Penilaian Pelajar Terhadap Kompetensi Jurulatih Bina Insan guru (BIG) dalam Aktiviti

Air, kembara dan !K"

#ama Penulis
$" Khalidah binti Khalid (khalidah%iptho"edu"m&)
'" (aharah binti A")anap (*aharah%iptho"edu"m& )
+" )ohamad !aud bin Abu &amin (mohddaud%iptho"edu"m&)
," Abdul Jabar bin A"-ahman (%iptho"edu"m&)
#ama Institut
Institut Perguruan Kampus Tun .ussein /nn,
K) 0"01 Jalan Kluang,
2+333 Batu Pahat, Johor"
Abstrak
Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih Bina
Insan Guru dalam Aktiviti air , kembara dan LDK. Responden kajian ini ialah 3! orang pelajar
"I#$" Ambilan %anuari !&! dengan menggunakan soal selidik .Data dikumpul dan dianalisis
dalam bentuk 'rekuensi dan peratus. Dapatan kajian menunjukkan baha(a kompetensi jurulatih
Bina Insan Guru berada pada tahap berkesan bagi ketiga)tiga aktiviti iaitu aktiviti Air, kembara
dan Latihan Dalam Kumpulan.

$"3 Pengenalan
*Guru umpama lilin+. Itulah ungkapan keramat ,ang selalu disebut)sebut menjelang tiban,a
sambutan hari guru. -amun untuk melahirkan seorang guru ,ang dapat mengha,ati ungkapan
tersebut bukanlah satu proses ,ang mudah. .leh itu Institut "endidikan Guru telah ditubuhkan
dengan objekti' khususn,aadalah melatih bakal guru ,ang kompeten dalam kerja,an,a.
#epanjang tempoh pengajian, bakal guru didedahkan dengan pelbagai ilmu keguruan meliputi
kemahiran teori dan amali. $ereka turut didedahkan dengan realiti kehidupan sebenar dengan
mengikuti program Bina Insan Guru /BIG0 .Bina Insan Guru merupakan satu mata pelajaran
dalam komponen Kursus 1ajib ,ang mesti diikuti oleh semua pelajar Institut "endidikan Guru.
'"3 Pern&ataan )asalah
Kurikulum BIG bermula dengan Aktiviti "erkhemahan I /2 hari 3 malam0 ,ang dilaksanakan
pada a(al semester pertama. "eserta dikehendaki berkhemah dalam persekitaran semula jadi di
mana aktiviti sepanjang tempoh tersebut telah disusun mengikut jadual ,ang disediakan.-amun
pelaksanaann,a tertakluk kepada keadaan persekitaran seperti pasang surut air dan keadaan
3ua3a. #ituasi ini memerlukan jurulatih menggunakan kemahiran dan kepakaran mereka untuk
men,usun semula aktiviti .
Keja,aan perkhemahan Bina Insan Guru bergantung kepada jurulatih ,ang dilantik.4al ini
kerana sepanjang perkhemahan 2 hari 3 malam, jurulatih mempun,ai tanggungja(ab ,ang besar
terhadap peserta BIG. $ereka perlu bersedia daripada aspek 'i5ikal, mental dan rohani
sepanjang tempoh tersebut supa,a program latihan ,ang diran3ang dapat dilaksanakan dengan
berja,a dan berkesan.#elain itu jurulatih mesti mematuhi prosedur dan langkah keselamatan
!
,ang ketat.-amun keperluan tersebut menimbulkan kekeliruan dalam kalangan peserta BIG.
%usteru kajian ini dilaksanakan bertujuan untuk meninjau penilaian pelajar terhadap kompetensi
jurulatih ,ang mengendalikan aktiviti perkhemahan dalam "rogram Bina Insan Guru.
Kajian dilakukan terhadap 3! pelajar "I#$" #emester Ambilan %anuari !&!. "elajar diminta
membuat penilaian dengan menggunakan soal selidik semasa aktiviti perkhemahan BIG
dilaksanakan pada tahun !&!.
+"3 Tujuan Kajian
. $engenal pasti penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih perkhemahan BIG dalam
aktiviti air.
!. $engenal pasti penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih perkhemahan BIG dalam
aktiviti kembara.
+" $engenal pasti penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih perkhemahan BIG dalam
aktiviti LDK.
