Adana Parkteknik Turkyilmaz Hes Idk

PARK TEKNK ELEKTRK MADENCLK
TURZM SAN. TC. A..

TRKYILMAZ REGLATR VE
HDROELEKTRK SANTRAL
(6,408 MWm -6,151MWe)
EVRESEL ETK DEERLENDRMES
RAPORU

ED RAPORU NHA ED RAPORU

ADANA L, SAMBEYL VE FEKE LES, ORAK KY
VE GZPINARI KY MEVK, YANK DERES

ANKARA-EYLL/2013

Gkkua Mah. 1222. Cad. 1204. Sok.
No:8/23 Cevizlidere/ankaya/ANKARA
Tel: +90 (312) 472 08 13
Faks: +90 (312) 472 08 14
www.enpark.com.tr

PROJE SAHBNN ADI
PARK TEKNK ELEKTRK MADENCLK TURZM
SAN. TC. A..
ADRES
SM STZ MERKEZ STZ CAD.
NO:14/D BETEPELER/ANKARA
TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
Tel: 0 (312) 287 65 55
Faks: 0 (312) 285 43 34
PROJENN ADI
TRKYILMAZ REGLATR VE HDROELEKTRK
SANTRAL (6,408 MWm-6,151 MWe)
PROJE BEDEL 18.205.918 TL
PROJE N SELEN
YERN AIK ADRES
(L, LES, MEVK)
Adana li, Saimbeyli ve Feke lesi, orak Ky ve
Gzpnar Ky Mevkii, Yanik Deresi
PROJE N SELEN
YERN
KOORDNATLARI,
ZONE

Koor. Sras : Saa,Yukar Koor. Sras :
Enlem,
Boylam
Datum : ED-50 Datum : WGS-84
Tr : UTM Tr : CORAFK
D.O.M. : 33 D.O.M. : --
Zon : 36 Zon : --
lek Fak. : 6 derecelik lek Fak. : --
GL (REZERVUAR) ALANI
756533.3957 : 4208730.8445 37.988345 : 35.920768
756544.5421 : 4208730.5998 37.988340 : 35.920895
756595.1190 : 4208758.1086 37.988573 : 35.921480
756641.2147 : 4208804.1700 37.988975 : 35.922021
756686.0298 : 4208825.2814 37.989152 : 35.922538
756733.4059 : 4208816.3251 37.989058 : 35.923074
756825.5972 : 4208827.2007 37.989130 : 35.924126
756901.1427 : 4208831.6789 37.989149 : 35.924987
756963.1763 : 4208824.5430 37.989067 : 35.925690
756976.6209 : 4208793.8354 37.988787 : 35.925832
756972.1393 : 4208777.8419 37.988644 : 35.925775
756954.8535 : 4208774.0035 37.988614 : 35.925577
756918.3611 : 4208774.0035 37.988625 : 35.925162
756866.5035 : 4208783.5995 37.988726 : 35.924576
756838.3340 : 4208783.5995 37.988734 : 35.924255
756785.1961 : 4208782.3201 37.988737 : 35.923650
756725.6559 : 4208786.7983 37.988794 : 35.922975
756687.0464 : 4208778.3472 37.988729 : 35.922533
756656.7393 : 4208753.6545 37.988516 : 35.922179
756632.6280 : 4208727.1678 37.988284 : 35.921895
756576.9292 : 4208699.6589 37.988052 : 35.921252
756534.5545 : 4208699.5915 37.988064 : 35.920770
REGLATR
756534.5545 : 4208699.5915 37.988064 : 35.920770
756528.4334 : 4208714.6334 37.988201 : 35.920706
756533.3957 : 4208730.8445 37.988345 : 35.920768
756538.7540 : 4208714.7905 37.988199 : 35.920823
LETM KANALI-1
756037.8130 : 4208430.2219 37.985779 : 35.915025
756061.8224 : 4208409.8352 37.985589 : 35.915290
756120.5932 : 4208410.6509 37.985580 : 35.915959
756145.8974 : 4208411.4666 37.985580 : 35.916247
756171.2016 : 4208462.0373 37.986028 : 35.916553
756197.3221 : 4208488.9540 37.986263 : 35.916860
756229.1564 : 4208499.5575 37.986349 : 35.917226
756262.8415 : 4208518.7429 37.986512 : 35.917615
756299.2539 : 4208528.3391 37.986589 : 35.918033
756322.5472 : 4208540.8369 37.986695 : 35.918302
756341.7536 : 4208570.0251 37.986952 : 35.918531
756368.5628 : 4208606.4104 37.987272 : 35.918849
756386.1688 : 4208636.3983 37.987537 : 35.919060
756416.7579 : 4208679.7320 37.987918 : 35.919423
756476.9383 : 4208698.9242 37.988074 : 35.920115
756517.2719 : 4208699.5640 37.988068 : 35.920574
756534.5545 : 4208699.5915 37.988064 : 35.920770
LETM TNEL
756037.8130 : 4208430.2219 37.985779 : 35.915025
755242.1824 : 4207005.7960 37.973182 : 35.905470
LETM KANALI-2
754720.5897 : 4206201.6564 37.966090 : 35.899254
754727.5277 : 4206216.0145 37.966217 : 35.899338
754737.6292 : 4206233.8234 37.966375 : 35.899459
754737.6292 : 4206255.1941 37.966567 : 35.899467
754726.9335 : 4206271.8157 37.966720 : 35.899351
754714.4553 : 4206290.8118 37.966894 : 35.899216
754708.5133 : 4206326.4296 37.967216 : 35.899161
754710.2741 : 4206356.3955 37.967486 : 35.899192
754717.0391 : 4206371.3153 37.967618 : 35.899274
754741.1727 : 4206387.8579 37.967760 : 35.899554
754742.3611 : 4206404.4795 37.967909 : 35.899574
754730.4771 : 4206416.9457 37.968025 : 35.899443
754710.8683 : 4206437.1290 37.968212 : 35.899227
754701.9553 : 4206457.9061 37.968402 : 35.899133
754697.7958 : 4206485.2130 37.968649 : 35.899095
754712.0567 : 4206517.8626 37.968938 : 35.899269
754727.6843 : 4206531.5874 37.969058 : 35.899452
754732.1829 : 4206535.9638 37.969096 : 35.899504
754754.7065 : 4206563.2875 37.969335 : 35.899770
754758.7286 : 4206592.2185 37.969595 : 35.899826
754761.1594 : 4206646.4373 37.970082 : 35.899873
754741.0491 : 4206681.7973 37.970406 : 35.899657
754707.2636 : 4206727.6047 37.970828 : 35.899289
754674.2827 : 4206750.1066 37.971040 : 35.898922
754616.3649 : 4206780.6448 37.971331 : 35.898274
754592.2325 : 4206811.1830 37.971612 : 35.898011
754596.2546 : 4206846.5431 37.971930 : 35.898069
754615.5605 : 4206869.8487 37.972134 : 35.898297
754637.2797 : 4206883.5105 37.972251 : 35.898548
754670.2606 : 4206906.0123 37.972444 : 35.898931
754696.8063 : 4206934.9433 37.972697 : 35.899243
754703.3252 : 4206962.8201 37.972946 : 35.899328
754707.1635 : 4206981.3543 37.973112 : 35.899378
754716.7594 : 4207008.1970 37.973351 : 35.899496
754742.9884 : 4207022.8965 37.973476 : 35.899800
754789.0487 : 4207015.2272 37.973394 : 35.900321
754844.7050 : 4207002.4450 37.973263 : 35.900949
754908.8844 : 4207003.8786 37.973258 : 35.901679
754944.0693 : 4207016.0217 37.973357 : 35.902084
754982.4530 : 4207047.9772 37.973634 : 35.902532
755008.0422 : 4207074.8199 37.973869 : 35.902832
755057.9409 : 4207071.6243 37.973826 : 35.903398
755078.4121 : 4207050.5337 37.973630 : 35.903624
755102.7218 : 4207035.1950 37.973485 : 35.903895
755132.7890 : 4207029.4430 37.973425 : 35.904235
755180.7685 : 4207028.8039 37.973406 : 35.904780
755210.8357 : 4207019.2173 37.973311 : 35.905118
755242.1824 : 4207005.7960 37.973182 : 35.905470
YKLEME HAVUZU
754728.2671 : 4206195.2488 37.966030 : 35.899339
754696.2290 : 4206156.8618 37.965693 : 35.898961
754688.5516 : 4206163.2694 37.965753 : 35.898876
754720.5897 : 4206201.6564 37.966090 : 35.899254
CEBR BORU
754688.5516 : 4206163.2694 37.965753 : 35.898876
754526.5389 : 4206178.8604 37.965939 : 35.897040
SANTRAL BNASI
754510.0268 : 4206190.5961 37.966049 : 35.896856
754526.3621 : 4206190.5961 37.966045 : 35.897042
754526.3621 : 4206170.5458 37.965864 : 35.897035
754510.0268 : 4206170.5458 37.965869 : 35.896849
GMS-1 GERML (KUM-AKIL) MALZEME OCAI
756691.0785 : 4208814.9960 37.989058 : 35.922592
756694.4358 : 4208807.5438 37.988990 : 35.922627
756695.9271 : 4208784.0688 37.988778 : 35.922636
756645.1965 : 4208744.5721 37.988437 : 35.922045
756611.2521 : 4208708.4285 37.988121 : 35.921646
756519.7229 : 4208686.2405 37.987948 : 35.920597
756422.7371 : 4208675.4346 37.987878 : 35.919490
756385.8073 : 4208671.7088 37.987855 : 35.919069
756365.6651 : 4208651.5875 37.987679 : 35.918832
756319.4099 : 4208675.8072 37.987910 : 35.918315
756372.0064 : 4208729.0910 37.988375 : 35.918932
756430.5698 : 4208730.9542 37.988375 : 35.919599
756477.9445 : 4208740.2695 37.988446 : 35.920141
756570.4535 : 4208739.5243 37.988413 : 35.921193
756626.4846 : 4208785.1602 37.988808 : 35.921846
754398.3186 : 4206373.8038 37.967730 : 35.895651
754439.3113 : 4206391.2569 37.967875 : 35.896123
754529.3994 : 4206205.7618 37.966180 : 35.897082
754527.3829 : 4206140.5486 37.965594 : 35.897036
754478.3255 : 4206071.4071 37.964985 : 35.896453
754431.2669 : 4205977.9298 37.964157 : 35.895885
754390.9460 : 4206003.4383 37.964398 : 35.895436
754442.0186 : 4206083.3203 37.965103 : 35.896045
754465.5397 : 4206108.8287 37.965326 : 35.896321
754479.6513 : 4206163.8736 37.965817 : 35.896501
KAZI FAZLASI MALZEME DEPOLAMA ALANI-1
755671.3522 : 4208574.7410 37.987183 : 35.910908
755754.9287 : 4208430.9836 37.985866 : 35.911808
755731.7130 : 4208396.2036 37.985559 : 35.911531
755694.5679 : 4208384.6102 37.985465 : 35.911105
755648.1366 : 4208366.0609 37.985312 : 35.910570
755585.4541 : 4208366.0609 37.985329 : 35.909857
755471.6973 : 4208373.0169 37.985424 : 35.908566
755409.0149 : 4208417.0716 37.985838 : 35.907869
755355.6189 : 4208509.8184 37.986688 : 35.907294
755402.0502 : 4208537.6423 37.986925 : 35.907832
755525.0933 : 4208542.2797 37.986932 : 35.909233
755450.6116 : 4207551.6753 37.978037 : 35.908034
755464.9413 : 4207660.8572 37.979015 : 35.908236
755581.3694 : 4207730.6620 37.979611 : 35.909585
755760.4897 : 4207834.4743 37.980495 : 35.911659
755835.7202 : 4207900.6994 37.981070 : 35.912538
755901.9947 : 4207922.1778 37.981245 : 35.913299
755982.5989 : 4207889.9602 37.980932 : 35.914204
756027.3789 : 4207839.8439 37.980468 : 35.914696
756020.2141 : 4207736.0316 37.979536 : 35.914577
756002.3021 : 4207666.2268 37.978912 : 35.914349
755944.9835 : 4207598.2118 37.978316 : 35.913673
755833.9290 : 4207546.3057 37.977880 : 35.912391
755730.0393 : 4207505.1387 37.977539 : 35.911195
755638.6879 : 4207485.4501 37.977388 : 35.910149
755405.9826 : 4207509.3535 37.977668 : 35.907512
755317.4318 : 4207542.6718 37.977993 : 35.906516
755233.2122 : 4207563.4941 37.978204 : 35.905566
755223.6615 : 4207607.7415 37.978605 : 35.905473
755232.3439 : 4207659.7973 37.979071 : 35.905590
755264.5133 : 4207716.4541 37.979572 : 35.905976
755250.8839 : 4207809.3128 37.980412 : 35.905854
755268.2304 : 4207879.8854 37.981042 : 35.906077
755331.5602 : 4207969.9342 37.981835 : 35.906829
755389.6491 : 4207983.8652 37.981944 : 35.907495
755489.5621 : 4207986.9609 37.981944 : 35.908632
755544.5530 : 4207998.5700 37.982033 : 35.909261
755605.7401 : 4207982.3173 37.981869 : 35.909951
755654.5348 : 4207954.4554 37.981605 : 35.910496
755667.7017 : 4207896.4098 37.981079 : 35.910625
755632.8483 : 4207853.0690 37.980698 : 35.910214
755523.4981 : 4207776.8010 37.980043 : 35.908943
755440.6245 : 4207722.6251 37.979578 : 35.907981
755380.9865 : 4207656.0661 37.978996 : 35.907279
755374.0160 : 4207587.9592 37.978385 : 35.907176

PROJENN ED
YNETMEL
KAPSAMINDAK YER
(SEKTR, ALT
SEKTR)
17.08.2008 Tarih ve 26939 Sayl ED Ynetmelii
(Deiiklik: 05.04.2013 Tarih ve 28609 Sayl Resmi
Gazete), Madde 7-(1)
b) Seme Eleme Kriterlerine tabi olup "evresel Etki
Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen projelere,
evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmas
zorunludur.hkm kapsamnda yer almaktadr.
DOSYAYI/RAPORU
HAZIRLAYAN
KURULUUN ADI

ENPARK EVRE ENERJ MADEN MHENDSL
DANIMANLIK VE MAVRLK LTD. T.
DOSYAYI/RAPORUHAZI
RLAYAN KURULUUN
ADRES, TELEFONU,
FAKS NUMARALARI
Gkkua Mahallesi 1222. Cadde 1204. Sokak No: 8/23
Cevizlidere ankaya/ANKARA

Tel:+90(312) 472 08 13
Faks:+90 (312) 472 08 14
YETERLK BELGE
NUMARASI, TARH
-222-, 28.05.2012
RAPORUN SUNUM
TARH
EYLL/2013

i

NDEKLER

NDEKLER ............................................................................................................................ i

EKLLER DZN .................................................................................................................. vii

TABLOLAR DZN ................................................................................................................ ix

BLM I: PROJENN TANIMI ve AMACI ........................................................................... 1

BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU ....................................................... 14

II.1. Faaliyet Yeri (Proje Yerinin lgili daresince Onanm 1/50.000, 1/100.000, 1/25.000
lekli evre Dzeni Plan, Nazm mar Plan, Uygulama mar Plan zerinde Gsterimi,
Lejandlar ve Plan Notlaryla Birlikte Sunulmas, Proje Sahas ve Yakn evresinin lekli
Harita veya Kroki zerinde Gsterilmesi, Mesafelerinin Belirtilmesi, Proje Alannn Hangi
Blgesinde Olduu, Etrafndaki Tesislerin sim, Yn ve Uzaklklar, Tesise Ulam in
Kullanlacak Yol Gzergahlar (Varsa 1/20.000 lekli evre Dzeni Plan, 1/5.000
lekli Nazm mar Plan ve 1/10.000 lekli Uygulama mar Plannn Lejand ve Plan
Notlaryla Birlikte Sunulmas, Ayrca Sz Konusu Planda . Tarih ve . Sayl Karar le
. Tarafndan Onaylanmtr ve Aslnn Ayndr Damgalarnn Bulunmas)
Belirtilmelidir.) .................................................................................................................... 18
II.2. Proje Kapsamndaki Faaliyet nitelerinin Konumu (Btn dari ve Sosyal nitelerin
Alt Yap nitelerinin Varsa Dier nitelerin Proje Alan indeki Konumlarnn
Koordinatlar le Birlikte Varsa Memba ve Mansabndaki Dier Projelerle Birlikte Vaziyet
Plan zerinde Gsterimi, Planlanan Tesisin Mevcut Yaplar le Olan likisi ve Alana ve
Yakn evresine Ait 1/25.000 lekli Toporafik Haritalarn Eklenmesi, Bunlar in
Belirlenen Kapal ve Ak Alan Byklkleri, Binalarn Kat Adetleri ve Ykseklikleri,
Temsili Resmi, Koordinatlarn Harita zerine lenmesi ................................................... 29

BLM III: PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI .................................... 37

III.1. Projenin Gereklemesi le lgili Yatrm Program ve Finans Kaynaklar ................ 37
III.2. Projenin Gereklemesi le lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu ........... 38
III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi ................................................................................. 44
III.4. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje
Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier Ekonomik,
Sosyal ve Altyap Projeleri .................................................................................................. 49
III.5. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi in Zaruri Olan ve
Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier
Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri ............................................................................... 49
III.6. Kamulatrma, Yeniden Yerleimin Nasl Yaplaca ............................................... 50
III.7. Dier Hususlar ............................................................................................................ 52

BLM IV: PROJE KAPSAMINDA ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES ve BU
ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI (*) ............. 53
IV.1. Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi, (Etki Alannn Nasl ve Neye Gre
Belirlendii Aklanacak ve Etki Alan Harita zerinde Gsterilecek) .............................. 53

ii

IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel Ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal
Kaynaklarn Kullanm ........................................................................................................ 55
IV.2.1. Meteorolojik ve klimsel zellikler ........................................................................ 55
IV.2.2. Jeolojik zellikler ................................................................................................... 64
IV.2.3. Hidrojeolojik zellikler (Yeralt Su Seviyeleri; Halen Mevcut Her Trl Keson,
Derin Artezyen vb. Kuyu; Emniyetli ekim Deeri; Suyun Fiziksel, Kimyasal,
Bakteriyolojik zellikleri; Yeralt Suyunun Mevcut ve Planlanan Kullanm, Debileri,
Proje Alanna Mesafeleri) .................................................................................................... 88
IV.2.4. Hidrolojik zellikler (Yzeysel Su Kaynaklarndan, Gl, Dalyan Akarsu ve Dier
Sulak Alanlarn Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik ve Ekolojik zellikleri, Bu Kapsamda
Akarsularn Debisi ve Mevsimlik Deiimleri, Su Toplama Havzas Oligotrofik,
Mezotrofik, trofik, Distrofik Olarak Snflandrlmas, Sedimantasyon, Drenaj, Tm Su
Kaynaklarnn Ky Ekosistemleri), Projenin Kurulaca Su Kaynann/Kaynaklarnn
Uzun Yllara Ait Ortalama Deerleri (m
3
/sn), Akm Gzlem stasyonlar ve Reglatr
Yerlerini Temsil Eden Uzun Yllara Ait Aylk Akm Deerlerinin, lgili Kurum (Bu
Verilerin temin Edildii Kurum) Onay Alnarak Sunulmas, Proje zerinde
Gerekletirilen Suyun Herhangi Bir Kayna (Dere, Gl, ay vs.) Ekosistemini Besleyip
Beslemedii Hakknda Bilgi ................................................................................................ 93
IV.2.5. Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan Kullanm, Varsa Havza zellii
(me, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik retimi, Baraj, Gl, Glet, Su rnleri
retiminde rn eidi ve retim Miktarlar), Proje Alannn me ve Kullanma Suyu
Temin Edilen Kta i Yzeysel Su Havzasnda Kalp Kalmad, Sz Konusu Derenin
Herhangi Bir me Suyu Kaynann Besleyip Beslemedii, Sz Konusu Dereden me ve
Kullanma Suyu Alnp Alnmad .................................................................................... 103
IV.2.6. Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (Toprak Yaps, Arazi Kullanm
Kabiliyeti, Snflamas, Tama Kapasitesi, Toprak leri in Kullanm, Doal Bitki
rts Olarak Kullanlan Mera, ayr vb.) ....................................................................... 106
IV.2.7. Tarm Alanlar (Tarmsal Geliim Proje Alanlar, Sulu ve Kuru Tarm Arazilerinin
Bykl, rn Desenleri ve Bunlarn Yllk retim Miktarlar, rnlerin lke
Tarmndaki Yeri ve Ekonomik Deeri) ............................................................................ 114
IV.2.8. Orman Alanlar (Aa Trleri ve Miktarlar (m
2
), Kaplad Alan Byklkleri ve
Kapall Bunlarn Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanm Amalar, 1/25.000
lekli Mecere Haritas ................................................................................................... 119
IV.2.9. Koruma Alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar,
Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar,
Biyosefer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma
Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu
Kapsamndaki Alanlar, Projenin Korunan Alanlara Uzaklklarnn 1/100.000lik lekli
Haritada Gsterilmesi) ....................................................................................................... 121
IV.2.10. Flora ve Fauna (Trler, Endemik zellikle Lokal Endemik Bitki Trleri, Alanda
Doal Olarak Yaayan Hayvan Trleri, Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Koruma Altna
Alnan Trler, Nadir ve Nesli Tehlikeye Dm Trler ve Bunlarn Alandaki Bulunu
Yerleri, Blgedeki Dalmlar, Endemizm Durumlar, Bolluk Miktarlar, Av
Hayvanlarnn Adlar, Poplasyonlar ve Bunlar in Alnan Merkez Av Komisyonu
Kararlar) Her Bir Trn Kim Tarafndan ve Ne Zaman, Hangi yntemle (Literatr,
Gzlem vs.) Tespit Edildii, Colling Birf Guide, Trkiyenin nemli Ku Alanlar Kitab,
Trkiyenin nemli Doa Alanlar Kitab, IUCN, Bern Szlemesi, 2013-2014 MAK
Kararlar, CITES Gibi Uluslararas Anlamalara Gre Durumu, Trlerin Projeden Ne
ekilde Etkilenecei, Proje Alanndaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita zerinde
Gsterilmesi. Projeden ve almalardan Etkilenecek Canllar in Alnmas Gereken
iii

Koruma nlemleri (naat ve letme Aamasnda). Arazide Yaplacak Flora
almalarnn Vejetasyon Dneminde Gerekletirilmesi ve Bu Dnemin Belirtilmesi,
Flora in Trkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBVES) Kullanlarak Kontrol Yaplmas,
(Flora ve Fauna Elemanlarnn Tespiti Alanlarnda Uzman ki ayr Biyolog Tarafndan
Arazi almalar Yaplarak Belirlenmeli, Literatr almalar le Dorulanmal) ........ 125
IV.2.11. Sucul Flora ve Fauna, Sulardaki (Gl, Akarsu) Canl Trleri (Bu trlerin Tabii
Karakterleri, Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Koruma Altna Alnan Trler; Bunlarn
reme, Beslenme, Snma ve Yaama Ortamlar; Bu Ortamlar in Belirlenen Koruma
Kararlar) ........................................................................................................................... 144
IV.2.12. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (Rezerv Miktarlar, Mevcut ve Planlanan
letilme Durumlar, Yllk retimleri ve Bunun lke veya Yerel Kullanmlar in nemi
ve Ekonomik Deerleri) .................................................................................................... 161
IV.2.13. Hayvanclk (Trleri, Beslenme Alanlar, Yllk retim Miktarlar, Bu rnlerin
lke Ekonomisindeki Yeri ve Deeri) .............................................................................. 169
IV.2.14. Peyzaj Deeri Yksek Yerler ve Rekreasyon Alanlar ....................................... 173
IV.2.15. Devletin Yetkili Organlarnn Hkm ve Tasarrufu Altnda Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Blgeler, Kamu Kurum ve Kurulularna Belirli Amalarla Tahsis Edilmi
Alanlar, vb.) ....................................................................................................................... 173
IV.2.16. Proje Yeri ve Etki Alannn Mevcut Kirlilik Yk ............................................. 173
IV.2.17. Dier zellikler ................................................................................................... 173
IV.3. Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri .................................................................... 174
IV.3.1. Ekonomik zellikler (Yrenin Ekonomik Yapsn Oluturan Balca Sektrler,
Yresel gcnn Bu Sektrlere Dalm, Sektrlerdeki Mal ve Hizmet retiminin Yre
ve lke Ekonomisi indeki Yeri ve nemi, Dier Bilgiler) ............................................ 174
IV.3.2. Nfus (Yredeki Kentsel ve Krsal Nfus, Nfus Hareketleri; Gler, Nfus Art
Oranlar, Ortalama Hane Halk Nfusu, Dier Bilgiler) ................................................... 177
IV.3.3. Gelir (Yredeki Gelirin kollarna Dalm, kollar tibariyle Kii Bana Den
Maksimum, Minimum ve Ortalama Gelir) ........................................................................ 180
IV.3.4. sizlik (Yredeki siz Nfus ve Faal Nfusa Oran ............................................ 181
IV.3.5. Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (Eitim, Salk, Kltr Hizmetleri ve Bu
Hizmetlerden Yararlanlma Durumu) ................................................................................ 182
IV.3.6. Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (Yerleme Alanlarnn Dalm, Mevcut ve
Planlanan Kullanm Alanlar, Bu Kapsamda Sanayi Blgeleri, Konutlar, Turizm Alanlar
vb.) ..................................................................................................................................... 184
IV.3.7. Dier zellikler ..................................................................................................... 185

BLM V: PROJENN BLM IVde TANIMLANAN ALAN ZERNDEK ETKLER
ve ALINACAK NLEMLER: .............................................................................................. 186

V.1. Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik
evre zerine Etkileri, Alnan ve Alnacak nlemler ...................................................... 186
V.1.1.Arazinin Hazrlanmas in Yaplacak ler Kapsamnda Nerelerde ve Ne Kadar
Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat Srasnda Kullanlacak Malzemeler, Patlayc
Maddeler, Varsa Patlatma le lgili Bilgiler Etkiler ve Alnacak nlemler, Varsa
(Reglatr, HES, Derivasyon Tneli, letim Hatt, Cebri Boru ve Servis Yollar in Varsa
Malzeme Oca, Beton Santrali, Krma-Eleme Tesisi v.b. Dahil), Hafriyat Art Toprak,
Ta, Kum vb. Maddelerin Nerelere Tanacaklar, Nakliye Gzergahlar, Nerelerde
Depolanacaklar veya Hangi Amalar in Kullanlacaklar, Hafriyat Dkm Alanlarnn
Koordinatlar, zellikleri ve 1/1000 lekli Plan ve Kesit Grnleri le Birlikte Hafriyat
Malzemesi Dzenleme ve Restorasyon Plan, alnacak zinler, Grler ......................... 187
iv

V.1.2. Arazinin Hazrlanmas Srasnda ve Ayrca nitelerin nasnda Kullanlacak
Maddelerden Parlayc, Patlayc, Tehlikeli, Toksin ve Kimyasal Olanlarn Tanlar,
Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler in Kullanlacak Aletler ve Makineler ........... 194
V.1.3. Proje Kapsamnda Varsa Hazr Beton Tesisi, Krma-Eleme Tesisinin Kapasitesi,
Teknolojisi, Akm emas, Teknolojisi, Malzemenin Temini le lgili Bilgi, (keltim
Havuzu vb. Gibi niteleri Hakkndanda Bilgi) ................................................................. 196
V.1.4. Proje Kapsamndaki Ulam Altyaps Plan, Proje Alannn Karayollarna
Uzaklklar, Karayoluna Balant Yollar, Ulam in Kullankacak Mevcut Yollarn Zarar
Grmemesi in Alnacak Tedbirler le Trafik Gvenlii Asndan Alnacak nlemler,
Ulatrma Altyapnn nas le lgili lemler, Yeni Yaplacak Yollarn zellikleri,
Kullanlacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler, Aralar, Makineler; Altyapnn nas
Srasnda Krma tme, Tama, Depolama Gibi Toz Yayc Mekanik lemler, Ara
Yk, Cinsi ve Says, Artn Hesaplanmas, Haritas (Bu Kapsamda alnacak Grler,
zinler) ............................................................................................................................... 196
V.1.5. Zemin Emniyetinin Salanmas in Yaplacak lemler ....................................... 198
V.1.6. Proje Alannn Takn Etd, Takn nleme ve Drenaj le lgili lemlerin
Nerelerde ve Nasl Yapld ve Yaplaca ...................................................................... 199
V.1.7. Proje Alan indeki Su Ortamlarnda Herhangi Bir Amala Gerekletirilecek Kaz,
Dip Taramas vb. lemler Nedeni le karlacak Ta, Kum, akl Ve Benzeri Maddelerin
Miktarlar, Nerelere Tanacaklar veya Hangi Amalar in Kullanlacaklar, Dere
Yatanda Yaplacak Olan almalarn Etkileri (Bulanklk, Suyun Debisi vb.) ............ 203
V.1.8. Derivasyon (Reglatr naat Alannn Kuru Tutulabilmesi in Akarsu
Gzergahnn Geici Olarak Deitirilmesi) Amacyla veya Dier Nedenlerle Akarsu
Havzasnda Yaplan Her Trl Doldurma, Kazklar zerine naat Ve Benzeri lemler le
Bunlarn Nerelerde Ne Kadar Alan Kaplayaca ve Kullanlacak Malzemeler, Ara ve
Makineler ........................................................................................................................... 203
V.1.9. Olabilecek Heyelanlara Kar Alnacak nlemler ................................................. 203
V.1.10.Arazinin Hazrlanmas Dneminde Flora ve Faunaya (Kara-Su) Olabilecek Etkiler204
V.1.11. Yeralt Suyuna Etkiler .......................................................................................... 206
V.1.12. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla,
Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm Kabiliyetleri ve
Tarm rn Trleri, Tarm Arazilerinin Tarm D Amala Kullanm le lgili Bilgiler,
Mera Alanlar, Projenin 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu, 4342
Sayl Mera Kanunu, 1380 Sayl Su rnleri Kanunu, 3573 Sayl Zeytinciliin Islah ve
Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanun Kapsamnda Deerlendirilmesi, Olas
Etkilerin Deerlendirilmesi, Alnacak Tedbirler ............................................................... 207
V.1.13. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla
Kesilecek Aalarn Tr ve Saylar, Mecere Tipi, Kapall, Kesilecek Aalarn
Blgedeki Orman Ekosistemi zerine Etkileri, Gerekli zinler, Grler, Projenin ya da
Bir Ksmnn Orman Alan Dnda Olmas Halinde Orman Alanlarna Mesafesi, Etkilerin
Deerlendirilmesi, Alnacak Tedbirler .............................................................................. 207
V.1.14. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Kadar Yaplacak
lerde Kullanlacak Yaktlarn Trleri, zellikleri, Oluacak Emisyonlar ...................... 208
V.1.15. Su Temini Sistemi Plan, Nereden Temin Edilecei, Suyun Arazinin
Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine Getirilecek lemler
Sonucu Meydana Getirilecek Atksularn Cins ve Miktarlar, Bertaraf Yntemleri, Dearj
Edilecei Ortamlar, Bir Kroki zerinde Atksu Hatlar le Varsa Artma Tesisi Yerinin
Gsterilmesi, Atksularn Biriktirilmesi Halinde Fosseptik Plannn Rapora Eklenmesi,
(Projenin Memba ve Mansab Dikkate Alnarak Su Kalitesinin lgili Mevzuat Kapsamnda
v

