Site Mens

BANTLI KONVEYORLER
Eer saatte binlerce ton yn malzemesi aktarlacaksa bantl konveyor kullanm kanlmaz
seenektir. Bu gn maden ocaklarnda, demir ve elik fabrikalarnda, termik santrallerde,
cevher, kmr, kire, sinter malzemelerinin manipulasyonunda ana tayc unsur bantl
konveyorlerdir.
Bantl konveyorlerin tarihi ok eski deildir. lk defa 1830 ylnda ortaya kan bantl
konveyorler zellikle bant kalitesinin gelitirilmesi ve l klavuz makaralarnn kullanlmaya
balamasndan sonra tm dnyaya hzla yayld. Bu gn saatte 20,000 ton (saat ba 1,000
kamyon yk) malzeme bantl konveyorlerle yaklak 50 Km. mesafeye tanabilmektedir.
stelik bu tamann maliyeti kamyon ile tama maliyetinden on kat daha ucuzdur.
Bantl konveyorle tanacak malzemeler ok byk eitlilik gsterir. ok ince taneli toz, iri
taneli kmr, ta, vs.hepsi bantl konveyor ile son derecede gvenli ekilde tanabilir.
Bunlarda enerji, iilik ve bakm maliyeti son derecede dktr. Gelitirilmi bant kalitesi
andrc, korozif malzemeleri ve scak malzemeleri bile tayabildii iin kimyasallar, andrc
malzemeler, krlgan ve gevrek malzemelerin hepsi bantl konveyorler ile tanabilmektedir.
Bantl konveyorlerin bir dier zellii de arazi artlarna uyum gsterme kabiliyetidir. Bu
nedenle, dnerek ykselen virajlardan, dalardan, nehirlerin zerinden rahata geerek 40-50
Km yol alabilmektedirler. Kamyonlar 8% meyilli arazide zor yol alabilirken bantl konveyorler ile
35% meyilli arazilere rahatlkla malzeme tanabilmektedir.
Bantl konveyrlerde yllk bakm masraf yatrm maliyetinin 2% si mertebesindedir. Bu bakm
masrafna bant deitirme maliyetini de ilave etmek gerekir. Bant deitirmenin yllk maliyeti
ise yatrm tutarnn 5% si civarndadr. Andrc olmayan normal malzemelerin tanmasnda
bant mr 15 yl, keskin kenarl kaya, ta vs tanmasnda ise bant mr 5 yldr.
Bir konveyordeki en nemli bakm maliyeti tanma srasnda ortaya kan dkntnn
temizlenmesi iin yaplan masraftr. Bunu nlemenin en kolay yolu dizayn aamasnda makara
aralklarnn malzemeye uygun olarak doru belirlenmesidir (Bkz Tablo 2). Dkntnn en
nemli sebebi konveyr bandnn makaralar arasndaki sarkma olup bu sarkma en fazla 3%
civarnda olmaldr. Sarkmay nlemek iin makaralar aras boluu sac ile doldurma akla
gelebilir. Ancak bu durumda srtnme nedeni ile bant mr azalaca gibi enerji maliyeti
artacaktr. Makaralar arasn sac ile kapatmak ancak gda sanayindeki gibi hafif fakat deerli
malzemelerin tanmasnda kullanlabilir.
Konveyrlerin dizayn konusuna gemeden nce zetleyecek olursak bantl konveyrlerler
ekonomik, gvenli ve evreye uyumlu tama ekipmanlardr. Yatrm maliyetleri tanacak
malzeme, zel artlar ve uygulamada ortaya kacak snrlamalara bal olarak deitii iin
belli bir rakam verme imkan yoktur.

EKL 1
BANTLI KONVEYOR DZAYNI
Bantl konveyrlerdeki temel elemanlar ekil 1 de gsterilmitir. Deiik boy ve ekillerdeki
bantl konveyrler esas olarak bu elemanlardan mteekkil olup konveyorun uzunluuna bal
olarak ara blgelerde dikey veya yatay gerdirme tamburlar yer alabilir.
Konveyrlerin her iki yannda boydan boya yrme yollar bulunur. Yrme yollarnn genilii
bir tarafta en az bant genilii (BG) kadar dier tarafta ise bant geniliinin en az yars kadar
olmaldr (Bkz.ekil 4). Konveyorlerde tama makaralar kesit olarak ekil 2 deki gibi farkl
dizililerdedir.
