Gii thch khi nimd liu v c s d liu (CSDL) Cc phng php qun l d liu v cc c trng Gii thch cc m hnh d liu khc nhau H qun tr CSDL (DBMS) v h qun tr CSDL quan h (RDBMS) Mc tiu bi hc hm nay Gii thch khi nimd liu v c s d liu (CSDL) Cc phng php qun l d liu v cc c trng Gii thch cc m hnh d liu khc nhau H qun tr CSDL (DBMS) v h qun tr CSDL quan h (RDBMS) Slide 1 - Tng quan v CSDL 2 D liu (data) L cc thng tin ca i tng (v d: ngi, vt, mt khi nim, s vic) c lu tr trn my tnh. C th truy nhp vo d liu trch xut ra cc thng tin. D liu c m t di nhiu dng khc nhau (cc k t, k s, hnh nh, k hiu, m thanh). Mi cch m t nh vy gn vi mt ng ngha no . D liu D liu (data) L cc thng tin ca i tng (v d: ngi, vt, mt khi nim, s vic) c lu tr trn my tnh. C th truy nhp vo d liu trch xut ra cc thng tin. D liu c m t di nhiu dng khc nhau (cc k t, k s, hnh nh, k hiu, m thanh). Mi cch m t nh vy gn vi mt ng ngha no . Slide 1 - Tng quan v CSDL 3 D liu v i tng c th khc nhau, ty thuc vo ng cnh. V d: d liu v i tng sinh vin c th khc nhau ty vo mc ch qun l: Qun l im: Tn, m sinh vin, im mn 1, im mn 2, im mn 3 Qun l nhn thn: Tn, a ch, ngy sinh, qu qun, lp D liu D liu v i tng c th khc nhau, ty thuc vo ng cnh. V d: d liu v i tng sinh vin c th khc nhau ty vo mc ch qun l: Qun l im: Tn, m sinh vin, im mn 1, im mn 2, im mn 3 Qun l nhn thn: Tn, a ch, ngy sinh, qu qun, lp Slide 1 - Tng quan v CSDL 4 CSDL (Database) = Tp hp d liu c t chc c cu trc lin quan vi nhau v c lu tr trong my tnh. CSDL c thit k, xy dng cho php ngi dng lu tr d liu, truy xut thng tin hoc cp nht d liu C s d liu (CSDL) CSDL (Database) = Tp hp d liu c t chc c cu trc lin quan vi nhau v c lu tr trong my tnh. CSDL c thit k, xy dng cho php ngi dng lu tr d liu, truy xut thng tin hoc cp nht d liu Slide 1 - Tng quan v CSDL 5 C s d liu Ngi dng Cho php truy nhp thng tin Lu tr thng tin CSDL c t chc c cu trc: Cc d liu lu tr c cu trc thnh cc bn ghi (record), cc trng d liu (field). Cc d liu lu tr c mi quan h (relational) vi nhau. Kh nng truy xut thng tin t CSDL: CSDL c cu trc d dng truy cp, qun l v cp nht d liu Cn phi qun tr CSDL C s d liu CSDL c t chc c cu trc: Cc d liu lu tr c cu trc thnh cc bn ghi (record), cc trng d liu (field). Cc d liu lu tr c mi quan h (relational) vi nhau. Kh nng truy xut thng tin t CSDL: CSDL c cu trc d dng truy cp, qun l v cp nht d liu Cn phi qun tr CSDL Slide 1 - Tng quan v CSDL 6 V d mt CSDL: D liu v C s d liu Kho d liu v tng cun sch gm: - Tn sch - Tn tc gi - Nh xut bn - Nm xut bn - Gi sch... D liu l cc cunsch CSDL lu tr thng tincc cun sch Slide 1 - Tng quan v CSDL 7 Kho d liu v tng cun sch gm: - Tn sch - Tn tc gi - Nh xut bn - Nm xut bn - Gi sch... CSDL lu tr thng tincc cun sch Truy cpCSDL tm cc cunschtheo tn tc gi, theo nh xut bn CSDL cung cp kh nng