Bir Defaya Mahsus evre znine Esas lm ve Deerlendirmesinin Yaplmas, Analiz
Sonularnn Rapora Eklenmesi), (Alnacak Gerekli Grler, zinler) ........................... 212
V.1.16. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Meydana
Gelecek Kat Atklarn Cins ve Miktarlar, Bu Atklarn Nerelere Tanacaklar veya Hangi
Amalar in Kullanlacaklar ........................................................................................... 217
V.1.17.Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yaplacak ler
Nedeni le Meydana Gelecek Vibrasyon, Grltnn Kaynaklar ve Seviyesi, Kmlatif
Deerler ............................................................................................................................. 228
V.1.18. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine
Getirilecek lerde alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve Dier
Teknik/Sosyal Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl Temin Edildii ........................ 246
V.1.19. evre ve Salk, Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna
Dek Srdrlecek lerden, nsan Sal ve evre in Riskli ve Tehlikeli Olanlar, Salk
Koruma Band Mesafesi .................................................................................................... 246
V.1.20.Proje Alannda, Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha
Dzenlemelerinin (Aalandrmalar ve/veya Yeil Alan Dzenlemeleri vb.) Ne Kadar
Alanda, Nasl Yaplaca, Bunun in Seilecek Bitki ve Aa Trleri ........................... 248
V.1.21. Yeralt ve Yerstnde Bulunan Kltr ve Tabiat Varlklarna (Geleneksel Kentsel
Dokuya, Arkeolojik Kalntlara, Korunmas Gerekli Doal Deerlere) Olabilecek Etkilerin
Belirlenmesi ....................................................................................................................... 248
V.1.22. Dier zellikler .................................................................................................... 249
V.2. Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri
ve Alnacak nlemler ........................................................................................................ 249
V.2.1. Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi
nitelerde Gereletirilecei, Kapasiteleri, nitelerde retilecek Mal ve/veya Hizmetler,
Nihai ve Yan rnlerin retim Miktarlar ........................................................................ 249
V.2.2. Su Kaynana Ait Varsa Dier Kullanm ekilleri ve Etkileri, Projenin Memba ve
Mansap Ksmnda Yer Alan Projeler le Birlikte Deerlendirilmesi ................................ 255
V.2.3. Mansaba Braklacak Su Hesab (Havza zellikleri, Yatak ve Kesit Durumu,
Ya-Ak likisi, Ekolojik Potansiyel ve Ekosistem Unsurlarnn htiyalar, Varsa
Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Korunan Balk Trleri ve Muhtemel htiyalar, Su
Haklar Savaklanan Sular ve Periyotlar Dikkate Alnamal), Doal Akmlar le izilebilen
Debi Sreklilik Erileri le Uzun Dnemli Akmlar Gsteren Tablo-ekiller, (Doal
Hayatn Devam in Mansaba Braklacak Su Miktar Projeye Esas Alnan Son 10 Yllk
Ortalama Akmn En Az % 10u Olacaktr. ED Srecinde Ekolojik htiyalar Gz nne
Alndnda Bu Miktarn Yeterli Olmayacann Belirlenmesi Durumunda Miktar
Arttrlabilecektir. Doa Koruma Milli Parklar Genel Mdrlnn 15.03.2011 Tarih ve
21767 Sayl Yazs Uyarnca HES Projeleri ve Dier Hidrolik Faaliyet Talepleri in
Deerlendirme Raporu Format Dorultusunda Hazrlanacak Raporun, ED Raporu
Ekinde Sunulmas, Raporda Belirlenen Su Miktara Mansaptaki Dier Teesss Etmi Su
Haklar Uyarnca Ayrca lave Edilecek ve Kesin Proje almalar Belirlenen Toplam Bu
Miktar Dikkate Alnarak Yaplacaktr. Akmn Son 10 Yllk Ortalamann % 10undan Az
Olmas Halinde Tamam Braklacaktr. Havzada Teesss Etmi Su Haklar (me Suyu,
Sulama Suyu Tahsisleri, Balk iftlikleri vs.) Rapor erisinde Yer Almaldr. lgili Kurum
ve Kurulular le rtibata Geilerek ve Arazide Gerekli almalar/Aratrmalar Yaplarak
Su Haklar Raporunun Hazrlanmas ve lgili Blgesine Mracaat Edilerek Raporun
Onaylatlmas.)[Havzann Hidrolojik Karakteri, Ekolojik Potansiyeli le Havzada nerilen
Dier Tesislerde Alnan evre Koruma Tedbirlerinin Yanna Braklan Miktarn Enerji
retimine Etkisinin Dikkate Alnmas] ............................................................................. 256

vi

V.2.4. Suyun Temin Edilecei Kaynan Kullanlmas Sonucu Su Kalitesine ve Su
Ortamndaki Canllara (Can Suyunun Braklaca Gzergahtaki Canl Trleri ve Ekolojik
Envanteri) Olabilecek Etkiler, Alnacak zinler, Proje in Tespit Edilen Balk Trlerine
Ait Gei Sistemleri le Asansrleri le lgili Bilgi ve Buna Ait izim Mansap Can Suyu
k Yerinin Gsterildii izim ....................................................................................... 258
V.2.5. Kati Proje Aamasnda; Doal Hayatn Devamllnn Salanabilmesi in Dere
Yatana Braklacak Su Miktar lmleri, Akm Gzlem stasyonu Yerlerinin (AG)
stasyon Kurulmasna Uygun Olarak Dizayn Edilmesi, AG Kurulma Aamasnda lgili
DS Blge Mdrlne Mracaat Edilmesi ve Sz Konusu stasyonunun lgili Firma
Tarafndan GPRS Modemli Cihaz le Donatlmas le lgili lemler ............................... 261
V.2.6. Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Korunmas Gereken Alanlar zerine Etkiler ... 261
V.2.7. Yeralt ve Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek Etkiler ve Projenin Yeralt ve
Yzeysel Su Kaynaklarna Uzakl .................................................................................. 261
V.2.8. Orman Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin
Tanmlanmas .................................................................................................................... 261
V.2.9. Proje nitelerinin letilmesi Srasnda Oluacak Grltnn Kaynaklar ve
Kontrol in Alnacak nlemler ...................................................................................... 263
V.2.10. Projenin letilmesi Srasnda alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun
Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde, Nasl Temin Edilecei 263
V.2.11. dari ve Sosyal nitelerde me ve Kullanma Amal Sularn Kullanm
Sonrasnda Oluacak Atk Sularn Artlmas in Uygulanacak Artma Tesisi
Karakteristii Prosesinin Detaylandrlmas ve Artlan Atk Sularn Hangi Alc Ortamlara,
Ne Miktarlarda, Nasl Verilecei ....................................................................................... 264
V.2.12. dari ve sosyal Tesislerden Oluacak Kat Atk Miktar ve zellikleri, Bu Atklarn
Nerelere ve Nasl Tanacaklar veya Hangi Amalar in ve Ne ekilde Deerlendirilecei264
V.2.13. Projenin letilmesi Aamasndaki Faaliyetlerden nsan Sal ve evre Asndan
Riskli ve Tehlikeli Olanlar ................................................................................................ 273
V.2.14. Proje Alannda Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha
Dzenlemeleri .................................................................................................................... 273
V.2.15. Dier zellikler .................................................................................................... 274
V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri .................................................... 274
V.3.1. Proje le Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam mkanlar,
Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik Altyap
Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb. (Projenin
Yapm Dolays le Etkilenecek yre Halk le Grmeler Yaplarak Sosyolojik Etkilerin
Ortaya Konulmas) ............................................................................................................ 274
V.3.2. evresel Fayda-Maliyet Analizi ............................................................................. 274
V.3.3. Projenin Gereklemesine Bal Olarak Sosyal Etkilerin Deerlendirilmesi (Proje
Alan ve Etki Alanndaki Tarm, Hayvanclk, Balklk, Arclk vb. Faaliyetlere Etkileri,
Projenin nas ve letmesi Aamasnda alacak nsanlar le Yerel Halk likileri,
Bunlarn nsan Yaam zerine Etkileri ve Sosyo-Ekonomik Adan Analizi, Uygulamaya
Geirilecek Sosyal Sorumluluk Projeleri) ......................................................................... 276

BLM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK ve SREN
ETKLER ve BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER ...................................... 277

VI.1. Arazi Islah ve Reklamasyon almalar ................................................................ 277
VI.2. Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler .............................................................................. 277
VI.3. Olabilecek Hava Emisyonlar ................................................................................... 277

vii

BLM VII: PROJENN ALTERNATFLER ................................................................... 278

BLM VIII: ZLEME PROGRAMI ................................................................................... 279

VIII.1. Faaliyetin naat in nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve letme
Sonras in nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan, evre Ynetim Ekibi .. 279
VIII.2. ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliinde Yeterlik
Belgesi Alan Kurum/Kurulularn Ykmllkleri Bal Altnda Belirtilen Hususlarn
Gerekletirilmesi le lgili Program ................................................................................. 290

BLM IX: YUKARIDAK BALIKLAR ALTINDA VERLEN BLGLERN TEKNK
OLMAYAN BR ZET ....................................................................................................... 291

BLM X: HALKIN KATILIMI ......................................................................................... 295

BLM XI: SONULAR ..................................................................................................... 301

EKLLER DZN

ekil 1. 2011 Yl Elektrik Enerjisi Tketiminin Maksimum Olduu Gnde (28 Temmuz
2011) Santrallarn Enerji Kayna Trlerine Gre alma Durumlar ................................... 10
ekil 2. 2011 Yl Elektrik Enerjisi Tketiminin Minimum Olduu Gnde (6 Kasm 2011)
Santrallarn Enerji Kayna Trlerine Gre alma Durumlar ............................................. 11
ekil 3. Yer Bulduru Haritas ................................................................................................... 15
ekil 4. Reglatr Yeri ............................................................................................................. 16
ekil 5. letim Kanal-1 ............................................................................................................ 16
ekil 6. Ykleme Havuzu ve Cebri Boru ................................................................................. 17
ekil 7. Santral Binas .............................................................................................................. 17
ekil 8. Proje Alannn Adana 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan zerinde Gsterimi ... 19
ekil 9. Trkylmaz Reg. ve HES niteleri ve Yakn Yerleimleri Gsteren leksiz Kroki 20
ekil 10. Trkylmaz Reg. ve HES niteleri ve Yakn Yerleimleri Gsteren 1/25.000 lekli
Toporafik Harita ..................................................................................................................... 21
ekil 11. Trkylmaz Reg. ve HES Projesinin Membanda ve Mansabndaki Projeleri
Gsteren 1/100.000 lekli Toporafik Harita ........................................................................ 36
ekil 12. Akm emas ......................................................................................................... 39
ekil 13. Tanmaz Mallarn Mevcut Kullanm ve Mlkiyet Durumlarna Gre rnek Ak
emas ...................................................................................................................................... 52
ekil 14. Proje Etki Alan Haritas ........................................................................................... 54
ekil 15. Kozan Meteoroloji stasyonlar Yerel Basn Deerleri Grafii .............................. 55
ekil 16. Kozan Meteoroloji stasyonlar Scaklk Deerleri Grafii ...................................... 56
ekil 17. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri Grafii .................................. 57
ekil 18. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri Grafii .................................. 58
ekil 19. Kozan Meteoroloji stasyonlar Kar, Sis, Dolu, Kra ve Orajl Gnler Says
Grafii ...................................................................................................................................... 59
ekil 20. Ynlere Gre Rzgarn Esme Saylar Toplam Grafii ........................................... 60
ekil 21. Ynlere Gre RzgarnEsme Saylar Toplam Diyagram ...................................... 60
ekil 22. Ynlere Gre Rzgarn Aylk Esme Saylar Diyagram .......................................... 61
ekil 23. Ynlere Gre Rzgarn Yllk Ortalama Hz Diyagram ......................................... 62
ekil 24. Ynlere Gre Rzgarn Aylk Ortalama Hz Diyagram ......................................... 63
viii

ekil 25. 1/25.000 lekli Genel Jeoloji Haritas .................................................................... 65
ekil 26. Stratigrafik Kolon Kesiti ........................................................................................... 69
ekil 27. Reglatr Yeri ve keltim Havuzu Jeoloji Haritas ............................................... 72
ekil 28. letim Hatt Jeoloji Haritas ....................................................................................... 73
ekil 29. Ykleme Havuzu Jeoloji Haritas ............................................................................. 74
ekil 30. Cebri Boru Gzergah Jeoloji Harita......................................................................... 75
ekil 31. Santral Binas Jeoloji Haritas ................................................................................... 76
ekil 32. 1970-2010 Ya Haritas ......................................................................................... 77
ekil 33. 2012 Ya Dalm Haritas ................................................................................... 78
ekil 34. Heyelan Haritas ........................................................................................................ 79
ekil 35. Trkiye Deprem Haritas........................................................................................... 81
ekil 36. Adana li Deprem Haritas ........................................................................................ 82
ekil 37. Adana linde Meydana Gelen Depremler ................................................................. 84
ekil 38. Hidrolik letkenlik ve Permeabilite Katsaylarnn Farkli Hidrojeolojik Birimlerde
Alabilecei Deer Aralklar .................................................................................................... 88
ekil 39. Adana Yeralt Su Seviyesi ........................................................................................ 92
ekil 40. Proje Alanna En Yakn Gllerin Uydu Grnts .................................................. 94
ekil 41. Proje Alan ve Yakn evresinde Yer Alan Mevsimsel Akl ve Akar Dereler ...... 98
ekil 42. Proje Alan erisinde Yanik Deresinden Sulanan Arazilerin 1/25.000 lekli
Toporafik Harita zerinde Gsterimi .................................................................................. 105
ekil 43. Arazi Varl Haritas .............................................................................................. 112
ekil 44. Adana li Arazi Dalm Grafii ............................................................................ 113
ekil 45. Projenin Planland Saimbeyli ve Feke leleri Arazi Dalm Grafii ............... 113
ekil 46. Adana li Sulanan ve Sulanabilir Alan Dalm Grafii ........................................ 114
ekil 47. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke lelerinde Tarm Alanlarnn Dalm
Grafii .................................................................................................................................... 115
ekil 48. 1/25.000 lekli Meere Haritas .......................................................................... 120
ekil 49. IUCN Kategorileri ................................................................................................... 126
ekil 50. Capoeta damasina ................................................................................................... 155
ekil 51. Salmo trutta macrostigma ....................................................................................... 155
ekil 52. Garra rufa ................................................................................................................ 155
ekil 53. Adana li Maden Haritas ........................................................................................ 168
ekil 54. Sanayi letmelerinin Sektrlere Gre Dalm Grafii ........................................ 176
ekil 55. Proje Alan Snrlarndaki En Yakn Yerleimlerin Nfus Grafii ......................... 179
ekil 56. sizlik Oran Grafii .............................................................................................. 181
ekil 57.Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alanlarn Gsteren 1/25.000 lekli Toporafik
Harita ...................................................................................................................................... 190
ekil 58. Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 Plan ..................................................... 191
ekil 61. Blgesel Takn Zarf Erisi .................................................................................... 201
ekil 62. Paket Artma Tesisi Akm emas ...................................................................... 216
ekil 63. Dzeltme Katsays Uygulanarak Bulunan Grlt Deeri Grafii ....................... 233
ekil 66. Reglatr Plan zerinde Balk Geidi ................................................................... 260
ekil 67. Acil Eylem Plan ..................................................................................................... 284
ekil 68. Acil Durum Organizasyon emas .......................................................................... 284
ekil 69. Acil Durumda Hareket Tarz Ak Diyagram ........................................................ 289
ekil 70. Halkn Katlm Toplantsnn Yapld orak Ky lkokulu .............................. 295
ix

ekil 71. Ulusal Gazete lan .................................................................................................. 297
ekil 72. Yerel Gazete lan ................................................................................................... 298
ekil 73. Halkn Katlm Toplantsndan Grntler-1 ......................................................... 299

TABLOLAR DZN

Tablo 1. Trkylmaz Proje Karakteristikleri .............................................................................. 4
Tablo 2. Trkiye Brt Elektrik Enerjisi retim thalat hracat ve Talebinin Yllar tibariyle
Geliimi (GWh) .......................................................................................................................... 9
Tablo 3. Ulusal Enerji Sisteminin Orta ve Uzun Dnem G ve Enerji Talebi Tahmini ........ 10
Tablo 4. 2011 Yl Kurulu G Dalm ................................................................................. 11
Tablo 5. Proje nitelerinin evre Dzeni Planndaki Yerleri ................................................. 18
Tablo 6. Proje Alanna En Yakn Yerleimler, En Yakn Duyarl Yaplar ve Uydu Grntleri
.................................................................................................................................................. 22
Tablo 7. Proje Kapsamndaki nitelerin Koordinatlar ........................................................... 30
Tablo 8. Proje Kapsamndaki nitelerin Kapladklar Alan Miktarlar ................................... 34
Tablo 9. Zamanlama Tablosu ................................................................................................... 40
Tablo 10. Yllk Giderler .......................................................................................................... 44
Tablo 11. Yllk Giderler %20 ndirimli .................................................................................. 45
Tablo 12. Birim Enerji Sat Fiyatlar ...................................................................................... 45
Tablo 13. Gncel Sat Fiyatlar ............................................................................................... 45
Tablo 14. Karllk Oran ....................................................................................................... 46
Tablo 15.DS Birim Fiyatlarna Gre Karllk Oran ........................................................... 46
Tablo 16. %20 ndirimli Fiyatlar le Karllk Oran ............................................................. 47
Tablo 17.Gelir Gider Oran ...................................................................................................... 48
Tablo 18. Kozan Meteoroloji stasyonlar Yerel Basn Deerleri .......................................... 55
Tablo 19. Kozan Meteoroloji stasyonlar Scaklk Deerleri ................................................. 56
Tablo 20. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri ............................................. 57
Tablo 21. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri ............................................. 58
Tablo 22. Kozan Meteoroloji stasyonlar Kar, Sis, Dolu, Kra ve Orajl Gnler Says...... 58
Tablo 23. Ynlere Gre Rzgarn Esme Saylar Toplam ...................................................... 59
Tablo 24. Ynlere Gre Rzgarn Ortalama Hz .................................................................... 62
Tablo 25. Adana leleri Deprem Durumu ............................................................................... 80
Tablo 26. Adana linde Meydana Gelen Depremler ................................................................ 82
Tablo 27. Adana li Yeralt Suyu Kaynaklar ekilen Su Miktarlar ve Kullanma Belgeli
Kuyu Says .............................................................................................................................. 92
Tablo 28. Adana linde Bulunan Sulama Gletleri .................................................................. 96
Tablo 29. Trkylmaz Reglatr Yeri Uzun Yllara Ait Aylk Ortalama Akmlar ................ 102
Tablo 30. Proje Alan Snrlarnda Yanik Deresinin Sular Kullanlarak Yaplan Tarm
Alanlarndaki Bitki Deseni ..................................................................................................... 104
Tablo 31. Proje Alan Toprak zellikleri ve Arazi Kullanm Kabiliyeti Snflar ................. 106
Tablo 32. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke lelerinde Tarm Alanlarnn
Dalm .................................................................................................................................. 115
Tablo 33. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke leleri Tahl rn Desenleri ve Yllk
retim Miktarlar ................................................................................................................... 116
x

Tablo 34. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke leleri Sebze rn Desenleri ve
Yllk retim Miktarlar ......................................................................................................... 117
Tablo 35. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke leleri Meyveler, ecek ve Baharat
Bitkileri rn Desenleri ve Yllk retim Miktarlar ............................................................ 118
Tablo 36. BERN Szlemesi Ek Listeleri ve Aklamalar ................................................... 127
Tablo 37. Merkez Av Komisyon Kararlar ve Aklamalar .................................................. 127
Tablo 38. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen Bitki Trleri ............................... 129
Tablo 39. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen kiyaaml (Amphibia) Trleri ... 139
Tablo 40. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen kiyaaml (Amphibia) Trleri ... 140
Tablo 41. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen Ku (Aves) Trleri .................... 141
Tablo 42. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen Memeli (Mammalia) Trleri ...... 143
Tablo 43. Proje Alannda Tespit Edilen Tatlsu Alg Trleri .................................................. 146
Tablo 44. Proje Alannda Tespit Edilen Zooplanktonik Organizmalar ................................. 149
Tablo 45. Proje Alannda Tespit Edilen Bentik Organizmalar .............................................. 151
Tablo 46. Proje Alannda Tespit Edilen Balk Trleri ........................................................... 154
Tablo 47. Yanik Deresinde Yakalanan Balk Trlerinin Ekolojik zellikleri ..................... 160
Tablo 48. Adana li Linyit Bilgileri ....................................................................................... 167
Tablo 49. Adanali Bykba Hayvanclk Verileri ............................................................... 169
Tablo 50. Adana li Kkba Hayvanclk Verileri .............................................................. 170
Tablo 51. Adana li Kmes Hayvanlar Yetitiricilii ........................................................... 171
Tablo 52. Adana li Nfus Bilgileri ....................................................................................... 178
Tablo 53. Proje Alan Snrlarndaki En Yakn Yerleimlerin Nfus Bilgileri ...................... 178
Tablo 54. Adana li G Bilgileri ........................................................................................... 180
Tablo 55. Adana leleri sizlik Oranlar .............................................................................. 181
Tablo 56. Saimbeyli ve Feke lelerinde Bulunan Okullar .................................................... 182
Tablo 57. Saimbeyli ve Feke lelerinde Bulunan Salk Kurulular ................................... 184
Tablo 58. Proje Kapsamnda Aa kacak Kaz Fazlas Malzeme Miktar ........................ 187
Tablo 59. Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alanlar Koordinatlar ...................................... 188
Tablo 60. Noktasal Takn Frekans Analizi .......................................................................... 201
Tablo 61. Blgesel Takn Frekans Analizi ........................................................................... 201
Tablo 62. Dizel Yaktn zellikleri ........................................................................................ 208
Tablo 63. Makinelerinin Yakt Tketimi ........................................................................... 209
Tablo 64. Makinelerinden Kaynaklanan Emisyon Faktrleri ............................................ 210
Tablo 65. Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmeliinin Ek-2 Tablo 2.1
Saatlik Ktlesel Debileri ........................................................................................................ 211
Tablo 66. Evsel Nitelikli Atksularn zellikleri ................................................................... 214
Tablo 67. Arazinin Hazrlanmas ve naat Aamasnda Aa kacak Kat Atklar ve
Bertaraflar ............................................................................................................................. 224
Tablo 68. letim Kanallarnn Yanna Servis Yolu Almas Srasnda Kullanlacak
Makineleri Saylar veMotor Gc Seviyeleri ....................................................................... 228
Tablo 69. Tehizat Tipi ve Bunlarn Net G Seviyelerine Uygun Olarak Tanmlanan Ses
Gc Seviyeleri ...................................................................................................................... 229
Tablo 70. letim Kanallarnn Yanna Alacak Servis Yollarnn Yaplmas Srasnda
Makinelerinin Ses Gc Dzeyleri ........................................................................................ 231
Tablo 71. Atmosferik Yutu Sonras Grlt Deerleri ........................................................ 232
Tablo 72. Dzeltme Katsays Uygulanarak Bulunan Grlt Deeri ................................... 232
Tablo 73. letim Kanallarnn Almas Srasnda alacak Makinelerinin Lgndz
Deerleri ................................................................................................................................. 233
Tablo 74. GDY Ynetmeliinin Ek-VIIde Tablo 5te antiye Alan in evresel Grlt
Snr Deerleri ........................................................................................................................ 234
xi

Tablo 75. Proje nitelerinin nas Srasnda Kullanlacak Makineleri Saylar ve Motor
Gc Seviyeleri ...................................................................................................................... 235
Tablo 76. Proje nitelerinin Yaplmas Srasnda Makinelerinin Ses Gc Dzeyleri ...... 237
Tablo 79. Proje nitelerinin nas Srasnda alacak Makinelerinin Lgndz Deerleri
................................................................................................................................................ 239
Tablo 80. GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocannletilmesi Srasnda
Makineleri Saylar ve Motor Gc Seviyeleri ...................................................................... 241
Tablo 81. GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocann letilmesi Srasnda
Makinelerinin Ses Gc Dzeyleri ........................................................................................ 242
Tablo 84. GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocann letilmesi Srasnda alacak
Makinelerinin Lgndz Deerleri ...................................................................................... 244
Tablo 85. Projenin zellikleri ................................................................................................ 251
Tablo 86. Ekosistem Deerlendirme Raporuna Gre Braklacak Su Miktar ....................... 256
Tablo 87. Mansap Su Kullanm Haklar Raporu Aylara Gre Braklacak Su Miktar ......... 257
Tablo 88. Yanik Deresine Braklacak Toplam Su Miktar ................................................. 257
Tablo 89. letme Aamasnda Aa kacak Kat Atklar ve Bertaraflar .......................... 270
Tablo 90. evresel Fayda/Maliyet Analizi ............................................................................ 275
Tablo 91. ED zleme Program ............................................................................................ 281
Tablo 92. Proje Kapsamnda Aa kacak Atklar ve Bertaraf Yntemleri ....................... 293
Tablo 93. Arazinin Hazrlanmas ve naat Aamas le letme Aamasnda Aa kacak
Atklar ve Bertaraflar ............................................................................................................ 308

xii

EKLER DZN

EK-1: Resmi Belgeler
EK-1/A:DS Fizibilite Onay Yazs
EK-1/B:Adana evre ve ehircilik l Mdrl ED Gereklidir Karar
EK-1/C: Adana l zel daresi mar Plan Hakknda Gr
EK-1/D: DS 6. Blge Mdrl Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan Hakknda
Gr
EK-1/E: ED nceleme ve Deerlendirme Formu
EK-1/F: Bakabakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl Gr
EK-1/G: DS 6. Blge Mdrl Kta i Yzeysel Su Havzas Hakknda Gr
EK-1/H: Adana Kltr Varlklarn Koruma Blge Kurulu Mdrl Gr
EK-1/: Adana evre ve ehircilik Mdrl Doal Sit ve Tabiat Varlklar
Hakknda Gr
EK-1/J: MGEM Gr
EK-1/K: Gzpnar Ky Muhtarl Su Kullanm Hakknda Gr

EK-2: Haritalar, Planlar ve Kesitler
EK-2/A: 1/25.000 lekli Toporafik Harita
EK-2/B: Adana 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan, Lejant ve Plan Notlar
EK-2/C: CD Ortamnda Kadastral Plan
EK-2/D: 1/25.000 lekli Jeoloji Haritas
EK-2/E: Korunan Alanlar Haritas
EK-2/F: Arazi Varl Haritas
EK-2/G: Proje Kapsamndaki nitelerin Plan ve Kesitleri
EK-2/H: Proje nitelerine Ait Jeoloji Plan ve Kesitleri
EK-2/: GMS-1 Geirimli (Kum-akl) Oca malat Haritas
EK-2/J: GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Oca malat Haritas
EK-2/K: Heyelan Haritas

EK-3: Yanik Deresi Su Analiz Sonular
EK-4: DS Onayl Uzun Yllara Ait Aylk Ortalama Akmlar
EK-5: Mansap Su Kullanm Haklar Raporu
EK-6: Ekosistem Deerlendirme Raporu
EK-7: Peyzaj Onarm Plan
EK-8: GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Oca evre Ynetim Plan
EK-9: Patlatma Paterni
EK-10: Sosyal Etki Deerlendirmesi

xiii

KISALTMALAR

T.C. Trkiye Cumhuriyeti
TM Trafo Merkezi
A.. Anonim irket
AG Akm Gzlem stasyonu
bkz. Baknz
GDYY evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
ED evresel Etki Deerlendirmesi
dBA A-arlkl desibel
DS Devlet Su leri
HES Hidroelektrik Enerji Santrali
ha Hektar
hm
3
Hektometrekp
Hz Hertz
g Gram
GWh Gigavatsaat
kg Kilogram
km Kilometre
Leq Edeer grlt seviyesi
Lp Ses iddeti seviyesi
m Metre
m
2
Metrekare
m Metrekp
mm Milimetre
M.S.S. Maksimum Su Seviyesi
MW Megavat
N.S.S Normal Su Seviyesi
ort. Ortalama
KA nemli Ku Alan
TL mrn Tamamlam Lastik
PM Partikl Madde
s Saniye
TM Trafo Merkezi
vb. Ve Benzeri

SAN. TC. A..
SANTRAL 6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

1

BLM I: PROJENN TANIMI ve AMACI
(Proje Konusu Faaliyetin, Proje Kapsamndaki Tm nitelerin, Proje
Karakteristiklerinin Tanm (Proje Kapsamndaki letim Kanalnn Ak Kanal Olmas,
doal Hayat ve Yaban Hayat Asndan Olumsuzlaklara Neden Olabileceinden
Alternatiflerin Deerlendirilmesi, Kanal zerindeki Geit Sistemleri le lgili Bilgi),
Proje mr, Hizmet Amalar, Pazar veya Hizmet Alanlar ve Bu Alan erisinde
Ekonomik ve Sosyal Ynden lke, Blge ve/veya l leinde nem ve Gereklilikleri
(Rapor Hazrlanrken Proje Kapsamndaki Tm lemleri DS Tarafndan Onaylanm
Olan Fizibilite Raporuna Uygun Olarak Hareket Edilmesi ve Buna likin Bilgi ve Su
Kullanm Anlamas Hakknda Bilgi)

I.1.Projenin Tanm

Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. Tic. A..
1
tarafndan Adana li,
Saimbeyli ve Feke leleri, orak Ky ve Gzpnar Ky snrlarnda Yanik Deresi
zerinde Trkylmaz Reglatr ve Hidroelektrik Santrali 6,408 MW (6,408 MWm-
6,151 MWe)
2
projesinin yaplmas planlanmaktadr. Sz konusu proje ile ylda 24.248828
GWh elektrik enerjisi retilecektir.

Trkylmaz Reg. ve HES projesi kapsamnda yaplmas planlanan niteler;

Dolu gvdeli kardan all reglatr,
Dikdrtgen kesitli iletim kanal 1 ve 2,
At nal tipinde iletim tneli,
Cebri boru,
Ykleme havuzu,
ki adet Francis trbin ieren santral binasdr.

Proje kapsamnda ayrca;

Bahsedilen nitelerin inas iin, GMS-1 geirimli (kum-akl) oca ve GMS-2
geirimli (kum-akl) malzeme ocann iletilmesi,

letim kanallar yannda 4 m geniliinde ulam ve servis yollarnn almas,

Projede aa kacak kaz fazlas malzemenin depolanmas iin kaz fazlas
malzeme depolama alan-1, kaz fazlas malzeme depolama alan-2 ve kaz fazlas malzeme
depolama alan-3n kullanlmas,

alacak personelin gnlk ihtiyalarn karlamak amacyla reglatr yerinin
bitiiinde antiye tesisinin kurulmas planlanmaktadr.

Sz konusu proje iin Revize Fizibilite Raporu hazrlanm ve DS Hidroelektrik
Enerji Dairesi Bakanl tarafndan 12.04.2013 tarih ve 3982 sayl yazs ile onaylamtr
(Bkz. EK-1/A).

1
ED Raporunun Geri Kalan Ksmnda Faaliyet Sahibi veya Proje Sahibi Olarak Adlandrlacaktr.
2
ED Raporunun Geri Kalan Ksmnda Trkylmaz Reg. ve HES veya Proje Olarak Adlandrlacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

2

Trkylmaz Reg. ve HES projesi; 17.08.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 05.04.2013 tarih ve 28609 sayl Resmi Gazete)
ED Ynetmelii, EK-II Listesi Seme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi
Madde-32 Kurulu gc 0-25 MWm arasnda olan nehir tipi santraller kapsamnda yer
almasndan dolay Proje Tantm Dosyas hazrlanp, Adana evre ve ehircilik l
Mdrlne sunulmutur. Adana evre ve ehircilik l Mdrl, sz konusu proje
iin10.10.2012 tarih ve 11386 sayl yazs ile ED Gereklidir Karar vermitir (Bkz. Ek-
1/B). Bu balamda; Trkylmaz Reg. ve HES projesi iin, ED Bavuru Dosyas evre ve
ehircilik Bakanlna sunulmu, 06.06.2013 tarihinde Halkn Katlm Toplants,
10.06.2013 tarihinde ise Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants yaplmtr. Sz
konusu proje, Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants sonucunda verilen ED Raporu
zel Format dorultusunda hazrlanmtr.

Trkylmaz Reg. ve HES projesi ile orak Ky yaknlarnda 692,40 m nehir kotunda
dolu gvdeli olarak planlanan reglatrden alnan Yanik Deresinin sular iletim kanallar ve
iletim tneli ile Gzpnar Ky yaknlarndaki normal su seviyesinde (N.S.S.) 964,5 m
kotundaki ykleme havuzuna, buradan da cebri boru vastas ile kuyruk suyu kotu 882 m olan
santral binasndaki trbinlere aktarlarak elektrik enerjisi retilecektir. Sz konusu proje ile
sadece elektrik enerjisi retilecek olup, sulama, takn kontrol vb. amalarla
kullanlmayacaktr.

retilen elektrik enerjisi, 3500x2 kVA (6.3/ 31.5 kV) gcndeki trafo klarnda
dzenlenecek alt panolar zerinden 30 km uzunluundaki enerji iletim hatt ile Feke Trafo
Merkezi (TM) aktarlacaktr. Enerji iletim hatt projesi bu projeden bamsz bir proje olup,
daha sonra TEA tarafndan ED Raporu hazrlatlacaktr.

Proje alan,1/25.000 lekli toporafik haritada M35-B2 paftasnda yer almaktadr.
Projenin iaretlenmi olduu ve yakn evresindeki su kaynaklar, yerleimleri gsteren
1/25.000 lekli toporafik harita EK-2/Ada verilmitir.