Bantl konveyrler birbirlerine aktarma yaparak da tama ilemini yerine getirebilirler. Ancak
her aktarma sistemde ilave ykseklik nedeni ile daha fazla enerji, dkme noktalarnda
bantlarda daha fazla anma ve tozuma nedeni ile mmkn olduunca kanlmas gerekir. Ksa
konveyorlerde yeterli mesafe yoksa dnler iin aktarma yaplmas bir zorunluluk olarak
ortaya kar. (Bkz yandaki resim)
DZAYN FAKTRLER
TAINACAK MALZEME: Tanacak malzemenin analizi dizayn ncesi titizilikle
gerekletirilmesi gereken bir dier nemli husustur. Bu nedenle dizayna gemeden nce
tanacak malzemenin karakteristik zelliklerinin belirlenmesi gerekir. Tanacak malzemenin
temel karakterisik zellikleri unlardr.
BR MHENDS HKAYES (/?
pnum=25&pt=B%C4%B0R+M%C3%9CHEND%C4%B0S+H%C4%B0KAYES%C4%B0)
MHENDSLN ALFABES (/?
pnum=9&pt=M%C3%9CHEND%C4%B0SL%C4%B0%C4%9E%C4%B0N+ALFABES%C4%B0)
MHENDSLKTE NEML FORMLLER (/?
pnum=156&pt=M%C3%9CHEND%C4%B0SL%C4%B0KTE+%C3%96NEML%C4%B0+FORM%C3%9CLLER)
NEML ZGL AIRLIKLAR (/?
pnum=26&pt=%C3%96NEML%C4%B0+%C3%96ZG%C3%9CL+A%C4%9EIRLIKLAR)
POMPA SEM (/?pnum=8&pt=POMPA+SE%C3%87%C4%B0M%C4%B0)
FAN SEM (/?pnum=6&pt=FAN+SE%C3%87%C4%B0M%C4%B0)
MALZEME SEM (/?pnum=16&pt=MALZEME+SE%C3%87%C4%B0M%C4%B0)
BORULAMA (/?pnum=11&pt=BORULAMA)
RULMAN SEM (/?pnum=7&pt=RULMAN+SE%C3%87%C4%B0M%C4%B0)
RULMAN ETLER (/?pnum=127&pt=RULMAN+%C3%87E%C5%9E%C4%B0TLER%C4%B0)
GEME TOLERANSLARI (/?pnum=118&pt=GE%C3%87ME+TOLERANSLARI)
YZEY LEME ARETLER (/?
pnum=119&pt=Y%C3%9CZEY+%C4%B0%C5%9ELEME+%C4%B0%C5%9EARETLER%C4%B0)
AFT YATAK DZAYNI (/?pnum=48&pt=%C5%9EAFT+YATAK+D%C4%B0ZAYNI)
YATIRIM PROJELER (/?pnum=10&pt=YATIRIM+PROJELER%C4%B0)
EVRENN KRONOLOJS (/?pnum=96&pt=EVREN%C4%B0N+KRONOLOJ%C4%B0S%C4%B0)
YARARLI WEB STELER (/?pnum=15&pt=YARARLI+WEB+S%C4%B0TELER%C4%B0)
LML KAZALARI (/?pnum=104&pt=%C3%96L%C3%9CML%C3%9C+%C4%B0%C5%9E+KAZALARI)
ERGONOM (/?pnum=115&pt=ERGONOM%C4%B0)
LETME MERDVENLER (/?
pnum=120&pt=%C4%B0%C5%9ELETME+%C4%B0%C3%87%C4%B0+MERD%C4%B0VENLER)
GRLT (/?pnum=134&pt=G%C3%9CR%C3%9CLT%C3%9C)
TABLOLAR (?Syf=15&blg=1&ncat_id=158536&pt=TABLOLAR)
LGN VE ETC PROBLEMLER (/?
pnum=122&pt=%C4%B0LG%C4%B0N%C3%87+VE+E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0C%C4%B0+PROBLEMLER)
PROBLEM 1 (/?pnum=124&pt=PROBLEM+1)
PROBLEM 2 (/?pnum=189&pt=PROBLEM+2)
PROBLEM 3 (/?pnum=126&pt=PROBLEM+3)
PROBLEM 4 (/?pnum=129&pt=PROBLEM+4)
PROBLEM 5 (/?pnum=128&pt=PROBLEM+5)
PROBLEM 6 (/?pnum=137&pt=PROBLEM+6)
PROBLEM 7 (/?pnum=155&pt=PROBLEM+7)
PROBLEM 8 (/?pnum=157&pt=PROBLEM+8)
MHENDSLN TARH (/?
