected by Streptococcus agalactiae. J ournal of comparative pathology,2010Aug-Oct;143(2-3):227-9.doi: 10.1016/j.jcpa. 2010.01.020. Epub 2010 Mar 23. 27. Wongtavatchai & Maisak, (2008). Pathobiological Characteristic of Streptococcosis in Farmed Tilapia, Oreochromis nilotica, in Thailand. Proceedings of 5th world fisheries congress. Web tham kho https://apiweb.biomerieux.com
55 PH LC
Ph lc 1. DANH MC HO CHT, KHNG SINH CM S DNG TRONG SN XUT, KINH DOANH THY SN ( Ban hnh km theo Thng t s 15/2009/TT-BNN ngy 17 thng 3 nm 2009 ca B trng B Nng nghip v Pht trin nng thn) TT Tn ho cht, khng sinh i tng p dng 1 Aristolochia spp v cc ch phm t chng Thc n, thuc th y, ho cht, cht x l mi trng, cht ty ra kh trng, cht bo qun, kem bi da tay trong tt c cc khu sn xut ging, nui trng ng thc vt di nc v lng c, dch v ngh c v bo qun, ch bin. 2 Chloramphenicol 3 Chloroform 4 Chlorpromazine 5 Colchicine 6 Dapsone 7 Dimetridazole 8 Metronidazole 9 Nitrofuran (bao gm c Furazolidone) 10 Ronidazole 11 Green Malachite (Xanh Malachite) 12 Ipronidazole 13 Cc Nitroimidazole khc 14 Clenbuterol 15 Diethylstilbestrol (DES) 16 Glycopeptides 17 Trichlorfon (Dipterex) 18 Gentian Violet (Crystal violet) 19 Nhm Fluoroquinolones (cm s dng trong sn xut, kinh doanh thu sn xut khu vo th trng M v Bc M)
56
Ph lc 2 DANH MC HO CHT, KHNG SINH HN CH S DNG TRONG SN XUT KINH DOANH THY SN (Ban hnh km theo Thng t s 15/2009/TT-BNN ngy 17 thng 3 nm 2009 ca B trng B Nng nghip v Pht trin nng thn)
Ph lc 8: iu kin mi trng trong qu trnh gy bnh thc nghim STT Cc yu t mi trng bin ng 1 Nhit 26 33 0 C 2 O 2 4 6 (mg/l) 3 pH 7 8 4 NH 3 /NH 4 + 0,007 0,009 (mg/l) 5 Kim 102 120 (mg CaCO 3 /l)