Professional Documents
Culture Documents
気体力学 (Gasdynamics)
気体力学 (Gasdynamics)
1903
(Wilbur Wright (1867-1912) Orville Wright(1871-1948))
150m/
900km
250m/ -50 C
300m 0.83
1.1
1.1.1
p
(compressibility)
1 dv
v dp
(1.1)
v 1
(1.1) v
(1.1)
=
1 d
dp
(1.2)
1.1.2
.
,
(1.3)
s
a
$
p %
a = = RT
(1.4)
((4.16) ). Cv Cp
R T
(1.4)
1
p v v v/v = v1
dv
p
dp
(1.1)
2 (1.2) (1.3)
a
$
1
(1.5)
a=
, 0 a
(Mach number) M u
a
M=
u
a
(1.6)
(1.5) M
1.1.3
/0 1.05 M = 032
M = 032
a = 331.2 + 0.61t t
s transonic Theodore von
K
arm
an (1881-1963)
3 transsonic
[4] (hypersonicflow), (M % 1)
[2][3][4]
1.2
1.2.1
44 1947 10
14 (Mojave Desert)
XS-1 50
(Captain Charles Yeager) B29
Bell XS-1
2.7 XLR-11 12,900
M = 106 NACA(Natinal Advisory
0.85
1.2.2
1 mm
G. F. B. Riemann 1858
William
1887
) 1888 ,
(convergent-divergent nozzle)
. -
1.4Aurel
1.4: .
). ).
L
. 4.8 .
1.2.3
()
, 60-70km
1905
Ludwig Prandtl (1875-1953) 1.5
1.5
Theodor Meyer 1908
1910
30 2
1.5: -
1.2.4
1889 100
Alexandre-Gustave Eiffel
(1832-1923)
1.2.5
560km
200km
1927 Hermann
Glauert (M < 1)
( Cp Cp0 )
Cp0
Cp = %
2
1 M
(1.7)
BACA 1915
10
Mc ,
( Mc < M < 1
1.7:
/
, -
(1.7) ,
, , ,
,
,
, ,
,
11
John D. Anderson, JR. A History of Aerodynamics, Cambridge University Press (1997).
1-2 pv = RT ,
( p
= ) ( p
)T (p
)s
p
( p
)T /( )s =
= 1.4 ,
&
1
= 57 & 0.845 & 56
1-3 20 T
(pv = ) S .
12
2.1
p
T e, h
s
p V T
(Boyle Charles)
pV = () T
(2.1)
(Avogadro) (
)
(2.1)
pV = RT
(2.2)
pV = nRT,
(2.3)
, m
1 mol m
1g1/m
13
V v ,
pv =
R(
R
m
)
R
T = RT
m
(2.4)
(m
29) R 287(J/(kg K))
(Van der
Waals)
(p +
a
)(V b) = RT
V2
(2.5)
, a b
(2.3) , NA (Avogadro) k
pV
=
=
R
)T
NA
nNA kT
R
NA
=1
nNA (
(2.6)
(2.4) 1g
NA
kT
m
pv =
(2.7)
(2.4) (2.7) k
k=
Rm
NA
(2.8)
m m
= mNA
k = mR
(2.9)
2
, 1
1
V p e
T p = p(T ) e = e(T )
(homoentropic)
,
s T
14
= (p) T = T (p)
= (p)
(2.10)
(barotropic)
2.2
0
2 3
3
1
E
E =
E W Q
E = W + Q
(2.11)
S
dS 0.
(2.12)
dQ
dS T
dS =
dQ
T
2 2.8 .
3
S T 0 0
15
(2.13)
2.3
(ideal gas)
pv = T -
1
(2.4)
pv = RT =
R
T
m
(2.14)
R R R , m
e ( 2.2(b) )
e = e(T ).
(2.15)
, e T (calorically perfect)
2.4
(specific heat)
cx = (
dq
)x
dT
(2.16)
x q
x v
x v
cv = (
dq
)v
dT
(2.17)
p x p
cp = (
dq
)p
dT
(2.18)
(2.29) (2.31) cv cp
T cv cp
e h2.5 T
.
cp
cv
(2.19)
n
= 1+
2
n
(perfect gas)
16
n = 3 = 53 2
n = 5 =
7
5
p dv
pdv de 1
(2.11)
de = dq pdv
v T de =
e
T
(2.20)
e
v dv +
dT (dv = 0)
de = dq =
e(v T )
dT
T
cv = (
e
dq
e
)v =
=(
)v
dT
T
T
(2.21)
e v
de
e
=
(
)p +
dT
v T
T
(2.20)
dq
de
dv
= ( )p p( )p
dT
dT
dT
dv
v
( dT
)p ( T
)p
cp
v
dq
de
)p =
+ p(
)p
dT
dT
T
e
v
e
+(
+ p)(
)p
T
v
T
= (
=
(2.22)
2.5
(enthalpy)
h = e + pv
(2.23)
dh = de + pdv + vdp 1
dh = dq + vdp
2
(heat function)
17
(2.24)
h = h(T p)
dh =
h
h
dT +
dp
T
p
(dp = 0)
dq = dh =
h(T p)
dT
T
cp =
h
T
(2.25)
p = p(v T ) (dv = 0)
h
h p
dh
dq
dp
=
+
(
)v = ( )v + v( )v
dT
T
p T
dT
dT
dp
p
( dT
)v ( T
)v
cv = (
p
h
p
dq
dh
h
)v =
v(
)v =
+(
v)(
)v
dT
dT
T
T
p
T
(2.26)
.
(2.15) e = e(T ) h
(2.23)
h = e(T ) + pv
= e(T ) + RT,
(2.27)
h = h(T )
e
3 e T
=
(2.28)
de
dT
e
v
= 0
cv cp (2.21) (2.22) ,
cv =
cp = cv + p(
de
dT
(2.29)
v
)p = cv + R
T
h
h T
=
(2.30)
dh
h
dT p
= 0
(2.25) (2.26)
cp =
3 (2.27)
dh
dT
18
(2.31)
cv = cp v(
p
)v = cp R
T
(2.32)
(2.30) (2.32)
cp (T ) cv (T ) = R
(2.33)
(Carnot)
(2.19) (2.33)
cp (T ) =
.
R
,
1
cv (T ) =
R
1
(2.29) (2.31)
'
e(T ) = cv (T )dT
h(T ) =
'
cp (T )dT
(2.34)
(2.35)
(2.36)
dh
de
(2.37)
(2.29) (2.31)
cv cp e h (2.35) (2.36)
e = cv T
(2.38)
h = cp T
(2.39)
4 T 0
e 0 (2.27) h 0
10m3
20 400 K
.
20 1.01 105
p
3
=
= 17.60Kg/m .
RT
287 400
(polytropic gas)
19
M = 10 17.60 = 176.0Kg.
(2.34)
cp =
1.4 287
R
=
= 1004.5J/(Kg K).