pnum=131&pt=M%C3%9CHEND%C4%B0SL%C4%B0%C4%9E%C4%B0N+TAR%C4%B0H%C4%B0)
ARMET (/?pnum=130&pt=AR%C5%9E%C4%B0MET)
EBU'L-ZZ (/?pnum=132&pt=EBU%27L-%C4%B0ZZ)
EBU'L Z POMPASININ SW MODEL (/?
pnum=133&pt=EBU%27L+%C4%B0Z+POMPASININ+SW+MODEL%C4%B0)
HELEZON KONVEYORLER (/?pnum=135&pt=HELEZON+KONVEYORLER)
BANTLI KONVEYORLER (/?pnum=136&pt=BANTLI+KONVEYORLER)
YIIN HACIMLARI (/?pnum=138&pt=YI%C4%9EIN+HACIMLARI)
VDA-CVATA (/?pnum=139&pt=V%C4%B0DA-C%C4%B0VATA)
DLLER (/?pnum=158&pt=D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0LER)
DLLERN SELMES (/?
pnum=160&pt=D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0LER%C4%B0N+SE%C3%87%C4%B0LMES%C4%B0)
DLLERDE DEVR VE TORK HESABI (/?
pnum=161&pt=D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0LERDE+DEV%C4%B0R+VE+TORK+HESABI)
MODUL VEYA PD SEM (/?pnum=163&pt=MODUL+VEYA+PD+SE%C3%87%C4%B0M%C4%B0)
DL TERMNOLOJS (/?
pnum=164&pt=D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0+TERM%C4%B0NOLOJ%C4%B0S%C4%B0)
INVOLUTE PROFL (/?pnum=165&pt=INVOLUTE+PROF%C4%B0L)
Anasayfa (/?SyfNmb=1&pt=Anasayfa) Hakkmzda (/?SyfNmb=2&pt=Hakk%C4%B1m%C4%B1zda) Forum (/?Syf=13&pt=Forum) Dosyalar (/?Syf=3&pt=Dosyalar)
Foto Galeri (/?Syf=4&pt=Foto+Galeri) Ziyareti Defteri (/?Syf=0&pt=Ziyaret%C3%A7i+Defteri) letiim (/?SyfNmb=3&pt=%C4%B0leti%C5%9Fim)
Site Haritas
Site Haritas (/?Syf=20&pt=Site Haritas)
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyareti 9
Bugn Toplam 469
Toplam Ziyaret 306756
Eitim ve gretim (http://www.onlinewebstats.com/websites/Egitim-ve-ogretim.phtml)
(http://www.firmarehberiekle.gen.tr)
Yn younluu: Yn younluu malzemenin younluu demek deildir. Eer malzeme
tane yapsnn ekli nedeni ile malzeme iinde blgesel boluklar oluturuyorsa yn
younluu malzeme younluundan her zaman daha az olur. Malzeme tanmaya baladktan
bir mddet sonra sarsnt ve vibrasyon nedeni ile malzeme kendi iinde iyice yerleir ve bu
nedenle bant zerindeki yn younluu 10-15% civarnda artar. A dan Z ye tm
malzemelerin yn younluklarna YIIN YOUNLUKLARI
(../FileUpload/ks256985/File/tapco_catalog_09_p88-94.pdf) balantsndan ulaabilirsiniz.
Yn as (angle of repose) : Bu a malzeme yerekimi etkisinde bir yere boaltldnda
zemin ile yapt adr. Bu aya Trkiyede ev as da denilir (Bkz. ekil 3).
Tanma as (Angle of surcharge) : Malzemenin bant zerinde hareket halinde iken
zemin ile yapt adr. Malzeme konveyorde hareket etmeye balarken tanma as yn
asna eittir. Ancak hareketten sonra sarsnt nedeniyle bu a azalarak tanma as
ortaya kar. Tanma as yn asndan 5-15 daha azdr. (Bkz. ekil 3)
Tane bykl: Yn iindeki tane byklklerinin ortalamasdr. Herhangi bir tanenin
bykl ise tanenin sahip olduu en byk ldr. Yma malzemeler normalde tane
byklne gre tasnif edilirler. Tasnif edilmi ynda en byk tane en kk tanenin 2.5
katndan daha fazla olamaz. Malzeme tane byklne gre yn aadaki gibi tasnif edilir.
Tane bykl 160 mm den byk ise : ri paral yn
" " 160- 60 mm arasnda ise Orta paral yn
" " 60-10 mm " " Kk " "
" " 10-0.5 mm " " Taneli yn
" " 0.5 mm den kkse Tozlu yn
Akkanlk: Malzemenin tane bykl, ekli, yzey przll, nem oran, iindeki ince
taneli malzemenin iri tanelere oran akkanl etkileyen faktrlerdir.
