So04 2010

ToN cNh
N
s 4/ 2010
Chng ti vui mng mang n cho c gi mt s tp ch nm bt
c nhng sc mu rc r ca n trong ton b s a dng
tuyt vi. Nhng ngn ni tuyt ph Lahaul nm k nhau tng
phn vi cc lu i v dinh th Rajasthan. Trang phc rc r v
cch trang im ca cc hnh thc ma c in n a ti hnh
nh quyn r ca iu ma suf Kathak. Bi vit v l hi ngh thut
din ra ng thi vi Th vn hi Khi thnh vng chung v bi
vit nhn nhn du n ton cu ngy cng m nt ca ngnh thi
trang n lm tng thm nim vui th gic m tp ch ny em li.
Xt kha cnh nghim tc hn, chng ti kho st vic n tr
li Hi ng Bo an Lin Hp Quc v tim nng vn c th c
m ra nh d n mng in t ton chu Phi (e-Network) bng
cch kt ni mt s bnh vin v t chc gio dc tt nht ca n
vi cc i tc chu Phi. Lot bi v cc t chc c cht lng
hc thut xut sc c tip ni vi bi vit v i hc Cng ngh
Delhi, v chng ti c mt bi vit c bit v tm quan trng ca
th xc nh c im nhn dng duy nht Aadhaar trong n lc
t c tng trng ton din ca n . Chng ti cng xem
xt i hi Ton hc Th gii din ra ti ni sinh ra con s 0 v
xem xt n lc tn tm Lucknow trong vic bo tn cc bn tho
vit tay v di vt c. Thng c BP singh trnh by mt quan im
ng ch v n ; tip theo l bi vit a c gi n vi
truyn thng truyn giao tri thc.
Truyn giao tri thc v thng tin cng l lnh vc quan tm then cht
i vi V Ngoi giao cng n , v chng ti khuyn khch c
gi theo di qua trang web ca chng ti www.indiandiplomacy.
in. Trang web ny s dng cng c dch thut Google tp ch c
th n vi c gi cc ngn ng khc nhau. Trn thc t, gn y
chng ti ginh c gii thng danh ting v vic s dng
phng tin truyn thng x hi mt cch sng kin nht trong
chnh ph n . Nhng ngi quan tm c bit n chnh sch
i ngoi ca n c th theo di mc Indiandiplomacy trn
Facebook, Twiter, YouTube v Blogspot. c gi c th c Tp ch
n ton cnh trc tuyn thng qua trang web ca chng ti v
qua c a ch scribd v Issuu c th chia s ni dung vi bn b.
Li Tng bin tp
Navdeep Suri
ba 1: Khonh khc quyn r trong
Suf Kathak Manjari Chaturvedi.
nh: Amit Mehra.
Chuyn du ngon bng t
qua Lahaul
Aparna Srivastava Reddy 2
Con ng chu bu
Shekhawati
Reem Khokhar 16
Tr li Hi ng Bo an
Lin Hp Quc
Anirudh Bhattacharyya 26
Mi quan h i tc pht trin:
Kt ni n v chu Phi
Manish Chand 32
n ca chng ta
Balmiki Prasad Singh 36
Truyn ti tri thc
Sudha Gopalakrishnan 44
i hc Cng ngh
Delhi
Rashmi Sablania 48
Cc nh ton hc th gii ni
sinh ra con s 0
Mohammed Shafeeq 54
Bo tn lch s
Shudip Talukdar 58
Anokhi
Bo tng in th cng
Pramod K.G 80
Aadhaar
B phng cho s pht trin
ton din
Vishnu Makhijani 62
Aharya
trong cc iu ma c in
Leela Venkataraman 66
Suf Kathak:
V iu tm hn!
Suparna Rajguru 86
L hi ngh thut ti
Th vn hi Khi
thnh vng chung 2010
Shubhra Mazumdar 92
Ngnh thi trang i t th trng
hp n th trng ton cu
Shilpa Raina 100
N TON CNH S 4/2010 2
Chuyn du ngon bng t qua
Lahaul
Bi & nh:
APARNA SRIVASTAVA REDDY
Sng bng Lahaul Spiti trn ng n Kunzum La.
N
m thng lu cc con sng ca bang Himachal
Pradesh, bn kia Kiber (ngi lng cao nht c ng
t chy qua) v v p hoang vng vng Spiti cng
nhng tu vin trng l, l thung lng Lahaul mp m, nguyn
s, vi cnh quan thin nhin p nh chn thin ng.
l mt hnh trnh th v bng qua hai o cao ca dy
Hymalaya v thung lng Lahaul xanh mt. Khi hnh t
Kaza huyn l ca Spiti v
thnh ph du lch Manali thung
lng Kullu, cuc hnh trnh c
chiu di 185 km a hnh dy
Himalaya hu nh khng c ly
mt bng ngi nhng tht quyn
r. Tuy nhin, nu bn thch li xe,
s hu hoc thu c mt chic
xe hai hay bn bnh v yu thch
ni non, th a hnh cao ny
l mn qu dnh cho gic quan v
tinh thn.
Xut pht t New Delhi, qua bn
ngy i ng y phn khi,
chng ti n c Kaza, huyn
l ca Spiti. Nhng dy ni
khin chng ti m mn, nhng
iu tuyt vi nht cn ang
pha trc. Kunzum La (4590 m)
pha ng v Rohtang (3978 m)
pha ty l hai con o dn n
thung lng Lahaul v ngng hot
ng trong su thng ma ng
hng nm v tuyt. Chng ti phi
mt mt ngy vt qua hai o
cao v a hnh him tr ca thung
lng Lahaul. D l i b hay i
xe, thch nht l thc hin chuyn
i theo tc mnh mun. Tuy
nhin, qung ng di 185 km
lm nn lng trc mt thc gic
chng ti sm ro bc ln ng.
Chng ti b li sau lng tu vin
Ki Gompa, vin ngc qu ca
thung lng Spiti. Di nh nng
ban mai chan ha, tu vin trng
tht trng l, ta nh phn m
u cho nhng g ang ch c
khm ph.
Khi nhng tia nng ban mai u
tin kh chm mt ng, nhng
dng nc nh do bng tan bui
sm trn y cc vng nh trong
cc g, khin cho vic li xe tr
nn nguy him v con ng
gn nh b ng bng tr nn
trn trt. Trn ng n o
Kunzum La, chng ti b li sau
lng con sng Spiti bt ngun t
ni khng xa con o.
Vt qua sng Spiti, chng ti
bc vo chng u tin ca cuc
hnh trnh leo 76 km ln ti
o Kunzum La, ting Ty Tng
c ngha l im hn ca d
ni Ibex v l ca vo pha ng
thung lng Lahaul p nh tranh.
iu k diu bt u ngay c khi
chng ti cha n c o.
li sau lng nhng tho nguyn
trn ni, cao nguyn xanh mt
bng phng v nhng nh ni
mu nu hoang vu, chng ti theo
li r kh nguy him trn ng v
Cht nhn thy tuyt trn ng t Spiti n Kunzum La (trang bn)
v ng ni th thch tay li ca bn (di).
bt cht nhn thy tuyt trong cc khe ni. Vi mt ngi quen sng
vng ng bng v trnh c ma h bi bm vi nhit ln n 45
o
C
ca Delhi th nim vui sng hn hoan y c th cm nhn r rng.
Phi mt khong hai ting ng h li xe qua nhng thung lng rng
ln lc c nhng ch b Ty Tng ang gm c v nhng ngi lng b
nh. mt vi ngi lng c dng nhng tm bin nh ghi dn s trong
lng ch vi trm hay thm ch cha n mt trm ngi. Mt dn s
trung bnh ca huyn Lahaul v Spiti l 2 ngi/km
2
.
Chng ti t chn n Losar th trn nh cui cng ca huyn Spiti.
Khi l 10 gi sng. Mt cc c ph y vi bnh aloo paranthas nng
hi trong qun nh duy nht ven ng mi tuyt vi lm sao.
Ngi lng tht nh b v chng ti mc kt gia m ng tc nghn ti
mt trm kim sot kh ln. Vi ngi n ng ang ngi vi dng v u
oi trc cng nh, di nh nng bui sng. Ph n th bn rn vi cng
vic ni tr. Hu nh khng c ai mc vy v eo tp d theo phong tc
Lahaul quang cnh ma h
Ty Tng. B o salwar kameez c mt khp ni, tn su trong cao nguyn.
th x ny c l trc y l mt giao l trn con ng t la, c by
bn sn phm bng nha hin i gi r ng trc cc ca hng. Tuy vy,
bu khng kh tnh lng ca ni non vn bao trm c th x.
Chng ti li xe i tip. Con ng ngon ngoo, dc ln dc xung, y
nhng l bng tan v tht him nguy. Khi chng ti khng bit rng
sp phi vt qua nhng sui bng tan chy trn tr.
Khung cnh nhanh chng chuyn sang mu trng hn l mu nu.
C lc chng ti cm thy nght th. l v cao hay cnh tng
ngon mc?
Mt mu trng tht tinh khi. Tinh khit lm sao. Tt c ang xung quanh
chng ti. Cn gn 11 km na mi ln n o Kunzum La. Ct cy s hin
ra bn cnh ta thp bng (i tng nim mt Pht t li lc, c bit
l mt thy tu Ty Tng). Kunzum La 2 km! Chng ti i chm li say
sa vi quang cnh hng v.
Mt tri ta nng chi chang. Bu
tri ngt mt mu xanh. Chng ti
n c Kunzum La. Ngi
ta ni rng tt nht nn vt o
vo bui sng. Chng ti n
khi qu tra. o ny ca dy
Himalaya, c ng ln v ng
xung u kh thoai thoi v ton
cnh o nhn t trn nh xung
tht tuyt vi!
nh o c nh du bi mt
bc tng mani c xy bng
nhng tng trn dt c khc
cu thn ch ca Pht gio Ty
Tng Om mani padme hum
(m-ma-ni-bt-m-hng; Ngc
qu trong hoa sen). Bc tng bao
quanh mt ngi n v b tuyt
che ph. Nhng l c Pht sc s
ca n th Geypan thn tr tr
l nhng th duy nht hin ln
trn mt vng tuyt ph trng xa.
Teo truyn thuyt, l vt bng
tin mt ca nhng tn chn
chnh s dnh cht vo tng thn
bng , th hin l vt c
chp thun.
Vic i vng quanh ngi n trc
khi tip tc hnh trnh c xem l
s em li may mn. Chng ti do
mt vng quanh n th v dng
li mt lt ti nc nh th gii ny.
Con ng trn cao ny l mt
b dc thoai thoi xung thung
lng Lahaul. L mt phn khu
ca huyn Lahaul-Spiti xuyn
dy Himalaya, thung lng hin
ra gia mt dy ni cao ngp sc
ta v xanh rc r. Nhng dng
sng bng ang tan chy, li
nhng mnh vn, vi sc trng
ca sng bng ang a gin trn
Ki Gompa hn ngc ca Spiti
N TON CNH S 4/2010 10
nhng sn ni lp long, v bin dng sng trong hm ni su tr thnh
c mu xanh ngc.
Qung ng t thung lng Lahaul n o Rohtang di 60 km. Ngi
ta ni rng, tn gi ca thung lng bt ngun t t Loh Yul (nam quc
Ladakh) hay Lhahi Yul (t nc ca cc v thn) trong ting Ty Tng.
Gip vi trc Bc-Nam dn n Ladakh pha bc v dy Pir Panjal
pha nam vng bin gii n - Ty Tng, Lahaul l mt phn ca
huyn Lahaul-Spiti xuyn dy Himalaya, phn cn li l Spiti.
Sng Chandra bt ngun t pha ty o Kunzum La. T u ng i
b 6 km l n Chandratal h nh trng, u ngun sng Chandra
chy qua thung lng Lahaul.
Gaddi (ngi chn cu) v n cu ni (di) v nc nh th gii (phi)
N TON CNH S 4/2010 11
K l, th v v nguyn s, khng ni no snh c vi quang cnh ni
non ca thung lng vng bin gii n - Ty Tng ny, v p x
x ca nhng hang v v p lng ly ca nhng nh ni tuyt ph
trng xa, to thnh sn khu cho dng sng Chandra biu din v iu
duyn dng.
Nhng nh ni tuyt ph quanh nm trn dy Himalaya V i dy
cao nht trong ba dy Himalaya m p thung lng quyn r c to
thnh bi dng sng Chandra v Bhaga ny.
V s ca phong cnh thin nhin giu tnh ngh thut tm mnh
v ni bt di nh sng trong nh lc, khin ngi ta nhn thy mnh
tht b nh trong mt s sp xp rng ln. Mt khc, v p hoang
N TON CNH S 4/2010 12
N TON CNH S 4/2010 13
s ca n li khin bn cm thy
mnh cng l mt phn ca thit
k hng v .
Lahaul tp trung nhiu dy ni
cao ng u v nhng sng bng
rng ln c n h li cun cun
tan chy. Chng ti li xe qua mt
vi trong s nhng dng sng bng
ny, ni T chc ng Bin gii
vn thng xuyn trng chng v
bo dng.
Li mn ca t i qua lng thung
lng ln nhn , qua nhng on
sng nng, qua nhng dng sng
bng ang chuyn thnh sui v
thc nc chy xit trn ni, khin
cho cuc hnh trnh va th v va
li cun.
Tam gia giao thng cng chng
ti trn li mn bng qua tuyt v
lng sng con ng duy nht
ch c nhng n cu. Ngi chn
cu Gaddi nhng ngi trng
coi n cu ni v vc trn lng
ngi nh ca mnh l bc thy
v cch sinh tn mnh t khc
nghit m hng v ny.
Batal, nm gia Kunzum La v
Rohtang, l trm dng t duy
nht. V p nguyn s ca n d
lm cho ngi ta lm ln. Nhng
cn gi lnh but qut qua ni
ny, vn cng c coi l im
xut pht cho nhng chuyn i
b ngn trong thung lng. Batal
ban tng nhng cnh quan truyn
cm hng nh ni mnh khnh
hnh tam gic pha nam v dng
sng bng Bara Shigri. Trn ng
i tip n Rohtang La ta bt gp
dng sng bng Chhota Shigri v
Gramphu.
Con ng li dn dn dc ln.
Nhng thc nc t cc khe nt ri
rc trn nhng vch ni ca thung
lng l nhng g chng ti nhn
thy khi ri khi Chandra v i
v pha Gramphu, ni con ng
r i mt dn n Ladakh qua
Keylong, huyn l ca Lahaul, v
mt dn n Manali qua Rohtang.
Chng ti i theo nhnh sau.
o Rohtang tuy thp hn o
Kunzum La nhng li g gh hn
vi dc dng ng, nhng ch
Ti tit thay i lun lun v ng ti Rohtang La (trang bn)
v sng Chandra gn Batal, gia phong cnh Lahaul ngon mc (di)
N TON CNH S 4/2010 14
N TON CNH S 4/2010 15
quanh hnh ch chi v thi tit
th tht l ti t. Trong ting Ty
Tng, Rohtang c ngha l ng
xc cht. Khi chng ti i v pha
nhng nh ni xuyn thng my,
mt lp sng m dy c che ph
nh o. V vy, chng ti ch c
th thong thy v hng v ca dy
ni Pir Panjal.
pha bn kia o Rohtang, sau
qung ng di 51 km i xung
nhng ngn i xanh mt ca
Manali, nhng cnh rng thng
v v s thc nc, chng ti i ti
th trn m t, xanh mt v ng
c im dng chn cui cng
trn ng tr v nh.
Nhng v hng v ca Lahaul
vn cn hin hu. Li xe bng
qua nhng thnh ly ni v con
sng cun cun chy bn, v
p hoang vng v s tnh mch
thanh bnh ca thung lng ny,
vn l mt tri nghim mnh m.
Khi i din vi tt c nhng g
thanh khit, tinh khi, hoang
s v ring bit nhng dy ni
trng xa , ti c cm gic ha
nhp vi chnh mnh.
u
Tc gi l mt o din phim ti
liu, nh t vn truyn thng v
nh bo c ting.

Trang bn: Dy Himalaya p lng ly.
T trn cng bn tri xung di: in th
trn nh Kunzum La; b li Kaza ng sau con
ng ni dn n Lahaul v dy Kinner Kailash
trn ng n Spiti.
N TON CNH S 4/2010 16
N TON CNH S 4/2010 17
N
hng n ct cun cun.
Cung in trang hong
lng ly m o trong
ln sng m sa mc. Khn xp
v trang phc mu sc ti sng.
Nhng hnh nh c tnh hnh
tng ny ca bang Rajasthan
ty bc n ni ting khp
th gii. Cc thnh ph Jaipur,
Jodhpur, Jaisalmer v Udaipur l
nhng a danh quen thuc trn
tuyn du lch, v sc hp dn ca
chng s tip tc quyn r du
khch. Tuy nhin, nm ngay pha
bc Jaipur l mt trong nhng kho
bu cha c khm ph nhiu
l Shekhawati. Tnh ph nh
khng my nhn nhp l minh
chng hng hn v qu kh giu
c v si ng ca vng ny. Ging
nh nhiu ni bang Rajasthan,
pho i, n miu v chattris (cm
lu t c xy dng tng nh
mt ngi anh hng khut)
nm ri rc gia cnh quan thin
nhin. Tuy nhin, kho bu lm nn
s khc bit ca vng l hng nghn
lu i (haveli) c tng trang tr
tranh v, nm bn cc ng hm
quanh co un ln. Ton b cng
trnh c ph kn bng cc hnh
tng ha tit hoa c xoy, hong
tc, nam thn v n thn, ng
vt, v.v. to n tng tht ngon
mc v kinh ngc. Haveli thy c
khp bang Rajasthan v mt s
vng ca n , nhng nhng
Con ng chu bu
Shekhawati
Bi: REEM KHOKHAR
nh: SIDDHARTH KHANDELWAL
Khu vn pha trc v li vo Khch sn Ramgarh.
N TON CNH S 4/2010 18
li qu kh. Vo th k 15, Rao
Singh Shekhawat tch vng ny
ra v tr thnh ngi cai tr c lp
u tin. Chnh t ng xut pht ra
ci tn gi ca vng c ngha l th
tc Shekhawat hay Shekhawati.
C dn y l ngi Rajputs
cng ng chin binh kiu hnh
v ngi Marwari, cng ng
thng gia. Vng ny c ch
n l mt trung tm thng mi
chnh, c rt nhiu ca ci ca c
dn Marwari. Shekhawati l a
danh c bit ca cc ng quc
l dn n bang pha ty Gujarat,
v ngi Marwari y thnh
vng cho ti u th k 19. Cc
trung tm thng mi dn chuyn
haveli c hnh v l c trng ca
Shekhawati. Vng ny c bit
n nh bo tng ngh thut ngoi
tri ca Rajasthan v c cho l
ni tp trung nhiu bch ha nht
trn th gii.
tm hiu vng ny v cch trang
tr lng ly ca n, ta cn quay tr
Quang cnh Khch sn Ramgarh Fresco nhn t sn gia (tri) v tng c trang tr bng cc bc bch ha
N TON CNH S 4/2010 19
n thnh ph Kolkata, Mumbai,
Chennai; nhiu ngi Marwari
Shekhawati quyt nh theo ui
nhng c hi ny, li ng sau
gia nh mnh. Quyt nh ha
ra l mt bc i khn ngoan v
ti chnh v h rt thnh cng;
con chu h tip tc sinh sng
thnh ph m cha ng chuyn
n v duy tr s thnh vng v
kinh t. Nhiu gia nh thng
gia c th lc nht n c gc
gc t Shekhawati, nh gia nh
Birla, Ruia, Goenka, y l ch mi
k mt s, v c Lakshmi Mittal
na. Sau khi nhng ngi di c ri
khi vng ny i lm n, h bt
u gi tin v Shekhawati xy
haveli, chng t s giu c v a v
ca mnh. Phn ln cc lu i ny
c xy trong khong thi gian
t 1830 n 1930. Nhng vic xy
dng n gin khng tha mn,
v th ha s c mi n trang tr
cho cc haveli biu tng tt bc
v s thnh vng ca gia nh.
Phn ln cc bc tranh ny c
ch lch s v thn thoi c
a thch cc cnh ly t s thi
N TON CNH S 4/2010 20
Du khch ti mi vm trung tm ca Poddar Chattri,
Ramgarh - Shekhawati
N TON CNH S 4/2010 21
Ramayan hay cuc i ca Tn
Krishna. Tuy nhin, bn s thy
ri rc gia cc cnh l Tn
Krishna trn my bay, hay mt
ng c hi nc chy dc ton
b bc tng, hay hnh nh ngi
Anh mc qun phc v ph n mc
o di. Cc ch lai ghp ny l
tng ca c ha s nhng ngi
tip nhn phong cch phng Ty
m h gp v ch nhn haveli,
ngi mun chng t hiu bit
ca mnh v cng ngh v vn ha
ngoi quc.
Vng ny c mt s a danh hp
dn. Mandawa c cho l thnh
ph ni ting nht y vi nhng
haveli c chuyn thnh khch
sn. Pho i nguy nga vn cao
trn nn tri, cha ng b su tp
c, tranh, l phc v kh gii ca
hong gia Mandawa. y c mt
vi havel, nhng im ni bt nht
l phng dt vng l Jhunjunwala
Haveli v Murmuria Haveli c ca
i vi cc bc tranh v on tu
mt ng t ng c v mt
bc tranh v Jawaharlal Nehru gi
cao l c n . Fatehpur, cch
khong 20 km, cng c mt
vi vin ngc ca ring mnh,
l Geori Shankar Haveli vi trn
lt gng v Haveli Nadine, vn
c ng ch l mt ha s ngi
Php Nadine Le Prince chuyn
thnh bo tng. Pho i uy nghi
thnh ph Dundlod c t khong
Khung ca c trang tr bng cc bc bch ha
ca mt bit th (tri) v trn dn gng n
Shani ti Ramgarh (di)
N TON CNH S 4/2010 22
nm 1750 v l mt kho tng chn
dung, ni tht c kh v c xa,
th vin. Ramgarh c cho l
ni c nhiu nht nhng havel c
tng trang tr tranh trong vng
v c Ram Gopal Poddar Chattri
tuyt p. Nhng bc tranh tng,
bao gm c tranh trn mi vm,
tht hp dn th hin cc cnh
trong Ramayana, cuc sng ca
Krishna v tranh ragamala (nt
nhc). Khng ging nhm mi
vm hnh gin d ni chung, cc
chattris ny thc s ging mt cung
in nh bi nhng bc tranh
tng trang tr lng ly. Ch nhiu
mu sc Ramgarh l mt trong
nhng ci hay nht c lu gi
Shekhawati; i do qua nhng gian
hng nh xu tht l th v. Cc ca
hng bn nhng chic vng nhiu
mu sc; nhng chic cho m
ang si rn samosas (bnh hnh
kim t thp nhn khoai ty v u
thm ngon) v cc loi ko truyn
thng boondi laddos hnh trn,
c mu vng (mt loi ko ni
ting hnh qu bng) l th m ai
cng phi th; g th cng v
m ngh l mt s mt hng ni
ting ca thnh ph ny.
Ngy nay, rt nhiu nt huy hong
b ngi ta lng qun v loi b,
Tranh v trn tng Shekhawati tiu biu (tri)
v Shekhawati lc chng vng
N TON CNH S 4/2010 23
nhng vn cn c nhng ngi
tch cc gn gi chng. Mt s
havel v pho i c c khi
phc v chuyn thnh khch sn
hay bo tng di sn, v ch nhn c
th l ngi a phng hay ngi
ni khc. V th, bn khng ch
c th ngm nhn cc di sn ny
t bn ngoi, m cn c th mt
trong nhng c ngi c chuyn
i thnh khch sn v thng
thc v lng mn, duyn dng ca
mt thi qua. Mt trong nhng
c ngi nh vy l Ramgarh Fresco
Ramgarh, vn c khi phc li
Tng ngoi ca Khch sn Ramgarh Fresco
c hnh v voi (phi) v ch cng u trn nc
Ramgarh Fresco (di)
N TON CNH S 4/2010 24
N TON CNH S 4/2010 25
sau khi b b khng trong na th
k. Mt ng c hi nc chy dc
bc tng pha trc ca ta nh,
mt con voi trn cng cu thang
li vo, vi voi dui thng xung
pha ng ray. Trong khi khm
ph haveli vi 14 phng nm xung
quanh sn pha di cng ban cng
v snh tng trn, bn khng th
khng xoa tay ln nhng bc tng
mn, lun mt lnh khi chm vo
lp ph ngoi bng nc vi ha
tan v v gip nghin nt khin cho
b mt tng mn ng.
