Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch.

Gazi Univ
Cilt 25, No 1, 39-48, 2010 Vol 25, No 1, 39-48, 2010




GENERATRLERN PARALEL BALANMA ARTLARINDAN
FREKANS VE FAZ AISI ETLNN
MKRODENETLEYC TABANLI OLARAK SALANMASI


brahim SEFA, Ramazan BAYINDIR, lhan GARP, Serta BAYHAN ve lhami
OLAK
GEMEC-Gazi Elektrik Makineleri ve Enerji Kontrol Grubu, Elektrik Eitimi Blm, Teknik Eitim Fakltesi,
Gazi niversitesi, Beevler, Ankara
isefa@gazi.edu.tr, bayindir@gazi.edu.tr, milhangarip@hotmail.com, sbayhan@gazi.edu.tr,
icolak@gazi.edu.tr

(Geli/Received: 10.03.2008 ; Kabul/Accepted: 22.12.2009)

ZET

Bu almada generatrlerin paralel balanmas artlarndan olan frekans ve faz asnn eitlenmesi
mikrodenetleyici ile gerekletirilmitir. Yaplan alma, ncelikle frekans eitliini salamakta daha sonra ise
faz alarn eitlemektedir. ebeke ve generatre ait gerilim bilgileri AA/AA sinyal alglama devresi tarafndan
uygun seviyelere getirilmekte ve sfr gei anahtar devresi tarafndan kare dalgaya dntrlmektedir. Kare
dalgaya dntrlen bu sinyaller, PIC16F877 mikrodenetleyicisi iin C programlama dilinde hazrlanan
program tarafndan, generatr sinyali referans sinyale eleninceye kadar anahtarn iletim-kesim sreleri
deitirilmekte bylece DA motorun ve generatrn hz ayarlanmaktadr. ebeke ve generatr sinyalleri eit
olduu anda frekans eitlii salanm olmaktadr. Frekanslar eit olduktan sonra ise, aralarndaki asal farkn
sfra dme anna kadar drc kycnn iletim-kesim oran ayarlanarak faz alar eitlii salanmaktadr.

Anahtar Kelimeler: Alternatrlerin Paralel balamas, faz as eitlii, frekans eitlii, senkronizasyon.


PROVIDING EQUALITY OF FREQUENCIES AND PHASE ANGLES BASED ON
MICROCONTROLLER FOR PARALLEL CONNECTION OF GENERATORS

ABSTRACT

In this study, the equality of frequencies and phase angles for the parallel connection of generators have been
achieved using microcontroller. The study firstly provides the equality of frequencies and then the equality of
phase angles. Waveforms of alternating voltages are converted into square wave using the zero crossing circuit
after conditioned by the AC/AC signal sensing circuit. These signals are matched in order to arrange the DC
motor's velocity with changing its duty ratio until alternator signal is equal to the reference signal by the
PIC16F877 microcontroller and the program written in C programming language. When the utility and generator
signals are equal to each other, the equality of frequencies is provided. After that the duty ratio is increased in
stages until the angular difference decreases to 0 and the equality of phase angles is also provided.

Keywords: Parallel connection, phase angle, equality of frequencies, synchronization.

1. GR (INTRODUCTION)

Elektrik retim merkezlerinde kullanlan generatrle-
rin paralel balanmasna ilikin almalar, gnmz-
de youn olarak kullanlan elektronik cihazlarn say-
ca artmas ve daha kaliteli bir elektrik enerjisine olan
ihtiya nedeniyle eski teknoloji sistemlerin daha
dinamik olmas gerekliliini ortaya koymutur. Gene-
ratrlerin paralel balanma ilemini gerekletire-
bilmek iin baz artlarn salanmas gerekmektedir.
Bu artlar;

Frekanslarnn eit,
Faz sralarnn (dner alan ynleri) ayn,
. Sefa v.d. Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin
40 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010
Gerilimlerinin eit ve gerilim dalga ekillerinin
benzer,
Faz alarnn eit olmasdr.