I.2.Proje Karakteristiklerinin Tanm

Reglatr;

Trkylmaz Reglatr, Yanik Deresi zerinde 962,40 m talveg kotlarnda ina
edilecektir. Reglatr yerine mevcut yollardan ulamak mmkndr. Trkylmaz Reglatr
dolgu gvdeli ve kardan all tipindedir. Su alma az ve silt tutma havuzu sol sahilde
bulunmaktadr. Su alma aznn giri taban kotu talvegden 1,82 m ykseklikte 964,22 m
kotundadr. Su alma aznn nndeki su ykseklii (N.S.S) 967,00 mdir. Bu su kotuna 0,10
m dalgalanma pay vererek dolusavak eik kotu 967,10 m bulunmutur. Su alma azn geen
sular 2 x 5,00 m geniliindeki silt tutma havuzuna ulaacak ve bu havuzda ap0,2 mmden
kk olan partikller kelecektir. kelen partikller havuzun sonundaki tahliye kanallar
vastasyla az bir su yardmyla dere yatana braklacaktr. Silt tutma havuzunun taban eimi
0,01 alnmtr. Bu eimde yeterli srkleme gcne ulalmaktadr. Dolusavak takn debisi
326,08 m
3
/sdir. Bu debi 27,00 m geniliindeki bir savaktan savlacaktr. Takn geerken
savak eiinin stnde su ykseklii 3,00 m olmaktadr. Savan yannda 2,00 m geniliinde
bir adet akl geidi bulunacaktr. Su alma aznn nnde biriken partiklleri mansaba
aktarmak iin yaplacak olan akl geidi, 22,81 m
3
/s kapasiteye sahiptir ve takn esnasnda
dolusavak ile beraber alacaktr. akl geidi enerji krc havuza almaktadr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

3

Dolusavaktan sonra 28 m uzunluunda 27 m geniliinde enerji krc havuz yaplacaktr. Bu
sayede takn debisi herhangi bir hasar vermeden mansaba aktarlacaktr.

letim Kanal-1;

Su alma ve silt tutma havuzunu geen sular iletim kanal-1e ulaacaktr. letim
kanalnn geecei gzergah boyunca arazi eiminin %45lerde olmas ve jeolojik olarak
uygun olmama durumu gz nne alnarak iletim kanalnn kesitinin dikdrtgen olmasna
karar verilmitir. Dikdrtgen iletim kanal-1in eimi iin yaplan optimizasyon almas
sonucunda, iletim kanal-1in eimi 0,0005 olarak belirlenmitir. Kanaln taban genilii iin
optimizasyon almas yaplmtr. Bunun sonucunda 3,40 m taban geniliinde bir iletim
kanal yaplmas optimum zm olarak bulunmutur. Kanalda 8,80 m
3
/slik debi geerken su
ykseklii 1,98 m olacaktr. 0,30 m hava pay yeterli grlmtr. letim kanal-1in uzunluu
359,00 mdir.

letim Tneli;

letim kanal-1den alnan sular at nal biiminde olan iletim tneline iletilecektir.
letim tneli optimizasyonlar sonucunda hesaplanmtr. Hesaplamalar dorultusunda iletim
tneli genilii 3,00 m ykseklii 3,00 m ve tnelde su derinlii 2,13 m hesaplanmtr.
0,0006 eime sahip iletim tneli iin 0,80 m hava pay braklmtr. letim tneli, uzunluu
1600,00 mdir.

letim Kanal-2;

letim tnelinden gelen sular iletim kanal-2ye iletilecektir. Dikdrtgen iletim kanal-
2nin eimi iin yaplan optimizasyon almas sonucunda, kanal-2nin eimi 0,0005 olarak
belirlenmitir. Kanaln taban genilii iin optimizasyon almas yaplmtr. Bunun
sonucunda 3,40 m taban geniliinde bir iletim kanal yaplmas optimum zm olarak
bulunmutur. Kanalda 8,80 m
3
/slik debi geerken su ykseklii 1,98 m olacaktr. 0,30 m
hava pay yeterli grlmtr. letim kanal-2in uzunluu 1.769,00 mdir.

Ykleme Havuzu;

letim kanal-2den cebri boruya gei yerinde bir ykleme havuzu bulunacaktr.
Havuzun esas grevi nitelerin yke girmesinde yeterli miktarda hazr su bulundurmas,
ykten kma halinde sularn iletim kanal blgesinde kontrolsz bir ekilde evreye
dalmas yerine, tama sava vastas ile evreyi tahrip etmeden dere kotuna indirilmesini
temin etmektir. Ykleme havuzunda normal su seviyesi 964,65 mdir. Bu kotun 10 cm st
964,75 m tama sava kotudur. Maksimum su seviyesi 964,97 m ve havuz duvar st kotu
964,98 m olacaktr.

Ykleme havuzundan cebri boruya geite vorteks oluumunun nlenmesi gerekir.
Bunun iin de su alma zgaralar nnde cebri borunun belirli miktarda derinde kalmas
gerekmektedir. Bu sebeple cebri boru giri az taban kotu havuzun genel taban kotuna
nazaran daha aa 957,12 m kotuna drlmtr. Ykleme havuzunda minimum debide
vorteks olumamas iin su seviyesinin 957,12 m kotundan daha aa dmemesi
gerekmektedir. Ykleme havuzunun gerektii takdirde dipten boaltlmasn temin iin 1,00
SAN. TC. A..
ED RAPORU

4

m x 1,00 m ebadnda bir dipten boaltma kapa bulunacaktr. Bu kapan k da tama
sava ut kanalna balanacaktr.

Cebri Boru;

Cebri boru 1 adet olup 1,90 m apnda, 195 m uzunluundadr. Kurulu g ve cebri
boru optimizasyonu neticesinde maksimum trbin debisi 8,80 m
3
/s ve optimum cebri boru
ap 1,90 m olarak belirlenmitir.

Santral Binas;

Santral binas toplam 3204x2=6408 kW gcnde olmak zere toplam iki adet Francis
trbin, generatr gruplar, i ihtiya trafolar, montaj hol, kontrol odas, du ve tuvaletleri
ihtiva etmektedir. Santral binasnn dna 2 adet transformatr yerletirilecektir.

Tablo 1. Trkylmaz Proje Karakteristikleri
Reglatr Yeri ve Rezervuar
Yer Yanik Deresi
AG DS 1833
Drenaj Alan 280,00 km
2

Yllk Gelen Akm 155,21 hm
3

Takn Debisi 326,08 m
3
/s
Reglatr Yaps
Tip Dolu Gvdeli
Talvegden Ykseklii 4,60 m
Kret Uzunluu 27,00 m
Gvenilir Debi 1,78 m
3
/s
letim Kanal 1
Tip Dikdrtgen
Taban Genilii 3,40 m
Uzunluk 359,00 m
Eim 0,0005
Hava Pay 0,30 m
Kanal Derinlii 2,40 m
Su Derinlii 1,98 m
Maksimum Debi 8,80 m
3
/s
letim Tneli
Tip At Nal
Uzunluk 1600,00 m
Eim 0,0006 m
Su Derinlii 2,13 m
Hava Pay 0,80 m
letim Kanal-2
Tip Dikdrtgen
SAN. TC. A..
ED RAPORU

5

Uzunluk 1769,00 m
Eim 0,0005
Hava Pay 0,30 m
Su Derinlii 1,98 m
3
/s
Ykleme Havuzu
Maksimum Su Seviyesi (M.S.S.) 964,97 m
Normal Su Seviyesi (N.S.S.) 964,65 m
Minimum Su Seviyesi 963,22 m
Uzunluk 60 m
Genilik 6,00 m
Derinlik 6,36 m
Cebri Boru
ap 1,90 m
Uzunluk 195,00 m
Et Kalnl 10 mm
3
/s
Santral Binas
Yer Sol Sahil
Tip Betonarme
Kuyruk Suyu Seviyesi 882,00 m
Kurulu G 6.408 kW
nite Adedi 2
Trbin
Tip Francis
nite Kapasite 3.204 x 2= 6.408 kW
Maksimum Tek Trbin Debisi 4,40 m
3
/s
Minimum Tek Trbin Debisi 1,41 m
3
/s
Frekans 50 Hz
Maksimum Randman 0,92 (% 85 ykte)
Adet 2
Brt D 82,65 m
Net D 82,00 m
Generatr
Tip Yatay Milli Senkron
Generatr Kapasite 3.075,8 kW
G Faktr 0,90
Gerilim 6,3 kV
Frekans 50 Hz
Generatr Devir Adedi 1.000 d/dak
Adet 2
Dizel Generatr
Tip Dizel
SAN. TC. A..
ED RAPORU

6

Kapasite 100 kVA
Devir 1.500 d/dak
Adet 1
Transformatr
Tip Harici
Transformatr Kapasite 3.500 kVA
Giri k Voltaj 6,3/1,5kV
Adet 2
Yllk Enerji retimi
Yllk Gvenilir Enerji retimi 10.676233 GWh
Yllk Sekonder Enerji retimi 13.572596 GWh
Yllk Toplam Enerji retimi 24.248828 GWh

GMS-1 Geirimli (Kum-akl) Oca;

GMS-1 geirimli (kum-akl) oca, talk dere yatandaki alvyondan olumakta ve
19.106,5 m
2
alan kaplamaktadr. GMS-1 geirimli (kum-akl) ocandan projenin inaat
aamas olan 32 ay sresince 8.700 m
3
malzeme alnacaktr. Malzeme ocanda ylda 12 ay,
ayda 30 gn, gnde 10 saat allacaktr. GMS-1 geirimli (kum-akl) malzemenin
younluu 1,6 ton/m
3
olarak alnmtr.

GMS-1 geirimli (kum-akl) oca 3213 sayl Maden Kanuna gre I. Grup a bendi
maden snfnda yer almaktadr.

GMS-1 geirimli (kum-akl) ocanda retime balanmadan nce Adana l zel
daresine bavuru yaplarak Hammadde retim zin Belgesi ve Yeri Ama ve alma
Ruhsat alnacaktr.

GMS-1 geirimli (kum-akl) oca, 17.05.2005 tarih ve 25818 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarakyrrle giren (deiiklik: 26.08.2010 tarih ve 27684 Sayl Resmi Gazete)
Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii; Tampon blgede yaplmas Bakanlk iznine tabi
olan faaliyetlerin belirtildii Ek-2 listesinde 1.3. Ta ocaklar, ak ocak madencilii,
patlatma yaplarak maden karlan ocaklar kapsamnda yer almasndan dolay Orman ve Su
leri Blge Mdrlne bavurularak Ek-2 Sulak Alan Faaliyeti zin Belgesi alnacaktr.


19.845,5 m
2
3
younluu 1,6 ton/m
3
olarak alnmtr.

GMS-2 geirimli (kum-akl) oca 3213 sayl Maden Kanuna gre I. Grup a bendi

SAN. TC. A..
ED RAPORU

7

Ruhsat alnacaktr.

Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii; Tampon blgede yaplmas bakanlk iznine tabi

Ulam ve Servis Yollarnn Almas

letim kanallarnn yannda 4 m geniliinde servis yolu alacaktr. letim kanalnn
yanndaki servis yollar dnda yeni yol yapmna gerek duyulmamaktadr. Ancak, yeni yol
almas sz konusu olursa Karayollar Blge Mdrl, l zel daresi, DS Blge
Mdrl ve ilgili Belediyeleri ile ortak hareket edilecek ve gerekli tm izinler alnacaktr.

Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan

Proje kapsamnda aa kacak olan kaz fazlas malzemenin uygun nitelikte olanlar
geri dolgu ve mevcut yollarn stabilizasyonu ile yeni alacak servis yollarnn
dzenlenmesinde kullanlacaktr. Kaz fazlas malzemenin artan ksm iin Kaz Fazlas
Malzeme Depolama Alan-1, Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan -2 Kaz Fazlas
Malzeme Depolama Alan-3 olmak zere 3 adet kaz fazlas malzeme depolama alan
belirlenmitir. Konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrlne gr sorulmutur. DS 6. Blge
Mdrl tarafndan; Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 iin Yanik (Panik)
Deresinden, Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-2 ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama
Alan-3 iin kuru dere yataklarndan dere st evinden itibaren 50er metre sal sollu
eritvari sahann yaplama ve faaliyet dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili
yaz EK-1/Dde verilmitir.

antiye Tesisi

Sz konusu projenin inaat aamasnda alacak personelin gnlk ihtiyalarnn
(konaklama, yemek, wc, banyo vb.) karlanmas amacyla reglatr yerinin bitiiinde
antiye tesisi kurulmas planlanmaktadr. antiye tesisi, inaat aamas bittikten sonra
sklerek kaldrlacak ve toporafya eski haline getirilecektir.

I.3.Projenin mr

Projenin inaat aamas 32 ay, ekonomik mr ise lisans sresi olan 49 yl olarak
ngrlmektedir. Hidroelektrik santrallerinde teknolojik gelimeler, tesis bakmnn dzenli
yaplmas ve havzann su potansiyelinin yeterli gelmesi durumunda projenin ekonomik
mrnn daha uzun olmas beklenmektedir. letme sresinin uzatlmas gndeme geldiinde
gerekli izinler alnarak iletme sresinin devam salanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

8

I.4. Projenin Hizmet Amalar

Trkiyede gelimeye bal olarak enerji ihtiyac srekli artmaktadr, dolaysyla bu
ihtiyac karlamak bir zorunluluktur. Bu zorunlu ihtiyac karlamakta temiz, doal, evreye
en az zarar veren enerji kayna olarak yenilenebilir enerji kaynaklarmzn en st dzeyde
deerlendirilmesi asndan hidroelektrik enerji retimi nem arz etmektedir. Hidroelektrik
enerji retimi, elektromekanik tehizat haricinde darya baml olmadan z kaynaklarmz
kullanmas ve yenilenebilir olmas nedeniyle kmr ve doalgazla alan termik santrallerle
mukayese edildiinde daha avantajl grnmektedir.

Trkiyenin yllara gre artan elektrik enerjisi ihtiyacnn karlanabilmesi iin yeterli
yatrmlarn yaplmas zorunludur. Aksi halde ksa srede enerji yetersizliinden bir
darboaza girilmesi ihtimali yksektir. Bu nedenle konuyla ilgili yatrmlarn hzlandrlmas
ve yeni hidroelektrik santrallerin iletmeye almas gerekli grlmektedir.

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin hizmet amac da Yanik Deresinin su
potansiyelinden yararlanlarak elektrik enerjisi retmek ve artan elektrik enerjisi ihtiyacn
karlamaktr.

I.5. Pazar veya Hizmet Alanlar ve Bu Alan erisinde Ekonomik ve Sosyal
Ynden lke, Blge ve/veya l leinde nem ve Gereklilikleri

lkemizde hzl sanayilemenin gerei, artan enerji ann kapatlabilmesi iin fosil
enerji kaynaklarnn yannda hidroelektrik santrallerin de ncelikli olarak ele alnmas kendini
yenileyebilir hidroelektrik potansiyelin deerlendirilmesi gerekmektedir.

Genellikle hidroelektrik santrallarn ilk maliyetleri yksek, fakat iletme maliyetleri
dk olmaktadr. Ekonomik limitler iinde kalmak artyla, lkenin sahip olduu
hidroelektrik potansiyelin ncelikle devreye alnmas aklc bir davran olacaktr.

Kullanm kolayl, istendii anda dier enerji trlerine dntrlebilmesi ve gnlk
hayattaki yaygnlndan dolay, bir lkede fert bana enerji tketimi, o lkenin kalknmlk
seviyesinin ve dolaysyla da yaam standardnn bir gstergesi olarak kabul edilmektedir.

Enterkonnekte sistem iinde, hidroelektrik santrallar, enerji talebinin karlanmasnda
ok nemli bir yere sahiptirler. Nitekim talep deiikliklerine annda uyum salayabilmeleri,
ksa srede devreden kp girme zellikleri ve nihayet sistemin frekans kontrol ve sabitleme
zellikleri sebebiyle, ok arzu edilen ve gerekli tesisler olmaktadrlar.

Trkiye brt elektrik enerjisi retim, ithalat, ihracat ve talebinin yllar itibariyle
geliimi Tablo 2de verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

9

Tablo 2. Trkiye Brt Elektrik Enerjisi retim thalat hracat ve Talebinin Yllar tibariyle
Geliimi (GWh)
Ulusal retim
thalat Toplam hracat Toplam Toplam Talep Art
Yllar Toplam Art
1995 86.247,40 10,1 0 695,9 8.551,50 10,0
1996 94.861,70 10,0 270,1 343,1 94.788,70 10,0
1997 103.295,80 8,9 2492,3 271,0 105.517,10 11,3
1998 111.022,40 7,5 3298,5 298,2 114.022,70 8,1
1999 116.439,90 4,9 2330,3 285,3 118.484,90 3,9
2000 124.921,60 7,3 3791,3 437,3 128.275,60 8,3

Ulusal elektrik enerjisi ihtiyacnn karlanmasnda zaman zaman skntlar ekilmekte
ve Tablo 2den de grlecei zere, arz-talep dengesi, yaplan ithalatla karlanmaktadr.
Dier taraftan, son senelerde yatrmlarn hidroelektrik santraller yerine doal gaz
santrallerine doru kaydrlm olmas, hidrolik/termik dengesini hidroelektrikler aleyhine
bozmu bulunmaktadr. Bununla beraber Trkiye, Avrupa Birlii ile imzalam olduu
Gmrk Birlii anlamasna gre, Topluluun Enerji Politikasna uyumlu hareket etmesi
gerekmektedir. Bu durumda, Avrupa Birliinin Yeil Enerjiyi (Hidrolik, Gne, Rzgar,
Biyomas) destekleme politikalar lkemizde de geerlidir. Bu politikann esaslar aada
verilmitir:

CO
2
emisyonu yaratan yaktlara ek vergiler getirilecektir.
Yeil enerjiye KDV indirimi uygulanacaktr.
Yeil enerjiye Ekolojik Vergi Geri demesi (sbvansiyonu) nerilmektedir.

Bu yeni kriterlerin yeil enerjiye 3 cent/kWh kadar bir fiyat desteklemesi yarataca
dnlmektedir.

lkemizde hidroelektrik enerji potansiyeli olduka yksektir. Teknik ve ekonomik
olarak deerlendirebilir hidroelektrik enerji potansiyeli yaklak 127 milyar kWh/yldr.
Ancak 2005 yl sonu itibariyle mevcut tesislerle bu potansiyelin % 36s retilebilmektedir.
Ulusal Enerji Sisteminin Orta Dnem ve Uzun Dnem G ve Enerji Talebi Tahmini Tablo
3te verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

10

Tablo 3. Ulusal Enerji Sisteminin Orta ve Uzun Dnem G ve Enerji Talebi Tahmini
Yl Puant G (MW) Art (%)
Enerji Talebi
(GWh)
Art (%)
2005 25 000 - 159 650 -
2006 28 269 13,1 176 401 10,5
2007 30 561 8,1 190 700 8,1
2008 33 077 8,2 206 400 8,2
2009 35 817 8,3 223 500 8,3
2010 38 785 8,3 242 021 8,3
2011 41 965 8,2 262 000 8,3
2012 45 409 8,2 283 501 8,2
2013 49 029 8 306 100 8
2014 552 905 7,9 330 301 7,9
Kaynak: TEA APK Daire Bakanl, Talep Tahmini almas, 2005-2014

2011 ylnda elektrik enerjisi talebinin maksimum ve minimum olduu gnlerin yk
erisi ekil 1 ve ekil 2de verilmektedir. 2011 ylnda en yksek tketimin olduu gnde
puant talep 36122 MW olarak gereklemitir.

ekil 1. 2011 Yl Elektrik Enerjisi Tketiminin Maksimum Olduu Gnde (28 Temmuz 2011)
Santrallarn Enerji Kayna Trlerine Gre alma Durumlar

SAN. TC. A..
ED RAPORU

11

ekil 2. 2011 Yl Elektrik Enerjisi Tketiminin Minimum Olduu Gnde (6 Kasm 2011) Santrallarn
Enerji Kayna Trlerine Gre alma Durumlar

2011 yl iin hazrlanan retim programnda 227 Milyar kWh olarak tahmin edilen
Trkiye toplam elektrik tketimi bir nceki yla gre %9 artla 229,3 Milyar kWh olarak
gereklemitir. Trkiye toplam elektrik enerjisi retimi ise 228,4 Milyar kWh olarak
gereklemitir. 2011 yl sonu itibariyle Trkiye toplam kurulu gc 53211,1 MW olup, bu
gcn Kurululara dalm Tablo 4te verilmitir.

Tablo 4. 2011 Yl Kurulu G Dalm

KURULU G
MW
TOPLAM G
MW
Kurululara
Dalm (%)
EA
SANTRALLARI
TERMK 8.690,9
20.280,4 38,1
HDROLK 11.589,5
EA'A BALI
ORTAKLIK
SANTRALLARI
TERMK 3.870,0 3.870,0 7,3
LETME
HAKKI
DEVREDLEN
SANTRALLAR
TERMK 620,0
747,7 1,4
HDROLK 127,7
YAP LET
SANTRALLARI
TERMK 6.101,8 6.101,8 11,5
YAP LET
DEVRET
SANTRALLARI
TERMK 1.449,6
2.419,8 4,5 HDROLK 952,8
RZGAR 17,4
SERBEST
RETM
TERMK 11.025,5
16.772,7 31,5
HDROLK 3.922,9
SAN. TC. A..
ED RAPORU

12

RKET
SANTRALLARI
JEOTER. 114,2
RZGAR 1.710,1
OTOPRODKT
R
SANTRALLAR
TERMK 2.473,3
3.018,7 5,7 HDROLK 544,2
RZGAR 1,2
TRKYE
TOPLAM
KURULU G
TERMK 34.231,1
53.211,1 100,0
HDROLK 17.137,1
JEOTER. 114,2
RZGAR 1.728,7

Trkiyede elektrik enerjisi retimi, iletimi ve datmyla Enerji Piyasas Dzenleme
Kurumu (EPDK), Elektrik retim A..(EA), Trkiye Elektrik letim A.. (TEA),
Trkiye Elektrik Ticaret ve Taahht A.. (TETA), Trkiye Elektrik Datm A.. (TEDA),
Kayseri ve Civar Elektrik T.A.. ve dier kurulular uramaktadr. 2005 sonunda hidrolik
kaynaklar, toplam kurulu gcn % 53,14n olutururken, bu kaynaklardan toplam elektrik
enerjisi retiminin % 25,21i elde edilmitir.

2011 yl sonundaki toplam elektrik enerjisi retimi 229,4 Milyar kVholarak
gereklemitir. Hidroelektrik santrallerin retimi, ya koullarna baml olduundan her
yl toplam retim iindeki pay deiim gstermektedir. 2011 yl sonundaki toplam elektrik
enerjisi retiminin % 22,4n hidrolik kaynaklar oluturmaktadr (TEA Milli Yk Tevzii
Mdrl).

2013 yl Mart ay sonu itibariyle Trkiye toplam kurulu gc 57.794,3 MW olup
bunun 35.172,6 MW termik, 20.092,0 MW hidrolik, 162,2 MW jeotermal ve 2.367,5
MW ise rzgar santrallerine aittir.

Hidroelektrik enerji retimi, elektro-mekanik tehizat haricinde darya baml
olmadan z kaynaklarmz kullanmas ve yenilenebilir olmas nedeniyle kmr ve doalgazla
alan termik santrallerle karlatrldnda daha avantajldr. lkemizin yllara gre artan
elektrik enerjisi ihtiyacnn karlanabilmesi iin yeterli yatrmlarn yaplmas gereklidir. Aksi
halde yaklak 3-4 yl sonrasnda enerji yetersizliinden bir darboaza girilmesi ihtimali
yksektir. Bu nedenle konuyla ilgili yatrmlarn hzlandrlmas ve yeni hidroelektrik
santrallerin iletmeye almas zorunlu grlmektedir.

Hidroelektrik santrali tercih edilmesinin balca nedenleri yledir;

Hidroelektrik santraller verimlilii ok yksek santrallerdir. Trbin ve jeneratr
imalatndaki teknolojik gelimeler ile verimlilikleri %95lerin zerine kartlmtr.

Hidroelektrik enerji pik ihtiyalar iin en uygun enerji trdr. Ksa srede
devreye girme ve devreden kma zelliklerinden dolay sistem reglasyonu asndan iletme
gvenilirliini temin eder.

Hammadde girdi maliyetleri yoktur.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

13

Yenilenebilir kaynak olmas nedeniyle temiz (yeil) elektrik enerjisi ihracat
imkan yaratr.

Yerli kaynak olmas nedeniyle hammadde girdisi bakmndan darya bamll
yoktur.

Hidroelektrik projeler i olana salayarak istihdama olumlu katkda bulunur.

lkemizdeki mevcut elektrik enerjisi retimi ve tketimi dikkate alndnda
Trkylmaz Reg. ve HES projesi ile elektrik retim miktarna katk salayarak da bamllk
azaltlm ve inaat ve iletme aamasnda yaratt istihdam ile ekonomiye katkda
bulunulmu olacaktr.

I.6. Fizibilte Raporunun Onay Aamas ve Su Kullanma Anlamas Hakknda
Bilgi

Trkylmaz Reg. ve HES projesi iin hazrlanm olan Revize Fizibilite Raporu, DS
Hidroelektrik Enerji Dairesi Bakanl tarafndan 12.04.2013 tarih ve 3982 sayl yazs ile
onaylamtr (Bkz. EK-1/A). ED Raporu hazrlanrken Revize Fizibilite Raporundan
yararlanlm ve Revize Fizibilite Raporunda yer alan verilere gre hazrlanmtr.

26.03.2003 tarih ve 25150 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
(deiiklik: 04.07.2012 tarih ve 28343 sayl Resmi Gazete) Elektrik Piyasasnda retim
Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likin Usul ve
Esaslar Hakknda Ynetmelik Madde 12 irket tarafndan ina edilecek btn tesislere
ilikin olarak ilgili mevzuat erevesinde ED Raporu, Proje Tantm Dosyas hazrlanmas
ve evre ve ehircilik Bakanl'ndan ED Olumlu Karar veya ED Gerekli Deildir Karar
alnmas irketin sorumluluunda olup Su Kullanm Hakk Anlamas imzalanmas ncesi bu
kararlarn ibraz edilmesi zorunludur. hkmleri gereince sz konusu proje iin ED
Olumlu Kararnn alnmasn mteakip DS Genel Mdrl ile Su Kullanm Hakk
Anlamas imzalanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

14

BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU

Trkylmaz Reg. ve HES projesi, Adana li, Saimbeyli ve Feke lesi, orak Ky ve
Gzpnar Ky snrlarnda Yanik Deresi zerinde yaplmas planlanmakta olup, 1/25.000
lekli toporafik haritada M35-B2 paftasnda yer almaktadr.

Proje alan ortalama ku uuu, Adana il merkezine 118 km, Saimbeyli le merkezine
14,90 km, Feke le merkezine 16,80 km mesafede yer almaktadr. Proje alan, yer bulduru
haritas ekil 3, fotoraflar ise ekil 4-5-6-7de verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

15

ekil 3. Yer Bulduru Haritas

Trkylmaz
Reg. ve HES
SAN. TC. A..
ED RAPORU

16

ekil 4. Reglatr Yeri

ekil 5. letim Kanal-1

SAN. TC. A..
ED RAPORU

17

ekil 6. Ykleme Havuzu ve Cebri Boru

ekil 7. Santral Binas
SAN. TC. A..
ED RAPORU

18

II.1. Faaliyet Yeri (Proje Yerinin lgili daresince Onanm 1/50.000, 1/100.000, 1/25.000
lekli evre Dzeni Plan, Nazm mar Plan, Uygulama mar Plan zerinde
Gsterimi, Lejandlar ve Plan Notlaryla Birlikte Sunulmas, Proje Sahas ve Yakn
evresinin lekli Harita veya Kroki zerinde Gsterilmesi, Mesafelerinin Belirtilmesi,
Proje Alannn Hangi Blgesinde Olduu, Etrafndaki Tesislerin sim, Yn ve
Uzaklklar, Tesise Ulam in Kullanlacak Yol Gzergahlar (Varsa 1/20.000 lekli
evre Dzeni Plan, 1/5.000 lekli Nazm mar Plan ve 1/10.000 lekli Uygulama
mar Plannn Lejand ve Plan Notlaryla Birlikte Sunulmas, Ayrca Sz Konusu Planda
. Tarih ve . Sayl Karar le . Tarafndan Onaylanmtr ve Aslnn Ayndr
Damgalarnn Bulunmas) Belirtilmelidir.)

Gzpnar Ky snrlarnda Yanik Deresi zerinde yaplmas planlanmaktadr.

Adana 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan, Adana l zel daresi tarafndan
03.09.2007 tarih ve 149 sayl karar ile onaylanm, 04.12.2007 tarih ve 267 sayl karar ile
kesinlemitir.

Sz konusu proje, Adana 1/100.000 lekli evre Dzeni Plannda Yerleik Alanlar,
Akarsu, Orman, Maden Yata/Ta Oca, Marjinal Tarm Alanlar ierisinde kalmaktadr.
Proje alann iaretlenmi olduu Adana 1/100.000 lekli evre dzeni plan ekil 8de
verilmitir. Adana 1/100.000 lekli evre dzeni plan, lejant ve plan notlar ise EK-2/Bde
verilmitir.

Proje alannda imar plan olup olmad konusunda Adana l zel daresine gr
sorulmutur. Konu ile ilgili Adana l zel daresi 03.01.2013 tarih ve 83 sayl yazsnda
nazm imar plan, uygulama imar plan bulunmadn belirtmi olup, ilgili yaz EK-1/Cde
verilmitir.

Proje kapsamndaki tm nitelerin konumu gsteren kroki ekil 9, 1/25.000 lekli
harita zerinde gsterimi ise ekil 10 ve EK-2/Ada verilmitir.

Proje alanna en yakn yerleimler Saimbeyli lesine bal orak Ky, Suat
Mahallesi ve Feke lesine bal Gzpnar Kydr. Proje kapsamndaki nitelerin en yakn
yerleim merkezi, en yakn duyarl yapya olan mesafeleri ve uydu grntleri Tablo 6da
verilmitir.

Tablo 5. Proje nitelerinin evre Dzeni Planndaki Yerleri
nite Ad evre Dzeni Planndaki Yeri
Gl (Rezervuar) Alan Yerleik Alanlar, Akarsu
Reglatr Akarsu
letim Kanal-1 Orman, Maden Yata/Ta Oca
etim Tneli
Orman, Maden Yata/Ta Oca, Marjinal Tarm
Alanlar
letim Kanal-2 Orman, Marjinal Tarm Alanlar
Ykleme Havuzu Orman
Cebri Boru Orman
SAN. TC. A..
ED RAPORU

19

Santral Orman

ekil 8. Proje Alannn Adana 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan zerinde Gsterimi

SAN. TC. A..
TRKYILMAZ REGLATR VE HDROELEKTRK SANTRAL
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU
20

ekil 9. Trkylmaz Reg. ve HES niteleri ve Yakn Yerleimleri Gsteren leksiz Kroki
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

21

ekil 10. Trkylmaz Reg. ve HES niteleri ve Yakn Yerleimleri Gsteren 1/25.000 lekli Toporafik Harita
En Yakn Yerleimler
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

22

Tablo 6. Proje Alanna En Yakn Yerleimler, En Yakn Duyarl Yaplar ve Uydu Grntleri
nite
Ad
En
Yakn
Yerleim
Yeri
Merkezi
En
Yakm
Duyarl
Yap
Uydu Grnts
Reglatr 480 m 225 m

480 m
225 m
Trkylmaz
Reglatr
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

23

letim
Kanal-1
480 m 25 m

480 m
25 m
letim
Kanal-1
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

24

letim
Tneli
1.065 m 95 m

95 m
1.065
mm letim
Tneli
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

25

letim
Kanal-2
505 m 70 m

505 m
70 m
letim
Kanal-2
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

26

Ykleme
Havuzu
465 m 93 m

465 m
93 m
Ykleme
Havuzu
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

27

Cebri
Boru
365 m 30 m

365 m
30 m
Cebri
Boru
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

28

Santral 365 m 60 m

60 m
365 m Santral
TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

29

II.2. Proje Kapsamndaki Faaliyet nitelerinin Konumu (Btn dari ve Sosyal
nitelerin Alt Yap nitelerinin Varsa Dier nitelerin Proje Alan indeki
Konumlarnn Koordinatlar le Birlikte Varsa Memba ve Mansabndaki Dier
Projelerle Birlikte Vaziyet Plan zerinde Gsterimi, Planlanan Tesisin Mevcut Yaplar
le Olan likisi ve Alana ve Yakn evresine Ait 1/25.000 lekli Toporafik
Haritalarn Eklenmesi, Bunlar in Belirlenen Kapal ve Ak Alan Byklkleri,
Binalarn Kat Adetleri ve Ykseklikleri, Temsili Resmi, Koordinatlarn Harita zerine
lenmesi


Cebri boru,
Ykleme havuzu,

Bu nitelerin inas iin proje kapsamnda, GMS-1 geirimli (kum-akl) oca ve
GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi planlanmaktadr. Sz konusu proje
kapsamndaki nitelerin ED-50 UTM 6 Derece ve WGS 84 Corafik koordinatlar Tablo 7de
verilmitir.

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin hemen membanda inaat devam eden orakl
Reg. ve HES projesi, mansabnda ise henz planlama aamasnda olan Asmaca Baraj ve HES
projesi bulunmaktadr.

orakl Reg. ve HES projesi, Muy Enerji Elektrik retim Ltd. ti. tarafndan
yaplmaktadr. orakl Reg. ve HES projesinin inaat aamas balam olup, kurulu gc
2,60 MWdr. orakl Reg. ve HES projesinin santral binas, Trkylmaz Reg. ve HES
projesinin reglatr yerine ortalama ku uuu 510 m mesafededir.

Asmaca Baraj ve HES projesi ise Trkylmaz Reg. ve HES projesinin de yatrmcs
olan Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. Tic. A.. tarafndan yaplmas
planlanmakta olup, fizibilite raporu onay aamasndadr. Asmaca Baraj ve HES projesinin
baraj gvdesi, Trkylmaz Reg. ve HES projesinin santral binasna ortalama ku uuu 6,68
km mesafededir. Sz konusu projenin membanda ve mansabndaki projeleri gsteren
1/100.000 lekli toporafik harita ekil 11de verilmitir.

Trkylmaz Reg. ve HES projesinde yer alan niteler 376.984,1 m
2
alan
kaplamaktadr. Proje kapsamndaki nitelerin kapladklar alan miktar Tablo 8de verilmitir.

TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

30

Tablo 7. Proje Kapsamndaki nitelerin Koordinatlar
Koor. Sras : Saa,Yukar Koor. Sras : Enlem, Boylam
D.O.M. : 33 D.O.M. : --
Zon : 36 Zon : --
GL (REZERVUAR) ALANI
756533.3957 : 4208730.8445 37.988345 : 35.920768
756544.5421 : 4208730.5998 37.988340 : 35.920895
756595.1190 : 4208758.1086 37.988573 : 35.921480
756641.2147 : 4208804.1700 37.988975 : 35.922021
756686.0298 : 4208825.2814 37.989152 : 35.922538
756733.4059 : 4208816.3251 37.989058 : 35.923074
756825.5972 : 4208827.2007 37.989130 : 35.924126
756901.1427 : 4208831.6789 37.989149 : 35.924987
756963.1763 : 4208824.5430 37.989067 : 35.925690
756976.6209 : 4208793.8354 37.988787 : 35.925832
756972.1393 : 4208777.8419 37.988644 : 35.925775
756954.8535 : 4208774.0035 37.988614 : 35.925577
756918.3611 : 4208774.0035 37.988625 : 35.925162
756866.5035 : 4208783.5995 37.988726 : 35.924576
756838.3340 : 4208783.5995 37.988734 : 35.924255
756785.1961 : 4208782.3201 37.988737 : 35.923650
756725.6559 : 4208786.7983 37.988794 : 35.922975
756687.0464 : 4208778.3472 37.988729 : 35.922533
756656.7393 : 4208753.6545 37.988516 : 35.922179
756632.6280 : 4208727.1678 37.988284 : 35.921895
756576.9292 : 4208699.6589 37.988052 : 35.921252
756534.5545 : 4208699.5915 37.988064 : 35.920770
REGLATR
756534.5545 : 4208699.5915 37.988064 : 35.920770
756528.4334 : 4208714.6334 37.988201 : 35.920706
756533.3957 : 4208730.8445 37.988345 : 35.920768
756538.7540 : 4208714.7905 37.988199 : 35.920823
LETM KANALI-1
756037.8130 : 4208430.2219 37.985779 : 35.915025
756061.8224 : 4208409.8352 37.985589 : 35.915290
756120.5932 : 4208410.6509 37.985580 : 35.915959
756145.8974 : 4208411.4666 37.985580 : 35.916247
756171.2016 : 4208462.0373 37.986028 : 35.916553
TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

31

756197.3221 : 4208488.9540 37.986263 : 35.916860
756229.1564 : 4208499.5575 37.986349 : 35.917226
756262.8415 : 4208518.7429 37.986512 : 35.917615
756299.2539 : 4208528.3391 37.986589 : 35.918033
756322.5472 : 4208540.8369 37.986695 : 35.918302
756341.7536 : 4208570.0251 37.986952 : 35.918531
756368.5628 : 4208606.4104 37.987272 : 35.918849
756386.1688 : 4208636.3983 37.987537 : 35.919060
756416.7579 : 4208679.7320 37.987918 : 35.919423
756476.9383 : 4208698.9242 37.988074 : 35.920115
756517.2719 : 4208699.5640 37.988068 : 35.920574
756534.5545 : 4208699.5915 37.988064 : 35.920770
LETM TNEL
756037.8130 : 4208430.2219 37.985779 : 35.915025
755242.1824 : 4207005.7960 37.973182 : 35.905470
LETM KANALI-2
754720.5897 : 4206201.6564 37.966090 : 35.899254
754727.5277 : 4206216.0145 37.966217 : 35.899338
754737.6292 : 4206233.8234 37.966375 : 35.899459
754737.6292 : 4206255.1941 37.966567 : 35.899467
754726.9335 : 4206271.8157 37.966720 : 35.899351
754714.4553 : 4206290.8118 37.966894 : 35.899216
754708.5133 : 4206326.4296 37.967216 : 35.899161
754710.2741 : 4206356.3955 37.967486 : 35.899192
754717.0391 : 4206371.3153 37.967618 : 35.899274
754741.1727 : 4206387.8579 37.967760 : 35.899554
754742.3611 : 4206404.4795 37.967909 : 35.899574
754730.4771 : 4206416.9457 37.968025 : 35.899443
754710.8683 : 4206437.1290 37.968212 : 35.899227
754701.9553 : 4206457.9061 37.968402 : 35.899133
754697.7958 : 4206485.2130 37.968649 : 35.899095
754712.0567 : 4206517.8626 37.968938 : 35.899269
754727.6843 : 4206531.5874 37.969058 : 35.899452
754732.1829 : 4206535.9638 37.969096 : 35.899504
754754.7065 : 4206563.2875 37.969335 : 35.899770
754758.7286 : 4206592.2185 37.969595 : 35.899826
754761.1594 : 4206646.4373 37.970082 : 35.899873
754741.0491 : 4206681.7973 37.970406 : 35.899657
754707.2636 : 4206727.6047 37.970828 : 35.899289
754674.2827 : 4206750.1066 37.971040 : 35.898922
754616.3649 : 4206780.6448 37.971331 : 35.898274
TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

32

754592.2325 : 4206811.1830 37.971612 : 35.898011
754596.2546 : 4206846.5431 37.971930 : 35.898069
754615.5605 : 4206869.8487 37.972134 : 35.898297
754637.2797 : 4206883.5105 37.972251 : 35.898548
754670.2606 : 4206906.0123 37.972444 : 35.898931
754696.8063 : 4206934.9433 37.972697 : 35.899243
754703.3252 : 4206962.8201 37.972946 : 35.899328
754707.1635 : 4206981.3543 37.973112 : 35.899378
754716.7594 : 4207008.1970 37.973351 : 35.899496
754742.9884 : 4207022.8965 37.973476 : 35.899800
754789.0487 : 4207015.2272 37.973394 : 35.900321
754844.7050 : 4207002.4450 37.973263 : 35.900949
754908.8844 : 4207003.8786 37.973258 : 35.901679
754944.0693 : 4207016.0217 37.973357 : 35.902084
754982.4530 : 4207047.9772 37.973634 : 35.902532
755008.0422 : 4207074.8199 37.973869 : 35.902832
755057.9409 : 4207071.6243 37.973826 : 35.903398
755078.4121 : 4207050.5337 37.973630 : 35.903624
755102.7218 : 4207035.1950 37.973485 : 35.903895
755132.7890 : 4207029.4430 37.973425 : 35.904235
755180.7685 : 4207028.8039 37.973406 : 35.904780
755210.8357 : 4207019.2173 37.973311 : 35.905118
755242.1824 : 4207005.7960 37.973182 : 35.905470
YKLEME HAVUZU
754728.2671 : 4206195.2488 37.966030 : 35.899339
754696.2290 : 4206156.8618 37.965693 : 35.898961
754688.5516 : 4206163.2694 37.965753 : 35.898876
754720.5897 : 4206201.6564 37.966090 : 35.899254
CEBR BORU
754688.5516 : 4206163.2694 37.965753 : 35.898876
754526.5389 : 4206178.8604 37.965939 : 35.897040
SANTRAL BNASI
754510.0268 : 4206190.5961 37.966049 : 35.896856
754526.3621 : 4206190.5961 37.966045 : 35.897042
754526.3621 : 4206170.5458 37.965864 : 35.897035
754510.0268 : 4206170.5458 37.965869 : 35.896849
756691.0785 : 4208814.9960 37.989058 : 35.922592
756694.4358 : 4208807.5438 37.988990 : 35.922627
756695.9271 : 4208784.0688 37.988778 : 35.922636
756645.1965 : 4208744.5721 37.988437 : 35.922045
TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

33

756611.2521 : 4208708.4285 37.988121 : 35.921646
756519.7229 : 4208686.2405 37.987948 : 35.920597
756422.7371 : 4208675.4346 37.987878 : 35.919490
756385.8073 : 4208671.7088 37.987855 : 35.919069
756365.6651 : 4208651.5875 37.987679 : 35.918832
756319.4099 : 4208675.8072 37.987910 : 35.918315
756372.0064 : 4208729.0910 37.988375 : 35.918932
756430.5698 : 4208730.9542 37.988375 : 35.919599
756477.9445 : 4208740.2695 37.988446 : 35.920141
756570.4535 : 4208739.5243 37.988413 : 35.921193
756626.4846 : 4208785.1602 37.988808 : 35.921846
754398.3186 : 4206373.8038 37.967730 : 35.895651
754439.3113 : 4206391.2569 37.967875 : 35.896123
754529.3994 : 4206205.7618 37.966180 : 35.897082
754527.3829 : 4206140.5486 37.965594 : 35.897036
754478.3255 : 4206071.4071 37.964985 : 35.896453
754431.2669 : 4205977.9298 37.964157 : 35.895885
754390.9460 : 4206003.4383 37.964398 : 35.895436
754442.0186 : 4206083.3203 37.965103 : 35.896045
754465.5397 : 4206108.8287 37.965326 : 35.896321
754479.6513 : 4206163.8736 37.965817 : 35.896501
755671.3522 : 4208574.7410 37.987183 : 35.910908
755754.9287 : 4208430.9836 37.985866 : 35.911808
755731.7130 : 4208396.2036 37.985559 : 35.911531
755694.5679 : 4208384.6102 37.985465 : 35.911105
755648.1366 : 4208366.0609 37.985312 : 35.910570
755585.4541 : 4208366.0609 37.985329 : 35.909857
755471.6973 : 4208373.0169 37.985424 : 35.908566
755409.0149 : 4208417.0716 37.985838 : 35.907869
755355.6189 : 4208509.8184 37.986688 : 35.907294
755402.0502 : 4208537.6423 37.986925 : 35.907832
755525.0933 : 4208542.2797 37.986932 : 35.909233
755450.6116 : 4207551.6753 37.978037 : 35.908034
755464.9413 : 4207660.8572 37.979015 : 35.908236
755581.3694 : 4207730.6620 37.979611 : 35.909585
755760.4897 : 4207834.4743 37.980495 : 35.911659
755835.7202 : 4207900.6994 37.981070 : 35.912538
755901.9947 : 4207922.1778 37.981245 : 35.913299
TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

34

755982.5989 : 4207889.9602 37.980932 : 35.914204
756027.3789 : 4207839.8439 37.980468 : 35.914696
756020.2141 : 4207736.0316 37.979536 : 35.914577
756002.3021 : 4207666.2268 37.978912 : 35.914349
755944.9835 : 4207598.2118 37.978316 : 35.913673
755833.9290 : 4207546.3057 37.977880 : 35.912391
755730.0393 : 4207505.1387 37.977539 : 35.911195
755638.6879 : 4207485.4501 37.977388 : 35.910149
755405.9826 : 4207509.3535 37.977668 : 35.907512
755317.4318 : 4207542.6718 37.977993 : 35.906516
755233.2122 : 4207563.4941 37.978204 : 35.905566
755223.6615 : 4207607.7415 37.978605 : 35.905473
755232.3439 : 4207659.7973 37.979071 : 35.905590
755264.5133 : 4207716.4541 37.979572 : 35.905976
755250.8839 : 4207809.3128 37.980412 : 35.905854
755268.2304 : 4207879.8854 37.981042 : 35.906077
755331.5602 : 4207969.9342 37.981835 : 35.906829
755389.6491 : 4207983.8652 37.981944 : 35.907495
755489.5621 : 4207986.9609 37.981944 : 35.908632
755544.5530 : 4207998.5700 37.982033 : 35.909261
755605.7401 : 4207982.3173 37.981869 : 35.909951
755654.5348 : 4207954.4554 37.981605 : 35.910496
755667.7017 : 4207896.4098 37.981079 : 35.910625
755632.8483 : 4207853.0690 37.980698 : 35.910214
755523.4981 : 4207776.8010 37.980043 : 35.908943
755440.6245 : 4207722.6251 37.979578 : 35.907981
755380.9865 : 4207656.0661 37.978996 : 35.907279
755374.0160 : 4207587.9592 37.978385 : 35.907176

Tablo 8. Proje Kapsamndaki nitelerin Kapladklar Alan Miktarlar
nite Ad Kapladklar Alan (m
2
)
Reglatr 162
letim Kanal-1 1.221
letim Tneli 4.800
letim Kanal-2 6.015
Ykleme Havuzu 360
Cebri Boru 370,5
Santral Binas 328
GMS-1 Geirimli (Kum-akl) Oca 19.106,5
GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Oca 19.845,5
Alternatif-1 Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan 58.448
TURZM
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

35

Alternatif-2 Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan 151.918,6
Alternatif-3 Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan 111.909
antiye Tesisi 2.500
Toplam 376.984,1
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

36

ekil 11. Trkylmaz Reg. ve HES Projesinin Membanda ve Mansabndaki Projeleri Gsteren 1/100.000 lekli Toporafik Harita
Asmaca Baraj
ve HES
Trkylmaz
Reg ve HES
orakl Reg
ve HES
SAN. TC. A..
ED RAPORU

37

BLM III: PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI

III.1. Projenin Gereklemesi le lgili Yatrm Program ve Finans Kaynaklar

Yatrm Program

Sz konusu projenin inaat aamas 32 ay olarak ngrlmektedir. Uygulama
programnn hazrlanmasnda inaat ileri ve daimi tehizat ilerinin birbirinden bamsz
ihale edilecei tahmin edilmi ve bunlar iin alt aylk bir sre ngrlmtr. Derivasyon
tesislerinin inaat faaliyetleri iin dnlen toplam sre be ay olup, derivasyon tesisi yapm
faaliyetinde bir sre ilerlendikten sonra batardo yapmna geilecektir.

Proje sahasnda inaatn balamas ile birlikte iletim tneli ve iletim kanal kazsna da
balanacaktr. Reglatr inasnn balamasna ise derivasyon tesislerinin tamamlanmasndan
sonra geilecek yani inaat faaliyetlerinin balamasnn 6. aynda syrma kazsna balanacak
ve daha sonra zemin iyiletirme almalarna geilecektir.

Yatrm programn ulam-tama, meteoroloji, inaat malzemesi, enerji temini,
hidromekanik ve elektromekanik ekipman temini gibi faktrler etkileyebilecektir.

Ulam Faktr;

Proje alan, ehirleraras kullanmda olan devlet karayolu gzergahndan mevcut ky
yollar ile ulalmas mmkn olduundan tama ve ulamda engel tekil edecek bir durum
szkonusu deildir.

Meteoroloji;

Adana linde k artlarndan dolay inaat faaliyetlerinde ok fazla bir duraklama
yaanmayacaksa da, yln bir ay projede her trl almaya ara verilmesi gerekecei gz
nnde tutulmutur. Geriye kalan onbir ay sresince inaat almalarna devam etmek iin
herhangi bir elverisiz meteorolojik koul bulunmamaktadr.

naat Malzemesi;

Proje inaas srasnda kullanlacak imento, sahaya en yakn fabrikann bulunduu
Adana li, alda lesinden, Adana imento Sanayi ve Tic. A..den temin edilecektir. Bu
imentofabrikasnda normal portland imentosu retilmektedir ve fabrikann proje sahasna
uzakl121 kmdir.

Gereken betonarme demiri ve dier profiller proje alanna 176 km uzaklkta olan
skenderun Demir elik fabrikalarndan temin edilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

38

Gerekli agrega malzemesi ise;

GMS-1 geirimli (kum-akl) ve GMS-2 geirimli (kum-akl)ocandan
karlanacaktr.

Enerji Temini;

Sz konusu proje iin gerekli olan elektrik enerjisi, saha yaknnda bulunan 34,5
kVlk iletim hattndan temin edilecektir.

Finans Kaynaklar ve Bu Kaynaklarn Nereden Temin Edilecei

Sz konusu projenin tesis edilmesi iin gerekli finans Park Teknik Elektrik Madencilik
Turizm San. Tic. A..nin kendi z kaynaklarndan/kredi kurulularndan karlanacaktr.

III.2. Projenin Gereklemesi le lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu

Trkylmaz Reg. ve HES inaat aamasndan nce 16 aylk bir dnem hazrlk aamas
olarak belirlenmitir. Hazrlk aamasnda aadaki almalar tamamlanacaktr;

Harita alm ve sondaj almalar,
Kati projenin hazrlanmas,
ED srecinin tamamlanmas,
Kamulatrma dosyalarnn hazrlanmas ve ilgili ilemlerin tamamlanmas,
Orman, mera ve tarm izinlerinin alnmas ileri tamamlanmas,
mar planlarnn yaptrlmas ve onaylatlmas,
Kredi grmeleri,
Dier izinlerin alnmas.

naat aamas 32 ay olarak ngrlmektedir.32 ayda inaat ileri ile elektromekanik
tehizatn temin ve montaj iin dnlmtr. Son 3 ayda ise santralin test ilemleri ve
elektromekanik tehizatn devreye alma ileri yaplacaktr. naat aamasnn tamamlanmasn
mteakip 49 yllk iletme sreci balayacaktr. Trkylmaz Reg. ve HES projesinin i akm
emas ekil 12, zamanlama tablosu ise Tablo 9da verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

39

ekil 12. Akm emas

Elektromekanik Tesisatn Temini ve
Montaj, Test lemleri
HAZIRLIK AAMASI
NAAT AAMASI
antiye Tesisin Kurulmas
Ulam ve Servis Yollarnn nas
Derivasyon ve Batardolar
Reglatr naat ve Mekanik leri
keltim Havuzu naat ve Mekanik
leri
letim Yaplar naat ve Mekanik leri
Ykleme Havuzu naat ve Mekanik
leri
Cebri Boru, Mesnetler ve Vana Odalar
naat ve Mekanik leri
Santral Binas naat ve Mekanik leri
LETME AAMASI

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

40

Tablo 9. Zamanlama Tablosu
in Tanm
Finans Temini ve zinleri 1.Yl 2.Yl 3.Yl
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
6
2
7
2
8
2
9
3
0
3
1
3
2
Hazrlk ve
Szleme
Aamas

Lisans
alnmas

Harita alm
ve sondaj
almalar

Kati proje
yapm

Kamulatrma
almalar

ED Raporu
ED Raporun
onay

Kredi
grmeleri

naat
Aamas

antiye
tesislerinin
kurulmas

Ulam ve
servis yollar
inas

Derivasyon ve
batardolar

Reglatr
inaat ve
mekanik ileri

keltim
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

41

in Tanm
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
6
2
7
2
8
2
9
3
0
3
1
3
2
havuzu inaat
ve mekanik
ileri
letim yaplar
inaat ve
mekanik ileri

Ykleme
havuzu inaat
ve mekanik
ileri

Cebri boru,
mesnetler ve
vana odalar
inaat ve
mekanik ileri

Santral binas
kaz ve inaat
ileri

Elektromeka
nik ler

hale
dokmanlarn
n hazrlanmas

Tekliflerin
alnmas

Tekliflerin
deerlendirilm
esi ve ihalenin
sonulanmas

malat
projelerinin
hazrlanmas

Trbinler ve
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

42

in Tanm
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
6
2
7
2
8
2
9
3
0
3
1
3
2
yedek
paralarn
imalat ve
nakliyesi
Generatr ve
yedek
paralarn
imalat ve
nakliyesi

Trafolar, alt
sahas ve
yedek
paralarn
imalat ve
nakliyesi

Dier yedek
paralarn
imalat ve
nakliyesi

Trbinler ve
yedek
paralar
montaj

Generatr ve
yedek
paralar
montaj

Trafolar, alt
sahas ve
yedek
paralar
montaj

Dier yedek
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

43

in Tanm
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
6
2
7
2
8
2
9
3
0
3
1
3
2
paralarn
montaj
Test

SAN. TC. A..
ED RAPORU

44

III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi

Yatrm Maliyeti ve Yllk Giderler

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin toplam proje bedeli de keif maliyetlerinin zerine
% 15 bilinmeyen giderler ve % 10 ett, proje, mhendislik ve kontrollk giderleri ve
kamulatrma eklenerek elde edilmitir.

Projenin ekonomik mr,32ay srecek inaat faaliyetlerinden sonra 49 yl olarak
alnmtr. Proje ekonomik analizi yaplrken inaat balang yl olarak gnmz kabul
edildiinden, inaat faaliyetleri boyunca kredi faizleri gz nne alnmamtr. Ayrca yllk
giderler hesaplanrken sigortalar ve vergiler dahil edilmemitir.

Ayrca, 35. iletme ylnda elektromekanik ekipman maliyetinin %100 kadar bakm
ve onarm gideri analize dahil edilmitir.

Sz konusu proje iin elektronik ekipman maliyeti hari dier btn maliyet
kalemlerinden % 20 indirim yaplarak ikinci bir maliyet analizi almas daha yaplmtr.

Tablo 10. Yllk Giderler
niteler
Yllk Giderler
Yatrm
Bedeli
Faiz
Amor.
Fak.
Faiz
Amor.
Bedeli
Yenileme
Fak.
Yenileme
Bedeli
letme
Bakm
Fak.
letme
Bakm
Gideri
Toplam
Ulam Yollar 158.994 0,11348 18.043 0,0000326 4,30 0,040 5.280
Reglatr ve kamp
tesisleri
1.868.077 0,11348 211.989 0,0018480 2.866,09 0,010 15.509
Hidromekanikekipman 548.596 0,09663 53.011 0,0000326 14,85 0,005 2.277
letim hatt ve cebri
boru
9.890.381 0,09663 955.707 0,0000326 267,68 0,020 164.224
Ykleme havuzu 400.119 0,09663 38.664 0,0000326 10,83 0,020 6.644
Santral binas 515.808 0,11348 58.534 0,0041400 1.772,89 0,010 4.282
Elektromekanik
Ekipman
4.075.334 0,09914 404.029 0,0073100 24.732,83 0,015 50.751
Enerji nakil hatt 1.457.445 0,09663 140.833 0,0016300 1.972,30 0,015 18.150
Kamulatrma 194.768 0,09663 18.704
Genel Toplam 19.109.521 1.899.513 31.642 267.118 2.198.272
Genel Toplam ($) 11.943.451 1.187.195 19.776 166.949 1.373.920

SAN. TC. A..
ED RAPORU

45

Tablo 11. Yllk Giderler %20 ndirimli
niteler
Yllk Giderler %20 ndirimli
Yatrm
Bedeli
Faiz
Amor.
Fak.
Faiz
Amor.
Bedeli
Yenileme
Fak.
Yenileme
Bedeli
letme
Bakm
Fak.
letme
Bakm
Gideri
Toplam
Ulam Yollar 127.195 0,11348 14.434 0,0000326 3,44 0,040 4.224

Reglatr ve kamp
tesisleri
1.494.461 0,11348 169.591 0,0018480 2.292,87 0,010 12.407
Hidromekanikekipman 438.876 0,09663 42.409 0,0000326 11,88 0,005 1.822
letim hatt ve cebri
boru
7.912.304 0,09663 764.566 0,0000326 214,15 0,020 131.379
Ykleme havuzu 320.096 0,09663 30.931 0,0000326 8,66 0,020 5.315
Santral binas 412.646 0,11348 46.827 0,0041400 1.418,31 0,010 3.426
Elektromekanikekipman 4.075.334 0,09914 404.029 0,0073100 24.732,83 0,015 50.751
Enerji nakil hatt 1.457.445 0,09663 140.833 0,0016300 1.972,30 0,015 18.150
Kamulatrma 194.768 0,09663 18.704
Genel Toplam 16.433.126 1.632.323 30.654 227.474 1.890.452
Genel Toplam ($) 10.270.704 1.020.202 19.159 142.172 1.181.533

Fayda ve Yllk Gelirler

Sz konusu projede enerji faydalar hesaplanrken elektrik piyasasndaki gncel sat
fiyatlarndaki deiimlere bal kalnm ve retilen toplam enerji 10,0 ile satlmtr.

Tablo 12. Birim Enerji Sat Fiyatlar
Gncel Sat Fiyat
Gvenilir Enerji Fiyat 10,0 kWh
Sekonder Enerji Fiyat 10,0 kWh

Birim enerji sat fiyatlarna gre;

Tablo 13. Gncel Sat Fiyatlar
E (kWh) ($/kWh) Gelir ($)
Egvenilir 4.245.357 0,10 424.535
Esekonder 18.496.003 0,10 1.849.600
Toplam 22.741.360 2.274.136

Karllk Oran

Sz konusu projenin ekonomik analizinde i karllk oran metodu da kullanlmtr, bu
metodagre 32 aylk inaat aamasndan sonra 49 yllk iletme periyodu ierisindeki gelir ve
giderleri birinciylda eitleyen iskonto oran hesaplanmaktadr. Buna gre DS birim
fiyatlarna gre hesaplanan i karllk oran %10,73, %20 indirimli duruma gre ise
%13,52dir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

46

Tablo 14. Karllk Oran
Karllk (%)
DS Birim Fiyatlarna Gre Maliyetler (10,0 Sat) 10,73
%20 ndirimli Maliyetler(10,0 Sat) 13,52

Tablo 15.DS Birim Fiyatlarna Gre Karllk Oran
Yllar Gelirler Giderler Nakit Ak
Nakit Ak Gn.
De.
1 0.00 7,282,367.02 -7,282,367.02 -6,576,715.20
2 0.00 10,923,550.53 -10,923,550.53 -8,909,160.16
3 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 1,516,619.42
4 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 1,369,660.98
5 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 1,236,942.63
6 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 1,117,084.51
7 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 1,008,840.48
8 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 911,085.16
9 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 822,802.20
10 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 743,073.75
11 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 671,070.88
12 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 606,044.99
13 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 547,320.02
14 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 494,285.43
15 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 446,389.82
16 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 403,135.23
17 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 364,071.95
18 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 328,793.86
19 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 296,934.16
20 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 268,161.63
21 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 242,177.12
22 2,226,000.00 312,090.03 1,913,909.97 203,293.69
23 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 197,517.72
24 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 178,378.51
25 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 161,093.87
26 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 145,484.08
27 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 131,386.86
28 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 118,655.65
29 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 107,158.07
30 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 96,774.60
31 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 87,397.26
32 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 78,928.58
33 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 71,280.51
34 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 64,373.52
35 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 58,135.81
36 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 52,502.53
SAN. TC. A..
ED RAPORU

47

37 2,226,000.00 2,493,052.56 -267,052.56 -6,149.59
38 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 42,820.64
39 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 38,671.38
40 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 34,924.17
41 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 31,540.06
42 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 28,483.87
43 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 25,723.82
44 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 23,231.22
45 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 20,980.14
46 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 18,947.19
47 2,226,000.00 279,852.45 1,946,147.55 16,172.98
48 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 15,453.18
49 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 13,955.79
50 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 12,603.49
51 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 11,382.23
52 2,226,000.00 166,948.56 2,059,051.44 10,279.31

Tablo 16. %20 ndirimli Fiyatlar le Karllk Oran
Yllar Gelirler Giderler Nakit Ak
Nakit Ak Gn.
De.
1 0.00 5,825,893.62 -5,825,893.62 -5,132,181.00
2 0.00 8,738,840.42 -8,738,840.42 -6,781,607.31
3 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 1,424,558.25
4 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 1,254,930.37
5 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 1,105,500.75
6 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 973,864.33
7 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 857,902.38
8 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 755,748.49
9 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 665,758.47
10 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 586,483.93
11 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 516,648.93
12 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 455,129.46
13 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 400,935.36
14 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 353,194.37
15 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 311,138.10
16 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 274,089.63
17 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 241,452.67
18 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 212,701.93
19 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 187,374.66
20 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 165,063.20
21 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 145,408.46
22 2,226,000.00 258,284.69 1,967,715.31 120,956.55
23 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 112,841.41
24 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 99,404.93
SAN. TC. A..
ED RAPORU

48

25 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 87,568.38
26 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 77,141.26
27 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 67,955.74
28 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 59,863.98
29 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 52,735.73
30 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 46,456.28
31 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 40,924.54
32 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 36,051.49
33 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 31,758.70
34 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 27,977.06
35 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 24,645.72
36 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 21,711.05
37 2,226,000.00 2,468,275.52 -242,275.52 -2,223.66
38 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 16,848.44
39 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 14,842.23
40 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 13,074.91
41 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 11,518.02
42 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 10,146.53
43 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 8,938.34
44 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 7,874.01
45 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 6,936.42
46 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 6,110.48
47 2,226,000.00 232,494.63 1,993,505.37 5,149.56
48 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 4,741.92
49 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 4,177.28
50 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 3,679.87
51 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 3,241.69
52 2,226,000.00 142,171.52 2,083,828.48 2,855.69

Gelir Gider Oran

Gelir gider oran 49 yllk gelir ve gider nakit aklarna gre yaplmtr. % 9,5
iskonto oran ile birinci yla tanan gelir ve giderin blmnden gelir/gider oran
hesaplanmtr. Buna gre DS birim fiyatlarna gre hesaplanan gelir gider oran 1,12, %20
indirimli duruma gre ise 1,39dur.

Tablo 17.Gelir Gider Oran
Gelir/Gider
DS Birim Fiyatlarna Gre Maliyetler (10,0 Sat) 1,12
%20 ndirimli Maliyetler(10,0 Sat) 1,39

SAN. TC. A..
ED RAPORU

49

III.4. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje
Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier
Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri

Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesine bal olarak;

Mevcut yollarn stabilizasyonu ve gerekli grlmesi durumunda relokasyon yolu
ve yaplmas planlanmaktadr.

Mevcut Yollarn Stabilizasyonu ve Relokasyon Yolu

Mevcut yollarn ihtiya duyulmas halinde faaliyet sahibi tarafndan stabilizasyonu
salanacaktr. Bylece blge halknn ulam imkanlarna katk salanm olacaktr.

Gl (rezervuar) alan orak Ky-Gzpnar Ky yolu kotlarna kmakta ancak gl
(rezervuar) alan altnda kalmamaktadr. Bu yolun relokasyonu gerekli grlmesi durumunda
Karayollar Blge Mdrl, l zel daresi, DS Blge Mdrl ve ilgili Belediyeleri ile
ortak hareket edilecek ve gerekli tm izinler alnacaktr.

III.5. Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi in Zaruri Olan
ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier
Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri

Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gerekleebilmesi iin zaruri olan;

Elektrik temini
Enerji iletim hattnn yaplmas planlanmaktadr.

Elektrik Temini

Proje kapsamnda gerekli olan elektrik enerjisi proje alan yaknlarnda yer alan 34,5
kVlk enerji iletim hattndan ilgili kurumdan izinler alnarak karlanacaktr.

Enerji letim Hatt

Trkylmaz Reg. ve HES projesi kapsamnda retilen elektrik enerjisi, 3500x2 kVA
(6.3/ 31.5 kV) gcndeki trafo klarnda dzenlenecek alt panolar zerinden 30 km
uzunluundaki enerji iletim hatt ile Feke Trafo Merkezine (TM) aktarlacaktr. Enerji iletim
hatt projesi bu projeden bamsz bir proje olup, daha sonra TEA tarafndan ED Raporu
hazrlatlacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

50

III.6. Kamulatrma, Yeniden Yerleimin Nasl Yaplaca

Proje iin seilen yerlerin mlkiyeti ierisinde, EK-2/Cde verilen kadastral plandan
grlecei zere tarm, ahs, orman ve hazine arazileri bulunmaktadr. Mlkiyet durumlar
ile ilgili almalar ED srecinin tamamlanmasnn ardndan kamulatrma planlarnn
hazrlanp onaylanmasndan sonra kesinlik kazanacaktr.

Kamulatrma

Kamulatrma, projenin orman saylmayan arazi zelliindeki ahs arazileri ksmnda
yaplacaktr. Kamulatrma miktarlar, ED srecinin tamamlanmasnn ardndan
kamulatrma planlarnn hazrlanp onaylanmasndan sonra kesinlik kazanacaktr.

ahs arazileri iin ncelikle rzai satn alma yoluna gidilecektir. Rzai satn alma
yoluyla alamayan durumlarda kamulatrma ilemleri, 4628 ve 6446 sayl kanun ve kanuna
amir oluturulan Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu tarafndan yaymlanan ynetmelik
uyarnca EPDK tarafndan alnacak Kamu Yarar Karar ile bedeli faaliyet sahibi tarafndan
denmek zere kamulatrma yaplacaktr.

Kamu yarar karar erevesinde gerekli kamulatrma 04.11.1983 tarih ve 2942 sayl
Kamulatrma Kanununda belirtilen esaslar dahilinde30.03.2013 tarih ve 28603 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren 6446 sayl Elektrik Piyasas Kanununun 19.
maddesi gereince Maliye Bakanl tarafndan yaplacaktr.

2942 sayl Kamulatrma Kanunun 27. nci maddesinin uygulanmas hakknda
Bakanlar Kurulu Karar kartlmtr. Bu karara gre;

Kamulatrma Kanunu Madde 27- Acele kamulatrma

Madde 27 3634 sayl Milli Mdafaa Mkellefiyeti Kanununun uygulanmasnda
yurtsavunmas ihtiyacna veya aceleliine Bakanlar Kurulunca karar alnacak hallerde veya
zel kanunlarla ngrlen olaanst durumlarda gerekli olan tanmaz mallarn
kamulatrlmasnda kymet takdiri dndaki ilemler sonradan tamamlanmak zere ilgili
idarenin istemi ile mahkemece yedi gn iinde o tanmaz maln 10 uncu madde esaslar
dairesinde ve 15 inci madde uyarnca seilecek bilirkiilerce tespit edilecek deeri, idare
tarafndan mal sahibi adna 10 uncu maddeye gre yaplacak davetiye ve ilanda belirtilen
bankaya yatrlarak o tanmaz mala el konulabilir. Bu Kanunun 3 nc maddesinin 2.
fkrasnda belirtilen hallerde yaplacak kamulatrmalarda yatrlacak miktar, denecek ilk
taksit bedelidir. ifadesi gemektedir. Bu nedenle ilk nce yerinde bilirkiiler tarafndan deer
tespiti yaplacak ve belirlenen kymet, faaliyet sahibi tarafndan ilgili hesaba yatrlacak
Valilik kanal ile hak sahiplerine denecektir.

