TNG CNG TY IN LC MIN BC

CNG TY VIN THNG V CNG NGH THNG TIN

IN LC MIN BC













CHNG TRNH O TO NNG BC CNG NHN
TI LIU MN HC
CC VN V QUN L
Qun tr Cng ngh

















H Ni thng 3 nm 2011

MC LC
1 CNG NGH V QUN TR CNG NGH. ..................................................... 3
1.1 CNG NGH ...................................................................................................... 3
1.1.1 Cc khi nim c bn v cng ngh:.......................................................... 3
1.1.2 Cc b phn cu thnh mt cng ngh: .................................................... 3
1.1.3 Chu trnh sng ca cng ngh .................................................................... 4
1.2 QUN TR CNG NGH ................................................................................. 7
1.2.1 Khi nim: .................................................................................................... 7
1.2.2 Nhng thch thc v tr ngi trong MOT ............................................... 8
2 NH GI CNG NGH V NNG LC CNG NGH ............................... 8
2.1 NH GI CNG NGH ................................................................................. 8
2.2 NH GI NNG LC CNG NGH. ....................................................... 14
2.2.1 Phn loi nng lc cng ngh. .................................................................. 15
2.2.2 Cc bin php nng cao nng lc cng ngh .......................................... 20
3 D BO V HOCH NH CNG NGH ...................................................... 22
3.1 D BO CNG NGH ................................................................................... 22
3.1.1 Khi nim ................................................................................................... 22
3.1.2 S cn thit ca d bo cng ngh ........................................................... 22
3.1.3 p dng ca d bo cng ngh ................................................................ 23
3.1.4 Phng php d bo cng ngh ............................................................... 23
3.1.5 K thut d bo cng ngh ....................................................................... 24
3.2 HOCH NH CNG NGH ........................................................................ 25
3.2.1 Khi nim ................................................................................................... 25
3.2.2 Qu trnh hoch nh cng ngh. ............................................................. 25
4 LA CHN V I MI CNG NGH .......................................................... 26
4.1 Cng ngh thch hp. ........................................................................................ 26
4.2 La chn cng ngh .......................................................................................... 28
4.2.1 Khi nim ................................................................................................... 28
4.2.2 Cc yu t cn xem xt khi la chn cng ngh. .................................... 29
4.3 I MI CNG NGH .................................................................................. 29
4.3.1 Khi nim ................................................................................................... 29
4.3.2 Cc yu t nh hng n i mi cng ngh. ....................................... 32
4.3.3 Tc ng ca i mi cng ngh .............................................................. 32
4.3.4 Qu trnh i mi cng ngh. ................................................................... 33
4.3.5 Qu trnh hnh thnh v ng dng cc cng ngh mi. ........................ 35
4.3.6 p dng cng ngh mi. ........................................................................... 36
4.3.7 Hiu qu ca qu trnh i mi cng ngh. ............................................ 38
4.3.8 Yu cu i vi doanh nghip i mi cng ngh. ............................ 39

1 CNG NGH V QUN TR CNG NGH.
1.1 CNG NGH
1.1.1 Cc khi nim c bn v cng ngh:
Chng ta tha nhn nh ngha cng ngh do U ban Kinh t v X hi khu vc
Chu Thi Bnh Dng (Economic and Social Commission for Asia and the Pacific
ESCAP) a ra: Cng ngh l kin thc c h thng v quy trnh v k thut dng
ch bin vt liu v thng tin. N bao gm kin thc, k nng, thit b, phng php v
cc h thng dng trong vic to ra hng ho v cung cp dch v nh ngha cng
ngh ca ESCAP c coi l bc ngot trong quan nim v cng ngh. Theo nh
ngha ny, khng ch sn xut vt cht mi dng cng ngh, m khi nim cng ngh
uc m rng ra tt c cc lnh vc hot ng x hi. Nhng lnh vc cng ngh mi m
dn tr thnh quen thuc cng ngh thng tin, cng ngh ngn hng, cng ngh du lch,
cng ngh vn phng
1.1.2 Cc b phn cu thnh mt cng ngh:
Bt c cng ngh no, d n gin cng phi gm c bn thnh phn. Cc thnh
phn ny tc ng qua li ln nhau thc hin qu trnh bin i mong mun. Cc
thnh phn ny hm cha trong phng tin k thut (Facilities), trong k nng ca
con ngi (Abilities), trong cc t liu (Facts) v khung th ch (Framework) iu
hnh s hot ng ca cng ngh.
1.1.2.1 Cng ngh hm cha trong cc vt th bao gm:
Cc cng c, thit b my mc, phng tin v cc cu trc h tng khc. Trong
cng ngh sn xut cc vt th ny thng lm thnh dy chuyn thc hin qu trnh
bin i (thng gi l dy chuyn cng ngh), ng vi mt qui trnh cng ngh nht
nh, m bo tnh lin tc ca qu trnh cng ngh. C th gi thnh phn ny l phn
k thut (Technoware k hiu T).
1.1.2.2 Cng ngh hm cha trong k nng cng ngh ca con ngi lm vic trong
cng ngh bao gm:
Kin thc, kinh nghim, k nng do hc hi, tch lu c trong qu trnh hot
ng, n cng bao gm cc t cht ca con ngi nh tnh sng to, s khn ngoan, kh
nng phi hp o c lao ng C th gi thnh phn ny l phn con ngi
(Humanware k hiu H).
1.1.2.3 Cng ngh hm cha trong khung th ch xy dng cu trc t chc:
Nhng quy nh v trch nhim, quyn hn, mi quan h, s phi hp ca cc c
nhn hot ng trong cng ngh, k c nhng quy trnh o to cng nhn, b tr sp xp
thit b nhm s dng tt nht phn k thut v phn con ngi. C th gi thnh phn
ny l phn t chc (Orgaware k hiu O).
1.1.2.4 Cng ngh hm cha trong cc d liu c t liu ho c s dng trong
cng ngh, bao gm :
Cc d liu v phn k thut, v phn con ngi v phn t chc . V d, d liu
v phn k thut nh: Cc thng s v c tnh ca thit b, s liu v vn hnh thit b,
duy tr v bo dng, d liu nng cao v d liu thit k cc b phn ca phn
k thut. C th gi thnh phn ny l phn thng tin ca cng ngh (Inforware k
hiu I).











H
I

T
o o


Hnh 1. Minh ho mi quan h gia bn
thnh phn cng ngh


Hnh 1. M t mi quan h gia bn thnh phn ca mt cng ngh, trong
phn H nh b no, phn T nh tri tim, khng kh chung quanh nh thng tin I, tt c
nm trong ngi nh t chc O.
1.1.3 Chu trnh sng ca cng ngh

S pht trin ca mt cng ngh c qui lut bin i theo thi gian. Qun l cng
ngh i hi c s hiu bit su sc v chu trnh sng ca cng ngh, c bit l mi
quan h ca chu trnh sng cng ngh vi s tng trng th trng ca n. hiu r
chu trnh sng cng ngh cn cp n hai c trng khc c lin quan, l gii
hn ca tin b cng ngh v chu trnh sng ca sn phm.
1.1.3.1 Gii hn ca tin b cng ngh
Mt cng ngh c cc tham s thc hin, biu hin mt thuc tnh bt k. V d
vi ng c ca hi nc l hiu sut ca chu trnh nhit, vi t l tc tnh theo
km/h Tin b cng ngh l s nng cao nhng tham s ny. Nu biu hin cc tham
s thc hin theo trc y, ng vi thi gian theo trc x, ta c mt ng cong c dng
hnh ch S (hnh 2).


















Tham s
k thut


Gii hn vt l




Giai
on
phi
thai
Giai on
tng
trng




Giai on bo ho








Thi gian

Hnh 2 ng cong ch S ca tin b cng ngh

ng cong ca ch S c th chia lm ba giai on: giai on phi thai, giai
on tng trng v giai on bo ho.
Giai on phi thai c trng bi s tng trng tham s thc hin chm, tip
theo, cc tham s c ci thin nhanh nh cc ci tin. Giai on bo ho bt u
khi cng ngh t n gii hn ca n, v d cc gii hn vt l. Nh ng c hi
nc l gii hn ca hiu sut chu trnh nhit.
c trng ch S dn n mt nhn thc quan trng khi mt cng ngh t ti
gii hn t nhin ca n, n tr thnh cng ngh bo ho v c kh nng b thay th
hay loi b.

1.1.3.2 Chu trnh sng ca sn phm
Quy lut bin i ca khi lng mt sn phm bn c trn th trng theo
thi gian c gi l chu trnh sng ca sn phm. Hnh 1.5. biu th mi quan h
chu trnh sng sn phm vi th trng.

















A B C D E F










Thi gian


Hnh 3 Chu trnh sng sn phm - th trng


Giai on A biu th s hnh thnh sn phm: tng thit k, trin khai, sn
phm cha c trn th trng, khng mang li li nhun cho Cng ty.
Giai on B bt u gii thiu sn phm trn th trng, c trng ca n l
lng bn chm.
Sau sn phm chuyn sang giai on C lung bn tng nhanh. Sau lng
bn gim dn (D), xut hin sn phm mi u vit hn n (E) v n b thay th -
giai on (F).
1.1.3.3 Chu trnh sng ca cng ngh v quan h vi th trng
Hnh 4 biu th mi quan h gia s tng trng th trng ca mt cng ngh
vi cc giai on trong chu trnh sng ca n. Trc x biu din thi gian tn ti ca
cng ngh, cn trc y biu th khi lng bn c n trn th trng theo su giai
on: 1) trin khai (A); 2) a ra p dng (B); 3) tng trng ng dng (C); 4) bo
ho (D); 5) b thay th (E) v 6) loi b cng ngh (F).
Hnh 4. Tng trng th trng ti cc giai on khc nhau ca chu trnh sng
cng ngh
S lng p dng


A B C D E F











Thi gian



Trong giai on A: trin khai cng ngh, th trng cha c cng ngh. Trong
giai on tip theo B, C, D khi lng cng ngh bn c trn th trng tun theo
ng cong tin b cng ngh. N c trng bi s tng chm lc u sau tng


nhanh ri bo ho.
Cng ngh t ti nh sau bt u gim (E) v b thay th khi c cng ngh
mi xut hin (F).
1.1.3.4 ngha ca chu trnh sng cng ngh
+ Trong thi gian tn ti ca mt cng ngh, cng ngh lun bin i: v tham
s thc hin ca cng ngh; v quan h vi th trng
+ Trong nn kinh t cnh tranh, duy tr v tr ca mnh, cc cng ty phi tin
hnh i mi sn phm, i mi qui trnh sn xut v thay th cng ngh ang s
dng ng lc khi cnhng thay i trong khoa hc - cng ngh, trong nhu cu th
trng.
1.2 QUN TR CNG NGH
1.2.1 Khi nim:

Mt s ngi cho rng h c th hiu c cc thut ng nh qun tr nhn s,
qun tr ti chnh,, nhng khng hiu thut ng qun tr cng ngh (Management
of Technology MOT). Qun tr cng ngh l qun tr k thut? Qun tr thng
tin? Qun tr hot ng R&D? Qun tr hot ng sn xut? Qun tr cc nh khoa
hc, k thut?...
Theo M. Badawy, kh nh ngha MOT v y l lnh vc lin quan n nhiu
ngnh: x hi hc, kinh t hc, tm l hc, ton hc, khoa hc chnh tr, thng k,
qun tr hc, l thuyt h thng v nhn chng hc. T. Khalil th cho rng MOT
lin kt khoa hc, k thut v qun tr v MOT m ch qun tr nhng h thng c
kh nng sng to, tip nhn v khai thc cng ngh.








