- 1 -

ng dng cng ngh thng tin trong qun l bnh vin

BS. Phan Xun Trung
Trung tm Y khoa Medic
1. Mt s vn nan gii ca y t Vit Nam hin nay
Y t Vit Nam hin nay ang gp mt s vn nan gii. Mc d cc cp lnh o tm v thc hin
nhiu gii php nhng vn cha gii quyt tt.
- i vi bnh nhn: tnh trng qu ti bnh vin l vn thi s. Mt ging bnh cha 3-4
bnh nhn. Ri ro trong iu tr xy ra do trnh tay ngh bc s yu km. n thuc vit tay,
ch xu ca bc s l mt ngun ri ro to ln cho bnh nhn. Nhn chung, ngi dn hng li
rt t, thm ch nhiu ri ro t ngnh y t. H s bnh nhn thng do bnh vin gi li gy kh
cho vic khm li ni khc.
- i vi nhn vin y t: vi tnh trng qu ti, bc s khng c th gi nghin cu k tng
ca bnh phc v tt nht. V bn lm thm tng thu nhp nn t bc s chu kh nghin
cu, c sch tng kin thc. D liu bnh n mc d c lu li ti kho h s nhng t khi
c khai thc. Mt khc, d liu c ghi trong h s rt t thng tin c gi tr v khng c
ghi chp mt cch c h thng chun ha.
- i vi lnh o bnh vin: s liu do cp di bo co ln thng khng ng b, khng
khp nhau. Tnh trng khng kim sot c hot ng ti chnh, hot ng dc... dn n
tht thot ti sn cng. Ti chnh bnh vin lun lun b thm ht, cn phi c ngn sch b
sung thng xuyn.
- i vi cc cp qun l y t: s liu c cung cp t cc bnh vin thng khng chnh xc,
chm tr. Tnh hnh dch bnh khng c kim sot ngay lp tc. Thng tin tng qut v y t
khng y . T khng th ra cc quyt nh iu hnh kp thi v hp l.
2. ng dng CNTT trong gii quyt vn y t:
Ngy nay ng dng CNTT trong y t (e-health) gp phn gii quyt cc vn nn trn mt cch
hu hiu. CNTT thm nhp vo nhiu lnh vc ca y t lm thay i din mo hot ng
chm sc sc khe ngy nay.
2.1. Cc thit b y khoa in t: ngy nay cc thit b y t in t ra i gip chn on chnh xc.
Chn on hnh nh gip pht hin cc thng tn su bn trong c th. My xt nghim lm
n gin ha cng vic xt nghim, cho kt qu chnh xc. Cc thit b in tm , in no
c s ha... Tt c cc loi thit b y t ny u ng dng CNTT kt hp vi k thut in t
cho kt qu chn on ngoi sc tng tng. Nh , cng vic chn on bnh chnh xc
gp phn iu tr hiu qu hn.
2.2. Cc phng tin truyn thng: nh Internet, b tm kim thng tin Google, phim nh c
post ln Youtube, cc trang thng tin y khoa... cung cp nhiu thng tin y khoa mi nht n
cc bc s. Hu ht cc bc s c my tnh truy cp internet hc tp v nghin cu, xa
khong cch kin thc gia cc vng a l.
2.3. Cc b phn mm tr gip thng k: n gin nh Excel hay chuyn nghip nh SPSS
gip cc bc s trong vic lm nghin cu khoa hc. Mt s bnh vin c ngn hng d liu,
gip khai thc trong thng k, nghin cu.
2.4. Cc phn mm qun l tng th bnh vin v qun l bnh nhn: c hnh thnh v
a vo s dng thc t. Trong , c cc phn h qun l bnh nhn t u vo n u ra,
c cc phn h qun l bnh vin ton din, bao gm qun l nhn s, qun l ti sn, qun l
- 2 -
ti chnh, qun l hnh chnh... Nhng h thng ny trc y cn ri rc, nay c xy
dng trn mt h thng c s d liu tp trung, thng nht.
3. ng dng CNTT trong qun l bnh vin.
