BEREIZKETA PROZESUAK. 1.

BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA

S. Alvarez
1. BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA
1.1. BEREIZKETA PROZESUEN EZAUGARRI NAGUSIAK
Bereizteko prozesuak erreakzio kimikoa baino zaharragoak: metalen
erauzketa
Oso garrantzitsuak
Prozesu kimiko gehienetan: lehengaien purutasuna hobetzeko,
produktuak eta azpiproduktuak bereizteko.
Lehengaiak Produktuak
BP PROZESUA BP
Azpiproduktuak

Prozesu baten kostu nagusia bereizteko eragiketen menpean dago.


1.2. BEREIZTEKO PROZESU MOTAK
1. mota: P edo T aldatuz 2. fasea sortzen da
Prozesurik merkeena
Ad: distilazioan T handituz lurrun fasea sortu
2. mota: 2. fasea gehitu. Bereizteko eragile masikoa (SAM, Separation
Agent Mass)
Garestia
Ad: erauzketan disolbatzailea gehitu
3. mota: Hesiak edo barrerak jarri
Garestia
Ad: mintzak
4. mota: Indar eremuak eta gradienteak
Garestia

BEREIZKETA PROZESUAK. 1. BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA
S. Alvarez
1.2.1. Materia egoeraren araberako sailkapena
Gas-gas eragiketak
Salbuespen batzuk izan ezik, gas guztiak beraien artean disolbagarriak
ez dago eragiketarik
Gas-likido eragiketak
Xurgatzea edo absortzioa. Nahaste gaseosoaren osagai bat edo batzuk
bereizten dira, disolbatzaile likidoa erabiliz. 2. motakoa.
Desortzioa. Kontrako eragiketa. Nahaste likidoaren osagai bat edo
batzuk bereizten dira, disolbatzaile gaseosoa erabiliz. 2. motakoa.
Distilazioa. Nahaste likidoaren osagai bat edo batzuk bereizten dira,
lurrun fasea sortzen delako. 1. motakoa.
Lurrunketa. Nahaste likidoaren osagai bat edo batzuk bereizten dira, gas
fasera pasatzen direlako eta nahaste likidoa kontzentratu egiten da. 1.
motakoa.
Gas-solido eragiketak
Adsortzioa. Nahaste gaseosoaren osagai bat edo batzuk bereizten dira,
solido baten gainazalean adsorbatu egiten direlako. 2. motakoa.
Adb: ikatz aktiboa
Desortzioa. Solido baten gainean adsorbatuta dauden osagaiak, gas
baten bidez bereizten dira. 2. motakoa.
Sublimazioa. Nahaste solidoaren osagai bat edo batzuk gas fasera
pasatzen dira, T edo P aldatuz. 1. motakoa.
Lehorketa. Solidoaren hezetasuna jaisten da, gasarena handituz. 1.
motakoa.
Liofilizazioa. Solidoak daukan likidoa bereizten da, izozketaren eta
jarraian sublimazioaren bidez.
Adb: produktu naturalekin, lehorketaren bidez ez degradatzeko.
Likido-likido eragiketak
Likido-likido erauzketa. Nahaste likidoaren osagai bat edo batzuk
bereizten dira, disolbatzailea gehituz. 2. motakoa.


BEREIZKETA PROZESUAK. 1. BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA
S. Alvarez
Solido-likido eragiketak
Adsortzioa. Nahaste likidoaren osagai bat edo batzuk bereizten dira,
solido baten gainazaleran adsorbatu egiten direlako. 2. motakoa.
Desortzioa. Kontrako eragiketa. Solidoaren gainazalean adsorbatutako
osagaiak likido fasera pasatzen dira. 2. motakoa.
Lixibiazioa. Solidoaren osagai bat edo batzuk bereizten dira
disolbatzaile batera pasatzen direlako. 2. motakoa.
Adb: Melita kafeontzia.
Kristalizazioa. Nahaste likidoaren osagai bat edo batzuk bereizten dira
kristal eratan.
Truke ionikoa. Disoluzioaren ioiak eta solidoarenak elkartrukatzen dira.
Adb: ur gogorra purifikatzeko.
Solido-solido eragiketak
Egoera solidoan osagaien abiadurak oso mantsoak dira ez dago
industri eragiketarik
Mintzen bidezko eragiketak
Oso garestiak gutxitan erabili
Osmosia. Mintz erdiiragaskorrean zehar osagai bat edo batzuk pasatzen
dira, presio osmotikoa berdindu arte.
Adb: alderantzizko osmosia itsasoko ura purifikatzeko.
Permeazioa. Gas baten osagai bat edo batzuk mintzan zehar pasatzen
dira.
BEREIZKETA PROZESUAK. 1. BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA
S. Alvarez
1.3. LAN EGITEKO ERAK
Eragiketen ezaugarrien menpekoak
zuzena, elikadura baino ez da gehitzen. Adib. distilazioa
Ukipena
zeharbidezkoa, bereizketa eragilea behar da
solutuaren bereizketa, osagaien ezaugarriak oso
desberdinak erraz bereizi
Bereizketa
bereizketa zatikatua, osagaien ezaugarriak antzekoak
ez-geldikorra, aldagaiak denborarekiko aldatzen dira
aldagai intensiboak: T, P, S
aldagai estensiboak: masa, Q, bolumena
Egoera
geldikorra, aldagaiak konstanteak
ez-jarraitua, elikadura etapaka sartu
kantitate txikiekin edo osagai arriskutsuekin edo
denboraldiko produktuekin
Erregimena erdijarraitua, fase bat jarraiki sartu eta bestea etapaka,
lehorketa
jarraitua, elikadura etengabe sartu eta produktuak
etengabe atera. kantitate handiekin
kontrakorrontea, korronteek norabide bera daukate,
baina kontrako norantza
Korronteak korronte paraleloak, korronteek norabide eta norantza
bera dauzkate
Korronte gurutzatuak, korronteak elkarzutak dira