K thut
Khoa
hc t
nhin






L
thuyt
kinh
doanh





MOT





Hot
ng
cng
nghip




Khoa
hc x
hi
8

1.2.2 Nhng thch thc v tr ngi trong MOT
a/ Thch thc :
MOT trong ngnh cng ngh cao i mt vi mt s thch thc sau:
- Quan h nghch chiu gia nng lc cng ngh v gi ca sn phm trong
mt s ngnh cng nghip, th d nhng sn phm k thut s .
- Chu k sng ca sn phm rt ngn lm cho k hoch di hn t c ngha.
- Chi ph ban u cho Maketing ca mt s sn phm rt cao.
- S thay i cng ngh c th ph v chin lc sn phm.
- Kh khn trong vic nh gi sn
phm.
b/ Tr ngi :
Nhng tr ngi lm cho qun tr cng ngh km hiu qu c xem xt kha
cnh tc nghip v chin lc.
- V mt tc nghip, nhng tr ngi ny th hin qua nhng hot ng, chc
nng v quyt nh qun tr trong doanh doanh nghip lm cho vic s
dng cc ngun lc khng c ti u v mt chin lc ca cng ty, t
duy chin lc, vai tr ca cng ngh trong vic xy dng chin lc cng
ty, mi quan h gia cc chc nng R&D, k thut, sn xut v maketing.
- Sai lm chin lc trong qun tr cng ngh :
+ Hiu khng y v bn cht v mc ch ca MOT.
+ Tm nhn v s lnh o ca ban qun tr cp cao khng ph hp.
+ Nhng hot ng v mt t chc th yu km.
+ Mt doanh nghip ang s dng mt cng ngh tin hnh hot ng
sn xut hay kinh doanh cn bit n ang giai on no ca chu trnh
sng. Hiu bit ny rt quan trng v n lin quan n gi tr ca cng
ngh, n thi im thay i cng ngh, cng nh cc hot ng khc
i vi cng ngh. Tuy nhin xc nh chu trnh sng ca mt cng ngh
ang hot ng i hi phi c c nhng thng tin c h thng v
cng ngh, v tin b khoa hc - cng ngh lin quan v v th trng
sn phm ca cng ngh. Ngoi ra, cn nm vng kin thc v khoa hc
d bo mi xc nh c s pht trin ca cng ngh trong tng lai.
2 NH GI CNG NGH V NNG LC CNG NGH
2.1 NH GI CNG NGH
2.1.1.1 Khi nim:
Cho n nay cha c mt nh ngha thng nht v nh gi cng ngh. Di y
9

l mt s nh ngha v nh ga cng ngh.
- nh gi cng ngh l mt dng nghin cu chnh sch nhm cung cp s hiu
bit ton din v mt cng ngh hay mt h thng cng ngh cho u vo ca qu
trnh ra quyt nh.
- nh gi cng ngh l qa trnh tng hp xem xt tc ng gia cng ngh vi
mi trng xung quanh nhm a ra cc kt lun v kh nng thc t v tim
nng ca mt cng ngh hay mt h thng cng ngh.
- nh gi cng ngh l vic phn tch nh lng hay nh tnh cc tc ng ca
mt cng ngh hay mt h thng cng ngh i vi cc yu t ca mi trng
xung quanh.
2.1.1.2 Qu trnh xut hin v pht trin ca nh gi cng ngh.
Sau chin tranh th gii th hai, nhiu cng ngh tin tin t lnh vc quc
phng c chuyn sang dn dng. Cc cng ngh tin tin ny, mt mt lm ra nhiu
ca ci to nn s tng trng kinh t vi tc cao, mt khc gy nhim nng n
cho mi trng sng do phn ln cc cng ngh quc phng tiu th nhiu nguyn
vt liu v nng lng. Tc ng xu ca cng ngh n mi trng sng lm v
mng nhiu nh khoa hc v chnh tr v vic p dng cc cng ngh hin i, c
bit gy phn ng mnh m trong cng chng.Vo nhng nm 60, khi u t Hoa
K, p lc ca qun chng khin chnh ph phi xem xt vn gy nhim ca cc
cng ngh sn xut, a ra cc lut l kim sot, iu chnh v sau lp ra c
quan chuyn theo di vn ny. Qu trnh trn dn n s hnh thnh nh gi cng
ngh cp nh nc.
Khi nh gi cng ngh ch xem xt tc ng ca cng ngh n mi trng
sng, cc ch doanh nghip ch p dng nh gi cng ngh nh mt cng c i
ph vi chnh quyn. Tuy nhin, nh gi cng ngh trong giai on ny c tc dng
thc tnh x hi v hu qu ca thay i cng ngh, mc d nh gi cng ngh cn
mang tnh cht thc nghim v cha c mt c s l lun khoa hc.
T nhng nm 80 n nay, nh gi cng ngh bc vo giai on hon
thin. nh gi cng ngh bt u c nh hng n vic hoch nh chnh sch v
pht trin cng ngh. V phng php lun, xu hng chung l chuyn t cc m
hnh nh lng v phn tch h thng sang cch tip cn nh tnh hng v mc ch
s dng, da ng k vo nghin cu tnh hung. Vic pht trin mng li quc t cc
nh nghin cu nh gi cng ngh bt u hnh thnh.
Ngy nay, cc nc pht trin, nh gi cng ngh tr thnh vn c tnh
lp php v tr thnh mt b phn khoa hc. K thut nh gi cng ngh c
10

dng phn tch hiu qu trong i mi sn phm v cng ngh ch to ra sn phm,
trong chnh sch kinh doanh, trong la chn a im u t. m cc phng php
phn tch th trng, phn tch kinh t truyn thng khng gii quyt c.
2.1.1.3 Mc ch ca nh gi cng ngh.
cc nc ang pht trin, nh gi cng ngh nhm cc mc ch sau:
- nh gi cng ngh chuyn giao hay p dng mt cng ngh. t c mc
ch ny, nh gi cng ngh phi xc nh c tnh thch hp ca cng ngh i
vi mi trng ni p dng n.
- nh gi cng ngh iu chnh v kim sot cng ngh. Thng qua nh gi cng
ngh nhn bit cc li ch ca mt cng ngh, trn c s pht huy, tn dng cc li
ch ny, ng thi tm ra cc bt li tim tng ca cng ngh c bin php ngn nga,
hn ch, khc phc.
- nh gi cng ngh cung cp mt trong nhng u vo cho qu trnh ra quyt nh:
+ Xc nh chin lc cng ngh khi c thay i ln trong chnh sch kinh t - x
hi quc gia.
+ Khi quyt nh chp nhn cc d n ti tr cng ngh ca nc ngoi.
+ Quyt nh trin khai mt cng ngh mi hay m rng mt cng ngh ang
hot ng.
+ Xc nh th t u tin pht trin cng ngh ca quc gia trong tng giai on.

2.1.1.4 Cc c im v nguyn tc trong nh gi cng ngh.
nh gi cng ngh c coi l mt dng nghin cu chnh sch. N c cc c
im sau:
- nh gi cng ngh lin quan n rt nhiu bin s, cc bin s li c cc th
nguyn khc nhau. l v nh gi cng ngh cp n tt c cc yu t mi
trng xung quanh cng ngh, bao gm: kinh t, x hi, vn ho, ti nguyn, dn
s, chnh tr v php l.
- Phi xem cc tc ng nhiu bc, bao gm trc tip v gin tip. V d khi xem
xt kha cnh dn s khi trin khai mt cng ngh mt a phng: s lng
cn b, cng nhn vin nh my c th xc nh chnh xc, song khng xc nh
c thn nhn ca h cng n sinh sng
- Phi xem xt tc ng n nhiu nhm ngi trong x hi. Cc nhm ny c cc
li ch khc nhau, i khi i lp nhau i vi mt cng ngh c th.
- nh gi cng ngh lin quan n nhiu b mn khoa hc, v phi nh gi mi
quan h vi tt c cc yu t m cng ngh c th tc ng ti.
- nh gi cng ngh i hi phi cn i nhiu mc tiu: ngn hn, trung hn,
di hn. a s cc cng ngh thng tn ti tng i di, trong thi gian cc
11

yu t ca mi trng xung quanh c th thay i nn mc tc ng ca cng
ngh c th tng, gim hoc i du.
- nh gi cng ngh thng phi gii quyt ti u nhiu mc tiu: ti a cc li
ch, ti thiu cc bt li.
- nh gi cng ngh mang c tnh ng bi cc tc ng qua li, cc yu t
mi trng xung quanh lun thay i v bn thn cng ngh c nh gi cng
thay i lin tc.
p ng cc c im ni trn, qu trnh nh gi cn tun th ba nguyn tc:
ton din, khch quan v khoa hc.
Nguyn tc ton din yu cu cp n tt c cc tc ng c th c ca mt
cng ngh n mi trng xung quanh, nhm cung cp cho ngi ra quyt nh hiu
c ton b cc mi tng tc gia cc kha cnh ca vn c nh gi.
Nguyn tc khch quan i hi khi nh gi cn cp n tt c cc vn m
cc nhm c li ch khc nhau quan tm v cn c tr li. Cn cp n cc quan
im khc nhau i vi cc vn c nh gi.
Nguyn tc khoa hc i hi khi nh gi phi xem xt cc yu t ca bi cnh
xung quanh mt cng ngh theo quan im ng. Phi s dng cc s liu thch hp
sn c, cc kt qu ca nh gi phi c cn c khoa hc v phi s dng ngay c.
2.1.1.5 S tng tc gia cng ngh v mi trng xung quanh.
S tng tc gia cng ngh v cc yu t ca mi trng xung quanh l rt
phc tp v vy khi nh gi cng ngh phi xem xt mt lot cc yu t. Cc ti liu
khc nhau a cc danh mc yu t khc nhau, nhng chng c th c phn thnh
by nhm nh sau:
(1) Cc yu t cng ngh. Cc ch tiu lin quan n kha cnh k thut nh nng
lc, tin cy v hiu qu; cc phng n la chn cng ngh nh linh hot v
quy m; mc pht
trin ca h tng nh s h tr v dch v.

