Anlatm tarz: 4. blmn anlatmyla ayndr. Fakat daha ok diyalog vardr, ierik asndan 7.

Sahneye hazrlk niteliindedir.

!"lenen kon#lar: $esedin, bir n%eki blmde anlatlan hikayedeki &sman old##n#n teyidi,
'emal(in isteksiz aray"na ba"lamas. )rkiye(deki dier dillere dikkat eker.
Simgeler: 'ara ka*l de+ter, !brahim(in do#daki de+terini simgeler. 'z, 'emal(in *aranoyasnn
simgesidir. Aslnda yle birisi yokt#r. 'emal, on#n ara%lyla izlendiini d"nr, on#n
ara%lyla )!) rgtn al*, tm lkeyi kontrol eden bir ya*lanma olarak yor#mlar. 'zn
olmadn, 'emal(in s#rlara gelirken d"nd binalarn "eklini kzn da bahsetmesinden ima
ediyor#z. ,#val, anlamsz bir nesne olarak b# ti* nesneleri ok k#llanan -#n#el(e gndermedir.
Ayr%a b# iki blm, bizim hikayemiz gibi bol halsinasyon k#llanan, siyasi, ideolo.ik terimlerle
dol#,ak sak sahneleri de olan anar"ist roman !llminati /lemesi(ndeki gibi kom*lolar
zerinden genel kon#lara deinen bir sl#* k#llanr. -# arada o kita* 01 sene n%e yazlm" ve
kom*lo romanlarnn n%s olmasna ramen )rke(si yok. & da iki ki"inin ortakla"a yazd
ok zor kita* ama evirmeyi d"nyor#m.
)emalar: 2ine lkedeki sava" zerinden, sava"n insan zerindeki ykm 3 Anti4*sikiyatrik ve
sava" kar"t ok#ma.
***
Kemal yavaa kalkt; feneriyle cesedi inceledi. Adamn gz balanm, kafasnn arkasndan
krn sklarak infaz edilmiti. !asadaki st kts, krtlanm bir tabaa baklrsa adam
lmeden nce brada ttlm, m"temelen s#rglanmt. Kemal, cesedin gzleri bal da #lsa
sratnn $aralanm, kanla ka$l ve rmekte #ldn grnce sinirleri b#zld; adamn
kafasndan $aralan$ masaya salan beyin, et ve kemik $aralarnn stnde tabaktakinden
da"a fazla sayda, da"a iyi beslenmi, da"a "areketli, iri krtlar farkedince s#l tarafa, cesedin
ensesinin bakt yere geti. %iraz s#lklanmak iin masann evresine, #dann iine gz att&
Kedeki rmceklerden ve kaba, t#zl dvarlardan, #dann zn sredir kllanlmad belli
#ly#rd.
!asann zerine baknmaya devam etti& blnd s#l tarafta, birbirinin stnde iki defter
farketti. 'sttekinin ka$an iki $armann cyla yavaa a$, masadan kaldrmadan b
kalnca ve kargack brgack el yazsyla, kt bir (rke ile d#ldrlm defterin ilk sayfalarna
gz att. %irka dakika s#nra artk biliy#rd& % adam )sman*d ve b defter, #nn infaz
gerekelerinin, yani +slarnn+ yazl #ld defterdi. ,efterde cesede yklenen saysz s
vard ve bnlar Kemal*in #k da mrnda deildi. -sasen arad ve #kd # "ikaye #n
b#maya, bradan k$ b manzaray s#nsza kadar ntmak istemesine yetmiti. .ikaye
yleydi&
(A/0.. 12 Aralk 334
567. ,iyarbekir alay k#mtanlnda kyl s#rglany#rd ibra"im ve )5!A8 s#rg #dasna
giri$ kylleri s#rglama amirinden aldlar silvan k$rsne gtrdler 9: yandaki bedir ve
veysiyii )5!A8. ramazanda 0bra"im infaz etti ve zerlerine $is sila"lar yerletirdiler aklama
aada.
5)867. )lay mitin stne atld nk mit tekilat yasas ;<c maddeye gre mit yelerinin
grevlerini getirirkeniledikleri slar "akknda babakann izni #lmadan takibat ya$lamaz.
8)(. =is sila" gerilladan ele geirili$ kaydedilmemi sila" anlamna gelir zellikle (0( b sila"lar
ldrd sivillerin zerine yerletiri$ atmada ldrlm ss verir #zaman s#rtrma
almaz alsada s#n kmaz.
