SONDAJ TEKNK ARTNAMES

1. Sondaj almalarnda kullanlacak sondaj malzemeleri D.C.D. M.A. (Diamond Core

Drill Manufacturers Association), C.D.D.A. (Canadian Diamond Drillin Association),
!.S. (!ritis" Standard), #.S.$. (#nternational Standard $ranisation) %e &'rk
Standartlarna u(un olacaktr. Sondaj makinalar %e eki)man ise &eknik *artname
"'k'mlerinde +elirtilen sondaj ilerini (a)acak 'te %e (eterlikte olacaktr.
Sondaj makinasnn (a da makinalarnn da"a ,nce (a)t- +enzer ilere ait +eleler
.*/01023e alma ,ncesinde teslim edilecektir.
2. Sondaj delik (erleri .*/0102 tarafndan ie +alamadan ,nce 456702.C.3 (e
%erilecek %e arazide +era+er a)likas(onu (a)larak 456702.C.3(e teslim edilecektir.
Sondaj makinalarnn i(erine ide+ilmesi iin ereken (erlere ser%is (ollar (a)lmas
%e(a +aka olanaklar kullanlmas %e i(erinde sondaj makinalarnn delik (erleri
arasnda tanmas %e (erletirilmesi8 alma s'resince i(eri %e elemanlarnn
'%enli-inin sa-lanmas 456702.C.3(e, +unun iin erekli izinlerin sa-lanmas
.*/01023e ait olacaktr.
3. Sondajlarn de%am s'resinde, 456702.C. en az +ir 9eoloji M'"endisi3ni s'rekli
olarak sondaj +anda "azr +ulunduracaktr.
4. !u alma ka)samnda iki t'r sondaj (a)lacaktr. !unlar 6,m'r sondajlar %e
9eoteknik sondajlardr.
6,m'r sondajlar ('ze(den iti+aren t'm karotlu olarak alacaktr. !u sondajlarn amac8
arazi(i me(dana etiren formas(onlar %e sondaj s'resinde rastlanacak de-iik
ta+akalarn cins, nitelik, derinlik %e kalnlklar ile k,m'r se%i(esinin derinli-inin %e
kalitesinin +elirlenmesidir.
9eoteknik sondajlarn amac ise (ukarda +elirtilen amalara ila%eten ta+akalarn k%am,
tama 'c' %e +oluk su(u +asnc, zeminin fiziksel ,zellikleri, elastiki(et mod'l', isel
s'rt'nme as, +irim a-rl-, ko"ez(onu %e kom)resi+ilitesi %.+. i+i )roje(e temel
olacak de-erlerin sa)tanmas %e(a sa)tanmasna (ara(acak %erilerin elde edilmesidir.
6a(a 'zerinde (er alan jeoteknik sondajlarda da t'm karotlu ilerleme (a)lacaktr.
Sondaj srasnda umulmadk ,zel zemin koullar ile karlald- takdirde, +u durum
ka(dedilerek .*/01023in +ilisi da"ilinde erekli ila%e et'tler (a)lacaktr.
Sondajlarn niteli-i %e "ani sondajlarda "ani (erinde dene(lerin (a)laca- (a da "ani
t'rde numune alnaca- .*/0102 tarafndan 456702.C.3(e iin +alancnda (azl
olarak %erilecektir.
6. 456702.C. "er cins ka(a %e zeminde sondaj (a)) numune ala+ilecek sondaj
donanmna sa"i) olacaktr. 6oruma +orusunun krlmas, sondaj deli-inin dike(ken
sa)mas, ku(uda takm kalmas %+. nedenler ('z'nden 456702.C. almakta olan
deli-i +rakr %e(a .*/01023 in iste-ine u(un numuneler alamazsa +,(le sondajlar
ka+ul edilme(ecek, 456702.C. +unlarn (erine .*/0102 tarafndan ,sterilecek
+aka +ir (erde sondaja +ala(acaktr.