Bu artlardan herhangi birisi salanmad takdirde
paralel balanacak sistemlerde gerilim dalgalanmalar
ve akm darbesi oluur. Oluan gerilim dalgalanmalar
ve akm darbesi paralel balanan generatre hasar
verir. Hasarn nne geebilmek iin paralel balant
ilemi senkronizasyon annda gerekletirilmelidir.
Senkronizasyon ann salamak iin pek ok metot
kullanlmaktadr. Geleneksel metotlarda senkronizas-
yon; gerilim, frekans, faz sras ve faz alar eitlik-
lerinin lamba sistemleri ve senkronoskoplarla gzle-
nerek el yordam ile generatrn uyartm akm ve
hz ayarlanarak salanmaktadr [1]. Paralel balanan
g sistemlerinde kullanlan generatrler benzer zel-
liklerde ve edeer karakteristiklere sahip olmaldr.
Gerilim, frekans, ve faz alar belirlenen tolerans
snrlar iinde olmaldr [2]. Gnmzde, paralel
balanma sistemlerinde otomasyon nem kazanmtr.
Otomatik paralel balanma sistemlerinde, geleneksel
yntemlerde olduu gibi faz sras, faz as, frekans
ve gerilim eitlii gz nne alnmaktadr. Bu artlar,
mikrodenetleyici, mikro ilemci ya da bilgisayar
kontroll olarak yaplmaktadr [3]. Yaplan bir
almada, trbinler ve generatrlerin sinyal devrele-
rinden alnan bilgilerin deerlendirildii bir veri
toplama kart kullanlmtr. Veri toplama kartndan
alnan bilgilerin deerlendirildii kontrol ve izleme
sistemi gelitirilmitir. Bu sistemde, alglayclar ve
mikro bilgisayarlar aracl ile yk as, faz as,
g katsays ve frekans kontrol edilip izlenmektedir
[4]. Elde edilen bu veriler yardm ile LABVIEW
tabanl yazlm program kullanlarak internet aracl
ile uzaktan gzlemlenmesi ve lm de gerekle-
tirilmitir [5]. Paralel balanma ilemine ynelik
olarak yaplan almada, paralel balanma sisteminin
gerilim ve akm bilgilerini deerlendirilmesi, rlelerin
kontrol mikrodenetleyici ile saysal olarak yaplmak-
tadr. Bunlara ilaveten sistem parametrelerinin
deiiminin generatr zerindeki etkileri aratrlm
ve sabit reaktif yk iin senkron generatr uyartm
akm ile sistem geriliminin deimesi ynnden
incelenmitir [6]. Dier bir almada kontroll
dorultucuyu besleyen paralel bal dizel generatr
setlerinin kontrol parametreleri hz, uyartm ve yk
paylam bilgileri dikkate alnarak hesaplamtr [7].
Bu lmlerin motor-generatr setlerinde yaplmasn
salayan sistemler gelitirilmi ve niversite renci-
lerinin yapt deneylerden elde edilen eitli elektrik-
sel ve mekaniksel deerlerin ekranda grebilmeleri
salanmtr [8]. Kontrol sistemleri ile ilgili bir al-
mada, generatrn uyartm akmn mikro ilemci ile
kontrol edilerek k gerilimini sabit tutmulardr. Bu
ilemi gerekletirirken PID algoritmalarndan fayda-
lanarak tasarladklar saysal uyartm sistemini kullan-
mlardr [9]. Paralel balanma sisteminin gerilim ve
akm bilgilerini deerlendirilmesi ile rlelerin kontro-
l mikrodenetleyici tarafndan saysal olarak
yaplmaktadr [10]. Gerilim ayarna ilikin yaplan
dier bir almada ise, senkron generatrn k
gerilim ayar bulank mantk tabanl bir denetleyici ile
nasl gerekletirilecei anlatlmaktadr [11].