Do tnh phc tp v a dng ca cc chuyn ngnh y khoa, do tnh a dng ca m hnh v qun l
bnh vin cho nn vic thit k mt b phn mm qun l bnh vin tng th dng chung cho cc bnh
vin l cc k kh khn, phc tp. Cc quc gia giu c nh M, Anh Quc, Canada, c... u t
nhiu tin trang b mt h thng y t in t quc gia dng chung cho cc bnh vin nhng cho n
thi im cui nm 2011 vn cha c quc gia no t n trnh ny. Cc bnh vin ch ng dng
n mc qun l thng tin bnh nhn trong phm vi bnh vin. a phn cc tnh nng qun l cn ri
rc, cha kt ni thnh 1 h thng hon chnh.

y l ni tng cho bnh n in t bt u gp cht rc ri. Tranh: GOFF.
Hin nay ti Vit Nam c phn mm y tnh nng qun l lin hon trn cng mt h thng. Cc
chc nng ca phn mm c phn thnh cc phn h dnh cho tng i tng ring. Di y l lit
k v tm tt chc nng chnh ca h thng phn mm qun l bnh nhn.
H thng qun l bnh nhn (Patient Information Management System - PIS): H thng qun l
bnh nhn ghi chp thng tin ca bnh nhn t khi bt u nhp vin n khi xut vin. Mi giai on
giao dch ca bnh nhn vi bnh vin u c ghi nhn bng my tnh. y ch m t nhng vn
quan trng m cc phn h chc nng cn kim sot.
- 3 -

S tnh nng trong phn h qun l thng tin bnh nhn.
3.1. Tip nhn thu ph BHYT:
Chc nng tip nhn gip ghi thng tin nh danh bnh nhn nh h tn, tui, gii. Ghi nhn
thng tin theo tng t khm nh ni chuyn n, chn on tuyn trc... Xp loi i tng
bnh nhn.
Chc nng thu ph: ty theo loi i tng bnh nhn m cch tnh ph khc nhau. iu ny
quan trng v cch tnh ph ca BHYT khc nhau ty i tng.
Chc nng kim tra BHYT: sau mi t khm, phn mm s t kim tra tnh hp l cho i
tng BHYT v lu thng tin ha n lp bo co ti chnh BHYT.
Phn mm c chc nng chuyn i i tng gii quyt cc vn qun th hoc th ht
hn s dng.
3.2. Phn h phng khm:
Bng danh sch bnh nhn ch: BN ng k khm phng khm no th tn bnh nhn s vo
danh sch ch ca phng khm .
Chc nng ghi sinh hiu, tin s bnh, cc tnh trng c bit nh c thai, cho chon b, bnh
tiu ng... lm c s cho vic k n thuc an ton.
- 4 -
Chc nng khm, ghi triu chng.
Chc nng ghi y lnh, ch nh cn lm sng. Chc nng ny gip BS hon tt 1 y lnh mt cch
nhanh chng. BS bit gi tin ca mt phiu ch nh ty chnh cho tng bnh nhn.
Chc nng k n thuc: cc n thuc c t ng ha v cch k n, kim tra trng thuc,
trng hot cht, tng tc thuc, chng ch nh trong trng hp c bit.
Cc x tr khc: chuyn khm chuyn khoa khc, chuyn vin, nhp vin, t vn, b khm.
3.3. Phn h chn on c hnh nh:
Phng tin y khoa ngy nay cung cp nhiu hnh nh gip chn on r rng, chnh xc nh X
quang, ni soi, siu m, CT. MRI...
Cc phng tin ny c tnh nng chp li hnh nh y khoa theo nh dng DICOM v NON-
DICOM. Cc hnh nh ny c lu vo h s bnh nhn v d dng c truy tm theo m
bnh nhn hoc theo chn on.
3.4. Phn h xt nghim:
Phn h xt nghim ghi nhn kt qu xt nghim v kt np t ng vo h s bnh nhn. Cc
kt qu xt nghim c cnh bo s liu bt thng.