1
1.4 1
2.6
dq = 0
(2.20) dq = 0
de = pdv
e = e(v T ) de =
e
v dv
(2.40)
+
e
T
dT (2.40)
e
e dT
de
=
+
= p
dv
v T dv
(2.21)
e
dT
+ cv
= p
v
dv
1 e
dT
= (
+ p)
dv
cv v
(2.41)
(2.24) dq = 0
dh = vdp
h = h(pT ) dh =
h
p dp
(2.42)
+
h
T dT
h
h dT
dh
=
+
=v
dp
p T dp
(2.25)
h
dT
+ cp
= v,
p
dp
20
(2.42)
1 h
dT
= (
v)
dp
cp p
(2.43)
(2.40) (2.42)
p dv
de
=
dh
v dp
(2.44)
p dh
dp
=
dv
v de
(2.45)
(2.37)
v dp
=
p dv
(2.46)
(2.15) e T ,
,
e
v
= 0 (2.41)
p
dT
=
dv
cv
pv = RT p
R
v dT
=
T dv
cv
(2.33) R
cp cv
v dT
=
T dv
cv
= + 1
(2.47)
(2.43) (2.28) h T ,
,
h
p
= 0
v
dT
=
dp
cp
pv = RT v (2.33) R
1
p dT
=
T dp
21
(2.48)
(2.47)
ln v =
'
1 dT
1 T
(2.38) (2.39) cv cp
1
v T 1
(2.49)
(2.48)
p T 1
(2.50)
5
(isentropic)
. (2.49) (2.50)
(2.51)
20 400K 2 (2)
.
M
=
V(2) = 2V(1) v(1)
(2)
(2)
(1)
2
= 12 .
RT(1)
287 400
=
= 0.0568 m3 /kg.
p(1)
20 101 105
M=
V(1)
10
= 176.0Kg.
=
v(1)
0.0568
5 , .
.
22
(2.51)
p(1) v(1) = p(2) v(2) .
p(2) = p(1) (
v(1)
) = 20 (0.5)1.4 = 7.58 .
v(2)
(2.38) (2.40)
w=
'
(2)
pdv =
(1)
'
(2)
(1)
cv dT = cv (T(2) T(1) ) =
1
(p(2) v(2) p(1) v(2) )
W = M w = 176.0
1.01 10 5
(7.58 0.1136 20 0.0568) = 1.22 107 N m
1.4 1
. 1.22 107 N m .
(2) T(2) (2.49)
T(2) = T(1) (
v(1) 1
)
= 400 0.50 .4 = 303.1K
v(2)
. (2)
p(2) v(2)
v(1) RT(1)
v(1)
1
= p(1) (
) 2
= 2R
=R
1
T(2)
v(2)
p(1) T(1) (v(1) /v(2) )
v(2)
.
2.7
(entropy)
1 (v pT e )
( + dv + dv p + dpT + dT e + de )
dq
e = e(v s)
s
"
e
v
= p
"
e
s
=T
de =
"
e
v
dv +
23
"
e
s
ds
(2.52)
= pdv + T ds
(2.53)
1 (2.20)
T ds = dq
(2.54)
(A) (B) sB sA
'
sB sA =
(B)
(A)
dq
T
(2.55)
(A) (B)
6 (O) (O) (A)
sA =
'
(A)
(0)
dq
T
(2.56)
(A)
ds (2.53)
ds =
p
de
+ dv,
T
T
(2.57)
ds =
v
dh
dp
T
T
(2.58)
(2.31) dh = cp dT pv = RT (2.58)
ds = cp
dp
dT
R
T
p
(2.59)
s2 s1 =
'
T2
cp
T1
p2
dT
R ln
T
p1
(2.60)
s2 s1 = cp ln
T2
p2
R ln
T1
p1
(2.61)
(2.29) de = cv dT pv = RT (2.57)
ds = cv
6
dv
dT
+R
T
v
(2.62)
dq = 0 SB = SA
24
s2 s1 = cv ln
T2
v2
+ R ln
T1
v1
(2.63)
(2.61) pv = RT (2.63)
(1)10m3 20 400K
(2)10m3 800K
p(1)
20 101 105
= 1760 kg/m3
=
RT(1)
287 400
M = 10 17.60 = 176.0 kg
p(2)
T(2)
800
=2
=
=
p(1)
T(1)
400
(2.61)
s2 s1 = cp ln 2 R ln 2 = 4973 J/(kg K)
(2.63) s2 s1 = cv ln 2 + R ln 1 = cv ln 2
cp cv = R . (2.19)(2.33)
cv =
287
R
=
= 7175 J/(kg K)
1
14 1
25
S2 S1
M (s2 s1 )
176.0 4973
=
=
2.8
ds
dq/T dq
q
(
) dq = q + () .
dq q
ds
q
T
(2.64)
q = 0
ds 0
(2.65)
(2.64) (2.65) 2
((2.12), (2.13) ) ,
(), (1963).
H. W. Liepmann & A. Roshko, Elements of Gasdynamics, John Wiley & Sons (1957).
C. J. Chapman, High Speed Flow, Cambridge Texts in Applied
Mathematics, Cambridge University Press (2000).
26
2-1 V1 V2
T M
p1 p2 t = 0
A B
SB SA
SB SA = M R ln
(p1 + p2 )2
4p1 p2
2-2 (a) pv T s
e = e(sv)
e
s ( v )
e
v ( s )
p
T
)v = (
)s
s
v
(1)
hHelmholtz
f e T sGibbs g e + pv T s
v
T
)p = (
)s
s
p
(2)
s
p
)T = (
)v
v
T
s
v
)p
( )T = (
p
T
(3)
(
(
(4)
(1)(4) Maxwell
e
(b) e = e(v T ) s = s(v T ) ( v
)T = 0
e = e(T )
Maxwell (3)
27
2-3 (a) x cx
pv =
cx cp
cx cv
p v cp cv
(b) p(z) z
pg
dp
=
dz
RT
(1)
g R
T (z)
(1)
100m
2-4 p V1 T1 V2 T2 -= T1
M
V1 + V2 TB
2-5 cv R
(a) A vA TA B vB TB
" #
" #
TB
vB
sB sA = cv ln
+ R ln
TA
vA
(1)
(b) A vA pA B
vB pB vB > vA
pA
vB
=
pB
vA
(1)
sB sA A B
28
2-6
exp(
s s0
p v
) = ( )
cv
p0 v0
p v cv
cp ( cp /cv ) 0
29
3.1
3.1 S V
.
S u
n .
y
S
n
u
S
V
z
3.1: S V
3.1.1
V S
, n
30
'
'
dV = u ndS
t V
S
'
'
dV =
(u)dV
t V
V
(3.1)
(3.2)
+ (u) = 0
t
(3.3)
+u
Dt
t
(3.4)
D
+ u = 0
Dt
(3.5)
(3.3)
D/Dt = 0
u = 0
(3.6)
1 .
3.1.2
V
'
'
'
'
(3.7)
f S
(3.7) 3.3
ij
(ui ) +
(ui uj ) =
+ fi
t
xj
xj
(3.8)
ij
fi
1 (3.3)
(3.6)
31
3.1.3
V
'
'
1 2
1
u )dV = (e + u2 )u ndS
(e +
t V
2
2
S
'
'
'
+
u f dV +
u ndS
q ndS
V
(3.9)
e q
u n = ui ij nj
(3.9) 3.3
(e + u2 ) +
t
2
=
1
((e + u2 )u)
2
u f + (u ) q
(3.10)
3.1.4
, (3.1)
'
'
d
dV = u dS
dt V
S
(3.3)
(3.8) (3.10) .
1
(Jump Condition)
()
3.1.5
(3.3)
+ u + u = 0
t
(3.11)
(3.8) (3.8)
32
(3.11) u
u
+ u u) = + f
t
(3.12)
(3.12) .
(3.10) (3.12) u
(3.3) e + 12 u2
(
e
+ u e) = u q
t
(3.13)
. (3.13)
(3.39)
.
