!

EaI Amarnaaqa yaa~a

gaolyaa vaYaI- mhNajao 1996 saalaI EaI.Aijat iBaDo yaanaI Amarnaaqa laa jaaNyaacaI klpnaa maaJyaa manaaMt
$javalaI. kahI karNaastva 96 saalaI tI p`%yaxaat ]t$ SaklaI naahI. prMtu 96 saalacaa Amarnaaqa yaa~ocaa
ekuNa AnauBava eokta tI saakar JaalaI naahI hoca baro Jaalao. yaavaYaI- maa~ eip`la maihnyaapasaUnaca Amarnaaqalaa
jaayacaoca Asao manaanao zrvalao AaiNa AKor 25 jaulaO hI tarIK na@kI JaalaI. AamhI ekuNa saha jaNa haotao.
EaI.Aijat iBaDo mhNajao maaJaa maamao Baa}, %yaacaI baayakao saaO.AiEvanaI iBaDo, itcaI maO~INa ku.ivajayaa Aaok ,maI
maaJaa ima~ EaI.saitSa gaaDgaIL va %yaacaa ima~ EaI.saUya-kaMt gaavaDo. yaa Aamacyaa saha jaNaaMcyaa ga`up pOkI EaI.
gaavaDo ha tr T/okrca haota baakI kaoNaalaaca yaa xao~atlaa AnauBava navhta.
25 jaulaO hI tarIK na@kI Jaalyaavar maihnaaBar AaQaIca pUva-tyaarIlaa sau$vaat JaalaI.Aamacyaaca kMpnaItlao
(ela\.A^MD TI.) EaI.sahs~bauQdo ho 96 saalaIca mhNajao gaolyaaca vaYaI- Amarnaaqalaa jaa}na Aalao Asalyaanao %yaaMcao
maaga-dSa-na va %yaaMnaI kolaolyaa maaOlaIk saUcanaa farca ]pyaaogaI zrlyaa.Amarnaaqalaa ksao paocaayacao, kaoNa%yaa idvaSaI
kaoNata TPPaa par krayacaa, baraobar kaoNato saamaana nyaayacao, var caZt Asatanaa kaoNa%yaa kaLjyaa Gyaayacyaa,
[%yaadIcao sava- tpSaIlaasakT %yaaMnaI maaga-dSa-na kolao haoto.Sauk`vaar id.25 jaulaO 1997 cao jammautavaIcao jaatanaacao
va id.6 Aa^gasT 1997 cao yaotanaacao rolvaocao AarxaNa Jaalao.rolvao AarxaNaacao kama saaO.AiEvanaI va EaI.saitSa
yaanaI kolao tr rijasT/oSana kaD- imaLvaNyaacao kama jao yaavaYaI- AavaSyakca haoto to kama EaI.Aijatnao kolao.ho
kaD- imaLvatanaa vaOVkIya daKlaa hI Vavaa laagatao. Aaok baa[-Mcao yaakamaI sahayya Jaalao. ASaa p`karo savap`aqaimak tyaarI Jaalyaavar tyaarIlaa hLUhLU vaoga yaayalaa laagalaa.EaI.sahs`bauQdo yaaMcyaa madtInao sava- yaaojanaabaQd
kaya-k`ma AaKlaa.AavaSyak saamaana mhNajao garma kpDo, h^var sa^k, AaOYaQao, T/okIMga SaUja, Sa@ya Asalyaasa
JaaopNyaasaazI ]pyaaogaI pDNaaro kar ma^T, KaNyaasaazI sauka maovaa, k^DbarI caa^klaoTsa\, iDMk laaDU ,ba^TrI va
SaovaTcao mhNajao Pla^sTIkcyaa ipSavaIt gauMDaLuna Gaotlaolao kpDo. EaI.sahs`bauQdo yaaMcyaa yaadInausaar sava- jayyat
tyaarI JaalaI.24 jaulaOcyaa ra~Ipya-Mt tyaarI caalaUca haotI.

25.07.1997 Sauk`vaar sakaLI 7 vaa.T^@saInao mauM.saoMT/la laa inaGaalaao. gaaDI sa.8.25 caI
haotI.Aijat AaiNa kMpnaI Aamacyaa AaQaIca AalaolaI hotI.p`SaaMt h^pI janaI- krayalaa sToSanavar haotaca. gaaDI
vaoLovar sauTlaI.Aamacaa ]%saah baGaUna %yaalaahI Aamacyaabaraobar yaavasa vaaTt haot. gaaDItlyaa p`vaasaacaI sakaLcaI
sau$vaat [DlaI caTNaI cyaa naaS%yaanaI JaalaI duparI jaovaNa va naMtr paoT tuDuMba Barlyaanao ra~Icyaa jaovaNaalaa bau+I!
ekMdr idvasa far majaot gaolaa.Aamacyaaca baajaulaa EaI.d%ta ho baMgaalaI gaRhsqa haoto. satISanao %yaaMcao naamakrNa
d%takaka Asao kolao haoto.