&'m karotlu olan sondajlarda karot %erimi :;< den aa- oldu-u takdirde sondaj +edeli
karot %erimi orannda kesinti (a)larak ,denecektir. Ancak ,zel jeolojik koullarda
.*/0102 3in +ilisi da"ilinde %e ,nceden ,r' alnmas koulu ile +u maddede
de-iikli-e idile+ilecektir.
7. 9eoteknik sondaj derinlikleri =< metre olu) kesilen +irimlerin jeolojik koullarna +a-l
olarak .*/0102 ,r'' alnmak koulu ile de-itirile+ilecektir. .*/0102 sondaj
derinliklerini %e sa(sn, zemin durumuna ,re %e ,nceden +elirlenecek mali koullara
u(arak artr) eksiltme(e (etkilidir.
6,m'r sondajlarnda k,m'r ta+an se%i(esinden > metre aa-(a kadar sondaj (a)lacak
olu) ta"mini derinlikler .*/0102 tarafndan 456702.C. 3(e %erilecektir. Sondajlarn
ilerleme s'recinde 456702.C.3nin m'"endisi .*/0102 ile s'rekli temasta olacak %e
sondaj derinlikleri konusunda muta+akat alacaktr.
?. Sondajlar zemin cinsine ,re (&S. 1@<1) de +elirtilen sondaj (,ntemleri ile %e
erekti-inde koruma +orular kullanlarak, zeminin erektirdi-i %e ,zellikle ta+akalar
,zden karma(acak +iimde, standart dene(ler %e numune alma usulleri ile ok dikkat
%erilerek (a)lacaktr.
456702.C. sondaj iine ta"sis edece-i %e i+anda +ulunduraca- sondaj donanmnn
+ir listesini %e altraca- 0lemanlarn niteli-ini taa""'t edece-i sondaj ii ile ilili
teklifine ekle(ecektir. .*/0102, istenildi-i takdirde 456702.C.3nin sondaj
donanmn, de)oda %e(a alr "alde ,re+ilecektir.
9A 9eoteknik sondajlarda ka(a ortamlarnda sondaj derinli-i +o(unca a) >B mm. den az
olmamak art ile s'rekli olarak karot alnacak ekilde alma (a)lacaktr.
Cemin ortamlarnda ise rotar( sistemle ilerlenecek, "er 1.> metrede +ir SD& dene(i
(a)lacak, "er E metrede +ir SF07!4 &')' kullanlarak ,rselenmemi numune
alnacaktr.
.*/01023in +ilisi dnda +u dene(lerden +ir tanesinin +ile (a)lmam olmas
durumunda sondaj iin "er"ani +ir 'cret ,denme(ecek (a da sondaj tekrarlanacaktr.
Cemin niteli-i nedeni(le SD& (a)lama(an (a da ,rselenmemi numune alnma(an
ku(ularda, (a da .*/01023in iste-i 'zerine Dresi(ometre dene(leri (a)lacaktr.
456702.C. alma s'resince +u dene( iin erekli d'zene-i i(erinde "azr tutacaktr.
6,m'r sondajlar iin "i+ir derinlikte 2G a)tan da"a d''k a)ta karot ka+ul
edilme(ecektir. 456702.C. zemin durumu %e sondaj derinli-ini dikkate alarak da"a
eni a)l olarak sondaja +ala(a+ilecektir.
Dikkat edilecek "ususlardan +iri de su +ulunan ta+akalarn ,zden karlmamas "alidir.
!u durumlar usul'ne u(un +iimde ,l'lerek ka(dedilecektir. 456702.C. sondajlar
srasnda karlalacak anormal durumlar +asnl su ka(+n, (eralt sularn,
malzemenin (ukar do-ru "areketini, artez(en durumunu %e sa)tanan ,teki ,zellikleri,
oldu-u i+i (azacaktr.