Topaklama (Birbirine tutunarak grup oluturma)
Yapkanlk
Srtnme katsays
Tanacak malzemenin bant zerinde ve dk oluklarndaki davrann belirleyen en nemli
faktrler malzemenin nem oran ve tane byklnn yn iindeki dalmdr. Malzeme iinde
homojen bir nem oran ve tane bykl dalm yoksa montaj sonras konveyorlerde hi
beklenmeyen kapasite dkl, ar dknt, malzeme yapmas ortaya kar. Btn bunlar
uzun bakm durularna neden olur ve iletme, bakm maliyetlerini olumsuz etkiler.
Tanacak malzeme tozumas fazla olan veya korrozif veya patlayc bir malzeme ise byle
malzemelerin tanmasnda konveyor as, bant hz, makaralarn as, bant sarkma miktar,
bant gergi miktar, sistemden gelen vibrasyon son derece nem kazanr. nk zellikle
konveyor band makaralar zerinden geerken tad malzemeye aktaraca sarsntnn
malzemeyi nasl etkileyecei ok nemli olup dizayn aamasnda bu etkilere ynelik tedbirler
alnmaldr. rnek: Eer Kkrt gibi srtnmeden tr statik elektrik reten bir malzeme
tanacaksa dk oluklarnn elektrii yaltacak plastik veya alminyum malzeme ile
kaplanmas gerekir.
KONVEYOR TAIMA BLGES: Dizayna geilmeden nce dikkat edilmesi gereken bir dier
nemli husus konveyrn nereye kurulacadr. Eer konveyor arazide kurulacak ise yamur,
kar, rzgar ve scaklk faktrlerin mutlaka gz nnde bulundurulmas ve hesaplarn ona gre
yaplmasdr.
KONVEYORLERDE TEMN EDLMES GEREKEN AIKLIKLAR: Bu gereklilik konveyor
dizaynnda nemli snrlamalar getiren ve imalat maliyetini arttran bir husustur. Konveyorlerde
temin edilemesi gereken aklklar ekil 4, 5,6 ve 7 de belirtilmitir.
Konveyorlerin her iki yannda temizlik ve bakm ileri iin mutlaka boydan boya yry yollar
ve yeterli bakm alanlar temin edilmelidir.
KAPASTE
Kapasitenin belirlenmesi konveyor dizaynnda ki en nemli itir. Zira gelecekte ortaya
kabilecek ihtiyalar da gz nne alnarak kapasite doru tespit edilmediinde sonradan
bant hzn arttrarak veya sonradan bant geniliinin arttrarak kapasiteyi arttrmaya kalkmak
maliyeti byk revizyonlar gerektirir. Bu nedenle kapasiteyi belirleyen faktr (younluk,
bant genilii ve hz) ok dikkatli seilmelidir.
ster bir boru iinde akan sv olsun, isterse bant zerinde tanan malzeme olsun kapasitenin
forml ayndr. Yani
KAPASTE = Younluk X Ak hz X Kesit alandir.
Q(Ton/Saat) =(Ton/ M ) *V(M/Sn)*A(M )*3600
YOUNLUK
Kapasite hesaplarnda dikkate alnan younluk yn younluudur. Yn younluu bu konuda
hazrlanm tablolardan temin edilebilir. Yn younluklar iin yukarda verilen
TABLOSU
(http://www.powderandbulk.com/resources/bulk_density/material_bulk_density_chart_a.htm)
'su kullanlabilir.
Ancak kabaca tasnif etmek gerekirse yn younluklar
2(Ton/ M) den fazla ise ok Ar (Cevher, Kobalt madeni vs.)
2-1,1 (Ton/ M) arasnda ise Ar (Kum, Kire ta, imento vs.)
1,1-0,6 (Ton/ M) arasnda ise orta ar (Buday, Kmr vs.)
0,6 (Ton/ M) den az ise hafif (Tahta tala vs.) Olarak snflandrlabilir.
AKI HIZI
Batl konveyor hz malzemenin transfer esnasnda dklmesini, eer konveyor eimli ise bant
zerinde geri kaymasn nlemek iin uygulanacak hzdr.
ekil 8 de belli konveyor eimlerinde malzemenin geri kaymadan veya dklmeden
tanabilmesi iin uygulanabilecek maksimum bant hzlar grafik olarak gsterilmitir.
Eimli konveyorlerde dknty ve malzeme kaymasn nlemek iin bant hznn aadaki
formllerden elde edilecek kayma ve dklme hzlarndan daha dk tutulmas gerekir.
