Sadraj:

1. Uvod..........................................................................................3
2. Historijski pregled nastanka Republike San Marino.................4
2.1.Znamenitosti........................................................................5
3. oliti!ki sistem.........................................................................."
3.1. Upravna podjela..................................................................7
4. Stanovnitvo..............................................................................8
5. Ekonomija..................................................................................9
5.1.Privreda................................................................................9
5.2. Finansije.............................................................................10
6.#iteratura....................................................................................11
1
1.Uvod
Mirna republika San Marino najmanja republika u Europi i dru!a najmanja na svijetu
"apravo je enklava u sjevernom dijelu talijanski# $penina. %ule i krunita tvr&ave 'o((a u
!lavnom !radu San Marinu nadnose se nad stjenovitom "apadnom padinom brda )itano
dok ume i panja(i prekrivaju podno*ja brda. )a prastara dr*ava svoj opstanak u!lavnom
du!uje stjenovitom i osamljenom polo*aju to joj je pomo!lo da se sa+uva od !rabe*ljivi#
susjeda tijekom burno!a renesansno!a ra"doblja i kasnije.
Prema le!endi San Marino je nastao u ,. stolje-u kad se na stijenu doselio sveti Marin
dalmatinski klesar i ostao ondje *ivjeti sa svojim kr-anskim sljedbeni(ima. . pisanoj se
povijesti San Marino prvi put pojavljuje u 12. stolje-u kao samoupravna optina.
2
2.Historijski pregled nastanka Republike San Marino
rema legendi$ osniva! San Marina bio je po!etkom %&. st. klesar Marin s otoka Raba$ koji je
do'ao u Rimini kao obrtnik kada se i(gra)ivala gradska luka. ri*vativ'i kr'+anstvo$ okupio je
istomi'ljenike$ s njima se naselio na brdu ,itan i utemeljio op'tinu. San Marino se prvi put
spominje -54. u ipinovoj darovni.i$ a kao grad //5. %skoristiv'i borbe Riminija i Urbina
stekao je tokom 0%%%. i 0%&. st. neovisnost. 1od. 1"31. papa Urban &%%%. pri(nao je grad San
Marino kao neovisnu republiku. Za*valjuju+i tomu 'to je Republika odbila 1-2-.
3apoleonovu ponudu (a pro'irenjem teritorija$ nje(inu je neovisnost potvrdio 4e!ki kongres
1/15. 1od. 1/42. 5ustrija je (aprijetila da +e provaliti u San Marino$ jer se ondje bio sklonio
1. 1aribaldi s ostat.ima svoje vojske. oliti!ke promjene 1/526"1 7ujedinjenje i stvaranje
8raljevine %talije9 nisu ugro(ile neovisnost Republike San Marino. Ugovorom 1/"2.
Republika se obve(ala da ne+e primiti ni!iji drugi :prijateljski protektorat osim onaj
8raljevine %talije;$ 'to je potvr)eno i konven.ijama 1/2-.$ 12<". i 122". Za vrijeme %. svj. rata
vojni obve(ni.i Republike slu=ili su kao dobrovolj.i u talijanskoj vojs.i. >arinsku$ po'tansku
i telegra?sku slu=bu (a Republiku vodila je %talija$ a dva su.a i( %talije obavljala su sudske
poslove u San Marinu. &lastite marke i vlastiti nova. Republike imaju turisti!ko$ ?ilatelisti!ko
i numi(mati!ko (na!enje. U rujnu 1244. San Marino su okupirale njema!ke postrojbe$ ali su
ga ve+ istoga mjese.a oslobodili Save(ni.i.
,okom 125<@i* i po!etkom 12"<@i* ure)eno je me)udr=avno pove(ivanje s %talijom 7.arinska
i monetarna unija i dr.9$ te je u!vr'+ena politi!ka stabilnost. Alan U3@a postao je 2. %%%. 1222.
o!etkom 2<<<@i* politi!ki vode+e ostale su demokr'+anska i so.ijalisti!ka 7od 2<<5.
so.ijalisti!ko@demokratska9 stranka.
1
Zastava San Marina sastoji se od dva jednaka *ori(ontalna poljaB gornje bijele boje i donje
svijetloplave boje. U sredini se nala(i dr=avni grb. 1rb se sastoji od 'tita 7na kojem su tri
srebrna tornja na tri (elena bre=uljka9 okru=en s obje strane (latnom vrp.om i lovorom$ i(nad
koje se nala(i kruna$ a ispod srebna vrp.a na kojoj je ispisano na.ionalni moto C#%4DR,5SC
7sloboda9.