Sondaj +itimini %e (eraltsu(u ,l'm'n' taki+en sondaj ierisine u(un a)ta )lastik
+oru indirilerek ku(u +a +etonlan) numaralandrlacaktr. !,lenin me%simsel
,zellikleri nedeni(le ku(u +a +etonunun donma %e ,z'lmelerden etkilenememesi iin
+eton kalitesine ,zen ,sterilecek, erek du(ulursa elik ta)a kullanlacaktr.
10. NUMUNE ALINMASI:
Sondajlar esnasnda
A Hrselenmi zemin numuneleri
A Hrselenmemi zemin numuneleri
A 6arot numuneleri
A 6,m'r numuneleri
Alnacaktr.
2umuneler8 jeoteknik amal sondajlarda zemin cinsine ,re (&S. 1@<1) de tarif edildi-i
ekilde alnacak %e sondaj srasna ,re (&S. 1@<1) in ilili maddelerinde +elirtildi-i %e
1; ci maddede anlatld- +iimde istif %e am+alaj edilmi olarak .dare(e teslim
edilecektir.
6,m'r sondajlarnda k,m'r'n 'st %e alt se%i(esine ait karot numuneleri sra ile
sandklara konarak mu"afaza edilecek, k,m'r numuneleri ise nemini (itirmemesi iin
der"al "a%a eirme(ecek +iimde mu"afaza altna alnarak di-er numunelerden a(r %e
emni(etli +ir (erde saklanacaktr.
10.1. Hrselenmi numuneler (&S. 1@<1) de anlatld- ekilde %e standart )enetras(on
dene(i esnasnda alnacaktr.
Hrselenmi numuneler, erekli notlarn alnmasndan sonra ka)al ka%anoz (a da kilitli
kaln )oetler ierisine konacak, etiketlenecek %e ka%anoz ierisinde ise ka)aklar skca
ka)atldktan sonra, nemin ka(+olmamas iin +ant %e(a )arafin ile ka)atlacaktr.
6a%anoz iine konulan numunelerin do-al durumu +ozulma(acak %e "er ka%anoz 'zerine
(&S. 1@<1) de akland- ekilde +ir etiket (a)trlacaktr.
10.2. 9eoteknik sondaj ku(ularnda (&S. 1@<1) de +elirtilen standart numune alclar
kullanlarak "er E metrede +ir ,rselenmemi numuneler alnacaktr. Hrselenmemi
numune alma ilemi (&S. 1@<1) de anlatlan (,ntemlerdeki u(ulama(a ,re a(nen
(a)lacaktr.
Hrselenmemi numune alnrken, numune alcnn zemine irme ,l's'ne dikkat
edilmelidir. Iazla sokma nedeni(le numunenin t') ierisinde skma %e(a az sokma
nedeni(le istenilen numunenin alnmamas "ali zaman ka+ul edilme(ecek %e +u i+i
"allerde, deli-in en alt se%i(esindeki +ozulmu olan zemin tekrar temizlendikten sonra
ikinci +ir kez da"a standart %e artnamesine u(un ,rselenmemi numune alnacaktr. !u
nedenlerle (ukarda +elirtilen numune alma aralklar de-itirilme(ecektir.
Hrselenmi numune alnrken8 numune alc, standart )enetras(on enerjisine eit +ir
enerji (BE,> J <.;> kfm) ile aklacak %e tokmak a-rl-, d'' ('ksekli-i, dar+e
adedi, numune alc a) %e +o(u %e iri uzunlu-u (azlacaktr.
6aln e)erli t') numune alc (SF07!4 &')') ile alnan numuneler (&S. 1@<1) de
anlatld- ekilde t') ,mle-inin alt %e 'st ksm iaretlenerek, "er iki ucu )arafin A
reine karm ile ka)lanacaktr. 2umunenin etiketlenmesi (&S. 1@<1) e ,re
(a)lacaktr.
Kerekti-i +iimde saklanmam %e(a ierisine (altm maddesi ilemi numuneler ka+ul
edilme(ecektir. 2umunenin (altm srasnda %e(a sonradan )arafinin atlamasna
karlk, )arafin iine +ir miktar reine konacaktr. &') iindeki numunenin (altm iin
d,k'len )arafin A reine karmnn da scak olmasna ,zellikle dikkat edilecektir.