3.2
(Constitutive relations)
(3.11)
(3.12) (3.13)
(3.12)
2 u u
, q, f
3.2.1
1
1
1
pm = ii = (11 + 22 + 33 ) = tr
3
3
3
(3.14)
tr
3
. (3.14)
2
3
= Aij tr
.
12 (Aii Ajj Aij Aij )
det = |Aij | .
33
.
pe
pm
pm pe ui /xj
pm = pe u
(3.15)
. 0
3.2.2
ij + pm ij ui /xj
ij = pm ij + (
ui
uj
2
+
) ( u)ij
xj
xi
3
(3.16)
ij i = j
1, i -= j 0.
| u|
ui
xj , (i, j
= 1, 2, 3) (3.15)
(3.16) ( 23 )( u)ij
3.2.3
T q
q = kT
(3.17)
3.2.4
34
3.3
k
, (3.12) (3.13)
.
3.3.1
v
(3.11)
v
+ u v v u = 0
t
(3.18)
(3.34)
3.3.2
:- (Navier-Stokes)
eij =
1 ui
uj
(
+
)
2 xj
xi
(3.19)
1
eij = eij ( u)ij
3
(3.20)
. eii = 0 .
ij ij tr
ij (3.14) pm = 13 ii
ij
ij = ij + pm ij
(3.21)
ii = 0 .
ij = 2
eij
(3.22)
ij = pm ij + 2
eij
(3.23)
(3.21)
4 1973.
35
(3.15)
ij = pe ij + 2
eij + ( u)ij
(3.24)
= pe + (2
e) + ( u)
(3.25)
(3.25) (3.12)
u
+ u u) = pe + (2
e) + ( u) + f
t
(3.26)
. (3.15)
(3.26) - (Navier-Stokes)
(3.26) (3.20)
(
u
2
+ u u) = pe + (2e + ( )( u)ij ) + f
t
3
(3.27)
. (3.26)
=u
(3.28)
1
( u2 ) = u u + u ( u)
2
(3.29)
1
2
u
1
1
u = pe ( u2 ) + (2e + ( )( u)ij ) + f
t
3
(3.30)
(3.27) (3.30) ( 23 )( u)i,j
.
3.3.3
(3.18) (3.26)
ui
ij x
i j
j
ij
ui
uj
= ji
xj
xi
ij ij = ji
ij
ui
uj
= ij
xj
xi
36
ij
ui
uj
ui
+ ij
= 2ij
xj
xi
xj
ij
ui
= ij eij
xj
(3.31)
ij
ui
= pm u +
ij eij
xj
ii =
eii =0ij ij =3 (3.15) (3.22)
ij
ui
= pe u + 2
eij eij + ( u)2
xj
(3.32)
e
+ u e) = pe u + 2
e2 + ( u)2 + (kT )
t
(3.33)
Dv
(3.18) u = v 1 Dv
Dt = Dt (3.33)
Dv
De
+ pe
) = 2
e2 + ( u)2 + (kT )
Dt
Dt
(3.34)
s T ds = de+pe dv
2.53
Ds
= 2
e2 + ( u)2 + (kT )
Dt
(3.35)
(3.35) T
Ds
T 2
kT
2 2
+ ( u)2 + k(
e
=
) +(
)
Dt
T
T
T
T
(3.36)
(
) (k)
5
5 (3.36)
Ds
dV =
Dt
2 2
+ ( )2 + k
T
T
T
T
dV > 0
. (3.36)
. .
37
T =0
3.4
Euler
(3.15) pm = pe
p (3.11), (3.26), (3.35)
+ u + u = 0
t
(
u
+ u u) + p = f
t
s
+ u s = 0
t
(3.37)
(3.38)
(3.39)
(Euler)
(3.39)
.
(isentropic)
(homoentropic) .
2
(3.38) u u p .
l0 u0 l0 u0 )
0 v0
p
u20
p
l0
0 l 0
(3.40)
p
p 0 u20 p
( )s
4 (4.9)
p
a20
(3.41)
(a0 ) p
u2
20 = M02
0
a0
(3.42)
1
v
v0 + v = 0 +
v
v0 0 , (3.42) v0 M0 2
M02 # 1
38
M02 1
(3.37) (3.38)
+ 0 u 0
t
0
(3.43)
u
+ p 0
t
(3.44)
2
2 p
t2
,
p=
xi
2
"
p
xi
=
xi
"
p
xi
= a20
xi
"
#
2
2
a0
a20 2
xi
xi
2
a20 2
t2
(3.45)
2p
a20 2 p
t2
(3.46)
, p
a0
, () 14, (1973).
39
3-1 ij , (3.24),
ij = (pe + ekk )ij + 2
eij ,
2
()2 .
3-2
u = H T s
f
f =
H head
1
H = h + |u|2 +
2
H
(x) = const
u = T
ds
s = const
0 u
T ds
(u )
|u|2 d
= (
y
0)
T ds
0 d
40
3-3 (a) . f =
.
(b) (head)H H = h + 12 u2 + .
H . h u
.
3-4 (a) , ,
(b) 0 a0
x t = 0 x = l x = +l
1 (|1 0 | # 1) t > 0 x = 12 l
x = 32 l t = 0
41
1
(3.37), (3.38)
+ (u) = 0
t
(
u
+ u u) = p
t
(4.1)
(4.2)
(3.39)
2
u v
w
+u
+v
+w
+ (
+
+
)=0
t
x
y
z
x y
z
(4.3)
Du
u
u
u
u
1 p
=
+u
+v
+w
=
Dt
t
x
y
z
x
(4.4)
v
v
v
v
1 p
Dv
=
+u
+v
+w
=
Dt
t
x
y
z
y
(4.5)
Dw
w
w
w
w
1 p
=
+u
+v
+w
=
Dt
t
x
y
z
z
(4.6)
4.1
42
4.1.1
u=0
p = p0
= 0
u1 , p1 , 1 (|u1 | # 1, p1 /p0 #
1, 1 /0 # 1)
u = u1
p = p0 + p1
= 0 + 1
(2.51)
(p0 + p1 )(0 + 1 ) = p0
0
(1 +
p1
1
p1
1
)(1 + ) & (1 + )(1
+ ) = 1
p0
0
p0
0
p1 /p0 1 /0
p1
1
=
p0
0
$
p0
a0
0
(4.7)
(4.8)
! (4.7)
p1 = a20 1
(4.9)
(4.1) (4.2)
(0 + 1 ) + ((0 + 1 )u1 ) = 0
t
(0 + 1 )(
u1
+ u1 u1 ) = (p0 + p1 )
t
1
+ 0 u1 = 0
t
0
u1
= p1
t
43
(4.10)
(4.11)
(4.10) t
2 1
u1
)=0
+ 0 (
t2
t
(4.11)
0 (
u1
) + 2 p1 = 0
t
u1
2 1
= 2 p1
t2
(4.9) p1
2 1
= a20 2 1
(4.12)
t2
(4.12) 1
2 1
2 1
= a20
2
t
x2
()
1 = f (x a0 t) + g(x + a0 t)
(4.13)
(4.14)
1 t = 0 f (x) + g(x)
(non-dispersive) a0 a0
(4.8) a0
%
(p/)|p=p0 ,=0
(2.51)
!
p
a = ( )s
(2.4)
p
a2 =
= RT
(4.15)
(4.16)
, T
4.1.2
u
a
(M = 1)
M
M >1
<1
: (supersonic)
: (subsonic)
44
(4.17)
4.2
4.2.1
du
d
+
=0
dx
dx
(4.18)
1 dp
du
=
dx
dx
(4.19)
. , d/dx -= 0, (4.18) ,
u = . (4.18)
d
(u) = 0
dx
, x
q = u
(4.20)
2 . u = q/ (4.19) ,
q d q
q
q d
1 q d
1 dp
( ) = ( 2 )
= ( )2
=
dx
dx
dx
dx
, (14 )
= (p)
,
dp
dx
dp d
d dx
(4.21)
q
dp
( )2 =
d
. u2 , (4.15) a2 ,
u=a
(4.22)
. u x , a
.