Khng mt chuyn i no ti
Shekhawati trn vn nu cha
thng thc m thc a phng,
v ba n ti trn nc nh cho bn
nm mn thali Rajasthani truyn
thng (gm c rau, u lng v cc
mn tht ng trong cc bt nh
t trn a ca tng ngi) trong
lc ngm nhn thnh ph ban m.
T mn laal maas thm nc mi
(ca-ri cu c sn ca vng) n
gatte ki sabzi (bnh bt u xanh
chm nc xt) cch nu ngon
cng khung cnh kiu dim lm
tng thm hng v cc mn n.
T ci lc hay nga n nhng
chuyn i b, i xe jeep c nhiu
cch tri nghim cc a danh
hp dn trn. Phn ln cc thnh
ph cch nhau qung ng ngn,
nn d dng khm ph cng mt
lc mt vi thnh ph trong mt
chuyn i. Ti gian tri tht
nhanh khi thng thc v p
khng nhum mu thi gian ca
kho bu Shekhawati.
u
Tc gi l ngi chuyn vit v
du lch
Cch i: i theo ng b t Delhi
300 km (6-7 gi i t). i theo ng
b t Jaipur: 180 km (3 gi i t). Sn
bay gn nht: Jaipur
a danh nn tham quan: Ramgarh,
Mandawa, Fatehpur, Churu, Dundlod,
Nawalgarh, Mahensar
Mua g: lm bng tay v th cng
a phng
B g Khch sn Ramgarh Fresco
(trn cng); du khch trong bui ti y thch
th khch sn v bopas hay cc nhc s ang biu
din Shekhawati (di).
N TON CNH S 4/2010 26
N TON CNH S 4/2010 27
Tr li
Hi ng Bo an Lin Hp Quc
ANIRUDH BHATTACHARYYA
T chc Lin Hp Quc ca
chng ta, khng c ch ngha
ring, m n nhn tt c cc ch
ngha v h t tng; t chc ny
n nhn tt c cc nn vn minh
ca phng Ty v phng ng;
cc nguyn tc ca Lin Hp Quc
khng th ni l bt ngun ch t
mt hay bt c hc thuyt ganh
ua no.
Nu y l nhng li c pht
biu ti din n ca i hi ng
Lin Hp Quc (UNAG) ti New
York vo nm 2010, hay thm ch
mt thp k sau , th chng vn
s tip tc m vang. Trn thc t,
l li pht biu ca Vijaya Lakshmi
Pandit trng phi on n
d phin hp u tin ca i hi
ng Lin Hp Quc din ra sau
khi n ginh c c lp
63 nm v trc.
iu th v l, n thc ra
c quan h vi Lin Hp Quc t
trc ngy 15 thng 8 nm 1947.
Ngy n gia nhp Lin Hp
Quc l 30 thng 10 nm 1945, v
y l mt trong 46 quc gia u
tin k vo Hin chng Lin Hp
Quc. Nhng r rng l, sau khi
n xy dng c chnh sch
ngoi giao ca mnh th quc gia
ny mi c th li du n trn
ngoi giao ton cu, m ng
nhin l c c Lin Hp Quc
trong .
Ngy nay, hn su thp k tri
qua, n s bc vo mt giai
on gy nh hng mi trong cc
phng ngh s v c quan ca Lin
Hp Quc. Tng 10 nm nay,
sau mt thi gian vng bng sut
19 nm, n ginh c a s
phiu trong i hi ng Lin
Hp Quc v tr li Hi ng
Bo An Lin Hp Quc vi t
cch l thnh vin khng thng
trc c la chn, i din cho
khu vc chu . y khng ch l
vn c bu vo mt c quan
hoch nh chnh sch u t, m
chnh l ci cch theo cuc bu
chn nhn mnh v th ang ln
ca n . Trong s 191 quc
gia thnh vin hin nay, mt con
s mang tnh hin tng l 187
quc gia bu chn n , t
k lc trong nhng nm gn y.
Quc gia c quan h thn thit
vi n l Nam Phi ginh c
182 phiu. Nhng iu ny cng
chng t mt s chuyn dch
trong ng nng quc t. c
c gng vt ln khi ginh c
thm mt phiu trn mc phiu
ti thiu, cn Canada b buc
phi rt nhng ch cho B
o Nha; vi t nc ny, n
c v xy dng c mt
lin minh thnh cng.
Quan trng hn, khi n ginh
c gh ti Hi ng Bo An
vo u nm 2011, quc gia ny s
nm trong nhm ng minh vi
mt s quc gia, lp nn mt khi
vng mnh. C ba thnh vin ca
IBSA l n , Brazil v Nam Phi
u c mt trong Hi ng Bo an.
Tng t, c bn nc BRIC gm
Brazil, Nga, n v Trung Quc
cng ng thi c mt ti y. V
ngoi Brazil, mt i tc G-4 khc
l c cng c la chn.
Nhng thnh cng ny s em li
nhng trin vng ln hn. Trong
Ta nh Lin Hp Quc, New York (tri)
N TON CNH S 4/2010 28
N TON CNH S 4/2010 29
mt cuc phng vn ngay sau cuc
bu chn, i din thng trc
ca n ti Lin Hp Quc
Hardeep Puri pht biu: R rng
l vic ny t ra cho chng ta mt
s p lc. Chng ta phi tranh
th nhim k hai nm ca mnh
ginh c v tr thnh vin
thng trc lu di hn, bn vng
hn ti Hi ng Bo An.
Nn ngoi giao n cng s i
din vi mt k nguyn mi. Nm
trong Hi ng Bo an c ngha l
lm vic thu m 7 ngy/tun khi
bc vo nm mi 2011.
D nhin, s c mt ca n
trong Hi ng Bo an khng phi
l mt s kin khc thng. Tc
ra, n c mt trong hi
ng ny su ln. Nhng ln ny
c s khc bit. Nhng nm gn
y, n thay i. Quc gia
ny tr thnh mt ch th chnh
trong nn kinh t ton cu, vt
qua c xu hng tng trng m
t mc gn 9%, v trong 5 nm
ti, c th t ti mc tng trng
hai con s nu nhng d bo chnh
thc l ng.
Cng vi sc mnh kinh t, n
cng n lc t c trng
thnh v ngoi giao v ng
mt vai tr ng k trong cc vn
ton cu, chng hn nh ng
ph vi bin i kh hu.
C l khng c g bt hp l khi
gi nh rng, du n ton cu
ngy mt ln ca n s chuyn
thnh ci gh thng trc ti
Hi ng Bo an, nhng nu xt
qu trnh m phn lng vng
Hi ng Bo an Lin Hp Quc
N TON CNH S 4/2010 30
B trng Ngoi giao S.M. Krishna pht biu ti bui hp bo New Delhi, thng bo vic n
c bu vo Hi ng Bo an Lin Hp Quc
}
Hi ng Bo an Lin Hp
Quc l trng tm ca nn
chnh tr ton cu. y l c
quan quan trng ca Lin
Hp Quc c y thc s
mng gn gi hon bnh v
an ninh quc t. S tng
tri v kht vng ng gp
cho ha bnh v tnh hu
ngh quc t ca n s
a ti kt qu l n tr
thnh ting ni ca s iu
tit v tham gia xy dng
trong cc quyt nh ca
Hi ng Bo an.
S.M. Krishna
ti bit n su sc v rt mong c
s hp tc tip tc.
Hn 120 lnh M ni xanh n
hy sinh cho s nghip ln
lao ny; v d gn y nht l ba
nhn vin gn gi ha bnh b
st hi trong trn mai phc mt
cn c ti Kirumba khu vc
min ng hn lon thuc Cng
ha Dn ch Cng-g.
Tt th v l, i qun n gii
gn gi ha bnh u tin ca Lin
Hp Quc l ngi n ; mi
y h ng qun ti Liberia.
Nhng iu khng c g ngc
nhin c, v n lun tp trung
vo vn bnh ng gii. Tc t,
nm 1954, Vijaya Lakshmi Pandit
tr thnh ngi chu u tin
v cng l n ch tch u tin ca
i hi ng Lin Hp Quc.
l mt phn ca vai tr n
trong nhng phng din lin
tin ti xy dng mt vn bn
cho cng cuc ci cch lu di c
ngha ca Hi ng, th c th
mt vi thng, nu khng ni l
vi nm, mi phc ra c nh
hng cho s thay i .
n hon ton c th hon
thnh tt nhng iu kin tin
quyt m nhn v tr ny. Cc
iu kin l v th v ti chnh,
qun s v khu vc ngy cng ln
cao tr thnh thnh vin thng
trc tim nng. Bn cnh , n
vn tip tc ng mt vai tr
ni bt trong lnh vc vn c th
c coi l mt trong nhng lnh
vc hot ng hiu qu nht ca
Lin Hp Quc l gn gi
ha bnh.
Nhng nm qua, n ng
gp gn 100.000 qun gn gi ha
bnh cho hn 40 s mng. Hin
ti hn 8.500 ngi trong s ny
ang c b tr ch yu ti cc
lnh th th ch hay thch thc.
Nm ngoi, trc khi sang n
, Alain Le Roy Ph tng th
k ph trch cc hot ng gn
gi ha bnh ca Lin Hp Quc
nhn mnh tm quan trng
m Lin Hp Quc gn cho vai
tr ca n trong lnh vc ny:
S nghip gn gi ha bnh ca
Lin Hp Quc c l khng
tin c xa nu nh khng c n
t nc c truyn thng
lu i v xut sc trong vic ng
h cc hot ng ha bnh. Trn
nhiu phng din, n l
mt in hnh trong gn gi ha
bnh, khng ch ng gp mt i
qun ln m cn gii quyt cc
vn then cht, nh s tham gia
ca n gii hay ng gp cc n
v hng khng chin thut. Chng
N TON CNH S 4/2010 31
cc c quan tho lun ch cht
ca Lin Hp Quc. Cn gii
quyt nhng vn i vo trng
tm v chc nng hot ng ca
Lin Hp Quc, l vai tr i
din trong Hi ng Bo an nhm
phn nh xc ng hin thc ca
th k 21 ch khng phi hin
thc ca mt th gii nhoi ln t
au thng ca Chin tranh T
gii gia th k 20. iu ny cng
ng khi cn thit phi c mt i
hi ng vi v th bnh ng, theo
ng ngha, vi v th ca mt hi
ng ch khng phi l mt quan
st vin, v nhng quyt nh quan
trng lin quan ti an ninh quc t
c thc hin qua c ch s dng
quyn ph quyt.
Nh vi bi din vn ca Vijaya
Lakshmi Pandit vo nhng nm
cui ca thp k 1940, nhng li
pht biu ca T tng n
u tin, Jawaharlal Nehru, nm
1948 trc i hi ng vn ph
hp vi tng lai ca Lin Hp
Quc k c by gi ch khng ch
lc : Mc tiu r rng, mc
ch r rng; nhng khi nhn vo
mc tiu , mnh dn m ni,
chng ta thng sa vo cc
vn vn vt hn m qun mt
mc tiu chnh m chng ta ang
hng ti. C lc, dng nh
l chnh ci mc tiu cng t
nhiu khng r rng.
u
Tc gi l nh vn v chuyn gia
truyn hnh ang cng tc ti
New York.
quan ti lnh vc x hi. Vi mt
t nc bc ra khi bng ti ca
ch ngha thc dn, iu hp l
l ng h qu trnh phi thc dn
ha v u tranh chm dt ch
Apartheid ti Nam Phi.
Trong khi cc vn thu ht nhiu
s ch thng chi phi cuc m
lun v ng gp ca n cho
Lin Hp Quc, th cc bin php,
d quan trng song t c nu
cao thng b b qua. V d, n
tham gia son tho Tuyn b
Ton cu v Nhn quyn v lun
ku gi gii tr v kh ht nhn
trn nguyn tc ph qut v khng
phn bit i x. n xut
Lin Hp Quc ng vai tr mnh
m trong qun l kinh t ton cu
v m bo mt trt t kinh t
quc t cng bng, bnh ng.
Tng th k Lin Hp Quc Ban
Ki-moon nm trong s nhng
ngi tha nhn vai tr ca n
trong lnh vc x hi; nm
2008, trong chuyn thm n
u tin sau khi nhm chc Tng
th k, Ban Ki-moon pht biu:
n cng l mt i tc khng
th thiu ca Lin Hp Quc
trong cc n lc nhm t cc Mc
tiu Pht trin Tin nin k ca
chng ta v thc y pht trin bn
vng. Nhiu nc ang pht trin
ang hng ti n hc hi
v tm ngun khch l.
Vi nm ti, chng ta s chng kin
s th thch ln i vi h thng
Lin Hp Quc. T chc ny phi
x l cc vn ton cu phc
tp v ngy cng chi phi th gii.
Cuc u tranh chng bin i kh
hu cn phi tip tc, ngay c khi
y ban Lin Chnh ph v Bin
i kh hu c ci cch. Mc d
ch ngha khng b vn cn l mi
e da ton cu, nhng n cha
c Lin Hp Quc x l thch
ng, khi ang tranh u d ch l
nh ngha c khng b l
g. Nhng vn ny nm trong s
nhng vn cn c quan tm
trong thp k th hai ca thin
nin k mi. V nh ti Hi ngh
Cc bn Copenhagen, s tham
gia ca n trong nhng theo
ui ny s c tnh cht thit yu.
Ngay khi Tr s Lin Hp Quc
nm bn cnh sng ng
Midtown Manhattan tri qua mt
cuc i tu ln, th s ng thi
din ra mt quy trnh ti c cu
Hardeep Puri, i din thng trc ca n
ti Lin Hp Quc
}
R rng l vic ny t ra
mt s p lc cho chng ta.
Chng ta phi tranh th
nhim k hai nm ginh
c v th thng trc di
hi hn, bn vng hn ti
Hi ng Bo An.
Hardeep Puri
N TON CNH S 4/2010 32
Mi quan h i tc pht trin:
Kt ni n v chu Phi
MANISH CHAND
B trng Ngoi giao n S.M. Krishna ti l khai trng giai on II
d n mng in t ton Phi
H
ang bn kia n
Dng cch hng ngn
cy s, nhng cm nhn
v tnh ng i v mi quan h
thn thuc th rt r nt. T vic
ni chuyn v sinh vin Uganda
n n cm n cc quc
gia chu Phi v s hiu khch
h dnh cho hi i ca n
, B trng Ngoi giao n
S.M. Krishna ngi ti trng
quay New Delhi, xung quanh l
cc quan chc v nh ngoi giao
chu Phi, v ni chuyn vi b
trng ca 12 nc chu Phi t
Ai Cp pha bc n Botswana
pha nam qua mt hi ngh
truyn hnh.
Qua hai ting ng h ca bui
chiu ngy 16 thng 8 , ta c th
cm nhn c, t trong khong
cch xa vn dm , ci iu
a n v chu Phi xch li
gn nhau trong n lc kim tm
s hi sinh v tng quyn nng
cho nhau. ng Krishna ni
chuyn ring vi tng th tng
cc nc chu Phi, chc h sc
khe v cam kt s tng thm
quyn nng cho mi quan h
song phng khi ng trin khai
giai on hai ca d n h thng
mng in t (e-Network) ton
chu Phi d n mu hnh ca
n , nhm c gng thu hp
khong cch s ha khp 53
quc gia thuc Lin minh chu
Phi thng qua y hc t xa v gio
dc t xa.
Giai on hai a thm 12
quc gia chu Phi na vo trong
phm vi ca d n y tham vng
ny d n cam kt cung cp cho
ngi dn chu Phi dch v chm
sc sc khe v gio dc tt hn.
Giai on mt ca d n, bao gm
11 quc gia, c khai trng
ngy 26 thng 2 nm 2009.
D n e-Network ton chu Phi
l mt trong nhng v d tt nht
v mi quan h i tc ang pht
trin gia n v chu Phi
ng Krishna pht biu sau l khai
trng. C hai bn u th hin
s nhit tnh.
N TON CNH S 4/2010 33
sng ng mi quan h i tc
nhiu mt n-Phi tp trung vo
ba tr ct: thng mi - o to
- cng ngh.
L sn phm tr tu ca cu Tng
thng n A.P.J. Abdul Kalam,
mng in t ny s kt ni n
vi 53 quc gia chu Phi thng
qua h thng v tinh v si quang,
nh n c th chia s kin
thc chuyn mn mi nhn ca
mnh trong lnh vc gio dc v
y t. n k tha thun vi
47 quc gia chu Phi v d n v
c s h tng c hon tt
34 trong s 47 quc gia ny. c
chnh ph n ti tr s tin
ban u l 125 triu la, y l
d n ln nht t trc ti nay v
gio dc t xa v y hc t xa c
thc hin nh mi quan h i
tc pht trin.
D n do Cng ty Trch nhim
Hu hn Vin thng n quc
doanh (TCIL) ch o thc hin,
bao gm c vic lp t mng
VVIP kt ni vn phng ca
cc nguyn th quc gia hoc lnh
o chnh ph trn ton chu Phi.
Ba mi nt mng VVIP c
thit lp cc quc gia chu Phi
phc v hi tho truyn hnh
gia cc nguyn th quc gia. D
n cng c trang b nhm h tr
qun l in t, thng mi in
t, thng tin gii tr, v bn ti
nguyn, dch v v kh tng hc
v cc dch v khc cc nc
chu Phi.
Mng in t lm thay i
cuc sng ca ngi dn chu Phi.
Hn 1.700 sinh vin chu Phi
ng k vo cc trng i hc
n . Cc cuc hi chn y hc
T Gaborone, B trng Gio dc
v Pht trin K nng Botswana
Pelonomi Venson-Moitoi pht
biu rng, t nc b mong mun
c hp tc nhiu hn na vi
n v gi n l mt trung
tm tuyt ho, c bit l v cng
ngh thng tin. B trng Truyn
thng v Cng ngh Tng tin
Ai Cp Tarek Mohamed Kamel
vui mng l trng i hc
Alexandria s tr thnh trung tm
gio dc t xa trong mng li
Bc Phi. B trng Ngoi giao n
Krishna thy cn thit phi
cm n Djibouti to iu kin
thun li cho tu hi qun n
thm u n qun cng nm v
tr chin lc ti vng bin Sng
chu Phi. S phi hp ny lm
N TON CNH S 4/2010 34
Cc nc tham gia Mng in t ton chu Phi trong Giai on I (26 thng 2 nm 2009):
Benin, Burkina Faso, Gabon, Gambia, Ghana, Ethiopia, Mauritius, Nigeria, Rwanda, Senegal v
Seychelles.
Cc nc tham gia Mng in t ton chu Phi trong Giai on II (16 thng 8 nm 2010):
Botswana, Burundi, B bin Ng, Djibouti, Ai Cp, Eritrea, Libi, Malawi, Mozambique, Somalia,
Uganda v Zambia.
Cc t chc n tham gia vo Mng in t
i hc/T chc gio dc:
1. i hc Amity, Noida
2. Vin Cng ngh v Khoa hc Birla, Pilani
3. i hc Delhi, New Delhi
4. i hc m quc gia Indira Gandhi (IGNOU), New Delhi
5. i hc Madras, Chennai
Bnh vin chuyn ngnh cao cp:
1. Vin Khoa hc Y t Ton n (AIIMS), New Delhi
2. Trung tm Khoa hc v Nghin cu Y t Amrita, Kochi
3. Bnh vin Apollo, Chennai
4. Vin Khoa hc Y t thuc Bnh vin CARE, Hyderabad
5. Bnh vin Bc s Balabhai Nanavati, Mumbai
6. Vin Tim v Trung tm Nghin cu Escorts, New Delhi
7. Bnh vin Fortis, Noida
8. Trung tm Y t Ton cu, Bangalore
9. Bnh vin Mool Chand Khairati Ram, New Delhi
10. Vin Khoa hc Y t Narayana Hrudayalaya, Bangalore
11. Vin Khoa hc Y t sau i hc Sanjay Gandhi (Lucknow), Lucknow
12. Cao ng Y v Vin Nghin cu Sri. Ramachandra, Chennai
C s khu vc hng u chu Phi
i hc/T chc gio dc:
1. Min Trung: i hc Yaounde, Yaounde, Cameroon
2. Min ng: i hc Makerere ca Uganda, Uganda
3. Min Ty: i hc Khoa hc v Cng ngh Kwame v Nkurumah ca Ghana, Ghana
Bnh vin chuyn ngnh cao cp:
1. Min Trung: Bnh vin Chuyn ngnh Cao cp Brazzaville, Cng ha Cng-g
2. Min ng: Bnh vin Quc gia Ngi Seewoosagur Ramgoolam, Port Louis, Mauritius
3. Min Ty: Bnh vin Cao ng i hc (UCH), Ibadan, Nigeria
N TON CNH S 4/2010 35
nghnh mt cch thch ng nh
mt biu tng sng chi ca hp
tc Nam-Nam.
C n v chu Phi u may
mn c dn s tr. Ch bng cch
u t vo ngun nng lc tim
tng y tnh sng to ca tng lp
thanh nin, chng ta mi c th
pht huy ht mi tim nng ca
mi quan h hp tc ny T
tng n Manmohan Singh
pht biu mt cch tin liu ti
Hi ngh thng nh Din n
n-Phi din ra ti New Delhi vo
thng 4 nm 2008. chun b
cho Hi ngh thng nh ln th
hai din ra vo nm ti, n v
chu Phi cn suy ngh nhiu hn
v loi d n c tnh thay i kiu
ny nhm a th k 21 tr thnh
th k ca chu v chu Phi cng
sm cng tt.
u
Tc gi l bin tp vin tp ch
Indian Horizons (Nhng chn tri
n ) do Hi ng Quan h Vn
ha n xut bn, New Delhi.
vin thng gia bc s chu Phi v
chuyn gia n c tin
hnh mt cch u n. Bc s ca
cc bnh vin chuyn ngnh cao
cp hng u n thc hin
gn 700 bi ging CME (gio dc
y t thng xuyn). Phn chn vi
s hng ng nhit tnh ca chu
Phi, n cn a ra chng
trnh o to cp khu vc thng
qua cc hi tho v modul y hc
vin thng v gio dc vin thng
nhm pht huy ti a li ch ca
d n.
Trong lc nn ngoi giao hng
v pht trin ca n ngy
cng c cng nhn chu Phi,
d n ny ginh c gii
thng Herms danh gi cho i
mi trong lnh vc pht trin
bn vng. Gii thng c Vin
Chin lc Sng to v i mi
chu u vin l b phn tham
mu chuyn thc y cc chin
lc i mi v cch tn chu
u cng nh trn ton th gii
cng b ti hi ngh din ra vo
ngy 25 thng 5 Paris.
D n c cc quan st vin chu
Phi theo di ho hng vi t cch l
mt mu hnh v th sng kin m
Trung tm d liu TCIL (trn cng) v quang cnh trung tm y hc vin thng Fortis Telemedicine (trn)
chu Phi ang cn tng quyn
nng cho ngi dn ca mnh v
em li cho chu lc ny nhng
c hi tt hn trong mt th gii
ton cu ha nhanh chng, ch
khng phi l cc khon u t.
Khi d n bc vo giai on cui,
n s em li li ch i bn cho
c chu Phi nhiu phng din.
N s gp phn gip chu Phi t
c Mc tiu Pht trin Tin
nin k (MDGs) trong gio dc v
y t, v nng cao cht lng cuc
sng ca b phn dn s tr chim
a s chu lc ny.