Cc my xt nghim i mi u c chc nng xut kt qu xt nghim ra my tnh. H thng
phn mm t ng nhp kt qu t my xt nghim vo h s bnh nhn.
3.5. Phn h dc ngoi tr:
Chc nng nhp thuc, nh gi thuc, xut thuc c thit k nhiu option ty m hnh qun l
ca bnh vin.
Phn h dc ni kt vi phn h n thuc in t cung cp thng tin v s lng, n gi
cho bc s bit. Ngc li, cc n thuc ca BS cng c chuyn n phn h dc khoa
dc xut bn m khng cn phi nhp liu v tnh ton li.
Dc ngoi tr BHYT dng pht thuc cho i tng BHYT c mi quan h cht ch vi
phn h thm nh BHYT, ch cp thuc sau khi c duyt.
3.6. Phn h qun l ni tr:
Chc nng qun l xut nhp vin: m phng li t ba bnh n. Cc thng tin v nhp vin, xut
vin, chuyn khoa, kt qu iu tr... c lu vo d liu xut thnh cc bo co theo tng
tiu ch.
Chc nng ghi bnh n v y lnh: bc s ghi bnh n nhp vin v bnh n hng ngy vo phn
mm, tng ng vi t rut bnh n.
Chc nng qun l dch v: mi bnh nhn nhp vin u c hng cc dch v y t.
Chc nng qun l dc ni tr: y l h thng phc tp. Cc thuc c k n s c tng
hp v chuyn n cc kho dc; nhp thuc t cc kho dc v phn phi li cho bnh nhn.
- 5 -
3.7. H thng qun l dc bnh vin
H thng kho thuc: bao gm kho chn c chc nng thu mua v phn phi thuc cho kho l;
cc kho l c xem nh cc kho phn loi thuc.
H thng dc ni tr: dng tng hp yu cu thuc, gi n cc kho, nhn thuc v khoa v
phn phi cho bnh nhn.
H thng t trc: ti cc khoa cp cu, khoa th thut u c t trc qun l cc thuc cn
dng ngay.
H thng qun l vt t y t v sinh phm: qun l vt t y t, oxy, sinh phm huyt hc, ha
cht...
3.8. Phn h bo co thng k khai thc d liu (data mining).
Ton b s liu ca cc khoa chc nng u c ghi vo d liu v xut thnh cc h thng
bo co theo mu chun quc gia, thnh cc bng thng k ring ca bnh vin.
H thng d liu ca phn mm s tr thnh ngun ti liu v gi cho vic thng k, nghin cu
khoa hc (secondary use).
H thng qun l bnh vin (Hospital Information Management System - HIS):
Ngoi cc phn h qun l bnh nhn quan trng k trn, cn c cc phn h qun l ni b hot ng
ca bnh vin.
3.9. Qun l nhn s: Qun l hp ng, l lch, cng vic, chm cng, NCKH...
3.10. Qun l ti sn: qun l l lch ti sn, s dng ti sn, khu hao...
3.11. Qun l ti chnh: qun l k ton dc, k ton vin ph v cc ti khon k ton bnh
vin khc.
3.12. Qun l hnh chnh: qun l cng vn n v i.
4. K thut lp trnh v cc gii php:
Khi ng dng CNTT vo qun l bnh vin th khng ch cn c phn mm qun l bnh vin chuyn
nghip m cn phi km theo cc gii php v thay i quy trnh hot ng bnh vin. Mt trong nhng
gii php mang tnh quyt nh s thnh cng ca h thng l dng cng ngh in ton m my (phn
mm trn nn web 2.0)
4.1. in ton m my:
- Phn mm PC: l phn mm c ci t trn tng my tnh c nhn. Nu my tnh h th phn
mm khng s dng c.
- Phn mm m my: l phn mm v d liu c ci t ti my ch. Ngi dng truy cp mng
vo my ch thao tc, ghi v ly d liu. Nh vy, khi dng phn mm vi gii php in ton
m my th ton th my tnh trong bnh vin s truy cp vo mt ni l my ch thao tc.