>,-?.(0(*i aratr.
Kemal b defteri ka$at$ kenara itti, altndaki ikinci deftere gz att. % defter dierinden ince,
kara ka$lyd ve iinde "er sayfada iki stn "alinde yzlerce ismin listesi vard. .e$sinin st
izilmiti. Kemal defteri ka$att. %nlarn "ibirinin benle alakas y#k. %rada da #k drdm.
@eneriyle s#n bir kez, +krtlarn s#frasna+ bakt, b kez da"a detaylca bakt. !asann #
tarafnda, taban yanstt fener ile $arlayan baka bir ey vard ve fenerini # eyin stne
d#rltt& b bir sila"t. 5ila"n altnda bir kat $arasyla birka resim vard ve stnde ayn
ar$k yazyla bir kelime gze ar$y#rd& +K-!AA-+.
Kemal, kad sila"n altndan ekti ve n#tn geri kalann #kd& +/esimleri ve masann
altndaki val al$ b adrese git ve kara defterde st izili #lmayan ilk drt ismi bl.+
Kemal defteri tekrar at, bitmek bilmeyen listenin sayfalarn kartrd. 'st izili #lmayan
isimler s#n sayfadaydlar. % k#ca defter, infaz edilenlerle mi d#l yaniB Kemal ne #ldn
anlamaya aly#rd. 8eyse ne, "er kimse b insanlar beni iyi tany#r #lmallar. %aka are y#k.
Kemal n#tn ba"settii drt isim #lan >mer, Ali, 0"san, Cak$ adlarn adresin arkasna n#t etti,
resimleri ve sila" ald. !asann altna eildi, az balanm bir val dry#rd. )n da
yannda srkleyerek #dadan kt.
7ka yaklatka aydnlanan k#rid#rlar ve atlaklardan giren k demetleri saba" "aber
veriy#rd. ,arda dr bir gkyz, denizin $arltlar, fkta $arlak gne belirmiti, klar
ty#rd. 7ektii serin "ava ve yanaklarn s$ren saba" esintisi, beyninden $armak larna
d#r saysz inelemeye neden #ld. Deceyi # #dada brakm, s#n saatlerde vcdnda
biriken $islii dar atmt.
Kemal, i"tiyac #lan enerEiyi t#$lam "alde resimlere bir de gn nda gz att. -n yal
grneni 2FGndan gekin deildi. Kemal, resimlerin arkasn evirdiinde "e$sinin isimlerinin
arkada yazl #ldn grnce ise sinirlendi. Aistedeki isimleri blH Iaten isimleri resmin
arkasna yazmsn sik kafalH Krgladnz ey bile ttarszH Adresin yazd kad kard. %,
e"rin gbeindeki bir kafeydi. Kemal, adresi incelerken, # kafeye nasl geldiini anlamad bile.
5anki adres kadnn iinden kafeye ekilmi, kendisini kafedeki kzn karsnda #trrken
blmt. Azndan tek cmle kt.
J%nlara anlam veremiy#rm.
J8elereB
J% #lanlara. 8eden bradaym, sen kimsin, geceden beri #lanlar neB
J(m $r#blem b m yaniB
J8aslB Cetmez miB
J(m anlam veremediin birka saat miB )ndan nceki "ayatn #k m anlamlydB
J%ilmiy#rm. Cani dnmedim. Ayrca ne nemi varB K anda #lanlara anlam veremiy#rm ve
benim iin nemli #lan da b an.
Lebinden resimleri kard.
J% adamlar kimB
Kz resimleri tek tek inceledi.
J%ir fikrin y#k mB
J?ar. 5anrm bnlar $#lis adna almlar. )rd veya, bilmiy#rm. -mniyet yani. @akat,
0bra"imGi ayn zamanda askerlerle savarken de grdm. %ilmiy#rm, kafam kark.
J%raya kadar kafa kartracak ne varB
J8asl ne varB .em #rdyla savay#rsn, s#nra #nlarla birlik #ly#rsn.
JDrlmemi ey deil. %ir ara itiraflar emniyet gleri tarafndan kllanld. .er lkede byle
yasad $aramiliter gr$lar vardr.
J>nce bir "alk adna kavga veri$, s#nra #nlar ldrmek. % nasl #labiliy#rB
J%nn $ek#k nedeni var. %azen b#ynn krtarma abas, ek#n#mik nedenler, k#rk, "atta
bazen 5t#ck"#lm sendr#m. Iaten "erkes adna dvr gzkt kiilerin yannda deildir.
