Univerzitet u Beogradu,

Fakultet bezbednosti,
Gospodara Vuia 50,
Beograd
Seminarski rad
Predmet: Politiki sistem
Tema: Nasilja na sportskim priredbama
ro!esor: "tudenti:
#r$ %el&ko 'vani( )ovaevi 'vana *+0,0-
"ti&el&a .arko *//,00
.ale(evi .ili1a /5,0-


Beograd, #e1embar 2003$
Sadraj:
*$ Uvod $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 3
2$ Navijai i ivotno ugroeni $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 4
2.1. Smrt ran!uskog navijaa pred me Parti"an # $ulu" u %eogradu
1&.'(.2''(.
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 4
3. )akon o spreavanju nasilja na sportskim priredbama $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ *
4. +k!ioni plan "a spreavanje nasilja na sportskim priredbama $$$$$$$$$$$$$ ,
*. )akljuak $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ,
,.-iteratura $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ &
2
1. Uvod
4asil&e podrazumeva zloupotrebu sile kao akta agresi&e ko&im se povre5u&u osobe, ili uni(tava
vlasni(tvo$6 4asil&e na sportskim priredbama, sa te7i(tem na !udbalskim utakmi1ama, &e esta
tema u savremeno& &avnosti$
8vde se postavl&a pitan&e kako se to nasil&e uop(te dovodi u vezu sa sportom9 i u vezi sa tim
drugo, so1iolo(ko pitan&e, za(to se to nasil&e ispol&ava ba( na !udbalskim utakmi1ama:
8b&a(n&en&e le7i u razliitom mentalitetu razliiti; naroda$ Visoko1ivilizovane zapadnoevropske
zeml&e uporedo sa po&avom prvi; problema u ovo& oblasti pote7u za re(en&ima u vidu razliiti;
na1rta zakona, sporazuma i sl$
U skladu sa tim, &o( davne *3-5$ godine u "trazburu od strane "aveta <vrope sain&en &e
=<vropski sporazum o nasil&u i nedolinom pona(an&u gledala1a na sportskim priredbama>$ U
stavkama ovog sporazuma mogu se videti zabrinutost dr7ava potpisni1a ovog sporazuma za
kr(en&e pret;odno potpisane ?ovel&e o evropskom sportu za sve?, kao i namera da se sprei i
kontroli(e nasil&e i nedolino pona(an&e gledala1a na !udbalskim utakmi1ama$
)ada &e re o zeml&i "rbi&i, ovde &e slika malo drugai&a$
@akon o spreavan&u nasil&a i nedolinog pona(an&a na sportskim priredbama &e usvo&en tek
200A$ godine$
' pored n&egovog posto&an&a, on &e, iz nekog razloga, vrlo retko i vrlo lo(e primen&ivan$ 4asilni1i
B navodni navi&aiC ovo koriste i zbog toga su stadioni i dal&e samo mesto na ko&ima se
neka7n&eno ispol&ava agresivnost ko&a potie iz razliiti; izvora$
.ladi su ogoreni zbog sistema ko&i vlada i naina na ko&i isti vlada9 a sa druge strane,
kolektivno, po prirodi, nisu skloni ak1i&i u smislu borbe za bol&im, potrage za re(en&em problema,
za obrazovan&em D kako bi &ednog dana doveli do promena9 ve su sportske priredbe n&i;ovi
&e!tini, brutalni =izduvni ventili>$
Tobo7n&i Enavi&ai= se pritom sve vreme besramno poziva&u na navodnu privr7enost klubovima
za ko&e navi&a&u$
3
6 Ivan Vidanovi: Renik socijalnog rada, Tiro-erc, Beograd, 2006.
2. Navijai i ivotno ugroeni
Fela tema se pomalo uozbil&u&e i dobi&a (ire razmere kada osvane vest o izgubl&enim 7ivotima
navi&aa na utakmi1ama$
Utakmi1e sa takvim is;odima postavl&a&u pitan&e ko&a &e uloga navi&aa: @ar oni ne bi trebali
svo&im prisustvom, pozitivnom atmos!erom i podr(kom igraima da pomognu (to povol&ni&em
Bza n&i;C is;odu utakmi1e: 'zgleda da &e navi&an&e, ipak, mnogo vi(e i stra(ni&e od toga$
2.1. Smrt ran!uskog navijaa pred me Parti"an # $ulu" u %eogradu
1&.'(.2''(.