Kt hp cng ngh vi ci t x
hi mt cch hi ha, d n cho
thy kh nng sng to ca vic
s dng cng ngh thng tin
v truyn thng nhm mang li
nhng thay i lu di v kinh t -
x hi. Trong mt cuc phng vn,
Tng thng Ghana khi l John
Kufuor tin lng v s kt hp
cht ch kinh nghim chuyn mn
ca n v ngun lc chu Phi
nhm pht huy ti a tim nng
ca lc a ny. Khng mt d n
no th hin tng lc kt hp ny
tt hn l D n e-Network ton
chu Phi vn ang c hoan
N TON CNH S 4/2010 36
n ca chng ta
BALMIKI PRASAD SINGH
L
m th no ta c th hiu
c t nc mnh nh?
Hnh nh t nc ln ln
trong ta, v ta ln ln trn t nc
mnh. Vic tm hiu T quc tr
nn kh khn hn nu nh bn l
ngi n . n mt nn
vn minh c vi nhng thnh tu
v i v nhiu khim khuyt m
trn tm tr bn v cng thng
gy lng tng. Tuy nhin, bn phi
thc hin hnh trnh ny d cng
vic c kh khn n mc no.
Nhng ngi trong s chng ta
sinh ra vo na u th k 20 u
chng kin cuc u tranh v t
do di s lnh o ca Mahatma
Gandhi cuc u tranh t ti
nh im vi Phong tro Bt phc
tng Dn s n (Quit India
Movement, 1942-1944). Mahatma
Gandhi vn ng ngi dn n
tham gia cuc u tranh phi bo
lc chng li s cai tr nc ngoi;
qui m v chiu su ca cuc u
tranh ny cha tng thy trong lch
s. Phong tro t do ni ting
v a hng triu ngi ph n
ln u tin tham gia vo lnh vc
chnh tr bt phc tng dn s v
chin dch Satyagraha.
Ngy 15 thng 8 nm 1947, n
ginh c c lp nhng l
mt n b chia tch thnh n
v Pakistan; i km l tnh trng
bo lc cha tng xy ra. Nhiu
ngi khi cho rng, s chia ct
ny l tm thi, cn nhng ngi
khc li lo s iu ny s ngn cn
n c c v th xng ng
trong mt t nc c nhiu dn
tc. S chia ct n khng ch l
tht bi v chnh tr m cn l tht
bi ca nn vn minh n .
Bn cnh , n cn c phong
tro vn hc do Rabindranath
Tagore min Bc v Subramaniya
Bharati min Nam lnh o mt
cch sng to v nhit tnh. Cc
tp sch v chuyn kho mi tng
ln nhanh chng cng gip cho
c gi hiu bit v tinh thn, trit
l, ngh thut, th ca, m nhc v
v s cch sng ca n .
Tt c nhng iu ny mang li mt
gc nhn mi trong hiu bit ca
ngi dn n v mi trng
xung quanh, v cc thch thc
mi xut hin v, tt nhin, v t
nc mnh. Mt thi i ang sp
kt thc v tm hn ca n
b n p lu di ang tm thy
ting ni. n c th c tm
hiu nhiu phng din.
n l g?
Xt v mt a l, tiu lc a n
l mt th gii ring, rng ln,
bao quanh l cc bin gii a l r
rng.
Mt cuc kho st gn y cho thy
c 4.653 cng ng dn c sng
n (bao gm tt c cc tn gio
ln trn th gii trong mt x hi
phn ln l ngi Hindu, vi s
dn theo o Hi kh ng), theo
cc tn gio khc nhau, thc hnh
N TON CNH S 4/2010 37
nhiu hnh thc th cng khc
nhau, c nhng quan im khc
nhau v s di tr ca linh hn, ni
mt s ngn ng v phng ng.
Jawaharlal Nehru tng pht biu:
n l mt chnh th vn ha
thng nht trong a dng mt m
mu thun c gn kt bi si dy
v hnh nhng chc chn.
Trn thc t, trong khong 500
nm qua, ngi n pht
trin nhng c im, t tng v
tnh cm chung. Nhng yu t ny
em li cho cc th h n
k tip mt h t duy, h thng gi
tr v cch sng vn vn ang c
duy tr vi tnh k tc r nt.
Nn vn minh sng n l khi u
ca tri nghim lch s n .
Cc khai qut kho c ti nhiu
a im khc nhau c mi lin
kt vi nn vn minh , chng
hn nh Mohenjodaro, Harappa
v Dholavira, chng minh rng,
cuc sng thnh th, h thng thy
li v hot ng nng nghip n
thi k ny kh pht trin.
Mahatma Gandhi (phi) v Phong tro Bt tun
dn s (Quit India Movement), ng o qun
chng tham gia nm 1942 (di)
N TON CNH S 4/2010 38
Ti yu n , khng phi bi v ti
nui dng s tn sng a l, khng
phi bi v ti may mn c sinh ra
trn mnh t ny, m bi v, tri
qua nhng thi i hn lon, n
cu vt cc ngn t sinh ng
vn bt ngun t tm thc khai
ng ca nhng ngi con v i.
Ci thin ti ca n nm
u? Nh Sri Aurobindo nhn
xt ng:
Duy linh thc s l then cht chnh
ca tm tr n ; cm quan v
ci v tn chnh l bt ngun t .
n nhn thu t u, v ngay
c trong thi k l tr v thi k v
minh gia tng ca mnh, n
khng bao gi vut khi tm tay
ci nhn thu cm rng khng th
nhn nhn ng n cuc sng di
mt ngun sng duy nht, khng th
sng cuc sng hon ho bng sc
mnh duy nht ca nhng ci bn
Sau kh lu, trong thi k V ,
cc chuyn k v thn thnh c
chp li t nhng n d trong tim
thc, biu tng th ca, nhn cch
ha thin nhin, hoc th thn.
Nhng trong tt c cc iu ny,
tm tr con ngi ng vai tr
quan trng.
Kinh V l vn hc c nht
trn th gii, gi l shruti (nghe
thy) l nhng iu mang
tnh vnh cu, hin nhin v c
thn thnh hin l. Cc nh hin
trit chng v ng cc mantra
(thn ch) V khi giai on
thin nh. Ton b vn hc V
l shruti. Mt khc, chng ta
c mt vi sng tc vn hc ca
con ngi, gi l smriti (hi c).
S thi Ramayana, Mahabharata,
k c Bhagvad Gita, Upanishad v
Dharmashastra, l nhng v d hay
nht ca truyn thng smriti.
Ting Phn, ting Pali v Prakrit
gp phn to ln vo s pht trin
ca cc ngn ng n hin i
nh ting Hindi, Marathi, Bengal
v Assam, v c nh hng rt ln
n ch vit, ng php v vn hc
ca cc ngn ng ny.
L mt thnh tu xut sc ca
vic bo tn k c, ngi Hindu,
qua truyn thng shruti v smriti,
lu truyn Kinh V , s
thi Ramayana, Mahabharata,
Bhagvad Gita v cc vn bn
thing ling khc cho n ngy nay.
Kha cnh ng ch ny trong
thc lch s ca ngi n
c Rabindranath Tagore nu
bt trong bi vit Tm nhn v
lch s n (A vision of Indian
History); ng vit:
ngoi cuc sng. n hiu r tnh
quan trng ca cc qui lut v sc
mnh vt cht; n c ci nhn
sc so v tm quan trng ca cc
khoa hc t nhin; n bit cch
t chc ngh thut cho cuc sng
bnh thng. Nhng n hiu
r rng, ci vt cht khng c c
y ngha chng no n cha
trong mi quan h ng n vi ci
siu vt cht.
V th, khng c g ngc nhin l
sut thi k lch s ton cu c
ghi chp li trong 2500 nm qua,
n l mt cng quc ln
trong 1400 nm.
T tin chng ta pht trin cc
truyn thng duy l t nc
ny. Tin ti n khi u
mt vi trong s cc bc i sm
nht v i s, hnh hc v thin
vn hc. H thp phn xut hin
n . Chnh ti n , trit
Rabindranath Tagore
N TON CNH S 4/2010 39
lp o Pht. Nhng bi thuyt
php ny gip cho con ngi nhn
nhn mi th di nh sng mi.
C c Mahavira v c Pht u
c gng xy dng mt trt t x hi
bao gp.
Ti tm thy trong cuc chm
xc gia trit l V v li dy
o Pht mt i thoi rt th
v v mt i thoi rt c gi tr
trong vic tm hiu tm tr n .
T gii quan ca o Pht to ra
s ni quan trong tng lp ngi
Hindu cao cp. Teo ti, mt mt
ln nht ca vic trc xut o
Pht ra khi n l phng
php duy l v tm ti khoa hc m
o Pht khuyn khch.
Teo lut l o B-la-mn, ph
n v giai cp lao ng (nng dn,
th th cng v nhng ngi b
khai tr khi ng cp) khng
c bit ch. Lut l ny xc nhn
li v tr ca o B-la-mn nhn
danh tn gio v truyn thng, v
theo ui cc chnh sch gio iu
vi sc mnh c khi phc
khi khng chu thch thc ca o
Pht. S suy tn ca mt x hi
kiu nh th l khng th trnh
c, v x hi n dn ri vo
tnh trng lc hu, mc d vn cn
mt vi khu vc giu c v mt s
ngi c ti tr khc thng.
Ti k suy tn bt u v kinh
t v chnh th sau th k th 8 sau
Cng nguyn to ra khong
khng cho Hi gio xm chim
v cui cng l s cai tr ca ngi
Hi gio n . Do vy, cuc
chm xc th ba gia h thng
tn ngng o Hi v Hindu bt
u.
Trong mt x hi phn ln l
ngi Hindu, o Hi tr thnh
tn gio ca tng lp thng tr
trong gn 600 nm. Tn o
Hi ch th mt thn, c mt qui
tc th phng nghim ngt v mt
cch sng. Khng nh c Pht,
Muhammad khng c th trong
n Hindu.
hc th tc v tn gio t
c s tinh t khc thng.
Ngi dn n pht minh ra
cc tr chi nh nh c, i tin
phong v gio dc gii tnh v
tin hnh cuc nghin cu c h
thng u tin v kinh t chnh tr.
S thi Ramayana, Mahabharata,
Upanishads v Bhagvad Gita,
nhng tc phm ngh thut v
iu khc p nht ca Ajanta v
Ellora cng nhiu in Pht khc
nhau, nhng trng i hc tt
nht th gii thi ti Nalanda
v Vikramshila l nhng
thnh tu khin chng ta t ho v
di sn ca mnh.
Cu chuyn v nn vn minh
Trong lch s di 5000 nm, vn
minh n tri qua nhng
bin ng bn ngoi v nhng bin
ng a chiu bn trong. Trong
lch s ho hng ny, nm (trong
s hng triu) cuc chm xc c
ngha c bit quan trng.
Ti k V (nm 1500 trc
Cng nguyn tr v trc) chng
kin s ha trn ca ngi Aryan
vi ngi bn a iu ny
gy nh hng quyt nh khng
ch i vi tn gio v tm linh,
m cn i vi c m hnh nng
nghip, cng nghip, thng
nghip v ton b nn sn xut.
Ngoi ra cn c nhng tin b
ng k v m nhc v y hc, ton
hc v thin vn hc.
Cuc chm xc quan trng th
hai din ra qua cc bi thuyt ging
ca c Mahavira (599-521 trc
Cng nguyn) ngi sng lp
o Jain v c Pht (566-486
trc Cng nguyn) ngi sng
Subramaniya Bharati Sri Aurobindo
N TON CNH S 4/2010 40
c Pht (566-486 trc Cng nguyn)
n, tham gia phong tro t do, v
thng qua phong tro phi bo lc
qui m ln, ng thnh cng
trong vic ginh c lp. Bng vic
to ra mi trng thun li sau nm
1947, nhng ngi son tho Hin
php n vt ln trn nhng
suy xt tn gio, dn tc, tng lp
v gii tnh em li cho ngi
dn n quyn bu c.
T cui th k trc, din ra
cuc chm xc vn minh th
nm bao hm tt c cc kha cnh
ca cuc sng. Cuc chm xc
ny thng c gi l cch mng
thng tin - truyn thng, v dn
n s ha nhp nhanh chng
ca cc th trng cng nh ca
thng mi. Cuc chm xc cng
dn n vic chia s cc gi tr vn
ha v sn phm, truyn b thng
tin v ph bin gio dc.
Ngy nay, mt loi tri thc mi
ang c sn sinh v truyn b,
da trn tri thc truyn thng ca
n cng nh cc thnh tu
khoa hc ca th gii. Khi tm hiu
hin tng ny, ta cng nn bit
hon cnh chi phi loi tri thc m
th h ngi dn n mi ang
to ra v truyn b. Lp tr n
ang c gng vt qua nhng khc
bit vn ha tm hiu ngn ng,
phng php khoa hc, lch s v
c tin ca cc nc khc.
S lng con ngi phc sinh ny
n ang tng ln. H c lng
can m, tr tu v kh nng cnh
tranh trn th gii; mt s lng
ng k nhng ngi ny c khao
kht mnh lit kt ni vi phn
cn li trong cng ng mnh v
gp phn hng ti xy dng mt
t nc n vng mnh v
cng bng.
i mi n
n v ang tri qua nhiu
thch thc hn cc quc gia khc.
V mt c tin, nhiu nm trc
khi o Tin Cha v o Hi n
phng Ty v cc nc khc trn
th gii, n l mt sn chi
quan trng ca cc cuc chm xc
vn minh gia o Hindu, o Pht
v o Jain. C o Do Ti v o
Tin Cha cng n n vo
th k th nht. o Hi cng bt
u vo n qua cc th trn ven
bin ca bn o n t th k
th 8 tr i. Vo th k th 9, khi
cm thy tn gio ca mnh ang c
nguy c b tn o Hi xm lc,
cc tn o T La ca Ba T
chuyn n vng bin ty bc n
. Hu du ca h vn sng
v c gi l Parsis. S ra i o
Tuy nhin, ngi ta c nhng n
lc ng k nhm tm ra tm c
gia o Hi v o Hindu. iu
c ngha l, n phi ngh ra
cch thc v bin php m theo
ngi Hindu v ngi Hi gio c
th sng chung trong mt x hi
da trn cc quan nim tn gio v
x hi khc nhau. Trn thc t, o
Hi dn mt i c tnh rp v
Ba T ca mnh, v hp thu nhiu
truyn thng Hindu dn gian.
Tin ti sng to ca ngi dn
n c Hindu v o Hi
c th hin c o o Suf
v vn hc Bhakti, trong m nhc
v hi ha, s ra i ca ngn
ng Urdu v vic lm phong ph
cc ngn ng n khc, v
trong kin trc. iu ny thng
c gi l vn ha Ganga-Jamuni
hay tahjeeb.
o Tin Cha n n nhiu
nm trc khi c mt mt vi
quc gia chu u. Tuy nhin, cuc
chm xc cc nn vn minh bt
u t vic ngi chu u vo n
v ngi Anh thnh lp Cng
ty ng n. Vi vic ph bin
ting Anh cng khi nim dn ch
v php tr, cuc chm xc vn
minh th t bt u iu dn
n s ni quan trong x hi n
. Cc cuc ci cch tn gio v
x hi ca o Hindu trong th k
19 l nhng n lc nhm ng ha
cc nh hng mi ny.
Du hiu u tin ca s gic ng
chnh tr l vic thnh lp ng
Quc i n nm 1885; vic
ny dn a n quan nim mi
v dn tc tnh v cuc u tranh
ginh c lp. Mahatma Gandhi
a ngi dn thng, k c ph
N TON CNH S 4/2010 41
Sikh vo th k 15 n c mc
tiu cng khai l em li ha bnh
cho cc cuc xung t gia o
Hindu v o Hi. th k trc,
khi ngi Ty Tng cm nhn thy
mi e da i vi tn gio v vn
ha ca mnh, h chn n l
ni n nu v rt nhiu ngi trong
s h vn cn sng y.
Ch ngha a vn ha l nt c bn
trong tri nghim vn minh ca n
. thc t n , n khng v
thn v mt tnh cht m l s kt
hp cc tn gio. Ch ngha th
tc v ch ngha a vn ha khng
mu thun vi nhau. Chnh s ci
m ny ca kinh nghim n
to c s cho vic hoch nh
chnh sch cng v ha hp.
thng n lun em li sc
mnh cho cc gi tr ca thuyt a
nguyn v s khoan dung.
Chng ta ang sng trong thi k
ht sc hn lon n . Ch
ngha khng b, ch Naxalism
v cc cuc ni dy, bo lc gio
phi v tnh trng ngho nn, vic
chnh tr ha mi quan h dn
tc, giai tng v tn gio, tnh
trng khng c c hi tt c
ang gy au kh v cng trong
x hi chng ta. Tm ch mt
s ngi cn cho rng, ch
dn ch tht n o, hn n
v chm tr trong vic gii quyt
nhng thch thc ny. Chng ta
tin rng rt cuc, ch c nn dn
ch thng qua s on kt v lng
Ajmer Sharif Dargah l in th Tnh Khwaja Moinuddin Chisti o Suf.
Tng Lord Gomateshwara hay Bahubali
bng nguyn khi ti Shravanabelagola
Karnataka l mt trong nhng trung tm hnh
hng quan trng ca o Jain.
Trong lch s vn minh lu di v
lin tc ca chng ta, iu gy n
tng vi chng ta l ngi dn
N TON CNH S 4/2010 42
n trong tng lai
Ti tng l mt sinh vin xut sc
mn lch s n . Khi tm hiu
t nc mnh, ti tm thy
nhng bt cp trong cch tip cn
truyn thng xoay quanh ngi cai
tr k li cc s kin. V th, ti
c gng nghe ting ni ca cc v
thnh v nhng ngi mc khi
thn linh, nh th v nh iu
khc, nh khoa hc v k s, nng
dn v th th cng. Ti hc c
nhiu hn c t nhng ngi dn
thng sng lng mc. Ti cng
nhn thy l vn ha dn gian v
truyn dn gian c ngha quan
trng trong vic tm hiu t nc
chng ta, nh l cc pht minh
khoa hc, qu trnh kinh t v s
kin chnh tr.
Ti hnh dung ra cch tip cn
mt chn l, nhiu biu t ny.
iu ny c th hin r nht
trong Rig Veda: Ekam Sad Vipra
Bahudha Vadanti (Chn l l mt
iu m cc hin trit m t rt
khc nhau) do rishis ca chng ta
to nn va tm hiu s phc tp
ca cc vt t nhin v mi tng
quan gia chng, va sng ha
hp trong x hi c nhiu tn
ngng v phong tc khc nhau.
Cch tip cn Bahudha khng ch
nhn mnh s tn trng nh nhau
i vi tt c cc quan im m
cn i hi v iu c ngha
quan trng phi khc su vo
ngi ta mt thi quen suy ngh
rng quan im ca ngi khc
cng c th ng, v cng nhn
mnh cch tip cn ny. Khi tm
hiu quan im ca nhng ngi
m ta rt khng ng l bc u
tin hng ti hc hi sng to
ra x hi c kh nng gii quyt
c s bt ng ny.
Trong thp k u tin ca th k
21, ti bn khon v vic con chu
ti v cc th h ti s c c mt
nc n nh th no. Vic n
ni ln l mt ch th hnh
ng ton cu v kinh t v chnh
tr trong nhng nm ti l r rng,
v cng vi iu l hiu bit ln
hn v di sn vn ha n .
Mt nt quan trng trong thi
vn ha ca n l, mc d hp
thu li dy ca t tin, nhng n
cng lin kt vi cc xu hng
ton cu. n c tt c cc yu
t tr thnh mt quc gia - dn
tc hng mnh: sc mnh kinh t,
qun s v vn ha cng nh lc
lng thanh nin ng o. iu
cn thit l tt c chng ta phi c
gng ht sc tin ln thng qua
qu trnh dn ch.
Dn ch l im chnh trong qun
l n . Cuc bu c ny k
tip cuc bu c kia, ngi dn
ang khng nh ting ni ca
mnh, thay i ngi i din cho
mnh theo mt cch m bo s
thay i chnh quyn trong cc
bang v c Trung ng. Dn ch
thc s vt qua cc cuc bu
c nh k hng ti s qun l
tt p. Qun l tt p khng
tnh c xut hin m phi do ngi
dn i hi v c quc gia - dn
tc nui dng mt cch r rng
v c thc.
quyt tm ca nhn dn s chin
thng cc th lc khng b.
Trong nhng nm gn y, cc
thnh tu ca n trong lnh
vc kinh t tht kh n tng.
Tng lp trung lu n c
300 triu ngi. Chnh sch kinh
t mi ca n gii phng
nng lng sng to ca giai cp
kinh doanh; gi y ngi ta ch
trng vo hiu qu, nng sut v
kh nng cnh tranh. Quyn tip
cn thng tin (o lut v quyn
tip cn thng tin, 2005) xut hin
nh mt cng c hu hiu trong
tay ngi dn thng kim sot
tham nhng, u tranh chng bt
bnh ng v lm cho qun l tr
nn minh bch.
Chng ta phi to ra v duy tr mt
mi trng cho php v khuyn
khch cnh tranh, tnh hiu qu v
ton din. t c iu ny,
chng ta cn c nhng tng mi
cng nhng chnh sch v chng
trnh mi da trn nhng tng
ny. V chng ta cn s to bo v
qu quyt thc hin cc chnh
sch v chng trnh . i thoi
tin cn thit ca dn ch s
m bo iu .
y c th khng ch c mt cch
thc tn gio, tng lp, vn ha
hay ngn ng tr thnh ngi
n . a nguyn l nguyn tc
nn tng cho vic xy dng bn sc
ton n m khng c mu
thun vi cc bn sc khc. Tn
trng bn sc ca ngi khc l
mt phn trong ngha v hin ch
ca chng ta.
N TON CNH S 4/2010 43
Khi x hi v chnh th n
khuyn khch nhng b c sng
to v khoa hc ngh thut, khoa
hc cng ngh, u tin th ch dn
ch v phng php ca mt trt
t x hi cng bng v ton din,
th sc mnh vn ha lu i ca
n s tip tc c i mi.
Ti cng cho rng ging nh c nhn,
quc gia cng c vn mnh. Vic n
ni ln l mt cng quc ton
cu l y ha hn. n ca ngy
mai s l mt quc gia khng c tai
ha i ngho v m ch.
u
Tc gi hin l Tng c bang
Sikkim; ng l mt hc gi xut
sc, nh t tng v cng chc.
Cun sch gn y nht ca ng
l Bahudha v Post-9/11 World
(OUP: 2010).
Ti mong mun gi c vic thoi mi t do thi cc nn vn ha ca mi vng min

xung quanh ngi nh ti , nhng ti s khng chu bt k mt nn vn ha no thi
ti ng khi i chn ca mnh.
Mahatma Gandhi
Ti vn ang tm hiu v n .
C lc, lch s n , nhng
thnh tu v tht bi ca n
khin ti thy hnh phc; c lc
ti li thy tc gin. Nhng ti
lun cm thy t ho, khng phi
theo ngha dn tc hp hi m bn
thn n c ngha quan trng, m
theo ngha rng hn ca cc gi tr
m n a li cho con chu
mnh: cuc sng gin d, mi quan
h gia nh, s khoan dung vi
quan im ca ngi khc, n lc
tm kim tm linh v tn trng h
sinh thi.