Bu almada, paralel balanma artlarndan faz as
ve frekans eitliinin salanmas mikrodenetleyici
tabanl olarak gerekletirilmitir. Mikrodenetleyi-
cinin kontrol parametreleri C programlama dilinde
yazlm program yardmyla salanmtr. Yazlm
programnda PI denetim teknii ile DA motor hz
kontrol yaplmaktadr. DA motorunun miline bal
senkron generatrde gerilim retilmeye balandktan
sonra alnan gerilim kare dalgaya dntrlmektedir.
Elde edilen kare dalga ile ebeke sinyalinin kare
dalgas mikrodenetleyicinin saysal girilerine uygu-
lanr. Hazrlanan yazlm dorultusunda sinyaller
arasndaki fark kadar PWM retilir. retilen PWM
sinyali ile DA motorunun hz kontrol yaplarak,
generatrde retilen gerilimin frekans ebeke frekan-
sna eitlenmektedir. Frekans eitlii salandktan
sonra, ebeke ve generatr sinyallerinin arasndaki
asal fark 0 (Senkronizasyon an) dnceye kadar
motor hz frekans tolerans snrlar iinde kalmak
kaydyla, kademeli artrlmak veya azaltlmak
suretiyle faz as eitlii salanmaktadr.

2. UYGULAMA DEVRELER VE
ALIMALARI (APPLICATION CIRCUITS AND
THEIR OPERATIONS)

almada nce sinyal alglama devreleri, daha sonra
ise sfr gei anahtar devresi tasarlanmtr. Yaplan
tasarmlar mikrodenetleyici devresi ile birlikte gerek-
letirilmitir. Uygulama devresi, DA motor, senkron
generatr, AA/AA sinyal alglama, sfr gei anahtar,
mikrodenetleyici ve drc kycdan olumaktadr.
Kullanlan DA motoru ve generatrn etiket deerleri
ekler blmnde Tablo 1. de verilmitir.

2.1. Frekans ve Faz As Eitlii (Equality of
Frequencies and Phase Angles)

ekil 1deki blok diyagramda grlen devrelerin ta-
sarm yaplarak, ekil 2de grlen uygulama devresi
gerekletirilmitir.

Gerekletirilen devrede gerilim alglama, sfr gei
anahtar devresi, mikrodenetleyici, drc kyc ve
LCD kullanlmtr. Gerilim alglayc devresinden
gelen generatr (G)

ve ebeke ()

R

-R
g
fazlarna ait
Tablo 1. DA Motoru ve SGnin Etiket Deerleri (Parameter of DC motor and SG)
Gerilim Akm Devir G
DA motoru 115V 30A 1200d/dk 3000W
DA motoru Uyartm 110V 1,55A
Senkron Generatr Y/400V/231V Y/2,9/5A 1200d/dk 2000W
Senk. Gen. Uyartm 110V 1,2A
Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin . Sefa v.d.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010 41
sins sinyalleri sfr gei anahtar devresinde kare
dalgaya dntrlr. ebeke ve senkron generatre
ait olan bu kare dalgaya dntrlm sinyaller
mikrodenetleyicinin 29 ve 30 nolu girilerine uygula-
nr. Sinyaller nce frekans olarak karlatrlr.
Aralarndaki fark belirlenerek mikrodenetleyici tara-
fndan hesaplanan deere gre retilen PWM
sinyalinin iletim-kesim oran (duty cycle) ayarlanr.
letim-kesim oran ayarlanan PWM sinyali mikrode-
netleyicinin 17 nolu kndan drc kycnn
anahtarlama eleman olan IGBT nin srme devresine
uygulanr. Drc kyc DA motorunun hzn,
frekans eitlii salanncaya kadar ayarlar. Frekans
eitlii salandktan sonra frekans tolerans ierisinde
kalnarak PWM sinyalinin iletim-kesim oran daha
hassas bir ekilde deitirilerek faz as eitlii
salanr. Faz as eitliinin saland an senkroni-
zasyon andr. Bu anda paralel balanma gerekleir.
Bu ilemler C programlama dilinde hazrlanan
yazlm yardm ile mikrodenetleyici tarafndan
gerekletirilmektedir.

