1.2.2.2.

C s trch nhim (Basic of liability)

Vi vai tr ca ngi vn chuyn theo hp ng, ngi kinh doanh VTPT chu trch nhim ch hng
ha n ni quy nh ng nh s lng v cht lng hng nhn t ngi gi hng, chu trch
nhim v nhng thit hi do mt mt, h hng hng ha xy ra khi hng ha cn nm trong qu trnh
vn chuyn v phi gii quyt mi khiu ni ca ngi gi v nhn hng. Ngi kinh doanh VTPT cng
phi chu trch nhim i vi vic hng ha c giao khng ng thi hn nh tha thun trong
hp ng.
Ngoi cc trng hp min trch nhim quy nh c th trong php lut, ngi kinh doanh
VTPT ch c loi tr trch nhim i vi nhng mt mt, h hng xy ra i vi hng ha trong
thi hn trch nhim hoc vic giao hng chm khi chng minh c rng anh ta, ngi lm cng hoc
i l ca anh ta p dng mi bin php hp l, cn thit ngn chn s c xy ra v hu qu ca
n.
1.2.2.3. Thi hn trch nhim (Period of liability)
Trong VTPT, thi hn trch nhim c xc nh t khi hng ha c giao cho ngi vn chuyn cho
n khi hng ha c ngi vn chuyn giao cho ngi nhn.
1.2.2.4. Gii hn trch nhim (Limit of liability)
Hot ng vn chuyn hng ha l hot ng mang tnh ri ro cao, v vy php lut v vn chuyn hng
ha ni chung u t ra nhng quy nh gii hn trch nhim ca ngi vn chuyn nh mt bin
php nhm hn ch v chia s ri ro i vi nhng ngi kinh doanh loi hnh dch v ny. Hin nay
mc gii hn c p dng kh ph bin l 666,67SDR cho mi kin hoc n v hng ha hoc
2SDR cho mi kilogram hng ha b mt hoc b h hng theo quy nh ca Bn quy tc ca
UNCTAD/ICC v chng t VTPT. i vi vn chuyn chm, mc gii hn trch nhim khng vt qu
tng tin cc vn chuyn.
1.2.2.5. Khiu ni v kin tng
Mi khiu ni i vi mt mt, h hng hoc chm ch i vi hng ha ch do t chc kinh doanh
VTPT chu trch nhim gii quyt. Php lut khi cp ti vic khiu ni v kin tng trong VTPT
thng quan tm gii quyt nhng ni dung sau:
- Thng bo v tn tht, mt mt, chm giao hng: y l mt ngha v ca ch hng khi xc nh c
mt mt, h hng i vi hng ha hoc chm giao hng xy ra. Vic thng bo ny xc nh r trch
nhim ca ngi kinh doanh VTPT i vi hng ha trong qu trnh vn chuyn, ng thi cng xc
nh ngi ch hng bo lu quyn khiu ni hoc khi kin sau ny i vi ngi kinh doanh VTPT.
- Khiu ni: Vic khiu ni thng c quy nh l mt th tc bt buc phi thc hin trc
khi tin hnh khi kin. Thi hn khiu ni c quy nh nhm gii hn v mt thi gian i vi vic
thc thi quyn ny.
- Khi kin: Vic gii quyt tranh chp bng ph ng thc no c th c cc bn ghi nhn trong hp
ng VTPT trn c s quy nh ca php lut.
2.2.3.1. Trch nhim ca theo Ngh nh s 125/N-CP v vn ti a phng thc quc t
Ngh nh 125 l vn bn php lut trc tip iu chnh hot ng VTPT vi nhng quy nh c
th v trch nhim ca ngi vn chuyn theo hp ng VTPT (ngi kinh doanh VTPT).
- Thi hn trch nhim: Ngi kinh doanh VTPT phi chu trch nhim v hng ha k t khi tip
nhn hng cho n khi giao tr hng cho ngi nhn hng. c coi l tip nhn hng khi hng ha
thc s c giao cho ngi kinh doanh VTPT t ngi gi hng hoc t ngi c ngi gi
hng y quyn v c ngi kinh doanh VTPT tip nhn vn chuyn.