(2) Cc yu t kinh t. Cc ch tiu phn nh yu t ny c th l tnh kh thi v
kinh t (chi ph - li ch); ci thin nng sut (vn v cc ngun lc khc); tim nng th
trng (qui m, co gin); tc tng trng v chuyn dch c cu kinh t.
(3) Cc yu t u vo. Mt cng ngh c th tc ng n mc di do ca
nguyn vt liu v nng lng, ti chnh v ngun nhn lc c tay ngh.
(4) Cc yu t mi trng. Cc ch tiu phn nh yu t ny bao gm mi
trng vt cht (khng kh, nc v t ai); iu kin sng (mc thun tin v
12

ting n); cuc sng ( an ton v sc kho) v mi sinh.
(5) Cc yu t dn s. Mt cng ngh c th tc ng n tc tng trng
dn s, tui th, c cu dn s theo cc ch tiu khc nhau, trnh hc vn v cc c
im v lao ng (mc tht nghip v c cu lao ng).
(6) Cc yu t vn ho x hi. Thuc nhm yu t ny c ch tiu nh s tc
ng n c nhn (cht lng cuc sng), tc ng n x hi (cc gi tr v mt x
hi) v s tng thch vi nn vn ho hin hnh.
(7) Cc yu t chnh tr - php l. Mt cng ngh c th c chp nhn v mt
chnh tr hoc l khng, c th p ng c i a s nhu cu ca dn chng hoc l
khng; v c th ph hp hoc khng ph hp vi th ch v chnh sch.
Danh mc cc yu t thuc tng nhm c th cn di hn na, ph thuc vo
tng cng ngh c th. Cc yu t ca mi trng xung quanh c lit k trn lin
tc c thay i theo thi gian v vy mc tc ng ca cng ngh i vi chng
cng thay i. iu ny i hi hot ng nh gi cng ngh cng mang tnh ng
khng tnh ti.
2.1.1.6 Cc loi hnh nh gi cng ngh
S phn loi nh gi cng ngh c da vo cc c s sau y:

- Mc c th ca phm tr c nh gi, chng hn nh nh gi cng ngh
cho mt d n c tnh c th cao nh xy dng p nc;
- Phm vi ca h thng c nh gi, chng hn c th cng ngh sn xut t
ring bit hoc nh gi ton b c h thng bao gm sn xut t, ng x,
trm xng v dch v bo hnh sa cha.
- Gii hn cc c im k thut cn c nh gi, chng hn nh i vi t
c th ch nh gi hiu sut s dng nhin liu hoc an ton trong va qut;
- Phm vi cc loi nh hng c xem xt, chng hn nh mi trng, sc
kho, x hi, tm l, sinh thi.
- Phm vi v mt khng gian v thi gian c xem xt v d p quc gia, vng
lnh th hoc ngn hn, trung hn hay di hn;
- Mc phn nh dt khot vi cc phng n chnh sch cho h thng x hi
- k thut c nh gi;

- Mc trung lp khi nh gi, v d nh gi thu thp chng c h tr
cho chnh sch chn hoc nh gi hu qu cc chnh sch khc nhau;
- Giai on trong vng i ca cng ngh c nh gi, chng hn giai on
p (nghin cu v trin khai), giai on gii thiu, giai on tng trng,
giai on trng thnh ca cng ngh.
13

2.1.3. Thc hnh nh gi cng ngh.
2.1.1.7 Ni dung tng qut nh gi cng ngh.
Hin nay cha c mt phng php chung nh gi cng ngh do s phc
tp, a dng ca cng ngh. Di y trnh by mt cu trc gi l phng php lun
nh gi chung do mt nhm nghin cu ca trng i hc Stanford xut.
Theo phng php ny c 3 ni dung c bn cp trong mt nh gi cng
ngh, bao gm:
Miu t cng ngh (hay vn ) v phc ho cc phng n la chn; nh gi
tc ng v nh hng; phn tch chnh sch.
2.1.1.8 Miu t cng ngh, phc ho cc phng n la chn.
Trong ni dung ny, bn nh gi cng ngh cn m t cc phng n s nh
gi. V ni dung m t l c s tin hnh nh gi cc tc ng v nh hng, nn
n phi chi tit c th o, nh gi c. C ba bc phi thc hin l thu thp
cc d liu lin quan; gii hn phm vi nh gi v phc ho cc phng n s nh
gi.
Bc 1 : Thu thp d liu lin quan.
Cc d liu c th thu c qua cc knh khc nhau nh phng vn, hi tho,
thm d hay t cc trung tm thng tin t liu Cc d liu bao gm cc thng s
lin quan n cng ngh, khng cp n cc thng tin khng lin quan n vic
phn tch cc nh hng.
Bc 2 : Gii hn phm vi nh gi.
Mc d nh gi cng ngh i hi m bo nguyn tc ton din, nhng khng
c ngha phi cp n mi vn lin quan trong mt nh gi cng ngh. L do
v nhng rng buc sau :
- nh gi cng ngh l mt hot ng mang tnh chuyn nghip cao, n i
hi c cp kinh ph mi c th tin hnh.
- nh gi cng ngh i hi c cc chuyn gia ca tng lnh vc cn nh
gi, v vy ni dung nh gi tu thuc cc chuyn gia trnh mt lnh
vc.
- nh gi cng ngh l u vo ca qu trnh ra quyt nh, v th n b
gii hn v thi gian phi hon thnh.
Ngoi ra nhng kha cnh v k thut, a l, th ch t chc, cc c cu gi tr
x hi cng l nhng rng buc. c mt hiu bit ton din mt vn (mt d
n) ln, r rng phi tin hnh nhiu nh gi cng ngh.
Bc 3 : Phc ho cc phng n s nh gi. Cc phng n phi c m t chi
tit mc cn thit c th nh gi c.
14

2.1.1.9 D bo v nh gi tc ng.
y l ni dung chnh ca mt bn nh gi cng ngh. Da vo cc yu t cn
nh gi c gii hn trn, c ba bc phi tin hnh :
Bc 1 : La chn tiu chun cho mi tc ng.
C by yu t c bn tc ng ti vic nh gi cng ngh, do cn la chn
tiu chun cho mi tc ng . V d khi nh gi mt d n cng ngh v yu t
cng ngh, tiu chun nh gi c th l linh hot trong s dng cng ngh; hoc khi
nh gi yu t kinh t, tiu chun c th l tnh kh thi v kinh t.
Bc 2 : o lng v d on cc tc ng.
i vi mi tiu chun th hin tc ng n mi yu t; v d tnh kh thi kinh t
ca cng ngh xt v yu t kinh t; cn xc nh cc gi tr thng qua o lng, tnh
ton hay d bo kt qu (trong trng hp cc d n). xc nh cc gi tr hay kt
qu ny c th s dng cc cng c trong nh gi cng ngh.
Bc 3 : So snh v trnh by nh hng tc ng.
Da trn cc kt qu v gi tr xc nh c ca mi tiu chun i vi tng
yu t, tin hnh so snh vi cc tiu chun quy nh (nu c), hoc trnh by cc tc
ng, nh hng ny c c s kt lun trong phn phn tch chnh sch tip theo.
2.1.1.10 Phn tch chnh sch.
V thc cht y l phn bo co kt qu nh gi ti c quan s dng kt qu.
Phn tch chnh sch c th thc hin theo hai mc sau :
Mc 1 : Hnh thnh phng n c coi l tt nht. Thit lp t chc thc
hin phng n nu.
Mc 2 : Xem xt cc vn , cc tr ngi cn tim tng. xut gii php mi,
c th nm ngoi phm vi gii hn trn.
2.2 NH GI NNG LC CNG NGH.
2.2.1. Nng lc cng ngh
1- Khi nim
i vi cc nc ang pht trin, pht trin cng ngh ch yu tp trung vo
nhp khu cng ngh nc ngoi. Chuyn giao cng ngh trong tnh hnh nh vy
lm pht sinh nhiu vn : gi cng ngh qu cao; cng ngh khng ph hp vi
ngun lc, iu kin v mc tiu; ph thuc vo cng ngh nc ngoi dn n
vic s dng cng ngh km hiu qu. T thc t nh vy, cc nc ang pht trin
nhn thy cn phi xy dng v pht trin nng lc cng ngh quc gia (National
Technological Capability NTC).
y l nhim v c bn ca cc nc ang pht trin, khng ch n thun v
mt kinh t, m cn xut pht t quan im x hi, v nhng ti sn phi vt cht nh
k nng v kin thc ng gp ng k vo s pht trin vn ho x hi ca t
15

nc. Hn na, ngi ta c th khng nh rng c ngun ti nguyn ln m nng lc
cng ngh yu km th khng th m bo cho qu trnh pht trin. Nng lc cng
ngh quc gia l mt vn phc tp, c nhiu tc gi nghin cu. Nng lc cng
ngh quc gia (ngnh, c s) l kh nng ca mt nc trin khai cc cng ngh hin
c mt cch c hiu qu v ng ph c vi nhng thay i cng ngh. Theo nh
ngha ny c hai mc hot ng pht trin cng ngh, cng l hai c s phn tch
nng lc cng ngh, l :
- S dng c hiu qu cng ngh c sn.
- Thc hin i mi cng ngh thnh cng.
Khi nim ny cng khi qut c hai mt c bn ca nng lc cng ngh
m nhiu chuyn gia cp l kh nng ng ho cng ngh v kh nng pht trin
cng ngh ni sinh
Vo nhng nm 1960, cc nghin cu tp trung vo nhng vn lin quan
n chuyn giao cng ngh nhm mc ch mang li nhiu li ch cho cc nc nhp
cng ngh. Trong giai on ny, nng lc cng ngh c hiu l nng lc qun l
hot ng chuyn giao cng ngh.
Vo cui nhng nm 1970 v vo nhng nm 1980, mt s tc gi cho rng
mc d cc nc ang pht trin ph thuc vo cng ngh nc ngoi nhng cng c
th to c mt nn tng cng ngh (bao gm phng tin, k nng, kin thc v t
chc) hoc c th to c mt nng lc cng ngh. Do vy, cc nghin cu chuyn
sang cc vn lin quan n cng ngh sau khi c nhp. Nh vy vo nhng
nm 1980, nng lc cng ngh cc nc ang pht trin c hiu rng hn v c
lin quan n nng lc ca doanh nghip trong vic mua, hp th, s dng, thch
nghi, ci tin v i mi cng ngh.
Vo nhng nm 1990, nng lc cng ngh c nghin cu su hn v mt s l
do sau :
- Nng lc cng ngh quc gia l yu t quyt nh mc thnh cng ca cc
chin lc pht trin cng nghip, a dng ho v xut khu.
- Nng lc cng ngh cp doanh nghip c nng cao s gip doanh nghip gim
c chi ph trong vic mua v hp th cng ngh, tng cng nng lc cnh tranh.
2.2.1 Phn loi nng lc cng ngh.
2.2.1.1 Phn loi ca vin nghin cu pht trin Thi Lan (TDRI):
Theo TDRI, nng lc cng ngh ca mt doanh nghip l nng lc tin hnh cc
hot ng lin quan n cng ngh hoc nhng hot ng nhm p dng tri thc mt
cch c h thng bin i u vo thnh u ra. C bn nng lc loi cng ngh ch
yu:
- Nng lc tip nhn: bao gm nng lc tm kim, nh gi, m phn,
mua bn, chuyn giao, thit k nh xng, lp t cc phng tin sn xut.
16

- Nng lc vn hnh: gm nng lc thao tc, bo dng, o to, qun l,
kim tra cht lng...
- Nng lc thch nghi: gm tip thu kin thc, hp th cng ngh, thch nghi
v ci tin sn phm v qa trnh.
- Nng lc i mi: gm R&D, i mi sn phm v qu trnh.
Ngoi cc phn loi ni trn y cn nhiu cch phn loi cc nng lc cng
ngh ca cc tc gi khc. Da vo nhng phn loi c, ngi ta a ra mt phn
loi khc va khc phc c nhc im ca nhng phn loi trc y va b sung
thm nng lc mi. Theo cch phn loi ny, nng lc cng ngh gm 4 loi: nng lc
vn hnh, nng lc giao dch cng ngh, nng lc i mi v nng lc h tr.
- Nng lc vn hnh:
Nng lc vn hnh gip doanh nghip tin hnh hot ng sn xut c hiu qu,
gm nhng nng lc sau:
+ Nng lc s dng hiu qu thit b v nh my hin c.
+ Nng lc hoch nh v iu hnh sn xut.
+ Nng lc sa cha v bo hnh my mc, thit b.
+ Nng lc thay i nhanh chuyn sang cc moden sn phm mi.
+ Nng lc s dng cc h thng thng tin v iu khin da trn my tnh.
- Nng lc giao dch cng ngh
Nng lc ny gip doanh nghip hoch nh v thc hin c hiu qu cc hot
ng chuyn giao cng ngh, bao gm:
+ Nng lc xc nh nhu cu cng ngh v lp lun chng cho vic giao dch.
+ Nng lc tm kim, nh gi v la chn i tc.
+ Nng lc la chn phng thc chuyn giao cng ngh.
+ Nng lc m phn.
- Nng lc i mi
Thut ng i mi (lnnovation) y m ch i mi da trn cng ngh
(Technology based Innovation) hay i mi cng ngh (Tecnological
Innovation).
Nng lc i mi l nng lc gip doang nghip thc hin cc i mi v cng
ngh v p dng vo sn xut nhm thc y hot ng kinh doanh hin ti, to ra
nhng hot ng kinh doanh mi v khai thc cc c s cng ngh mi. Nng lc i
mi gm cc nng lc nh sau:
+ Nng lc bt trc cng ngh hp thu c
+ Nng lc i mi sn phm.
17