N TON CNH S 4/2010 44

n , vic truyn ti tri thc bng truyn khu vn l phng
php quan trng nht chng ta truyn t thng ip, gio
dc con ci v nhng bi hc u i, hc cc bn kinh v bn
vn, truyn li nhng cu chuyn, nui dng kin thc v cuc sng v
ngh thut. Tt c cc nn vn ha u tm ra nhng cch thc ti tnh
truyn ti h thng kin thc, thng qua pht trin cc phng php
truyn thng v bo tn chnh thng v phi chnh thng. Hu ht cc nn
vn ha thi tin ch vit pht trin cc phng php truyn ti tri
thc, th d nh th ca Homer, hay sch Phc m Tin Cha gio c
truyn khu, thng qua cc tng ca Cha Jesus hi u k nguyn
Tin Cha gio. Truyn thng truyn khu ca Ty Phi l truyn b
truyn v s thi bng cch to dng nn mt tng lp ngi dn m nhn
nhim v ghi nh v truyn li tri thc cho cc th h k cn. H thng
du ch ca k c ny bao gm cc k hiu, mt m v hnh nh tiu biu
cho cc kha cnh khc nhau ca tri thc. Nhiu x hi trn th gii pht
trin nhng cng c ghi nh tinh vi v cc nghi thc chnh thng, vn
tr thnh mt phn ca vic ghi nh v hi tng li kin thc trong cc
lnh vc nh truyn c tch, ng ngn, tc ng, bi ht v truyn thuyt,
Truyn ti tri thc:
k c truyn khu, thc hnh v
cc phng php truyn thng
Bi & nh: SUDHA GOPALAKRISHNAN
Phng php hc V thng qua truyn thng guru-shisya (trn v trang bn)
N TON CNH S 4/2010 45
k nng lin quan n ngh thut,
thut cha bnh v y hc.
Qua xem xt mt s phng php
quan trng m n p dng
bo lu v truyn ti tri thc,
chng ta thy rng truyn thng
truyn khu ca n tun theo
nhng m hnh truyn ti c nh
v khng c nh, di dng m
ha v phi m ha. Mc d kin
thc cha ng trong kinh V
v cc nhnh l thuc c truyn
ti qua mt b m ghi nh c
xc lp, t m, nhng ng thi
song song tn ti vi n l mt h
thng truyn ti t do, khng c
cu trc. Tng th hai truyn
thng ny giao thoa, p ng v
tung h ln nhau, v chng ra i
t kho tng ca ci chung to ln
ca tr tng tng tp th.
Trong khi h thng truyn ti tng
tp vn bn V c m ha
tr nn l thuc vo mt h thng
hc vn c t chc thng qua
truyn thng guru-shishya (truyn
li dy ca o s cho mn ), th
truyn thng k chuyn mang tnh
din-k tip tc truyn ti nhiu
tri thc bn a ca chng ta.
Nhiu trong s cc s thi v thn
thoi n nh Mahabharata
v Ramayana, c tch v ng
ngn nh Kathasaritsagara v
tp truyn Jataka, ballad, truyn
thuyt, bi ht, cng v s tri thc
v k nng trong mi lnh vc
c truyn ti qua mt phng
thc truyn thng kh linh hot
phng thc m rng cu chuyn
thng qua t ng thm vo, phn
m rng c thc v tiu chuyn
thu dt thm. D ngy xa c
truyn thng vit, nhng ngi
ta cho rng tri thc t sch v v
tin bc cho ngi khc l hai th
v ch v chng chng gip g ta
khi cn (pustakeshu cha yaa vidya/
parahastagatam dhanam/samaye
tu paripraapte/na saa vidyaa na
taddhanam).
Phng thc k chuyn truyn
khu c n t xa xa.
Chng ta nhn thy l nhiu vn
bn sau ny v sau c n nh
qua hnh thc vn bn vit
tn ti nh nhng truyn v phin
bn tri ni cc mi trng a
phng c th. Nhng cu chuyn
ny c s t do din dch ng
k, ty thuc vo k nng v tr
tng tng sng to ca ngi k
chuyn, v thng c kt thc m
N TON CNH S 4/2010 46
Malayalamngn ng gn gi
vi mi tng lp nhn dn. Trong
khi k chuyn, din vin sng to
ra nhng cu chuyn v giai thoi
mi b sung cho ct truyn chnh,
vi rt nhiu lin h ti hon cnh
ng i, v thng qua s giu
ct, din vin hng s ch ca
mnh n c cc thnh vin trong
m khn gi. Np di bng ca
vic k t sch, ngi k chuyn
thng qua phng tin l khiu hi
hc cp ti cc s c mang tnh
thi s, v s ng bin nhanh ca
tnh hung tr thnh yu t gii tr
cao i vi khn gi. on m u
cho Prabandhas do cc thi nhn
li lc, nh Melpattur Narayana
Bhattathiri, vit cng m rng vn
tit mc ca din vin. Tuy nhin,
bt chp phn ct li ca nguyn
bn, th ni dung truyn khu tr
thnh mt bn vn thc s trong
Prabandha Koothu.
Cc yu t trnh din nh ht ma
cng l cc cng c ph bin n
vi khn gi. Cc mn biu din
dn gian v khu vc, nh Ramlila,
Pandvani, cng mt lot cc bui
biu din khc trn khp n
cng ph bin nhng cu chuyn
ny v khch l tr tng tng ca
ngi dn. Ramlila cu chuyn
v tr chi thnh thn Rama c
cc d bn th hin khc nhau trn
khp n v ni chung da trn
vn bn Ramacharitmanas ca
Tulsidas. Trong chuyn Ramlila
ni ting ca th trn Ramnagar, c
lng c bin thnh mt din n
biu din v tr thnh im hn
ht nm ny qua nm khc, ngi
ta din Lila thn thnh trong ma
l hi Dussera. Cng c mt vi
phng tc khc ca truyn Ramlila
t Chitrakoot, Agra v Delhi, to
ra mt ch ng ring trong ngh
thut k chuyn Rama, cng nh
hng trm phin bn Ramlila ln
cn xy ra ti cc ngi lng trn
khp t nc n . Vic hu
ht mi lng mc, th trn v thnh
ph n u c mt nn tng
Ramlila l minh chng cho s ph
bin ca vic biu din Ramlila ti
t nc ny.
Ngc li, vic bo tn cc phn
ln ca tng tp vn bn V
ko di nhiu th k thng qua
mt phng php truyn ti phc
tp, c h thng ha cao. Cc
phng php ghi nh tinh t,
tinh vi v r rng n gin c
s dng hng dn v ghi nh
nhng tc phm ny, gip xa b
hoc lm gim nguy c mt t,
m tit hoc m vc. N lc c
bit ca vic ghi nh nhn mnh
vo vic pht m chun (akshara
suddhi), thi lng pht m
chun (matra suddhi), ng iu
trng m chun (svara suddhi).
Truyn thng truyn khu ny
c gn gi an ton mt cch
ng kinh ngc v n cn bo tn
nguyn vn mt khi lng s
cc cu th. C nhiu cng c k
chuyn khc nhau gip ghi nh
nhng vn bn ny. Bc c bn
l padapathaan, trnh k kinh V
mt cch trc tip, vn c
ch ra tng t mt, kt hp vi
cc t th tay (mudra-s) biu
th cho cc m hnh m thanh
ph hp, t t nng ln mc
tip theo gi l karma; mc
ny, t u tin ca cu thn ch
(mantra) c b sung vo t th
hai, t th hai b sung vo t th
ba, vn vn, cho n khi hon
v c tnh tng hp, ch khng
mang tnh cht c nh, bt di bt
dch. Ngay c khi ct truyn vn
nh vy, nhng s din dch li
thay i theo vic ai ni, ni u
v ni nh th no.
n , c nhng ngi k
chuyn chuyn nghip gn b vi
cc ngi n; h k nhng cu
chuyn trch t s thi Ramayana
v Mahabharata. Tng lp nhng
ngi k chuyn lu ng ny k
i k li cc s thi, truyn thuyt
puranas khng ch n i m c
cc khu vc cng cng trn khp
t nc. Cc vn bn v truyn
thng khc nhau xut hin cng
vi d bn a phng, cu chuyn
v tiu chuyn bt u c lng
ghp vo ct truyn chnh. Vi
k nng din dch ca ngi k
chuyn, th ngay c nhng tng
phc tp trong s thi Ramayana
v Mahabharata cng tr nn d
tip cn vi i tng thnh gi
rng hn. Ngoi vic thm tht
cng mt cu chuyn thng qua
cc tiu chuyn, mt cng c k
chuyn khc tr nn ph bin
n l vic xu chui mt vi
cu chuyn thnh mt cu trc
chuyn k; c tch v ng ngn nh
Kathasaritsagara, Panchatantra v
Brhadkatha l mt ci khung duy
nht m trong cha ng v s
cu chuyn.
Mt bng chng mnh m v hnh
thc trn thut ca truyn thng k
chuyn truyn khu l Prabandha
Koothu ca vng Kerala, c kt
hp vi Kutiyattamsn khu
ting Phn. Vai chnh l nhn vt
hi Vidushaka, k bng li chi
tit nhng hi kch v cu chuyn
khc nhau t cc s thi bng ting
N TON CNH S 4/2010 47
thnh c cu. Phng php ny
to iu kin cho ngi hc bit
c tng t ring r, v cng kt
hp c cc t thuc lng v
nhng thay i trong m thanh
xy ra trong li vn l kt qu ca
vic ghp cc t vi nhau. Mc d
pada v karma nm trong trt t
k chuyn t nhin, nhng cng
c nhng phng php gin tip
gi l vikrti phng php tun
theo tm m hnh ghi nh vi
nc thang ngy mt kh nh jata,
mala, sikha, rekha, dhvaja, danda,
ratha v ghana. H thng tinh
t ny c pht trin vi mc
ch gn gi s trong sng ca m
thanh, t ng, pht m, ng iu,
cao v s hp m ca cc cu
th trong kinh V v to iu
kin cho vic hp thu mt khi
lng ln d liu vi t cch l k
c truyn khu.
bo tn s trong sng cao
nht ca truyn thng c tng,
cc vn bn c tn l shiksha v
pratishakhya gii thch mn khoa
hc ging dy phng php pht
m nguyn m, bng ch ci. Vn
bn siksha ging gii cch phin
m ng ca cc m, cn sch
pratishakhya tp trung vo vic
nht qun trong pht m. Phng
php dy-hc truyn ti V c
xy dng cht ch cng c mt
kha cnh chc nng (prayoga),
lin quan ti vic s dng phng
php ny trong nghi l. Cc thy tu
V tng nhng on trong sch
vn c nhng ng dng khc nhau
trong nghi thc, nghi l, t l.
Cc cu chuyn lu truyn t xa
xa, gm c chuyn m cc du
khch ti n t thi c i
nh i s Ngha Tnh (I-Tsing)
k li, mang li bng chng v
phng php ghi nh vn bn
bng truyn khu ny. Cui th k
19, George Buhler nhn xt rng,
ngi k kinh V tt l ngi
m tr nh v kh nng hi tng
cho php thuc mt khi lng
vn bn s.
Mt trong nhng li ch trch
quan trng nht i vi phng
php hc vt trong l thuyt gio
dc ngy nay l n khng dn ti
vic hiu bit mt mn hc hay
khng gt hi c tri thc, m
ch dn ti vic ghi nh, vn l
mt qu trnh lp li v hc thuc
c hc ch khng phi l phn
tch. Vy th phng php c
thc hnh n t xa xa c
gi tr g, m gi y thu ht
c s quan tm ca th gii vi
vai tr hnh mu ng c tuyn
dng? Ngha Tnh gii thch
im khc nhau gia kh nng ghi
nh bng truyn khu v vit nh
sau: Trc tin, bng cch lin tc
ghi vo b nh, tri thc c pht
trin; th hai, bng ch ci gip
nh v tng ca mt c nhn.
Teo cch ny, sau mt thi gian
thc hnh, thng l vi ngy hoc
mt thng, ngi hc cm thy suy
ngh ca mnh dng cao ging nh
mt mch nc phun tro, v c
th a vo b nh mi iu mnh
nghe c. y chng phi l cu
chuyn hoang ng g c, v bn
thn ti gp nhng con ngi
nh vy.
i vi vic bo tn v truyn ti
cc phng php truyn ti bng
truyn khu, cc k thut audio/
video t liu rt c ch. Tuy nhin,
ngn nga kin thc a din
ny khng b o thi khi b
nh, chng ta phi ti sinh phng
php t bn trong. C mt cch
l a cc kha cnh a dng ca tri
thc bn a ca chng ta n vi
kin thc hn lm chnh thng
m t thi thc dn b gt ra v
ch l tn d ca qu kh. Vic gn
kt tri thc bn a mt cch hiu
qu vi gio dc l cha kha ti
sinh tri thc ny.
u
Tc gi l Gim c, Chng trnh
Bn tho quc gia, Delhi.
Vai chnh l nhn vt hi Vidushaka, k li chi
tit cc on v cc cu chuyn trong s thi
ting Malayalam.
N TON CNH S 4/2010 48
i hc Cng ngh Delhi
RASHMI SABLANIA
l trng i hc cng
ngh mi nht ca th
n nhng c lch
s gn 70 nm v ang gy xn
xao trn phm vi ton cu. T vic
pht trin loi my bay khng
ngi li (UAV) th h mi n
trin khai mng bng thng rng
qua ng dy in, i hc
Cng ngh Delhi (DTU) em
li mt ngha mi cho khi nim
i mi.
Chnh hc vin ny khi cn l Cao
ng K thut Delhi (DCE) sn
sinh ra nhng ngi nh Vinod
Dham cha ca chip Pentium,
ngi pht trin chip Intel Pentium
v c chip AMD; Raj Soin Ch
tch tp on Soin International
M; Pramod Haque vn c
xem l mt trong nhng nh t
bn mo him ln nht th gii;
v Sanjeev Ahuja Tng gim c
tp on Orange Telecom; l
ch mi k mt s m thi.
Tin thn ca DTU l Trng
Bch khoa Delhi thnh lp nm
1941 v v sau c t tn li l
Cao ng K thut Delhi (DCE).
Trong 69 nm tip theo, hc vin
c ng gp r rt vo vic
pht trin ngun nhn lc trnh
cao v c kinh nghim thng
qua cc chng trnh i hc v
sau i hc.
Teo Gio s P.B. Sharma Ph
hiu trng danh d sng lp ca
DTU, DCE, vi t cch l mt
trng i hc cng ngh, s l
mc quan trng to ra mi trng
hc thut v nghin cu nhm nui
dng trnh xut sc v khoa hc
v k thut. Vic nng cp DCE
thnh trng i hc c xem
N TON CNH S 4/2010 49
l sng kin ln ca chnh quyn
Delhi a Delhi tr thnh th
tri thc ca n .
Gi y, DTU cng lp Trng
Qun l Delhi cung cp cc
chng trnh MBA v cc lnh vc
lin quan n cng ngh.
Ngy nay, DTU cung cp cc
chng trnh hc thut v cc lnh
vc k thut - cng ngh truyn
thng v mi ni ngay t bc i
hc n bc tin s. Mt khc,
DTU cng cung cp cc kha hc
v cc mn hc ph thng nh k
thut in t v k thut thng tin,
k thut c kh, khoa hc v k
thut my tnh, v k thut in.
V lun quan tm n nhng nhu
cu tng lai, DTU cn m cc
kha hc v khoa hc - cng ngh
nano, vt l k thut, truyn thng
vi ba v quang hc, thit k k thut
s v x l tn hiu, tin sinh hc.
Mt trong nhng yu t phn bit
DTU vi cc vin cng ngh khc
l DTU lun khuyn khch tinh
thn i mi v nghin cu ca
sinh vin ngay t bc i hc. Cc
lnh vc nghin cu mi nhn ti
DTU l cng ngh nhin liu sinh
hc v nng lng sch, gii php
t ng ha trong tng lai, thit
b cc nh v photon hc, vt liu
mi v thng minh, cht do dn
in, bng thng rng qua ng
dy in, an ninh thng tin v
qun l mng, cng cc cng ngh
lin quan n x hi.
Chng ti, nhng ngi cng tc
ti DTU, cam kt chc chn gip
cho cc k s tr c c i cnh
ca tri thc v nng lc i mi
Ph hiu trng Sharma ni.
DTU c mt nhm nghin cu
izen sinh hc vng mnh; nhm
ny thc hin cng tc nghin
cu v pht trin ng ca ngi trong
lnh vc thit k l phn ng izen
sinh hc, t vn cho Ngn hng
T gii, ng thi cng vi Cng
ty YANMAR ca Nht Bn tin
hnh trin khai c bn vic pht
trin thit b sn xut izen sinh
hc nguyn cht. Nhm ny cng
pht trin l phn ng izen
sinh hc t to v thc y trang
tri nng lng (ni trng cc loi
cy sau khi thu hoch c chuyn
bin thnh nhin liu).
DTU cng tc vi Bharat
Sanchar Nigam Limited (BSNL)
nh cung cp in thoi ca chnh
ph, nh phn phi in North
Delhi Power Limited (NDPL) v
B Truyn thng v Cng ngh
Tng tin, thc hin mt d n
th v khc v bng thng rng qua
ng dy in (BPL).
BPL l cng ngh cho php s
dng ng dy/cp in hin c
lm phng tin truyn dn khng
ch cho nng lng m cn cho
tn hiu thng tin. Khi s dng
cng ngh ny, gn nh mi thng
tin s ha c u c th c
truyn ti trn ng dy in, d
l d liu, ging ni, video, hnh
nh hay tn hiu kim sot.
Vi loi cng ngh ny, Internet
c th c cung cp ti mi ch
c in, ch bng mt in trong
cn phng, vn c th c s
dng lm im truyn thng, m
khng cn lp t ng cp mi.
Sau , Trung tm Tch ng v
Cht lng xut sc v Si quang
v Truyn thng quang hc sp
nhp thnh mt trung tm ln
Trung tm My tnh v Khu Khoa hc Ta nh th vin
N TON CNH S 4/2010 50
to ra tng lc kt hp gia khoa
hc vi k thut, thc y hp tc
quc t vi i hc Glasgow v
i hc Hokkaido v nghin cu
v pht trin trong lnh vc thit b
bn dn photon.
Nhm nghin cu khoa hc vt
liu vng mnh thit lp mi
hp tc Nghin cu v Pht trin
vi Vin Cng ngh Tokyo.
Mt trong nhng lnh vc m sinh
vin DTU mang li danh ting
khng ch cho Vin m cn cho
t nc l gii php t ng ha.
Cc nhm sinh vin lin ngnh,
di s hng dn lo luyn ca
cc ging vin DCE trc y v
nay l DTU, thit k v pht
trin nhiu sn phm sng kin
cnh tranh tng tham d cc cuc
thi quc t M, Anh, Nam Phi,
c v Singapore.
Xe hybrid DCE (xe hi s dng
cng lc hai ng c) do nhm
sinh vin ny thit k v ch to
ginh v tr th nht trong
khi sinh vin ti cuc thi Green
Car M. Xe tit kim nhin
liu DCE ginh gii thit k
gii nht ti cuc thi th gii do
Hi K s -t Quc t (SAE)
t chc ti Marshall, Michigan,
nm 2005. Tng t, xe Formula
Student DCE c SAE ca
Anh trao gii thit k (FISITA
Best Design Endeavour Award);
v xe a hnh ATV (All Terrain
Vehicle), dnh cho cuc ua Mini
Lp hc thng minh c trang b phng tin ICT
N TON CNH S 4/2010 51
Trng Qun l Delhi cung cp cc chng trnh MBA v cc lnh vc lin quan n cng ngh.
Baja, tham gia v ot gii
nhiu cuc thi quc gia v quc
t trong sut 5 nm qua. Tu
ngm robot DCE ginh gii
thit k (Most Improved Design
Award-2008) ti San Diego
trong cuc thi quc t do Hip
hi Quc t H thng xe khng
ngi li (AUVSI) t chc.
Cng nh vy, xe Moon Buggy
DCE do mt nhm sinh vin
ca DCE thit k v ch to
nhn c gii thit k (Best
Initial Design Award-2008) ca
NASA trong cuc thi quc t do
NASA phi hp vi Vin Hng
khng v V tr Hoa K t chc
M.
Nhm sinh vin DCE ny cng
phi hp vi Trung tm Khoa hc
Nguyn t Delhi, pht trin ng
c chy bng nit lng v t.
My bay khng ngi li (UAV)
do nhm sinh vin DCE thit
k v ch to nhn c gii
thng thit k (Most Innovative
Design Award-2006) ti cuc thi
quc t Georgia do AUVSI t
chc, tip theo l gii c bit
(Directors Special Award) cho n
lc nhm tt nht ti cuc thi h
thng my bay khng iu khin
Maryland hi thng 7 nm 2009.
n tng vi thit k ny, cng
ty an ninh hng u th gii
Lockheed Martin Corporation
by t s quan tm v ng
ti tr 17,5 triu rupi (400.000
la M) pht trin UAV th
h mi.
Gio s P.B. Sharma Ph hiu trng
danh d DTU
N TON CNH S 4/2010 52
Sinh vin DTU thit k v ch to V. Shera (Shera a nng) phin bn robot ca biu tng may mn rt c a thch
ca T vn hi Khi thnh vng chung ln th 19 cho mng qu v i biu n thm trng.
i ng ging vin v sinh vin l
nng ct ca mt hc vin. DTU,
nh danh ting v gio dc c cht
lng, nghin cu v i mi,
thu ht c ging vin c trnh
cao v kinh nghim cho cc
khoa hc thut. a s ging vin
c bng tin s v khoa hc k
thut v khoa hc ng dng. Kh
nng ca ging vin DTU th
hin thc t l nhiu ngi trong
s h tham gia ban c vn ca cc
hi ngh nghip cng nh cc t
chc quc gia v quc t.
Mt trong nhng tham s xc nh
danh ting ca mt hc vin l v
tr xp hng ca hc vin , v
y, DTU d dng vt c k lc
trc y ca mnh. S lng cc
Gn y nht, UAV gi v tr
th 10 ti cuc thi thng nin
Student Unmanned Air Systems
do AUVSI t chc ti Maryland
hi thng 6. Nhm sinh vin DTU
cng nm trong s bn nhm ng
u v thuyt trnh v v tr th hai
v bi vit ng bo. Nhm ny
cn nhn c khon tin thng
2.900 la M.
Sng kin ln gn y ca sinh
vin DTU l thit k v ch to V.
Shera (Shera a nng) phin
bn robot ca biu tng may mn
rt c a thch ca T vn hi
Khi thnh vng chung ln th
19. V. Shera l mt robot c th c
ng c vi cc kh nng ngn
ng v c ch nh nhy mt, c
ng tay v ci cho mi ngi.
N TON CNH S 4/2010 53
Trn cng bn tri: Xe hybrid do mt nhm
sinh vin thit k v ch to, ginh v tr th nht
trong khi sinh vin ti cuc thi Green Car M.
Gia: Sng kin sinh vin Mini Baja (xe a
hnh) do sinh vin DTU thit k v ch to,
ginh v tr th 4 ti s kin Baja SAEINDIA
thng 1 nm 2010.
Tri: My bay khng ngi li (UAV) ca DCE
nhn c gii thng thit k (Most Innovative
Design Award, 2006) ti cuc thi quc t
Georgia do AUVSI t chc.
t chc danh ting n tham quan
khu trng i hc v li mi lm
vic tng u trong nhiu nm
qua. Nm hc 2007-2008 (thng 7
n thng 6) c 89 cng ty a ra
761 li mi lm vic, iu ny c
ngha l c nhiu sinh vin nhn
c nhiu li mi lm vic. Nm
hc 2008-2009 c 101 t chc n
DTU tuyn ngi v a ra 620
li mi lm vic.
Nm hc 2009-2010 c 138 cng
ty n DTU v a ra 683 li mi
lm vic. Nm hc 2010-2011 mi
ch bt u vo thng 7 nhng
c 31 cng ty n thm DTU v
a ra 196 li mi lm vic cho
sinh vin nm cui h i hc v
sau i hc.
V con ng pha trc ca
DTU, Ph hiu trng Sharma
ni: Chng ti s pht trin DTU
thnh mt trung tm ng cp th
gii v gio dc, nghin cu v sng
kin trong lnh vc khoa hc v
cng ngh; tp trung vo cc cng
ngh mi nhn phc v gio dc;
v nui dng mi trng gn kt
gia khoa hc v cng ngh.
u
Tc gi l mt nh bo.
N TON CNH S 4/2010 54
Cc nh ton hc th gii
ni sinh ra con s 0
MOHAMMED SHAFEEQ
Tng thng n Pratibha Patil v nhng ngi c gii
ch s tng ng ca cc con s,
nh thng c dng ngy nay,
cng vy.