Giao tr hng l mt trong cc trng hp:
a) Vic giao tr hng ha cho ngi nhn hng,
b) Hng ha c t di s nh ot c ngi nhn ph hp vi quy nh ca hp ng VTPT,
ca php lut hoc tp qun thng mi p dng ti ni giao tr hng,
c) Vic giao hng ha cho mt nh chc trch hoc mt bn th ba khc m theo quy nh ca php
lut p dng ti ni giao tr hng ha th phi giao nh vy.
- Phm vi trch nhim: Ngi kinh doanh VTPT l ngi duy nht phi chu trch nhim i vi
hng ha, k c khi s thit hi gy ra i vi hng ha hoc s chm tr trong giao hng l do li ca
ngi lm cng, i l hoc nhng ngi m ngi kinh doanh VTPT s dng dch v ca h thc
hin hp ng VTPT.
- Bi thng thit hi:
Theo cc quy nh ti iu 18, iu 19, iu 21 ca Ngh nh 125/2003/N-CP, ngi kinh doanh
VTPT phi chu trch nhim v tn tht do mt mt hoc h hng hng ha hoc do vic giao tr hng
chm gy nn, nu s vic xy ra trong thi hn v phm vi trch nhim ca mnh, tr khi chng
minh c mnh, ngi lm cng, i l hoc bt c ngi no khc m ngi kinh doanh VTPT s
dng dch v ca h thc hin hp ng VTPT, thc hin cc bin php hp l nhm trnh hu
qu xu xy ra.
Ngh nh 125/2003/N-CP quy nh mt cch c th 07 trng hp min trch gm:
1. Bt kh khng;
2. Hnh vi hoc s chnh mng ca ngi gi hng, ngi nhn hng, ngi c y quyn hoc i l
ca h;
3. ng gi, ghi k{ hiu, m hiu hoc nh s hng ha khng y hoc khim khuyt;
4. Giao nhn, xp d, cht xp hng ha di hm tu do ngi gi hng, ngi nhn hng, ngi c
y quyn hoc ngi i l thc hin;
5. n tz hoc tnh cht t nhin vn c ca hng ha;
6. nh cng, b xng, b ngn chn s dng mt b phn hoc ton b nhn cng.
7. Trng hp hng ha c vn chuyn bng ng bin, hoc ng thy ni a, khi mt mt, h
hng hoc chm tr xy ra trong qu trnh vn chuyn do:
a) Hnh vi, s chnh mng hoc li ca thuyn trng, thuyn vin, hoa tiu hoc ngi lm cng cho
ngi vn chuyn trong iu hnh hoc qun tr tu;
b) Chy, tr khi gy ra bi hnh vi c thc hin hoc thng ng thc hin ca ngi vn chuyn.
Trng hp mt mt, h hng hng ha xy ra trong qu trnh vn chuyn ni ti Khon ny do tu
khng c kh nng i bin th ngi kinh doanh VTPT vn khng phi chu trch nhim nu chng
minh c rng khi bt u hnh trnh tu c kh nng i bin. (iu 20)
- Gii hn trch nhim
Theo quy nh ti iu 22 Ngh nh 125/2003/N -CP, ngi kinh doanh VTPT ch chu trch
nhim trong bt c trng hp no v mt mt hoc h hng hng ha vi mc ti a tng ng
666,67 SDR cho mt kin hoc cho mt n v hoc 2,00 SDR cho mt ki-l-gam trng lng c b ca
hng ha b mt mt, h hng, ty theo cch tnh no cao hn, tr khi tnh cht v gi tr ca hng ha
c ngi gi hng k khai trc khi hng ha c ngi kinh doanh VTPT tip nhn vn
chuyn v c ghi trong chng t VTPT.