26.07.1997 gaaDIcaa p`vaasa caalaUca haota.phaTo 5.30 - 6.00 vaa.idllaI sToSanavar cahacao garma
paNaI paoTat Zklalao. gaaDI saaQaarNa 1.30 to 2.00 tasa ]SaIra Qaavat haotI.duparI 3.10 cyaa eovajaI
saMQyaakaLI 5.30 cyaa saumaarasa gaaDI jammau sTo.var paocalaI. lagaocaca sTo. javaLca Asalaolyaa kcaorItUna dusayaa
idvaSaIcaI jammau to pholagaama yaa basacaI itkITo kaZuna zovalaI. %yaacao it.$.95 haoto. naMtr Tompao k$na
(maaNaSaI 2.50 $.) jammau maQaIla rGaunaaqa baJaar Baagaat gaolaao. toqao savaora laa^jamaQao daona Kaolyaa
1

Gaotlyaa.laa^jacao BaaDo $.250 haoto.phaTo 4.30 laaca basa sT^MDvar jaayacao Asalyaanao ra~I lavakr JaaopI
gaolaao.

27.07.1997 phaTo 2.30 laaca jaagao Jaalaao.jammaucyaa proD ga`a]MDvar mhNajao jaoqaUna basa sauTNaar haotI
toqao 4.30 laaca baaolaavalao haoto. phaTo 4.00 vaa.ca p`%yaokI $.25 ASaa daona irxaa k$na basa sT^MDvar
paocalaao. proD ga`a]MD tr basaosanaI Barlaolao haoto.AamacaI 101 naMbar caI basa %yaamaanaanao lavakr saapDlaI.saamaana
basavar Taklao.saurixattocao ]paya mhNaUna Kasa EvaanapqakakDUna p`%yaok basacaI tpasaNaI kolaI jaato. tSaI
tpasaNaI Jaalyaavar 5 vaa. basa sauTlaI.jammau to pholagaama AMtr saaQaarNa 310 ik.maI, haoto.p`vaasa 12 tasaaMcaa
haota. basacaa rsta DaoMgaratUna vaLNaa vaLNaacaa haota. pholagaama javaL yaayalaa laagalyaavar ihrvaogaar gavat,
%yaacaa DaoLyaalaa jaaNavaNaara ma}SaarpNaa AaiNa inasagaa-nao saaOMdyaa-caI kolaolaI ]QaLNa pahUna AxarSa: DaoLyaacao
parNao ifTlao. %yaacavaoLI Aa%tacao rajakIya vaatavarNa va %yaacao ]maTNaaro pDsaad yaamauLo AapNa yaa saaOMdyaa-laa
mauktao Aahaot yaacaI hurhur manaaMt rahuna gaolaI. rajakIya pxaaMcyaa naakto-pNaamauLo mhNaa ikMvaa BaartIyaaMcao
kmanaSaIba mhNaUna Asaola pNa kaSmaIrcao saaOdya- AapNa baGaU Sakt naahI, AnauBavaU Sakt naahI yaacao du:#K maa~
haoto. pholagaama mhNajao pihlao gaava. %yaatca evaZo saaOdya- dDlaolao Aaho tr Ku_ kaSmaIrmaQao kaya Asaola
yaacaI klpnaaca krvat naahI. yaa p`vaasaatIla ek ivaYaoSa ]llaoKnaIya baaba mhNajao banaIhala Tnaola. %yaacaoca
naava hllaI javaahr Tnaola AsaohI Aaho. yaa baaogaVacaI laaMbaI ekuNa 2547 maI.evaZI Aaho. ha tyaar
krNyaasa Anaok vaYao- laagalaI. basa jaoMvha yaa baaogaVatUna jaato toMvha %yaacyaa BavyatocaI va BayaanaktocaI hI klpnaa
Aaplyaalaa yaoto. yaa baaogaVat satt kDk saurxaa vyavasqaa Asato. phaTo 5.00 vaa. sauTlaolaI basa saMQyaakaLI
5.30 cyaa saumaarasa pholagaamalaa paocalaI. toqao ha^Tola ga`Inala^MD maQao raihlaao. Paholagaama pasaUnaca laMgarcaI
sau$vaat haoto. laMgar mhNajao jaovaNyaacaI va rhaNyaacaI ivanaamaUlya vyavasqaa. idllaI, hiryaanaa, pMjaava,
lauiQayaanaa [.]%trokDIla rajyaaMcao laMgar toqao haoto.vaOVkIya vyavasqaahI toqaoca haotI. pMjaabaI laMgar maQao ra~Icao
jaovaNa Gaotlao.raoTI BaajaI va badama baodaNao Gaatlaolao garma garma dUQa ! tRPt manaanao Amarnaaqacao smarNa krt laa^javar
yao}na Jaaoplaao. dusaryaa idvaSaI phaTo lavakr inaGaayacaoca haoto.