Taman (to se 25$ Univerzi&ada odr7ana u Beogradu zavr(ila bez ikakvi; problema i napokon &e,
posle dugo vremena, u svet otisla &edan lepa slika o "rbi&i9 &edan stra;ovit doga5a& u septembru
ove godine u Beogradu &e uzburkao kompletnu evropsku, pa i svetsku &avnost$
4aime, *0$ septembra ove godine, neposredno pred poetak !udbalskog mea izme5u
Eartizana= i !ran1uskog ETuluza= &e grupa od desetak ;uligana napala !ran1uske navi&ae$
.esto de(avan&a &e 8biliev vena1 G trg sain&en od ba(ti desetine ka!ia u ko&e izlaze mladi$
#akle, sam 1entar Beograda, nekoliko kilometara udal&en od stadiona, gde su !ran1uski navi&ai
odmarali pred utakmi1u, ak bez ikakvi; obele7&a svog kluba, i bez ikakvi; izazivaki; stavova$
'pak, &edan od !ran1uski; navi&aa, Bris Taton B2-C &e napadnut od strane navi&aa Eartizana= i
to be&zbol pali1ama, (ipkama i bakl&ama$ U poku(a&u da pobegne, mladi &e sa visine od + metara
pao na plonik$
osledi1e udara1a i pada su prelom karli1e i ozbil&ne povrede glave i aorte$ osle dana
provedeni; u komi, mladi &e preminuo 2-$03$2003$ u Urgentnom 1entru u Beogradu$
#oga5a& ko&i &e malo nazvati Enasil&em na sportsko& priredbi= &e probudio 1eo svet$ "a;rani Brisa
Tatona u Fran1usko& &e prisustvovalo preko ;il&adu l&udi, !ran1uski zvanini1i, kao i ambasador
"rbi&e u Fran1usko& i bitno &e medi&ski propraena$ Ho( &ednom &e 1ela na(a na1i&a predstavl&ena
kao varvarska, a svi mi kao ;uligani, zbog (ai1e mladia ko&i su se poneli svakako, samo ne
;rabro$

3. )akon o spreavanju nasilja na sportskim priredbama

eriod ko&i &e usledio &e potsetio vlada&uu garnituru da mi imamo @akon o spreavan&u nasil&a i
nedolinog pona(an&a na sportskim priredbama iz 200A$ godine$
)ao (to &e ve reeno, pomenuti zakon &e donet, ak su dva puta vr(ene izmene, ali skoro nikad
ni&e pokrenut postupak po osnovu ovog zakona, &er stadion &e u "rbi&i bio i ostao ne(to slino
arenama u ko&ima su se u antiko& Grko& borili gladi&atori G prostor u kome &e skoro sve
dozvol&eno$
'pak, ubistvo stranog dr7avl&anima i to u ba(ti ka!ia kilometrima udal&eno& od stadiona nas &e
naterao da s;vatimo da mi praktino i nemamo odgovara&ui zakon$
@akon o spreavan&u nasil&a i nedolinog pona(an&a na sportskim priredbama sadrzi lanove ko&i
se uglavnom tiu obaveza organizatora sportski; priredbi$
rema ovom zakonu, u nasil&e na sportskim priredbama se svrstava:
*C !iziki napad na uesnike sportske priredbe9
2C !iziki obraun izme5u uesnika u sportsko& priredbi9
AC ba1an&e na sportski teren ili u gledali(te predmeta ko&i mogu da ugroze 7ivot, !iziki integritet
ili imovinu9
/C izazivan&e mr7n&e ili netrepel&ivosti ko&a mo7e da dovede do !iziki; sukoba9
5C o(teivan&e sportskog ob&ekta, opreme, ure5a&a i instala1i&a na sportskom ob&ektu na kome se
odr7ava sportska priredba9
+C izazivan&e nereda prilikom dolaska, odnosno odlaska sa sportskog ob&ekta ili u sportskom
ob&ektu, remeen&e toka sportske priredbe ili ugro7avan&e bezbednosti uesnika sportske priredbe
ili trei; li1a9
0C neovla(eni ulazak na sportski teren9
-C neovla(eni ulazak u slu7bene prostori&e i slu7bene prolaze sportskog ob&ekta na kome se
odrzava sportska priredba9
3C uno(en&e u sportski ob&ekat i uoptreba alko;ola ili drugi; opo&ni; sredstava9
*0C uno(en&e u sportski ob&ekat odnosno kori(en&e pirote;niki; sredstava9
**C neovla(eni ulazak u deo gledali(ta ko&i &e namen&en protivnikim navi&aima$
!