Kendi karlarna bakarlar ve savan srmesini isterler. 5en "i savata bir arkadan kaybettin
miB
J.ayr.
J>yle filmlerde, f#t#raflarda, belgesellerde grld gibi deildir. 5i$erde sinmisindir,
arkadanla gz gze geleceini dnerek kafan kaldrrsn; # insann az nce gznn, az
ve brnnn #ld yerde k#caman bir delik #ld iin kafasnn #rtasndan arkadaki
gkyzn grrsn. Ayn kaderi $aylatn, k#nmas, dnmesi, glmesi, bakmas gereken
d#stn bir anda scak ik#lata elalesine, $atlak kan "#rtmna, anlamsz at#mlara
dnmtr. Artk ayn insan deilsindir, ne zaman ykar baksan gkyzn # kan fkran
deliin iinden grrsn. % travma yznden anda b e"irde tedavi gren, bir da"a asla #
sila" ttmam #ck #lamayacak yzlerce insan var. Iaten ayn insan #lmamalsn daH
=sikiyatrinin bir ilevi de bdr. 8#rmal te$ki #lan sava reddetme reaksiy#nn an#rmal #larak
nitelendiri$, insanlarn iddeti iselletirmelerini salamak.
JCaniB
J5#rdn s#rnn saysz ceva$larndan birini veriy#rm& (bben tan k#nl$, tedavi edili$
sava meydanna geri y#llanmasn gerektiren bir sreten gemeyen, yani bilimin #lml
karlayabilecei insanlar da vardr. % insanlara b drmn $ratikte da"a zararl bir getirisi
#lr& ,yarszlama. % insanlar lm grm, az nce ba"settiim sa"neyi defalarca yaam
insanlar. >lm #nlar iin f#t#raf ekmek kadar basit ve anlamsz bir #lay "aline gelmi. >lmn
basitletii yerde, yaam da basit ve anlamszdr. %nn tesini dn, b insanlara ac ekme
ekilleri bile birbirinin ayn "aline gelmi. 5eni, kim #ldna bakmadan igdsel #larak
yardma sevkedecek ac feryatlar, #nlar iin ya$rak "rdamas kadar m#n#t#n. ,n, neden
askerlik sreleri drmadan ksaly#rB
J%ilmem. ,nya da"a az militarist bir yer mi #ly#rB
J.a"aH (am tersi. 5ana iki neden syleyeyim. %irincisi, zel yetitirilmi birlikler "ari geri kalan,
yani erkek nfsnn "e$si, #labildiince bilgisiz ttlmak isteniy#r, nk savan
anlamszln anlama riski var ve #nlar ne kadar bilgilenmi #larak sivil "ayata y#llarsan, #
kadar byk te"like #lrlar. 0kincisi ise, fazla verim alma istei. 5ana verilen, ktsal #ldn
dndn grevin sresi ne kadar ksa #lrsa # kadar evkle savarsn, nedenini bilmediin
nefretini da"a iddetle aktrsn, k#rkarak bile gitmi #lsan ksa zamanda ailene kavacan
dnerek "areket edersin. Kimdi dn, lmenin, ldrmenin bir ey deitirmediini zn
zaman nce anlamsn, zamannda senin baklarnda #lan $arlt ve "eyecan, karda srekli
ismi deien dmanda var. ,a"a da #k bkmaz msnB
J5anrm, "er"alde. Ama yine de bana anlamsz geliy#r.
J0nsanlk tari"i anlamszlklar arasndaki savan tari"idirH Cine de dediim gibi s#rnn #k farkl
ceva$lar var. >rgtne devletten #k dman #lm "alde teslim #lan veya yakalananlar da var.
Ama savan $sik#l#Eik b#ytn i"mal etmemek gerek.
J5en $sik#l#g msnB
JAlla" k#rsnH
JCaam gibi k#ny#rsn.
JCaadm.
JCani savatn, arkadan ld.
J-vet. Dkyzne baktnda kan elalesi gren ve davasn # $atlak b#ry ka$atmaya
adayanlardanm.
J.angi savata savatnB
J(ari"te ezilen, savat eye benzemeyecek, nk dans etmeyi en byk bakaldr yntemi
#larak gren tm insanlarn yannda ben vardmH
8e diy#r b kadnB
J.a"a, seni biliy#rm. 0nsanlarn ya$tklaryla $ek ilgilenmezsin. Ama beni s#rglamaya baladn
bile, ilgin bldn itiraf etH
Kz, gaz#z iesinden s#n ydm aldktan s#nra bir gzn ka$at$ dier gzyle ieden
karki binalara baknd. %inalarn birine yerletirilmi ci"azdan kan nlar, iede krmz
izgilere neden #ly#rd. Kz birden $anikledi.