Sert kil %e +una +enzer ta+akalardan ,rselenmemi numuneler (&S. 1@<1) de anlatld-
ekilde, ift t')l' numune alc kullanlarak alnacaktr. !u numuneler de (ukarda
anlatld- +iimde (altm (a)l) etiketlenecektir.
10.3. 6a(a ta+akalarnda (a)lacak olan jeoteknik sondajlarda %e 6,m'r sondajlarnda
(&S. 1@<1) de akland- ekilde s'rekli olarak karot numuneleri alnacaktr. 6aroti(er
a) "i+ir derinlikte 2G dan aa- olma(acaktr. 6,m'r %e jeoteknik sondajlarda karot
numuneler iin 1GD (6a(a kalite ,steresi), &C1 (&o)lam karot %erimi) %e SC1
(Silindirik karot oran) oranlar mutlaka ,l'lecek %e ka(dedilecektir.
11. STANDART PENETRASYON DENEY:
9eoteknik sondajlarda ('ze(den iti+aren zemin k%amnn u(un olmas durumunda
"er 1.> metrede +ir (&S. 1@<<)3e u(un olarak standart )enetras(on dene(i
(a)lacaktr. Cemin k%amnn u(un olmamas durumunda .*/0102 +ilisi
da"ilinde dene( (a)lma(a+ilecek (a da dene( aralklar de-itirile+ilecektir.
.*/0102 +ilisi dnda s,z konusu derinliklerde dene( (a)lmam olmas
sondajn tekrar nedenidir.
2umune alc t')'n 1> cm. lik "er irii iin ka+ul edilen en fazla dar+e sa(s ><
dir. >< dar+enin 'st'nde dar+e %urulmaz. Ceminin skl- nedeni(le, numune alc
'zerine >< dar+e %uruldu-u "alde 1> cm. iri elde edilmezse akma ii da"a fazla
s'rd'r'lme(i), +u >< dar+ede elde edilen iri miktar (azlacaktr. Dene( sonucu %e
numune alc iinde +ulunan numune(e u(ulanacak "ususlar (&S. 1@<< %e &S.
1@<1) de aklanmtr.
12. YERALTI SU SEVYESNN TAYN:
9eoteknik %e 6,m'r sondaj deliklerinde (eralt su se%i(esi mutlaka sa)tanacaktr.
!unun iin sondaj deli-inden son numune alnr alnmaz, koruma +orusu iindeki su
+oaltlarak ierisi kurutulacak %e B< cm. (ukar ekilerek E< dakika +eklendikten
sonra su(un ('kseldi-i se%i(e ,l'lecektir. 0-er E< dakika iinde su ('kselmezse,
koruma +orusu E< cm. da"a (ukar ekilecek %e +,(lece 1< dakika +eklenecektir.
!u defada su ('kselmezse %e koruma +orusu eirimsiz +ir ta+aka ierisinde
+ulunu(orsa, +orunun ucu +u ta+akann +alad- se%i(enin E< cm. (ukarsna
elecek +iimde (ukar ekilecek %e +u durumda 1< dakika +eklenecektir. 4ine su
('kselmezse %e +oru ucu se%i(esinden (ukarda +ir %e(a +irka eirimsiz ta+aka
%arsa, su ('kselince(e %e(a +oru ucundan (ukarda eirimsiz "i +ir ta+aka
kalma(nca(a kadar +oru8 (ukarda anlatld- ekilde +ir+irini taki) eden "er
eirimsiz ta+akann 'st ucuna ekilecek %e +eklenecektir. Su se%i(esi ,l'leri,
sondaj deli-i ak +raklarak =L saat sonra tekrar kontrol edilecektir. A(rca
.*/0102 istedi-i takdirde sondaj deli-inden su numunesi alnarak en ksa s'rede
.*/01023e teslim edilecektir.