Gerilim alglama devresi: ekil 3teki gerilim algla-
ma devresinde opamp, diren ve kondansatr gruplar
kullanlmtr. Bu devre sistemin kararlln ve ksa
sreli ani deiimlere hzl tepki vermesini engelle-
mek amacna ynelik olarak kullanlmtr [1]. ekil
4te grnts verilen gerilim alglama devresinin
klar sfr gei anahtarna uygulanr.

Sfr gei anahtar: ekil 5teki devre LM358 hzl
operasyonel ykselte, diren ve kondansatr grupla-
rndan olumaktadr. Sfr gei anahtar devresi,

ekil 1. Gerekletirilen sistemin blok diyagram (Block diagram of the system implemented)


ekil 2. Frekans ve faz as eitlii devresinin fotoraf (The Photograph of frequency and phase angle equality circuit)

ekil 3. AA/AA Gerilim alglama devresi (AC/AC
Voltage sensing circuits)
. Sefa v.d. Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin
42 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010
gerilim alglama devresinden gelen AA sinyalleri kare
dalgaya dntrr. ekil 6da sfr gei anahtar
devresinin grnts verilmitir.

Elde edilen kare dalga sinyaller mikrodenetleyici
saysal girilerine uygulanr.

Mikrodenetleyici girilerine uygulanan kare dalga
sinyaller C programlama dilinde hazrlanm olan
yazlm algoritmaya gre PWM sinyalinin iletim-
kesim orann deitirir. PWM sinyali ile kontrol
edilen drc kyc devresi tarafndan DA
motorunun hz ayarlanarak faz as ve frekans
eitlii salanr. ekil 7de gerekletirilen eitliklerle
ilgili LCD bilgileri verilmitir.

Drc kyc devresi: Gerekletirilen sistemde,
senkron generatr iin gerekli mekanik enerji DA
motoru tarafndan salanmaktadr. DA motor hz
kontrol ile generatrde retilen gerilimin faz as ve
frekans, ebeke geriliminin faz as ve frekansna
eitlenmektedir. DA motorun hz kontrol, drc
kycnn knn kontrol ile yaplmaktadr. Dr-
c kycnn k kontrol ise kullanlan anahtarlama
elemannn kapsna (gate) uygulanan PWM sinyali-
nin iletim-kesim orannn deitirilmesi ile salan-
maktadr. Bu ilem manuel veya otomatik olarak
yaplabilmektedir. Yaplan almada bu ilem
otomatik olarak gerekletirilmitir.

Deneyde kullanlan drc kycnn k kontrol,
mikrodenetleyici tarafndan C programlama dilinde
hazrlanm olan yazlm ile salanmtr. Kullanlan
drc kycda anahtar eleman olarak IGBT
kullanlmtr [13,14]. Senkron generatr ve miline
akuple olduu DA motorunun gc 3kW ile snrl
olduundan drc kyc tek anahtarl tasarlanarak
uygulama devresi gerekletirilmitir.

Devre emas ekil 8de verilen kyc drcnn
grnts ekil 9da verilmitir. Kycda kullanlan
eleman deerleri deneyde kullanlan DA motoru ve
generatr parametrelerine gre seilmitir.

ekil 7. Faz as ve frekans durum bilgileri
(Information of frequency and phase angle)
ekil 6. Sfr gei anahtar devresi fotoraf (Photograph
of zero crossing switch circuit)
ekil 8. Drc kyc devre emas (Buck converter circuit)


ekil 9. Tasarlanan drc kycnn fotoraf
(Photograph of buck converter)
ekil 4. Gerilim alglama devresi kart (The PCB of
voltage sensing circuit)


ekil 5. Sfr gei alglama devresi (Zero crossing
detection circuit)
Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin . Sefa v.d.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010 43
IGBT anahtar eleman ve IGBT src devreleri:
Frekans kontrol iin kullanlan DA motoru ve
senkron generatr uyartm gerilimi ayarnda kullan-
lan drc kycnn anahtarlama eleman olarak
ekil 10da sembolik olarak gsterilen IGBT kulla-
nlmaktadr.
DA motor kontrol teknii olarak pek ok metod
vardr. Bu almada DA motor kontrol iin faz
kontrol teknii uygulanmtr. Bu teknikte, DA
motoru hz kontrolnn gerekletirilebilmesi iin
grev evrimi ayarlanabilen darbe genilik modlas-
yonu (PWM) sinyaline, anahtarlama iin DA/DA
drc kyc devresine, src devresine, motorun
hznn llebilmesi iin hz okuma arabirimine ve
eitli lojik kaplara ihtiya vardr.