1
/astava 'epublike San Marino
0
2.1.Znamenitosti
Evaj grad nije po(nat samo po lijepim pogledima na okolinu$ ve+ i po nekoliko
*istorijski* gra)evinaB
alata &lade 7ala((o dei >apitani9$
1radska vije+ni.a 7ala((o ubbli.o9$
,ri kule San Marina 71uaita@ 0% vijek$ sa dr=avnom galerijom$ >esta@0%%% vijek$ gdje je
smje'ten mu(ej oru=ja i mu(ej Svetog Marina$ i Montale@0%& vijek$ koja nije otvorena (a
javnost.9
2
3
2
Palata 1lade 2Pala""o dei 3apitani4
0
/amak 5uaita jedna od tri kule San Marina je jedna od !lavni# obilje*ja ove mikro na(ije.
,
3.oliti!ki sistem
rema Statutima od /. 0. 1"<<. koji imaju ?unk.iju Ustava 7kao i %(borni (akon i( 122"9$ San
Marino je parlamentarna republika. 8olektivno se predsjedni'tvo dr=ave sastoji od dva
kapetana regenata (Capitani reggenti), koje me)u svojim !lanovima bira parlament na mandat
od " mjese.i. Ebi!no se biraju i( ra(li!iti* polit!ki* stranaka$ a u( ni( .eremonijalni*
du=nosti$ glavna im je (ada+a predsjedanje vladom. %(vr'nu vlast ima Fr=avni kongres
(Congresso di Stato) s 1< !lanova$ dr=avni* tajnika$ koje bira parlament na mandat od 5
godina. 3jime$ u( kapetane regente$ predsjeda dr=avni tajnik (a vanjske i politi!ke poslove$
koji ima neke od prerogativa predsjednika vlade. 8ongres ima i neke (akonodavne ovlasti.
Zakonodavnu vlast ima jednodomni parlament$ &eliko i op'te vije+e (Consiglio grande e
generale), koji se sastoji od "< (astupnika birani* i(ravno na op'tim i(borima (a ra(doblje od
5 godina. Za parlament se mogu kandidirati gra)ani s navr'enom 21 god. =ivota$ osim
aktivni* vojni* i poli.ijski* osoba i !lanova diplomatske slu=be. 4ira!ko je pravo op'te i
jednako$ a imaju ga svi dr=avljani s navr'eni* 1/ god. =ivota. &r*ovnu sudbenu vlast ima
&ije+e dvanaestori.e (Consiglio dei XII), su.e imenuje parlament i ostaju na du=nosti do
sljede+i* op'ti* i(bora. 5dministrativno dr=ava je podijeljena na 2 op'tina (castelli).
Nacionalni praznik: Utemeljenje republike$ 3. septembar 73<19.
3.1. Upravna podjela
San Marino je podjeljen na devet ka'tela ili op'tina 7talijanski castello @ utvrda$ gradina9$
svaka na jednom brdu. ,o su ujedno i gradoviB
San Marino 2Citt di San Marino4
$(6uaviva
7or!o Ma!!iore
3#iesanuova
8oma!nano
Faetano
Fiorentino
Monte!iardino
Serravalle
3ajve+i grad San Marina je Fogana 7..a. -.<<< stanovnika9$ koji nije samostalan ka'tel ve+
pripada ka'telu Serravalle.
Svaki op'tina uklju!uje glavni grad u kojem je sjed'te ka'tela$ koji se na(iva jo' capoluogo$ te
manja naselja koja se na(ivaju frazioni.
5
4
".Stanovni#tvo
ro.jenjuje se da je San Marino 2<<2. godine imao 31.<<< stanovnika. Ed toga su /3$1G
osobe ro)ene u San Marinu$ a 12G su ,alijani. rosje!na gusto+a stanovnika i(nosi 5</
stanovnikaHkmI. 22$3G stanovni'tva su katoli.i$ a 3G su ateisti.