2 , (u) (u = )
, .
45
4.2.2
,
x ,
.
, 4.1
(x, y, z) F (x)
4.1:
(x ) y, z
v, w x u .
y, z ,
1 .
,
, , . , ,
( (throat) )
U , , R .
( x )+
x L = R /+
1
1
=
=+
,
x
L X
R X
1
=
,
y
R Y
1
=
z
R Z
, y, z R
, R x L
. , (X, Y, Z)
, Z
.
1 , ,
X , Y
u(0)
(0)
v(1)
w(1)
u(0)
+ (0) (
+
+
)=0
X
X
Y
Z
u(0)
u(0)
1 p(0)
=
X
(0) X
0=
1 p(1)
(0) Y
0=
1 p(1)
(0) Z
u v w
+ (
+
+
)=0
x
x y
z
(4.23)
1 p
u
=
x
x
(4.24)
1
(4.18), (4.19) (4.24)
(4.23) (4.18)
v
y
w
z
4.2.3
(4.23) x x + /x /V =
F /x u x
' ' '
u dV = u F /x
x
x
&V
47
. 2 /V
x + /x F (x + /x), u(x + /x)
F (x) +
'''
&V
F
x /x,
u(x) +
u v w
+
+
) dV
(
x y
z
u
x /x
''
u n dS &
= {(u +
=
(' '
F (x+&x)
u n dS +
F
u
/x)(F +
/x) uF }
x
x
(uF )/x
x
. /V u n
.
F + (uF ) = 0
x
x
(uF ) = 0
x
(4.25)
(4.25),(4.24) y z
x
d
(uF ) = 0
dx
du 1 dp
+
=0
dx dx
. (4.21) x
uF = Q
u2
+
2
'
dp
=B
(p)
(4.26)
(4.27)
F (x) Q
B . (4.27) (Bernoulli)
3
4.2.4
(4.27)
udu +
3
dp
=0
1 2
u + p =
2
48
''
F (x)
u n dS
(4.21) (4.15)
dp
1 dp
1
=
d = a2 d
u
d
= 2 du
a
4
(4.28)
(4.26)
d du dF
+
+
=0
u
F
u
du dF
+
=0
du +
2
a
u
F
1 dF
u
1 du
=
)
a2
u dx
F dx
1 u 2
1 dF
du
(( ) 1)
=
u a
dx
F dx
u
dF
du
=
dx
(M 2 1)F dx
(4.29)
1) M = 0 :
M = 0 (4.29)
1 dF
1 du
=
u dx
F dx
. () ()
ln u = ln F +
uF =
2) 0 < M < 1 :
u F
4M 2
= d
/ du
| d
| # | du
| M 2 # 1 | d
|=0
M = 0
49
d >0
dx
d <0
dx
u<a
M<1
du
=0
dx
M<1
dF >
dx < 0
du <
dx > 0
. 1) () ()
( dF
dx = 0)
4.2 .
3) M > 1 :
M 2 1
dF >
dx < 0
du >
dx < 0
. 1), 2)
.
.
. (4.28)
(4.29)
= M 2 du
u
M 2 1 1 d
1 dF
=
F dx
M 2 dx
4.3 .
50
d <0
dx
d >0
dx
M>1
du <0
dx
u>a
M>1
du
=0
dx
M>1
du
>0
dx
4.3: M > 1
4) M = 1 :
(4.29)
du
dx
dF
=0
dx
. u = a
.
M = 1
4.2 4.3 ( dF
dx = 0)
( du
dx = 0)
(M = 1)
4.4
Laval
51
u
a
x
d >0
dx
d <0
dx
u=a
M=1
M<1
M>1
4.4: M = 1
4.3
2 .
4.3.1
(2.51) p p = A A (4.27)
'
'
dp
u2
p
u2
+
=
+ ( )1/ dp
2
(p)
2
A
1
u2
p 1
+ 1
=
( ) +1 A
2
+ 1 A
=
=
1
A
u2
+
( )
2
1
A 1
u2
+
=B
2
1
p
u2
+
=B
2
1
(4.30)
a2
u2
+
=B
2
1
(4.31)
(4.16)
52
p 1
cv
1
= cv T = cp T = cp T
1
cp
(4.30)
u2
+ cp T = B
2
(4.32)
h T (2.39) (4.32)
1 2
u +h=B
2
(4.33)
1
. u = 0
T = T0 . T0
. (4.32)
u2
+ cp T = cp T 0
2
(4.34)
T0
T
= 1+
u2
2cp T
= 1+
u2 1
2
a2
1 2
T0
=1+
M
T
2
(4.35)
(4.35) a2 T
1 2 1
a0
= (1 +
M )2
a
2
(4.36)
(2.49) T 1/(1)
1
1 2 1
0
= (1 +
M )
(4.37)
(2.50) p T /(1)
1 2 1
p0
= (1 +
M )
p
2
53
(4.38)
0 , T0
.
1 2
1+
p2
=(
p1
1+
1
2
2 M1 1
)
1
2
M
2
2
(4.39)
1+
2
=(
1
1+
1
2
1
2 M1 1
)
1
2
M
2
2
(4.40)
1
2
2 M1
)
1
2
2 M2
(4.41)
1
2
2 M1 12
)
1
2
2 M2
(4.42)
1+
T2
=(
T1
1+
1+
a2
=(
a1
1+
2 , ,
2 .
,
,
4.3.2
2
, (4.39) (4.42) , 2
, F (x) , x1
M1 x2 M2
. , (4.26) 1 M1 a1 F1 = 2 M2 a2 F2
F2 /F1
F2
1 M 1 a1
=
F1
2 M 2 a2
. (4.40) (4.42)
F2
F1
1
2
1
M1
2 M2 1
)
1
M2
1 + 2 M12
1
2
+1
M1 1 + 2 M2 2(1)
(
)
2
M2 1 + 1
M
1
2
= (
=
1+
54
1+
1+
1
2
2 M2 12
)
1
2
2 M1
(4.44)
,
.
. , .
M = 1 x2 2 , (4.44)
+1
(
) 2(1)
1
F
1 1 + 2 M2
=
+1
F
M
2
1
F
=
F
M
"
+# +1
*
2
1 2 2(1)
M
1+
+1
2
(4.45)
F (x) F (x)/F (x )
M
1
F/F *
4.5: F/F M
M M > 1 M < 1 M
u = a (4.31)
a2
u2
a2
1+1 2
u2
+
= +
=
a
2
1
2
1
21
(u0 = 0, a = a0 (4.46)
(4.46)
a20
1
a2 T
T
a
2
=
( )2 =
a0
+1
T0
55
1 +1 2
2 1 a
(4.47)
2 /(1)
, p T /(1) p /p0 = ( +1
)
= 0.528, , T 1/(1)
2 1/(1)
= ( +1
)
= 0.634 p /p0 == 0.528
.
4.3.3
M ( )
u/a
a M
.