J5en gelmeden temizdi b kafe. %ray da tes$it etmiler, kalk.
J8e #ly#rB
J,inleniy#rz, kalk kalabala karalm.
Kalktlar. Kemal elindeki val z#rlkla ekerek k#maya aly#rd.
JKim dinleyecek biziB
J(0(.
J) neB
J%nlar gremezsin, fakat "er yerdedirler. >nce ka#s yaratrlar, s#nra k#nE#nktr "angisine izin
verirse, askeri ya da $#lisi kllan$ "alk b emniyet glerine m"ta #ldklarna inandrrlar.
Ka#s dediysem, sadece yasad rgtlerin stne kalan saldrlardan ba"setmiy#rm. 5n
#lmas iin tm artlar "azrlayarak, bireyleri sa iterek, #nlar cinnete, cinayete
srkleyerek; #nl birbirine gvenmeyen, srtlarn dayayacak bir liman arayan bireylerden
#lan bir t#$lm yaratrlar. %ak, bnlar $sikanalizlerle, $sikiyatristlerle beraber alrlar. %ir
rnei bizzat biliy#rm. Deen senenin s#nnda ,iyarbakr*dan getirilmi bir akl "astas vard.
Adam tetiki #larak kllanmlar, ytrc ve sila" kaakl ya$trmlar, sivilleri #na infaz
ettirmiler. % adam bir yere $ara gmm, s#nra kaza geirmi; %#mH .afza kayb. @akat
deiik bir vaka. Adam $ek#k bilgiyi "atrly#r fakat #nlarn kaynan "atrlamy#r.
J8asl yaniB
J(rkiye*nin bakenti neresiB
JAnkara.
J=eki bn nereden rendinB
J%ilmiy#rm.
J0te b drmn etkilerinin gnlk "ayatta #k da"a ciddi #larak grldn dn.
0nanabiliy#r msn, b adam al$ $sikiyatri blmnn 2M. servisinde incelediler, "i$#kam$taki
"asar kesin tan k#nabilecek trden deildi. Adam bnlar kandry#r da #labilirdi nk
bastrlm "afza kantlanm bir ey deil. Adam ldrd, i"anet ettii yakn arkadalarn
saykly#r, $imanlklarna kar "i grlmedik savnma mekanizmalar gelitirmi ama
"atralar $eini brakmy#r. % adam dar saldlar ve bir anta $ara iin insanlarn can
gvenliini riske attlar, 0stanbl s#kaklarn tera$i klinii "aline getirdiler. .atta ek#n#mistlerini
devreye s#k$, adam saldklar blgede zarar verebilecei insanlarn ek#n#miye katklarn
"esa$lay$, b bir anta $arayla kyasladktan s#nra b karar verdiler. %elki b adam "ala da
iimizdeH
JC"H
JAslnda b adamn "afzas, t#$lm "afzasna benziy#r. 6zn sren savalarda ilk krn
atanlar t#$lm ntr, nk asl mesele anda insanlarn lddr. % adamlar bndan da
yararlanrlarH Kendileri kan davasndan "ayat bldklar iin, bir "ikaye #ltr$, "erkesi bna
inandrrlar ve "alk kendilerine ekerler. (abi ki yazdklar "ikayede ilk krn atan da, sl da
"e$ #nlarn karsndaki taraftrH
Kz, k#trmaca esnasnda cebinden kk bir n#t defteri kard bir eyler yazdktan s#nra
k#nmasna devam etti.
J% adamlarn bildii bir gerek var& 0nsanlar ne kadar kk drlrse, ne kadar mtsz
#lrlarsa, lksn cezbedicilii # kadar artar. (ari"te salgndan d#lay $erian #lm, karantinaya
alnm e"irleri dn. )ralarda en #k i ya$an yerler sinemalar, gsterili $anayrlar #lmtr.
.alk temel i"tiyalardan ne kadar zaklatrrsan, ya$ay karlklar # kadar cazi$ gelir; ve
gven, "ayatta kalmak iin en temel i"tiyatr.