4.2. Cc gii php k thut:
- 6 -
- Ngoi vic thit k tnh nng cho phn mm, bnh vin cn phi tnh n cc gii php quan trng
nh bo mt thng tin, chng qu ti my ch, lu tr d liu, chia s d liu cho bnh vin khc...
4.3. Gii php quy trnh:
- Khi ng dng CNTT vo qun l bnh vin, cch thc hot ng, quy trnh khm cha bnh cng s
phi thay i.
V d:
- Bnh vin c th b tr cc trm tip nhn v thu ph nhiu ni khc nhau trong bnh vin to
thun li cho bnh nhn ng ph.
- Y t ngi ring 1 bn tip nhn bnh nhn o sinh hiu, ghi tin s bnh, th trng... cho bnh
nhn trc khi bnh nhn vo gp bc s.
5. Phn ng tch cc t ni ng dng:
Cc bnh vin ng dng phn mm c nhng phn hi tch cc.
- Bnh vin Bch Mai H Ni gii quyt bi ton qu ti ti Khoa Khm Bnh khi b tr nhiu bn
tip nhn thu ph ti nhiu ni, tng trt, tng lu v ti cc khoa khm chuyn su. Bnh vin ny
cn tin phong trong vic khm bnh ngy th By cho i tng BHYT.
- Bnh vin a khoa tnh Vnh Phc chng tht thot nh kim sot c ti chnh, vin ph, tnh c
nng sut lao ng ca tng phng ban chc nng.
- Bnh vin a khoa Ph Quc tng s tin nhn t bo him y t nh lp thng k quyt ton
chnh xc.
- Phng khm a khoa An Khang, cng ty sa Vinamilk cung cp cho khch hng h s in t
khm sc khe nh k, to c uy tn cho khch hng bnh nhn.
6. Nhng trng hp tht bi:
Hin nay nhiu bnh vin cng trang b phn mm, tuy nhin a phn khng hi lng vi kt qu khi
ng dng thc t. C nhiu nguyn nhn dn n tht bi ny.
- Phn mm thiu tnh nng: phn mm ch pht huy tc dng tt nht khi c tnh nng lin hon.
S dng phn mm thiu tnh nng hoc khng lin hon s gy gin on d liu. Ngi dng s
phi nhp liu li nhiu ln thng tin bnh nhn. D liu bnh nhn khng lin kt nhau, gy kh
khn trong vic truy lc h s.
- Phn mm do cc cng ty khng c chuyn mn y t: mun xy dng mt phn mm p ng c
yu cu qun l th i hi cng ty phn mm phi c kin thc chuyn mn v y khoa qun l v y
khoa chuyn mn. Ngi thit k phi am hiu hot ng bnh vin nh mt gim c bnh vin y
kinh nghim th mi tnh ht mi tnh hung c th xy ra trong qu trnh hot ng.
- Phn mm cha qua tri nghim thc t: tnh nng phn mm ngay sau khi p dng ln u s rt
nhiu thiu khuyt v c b sung dn trong qu trnh tri nghim thc t. Chnh ngi dng l bc
s, y t, lnh o bnh vin phn nh thiu st, gp b sung tnh nng n mc hon thin. Nhng
phn mm cha qua tri nghim nhiu bnh vin khc nhau s khng p ng y yu cu
hot ng ca bnh vin.
- 7 -

7. Hng pht trin tip theo:
Sau khi cc bnh vin ng dng tt phn mm qun l bnh vin, bc k tip l khai thc ti nguyn
d liu c.
- Kt xut d liu thnh bo co chung vo trung tm tch hp d liu (datacenter) ca c quan qun
l nhm thng k s liu ng, ng thi gian thc.
- Chuyn d liu t bnh vin ny sang bnh vin khc nhm tit kim chi ph cn lm sng.
- Thnh lp telemedicine (y hc t xa): bnh vin tuyn di c th gi ti liu bnh nhn n tuyn
trn nh tham vn, phn tch hnh nh y khoa...
- Nu c s quan tm, u t ng mc ca nh nc, Vit Nam c th tr thnh mt trong nhng
quc gia u tin c h thng y t in t quc gia trc nm 2015.