5 5 ). M
(4.46) u2
1 + 1 a2
1 a2 /u2
+
=
2
1
2 1 u2
1+1 1
1 1/M 2
+
=
2
2
1
21M
+1
(=6; = 7 )
5
-1
2
(=5)
-1
M
4.6: M
2
M
+1
1 + 2/M 2
2(+1)
+1
1
1 ( 1)M 2 + 2
56
(4.48)
M2 =
2
( 1) +
(4.49)
+1
2
M
4.6
M < 1
>
=1
<1
M
>1
&
(4.50)
=1
+1
1
.
M M
() p0 = 10atm T0 = 300K
F
6F x1 x2
= 1.4
F=6F*
F=6F*
p0=10atm
F*
T0=300K
x1
x2
(4.45) F/F = 6 M
().
+1
1 2 - 2(1)
F
1 , 2
(1 +
M )
=
F
M +1
2
57
3.368
1
0.097
1
F/F *
x1 :
M1 = 0.097 (4.35)
To
T1
=1+
1
2
2 M1
= 1.002 T1 = 299.4K
(4.38)
-
,
po
1
2 1
=
1
+
M
= 1.006 p1 = 9.94 atm
1
p1
2
a1 =
u1 = M1 a1 = 33.6 m/s
R = 287 J/(kgK)
x2 ;
M2 = 3.368 pp02 = 63.13 TT02 = 3.269
p2 = 0.1584 atm, T2 = 91.77 K, a2 = 192.0 m/s, u2 = 646.7 m/s
58
4.4
. .
4.4.1
(choked flow)
M
p
p0
u 0 =0
4.7:
(u0 = 0) p0
pA pE
pA pA p0
pA /p0
4.8, MT 1
pA /p0 , 4.2.4
, M = 1 ,
M = 1
MT 1 . M = 1
choked flow
pA /p0 1
1
, 4.8(
E uE FE T uT FT
. MT = 1&
(4.36) (4.37)
2
2 1
aT , T aT =
0 ,
+1 a0 , T = ( +1 )
T uT FT a0 0
MT = 1 pT
2
(4.38) M = 1 pT = ( +1
) 1 p0 = 0.528p0
59
E uE FE
T uT FT
pA /p0
pA /p0
MT
1
4.8:
.
M < 1 M > 1
.
. -
(Laval) ( 4.9 )
4.4.2
pA p0
4.10ad x
M = 1
4.3 (4.38)
[1]
pA p0 ,
( 4.10a).
60
4.9: Laval
JAXA
4.10a
[2] pA [1]
1 ( 4.10b).
4.10b
[3] pA M = 1
4.10c). pA pII ( 4.11()
2
ppT0 = ( +1
) 1 = 0.528 .
61
4.10c
[4] pA M = 1
T uT FT pA p0
M = 1
pA pVI
( 4.11 )
( 4.10d )
pVI M = 1
pA
2 ,
4.10d
62
4.4.3
pA p0
4.11:
I)
II)
pA = pII
pE = pII = pA M = 1
(4.45) .
III)
63
IV)
pA = pIV
pE = pIV = pA
V)
VI)
pA = pV I
pE = pV I = pA
4.12a
4.12b
64
VII)
pA < pV I
pE = pV I > pA -
4.12c .
4.12c
dF
dM
= 0 M F Fm F/Fm
= 7/5 M
4-3 p0 0
pE FE
Q
4-4 (a)
u2
a2
+
=
1
2
uF =
-
+1
2
1 2 2(1)
F
1
(
(1 +
M ))
=
F
M +1
2
a u F
M
(b) L
x F = (1 + (x/L)2 )F
2 x
=
7
5
4-5 0 p0 a0
(a)
(i) u a a/a0 u/a0
(ii)
(b)
(i) u p
1 2
2u
p0
p0
ln p =
ln p0
0
0
66
(1)
u=
p0
2 ln
0
"
p0
p
(ii)
p0 p
#1
p0
(1)
1 2
2u
p
p0
=
0
0
4-6 u(x, t)
(a)
(b) a
a2 =
(c) u(x, t)
d
=
du
a
(d) (c)
u 2
1
= 0 (1 ( 1) ) 1
2
a0
0 a0 u = 0
4-7 -
(a)
(b)
67
4.4
(jump condition)
5.1
^
n
V
- ,u -
+ ,u +
5.1: () ()
u
(3.1)
1
(3.3) 3.1.4
. .
(jump condition)
68
5.1.1
A n
( 5.1 ). A V
n + u+ ,
u . V
n V . +
V
(3.1)
'
'
dV =
u ndS
t V
S
'
dV
t V
= ( + )n V A
= []n V A
[] = + Q
Q+ Q [ Q ]
'
u ndS = {+ (u+ n) (u n)}A
S
[u vecn]A
[]n V = [u n]
[(u V ) n] = 0
(3.7)
'
'
'
'
udV =
u(u n)dS +
f dV +
ndS
t V
S
V
S
t
'
'
udV
u(u n)dS
= ( u + u+ )n V A
= [u](n V )A,
{+ u+ (u+ n) u (u n)}A
[u(u n)]A,
69
(5.1)
'
ij nj dS = [ij ]nj A
. f
f dV
D V = AD D
[u(u V ) n] = [ n]
(5.2)
(3.9)
'
'
'
1
1
(e + u2 )dV =
(e + u2 )u ndS +
u f dV
t V
2
2
S
V
'
u ndS
'
q ndS
1
1
[e + u2 ]n V + [(e + u2 )u n] = [u n] [q n]
2
2
1
[(e + u2 )(u V ) n] = [(u q) n]
2
(5.3)
u n = ui ij nj .
5.1.2
, ij (3.16) p
ij = pij
q = 0.
V = 0 (5.1), (5.2), (5.3)
[u n] = 0
(5.4)
(5.5)
70
1
[(p + e + u2 )(u n)] = 0
2
(5.6)
[s] 0
(5.7)
x x < 0 1
x = 0 x > 0 2
u = u n, n u v, w .
v ).
(5.4)
[u] = 0
1 u 1 = 2 u 2
u1 -= 0 u2 -= 0
(5.5)
[p + u2 ] = 0 , [uv] = 0 , [uw] = 0
3 2 3
1 u1 v1 = 2 u2 v2 , 1 u1 w1 = 2 u2 w2
1 u1 = 2 u2 v1 = v2 , w1 = w2 [v] = [w] = 0
(5.6)
[u2 u] = 2 (u22 + v22 + w22 )u2 1 (u21 + v12 + w12 )u1
1 u1 = 2 u2 , v12 = v22 , w12 = w22
[h + 12 u2 ] = 0 1
1h
[u] = 0
(5.8)
[p + u2 ] = 0
(5.9)
+ 12 u2 (4.33)
71
u1
u2
5.2:
1
[h + u2 ] = 0
2
(5.10)
[v] = 0 , [w] = 0
(5.11)
[ ] .
(5.7)
[s] 0
(5.12)
5.2
.
5.2
(5.11)
.