Kalabalktan k$ da"a ten"a bir yere geldiler. Kzn bir an dr$ ileriye baknd. Adamn biri bir
tavn ban y#ln #rtasnda tala eziy#rd. Kemal ve kz y#llarna devam ettiler, kz
kafasndakileri t#$arlar gibi yere bakt ve sakince szlerini srdrd.
J,evlet binalar b yzden ilevlerinden #k da"a byk ina edilir. 0nsanlar kendilerini devasa
binalarda gvende "issederler. Cani devlet, baba k#nmna #trr. >di$H %raya kadar bilinen
bir ey b. @akat, da"as var. Kimdilerde bnn, "ayatn dier alanlardaki karl arany#r.
8eden alveri merkezlerinin i mimarileri, "atta aksesarlar birbirine benziy#rB 5#n
zamanlarda, kck binalarn iinden frlayan, gze batmamas imkansz, $enise benzeyen
gkdelenleri sen de farkettin. @allik semb#lH 5adece saflar bnlar kt mimari #larak adlandrr.
-n bilinen iktidar semb#ldr. Artk ynetenler kalelerin, ta$naklarn sa"i$leri deil, b insanlar.
J(m bnlar ya$anlar zayllar gibi k#ny#rsn. .er eyi ya$an kimB 5en, ben, s#nra seilen
iktidarlar.
J0nkar etmiy#rmH %nlar k#lektif bir kt niyet rn saymak insan d#asna "akszlk etmek
#lr. 0nsanlarn # esasen kimin adna altklarndan "abersizler. =#lis bile #na syleneni
ya$ar ve vatann "ayrna altn dnr. .albki emniyet glerinin grevi "alk birbirinden
k#rmak deil, sermayeyi "alktan k#rmaktr. 0ktidarlar deise de arkalarndaki ya$lanma
deimezH %en yneticilerin #nn bile dnen #ynlar bildiklerini sanmy#rm. Ama ite,
bilgisizlikle birleen iyi niyet, kastl kt niyetten zararldr. 8eyse, imdi ayrlma zamanmz.
5ana babamzn adresini vereyim, #na git, resimleri de val da #na ver, b adamlar #na s#r. )
da"a detaylca anlatr. NOPQRS TUVH
J8eB
JAdgece, aramzda k#ntmz dil. -gemenlerin diliyle yeni bir ey yaratlamazH .er eyi de
(rke k#namayz. Aslnda dilimizin 6b"a #lmasn istedik, l dil #ld iin yeterince bilgi
t#$layamadk. % t#$raklarda "ayat blm ama y#k #lmak zere #lan #nlarca dil varH
Kz bir anda kalabala kart. Kemal, bir elinde val, bir elinde baka bir adresle e"rin
gbeinde kalakald. Adres benim el yazma benziy#r. Kz "er frsatta beni iyi tandn ima ettiH
-vden zaklamt ve arabasn almadan bralara kadar gelmiti. ) yzden #t#bs bekledi,
yaklamakta #lan le saatlerini "aber veren kavrc scakta tklm tklm #t#bse bindi; $is
k#k ve insanlarn anlamsz lakrdlar KemalGin elinde bir valla bilmedii bir nedenden
bilmedii bir yere gidiy#r #lndan dyd ra"atszl da"a da artrd.
Adres, ar$k kentin snrlarnda bir yerlerdeydi ve b kez bina ismi de y#kt. Cabanclara adres
s#rmaktan bile ra"atsz #lan Kemal, elindeki valla ayn s#kaklar defalarca d#lat. 5anki dier
insanlara adres s#rmayacak, #nlardan z#r bir yardm, $a"al bir ey isteyecekti. 5#nnda bir
$ grd, $ye adres s#rmak k#layd. 7$ ise "ayat b#ynca kendisine birisinin bir
ey s#rmasn beklemi gibi istekle, detayla # s#ka tarif etti.
5#nnda Kemal, s#kaa gelmiti. >nnden getii "er ka$nn nmarasna bakt, arad
nmara #lan 2; y#kt. @akat 2F ve 2W nmaralarnn arasnda terkedilmi grnen, "arabe ve
nmarasz bir bina vard. %ina ka$snn nnde k#caman, ak bir lamn etrafndaki kedi
b#ytndaki farelerden biri KemalGi inceledi, s#nra azndaki ymrta kabn ald ve
kanalizasy#n b#rsna girdi. ,ier iki fare birbirlerine sarlm yvarlany#rlard, KemalGi
mrsamadlar. Kemal, lamn zerinden atlayarak ka$dan ieri girdi.