Daha sonra Valilik tarafndan bu hak sahiplerine yeniden iskan isteyip istemedikleri
sorulacak, yeniden iskan isteyen hak sahiplerine bata denen kamulatrma bedelini geri
vererek yeniden iskan isteinde bulunabileceklerdir.

Tarm arazilerinin kamulatrmas srasnda, tarm arazilerinin vasflar
belirleneceinden Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 5403 Sayl Toprak
SAN. TC. A..
ED RAPORU

51

Koruma ve Kullanm Kanunu ve 28.02.1998 Tarih 23272 Sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren 4342 Sayl Mera Kanunu ve yrrlkteki Su rnleri
Kanunu hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

Tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin, 19.07.2005 tarih ve 25880 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi
Kullanm Kanunu hkmleri gereinceAdana l Gda, Tarm ve Hayvanclk
Mdrlnden gerekli izinler alnacaktr.

Mera alanlar iin ise 4342 sayl Mera Kanunu hkmleri gereince mera vasf
deiiklii iin bavurulacak ve Adana l Gda, Tarm ve Hayvanclk Mdrlnden
gerekli izinler alnacaktr.

Adana Orman Blge Mdrlnden alnan ED nceleme Deerlendirme Formuna
gre, proje alannn 50 halk ksm orman saylan alan, 5 halk ksm ise orman saylmayan
alan olarak deerlendirilmi olup, sz konusu proje iin verilen ED nceleme ve
Deerlendirme Formu EK-1/Ede verilmitir.

Orman arazilerinde kamulatrma sz konusu olmadndan 6831 sayl Orman
Kanununun 17. maddesi gereince Adana Orman Blge Mdrlne mracaat edilecek ve

Blge halk, 06.06.2013 tarihinde yaplan halkn katlm toplantsnda Kamulatrma
Kanunu hakknda bilgilendirilmitir. Ancak blge halk toplantda daha ok Trkylmaz Reg.
ve HES projesinin mansabnda yer alan Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. Tic.
A.. tarafndan yaplmas planlanan Asmaca Baraj ve HESin blgeye olabilecek etkileri
hakknda sorular sormulardr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

52

ekil 13. Tanmaz Mallarn Mevcut Kullanm ve Mlkiyet Durumlarna Gre rnek Ak
emas
(Kaynak: Nee LEBLEBC, ICCI 2010 Enerji ve evre Fuar ve Konferans 12-14 Mays 2010,
stanbul)

Yeniden Yerleim

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin iletmeye gemesiyle oluacak gl (rezervuar)
alan ierisinde herhangi bir yerleim birimi, konut ve sosyal bir tesis bulunmamaktadr.
Dolays ile yeniden yerleimin yaplmas sz konusu deildir.

III.7. Dier Hususlar

Bu balk altnda incelenecek dier hususlar bulunmamaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

53

BLM IV: PROJE KAPSAMINDA ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES ve
BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI (*)
(*) Bu Blmde Proje in Seilen Yerin evresel zellikleri Verilirken Etki Alan
Dikkate Alnmaldr. Bu Blmde Sralanan Hususlar tibari le Aklanrken, lgili
Kamu Kurum ve Kurulularndan, Aratrma Kurumlarndan, niversitelerden Veya
Benzeri Dier Kurumlardan Temin Edilen Bilgilerin Hangi Kurumdan ve Kaynaktan
Alnd Raporun Notlar Blmnde Belirtilir veya lgili Harita, Dokman vb. Belgeye
lenir. Proje Sahibince Kendi Aratrmalarna Dayal Bilgiler Verilmek stenirse,
Bunlardan Kamu Kurum ve Kurulularnn Yetkileri Altnda Olanlar in lgili Kurum
ve Kurululardan Bu Bilgilerin Doruluunu Belirten Birer Belge Alnarak Rapora
Eklenir.

IV.1. Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi, (Etki Alannn Nasl ve Neye Gre
Belirlendii Aklanacak ve Etki Alan Harita zerinde Gsterilecek)

Projeden etkilenecek alanlar belirlenirken;

Fiziksel-biyolojik evreye olas etkiler,
Ekoloji zerine etkiler,
Doal corafya ve jeolojik yap zerine etkiler,
Meteorolojik ve iklimsel deiimler,
Su kaynaklarna etkiler,
Ekosistem zerine etkiler,
Toprak kaynaklarna etkiler,
Takn hidrolojisine etkiler,
Arazi kullanmna etkiler,
Hava kalitesine etkiler,
Grlt ve vibrasyon etkileri,
Altyap hizmetlerine etkiler,
Sosyo-ekonomik yapya etkiler dikkate alnmtr.

Sz konusu projenin etkileri; arazinin hazrlanmas ve inaat aamas ile iletme
aamas olmak zere 2 aamada incelenmitir. Proje kapsamnda arazinin hazrlanmas ve
inaat aamasnda yaplacak almalardan kaynaklanacak evsel nitelikli kat/sv atk,toz,
grlt vb. emisyonlarn evresel etkiler ksa sreli olup, bu etkiler inaat almalarnn
tamamlanmas ile biteceinden dolay sreklilik arz etmeyecektir.

Projenin inaat aamasnda etkilenecek alan belirlenirken, oluacak toz, grlt vb.
emisyonlarnevresel etkilerin younluu deerlendirilmitir.

Projenin iletme aamasnda etkilenecek alan ise reglatr ile santral binas arasndaki
Yanik Deresine bal olarak yaamn srdren flora-fauna trleri ile mansap su kullanm
haklar raporuna gre Yanik Deresinin sularn kullanan 25 halk tarm alandr.

naat ve iletme aamas deerlendirilerek projenin etki alan 100 m yarap olarak
alnmtr. Projenin etki alan haritas ekil 14te verilmi olup, EK-2/Ada verilen 1/25.000
lekli toporafik harita zerine ilenmitir.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

54

ekil 14. Proje Etki Alan Haritas

Etki Alan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

55

IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel Ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal
Kaynaklarn Kullanm

Trkylmaz Reg. ve HES projesi etki alan ierisindeki fiziksel ve biyolojik evrenin
zellikleri ve doal kaynak kullanm aada ayr balklar halinde verilmitir.

IV.2.1. Meteorolojik ve klimsel zellikler

Trkylmaz Reg. ve HES proje alan ve evresinin meteorolojik ve iklimsel
zelliklerinin genel olarak tanmlanmas amacyla, Kozan Meteoroloji stasyonuna ait 1975-
2005 yllar arasndaki meteoroloji verileri deerlendirilmi ve aadaki bilgiler elde
edilmitir.

Yerel Basn

Kozan Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yerel basn deerleri Tablo 18,
grafii ise ekil15te verilmitir.

Tablo 18. Kozan Meteoroloji stasyonlar Yerel Basn Deerleri
Aylar Ock bt Mrt Nsn Mys Hzn
Tem
z
Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yllk
Ortalama
Yerel Basn
(hPa)
1004
1003,
5
1001 999,5 997,9 995,4 992,2 993,6 997,5
1001,
4
1004
1005,
4
999,6
En Yksek
Yerel Basn
(hPa)
1015,
1
1017,
1
1013,
5
1011,
9
1006,
7
1002,
3
998,9 998,2
1003,
0
1010,
9
1015,
9
1018,
4
1018,0
En Dk
Yerle Basn
(hPa)
981,7 984,4 980,1 986,8 986,1 985,7 985,1 989,1 988,9 989,4 989,1 985,1 980,1

ekil 15. Kozan Meteoroloji stasyonlar Yerel Basn Deerleri Grafii
SAN. TC. A..
ED RAPORU

56

Scaklk

Kozan Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre scaklk deerleri Tablo 19,
grafii ise ekil 16da verilmitir.

Tablo 19. Kozan Meteoroloji stasyonlar Scaklk Deerleri
Aylar Ock bt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yllk
Ortalama
Scaklk (C)
9,5 10,2 13,3 17,5 21,9 26 28,9 28,9 26,2 21,7 15,4 11 19,2
Ortalama
Yksek
Scaklk (C)
14,4 15,4 19 23,6 28,5 33 35,8 35,6 33,4 28,7 21,6 16 25,4
Ortalama
Dk
Scaklk (C)
5,9 6,3 8,8 12,4 15,9 19,5 22,7 22,9 20,2 16,8 11,5 7,4 14,2
En Yksek
Scaklk
Gn
18 21 19 30 31 10 8 7 7 11 11 11 7
En Yksek
Scaklk Yl
1987 1977 1981 1979 1980 2002 1978 1987 1981 1978 1976 2005 1987
En Yksek
Scaklk (C)
25 26,9 31,2 37,3 41,5 42,1 44,4 44,8 43,4 39,5 32,4 26,7 44,8
En Dk
Scaklk
Gn
28 21 7 10 8 1 1 23 22 30 14 25 21
En Dk
Scaklk Yl
1983 1985 1983 1997 1978 1978 1978 1978 1976 2003 1988 1992 1985
En Dk
Scaklk (C)
-4 -5 -3,6 2 5,3 11 15 14,8 13 3,6 0,7 -2,2 -5

ekil 16. Kozan Meteoroloji stasyonlar Scaklk Deerleri Grafii

SAN. TC. A..
ED RAPORU

57

Bal Nem

Kozan Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre bal nem deerleri Tablo 20,
grafii ise ekil17de verilmitir.

Tablo 20. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri
Tem
z
Ortalama
Bal Nem
(%)
58 58 59 63 61 60 62 62 57 51 54 59 58
En Dk
Bal Nem
(%)
4 7 5 5 7 3 4 4 3 4 7 11 3

ekil 17. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri Grafii

Ya

Kozan Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre ya deerleri Tablo 21, grafii
ise ekil 18de verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

58

Tablo 21. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri
Tem
z
Ortalama
Toplam
Ya
Miktar
(mm)
109.8 80.1 90.9 96.1 87.8 59.3 22.6 21.4 33.6 57.5 83.1 109.5 851.7
Gnlk En
ok Ya
Miktar
(mm)
135.1 60.1 54.6 61.0 107.9 97.0 55.1 60.9 134.2 93.8 152.5 84.0 152.5

ekil 18. Kozan Meteoroloji stasyonlar Bal Nem Deerleri Grafii

Kar, Sis, Dolu, Kra ve Orajl Gnler

Kozan Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre kar, sis, dolu, kra ve orajl
gnlersaysTablo 22, grafii ise ekil19da verilmitir.

Tablo 22. Kozan Meteoroloji stasyonlar Kar, Sis, Dolu, Kra ve Orajl Gnler Says
Tem
z
Ort. Kar
rtl
Gnler
Says
- - - - - 0.0 - - - - - - 0,0
Ort. Sisli
Gnler
Says
0.1 0.1 0.1 0.4 0.5 0.8 0.2 0.2 0.0 0.0 0.0 0.0 2.5
Ort. Dolulu
Gnler
Says
0.0 0.1 0.4 0.2 0.2 0.1 0.1 0.0 0.1 - 0.1 0.1 1.3
Ort. Kral
Gnler
0.8 0.7 0.1 - - - - - - - 0.1 0.4 2.1
SAN. TC. A..
ED RAPORU

59

Says
Ort. Orajl
Gnler
Says
1.1 1.6 4.0 6.3 8.7 6.2 2.4 2.3 4.3 4.5 2.0 1.4 44.8

ekil 19. Kozan Meteoroloji stasyonlar Kar, Sis, Dolu, Kra ve Orajl Gnler Says Grafii

Rzgar

Kozan Meteoroloji stasyonu kaytlarnda ynlere gre rzgarn esme saylar toplam
Tablo 23, rzgarn esme saylar toplam grafii ekil 20, diyagram ekil 21, ynlere gre
rzgarn aylk esme saylar diyagram ekil 22de, ynlere gre rzgarn ortalama hz
deerleri Tablo 24, ynlere gre rzgarn yllk ortalama hz diyagram ekil 23te, ynlere
gre rzgarn aylk ortalama hz diyagram ekil 24te verilmitir.

Tablo 23. Ynlere Gre Rzgarn Esme Saylar Toplam
Tem
z
Agus Eyl Ekm Ksm Arlk
Yll
k
N 201 186 152 148 96 71 41 69 144 231 198 201 1738
NNE 151 98 124 110 122 118 77 88 128 124 140 144 1424
NE 13 12 19 26 31 35 28 30 12 11 8 14 239
ENE 25 23 34 17 28 34 20 12 14 13 14 18 252
E 40 42 39 30 27 42 20 14 13 19 42 50 378
ESE 94 74 47 51 62 107 109 86 66 61 83 83 923
SE 18 23 23 32 68 75 118 130 49 41 31 27 635
SSE 47 69 101 95 153 194 290 290 175 96 78 64 1652
S 14 17 30 34 66 64 82 79 37 22 19 28 492
SSW 68 68 111 164 168 176 183 111 119 103 63 60 1394
SW 14 8 15 35 22 18 20 17 14 24 16 8 211
SAN. TC. A..
ED RAPORU

60

WSW 14 18 26 45 18 22 8 9 7 20 14 11 212
W 8 6 15 6 16 10 7 3 9 11 7 5 103
WNW 18 17 23 27 19 15 7 1 9 14 18 18 186
NW 58 40 37 34 23 19 21 17 30 38 54 52 423
NNW 395 347 296 163 134 107 55 61 153 358 443 470 2982

ekil 20. Ynlere Gre Rzgarn Esme Saylar Toplam Grafii

ekil 21. Ynlere Gre RzgarnEsme Saylar Toplam Diyagram

KozanMeteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre birinci derecede hakim rzgar
yn NNW (Kuzeykuzeybat)dr. kinci derecede hakim rzgar yn ise N (Kuzey)dir.
nc derecede hakim rzgar yn ise SSE (Gneygneydou)dur.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

61

ekil 22. Ynlere Gre Rzgarn Aylk Esme Saylar Diyagram

SAN. TC. A..
ED RAPORU

62

Tablo 24. Ynlere Gre Rzgarn Ortalama Hz
Tem
z
Agus Eyl Ekm Ksm Arlk
Yll
k
N 2.6 2.9 2.4 2.2 2.4 2.4 2.6 1.9 2.1 2.3 2.6 2.6 2.4
NNE 2.4 2.7 2.4 1.9 1.7 1.8 1.6 1.3 1.8 2.0 2.0 2.2 2.0
NE 1.8 2.1 2.7 1.8 1.4 1.3 0.8 0.9 1.3 1.3 1.4 1.0 1.4
ENE 1.5 1.5 2.5 2.2 1.2 0.9 0.8 0.8 0.7 1.0 1.1 1.7 1.4
E 2.4 2.4 2.7 2.2 1.3 1.1 1.4 0.8 1.3 1.1 2.1 2.2 1.9
ESE 1.8 2.1 2.4 2.0 1.2 1.1 1.4 1.6 1.3 1.3 1.6 2.0 1.6
SE 1.4 1.8 1.4 1.2 1.2 1.2 1.2 1.7 1.6 1.3 1.1 1.3 1.4
SSE 1.4 1.7 2.0 1.7 1.5 1.4 1.5 1.6 1.7 1.4 1.2 1.1 1.5
S 1.3 1.9 1.9 1.5 1.2 1.6 1.3 1.3 1.5 1.3 0.9 1.0 1.4
SSW 1.3 2.1 2.0 2.2 1.9 2.2 2.1 1.9 1.9 1.7 1.4 1.3 1.9
SW 1.1 1.1 1.9 1.7 1.6 1.7 2.4 1.9 1.7 1.2 1.0 0.6 1.6
WSW 1.6 1.2 1.5 2.4 1.4 1.3 1.9 2.0 0.8 1.1 1.2 1.0 1.6
W 1.5 1.5 1.0 1.1 1.5 1.3 2.0 1.9 0.9 1.2 0.6 0.7 1.3
WNW 1.5 2.0 1.9 1.5 1.9 1.4 1.4 0.3 1.8 1.4 1.3 1.6 1.6
NW 3.0 3.3 2.6 2.3 2.3 2.5 3.7 4.0 3.1 2.9 3.3 2.8 3.0
NNW 3.5 3.6 3.2 2.9 3.2 3.4 3.4 3.1 3.3 3.5 3.5 3.1 3.3

ekil 23. Ynlere Gre Rzgarn Yllk Ortalama Hz Diyagram
SAN. TC. A..
ED RAPORU

63

ekil 24. Ynlere Gre Rzgarn Aylk Ortalama Hz Diyagram

SAN. TC. A..
ED RAPORU

64

IV.2.2. Jeolojik zellikler

IV.2.2.1.Blgesel Jeoloji, Sahann 1/25.000 lekli Genel Jeoloji Haritas, Stratigrafik
Kolon Kesitleri

Genel Jeoloji

nceleme alan Toros kuanda, Ecemi Fay ile Yumurtalk Fay arasn oluturur. Bu
snrlar ierisinde kalan Adana ili ve evresi, ayrtman stratigrafi, yap ve kayatr zellikleri
asndan, aralarnda belirgin ayrmlar bulunan, birbirleriyle tektonik dokanakl deiik
tektonostratigrafik birlikleri kapsar (Ayhan ve Bilgin, 1988). Blgede yzeyleyen Alada
birlii, Devoniyen-Senoniyen aralnda kelmi elf tipi karbonat ve krntl kayalar
kapsar (zgl ve Kozlu, 2002). Dou Toros Otoktonu, Kambriyen-Ltesiyen sonuna kadar
genellikle s, scak, litoral-sublitoral ortam koullarnn hakim olduu ve dey salnm
hareketlerinin etkin olduu duraysz bir elf zelliini yanstr (zgl ve dierleri, 1973).
Dou Toroslar'n gney kesimini oluturan Adana baseni, Paleozoyik-Tersiyer aralnda
kelmi s deniz kelleri ile pelajik (derin deniz, >1000m) kellerden oluur (Yeti ve
dierleri, 1991). Misis-Andrn baseni olarak tanmlanan kaya birimleri, Kretase-Tersiyer
zaman aralnda kelmitir. Melanj nitelikli ve volkanosedimanterfasiyes zellikleri sunar
(Bilgin ve dierleri, 1981).

Sz konusu projenin iaretlenmi olduu 1/25.000 lekli genel jeoloji haritas ekil
25 ve EK-2/Dde verilmitir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

65

ekil 25. 1/25.000 lekli Genel Jeoloji Haritas
SAN. TC. A..
ED RAPORU

66

Stratigrafik Jeoloji

a) Paleozoyik

Genellikle krntl ve karbonatl tortul kayalarla temsil edilen Paleozoyik, devaml ve
kaln bir istiflenme gsterir. Paleozoyikte Kambriyen, Ordovisiyen, Silriyen, Devoniyen,
Karbonifer ve Permiyen devirleri saptanmtr.

Kambriyen

Kambriyen oluuklar, Kozan'n Kuzeybatsnda Mansurlu ve Feke yrelerinde ok
geni alanlar kaplar ve Kuzeydouya doru mostralar azalarak, Tufanbeyli ile Sarz arasnda
dier birimler tarafndan tamamen rtlrler. Kambriyen tortullar genellikle krntl ve
karbonatl kaya birimlerinden olumutur. Stratigrafik olarak en altta taban grlemeyen
bordo ve zeytin yeili, feldispatl, kuvars taneli, mikal kumta ile balar. zgl ve dierleri
(1973), bu subarkozik kumtalarn Emirgazi formasyonu olarak adlamlardr. Bu formasyon,
Kozan, Mansurlu ve Feke dolaylarnda deiik fasiyeslerde yzeyler (Ayhan ve dierleri,
1972). Ayrca Tufanbeyli (Metin ve dierleri, 1982), Saimbeyli batsnda (Metin, 1983), tipik
mostralar vardr. Emirgazi formasyonu zerine uyumlu olarak gelen Deirmenta kireta
(Demirtal, 1967) kaln tabakal, siyah ve beyaz renkli, yer yer dolomitize, kristalize
kiretalarndan olumutur. Arazide domuz srt morfolojisi oluturmas ile karakteristiktir.
Bu kireta zerine uyumlu olarak pembemsi ve yeilimsi renkli, orta ve ince tabakal,
yumrulu grnl kiretandan oluan Kerkeztepeformasyonu gelir (Metin, 1983). Bu birim
yanal olarak fasiyes deiimleri gsterir ve kuvars taneleri kapsar. Kambriyen konodont ve
trilobitleri kapsayan yumrulu kireta, Toroslar'da tm Kambriyen mostralarnda grlr ve
klavuz seviye zellii tar. Yumrulu kireta zerine, dey geili olarak, yeil
silttayumrulu kireta tabakalarndan oluan Babadereformasyonu gelir (Metin, 1983). Bu
birim trilobit ve ilkel brakyopod kapsar (zgl ve dierleri, 1972). Bu blgede yumrulu
kiretalarnda Orta Kambriyen konodontlar saptanmtr (Metin, 1983).

Kambriyen oluuklar, benzer stratigrafi ve kaya tr zelliinde, Gneydou Anadolu
Blgesinde Derik (Mardin), Tut-Pembeyli (Adyaman) yrelerinde (Ketin, 1966),
Amanoslarda (Atan, 1969), Orta Toroslar'da Seydiehir dolaylarnda (Dean ve Monod, 1970;
zgl ve Gedik, 1973), Sultandalarnda (Demirkol ve dierleri, 1977; Metin ve dierleri,
1985) gzlenmitir. Dier yandan bu oluuklarn ran ve Pakistan'a kadar da krele
edilebilirlii sz konusudur (Demirtal, 1973).

Ordovisiyen

Ordovisiyen blgede kaln ve tek dze bir istif ile temsil edilmitir. Koyu mavi, gri,
parlak yzeyli, killi ist-silttaardalanmasndan oluur. Yreye gre kalnl 800 m ile 1500
m arasnda deien bu birim, Demirtal (1967) tarafndan Armutludereformasyonu olarak
adlandrlmtr. Alttan Kambriyen istifi ile uyumludur. Blgede geni mostralar vardr.

Tufanbeyli'nin kuzey ve gneyinde (zgl ve dierleri, 1973) Kozan ve Feke
yrelerinde(Ayhan ve dierleri, 1978), Saimbeyli dolaynda (Metin ve dierleri, 1982),
(Metin, 1983)geni yaylmldr.Trilobit, ilkel brakyopod, graptolit gibi fauna ile (koni iinde
koni) gibi sedimanter yaplarkapsar. Bu istif tm Toroslardakilerlekorele edildiinde st
Kambriyen-st Ordovisiyenaralnda keldii anlalr.Ordovisiyen yal bu birimin
SAN. TC. A..
ED RAPORU

67

tortullar, Derik (Mardin), Tut-Pembeyli (Adyaman) blgesinde(Ketin, 1966),
Amanoslarda(Atan, 1969), Orta Toroslarda (Dean ve Monod, 1970; zgl,1971), Ovack
(Silifke) dolaynda (Demirtal, 1974), Sultandalarnda (Demirkol vedierleri, 1977; Metin
ve dierleri, 1985) gzlenmektedir.

Silriyen

Silriyen blgede, fazla kaln olmayan genellikle detritik karakterli drt kaya
stratigrafibiriminden oluan bir istif ile temsil edilir. En altta yer alan ve Ordovisiyen istleri
zerineuyumlu olarak gelen Halityaylaformasyonu (Demirtal, 1967), sarms gri renkli,
kttabakalanmal, arkozik konglomera ve kumtalaryle st seviyelerdeki silttalarndan
oluur.Bunun zerine keskin bir litolojik dokanaklaPusutepe eyli (Demirtal, 1967) gelir.
Altdzeyleri silise zengin, st dzeyleri karbonlu, koyu siyah renkli, ok ince tabakalanmal,
yapraklanmal, bol graptolitlidir. Kalnl 40-50 m olup, Silriyen iin blgede klavuzseviye
oluturur, iyi korunmu, Monagraptus trleri kapsar. Pusutepe eyli zerine yineuyumlu
olarak Yukaryaylaformasyonu (Demirtal, 1967) gelir. Orta tabakalanmal, kahverengi, bol
ortaserasl kireta tabakalarndan olumutur. Kalnl fazla deildir. Yanaldevamllk
gsterir. Ortaserasl kireta zerine uyumlu olarak Sradamlarformasyonu(Metin, 1983)
gelir. Bu birim kahvemsi gri renkli, eylve siltta, kumta arakatklortaserasl kireta
tabakalarndan olumutur. Yanal olarak fasiyes deiimleri gsterir.

Silriyenformasyonlar Kozan-Sarz ekseni boyunca yzlekler verirler. Sarzn
gneyinde(zgl ve dierleri, 1973), Tufanbeyli dolaynda (Metin ve dierleri, 1982), Kozan
ve Fekeyrelerinde (Ayhan ve dierleri, 1978), Saimbeyli batsnda (Metin, 1983) istifle erit
halindeuzanan mostralar vardr.

Devoniyen

Devoniyen tortullar, blgede krntl ve karbonatl kayalardan oluan ok kaln bir
istifolutururlar. Bu istifte Alt-Orta ve st Devoniyen saptanm ve kaya stratigrafi birimi
ayrtlanmtr. En altta Sradamlarformasyonu zerine uyumlu olarak gelen
Aytepesiformasyonu (zgl ve dierleri, 1973), kaln ve dzenli tabakalanmal, sarms
beyaz renklikuvarsitik kumtandan olumutur. Bu kumtann yreye gre kalnl ve
zellii deiir. zellikle Tufanbeylinin kuzeyinde Teke dere ve Halevik derede bol olarak
siyah renklisolucan izi kapsayan amurtana dnr. Saimbeylinin bat kesimlerinde ise
apraz laminalanma gsterir ve kalnl artar. Doanbeyli yresinde, tabaka yzeylerinde
kurumaatlaklar da gzlenmitir. Aytepesiformasyonu zerine uyumlu olarak, Demirtal
(1967)tarafndan afaktepe kireta olarak adlandrlan, ok kaln bir karbonat istifi gelir.
ok kalntabakalanmal, koyu gri ve siyahms renkli, yer yer dolomitize olan bu kireta
blgedegeni alanlar kaplar ve sivri tepeler ile keskin, sarp srtlar oluturur.

afaktepe kireta bol stromatoporoid kapsar. Bunlardan Amphipora sp. Orta
Devoniyenikarakterize eder. Birimin st dzeyleri ise mercan bakmndan zengindir.
afaktepe kiretazerine tedrici geili olarak Demirtal (1967) tarafndan adlandrlan
Gmaliformasyonugelir. Bol miktarda st Devoniyen brakyopodlar kapsamas ile
karakteristik olan bu biriminalt dzeyleri genellikle mercanl kireta, st dzeyleri bol
brakyopodlu kumtatabakalarndan olumutur. st Devoniyen tortullar ok bol fosilli
olular nedeniyle birokaratrmacnn dikkatini ekmitir (Blumenthal, 1944; nsalaner,
1945; Abdsselamolu,1958). Bu blgedeki Devoniyen brakyopodlar zerindeki
SAN. TC. A..
ED RAPORU

68

aratrmalarn A. Salanc (MTA)halen srdrmektedir. Devoniyen istifinin en altnda
bulunan Aytepesiformasyonu AltDevoniyen, afaktepe kireta Orta Devoniyen, Gmali
formasyonu st Devoniyenyatadr.

Devoniyen formasyonlar blgede ok geni yaylmldr. Tufanbeyli dolaylannda
(zgl vedierleri, 1973), Kozan ve Feke yrelerinde (Ayhan ve dierleri, 1978),
Bakrdanndousunda Sarkaya ve adryeri kylerinde (Metin, 1983), Saimbeyli'de
(Tutkun, 1984) okgeni mostralar verirler.

b) Mesozoyik

Jura - Kretase

Jura-Kretase, blgede, genellikle ak renkli, kaln ve belirgin tabakalanmal
kiretalarndanoluan kaln komprehensif bir istif ile temsil olunur. Bu istif, Demirtal
(1967) tarafndanKrolu tepesi kireta olarak adlandrlmtr. Blgedeki en yksek
doruklar bukiretandan olumutur. Genellikle mikritik kiretandan oluan istif yer yer
dolomitizedzeyler ierir. Bol miktarda foraminifer kapsar. Bir alg tr olan
ClypeinajurassicaFavrekayacn yzeyinde plak gzle dahi grlebilir ve formasyonun
tantman zelliklerindendir.Krolu tepesi kireta Katarasformasyonu zerine geldii
yerlerde Liyas tabakalar ilebalar. ncelenen alann deiik yrelerinde, farkl ve daha yal
formasyonlar zerinetransgresif olarak gelir. Genellikle Triyas tortullarnn bulunmad
yrelerde Jura-Kretaseistifinde Alt ve Orta Jura eksiktir. Bu eksikliin nedeni, deniz tabannn
baz kesimlerininkvrmlanma sonucu ykselmi olmasndandr.

Jura-Kretase kiretalar blgede geni yaylmldrlar. Sarzn kuzeyinde (Yolda,
1970)(Akku, 1971), Tufanbeyli dolaylarnda (zgl ve dierleri, 1973) Feke ve Kozan
yrelerinde(Ayhan, 1978), Saimbeyli dolaylarnda (Metin ve dierleri, 1982), Bakrda ve
Alayldalarda (Metin, 1983) geni mostralar vardr.

c) Kuvarterner

Blgede Kuvaterner oluuklar, akarsu vadileri boyunca dar eritler halinde, yama
molozlar ve alvyon yelpazeleri eklinde grlrler.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

69

ekil 26. Stratigrafik Kolon Kesiti

SAN. TC. A..
ED RAPORU

70

IV.2.2.2.Proje Alan Jeolojisi, nceleme Alanna Ait Byk lekli (1/5000 ya da Varsa
1/1000 lekli) Jeoloji Haritas le Proje Kapsamndaki nitelerin Kesitleri, Harita
lekleri ve Lejantlar Metindekine Uygun Olmal, Yaplan Bytme ve Kltmeler
izgisel lekte Gsterilmeli, Jeolojik Harita ve Kesitlerin Harita Alma Tekniine
Uygun Olarak Hazrlanmas Jeolojik Bilgilerin Formata Uygun Olarak
Detaylandrlmas)

Reglatr ve keltim Havuzu Yeri Jeolojisi

Reglatr ve keltim havuzu yerinde alt ve st Silriyen grlmektedir.

Talk dere yatanda alvyal keller ile yamalarda kalnl 0,5 m ile 1 m arasnda
deienyama molozu bulunmaktadr. Bu aamada yaplan arazi gzlemlerine gre tahmini
kalnl reglatr yerinde 0,25 ile 0,75 m arasnda deitii tahmin edilen alvyal keller
ileyamalardaki yama molozu inaat aamasnda kaldrlmal, sert ve salam
kiretaseviyelerine ulalmaldr.

Temel kayasnn kazs srasnda saptanan erime boluklar, karstik oluumlar, ezik ve
killizonlar az aklklarnn en az iki kat derinlie kadar krntl, killi, breik ve
gevekmalzemelerden temizlenerek betonla tkalanmaldr. Ak eklemeler, karstik
oluumlar vememba-mansap istikametinde su yolu olabilecek her trl sreksizlik de
yukarda belirtilenilemlerden sonra noktasal ve/veya sistematik kuyular vastasyla dolgu
ve/veyakonsolidasyon enjeksiyonuna tabi tutulmaldr.

Bu aamada yaplan yzey gzlemlerinegre reglatr yerinde ve gl alannda
durayllkla ilgili problem bulunmamaktadr.

Reglatr yeri ve keltim havuzu jeoloji haritas ekil 27 ve EK-2/Hde verilmitir.

letim Hatt

letim hattnda bu aamada yaplan arazi gzlemlerine gre iletim hattnda jeolojik
problemgrnmemektedir. Kati proje aamasnda iletim hatt boyunca gerekli temel
aratrma ettleriyaplarak hat boyunca geilecek jeolojik birimlerin yanal ve dey
yaylmlar ile mhendislikzellikleri belirlenmelidir. Aada, iletim hatt boyunca yer alan
yaplarn jeolojikdeerlendirilmesi yaplmtr.

letim hatt jeoloji haritas ekil 28 ve EK-2/Hde verilmitir.

letim Kanal ve Tneli

letim kanal ve tnelinden st Silriyen (S2) eyl-Yumrulu Kireta, Alt Silriyen
(S1) Konglomera-Kumta ve st Ordovisiyen-st Kambriyen Ka2O3 eyl-Yumrulu
Kireta-Siltta birimleri grlmektedir.

Bu aamada yaplan gzlemlere gre iletim kanal ve tnelde tama gc ve
durayllkasndan bir problem grlmemektedir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

71

Ykleme Havuzu ve Cebri Boru Gzergah

Ykleme havuzu ve cebri boru gzergah st Ordovisiyen-st Kambriyen
zerineoturmaktadr. Gzergahta yer yer deiik kalnlklarda yama molozu bulunmaktadr.
Cebriboru gzergahnda syrma kazsna ilaveten mesnetlerin oturaca ksmlarda yama
molozuve kayacn ayrm ksmlar kazlarak salam kaya koullar salanmaldr.
Sabitmesnetlerde kaz sonras karlalacak kaya koullarna gre pasif ankrajlar
kullanlmaldr. Ykleme havuzu yerinde ve cebri boru gzergahnda bu aamada yaplan
yzeysel gzlemleregre tama gc ve durayllk asndan herhangi bir problem
bulunmamaktadr.