5.2.1
(5.8) u m
m = 1 u 1 = 2 u 2
(5.13)
(5.9) v m m2
[p] + m2 [v] = 0
72
(5.14)
(5.10)
1
[h] + m2 [v 2 ] = 0
2
(5.15)
(5.14)
m2 =
p2 p1
[p]
=
[v]
v2 v1
(5.16)
[h]
=
=
1 p2 p1
(v22 v12 )
2 v2 v1
1
(v2 + v1 )(p2 p1 )
2
(5.17)
v =
v1 + v2
2
(5.18)
(5.17)
[h] = v[p]
(5.19)
5.2.2
-Rankine-Hugoniot
2 p v =
(5.17)
h(p2 , v2 ) h(p1 , v1 ) =
1
(v1 + v2 )(p2 p1 )
2
(5.20)
. -Rankine-Hugoniot
p1 v1
p2 v2
p2 p1
v2 v1
(5.16) m2
m p1 v1
v p (p1 , v1 ) m2 -
p2 , v2
73
p2
p1
v2
v1
5.3: -Rankine-Hugoniot)
5.2.3
e2 e1
=
=
=
1
p1 v1 p2 v2 + (v1 + v2 )(p2 p1 )
2
1
(p1 + p2 )(v1 v2 )
2
p(v1 v2 )
(5.21)
p = 12 (p1 + p2 )
pv = RT , R = cp cv (2.38)
e = cv T =
cv pv
cv pv
pv
=
=
R
cp cv
1
. (5.21)
p2
( + 1)v1 ( 1)v2
=
p1
( + 1)v2 ( 1)v1
(5.22)
-.
5.2.4
a2 = (
p
p dv
p
u2 p
)s = ( )s
= v 2 ( )s = 2 ( )s
v d
v
m v
74
(5.23)
p2
s2 = const
s1 = const
p1
v2
v1
const
M = u/a (5.16)
1
1 p
p
[p]
= 2 ( )s = ( )s /( )
2
M
m v
v
[v]
(5.24)
( p
v )s v p
[p]
(p1 , v1 ) (5.24) M1
(p2 , v2 ) (5.24) M2
5-4 -
( p
v )s
1
<1
M12
[p]
[v]
1/M22 > 1
M1 > 1
M2 < 1
(5.25)
5.3
5-4 - 2 (p1 , v1 )
(p2 , v2 )
2
.
75
1 - (5.20)
h2 h =
1
(v + v2 )(p2 p)
2
(5.26)
2 p s p s
p p2 p
s s2 s
(5.27)
p # 1 , s # 1
(2.24) (2.54)
dh = T ds + vdp
(5.28)
hp
h
2h
v
= v , hpp
vp ,
=
p
p2
p
hs
h
2h
T
= T , hss
Ts ,
=
s
s2
s
. h2 v2 p s h p
h2
=
=
h
1 2h
1 2h
h
2h
s +
p +
sp +
(s)2 +
(p)2 +
2
s
p
2 s
sp
2 p2
1
1
h + T s + vp + Ts (s)2 + Tp sp + vp (p)2 +
2
2
h+
1
1
v2 = v + vs s + vp p + vpp (p)2 + vps ps + vss (s)2 +
2
2
2 (5.26)
1
1
1
T s + vp + Ts (s)2 + Tp sp + vp (p)2 + vpp (p)3 +
2
2
6
=
1
1
1
{(2v) + vs s + vp p + vpp (p)2 + vps ps + vss (s)2 + }p
2
2
2
T s %
1
Ts (s)2 , Tp sp ,
2
vs s % vps sp ,
76
1
vss (s)2 ,
2
1
1
1
T s + vpp (p)3 vs sp + vpp (p)3
6
2
4
T s % 12 vs sp
1 1
T s & ( )vpp (p)3
4 6
s &
1
vpp (p)3
12T
(5.29)
p 3
5.4
5.4.1
u = M a
p + u2 = RT + M 2 a2 = a2 / + M 2 a2
1
1
h + u2 = a2 /( 1) + M 2 a2
2
2
(5.8), (5.9), (5.10)
[M a] = 0
(5.30)
[(1 + M 2 )a2 ] = 0
(5.31)
1
[(1 + ( 1)M 2 )a2 ] = 0
2
(5.32)
77
5.4.2
(1 + M 2 )2
]=0
M 2 (1 + 12 ( 1)M 2 )
(5.33)
(1 + M12 )2
(1 + M22 )2
= 2
1
2
+ 2 ( 1)M1 )
M2 (1 + 12 ( 1)M22 )
(5.34)
M12 (1
( 5-5) (5.34) M2 = M1
1
1 + ( 1)(M12 + M22 ) M12 M22 = 0
2
(5.35)
5.5 (5.35)
M22 =
1 + 12 ( 1)M12
M12 12 ( 1)
(5.36)
M22 =
1
+
2
1
{1
1
2
4 ( 1) }
M12 1
2
M 22
1
-1
2
-1
2
2
-1
2
-1
78
M1
5-5
M1 > 1 M2 < 1,
M1 < 1 M2 > 1
(5.37)
5.4.3
1 2 (5.31) (5.32) a2
[
(1 + M 2 )
]=0
1 + 12 ( 1)M 2
(1 + M22 )2
(1 + M12 )1
=
1
2
1 + 2 ( 1)M1
1 + 12 ( 1)M22
(5.38)
p1 p2 p = a2 / (5.31)
(1 + M12 )p1 = (1 + M22 )p2
(5.39)
u1 u2 a = u/M (5.32)
1
(1 + 12 ( 1)M12 ) 2 u1
(1 + 12 ( 1)M22 ) 2 u2
=
M1
M2
(5.40)
T1 T2 a2 = RT (5.32)
1
1
(1 + ( 1)M12 )T1 = (1 + ( 1)M22 )T2
2
2
(5.41)
(2.61)
s2 s1
T2
p2
R ln
T1
p1
p 2 1
R
p2
ln(
) R ln
1
p 1 2
p1
p2
2
R
1)R ln
ln
(
1
p1
1 1
p2
2
R
R
ln
ln( )
1 p1
1
1
p2 2
R
ln{( )( ) }
1
p 1 1
= cp ln
=
=
=
=
79
(5.42)
(5.43)
M12 12 ( 1)
p2
=
1
p1
2 ( + 1)
(5.44)
1 + 1 ( 1)M12
u2
= 1 2
2
u1
2 ( + 1)M1
(5.45)
(5.46)
M12 12 ( 1) 1 + 12 ( 1)M12
R
ln{
) }
( 1
1
2
1
2 ( + 1)
2 ( + 1)M1
(5.47)
(5.48)
M1
p2 /p1
(5.44) M1
p2
p1
p2
p1
(5.43) (5.48) -
RT
1
p
1
p2
p1
1 1
1
( ) = ( + )(p2 p1 )
1 2
1
2 1
2
(5.49)
2
( 1)p1 + ( + 1)p2
=
1
( + 1)p1 + ( 1)p2
(5.50)
(5.22) v = 1/
.