+ Nng lc i mi qu trnh.
+ Nng lc i mi ng dng.
+ Nng lc i mi h thng (a ra nhng h thng mi thng qua vic
tch hp nhiu h thng ph v bao gm nhng i mi sn phm, qu
trnh v ng dng)
- Nng lc h tr
Ba loi nng lc ch yu ca doanh nghip l nng lc vn hnh, giao dch
cng ngh v i mi va c cp phn trn. Tuy nhin, cng c pht trin
v phi hp cc nng lc ny cn phi c thm nng lc h tr. Nng lc h tr gm
cc loi sau:
+ Nng lc xy dng chin lc pht trin da trn cng ngh.
+ Nng lc thm d v bo th trng.
+ Nng lc hoch nh v thc hin d n.
+ Nng lc tip cn c hiu qu cc ngun nguyn liu.
+ Nng lc tm c ngun cung cp vn.
+ Nng lc hoch nh v thc hin chng trnh pht trin ngun nhn lc.
2.2.2. nh gi nng lc cng ngh
Nng lc cng ngh l kt hp ca nhng quan h, tng tc gia cc t
chc, kh nng v ngun lc v cc nhm li ch, th hin s a dng ca cc yu
t nh:
- Kh nng iu hnh qu trnh sn xut.
- Kh nng ca c s h tng phc v cho pht trin cng ngh.
- Kh nng ng gp ca cc ngun lc.
- Kh nng lin kt gia cc tc nhn thc y s pht trin ca cc thnh
phn cng ngh.
- Lc lng lao ng lnh ngh.
- Hm lng cng ngh ca cc sn phm ...
Nh vy nh gi nng lc cng ngh rt phc tp v cn phi nh gi c cc
yu t c bn ca nng lc cng ngh l nng lc hp th, thch nghi, ci tin cng
ngh nhp v nng lc i mi cng ngh.
C th da vo phng php lun ca Technology Atlas Project do APCTT
thc hin nh gi nng lc ca cng ngh. Vic nh gi ny c th tin hnh
cp quc gia, ngnh hoc doanh nghip.nh gi nng lc cng ngh cp quc gia, cp
ngnh nhm mc ch :
- Gip cho vic hoch nh chin lc pht trin cng ngh v chnh sch cng
18

ngh.
- Bng cc phng php lun v phng php tnh ton hp l xc nh mt mnh,
mt yu ca c s, ca ngnh, quc gia so vi quc gia khc trong khu vc v so
vi cc nc khc trn th gii t trong k hoch pht trin c bin php v
i sch cho ph hp.
- Xc nh c trng thi cng ngh ca c s, ch yu v trnh cng ngh v
nng lc ni sinh hot ng.
2.1.2.Cc cng c v k thut s dng trong nh gi cng ngh
nh gi cng ngh khng c cc cng c v k thut ring, do y l mt b
mn khoa hc cn mi m. Cc cng c dng trong nh gi thng c vay mn
t cc ngnh khoa hc x hi v khoa hc h thng nh:
- Phn tch kinh t
- Phn tch h thng
- nh gi mo him
- Phng php tng hp
Cc k thut c th s dng:
- Phng php ly kin chuyn gia
- Phng php m hnh
- Phn tch xu th
- Phn tch nh hng lin ngnh
Mt k thut phn tch mi cng c s dng trong nh gi cng ngh,
l phng php phn tch kch bn (Senario analysis). Mi kch bn l mt chui cc
s kin c gi thit xy dng nhm mc tiu tp trung s ch vo cc qu trnh
nhn qu v cc thi im c tnh quyt nh. Phng php phn tch kch bn pht
sinh t l thuyt tr chi v m phng bng my tnh c coi l mt k thut mnh
kho st tng tc gia mt thc th vi mi trng xung quanh hin ti v trong
tng lai.
2.2.1.2 Phn tch kinh t
Phn tch kinh t l mt cng c ch yu khi cp n yu t kinh t ca bt k
hot ng no. Phn tch kinh t s dng trong nh ga cng ngh bao gm c phn
tch chi ph - li ch v phn tch chi ph - hiu qu.
- Phn tch chi ph - li ch l mt phng php phn tch nh lng khi tt c cc bin
s tc ng c quy thnh tin v tnh gi tr li nhun rng hin ti. Kt qu phn
tch ca phng php ny c tnh thuyt phc cao, cho kt qu r rng, v d so snh
cc d n cng ngh trin khai, d n c gi tr li nhun rng hin ti cao nht
c coi l tt nht. Tuy nhin, khi thc hnh c th gp mt s tr ngi, nh khng
phi lc no cng c c cc s liu chnh xc, cc gi tr ca cc bin s c c
19

qua tnh ton thu, chi trong tng lai.
- Phn tch chi ph v hiu qu. y l phng php nh tnh so snh chi ph ca cc
phng n cng ngh hoc ca cc cng ngh vi li ch tng hp. Chi ph v li ch
u khng c th nguyn.
2.2.1.3 Phn tch h thng
y l qu trnh nghin cu hot ng hoc quy trnh bng cch nh r cc
mc tiu ca hot ng hoc qui trnh nng cao hot ng v qui trnh thc
hin chng mt cch c hiu qu nht. Phn tch h thng c lch s t lnh vc qun
s, u im ca phng php phn tch ny l c c mt tm nhn tng qut nhng
li nhn mnh qu nhiu vo s n nh ch khng phi s thay i, trong khi h
thng cng ngh li lin tc thay i.
2.2.1.4 nh gi mo him
Vic trin khai mt cng ngh hoc mt phng n cng ngh bao gi cng bao
hm mt mc ri ro nht nh. Phng php nh gi ny thit lp mt h thng
cc phng n la chn. Trong mi phng n lin quan n mt mc ri ro
nht nh. Yu t quan trng trong nh gi mo him l s tip cn ca x hi ni
chung i vi tri thc v thng tin.
2.2.1.5 Cc phng php phn tch tng hp
y l qu trnh bao gm phn tch, tng hp v ph n tch li. Cc phn tch ny
tn dng cc thng tin hin c, phn tch chng v rt ra kt lun. Cc phng php
ny c th chia ra lm hai nhm chnh l phng php tp hp phn tch (meta-
analysis) v phng php x l nhm
(group process method).
* Phng php tng hp phn tch l phng php phn tch cc bn phn tch.
N c tin hnh bng cch thu thp kt qu nghin cu ca cc tc nhn, tp hp
chng li v rt ra kt lun chung.
* Phng php x l nhm c p dng rng ri giai on th hai ca lch s
pht trin nh gi cng ngh khi ngi ta mun li ko s tham gia ca x hi vo
hot ng nh gi cng ngh. Cc k thut thng hay s dng trong phng php x
l nhm l:
- K thut Delphi: thng qua cc cuc hi tho ly kin ca cc chuyn
gia, mt thng bo lin quan n cc iu kin ph hp s dng cng
ngh c nh gi. Tuyn b ny sau c gi n cc nh hoch
nh chnh sch, cc nh chuyn mn v cc phng tin thng tin i
chng.
- iu tra x hi: iu tra s dng bn cu hi lin quan n vic s dng
cng ngh c nh gi, cht lng phn tch kt qu iu tra phc
thuc rt nhiu v nhn thc chung ca dn chng v cng ngh c nh
gi.
20

- Th nghim x hi: Phng php li ko s tham gia ca x hi nhng
ni cng ngh c trin khai i vi vic nh gi nh tnh cc tc ng
ca cng ngh i vi cuc sng hng ngy ca dn chng, i vi cc quan
h x hi.
2.2.2 Cc bin php nng cao nng lc cng ngh
2.2.2.1 Nng cao nhn thc v hiu bit v nng lc cng ngh
Nh nu trn, nng lc cng ngh l vn quan trng. c bit ta cn
nhn mnh thm trong giai on u cng nghip ho, hin i ho t nc, mun
pht trin v trng thnh vng vng tu thuc mt phn vo cng sc v hiu qu
phn u to ra nhng nng lc cng ngh vn ti thnh tho lm ch cng
ngh, tt nhin cn tu thuc vo nhiu nhn t nm ngoi phm vi mun ca
chng ta. Phn tch v nng cao nng lc cng ngh ng ngha vi pht trin cng
ngh.
Phn tch, nh gi v nng cao nng lc cng ngh khng phi l cng vic ca
ring ai m l trch nhim ca c cng ng, chnh v vy t c ch n t chc
phi ng b v khuyn khch mi ngi cng tham gia. Mc tiu cui cng m
chng ta cn c l c c nng lc cng ngh gii quyt tt nht cc vn cng
ngh t ra.
2.2.2.2 Xy dng yu cu nng lc cng ngh c s, ngnh, quc gia
Theo l thuyt cng nh kinh nghim ca cc nc pht trin, trong qu trnh
pht trin kinh t mun nn kinh t tng trng cao v n nh, ng vi tng thi k
phi xc nh cho c thc trng nng lc cng ngh t v kt hp vi cc mc
tiu pht trin kinh t, x hi xy dng c cc yu cu nng lc cng ngh cho tng
thi k pht trin. im mu cht ca nh gi thc trng nng lc cng ngh l phi
nu bt c mt mnh cn pht huy, mt yu cn khc phc v nhng vn tng
cng v b sung.
2.2.2.3 Tip tc nghin cu v hon thin phng php phn tch nh gi
nng lc cng ngh

Nhiu nc, c bit cc nc ng Nam dng phng php trong Atlas
cng ngh. Mun nng cao nng lc cng ngh, th vic u tin l xc nh c thc
trng t c gii php cho nn vic nghin cu v hon thin phng php phn
tch nng lc cng ngh l ht sc cn thit.
i vi nc ta phng php phn tch nh lng nng lc cng ngh cn tho
mn cc yu cu sau:
- Xc nh c nh lng trng thi cc thnh phn cng ngh ang s dng
(4 thnh phn cng ngh).
21

- Xc nh c hiu qu kinh t ca cng ngh mt cch r rng i vi mt
c s c th.