3 2
DL FORMLLER (/?pnum=166&pt=D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0+FORM%C3%9CLLER%C4%B0)
PROFL KAYDIRMA (/?pnum=168&pt=PROF%C4%B0L+KAYDIRMA)
MEKANZMA ANMASYONLARI (/?pnum=169&pt=MEKAN%C4%B0ZMA+AN%C4%B0MASYONLARI)
DL MALZEMELER (/?pnum=170&pt=D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0+MALZEMELER%C4%B0)
DZ DL DZAYNI (/?pnum=174&pt=D%C3%9CZ+D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0+D%C4%B0ZAYNI)
DZ DL DZAYNI RNEK PROBLEM (/?
pnum=177&pt=D%C3%9CZ+D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0+D%C4%B0ZAYNI+%C3%96RNEK+PROBLEM)
HELS DL DZAYNI (/?pnum=178&pt=HEL%C4%B0S+D%C4%B0%C5%9EL%C4%B0+D%C4%B0ZAYNI)
Helis dili dizayn rnek problem (/?
pnum=179&pt=Helis+di%C5%9Fli+dizayn%C4%B1+%C3%B6rnek+problem)
Konik dili dizayn (/?pnum=180&pt=Konik+di%C5%9Fli+dizayn%C4%B1)
MUCZEV KRLK (/?pnum=181&pt=MUC%C4%B0ZEV%C4%B0+K%C3%96RL%C3%9CK)
GEOMETRK EKL TOLERANSLARI (/?
pnum=182&pt=GEOMETR%C4%B0K+%C5%9EEK%C4%B0L+TOLERANSLARI)
JROSKOPK ETK (/?pnum=184&pt=J%C4%B0ROSKOP%C4%B0K+ETK%C4%B0)
SU (/?pnum=187&pt=SU)
MUKAVEMET DERSLER (/?pnum=188&pt=MUKAVEMET+DERSLER%C4%B0)
Malzemenin kaymaya balayaca hz Vkayma(m/dak)

Malzemenin dklmeye balayaca hz V (m/dak)


Malzeme edeer ykseklii h(m)

Yan tayc makara stndeki konveyor bandnn malzemeye temas boyu
b (m)= 0.2595*BW -0.026
Orta tayc makara stndeki konveyor bandnn malzemeye temas boyu
b (m)= 0.371*BW
Konveyor hzlarnn belirlenmesinde ana unsur tanacak malzemenin nitelii ve bant
geniliidir. Malzemeye gre seilmesi gereken bant hzlar Tablo 1 de verilmitir. Ancak
konveyor hznn yksek seilmesi bant genilii ve bant gergi kuvvetin daha dk
tutulmasna imkan verir. Bylece konveyordeki en nemli yatrm ve bakm masraf olan
konveyr band maliyetinden tasarruf edilmi olur. Bu nedenle konveyor hzlar aada
belirtilen koullar elveriyorsa Tablo 1 de belirtilen hzlardan 50% daha yksek seilebilir.
Yksek hzlarda bantl konveyor kullanm aadaki koullarda elverilidir.
Konveyor uzunluu 1500 metreden fazla ise
Besleme ve boaltma noktalarnda malzeme ayn yn ve hzlarda banda aktarlyorsa
Malzeme topak veya para bykl kkse
Bandn gergi deerleri doru uygulanmsa
Yksek bant hzlar daha dar bant kullanmn salayarak ekonomi salar, ancak aadaki
dezavantajlar da dourur. Bunlar;
Bandn anmas artar
Malzeme tane bykl dalmndaki homojenlik bozulur (degradation)
Hava direnci artar
Tayc makaralarda darbeler artar
Ykleme boaltma noktalarndaki bakm maliyeti artar.
Konveyor elemanlarnn mr azalr.
Baz malzemelerin bantl konveyrler ile tanmasnda ise bant hz mmkn olduunca dk
tutulur. Bunlar;
Toz halindeki malzemeler (zellikle ykleme boaltma noktalarnda tozumay azaltmak
iin)
Krlgan malzemeler
Ar, keskin kenarl malzemeler
Tehlikeli malzemelerin tanmasnda
KEST ALANI
Yatay bir konveyr zerindeki malzeme kesit alan A konveyre dik olarak alnan kesit alanna
eittir. Ancak konveyr yere paralel deilse bu kesit alan konveyr eiminin derecesine gre
artar. Bu art malzemenin dklmesi ve kaymas sonucunu dourur.
Bu nedenle eimli konveyorlerde malzeme kesit alannn yere paralel tama yapan konveyor
kesit alanndan (Bkz. ekil 9) daha az tutulmas gerekir. Bylece hareket halindeki
konveyorun zerindeki malzeme geniliinin ve tanma asnn hareketin getirdii dinamik
kuvvetler nedeni ile deimesi nlenmi olur.
