Bi 3

CH S SC KHE
ThS. BS. Nguyn Th Dng
MC TIU
Sau khi hc xong bi ny, sinh vin c kh nng!
"# T$%nh by &'ng c(c )h(* bi+u v, ch- s. v ch- s. s/c kh01.
2# T$%nh by h3) 45 67* 6inh ha v, c(c *hnh )h8n c9 bn c:a ch- s. s/c kh01.
3# T$%nh by &'ng v &8y &: c(c nh6 ch- s. s/c kh01 v c(c ch- s. s/c kh01 ;uan
*$ng v, *%nh h%nh s/c kh01 c:a <i=* Na6 v v>ng ?h@u ABTh(i B%nh DC9ng.
I. KHI NIM V CH S SC KHE
Ch s (Indic!"#$ %& '()
D7* ch- s. 4 67* bin s nhE6 o c mt kha cnh c:a 67* chC9ng
*$%nh#FG (n H?T#DIJ, 6 khKa cLnh ny c 4in ;uan *$Gc *i) &n 6Mc *iu c:a
chC9ng *$%nh.
D7* ch- s. 4 " bin s v% gi( *$N c:a n *hay &Oi P K* nhQ* 2 *hRi &i+6! 4'c bS*
&8u ?T#DI v sau khi ?T#DI &C3c *$i+n khai.
D7* ch- s. 4 " php o v% n &o gi( *$N c:a sG *hay &Oi *h1o nhTng &9n vN F
hi+u &+ c *h+ so s(nh c(c &9n vN ny *$ong ;u( kh/ vUi *C9ng 4ai. V9n vN *hCRng
F>ng 4 *- 4= )h8n *$6 HWJ hoXc s. &6.
D7* ch- s. *Y) *$ung vo 1 kha cnh c:a ?T#DI. ZhKa cLnh ny c *h+ 4 &8u
vo, &8u $a, k* ;u c:a ?T#DI. ?h- s. c8n &C3c &Nnh ngh[a *hY* \h])^ &+ c *h+
nhE6 &'ng vo khKa cLnh c8n &o &Lc cng nhi,u cng *.*.
?h- s. &C3c s_ FMng P nhi,u giai &oLn c:a " FG (n hoXc chC9ng *$%nh. Do nhTng
giai &oLn ny c &Xc &i+6 kh(c nhau nn vai *$` c:a nhTng ch- s. cng kh(c nhau.
Ch s c* !h+ %& ,-nh %./n' h"0c ,-nh !1nh.
a ?h- s. &Nnh 4C3ng 4 nhTng s. &6 &C3c, *hCRng *h+ hi=n P FLng s. &6
hoXc *- 4= )h8n *$6 HWJ.
a ?h- s. &Nnh *Knh 4 nhTng ;uan s(* 6b *, c *h+ &C3c s_ FMng &+ bO sung
cho s. &6 hoXc *- 4= )h8n *$6 HFo ch- s. &Nnh 4C3ng cung cQ)J nhE6 46 )hong )h'
*h6 *hbng *in v, b.i cnh &ang *$i+n khai c:a ?T#DI.
Ch s s2c 3h45 (ch s SK$ %& '()
Th1o c7i Vdng e T ?anaFa H2f""J! \?h- s. s/c kh01 4 nhTng cbng cM &o &Lc
s/c kh01 v c(c yu *. nh hCPng &n s/c kh01^
?h- s. s/c kh01 4 nhTng con s. hoXc s. *h.ng k c *h+ cung cQ) c9 sP cho sG so
s(nh. <Ui ch- s. s/c kh01, ch'ng *a c *h+ so s(nh c(c v>ng &Na FC, c(c F@n s., c(c
*hRi khong, hoXc chQ* 4C3ng ch6 sc s/c kh01. ?(c ch- s. s/c kh01 4 nhTng cbng
cM gi') cho c7ng &dng F@n cC, chKnh ;uy,n, c(c *O ch/c ch6 sc s/c kh01 bi* &C3c
h &ang P &@u Hv, 6X* s/c kh01#y *J, h &ang hCUng &n c(i g%, v &@u 4 chg c8n
&C3c ci *hi=n.