U San Marinu se govore dva je(ika$ na.ionalni talijanski i romanjolski$ sammarinski dijalekt.
ismenost 72<<3.9B mu'kar.i 1<<G$ =ene 1<<G
Stepen urbani(a.ije 7udio gradskog stanovni'tva9 72<<3.9B 21G
ostoji 'irok sustav so.ijalne (a'titeJ mnogo gra)ana San Marina radi u dr=avnoj slu=bi i
u=iva pomo+ (a stanovanje. Fo 14. godine 'kolovanje je besplatno$ a daljnje se 'kolovanje
poti!e stipendijama (a boravak i(van republike. &last ima dvodomni parlament. &eliko i
,
9ptine:katele 'epublike San Marino
;
Ep'te vije+e biraju se op'tim pravom glasa na pet godinaJ svaki* 'est mjese.i vije+a obavljaju
i(bor Fr=avnog kongresa 7vije+e i(vr'ni* ministara9 i( vlastiti* redova. 3a !elu kongresa su
dva kapetana @ regenta. 3ajja!a politi!ka stranka je po tradi.iji komunisti!ka$ ali ona je
umjerena u du*u talijanske tradi.ije.
$.%konomija
San Marino nema prirodni* reursa$ tako da se njegova teritorija prije svega koristi (a
poljoprivredu. U(gajaju se =itari.e$ vino$ masline i vo+e. Ed =ivotinja u(gajaju se goveda i
svinje. Sve do 'e(deseti* godina pro'log vijeka stanovni.i San Marina su =ivjeli prije svega
od poljoprivrede. Ed tada po!inju da se ra(vijaju i druge djelatnosti kao 'to su (anatstvo$
trgovina i pre svega turi(am. San Marino prije svega i(ovi vino$ lan$ (anatske proi(vode i
marki.e. rodaja marki.a predstavlja 1<G bruto doma+eg proi(voda. Frugi veliki i(vor
pro?ita je turi(am$ koji direktno ili indirektno !ini "<G dr=avne (arade. rosje!na godi'nja
(arada i(nosi 1<3<< dolara. 52G aktivnog stanovni'tva radi u sektoru usluga$ 41G u
sekundarnom sektoru i -G u poljoprivredi. Ed januara 2<<2. (vani!ni nova. San Marina je
euro$ a prije toga je bila talijanska lira.
San Marino je rijetka dr=ava u svijetu koja garantuje (aposlenje a medi.inske usluge su
besplatne. U (emlji radi devet banaka koje su uglavnom orijetirane na doma+e tr=i'te dok u
me)unarodnim transak.ijama posao obavljaju talijanske banke. San Marino ima s %talijom
.arinsku$ monetarnu i gospodarsku uniju. San Marino je !lani.a u U3@u i &ije+a Durope.
rema ustavu San Marino je parlamentarna republika.
Re=im suradnje i(me)u San Marina i Duropske Unije u obliku kakav je danas datira i( 2<<1.
godine.
$.1. rivreda
&ndustrija' turi(am$ poljoprivreda$ (anati$ numi(matika 7po'tanske marke$ kovani nova.9$
tekstilna$ ko=na$ pre*rambena$ papima$ kerami!ka$ .ementna.
(lavni usjevi' p'eni.a$ kukuru($ vinova lo(a$ vo+e$ masline.
)stali resursi i proi*vodnja' vuna$ gra)evinski kamen.
)bradiva povr#ina' 1-G.
Radna snaga' 2G u poljoprivredi$ 4<G u industriji$ 5<G u turi(mu$ ugostiteljstvu i uslu=nim
djelatnostima.
+e*aposlenost' 3$"G.
&*vo*' gra)evinski kamen$ kesten$ ko=a$ limunovo drvo$ pe!eni proi(vodi.
Uvo*' *rana$ roba 'iroke potro'nje.
(lavni ekonomski partner' %talija.
<
$.2.,inansije
+ov!ana jedini-a' Duro.
.ruto na-ionalni do/odak' 4</ mil. USF.
ri/od po glavi stanovnika' 1".2<< USF.
&n0la-ija' 5$3G .
5< G bruto dru'tvenog proi(voda !ine pri*odi od turi(ma$ jer godi'nje (emlju posjeti oko 3
milijuna turista. Estale va=nije industrije suB bankarstvo$ elektronika i lon!arstvo$ a od
poljoprivredni* proi(voda najva=niji su vino i sir.
8
#iteraturaB
1/e Republi- o0 San Marino$ preveo 2. 2. 1u-ker3 4/arles de .ru- 5)-t 63 27789
#ttp=::>>>."emljopis.(om:san?marino.#tml
#ttp=::>>>."nanje.or!:i:i2,:0,iv02:0,iv021,222,:San@20Marino:istorijat?i?uredjenje.#tm
9