Ykleme havuzu ve cebri boru jeoloji haritas ekil29-30 ve EK-2/Hde verilmitir.

Santral Binas

Santral binas st Ordovisiyen-st Kambriyen zerine oturmaktadr. Santral binas
yerindekalnl 1,0-2,0 m arasnda deien yama molozu bulunmaktadr. Nehir yatanda
alvyonkalnlnn 0,5-1,0 m arasnda deitii tahmin edilmektedir.

Santral binas yerindeki kazlarda yama molozu, alvyon ile kayacn ayrm
ksmlarkazlarak salam kaya koullar salanmaldr. Santral binas yerindeki kazlar
andezit, bazalt gibi salam litolojilerde 1 yatay / 3 dey orannda yaplabilir. Gevek ve zayf
imentoluaglomera ve tflerde bu oran 1 yatay / 2 dey veya 1 yatay / 1 deye kadar
drlmelidir. Kazlar n kaplama betonu, hasr elik ve kaya bulonu gibi geici destekleme
elemanlar iledesteklenmeli; gerekli ksmlarda kalc ankrajlar kullanlmal, kazy kuruda
tutmak iinenjeksiyon ve benzeri yntemler uygulanmaldr. Santral binas yerinde durayllk,
geirimlilik ve tama gc problemi bulunmamaktadr.

Santral binas jeoloji haritas ekil 31 ve EK-2/Hde verilmitir.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

72

ekil 27. Reglatr Yeri ve keltim Havuzu Jeoloji Haritas
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

73

ekil 28. letim Hatt Jeoloji Haritas
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

74

ekil 29. Ykleme Havuzu Jeoloji Haritas
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

75

ekil 30. Cebri Boru Gzergah Jeoloji Harita
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

76

ekil 31. Santral Binas Jeoloji Haritas
SAN. TC. A..
ED RAPORU

77

IV.2.2.3. Kitle Hareketleri (Heyelan/Moloz Akmas), Duyarllk Analizi, Heyelan Risk
Haritas, Heyelan Ya likisi

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin yer ald Saimbeyli ve Feke lesinin gerek
merkezi gerekse de kyleri toporafik olarak engebeli bir yapya sahiptir. Zaman zaman
Saimbeyli ve Feke le merkezi ve evre kylerinde heyelan olaylar grlmektedir.

Feke lesinde; Orular, Ormanck, Mansurlu, Olucak, Akolur, Krkua, Kubatl ve
Kaleyz Kyleri heyelana maruz kalmtr (Adana l evre Durum Raporu, 2011).

Proje alan ve yakn evresinde bugne kadar kaytl bir heyelan olay
bulunmamaktadr. ekil 34te verilen heyelan risk haritasndan da grlecei zere proje
alan ve yakn evresinde aktif heyelan (kayma-akma) olaylar bulunmamaktadr.

Sz konusu projede inaat aamasna balanmadan nce, faaliyet sahibi
tarafndanheyelan duyarllk deerlendirmesi yaplacak ve proje alan ve yakn evresinde
toporafyann ok dik, eimin fazla olduu blgeler ile heyelan riskinin yksek olabilecei
blgelerde istinat duvar vb. teknikler uygulanarak heyelan riskinin nne geilecektir.

Heyelan olaylar yala ilikili olmas yan sra toporafya, eim, arazi rts,
jeolojik yap vb. birok faktr etkilidir. Heyelan ya ilikisine bakldnda ya tetikleyici
bir faktr olarak grlmektedir. 1970-2010 yllarn kapsayan ya dalm haritas ve 2012
yln kapsayan ya dalm haritasna bakldnda proje alan, Adana Merkezden daha az
ya ald grlmektedir.

ekil 32. 1970-2010 Ya Haritas
Kaynak: Meteroloji Genel Mdrl
Proje Alan
Proje Alan
Proje Alan
Proje Alan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

78

ekil 33. 2012 Ya Dalm Haritas
Kaynak: Meteroloji Genel Mdrl

Proje Alan
Proje Alan
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

79

ekil 34. Heyelan Haritas
Proje Alan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

80

IV.2.2.4. Proje Snrlar indeki Alan in Yama Stabilitesi, Yamalardaki Kayma
Hareketlerini Gsteren Harita, Kayma Analizi (Hafriyat At Olmas Durumunda da
Uygulanmaldr), Jeolojik Riskler ve Alnacak nlemler

Proje kapsamndaki nitelerden, reglatr, ykleme havuzu ve santral binas yerinde
yama molozu bulunmaktadr. Bu nitelerde bulunan yama molozu kaldrlp, uygun evler
verilerek sert ve salam ana kaya zerine oturtturulacaktr. Dolays ile yama stabilitesinde
herhangi bir problem beklenmemektedir.

ekil 34te verilen heyelan risk haritasndan da grlecei zere proje alan ve yakn
evresinde kayma-akma hareketleri bulunmamaktadr.

IV.2.2.5. Depremsellik ve Doal Afet Potansiyeli

Depremsellik

Adana li 1, 2, 3 ve 4. derece deprem blgesi ierisinde bulunmaktadr. Adana linde
yer alan ilelerin deprem durumu Tablo 25te verilmitir.

(Mlga) Bayndrlk ve skan Bakanl Afet leri Genel Mdrl Trkiye Deprem
Blgeleri Haritas (1996) verilerine gre; proje alan 4. Derece Deprem Blgesi ierisinde yer
almaktadr.

Tablo 25. Adana leleri Deprem Durumu
le Deprem Derecesi
Merkez 2
Alada 3
Bahe 1
Ceyhan 2
Dzii 1
Feke 4
mamolu 3
Kadirli 2
Karaisali 3
Karata 2
Kozan 3
Pozant 3
Saimbeyli 4
Seyhan 2
Tufanbeyli 4
Yumurtalk 1
Yreir 2

SAN. TC. A..
ED RAPORU

81

ekil 35. Trkiye Deprem Haritas
SAN. TC. A..
ED RAPORU

82

ekil 36. Adana li Deprem Haritas

Adana linde Magnitud 4 olan depremlerin listesi Tablo 26, harita zerinde
gsterimi ise ekil 37de verilmitir.

Tablo 26. Adana linde Meydana Gelen Depremler
Tarih Saat Enlem Boylam Magnitud le
28.11.1907 11:21 37.47 34.87 5.2 Pozant
06.10.1909 06:30 37.06 35.71 4.1 Ceyhan
25.09.1933 09:46:50 37 35.5 5 Yreir
20.04.1941 22:23:13 37.35 35.74 4.6 Kozan
20.03.1945 07:58:57 37.11 35.7 6 Ceyhan
22.10.1952 17:00:49 37.25 35.65 5.6 mamolu
17.11.1964 22:50:49 36.81 35.33 4.6 Yreir
15.05.1969 08:13.0 37.29 35 4.6 Karaisal
19.05.1969 14:25.7 37.75 35.51 4.6 Alada
Proje Alan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

83

24.05.1969 36.82 35.31 4.4 Yreir
30.04.1971 10:03.6 37.7561 36.183 4.4 Kozan
13.05.1972 19:27.0 37.9639 36.1398 4.5 Saimbeyli
15.07.1976 27:11.7 37.5484 35.8975 4.6 Kozan
28.12.1979 09:08.1 37.5172 35.8472 4.7 Kozan
24.04.1982 02:04.9 37.737 35.3817 4.2 Alada
20.05.1982 37.5913 35.8474 4 Kozan
21.12.1985 05:36.5 37.5458 35.4679 4.6 Alada
21.12.1985 11:13.5 37.5625 35.4028 4.4 Alada
20.07.1986 01:17.7 37.8052 35.908 4.1 Feke
31.12.1987 37.021 36.025 4.2 Ceyhan
14.09.1991 13:01.0 37.096 36.0342 4.1 Ceyhan
07.10.1991 29:29.5 37.0979 35.7018 4.3 Ceyhan
25.11.1991 36.8936 35.6646 4.1 Ceyhan
03.01.1994 00:32.8 36.9878 35.8112 4.8 Ceyhan
10.02.1994 15:18.3 36.949 35.8141 4.5 Ceyhan
05.01.1995 10:16.0 37 36 4 Ceyhan
21.01.1995 37 36 4 Ceyhan
13.04.1995 23:20.0 37 36 5 Ceyhan
14.04.1995 08:30.0 37 36 4 Ceyhan
24.04.1995 17:41.5 37.15 35.16 4.2 Karaisal
29.10.1995 37.6497 35.4429 4.1 Alada
09.08.1996 37.39 35.06 5 Karaisal
24.09.1996 37.1528 35.8172 4.1 Ceyhan
27.06.1998 36.8451 35.325 6.1 Yreir
27.06.1998 07:36.5 36.8559 35.5593 4.2 Yreir
27.06.1998 15:36.1 36.9359 35.6888 4 Ceyhan
27.06.1998 37.09 35.84 4.2 Ceyhan
27.06.1998 36.83 35.54 4.6 Yreir
27.06.1998 36.6 35.56 4.2 Karata
28.06.1998 36.82 35.59 4.9 Yreir
28.06.1998 36.97 35.6 4.3 Yreir
04.07.1998 15:47.0 36.88 35.44 5 Yreir
04.07.1998 24:24.7 36.87 35.48 4.5 Yreir
15.07.1998 36.8832 35.7109 4 Ceyhan
15.01.1999 04:30.3 36.81 35.48 4.1 Yreir
10.06.1999 37.25 35.74 4.3 mamolu
12.05.2000 02.45.3 37.03 35.96 4.8 Ceyhan
19.11.2003 36.99 35.93 4.3 Ceyhan
23.07.2004 19:23.0 37.402 35.6038 4.1 Kozan
25.01.2005 05:53.0 36.7362 35.2315 4 Karata
23.12.2007 37.5168 35.7025 4 Kozan
01.01.2008 21:41.6 37.5265 35.7363 4.4 Kozan
04.06.2009 02:13.6 36.9607 35.8732 4.1 Ceyhan
24.07.2009 37.5455 35.7282 4.5 Kozan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

84

07.06.2010 37.7448 36.102 4.2 Kozan
08.06.2010 37.747 36.1248 4.2 Kozan
05.08.2010 37.724 35.5513 4.2 Kozan
23.04.2011 22:10.9 37.4867 35.5765 4.1 Kozan
29.06.2011 37.3907 35.8647 4.4 Kozan
05.09.2011 02:34.8 37.689 35.19 4.1 Alada

ekil 37. Adana linde Meydana Gelen Depremler

Adana linde gnmze kadar meydana gelen depremler incelendiinde, proje alannn
yer ald Saimbeyli ve Feke lesi deprem riskinin dk olduu blgelerdir.

Proje alanna ait depremsellik ve doal afet potansiyeli hakknda Babakanlk Afet ve
Acil Durum Ynetimi Bakanlnn gr EK-1/Fde verilmitir.

Sz konusu proje kapsamnda yaplacak olan her trl bina iin;

06.03.2007 tarih ve 26454 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren
Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik ve 14.07.2007 tarih ve
26582 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren Afet Blgelerinde Yaplacak
Yaplar Hakknda Ynetmelik hkmlerine,

SAN. TC. A..
ED RAPORU

85

03.05.2007 tarih ve 26511 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren
Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna
likin Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr.

Sel ve Su Baskn

Adana li, en byk sel felaketini 1936 ve 1980 yllarnda yaamtr. ehir, Tepeba
Mahallesi hari, byk sel sular altnda kalmtr. Toros dalarndan srklenerek gelen kaya
bloklar ehrin merkezi yerlerinde toplanmtr. 1980 sel afetinde en ok Ceyhan ve Feke
ileleri etkilenmitir.

Gemi yllar ve istatistiki bilgiler nda;

Adana Merkez le

Adana Merkez lede Sel Afetine Maruz Kalabilecek Mahalleler:

Seyhan Sol Sedde:
Saram Deresi boyundaki mahalleler: yani Mutlu, Dervili, Kiremithane, Sinanpaa,
Cumhuriye ve Yamal Mahalleleridir.

Bu mahalleler fazla yal zamanlarda Takprnn kuzey tarafndan Seyhan
Nehrine birleen Saram deresinin takn sahas iinde kalrlar. Ancak Saram deresinin DS
1. Sulama kanal ile 10. Tanker s Komutanl arasnda kalan 5,5 kmlik ksmnn slah
sonucunda bu tehlike nemli lde azaltlmtr.

Seyhan Sa Sedde:
ehit Duran Mahallesinin bir blm, Hrriyet Mahallesinin bir blm, Akkap
Mahallesi bir blm, Bey ve Yenibey Mahallelerinin bir kesimi takn sulardan birinci
derecedeki etki altnda kalan mahallelerdir.

Adana Merkez lede Sel Afetine Maruz Kalabilecek Kyler:

Seyhan Nehri Sol Sedde:
Ta, Irmakba, Tabaklar, Aydnlar

Seyhan Nehri Sa Sedde:
Mdk, Hadrl, Camuscu, Yalmanl, Koyuncu, Kayl, aputu, Salmanbeyli,
Dervili, Mrselolu

Ky yerleim alanlar olarak sa sedde ierisindeki kyler DSnin bakm ve
takviyesini yapt srekli kontrol altnda bulundurduu kylerdir. Seddenin dnda tarla
zerine temelsiz yaplan % 95 kerpi ve zeri toprak dam olan ky evleri Seyhan Nehri su
takn ve gerekse yer alt su seviyesinin ykselmesi ile yklma tehdidi altndadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

86

Ceyhan lesi

Ceyhan esi ve leye bal kylerde en sk grlen afet tr sel baskndr. Ceyhan
Nehrinden kaynaklanan su basknlar DSnin periyodik bakm almalar sonucu en aza
inmitir. Ceyhan Nehrinin sana ve soluna sedde oluturan DS, sedde iini iskana kapatm
ve bu blgedeki baz kyleri sedde dna nakletmitir.

Ceyhan Nehrinin takn sonucu su basknna uram ve uramas muhtemel yerler
unlardr;

Ceyhan Sol Sedde Ceyhan Sa Sedde
ncetarla Ky Herekeli Ky
Cebre Ky Kkkapl Ky
Yeni Kent Ky Bykkapl Ky
Eski Kent Ky Abdiolu Ky
Ksreli Beldesi Bykmangt Ky
Ktkl Ky Kk Mangt Ky
Belren Ky Mercimek Beldesi
Esenler Ky K. Burhaniye Ky
Hamitbey Ky B.Burhaniye Ky
Hamitbey Buca Yeilbahe Ky
Adapnar Ky nceyer Ky
Ekinyaz Ky Sarbahe Ky
Elmagl Ky
Dikilita Ky
Kaykl Ky

Karaisal lesi

Kk ay yataklarnda kurulu kylerde su basknlar grlmektedir.

Karata lesi

Yreir Ovaskylerinden Karager, Nalkulak, Damlapnar, Adal, Yerdelen, Hacali
iftlii ky, Kadky kyleri iddetli yamur etkisi ile su basknna maruzdur.

Seyhan Nehri sularnn daha byk lde tamasndan dolay Ta, Aydnck, Deniz
kuyusu, Yerdelen, Irmakba, Karaahmetli, Yeni ky, Gmyaz, Yenimurat (Halk Ky)
Tabaklar kyleri sel afetine maruz kylerdir. Seyhan Nehri sol sedde zerinde bulunan bu
kyler DSnin sedde bakm suretiyle nlem alnmaktadr.

Kozan lesi

lenin Gkgz, Ikl, Gazi, Haclar ve Dilek Kaya Kyleride su baskn afetine
maruz kalm yerlerdir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

87

Pozant lesi

Pozant merkezinde ve kylerinde Seyhan Nehrini besleyen akt aynn taknna
maruzdur.

Tufanbeyli lesi

lede Anyeri ve Ayvat kylerinde nemli lde su basknna maruz kalmtr

Saimbeyli lesi

lede Asmaca aynn taknna rastlanlmtr.

Yumurtalk lesi

lenin Ayas Mahallesi su basknna maruz kalmtr.

Kaya Dmesi

Kaya dmesi olaylar zellikle Alada yerleiminde grlmektedir.

Karaisal lesi

Ayas Mahallesi ve evlik Ky kaya dmesine olayna maruz kalmtr.

Pozant lesi

akt ayn besleyen derelerin getii dalk kylerinde kaya dmesi olayna maruz
kalmtr.

Saimbeyli lesi

Dalk bir toporafyaya sahip ve Asmaca ay vadisinde kurulmu olan ile kaya
dmesi olaylarna maruz kalmtr.

IV.2.2.6. Jeoteknik Ett Raporu (Proje Kapsamndaki nitelerin Detayl Jeoteknik
Ettleri)

Sz konusu proje iin kati proje aamasnda yaplacak olan sondaj almalar
sonucunda detayl olarak Jeoteknik Ett Raporu hazrlatlacaktr. Bylece sondaj loglar ve
mevcut krklar ile kayma yapacak alanlar ortaya konmu olacaktr. Proje kapsamndatesis
edilecek niteler iin, 19.08.2010 tarih ve 10337 sayl (Mlga) Bayndrlk ve skan
Bakanl Afet leri Genel Mdrl Genelgesi dorultusunda hazrlatlacak imar planna
esas Jeolojik veJeoteknik Ett Raporu ilgili kuruma gnderilecektir.

Kati proje aamasnda sismik risk analizi yaplacak, proje deprem katsaysnn
belirlenmesinde kapsamnda 14.07.2007 tarih ve 26582 sayl Resmi Gazetede yaymlanan
Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik esaslarna uyulacak ve
SAN. TC. A..
ED RAPORU

88

gerekli tedbirler alnacaktr. Ayrca 7269 sayl Umumi Hayata Messir Afetler Dolaysyla
Alnacak Tedbirlerle Yaplacak Yardmlara Dair Kanun hkmlerine uyulacaktr.

Projenin inaat aamasnda Jeolojik ve Jeoteknik Ett Raporunda belirtilen hususlara
titizlikle uyulacaktr.

IV.2.3. Hidrojeolojik zellikler (Yeralt Su Seviyeleri; Halen Mevcut Her Trl Keson,
Derin Artezyen vb. Kuyu; Emniyetli ekim Deeri; Suyun Fiziksel, Kimyasal,
Bakteriyolojik zellikleri; Yeralt Suyunun Mevcut ve Planlanan Kullanm, Debileri,
Proje Alanna Mesafeleri)

Yeralt suyu tama ve iletme zelliklerine gre proje alannda drt adet su tayan
birim tanmlanmtr. Bu birimler:

a. Geirimsiz Birimler,
b. Az Geirimli Birimler,
c. Geirimli Birimler,
d. ok Geirimli Birimlerdir.

Yukarda oluturulan snflandrma aada Bear, Zaslavsky ve Irmay (1968)
tarafndan hazrlanan ve ekil 38de verilenfarkl hidrojeolojik birimlere ait hidrolik iletkenlik
deer aralklar gz nnde bulundurularak yaplmtr. Bu deer aralklarna gre
pekimemi ve pekimi (kayalar) birimlerde iyi, zayf ve akifer deil olmak zere farkl
snflama yaplmtr.

ekil 38. Hidrolik letkenlik ve Permeabilite Katsaylarnn Farkli Hidrojeolojik Birimlerde
Alabilecei Deer Aralklar

SAN. TC. A..
ED RAPORU

89

Kambriyen

Kambriyen oluuklar, Kozann kuzeybatsnda Mansurlu ve Feke yrelerinde ok
geni alanlar kaplar ve kuzeydouya doru mostralar azalarak, Tufanbeyli ile Sarz arasnda
dier birimler tarafndan tamamen rtlrler. Kambriyen tortullar genellikle krntl ve
karbonatl kaya birimlerinden olumutur.

Emirgazi grubu, balca metakrntllardan oluur; alt kesiminde metavolkanit
arakatklarnn, orta kesiminde ise yeniden kristallenmi kireta ve dolomitlerin younlat
dzeyleri kapsar. Kireta ve dolomit birimlerinin mostra vermi olduu alanlarda
toporafyaya bal olarak yzey sularnn yeraltna iletilmesinde kpr grevi grmekte yani
beslenme alanlarn oluturmaktadr. Buna ek olarak grub ierisinde dokanak halinde olduu
formasyonu geirimlik zelliine bal olarak yer yer farkl debilerde kaynak boalmlarda
gzlenmektedir. Deirmenta formasyonu, Koyaz formasyonu zerinde tedrici geili
olarak yer alr. Demirtal (1967) tarafindan Dou Toroslarn Pnarba (Kayseri) blgesinde
Deirmenta kireta olarak adlandrlan birim daha sonra zgl ve di. (1973) tarafndan
Deirmenta formasyonu olarak tanmlanmtr. Aralarnda yanal gei gsteren ve deiik
mevkilerde birbirlerinin yerini alan birim tabandan tavana doru dolomit, dolomitik kireta,
neritik kireta ve ince eyl ara katkl, yumrulu grnl kireta dzeylerini kapsayan
kaln bir karbonat istifi sunar. Dolomit gri renkte, kaba kristalli, orta tabakal, eklemli ve
atlakldr. Formasyon ierisinde yer alan krk-atlak ve bunlara bal olarak gelien karstik
yaplardan dolay karstik akiferzellii gstermektedir. Kerkeztepe formasyonu yanal olarak
fasiyes deiimleri gsterir ve kuvars taneleri kapsar. Kambriyen konodont ve trilobitleri
kapsayan yumrulu kireta, Toroslarda tm Kambriyen mostralarnda grlr ve klavuz
seviye zellii tar. Formasyon ierisinde yer alan krk-atlak ve bunlara bal olarak gelien
karstik yaplardan dolay karstik akiferzellii gstermektedir. Babadere formasyonu alt
seviyeleri yeil siltta, krmz veya yeil renkli yumrulu kireta ardalanmas, st dzeyleri
ise tamamen yeil renkli siltta tabakalarndan olumutur. alma alan genelinde
geirimsiz veya az geirimli birim olarak tanmlanmtr.

Ordovisiyen

Ordovisiyen blgede kaln ve tek dze bir istif ile temsil edilmitir. Koyu mavi, gri,
parlak yzeyli, killi ist-siltta ardalanmasndan oluur. Yreye gre kalnl 800 m ile 1.500
m arasnda deien bu birim, Demirtal (1967) tarafndan Armutludere formasyonu olarak
adlandrlmtr. Killi ist-siltta ardalanmasndan oluan birimler hidrojeolojik adan
gerimlilii dk birimler olduklar iin gerimsiz bir zellik gstermektedirler.

Silriyen

Silriyen blgede, fazla kaln olmayan genellikle detritik karakterli drt kaya
stratigrafi biriminden oluan bir istif ile temsil edilir. En altta yer alan ve Ordovisiyen istleri
zerineuyumlu olarak gelen Halityayla formasyonu (Demirtal, 1967), sarms gri renkli,
kttabakalanmal, arkozik konglomera ve kumtalaryla st seviyelerdeki silttalarndan
oluur.Bunun zerine keskin bir litolojik dokanakla Pusutepe eyli (Demirtal, 1967) gelir.
Altdzeyleri silise zengin, st dzeyleri karbonlu, koyu siyah renkli, ok ince tabakalanmal,
yapraklanmal, bol graptolitlidir. Kalnl 40-50 m olup, Silriyen iin blgede klavuz
seviye oluturur, iyi korunmu, Monagraptus trleri kapsar. Pusutepe eyli zerine
yineuyumlu olarak Yukaryayla formasyonu (Demirtal, 1967) gelir. Orta tabakalanmal,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

90

kahverengi, bol ortaserasl kireta tabakalarndan olumutur. Kalnl fazla deildir. Yanal
devamllk gsterir. Ortaserasl kireta zerine uyumlu olarak Sradamlar
formasyonu(Metin, 1983) gelir. Bu birim kahvemsi gri renkli, eyl ve siltta, kumta
arakatkl orta serasl kireta tabakalarndan olumutur. Yanal olarak fasiyes deiimleri
gsterir.

Halityaylas formasyonu, konglomera ve kumtandan oluur. Tabanda keli, yar
keli, kt boylanmal, kaln tabakal olan konglomerann akllar ounlukla kuvarstr.
ste doru orta tabakal, eklemli, laminal, dereceli ve apraz tabakalanmal kumtalarna
geer. alma alan genelinde serbest akifer zellii gstermektedir. Pusutepe Formasyon
ad Demirtal (1967) tarafndan verilmitir. Gri, siyah renkli, ince tabakal, laminal ve bol
graptolit fosilli eyl ile temsil edilir. eyllerden oluan birim genelde geirimsiz bir zellik
gsterir. Yukaryayla formasyonu (Demirtal, 1967) gelir. Orta tabakalanmal, kahverengi,
bol ortaserasl kireta tabakalarndan olumutur. nceleme alan genelinde maruz kald
tektonik harekete bal olarak bnyesinde gelien krk atlak sistemlerine bal olarak karstik
akifer zellii gstermektedir.

Devoniyen

Devoniyen tortullar, blgede krntl ve karbonatl kayalardan oluan ok kaln bir
istif olutururlar. Bu istifte Alt-Orta ve st Devoniyen saptanm ve kaya stratigrafi birimi
ayrtlanmtr. En altta Sradamlar formasyonu zerine uyumlu olarak gelen Aytepesi
formasyonu (zgl ve dierleri, 1973), kaln ve dzenli tabakalanmal, sarms beyaz renkli
kuvarsitik kumtandan olumutur. Bu kumtann yreye gre kalnl ve zellii
deiir.zellikle Tufanbeylinin kuzeyinde Teke dere ve Halevik derede bol olarak siyah
renklisolucan izi kapsayan amurtana dnr. Saimbeylinin bat kesimlerinde ise apraz
laminalanma gsterir ve kalnl artar. Doanbeyli yresinde, tabaka yzeylerinde kuruma
atlaklar da gzlenmitir. Aytepesi formasyonu zerine uyumlu olarak, Demirtal (1967)
tarafndan afaktepe kireta olarak adlandrlan, ok kaln bir karbonat istifi gelir. ok kaln
tabakalanmal, koyu gri ve siyahms renkli, yer yer dolomitize olan bu kireta blgedegeni
alanlar kaplar ve sivri tepeler ile keskin, sarp srtlar oluturur.

afaktepe kireta bol stromatoporoid kapsar. Bunlardan Amphipora sp. Orta
Devoniyeni karakterize eder. Birimin st dzeyleri ise mercan bakmndan zengindir.
afaktepe kireta zerine tedrici geili olarak Demirtal (1967) tarafndan adlandrlan
Gmali formasyonu gelir. Bol miktarda st Devoniyen brakyopodlar kapsamas ile
karakteristik olan bu biriminalt dzeyleri genellikle mercanl kireta, st dzeyleri bol
brakyopodlu kumta tabakalarndan olumutur.

Aytepesi Formasyonu kuvarsitik kumta-kireta-eyl-siltta ardalanmasndan
oluur. Kuvarsitik kumta seviyesi beyaz-krem renklidir. nce-orta-kaln katmanldr. Sk
eklemli ve atlakldr. Kireta seviyesi koyu gri-koyu yeil renkli, ska kalsit damarl, az
ayrm, ayrma yzeyi sarms yeil renklidir. Sert-dayanmldr. Genellikle inceorta
katmanldr. Sk-ok sk eklemli ve atlakldr. eyl seviyesi ise koyu yeil renklidir. Zayf-
dayanmszdr. Genellikle ok ince katmanldr. Sk eklemli ve atlakldr. Formasyon
ierisinde kumta-kireta seviyeleri hidrojeolojik acdan geirimli seviyeler olup akifer
zellii gstermektedirler. Bununla beraber eyl ve siltta seviyeleri ise geirimsiz birimler
olup akifer zellii tamazlar.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

91

afaktepe Formasyonu karbonat-kilta-eyl ardalanmasndan oluur. Birim kireta
seviyeleri iindeki bol mercan fosilleri ile tannr. Kireta seviyeleri koyu gri ve siyahms
renkli, kaln-ok kaln tabakalanmaldr. Orta derecede-seyrek eklemlidir. Sert-ok serttir. st
kesimlere doru dolomite gei gsterir. Formasyon iinde kilta ve eyl seviyeleri de
gzlenir. Genellikle koyu gri-siyah renkli, ince katmanl, yer yer laminal kilta ve eyl
birbirleriyle ardalanmaldr. Kiretalar ise ok kvrml ve krk zellik sunmaktadr. Bundan
dolayda alma alan genelinde karstik akiferzellii gstermektedir. Dier birimler ise
genelde geirimsiz bir zellik gstermektedir.

Gmali formasyonugenelde tipik bir fli istifi olup, gri renkli, orta-kaln tabakal,
sk-ok sk eklemli ve atlakl kiretalar ile balar. Bu seviye ok bol ve eitli brachiopoda
rnei ierir. ste doru, koyu gri renkli, orta derecede ayrm, ince eyl ara katkl, ince
katmanl, sar-gri renkli, kumlu kiretalar yer alr. Bu seviyenin zerinde ince-orta tabakal,
ak kahve-kzl renkli kumta ve karbonatl kilta ardalanmas bulunur. stifin balangcnda
hakim olan kiretalar, orta seviyelerinden itibaren azalr ve yerini kumtalarna brakr. Daha
sonra ise kilta-eyl seviyeleri izlenir. Kilta ve eyl seviyeleri gri-siyahms gri renkli, orta
derecede-ok ayrmtr. Formasyon ierisinde kumlu kireta seviyeleri hidrojeolojik
acdan geirimli seviyeler olup akifer zellii gstermektedirler. Bununla beraber eyl ve
kilta seviyeleri ise gerimsiz birimler olup akifer zellii tamazlar.

Mesozoyik

Jura - Kretase

Jura-Kretase blgede, genellikle ak renkli, kaln ve belirgin tabakalanmal
kiretalarndan oluan kaln komprehensif bir istif ile temsil olunur. Bu istif, Demirtal
(1967) tarafndan Krolu tepesi kireta olarak adlandrlmtr. Blgedeki en yksek
doruklar bu kiretandan olumutur. Genellikle mikritik kiretandan oluan istif yer yer
dolomitize dzeyler ierir.nceleme alan genelinde maruz kald tektonik harekete bal
olarak bnyesinde gelien krk atlak sistemlerine bal olarak karstik akifer zellii
gstermektedir.

Kuvarterner

Blgede Kuvaterner oluuklar, akarsu vadileri boyunca dar eritler halinde, yama
molozlar ve alvyon yelpazeleri eklinde grlrler.nceleme alan genelinde dey ve yanal
yndeki dalmna bal olarak akifer zellii gstermektedir.

Sonu olarak inceleme alannda yaplmas planlanan faaliyetlerin meteorolojik ve
hidrojeolojik duruma etkisi gzkmemektedir [Trkylmaz Reg. ve HES,HES Projeleri ve
Dier Hidrolik Faaliyet Talepleri in Deerlendirme Raporu (Ekosistem Deerlendirme
Raporu)].
Proje alanndagnmze kadar yer alt suyu seviyeleri ile ilgili bir alma yaplmam
olup, EK-1/Dde verilen DS 6. Blge Mdrl grnde de belirtildii zere kaytl veya
kaytsz herhangi bir keson, derin kuyu bulunmamaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

92

Adana linde yeralt suyu kaynaklarnda ekilen su miktarlar ve kullanma belgeli
kuyu says Tablo 27de verilmitir.

Tablo 27. Adana li Yeralt Suyu Kaynaklar ekilen Su Miktarlar ve Kullanma Belgeli Kuyu
Says
Yerleim Yeri
Yllk ekilen Su Miktar
(m
3
/yl)
Kullanma Belgeli Kuyu Adedi
Seyhan-Yreir 236.953.980 1.619
Karata 89.291. 768 697
Ceyhan 58.273.758 574
Kozan 107.825.013 1.593
Tufanbeyli 1.045.321 31
Yumurtalk 45.576 7
Pozant 229.972 21
Karaisal 453.752 33
Saimbeyli 12.312 6
mamolu 622.464 20

ekil 39. Adana Yeralt Su Seviyesi

SAN. TC. A..
ED RAPORU

93

IV.2.4. Hidrolojik zellikler (Yzeysel Su Kaynaklarndan, Gl, Dalyan Akarsu ve
Dier Sulak Alanlarn Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik ve Ekolojik zellikleri, Bu
Kapsamda Akarsularn Debisi ve Mevsimlik Deiimleri, Su Toplama Havzas
Oligotrofik, Mezotrofik, trofik, Distrofik Olarak Snflandrlmas, Sedimantasyon,
Drenaj, Tm Su Kaynaklarnn Ky Ekosistemleri), Projenin Kurulaca Su
Kaynann/Kaynaklarnn Uzun Yllara Ait Ortalama Deerleri (m
3
/sn), Akm Gzlem
stasyonlar ve Reglatr Yerlerini Temsil Eden Uzun Yllara Ait Aylk Akm
Deerlerinin, lgili Kurum (Bu Verilerin temin Edildii Kurum) Onay Alnarak
Sunulmas, Proje zerinde Gerekletirilen Suyun Herhangi Bir Kayna (Dere, Gl,
ay vs.) Ekosistemini Besleyip Beslemedii Hakknda Bilgi

Adana blgesi, su potansiyeli olarak Trkiye geneline gre olduka zengin
saylabilecek bir blgedir. lde proje, inaat ve iletmede olan birok tesis bulunmaktadr.