Chng ta c ng gp lu i.
Trn thc t, dn dn, ngi ta
xc minh l Trng Ton Kerala
c l bit n php tnh (vi phn
v tch phn) trc Isaac Newton
200 nm. Tc ra, chng ta mi
ch bt u nghin cu lch s
ton hc c i. V 2-3 ngi
bt u nghin cu, nn nhng
ng gp ca Trng Kerala ngy
cng r rng nhng vn cn nhiu
iu nghin cu Gio s
Rajat Tandon, Ch nhim khoa
Ton, i hc Hyderabad, ni.
K
hi Radha Charan Gupta
c trao gii thng
danh ting Kenneth O.
May v Lch s Ton hc ti
i hi Ton hc Quc t
Hyderabad, th l s khng
nh li v tr vt tri ca n
trong lnh vc ny.
n c i l quc gia dn du
th gii v ton hc. Cng cuc
nghin cu hnh hc c tin
hnh trong thi k V . Ngoi ra
cn c bng chng xc nh rng,
nh l Pitago c bit n n
vo th k th 8 trc Cng
nguyn. Khi nim s 0 ra i
n (c l l u nm 200 sau
Cng nguyn) v c h gi tr hng
N TON CNH S 4/2010 55
Nh ton hc ni ting David
Mumford ca i hc Harvard
cho rng, Brahmagupta (th k th
6-7 sau Cng nguyn) c th
ha mn i s (lm cho phn mn
ny ngy cng tr nn tru tng).
Mumford ngi ang nghin
cu lch s ton hc gn y
c mt Kozhikode (Calicut)
din thuyt v vt cht ha i s
ti mt hi ngh v tinh v ton
hc c i.
Teo cc nh ton hc, Aryabhata
(th k 5-6 sau Cng nguyn) v
Brahmagupta cng c nhng
ng gp to ln cho thin vn hc
Hn 3.250 i biu ca 94 quc gia tham d
ICM din ra ti Trung tm Hi ngh Quc
t Hyderabad (trn) v cc i biu ang tr
chuyn (phi)
v lng gic hc, v c xem l
hai nh ton hc v i nht trn
th gii thi . Bhaskara cng c
ng gp quan trng th k 12.
Nh c Trng Kerala m n
c c nhng ng gp ln
lao trong sut th k 14 v 15. n
c lp to ra nhiu khi
nim ton hc quan trng. Tnh
tu quan trng nht khai trin
chui cho hm lng gic c
m t bng th ting Phn in
trong cun sch ca Neelakanta
c ta Tantrasangraha.
Cc nh l c pht biu khng
c bng chng, nhng mt th k
sau th bng chng v chui khai
trin cho hm sin, cosin v hm
tang ngc c a ra trong tc
phm Yuktibhasa do Jyestadevan
vit bng ting Malayalam.
Hot ng ton hc t nhiu i
n ch b tc sau khi Trng
Kerala ng ca. Mt b phn cc
nh ton hc cho rng s xut hin
ca ngi Anh ph bng ti ln
nn ton hc n .
C mt cht ng gp th
k 16 nhng th k 17, 18 v 19
N TON CNH S 4/2010 56
chuyn gia ton hc, trong c
hai nh ton hc trng i hc
Cambridge; Ramanujan c hi
kin hai nh ton hc ny nhng
h khng tr li.
Teo nh ton hc kit xut, Gio
s M.S. Raghunathan, y l ln
u tin mt cng trnh ca n
c chnh thc trnh by trn
din n nc ngoi. Cng trnh
m Hardy trnh by l mt nghin
cu c tm c ln hn so vi cng
trnh xut hin n cho ti
lc . Bng cch , n
tuyn b tham vng gia nhp lin
minh ln trong ngnh ton hc.
Ton hc V l h thng c i ca ton hc n . Nt ni bt nht ca h
thng V l tnh gn kt. Ton b h thng mang tnh tng quan v thng
nht mt cch tuyt vi. c tnh thng nht ny khin cho ton hc tr nn d
dng, th v, v khuyn khch i mi. Trong h thng V cc vn kh hoc
cc php ton ln c th c gii quyt nhanh chng.
Tnh n gin ca ton hc V l php tnh c th c tnh nhm mc d
phng php cng c th c vit ra. C nhiu li th trong vic s dng mt h
thng tnh nhm linh hot. Ta c th pht minh cc phng php ca mnh v khng
hn ch vo mt phng php ng. iu ny dn n kh nng sng to hn.
Ngi ta tin hnh nghin cu nhiu lnh vc, k c tc ng ca vic hc ton
V i vi tr em; pht trin nhng ng dng mi, c tc ng m li d dng
ca kinh V trong hnh hc, php tnh (vi phn v tch phn), my tnh, v.v.
n tng ca mt ha s v Aryabhata th hin
bc tng t trn khu t ca IUCAA (Trung
tm Tin vn hc v Vt l hc thin th Lin
i hc), Pune. Aryabhata (476-550 sau Cng
nguyn) l nh ton hc - thin vn hc v i
ngi n v c bit n l ngi pht
minh ra s 0.
li tr nn v ngha cho n khi
(Sreenivasa Iyengar) Ramanujan
xut hin v a ngnh ton hc
n i ln. Sau c c
mt i ng cc nh ton hc
vng vng Tandon ni.
Ramanujan (1887-1920) c
nhng ng gp ng k cho gii
tch, l thuyt s, chui v hn v
lin phn s.
Teo nh ton hc ni ting ngi
Anh G.H. Hardy, ti nng ca
Ramanujan ngang bng vi cc nh
ton hc huyn thoi nh Euler,
Gauss, Newton v Archimedes.
Chnh vo nm 1914 Hardy
din thuyt v mt s cng trnh
nghin cu ca Ramanujan ti
hi ngh ca Hi Ton hc Lun
n. Ln u tin cng trnh
ca Ramanujan c trnh by
chnh thc trc ng o cc
N TON CNH S 4/2010 57
Nhng ng gp ca Ramanujan
ch yu l l thuyt s v cc
lnh vc c lin quan, nhng bt
u t gia thp k 1930, ng
n lc chuyn sang mt s lnh
vc khc na.
Raghunathan ch ra rng, cc nh
ton hc n lm vic trong
nhiu lnh vc v tt c cc lnh
vc ny h u c nh hng ng
k. Nhiu ngi l nhng tn tui
ni ting th gii.
n thc s tr thnh mt
ch th c v th ng k trn v
i ton hc quc t. Khng hon
ton l mt cng quc ln nhng
c trin vng t c a v ny
theo Raghunathan, Trng
khoa Homi Bhabha, Gio s Vin
Nghin cu C bn Tata.
Da trn c s ny, i hi Ton
hc Quc t (ICM 2010) din
ra ti Hyderabad th ph ca
bang Andhra Pradesh min nam
n (19-27 thng 8).
Raghunathan Ch tch Ban T
chc ni rng, vic n tr
thnh nc ch nh ng cai s
kin quc t l mt du hiu
cho thy nhng trin vng ca
quc gia ny trong vic t c
a v l mt cng quc ln trong
ngnh ton hc th gii.
Hn 3.250 i biu ca 94 quc
gia tham d ICM din ra ti
Trung tm Hi ngh Quc t
Hyderabad (HICC); iu ny
gip cc tin s tr ca n tip
cn vi tiu chun quc t v nh
hnh r nt nhng ng gp ca
n trong qu kh nhm thc
y khoa hc.
Mc d n ln u tin ng
cai ICM, nhng cc nh t chc
ni rng y l s kin thnh cng
th hai trong lch s 113 nm ca
n v l s kin ln nht v s
lng quc gia tham d.
n l quc gia chu th ba
ng cai s kin ny sau Nht Bn
(1990) v Trung Quc (2002).
Nm 1950 n mi gia nhp
Lin minh Ton hc Quc t
(IMU) n v t chc s kin
ny bn nm mt ln k t 1897.
Tng thng n Pratibha Patil
khai mc i hi Ton hc Quc
t v i hi c mt chng trnh
rt hc thut. C tt c 23 din gi,
trong c 2 ngi n . Trong
s 165 din gi c mi tham d,
c 6 ngi n v nhiu ngi
gc n nh c M v cc
nc khc. Hn 1.200 ngi n
tham d i hi.
Nh vy, ngi n ng vai
tr ni bt khng ch trong vic
Ramanujan (1887-1920) c nhng ng gp
ng k cho gii tch, l thuyt s,
chui v hn v lin phn s.
t chc s kin m cn ni dung
hc thut.
kin phn hi m chng ti
nhn c l i hi thnh
cng. C nhng li nh v mt t
chc v chng ti khc phc
rt nhanh. ng nght ngi.
Chng ti khng bao gi ngh l
c nhiu ngi n nh vy. Tm
phin hp din ra ng thi v
khn phng ng ngi n ni
khng th tt c thnh gi cng
vo theo li Tandon n t
trng i hc Hyderabad v l
th k t chc i hi.
ICM l s kin duy nht t hp
cc nh ton hc thuc tt c
cc phn mn, t ti chnh n
xc sut n ton hc ng dng.
Khng mt mn no c c s
kin nh th ny. Mc ch ca
i hi l nh gi nhng thnh
tu trong bn nm qua v hng
i trong tng lai ca ton hc
Tandon ni.
V IMU mi 190 ging vin i
hc cng nhng din gi hng u
din thuyt v cng trnh nghin
cu mi nht v cc ging vin
li cun ng o thnh gi, nn
cc nh ton hc n hy vng
rng i hi s truyn cm hng
cho cc tin s tr v a ra tng
cho cc nh ton hc khc v
nhng iu ton hc quc t bc
nht cp n.
u
Bi do tp ch t Thng tn x
n (IANS) vit.
N TON CNH S 4/2010 58
B
c chn dung nh th ot
gii Nobel Rabindranath
Tagore c v vo u
nhng nm 1940 xn m v
thiu sinh kh. Mu sc phai m
cng cc vt rn v vt hin r
trn b mt, nhng nn bc tranh
va c mt v mi p hn.
c l l nh Vin Bo tn n
ti Lucknow (ICI-L) vn c
cho l trung tm phc ch bn tho
vit tay v sch ln nht n .
ICI-L tip nhn bc sn du kh
61cm x 75cm ny trong tnh trng
c nt t mt nh su tp c nhn.
Bt u vi vic chp nh bc v
lm t liu, nhn vin k thut
lm sch bc v bng chi mm
v s dng dung mi xa hin
tng vng ca lp sn bng ph
trn bc chn dung.
Bo tn lch s
SHUDIP TALUKDAR
ICI-L l t chc phi chnh ph
c thnh lp nm 1986, trc
thuc Qu tn thc Ngh thut
v Di sn Vn ha Quc gia n
(INTACH). ICI-L c i tc
tng ng ti Rajasthan, Madhya
Pradesh, Karnataka, Kerala, Orissa
v New Delhi. Vin cng m
nhn vic bo tn cc to tc
nh tranh khc , khc g, tranh
in khc, tiu ha hay tranh v trn
vi vn chu mi e da t cc
yu t thin nhin v kh hu, cha
k n s nhim do con ngi
to ra.
Gim c ICI-L Mamta Mishra
ni rng, vic phc hi bn kinh
Adi Guru Granth v tp sch
Dasham Granth hng trm nm
tui y l hai trong s nhng
sch v thing ling nht ca o
Tip , lp sn ny c gia c
li bng cht dnh gm nhit. Tt
c cc vt rn c trt kn mt
cch cn thn. Bc chn dung
c ph mt lp sn bo v v
c khi phc li v p rc r
thu ban u. Ngay c tn ca
ha s v ngy hon thnh, mng
2 thng 10 nm 1944, cng nhn
r hn.
Khn xp ca Guru Gobind Singh tm thy trong mt m ln xn (tri) v sau khi phc ch (phi)
Vin Bo tn n , Lucknow
N TON CNH S 4/2010 59
Sikh c lu gi ti Hemkund
Sahib Uttarakhand l mt vi
trong s nhng d n ln nht
Vin thc hin t trc n nay.
Hai cun kinh ny c tn knh
nh l dnh cho v thnh sng v
c nhc n vi ci tn Baba.
Cc t mang sch thnh theo
ng nghi thc t Uttarakhand n
v sch trn u khi bc vo c
s ca chng ti Mishra ni.
Quy m ca cng vic c th c
nh gi qua vic hai tp sch ny
dy 11cm v 13cm, nng tng cng
7 kg b ni.
Giy c lm bng tay, b gin
v nhim axt sau hng th k s
dng. Chng c buc bng dy
nhiu ch.
Nhn vin bo tn ca ICI-L
mt su thng, bt u t thng 12
nm 2006, khi phc hai pho
sch ny. H lm vic theo nhng
ch th nghim ngt, mt trong s
l phi i chn khng ch
sch v khng c t sch trn
sn nh Mishra ni thm.
Teo mt cuc kho st ca
INTACH, hng nghn bn tho
c vit cch y hng trm nm
trn l c hay trn giy v c lu
gi trong cc b su tp ca n
i, th vin v su tp c nhn
ang b h hng do b b mc hoc
x l qua loa.
Nhng bn tho ny cp n
mt lot ch rng ln t thin
vn hc, thut chim tinh, y hc,
m nhc cho n vn hc, lch s
v tn gio.
T trn cng bn tri xung di: Adi Guru
Granth trong tnh trng c nt; sau khi phc ch v
vic phc ch Dasham Granth tin hnh ti ICI-L.
N TON CNH S 4/2010 60
Bn Bhagwad Gita c nt vit trn v cy bul
(trn cng bn phi) v bn phc ch (phi)
N TON CNH S 4/2010 61
Nhng ti liu ny l phn v gi
ca di sn vn ha - ngh thut n
v c v s k th. Nm mc,
mi v b bc, tnh trng thiu
thng thong, m t, bi bn,
cht nhum mu axt v mc, tha
nh sng v nhit cao l mt s
k th nh vy.
Cng tc phc ch ang c tin hnh ti Nh
th Tnh Aloysius, Mangalore (trn); bc tranh
b hng trong Nh th (trn cng bn tri) v bn
phc ch (tri)
Cng vic ng ch khc ca
ICI-L l bo tn tranh tng
trong ngi n c th thn Shiva
Meer Ghat, Varanasi. To mc
trong gc chung ca n cng
c lm sch.
Vin phc ch cc bc tranh
tng p ca ha s bc thy
Nandlal Bose, B.B. Mukherjee v
Somnath Hore ti Viswa Bharati,
Santiniketan, Ty Bengal.
ICI-L phc ch 16 bn tho quan
trng gm 3.054 trang ting Ba
T ca T vin Meherji Rana,
Navasari, bang Gujarat. Vin tin
hnh vic phc ch trong phng
ti ch do Vin dng ln phc
v cng vic. Ngoi ra, Vin cn
tin hnh cuc kho st chi tit 22
bo tng 8 qun trong bang ny.
Cc d n khc l bo tn b su
tp mu vi him gi l B su
tp Watson ti Bo tng BDL
Mumbai, c t th k th 19.
Uttar Pradesh, ICI-L phc hi
7 bc tranh ln trn tng ca
Vidhan Bhavan Lucknow.
u
Bi do tp ch t thng tn x
n (IANS) vit.
Ngun nh: ICI-L.
N TON CNH S 4/2010 62
y l mt d n quy m ln cha tng c bt c ni no trn

th gii, v vi vic T Tng Manmohan Singh ly tng
trng ton din lm n by cho cc chnh sch v hot ng
ca chnh ph, th vic xc nh c im nhn dng duy nht cho 1.2 t
dn n bng cc thng s sinh trc hc tr nn cp thit.
C quan Xc nh c im Nhn dng Duy nht ca n (UIDAI)
vo cuc khi c quan ny thu thp d liu nhn khu hc v sinh trc hc
nhm m bo li ch ca cc chng trnh phc li ca chnh ph n
c vi i tng cn n nht.
Chng ti hy vng trong 5 nm s cp c khong 600 triu th chng
minh nhn dng (ID) theo li Nandan Nilekani, ngi t b v tr
VISHNU MAKHIJANI
Aadhaar
B phng cho s pht trin ton din
T tng, Tin s Manmohan Singh ti l khai trng d n Aadhaar qun Nandurbar, Maharashtra, 29 thng 9 nm 2010
N TON CNH S 4/2010 63
Tin s Manmohan Singh gii thiu S xc
nh c im nhn dng duy nht (Aadhaar)
Nandurbar, Maharashtra.
Sarva Shiksha Abhiyaan v ph
cp gio dc tiu hc, D n Y t
Nng thn Quc gia, v Sng kin
Bharat Nirman nhm xy dng c
s h tng nng thn thc hin
d n UID y tham vng.
Ti thi im ny, d n s pht
hnh s xc nh c im nhn
dng cho s lng ln ngi ngho
v ngi b gt ra l x hi nhng
ngi khng c bt k th xc nh
c im nhn dng no khc v v
th, khng tip cn c vi cc
dch v cng. l mt yu cu
rt quan trng trong pht trin
ton din Nilekani ni.
Nilekani c tin tng giao cho
tin hnh d n ny.
Trong cun Imagining India (Hnh
dung n ), ng vit: i vi
nhng nh qun l ngn hng, iu
hnh bu c v iu tit th trng
chng khon ti n th mt
vn kh au u l quc gia ny
c qu nhiu ngi v hnh... Ngy
nay, ngi dn n c th c
rt nhiu s xc nh c im
nhn dng, ty thuc vo khi no
v u c nhn c giao dch
vi Nh nc... iu ny khin cho
vic tp trung vo c im nhn
dng ca mi ngi dn tr nn
c bit kh khn, v mi c quan
chnh quyn lm vic trn mt a
ht khc nhau v ph trch cc i
tng nhn dn khc nhau.
Vic khng c s xc nh c im
nhn dng l khong trng to ra
tnh trng nhiu tn ngi ma
trong danh sch c tri v trong
cc chng trnh di ngng
ngho i (BPL) v tnh trng
mt ch th ngn hng vi nhiu
ng ch tch Tp on Cng
ngh thng tin ton cu khng l
Infosys Ltd. m ng ng sng lp,
v lm gim c UIDAI.
Chng ti tin tng dn dn s
ph cp rng ri d n khng l
ny ti 1,2 t ngi n ng
ni thm. Chng ti cng tin
tng vo d n khng l ny, khi
nhiu nh cung cp dch v ca n
v mt s cng ty a quc gia
nh Microsof tuyn b cng
mun tham gia.
Vn bao hm c tr em, d n ny
nhm cung cp s xc nh c
im nhn dng cho i b phn
nhn dn nhng ngi khng c
bt k mt giy t no xc nh
c im nhn dng, nhm xc
tin tt hn hot ng cung cp
dch v cng v ngn chn nhng
l hng trong cc chng trnh
khc nhau ca chnh ph.
Chng ti tin chc d n ny
mang li gi tr ln, c bit i vi
ngi ngho v ngi b gt ra l
x hi, v h l nhng ngi hin
nay cn khn kh do s hin din
ca h cha c nh nc cng
nhn Nilekani ni trong mt
cuc phng vn.
H thng ny s m bo rng,
ring nhng ngi thc s xng
ng c th c tip cn cc li
ch khc nhau; mi s trng lp v
bn o trong nhiu h thng s
b trit tiu hon ton.
Ri Chnh ph cng s sm a
ra php ch m bo an ninh
lng thc cho ngi ngho. Mt
ln na, ngi ngho li cn phi
c xc nh c im nhn dng
chnh xc i tng khng
ngho khng tranh th lm dng
nhng li ch dnh ring cho
ngi ngho.
Cc m hnh ci cch trong khu
vc gio dc v y t cng c th
chng kin chnh ph h tr trc
tip cho cc gia nh sng di
mc ngho i h c th tn
dng nhng tin ch do khu vc
t nhn em n. V nh vy, vic
ny li cng i hi phi c s xc
nh c im nhn dng ng.
UIDAI s ch nh cc nhm i
tng mc tiu cho nhiu chng
trnh u tin ca chnh ph Lin
minh Tin b Tng nht, trong
c Chng trnh m bo
Vic lm Nng Tn Quc gia
Mahatma Gandhi, Chng trnh
N TON CNH S 4/2010 64
Nandan Nilekani
B
n thn vic b nhim Nandan Nilekani lm Gim
c UIDAI l chuyn c mt khng hai: y l
ln u tin mt nh doanh nghip thuc khu vc t
nhn c ch nh lm cng vic ca chnh ph ngang vi
chc danh B trng ni cc.
Nilekani sinh ngy 2 thng 6 nm 1955 ti Bangalore. Ti
th u cu sng thnh ph, khi y cha cu l Tng gim c
Nh my Mysore v Minerva. Nilekani hc ti trng nam
sinh Bishop Cotton, Bangalore; sau hc ti St. Josephs,
Dharwar; ri theo hc Hc vin Cng ngh n , Powai
(Mumbai), nm 1973, v tt nghip vi tm bng C nhn
Cng ngh ngnh k thut in.
Tt nghip nm 1978, Nilekani gia nhp Cng ty Patni
Computer Systems c tr s ti Mumbai v c thn tng
ca ng l N.R. Narayana Murthy phng vn. Ba nm sau,
do c mt bt ng, Murthy ri Patni v ton b cng s ca
ng cng i theo ng, lp nn Cng ty Infosys. Sau khi tip
qun t Murthy, Nilekani tr thnh Gim c iu hnh v
Tng gim c ca Infosys t thng 3 nm 2002; thng 4 nm
2007, ng t chc, nhng ch cho Kris Gopalakrishnan,
v ch lm ng ch tch. ng thi hn Infosys vo ngy 9
thng 7 nm 2009 m nhn v tr hin nay.
Nm 2009, Tp ch Time a Nilekani vo danh sch 100
Nhn vt c nh hng nht th gii.
Nilekani c tng nhiu gii thng trong nc v quc t.
Nm 2006, ng c trao tng danh hiu Padma Bhushan
danh hiu cng dn cao qu th ba ca n .
u
PANs (s ti khon c nhn do
Cc Tu thu nhp cp)... Vic to
cho mi cng dn mt s ng k
quc gia, cp cho h mt th xc
nh c im nhn dng v kt
ni h qua mt h thng c s d
liu quc gia ging nh PAN v h
chiu, c th c hiu qu lan rng
trong vic phn phi dch v cng
tt hn v a dch v nhm ti
ng i tng hn...
Tng thng, chng ta c ngh
khi thc hin mt h thng nh vy
th thch thc chnh l pht hnh
cc th thng minh. Nhng xy
dng nhng vch nh thng minh
ny li l phn cng vic d, cn
kh khn l ch lm cho h tng
u cui c m bo v m rng,
mang li mt u mi lu tr d
liu duy nht cho c nc v thng
nht gia cc c quan pht hnh cc
s ny... Mt h thng xc nh c
im nhn dng quc gia da trn
cng ngh thng tin, d tip cn
th cng khng khc no mt cuc
cch mng trong cch thc chng ta
phn phi li ch quc gia v phn
phi phc li Nilekani vit.
Cun sch ca Nilekani dnh
hn mt chng ni v vn
xc nh c im nhn dng v
li ch ci bin s c tch ly
dn, nu vic nhn dng ny c
th thc hin c. Vic mt nh
k tr v nh qun l xut sc nht
nh Nilekani nghin ngm v
vn xc nh c im nhn
dng trong mt thi gian kh di,
nh phn nh trong cun sch
ca ng, lm cho ng tr thnh
ng vin duy nht nng lc
lnh o c quan c phn cng
hon thnh nhim v ny.
N TON CNH S 4/2010 65
Nu Nilekani thnh cng, th cc
chng trnh phc li ca chnh
ph khi y c thm hiu lc mi v
nhiu chng trnh mi ci thin
i sng ngi ngho c th s
c thc hin.
Vy th chng trnh xc nh c
im nhn dng s lm vic ra sao?
V mt nhn khu hc, chng ti
s lu tn, ngy sinh, gii tnh, a
ch v tn cha/m/ngi bo tr.