,"3 Persoalan Kajian
. Apakah penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih perkhemahan BIG dalam aktiviti
air 6
!. Apakah penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih perkhemahan BIG dalam aktiviti
kembara 6
3
3. Apakah penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih perkhemahan BIG dalam aktiviti
LDK 6
1"3 Tinjauan Kajian epas
4ishamuddin bin 4assan /!&&7 0 telah membuat kajian tentang perbandingan stail kempimpinan
jurulatih pendidikan luar dan jurulatih Bina Insan Guru . 4asiln,a menunjukkan stail kepimpinan
,ang paling dominan diamalkan oleh jurulatih Bina Insan Guru ialah stail kepimpinan tingkah
laku berorientasikan pen3apaian diikuti tingkah laku , men,okong , pen,ertaan dan mengarah.
$ahadi bin Abu 4asan /!&&80 dalam kajiann,a tentang kompetensi pens,arah di dalam
pengajaran dan pembelajaran / p 9 p 0 menunjukkan baha(a universiti melalui 'akulti atau
pusat bertanggungja(ab memberi penekanan kepada tahap ke3ekapan sta' akademik dengan
kemahiran kompetensi umum dan khusus.
4"3 )5T/!//GI KAJIA#
Kajian berbentuk kuantitati' analisis deskripti'. Instrumen ,ang digunakan adalah soal selidik
kepada peserta. #kala ,ang digunakan adalah skala 2 mata. #oal selidik dibahagikan kepada 2
bahagian iaitu bahagian A adalah maklumat responden ,ang mengandungi ops,en, jantina,
bangsa dan agama. Bahagian B pula terbahagi kepada tiga bahagian iaitu bahagian kemahiran
mengendalikan aktiviti air , bahagian ! kemahiran mengendalikan aktiviti kembara dan bahagian
3 kemahiran mengendalikan aktiviti Latihan Dalam Kumpulan Dalam bahagian terdapat &
item soal selidik tentang kemahiran jurulatih mengendalikan aktiviti air #oal selidik bahagian
ini digunakan bagi menja(ab persoalan kajian . Dalam bahagian ! terdapat & item soal selidik
tentang kemahiran jurulatih mengendalikan aktiviti kembara #oal selidik bahagian ! ini
2
digunakan bagi menja(ab persoalan kajian ! . Dalam bahagian 3 pula terdapat & item soal
selidik tentang kemahiran jurulatih mengendalikan aktiviti Latihan Dalam Kumpulan #oal
selidik bahagian 3 ini digunakan untuk menja(ab persoalan kajian 3. Keberkesanan
Kompetensi jurulatih diukur dalam dua skala iaitu skala 3 dan 2 dikelaskan kepada *Berkesan+
dan skala dan ! dikelaskan kepada *:idak Berkesan+. #kala Dapatan kajian diukur dalam
bentuk 'rekuensi dan peratus. Kajian dijalankan dalam bentuk kuantati' kerana hasil keputusan
lebih objekti' dan mudah ditadbir.
0"3 !apatan Kajian dan Perbin6angan
Kajian ini melibatkan 3! orang pelajar program "I#$" #emester Ambilan %anuari !&!. #oal
selidik ,ang dikendalikan adalah untuk meninjau penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih
dalam pelaksanaan aktiviti perkhemahan BIG berdasarkan tiga aspek. Aspek pertama ialah
aktiviti air. Daripada jadual /a0 di ba(ah dapatan kajian menunjukkan baha(a ;3< pelajar
berpendapat penjelasan mengenai peraturan keselamatan ,ang dilaksanakan oleh jurulatih
adalah sangat berkesan. ;< pelajar memberikan respon ,ang sangat berkesan terhadap
kepatuhan mengenai peraturan keselamatan. "elaksanaan jurulatih dalam memberi penjelasan
mengenai prinsip asas kemahiran aktiviti air dengan tepat dan jelas juga mendapat respon ,ang
positi' dari pelajar iaitu < men,atakan berkesan manakala =;< men,atakan sangat berkesan
1alau tiada satu pun petunjuk daripada jurulatih ,ang memperlihatkan peratusan tidak berkesan
namun terdapat 8< pelajar ,ang berpendapat baha(a pelaksanaan jurulatih berada pada tahap
kurang berkesan terutaman,a pada petunjuk membuat tunjuk 3ara sebelum aktiviti /<0,
pen,ediaan keperluan keselamatan ,ang men3ukupi /<0, memaklumkan perkembangan 3ua3a
>
/3<0 dan pengetahuan jadual pasang surut air /<0. "ersepsi pelajar memperlihatkan respon
,ang berkesan dan sangat berkesan pada indikasi >,7 dan &.