- Kt qu xc nh thng qua phng php c th dng so snh vi cc
doanh nghip trong nc, i chiu vi cc doanh nghip cng loi khu vc
ng Nam . Mun th phng php phi lun c b sung, iu chnh nh
s tham kho phng php ca khu vc.
- Phng php cn n gin, d p dng c kt qu trong thi gian ngn.
- Kt qu ca phng php phi c kh nng tch hp khi qut c
nng lc ca ngnh v quc gia.
Phng php s tng bc c hon chnh v kh thi nu:

- Phng php c p dng trong bi cnh ng b v thng nht gia cc
doanh nghip.
- Thi gian thc hin ng nht to iu kin phn tch so snh gia cc
doanh nghip v tng hp c theo ngnh.
- C s tham gia tch cc v hiu qu ca cc cn b ch o ngnh, c s, a
phng.
- C s tham gia t gic, tch cc, sng to, nhy bn ca cn b c s trong
iu tra phn tch.
- Phng php iu tra ly mu phi khoa hc, t m, n gin, chnh xc.
- C b phn nghin cu (nhm chuyn gia) nghin cu xut quy trnh
xc nh tng loi ch tiu ring l ca trnh cng ngh v nng lc ni sinh
cng ngh.
- Cc nhm chuyn gia am hiu k tng ngnh, lnh vc l c s nghin
cu xut cc tiu thc v phng php cho im cc tham s, yu t cng
ngh v nng lc cng ngh trnh by trn.
- Tng bc c th chun ho cc cng on phn tch nng lc cng ngh v
c tr gip ca cng ngh thng tin.
2.2.2.4 To ngun nhn lc cho cng ngh
to iu kin pht trin kinh t da trn nn tng pht trin cng ngh cn
phi to ra ngun nhn lc c o to v cng ngh ph hp nhu cu x hi v mt
iu quan trng na l to c hi thch hp cho vic tuyn dng lc lng lao ng
theo ng lnh vc chuyn mn ca h. Nh vy vic to ngun nhn lc cng ngh
l mt trong nhng khu quan trng nhm cng c nng lc cng ngh quc gia ni
chung v nng lc cng ngh ngnh, c s ni ring.
c ngun nhn lc cng ngh ph hp, phi bit nh gi ngun nhn lc
22

trn c s quy hoch v xc nh k hoch xy dng ngun nhn lc mt cch khoa
hc v c h thng.
3 D BO V HOCH NH CNG NGH
3.1 D BO CNG NGH
3.1.1 Khi nim
D bo cng ngh (Technology Forecasting - TF) l vic xem xt mt cch c
h thng thng ton cnh cng ngh c th xy ra trong tng lai gip d on c
tc tin b ca cng ngh. d bo cng ngh bao gm:
- Theo di mi trng cng ngh.
- D on nhng thay i ca cc cng ngh.
- Xc nh cng ngh bng vic nh gi cc kh nng la chn.

D bo cng ngh bao gm d on s pht trin ca cng ngh v xem xt
tc ng ca cng ngh n ngnh cng nghip, nhm gip cho Ban qun tr hiu r
hn cc xu hng tng lai ra quyt nh.
V d bo cng ngh h tr cho vic ra quyt nh nn kt qu d bo phi l
nhng kt lun nh lng v phi th hin mt tin cy cn thit.
C quan im cho rng d bo cng ngh ch dnh cho nhng cng ty ln v
nhng cng ty ny mi c kh nng thc hin y qu trnh thu thp v phn tch
d liu da trn nhng k thut hin i. Tuy nhin cc cng ty nh cng phi i
mt vi nhng thay i trong tng lai nn phi c mt vi hnh thc d bo cng
ngh ra quyt nh ngay c khi quyt nh ch da trn s phn on ca CEO.
CEO c th ch cn s dng nhng k thut d bo n gin, mc d n khng c
chnh xc so vi trng hp u t ln cho cc k thut d bo hin i. Do vy, vn
khng phi l d bo hay khng, m l: cn phi d bo vi qui m nh th no
v s dng nhng k thut no l thch hp nht.
3.1.2 S cn thit ca d bo cng ngh
Nhng l do sau y ni ln s cn thit ca d bo cng ngh :
- Trong tng lai, doanh nghip mun tn ti th phi thay i (v mi th u
thay i) v s thay i ny phi ng lc v p ng c nhu cu. D bo
cng ngh gip cho vic d on cc nhu cu ny.
- D bo cng ngh cn cho hoch nh cng ngh.

- D bo cng ngh gip cho Ban qun tr cp cao trong vic xy dng chin
lc cng ty. Khi xy dng chin lc phi phn tch mi trng. Cng
ngh l mt yu t ca mi trng v m nn cn phi d bo cng ngh
bit c xu hng pht trin ca n. Khi cng ngh thay i c th nh
23

hng n hot ng ca doanh nghip, thm ch c trng hp doanh
nghip phi hoch nh li chin lc kinh doanh.
- D bo cng ngh cn cho vic nh gi nguy c cnh tranh. Nguy c
cnh tranh thng xy ra khi c s xut hin ca cng ngh mi. nh gi
nguy c ny, khng ch d bo kh nng ca cng ngh pht trin sn
phm m cn d on xem sn phm mi c c th trng chp nhn hay
khng.
3.1.3 p dng ca d bo cng ngh

- Hoch nh R&D. D bo cng ngh h tr cho hoch nh R&D bng cch:
+ D on tc lc hu ca cng ngh v sn phm hin c.
+ Xc nh nhng cng ngh tim nng.

+ Xc nh nhng cng ngh c kh nng sinh li trong di hn c
s u tin cho hot ng R&D.
+ D on nhng tin b cng ngh c n lc duy tr hoc to li
th cnh tranh.
- Pht trin sn phm mi. D bo cng ngh c th cung cp cc thng tin sau:
+ c lng nhu cu.
+ c lng thi im pht trin sn phm v xc sut thnh cng.
+ nh gi kh nng lc hu ca cng ngh trc khi a sn phm ra th
trng.

+ D on s cnh tranh v cng ngh.
+ Xc nh nhng cng ngh cnh tranh.

+ Hng dn doanh nghip nh hng li hot ng trong tng lai.

3.1.4 Phng php d bo cng ngh

C 2 phng php d bo cng ngh: d bo thm d (Exploratory TF-ETF) v
d bo chun (Normative TF-NTF).
ETF nhm cung cp kh nng thm d n tng lai. D bo ny p ng nhng
thng tin nh hng cng ngh v kh nng pht trin nhng cng ngh mi. Theo
Worlton, ETF l xut pht t hin ti v dn dn hng v tng lai.
NTF nhm nh hng theo mc tiu c xc nh cng nh mc tiu tng
lai gip la chn c cc yu cu tng ng. Theo Worlton, NTFF l vch ra
tng lai v xc nh nhng hot ng cn thit bin tng lai thnh hin thc.
Thc t, ngi ta cn phi s dng tng hp cc phng php, c ETF v NTF.
24



Phng php d bo cng ngh




D bo thm d
D bo chun




Ch quan Khch quan
Phn tch Hoch nh




C nhn nh tnh Nhim v Tm nhn



Nhm nh lng Mc tiu K hoch
nghin cu


Hnh 6. Phng php d bo cng ngh

3.1.5 K thut d bo cng ngh

Cc k thut d bo c th c phn thnh nhiu nhm. Mt s nhm
nh sau:

- Trc gic (Intuitive models): y l k thut c s dng rng ri. D bo
c gn lin vi cc chuyn gia theo tng lnh vc chuyn mn. Cc chuyn
gia da vo kinh nghim, kin thc, trc gic ca mnh c th a ra cc tng
ph hp vi xu hng pht trin tng lai. Mt vi k thut nh:
Delphi.
Phn tch tc ng cho (Cross - impact analysis).
- Ngoi suy xu hng (Trend extrapolation models). Nguyn tc c bn ca k
thut ny l: tng lai l s pht trin ca qu kh. Gm cc k thut nh:
ng cong xu hng (Trend curve).
Tng quan xu hng (Trend correlation).
Tng s (Analog).
- Cu trc (Structural models): K thut ny c s dng phn tch h
thng cng ngh, qu trnh v cc vn cng ngh tm cch gii quyt tt
nht, bao gm:
25

Cy thch hp (Relevance tree).
Phn tch hnh thi hc (Morphological analysis).
Sau y s gii thiu mt s k thut d bo cng ngh.
3.1.5.1 Phng php Delphi
K thut ny do O. Helmer v cc cng s cng ty RAND xut, thc
cht l s ci bin k thut brainstorming ch khc l khi ly kin ca cc chuyn
gia ngi ta s dng nhng hnh thc khin h tp trung vo nhng suy ngh ring v
trnh trao i kin vi nhau. Cc bc tin hnh nh sau:
Bc 1: Cc chuyn gia xc nh cc pht minh v sng ch ch yu c th
thc hin trong khong thi gian nht nh trong tng lai.
Bc 2: Xc nh xc sut xy ra cc s kin trong cc khong thi gian cho
trc v mc thng nht kin ca cc chuyn gia bng cch tnh gi tr trung
bnh v cc gii hn i vi xc sut thc hin s kin t 50% tr ln.
Bc 3: Mt s chuyn gia gii thch kin ca h, nu nhng kin ny qu
khc bit vi kin ca a s. Cc nh phn tch xy dng li phiu cu hi. Xc
nh cc gi tr trung bnh v gii hn mi.
Bc 4. Tip tc nng cao mc thng nht kin (tng t nh bc 3).
Xc nh c khong thi gian xy ra s kin hp.
K thut Delphi rt hu ch cho vic d bo cc tin b khoa hc - cng ngh.
Bng di cho thy d bo s pht trin ca cng ngh thng tin bng k thut
Delphi.
3.2 HOCH NH CNG NGH
3.2.1 Khi nim

Hoch nh cng ngh l thnh phn ch yu ca hoch nh kinh doanh. N cn
thit cp cng ty cng nh cp n v kinh doanh chin lc. Nhiu cng ty thnh
cng xem hoch nh cng ngh l rt quan trng i vi kh nng cung cp cho
khch hng nhng sn phm c gi tr cao da trn cc cng ngh u vit.
Mc tiu ca hoch nh cng ngh bao gm:

- Duy tr nng lc cng ngh trong cc hot ng kinh doanh hin ti bng cch
ci tin sn phm v qu trnh hin c.
- M rng th trng cho cc hot ng kinh doanh hin ti hoc a ra cc hot
ng kinh doanh mi bng cch i mi sn phm v i mi qu trnh.
3.2.2 Qu trnh hoch nh cng ngh.

Hoch nh cng ngh c tin hnh theo cc bc sau:
26

Bc 1: D bo cng ngh
y l giai on bt u ca hoch nh cng ngh. D bo nhng cng ngh
ca doanh nghip v d bo nhng cng ngh hin c trn th trng trong thi k
hoch nh.
Bc 2: Phn tch v d bo mi trng
Nhn dng nhng yu t ch yu trong mi trng ca t chc cng nh nhng
nguy c (c bit l s cnh tranh) v c hi.
Bc 3: Phn tch v d bo th trng/ ngi tiu dng

Nhn dng cc nhu cu hin ti ca khch hng, d on s thay i ca nhng
nhu cu ny trong tng lai.
Bc 4: Phn tch t chc

Phc ho nhng thun li v kh khn ch yu. Lit k ngun nhn lc v
nguyn vt liu hin c. nh gi kt qu hot ng va qua da vo nhng mc tiu
c vch ra. Hiu r im mnh v im yu ca t chc l rt quan trng.
Bc 5: Xc nh nhim v
Vch ra mc tiu tng qut ca t chc v cc mc tiu c th trong thi k
hoch nh . Xc nh cc tiu chun nh gi vic t c cc mc tiu ny.
Bc 6: Xy dng chng trnh hnh ng
a ra nhiu chng trnh hnh ng, sau khi phn tch v tranh lun s chn
c mt chng trnh hnh ng thch hp.
4 LA CHN V I MI CNG NGH
4.1 Cng ngh thch hp.

