MARIANI GHANI

Kaedah pengurusan yang dipelopori oleh pihak industri

di Jepun bagi mewujudkan persekitaran tempat kerja
yang bersih, kemas, tersusun dan selamat
Amalan 5S bermatlamat mewujudkan persekitaran kerja
yang berkualiti secara sistematik dan praktikal
Pelaksanaan Amalan 5S yang berkesan dapat
meningkatkan kualiti perkhidmatan, menjimatkan kos
dan memudahkan proses kerja selain memberi nilai
tambah kepada imej organisasi
Satu kaedah atau teknik yang digunakan untuk
mewujudkan dan mengekalkan persekitaran kerja
yang berkualiti di dalam sesebuah organisasi
5S berupaya memperkukuhkan lagi Sistem
Pengurusan Kualiti Jabatan/Agensi berasaskan
Standard MS ISO 9000, khususnya dalam
memenuhi keperluan klausa Pengurusan Sumber
berkaitan Persekitaran Kerja
SISIH
SUSUN
SAPU SERAGAM
SENTIASA
AMAL
1. Mewujudkan suasana bersih, kemas, tersusun dan
teratur serta selamat
2. Mewujudkan persekitaran dan kemudahan pejabat
lebih teratur dan mudah untuk diselenggara
3. Meningkatkan kreativiti dan inovasi
4. Meningkatkan motivasi dan disiplin
5. Memupuk semangat berpasukan
6. Memupuk nilai tanggungjawab terhadap kemudahan
pejabat
7. Membina pembaikan berterusan di dalam
peningkatan kualiti organisasi
KONSEP AMALAN 5S
SISIH secara berkesan
Tandakan barang-barang yang tidak diperlukan dengan
menggunakan kaedah Tag Merah dan kaedah Tag Kuning
Menentukan tempat penyimpanan bagi barang/peralatan yang
masih diperlukan
Bagi barang yang hendak dilupuskan, rujuklah kepada
Pekeliling/Arahan/Peraturan kerajaan
SISIH Pengasingan dan pelupusan barang yang tidak
perlu di tempat kerja
Menentukan jenis barang/peralatan/rekod
yang hendak dilupuskan
Melekat/melabel Tag Merah ke atas barang
/peralatan/rekod yang telah dikenalpasti
Mewujudkan kawasan Tag Merah - kawasan
pengumpulan barang/ peralatan/rekod yang
tidak diperlukan untuk pelupusan
Mencatatkan barang/peralatan/rekod
yang telah dilabelkan dengan Tag Merah
SUSUN - Menyusun dan menyimpan barang dengan kemas,
mudah diambil dan disimpan semula di tempatnya
SUSUN secara berkesan:
Guna Falsafah 5S
Setiap Barang Ada Tempatnya dan Setiap Tempat ada Barangnya
Menggunakan kaedah First-In-First-Out (FIFO)
Melabelkan dan mengindeks nama dan nombor pada
barang/peralatan/rekod
Menyusun barang/peralatan/rekod mengikut kategori
Memastikan barang disusun dengan sebaik mungkin supaya mudah
dicapai
SEBELUM SELEPAS
A A A A A A
B B B B B B
D D D D D D
C C C C C C
E E E E E E
Sediakan tempat
Padankan nama
C4 C3 C2 C1 C7 C6 C5
B4 B1 B2 B3 B5 B6 B7
A4 A5 A6 A7 A1 A2 A3
A4 A5 A6 A7 A1 A2 A3
B4 B1 B2 B3 B5 B6 B7
C4 C3 C2 C1 C7 C6 C5
Telus / tiada penutup
Petunjuk paras Stok
SUSUN
B10 - 100 B12 - 100
B10 - 150 B12 - 150
1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112
Sisih pembaziran
Susunan menegak
Tiada ruang di atas lantai
SUSUN
B20S H B25S H B30S H
B35S H B40S H B50S H
Mudah dicari
Tidak mendatar
Susun menegak
SUSUN
Kesan Kejayaan SUSUN boleh diukur
melalui:
Pencarian/ capaian
barang/peralatan/dokumen dalam tempoh
30 saat
SAPU - Membersih tempat kerja dengan rapi supaya tiada habuk,
kotoran dilantai, mesin dan peralatan