28.07.1997 AajapasaUna Amarnaaqacyaa p`vaasaacaI KrI sau$vaat haoNaar haotI. phaTo 5.00 vaa.]zUna
saamaanaacaI baaMQaabaaMQa kolaI. AavaSyak toca saamaana baraobar Gao}na ]rlaolao saamaana @laaok$ma maQao zo}na
idlao.Aaja pholagaama va$na caMdnavaaDIlaa jaayacoa haoto.pholagaama to caMdnavaaDI ho 16 ik.maI.cao AMtr basanaoca
jaayacao Asato.basacao it.maaNaSaI $.40 haoto. jaatanaa daona ip+U (hmaala) krayacao zrvalao. %yaaMcaa sarkarI
dr $.950 haota. %yaaMcaa vaaTaDyaa saarKahI ]pyaaoga haotao.basa sakaLI 8.00 vaa. sauTlaI. vaoL AMdajao
ek tasa laagalaa. basacyaa vaaTovar sauQda imalaITrIcao caokIMga haotoca.sakaLI 9.00 vaa. caMdnavaaDIlaa basanao
paocalaao.ho izkaNa sa.sa.pasaUna 9500 fUT ]McaIvar Aaho. yaoqaUnaca Amarnaaqacyaa payaI yaa~olaa sau$vaat
haoto.[qaUna vaahna naahIca. GaaoDa, DaolaI ikMvaa Aaplaoca paya. Aamacao jaaNyaacao Aajacao izkaNa haoto
SaoYanaaga.ho AMtr saaQaarNa 12 - 13 ik.maI.Aaho. rsta vaLNaaMcaa va caZNaIcaa. vaaTot ipsau GaaTI va
ipsau Ta^p ho AitSaya kzINa Asao daona pa^M[-MT Aahot.samaud` sapaTI pasaUna %yaacaI ]McaI 12500 fUT evaZI
Aaho.saha ik.maI.AMtrat Aamhalaa 3500 fUT ]McaI gaazayacaI haotI. saMpUNa- ]BaI caZNa rsta.AitSaya
dmaCak krNaara Asaa ha p`vaasa haota. vaaTot daona tIna izkaNaI paNaI ipNyaacaI - KaNyaacaI saaoya haotI.
laMgarvaalao KaNyaa-ipNyaacaa farca Aaga`h krtat. kahI vaoLa AgadI ivanaMtIhI krtat. pNa AamhI maa~
vaaTot kahIca Kayacao naahI Asaa inaQaa-r k$naca vaaT kapt haotao. GaSaalaa kaorD pDlaIca tr GaaoTBar paNaI
2

Pyaayacao AaINa puZo jaayacao.ip+uMcyaa Saa^T- kT rs%yaanao var jaatanaahI Asa vaaTt haot kI rsta saMptca naahI.
AaINa Asa vaaTta vaaTtaca duparI 2.30 - 3.00 cyaa saumaarasa AamhI SaoYanaagalaa paocalaao.tMbaUcaa SaaoQa pUNaJaalyaanaMtr saamaana zo}na AaDvao Jaalyaavar ]zNyaacaI sauQda takd navhtI. qaaoDo caha - paNaI Jaalyaavar ip+u
mahmmad rfI yaanao payaalaa caaMgalao maa^laISa k$na idlao. ra~I laMgarmaQao jaovaayalaa jaaNyaacaI [cCa nasalyaanao tMbaU
vaalyaakDUnaca ek garma raoTI va BaajaI Gao}na KallaI. Aajacyaa Jaalaolyaa caalaNyaacyaa EamaamauLo ]Vacao caalaNao
Jaopola kI naahI Asaa ivacaar krtanaaca Jaaop kQaI laagalaI to kLlaoca naahI.tMbaUmaQao JaaopNyaasaazI gaaVa, rga
bla^MkoTsa\ yaaMcaI caaMgalaI saaoya haotI. pholagaama hUna inaGatanaaca p`%yaokanao ekok kazIcaI KrodI kolaI haotI.
caalataanaa yaa kazIcaI A%yaMt AavaSyakta Asato. Aamacyaa pOkI gaavaDo maa~ kazIiSavaayaca caalalaa.

29.07.1997 ip+u mahmmad rfInao ra~I kolaolyaa maa^laISamauLo sakaLI tajaotvaanao vaaTt haoto.yaoqao phaTo
lavakrca ]jaaDto.puZcaa mau@kama haota pMcatarINaI. ra~I baahor BarpUr pa}sa pDlaa haota. %yaamauLo rsta
ksaa Asaola yaacaI kaLjaI manaaMt haotIca.daona svaoTr, kanaTaopI, hatmaaojao ASaa jayyat tyaarIinaSaI baahor
pDlyaamauLo ivaYaoSa qaMDI jaaNavalaI naahI.sakaLI 6.00 vaa.ca p`vaasaalaa sau$vaat kolaI.Aaja ip+u
ma.rfIcyaaca maagauna jaayacao Asao zrvalao haoto. karNa dmaCak haot AsalaI trI %yaacao SaaT-kTsa\ evaZo jabardst
haoto kI %yaanao Aamacaa baraca vaoL vaacat haota.Aajacyaa p`vaasaat mahagaunausa pasa naavaacaa ek pa^M[-MT haota.tao
sa.sa.pasaUna 14800 fUT ]McaIvar Aaho.f> 4 ik.maI. AMtramaQao evaZyaa ]McaIvar jaayacao mhNajao rs%yaacyaa
caZNaIcaa AMdaja yao[-la.ho izkaNa naavaap`maaNaoca BayaMkr vaaTlao.itqalyaa vaatavarNaat xaNaat kaoNato badla
haotIla ho saaMgata yaot navhto. pavasaaLI vaatavarNaasaarKo kaLoku+ Zga, baaocara vaara AaiNa inasagaa-cao A%yaMt ]ga`
sva$p ! yaa mahagaunausa pasaUna pMcatarINaIpya-Mt baracasaa ]tar Asalyaanao caalaNao qaaoDo saaopo Jaalao haoto.caalatanaa
nadIcaa AKMD p`vaah Aamacyaabaraobar haotaca. vaaTot taoMDalaa kaorD pDlaI tr vaah%yaa nadIcao gaar gaaoD paNaI
Pyaayacao naahItr eKadI gaaoLI taoMDat TakayacaI. toqaIla paNyaacaI cava evaZI Ap`tIma haotI kI daona GaaoT paNaI
paoTat gaolyaavar samaaQaana vhayacao. nadIcaa tao AKMD p`vaah pahUna manaat yao[- Aapalyaalaa paNyaacaa evaZa
tuTvaDa ka pDavaa. vaaTot qaaoDa Aarama, faoTao kaZNao,paNaI ipNao Asao krt krt 11.30 12.00 cyaa
saumaarasa AamhI pMcatarINaIlaa paocalaao. naohmaIp`maaNao tMbaU SaaoQaUna saamaana Taklao.%yaaca vaoLI manaat ivacaar Aalaa
haota kI pMcatarINaI to Amarnaaqa ha saha ik.maI. caa p`vaasa Aajaca k$na bafa-naI baabaaMcao (Amarnaaqalaa
itkDo bafa-naI baabaa AsaohI mhNatat.) dSa-na Gao}na yaavao va pMcatarINaIlaa saMQyaakaLI mau@kamaalaa rhavao. prMtu
Aamacyaabaraobarcao itGao jaNa AjaUna mau@kamaI paocalao nasalyaanao tao baot r_ kolaa. sakaLI lavakr ]zUna
Amarnaaqalaa jaayacao Asao zrvaUna ra~I lavakr JaaopI gaolaao.