"
II. TH6NH 7H8N C9 :;N C<= CH S SK
Dgi ch- s. SZ &,u c 67* s. *hnh )h8n c9 bn nhC sau &@y.
h T> ,? @& ,-nh n'hA! cho bi* c(i g% &ang &C3c &o.
h 7h.Bn' ChDC hEc! 6b * cbng *h/c *Knh ch- s..
h S %iFG! *$%nh by c(c con s. &C3c s_ FMng *$ong cbng *h/c v ngudn s. 4i=u
h CB sH %I %GJn hoXc nhJn ,-nh! cho bi* vQn &, SZ no &ang &C3c &i,u *$a v c(ch 6 ch- s. c *h+ g) )h8n vo vi=c hi+u bi* *.* h9n
v, vQn &, SZ.
h KiLi hMn! 6b * nhTng giUi hLn hoXc nhTng vQn &, c8n 4Cu 5 khi Fin gii k* ;u.
ThK FM! ?h- s. \T- suQ* h'* *hu.c 4(^ c:a ?anaFa n6 2ffi *Knh *j cu7c Vi,u *$a SZ ?7ng &dng ?anaFa H??cSJ 2ffi
T sut ht thuc l
2
T> ,?
7h.Bn' ChDC hEcNCOn' !h2c
Hk,l *$i=u#2m,n *$i=uJ x "ffW
T- suQ* h'* *hu.c 4( P ?anaFa
n6 2ffi! 2f,"W
P-nh n'hA
Dn s t 12 tui tr ln tr li
&an h!t thuc l" #h$n n$%
ho&cth'nh thon() tnh th$nh
* trn tn +n s ,ana+a
- 12 tui
.)/ tri0u n1i h!t thuc
h$n n$% ho&c th'nh
thon tron +n s 22)3
tri0u n1i +n ,ana+a
tui - 12#s li0u 2445(
#6hn k c7a ,,89(
S %iFG
8!t thuc l" 1:c ;<=
l$ %u t nu% c> c7a
b0nh un th1 phi) b0nh
ti=) ?$ c"c b0nh kh"c@
A% l$ =Bt nu%n nhn
tC ?on cD thE +F phGn
1:c@
S %iFG
CB sH %I %GJn
KiLi hMn
9 li0u c7a
,,89 +Fa
trn s li0u tF
tr li@ ,,89
loi tr nhiHu
nhD= +n s
bao I= Jun
Bi) +n tBc t
n1i khu
bo tIn) ?@?@
III. CC NHQM CH S SK V6 CRNK SNK
T$ong c(c Th.ng k S/c Zh01 Th oiUi Fo TO ?h/c e T Th oiUi HT?eTToJ
Qn hnh hng n6, c(c ch- s. SZ &C3c )h@n $a *hnh i nh6 *h1o i 4[nh vGc!
"# o(nh nXng c:a b=nh *Y* v *_ vong
6h +KL tui thM) t' suNt tC ?on c7a trO P 1 tui) ?@@?@
2# T_ vong v b=nh *Y* chuyn bi=* *h1o nguyn nh@n
6h +KL phn b nu%n nhn cht trO P . tui #*() t' suNt hi0n =Qc 8RS
n1i lTn 1.U35 tui #*() ?V?@
3# ?(c b=nh *$uy,n nhi6 chn 4c! s. *$CRng h3) 6Sc b=nh &C3c b(o c(o
6h +KL b0nh t) b0nh st rt) ?@@?@@
n# V7 )h: Hcov1$ag1J c:a FNch vM y *
6h +KL B ph7 c7a chW= sDc tiHn sn #*() B ph7 c7a ti= ch7n trO 1
tui) ?@@?@
k# ?(c yu *. nguy c9
6h +KL trO sinh nhX cn #*() +n s 1.U35 tui cD kin thYc !n Z% 7 ?H
8RS[\RD9 #*() ?@@?
p# Nh@n 4Gc y *, c9 sP vY* chQ* v *hu.c *hi* yu
6h +KL s b"c s][14@444 +n) s i1n b0nh[14@444 +n) ?V?V
l# ?hi )hK y *
6h +KL tn chi ph % t tnh b^n * trn _D`) tn chi ph % t tnh trn
Zu n1i Jui ra a9D) ?@@?@
m# SG bQ* b%nh &qng *$ong ch6 sc y *
6h +KL tr1n h:p 1:c b sanh b^n c"n bB % t #*() B ph7 ti= ch7n
na b0nh si trO 1 tui) ?@@?@
i# ?(c s. *h.ng k v, F@n s. hc v kinh *Bxr h7i hc
6h +KL t' l0 tWn +n s h$n nW=) t' l0 +n s sn ?cn d the)@@?@@?