IGBT src devresi: Hz kontrol devresindeki
IGBT lerin alabilmesi iin src devreye ihtiya
vardr. Bu ilemleri bir mikrodenetleyici kullanarak
daha basit ve dk maliyetle gerekletirmek
mmkndr. Mikrodenetleyici kullanlmas, devre
iin ihtiya duyulacak birok analog elemannn
azaltlmasn salamakta ve sistemin kontrol daha
kolay gerekletirilmektedir. ekil 11de mikrodenet-
leyici tarafndan retilen PWM sinyali ve IGBT
srme devresinin kndan alnan IGBT srme
sinyali grlmektedir.

Mikrodenetleyici k sinyali 5 volt seviyesinde iken,
IGBT src devresi knn 18 volt seviyesinde
olduu grlmektedir. Her IGBT elemann yaltlm
kaynaktan srmek gerekmektedir. Aksi takdirde DA
gerilim srcler zerinden ksa devre olmaktadr. Bu
ilem iin ekil 12deki emas verilen EXB840
srcs kullanlmtr. Bu devre 20V DA gerilimle
beslenmekte ve kta IGBT srcsnn almasn
salayacak srme sinyalini vermektedir. ekil 13te
ise almada kullanlan IGBT srme devresi
verilmitir.

2.2. Mikrodenetleyici Devresi (Microcontroller Circuit)

Paralel balanacak generatr ve ebekenin frekans ve
faz as bilgilerine ait girilerin yapld ve hazrla-
nan bilgisayar yazlm program erevesinde ilem
yaplarak, k bilgilerinin retildii birim mikrode-
netleyici devresidir. Bu almada 16F877 mikrode-
netleyicisi kullanlmtr. ekil 14te mikrodenetleyici
blok diyagram grlmektedir. Blok diyagramda,
16F877 mikrodenetleyicisi, drt satr LCD ve C

ekil 10. Yarm kpr modl IGBTnin devresi
(Circuit of half bridge module IGBT)

a) Mikrodenetleyici PWM sinyal k b)IGBT src devresiPWM sinyal k
ekil 11. Mikrodenetleyici ve IGBT src k PWM sinyalleri osiloskop grnts (The Oscilloscope view of IGBT
drivers and microcontroller output signals)

ekil 12. IGBT src devre emas (IGBT drive circuit)


ekil 13. IGBT src kart (Photograph of IGBT drive board)
. Sefa v.d. Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin
44 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010
bilgisayar programlama dilinde hazrlanan yazlm
program kullanlmtr.

Mikrodenetleyici devresinde, 29 ve 30 nolu ular
ebeke ve generatre ait kare dalga giri bilgileridir.
33, 34, 35, 37, 38, 39 ve 40 nolu ular LCD k
bilgileridir. 17 nolu u DA motor kontrol sinyalidir.
ekil 15te mikrodenetleyici grnts verilmitir.

2.3. Sistem Ak Diyagram (Flowchart of the System)

ekil 16da verilen sistem ak diyagramnda bala
komutundan nce generatr ve ebeke u gerilimleri
eit olarak almaktadr.