5.5
Prandtl
h a2 = RT h =
a2
1
, (5.10)
u = a
1
1
1 2
a21
a22
a
2
1 +1 2
+ u21 =
+ u22 =
+ a
= (
)
a
1 2
1 2
1 2
2 1
80
(5.51)
= RT = a2 /
1 a2
+ u] = 0
u
(5.52)
1 a21
1 a22
+ u1 =
+ u2
u1
u2
(5.53)
(5.51) a
a21 a22
1
1 1
1
1 1
{ ( + 1)
{ ( + 1)
a2 ( 1)u21 } + u1 =
a2 ( 1)u22 } + u2
u1 2
2
u2 2
2
u1 u2 = a
2
(5.54)
( 5-8) Prandtl
u1 , u2
a
(4.3.3 )M
1 = u1 /
M
a
2 = u2 /
M
a
(5.54)
1 M
2 = 1
M
(5.55)
1 > 1 M
2 < 1, M
1 < 1 M
2 > 1,
(5.55) M
(4.50) M1 > 1 M2 < 1, M1 < 1 M2 > 1
(5.37. (5.25)
M1 > 1, M2 < 1
[s]
(5.12) 5.3(b)
5.6
5.6.1
, ,
p2 p1
p1
(5.56)
(5.44)
M12 12 ( 1) 12 ( + 1)
p2
M 2
2
(M12 1)
1=
= 1 1
=
1
p1
+
1
(
+
1)
(
+
1)
2
2
(5.57)
81
M12 = 1 +
+1
(5.58)
1+
2
=
1
1+
+1
2
1
2
(5.59)
p2
=1+
p1
1+
u2
=
u1
1+
(5.60)
1
2
+1
2
(5.61)
(1 + )(1 + 1
T2
2 )
=
T1
1 + +1
2
1
(5.62)
1
2
(1 + ) 2 (1 + 1
a2
2 )
=
1
+1
a1
(1 + 2 ) 2
s2 s1 =
1+
R
ln{(1 + )[
1
1+
(5.63)
1
2
+1 ] }
2
(5.64)
(5.36)
M22 =
1+
1
2
(5.65)
1+
5.6.2
# 1 , (5.59)(5.65)
&1+ ,
1
p2
= 1 + ,
p1
T2
1
),
&1+(
T1
s2 s1 & R
u2
&1 ,
u1
a2
1
),
&1+(
a1
2
+1 3
,
12 2
82
M22 & 1
+1
5.6.3
% 1 , (5.59)(5.65)
4
+1
2
1
(1
),
&
1
1
( + 1)( 1)
# 1
p2
= +1
p1
u2
4
1
1
(1 +
),
&
u1
+1
( + 1)( 1)
T2
1
,
&
T1
+1
s2 s1 &
R
ln ,
1
a2
1 1 1
)2 2 ,
&(
a1
+1
M22
+11
1
(1 +
)
2
1
( = 7/5)
2
1
35 1
+ )
6
1
1
6 35 + O( 2 )
6(1
83
1.
p0 F
F 2F
ppe0 pe 3F
*
*
M2 = 0.5471 F '
(4.45)
M
2.2
F/F*
+1
- 12 1
1
Fe
Fe F2
1 , 2
2
(1
+
M
=
=
)
e
F2 F '
Me + 1
2
F '
(, F -= F '
)
Fe
3
= = 1.5
F2
2
(4.45)
+1
- 12 1
1
F2
1 , 2
(1 +
M2 2 )
= 1.27
' =
M2 + 1
2
F
Fe
= 1.5 1.27 = 1.905
F '
Me = 0.32
84
0.32
1.905
F/F*
(4.38)
- 1
1
1
p1 ,
= 1+
=
M1 2
= 0.0935
p0
2
10.69
(5.44)
M1 2 12 ( 1)
p2
=
= 5.480
1
p1
2 ( + 1)
(4.39)
pe , 1 +
=
p2
1+
1
2-
1
2 M2
1
2
M
e
2
= 1.135
pe
p1 p2 pe
=
= 0.582
p0
p0 p1 p2
p#0
p0
p'0
p0
p'0 p1 p2
p0 p2 p1
p1
p0
p2
p#0
p2
p1
,1 +
1+
1
2-
1
2 M2
1
2
M
1
2
1 + M1 2
= 0.628
1 + M2 2
2.
M e = 3 .
M e = 3 (4.45) (4.38) ,
p0 ,
1 2 - 1
F
Me
= 4.23
= 1+
= 36.7
F
pe
2
85
(a)
Me=3
p0
pe=pa=1atm
F*
F
pe = 1
p0 = 36.7atm
(b)
p0
Me
M2
pe
pa=1atm
F*
(5.36)
M22 =
1
2
2 Me
Me2 1
2
1+
Me = 3
M2 = 0.4752
(4.38), (5.44)
p0
pa
=
=
p0 pe ,
1 2 - 1 12 ( + 1)
Me
= 1+
pe pa
2
Me2 1
2
1
= 3.55
36.7
10.33
p0 = 3.55
(a)
86
1
10
(c) (b)
(b) (5.36)
M2 = 0.4752
(4.38)
pa
p' ,
1 2 - 1
M2
= 0 = 1+
= 1.17
p2
p2
2
p'0
p0
Me
M2
pe
p2
pa
p 0'
p2 = 0.857
1
p0
p0 pe p2
1
= 3.04
=
= 36.7
pa
pe p2 pa
10.33 1.17
(diffuser)
H. W. Liepmann & A. Roshko, Elements of Gasdynamics, John Wiley & Sons (1957).
5-1 h, p, v , , , , 1,2
, ,
h2 h1 =
1
(v1 + v2 )(p2 p1 )
2
. , ,
p2
( + 1)v1 ( 1)v2
=
p1
( + 1)v2 ( 1)v1
. , .
5-2 , a
,
{1 +
1
+1
( 1)} 2 a
2
. , p2 /p1 .
, , .
5-3 > 1
(a) M1 M2
(1 + M12 )2
(1 + M22 )2
= 2
1
2
+ 2 ( 1)M1 )
M2 (1 + 12 ( 1)M22 )
M12 (1
M1 -= M2
(1)
(b) (1)
(i) M1 > 1 M2 < 1
1
+
R
2
>0
ln (1 + )
s2 s1
+1
1
1+
88
(i)
R
p2 p1
2
(M 2 1)
=
p1
+1 1
5-4 (a)
(b)
1
( + 1)M12
2
= 2 1
1
1 + 2 ( 1)M12
. , , M1
.
(c) , a U
. M = U/a
M2 1
2
a
+1
M
.
5-5
(a) M1 M2
<
=2
=2
<
1 + M12
1 + M22
<
=
<
=
=
2
2
M12 1 + 1
M22 1 + 1
2 M1
2 M2
(b) M1
(c) a
U
V
V
(d) (c)
89
5-6
(a)
[u] = 0
[p + u2 ] = 0
1
[h + u2 ] = 0
2
[M a] = 0
[(1 + M 2 )a2 ] = 0
1
[(1 + ( 1)M 2 )a2 ] = 0
2
, u, p, h, M, a
(b) -
1
( + 1)M12
2
= 2 1
1
1 + 2 ( 1)M12
M12 12 ( 1)
p2
=
1
p1
2 ( + 1)
1 2
+1
+ O( 2 )
4
(d) a U
(a/)
90
5-7 -
1
( + 1)M12
2
= 2 1
1
1 + 2 ( 1)M12
M12 12 ( 1)
p2
=
1
p1
2 ( + 1)
M1 1 , p1 2 , p2
5-8 (a) a
u1 u2 = a
2
u1 u2
(b) p1 p2 1 2
u1 u2 =
91
p2 p1
2 1
6.1
).
1
Euler
u
1 p
u
+u
=
t
x
x
(6.1)
+u
+
=0
t
x
x
(6.2)
(2.51)
p = const
(6.3)
a=
(4.16)
6.2
%
p/
(6.4)
(6.1) (6.2) u a
(6.3) (6.4) p (6.3)
92
+ p()1
=0
x
x
p
p
=
x
x
(6.4)
= a2
x
x
(6.5)
(6.4) 2 x
2a
1 p
1
p a2
a
=
+ p( 2 )
=
x
x
x
x
x
(6.5)
1 p
a
= ( 1)
x
x
(6.6)
a2
a
= ( 1)
x
x
(6.7)
2a
2a
(6.4) 2 t
2a
a2
a
= ( 1)
t
t
(6.8)
. (6.1) (6.6)
u
2a a
u
+u
=
t
x
1 x
u
2a a
u
+u
+
=0
t
x 1 x
(6.9)
2u a
u
2
a
+
+
=0
( 1)a t
( 1)a x
x
a
a
u
2
(
+u )+a
=0
1 t
x
x
93
(6.10)
(6.9) (6.10) u a 1
.