4i&edna stavka ovog @akona ne spomin&e da &e nadle7no ministarstvo unutra(n&i; poslova
zadu7eno da obezbedi prisustvo poli1a&a1a na svim Ekritinim= loka1i&ama u gradu$ Her, i pored
podel&enog mi(l&en&a &avnosti u vezi slua&a Brisa Tatona svi su slo7ni u vezi &ednog pitan&a G
za(to tog dana ni &edan &edini poli1a&a1 ni&e imao zadatak da vodi rauna o bezbednosti loka1i&e
na ko&o& se dogodila nesrea, ste1i(tu mladi; l&udi, pa i navi&aa, na dan tako velikog mea:
"vakom od nas se sada ini da &e nesreu bilo mogue predvideti, a samim tim i spreiti$
@bog toga bi, za&edno sa izvr(itel&ima ovog zloina, trebalo da odgovara&u i struktura odgovorna
za ugro7enu bezbednost !ran1uski; navi&aa tog dana$
4. +k!ioni plan "a spreavanje nasilja na sportskim priredbama
osledn&e novosti iz Vlade Iepublike "rbi&e nas in!ormi(u da &e 2$*2$2003$ na "avetu za
spreavan&e nasil&a i nedolinog pona(an&a u sportu usvo&en Jk1ioni plan za spreavan&e nasil&a
na sportskim priredbama$ .inistar omladine i sporta "ne7ana "amard7iD.arkovi &e tim
povodom iz&avila da "avet za spreavan&e nasil&a i nedolinog pona(an&a u sportu oeku&e od
"aveta <vrope &asne preporuke za spreavan&e nasil&a$ 4ismo li &o( u uvodu ovog rada naveli da
&e "avet <vrope &o( pre 2/ godine, doneo E <vropski sporazum o nasil&u i nedolinom pona(an&u
gledala1a na sportskim priredbama>: 8bzirom na to da &e "rbi&a lani1a "aveta <vrope &o( od
200A$ godine, bilo bi za oekivati da &e na( @akon o spreavan&u nasil&a i nedolinog pona(an&a
na sportskim priredbama u skladu sa sporazumima "aveta <vrope$
*. )akljuak
U budunosti se oeku&e organizovan&e kon!eren1i&e na ko&o& bi *+0 gradonaelnika i
predstavnika op(tina trebalo da razgovara o nasil&u u sportu, kao i o ukupno& bezbednosti mladi;
u "rbi&i$
Jko pored ovoga uzmemo u obzir i optimistinu nadu da &e do(ao dan kada e, napokon, poeti
da se primen&u&e @akon o spreavan&u nasil&a i nedolinog pona(an&a na sportskim priredbama,
ko&i &e sain&en pre + godina, mo7emo oekivati neke pomake na pol&u bezbednosti na sportskim
priredbama$
@akl&uak &e da &e &edan nedu7ni strana1 morao da bude ubi&en od strane ;uligana i 1eo svet da
nas osudi kako bismo mi na(e zakone uskladili sa relevantnim evropskim zakonima$
6
,. -iteratura
*$ 'vani(, %$: Politiki sistem, Fakultet bezbednosti, Beograd, 200+$
2$ Vidanovi, '$: Ienik so1i&alnog rada, TiroDer1, Beograd, 200+$
A$ ;ttp:,,sr$Kikipedia$org,Kiki
/$ ;ttp:,,KKK$mos$gov$rs,indeL$p;p
"