Mikrodenetleyicinin 29 ve 30 nolu girilerine uygula-
nan kare dalga sinyalinin balang ve biti anlar
hazrlanan yazlm tarafndan saylarak frekans
eitlikleri kontrol edilir. Frekanslar eit deilse,
mikrodenetleyicinin rettii PWM sinyalinin iletim-
kesim oran deitirilerek, DA motor srcsne 17
nolu ktan kontrol sinyali gnderilir ve frekans
eitlii salanncaya kadar DA motorunun hz artrlr
veya azaltlr. Frekans eitlikleri salandktan sonra,
bilgiler LCD de yazdrlr ve faz alar kontrol
edilmek zere sonraki ileme geilir. 29 ve 30 nolu
ulara uygulana kare dalgalar balama ve biti
srelerinin eit olmas salandndan, bu defa ayn
anda sfr olup olmadklar kontrol edilir. Generatr
ve ebeke sinyallerinin balang anlar e zamanl
olarak 0-1-0 olduu an senkronizasyon andr ve
almann bu ekilde devam etmesi salanr. Senkron
generatr ve ebeke sinyallerinin balang anlarnn
farkl olmas durumunda ise, aralarndaki fark sfr
oluncaya kadar mikrodenetleyicinin rettii PWM
sinyalinin iletim-kesim oran deitirilerek asal
farkn sfr olmas salanr. Bu ilem gerekle-
tirilirken bilgiler LCD ekrana yazdrlr. Gerekleti-
rilen bu ilemlerde PI kontrol teknii uygulanmak-
tadr. Yaplan bu ileme basite faz kilitleme ilemi
yani PLL denmektedir.

2.4. PI-Denetim (PI-Control)

Bu denetim organ ekil 17de grld gibi oransal
ve integral denetim etkilerinin birletirilmesinden
meydana gelir. Denetim organ k ) (t m ise Eitlik
1de verilmitir:
ekil 15. Mikrodenetleyici devresi resmi (Photograph of
microcontroller circuit)

ekil 16. Sistemin ak diyagram (Flowchart of the system)

ekil 14. Mikrodenetleyici giri ve klar (Inputs and
outputs of microcontroller)
Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin . Sefa v.d.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010 45
dt t e K t e K t m
t
i p

0
) ( ) ( ) ( (1)
buradan;
) ) ( ( ) (
dt
de
K
K
t e K t m
p
d
p
(2)

eklinde verilir. Burada
p d d
K K T trev etki
zaman olup, sistemin transfer fonksiyonu ise Eitlik
3.de grlmektedir [16].

)
1
1 (
) (
) (
s T
K
s E
s M
i
p
(3)

Hatada bir basamak deiim karsnda PI denetim
organ kndaki deiim ekil 17de verilmitir.

Oransal etkiye integral etki ilavesi, oransal etkinin tek
bana kullanlmas halinde sistemde ortaya kan
kalc durum hatasn ortadan kaldrr. ntegrasyon
ilemi kalc durum hatasn ortadan kaldrmakla
beraber, ayn bal kararllk koullarnda verilen
sistemin cevap hz der. ntegral etki kazancn,
i
K
artrmak suretiyle cevap hz artmakla beraber, kazan
deerinin ok fazla artrlmas sistemi kararszla
gtrebilir [15].

2.4.1. Kontrol sistemi (Control System)

Yaplan alma, C yazlm program ieriinde PI
kontrol parametreleri kullanlarak gerekletirilmitir.
Senkron generatr ve ebekeye ait olan sins referans
sinyalleri sfr gei anahtar devresinde kare dalgaya
dntrlerek mikrodenetleyici girilerine uygulan-
mtr. Mikrodenetleyici ise gelen sinyallere integras-
yon denetimi uygulayarak balang anlarn eitleyip
faz as kontrol, genliklerini eitleyip ekil 18de
grld gibi frekans eitliini salamaktadr. ekil
19da ise eitlik dalga ekilleri grlmektedir. Faz
as eitlii devresi de frekans eitliinin saland
gibi yaplmaktadr. Burada grld gibi, ebeke
sinyal girii referans alnp, senkron generatr
sinyalinin balangc ebeke ile e zamanl (senkron)
olmasn salamak iin, DA motorunun hz
ayarlanmaktadr. ekil 20de bu sinyallere ait dalga
ekilleri grlmektedir.