Jadual $(a) 7 Penilaian Pelajar terhadap Kompetensi Jurulatih BIG dalam Aktivtiti Air
Item Petunjuk
Tidak
Berkesan
(8)
Kurang
Berkesan
(8)
Berkesan
(8)
9angat
Berkesan
(8)
"enjelasan mengenai peraturan keselamatan & & 7 ;3
! "atuh pada peraturan keselamatan & & ; ;
3
"enjelasan mengenai prinsip asas kemahiran aktiviti
air dengan tepat dan jelas
& & =;
2 $embuat tunjuk 3ara sebelum aktiviti & 2 =>
> Kebolehan mengendalikan alatan & & 3 =7
8 "en,ediaan keperluan keselamatan ,ang men3ukupi & 2 =>
7 $emastikan kesihatan pelajar & & ! ==
= $emaklumkan perkembangan 3ua3a & 3 !; 8=
; $engetahui jadual pasang surut air & !3 78
& "eka terhadap situasi ke3emasan & & ! ==
8
Berdasarkan %adual /b0 di ba(ah menunjukkan semua indikasi berada pada tahap berkesan. 8
Indikasi berada pada tahap &&< berkesan iaitu indikasi , !, 3,>, 7 dan &. #ementara indikasi
2, 8, dan ; berada pada tahap ;;< berkesan. Indikasi ; iaitu memaklumkan perkembangan
3ua3a berada pada tahap ;7< berkesan.
Jadual $(b)7 Keberkesanan kompetensi Jurulatih BIG dalam aktiviti air
7
Item Petunjuk
Tidak
Berkesan
: (8)
Berkesan
:(8)
"enjelasan mengenai peraturan keselamatan & 3!/&&0
! "atuh pada peraturan keselamatan & 3!/&&0
3
"enjelasan mengenai prinsip asas kemahiran aktiviti
air dengan tepat dan jelas
& 3!/&&0
2 $embuat tunjuk 3ara sebelum aktiviti 3 /0 3&;/;;0
> Kebolehan mengendalikan alatan & 3!/&&0
8 "en,ediaan keperluan keselamatan ,ang men3ukupi 3/0 3&; /;;0
7 $emastikan kesihatan pelajar & 3!/&&0
= $emaklumkan perkembangan 3ua3a & /30 3&! /;70
; $engetahui jadual pasang surut air 3/0 3&;/;;0
& "eka terhadap situasi ke3emasan & 3!/&&0
Berdasarkan %adual ! /a0 di ba(ah, terdapat dua indikasi iaitu ! dan 7 ,ang mendapat respon
berkesan dan sangat berkesan dari persepsi pelajar. =;< sangat berkesan dan < pada tahap
berkesan bagi indikasi ! dan sangat berkesan /;&<0 serta berkesan /&<0 bagi indikasi 7.
Dapatan ini menunjukkan baha(a jurulatih)jurulatih ,ang terlibat se(aktu aktiviti kembara
dilaksanakan sangat peka terhadap peraturan keselamatan dan kesihatan para pelajar. #eperti
pelaksanaan aktiviti air, respon pelajar juga menunjukkan indikasi = iaitu memaklumkan
perkembangan 3ua3a masih berada ditahap paling rendah iaitu 88< berbanding indikasi atau
petunjuk ) petunjuk ,ang lain. Biarpun se3ara keseluruhan dapatan daripada jadual di ba(ah
memperlihatkan persepsi ,ang berkesan dan sangat berkesan terhadap jurulatih daripada
petunjuk)petunjuk ,ang din,atakan, tetapi penilaian daripada beberapa pelajar terhadap
kompetensi jurulatih berada pada tahap ,ang kurang berkesan perlu diambil perhatian.4al ini
dapat dilihat dari indikasi /<0, 3/<0, 2/!<0, >/<0, 8/<0, =/3<0, ; dan & masing)masing
<.