V mt sinh trc hc, chng ti s
ly du vn tay 10 ngn, chp
mt nh chn dung v mt nh hai
trng mt en ca mi c nhn
Nilekani gii thch.
V vic lm ny nhm bao gp
mt s lng ln ngi khng c
chng minh th hay bt k giy t
ty thn no v m bo cho h
c hng li t nhiu chng
trnh chnh ph khc nhau, nn
UIDAI xut thu thp d liu
thng qua nhiu c quan trung
ng v chnh quyn a phng
cng nhng c quan, trong cng
vic thng nht ca mnh, phi
tip xc vi ngi dn.
Cc c quan s ng vai tr h
tch vin ca UIDAI, bao gm c
cc phng ban ca Cc Pht trin
Nng thn ni s lu tr d liu
v ngi th hng t chng
trnh Vic lm Nng thn Quc
gia Mahatma Gandhi v Phng
Nghip v Khch hng v Phn
phi cng ni s lu d liu v
ngi th hng h thng phn
phi cng.
V hot ng chun b mt Phng
K khai Dn s Quc gia vn l
mt phn ca cuc iu tra ang
tin hnh cng ang c trin
khai, nn Phng H tch n
cng s l mt u mi quan trng
thu thp d liu nhn khu hc
v sinh trc hc phc v cho d n
xc nh c im nhn dng ny.
t ra m ni, nhim v ny tht
gian nan, khng ch bi v quy m
ca d n v nhng thch thc v
t chc v vn hnh ny sinh, m
cn bi mt s cc vn khc,
nh lm th no c th xy dng
c ch bo mt ngn chn s
dng c s d liu sai mc ch, x
l vn tnh ring t c nhn v
t do cng dn, lm cch no cp
nht thng tin, v lm sao gim
chi ph.
UIDAI son tho mt d lut
quy nh chc nng ca mnh
m bo rng, d liu thu thp s
c bo mt. D lut c ng
ti trn website ca UIDAI
trng cu kin.
Nilekani cho bit: Ngoi ra,
chng ti xut mt b lut
iu hp quy nh vic bo v tt
c d liu c thu thp di bt
k hnh thc no.
u
Tc gi l mt nh bo.
Ngun: IANS
My chp trng mt Iris pht hin c im
nhn dng ca mt ngi bng ton gii tch.
My chp Iris s dng nh sng hng ngoi
chiu vo trng mt m khng gy hi
hay kh chu.
My qut du vn tay l mt thit b in t
dng thu thp hnh nh k thut s ca
mu vn tay.
N TON CNH S 4/2010 66
N TON CNH S 4/2010 67
Ngh s biu din Odissi Aruna Mohanty trong trang phc lng ly th hin khonh khc du dng trong abhinaya (iu ma din kch) (trang bn)
v t th khc hi tng li cm gic v cng hnh phc ca ngi c yu (di).
Aharya
trong ca c ie u mu a co ie n
Bi: LEELA VENKATARAMAN
nh: DEEPAK MUDGAL
A
harya abhinaya, hay phc trang v cch trang im ca ngh s
ma c in n , ng vai tr rt quan trng, to iu kin
khi dy trong ngi xem khoi cm thm m hay cn gi l
rasa. Ngoi dng n thun l lm p, kha cnh ny cn c b
sung bng cc mi lin h tm l, vn ha, huyn b v thm ch siu
hnh. truyn thng ma Kathakali v Kuchipudi Yakshagana, ngi
ngh s vo vai cc nhn vt c th trong sn khu kch ang c trnh
chiu nn vn phc trang thit k dnh cho nhn vt . Cn din vin
ma n ca mi loi hnh ma c in th mc trang phc chung mt
kiu cho tt c cc ngh s ma l kiu trang phc may theo tc l
vn ha may mc ca tng a phng, c trang tr thm n trang
do nhng i tay to tc chuyn nghip ph bin trong vng lm nn.
N TON CNH S 4/2010 68
N TON CNH S 4/2010 69
Bharatanatyam
Cho d l n i hay cung
nh ni biu din devadasi
thu xa, hay trong bi cnh sn
khu m ngh s ma hin i
biu din, v n Bharatanatyam
t xa ti nay lun xut hin rt
lng ly. T mt tm sari nguyn
bn khng ct xn, xp np cho
ti trang phc c khu may
ngy nay, trang phc ca din
vin ma c nhng thay i.
Ngy nay, trang phc ma bao
gm phn di may ging kiu
pyjama tch ri hai ng qun
bng mt mnh ng trc xp
li v m ra ging nh mt chic
qut mi khi din vin thc hin
t th demi plie (th chnh trong
k thut ma) i km vi mt
chic o cnh ph hp. Tm mt
mnh khc trn cng che phn
ngc v mnh ng sau m quanh
hng tht phn eo trc, l hon
chnh b trang phc. Mi v cng
c th mc cc bin th ca trang
phc ny. Ngy xa, trong n
trang ngi ta dng qu v
vng rng, th ngy nay c thay
th bng bc dt vng v bn
qu (thng c gi l trang sc
n i). nh u pha sau v n
eo rakodi p b a hnh trn
gn bn qu. Dc ng r
ngi gia l si dy mnh c trang
tr ngc trai vi mt dy chuyn
r xung mt bn trn. Hai bn
ng r ngi l hai vt trang tr
Chandran (nguyt) v Suryan
(nht). Ln tc di c trang tr
p bng hoa v mt kunjalam
(qu tua rua) cui ln tc cng
Ngh s biu din Kathak khi kt thc ng tc
xoay trn, phn o chong trn cng xoay theo.
INDIA PERSPECTIVES VOL 24 NO. 4/2010 70
N TON CNH S 4/2010 71
nhn vt n anh hng trong ma
Kuchipudi chnh l ln tc c
trang tr rt c bit. Ln tc ui
sam trang tr cu k (thng c
kp li trn nh u) c mt
ngha c bit v ngi ta cho l
ngi chng Tn Krishna
tng ln tc ny cho Satyabhama,
v chnh vy mi c cu chuyn c
tch. Ln tc, u tin, do Tn
Vishnu mang; thn hin ra di
hnh dng n gii l Mohini
mt yu n nhm quyn r qu
ma, v trong lc ma qu m mn,
Tn phn pht cho cc Tn hay
Devas tt c ru tin ly t di
i dng ln, bng cch ban
cho h n hu c bt t. Khi
bin ngc li hnh dng t nhin
ca mnh, Tn trao ln tc, vi
t cch l Krishna (hin thn ca
Vishnu), cho Satyabhama. Ln
tc c mt chic a hnh trn
tng trng cho Mt tri, v mt
chic tng ng pha bn kia
tng trng cho Mt trng; trn
cng c mt con vt nh tng
trng cho Tin nhin; phn
di c mt chic m trm u
hnh con rn tng trng cho tri
thc, i din cho ba th gii hay
tribhuvanas, 9 hnh tinh, 27 chm
sao trong thin vn hc n ,
v ni tm li l s phn nh ca
ton b v tr. ng khut ng
sau mt tm rm vi c hai ngi
gi hai bn v khn gi ch nhn
thy ln tc ung a bn ngoi,
din vin ng vai Satyabhama
trong Bhama Kalapan c cho
l thch tt c nhng nhn
vt c mt thi th vi s vo vai
ca mnh (Kuchipudi ban u l
hnh thc ch dnh cho n ng
v vai ca ph n th do nam gii
nhiu hoa nhi kt mt nt c
trng ca min Nam n , qu
hng ca truyn thng ma ny.
V n tht ai lng bng vng hay
cn gi l oddiyanam. Vng chn,
vng c nh kasumalai v adigai
(vng c), hoa tai vi jumuki v
maatal, nhn, mukutti (khuyn
mi) v bulakku (chic khuyn
xu y mi ngy nay khng cn
c x na) l nhng trang
sc tn thm v p cho ngi
ngh s. Vic trang im khun
mt c bit ch trng ti Pottu,
hay du son trn trn, v i mt;
ngi ta trang im cho mt long
lanh hn v to hn v chuyn
ng ca mt l ngn ng truyn
ti kh nhiu nhng biu t ma
quan trng.
Kuchipudi
Loi hnh ma Kuchipudi
Yakshagana c cc nhn vt hong
gia i vng min, eo hoa
tai gi l makarakundalamulu,
bhujakirti (ng vai) v kantha
haaram (vng c nng). Nhn
vt n mc sari la nng c vin
bng vng. Nhn vt k chuyn
hay Sutradhar mt vai rt quan
trng trong kch ma xut hin
trong b dhoti, u vn khn,
cng vi mt rudraksha mala v
chui ht tulsi (basil) quanh c.
Din vin ma n thng mang
trang sc lm t cc loi g mm
v nh. H thng eo hoa tai
(kundalalu), kantha haram,
vaddadanamu (cp), kadiyam
(vng eo mt c chn) v vng
phn tay trn rt quyn r gi
l vanki. Mukkera hay khuyn
eo mi rt quan trng v l mt
phn trong li thoi v li k trong
Bhama Kalapam hnh thc
opera chnh ca Kuchipudi do
din vin ma n trnh din, th
hin mt nhn vt trong cc tnh
hung khc nhau, y l nhn
vt Satyabhama n anh hng
ng yu vng Andhra Pradesh.
Hnh ng tho b khuyn mi
ca Satyabhama sau mt thi gian
di suy ngm v nng coi l biu
trng cho cuc hn nhn ca mnh
v Tn Krishna, tr thnh mt
hnh nh n d trong Kalapam v
s thot xc khi ph phim v
ci ti ca mnh.
Nhng kha cnh duy nht c
ngha nht trong cch n mc ca
Ngh s biu din Bharatanatyam Priya
Venkataraman soi gng (trang bn) v Marie
Elangovan t th ng yn sau khi kt
thc mt ng tc trong tit mc biu din
Bharatanatyam (trn).
N TON CNH S 4/2010 72
m nhim), nu c ai dm nhn
li thch. Khng r tng c
ai dm nhn thch ny cha.
Nhng ngh s ma Kuchipudi
khoe ln tc trc mt i li
quanh sn khu trong dng i c
bit l mt cnh tng hp dn t
u ch cui ca nhiu mn n
din. Trang phc khu may c
chia thnh nhiu phn v l mt
phin bn ca thit k trang phc
Bharatanatyam.
Mohiniattam
Rt khc so vi tt c li trang im
mu m ca din vin ma loi
hnh Bharatanatyam v Kuchipudi
l trang phc n s v thm m, c
mu trng v hong kim ca ngh s
ma Mohiniattam. Mundu veshti
trng v hong kim hay sari hai
mnh l trang phc truyn thng
ca c du Kerala. Tm sari trng
ca ngh s ma Mohiniattam vi
ng vin mu hong kim c
gi l kasavu, th hin mt s
duyn dng khim nhng. Trang
phc qun rt kho c xp ly cao
v khi ngh s t th plie (t th
na ngi vi u gi m ra), nhng
ly xp trng c tnh cht trang tr.
Trang phc mt mu lm tn ln
chuyn ng vng trn (andolika)
ca phn thn. Phn tai trn, mi
v u, khc vi din vin cc
loi hnh ma c in khc, hon
ton khng eo trang sc. iu
ny lm ni bt hn bi tc vn
cao v mt bn hay bi tc trang
tr vng hoa nhi trng (ngy nay
thng l hoa gi). Vng tht, hoc
nu khng c iu kin, th bc,
ht qu, hay qu hch v cung ca
mt s loi ht nh elanji, vut h
hay lng v rng ng vt eo lm
ba h mnh v trang sc
l nhng vt ph n Kerala thng
eo. Chng c xem l mang li
nhiu may mn.
Trang sc c m-tip hnh rn
(naga); tt c u c mu vng
sng lp lnh v khng c cc loi
qu khc tng phn. i
bng tai ln gi l toda, vng c
truyn thng nagapadam (u
rn), elakkatali (nhng ming
vng hnh l mng sng lung linh
buc vo di vng chnh quanh
c), oddiyanam qun quanh eo
l cc thnh phn trong trang
phc ca din vin ma. Khn gi
trung bnh khng rnh th thng
sai lm khi coi iu ma ca yu
n hay Mohini l mt s quyn
r, m thc s ra th iu ma ny
th hin s siu vt ln tnh vt
cht ca c th lm say m v
ht hn ngi khc, v b trang
phc gin d nhng y thm m
vi mu trng v hong kim biu
t tng v s trinh bch.
Odissi
Mahari v n n i Orissa
c xa vn sari di 9 thc,
chiu di qun gia hai chn,
tm li ng sau ging nh chic
qun. Trang phc ny c gi l
Kaniakacha. Cn v cng Odissi
ngy nay mc trang phc ct may l
chnh, ging nh v cng ca cc
loi hnh ma c in khc. Trang
phc ny cu k hn trang phc
Gotipuas tng vn (Gotipua l mt
truyn thng ch c Orissa sut
my th k qua; truyn thng
ma ny, cc cu b di 19 tui
c o to ma gi trang ph
n bn ngoi n Jagannath, trong
l hi Jatras c bit v cc dp
N TON CNH S 4/2010 73
l hi khc). Cht liu ca trang
phc ny l la hoc bng dt ti
Orissa vn ni ting v vi dt c
ha tit nhum mu, vi m tp
c trng l c, rudraksha v ha
tit thp hnh chp ca n. Din
vin nam thng trn phn
thn trn, qun v tht mt tm
sari ging nh dhoti. Kiu tc th
tht c bit. Tc c tm ra sau
gy, ko qua mt ci vng ln v
tri vng quanh ci vng , to
cm gic phn u ng sau trn
y. Nhy hoa c chm khc
c o tr thnh trang tr rt
c bit trn bi tc. V trn cng
l mt tiara cng lm t nhy
hoa tng trng cho ngn thp
ca n Jagannath.
Li trang im tht c o vi
lng my c hnh ging cung tn
ca Tn Manmatha (Tn i tnh
ca n ). i mt c lm ni
bt vi m phm trang im mt
kohl mu en; ngi ta v kohl di
tt xung qu ui mt theo ha
tit hnh c. Bao quanh vt bindi
hay son trn trn l nhng
ha tit mu trng, mang ngha
tng trng cho mt tri v mt
trng (mt hnh tng ph bin
nhiu truyn thng ma, nhng
c th hin theo cc cch khc
nhau). Nhng ln tc t mu en
r xung m dc bn tai l mt nt
c trng khc vn tr thnh
mt phn trong li trang im ca
ngh s ma Odissi. Alta cht
nhum mu t nhin v quanh
chn, lng bn tay v u ngn tay
l loi m phm trang im c
xem l mang li may mn v c tc
dng thu ht s ch ti iu b
tay v chuyn ng chn.
V n n i s dng trang
sc vng chm lng sn phm
ni ting ca Cuttack v vng ln
cn. Nhng chn th ch s dng
bc v ngi ta cho rng trang tr
vng chn khng mang li may
mn. C lc ngi ta s dng
dy lng bc ba lp (Bengopatta
Bengo ngha l con ch; tn gi
ny bt ngun t hnh u ch
chm khc trn chic dy lng).
Ngy nay, din vin ma ch s
dng trang sc bng bc hoa
M nhng gic m ngt ngo ngh s biu din Mohiniattam Jayaprabha Menon
N TON CNH S 4/2010 74
N TON CNH S 4/2010 75
tai vi jhumkas ln, vng c, vng
tay chn chm tr, nhn eo hu
ht cc ngn tay; dy buc tc
bc; chic cp to bng bc kp trn
bi tc sau gy v tika ng r
ngi vi nhng chui bc gn km
chy t trn xung tai.
Kathak
V cng Kathak lin tc thc hin
ng tc xoay trn th mc ghagra
(vy di ti mt c chn), choli (o
cnh ngn l c honh) hoc
qun b chn v o ging o c
sa; s tinh t ca trang phc ny
b sung thm vo hnh th
gic c to ra khi ngh s biu
din xoay trn. Khn chong vai
(dupatta) ph bn ngoi ghagra l
ph kin quan trng, cn ghungat
andaz, hay cch che giu mt phn
ca khun mt mt cch quyn r
trong khi vn ln nhn ngi mnh
yu, l mt phn ca iu ma ra
i t thi Mughal, khi m ph n
trong cung cm (purdah) chnh l
thnh t ca vn ha min Bc n
. V nam din vin ma n th
hnh nh v cng mc dhoti, ngc
trn ngy xa nhng ch cho
hnh nh v cng mc churidar
v angarkha hay cn gi kurta.
60 nm tr v trc, ngh s ma
Kathak din m rt c tnh cht
trang tr v chic achkan chong
bn ngoi angarkha, vn thng
c s dng to ra nhiu ci
trang v hnh nh khc nhau trong
abhinaya hay l iu ma din dch.
So vi v cng cc truyn thng
khc, v n Kathak mang t
trang sc hn. ng r ngi tc
v trn c trang tr tika. Tai eo
khuyn to. C eo mt chic vng
m kht v mt chic dy chuyn
di hn. Ngy nay, rt t ngh
s ma eo khuyn mi. Tt
quanh eo l mt Kamarbandh. H
eo nhn gn , vng v eo alta
thay cho henna thi xa chn v
tay. Tt c v cng n thng
eo Ghungroos (khnh eo chn),
nhng trong trng hp v cng
Kathak th khnh c buc vo
Satyabhama van xin di chn Tn Krishna trong v Parijatapaharanam thuc th loi ma Kuchipudi (trang bn)
v Sutradhar hay ngi k chuyn, Tn Krishna v v l Satyabhama trong v Parijatapaharanam (di)
N TON CNH S 4/2010 76
mt si dy di v qun quanh mt
c chn my vng ri tht nt. m
thanh c nhp iu c bit v s
kt hp m nhng chic khnh
mang li cng vi vic chn tip
xc sn ma qua giy, gt giy,
phn phng ca bn chn, ngn
chn, l mt phn rt quan trng
trong ma tru tng.
Manipuri
C cng ch vi cc iu ma
khc ca n , tuy nhin, ma
Manipuri ca min ng bc
Manipur li rt c o v k thut
v trang phc. Vai nam v vai n
c du n c trng ring, v trang
phc cng vy. Nhng Rasleelas
truyn thng, trong tt c cc
vai din n c vai Tn Krishna
do mt v n th hin. V cng
nh Radha mc mu xanh l cy,
cn cc Gopis khc th mc mu
. Koktumbi l bi tc hnh nn
lm t tc tht hoc t giy bi v
c gn trn tc bng cc si bc
(chubalei) treo t trn nh xung
vi nhng xquin ( trang sc
hnh bn trn hay ng xng) kt
thnh dng thc kim cng gi
l samjithet ghim chnh gia.
Mt dy bng buc u thu
xquin bc gi l koknam c
qun ngay trn trn. Trang phc
nhiu ph kin lng ly c gi
chung l potloi, bao gm chn vy
di gi l kumin c lp lt cng
bn trong bng vi bt v si my
cho ni bt. Mt ngoi l cht
liu xa-tanh trang tr vng, ng
xng v mnh gng cu k, vi
vin di theo dng thc ming
nh da trn m-tp thi tin
vaishnavite. Bn ngoi kumin l
mt chn vy ngn mng nh nh
Trong khi biu din cc tit
mc khng nm trong rasa nh
Sankirtan v Nupi Pala, v cng
mc phanek (x-rng bng k sc
qun di vai hoc ch eo lng),
o cnh v khn trng trong sut
gn trn nh u gi l inaphi.
Trong iu Sankirtan, vai nam mc
dhoti qun theo nhiu kiu khc
nhau, v chic khn xp p l mt
thnh phn tinh t ca trang phc.
iu Pung Cholom, khi tt c
ngi chi Pung va l tay trng
va l din vin ma biu din,
th ng tc lc ri nhng chic
khn xung to thnh mt hng
gn gng trc mt cc v cng
l mt phn thit yu ca hnh
v o. Ngoi trang phc, ngay c
chic chm che cm trong tay
c trang tr vi cc tua rua sc s
hai bn, nhng chic kiu dng
trong rasa v mi mt vt nh xu
t trn sn khu cng u c
lm th cng vi con mt thm m
sc so.
Kathakali
Kathakali l loi hnh ma dnh
cho nam gii, l hnh thc ngh
thut mang tnh kch ngh cao.
Ngoi trang sc bt mt, hnh
thc ny c truyn thng trang
im tinh t nht, bin din vin
ma tr thnh mt nhn vt v
nhn mnh yu t sn khu cao
ca hnh thc ma ny. Nu khng
c trang im vn l nn tng
cho cc yu t trang tr khc, th
mt mnh kha cnh trang tr c t
ngha. V tng chnh y l
ci trang hon ton din vin ma
di trang phc ny. Trang phc
vi o cnh nhung tht ng sau
lng v chn vy lng thng bin
t gi l poswak. Ming trang tr
hnh nn lm vng min i u
cng tm khn gi l maikhum
chong u, vai v mt. Nhng
trang tr trn u tng trng cho
mt tri, mt trng, hoa, bm
lm bng vng cng c ci vo
tm khn. Khi biu din Nritya
rasa th cc trang tr trn u
c lm bng ng thau;
ng r ngi tc c jari-damini;
c karma-phul che tai; hai bn
ng r ngi tc c kurak
trang sc c thit k hnh con
bm; cc trang sc khc nh
samjinam v samjithet c ci
ln bi tc. Mt s ph kin c
trng khc l resham phurit o
cnh xanh l cy sm bng vi
nhung v tm vi trng qung
kht vo vai pha trn ngc gi l
thabakyet. Cc ngh s ma eo
vng hoa Lei-parenor tt bng
vi. V n ng vai Krishna mc
dhoti la mu vng (phaijom),
i vng min lng cng trang
tr m miu (mukut), tht ai
hng (dhara) cng hai ai bn
trn o cnh gi l khwangnap
v khwongoi. trang tr cnh
tay tanthak, tankha, rattan
chud, anantha, sanakhuji, leikri
thng thy c vai Radha v vai
Krishna. Hoa tai bng ng ca
Krishna c gi l chomoi. Khi
biu din, ngh s ma Manipuri
thng thu trang sc lng
ly eo tay, chn, v vng c
tt c u c lm vi k xo
tuyt vi. Trong phc trang ca
v cng khng th thiu vng c
c bit nh marei, heibimaphal,
sandrembi, heikrupareng v hoa
tai trang tr tinh xo nh kukhur
v marei mawong.
N TON CNH S 4/2010 77
c th v cng thnh hnh trn,
hnh bn cu to hn ngi thc
vi ba Uthareeyams treo l lng.
(Uthareeyams l nhng chic dy
thng bn cht ging nh vng
hoa bng vi, gm hai dy trng,
mt dy , qung quanh c v
hai bn c thit k r xung
pha trc, cc vin trang tr c
dim bng vi xp np v c hnh
hoa vi cc mnh gng v
nh km.) Trang phc ny s
phng i c ch nghing nh
nht ca c th, lm tng thm
hnh nh siu phm c to ra
trong iu ma. Mng tay bc
di gn trn ngn bn tay tri lm
ni bt v cng iu cc chuyn
ng tay. Trang im tn hng
gi ng h bao gm cng on
t mt mu xanh l cy cho cc
nhn vt oai nghi, nhn t, vi
mt chutti bng giy mu trng
ni g ln, chy t cm xung thi
dng hai bn mt; lm cho
mt bng nc non kh ca
cy chunda. Cc nhn vt Kati oai
nghi v anh dng nhng c v d
tn, c paccha chnh (ha trang
xanh l cy) v chutti vi mt ha
V Rasleela thuc th loi ma Manipuri
Krishna trong trang phc y (phi) v
Krishna ph phc di chn Radha sau khi by
t tnh yu vi nng (di).
N TON CNH S 4/2010 78
N TON CNH S 4/2010 79
tit hnh con dao trn mi bn
cnh mi tng trng cho b
ria di v mt ha tit hnh dao
khc trn trn mu . Cm bn
di chutti c t mu v m
giy chp mi khin mi trng
phnh ra. Ngoi ba uthareeyams
cn c mt tm vi xon c bit
(pati aranhan) dng trang tr
cho vng eo. Uthareeyam th t
c gn vo trang tr phn
cnh tay trn (paruttikamani).