ekil 17. Oransal ve integral etki (PI effect)

ekil 18. Frekans kontrol nitesi sinyal blok emas
(Diagram of the frequency control unit)


ekil 19. Frekans eitlii sinyalleri (Signal of the
frequencies equality)


ekil 20. Faz as eitlii sinyalleri (Signal of the phase
angel equality)

. Sefa v.d. Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin
46 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010
3. YAPILAN DENEYSEL ALIMALAR VE
SONULARI (EXPERIMENTAL STUDIES and
CONCLUSION)

Tasarm ve uygulamas gerekletirilen deney seti
zerinde yaplan osiloskop lm sonular aada
verilmitir.

ekil 21de DA kaynak geriliminin snrda olmas
durumunda PWM sinyalinin iletim-kesim orann %90
orannda iletim durumu grlmektedir. alma
esnasnda frekans eitliini salanmasnda iletim-
kesim orannn deiimi ok snr deerde kalmtr.
DA kaynak geriliminin ykseltilmek suretiyle frekans
ayar snr geniletilmelidir.



ekil 22de referans ebeke sinyaline deiken senk-
ron generatr sinyalinin eitlenmesi anndaki ebeke
ve senkron generatr sinyalleri grlmektedir. ekil
23te grld gibi, frekans eitlikleri salandktan
sonra, aralarndaki asal farkn sfra drlmesi iin
faz alar eitlii, DA motor hzn kontrol eden
PWM sinyalinin iletim-kesim oran deitirilerek
salanmaktadr.

ekil 23te frekans eitlii salandktan sonra ebeke
ve senkron generatr sinyalleri arasndaki asal fark
an grlmektedir. PWM sinyalinin iletim-kesim
oran kademeli artrlarak asal fark sfra drln-
ceye kadar DA motorunun hz artrlmaktadr.

ekil 24te PWM sinyalinin iletim-kesim oran de-
itirilerek ebeke-senkron generatr sinyalleri ara-
snda %95 orannda senkronizasyonun saland
durum grlmektedir.

ekil 25te ise faz alarnn eitlendii (tam senkro-
nizasyonun saland) durumu gstermektedir. Faz
alar eitlendikten sonra ebeke ve senkron genera-
tr paralel balanrlar.

4. SONU (CONCLUSION)

Bu almada, senkron generatrn ebekeye paralel
balanmas esnasnda frekans ve faz alarnn
eitlenmesi mikrodenetleyici kontroll olarak gerek-
letirilmitir. Bu ama dorultusunda, senkron genera-
tr ve ebekeye ait gerilim sinyallerinin eit olmas
durumu salandktan sonra, frekans ve faz as
bilgilerine ait temel lmler yaplmtr. Bu lm-
lerden sonra yazlan program dorultusunda PI
kontrol teknii yardm ile, frekans ve faz alarn
eitlenerek generatr ve ebeke sinyallerinin senkro-
nizasyonu salanmtr. Gelitirilen sistem ile maliyet
drlm ve tam otomatik kontrol salanmtr.
Gelitirilen bu sistem, dk maliyetli ve gvenilir
olmutur. Mikrodenetleyici gerekli alglama ve
koruma fonksiyonlar ile yanl balant ve hatal
lm gibi sakncalar ortadan kaldrlmtr. Devrede
kullanlan donanm yapsnn kolay elde edilebilir
olmas ve yazlmn deitirilebilirlii nedeniyle,
endstriyel amal benzer tekniklerin kullanld
sistemler iin bir alternatif oluturmutur.