Jadual '(a) 7 Penilaian Pelajar terhadap Kompetensi Jurulatih BIG dalam Aktivtiti
kembara
Indikasi Petunjuk
Tidak
Berkesan
(8)
Kurang
Berkesan
(8)
Berkesan
(8)
9angat
Berkesan
(8)
"enjelasan mengenai peraturan keselamatan & ; ;&
! "atuh pada peraturan keselamatan & & =;
3
"enjelasan mengenai prinsip asas kemahiran
aktiviti kembara dengan tepat dan jelas
& 8 =3
2
$embekalkan peralatan ,ang men3ukupi semasa
kembara
& ! !& 7=
> $en,ediakan keperluan keselamatan ,ang sesuai & > =2
8 $enerangkan panduan sebelum aktiviti & ==
=
7 $emastikan kesihatan pelajar & & & ;&
= $emaklumkan perkembangan 3ua3a & 3 3 88
; $empun,ai pengetahuan 'lora dan 'auna & !> 72
& Bertindak 3epat semasa berlaku ke3emasan & 2 =>
%adual ! /b0 menunjukkan indikasi semua indikasi berada pada tahap sangat berkesan . Indikasi
! dan 7 menunjukkan &&< sangat berkesan. Indikasi , 3, >, 8, ; menunjukkan ;;< sangat
berkesan Indikasi 2 menunjukkan ;=< sangat berkesan dan indikasi = menunjukkan ;7< sangat
berkesan "ada keseluruhann,a semua indikasi menunjukkan sangat berkesan.
Jadual '(b)7 Keberkesanan kompetensi Jurulatih BIG dalam aktiviti kembara"
Item Petunjuk
Kurang
Berkesan
: (8)
9angat
Berkesan
: (8)
"enjelasan mengenai peraturan keselamatan !/0 3&/;;0
! "atuh pada peraturan keselamatan & 3!/&&0
3
"enjelasan mengenai prinsip asas kemahiran aktiviti
kembara dengan tepat dan jelas
2/0 3&=/;;0
2 $embekalkan peralatan ,ang men3ukupi semasa kembara 8/!0 3&8/;=0
> $en,ediakan keperluan keselamatan ,ang sesuai !/0 3&/;;0
8 $enerangkan panduan sebelum aktiviti !/0 3&/;;0
7 $emastikan kesihatan pelajar & 3!/&&0
= $emaklumkan perkembangan 3ua3a &/30 3&!/;70
; $empun,ai pengetahuan 'lora dan 'auna 2/0 3&=/;;0
& Bertindak 3epat semasa berlaku ke3emasan 2/0 3&=/;;0
;
%adual 3/a0 menunjukkan dapatan ,ang diperoleh daripada penilaian terhadap kompetensi
jurulatih BIG dalam aktiviti LDK, rata)ratan,a berada pada peratus antara 7= hingga =8< di
tahap sangat berkesan. "ada tahap baik peratusann,a antara 3 hingga !<. 4al ini
menunjukkan penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih ,ang mengendalikan aktiviti LDK
amat tinggi. Indikasi 2 / #edia membantu apabila diperlukan 0 dan indikasi ; iaitu suka memberi
dorongan mendapat peratusan &&< . :erdapat juga indikasi)indikasi atau petunjuk)petunjuk
,ang berada di tahap sederhana daripada penilaian pelajar. 4al ini terbukti dari indikasi iaitu
!< ,ang men,atakan keberkesanan memberi taklimat mengenai perjalanan aktiviti berada di
tahap kurang berkesan. Ada juga ,ang membuat penilaian kurang berkesan /<0 terhadap
penggunaan bahasa ,ang berhemah dan menunjukkan tingkah laku ,ang baik dalam kalangan
jurulatih. "elajar juga merasakan petunjuk)petunjuk mengenai sikap mengambil berat
permasalahan ,ang dihadapi peserta, membuat perkaitan aktiviti dengan peristi(a semasa,
ketepatan masa, kesediaan mendengar keluhan peserta serta memperlihatkan air muka ,ang
men,enangkan berada pada tahap ,ang kurang berkesan (alaupun peratusan tahap sederhana ini
han,a menunjukkan antara hingga !< sahaja.
Berdasarkan dapatan kajian bagi ketiga)tiga aktiviti ,ang dilaksanakan ketika program
BIG,penilaian keseluruhan menunjukkan pelaksanaan Kokurikulum "rogram BIG ini berkesan.
4al ini dapat dilihat daripada penilaian pelajar memberikan peratusan ,ang tinggi iaitu pada
tahap berkesan dan sangat berkesan pada setiap indikasi ,ang terlibat.