Proje alan ve yakn evresinde de yzeysel su kaynaklar bulunmaktadr. Bunlar,
ekil 41 ve EK-2/Ada verilen 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde grlmektedir.

Gller

Adanada bulunan balca gller; Yumurtalk Lagnleri, Akyatan Gl, Ayatan Gl,
ve Seyhan Baraj Gldr. Seyhan havzas yukar blmlerinde kayda deer bir gl
bulunmamaktadr. Yalnz Alada zerinde Yedigller ve Dipsiz Gl ile Ulukla civarnda
ili ve Karagl gibi kk gller bulunmaktadr. Bu gller doal oluumlu gller olup,
bunlar dnda akarsuyun nne gvde, sedde vb. yaplar ile oluan yapay baraj glleri de
bulunmaktadr. Bunlar; Seyhan Baraj Gl, atalan Baraj Gl, Kozan Baraj Gl, Nergizlik
Baraj Gldr.

Proje alan en yakn gller;

Ortalama ku uuu 16,6 km gneyinde Feke Baraj Gl,
Ortalama ku uuu 23 km gneyinde Menge Baraj Gl,
Ortalama ku uuu 21,3 km gneybatsnda Gksu-Feke Paal Baraj Gldr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

94

ekil 40. Proje Alanna En Yakn Gllerin Uydu Grnts
Kaynak: Orman ve Su leri Bakanl, Corafi Bilgi Sistemleri, Geodata

Doal Gller

Akyatan Lagn:

Adana linin Karata lesi snrlar ierisinde yer almaktadr. Adanaya 48 km
mesafededir. Akyatan Gl, Trkiyenin en byk lagn gldr. Ortalama su seviyesindeki
alan 4.900 hektardr. Yaz boyunca gl besleyen sularn azalmas ve yksek buharlama
nedeniyle gl alan ok klmektedir. Suyun ekildii alanlarda geni amur dzlkleri
olumakta ve yaz sonuna doru tamamen kurumaktadr. Gl, gneybatdan kan 2 kmlik dar
bir kanalla denize balanmaktadr. Gl sularnn yksek olduu dnemlerde kanal vastasyla
glden denize, dk olduu dnemlerde ise denizden gle doru su ak olmaktadr. Bu
nedenle gl suyundaki tuzluluk mevsimlere gre deiiklik gstermektedir. Gln kuzeyi
geni tarm alanlar ile evrilidir. Akyatan Lagn, yaama ortamlarnn eitlilii,
barndrd hayvan ve bitki trleri ile ok sayda uluslararas neme sahip sulak alan kriterine
sahip bir sulak alan ekosistemidir.

Ayatan Lagn:

Ceyhan Nehri aznn batsnda yer alan 1.130 ha alana sahip, yeralt sular ve yal
dnemde nehir sularyla beslenen bir lagndr. En fazla 3 m derinlie ulaan gl ile deniz
Proje Alan
Proje Alan
Proje Alan
21,3 km
16,6 km
23 km
SAN. TC. A..
ED RAPORU

95

arasnda balanty Hurma Boaz adnda dar bir boaz salar. Kuzeyinde geni slak
ayrlklar ve kylarda tatl suyun ar bast yerlerde kk bataklk alanlar bulunur.
Gldeki su seviyesinin, ukurovadaki dier sulak alanlara oranla daha az farkllk
gstermesi, evresinde amur dzl ve tuzcul bataklklarn oluumunu snrlamtr.
Bunlardan ikincisi, zellikle bat kylarnda bulunur. Yksek kumullar gl denizden ayrr.
Hurma Boazna yerletirilmi balk dalyanlar bir kooperatif tarafndan iletilmektedir. 1995
ylnda 10 ton balk tutulmutur.

Tuzla Gl:

Tuzla Gl (2.800 ha), Seyhan Aznndousunda yer alr ve ukurovadaki gllerin
en batda olandr. Gln suyu, yln byk bir blmnde hafif tuzludur. Su seviyesi zellikle
k yalarndan sonra ykselir, bu dnemde gldeki tuzluluk azalr. Gln zellikle dou
tarafndan geni amur dzlkleri ve tuzcul bataklklar bulunur. Kuzeyinde, 500 m
geniliinde bir erit zerinde kuru tarm yaplan tarlalar ve ayrlar vardr. Ksa bir kanal
gln denizle balantsn salar. Denize alan boazda bir balk dalyan bulunur. KA
snrlar ierisinde, Tuzla Glnn gneydousunda, ksmen Seyhann eski yata zerinde
yer alan, sk bitki rtsyle kapl tatlsu bataklklar, tuzcul bataklklar ve glckler de
bulunur. Yaz aylarnda bu glcklerden bazlarnn suyu pompaj yoluyla sulamada kullanlr.
Bunlarn bir blm yazn tmyle kurur.

Yumurtalk Lagnleri:

Ceyhan Az ve Yumurtalk Krfezi arasnda kalan ve lagnler, tuzcul bataklklar,
amur dzlkleri, sazlklar, slak ayrlar, kumullar ve bir am ormanndan oluan dev bir
sulakalan sistemidir. Balca sulakalanlar amlk (ya da Yumurtalk) Lagn, Yelkoma Gl
(1.150 ha), mer Gl (350 ha), Yap Gl (300 ha) ve Darboaz Gldr (380 ha).
Blgedeki dier sulakalanlarn aksine, dzensiz bir ky izgisine sahip blge, denizle birok
noktada birlemektedir; eski Ceyhan yata KAnn ortasndan gemektedir. Avcali ve
Esemen gllerinden oluanYelkoma Gl, geni tuzcul bataklklarla evrili s bir lagndr.
lkbahar ve yaz aylarnda gln bir blm kuruyunca, zellikle kuzeyde geni amur
dzlkleri ortaya kar. Tatl suyun kumullardan gle szd blmlerde sazlklar vardr.
Tuzcul bataklklar ve amur dzlkleriyle evrili olan amlk Lagn, mer Gl, Yap
Gl, Darboaz Gl ve daha kk Kaldrm Gl, k aylarnda su seviyesi ykseldiinde
tek bir byk gl oluturur. YelkomaLagnnn aznda, eskiCeyhan aznda ve amlk
Lagnnn Yumurtalk Krfezine ald yerde dalyanlar bulunmaktadr.

Yapay Gller

Seyhan Baraj Gl:

Sulama, takn kontrol ve enerji amal olarak yaplm olan Seyhan Barajnn, 1953
ylnda yapmna balanm ve 1956 ylnda tamamlanmtr. Gvde toprak dolgu tipinde
olup, talvegden ykseklii 53,20 mdir. Normal su seviyesinde (N.S.S) gl hacmi 799
hm
3
dr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

96

atalan Baraj:

1982 ylnda yapmna balanan atalan Baraj 1997 ylnda tamamlanmtr.
Gvdenin talvegden ykseklii 70 mdir. N.S.S gl hacmi 1.629 hm
3
dr.

Kozan Baraj:

Sulama amal yaplm olan Kozan Barajnn, 1967 ylnda yapmna balanm ve
1972 ylnda tamamlanmtr. Gvde kaya dolgu tipinde olup, talvegden 78,50 mdir. N.S.S.
gl hacmi 1,74 hm
3
dr.

Nergizlik Baraj:

1986 ylnda yapmna balanan ve 1995 ylnda tamamlanan Nergizlik Baraj sulama
amaldr. Gvdenin talvegden ykseklii 50 mdir. N.S.S. gl hacmi 21,80 hm
3
dr.

Gletler

Adana linde bulunan gletlerin listesi Tablo 28de verilmitir. Bu gletlerin
tamamnda balklk (aynal sazan) yaplmaktadr. Gletler, sulama kooperatifleri tarafndan
iletilmektedir.

Proje alan ve yakn evresinde herhangi bir glet bulunmamaktadr.

Tablo 28. Adana linde Bulunan Sulama Gletleri
Glet Ad Yeri Sulama Alan (ha)
Akpnar Tufanbeyli 261
Ayvalk Yumurtalk 230
Damlak Tufanbeyli 504,2
Demirkoluk Tufanbeyli 111,5
Doanbeyli Tufanbeyli 350
Evci Tufanbeyli 220
Gkta Tufanbeyli 355
Karasavuran Tufanbeyli 318
Zeytinbeli Yumurtalk 130
Hakkbeyli Yreir 1.034
Doanl Tufanbeyli 4.150
Bozgney Tufanbeyli 2.000
atalam Tufanbeyli 2.722
Aydn Kozan 4.000
evketiye Yreir 570
amlca Yreir 1.017
elemli Yreir 2.170

SAN. TC. A..
ED RAPORU

97

Akarsular

Adanada bulunan byk akarsular; Seyhan Nehri, Ceyhan Nehri, akt ay, Elence
Deresi, Krkn ay, rge aydr.

Trkylmaz Reg. ve HES projesi, Asmaca aynn yan kolu olan Yanik Deresi
zerinde yaplmas planlanmaktadr. Projenin su kayna olan Yanik Deresi dnda proje
alan yakn evresinde akar ve mevsimsel akl dereler bulunmaktadr. Proje alan ve yakn
evresinde yer alan mevsimsel akl ve akar dereler ekil 41de gsterilmitir.

Yanik Deresinin mevcut su kalitesini belirlemek amacyla projenin memba ve
mansap olmak zere 2 noktada Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo-1 kapsamnda 2
noktadan yzeysel su numuneleri alnm ve analiz edilmitir. Analiz sonular EK-3te
verilmitir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

98

ekil 41. Proje Alan ve Yakn evresinde Yer Alan Mevsimsel Akl ve Akar Dereler
SAN. TC. A..
ED RAPORU

99

Seyhan Nehri:

Akdeniz Blgesinde, Adanadan geerek Akdenize dklen Seyhan Nehrinin
uzunluu 560 km olup ya alan 20.100 km
2
dir. Seyhan Nehri, Anadolunun dou
kesiminde Uzunyayla yresinden doan Zamant Irma (uzunluu 317 km) ile bunun
dousunda Dou Anadolu snrlar zerinden doan Gksunun (uzunluu 198 km)
birlemesiyle meydana gelir. Seyhan Nehri zerinde Adana l snrlar ierisinde Seyhan ve
atalan Barajlar ina edilmitir. Seyhan Nehrine srasyla Elence, Krkn, rge ve akt
dereleri katlr. Adana li iinden geen Seyhan Nehri, ova iinde gneybatya ynelerek ve
birok menderesler izerek Tarsus (Berdan) aynn denize dkld noktann 3 km kadar
dousunda Akdenize dklr. Su rnleri retim ve avclna elverilidir.

Ceyhan Nehri:

Ceyhan Nehri Binboa dalarndan doar. Gneye akarak Gksun yaknnda
stngelen Deresi ve batdan akan Tokat Suyu ile birleir. Buradan douya doru akan
Gksun Irma, Stl Suyu ile birleerek Ceyhan Nehrini oluturur. 20.670 km
2
ya
alanna sahip olan Ceyhan Nehri 500 km uzunluundadr. Kahramanmara ili snrlarnda
Aksu ay, Ceyhan Nehrine katlr, daha sonra Aslanta Baraj membanda Keisuyu,
Andrn ay ve Sabunsuyu kollar katlr. Aslanta Baraj mansabnda ise Hamis, Karaay,
Savrun, Kesiksuyu, Sumbas, eperce ve Handeresi kollar Ceyhan Nehrine katlrlar. Ceyhan
lesi ve Misisden geerek Yumurtalk Krfezinin batsndan Akdenize dklr. Ceyhan
Nehri zerinde Menzelet, Sr, Berke, Aslanta Barajlar ina edilmitir. Su rnleri retim ve
avclna elverilidir.

akt ay:

akt aynn ilk doduu yer Uluklann arkasndaki dalardr. Bu mevkide ad
Porsuk ay olarak bilinir. Alihoca civarnda Killik Deresi katlr. Fakat Porsuk ayn
besleyen asl kol, soldan katlan ve ya alan byk olan Krgeit Deresidir. Daha
aalarda akt suyunu srekli verimli tutan bir kaynak suyu olan ekerpnar suyu katlr ve
bu noktadan itibaren rmak, akt Suyu adn alr. Bu noktaya kadar vadi ok engebeli
deilken buradan itibaren vadinin karakteri deiir, sarplar, derinleir ve daralr. Arapali
Kyne kadar engebeli karakterdeki akt Vadisinden akan 162 km uzunluundaki
aktsuyu, Seyhan Baraj Glne dklr. Su sporlarna uygun zelliklere sahip olan akt
ay lke turizmi asndan nemli bir potansiyele sahiptir.

Elence Deresi:

Elence Deresi 3.000-3.500 m kotlarnda eitli kk kollar olarak domakta ve iki
ana kol olan Eni ve Aksu Derelerini oluturarak gney ynnde akmaktadr. nekli
Mahallesinin gneydousunda Kabakta Tepesi Mevkiinde birleen iki dere buradanitibaren
Elence ay ismini almakta ve atalan yaknlarna kadar bu isimle akmaktadr. atalan
Baraj Glne dklen Elence Deresi 87 km uzunluundadr. Su rnleri retim ve
avclna elverilidir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

100

Krkn ay:

Krkn ay ilk kaynaklarn Aladan bat eteklerinden alr. Balangta kapl
Dere ve Ecemi Deresini oluturarak gney ynnde akarken Mahmatl Mevkiinde
birlemektedirler. Bu iki derenin birleimiyle yine EcemiDeresi ad altnda akna devem
eden dere Kaml Mevkiine kadar birok yan kolla birleerek bymekte ve bu noktadan
itibaren Krkn ay adyla akmaktadr. Seyhan Baraj Glne katlan Krkn aynn
uzunluu 157 kmdir. Su rnleri retim ve avclna elverilidir.

rge ay:

Sge Da eteklerinden doan rge ay 60 km uzunluundadr. Yllk ortalama
debisi 1 m
3
/sdir. Su rnleri retim ve avclna elverilidir.

Su Toplama Havzas

Projenin su toplama havzasn, 18 Nolu Seyhan Havzasnda yer alan Asmaca
aynn kolu olan Yanik Deresi oluturmaktadr.

Sedimantasyon

Akarsular srkleme gc yardm ile bir miktar da kat madde tarlar. Bunlar tanan
toplam kat maddelerin % 10-15ini tekil eden yatak yk denilen kum-akl boyutundaki
maddeler ile su iinde yzer halde (sspansiyon halde) bulunan ve toplam kat maddelerin %
85-90n tekil eden maddelerdir. Hidroelektrik santrallerde trbinlenecek olan sularn
ieriinde belirli boyutlardan daha byk olan partikller iletme esnasnda trbin arklarnda
nemli anmalar meydana getirirler. Bu sebeple trbinlenecek sularn boyutu 0,2-0,3
mmden daha byk kat maddelerden arndrlm olmas gerekir.

Yanik Deresinden gelecek sspansiyon halindeki maddeler keltme havuzunda
keltilecektir. Ayrca, su alma aznn nnde biriken partiklleri mansaba aktarmak iin
akl geidi yaplacaktr. akl geidi 22,81 m
3

Drenaj

Yanik Deresi zerinde 980 m kotunda EE 1833 Nolu orak AG bulunmaktadr. Bu
AGnin deerlenmemi yllarna ulaabilmek iin yardmc AG olarak Yanik Deresine en
yakn olan Asmaca ay zerindeki Feke AG kullanlmtr.

2000 ylnda EE tarafndan iletmeye alanorak AGnin 2000-2011 yllarna ait 12
yllk kaydedilmi akm deeri vardr. orak AGnin drenaj alan 255,90 km
2
dir.

1982 ylnda DS tarafndan iletmeye alan Feke AGnin 1983-2009 yllarna ait 27
yllk kaydedilmi akm deeri vardr. Feke AGnin drenaj alan 619 km
2
dir.

Yaplan mhendislik almalar sonucunda projenin drenaj alan 280 km
2
olarak
bulunmutur.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

101

Akm Gzlem stasyonlar (AG)

Yanik Deresi zerinde 980 m kotunda EE 1833 Nolu orak AG bulunmaktadr. Bu
AGnin deerlenmemi yllarna ulaabilmek iin yardmc AG olarak Yanik Deresine en
yakn olan Asmaca ay zerindeki Feke AG kullanlmtr. Bu AGlerin zellikleri aada
belirtilmektedir.

EE 1833 Yanik Suyu-orak AG

2000 ylnda EE tarafndan iletmeye alan ve 35 56' D - 37 59' K koordinatlarnda
bulunan orak AGnin 2000-2011 yllarna ait 12 yllk kaydedilmi akm deeri vardr.
stasyonun lmlerinegre yllk ortalama akm 135,28 hm
3
tr.

leten dare: EE
Drenaj Alan: 255,90 km
2

stasyon Kotu: 980 m
Al Tarihi: 06.01.1999
Kapan Tarihi: -
Rasat Sresi: 2000-2011 (12 Yl)

DS 18-19 Asmaca ay-Feke AG

1982 ylnda DS tarafndan iletmeye alan ve 35 54' D - 37 49' K koordinatlarnda
bulunan Feke AGnin 1983-2009 yllarna ait 27 yllk kaydedilmi akm deeri vardr.
stasyonun lmlerine gre yllk ortalama akm 332,25 hm
3
tr.

leten dare: DS
Drenaj Alan: 619 km
2

stasyon Kotu: 550 m
Al Tarihi: 06.01.1982
Kapan Tarihi: -
Rasat Sresi: 1983-2009 (27 Yl)

Reglatr Yerini Temsil Eden Akm Deerleri

Trkylmaz Reglatrnn su temin tablolarn oluturabilmek iin EE 1833 ve DS
18-19 Nolu AGlerin kaytlarndan faydalanlmtr.

EE 1833 Nolu orak AGnin 2000-2011 yllarn kapsayan 12 yllk kayd ve 18-19
Nolu Feke AGnin 1983-2009 yllar arasnda 27 yllk gnlk akm deerleri kullanlmtr.
orak AGnin eksik olan yllar Feke AG ile yaplan korelasyon almalar ile
tamamlanmtr. Korelasyon almas aadaki gibi yaplmtr;

EE 1833 Nolu orak AGnin eksik olan 1983-1999 yllar DS 18-19 Nolu Feke
AGden faydalanlarak tamamlanmtr. Her iki istasyonun ortak olan 2000-2009 yllar
kullanlarak korelasyon almas yaplm, korelasyon grafiinde sapma gsteren deerler
atlm ve EE 1833 Nolu orak AGnin eksik olan 1983-1999 yllar tamamlanmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

102

Yaplan korelasyon sonucu her iki AGnin 1983-2011 yllarn kapsayan 29 yldan
oluan, su temini elde edilmitir.

Reglatr yerinin doal akmlar, uzatlm 1833 Nolu orak AGnin akmlarnn
Reglatr ya alannn (280 km
2
) orak AG ya alanna (255,90 km
2
) oran ile arplarak
bulunmutur. Elde edilen uzun yllara ait aylk ortalama akmlar Tablo 29, onayl hali ise EK-
4te verilmitir.

Tablo 29. Trkylmaz Reglatr Yeri Uzun Yllara Ait Aylk Ortalama Akmlar
stasyon Ad: Reglatr Yeri stasyon No: -
Ya Alan: 280 km
2
Havza: Seyhan Havzas
Kotu: 965 m Dere: Yanik ay
Rasat Sresi: 29 Yl (1983-2011) leten Kurum: -
m
3
/s
Yl Ekim Kasm Aralk Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ort.
1983 2,86 2,46 2,54 3,42 4,70 9,91 15,19 6,96 4,17 2,85 3,01 2,81 5,07
1984 2,24 4,79 6,15 4,88 7,13 7,84 9,89 6,72 3,53 2,98 2,70 2,57 5,12
1985 2,49 2,61 2,58 3,72 4,74 5,61 9,61 4,98 3,01 2,31 2,12 2,12 3,83
1986 3,22 3,49 3,23 6,72 3,97 4,41 4,31 3,38 3,15 2,61 2,51 2,47 3,62
1987 2,52 2,75 4,25 6,60 5,17 6,33 10,39 7,63 4,11 2,56 2,23 4,05 4,88
1988 2,74 3,70 6,48 3,81 6,45 13,95 16,71 11,25 5,93 3,32 2,93 3,20 6,71
1989 3,36 5,64 5,68 4,23 4,13 4,63 4,04 3,35 2,80 2,51 2,44 2,48 3,77
1990 2,64 3,98 4,88 3,38 5,85 8,74 5,79 5,13 3,39 2,79 2,46 3,40 4,37
1991 3,29 3,10 3,26 2,57 3,56 5,06 8,12 4,35 3,34 2,57 2,39 2,40 3,67
1992 2,48 2,83 4,81 4,43 4,36 7,60 12,46 9,44 4,63 3,21 2,63 2,46 5,11
1993 2,44 4,07 4,09 3,49 3,37 6,13 14,36 11,90 5,23 3,34 2,87 2,68 5,33
1994 2,60 2,60 2,77 5,82 5,50 7,41 7,57 6,84 3,15 2,74 2,60 2,75 4,36
1995 2,69 6,89 5,16 9,58 6,70 11,18 16,81 12,30 5,14 3,54 2,88 2,85 7,14
1996 2,64 15,51 4,91 7,89 6,57 15,79 15,72 9,42 3,89 2,77 2,57 3,05 7,56
1997 4,14 3,19 5,75 5,85 4,30 4,10 11,02 7,50 4,31 3,24 3,02 2,84 4,94
1998 3,63 4,45 6,98 5,04 5,20 7,71 14,41 8,90 4,53 3,09 2,73 2,73 5,78
1999 2,90 3,39 9,42 5,33 8,55 8,08 8,70 4,62 3,42 2,82 2,59 2,57 5,20
2000 2,84 2,61 2,96 3,26 3,70 6,01 19,82 10,18 4,33 2,97 2,87 2,66 5,35
SAN. TC. A..
ED RAPORU

103

2001 3,00 2,77 2,64 2,38 3,35 4,76 4,02 6,03 3,09 2,57 2,37 2,35 3,28
2002 2,30 2,59 6,15 5,50 5,89 10,54 14,68 9,31 4,86 3,27 2,81 2,60 5,88
2003 2,85 3,00 2,87 3,76 4,75 5,80 12,93 6,97 5,16 2,99 2,87 2,73 4,72
2004 2,86 3,04 4,85 5,56 6,28 13,29 9,15 5,96 3,54 2,88 2,57 2,36 5,19
2005 2,41 3,25 2,95 2,64 3,87 9,37 8,09 5,21 3,45 2,58 2,58 2,64 4,09
2006 2,90 3,29 4,45 3,12 5,30 9,72 9,45 4,85 3,15 2,57 2,41 2,42 4,47
2007 2,62 4,25 2,47 2,45 3,00 5,22 4,01 3,87 2,79 2,28 2,32 2,19 3,12
2008 2,08 2,43 3,66 2,27 2,79 6,80 5,01 3,40 2,48 2,06 1,85 1,98 3,07
2009 2,27 2,87 2,30 3,22 7,03 14,68 19,40 14,37 4,37 3,26 2,53 2,59 6,57
2010 2,81 4,74 4,32 7,85 7,21 9,02 9,19 5,71 3,98 2,94 2,54 2,50 5,23
2011 2,93 2,28 5,19 4,30 5,22 12,04 11,53 9,02 4,04 2,87 2,49 2,25 5,35
Ort. 2,78 3,88 4,41 4,59 5,12 8,34 10,77 7,23 3,90 2,84 2,58 2,64 4,92

IV.2.5. Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan Kullanm, Varsa Havza
zellii (me, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik retimi, Baraj, Gl, Glet, Su
rnleri retiminde rn eidi ve retim Miktarlar), Proje Alannn me ve
Kullanma Suyu Temin Edilen Kta i Yzeysel Su Havzasnda Kalp Kalmad, Sz
Konusu Derenin Herhangi Bir me Suyu Kaynann Besleyip Beslemedii, Sz Konusu
Dereden me ve Kullanma Suyu Alnp Alnmad

me Suyu-Kullanma Suyu

Sz konusu projenin ana su kayna olan Yanik Deresinde, ime suyu temin edilen
herhangi bir kaptaj bulunmamaktadr.

Sulama Suyu

Proje alan snrlar ierisinde Yanik Deresinin sularn kullanarak sulama yaplan 25
ha tarm alan bulunmaktadr. Bu arazilerde halihazrdaki ekim oranlarna gre, Buday (8,75
ha), Arpa (3,75 ha), Yonca (3,75 ha), Faslye (2,50 ha), Meyve (2,0 ha), Sebze (1,75 ha)
ayr (2,50 ha) tarm yapld tespit edilmitir.

Proje sahasnda projeli bir sulama yoktur, sulama faaliyetinin basit toprak arklar
marifetiyle yaplmakta olduu gzlenmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

104

Tablo 30. Proje Alan Snrlarnda Yanik Deresinin Sular Kullanlarak Yaplan Tarm
Alanlarndaki Bitki Deseni
Yetitirilen Bitkiler Ekim Sahas (ha) Dalm (%)
Buday 8,75 35
Arpa 3,75 15
Yonca 3,75 15
Fasulye 2,50 10
Meyve 2 8
Sebze 1,75 7
ayr 2,50 10
Toplam 25 100

Elektrik retimi

Projenin ana su kayna olan Yanik Deresi zerinde elektrik retimi amal,
Trkylmaz Reg. ve HES projesinin hemen membanda inaat devam eden orakl Reg. ve
HES projesi, mansabnda ise henz planlama aamasnda olan Asmaca Baraj ve HES projesi
bulunmaktadr.

Deirmen vb. Tesisler

Proje alannda herhangi bir deirmen varlna rastlanlmamtr.

Proje alan ime ve kullanma suyu temin edilen kta ii yzeysel su havzasnda
kalmamakta olup, konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrl gr EK-1/Gde verilmitir.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

105

ekil 42. Proje Alan erisinde Yanik Deresinden Sulanan Arazilerin 1/25.000 lekli Toporafik Harita zerinde Gsterimi
SAN. TC. A..
ED RAPORU

106

IV.2.6. Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (Toprak Yaps, Arazi Kullanm
Kabiliyeti, Snflamas, Tama Kapasitesi, Toprak leri in Kullanm, Doal Bitki
rts Olarak Kullanlan Mera, ayr vb.)

Ana madde, iklim, topografya, bitki rts ve zamann etkisi ile Adana linde eitli
byk toprak gruplar olumutur. Byk toprak gruplarnn yan sra toprak rtsnden ve
profil gelimesinden yoksun baz arazi tipleri de grlmektedir. ldeki byk toprak gruplar,
zellikleri ve dalm aada ksaca aklanmtr.

Proje alannda ise Kiresiz kahverengi orman topraklar ve Kahverengi topraklar
grlmektedir. Proje alanndaki toprak zellikleri ve arazi kullanm kabiliyeti snflarTablo
31, arazi varl haritas ise ekil 43 ve EK-2/Fdeverilmitir.

Tablo 31. Proje Alan Toprak zellikleri ve Arazi Kullanm Kabiliyeti Snflar
nite Ad Byk Toprak Grubu
imdiki Arazi
Kullanm ekli
Arazi Kullanm
Kabiliyeti Snf
Reglatr
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar
Fundalk VII. Snf
letim Kanal-1
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar
Fundalk VII. Snf
letim Tneli
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar-
Kahverengi Topraklar
Fundalk-Ba (Kuru) VII. Snf
letim Kanal-2
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar
Fundalk VII. Snf
Ykleme Havuzu
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar
Kuru Tarm (Nadasl) VII. Snf
Cebri Boru
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar
Santral
Kiresiz Kahverengi
Orman Topraklar

Alvyal Topraklar

Bu topraklar akarsular tarafndan depolanan materyaller zerinde oluan A, C profil
gen topraklardr. Mineral birleimleri akarsu havzasnn litolojik birleimi ile jeolojik
periyotlarda yer alan toprak geliimi srasndaki erozyon ve birikme devirlerine bal olup
heterojendir. Profillerinde horizonlama ya hi yok, ya da ok az belirgindir. Buna karlk
deiik zellikte katlar grlr, ou yukar arazilerden ykanan kirece zengindir.

Alvyal topraklar, bnyelerine veya bulunduklar blgelere veya evrim devrelerine
gre snflandrlrlar. Bunlardan st toprak alt topraa belirsiz olarak gei yapar. nce
bnyeli ve taban suyu yksek olanlarda dey geirgenlik azdr. Yzey nemli ve organik
maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olay hkm srer. Kaba
bnyeliler iyi drene olduundan yzey katlar abuk kurur. zerindeki bitki rts iklime
baldr. Bulunduklar iklime uyabilen her trl kltr bitkisinin yetitirilmesine elverili ve
retken topraklardr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

107

Adana linde geni alvyal topraklar, Kozan, Ceyhan ve Yreir ovalarnda
bulunmaktadr. Adana li nde alvyal topraklar 342.959 hektardr. Bunun 215.203 hektar I.
snf, 32.790 hektar II. snf, 54.038 hektar III. snf, l3.832 hektar IV. snf, 26.350 hektar
VI. snf 746 hektar VII. snftr.

Hidromorfik Alvyal Topraklar

Hidromorfikalvyal araziler ylda 3-9 ay devaml ya olan arazilerdir. Alvyallarn
devam nitelii olup evreden sk sk su almalarndan dolay uzun sre yatrlar. Genelde
deniz seviyesinde olduklarndan drenajlar mmkn olmamaktadr. Drene edilebildikleri
takdirde ayr veya suyu seven yem bitkileri yetitirilebilir. Genelde tuzlu ve sodiktirler.

Adana linde Karata dolaynn evresinde ve Yumurtalk Krfezi kysnda
bulunurlar. Kapladklar alan toplam l7.236 hektar olup 829 hektar slah edilebilir nitelikte V.
snf, l6.407 hektar VII. snftr.

Alvyal Sahil Bataklklar

Deniz kysnda yer alan, deniz ve yzey aklarnn etkisi ile devaml ya olan
bataklk niteliindeki arazilerdir. Tuzlu, sodik veya tuzlu-sodiktirler. Adana lindeki sahil
bataklklar deniz kysnda sulak tabir edilen eski nehir yataklardr. Devaml su durduu iin
tarmsal deerleri yoktur. lde 243 hektar alan kaplamaktadr. Arazi snf VII. snftr.

Kolviyal Topraklar

Dalk ve tepelik arazilerin eteklerinde dar vadi tabanlarnda yer ekimi ve kk
akntlarla srklenmi zerre byklne gre kolviyal topraklar oluturur. lde deiik
ykseltilerde ve deiik iklim kesimlerinde bu topraa rastlanr. Bitki rtsnde buna bal
olarak otlaktan al ve ormana kadar deiir. Talln problem olmad yerlerde alacak
ilemeli tarma alnmtr. Toroslarda sarp engebeler arasnda skm yerleim noktalarnn
dolaylarnda kolviyal topraklar ok deerlidir. Buralarda toprak sekilenerek meyve ve sebze
tarmnda kullanlr. Kolviyal topraklarn alvyal topraklardan fark, tanm materyalin
zerre byklne gre sralanmaya uram olmasdr. Ayrca kolvyaller de yzey eimli
ve drenaj iyidir. Alvyallere oranla daha kurudurlar. Bu nedenle daha zayf bir bitki rtsne
destek olurlar. Bunun sonucu st toprakta daha az organik madde birikir. Bunun 22.157
hektar I. snf, 42.302 hektar II. snf, 18.917 hektar III.snf, 5665 hektar IV. snf, 212
hektar VI. snf, 541 hektar VII. snftr.

Organik Topraklar

Profilinde yksek derecede organik madde muhtevasna sahip olan topraklardr.
Mineral topraklar da organik maddeye sahiptir. Fakat bu miktar eserinden balamak zere %
20-25e kadar kabilir. Organik topraklardan ise bu miktar profilindeki kil miktarna bal
olarak % 20-25den daha fazla olup % 95e kadar kabilir.

Organik topraklar 86 hektarla ilin en az alann kaplar. Kahverengi Orman Topraklar
yksek kire ieriine sahip ana madde zerinde oluurlar. Profilleri A (B) C eklinde olup
horizonlar birbirine tedricen gei yaparlar. Bunlarda A horizonu ok gelimi olduundan
iyice belirgindir. Koyu kahverenginde ve dalgandr. Reaksiyonu genellikle kalevi bazen de
SAN. TC. A..
ED RAPORU

108

ntrdr. B horizonlarnda renk ak kahve ile krmz arasnda deiir. Reaksiyon genellikle
kalevi, bazen de ntrdr.

Bu gruptaki topraklarda toprak derinlii s ve ok sdr. Haritalama birimleri
arasnda ok dik ve sarp olanlar byk ksmn kaplar. Tallk, kayalk ve iddetli erozyon
problemdir. Orman ve otlak olarak deerlendirilir. Dik ve orta eimli birimler dalk arazi
iinde srtlar, boyunlar ve dar etekleri kaplarlar. Byk yzde tekil etmezler. Ykseltinin
elverdii kesimlerde kuru tarm ve meyve yetitirmede kullanlr.