13. PRESYOMETRE DENEYLERM
Ceminlerde (a da a(rmk ka(alarda alan jeoteknik sondaj ku(ularnda de-iik
se%i(elerde erilme alan me(dana etirilerek, oluan deformas(onlarn ,l'lmesi %e
zeminin kesme direnci ile elastisite mod'l'n'n sa)tanmas iin .*/01023in tale)
etti-i "allerde Dresi(ometre Dene(leri (a)lacaktr.
Dene(ler8 7ouis Menard &ekni-i %e(a da"a elitirilmi ti)te +ir )resi(ometre %e(a
+u ci"aza e de-er +ir ci"azla "er metrede +ir (a)lacaktr. 6ullanlacak ci"az en az
?< kf Ncm= +asn sa-la(acak %e =<<.<<< kfNcm= deformas(on mod'l'
,le+ilecek ka)asitede olacaktr.
Dresi(ometre dene(leri iin sondaj ku(usuna (erletirilen ucun a) en az LL mm.
olacak, fakat .*/01023in elinde erekti-i zaman kullanlmak 'zere, B< mm. %e ;<
mm. a)l ular da +ulanacaktr.
Dresi(ometre ci"az, a) de-imelerini 1 mikron (<.<<1 mm.) du(arlkta ,lecek
+iimde (a)lm %e kali+re edilmi olacaktr. Dene(ler srasnda "assasi(et "i +ir
zaman +ir mikrondan ok olma(acaktr. !u "assasi(etin sa-lanmas iin "er 'n
dene(e +alamadan ,nce ci"azn kali+ras(onu (a)lacak %e erekirse +u kali+ras(on
(enilenecektir.
Dresi(ometre dene(leri8 alan sondaj ku(usunda en e B saat iinde +itirilecektir.
Fer"ani +ir nedenle dene( (a)lmas ecikirse, sondaj terk edili) (eniden sondaj
(a)lacaktr. 4eni alan +u ku(u iin 456702.C.3(e +ir ,demede
+ulunulma(acaktr.
Ci"azn 'zerindeki manometrelerin kali+re edildi-ine ait +ele ie +alamadan
.*/01023e %erilecektir.
Dresi(ometre ile (erinde (a)lan dene(ler, imalat firmann ,n,rd'-' ekilde
456702.C. tarafndan k(metlendirilecek D7 tama 'c' snr, Df fl'aj snr %e 0
deformas(on mod'l' "esa)lanarak standart di(aramlarla ,sterilecektir. &emel
durumuna ,re zemin emni(et erilmesi, reaksi(on kat sa(s (Cemin red,r'),
diferansi(el tasmanlar (ine 456702.C. tarafndan temellerdeki "esa)lara esas
olacak ekilde rakamlarla ak olarak +ildirilecek .*/01023e %erilecektir.
14. NCELEMESINI!LAMA VE KAYITLAR:
0lde edilen numunelerin ilk incelenmesi, 456702.C.3nin +u ite altrd- sondaj
ilerinde tecr'+eli +ir 9eoloji M'"endisi tarafndan (a)lacaktr. 9eoteknik
sondajlarda numunelerin incelenmesi %e snflandrlmasnda (&S. 1><<) deki esaslar
,z ,n'nde +ulundurulacaktr.
456702.C., sondaj %e dene(lere ait muntazam ka(tlar tutacak %e +u ka(tlar
aa-da (azl +ilileri de i"ti%a edecek %e (&S. 1@<1) e u(un +iimde "azrlanm
sondaj lolarna ilenerek .*/01023e teslim edilecektir.
Cemin Sondajlarnda (&S. 1@<1) de istenilen +ililerin dnda, karlalan "er cins
zemin (&S. 1><<) e ,re snflandrlacak %e cins, renk, sklk derecesi +elirtilerek
a(rntl +ir +iimde tanmlanacak, sondajda sa)tanan zeminler standart lejanta ,re
ku(u formuna izilecek, sondaj deli-inde (a)lan ,teki dene(ler, numune (erleri,
,zellikleri, +unlar "akknda +ili %e sonular.