SAPU secara berkesan
Mengagihkan Tugasan Pembersihan
Menentukan hak milik (ownership) ruang/ peralatan bagi setiap ahli
Mewujudkan kaedah pembersihan yang akan digunakan
Menyediakan peralatan dan bahan-bahan untuk kerja pembersihan
Melaksanakan kerja pembersihan
Kesan Kejayaan SAPU boleh diukur melalui:
Produk dan hasil kerja yang berkualiti
Persekitaran kerja yang selesa dan selamat
Keadaan persekitaran lebih bersih
Kos penyelenggaraan lebih rendah
SERAGAM - sekeadaan, sebentuk dan sewarna sama ada
pada ciri-ciri, susun atur atau peraturannya dengan
mewujudkan keseragaman prosedur, susun atur dan piawai
SERAGAM secara berkesan
Mewujudkan senarai semak tugasan dengan teknik 5W1H
Mewujudkan senarai semak peraturan inventori
Mengadakan prosedur kerja pembersihan
Mengadakan jadual penyelenggaraan
Mewujudkan model/aktiviti susun atur yang SERAGAM
Kesan Kejayaan SERAGAM boleh diukur
melalui:
Mempunyai piawaian ruang tempat kerja yang
lebih baik
Mempunyai impak visual yang positif
Mempunyai peraturan dan piawaian prosedur
kerja (SOP)
SENTIASA AMAL - usaha mengekalkan 4 Amalan
5S yang pertama iaitu Seiri, Seiton, Seiso dan Seiketsu
di samping melaksanakan penambahbaikan
berterusan di premis Jabatan/Agensi
Panduan MengekalkanAmalan 5S
Meneruskan program kesedaran tentang kepentingan Amalan 5S dengan
mengadakan latihan yang berterusan
Memastikan audit dalaman Amalan 5S dilaksanakan secara berkala
Memastikan aktiviti promosi berterusan
Mewujudkan sistem pengiktirafan dan penghargaan kepada usaha yang
ditunjukkan oleh warga Jabatan/Agensi
Mewujudkan sistem pemantauan yang efektif dan sistematik
Kesan Kejayaan SENTIASA AMAL boleh diukur
melalui:
Prestasi cemerlang berterusan melalui aktiviti audit
dalaman Amalan 5S Jabatan/Agensi
Warga Jabatan/Agensi sentiasa kelihatan ceria dan
bersemangat melaksana Amalan 5S di samping
mematuhi peraturan di tempat kerja
Wujudnya disiplin dan semangat kerja berpasukan di
kalangan warga Jabatan/Agensi
Kesan Kejayaan SENTIASA AMAL boleh diukur melalui:
Warga mempunyai daya usaha untuk sentiasa
mengamal dan menambahbaik Amalan 5S di tempat kerja
Peningkatan kecekapan dan keberkesanan proses kerja
Penyertaan dan kejayaan dalam konvensyen,
pertandingan dan anugerah berkaitan Amalan 5S
1
Pembentukan Jawatankuasa Pelaksana
Amalan 5S
2
Mewujudkan sektor/zon Amalan 5S
3
Latihan Amalan 5S
4
Pelancaran 5S
Struktur Pelaksanaan Amalan 5S:
Tanggungjawab Jawatankuasa Pelaksana
Amalan 5S hendaklah menyeluruh dan setiap
ahli Jawatankuasa dan ahli hendaklah
menjalankan peranan masing-masing
Pengerusi Jawatankuasa Pelaksana 5S
bertanggungjawab untuk memastikan
pelaksanaan Amalan 5S dijalankan sebaiknya
1
Pembentukan Jawatankuasa Pelaksana Amalan
5S
Tujuan: mewujudkan kawasan tanggungjawab
kumpulan bagi memudahkan pelaksanaan dan
pengawasan Amalan 5S
Pembahagian sektor/zon hendaklah dijelaskan
melalui pewujudan pelan lokasi sektor/zon bagi
memudahkan rujukan
Susun atur keseluruhan sektor/zon dan
pembahagian kepada sektor/zon kecil hendaklah
bersesuaian mengikut fungsi dan saiz organisasi
2
Mewujudkan sektor/zon Amalan 5S