4.1.1.1 Khi nim chung
Cc nc ang pht trin cng nhn thy rng mt s ngnh cng nghip lm h
ngho thm v ph thuc nhiu hn vo cc nc pht trin. t ny sinh vn
cng ngh no l thch hp cho s pht trin v xc lp tnh thch hp ca cng ngh
nh th no. Bt u mt cng vic kinh doanh chn chnh phi nn xem xt n tnh
thch hp ca cng ngh sp c p dng. Cng ngh thch hp cc nc cng
nghip bt u l do s tp trung ca hng lot li ch khc nhau. Cc li ch ny bao
gm cc nhu cu :
- Tm ra mi quan h hi ho hn v c th chp nhn c vi hon cnh xung
quanh.
- Tm ra c cch thot khi s khng hong v nguyn liu v nng
lng ang thc bch lc by gi.
27

- Gim bt cc cng vic nng nhc m t ngi mun lm.
cc nc ang pht trin, cng ngh thch hp c pht trin do mt lot cc nhu
cu khc nhau. iu ni bt l h tha nhn chin lc cng nghip ho, hin i ho
bt chc cc nc pht trin khng thnh cng trong gii quyt vn ngho
i v mt n nh. Vn ny c th c nhiu l do. Ngun ti nguyn cng ngh
ca th gii, mt c s cn thit cho cng nghip ho, c bn ang b khng ch bi
mt s t cc nc mnh nht phc v cho nn kinh t v li sng ca h. Chuyn
giao cng ngh ch phc v cho li ch ca cc nc giu trong vic khai thc ngun
ti nguyn thin nhin, lao ng r mt v cc th trng tiu th tt. Kt qu l hng
trm triu ngi c hin i ho s ngho kh ca mnh v trong nhiu trng
hp vic p dng cc cng ngh nhp khu to ra mt cuc cng kch mnh m, d
di vo nn vn ho a phng. Do c trng cng ngh thch hp cc nc
ang pht trin v thc cht l c gng thch nghi v trin khai cng ngh ph hp
vi hon cnh ca h. i vi nc ta, tng trng kinh t, trc ht cn c mt
m hnh kinh t ph hp. Tm hiu kinh nghim ca nhiu nc, chng ta khng dp
khun bt k mt m hnh no m tip thu nhng u im, loi tr khuyt tt ca
cc m hnh c th hnh thnh cc m hnh kinh t Vit Nam, ph hp vi thc
tin t nc, truyn thng dn tc v xu th thi i. Theo kin ca nhiu
chuyn gia v theo hng suy ngh tch cc, thc tin, th ta phi bit kt hp
cc nhn t ca kinh t th trng, kinh t tri thc, kinh t sinh thi, kinh t
nhn vn, kinh t vn ho, kinh t - x hi. thch ng vi m hnh kinh t
hp l , vn cng nghip ha, hin i ho cng phi c bc i ring v
tm ra mt m hnh thch hp. thc hin , tm ra ngun lc ng lc
v mc tiu ca n l vn ct li. Trong nhng vn cn ch th cng
ngh thch hp l vn c bn. Vy cng ngh thch hp l g ? Khi qut
trong mt nh ngha ngn gn l vn phc tp v rt kh. Cc nc ang
pht trin thng nht quan nim :
"Cng ngh thch hp l cc cng ngh t c cc mc tiu ca qu
trnh pht trin kinh t - x hi, trn c s ph hp vi hon cnh v iu kin
ca a phng"
4.1.1.2 Cn c xc nh cng ngh thch hp.
Cng ngh c to ra t hot ng nghin cu v pht trin (R&D). Tuy
nhin, cc hot ng R&D ti cc ni khc nhau s to ra cng ngh khc nhau
t c cng mt mc tiu. iu ny l do hon cnh, bao gm cc yu t
28

nh dn s; ti nguyn; h thng kinh t, cng ngh, mi trng, vn ho x
hi, php lut- chnh tr. Do vy bt k cng ngh no cng c xem l thch
hp ti thi im pht trin, i vi hon cnh m n c pht trin v mc
tiu pht trin. N c th thch hp hoc khng thch hp ni khch hoc vo
thi im khc. Nh vy, tnh thch hp ca cng ngh khng phi l mt tnh
cht ni ti ca cng ngh, n ph thuc vo hon cnh, thi gian v mc tiu.

TT Tiu chun Xu hng a chung
1 Nng lng Tiu th t
2 Lao ng Theo yu cu s dng ca a phng
3 Gi thnh Chp nhn c
4 Nng sut Cao
5 D vn hnh Cc k nng vn hnh d truyn t
6 Hiu qu Mang li hiu qu cho nhiu ngnh
7 Nguyn liu S dng nguyn liu a phng
8 Ti sinh ph thi C th s dng ph thi
9 Phm vi s dng S dng c nhiu ni
10 n nh vn ho x hi Khng nh hng xu n hon cnh vn ho x hi

4.2 La chn cng ngh
4.2.1 Khi nim

La chn cng ngh l qu trnh phc tp v kha cnh quan trng nht ca n l
cng ngh c la chn phi h tr c hiu qu cho chin lc ca doanh nghip.
La chn cng ngh khng ng c th dn n nh my ngng hot ng hoc doanh
nghip ph sn. Mt nghin cu ca Schemenner cho thy hn 1/3 cc nh my ngng
hot ng thuc v cc nh my c xy dng khng qu 6 nm v nguyn nhn
ch yu l do la chn cng ngh - la chn nhng cng ngh lm cho nng xut
thp.
La chn cng ngh rt quan trng i vi vic to li th cnh tranh.Doanh
nghip phi la chn nhng cng ngh no thc hin cc hot ng thuc chui gi
tr (Value chain) nhm t c li th cnh tranh m doanh nghip theo ui khi thc
hin chin lc cnh tranh. Chng hn, nu chin lc cnh tranh ca doanh nghip l
khc bit ho th doanh nghip s la chn nhng cng ngh c kh nng ti a ho
29

cc li th cnh tranh v mt tnh nng cao, p ng nhanh chng nhu cu, dch v
khch hng tt hn.
4.2.2 Cc yu t cn xem xt khi la chn cng ngh.

Khi la chn cng ngh doanh nghip cn xem xt cc yu t sau :
- Mi trng cng ngh.
C 4 loi mi trng cng ngh.

+ Mi trng cng ngh thay i nhanh vi tnh cnh tranh cao (1)
+ Mi trng cng ngh thay i nhanh vi tnh cnh tranh thp (2)

+ Mi trng cng ngh thay i chm vi tnh cnh tranh cao (3)
+ Mi trng cng ngh thay i chm vi tnh cnh tranh thp (4)

Cc doanh nghip nm trong mi trng thuc loi (1) v (2) chn nhiu cng
ngh mi hn cc doanh nghip nm trong mi trng thuc loi (3) v (4) v cc
doanh nghip ny mun theo kp cc cng ngh mi thch ng vi mi trng cng
ngh ang thay i nhanh.
- Cng ngh :

C th xem xt gi tr ca cng ngh, chu k sng ca cng ngh, xu hng
cng ngh trong tng lai (nh vo d bo cng ngh)
- Sn phm :
Xem xt tnh phc tp ca sn phm, chnh xc theo yu cu khi ch to sn
phm, kch thc ca l (trng hp sn xut theo l) s lng model
- Th trng :
Xem xt th trng sn phm gip xc nh quy m cng ngh, tnh linh hot ca
trnh cng ngh.
Ngoi cc yu t trn, c th xem xt thm vn u t; nng lc cng ngh;
trnh t chc; qun l ; mc tiu; chin lc ca doanh nghip.
4.3 I MI CNG NGH
4.3.1 Khi nim
4.3.1.1 i mi cng ngh l g ?

Lch s pht trin x hi loi ngi tri qua nhiu giai on, mi giai on gn
lin vi s xut hin v pht trin ca mt loi hnh k thut c trng quyt nh s
pht trin ca x hi loi ngi giai on . Thi k pht trin cao hn thi k
trc l nh s xut hin v pht trin ca cc cng c lao ng bng . Thi k
li c thay th bi thi k ng c mc pht trin cao hn vi s xut hin v
30

pht trin ca vic sn xut v s dng cc cng c sn xut bng ng. Chnh kh
nng d ch to thnh cc cng c lao ng khc nhau ca ng v tnh hiu qu cao
hn ca cc cng c ny lm cho cht lng sng ca con ngi c nng cao
hn . n th k XVIII tt c cc h thng k thut m loi ngi s dng lc
dn c thay i l ngun ng lc, vi s ra i ca my hi nc - ngun
ng lc mi thay th ngun ng lc truyn thng l sc lc c bp ca con ngi v
gia sc v mt phn nh sc mnh t nhin nh sc gi, sc nc. l mt trong
cc yu t to nn cuc cch mng cng nghip ln th nht, lm thay i b mt ca
th gii.
Ngy nay vic ng dng cc thnh tu ca cng ngh thng tin l mt xu th tt
yu ca h thng cng ngh ton cu v ang mang li nhng hiu qu to ln i
vi s pht trin ca tng doanh nghip, mi quc gia v ton th gii, nh lin tc i
mi cng ngh.
Vy i mi cng ngh l g ? chnh l cp cao nht ca thay i cng ngh
v l qa trnh quan trng nht ca s pht trin i vi tt c cc h thng cng ngh.
C quan im cho rng i mi cng ngh l s hon thin v pht trin khng
ngng cc thnh phn cu thnh cng ngh da trn cc thnh tu khoa hc nhm
nng cao hiu qu kinh t ca sn xut kinh doanh v qun l kinh t, x hi. Vi
quan im ny mt s thay i trong cc thnh phn cng ngh d nh cng c coi
l i mi cng ngh, thc ra cc hot ng ny nn coi l ci tin cng ngh th
chnh xc hn. Mt khc, h thng cng ngh m con ngi ang s dng c tnh phc
tp v ang dng cao, ch mt loi sn phm c th dng rt nhiu loi cng ngh
khc nhau, do nu xp tt c cc thay i nh v cng ngh thuc v i mi
cng ngh th vic qun l i mi cng ngh l vic lm khng c tnh kh thi.
c th qun l c cc hot ng i mi th cn tp trung vo nhng hot ng c
bn. Do ta c th a ra khi nim i mi cng ngh nh sau: i mi cng ngh
l vic ch ng thay th tm quan trng (c bn, ct li) hay ton b cng ngh
ang s dng bng mt cng ngh khc tin tin hn, hiu qu
hn.
i mi cng ngh c th ch nhm gii quyt cc bi ton ti u cc thng s sn
xut nh nng sut, cht lng, hiu qu. (i mi qu trnh) hoc c th nhm to
ra mt sn phm, dch v mi phc v th trng (i mi sn phm).
i mi cng ngh c th l a ra hoc ng dng nhng cng ngh hon ton
mi (v d, sng ch cng ngh mi) cha c trn th trng cng ngh hoc l ni
s dng n ln u v trong mt hon cnh hon ton mi (v d, i mi cng ngh
nh chuyn giao cng ngh theo chiu ngang).
31

4.3.1.2 Phn loi i mi cng ngh
T nhng nm 1950, cc nh kinh t hc tn c in nhn thc c vai tr
ca cng ngh. Trong cc m hnh pht trin ca h c s tham gia ca tin b cng
ngh. Cc nh kinh t hc khng inh chnh i mi cng ngh gip cho cc
nn kinh t, mt mt thot khi tnh trng li tc gim, mt khc t c t l tng
trng di hn.
i mi cng ngh c th c phn loi theo tnh sng to v theo s p dng.