6a(a sondajlarnda (&S. 1@<1) de istenilen +ililerin dnda, ka(alarn snflanmas,
a(rma derecesi, atlak, krk %d +ililer, ta+aka e-imi,
"er E< cm. ilerlemenin ne s'rede (a)la+ildi-i i+i +ililere (er %erilecektir. 1GD,
SC1 %e &C1 oranlar da ,l'lerek ku(u lou 'zerinde (azl olarak %erilecektir.
6,m'r karotlarna a(r +ir ,zen ,sterilecek %e +unlar di-er karotlardan a(r
mu"afaza edilecektir. 6illi se%i(eler, k,m'r'n ,r'n'm', )arlakl-, reni,
)iritNk'k'rt i+i minerallerin %arl-, slaklk durumu %d ,zellikleri not edilecektir.
1". NUMUNELERN ETKETLENMES# AM$ALAJLANMASI VE
SAKLANMASI:
Cemin 2umuneleri cam ka%anozlar (a da kilitli kaln )oetler iine konacak %e
,zenle saklanacaktr. Hrselenmemi %e(a ,rselenmi numunelerin ar)ma,
%i+ras(on, donma %e ,teki +ozucu etkilere u-ramamas iin ok dikkat edilecek %e
numune ka%anozlarnn %e(a t')lerinin aralar nemli talalarla %e(a +enzeri
maddelerle +eslenecektir.
2umuneler i(erinde ' 'nden fazla +ekletilme(ecek, .*/0102 ,r'' alnarak
la+oratuara se%k edilecektir. 2umuneler la+oratu%ara teslim edilince(e kadar, erek
se%ke "azrlanrken %e erekse se%k srasnda numunelerin maruz kalaca-
ta"ri+attan 456702.C. sorumludur.
2umuneler alndktan sonra kar, (a-mur %e 'ne etkisinden korunacak %e
la+oratu%ara teslim edilince(e kadar "i+ir suretle (OL C) altnda %e (E< C) 'st'nde
d etkilere maruz kalma(acaktr %e nakil srasnda dar+e %e sarsntdan
korunacaktr.
!'t'n numuneler d'zenli +iimde etiketlenecek %e etiketlerde (&S. 1@<1) de %erilen
+ililer +ulunacaktr.
6a(a karotlar da a(n +iimde etiketlenecektir. 6arotlar (&S. 1@<1) de tarif edildi-i
+iimde )lastik sandklara konacak, mane%ra +o(lar %e litolojik snrlar takozlarla
+ir+irinden a(rlacak %e iaretlenecektir.
6,m'r numuneleri der"al mu"afaza altna alnarak nem ka(+etmemeleri iin erekli
(altm sa-lanacaktr. 6,m'r numuneleri ortadan d'e( olarak +,l'necek, (ars
eirimsizli-i sa-lanarak mu"afaza edilecek, (ars ise en ksa s're ierisinde
(altml +ir ekilde la+oratu%ara ,nderilecektir.
.*/0102 +az ku(ulardan az analizi iin numune alnarak ,zel ka)lar ierisinde
kendisine ,nderilmesi tale+inde +uluna+ilir. !u i iin erekli mu"afaza ka)lar
.*/0102 tarafndan sa-lanacaktr.
2umune sandklarnn 'zerine %e iine kalc +ir kalem (a da +o(a ile ait oldu-u8
A Droje ad,
A 4eri, koordinatlar
A Sondaj numaras,
A Sondaj tari"i
A Metrajlar %e sandk numaras (1NE eklinde)
(azlacaktr.
1%. DAREYE VERLECEK $EL&ELER
Sondaj sonular %e numuneler8 "er delik iin a(r a(r olmak 'zere (&S. 1@<1) %e
artnamede istenilen "ususlar da +ulunduracak +iimde izelelere ilenecek, ku(u
tamamlama ra)oru ile +irlikte .*/01023e teslim edilecektir.