30.07.1997 phaTo 5.00 vaa. ]zuna sava- AaTaopUna 5.30 laa caalaayalaa sau$vaat kolaI. ra~I baraca
pa}sa pDlyaanao rsta AgadIca Kraba Jaalaa haota. zrlyaap`maaNao ip+u ma.rfIcyaa maagaUna gaolyaamauLo barIca caZNa
caZavaI laagalaI.baracasaa rsta dgaDaMcaa haota va puZo rs%yaavar baf- hI haota.saumaaro 8.30 cyaa saumaarasa AamhI
gauhot gaolaao.gauhot jaaNyaacaa rsta caaMgalaa payayaaMcaa Aaho. KalaIca kmaaMDao haota.k^maoracao caokIMga k$naca maga
var pazvalao jaato.dha dha pavalaaMvar ipNyaacyaa paNyaacaI saaoya Aaho.naL Aahot.kmaaMDaosaaobat ek faoTao
kaZlaa ikMbahuda tao faoTao kaZNao (k^maora caokIMgamauLo )sa>Icao haoto.yaacavaYaI- gauhot saMgamarvarI frSaI basavalaolaI
Aaho. AnavaaNaI payaanaI gauhot p`vaoSa kolyaavar kahI xaNa Amarnaaqa puZo saaxaat naaca kravaa laagalaa.naMtr
hLuhLu payaaMnaa %yaa gaarpNaacaI savaya JaalaI.gauhot sakaLIca gaolyaamauLo Aijabaat gadI- navhtI %yaamauLo dSa-na
AgadI vyavaisqat Jaalao. gauhot bayaaca izkaNaI va$na paNaI pDto. gaaOrIkMuDatUna jao paNaI pDto %yaaca paNyaacaa
3