Nu trong hp ng VTPT khng bao gm vic vn chuyn hng ha bng ng bin hoc
ng thy ni a, th gii hn trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT c quy nh mc cao hn
bi s tin khng vt qu 8,33 SDR cho mt kilogram trng lng c b ca hng ha b mt mt hoc
h hng.
i vi trng hp vn chuyn chm, nu ngi kinh doanh VTPT phi chu trch nhim v tn
tht do vic giao tr hng chm, hoc tn tht tip theo do giao tr hng chm m khng phi l mt
mt hoc h hng i vi chnh hng ha , th trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT c gii
hn trong s tin khng vt qu s tin tng ng vi tin cc vn chuyn theo hp ng.
Ton b trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT s khng vt qu gii hn trch nhim i vi tn
tht ton b hng ha.
- Khiu ni v khi kin
Cc phng thc gii quyt tranh chp lin quan n k kt v thc hin hp ng VTPT bao gm
thng lng gia cc bn, trng ti hoc ta n.
Thi hn khiu ni c xc nh theo iu 29 da trn c s tha thun ca cc bn trong hp ng.
Nu cc bn khng c tha thun, thi hn ny c xc nh l 90 ngy k t ngy hng ha c
giao tr xong v ngi nhn khng c thng bo v mt mt, h hng hng ha (theo khon 3 iu 18
ca Ngh nh), hoc sau ngy hng ha ng l c giao tr theo hp ng VTPT, hoc sau khong
thi gian hp l{ ngi kinh doanh VTPT c th giao tr hng nu khng c tha thun v thi hn
giao hng trong hp ng. Thi hiu khi kin l 09 thng tnh theo mc thi gian nh trn.
3.1 . Yu cu hon thin cc quy nh php lut Vit Nam v trch nhim ca ngi vn chuyn trong
hp ng vn ti a phng thc
Trong lnh vc giao thng vn ti ni ring v trong nn kinh t ca t nc ni chung, VTPT ang
ngy cng c coi trng v gn vi n l s cn thit phi ban hnh nhng vn bn php lut ph hp
vi lut php quc t v thc tin nhm to mi trng php l thun li cho s pht trin ca hot
ng ny.
i vi Ngh nh 125/2003/N-CP, vn bn ang c hiu lc php l{ iu chnh trc tip VTPT ni
chung v vn trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT ni ring, qua nghin cu cng th hin
nhiu bt cp khi p dng trong thc t.
Th nht, v vn hnh thc vn bn. Ngh nh 125/2003/N -CP l vn bn di lut do Chnh
ph ban hnh, do vy khng th m bo tnh hiu lc cao trong vic iu chnh hot ng VTPT, c
bit khi cc lnh vc vn chuyn n thc u c lut p dng.
Th hai, v mt lp php c th thy Ngh nh 125/2003/N-CP th hin mt s ph thuc rt ln vo
cc quy nh trong Bn quy tc ca UNCTAD/ICC. y l s hn ch rt ln ca Vit Nam trong vic ban
hnh php lut bi v cc hip nh quc t v Bn quy tc ca UNCTAD/ICC mi ch dng li vic a
ra nhng nguyn tc chung iu chnh cc vn mang tnh quc t m k hng phi l vn bn php
lut iu chnh c th. Ngoi ra Bn quy tc ca UNCTAD/ICC ch c tnh cht l vn bn mang tnh gi
m khng phi vn bn php l c hiu lc bt buc, v vy, n ch c gi tr khi cc bn tha thun
trong hp ng. Chnh v th trong vic xy dng vn bn php lut chng ta c th tham kho mt s
ni dung mang tnh nguyn tc nhng khng th em ton b ni dung ca vn bn ny to thnh
cc quy nh php lut iu chnh i vi VTPT Vit Nam.
Th ba, Ngh nh 125/2003/N-CP hin nay mi cp n VTPT quc t v hu nh cha c quy
nh php lut c th iu chnh i vi VTPT ni a.Vi nhng l{ do vic xy dng mt h thng
php lut c tnh thng nht cao v vn ti v ban hnh mt vn bn php lut mi thay th cho
Ngh nh 125/2003/N-CP l ht sc cn thit p ng i hi ca nn kinh t th trng ca nc ta
hin nay.