Eimli koveyor kesit alannn bulmak iin eimli konveyor tanma as yatay konveyor tanma
asnn kosins ile arplarak eimli konveyor malzeme kesit alan bulunmu olur. Bu ekilde
elde edilen alandan tr konveyor kapasitesi en fazla 3% orannda azalr.
KEST ALANININ BULUNMASI
Normalde konveyor firmalar rettikleri konveyorlerde bant genilii ve yan makaralarn yatay
ile ypt aya gre eimi olmayan (0 derece meyilli) konveyorlerde tanacak malzeme kesit
alanlarn tablo olarak kapasiteler ile birlikte vermektedirler. Ancak bu kesit alannn formlnn
bilinmesinde fayda vardr.
L TAIMA MAKARASI OLAN BR KONVEYRDEK KEST ALANININ FORML
A= A + A
dklme
wmc
c
b s
A : Toplam kesit alan (Bkz. ekil 9)
A : Trapez alan miktar
A : Dairesel alan miktar
BANT GENL (BW)
Yukarda forml verilen kesit alan esas olarak bant geniliine baldr. Bant genilii
tanacak malzeme deki en byk parann veya topak halde bulunan malzemenin iindeki ince
malzemeye olan oran ile birlikte malzemenin yn asna bal olarak deiir. Sekil 9 de verilen
grafikten belirtilen parametrelere bal olarak bant geniliini tespit edebilirsiniz. Konveyor
bantlar piyasada her istenilen genilikte bulunmaz. Bunlar sadece belli genilik aralklar ile
temin edilebilmektedirler. Konveyor bantlar piyasada anmaya, yaa, sya, aleve dayankl
olarak TSE547 veya DIN22102 standartlarnda retilmektedir.

TABLO 2.
BANTLI KONVEYORLERDE TAHRK SSTEM
Konveyor bandnn hareket edebilmesi iin tahrik tamburu tarafndan hareket ynnde ekilmesi gerekir. Bu
kuvvet tahrik tamburuna her iki ynde uygulanan kuvvetlerin fark kadar olmaldr, Bu farkn ne kadar olmas
gerektiinin hesab konveyrlerde birok etkin faktr olmas nedeni ile biraz karmak olup farkl model
uygulanmaktadr. Bunlar;
Temel uygulama modeli (en yaygn ve en basit model)
Standart konveyrler iin uygulanan model
niversal model (en hasas ve doru hesap modeli)
Aada vereceim model en yaygn kullanlan Temel uygulama modeli olup sonucu en fazla 10 % fazla bir farkla
vermekle birlikte ou bantl konveyre uygulanabilecek en basit modeldir. Ancak bu model tm konveyorler iin
uygulanamaz. Bu modelin uygulanabilecei konveyorler aada belirtilen snrlar iinde olmaldr.
Konveyor boyu 250 metreden az olmal
Konveyre sadece tek noktadan malzeme ykleniyor olmal.
Konveyor eimli olabilir ancak kamburlu veya ukurlu olmamal.
Kullanlacak bant karkasl textil tipinde olmal
Konveyor makaralar dz veya makara boylar birbirine eit l makara olmal.
Tek tahrik noktas bulunmal.
Arlkl gergi tamburu tek noktada olmal.
Maksiumum bant gergi miktar T =55 KN deerini gememeli (5,500 Kg

Dizayn edilecek konveyorler yukarda belirtilen kriterlerin dnda ise CEMA Belt Conveyors For Bulk Materials.
Ch 6. (http://www.cemanet.org/wp-content/uploads/2011/09/BB5thEd_Chapter-61.pdf)
uygulanabilir hesap modellerine bavurulmaldr.

EKME KUVVET TEMEL UYGULAMA MODEL
T= T -T
T= W * H + 0.04* (2*W +W ) *L
Bu formlde
W (Kg /m): 1 metre boyundaki band zerindeki tanacak malzeme arl
W (Kg /m): 1 metre boyundaki bandn arl.
H (Metre) : Malzemenin tanaca ykseklik
L (Metre) : Konveyorn kuyruk tamburu ile Tahrik tamburu arasndaki yatay mesafe
Hesaplanan fark gerilimi oluturan ana unsurlar bant malzemesi ile tambur arasndaki srtnme
katsays ve sarma asdr.