Birfluxuaren erabilera purutasun handia lortzeko, orekari dagokion
kontzentrazioa baino kontzentrazio altuagoa
BEREIZKETA PROZESUAK. 1. BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA
S. Alvarez
1.4. BEREIZKETA PROZESUEN GARRANTZI EKONOMIKOA
Substantzia puruaren ekoizpenean bereizteko eragiketen kostuak oso
altuak.
Kostuak =f (elikaduraren eta produktuen kontzentrazioak, denbora)
Denbora pasa ahala prozesuak hobetu kostu txikiagoak
1.5. BEREIZKETA METODOEN ARTEKO AUKERA
1. Berreskurapen maila
Produktuaren i osagaiaren molen eta elikaduraren i osagaiaren molen
arteko erlazioa
100 *
n
n
BM
e
i
p
i
=
2. Produktuen purutasuna
Produktuaren i osagaiaren molen eta produktuaren mol guztien arteko
erlazioa
100 *
n
n
PP
p
p
i

=
3. Bereizketa-faktorea
Produktuaren i eta j osagaien molen arteko erlazioa
100 *
n / n
n / n
BF
2 p
j
2 p
i
1 p
j
1 p
i
= p1 eta p2 faseak
BF =1 bereizketa ezinezkoa
BF >1 i osagaia p1 fasean kontzentratu
BF <1 j osagaia p1 fasean kontzentratu
4. Bereizketa-faktore inherentea
Baldintza idealetan lortzen den bereizketa faktorea
5. Gaitasuna eta etekina
Gaitasuna denbora unitateko ekoitz daitekeen kantitatea
Ekipamenduaren tamainarekin eta etekinarekin erlazionatuta
6. Ahalbidea
T eta P-aren baldintza gogorrak saihestu
BEREIZKETA PROZESUAK. 1. BEREIZKETA PROZESUEN SARRERA
S. Alvarez
7. Produktuaren balioa
Industri kimikoaren produktu kostua 6 /g-0.06/m
3

Kantitatea eta kostua alderantzizkoak kantitatea kostua
Produktuaren kostua =f (eragiketaren kostua)
Distilazioa
Xurgatzea
Kostua Mintzak (osmosia)
Eremuak (elektrodialisia)
Erreakzio kimikoa
Produktua garestia (perfumeak, sendagaiak...) f (eragiketaren kostua)
8. Produktuaren degradazioa
Produktu naturalak erraz degradatu prozesu batzuk ezin daitezke erabil
Adib: penizilina distilazioaren bidez krakeatu egiten da
9. Prozesu mota
Prozesu bakoitzak ezaugarri bereziak: kostuak, segurtasuna, purutasuna
Prozesuaren kostua E-ren menpekoa
E mekanikoa (sedimentazioa)
Kostua Bero E (distilazioa)
materia transferentzia (mintzak)
10. Esperientzia
Prozesu jakinak abantaila dauka Bibliografian begiratu
Adib: airearen N
2
-aren eta O
2
-aren bereizketa
Ahalbidea, xurgapena urarekin P
Distilazioa, hegazkortasun desberdinak T
Adsortzioa, P
Lehengaiaren eta produktuaren kostua
Airea dohainik
Prozesuaren kostuak handiak
Produktu ez-degradagarria
Esperientzia
Linde distilazioa
Azken bolada honetan adsortzioa, oraindik garestiegia.



S. Alvarez


S. Alvarez


S. Alvarez


S. Alvarez


S. Alvarez


S. Alvarez