2 1 2
(6.9) (6.10)
1 [
2
1 2a
+ (u + a) ]u + 2 [ + (u + a) ]
= 0.
t
1 x
t
2 x 1
2a
1
(6.11)
2 [ ]
/x , u+ 12 a u+ 21 a 2 /1 = 1 /2
2 = 1
(6.12)
(6.11) (6.12) 2 ,
2a
+ (u + a) ](u +
)=0
t
x
1
(6.13)
2a
+ (u a) ](u
)=0
t
x
1
(6.14)
x t s(x, t) = 0 f f =
f
x f
+ f
t t = ( t + t x )t x t
x- t- (x, t) x, t 0
f
x x
s s
s = ( x
, t ) f
t +
x f
t x
= 0 f
2a
1
(f = 0) f f = u
s = s (t, x)
x
= ua
t
(6.15)
2a
2a
(6.13) (6.14) u + 1
u 1
s+
s . x t
(6.15)
dx
) = ua
dt
(6.16)
94
1
( < x < ) ( 6-1)
x < 0 t = 0 x = 0
x up
a0 .
u=0
a=a0
up
0
6-1
x t 2 . x u = 0 , a =
a0 x 2 (6.16) ,
( dx
dt ) = a0 ( 6-2).
s+
s-
u=0 a=a0
6-2
,
s+ u +
s u
2a
1
2a0
1
2a0
= 1
u a
2a
1
u = 0 , a = a0
dt
( dx
) = a0 , 2
2 ( 6.2)
u = 0 , a = a0 , ( dx
dt ) = a0
x/t = a0 s up
x t x/t = up 2
( 6-3).
t = t x/t = a0 t x
95
x
t =-a0
x
t =up
u=0
a=a0
x
6-3
x
x/t = a0 u = 0 a = a0
x/t = a0 s+ u +
2a
1
2a0
1
x/t = up u = up
up +
2ap
1
2a0
1
ap = a0
1
2 up (=
) ( 6-4)
x
t =-a0
sx
t =up
s+
x
6-4
x/t = up s u
2a
p
= up 1
=
1
2a0
2
2a
up 1 (a0 2 up ) = 2up 1 , s+ u+ 1 = up +
2a
1
2ap
2
1 = 1 a0 2 s+ s u = up , a = a0
1
2 up u a
1
2 ( dx
dt ) = up (a0 2 up )
2 ( 6-5)
x
u = up , a = a0 1
2 up t = up
1
+1
x
( dx
dt ) = up ap , t = up (a0 2 up ) = 2 up a0
2a
, x/t = a0 u + 1
=
2a0
1
2a
s u 1
= k =
u, a s ( 6-6), s
u a k s
96
s-
x
t =-a0
s+
x
t =up
6-5
x
t
= a0 ( dx
dt ) = a0
= +1
2 up a0 ( 6-7)
(k = k1 k = k2 (-= k1 ) .
( dx
dt )
2a
1
k1 k2 , u a
. x = 0 (t = 0)
.)
x
t =-a0
t
s-
s+
6-6
x
t =-a0
x
t =
+1
2
up-a0
x
t =up
6-7
, t = t (> 0) u(x, t ) , a(x, t )
x < a0 t
u = 0 , a = a0
97
a0 t < x < ( +1
2 up a0 )t x/t = u a
s+ u +
u=
2a
1
2a0
1
2 x
2a0
1 x
, a = a0
( + a0 )
+
+ 1 t
+1
+ 1 t
( +1
2 up a0 )t < x < up t
u = u p , a = a0
1
up
2
(6.3), (6.4) p , a
1
2
, =
2
0 ( aa0 ) 1 a
( 6.8).
u
up
x
-a0t *
+1
2
up-a0) t
upt*
a
a0
a=a0 - 1
2 up
0
x
6-8
6.1: t = t u, a,
2a0
dx
a = a0 1
+1 a0 = +1 ( dt )+ =
( dx
dt ) = u a s t
t u =
u+a =
4a0
+1
2a0
+1 ,
98
2
( < x < ) . x = 0
x < 0 (u = 0 , a = a0 ) x > 0
t = 0 x < 0
x ( 6-9)
u=0
a=a0
6-9
1 x 2 x
2a
(dx/dt) = a0 . s+ u+ 1
=
2a0
1 ,
=
u = 0 , a = a0
2 2
s u
2a
1
2a0
1
(dx/dt) = a0 u = 0 , a = a0 x t
(dx/dt) = a0 x = a0 t
( 6-10).
s-
s+
x
u=0 a=a0
6-10
x = a0 t s+ x = a0 t .
x = a0 t u = 0 , a = a0 x = a0 t
s+ u +
( 6-11)x = a0 t u
2a0
2a
1 = 1
2a0
2a
+ 1 = 1
x = a0 t s u
k(= const) u
2a
1
2a0
u = 12 ( 1
+ k)
2a
1
2a0
2a
= k u + 1
= 1
1 2a0
, a = a0 4 ( 1 + k) = a20 1
4 k
99
x
t =-a0
t
s-
s+
x
6-11
(dx/dt) = u a
k 1 s
( 6-12).
x
t =-a0
s-
x
6-12
(dx/dt) x/t = u a ,
x = a0 t u +
2a
1
2a0
1
a=
x
1 2a0
(
)
+1 1
t
u=a+
2
x
x
=
(a0 + )
t
+1
t
x/t = 2a0 /( 1)
2
a = 0 = 0 ( aa0 ) 1 = 0
( 6-13).
t = t u, a, , p 6-14
a0 x ,
( = 75 ) a0 5
100
x
t =-a0
x
t =
2
-1
a0
x
6-13
2
-1
-a0t *
u
a0t
2
-1
x
a0t *
a
a0
x
x
p
p0
x
6-14
6.2: t = t u, a, , p
101
D. J. Acheson, Elementary Fluid Dynamics, Oxford Applied Mathematics and Computing Science Series, Oxford University Press (1990).
6-1
v
u
3
=0
t
x
v
u
=0
t
x
t = 0
u = x x2 , v = 0
x = 0
u = v
u=v
x = 1
=0
t
x
u v
=0
x
t
t = 0 u = 4 x2 , v = 0
x =
x=
t
2
= 12
+ 2 uv = 12
2t
102
v
u
t = 1 x =
1
2
n
6
, n = 0, 1, 2, 6 u, v
6-3 1
[
2a
+ (u + a) ](u +
)=0
t
x
1
2a
+ (u a) ](u
)=0
t
x
1
u a
2a
1
2a0
2a
=
1
1
1
u
u
+ [ ( + 1)u + a0 ]
=0
t
2
x
(1)
u = F (),
1
= x [ ( + 1)u + a0 ]t
2
(1)
(b)
u(x, 0) =
1
U [1 tanh(x/L)]
2
U L u(x, 0) u(x, t)
t = 4L/( +1)U
x = 2a20 /( + 1)
6-5 ( < x < ) x < 0
x = 0 t = 0
x
t = 2a0 /( 1)
a0
x U
U U > 2a0 /( 1)
a0
104