a/ Theo tnh sng to.
Bao gm i mi gin on (Discontinuous Innovation) v i mi lin tc
(Continuous Innovation)
i mi gin on, cn gi l i mi cn bn (Radical Innovation), th hin s
t ph v sn phm v qu trnh, to ra nhng ngnh mi hoc lm thay i nhng
ngnh chin mui. i mi ny to nn li th cnh tranh cho doanh nghip trn th
trng mi.
i mi lin tc, cn gi l i mi tng dn (Incremental Innovation), nhm
ci tin sn phm v qu trnh duy tr v th cnh tranh ca doanh nghip trn
th trng hin c.
b/ Theo s p dng.
Nu xem cng ngh gm cng ngh sn phm (Product technology) v cng ngh
qu trnh (Process technology) th i mi cng ngh bao gm i mi sn phm (sn
phm gm hng ho v dch v) v i mi qu trnh.
- i mi sn phm : a ra th trng mt loi sn phm mi (mi v mt cng
ngh)
- i mi qu trnh : a vo doanh nghip hoc a ra th trng mt qu
trnh sn xut mi (mi v mt cng ngh)
- i mi sn phm v qu trnh c th i mi gin on hay lin tc. Ngoi ra
cn mt s cch phn loi khc nh :
Nu i mi cng ngh c th gip nh sn xut to ra cng mt lng sn
phm nhng tit kim vn nhiu hn tit kim lao ng, trong trng hp ny ngi
ta gi l i mi cng ngh tit kim vn.Nu i mi cng ngh tit kim lao ng
nhiu hn tit kim vn th i mi cng ngh c gi l i mi cng ngh tit
kim lao ng. Trong trng hp i mi cng ngh c tc dng tit kim c hai yu
t cng mt t l, th i mi cng ngh c gi l trung tnh. Cng c cch phn
loi i mi cng ngh phn cng v i mi cng ngh phn mm.
32

4.3.2 Cc yu t nh hng n i mi cng ngh.

4.3.2.1 Th trng.
Nhng nn kinh t th trng c th c li th trong qu trnh i mi. Nu th
trng ca mt loi sn phm no c m rng th iu ny s thc y i
mi. i mi ch tht s hon thnh sau khi sn phm hay qu trnh c ngi s
dng chp nhn, do vy mt kha cnh rt quan trng ca i mi l Marketing.
4.3.2.2 Nhu cu
Phn ln cc trng hp i mi cng ngh xut pht t nhu cu. C th l do
p lc ca mi trng kinh doanh (cc yu t v m nh chnh tr, x hi, kinh t,
cng ngh) lm xut hin nhu cu, th d : do p lc ca x hi v vn nhim
mi trng, cc nh sn xut t nghin cu ch to thit b gim nhim trang b
cho t. Nhu cu ca ngi tiu dung cng thc y i mi.
4.3.2.3 Hot ng nghin cu v pht trin ( R&D)
Nghin cu v pht trin l khu quan trng trong qu trnh i mi. Bo co v
nng lc cnh tranh ca Chu u nu r : Nu khng c c s nghin cu khoa hc
mnh v a dng th s khng h c bt k mt s ct cnh cng ngh no c. Cc
doanh nghip c ngn sch R&D ln v ngun nhn lc R&D c k nng nghin cu
s thun li trong i mi cng ngh.

d/ Cnh tranh.
Ni chung cnh tranh thc y i mi.

e/ Cc chnh sch quc gia h tr i mi.
khuyn khch cc doanh nghip i mi cng ngh, chnh ph cn c nhng
chnh sch thch hp.

4.3.3 Tc ng ca i mi cng ngh

- i vi nng sut.
Nng sut l s kt hp hiu qu (efficiency) v kt qu (effectiveness), ngha l
t c kt qu vi vic s dng tt nht cc ngun lc.
i mi cng ngh thng lm tng nng sut th hin qua vic gim chi ph sn
xut trn mi n v sn phm v gip cc doanh nghip t c cc mc tiu nh
nng cao tnh linh hot, p ng nhanh chng nhu cu ca khch hng.
- i vi cht lng sn phm
Cng ngh mi c vai tr quan trng trong vic nng cao cht lng sn phm.
Khi th thng k chun v th thng k thc t chnh lch nhau vt qu gii
33

hn cho php, chung s bo ng v nhn vin trc s tin hnh iu chnh, ngn chn
ngay t u vic sn xut sn phm khng m bo cht lng.
- i vi chu k sng ca sn phm.
S dng cng ngh mi lm rt ngn chu k sng ca sn phm v cng ngh
mi c tnh linh hot cao, c th a ra nhiu model mi.
- i vi chin lc kinh doanh.
xc nh nh hng ca i mi cng ngh n nng lc ca doanh nghip.
Abernathy v Clark chia nng lc ca doanh nghip ra thnh nng lc sn xut
(cng ngh) nng lc th trng (khch hng)
- V mt sn xut (cng ngh), i mi c th lm thay i thit k sn phm,
h thng sn xut, thit b, vt liu, k nng, kin thc ca ngi lao ng.
- V mt th trng (khch hng), i mi c th lm thay i thi , hnh vi
ca khch hang, knh phn phi, phng thc truyn thng
iu ny c ngha l nhng lnh vc hot ng trong chin lc kinh doanh
ca doanh nghip c th b thay i.
4.3.4 Qu trnh i mi cng ngh.

4.3.4.1 Mt s xu th nh hng ti i mi cng ngh
tin hnh i mi cng ngh c hiu qu ti cc quc gia cng nh ti cc
doanh nghip, cn phi nghin cu k cc yu t nh hng ti i mi cng ngh.
Hin nay m hnh i mi tuyn tnh c in vi kin thc khoa hc mi t pha
trc v nhng sn phm, dch v v li nhun th trng pha cui con ng
ang ngy cng b thch thc. Lch s kinh t hc hin i ch ra rng s i u
ca nghin cu s khng t ng chuyn i sang thnh cng kinh t. i mi l mt
hot ng ng thi tng tc v phi tuyn n bao gm khng ch khoa hc, k thut
v cng ngh m c x hi, chnh tr v cc tng tc kinh t cng nh chnh sch
cng. Trong yu t v cng quan trng ca i mi l s tm ti khoa hc l
nhng ngi nui dng nn mng tri thc giu c ca th gii. Cc k s l
nhng ngi tinh thng trong s chnh xc tng ng vi s hn lon nhm a
ra cc hnh nh tp trung vo tiu im. Phn ny cp ti cc xu th c nh hng
mt cch chin lc ti qu trnh i mi.
Xu th th nht l xu th hp tc quc t..
Xu th ny nhn mnh vo tm quan trng ca s hp tc trong khoa hc - cng
ngh gia cc quc gia, mt quy lut tt yu ca s pht trin. S hp tc c th rt a
dng, nh thng qua cc n phm xut bn (sch, bo, tp ch) trn phm vi ton th
34

gii.
Dng khc ca xu th hp tc quc t ch mi xut hin gn y mt cch u n
l cc hot ng lin ngnh, c bit mi quan h hu c gia cc trng i hc
v khu vc cng nghip ngy cng tr nn quan trng. M gn 40% cc bi bo l
ng tc gi ca c cc nh cng nghip trong khu vc t nhn v ca cc trng i
hc, cc phng th nghim Chnh ph. Cc nh nghin cu chng minh c vic
nghin cu ca cc trng i hc quyt nh n kh nng ca quc gia v i mi
v hon thin nn kinh t.
Xu th th hai:
Ngy nay mt t l tng t (60%) l nhng sn phm phc tp c sn xut
bi nhng quy trnh phc tp. iu c th c gii thch do s pht trin vi tc
kh cao ca h thng kinh t, x hi ca loi ngi ni chung v ca h thng khoa
hc, cng ngh ni ring trong thi gian qua. Thnh cng kinh t s n vi nhng
ngi thnh cng trong vic i mi cc cng ngh phc tp. Tc l tng lai s
thuc v nhng ngi nhn thc c tnh phc tp, c th thng nht c cc kin
thc a dng khc nhau trong nhiu t chc khc nhau to ra nhng g cha c trc
y. a dng ho l quy lut, a dng trong cch nhn, cch tip cn v trong nn
tng c s. Khng th th chng ta khng th vt ln trn nhng gii hn tm nhn
ca mi c nhn, t chc. t c iu cc doanh nghip phi khng ngng
cng c, m rng cc knh thng tin ca mnh, nng cao cht lng hot ng cho h
thng thng tin ca mnh.
Xu th th ba
Lin quan ti s xut hin ca mt ngnh cng ngh non tr (so vi cc cng
ngh truyn thng) l cng ngh thng tin. Tt c cc lnh vc hot ng ca con
ngi ngy nay ang chu s tc ng rt ln ca cng ngh thng tin. S xut hin
v pht trin nhanh chng ca cng ngh thng tin m c bit quan trng l cng
ngh my tnh, Internet v cng ngh mng ang lm thay i tt c cc loi hnh
cng ngh ca loi ngi, n to ra cc con ng pht trin hon ton mi cho tt
c cc cng ngh. S l iu ngc nhin nu nh hin nay v trong tng lai tn ti mt
thnh cng trong kinh t v khoa hc cng ngh m li khng ng dng thnh tu ca
cng ngh thng tin.
4.3.4.2 Cc giai on i mi cng ngh.
i mi thng tin phi l mt hot ng c lp m l mt qu trnh tng hp
bao gm nhiu qu trnh con c lin quan mt thit vi nhau. N khng ch l s p
, pht trin mt tng mi hoc pht sinh mt thit b mi, pht trin mt th
trng mi m n bao gm tt c cc cng vic trn v thng nht vi nhau.
Thc cht qu trnh i mi cng ngh l mt h thng cc hot ng phc
35

tp nhm chuyn i cc tng v kin thc khoa hc thnh thc t vt cht v cc
ng dng trong th gii hin thc. l mt qu trnh bin i tri thc thnh cc sn
phm v dch v hu ch c tc ng ti s pht trin ca nn kinh t.
4.3.5 Qu trnh hnh thnh v ng dng cc cng ngh mi.

C 8 giai on trong qu trnh i mi cng ngh, cn lu rng mt s cc
hot ng trong mi giai on c th trm sang giai on khc.
- Nghin cu c bn: l nhng nghin cu nhm tng thm hiu bit chung v
cc quy lut ca t nhin. y l qu trnh to ra tri thc qua mt thi gian di.
N c th mang n mt ng dng c th hoc cng c th khng.
- Nghin cu ng dng: loi nghin cu hng trc tip vo vic gii quyt
mt hoc nhng vn x hi t ra. V d, nghin cu pht trin mt loi
thuc iu tr mt cn bnh no . Nghin cu c bn v nghin cu ng dng
thc y tin b khoa hc bng cch xy dng tri thc mt cch h thng trn
c s kin thc hin ti. S thnh cng ca nghin cu ng dng dn n s ra
i ca cng ngh mi.
- Trin khai cng ngh: L nhng hot ng ca con ngi nhm bin i tri
thc v cc tng thnh phn cng, phn mm hoc dch v. N c th bao
gm vic chng minh tnh kh thi ca tng, xc nh thit k hoc to dng,
th nghim mt nguyn mu.
- Thc thi cng ngh: y l mt lot cc hot ng gn vi vic a mt sn
phm ra th trng. Thc thi cng ngh c quan h vi vic ng dng ln u
tin mt tng hoc mt sn phm. N lin kt cc hot ng nhm m bo
a mt sn phm hoc mt dch v ra th trng mt cch thnh cng v gi
c, tnh an ton v tho mn cc kha cnh v mi trng.
- Sn xut: y l mt lot cc hot ng gn vi vic m rng loi sn phm
hoc dch v c th. Sn xut bao gm vic ch to, qun l, cung cp v phn
phi.
- Marketing: y l mt lot cc hot ng m bo cho ngi tiu dng tip
nhn cng ngh. N bao gm vic nh gi th trng, chin lc phn phi, thc
y bn hng v xc nh thi quen, tp qun khch hng.
- Truyn b: y l chin lc v cc hot ng m bo s lan truyn v v th
ca cng ngh trn th trng. Vic truyn b ph thuc vo phng php cng
ngh v phng php Marketing cng ngh.
- M rng cng ngh: y l giai on m mc tiu l duy tr u th cnh tranh
36

ca cng ngh. N bao gm vic ci tin cng ngh, pht trin th h mi hoc
ng dng cng ngh mi, ci tin cht lng, h gi thnh sn phm cng nh
p ng c nhng yu cu c bit ca khch hng. M rng cng ngh ko
di vng i cng ngh.
4.3.6 p dng cng ngh mi.