baf- hao}na %yaacaI hI ipMDI tyaar haoto.hI mau#ya SaMkracaI ipMDI. tsaoca gaNaptI va pava-tIcaI hI ipMDI tyaar
haoto.prMtu %yaacaa Aakar yaa iPaMDIsaarKa navhta. baakI izkaNaI jao paNaI pDto %yaacaa baf- haot naahI.
Aamhalaa yaa itnhI ipMDIMcao dSa-na Jaalao.jyaa xaNaasaazI evaZa KtaTaop kolaa, evaZI tyaarI kolaI, Eama kolao tao
xaNa SaovaTI Aalaa.mana AitSaya p`sanna Jaalao.KUp samaaQaana vaaTlao. saaQaarNa pa}Na tasa AamhI gauhot
haotao.yaotanaacaa sava- p`vaasa inaiva-GnapNao par pDUna dSa-na haoNao hI %yaacaIca (EaI Amarnaaqa) kRpa Asao vaaTUna gaolao
AaiNa maga inaGaNyaacao vaoQa laagalao.dSa-na Gao}na KalaI ]trt Asatanaa vaaTot esa.TI.DI.baUqa idsalao.itqaUna
GarI dSa-naacao kLivata Aalao.AamhI itGaca puZo Aalaao haotao. Aijat AiEvanaI va saaO.Aaok baa[- naMtr
Aalyaa.KalaI ]trtanaa to itGahI AmarnaaqahUna SaoYanaagalaa GaaoDyaanao yaoNaar haoto. Aaja punha pMcatarINaIlaa
rhayacao naahI va qaoT SaoYanaagalaaca mau@kama krayacaa ho Agaaodrca zrlao haoto. Aajacyaa idvasaat 24- 26
ik.maI.AMtr kapayacao haoto. AamhI itGao saaQaarNa 12 cyaa saumaarasa pMcatarINaIlaa paocalaao. saamaana baaMQaUna
tyaar zovalaoca haoto.15 - 20 ima.t AamhI prt caalaayalaa sau$vaat kolaI. daonhI ip+U saamaana Gao}na
AamacyaanaMtr SaoYanaagalaa yaoNaar haoto. pMcatarINaI to SaoYanaaga ho 12 - 14 ik.maI.cao AMtr saMQyaakaLcyaa Aat
par paDayacao haoto. vaaTot mahagaunausa pasa ha pa^M[-MT mhNajao prt 12500 fUTava$na 14800 fUTavar 4- 5
ik.maI.maQao jaayacao haoto. caZNa AitSaya kzINa haotI. caalatanaa payaatlaa jaaor kmaI pDayalaa laagalaa
haota. SaovaTI ksaa basaa 2.30 to 3.00 cyaa saumaarasa mahagaunausa pasa gaazlaa.punha toca mahaBayaMkr
vaatavarNa.lagaocaca ]trNaIlaa sau$vaat JaalaI. pavalao JapaJap pDU laagalaI. karNa saMQyaakaLI AMQaar
haoNyaapUvaI- SaoYanaagalaa paocaayacao haoto. Asa vaaTt haot kI iktIhI caalala trI rsta saMptca naahIyao.maOlaacao
dgaD maagao Takt 5-4-3-2-1 Asao krt dmaCak haot haot AKor sahacyaa saumaarasa SaoYanaagalaa paocalaao.
Aijat AaINa kMpnaI AQaa- tasa AaQaI Aalyaanao %yaaMnaI tMbaU SaaoQaUna zovalaa haota. payaatlao baUT kaZayacaohI ~aNa
]rlao navhto.lagaocaca AaDvaa Jaalaao. naohmaIp`maaNao ip+U ma.rfInao payaalaa caaMgalao maa^laISa k$na idlao. ek raoTI
AaINa garama BaajaI Asao Ka}na 7.30 - 8.00 vaa.ca sagaLoca JaaopI gaolaao.p`%yaok ra~I ]Va AapNa evaZo
caalaU SakU kI naahI ASaI BaItI vaaTo.

31.07.1997 naohmaIp`maaNao sakaLI 5.00 vaa.ca ]zlaao.savaa-Mcao AaTpopya-Mt saha vaajalao haoto. Aajacaa
caalaNyaacaa SaovaTcaa idvasa Asalyaanao va ra~I payaalaa Jaalaolyaa caaMgalyaa maa^laISamauLo farca ]%saahI vaaTt
haoto.saha vaajataca SaoYanaaga to caMdnavaaDI Asaa caalaNyaacaa p`vaasa sau$ Jaalaa.AMtr saaQaarNa 12
ik.maI.haoto.rsta saMpUNa- ]trNaIcaa haota. vaaTt ipsaU GaaTI va ipsaU Ta^p yaa mah%vaacyaa jaagaa hao%yaa.Saa^TkTsa\mauLo barocada sarL ]tar ]travao laagat haoto. KalaI ]t$na vartI paihlyaavar AapNa evaZo ksao kaya
]trlaao yaacao AaEcaya- vaaTo. ]trNaIva$na ]trtanaa bauTaMmauLo payaacyaa baaoTaMcaI AxarSa: vaaT laagalaI haotI.
caalata yaoNa ASa@ya vaaTt haot. saaQaarNa caar tasaanaI mhNajao 10 cyaa saumaarasa AamhI caMdnavaaDIlaa
paocalaao.punha caMdnavaaDI to pholagaama ha basacaa 16 ik.maI.laaMbaIcaa p`vaasa.duparI 11 vaa.pholagaamalaa
paocalaao.punha ha^Tola ga`Inala^MD var rhaNyaacaI saaoya kolaI.Amarnaaqa yaa~a inaiva-GnapNao va yaSasvaIpNao pUNa- kolyaacaa
AanaMd p`%yaokacyaa caohyaavar AaosaMDUna vahat haota.savaa-Mcao caohro AitSaya samaaQaanaI haoto. Aqaa-t yaa savayaSasvaItomaQao inasagaa-caa vaaTa far maoaza haota.%yaacao sahayya Jaalao nasato tr [tka sahja ha p`vaasa vaaTlaa
nasata. ekhI idvasa sakaLI pa}sa pDlaa naahI ikMvaa drD kaosaLNa,bafa-cao vaadL, rsta baMd Asao kaoNatohI
p`kar GaDlao naahIt. Krtr gaolyaa vaYaI-cao AnauBava eokUna manaat far QaastI haotI.prMtu tsao kahIca na Jaalyaanao
AamhI manaaomana EaI Baaolaonaaqaacao AaBaar maanalao va %yaacaIca [cCa mhNaUna hI yaa~a inaiva-GnapNao par pDlaI Asao
vaaTlao.
4

Paholagaamalaa laa^javar sagaLyaaMcao AaTaoplyaavar puZcyaa tyaarIcao baot sau$ Jaalao.puZcaI yaa~a vaOYNaaodovaIcaI(jaya
maata dI )caI haotI.tIhI yaa~a Kup kzINa Aaho Asao Aijatcao mat haoto karNa yaapUvaI- daona voaLa tao
vaOYNaaodovaIlaa jaa}na Aalaa haota.saMQyaakaLI 6.00 vaa. Aaokbaa[-naI pholagaama to jammaU ASaI basacaI itkITo
kaZUna AaNalaI haotI.sakaLI 7.30 vaa. basa sauTNaar haotI. p`vaasa 12 tasaaMcaa haota.sakaLI lavakr
]zNyaasaazI naohmaIp`maaNao ra~I lavakr JaaopNyaacao zrvalao.