KAYNAKLAR (REFERENCES)

1. Bayndr R., olak ., Garip . ve Bayhan S.
Alternatrler in Mikrodenetleyici Tabanl Faz
Sras Doruluu ve Faz Kopukluu Uyar

ekil 21. %90 iletimli PWM sinyalinin frekansa bal
deiimi (Variation of PWM at %90 on time versus frequency)
a) Gerilimin Sinsoidal formu (Sinusoidal waveform of Voltages)
b) Kare dalgaya dntrlm form (Converted Square waveform)
ekil 22. Senkron generatr dk frekans ayar an (Instant of lower frequency adjustment of generator)
Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin . Sefa v.d.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010 47
Sistemi Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt
24, No 1, 105-117, Ankara, 2009
2. Eberly W. T., Schaefer C. R., Voltage Versus
Var/Power-Factor Regulation on Synchronous
Generators, IEEE Transaction on Industry
Applications, 38 (6): 1682-1687 (2002).
3. Kobayashi, T., Yokoyama, A., An adaptive
neuro-control system of synchronous generator
for powersystem stabilization, Energy

a) Asal fark an sins sinyali (sinusoidal waveform at
instance of angle difference)
(b) Asal fark an kare dalga sinyali (Square
waveform at instance of angle difference)
ekil 23. ebeke-senkron generatr k sinyalleri asal fark an (Instant of utility-alternator signals output)


(a) Asal fark an sins sinyali (Sinusoidal waveform at
instance of angle difference)
(b) Asal fark an kare dalga sinyali (Square waveform at
instance of angle difference)
ekil 24. ebeke-senkron generatr k sinyalleri asal fark an (Instant of utility-alternator signals output)


(a) Sinsoidal sinyal (Sinusoidal waweform at instance of angle
difference)
(b) Kare dalga sinyal (Square waweform at instance of
angle difference)
ekil 25. %100 senkronizasyon an (Instant of 100% synchronization)
. Sefa v.d. Generatrlerin Paralel Balanma artlarndan Frekans ve Faz As Eitliinin
48 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010
Conversion, IEEE Transaction on, 11 (3): 621-
630 (1996).
4. Montero L.R.R., Mota W. S.,Gemerts M.W,
Monitoring and Control System Based On
Microcomputer For Synchronous Generator,
IEEE Transaction on Energy Conversion, 14
(4):1424-1429 (1999).
5. Teng J-H., Chan S-Y., Lee J-C., A labview based
virtual instrument for power analyzers, Power
system technology, powercon 2000, International
conference on, 1 (5): 179-184 (2000).
6. Henderson D. S., Lothian K., Priest J., PC Based
Monitoring and Fault Prediction for Small
Hydroelectric Plants, Power Station
Maintenance: Profitability Through
Reliability, (2): 28-31 (1998).
7. Liu W., Ding R., Wang Z., Integrated Optimal
Control of Speed, Excitation and Load Sharing of
Paralel Operating Diesel Generator Sets, IEEE
2nd International Conference on Advances in
Power System Control, (1): 142-146 (1993).
8. Walsh J. P., Hancock G. C., Zeng Y., Malik O.
P., Measurement setup for a power laboratory
motor generator station, IEEE Transactions on
education, 38 (2): 150-157 (1993).
9. Godhwani A., Basler M.J., A digital excitation
control system for use on brushless excited
synchronous generators, Energy Conversion,
IEEE Transaction on, 11 (3): 616-620 (1996).
10. Mozina J. C., Interconnection Protection of IPP
Generators at Commercial Industrial/Facilities
IEEE Transaction on Industry Applications,
37 (3): 681-687 (2001).
11. LaMeres B. J., Nehrir M.H., Design And
Implementation Of A Fuzzy Logic-Based
Voltage Controller For Voltage Regulation Of A
Synchronous Generator, IEEE Computer
Applications in Power, 19 (4): 12 2117-2118
(2004).
12. nternet: MICROCHIP Embedded Control
Handbook, www.microchip.com (2008).
13. El Fadl H., GIRI F., Robuts Control of Motor
Velocity Through DC-DC Buck Power
Converter, IEEE Industrial Electronics,
IECON 2006 - 32nd Annual Conference on,
10: 1563-1568 (2006).
14. Tasi-Fu W., Yu-Kai C., Modeling PWM DC/DC
converters out of basic converter units, Power
Electronics, IEEE Transactions on, 13(5):870 -
881 (1998).
15. Yksel ., Otomatik Kontrol Sistem Dinamii
ve Denetim Sistemleri , Nobel Yayn Datm
Ankara (2006).