Trn ht thy l nhng chic rng
nanh gi (damshtram) gn vo
ming; cc khonh khc c
bit trong iu ma, din vin
lm cho chng nh ra da cho
i phng s. Cc nhn vt Kati
c mt s nt d dn v c c,
v din t iu ny, ngi ta s
dng nhng sc thi mnh nht
trong trang im. c im dadhi
(ru) rt quan trng; ru c th
c mu trng, hay en, ph
thuc vo nhn vt c ng.
V d, Hanuman mt nhn vt
rt quan trng c b ru trng.
Nhn vt Kari c trang im
ru en vi nhng mng gn
cm v mi, v.v. l l qu vi
nhng chic rng nanh gi nh
ra nh vo nhm th hin s d
tn, v b ngc gi nh ra to cm
gic rt th tc. Cc nhn vt eo
trang sc dt tai. Vi minukku
hay cc nhn vt mm mi nh
ph n v cc hin gi, khun mt
c v mu vng pht hng, mi
t v mt cng lng my ko
di ra. Nhn vt n mang trang
sc mt c chn (tanda pattapu)
v khnh bn trn mt c, mc
sari bng vin mu c di tht
eo, eo nhiu lp chui ht g v
si dy c gn nhng ci a bc
l vng. o cnh c tay di lm
bng gm (Kuppayam). Ngoi ra
cn c vng c tay v vng cnh
tay. V trong ma truyn thng
Kathakali, din vin nam ha
thn vo vai ph n, nn b ngc
nh (khc vi ngc cc con qu)
to ra thn hnh ca nam gii.
Tnh phn cui cng ca trang
phc ny l bi tc mt bn u
vi cc ln tc di, katila (trang
sc eo tai bng g), kurunira
(trang sc trn trn c thit k
theo m hnh a hnh cnh hoa
peepal bng bc thanh t ung
a theo tng chuyn ng ca
v cng) v mt chic khn trm
u di.
loi hnh ma Kathakali khn
trm u c rt nhiu kiu khc
nhau, v s k cng gh gm to
ra chic vng min tinh xo i
trn u khi v cng chuyn ng
cng sc nng ca n, khin khn
gi ti tm mt mi. Khn trm
hnh nn ca mt s nhn vt
c gi l muti v chm c trang
tr lng cng. Hanuman i mt
chic Zamorin trng.
Ottanakku ca v cng l vi
trang tr chnh gia khu vo
chn vy. Trang sc mu m eo
l pattiaranham. Tolpottu trn
xng vai dt, trang sc cnh tay
(paruttikamani) v toda lng lng
hai bn l cc trang sc tai cng
mt b trang sc tai th hai gi
l chevipu c mt di bc , l
ton b phn trang phc thn
trn. Tc gi hay chamaram c
gn vo khn trm u. Ming
kim loi trn eo trc ngc c
gi l Koralaram. Ngoi ra cn c
vng tay bng g gn gi, bc
v chm cu len (hasta katakam),
vng eo (vala). Chim, rn, cc
loi ng vt khc c xp vo
hng mc c bit gi l cc nhn
vt Tepu.
Trang phc tinh t ny m trong
mi tiu tit c nng ln
thnh khoa hc ha trang gp
phn to ra cm gic v mt th
gii cng iu trong tng tng.
Aharya chnh l mt phn ct yu
trong bn sc c trng ca mi
truyn thng ma.
u
Tc gi l mt nh ph bnh ma
v c trao gii Sangeet Natak
nm nay.
Nhn vt Paccha ca th loi ma Kathakali
trong trang phc y (trang bn)
v tay cm mt u Uttareeyam (trn)
N TON CNH S 4/2010 80
H
in ngi ta tr nn quan tm rt nhiu n ngh in mc bn trn
vi, n lch s, sc sng v gi tr s dng ca n trong ngnh dt
thi nay. Tuy nhin, c thi ngh th cng ny vo giai on mang
tnh quyt nh khi m cn phi c ng lc thc y mt vi lnh vc
hng thit k mi, cng ngh ci tin v tay ngh nng cao i ph vi
cuc tn cng ca vi in trn my. Mt trong nhng i hi quan trng bc
nht l phi thit lp mt kho thng tin v tt c cc kha cnh ca ngh th
cng ny. l mt trung tm truyn tin, trin lm v trng by nhng mu
vi in mc bn p nht.
Mt thc t ng lo ngi l khng c mt c s no nh vy cung cp thng
tin hoc trng by sn phm vi in mc bn p nht Jaipur, Sanganer hay
Bagru, ngoi tr cc b su tp c nhn. ng lo ngi hn l vic khng c c
hi s dng; th th cng gn b vi ngh khng c c hi nhn thy v bit
Anokhi
Bo tng in th cng
Bi & nh: PRAMOD K.G
N TON CNH S 4/2010 81
c nhng nh cao trc y
ca truyn thng ny cng nhng
trin vng mi cho vic p dng
v i mi ca ngh in mc bn
trn vi hin nay.
V th, Bo tng In th cng
Anokhi (AMHP) c thnh
lp nh mt n lc nhm thu ht
s quan tm ca mi ngi vo
truyn thng in mc bn hin
hu. Bo tng c lp ra l
m t tri thc truyn thng c
tha k v mt ngh th cng bn
a cn tn ti mi kha cnh
v tnh lin tc khng gin on
trong lch s, y mnh pht
trin ngh hng ti nhng kht
vng ng i, sng kin thit
k mi hn, th trng, ci tin
k thut v tr thnh phng
tin sinh sng tt hn cho ngi
lm ngh, th th cng.
Trong th k 20, ngh in mc bn
trong tnh trng ht sc kh khn
v vo nhng nm 1960, ngh ny
c rt t i mi c trong qu trnh
sn xut ln mu m sn phm; i
hi phi c kh nng pht trin
mnh m v mt thng mi
vi in mc bn hp dn th trng
ang ngy cng trn ngp vi v vi
hoa in ca nh my.
T nm 1970 tr i, cc nh xut
khu c c hi tip cn cc th
trng mi, dn n s pht trin
nhanh chng ca ngh th cng
ny. Yu cu cp thit l lm cho
ngh ny c th ng vng c
bng cch a ra mt lot sn
N TON CNH S 4/2010 82
phm mi v bng mu sc ring,
do vy m phi m rng nhng g
l truyn thng p ng phong
cch thm m hin i. Mt trong
nhng cng ty tin phong trong
vic phc hi ngh in mc bn
Jaipur chnh l Anokhi.
Ngy nay, Anokhi ni ting v to
ra nhng sn phm in mc bn p
nh kt hp cc yu t nhy cm
hin i vi cc truyn thng tuyt
ho. Trong vng hn 30 nm,
tng hot ng ca cng ty l bo
tn v pht trin, thng qua vic
u t cho thit k, tip th v ti
tr d n. Cng ty c bit n
nh mt m hnh vai tr thay th
v cch thc kinh doanh hiu qu
v n lc phc hi cc k nng dt
truyn thng ang din ra. Anokhi
c tm nhn xa khi hiu c nhu
cu cn phi lu tr rt nhiu t
liu ngay t u v thnh lp
bo tng v ngh th cng ny.
Tnh lp Qu Anokhi l bc
u tin to ra nn tng gip bo
v, bo tn v pht trin ngh
thut , vn ha v cc truyn
thng ngh th cng ca vng ny.
N TON CNH S 4/2010 83
Hin nay, Qu c mt nhng
vng m hot ng bn vng ca
n em li li ch cho cng ng
a phng. Mc ch ca Qu l
nng cao thc ca ngi dn v
vic bo tn lch s, vn ha vt th
cng cc truyn thng ngh thut
v ngh th cng.
Cng ty khng ngng c gng th
nghim v bo tn cc phng
php, k thut c, ng thi cng
xy dng th trng cho vi dt
truyn thng v s dng thc s
dng ng i. Trin lm u tin
ti AMPH k cu chuyn v nhng
i mi v s phc hi ca ngh in
mc bn, v ni v lch s hin i
ca ngh t nm 1970. Sn phm
dt may c trng by l qu tng
t kho lu tr Anokhi v l du ch
r rt cho thy b mt ang thay
i ca ngh th cng ny.
Trin lm S pht trin ca vi
hoa in i mi v Phc hi,
1970-2005 AMPH gii thiu
nhng ti liu v giai on phc
hi ca ngh in mc bn. p lc
ca th trng xut khu bt u
pht trin, s gia tng cht nhum
ha hc v quy trnh in mi a
n nhng i mi cng nh s
phc hi ca cc k thut truyn
thng. Nhng xu hng thit k
cng lm cho sn phm dt tr nn
hp dn hn i vi nhiu khch
hng khc nhau trn ton th gii.
S bng n pht trin xut khu
vn duy tr s tn ti ca ngh th
cng ny trong vng c tnh ngu
nhin, v ngy nay ngh quay
li xut pht im ban u, vi
vic lm sng li mi quan tm v
s bo tr gia tng ca dn chng
a phng i vi sn phm dt
N TON CNH S 4/2010 84
Ngoi ra c khong 5.000 th
nhum v th khc mc bn.
Gia tng c hi vic lm trong
ngnh in mc bn vng Jaipur
c kch thch nh mt th trng
xut khu v bn l si ni vic
ny a n mt lc lng ng
o th di c lnh ngh. S th th
cng Hi gio cha truyn con ni
ny phn ln n t Farrukhabad
hay Gujarat, vn c bit n
trong lch s l nhng trung tm
ln chuyn v vi in mc bn. Vic
b sung thm th Hi gio vo
s th in ch yu l ngi Hindu
trc y lm cn bng lc lng
th in c hai vng ny.
Cng ng Chippa Jaipur v
nhng vng ln cn th Sant
Namdevnh th v thnh
Vaishnava khng thuc gio phi
no n t Maharashtra. Cng
ng ny c c cu x hi rt tch
cc v c tnh tr gip, vi nhng
ngi n th Sant Namdev c
Sanganer v Bagru.
Tuy nhin, vi nm qua chng
kin s lng ngy cng tng th
tay ngh km tham gia vo ngh
in mc bn ch tm ng mu
sinh mi. Vic thiu hiu bit v
kinh nghim lm ngh, v khng
c c s o to th dn n kt
qu l mt th h th in khng
nht thit lin quan ti ngh. Do
, cht lng in v vic ng dng
qui trnh k thut bc l mt s
xung cp r rt.
Teo truyn thng, in mc bn
Jaipur v cc lng xung quanh c
bit n khng ch cht lng in
m cn vic dng mu nhum t
nhin. S ra i ca k thut in li
thng mi vo u nhng nm
1960 nhanh chng lan n cc
vng in v nhum ca n . K
thut in ny cng mang theo cc
phng php nhum ha cht mi,
v th in mc bn nhanh chng p
dng phng php theo cch in
ca mnh. Mc d khng c o
to v thiu u t k thut, nhng
nhng ngi th in ny pht trin
nhiu mu mi thng qua phng
php th v sai. T xut hin
bng mu sc mi p v c hi th
trng v tn vi tc ng su rng.
in mc bn. Tng lai ca ngh in
mc bn, nh l mt ngh th cng,
da vo truyn thng lu i ca
nhng i mi khng ngng v u
n. T in mc bn lun th hin
s kho lo tuyt vi trong vic p
dng v th nghim cng ngh mi,
thch ng vi thc t th trng v
xu hng thi trang thay i.
iu cp bch l phi nui dng
tnh linh hot v cho ngh
ny cng c, duy tr cc th trng
truyn thng, tuy nhin phi lin
tc c nhng xu hng v trin
vng mi. C s pht trin phi
xut pht t chnh bn thn ngh.
S ng h v cng nhn dnh cho
cc cng ng in c uy tn v tnh
nhy cm trong thit k c o
ca h l rt cn thit.
S cng ng in mc bn, hay cng
ng Chippa, Jaipur, Sanganer v
Bagru l khong 40.000, theo ghi
chp c c t cuc bu c Quc
hi (Vidhan Sabha) cui cng vo
nm 2003. Trong s c khong
30.000 ngi ang trc tip hay
gin tip tham gia vo ngh in.
Nhng cng c m th khc lnh ngh s dng lm bn khc cc hoa vn khc nhau in trn vi.
N TON CNH S 4/2010 85
Tt ng tic, do thiu kin thc
chuyn mn, nn th nghim ca
cc th in tn km v mt thi
gian. Nhng ngi gnh chi ph
khng mun chia s kt qu ny v
to ra ro cn trong cng ng in.
Khng ai c th d on c hao
tn sau ny v mi trng. Hin
nay, bo tng chnh li vn ny
ch yu bng cch gip th in c
c cu tr li v gii php cho
mt vi thc mc ca h v vic
lm cch no nng cao phng
din k thut ca tay ngh in n,
v lm cho h bit c nhng ci
tin mi.
Nhn thc hin nay v thit hi
mi trng vn xy ra trong
nhng thp k trc dn n
nhng bin php nhm thay i
hon ton nh hng xu ny. T
in c khuyn khch tr li vi
phng php nhum t nhin ca
ngy xa. Nhng xu hng v tnh
trng ph bin m rng bng mu
nhum t nhin hin nay ang
gp phn vo s chuyn i ny.
Bo tng gi vai tr ch dn cho
nhng sng kin ny.
Bo tng vn c xy dng
nghin cu k thut in mc bn
n hin nay nm Chanwar
Palkiwaloan ki Haveli, trong thnh
ph lch s Amber gn k Jaipur.
Ta nh c khi phc li v lng
ly thu ban u, c s dng vt
liu xy dng v k thut truyn
thng. Ta nh l v d tt p ca
vic ti s dng thch hp mt cu
trc truyn thng. Bo tng c
to ra trong khng gian ny, vi s
nhn mnh n vic m bo tnh
nguyn vn v cu trc ca ta nh
v m bo khng c nhng thay
i thng xuyn. H thng trng
by ca bo tng, thng tin nguyn
bn d hiu v cc hot ng hp
dn du khch lm cho bo tng
tr thnh im du lch ni ting
Jaipur. Cc hc gi, nh nghin
cu v sinh vin quan tm n di
sn dt ca n thng nhm
n a ch ny.
Vic xy dng bo tng v ngh in
mc bn ht sc tn dng v
tip thm sinh lc cho cng ng
in. Ngy nay, h rt t ho trc
s nh gi cao ca du khch v
ngh th cng v truyn thng ca
mnh. Bo tng cng ni ln l mt
trung tm cng ng dnh cho c
nhng ngi lm ngh v nhng
ngi yu thch vi in mc bn.
u
Tc gi l Gim c iu hnh
Trung tm Ti nguyn v Nghin
cu Vn ha Eka. ng thnh lp
Bo tng In th cng Anokhi
Jaipur nm 2005.
Vi hoa in cotton truyn thng Chinwara ca Jaipur.
Ngh nhn lm vic trong xng in khc v xng chm khc.
N TON CNH S 4/2010 86
Suf Kathak:
V iu tm hn!
Bi: SUPARNA RAJGURU
nh: AMIT MEHRA
N TON CNH S 4/2010 87
L
ngi biu din ma c in n hng u, Manjari c c
th gii ngi ca v l nh sng to v ngh s duy nht biu din v
iu Suf Kathak. B kt hp tnh huyn nhim ca cc truyn
thng Suf vi ma c in n to nn trng phi biu din mi
y n tng ny. Do vy, ghi c du n lch s trong lnh vc ngh
thut biu din nh vic sng to ra mt loi hnh ngh thut hon ton
mi loi hnh ny hon ton c o, tuy nhin, vn theo tin l ca cc
truyn thng huyn b 700 nm tui. n mc m Suf Kathak gi y
tr thnh mt truyn thng sng, hp nht di sn th ca, vn hc, thn
thoi, trit hc phong ph vi t tng tinh thn v xc cm. Manjari xc
nhn: Vic ti tm kim s duy linh vn c trong ma a ti n
phong cch v loi hnh ny. C iu g Sc mnh no C ai
khin ti ma. Trong cuc hnh trnh y s kin ng nh sut thp
k qua y, Manjari biu din Suf Kathak hn 20 bui ha nhc trn
khp th gii, gm c chu u, M, c, Trung ng, ng v Trung
, ti nhng a im danh ting nh Rashtrapati Bhawan New Delhi
v Nh ht Sydney.
Manjari xy dng nn h thng khi nim v nh hnh cho Sufi
Kathak iu ma tri qua 13 nm tng tc cc k vt v trong
m nhc Sufi v ma c in, v l i din cho cc truyn thng Sufi
N TON CNH S 4/2010 88
ln ca tiu lc a ny. Manjari
i nhiu ni ti cc nc nh
Ai Cp, Kyrgyzstan, Uzbekistan,
Turkmenistan, Tajikistan, v lm
vic vi cc ngh s ca Iran, Th
Nh K, Ma Rc hc m nhc
v cc hnh thc ma lin quan
n t tng Sufi. Manjari cho
bit: Sufi Kathak, ti lng
ghp trong v thn b ca o
Sufi thin ng do ha
hp c c cc truyn thng
thing ling ca o Hindu v
o Hi. Ra i t s kt hp
kin thc v kinh nghim ca
Manjari, Sufi Kathak ha trn
chiu su trit l ca th ca Sufi
vi v p t s v nt duyn
dng ca ma c in n ,
tin trin thnh mt hnh thc
ma c o c s dng ma
c in k li v din dch
th ca Sufi. B gii thch: Sufi
Kathak bao hm cc sc thi biu
cm tinh t s duyn dng y
quyn r trong tng ng tc
iu abhinaya c o c m
bi thi ca tm linh v m nhc
nh iu Qawwalli
Ngay c khi Manjari ni ting v
nhng n lc ca mnh trong vic
sng to Suf Kathak, th vi b
vn l mt hnh trnh gian kh v
b i trn con ng cho n
nay cha tng c ai i trong ma
c in. Nhng nh lm nh th,
b nh dng cho s xut hin
ca mt loi hnh ngh thut mi
da trn t tng m, cho n
nay, cha c p dng rng ri
trong ngh thut ma! iu ny
khin cho lc u Suf Kathak ch
tp trung vo khi nim Tng
khng c hnh dng r rt.
Manjari ni thm: Hnh thc
N TON CNH S 4/2010 89
ma ca ti bao trm c s lng
mn trn tc ca ngi Hindu
cho n hnh tng tnh yu Suf
pht trin trong th Ba T, mt
ngi yu du bng xng bng
tht n s hin din tru tng
ca Tng , mt hnh hi c
th n hnh hi khng r rt.
Suf Kathak lm ni bt sc thi
ca m nhc v th ca Suf qua
ngn ng c th vn th hin
c nhng nh cao say m ca
s thng hoa tm linh. Trong khi
cc hnh thc ma n c in
hin thi c im nhn l mt
ngi yu du bng xng bng
tht dng hnh th, th chnh s
hin din tru tng ca Tng
tr thnh tm im cho
ngh s ma Suf Khathak. Do
, v iu ny tr thnh hnh
thc thng linh gia ci Ti vi
Tng ca s hp nht iu
c mong mun gia to vt v
ng sng to, hay linh hn vi
thn thnh Manjari ni. Chnh
iu khin cho Suf Kathak tr
thnh V iu tm hn!
Teo nguyn l ca cc thnh Suf
nhng ngi thay i ngn ng
th ca ca mnh theo a vc thay
i trong cc hnh trnh ca h,
Suf Kathak s dng nhiu phng
ng thay v mt ngn ng chi phi.
T ca dng trong Suf Kathak
theo truyn thng th c ht
ln ch cha bao gi c s dng
ma theo. Vi vic ma theo
th ca trong Suf Khathak, ngi
biu din c nhim v din dch v
khc ha bi th theo ng ngha
chn tht nht ca n Manjari
nhn mnh.
Trong cuc hnh trnh v tin
khong hu ca mnh, Manjari
lun kt hp nhun nhuyn ma
vi m nhc a dng ca cc nn
vn ha khc nhau mt cch hi
ha, th v. N lc ni bt ca b
lm phong ph thm hnh thc
ma ny vi cc chiu kch mi
nh mt chui m nhc tiu biu.
Bng cch kt hp Suf Kathak
vi m nhc Suf ca Rajasthan,
Kashmir, Qawwali vng Awadh,
th Bulleh Shah vng Punjab, m
nhc tm linh ca Iran v cc ngh
s khc nh Tim Ries (ca Rolling
N TON CNH S 4/2010 90
N TON CNH S 4/2010 91
Stone), Dhafer Yousef v Ustad
Shujaat Hussain Khan, Manjari
to cho Suf Kathak mt vn
tit mc phong ph; vn tit mc
m trc y cha tng bao gi l
thnh t ca bt k truyn thng
ma c in no.
l mt quan nim m b hc
tp v pht trin, cn c vo hiu
bit su sc v ci ngun v nhng
n lc khng ngng ca mnh,
nhm kt ni truyn thng v
hin i. c Guru Pandit Arjun
Mishra o to v Kathak c in
ca Lucknow gharana, Manjari
l hin thn ca kh cht Ganga-
Jamuni tehzeeb vng Awadh
l s pha trn vn ha Hindu v
o Hi. Sau , b tm hiu sc
thi ca cc hnh thc ma c in
n khc nn tng l Natya
Shastra l thuyt lm c s cho
ma. B cng tch ly c kinh
nghim qu bu hn khi lm vic
Nrityagram vi Guru Protima Bedi
v Guru Kumudini Lakhia. Trau
chut tng chi tit th hin di s
hng dn ca Kalanidhi Narayan
v Priyadarshini Govind, Manjari
hp thu ngh thut abhinaya c
dy s dng mudras (th tay) ca
th loi Bharatnatyam hon
thin Suf Kathak.
Vi nhng n lc ht mnh ca
Manjari trong hn mt thp k,
gi y Suf Kathak c mt
thc th th gic tch bch vi
cc hnh thc ma c in n
khc. Nhiu ngi c quan
nim sai khi ni rng, Suf Kathak
l mt dng ca Kathak, hay l
Kathak c hc hi trong truyn
thng Suf. N l mt hnh thc
ma hon chnh vi bn sc v
qu trnh t duy ring Manjari
ni. T tn ti ring bit, vic
s dng ngn ng v ng tc,
th loi m nhc v ngay c trang
phc, trang sc v m hc tt
c u c tnh cht c th ring
bit i vi mt ngh s ma Suf
Kathak. V d, mu sc tiu biu
ca trang phc Suf Khathak l
en tuyn vi vin vng hoc
bc, ty thuc vo th ca ca cc
truyn thng huyn hc i cng
vi iu ma. Manjari ni thm:
Mu sc trang phc c quyt
nh da theo tm trng, vic s
dng php n d v cc biu tng
khc trong th. Mc d mt lot
mu nh vng hi sm, xanh,
c th c s dngmi mu c
ngha ring, nhng quan trng
hng u vn l mu trng v en,
v chng tng trng cho s tinh
khit v trn vn.
Nhng i vi Manjari, c m
ca b khng ch l nui dng
iu ma mnh to ra m cn
pht trin n, vi s gn b su sc
hn vi ngh thut. B thnh lp
Qu Suf Kathak mt t chc c
ng k phi li nhun hnh
thnh nhn thc v Suf Kathak v
cc truyn thng ngh thut biu
din c in c lin quan khc.
Qu Suf Kathak nhm mc ch
pht trin v o v m nhc tm
linh cng tnh ng nht ca vn
ha th gii, ng thi khai m
cho tr em v nh hng cho
thanh nin tr nn t ch trong
hot ng thng qua ngh thut
ma v m nhc v hnh thnh
nn quan im v ch ngha nhn
vn. Qu ny cng c nhim v h
tr v ti chnh, k thut, y t cho
ngh s ngh hu v sinh vin
gp kh khn nhng ngi tn
tm vi m nhc v ma Suf.