01.08.1997 sakaLI 6.30 laa laa^ja saaoDlao. Paholagaamalaa ra~Bar BarpUr pa}sa pDlaa
haota.sakaLIhI pavasaacaI rIprIp caalaUca haotI.pavasaamauLo pholagaama to jammaU rsta Kraba JaalyaacaI baatmaI
imaLalaI.mauLat 12 tasaacaa p`vaasa AaNaKIna laaMbalaa jaaNyaacaI Sa@yata inamaa-Na JaalaI haotI. f> samaaQaana
evaZoca haoto kI %yaa sauMdr rs%yaacao dSa-na punha haoNaar haoto. basa p`vaasaalaa sau$vaat JaalaI.basa p`vaasaalaa
sau$vaat JaalaI. vaaTot bayaaca izkaNaI basa qaaoDyaa qaaoDyaa AMtravar qaaMbat haotI.bainahala mhNajao javaahr
Tnaola cyaa Agaaodr basa saaQaarNa 2 to 2.30 tasa qaaMbalaI haotI.TnaolamaQao Saa^T- saik-T Jaalyaanao vaahtuk
saurixattoABaavaI qaaMbavalyaat Aalyaacao samajalao. TnaolamaQUana basa puZo gaolyaanaMtrhI pavasaamauLo bayaaca izkaNaI
la^MD slaayaDIMga Jaalaolao AaZLlao. basalaa paocaNyaasa saumaaro caar tasa ]SaIr Jaalaa.ekuNa saaoLa tasaanaI ra~I 11
cyaa saumaaralaa jammau yaoqaIla savaora laa^jamaQao paocalaao. ]Va sakaLI ]zUna caalaNyaacaa p`Ena nasalyaanao Aaramaat
]zNyaacao zrvalao. JaaopNyaapUvaI- ra.11.30 vaa. GarI caoMbaurlaa faona kolaa. Amarnaaqacaa p`vaasa sauK$p par
pDlyaacao saaO.BaartIlaa kLvalao va GarcaI KuSaalaIhI samajalaI.

02.08.1997 naohmaIcyaa savayaIp`maaNao sa. 6.00 vaa.ca jaaga AalaI. savaa-Mcao AaTaoplyaavar jammautIla
rGaunaaqa baJaar Baagaat jara ifrayalaa gaolaao. jammautIla vaatavarNa tsao saMSayaItca vaaTt haoto. p`%yaok jaNa
ekmaokakDo saMSayaIt najaronaoca baGatao. rGaunaaqaacyaa dovaLat gaolaao. do}L Kup maaozo Aaho va vyavaisqat zovalaolao
Aaho. toqao javaL javaL lahana maaozyaa maUtI- imaLuna 33 kaoTI dova Asaavaot.yaa dovaLacao vaOiSaYTya mhNajao yaoqaIla
SaMkracaI ipMDI sfTIkacaI Aaho. Aaja saMQyaakaLIca vaOYNaaodovaIlaa inaGaayacao zrvalao haoto. rGaunaaqa baJaarmaQao
jao}na la^ajavar Aalaao va jara AaDvao Jaalaao. Aaja saMQyaakaLI vaOYNaaodovaIsaazI inaGaUna dusaryaa idvaSaIca AamhI
jammaUlaa prtNaar haotao va Aamacao yaotanaacao jammauhUna 6 Aa^gasTcao baukIMga haoto.Aamacyaa hatat javaL javaL tIna
idvasa maaokLo haoto. evaZyaat satISanao malaa hak maarlaI. ha^Tolacyaa ivhijaiTMga kaD-var eArlaa[-nsacao baukIMga
k$na dot AsalyaacaI maaihtI haotI. lagaoca AamacaI ivacaarcak`o %yaa idSaonao if$ laagalaI. Aamacaa ha ivacaar
AamhI Aijat AaiNa kMpnaIlaa saaMigatlaa. %yaanaI naahI mhTlyaanao AamhI itGaanaIca(maI saitSa AaiNa gaavaDo)
ivamaanaanao yaayacao zrvalao.ka]MTrvarcyaa maaNasaalaa Aamacyaa itGaaMcao imaLUna ekuNa $.18460 idlao. ivamaanaacao
itkIT maaNaSaI $.6250 haoto. jaoT eArvaojacaI jammau to idllaI va idllaI to mauMba[- AsaI saovaa ]plabQa
haotI.pr@yaa izkaNaI pr@yaa maaNasaajavaL evaZI maaozI r@kma gaaoLa k$na dotanaa manaat xaNaBar calaibacala
JaalaI.imanaITBar jara TonSanaca Aalao.evaZca kaya pNa Aamacyaa hatatlaI rolcaocaI jammau - mauMba[- caI itkITo
sauQda r_ krNyaasa idlaI haotI. id.3 Aa^gasT 97 raojaI du.3.25 laa jammauhUna sauTNaaryaa ivamaanaacao itkIT
jaoMvha hatat pDlao toMvha sagaLo TonSana kaozlyaakaozo pLalao AaiNa Kupca AanaMd Jaalaa.
Aata vaOYNaaodovaIlaa jaayalaa jara jaastca ]%saah Aalaa. zrlyaavaoLoAgaoadr GarI caar idvasa paohaocaNaar yaa
klpnaonaoca mana ]lhisat Jaalao haoto. saMQyaakaLI 5.15 vaa. jammau basa sqaanakavar paocalaao. toqaUna kTra yaoqao
jaaNaarI basa pkDlaI. basalaa saaQaarNa ADIca tasa laagalao.AMtr 50 ik.maI.haoto.kTyaahUna caalaayalaa
5