4.3.6.1 Phn tch mi trng
Trc khi quyt nh p dng mt cng ngh mi, doanh nghip cn phn tch
mi trng bn trong cng nh bn ngoi.
* i vi mi trng bn trong, phn tch:

- Chin lc cng ty: cng ngh mi c gip cho doanh nghip thc hin
c chin lc hay khng?
- Qu trnh sn xut: tnh linh hot, cht lng sn phm, chi ph lao ng,
nguyn vt liu, nhng cng ngh sn xut hin c.
- Ngun nhn lc: vn ho cng ty, thi ca Ban qun tr, thi ca ngi
lao ng v on th.
- Ti chnh: nh gi chi ph v li ch, x l thng tin, ti tr v phn b vn
- Marketing: chin lc sn phn, chin lc gi, knh phn phi

* i vi mi trng bn ngoi, phn tch:
- Khch hng: nhu cu, sc mua
- Nh cung cp: nng lc, quan h vi nh cung cp
- i th cnh tranh: mi e do t i th mi, s s dng cng ngh mi ca
i th cnh tranh, li th cnh tranh, mi trng cnh tranh
- Chnh ph: s h tr, ti tr vn, u i v thu
- gip cho vic phn tch mi trng, doanh nghip thng t ra cc cu hi
- V sao phi p dng cng ngh mi.
- Cn nhng cng ngh mi no.
- To ra cng ngh hay mua cng ngh.
- Khi no tip nhn cng ngh mi?
- Cng ngh mi b tr u
- Cng ngh mi c a vo doanh nghip nh th no?

4.3.6.2 Cc giai on trong qu trnh p dng cng ngh mi
Giai on 1: Hoch nh chin lc
- Mc tiu: Nhn dng nhng lnh vc kinh doanh m cng ngh mi s tc ng
37

mnh
u tin cho lnh vc ny
- Hnh ng:
+ Xem xt li thc trng marketing v tnh hnh cnh tranh trong nc v quc t

+ nh gi cc hot ng chc nng, bao gm thit k, k thut v sn xut
+ Xem xt h thng sn xut v phng php sn xut hin ti

+ Nhn dng cc yu cu v k thut ca doanh nghip
Giai on 2: Nghin cu kh thi
- Mc tiu: Xem xt cc c im ca cng ngh
- Hnh ng:

+ nh gi tnh hnh ti chnh
+ Xem xt li s thay i v t chc v nh gi cng ngh v mt k thut o to

+ La chn nhm d n
+ n gin ho sn phm v qu trnh
+ Xem xt tnh thch hp ca cng ngh i vi c s h tng
+ nh gi yu t chng li s thay i (Resistance to change) trong t chc.

Giai on 3: La chn
- Mc tiu:la chn c cng ngh thch hp nht v nh cung cp ng tin cy nht

- Hnh ng:

+ Lp danh sch cc nh cung cp cng ngh
+ Chn ra mt s nh cung cp v yu cu h nh gi
+ nh gi chi tit cc bng chit tnh gi ca nh cung cp
+ La chn nh cung cp
Giai on 4: Thc hin
- Mc tiu: to mi trng thun li p dng cng ngh

- Hnh ng:
+ Chun b k hoch chi tit thc hin
+ Xc nh r trch nhim c nhn
+ Ch c bit n s lin kt gia cng ngh mi vi phn cn li ca h thng

+ Chun b ti liu hng dn m t cc bc hot ng ca h thng mi
+ Kim tra tt c cc b phn ca h thng mi
+ m bo vic o to hon tt

38

4.3.7 Hiu qu ca qu trnh i mi cng ngh.

4.3.7.1 Tng quan v hiu qu i mi cng ngh

Nh trnh by trn mi cng ngh u phc v mt nhu cu no ca x
hi. i mi cng ngh nhm phc v tt hn cc nhu cu ca x hi. Mt i mi
cng ngh c coi l thnh cng nu nh n mang li hiu qu kinh t cho ngi ch
s hu n ni ring v nn kinh t ni chung. Vi ton b nn kinh t cc nh khoa
hc chng minh c rng i mi cng ngh chnh l ng c ca tng trng
kinh t lu di.
Boskin v Lau (1992) tin hnh mt cng trnh nghin cu v ngun gc ca
tng trng kinh t da trn vn, lao ng v tin b cng ngh cc quc gia pht
trin: Anh, M, c, Php v Nht Bn, tht ngc nhin h ch ra rng tin b
cng ngh l ngun quan trng nht, chim hn mt na (ba phn t vi cc nc
chu u) th hai mi l vn. Vn v cng ngh chim 95% tng trng kinh t
Anh, c, Nht Bn v Php trong giai on ny. Hi ng khoa hc v cng ngh
quc gia M, trong bo co nm 1996 nhn mnh rng cng ngh l ng lc ca
tng trng kinh t. iu ny cng c Ronert Solow (gii Nobel kinh t nm
1987) khng nh trong cng trnh thc nghim ca ng v tng trng kinh t trong
thi k 1909
n 1949.
i mi cng ngh to ra cc c hi kinh doanh ng thi n cng to ra
nhng c ch trong tng trng kinh t. N chnh l c s v l im khi u cho mt
chu trnh pht trin kinh t c gi l cc chu trnh sng di ca cc nn kinh t. Theo
Bele (1987) chu trnh sng di ca cc nn kinh t din ra nh sau:
Nhng pht hin khoa hc to c s cho i mi cng ngh.
i mi cng ngh c bn v mnh m to ra cc sn phm mi.
Cc sn phm mi ny to ra cc th trng mi v cc ngnh cng ngh mi.
Cc ngnh cng nghip mi tip tc i mi v sn phm v qu trnh m
rng th trng.
Li ch ca sn phm v cng ngh thu ht nhiu i th cnh tranh bc vo th
trng quc t c th to ra nng lc sn xut vt mc.
Cung vt qu cu lm gim li nhun v tng tht bi kinh doanh.
Hu qu kinh t ri lon trong th trng ti chnh dn ti suy thoi.
Khoa hc mi v cng ngh mi dn n tng trng kinh t mi.

Cc chu trnh sng di c nh kinh t hc X Vit Kondvatieff pht hin ra
vo nm 1930 c Gralam v Senge (1980) nhn xt l c ngun gc do i mi
cng ngh mang tnh cch mng to ra.
39

4.3.8 Yu cu i vi doanh nghip i mi cng ngh.

a/ nh hng pht trin

Thc t cho thy mc tiu pht trin khng phi lc no cng l mc tiu cao
nht ca cc doanh nghip. Mt s ch tp trung vo vic khai thc cc c hi trc
mt hoc duy tr quy m hin c v quy m h c th t iu hnh cng vic m
khng cn s dng thm lao ng v khng phi ng u vi nhng ri ro c th
pht sinh nu h u t pht trin sn xut. Chng ta c th thy r iu
cc doanh nghip gia nh nhng doanh nghip ny i mi cng ngh mt cch th
ng v kh khn. Nhng doanh nghip d i mi l nhng doanh nghip lun c
mc tiu m rng, pht trin doanh nghip ca mnh h lun ch ng lp k hoch
lu di. Nhiu cng ty cng khai cc k hoch trong cc bo co thng nin ca
h, v d ICI, Mercedes - Benz, BMW
b/ Cnh gic
Tnh cnh gic khng ch cn thit vi cc nh lnh o cao cp ca doanh
nghip m cn cn thit vi tt c cc thnh vin khc ca t chc. Cn thit phi
chnh thc ho mt phn cng vic ny v d b phn marketing phi thu thp nhng
thng tin v th trng v v i th cnh tranh nh nhng thnh tu, k hoch pht
trin ca h. B phn R & D phi thng xuyn cp nht nhng thnh tu khoa hc
trong ngnh v cc ngnh c lin quan.
c/ u t cho pht trin cng ngh
u t cho i mi cng ngh i hi ngun lc kh ln k c nhn lc, ln vt
lc v n cha ng nhiu ri ro. Nhng cc doanh nghip khng th khng tn tm
vi cng ngh thng qua u t pht trin cng ngh iu s khuyn khch kh
nng sng to ca c nhn trong cng ty v thu ht c cc chuyn gia gii cc nhn
vin c kinh nghim t bn ngoi.
d/ Chp nhn ri ro
Chp nhn ri ro khng c ngha l sn sng chi tr may ri m l sn sng
nghin cu k lng cc c hi d b ri ro. c bit l kh nng nh gi mc ri
ro, cn nhc, chn lc cc d n u t c hiu qu.
e/ Hp tc gia cc b phn
Cc phng ban trong mt doanh nghip c nhng c im mang tnh c th. S
bt ng gia cc phng ban l ro cn i vi i mi cng ngh ni ring v i mi
ni chung. c bit v c quan tm nhiu l mi quan h gia b phn R&D v b
phn marketing v hai b phn ny c mi quan tm rt khc nhau. Cc nh khoa hc
v cc nh cng ngh thng b cng ngh mi thu ht v i khi qun mt mc tiu
40

kinh doanh ngc li b phn marketing li thng t quan tm ti cng ngh.
Thc t phi nhn nhn rng s bt ng gia cc b phn chc nng ca mt
t chc l lun tn ti (i khi iu khng phi l khng tt v n s l ng lc
thc y pht trin). Vn l kh nng iu khin, phi hp gia cc b phn chc
nng phc v cho tin trnh i mi cng ngh.
g/ Kh nng tip thu
Trc cc xu th ca pht trin cng ngh ni ring v ca th gii ni chung
c bit i vi doanh nghip ca cc quc gia ang pht trin (ni m kh nng sn
sinh cng ngh cn hn ch) th kh nng nhn bit, la chn tip thu v khai thc mt
cch c hiu qu cc cng ngh t bn ngoi l yu t v cng quan trng. Trong qu
trnh thm ch cn phi lin minh, lin doanh vi c nhng i th cnh trnh trn
quan im cc bn cng c li. V d: S hp tc gia IBM v APPLE.
h/ Tnh linh hot trong qun l
c im ny l cn thit to dng mi trng ch ng sng to cho cc
thnh vin trong t chc h c th suy ngh, th nghim, tho lun v pht trin cc
tng cc nhn, c th l xut pht im ca vng i mi cng ngh.
i/ Kh nng a dng
Chnh do cc xu th pht trin cng ngh m cc t chc cn c s kt hp cc
k nng v kin thc chuyn mn trong nhiu lnh vc khc nhau. Kh nng qun l
hiu qu ca cc k nng v kin thc a dng l trng tm ca qu trnh i mi cng
ngh. iu c th c thc hin mt cch c hiu qu nh cc nh qun l a nng
- nhng ngi c o to c v k thut v thng mi.