tru tng ha d liu thng qua cc lp. Bao gm 3 lp: Lp vt l, Lp logic, Lp bn ngoi. S phn bit gia cc lp to nn 2 tng c lp: c lp d liu vt l v c lp d liu logic Cc c tnh trong CSDL CSDL cung cp kh nng tru tng ha d liu thng qua cc lp. Bao gm 3 lp: Lp vt l, Lp logic, Lp bn ngoi. S phn bit gia cc lp to nn 2 tng c lp: c lp d liu vt l v c lp d liu logic Slide 1 - Tng quan v CSDL 8 Lp vt l: Lp vt l cha ton b cc file d liu Ngi dng CSDL khng nht thit phi nmc cu trc t chc ca cc file d liu vt l khi s dng mt c s d liu. Cc c tnh trong CSDL Lp vt l: Lp vt l cha ton b cc file d liu Ngi dng CSDL khng nht thit phi nmc cu trc t chc ca cc file d liu vt l khi s dng mt c s d liu. Slide 1 - Tng quan v CSDL 9 Lp logic (cn c gi l Schema): Cu trc d liu tru tng c to thnh t lp vt l. Lp logic c th cha mt tp hp cc bng hai chiu, mt cu trc phn cp tng t nh s t chc ca mt cng ty hay mt vi cu trc khc Cc c tnh trong CSDL Lp logic (cn c gi l Schema): Cu trc d liu tru tng c to thnh t lp vt l. Lp logic c th cha mt tp hp cc bng hai chiu, mt cu trc phn cp tng t nh s t chc ca mt cng ty hay mt vi cu trc khc Slide 1 - Tng quan v CSDL 10 Lp bn ngoi: Bao gmcc khung nhn (view) v c gi chung l subschema Khung nhn: l khi nimcho php nhiu ngi dng quan st d liu theo nhiu cch khc nhau trong khi d liu lu bn di tng vt l l duy nht. Cc c tnh trong CSDL Lp bn ngoi: Bao gmcc khung nhn (view) v c gi chung l subschema Khung nhn: l khi nimcho php nhiu ngi dng quan st d liu theo nhiu cch khc nhau trong khi d liu lu bn di tng vt l l duy nht. Slide 1 - Tng quan v CSDL 11 c lp d liu vt l: Kh nng thay i cu trc file vt l ca mt c s d liu m khng lmgin on ngi dng ang truy cp vo cc qu trnh ang din ra c gi l c lp d liu vt l Vic phn bit lp vt l vi lp l-gic to ra s c lp d liu vt l Cc c tnh trong CSDL c lp d liu vt l: Kh nng thay i cu trc file vt l ca mt c s d liu m khng lmgin on ngi dng ang truy cp vo cc qu trnh ang din ra c gi l c lp d liu vt l Vic phn bit lp vt l vi lp l-gic to ra s c lp d liu vt l Slide 1 - Tng quan v CSDL 12 c lp d liu logic: Kh nng to ra cc thay i ti lp l-gic m khng lmgin on ngi dng hin ti v cc qu trnh ang din ra c gi l c lp d liu l-gic. Vic phn bit gia lp l-gic v lp bn ngoi to ra tnh c lp d liu l-gic. Cc c tnh trong CSDL c lp d liu logic: Kh nng to ra cc thay i ti lp l-gic m khng lmgin on ngi dng hin ti v cc qu trnh ang din ra c gi l c lp d liu l-gic. Vic phn bit gia lp l-gic v lp bn ngoi to ra tnh c lp d liu l-gic. Slide 1 - Tng quan v CSDL 13 Qun l d liu: l qun l mt s lng ln d liu, bao gm c vic lu tr v cung cp c ch cho php Thao tc (thm, sa, xa d liu) v Truy vn d liu. 2 phng php qun l d liu: H thng qun l bng file H thng qun l bng CSDL Qun l d liu Qun l d liu: l qun l mt s lng ln d liu, bao gm c vic lu tr v cung cp c ch cho php