sau$vaat krNyaapUvaI- pasa kaZayalaa laagatao %yaalaa pcaI- Asao mhNatat. tao pasa kaZNao AitSaya mah%vaacao
Asato. %yaaiSavaaya dovaLat p`vaoSa imaLt naahI. kTra to baaNagaMgaa 1 ik.maI. toqaUna vartI dovaLpaya-Mt 14
ik.maI. Asao caalaNyaacao AMtr Aaho. ha sagaLa rsta DaoMgaratUna Asalaa trI tsao na vaaTta AapNa eKaVa
ja~otUna caalat Aahaot Asao vaaTto. rsta caaMgalaa baaMQalaolaa Aaho va dutfa- dukanaohI Aahot. [qaohI var caZtanaa
kazIcaI AavaSyakta Asato.kahI izkaNaI far caZNa Aaho.rs%yaavar ipNyaacyaa paNyaacaI ha^TolaaMcaI nausatI
rolacaola Aaho. vaaTot Aqa- kuvaarI maatocao dSa-na Gaotlao. vartI evaZyaa ]McaIvar ek maaozo ha^ispTla baaMQalaolao
pahUna AaEcaya- vaaTlao. saaQaarNapNao ra~I 2.45 to 3.00 cyaa drmyaana maata vaOYNaaodovaI cao dSa-na Aamhalaa
Jaalao.saMpUNa- gauha AatUna ]%kRYTpNao baaMQaUna kaZlaI Aaho. vaOYNaaodovaIcaI maUtI- vagaOro nasaUna Aat itna gaaolaakar ]Bao
dgaD Aahot va maQalaa dgaD mhNajao vaOYNaaodovaI. itcaI pUjaa vagaOro kolaolaI idsato. Aat iSarlyaavar laaokaMnaI maUtIvagaOro SaaoQat rahU nayao mhNaUna ASaI maaihtIvajaa saUcanaa baahorca ilahUna zovalaolaI Aaho. AatIla ]%tma baaMQakamaamauLo
AapNa gauhot Aahaot Asao Aijabaat vaaTt naahI. kahI xaNaBarca Aaplyaalaa dovaIcao dSa-na Gaota yaoto. pujaarI
Aamhalaa dovaIba_la kahI maaihtI saaMgat Asatanaaca toqaIla saurxaa AiQakayaanaI Aamhalaa maanagauTIlaa Qa$na baahor
kaZlao. jyaa maatadovaIcyaa dSa-naalaa evaZI p`caMD maohnat Gao}na AapNa yaotao itcao DaoLaBar dSa-na sauQda Gao}
Sakt naahI yaacao du:K haoto. Asaao ! yaa yaa~omaQalaa savaa-t mah%vaacaa xaNa kahI xaNaatca maagao pDlaa. gauhocyaa
baahor pDlyaavar punha prtIcaa p`vaasa sau$ Jaalaa. ]trtanaa 2 ik.maI.caZNa va baakI 10 ik.maI.]trNaca
Aaho.]trtanaa sauQda rsta saMpta saMpt naahI Asao vaaTt haoto. phaTo 5.30 cyaa saumaaralaa KalaI kTyaalaa
yao}na paocalaao. jammaulaa jaaNarI basa basa sT^Dvar ]BaIca haotI. kTra to jammau yaa p`vaasaalaa f> 1.30 tasa
laagalaa.id.3 Aa^gasTcyaa sakaLI jammautIla savaora laa^javar 7.15 cyaa saumaarasa paocalaao.