&
Jadual +(a) 7 Penilaian Pelajar terhadap Kompetensi Jurulatih BIG dalam Aktivtiti !K
Indik
asi
Petunjuk
Tidak
Berkesan
(8)
Kurang
Berkesan
(8)
Berkesan
(8)
9angat
Berkesan
(8)
$emberi taklimat mengenai perjalanan aktiviti & ! 3 =>
! $enggunakan bahasa ,ang berhemah & 3 =8
3 $enunjukkan tingkahlaku ,ang baik & 3 =8
2 #edia membantu apabila diperlukan & & 8 =2
> #entiasa menunjukkan air muka ,ang men,enangkan & ! 7=
8 #edia mendengar keluhan peserta & ! 7=
7 $enepati masa dalam melaksanakan aktiviti & !& 7;
=
Boleh membuat perkaitan aktiviti dengan peristi(a
semasa
& 7 =!
; #uka memberi dorongan & & 2 =8
& $engambil berat masalah ,ang dihadapi peserta & > =2
%adual 3/b0 menunjukkan indikasi 2 dan ; berada pada tahap &&< sangat berkesan. Indikasi ! ,
3, >, 8, 7, = dan & berada pada tahap ;;< sangat berkesan. Indikasi berada pada tahap ;=<

sangat berkesan. "ada keseluruhann,a penilaian pelajar terhadap kompetensi pelajar dalam
aktiviti LDK sangat berkesan.
Jadual +(b)7 Keberkesanan kompetensi Jurulatih BIG dalam aktiviti !K"
K59I)P;A#
!
Indik
asi
Petunjuk
Kurang
Berkesan
(8)
9angat
Berkesan
(8)
$emberi taklimat mengenai perjalanan aktiviti >/!0 3&7/;=0
! $enggunakan bahasa ,ang berhemah 3/0 3&;/;;0
3 $enunjukkan tingkahlaku ,ang baik !/0 3&/;;0
2 #edia membantu apabila diperlukan & 3!/&&0
> #entiasa menunjukkan air muka ,ang men,enangkan !/0 3&/;;0
8 #edia mendengar keluhan peserta 3 /0 3&;/;;0
7 $enepati masa dalam melaksanakan aktiviti 3/0 3&;/;;0
=
Boleh membuat perkaitan aktiviti dengan peristi(a
semasa
2/0 3&=/;;0
; #uka memberi dorongan & 3!/&&0
& $engambil berat masalah ,ang dihadapi peserta !/0 3&/;;0
Kesimpulann,a menunjukkan penilaian pelajar terhadap kompetensi jurulatih dalam
aktiviti air, kembara dan LDK adalah berkesan . 1alau bagaimanapun masih terdapat beberapa
indikasi ,ang perlu ditambah baik oleh jurulatih BIG. Dalam aktiviti air dan kembara
menunjukkan jurulatih masih belum mahir dalam perkembangan 3ua3a. 4al ini berlaku kerana
jurulatih tidak mempun,ai kompetensi dalam perkembangan 3ua3a. .leh hal ,ang demikian
jurulatih perlu diberikan kursus berkenaan oleh pihak I"G.
Dalam aktiviti LDK pula menunjukkan baha(a indikasi menunjukkan air muka ,ang
men,enangkan , sedia mendengar keluhan dan menepati masa perlu ditambah baik. %urulatih
perlu menunjukkan air muka ,ang men,enangkan, bersedia dan prihatin terhadap keluhan
peserta dan perlu menepati masa. %urulatih perlu diberkan taklimat sebelum aktiviti BIG
dilaksanakan agar jurulatih sentiasa e'iesien semasa menjalankan tugas mereka.
$elalui hasil kajian ini adalah diharapkan dapat memberikan maklumat dan panduan
kepada Institut "endidikan Guru Kampus :un 4ussein .nn meran3ang program peningkatan
kemahiran atau kursus tambahan ,ang berkesan diberikan kepada jurulatih agar jurulatih dapat
menambahkan pengetahuan dan kemahiran sebagai jurulatih BIG.
3
Bibliogra:i,
?hua ,an "ia( /!&&80@ Kaedah penyelidikan , $3 Gra( 4ill /$ala,sia0 sdn Bhd.
4ishamuddin bin 4assan /!&&7 0.Perbandingan stail kempimpinan jurulatih pendidikan luar
dan jurulatih Bina Insan Guru, tesis sarjana /Aniversiti Kebangsaan $ala,sia0, Bangi
$ahadi bin Abu 4asan /!&&80. Kompetensi pensyarah di dalam pengajaran dan
pembelajaran ( p & p ) , kajian /Kolej Aniversiti :eknikal0, KL

"anduan dan $odul "rogram Bina Insan guru /!&&>0,Bahagian "endidikan Guru, K"$
2