3.2.2.3 . Cn sa i mt s quy nh v trch nhim ca ngi kinh doanh vn ti a phng thc
theo Ngh nh 125/2003/N-CP
- V thi hn trch nhim: nh ngha v thi im tip nhn hng ha cn c im bt cp. V vy,
theo tc gi cn nh ngha: "Tip nhn hng l vic hng ha c giao cho ngi kinh doanh
vn ti a phng thc v c ngi kinh doanh vn ti a phng thc nhn vn chuyn". C
s xem xt thi im tip nhn hng ha l chng t VTPT.
- V gii hn trch nhim: quy nh ca Ngh nh 125/2003/N-CP s khin cho vic xc nh gii hn
trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT l khng th xc nh c khi vic vn chuyn hng ha
c thc hin bng ng bin qua nhiu quc gia khc nhau v thuc phm vi iu chnh ca nhiu
iu c quc t. Theo tc gi vi ni dung ny cn xc nh r vic p dng cc quy nh ca iu c
quc t hay lut quc gia vi mt gii hn trch nhim khc ch c thc hin nu theo quy nh ca
Cng c hay lut quc gia c quy nh bt buc phi p dng quy nh .
- V quy nh mt quyn gii hn trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT i vi vic mt mt, h
hng hoc giao hng chm do ngi lm cng, ngi i l hoc ngi khc m ngi kinh doanh
VTPT s dng dch v ca h gy ra.Cn quy nh v vn mt quyn gii hn trch nhim i vi c
hai trng hp: mt quyn gii hn i vi h hng, mt mt hoc giao hng chm do li ca ngi
kinh doanh VTPT v mt quyn gii hn trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT i vi vic mt
mt, h hng hoc giao hng chm do ngi lm cng, ngi i l hoc ngi khc m ngi kinh
doanh VTPT s dng dch v ca h gy ra trong phn quy nh v trch nhim ca ngi kinh doanh
VTPT m khng nn tch thnh hai quy nh ring bit t trong hai chng khc nhau (Chng IV:
Trch nhim ca ngi kinh doanh VTPT v Chng VI: Khiu ni v kin tng) nh hin nay.
- V vic bi thng i vi tn tht tip theo do giao hng chm Vic quy nh bi thng i vi
"tn tht tip theo" do giao tr hng chm vi tnh cht l nhng tn tht khng trc tip s mu
thun vi quy nh ca Lut thng mi. ng thi i hi v vic "chp nhn" ca ngi kinh doanh
VTPT l khng ph hp vi nguyn tc ca hp ng nu cc bn c tha thun v thi hn giao
hng th khng cn c vn bn yu cu giao tr hng ng hn v phi c chp nhn ca ngi kinh
doanh VTPT v giao hng ng thi hn tha thun l ngha v bt buc ca ngi kinh doanh VTPT.
- V vn gii quyt tranh chp
Th nht, v phng thc gii quyt tranh chp. Cn ghi nhn y c bn phng thc gii
quyt tranh chp gm thng lng, ha gii, trng ti v ta n.
Th hai, v thi hn khiu ni. Nn quy nh thi hn ny nh sau: "Thi hn khiu ni l 90
ngy k t ngy hng ha c giao hoc phi c giao" (ngy hng ha phi c giao c hiu l
ngy hng ha phi c giao theo tha thun trong hp ng hoc ngy kt thc khong thi gian
hp l{ ngi kinh doanh VTPT c th giao tr hng nu khng c tha thun v thi hn giao hng
trong hp ng).
Th ba, v thi hiu khi kin. Cn phi quy nh v thi hiu khi kin theo hng m rng
thi hiu khi kin mc ti thiu l 01 nm bo m li ch ca cc bn trong quan h hp ng.