Menentukan nama kumpulan untuk setiap
sektor/zon dan jumlah keahlian kumpulan bagi
setiap sektor/zon
Mewujudkan sudut 5S dengan mempamerkan
struktur kumpulan dan sektor/zon masing-
masing dengan mengambil kira hala tuju Amalan
5S di Jabatan/Agensi
2 Mewujudkan sektor/zon Amalan 5S 2 Mewujudkan sektor/zon Amalan 5S
Sudut 5S perlu mengandungi perkara-perkara
berikut:
Polisi/Objektif/Matlamat Amalan 5S
Carta Organisasi Amalan 5S
Carta Perbatuan/Gantt Chart
Peta lokasi/Pelan lantai sektor/zon 5S
Rekod aktiviti (gambar) sebelum dan selepas
pelaksanaan sesuatu Amalan 5S
Sudut 5S perlu mengandungi perkara-perkara
berikut:
Slogan Amalan 5S
Buletin berkaitan Amalan 5S (jika berkenaan)
Maklumat bagi tujuan promosi Amalan 5S di
Jabatan/Agensi
Nama kumpulan mengikut sektor/zon
Penjelasan perancangan, pelaksanaan,
pemantauan dan penarafan (Jadual 4P) Amalan
5S
Jadual tugas dan pelaksanaan aktiviti
Jadual mesyuarat/perjumpaan kumpulan
Tujuan: mendalami pengetahuan berkaitan Amalan 5S di
samping untuk membudayakan Amalan 5S kepada
warga Jabatan/ Agensi
Di antara latihan/program yang perlu diikuti :
Program Kesedaran Amalan 5S
Kaedah Amalan dan Pelaksanaan Amalan
5S
Audit Dalaman Amalan 5S
3
Latihan Amalan 5S
Pelancaran dan perasmian Amalan 5S boleh diadakan sebagai
tanda mula di samping untuk menyampaikan hasrat dan sokongan
pengurusan bagi melaksanakanAmalan 5S dalamJabatan/Agensi
Antara perkara yang perlu diberikan penekanan adalah seperti
berikut:
Dasar Amalan 5S
Zon-zon 5S
Objektif Amalan 5S
Pelan tindakan pelaksanaan Amalan 5S
Buku Panduan Pelaksanaan Amalan 5S
4
Pelancaran 5S
Audit Dalaman Amalan 5S perlu
dilaksanakan secara berkala untuk
memastikan setiap Jabatan/Agensi
membuat penambahbaikan secara
berterusan
1
Membentuk Pasukan Audit
2
Latihan Audit Amalan 5S
3
Mengaudit Prestasi Amalan 5S
4
Mengumumkan Penemuan Audit
Jawatankuasa Pelaksana Amalan 5S perlu
mengenalpasti, melatih dan melantik juruaudit untuk
melaksanakan aktiviti audit dalaman Amalan 5S dengan:
Menyediakan kriteria Audit Dalaman Amalan
5S
Menentukan kekerapan aktiviti Audit Dalam
Amalan 5S
1
Membentuk Pasukan Audit
Pasukan audit dalaman Amalan 5S hendaklah diberi
latihan untuk memastikan urusan audit dalaman Amalan
5S dapat dijalankan dengan cekap dan berkesan
2
Latihan Audit Amalan 5S
3
Mengaudit Prestasi Amalan 5S
Pasukan audit dalaman akan menjalankan audit dalam
seperti yang telah dijadualkan oleh Jawatankuasa
Pelaksana
Pengerusi Jawatankuasa Audit Dalam Amalan
5S hendaklah melaporkan penemuan audit
dalaman kepada Pengerusi Jawatankuasa
Pelaksana Amalan 5S Jabatan/Agensi atau
kepada ketua Jabatan/Agensi bagi dimaklumkan
kepada semua warga Jabatan/Agensi
4
Mengumumkan Penemuan Audit
Lantai ruang kerja/bilik pegawai sentiasa berada dalam
keadaan bersih
Tanda nama dan jawatan pegawai diletakkan di ruang
kerja/partition pegawai/pintu bilik pegawai mengikut
kesesuaian
Satu (1) tray surat (jika ada) dan dilabelkan
masuk/keluar
Rubber stamp yang aktif (dilabel serta disenaraikan) jika
berkaitan dengan tugasan harian sahaja
Sekiranya pegawai dibekalkan dengan laci meja,