COn' dTn' cU ch s SK
?h- s. SZ c *h+ gi') cho *Q* c nhTng ngCRi $a ;uy* &Nnh HF1cisionB6ak1$sJ!
h ci+u &C3c c(c vQn &, SZ, c(c khuynh hCUng SZ v &() /ng vUi nhTng vQn &,
v khuynh hCUng ny. Thbng ;ua c(c ch- s. SZ, c(c cQ) chKnh ;uy,n c *h+
)h@n *Kch nhu c8u SZ c:a ngCRi F@n, &Nnh $a c(c Cu *in c8n can *hi=) v &Ca $a
nhTng FNch vM ch6 sc SZ )h> h3).
h Th1o Fsi v ci *hi=n h= *h.ng ch6 sc SZ. ?h- s. SZ c *h+ gi') c(n b7 y *
ci *hi=n FNch vM ch6 sc SZ bEng c(ch so s(nh k* ;u c:a nhTng hoL* &7ng
y * c:a &9n vN 6%nh vUi c(c k* ;u ny c:a nhTng &9n vN 46 *.* h9n.
3
h VCa $a nhTng ;uy* &Nnh v, chKnh s(ch y * FGa *$n nhTng bEng ch/ng *.*.
h VC3c bi* $s v, chQ* 4C3ng c:a c(c FNch vM ch6 sc SZ v c:a c(c chKnh s(ch
y *.
IV. CC CH S SC KHE VU=N TWXNK V TYNH HYNH SC KHE
ZN TG[i !hE !#Gn' \(nh !1nh !] %^c sinh Htiu1 vx)1c*ancy a* bi$*hJ
HT$iwn voxng sbyng *$ung biznh khi sinh hay TuOi *hox *$ung biznhJ! 4 s. &o &C3c
bi* &n nhi,u nhQ* v, *%nh h%nh s/c kh01 c:a 67* F@n s., v *hCRng &C3c F>ng &+
&(nh gi( sG )h(* *$i+n y * c:a c(c ;u.c gia. ?h- s. ny &o *hRi gian s.ng *$ung b%nh
c:a 67* *${ s9 sinh nu c(c &i,u ki=n *_ vong )hO bin P *hRi &i+6 sinh &C3c x16
nhC khbng &Oi su.* cu7c &Ri. Thbng *hCRng, ch- s. ny &C3c *Knh *o(n FGa *$n s.
4i=u &ng k5 *_ vong. Tuy nhin, P c(c ;u.c gia c(ch *Knh ny c kh(c nhau &bi ch'*
v, 6X* )hC9ng )h().
_N T sG`! cha! cU !#b d.Li Z !G[i H|nuan* 6o$*a4i*y $a*1 a |D}J
?h- s. ny c 5 ngh[a ;uan *$ng &Xc bi=* v% n )hn (nh hYu ;u c:a c(c &i,u
ki=n kinh *Bxr h7i 4n s/c kh01 c:a ngCRi 6] v *${ s9 sinh, cng nhC 4n hi=u ;u
c:a h= *h.ng y *. T~ suQ* ny &C3c &Nnh ngh[a 4 s. *${ 16 FCUi " *uOi ch* *Knh
b%nh ;u@n *$n ".fff *${ 16 sinh $a s.ng H4iv1 bi$*hsJ *$ong n6. ?(c yu *. nhC
s/c kh01 c:a b 6] H)hM nT c *haiJ, FNch vM ch6 sc s/c kh01 b 6], c@n nXng 4'c
sinh 4 nhTng yu *. ;uy* &Nnh nh hCPng &n |D}. B=nh *iu chy, vi6 )hOi, v
suy Finh FCng c:a c 6] v con 4 nguyn nh@n c:a nhi,u c(i ch*.
cN T sG`! cha! cU !#b d.Li d !G[i HnF1$ak 6o$*a4i*y $a*1J
t 67* ch- s. nhLy c6 kh(c 4in ;uan c &n 6/c &7 s/c kh01 c:a *${ 16 4n
sG )h(* *$i+n v sG kh01 6Lnh c:a c 67* F@n s.. T~ suQ* ny &C3c &Nnh ngh[a 4 s.