Thao tc (thm, sa, xa d liu) v Truy vn d liu. 2 phng php qun l d liu: H thng qun l bng file H thng qun l bng CSDL Slide 1 - Tng quan v CSDL 14 D liu c lu tr trong cc file ring bit V d: cc chng trnh lu tr thng tin bng h thng cc file dng text Nhc imca vic qun l bng file: D tha v mu thun d liu Kmhiu qu trong truy xut ngu nhin, hoc x l ng thi D liu lu tr ri rc Gp vn v an ton v bo mt Qun l d liu bng file D liu c lu tr trong cc file ring bit V d: cc chng trnh lu tr thng tin bng h thng cc file dng text Nhc imca vic qun l bng file: D tha v mu thun d liu Kmhiu qu trong truy xut ngu nhin, hoc x l ng thi D liu lu tr ri rc Gp vn v an ton v bo mt Slide 1 - Tng quan v CSDL 15 Qun l d liu bng CSDL gip d liu c lu tr mt cch hiu qu v c t chc, cho php qun l d liu nhanh chng v hiu qu Li ch ca h thng qun l bng CSDL: Trnh d tha, trng lp d liu mbo s nht qun trong CSDL Cc d liu lu tr c th c chia s C th thit lp cc chun trn d liu Duy tr tnh ton vn d liu mbo bo mt d liu Qun l d liu bng CSDL CSDL Qun l d liu bng CSDL gip d liu c lu tr mt cch hiu qu v c t chc, cho php qun l d liu nhanh chng v hiu qu Li ch ca h thng qun l bng CSDL: Trnh d tha, trng lp d liu mbo s nht qun trong CSDL Cc d liu lu tr c th c chia s C th thit lp cc chun trn d liu Duy tr tnh ton vn d liu mbo bo mt d liu Slide 1 - Tng quan v CSDL 16 Cc CSDL c th khc nhau v chc nng v m hnh d liu (data model). M hnh d liu s quyt nh cch thc lu tr v truy cp d liu. Ty tng ng cnh quan h gia cc thnh phn d liu trong CSDL, m hnh phc hp c p dng vic lu tr v truy xut d liu t hiu qu cao nht. Cc m hnh CSDL Cc CSDL c th khc nhau v chc nng v m hnh d liu (data model). M hnh d liu s quyt nh cch thc lu tr v truy cp d liu. Ty tng ng cnh quan h gia cc thnh phn d liu trong CSDL, m hnh phc hp c p dng vic lu tr v truy xut d liu t hiu qu cao nht. Slide 1 - Tng quan v CSDL 17 Cc m hnh: M hnh d liu file phng (Flat file) M hnh d liu mng (Network model) Cc m hnh CSDL M hnh d liu phn cp (Hierarchical model) M hnh d liu quan h (Relational model) M hnh d liu hng i tng (Object- Oriented model) Slide 1 - Tng quan v CSDL 18 Custo mer ID Company Name Contact First Name Contact Last Name Job Title City Sta te 6 Company F Francisco Prez-Olaeta Purchasing Manager Milwa ukee WI 26 Company Z Run Liu Accounting Assistant Miami FL Customer: 6 Order: 79 Order: 56 Order Detail: Product 28 (Other Employee 2 Orders) Employee: 2 Order Detail: Product 7 Order Detail: Product 51 M hnh ny ch dng cho cc CSDL n gin. CSDL dng file phng thng l file kiu vn bn cha d liu dng bng M hnh d liu file phng Slide 1 - Tng quan v CSDL 19 V d: mt file phng th hin thng tin mt Customer (Khch hng) di dng bng ca mt cng ty Northwind Traders chuyn cung cp cc mt hng thc phm M hnh d liu file phng Customer ID Company