03.08.1997 sakaLI laa^javar paocalaao to pUNa- samaaQaanaI manaanao. sava-cajaNa far AanaMdat haotao.yaa daonhI
yaa~ot yaoNaaro Anaok ADqaLo AnaokaMkDUna eoklao haoto, %yaaMcao AnauBavaacao baaola vaogaLo haoto AaiNa Aamacaa svaanauBava
far vaogaLa haota. KraoKrIca AamhI naSaIbavaana zrlaao haotao Asa Aamhalaa vaaTla.Aqaa-tca yaacao sagaLo Eaoya
jaat haoto to inasagaa-cyaa saaqaIlaa. vaOYNaaodovaIcyaa p`vaasaacaa qakvaa dUr krNyaasaazI ek tasaBar Aarama kolaa
AaiNa ]zUna AavaraAavarIlaa laagalaao. Aaja ra~I AapNa Aaplyaa GarI AsaNaar hI klpnaaca ]%saahIt krNaarI
haotI. saamaanaacaI AavaraAavar k$na savaora tIla DayanaIMga ha^lamaQaoca BarpoT naaSta kolaa. AamhI itGaaMnaI 12
cyaa drmyaana laa^ja saaoDlao. Aijat AaiNa kMpnaIlaa TaTa k$na jammau ivamaanatLavar jaaNyaasaazI irxaa
kolaI.irxaacao $.50 Jaalao. jammautIla saMSaiyat va saurixattocyaa p`ya%naaMcaa prt ekda AnauBava Aalaa.
paolaIsaanaI irxaa ADvaUna iktI maaNasa Aahat, kaozo caalalaat vagaOrocaI caaOkSaI kolaI va saaoDUna idlao.AamhI
ivamaanatLavar paocalaao.ivamaana du.3.25 cao haoto. AamhI 1.00 vaa.ca toqao paocalyaamauLo [kDo itkDo Ta[-ma
pasa kolaa. saamaanaacao vajana vagaOro k$na to ivamaanaat gaolyaavar AamhI maaokLoca haotao.ivamaanatLavarIla k^MTInamaQao
jaa}na kok va caha Gaotlaa. AayauYyaatIla ivamaanaacaa pihlaa p`vaasa. manaat far kutuhla haoto. Aajapya-Mt
Dao@yaava$na GarGart jaaNaarI ivamaana AaiNa pva[-laa kamaavar jaatanaa ivamaanatLacyaa baajaUnao basanao jaatanaa haoNaaro
ivamaanaacao ina%ya dSa-na evaZIca ivamaanaacaI AaoLK haotI. p`%yaok navyaa AaiNa pihlyaa gaaoYTIcao jao AakYa-Na,
kutuhla Asato to [qaohI maaJyaa manaat jaagaRt Jaalao haoto. 3.10 cyaa saumaarasa ivamaanaat basalaao.ivamaana jaoT
eArvaojacao va baao[-Mga 737 jaatIcao haoto.kahI xaNaatca ivamaanaanao ivamaanatL saaoDUna AakaSaat Jaop GaotlaI
haotI.ivamaanaatUna baahor baGatanaa nausata ipMjaarlaolaa kapUsa idsaavaa tsa dRSya idsat haot.ivamaanaacaa p`caMD vaoga
maa~ Aijabaat jaaNavat navhta. jammau to idllaI ho 55 ima.ca AMtr haot. yaa 55 ima.cyaa p`vaasaat caha,
ka^fI,naaSta vagaOro p`aoga`^ma par paDNaayaa hvaa[- sauMdrIcao kaOtuk vaaTlao. idllaI ivamaanatLavar ivamaana ]travaayalaa
6

jaagaa nasalyaanao 20 ima.ivamaana varca iGarTyaa Gaalat haoto %yaamauLo jammau-idllaI ha p`vaasa 20 ima.naI vaaZlaa
haota.toMvha maa~ idllaItIla laala ikllaa, kutubaimanaar vagaOro p`oxaNaIya sqaLaMcao dSa-na A%yaMt CaoTyaa Aakarat
Jaalao.idllaI ivamaanatLavar saaQaarNa ek tasa vaoL gaolaa. saamaana baahor kaZUna prt %yaaca ivamaanaat zovalao gaolao.
ba`ok janaI- Asalyaanao saamaana ]travaayalaa laagato. saha vaajata idllaIhUna ivamaanaanao AakaSaat Jaop GaotlaI.idllaI
- mauMba[- ha p`vaasa 1 tasa 40 ima.caa haota.yaa mauMba[-cyaa p`vaasaat prt ekda caha, BarpoT naaSta, caa^klaoTsa\
vagaOro idlao gaolao. ivamaana Aata mauMba[- ivamaanatLavar ]trt Aaho AaINa tapmaana 30 iDga`I saoM.Aaho ASaI hvaa[sauMdrIkDUna saucanaa haot Asatanaaca pavaNao Aaz vaajata ivamaana saaMtak`uJa ivamaanatLavar ]trlao. AamhI AaQaI
AaiNa saamaana naMtr. baahor yoa}na T^@saInao 8.40 laa GarI paocalaao.
evaZI kzINa va mah%vaacaI yaa~a kovaL dha idvasaat ivanaasaayaasa par pDlyaaba_la dovaacao manaaomana AaBaar maanalao.
GarI sauK$p paocalyaanaMtr tohI vaoLoAgaaodr caar idvasa Aalyaanao sagaLoca far KuYa haoto. ra~I 9.00
vaa.EaI.sahs~bauQdo jyaaMnaI Aamhalaa inaGatanaa bahumaaola maaga-dSa-na kolao haoto %yaaMcaa faona Aalaa AaiNa faonavar
p`%yaxa maaJaa Aavaaja eoktaca %yaaMnaa AaEcayaa-caa maaozaca Qa@ka basalaa. gaolyaa vaYaI-caa naOsaiga-k Aap%tIcaa
AnauBava laxaat Gaota %yaaMcyaa mato hI yaa~a mhNajao iSavaQanauYya ]calaNyaasaarKoca haoto va to AamhI laIlayaa Jaopvalao
haoto.Aqaa-t yaacao saMpUNa- Eaoya prt ekda %yaa inasagaa-laa AaiNa pyaa-yaanao EaI Amarnaaqalaa ca jaato!
- jaya Amarnaaqa - bama\ bama\ Baaolao homaMt gaaDgaIL