penggunaan ruang laci boleh seperti berikut:
i. Laci paling atas dikhaskan penggunaannya kepada
alat-alat tulis dan disusun kemas mengikut kreativiti
pegawai
ii. Laci tengah diguna bagi menempatkan dokumen-
dokumen rasmi seperti diari, planner dan buku
catatan
iii. Laci bawah diguna bagi menempatkan alatan/
barang peribadi seperti beg tangan, dompet, telefon
bimbit dan lain-lain
Setiap peralatan gunasama dan mudah alih
sahaja disediakan lot yang bersesuaian
Pelabelan dan lot alatan haruslah seragam
(contoh: bakul sampah label dan tanda lot
diletak di bawah tapak bakul sampah dengan
saiz yang seragam)
Kabinet fail dilabelkan mengikut jenis dokumen dan
nombor indeks/rujukan
Fail disusun dengan kemas dan teratur mengikut
turutan nombor siri fail dan boleh dicapai dalam
tempoh masa 30 saat
Fail terperingkat mestilah dikendalikan mengikut
Akta Keselamatan Kerajaan
Stor sentiasa berada dalam keadaan bersih dan kemas
Peralatan sokongan pengurusan stor termasuk tangga
mudah alih dan troli berada dalam keadaan baik dan
ditentukan tempat khas
Semua barang/stok di dalam stor disusun dengan kemas
, teratur dan mempunyai kad inventori stok
Kaunter khidmat pelanggan sentiasa bersih, kemas
dan tersusun
Peralatan/kemudahan/perabot di ruang menunggu
disusun dengan teratur dan berada dalam keadaan
baik
Kawasan persekitaran ruang menunggu tetamu
sentiasa bersih dan kemas
Kemudahan tanda arah/petunjuk dipamerkan
dengan jelas di kawasan yang mudah dilihat
Bilik mesyuarat/bilik perbincangan sentiasa
berkeadaan bersih dan kemas
Peralatan/kemudahan dalam bilik mesyuarat/bilik
perbincangan sentiasa dalam keadaan sempurna dan
boleh digunakan
Maklumat berkaitan mesyuarat dipamerkan di pintu
masuk bilik mesyuarat. Contoh: Penggunaan papan
tanda (slot in board)
Pegawai bertanggungjawab boleh dilantik bagi
memantau kebersihan dan kekemasan bilik
mesyuarat/bilik
Pantri sentiasa berada dalam keadaan bersih,
kemas, serta bebas daripada sebarang serangga/
makhluk perosak dan bau yang tidak
menyenangkan
Semua peralatan dan perkakas disusun dengan
kemas dan teratur setelah digunakan
Perkakas/alatan yang disimpan di dalam
kabinet/almari/rak dilabelkan dengan nama
perkakas dan diseragamkan mengikut kesesuaian
Surau/bilik solat sentiasa dalam keadaan bersih
dan kemas
Buku-buku/bahan bacaan agama sentiasa
disusun kemas dan teratur di dalam
almari/kabinet/rak yang disediakan
Selipar/kasut disusun dengan rapi dan kemas
pada tempatnya
Arah kiblat dipamerkan dengan jelas dan mudah
dilihat
Keseluruhan ruang tandas termasuk lantai, dinding
sentiasa dalam keadaan bersih
Peralatan/kelengkapan seperti tempat sampah, tisu
dan bekas cecair sabun disediakan di dalam tandas
Semua lampu tandas sentiasa berfungsi dengan baik
Sinki dan mangkuk tandas sentiasa berkeadaan
bersih, tidak tersumbat dan paip air berfungsi dengan
baik
LAIN-LAIN GAMBAR
Tanda nama dan jawatan pegawai diletakkan di ruang
kerja/partition pegawai/pintu bilik pegawai mengikut
kesesuaian
Ruang laci alat tulis disusun
kemas dan teratur
PERSOALAN
Adakah Setiap Barang Perlu Ada Petak Lot?
Adakah
Kerusi
Perlu
Ada
Petak
Lot ?