Bu deerlerin yeterli fark gerilimi oluturup oluturamayaca aadaki formller ile hesaplanabilir
T= T1-T2
T = T * 2.718
T=T *(2.781 -1)
T1 : Maximum bant gerilimi
T2 : Minimum bant gerilimi
(Radyan) : Bantn tamburu sarma as
: Bant ile tambur aras srtnme katsays

b
s
2
1 2
m b m
m f
b f
1 2
(*)
2
(*)
= 0.25 Lastik kaplama bant ile dz elik tambur arasnda
= 0.3 Lastik kaplama bant ile oyuklu elik tambur arasnda
= 0.5 Lastik kaplama bant ile PVC, Seramik veya muadil sert lastik ile kaplanm oyuklu
tambur arasnda.
Bir konveyorde tahrik tamburu patinaj yapyorsa fark gerilimi arttrmak gerekir.
Bunun iin ncelikle sarm as y bytmek en etkin yoldur. Bu amala tahrik tamburunun
hemen altna yerletirilen ilave tambur vastas ile bant sarm as 260 dereceye (4.5 Radyan)
kadar arttrlabilir.
Patinaj gidermek iin ikinci etkin yol srtnme katsaysn arttrmaktr. Bunu iin tahrik tamburunu
zerinde oyuklar bulunan sert pvc veya seramik ile kaplamak en iyi yoldur. zellikle slak alma
artlarnda patinaj daha sk karlalabilecek bir durum olduundan tambur zerindeki oyuklar
bandn slakln (suyunu) tahliye iin de etkin olur.
Sarma as ile srtnme katsaysnn yksek seilmesi banda uygulanacak gergi (T
azalmasna sebeb olur. Bu ise bant mrnn daha fazla olmasn salar.
rnek : Sarma as =200 (3.5 radyan) ve srtnme katsays =0.45 olan Sert PVC kapl tahrik
tamburu ile 4 tonluk ekme kuvveti uygulanabilmesi iin gergi kuvveti ne kadar olmaldr.
Cevap:
T= T -T = 4000 Kg
T= T * (2.718 -1)
4000= T * (2.718 -1)
T =4000/(2.718 -1)
T =1044 Kg
Eer bant sarm as =180 ve srtnme katsays =0.25 olsayd T gergi miktar 3352 Kg
deerine kard (yaklak 3 kat)
Konveyor bandnn tahrik edilmesi iin gerek art olan gergi miktar T kuyruk tamburunun
ektirilmesi ile salanabilecei gibi ara tamburlarn ektirilmesi ile de salanabilir. Ancak zellikle
uzun konveyorlerde bu i iin daha ok yer ekimi ile gergi salayan arlkl gergi tamburlar
(Take Up)kullanlr. (Bkz.ekil 11)
Arlkl gergi tamburlar konveyor band iin ihtiya duyulan gergi miktarnn konveyor bandnn
her yerinde eit olarak etkin olmasn salar. Gergi arlklar bandn montaj srasnda ihtiya
duyulan ekstra bant uzunluklarnn ve gerilim altnda iken bandn uzamasndan kaynaklanan
gevekliklerin otomatik olarak kompanse edilmesini de salar.
Tambur ap fark gerilim yaratmada etkin deildir. Ancak zellikle sarm as arttkca bandn
bklme gerilimi artar. Bu gerilim kk aplarda ok daha fazla olur. Bu ise bandn daha hzl
yorulmasna ve kopmasna neden olur. Bunu nlemek iin tambur apnn kullanlacak bandn kord
says, ka kat olduu ve tipi ne gre belirlenmi tambur aplarndan byk seilmesi gerekir.
Standart bir tahrik tamburu ap 1500 mm , genilii ise 1650 mm ye kadar kabilir. Ancak bu
byklklerde bant hz 4 m/sn yi gememelidir. Daha byk hzlar iin standart d zel
tamburlar dizayn edilmelidir.
Tahrik tamburunun ok byk seilmesi durumunda bant hz da artacandan daha byk tahvil
oranl redktr kullanlmas mecburiyeti doar. Bu nedenle tambur aplar maliyet asndan ok
da fazla byk seilemez . Optimum tambur aplar konveyor band reticilerinin bant tiplerine
gre hazrlad tablolardan belirlenir. Tambur boylar ise bant geniliinden 50 mm daha uzun
seilir.
Tamburlarla ilgili bir dier husus ise; bandn saa-sola gezinmesini nlemek iin tamburun silindirik
deil bombeli olarak retilmeleridir. Bu bombe miktarnn tambur boyuna gre oran 1 ila 0.5%
arasnda deiir.
KONVEYOR MAKARALARI
Dnyada kullanlan balca tip Konveyr makaralar ekil 2 de verilmitir. Bunlar arasnda en fazla
kullanlan tipi dz makaralara gre daha fazla malzeme tama kapasitesine sahip olan l tama
makaralardr. (Bkz. ekil 12)
l makaralar nceleri as 20 derece olarak retilmekte iken son zamanlarda as 35 ve eit l
boyundaki makaralar ile daha yaygn olarak kullanlmaya balamtr.