Name Contact First Name Contact Last Name Job Title City State Slide 1 - Tng quan v CSDL 20 Customer ID Company Name Contact First Name Contact Last Name Job Title City State 6 Company F Francisco Prez-Olaeta Purchasing Manager Milwaukee WI 26 Company Z Run Liu Accounting Assistant Miami FL T chc theo hnh cy, mi nt biu din mt thc th d liu. Lin h d liu th hin trn lin h gia nt cha v nt con. Mi nt cha c th c mt hoc nhiu nt con, nhng mi nt con ch c th c mt nt cha. Do m hnh phn cp th hin cc kiu quan h: 1-1 1-N M hnh d liu phn cp T chc theo hnh cy, mi nt biu din mt thc th d liu. Lin h d liu th hin trn lin h gia nt cha v nt con. Mi nt cha c th c mt hoc nhiu nt con, nhng mi nt con ch c th c mt nt cha. Do m hnh phn cp th hin cc kiu quan h: 1-1 1-N Slide 1 - Tng quan v CSDL 21 V d: mt m hnh d liu phn cp trong CSDL Northwind M hnh d liu phn cp Customer:6 Order: 56 Order Detail: Product 48 Slide 1 - Tng quan v CSDL 22 Order: 79 Order Detail: Product 48 Order Detail: Product 51 Order Detail: Product 7 Hn ch: Mt nt con khng th c qu mt nt cha -> Khng biu din c cc quan h d liu phc tp M hnh d liu phn cp Slide 1 - Tng quan v CSDL 23 Cch t chc: Cc file ring bit trong h thng file phng c gi l cc bn ghi . Tp hp bn ghi cng kiu to thnh mt kiu thc th d liu. Cc kiu thc th kt ni vi nhau thng qua mi quan h cha- con. M hnh d liu mng biu din bi mt th c hng, v cc mi tn ch t kiu thc th cha sang kiu thc th con. M hnh d liu mng Cch t chc: Cc file ring bit trong h thng file phng c gi l cc bn ghi . Tp hp bn ghi cng kiu to thnh mt kiu thc th d liu. Cc kiu thc th kt ni vi nhau thng qua mi quan h cha- con. M hnh d liu mng biu din bi mt th c hng, v cc mi tn ch t kiu thc th cha sang kiu thc th con. Slide 1 - Tng quan v CSDL 24 V d: Cu trc m hnh mng ca Northwind M hnh d liu mng Customer: 6 Order: 56 Order Detail: Product 28 Slide 1 - Tng quan v CSDL 25 Order: 79 (Other Employee 2 Orders) Employee:2 Order Detail: Product 7 Order Detail: Product 51 Tnh cht: u im: D biu din m hnh Din t c cc lin h d liu phc tp Nhc im: Truy xut chm Khng thch hp vi cc CSDL c quy m ln. M hnh d liu mng Tnh cht: u im: D biu din m hnh Din t c cc lin h d liu phc tp Nhc im: Truy xut chm Khng thch hp vi cc CSDL c quy m ln. Slide 1 - Tng quan v CSDL 26 Trong m hnh d liu quan h, khng c cc lin kt vt l. D liu c biu din di dng bng vi cc hng v cc ct: CSDL l tp hp cc bng (cn gi l quan h) Mi hng l mt bn ghi (record), cn c gi l b (tuple) Mi ct l mt thuc tnh, cn c gi l trng (field) D liu trong hai bng lin h vi nhau thng qua cc ct chung. C cc ton t thao tc trn cc hng ca bng. M hnh d liu quan h Trong m hnh d liu quan h, khng c cc lin kt vt l. D liu c biu din di dng bng vi cc hng v cc ct: CSDL l tp hp cc bng (cn gi l quan h) Mi hng l mt bn ghi (record), cn c gi l b (tuple) Mi ct l mt thuc tnh, cn c gi l trng (field) D liu trong hai bng lin h vi nhau thng qua cc ct chung. C cc ton t thao tc trn cc hng ca bng. Slide 1 - Tng quan v CSDL 27 V d: m hnh d liu quan h trong CSDL Northwind gm 3 bng: Customer, Order, Employee M hnh d liu quan h V d: m hnh d liu quan h trong CSDL Northwind gm 3 bng: Customer, Order, Employee Slide 1 - Tng quan v CSDL 28 Ra i vo khong u nm 90, da trn cch tip cn ca phng php lp trnh hng i tng. CSDL bao gm cc i tng: Mi i tng bao gm cc thuc tnh, phng thc (hnh vi) ca i tng. Cc i tng trao i vi nhau thng qua cc phng thc. Mt i tng c th c sinh ra t vic tha k t i tng khc, np chng (hay nh ngha li) phng thc ca i tng khc M hnh d liu hng i tng Ra i vo khong u nm 90, da trn cch tip cn ca phng php lp trnh hng i tng. CSDL bao gm cc i tng: Mi i tng bao gm cc thuc tnh, phng thc (hnh vi) ca i tng. Cc i tng trao i vi nhau thng qua cc phng thc. Mt i tng c th c sinh ra t vic tha k t i tng khc, np chng (hay nh ngha li) phng thc ca i tng khc Slide 1 - Tng quan v CSDL 29 V d m hnh d liu i tng Customer M hnh d liu hng i tng Slide 1 - Tng quan v CSDL 30 Cc m hnh CSDL cp n cc hnh thc t chc lu tr v truy cp d liu. H qun tr CSDL (DataBase Management System DBMS) l cc phn mm gip to cc CSDL v cung cp c ch lu tr, truy cp theo cc m hnh CSDL. V d: SQL Server, Microsoft Access, Oracle l cc h qun tr CSDL in hnh cho m hnh quan h. IMS ca IBM l h qun tr CSDL cho m hnh phn cp IDMS l h qun tr CSDL cho m hnh mng H qun tr CSDL Cc m hnh CSDL cp n cc hnh thc t chc lu tr v truy cp d liu. H qun tr CSDL (DataBase Management System DBMS) l cc phn mm gip to cc CSDL v cung cp c ch lu tr, truy cp theo cc m hnh CSDL. V d: SQL Server, Microsoft Access, Oracle l cc h qun tr CSDL in hnh cho m hnh quan h. IMS ca IBM l h qun tr CSDL cho m hnh phn cp IDMS l h qun tr CSDL cho m hnh mng Slide 1 - Tng quan v CSDL 31 Nhng li ch DBMS mang li: Qun tr cc CSDL Cung cp giao din truy cp che du cc c tnh phc tp v mt cu trc t chc d liu vt l H tr cc ngn ng giao tip. V d: Ngn ng m t, nh ngha d liu DDL Ngn ng thao tc d liu DML Ngn ng truy vn d liu c cu trc SQL C c ch an ton, bo mt cao H qun tr CSDL Nhng li ch DBMS mang li: Qun tr cc CSDL Cung cp giao din truy cp che du cc c tnh phc tp v mt cu trc t chc d liu vt l H tr cc ngn ng giao tip. V d: Ngn ng m t, nh ngha d liu DDL Ngn ng thao tc d liu DML Ngn ng truy vn d liu c cu trc SQL C c ch an ton, bo mt cao Slide 1 - Tng quan v CSDL 32 H qun tr CSDL quan h (Relational DataBase Management System = RDBMS) RDMBS l mt dng DBMS c s dng ph bin nht, trong tt c d liu c t chc cht ch di dng cc bng d liu. Tt c cc thao tc trn CSDL u din ra trn cc bng. H qun tr CSDL quan h H qun tr CSDL quan h (Relational DataBase Management System = RDBMS) RDMBS l mt dng DBMS c s dng ph bin nht, trong tt c d liu c t chc cht ch di dng cc bng d liu. Tt c cc thao tc trn CSDL u din ra trn cc bng. Slide 1 - Tng quan v CSDL 33 H qun tr CSDL quan h RDBMS Slide 1 - Tng quan v CSDL 34 BNG1 Kha D liu... BNG2 Kha D liu... CSDL Rt nhiu ngi dng thamgia vo h thng RDBMS nh: Ngi qun tr CSDL (DataBase Administrator) Ngi thit k CSDL (DataBase Designer) Ngi phn tch h thng (System Analysts) Ngi lp trnh ng dng (Application Programmers) Ngi thit k v trin khai CSDL (DBMS Designers and Implementers) Ngi dng cui (End User) Ngi dng lin quan n RDBMS Rt nhiu ngi dng thamgia vo h thng RDBMS nh: Ngi qun tr CSDL (DataBase Administrator) Ngi thit k CSDL (DataBase Designer) Ngi phn tch h thng (System Analysts) Ngi lp trnh ng dng (Application Programmers) Ngi thit k v trin khai CSDL (DBMS Designers and Implementers) Ngi dng cui (End User) Slide 1 - Tng quan v CSDL 35 D dng nh ngha, duy tr v thao tc d liu lu tr. Trch xut d liu d dng D liu c chun ha v c bo v tt Nhiu nh cung cp cung cp phn mm D dng chuyn i gia nh cung cp v nh trin khai RDBMS l cc sn phmtrng thnh v n nh Ti sao li tp trung vo CSDL quan h? D dng nh ngha, duy tr v thao tc d liu lu tr. Trch xut d liu d dng D liu c chun ha v c bo v tt Nhiu nh cung cp cung cp phn mm D dng chuyn i gia nh cung cp v nh trin khai RDBMS l cc sn phmtrng thnh v n nh Slide 1 - Tng quan v CSDL 36 CSDL l tp hp d liu lin quan vi nhau c lu tr c cu trc v d dng cp nht d liu hoc trch xut thng tin t CSDL. T chc CSDL to ra cc lp tru tng CSDL: lp vt l, lp lo-gic v lp bn ngoi. Ban u d liu lu tr ri rc di dng cc file, gi l m hnh d liu file phng. Sau , cc m hnh d liu khc c thit k cho php m t cch thc lu tr d liu v cch thc truy nhp d liu d dng Tng kt bi hc CSDL l tp hp d liu lin quan vi nhau c lu tr c cu trc v d dng cp nht d liu hoc trch xut thng tin t CSDL. T chc CSDL to ra cc lp tru tng CSDL: lp vt l, lp lo-gic v lp bn ngoi. Ban u d liu lu tr ri rc di dng cc file, gi l m hnh d liu file phng. Sau , cc m hnh d liu khc c thit k cho php m t cch thc lu tr d liu v cch thc truy nhp d liu d dng Slide 1 - Tng quan v CSDL 37 H qun tr CSDL (DBMS) l tp cc chng trnh cho php ngi dng lu tr, cp nht v trch xut thng tin t CSDL. H qun tr CSDL quan h (RDBMS) l tp hp cc chng trnh cho php to v thao tc vi CSDL quan h. C nhiu i tng ngi dng RDBMSnh: qun tr CSDL, thit k CSDL, phn tch v thit k ng dng, ci t CSDL, ngi dng cui. Tng kt bi hc H qun tr CSDL (DBMS) l tp cc chng trnh cho php ngi dng lu tr, cp nht v trch xut thng tin t CSDL. H qun tr CSDL quan h (RDBMS) l tp hp cc chng trnh cho php to v thao tc vi CSDL quan h. C nhiu i tng ngi dng RDBMSnh: qun tr CSDL, thit k CSDL, phn tch v thit k ng dng, ci t CSDL, ngi dng cui. Slide 1 - Tng quan v CSDL 38