Suf Kathak ca Manjari
Chaturvedi vt ln tt c cc tn
gio tr thnh cu ni Tng
v ngi m o; a con ngi
trnh xa ch ngha vt cht. C gi
tr ngang vi s an lc, lng m
o v sc mnh thn thnh, Suf
Kathak ang hp dn th h mi
cp quc t, ph b mi ro cn
nh mt v d ca tnh ng nht
trong a dng. Tc s l mt biu
tng v tnh bng hu trong thi
i vt v nh thi i ca chng
ta, Suf Kathak ph v ranh gii
ng cp, tn iu, tn gio, quc
gia do con ngi to ra, v kt ni
mi tri tim qua th ca, m nhc
v ma nh to nn mi giao
tip chung mt li nguyn cu!
u
Tc gi l mt nh vn danh ting.
N TON CNH S 4/2010 92
T
heo nh s hc ngh thut Rupika Chawla, c tng ny
dn n tng n, ri dn n sng kin t chc T vn
hi Khi thnh vng chung vi cuc trnh din ngh thut
ng i n . trin khai t tng n hin thc, i hi
phi thc hin mt cng vic ln lao chn la cc tc phm tt,
trng by chng nhng ni c ng ngi n xem nht trong ton
thnh ph v m bo cc tc phm qu gi n c vi ngi dn
thnh ph cng nh ng o khch tham d T vn hi. tng
L hi ngh thut ti
Th vn hi Khi thnh vng chung 2010
SHUBHRA MAZUMDAR
Quang cnh honh trng ca sn vn ng Jawahar Lal trong l khai mc T vn hi Khi thnh vng chung, Delhi, 2010.
N TON CNH S 4/2010 93
ny ngay t u c cho n
nhit tnh. Mi mt phng tranh
ca thnh ph nhn t chc trin
lm v Lalit Kala Akademi mt
c quan ca chnh ph, di s
lnh o ca ngi ng u c
quan l nhng t chc u tin
khi ng cho hot ng ny. Tuy
nhin, tt c mi s nhit tnh c
l d dng chm nghm nu
nh ngun lc ngh thut tp th
ny khng c khi dy mt cch
hp l. y l lc Rupika Chawla
th hin mnh vi t cch l gim
tuyn L hi Ngh thut din ra
ng thi vi T vn hi Khi
thnh vng chung. Nu T vn
hi hiu theo ngha rng l mt
hot ng l hi, th vic thng
lm ngh thut s em li cm gic
rt th v gia nhng ngy l hi.
V vy c quyt nh gii thiu
loi hnh ngh thut ny vi tt c
mi ngi thay v ch gii thiu vi
nhng ngi snh v ngh thut
n d T vn hi trong sut thi
gian .
Rupika vch ra mt chng trnh
hnh ng theo cch tip cn t
m tng bc. Cc tc phm gc
c mua li t khong mi hai
phng tranh trong thnh ph. y
l nhng phng tranh m ngi
thng lm ngh thut ca thnh
ph bit n trong mt thi gian
di nn khi chn la cc tc phm,
khng xy ra trng hp ta nh
ngi xa l i trong khng gian
khng quen thuc Vic chn la
cc phng tranh c thc hin
theo tiu chun ra. Cc phng
tranh ny phi c thm nin hot
ng trn mi nm v t chc
nhiu trin lm ln trong sut giai
Tranh trong bi bo ny m t ngh thut n ng i k nim T vn hi Khi thnh vng chung, Delhi, 2010.
N TON CNH S 4/2010 94
on . Cc phng tranh cng
xut bn danh mc tc phm v
n phm i km vi cc cuc trin
lm, v tham gia kinh doanh
ngh thut theo cung cch ht sc
chuyn nghip. Nhng ri, do s
lng phng tranh tiu chun
bt u cht ng trn bn lm vic
ca Rupika nn b phi a ra mt
vi quyt nh kh khn. Ging
nh trong bt k cng vic mo
him no b th nhn phi
c s loi b. Ta phi t hn ch
v khng nhn cng vic qu sc
mnh c th m ng. Ngoi ra,
cn c nhng hn v thi gian v
nng lc, nn mt vi phng tranh,
d t tiu chun, c th cng b
b qua. Trong cuc sng, mi th
u phi c chn la b thng
thn tha nhn. S nhn nhng
duy nht ca chng ti nhm m
rng i tc trin lm l cho php
mt bo tng t nhn tham gia
l Bo tng Ngh thut Kiran
Nadar. Chng ti a bo tng ny
vo thy c gc nhn ca mt
bo tng t nhn vi b su tp
tiu biu.
Khi vic chn la phng tranh
u vo th cn nh ra loi hnh
ngh thut thch hp trng by.
Trc tin, cc ha s c giao
v tranh v cc ch lin quan
n s kin T vn hi. H c
th khc ha thnh ph Delhi
bng ngh thut ca mnh, hoc
nu khng th la chn mt kha
cnh trong th thao theo gc nhn
ca mnh m t. Cc phng
tranh thoi mi trao cho chng ti
nhng tc phm c sn v ch
th thao hoc lin quan n cnh
quan thnh ph. Chng ti cng
cho cc phng tranh quyn la
chn to nn nhng tc phm mi
v nhng ch ni trn.
N TON CNH S 4/2010 95
Ban u, vic trng by cc tc
phm ngh thut gc ti ni cng
cng thun tin cho tt c khn
gi c ngha rt quan trng. Sau
, chng ti quyt nh phng to
mt vi bc tranh chnh trng
by. Nhng bc tranh phng to
ny hin c trng by nh pa-
n qung co cn v sau s c
bn. Mc ch ca vic bn tranh
l lp qu dnh cho cc ha s
lc kh khn. Cc ha s Delhi s
cng c li khi tham gia vo s
kin ny; B Vn ha v Hc vin
Quc gia v M thut (Lalit Kala
Akademi) ng h xut ny.
Mt ln na, vic chn la v tr
thch hp trng by cc bc
tranh phng to li khin ngi
gim tuyn phi trn tr. B tm
n B Vn ha nh gip .
Chng ti rt may mn khi d
n c B Vn ha ph duyt.
iu khin mi vic tr nn
n gin hn rt nhiu. Cc
quan chc ca B gi : Sao
ch khng cho dng nhng bc
tranh phng to ti cc di tch
ca C quan iu tra Kho c
n (ASI)?, v chng ti chia
s tng ny.
i vo chi tit, Rupika sm a
ra kch thc l tng cho nhng
bc tranh phng to. Chng ti
chn ba kch c: 3 x 2,4 m; 2,4 x
1,8 m v 1,5 x 1,2 m. Vic chn
a im trng by c qui nh
theo mt s yu t. phi l ni
c k vng c nhiu ngi t
chn n nht. Cc a im phi
l nhng di tch do ASI bo v
v qun l. Chng phi nm trn
ng giao thng, bi mt a
im qu khut s tr thnh bt
li. Chng ti chn khu Subz
Burj Nizamuddin bi v n nm
ngay trn ng v khng khut
N TON CNH S 4/2010 96
N TON CNH S 4/2010 97
no nh Lng m Humayun
chng hn. Chng ti chn khu
vc bn ngoi Qutb Minar l bi
v chng ti on chc rng y s
l di tch c thm quan nhiu
nht trong sut thi gian din ra
T vn hi Khi thnh vng
chung. Tng t, li vo Pho
i cng l mt ni l tng
v c nhng tm li phn gii v
c th treo nhng tm p-phch
ngang tm mt, tht thun tin.
V nhng tm p-phch ny c
chiu sng t pha sau nn cc bc
tranh ta sng rc r. cng
l l do ti sao chng ti chn c
Lng m Khan-i-Khanan.
Vic chn loi tranh phng
to cng l iu Rupika quan tm
hng u. Tranh ca cc ha s
bc thy v c ha s mi cng
c chn nhm to nn mt s
kt hp hi ha cc tc phm ngh
thut. Cc tc phm c chn
c th khng phc tp lm v
tng ngh thut. Hnh nh phi
th hin s nht qun vi chng.
Chng phi c tnh cht to hnh.
V y l mt s kin c tnh l
hi nn ch cc bc tranh cng
phi c chn la cn thn. D
nhin l tc phm ca cc ha s
lu nm v nhiu tc phm trc
ca h phi c chn. Nhng
cng c nhiu tc phm mi v
cc ha s nhit tnh th hin
loi ngh thut c bit dnh cho
s kin ny.
V cc tc phm c trng by,
ngi ta mun b Rupika t
mnh vo a v khch thm quan
v mun tip nhn phn ng ca
b. Tt nhin, mt s tc phm
trng s rt tuyt khi trng by ti
Phng tranh LKA nhng li khng
N TON CNH S 4/2010 98
c phng to thnh p-phch.
Cc tc phm khc li ng c
chim ngng trong sut thi gian
din ra T vn hi. Chng lin
quan n th thao m bc, th
dc dng c, nhy, i trn x i,
chy, nhy xa, bng , v tt c
nhng mn th thao ny u tot
ra ngun nng lng ln.
Lot tc phm v ti kin trc
thnh ph cng thu ht ngi
xem. Kin trc ca thnh ph,
t phong cch cao tng n kin
trc kiu Pho i , u c
sc ht ring. Cc bc tranh khc
khc ha nhng mc ni bt nh
pho i c Purana Qila. V cn
c c nhng bc tranh th v, th
N TON CNH S 4/2010 99
rng ra nh s hc ngh thut
v cng l ngi gim tuyn ni.
Ti quen vi suy ngh v cng
vic ca cc ha s. Ni cho cng,
h l mt phn trong th gii
ca ti. Khi t chc l hi ny
ti khng lm nhng vic m ti
khng bit. y l kinh nghim
ca ti; l th gii m ti c mi
tng tc. Ti bit c nhiu
ha s, phng tranh v lch s ca
ni trng by ny l kt
lun t tin ca b.
u
Tc gi l mt nh vn c ting
chuyn vit v ngh thut.
nh: Deepak Mudgal/Janyta.
d nh bc tranh vi trng tm l
nhng ly thy tinh ng mausami
(nc chanh ti) trn nn Pho
i hin ln m o, ht sc
gi cm. mt ni khc, nhng
tc phm khc ha cm gic tc
gin ca cy b , nhng sc
c trong cy li khng c tnh tiu
cc cht no. ti cng c s
dng lp i lp li v bc tranh
m t nhm ngi ang chy dc
Jantar Mantar l mt tc phm gy
ch khc. Bc tng Hanuman
khng l cng hnh nh chic xe
my sct-t siu nh v xe in
ngm lm tm im l mt hnh
nh na thu ht ngi xem.
Sau khi x l xong mi vic c bn
ca L hi Ngh thut, Rupika
coi cng vic vt v v mt mi
pha sau thnh cng ca s kin
ny nh mt chuyn vui.
ch l cng vic ca ti c m
N TON CNH S 4/2010 100
N TON CNH S 4/2010 101
T
on b cu chuyn c khi u trn mt sau ca t giy n ti mt qun
c ph Paris khi cc nh thit k hng u ca n l Suneet Varma,
J.J. Valaya, Rohit Bal v Ravi Bajaj quyt nh hp nht ngnh thi trang
n bng vic thnh lp mt t chc c tn l Hi ng Tit k Ti trang n
(FDCI). Gi y, FDCI l c quan cao nht i din cho quyn li ca ngnh
thi trang n ang pht trin v c kh nng t ti 7500 triu rupi vo nm
2012 so vi mc hin ti l 5250 triu rupi (t l tng trng hng nm 35%) nh
u t ln cho ngnh, nh s quan tm ca ngi tiu dng i vi qun o thit
k v vic d dng mua c qun o thit k ti cc trung tm mua sm.
K t khi thnh lp FDCI vo nm 1998, ngnh thi trang n pht trin
rt nhanh v ng vai tr l cu ni gia nh thit k v th trng.
Ngnh thi trang i t
th trng hp n th trng ton cu
SHILPA RAINA
Nh thit k Ritu Beri v nhng ngi mu trong bui trnh din ca mnh ti Tun l Ti trang n
Wills Lifestyle-2010 New Delhi (di) v ngi mu trnh din cho Monisha Jaisingh ca HDIL (trang bn)
N TON CNH S 4/2010 102
N TON CNH S 4/2010 103
Nh thit k Rohit Bal v din vin Bollywood
John Abraham trong bui trnh din ca mnh
ti Tun l Ven Heusen India Mens New Delhi.
Hin nay, sn phm c tnh i
mi v sng to ca cc nh thit k
n khng ch c a chung
trong nc m mt vi trong s
cn ni danh trn th trng th
gii na.
D l vic Suneet Varma cng tc
vi hng ph kin thi trang cao
cp quc t Judith Leiber, hay vic
Manish Arora l nh thit k u
tin ca n c mt ti Tun
l Ti trang Paris kinh thi
trang, th iu cng chng t
rng cc nh thit k n r rng
ang ngy cng thnh cng, trng
ra sn phm thi trang khp th
gii v tranh th s ng h ca dn
chng cho nhng cht liu v mu
thit k y sng to ca mnh.
Nhng nu ai nhn nt tua
li th s nhn thy thit k thi
trang, nh mt thut ng, tin
trin t ch ch l mt cng vic
may v v v ch m thi.
Ti vn cn nh khi thi vo
mt trng thi trang Lun
n, ti cn tin trang tri cho
vic hc hnh v ti np h s
xin vay tin ngn hng; gim c
ngn hng hi ti mt cch rt vui
v: Ti sao cu li tiu xi lng ph
nhng ng tin qu gi vo tm
bng v dng ny, v cng l
s lng ph nu cui cng cu ch
tr thnh mt anh th may m
thi? Suneet Varma tt nghip
Cao ng Ti trang Lun n
nm 1986, k li. Tng xuyn c
nhng li ch nho m ai phi
nghe nu c nh tham gia vo
ngnh ang pht trin ny.
N TON CNH S 4/2010 104
S kin tr to nn mt th h
cc nh thit k nh Ritu Kumar,
Tarun Tahiliani, J.J. Valaya, Suneet
Varma, Ritu Beri, Ravi Bajaj,
Abraham v Takore, Rohit Bal v
nhiu ngi khc na. Nhng nh
thit k ny, vi n lc v cc mu
thit k ca mnh, tri qua mt
chng ng di a ngnh thi
trang n tr nn ni ting.
Trong nhng ngy u, do thiu
nhng ngun knh thch hp v
mng li phn phi nn cc nh
thit k phi ph thuc vo khch
hng c nhn v ch sng.
Ti vn nh l ti thng may
2-3 sn phm, bn cho khch
hng c nhn, ri i xe ko ti
Chandni Chowk (ch bn bun
khu ph c ca Delhi) mua
nguyn vt liu cho cc sn phm
tip theo. Vy nn cng vic kinh
doanh tin trin chm nhng u
u Suneet ni. V th, cc nh
thit k ny cm thy gay go v ti
chnh nu c tip tc lm cng
vic vt vnh vn ang chng ng
gp c g cho s pht trin ca
ngnh thi trang.
Vo mt ngy p tri, Paris,
h quyt nh phi t chc li v
FDCI ra i vi mi thnh vin
sng lp, trong c Suneet, vi
mc tiu cng nhau lm vic trong
mt nhm v khc phc tnh trng
tn mt x l.
Cng vic ca FDCI, vi s lng
thnh vin ln ti 300 nh thit k,
khng ch n thun l t chc cc
tun l thi trang to cng vic
cho nh thit k, m nh Ch tch
FDCI Sunil Sethi ni, t chc ny
c nhim v phc v ngnh thi
trang v nh thit k.
Trong nhng nm qua, chng ti
bt u chuyn t kha cnh hnh
thc sang kha cnh kinh doanh ca
thi trang. V th, mc d cc nh
thit k danh ting l nhng nhn
t quan trng, nhng chng ti
cng c gng to c hi cho nhng
Trin lm Bridal ca Tarun Tahiliani New Delhi
N TON CNH S 4/2010 105
nh thit k tr c tim nng bng
cch c h tham gia cc tun l thi
trang quc t Sethi ni.
Sethi ngi tng l khch hng
thng xuyn ti cc tun l thi
trang cho li con thuyn
FDCI trong hai nm ri qua, vch
ra chin lc kinh doanh thi trang
bng vic phn nh ranh gii cc
tun l thi trang v t chc chng
mt cch quy c hn cho c khch
hng ln ngi tiu dng.
Trc y ch c s kin thng
mi (gia nh sn xut v ngi
bn bun, bn bun v bn l)
l Tun l Thi trang n
Wills Lifestyle (WIFW) c
t chc hai ln mi nm ti New
Delhi, v Tun l Thi trang
Lakme c t chc hai ln mi
nm Mumbai; cc nh thit k
thng gii thiu nhng mu p
nht m h c cho hng.
Nhng, di s iu hnh ca
Sethi, gi y ngnh thi trang
c thm ba tun l thi trang
na, bt u t Tun l Ti trang
Cao cp n HDIL Mumbai,
Tun l Ti trang Cao cp Delhi
Pearls Infrastructure v Tun l
Ti trang Nam gii Van Heusen
New Delhi.
Khi ti tip qun cng vic th
nhng hng trnh din thi
trang ny c ln k hoch
ri nhng cha thc hin c.
V th ti quyt nh t chc
chng Sethi ni.
Nhng tun l thi trang khc
nhau trn mang li cho cng vic
kinh doanh thi trang mt c cu r
rng. Trc , khng ch cc nh
thit k m ngay c ngi tiu dng
v khch hng cng cm thy bi ri
v nh thit k no cng gii thiu
sn phm thi trang ti WIFW.
Mt t qun o may sn, mt t qun
o i tr, mt t qun o sang trng
v mt t qun o n ng.
S phn nh ny gip ch cho
kinh doanh nh vic t chc kinh
Trnh din tc phm ca J.J. Valaya ti Tun l Delhi Couture 2010
N TON CNH S 4/2010 106
N TON CNH S 4/2010 107
doanh mt cch quy c hn v gi
y, ngi tiu dng cng khch
hng bit phi i n u, ty
thuc vo loi qun o m h yu
thch Sethi ni.
Nh thit k Leena Singh trong cp
i Ashima-Leena v cng l thnh
vin hi ng ca FDCI, ni rng,
tt c nhng g m cc nh thit k
mong mun l mt din n, v
Hi ng Tit k Ti trang
lm cu ni cho tt c.
Khi chng ti bt u s nghip
th ngnh thi trang cn giai
on non tr v mi ch c 7-8
nh thit k nn c th qun l
c. Nhng ri cng vi thi
gian, s cnh tranh ngy cng
ln v v th, chng ti cn mt
t chc nh FDCI iu ha
ngnh ny v gip nhng nh
thit k tr Leena ni.
mt s ni cn c quan nim cho
rng, ngnh thi trang ch yu bao
gm nhng tr thc gi hiu v
rng, n ch chy theo danh ting.
FDCI ang gp phn xa b quan
nim trn.
V s sng cn ca nhng th
ti sn nh tun l thi trang cao
cp, ta phi c c nhng sn
phm hp dn. Tuy nhin, ngoi
iu , n lc chnh ca chng
ti l to ra nhiu vic hn cho
cc nh thit k v ng h h
Sethi gii thch.
Ti mun thay i quan nim ca
nhng ngi cho rng thi trang l
mt ngnh v vn v khng ng
c tn trng. Nhiu ngi cho
rng cc nh thit k thi trang
c bit n ch v cc bui tic
tng v cc s kin, nhng iu m
h khng bit chnh l vic cc nh
thit k phi lm vic rt vt v
c c b su tp.
V vy, ni cho cng th nu h
lm vic vt v th h cng phi
chi tha sc. Ta nn tm hiu
cuc sng ca sinh vin ngnh
thi trang trc khi h tr thnh
nhng nh thit k tr thc s l
h phi m hi si nc mt
Sethi ni thm.
Tc phm thi trang ca Manish Malhotra ti tun l thi trang HDIL (trang bn) v ngi mu trnh din thit k ca Suneet Varma ti Tun l Delhi Couture 2010
N TON CNH S 4/2010 108
ng Sethi cng cho rng FDCI
phi tin xa hn vic ch t chc cc
tun l thi trang v lm c
iu ny, h cn s h tr hn na
t pha chnh ph.
ng u danh sch nhng vic
phi lm ca Sethi l thay i quan
nim ca ngi dn i vi vic
mua qun o thit k, v phn ln
ngi dn u t chi cc nhn
hiu thi trang, ni rng chng
khng th mua c v ch dnh
cho tng lp cao cp m thi.
ng l nhng sn phm thi
trang cao cp th t tin, nhng
cc nh thit k thi trang cng
bn c thi trang ng ph m gi
ca chng ch nhnh hn vi nghn
ng so vi nhng sn phm bn
mua ca hng. Vy th, sn phm
thi trang ny cng c th mua
c y ch Sethi ni.
Ngy nay, vic theo hc ngnh thi
trang khng cn b coi l iu cm
k v c cc trng cng lp nh
Vin Cng ngh Ti trang Quc
gia (NIFT), cn khu vc t th
c cc trng nh Hc vin Ti
trang Pearl (PAF).
Hai nm qua cng chng kin vic
gia tng nhanh chng s lng cc
bui trnh din thi trang cc
bang ca n nhm gip cc nh
thit k tip cn c nhiu khch
hng hn. Tuy nhin, ng Sethi li
nhn nhn khc.
Ban u ti ngh y l mt iu
tt nhng sau ti nhn thy
rng ti nh gi sai ton b
tnh hnh. Ti khng nhn ra
rng, chun mc s gim st n
mc nhng ngi ng ra t chc
cc bui trnh din thi trang ny
lm iu v li nhun thng
mi ca ring mnh v c ch
Sethi ni.
ng ni thm: Nu qua nhng
bui trnh din thi trang ny h c
th to cng vic cho cc nh thit
k th l vic lm tt, nhng
tic thay iu ny khng xy ra. V
th, n chng em li ch li g cho
ngnh thi trang.
Tm li, c th ni rng ch yu l
nh FDCI m ngnh thi trang n
ang c c s vng chc v c
pht trin.
u
Bi do tp ch t Tng tn x n
(IANS) vit.
nh: IANS
Bui trnh din thi trang ca Malini Ramani mn kt thc honh trng ca Tun l Ti trang Lakme (trn)
v ngi mu trn sn catwalk-runway vi thit k ca Ritu Kumar (trang bn)
Mt tri ln trn cm lu t (Chattris)
Vol 24 No. 4/2010 ISSN 0970 5074
Tng bin tp
Navdeep Suri
Tr l Tng bin tp
Neelu Rohra
Tp ch n Ton Cnh c xut bn bng ting Rp, Bahasa, Indonesia, Bengali, Anh, Php,
c, Hindu, , Pashto, Ba T, B o Nha, Nga, Sinhala, Ty Ban Nha, Tamil, T Nh K v Urdu.
Nhng quan im nu trong bi vit l ca cc tc gi v khng nht thit l ca Tp ch.
Tt c cc bi vit gc, tr nhng bi Tp ch ny ng li, u c th c s dng li min ph vi iu kin phi ghi r xut x.
Mi gp v th t xin gi v Ban bin tp Tp ch n Ton Cnh
a ch: 140 A Wing, Shastri Bhawan, New Delhi -110001
in thoi: +91-11-23389471, 23388873, Fax: +91-11-23385549
Email: jspd@mea.gov.in, Website: http://www.meaindia.nic.in
c c mt cun n Ton Cnh, xin vui lng lin h i s qun n ti nc s ti.
S tp ch ny c xut bn cho B Ngoi giao, New Deli do Navdeep Suri, ng th k, V Ngoi giao Cng thc hin.
Tit k v in: Ajanta Ofset & Packagings Ltd., Delhi-110052
In 500 cun, kh 20,5 x 28cm. GPXB s: 1789/VHTT-BC. In ti TT Ch bn v In, NXB T Gii, 46 Trn Hng o, H Ni.

So04 2010

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

So04 2010

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ToN cNh

Ti mong mun gi c vic thoi mi t do thi cc nn vn ha ca mi vng min

y l mt d n quy m ln cha tng c bt c ni no trn

You might also like