Makaralarn seiminde etkin oan kriterler unlardr.
Tanacak malzemenin nitelii
Makaralara gelecek yk miktar
Rulman mr L (Bkz Rulman seimi)
Makara ap
evresel faktrler
KONVEYOR BANDI SEM
Bir konveyrde en nemli eleman seilen banttr. Giri ksmnda da belirttiimiz gibi stelik bant
konveyrdeki en pahal ve en sk deitirilmesi gereken elemandr. Bu nedenle seiminde son derecede
hassas davranlmas gerekmektedir.
Bandn seiminde gz nne alnacak etkenler unlardr.
Tanacak malzemenin nitelii (Yn younluu, topak veya para bykl, rutubeti, ierdii
0
1 2 f
2
(*)
2
(3.5*0.45)
2
(3.5*0.45)
2 f
0
2
2
10
kimyasallar, scakl vs.)
Tayaca malzeme miktar (kapasite)
Bant genilii
Bant hz,
Makara tipi (dz, l vs.)
Tahrik sistemi (Tek nokta tahrik, ift nokta tahrik)
Tahrik tamburu ap
Gergi tipi ve yerleim lokasyonu
Ka noktadan malzemenin beslendii
alaca iklim koullar
Bant ucunun dier u ile nasl birleecei
Bant temizleyicilerin tipi
Konveyor band genel olarak iki tip malzemeden oluur (Bkz. ekil13)
st, ara ve alt yzeylerdeki kaplama
Ortalardaki karkas
Bandn alt, st yzeyler ile aralardaki kaplamalarn amac karkas korumaktr. nk karkas bandn
tahrii iin gereken maksimum gerilimleri tayacak ve yklme noktalarnda oklara maruz kalacak olan
elemandr.
BANT KAPLAMASI
nceleri tabii lastik yegane kaplama malzemesi iken, son 50 ylda sentetik lastik, polimer, elestomer ve
fiber malzemelerin gelitirilmesi ile kaplamalarn servis mr ve uygulama alanlar arttrlmtr. Gelien
teknoloji ile bant kaplamasnn 17 N/mm basnca dayanabilmesi ve kopmadan nce 400% uzanabilmesi
salanmtr. Genel amal kaplamalar 5 ila 80 C scakla dayanrken zel amala retilmi bant
kaplamalar aleve, yaa, kimyasallara diren gsterebilecek ekilde salanabilmektedir. Piyasada EPDM
olarak adlandrlan kaplama malzemeleri 200 C scakla dayanabilmektedir.
Bant kaplamalar madencilik, tarm, kat sanayisi gibi alanlar iin genel amal olarak retildii gibi zel
amalara ynelik olarak da temin edilirler. Bunlar;
Yksek scakla dayankl kaplamalar (200 C ye kadar)
Yaa dayankl kaplamalar
Gda sanayisinde kullanlacak kaplamalar
Aleve dayankl kaplamalar
Dk scaklklarda kullanlacak kaplamalar (- 40 C ye kadar)
Kimyasal reaksiyonlara dayankl kaplamalar
BANT KARKASLARI
Konveyor bandnda yk tayan, darbeleri emen ve yrtlmay engelleyen eleman karkastr.
Karkaslar bir veya birka kat olup (Bkz ekil 1 rgl polyester, naylon veya sentetik fiber den mamul
olabilirler.
CEMA standartlarnda konveyor bandnn dayanaca gerilim kuvveti PIW cinsiden, yani 1 in
geniliindeki bandn lb cinsinden dayanaca kuvvet olarak belirtilir. 1 kat gelitirilmi dokuma karkas
450 PIW (80 N/mm) gerilime dayanabilmektedir (1 metre geniliinde bant iin 80,000 N ). Karkas kat
says arttka bu gerilim miktar o miktarda artmaktadr. ok daha byk bant gerilimlerine ihtiya
duyulan konveyrlerde ise elik halatlar ile glendirilmi karkaslar kullanlmaktadr (Bkz. ekil 14).
En yagn ve basit karkas tipi dz rgl karkaslardr (Bkz ek 15) . rgl olmayan karkaslarda ise
tayc malzemeler (polyester, naylon veya sentetik fiber) ise birbirine kimyasallar ile yaptrlm
olarak kullanlrlar.



.........................................................................................................................................................................
Yer salayc: YurdumYazlm(http://www.sitenizolsun.com)
2
0
0
0
0
f