*${ 16 FCUi k *uOi ch* *Knh b%nh ;u@n *$n ".fff *${ 16 sinh $a s.ng *$ong n6.
Ngoi c(c nguyn nh@n g@y ch* xy $a *$ong *hRi k s9 sinh Hn *u8n &8u sau sinhJ,
c(c b=nh *iu chy, vi6 )hOi v chQn *hC9ng 4 nhTng nguyn nh@n hng &8u g@y
ch* P *${ k *uOi.
eN T sG`! cha! d" !`! cf cDc n'Gghn nhin HDo$*a4i*y u$o6 a44 caus1sJ
oi *S* 4 *- suQ* ch*, 4 s. &o *hbng FMng nhQ* )hn (nh s/c kh01 c:a 67* F@n
s.. VC3c *Knh bEng c(ch chia *Ong s. ch* c:a " n6 cho F@n s. CUc 4C3ng 4'c giTa
n6.
dN T s cha! (\&$ jk HDa*1$na4 6o$*a4i*y $a*ioJ
T%nh *$Lng ch* HbJ 6] &C3c &Nnh ngh[a 4 *_ vong c:a 67* b 6] *$ong 4'c c
*hai hoXc sinh nP, hoXc *$ong v`ng n2 ngy sau sinh Fo bQ* k nguyn nh@n no c
4in ;uan &n hoXc bN 46 nXng *h6 bPi *hai nghn. T%nh *$Lng ny bao gd6 nhTng
c(i ch* *$Gc *i) Fo c(c *ai bin Hsn khoaJ c:a vi=c 6ang *hai, c:a 4'c can *hi=) H&
sinhJ, c:a vi=c bQ* cn hoXc &i,u *$N sai. T%nh *$Lng ny cng bao gd6 nhTng c(i ch*
gi(n *i) Fo b=nh *Y* &r c *j *$CUc, hoXc b=nh *Y* 6Sc )hi 4'c 6ang *hai bN 46 nXng
*h6 Fo hYu ;u c:a vi=c 6ang *hai. V@y 4 67* ch- s. ;uan *$ng 4in ;uan &n s/c
kh01 v *h@n )hYn c:a )hM nT. T- s. &C3c *Knh vUi s. b 6] ch* chia cho *Ong s. *${
sinh $a s.ng.
n
lN T sG`! hiFn jmc HIV Hc|< )$1va41nc1 $a*1J
?h- s. 4 cn c/ &(nh gi( *%nh h%nh 4@y nhi6 v 6/c &7 )h(* *$i+n c:a cn
b=nh *h k~ &dng *hRi 4 cn c/ &(nh gi( k* ;u v, cbng *(c *uyn *$uy,n )h`ng
ch.ng c|<. VC3c *Knh bEng c(ch 4Qy *Ong s. ngCRi H&C3c CUc 4C3ngJ &ang s.ng vUi
c|< P " *hRi &i+6 &Xc bi=* chia cho "ff.fff HngCRiJ.
BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB
Tham kh f"
"# c1a4*h ?ounci4 ou ?anaFa. I ?i*i1ns ouiF1 *o c1a4*h |nFica*o$s. c1a4*h ?ounci4
ou ?anaFa, anua$y 2f"".
2# Nina $ank14, Inas*asia oag1. Dv unFa61n*a4s. DvIS}v vva4ua*ion.
anua$y 2ffl.
3# N7i Fung h= *h.ng ch- *iu *h.ng k ;u.c gia. HBan hnh k6 *h1oJ Thbng *C c:a
B7 *$CPng B7 Z hoLch v V8u *C s. f2#2f""#TTBBZcVT ngy "f#f"#2f"".
n# v?D H2f"fJ, c1a4*h a* a o4anc1! Isia#aciuic 2f"f, v?D ub4ishing.
h**)!##Fx.Foi.o$g#"f."lml#ilmi2pnfip2f2B1n.
k# o$4F c1a4*h S*a*is*ics 2f"f. |nFica*o$s ?o6)1nFiu6. |n*1$i6 v1$sion. c,
2f"f.



k