Adana linde bu topraklara her ilede rastlanr. Genellikle alvyal topraklarn bittii
yerde balar. Kuzeye doru ok geni yaylm gsterirler. ldeki toplam alanlar 598.471
hektar olup bunun 453 hektar I. snf, 17.501 hektar II. snf, 44,353 hektar III. snf, 37.898
hektar IV. snf, 74.073 hektar VI.snf, 424.193 hektar VII. snftr.

istler, serpantin ve kristal kireta zerinde, orman ve al rts altnda, zayf-ileri
derecede katmanlam kiresiz kahverengi orman topraklar olumutur. Adana ilinde bu
topraklar ilin kuzeyinde ok geni yaylm alanna sahiptirler. Yaylm alann gneyinde
kahverengi orman topraklar kuzeyinde kiresiz kahverengi topraklarla snrlanrlar. Batda
Pozantnn kuzey dousunda yer alan Kaml Bucandan douya doru Seyhan ve Gksu
nehirlerinin birleim yerine doru uzanrlar. ldeki alanlar 390.072 hektardr. Bunun 431
hektar I. snf, 383 hektar II. snf, 4112 hektar III. snf, l0.l29 hektar IV. snf 23.352
hektar VI. snf, 351.651 hektar VII. snftr.

Krmz Akdeniz Topraklar

Krmz Akdeniz Topraklar seki ve yksek arazilerde kristal kiretazerinde
olumulardr. 5 YRden daha krmz renkleri ile tipiktirler. Oluumunda kire ykanm,
scak-kurak yaz dneminde ykseltgenmesiyle yerinde demir (3) oksit birikimi ilemleri
etkindir. Organik madde hzl ayrtndan toprakta dk seviyededir. Toprak gvdesi (AB),
ounlukla dorudan doruya sert kireta zerinde oturur. Baz hallerde arada ince,
yumuak kire kat vardr. Tallk ve kaya klar yaygndr. iddetli anm etkinse toprak
yalnz kaya atlaklarnda ve kkukurlarda bulunur. Kiretaimentolu ve kristal kalker
ak konglomeralar zerinde de buna benzer toprak olumutur. 5YR ve daha kahverengi H.li
organik maddece daha zengin olan bu topraklar ou hallerde Krmz Kahverengi Akdeniz
olarak snflandrlmtr. kinciler daha dk eimli ve tabana daha yakn pozisyonlarda
olumutur, toprak daha derindir, Krmz Kahverengi Akdenizler, krmz ayr topraklarna
geici olarak dnlebilir.

Krmz Akdenizlerin doal rts Akdeniz iklimine z al-maki topluluudur.
Pnarl (Q ile X) ve mee (Quercus) topluluunun baskn trleridir. Kydan uzaklatka mee
yaygnlar, bu rt iinde incir, dut, zeytin serpilmitir.

pH ntr ve hafif baziktir. Organik maddelerin dkl ve kil fraksiyonu iinde
yksek oranda Fe-Oksitlerinin bulunmas nedeniyle su ve besin tutma sas ortadr. Deien
katyonlar ierisinde Ca+Mg baskndr. Na ve K derinlikle birlikte azalr. Adana linde bu
topraklar, Adana-Ceyhan yolunun 15-20 km. arasnda az bir alan kaplar. Kozandaki krmz
Akdeniz topraklar Seyhan ve Gksu rmaklarnn birletii yerde plak kayalarla birlikte
grlr. Karaisalnn kuzeyindeki Nide li ile snr olan plak kayalar arasnda da grlr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

109

Adana lindeki Krmz Akdeniz Topraklar 52.315 hektardr. Bunun 707 hektar
I.snf, 477 hektar II. snf, 1686 hektar III. snf, 2445 hektar IV. snf, 4271 hektar VI. snf,
42.729 hektar VII. snftr.

Krmz Kahverengi Akdeniz Topraklar

Topran organik madde kapsam ortadr, derinlikle dzenli ekilde azalr pH 7,3-7,6
arasndadr. Su ve besin tutma sas ortadr, bazla doyma yksektir. Deiken katyonlar
ierisinde Ca+Mg baskndr. Bu topraklarn en geni yaylm gsterdikleri alan Adana
ehrinin evresidir. Douda, Adana-Ceyhan yolu ile Adana-Kozan yolu arasndaki arazilerde
Krmz Akdeniz topraklar ile birlikte bulunurlar. Ana maddeleri konglomera veya marno
kalkerdir, batdaki yaylm alan da Adana-Karaisal yolunun balangc ile yolun
gneyindedir.

Adana linde bu topraklar 68.868 hektar I. snf, 10.273 hektar II. snf, 3991 hektar
III snf, 6367 hektar IV. snf, 206 hektar V. snf, 19.241 hektar VI. snf, 19.912 hektar VII
snftr.

Kiresiz Kahverengi Topraklar

A (B) C profilli topraklardr. Kahverengi veya ak kahverengi dalabilir st topraa
ve soluk krmzms kahverengi B horizonuna sahiptir. B horizonudahil solum sulandrlm
asitle muamelede kprme gstermez. Genellikle ykanma mevcut olup st toprak alt
topraanazaran daha asidik bir karakter arz eder. Alt toprakta kalevilikhakimdir, baz
durumlarda alt toprakta ok az olarak serbest karbonatlar grlebilir.

Kiresiz Kahverengi Topraklarn Adana linde toplu olarak bulunduu alann birincisi
Tufanbeyli ilesinin evresindeki araziler olup Kahramanmara snrna kadar uzanr dier
alan ise Pozantnn Abekirli Beldesi civarnda olup kuzeye Nide snrna kadar uzanr.
Kapladklar toplam alan 40.196 hektardr. Bunun 245 hektar I. snf, 968 hektar II snf,
9715 hektar III. snf, 5744 hektar IV. snf, 4000 hektar VI. snf 19.524 hektar VII.
snftr.

Rendzina Topraklar

Yumuak veya paral kireta zerinde hafif kire ykanm ve organik madde
birikimiyle olumu zayf A1 ve altnda C veya R katlarndan ibaret Rendzinalarintrazonal
topraklardr. Gri renkli olan A1 de kire ykanm ok azdr. A1i oluturan asl ilem ayrma
ve organik madde birikimidir. Ancak, kurak-scak yaz dnemi dolaysyla ayrma hzldr ve
toprakta organik madde yksek deildir. A1 in altnda yumuak yahut paral kireta kat (C
ya da R) gelir.

ldeki rendzina topraklar, el-Tarsus travertenleri zerinde olumutur, Karaisal
lesinin gneyinde ve el line komudur. Kapladklar alan 906 hektar olup bunun 260
hektar II. snf, 238 hektar IV. snf, 408 hektar VII. snftr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

110

Vertisol Topraklar

A C profilli topraklardr. A horizonunu kaln, koyu renkli fakat organik madde miktar
nispi olarak dktr ve kalsiyum karbonat ihtiva edebilir. A horizonun yukar ksmlar kuru
iken granler yapda ve ou halde atlaktr. Ann alt ksmlar ekseri prizmatik yap gsterir
bariz olarak ykanma ve birikme horizonlar yoktur.

Vertisoller ar bnyeli topraklardr, kil fraksiyonunda % 30dan fazla ime-bzlme
kabiliyetine sahip killer bulunduundan slanma veya kurumalarla ier veya bzlrler bu
ameliye neticesinde bu topraklarn birounun yzeyinde karakteristik olarak self maling
(tabii mal) denilen gevek granler yap ile gilgai denilen ve daha ziyada dz veya dze
yakn meyillerdeki birok ufak knt ve kabarntlarn meydana getirdii mikrolyef
grlr. Adana linde, Merkez ve Ceyhanda grlrler. Kapladklar alan 881 hektar olup
647 hektar II. snf, 234 hektar IV. snftr.

Regosol Topraklar

Regosol topraklar A ve C horizonlu Azonal topraklardr. Balantsz sedimentler
zerinde olumu ok az profil gelimesi gsteren kltr yaplan alanlarda zorlukla tehis
edilebilen A horizonuna sahiptirler. ldeki regosoller kumlu sedimentler zerinde gelimiler
ve btn zelliklerini bu ana maddeden almlardr. Renk genellikle soluk veya ak
kahverengidir. Organik maddece fakirdirler.

Adana linde Regosol topraklar Karata ve Yumurtalk ilelerinde sahil kumullarnn
arkasnda bulunurlar. Ondleli bir topografyaya sahiptirler. 3494 hektarlk bir alan kaplarlar,
arazi snf IV. snftr.

Bazaltik Topraklar

Bu topraklarn zellikleri ayn iklim artlar altnda kiretalar zerinde teekkl etmi
olan Kahverengi ve Krmz Topraklara olduka benzerlik gsterir.

Genellikle orta derin profile sahip olan Bazaltik Topraklar, ar killi olup, iyi bir profil
gstermezler. A horizonunun yaps granlerden blok yapya kadar deiir. B horizonu
genellikle A horizonundan daha ince bnyeli ve blok yapldr, fiziksel zellikleri kalker
zerinde teekkl etmi olan topraklardan daha iyi deildir.

Bazaltik topraklara Adana ilinde, Ceyhan ilesinde rastlanmtr. Toplu olarak 3075
hektarlk bir alan kaplarlar ve VII. snf arazidirler.

Irmak Takn Yataklar

Akarsu boylarnda yer alan tal ve akll yataklar yln byk ksmnda su altnda
kalrlar. Su altnda kalmasalar bile toprak profili teekkl etmedii iin ve her zaman sel
basmasna maruz kaldklarndan tarmsal nitelikleri bulunmamaktadr. VIII. snf olan bu arazi
tipi Adanada 4591 hektarlk bir alan kaplamaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

111

Sahil Kumullar

Ky kumullar el li ile hudut yeri olan Seyhan Nehrinin dkld yerden balar.
Yumurtalk ilesinin ile merkezine kadar ky boyunca uzanr. Profil teekkl olmad iin
Regosol topraklara dahil edilmemilerdir. Dz, dze yakn olanlar olduu gibi orta ve dik
eimli olanlar da bulunmaktadr. Toplam alanlar 9697 hektar olup VIII. snf arazidirler.

plak Kaya ve Molozlar

Kahverengi orman, kiresiz kahverengi orman ve krmz Akdeniz toprak kuaklar,
haritalanabilir genilikte olmayan kaya klar halinde yahut arada toprak rts bulunduu
iin bu gruplarn ok s, tal birimlerine sokulmu geni plak kaya yzeyleri bulunur.
Toroslarda zellikle sert kalker oluumlar bu niteliktedir.

plak kayalklarn elence, av ve su toplama alan olarak deerleri vardr. VIII.
snftrlar ve ilde 67.568 hektarlk yer kaplarlar. plak kayalar genellikle Toroslarda ve
Nide, Kayseri l hududunda bulunurlar.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

112

ekil 43. Arazi Varl Haritas
SAN. TC. A..
ED RAPORU

113

Adana linde tarm alan, mera-ayr, orman ve dier arazilerin dalmn
bakldnda % 39 ile ilk srada orman alan gelmektedir. kinci srada % 38,5 ile tarm alan,
nc srada % 19 ile dier araziler, en son srada ise % 3,5 ile mera-ayr alanlar
gelmektedir.

Sz konusu projenin planland Saimbeyli ve Feke lelerinde ise orman alan ilk
srada yer almaktadr.

ekil 44. Adana li Arazi Dalm Grafii
Kaynak: Adana l Gda Tarm ve Hayvanclk l Mdrl

ekil 45. Projenin Planland Saimbeyli ve Feke leleri Arazi Dalm Grafii

SAN. TC. A..
ED RAPORU

114

IV.2.7. Tarm Alanlar (Tarmsal Geliim Proje Alanlar, Sulu ve Kuru Tarm
Arazilerinin Bykl, rn Desenleri ve Bunlarn Yllk retim Miktarlar,
rnlerin lke Tarmndaki Yeri ve Ekonomik Deeri)

Adana linde 539.000 halk tarm alannn 375.212 halk alan sulamaya elverilidir.
241.307 halk alan ise sulanan tarm alandr.

ekil 46. Adana li Sulanan ve Sulanabilir Alan Dalm Grafii

Sz konusu projenin planland; Saimbeyli lesinde 128,578 da, Feke lesinde ise
87.141 da tarm alan bulunmaktadr.

Saimbeyli lesindeki tarm alanlarnn, 90.760 da tahl ve dier bitkisel rnlerin
ekildii alanlar, 12.000 da nadas alan, 3.881 da sebze baheleri, 21.937 da ise meyveler,
iecekler ve baharat bitkilerinin ekildii alanlar oluturmaktadr.

Feke lesindeki tarm alanlarnn ise, 58.085 da tahl ve dier bitkisel rnlerin
ekildii alanlar, 15.500 da nadas alan, 3.228 da sebze baheleri alan, 10.328 da meyveler,
iecekler ve baharat bitkilerinin ekildii alanlar oluturmaktadr.

Proje alan snrlar ierisinde ise Yanik Deresinin sularn kullanarak sulama yaplan
25 ha tarm alan bulunmaktadr. Bu arazilerde halihazrdaki ekim oranlarna gre, Buday
(8,75 ha), Arpa (3,75 ha), Yonca (3,75 ha), Faslye (2,50 ha), Meyve (2,0 ha), Sebze (1,75
ha) ayr (2,50 ha)tarm yapld tespit edilmitir.

Sulama yaplan tarm alanlarnda Mansap Su Kullanm Haklar Raporuna gre; Mays
aynda 12,65 l/s, Haziran aynda 37,69 l/s, Temmuz aynda 33,15 l/s, Austos aynda 21,05
l/s, Eyll aynda ise 5,78 l/s su ihtiyac olduu grlmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

115

Yanik Deresinden sulama yaplan tarm alanlarnda Mansap Su Kullanm Haklar
Raporunda belirtilen su ihtiyac dere yatana braklacaktr. Bylece Mansap Su Kullanm
Haklar Raporuna konu olan tarm alanlarnn olumsuz etkilenmeyecei ngrlmektedir.

Tablo 32. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke lelerinde Tarm Alanlarnn Dalm
le Ad
Toplam Alan
(dekar)
Tahllar ve
Dier Bitkisel
rnlerin
Ekildii
Alanlar (dekar)
Nadas Alan
(dekar)
Sebze
Baheleri Alan
(dekar)
Meyveler,
ecekler ve
Baharat
Bitkilerinin
Ekildii Alan
(dekar)
Saimbeyli 128.578,00 90.760,00 12.000,00 3.881,00 21.937,00
Feke 87.141,00 58.085,00 15.500,00 3.228,00 10.328,00

ekil 47. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke lelerinde Tarm Alanlarnn Dalm
Grafii

SAN. TC. A..
ED RAPORU

116

Tablo 33. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke leleri Tahl rn Desenleri ve Yllk
retim Miktarlar
le Ad rn Ad
Ekilen Alan
(dekar)
Hasat Edilen
Alan (dekar)
retim (ton) Verim (kg/da)
TAHILLAR
Saimbeyli
Buday
(Durum)
0
Buday (Dier) 41.5 41.5 9.33 225
Msr (Dane) 28 28 8 286
Arpa (Biralk) 0
Arpa (Dier) 4.5 4.5 900 200
avdar 1 1 200 200
Tritikale (Dane) 1.4 1.4 490 350
Feke
Buday
(Durum)
0
Buday (Dier) 43.335 43.335 8.667 200
Msr (Dane) 224 224 32 143
Arpa (Biralk) 0
Arpa (Dier) 7.5 7.5 1.185 158
PARFM-ECZACILIK vb. BTKLER-EKERPANCARI ve YEM BTKLER TOHUMLARI
Saimbeyli Fi (Dane) 3.018 2.989 652 218
SAMAN ve OT
Saimbeyli
Fi (Yeil Ot) 36.211 35.872 6.6 184
Yonca (Yeil
Ot)
1.69 1.674 420 251
Korunga
(Yeil Ot)
422 419 105 251
Msr (Silajlk) 50 50 45 900
Feke
Fi (Yeil Ot) 4.828 4.783 1.201 251
Yonca
(Yeil Ot)
1.328 1.315 1.099 836

SAN. TC. A..
ED RAPORU

117

Tablo 34. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke leleri Sebze rn Desenleri ve Yllk
retim Miktarlar
le Ad rn Ad Ekilen Alan (dekar) retim (ton)
KK ve YUMURU SEBZELER
Saimbeyli
Soan (Taze) 100 50
Sarmsak (Taze) 50 10
Feke
Soan (Taze) 30 6
Sarmsak (Taze) 30 6
Prasa 26 21
Turp (Bayr) 30 15
MEYVES N YETTRLEN SEBZELER
Saimbeyli
Domates (Sofralk) 2 1.952
Hyar (Sofralk) 300 300
Biber (Sivri) 250 150
Bamya 5 3
Patlcan 300 300
Kabak (Sakz) 60 30
Balkaba 5 3
Fasulye (Taze) 130 65
Barbunya Fasulye (Taze) 600 300
Feke
Domates (Sofralk) 1 976
Domates (Salalk) 130 127
Hyar (Sofralk) 25 23
Hyar (Turuluk) 2 1
Biber (Sivri) 300 240
Bamya 35 11
Patlcan 120 120
Fasulye (Taze) 1.5 750
DER SEBZELER
Saimbeyli
Marul (Kvrck) 15 5
Marul (Gbekli) 15 8
Maydonoz 30 3
Tere 1
Nane 20 2

SAN. TC. A..
ED RAPORU

118

Tablo 35. Proje Alannn Yer Ald Saimbeyli ve Feke leleri Meyveler, ecek ve Baharat
Bitkileri rn Desenleri ve Yllk retim Miktarlar
le Ad rn Ad
Toplu
Meyveliklerin
Alan (dekar)
retim
(ton)
Aa
Bana
Ort.
Verim
(kg)
Meyve
Veren
Yata
Aa
Says
Meyve
Vermeyen
Yata
Aa
Says
Toplam
Aa
Says
DER MEYVELER-TA EKRDEKLLER ve YUMUAK EKRDEKLLER
Saimbeyli
Elma
(Golden)
30 30 30 1 0 1
Elma
(Starking)
162 620 35 17.7 2 19.7
Elma
(Amasya)
406 438 35 12.5 0 12.5
Elma
(Grannysmith)
25 30 30 1 250 1.25
Elma (Dier) 152 375 25 15 4 19
Armut 152 245 25 9.8 250 10.05
Ayva 122 105 35 3 0 3
eftali (Dier) 112 139 20 6.95 0 6.95
Erik 355 250 25 10 100 10.1
Kiraz 5.579 3.288 25 131.5 7.5 139
Vine 51 33 25 1.3 0 1.3
Kzlck 0 30 20 1.5 0 1.5
ilek 50 25 500 50 0 50
Nar 0 120 30 4 0 4
Trabzon
Hurmas
91 111 30 3.7 0 3.7
Feke
Elma
(Golden)
71 158 35 4.52 0 4.52
Elma
(Starking)
81 75 25 2.98 3.75 6.73
Elma (Dier) 287 0 0 10.795 10.795
Armut 460 234 20 11.7 1.1 12.8
eftali (Dier) 20 37 15 2.47 0 2.47
Erik 10 154 25 6.15 0 6.15
Kays 50 26 25 1.03 200 1.23
Kiraz 1.391 688 25 27.5 8.1 35.6
ilek 10 4 400 10 0 10
Dut 30 290 20 14.5 1 15.5
Nar 66 86 16 5.4 600 6
Trabzon
Hurmas
680 456 20 22.8 1 23.8
MUZ-NCR-AVOKADO-KV
Saimbeyli
Muz-ncir-
Avokado-Kivi
41 13 26 500 1 1.5
Feke
Muz-ncir-
Avokado-Kivi
41 43 10 4.25 0 4.25
SAN. TC. A..
ED RAPORU

119

le Ad rn Ad
Toplu
Meyveliklerin
Alan (dekar)
retim
(ton)
Aa
Bana
Ort.
Verim
(kg)
Meyve
Veren
Yata
Aa
Says
Meyve
Vermeyen
Yata
Aa
Says
Toplam
Aa
Says

ZM
Saimbeyli
zm
(Sofralk-
ekirdekli)
14 4.2 0 14 0 14
Feke
zm
(Sofralk-
ekirdekli)
5 1.25 0 5 0 5
ZEYTN ve DER SERT KABUKLULAR
Saimbeyli Ceviz 609 383 25 15.3 8.5 23.8
Feke
Zeytin
(Sofralk)
120 34 10 3.376 2.5 5.876
Zeytin
(Yalk)
190 14 11 1.236 5.75 6.986
Ceviz 1.821 390 20 19.5 20.55 40.05

IV.2.8. Orman Alanlar (Aa Trleri ve Miktarlar (m
2
), Kaplad Alan Byklkleri
ve Kapall Bunlarn Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanm Amalar,
1/25.000 lekli Mecere Haritas

Sz konusu proje, Adana Orman Blge Mdrl snrlar ierisinde, Gedikli ve
Kzlaa Orman letme eflikleri snrlar ierisinde yer almakta olup, ED nceleme ve

Sz konusu proje iin Adana Orman Blge Mdrl tarafndan hazrlanan ED
nceleme ve Deerlendirme Formuna gre; proje alannn tek bir kapal poligonda
gsterilmesinden dolay 50 halk orman alan, 5,5 halk orman saylmayan alan
bulunmaktadr.

50 halk orman alanlar ierisindeki;

Meerenin letme ekli: Koru, Bozuk Koru,
Mevcut Tr ve Alt Trleri: z-k-M-Dy,
Meere tipleri: Gedikli serisinde OT, BkM, BMDy, Bz, zd1, Kzlaa serisinde
ise Bz, BKBt, zd1, OTtur.

Proje alan 6831 sayl Orman Kanununun 18 inci maddesindeki Yangn Grm
Orman Alan, Genletirilmeye Ayrlm veya Aalandrlan Sahalar ierisinde yer
almamaktadr.

Proje alan ierisindeki orman alanlarnda kamulatrma sz konusu olmadndan
6831 sayl Orman Kanununun16. ve 17. maddesi gereince Adana Orman Blge
Mdrlne mracaat edilecek ve gerekli izinler alnacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

120

ekil 48. 1/25.000 lekli Meere Haritas

Proje Alan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

121

IV.2.9. Koruma Alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar,
Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar,
Biyosefer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma
Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu
Kapsamndaki Alanlar, Projenin Korunan Alanlara Uzaklklarnn 1/100.000lik lekli
Haritada Gsterilmesi)

Proje alan ve yakn evresindeki koruma alanlar deerlendirilirken ED Ynetmelii
EK-V Duyarl Yreler Listesi de dikkate alnm ve aada detaylandrlmtr. Projenin
korunan alanlara olan uzakln gsteren harita EK-2/Ede verilmitir.

1. lkemiz mevzuat uyarnca korunmas gerekli alanlar

a) 09.08.1983 tarih ve 2873 sayl Milli Parklar Kanununun 2 nci maddesinde
tanmlanan ve bu Kanunun 3 nc maddesi uyarnca belirlenen Milli Parklar, Tabiat
Parklar, Tabiat Antlar ve Tabiat Koruma Alanlar,

Proje alan yukarda belirtilen alanlar ierisinde bulunmamaktadr.

b) 01.07.2003 tarih ve 4915 sayl Kara Avcl Kanunu uyarnca Orman ve Su leri
Bakanlnca belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerletirme
Alanlar,


c) 21.07.1983 tarih ve 2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun 3
nc maddesinin birinci fkrasnn Tanmlar balkl (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt
bentlerinde Kltr Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma Alan olarak
tanmlanan ve ayn kanun ile 17.06.1987 Tarihli ve 3386 Sayl Kanunun (2863 sayl Kltr
ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun Baz Maddelerinin Deitirilmesi ve Bu Kanuna
Baz Maddelerin Eklenmesi Hakknda Kanun) ilgili maddeleri uyarnca tespiti ve tescili
yaplan alanlar,

Proje alan yukarda belirtilen alanlar ierisinde bulunmamaktadr. Konu ile ilgili
Adana Kltr Varlklarn Koruma Blge Kurulu Mdrl ve Adana evre ve ehircilik l
Mdrlnn grleri alnm olup, EK-1/Hve EK-1/de verilmitir.

) 22.03.1971 Tarihli ve 1380 Sayl Su rnleri Kanunu kapsamnda olan Su rnleri
stihsal ve reme Sahalar,

Sz konusu projenin ana su kayna olan Yanik Deresi su rnleri istihsal (karma-
retme) ve reme sahasdr.

d) 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanmlanan alanlar,

SAN. TC. A..
ED RAPORU

122

Proje alan, Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde
tanmlanan mutlak koruma alan, ksa mesafeli koruma alan, orta mesafeli koruma alan ve
uzun mesafeli koruma alan iinde bulunmamaktadr.

e) 02.11.1986 tarih ve 19269 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Hava Kalitesinin
Korunmas Ynetmeliinin 49 uncu maddesinde tanmlanan alanlar,


f) 09.08.1983 tarih ve 2872 sayl evre Kanununun 9 uncu maddesi uyarnca
Bakanlar Kurulu tarafndan zel evre Koruma Blgeleri olarak tespit ve ilan edilen
alanlar,


g) 18.11.1983 tarih ve 2960 sayl Boazii Kanununa gre koruma altna alnan
alanlar,


) 31.08.1956 tarih ve 6831 sayl Orman Kanunu uyarnca orman alan saylan yerler,

Proje alan Adana Orman Blge Mdrl tarafndan hazrlanan ED nceleme ve
Deerlendirme Formuna gre; proje alannn tek bir kapal poligonda gsterilmesinden
dolay 50 halk orman alan, 5,5 halk orman saylmayan alan bulunmaktadr. ED nceleme
ve Deerlendirme Formu EK-1/Ede verilmitir.

Ayrca, proje alan Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni Planna gre de orman
alanlar ierisinde kalmakta olup, Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan EK-2/Bde
verilmitir.

h) 04.04.1990 04.04.1990 tarih ve 3621 sayl Ky Kanunu gereince yap yasa
getirilen alanlar,


) 26.01.1939 tarih ve 3573 sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas
Hakknda Kanunda belirtilen alanlar,


i) 25.02.1998 tarih ve 4342 sayl Mera Kanununda belirtilen alanlar,

Proje alannda yaplan n ettlerde mera alan bulunmamaktadr.

j) 17.05.2005 tarih ve 25818 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliinde belirtilen alanlar,

SAN. TC. A..
ED RAPORU

123

Sz konusu projenin ana su kayna olan Yanik Deresi sulak alandr.Projenin inaat
aamasna balanmadan nce Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliine gre Ek-2 Sulak
Alan Faaliyeti zin Belgesi alnacaktr.

2. lkemizin taraf olduu uluslararas szlemeler uyarnca korunmas gerekli
alanlar

a) 20.02.1984 tarih ve 18318 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn Koruma Szlemesi (BERN Szlemesi)
uyarnca koruma altna alnm alanlardan nemli Deniz Kaplumbaas reme Alanlarnda
belirtilen I. ve II. Koruma Blgeleri, Akdeniz Foku Yaama ve reme Alanlar,


b) 12.06.1981 tarih ve 17368 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Akdenizin Kirlenmeye Kar Korunmas Szlemesi (Barcelona Szlemesi) uyarnca
korumaya alnan alanlar,


) 23.10.1988 tarih ve 19968 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Akdenizde
zel Koruma Alanlarnn Korunmasna Ait Protokol gerei lkemizde zel Koruma Alan
olarak belirlenmi alanlar,


) 13.09.1985 tarihli Cenova Bildirgesi gerei seilmi Birlemi Milletler evre
Program tarafndan yaymlanm olan Akdenizde Ortak neme Sahip 100 Kysal Tarihi
Sit listesinde yer alan alanlar,


) Cenova Deklerasyonunun 17. maddesinde yer alan Akdenize Has Nesli
Tehlikede Olan Deniz Trlerinin yaama ve beslenme ortam olan kysal alanlar,


c) 14.02.1983 Tarih ve 17959 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Dnya Kltr ve Tabiat Mirasnn Korunmas Szlemesinin 1. ve 2. maddeleri gereince
Kltr Bakanl tarafndan koruma altna alnan Kltrel Miras ve Doal Miras stats
verilen kltrel, tarihi ve doal alanlar,


) 17.05.1994 tarih ve 21937 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
zellikle Su Kular Yaama Ortam Olarak Uluslararas neme Sahip Sulak Alanlarn
Korunmas Szlemesi (RAMSAR Szlemesi) uyarnca koruma altna alnm alanlar,

SAN. TC. A..
ED RAPORU

124

d) 27.07.2003 tarih ve 25181 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Avrupa Peyzaj Szlemesi,


3. Korunmas gereken alanlar

a) Onayl evre Dzeni Planlarnda, mevcut zellikleri korunacak alan olarak tespit
edilen ve yaplama yasa getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv
alanlar, jeotermal alanlar ve benzeri),

Proje alan Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni Plannda mevcut zellikleri
korunacak alan olarak tespit edilen ve yaplama yasa getirilen alanlar ierisinde yer
almamaktadr. Proje alan Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni Planna greyerleik
alanlar, akarsu, orman, maden yata/ta oca ve marjinal tarm alanlar ierisinde kalmakta
olup, Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan EK-2/Bte verilmitir.

b) Tarm Alanlar: Tarmsal kalknma alanlar, sulanan, sulanmas mmkn ve arazi
kullanma kabiliyet snflar I, II, III ve IV olan alanlar, yaa bal tarmda kullanlan I. ve II.
snf ile, zel mahsul plantasyon alanlarn tamam,

Proje alanndaki arazi kullanma kabiliyetleri VII. Snf olup, proje alanndaki toprak
zellikleri ve arazi kullanm kabiliyeti snflar Tablo 31, arazi varl haritas ise ekil 43 ve
EK-2/Fdeverilmitir.

Ayrca, proje alan Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni Planna gre de
marjinal tarm alanlar ierisinde kalmakta olup, Adana li 1/100.000 lekli evre Dzeni
Plan EK-2/Bde verilmitir.

c) Sulak Alanlar: Doal veya yapay, devaml veya geici, sularn durgun veya akntl,
tatl, ac veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin ekilme devresinde 6 metreyi gemeyen
derinlikleri kapsayan, bata su kular olmak zere canllarn yaama ortam olarak nem
tayan btn sular, bataklk sazlk ve turbiyeler ile bu alanlarn ky kenar izgisinden
itibaren kara tarafna doru ekolojik adan sulak alan kalan yerler,

Sz konusu projenin ana su kanya olan Yanik Deresi sulak alandr. Ayrca proje
alan ve yakn evresinde mevsimsel akl ve akar dereler bulunmaktadr. Proje alan ve
yakn evresinde yer alan mevsimsel akl ve akar dereler ekil 41de gsterilmitir. Projenin
inaat aamasna balanmadan nce Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliine gre Ek-2
Sulak Alan Faaliyeti zin Belgesi alnacaktr.

) Gller, akarsular, yeralt suyu iletme sahalar,

Sz konusu projenin ana su kanya olan Yanik Deresi sulak alandr. Ayrca proje
alan ve yakn evresinde mevsimsel akl ve akar dereler bulunmaktadr. Proje alan ve
yakn evresinde yer alan mevsimsel akl ve akar dereler ekil 41de gsterilmitir. Projenin
inaat aamasna balanmadan nce Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliine gre Ek-2
Sulak Alan Faaliyeti zin Belgesi alnacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

125

d) Bilimsel aratrmalar iin nem arzeden ve/veya nesli tehlikeye dm veya
debilir trler ve lkemiz iin endemik olan trlerin yaama ortam olan alanlar, biyosfer
rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanlar, benzersiz zelliklerdeki jeolojik ve
jeomorfolojik oluumlarn bulunduu alanlar,


IV.2.10. Flora ve Fauna (Trler, Endemik zellikle Lokal Endemik Bitki Trleri,
Alanda Doal Olarak Yaayan Hayvan Trleri, Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla
Koruma Altna Alnan Trler, Nadir ve Nesli Tehlikeye Dm Trler ve Bunlarn
Alandaki Bulunu Yerleri, Blgedeki Dalmlar, Endemizm Durumlar, Bolluk
Miktarlar, Av Hayvanlarnn Adlar, Poplasyonlar ve Bunlar in Alnan Merkez Av
Komisyonu Kararlar) Her Bir Trn Kim Tarafndan ve Ne Zaman, Hangi yntemle
(Literatr, Gzlem vs.) Tespit Edildii, Colling Birf Guide, Trkiyenin nemli Ku
Alanlar Kitab, Trkiyenin nemli Doa Alanlar Kitab, IUCN, Bern Szlemesi,
2013-2014 MAK Kararlar, CITES Gibi Uluslararas Anlamalara Gre Durumu,
Trlerin Projeden Ne ekilde Etkilenecei, Proje Alanndaki Vejetasyon Tiplerinin Bir
Harita zerinde Gsterilmesi. Projeden ve almalardan Etkilenecek Canllar in
Alnmas Gereken Koruma nlemleri (naat ve letme Aamasnda). Arazide
Yaplacak Flora almalarnn Vejetasyon Dneminde Gerekletirilmesi ve Bu
Dnemin Belirtilmesi, Flora in Trkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBVES) Kullanlarak
Kontrol Yaplmas, (Flora ve Fauna Elemanlarnn Tespiti Alanlarnda Uzman ki ayr
Biyolog Tarafndan Arazi almalar Yaplarak Belirlenmeli, Literatr almalar le
Dorulanmal)

Sz konusu projenin flora ve fauna ksm hazrlanrken, proje iin hazrlanm olan
Trkylmaz Reg. ve HES Ekosistem Deerlendirme Raporu kaynak olarak kullanlmtr.

alma Yntemi

almada, Trkylmaz Reg. ve ve HES Projesinin kurulmas planlanan Yanik
Deresi ve yakn evrelerindeki ekolojik yap incelenerek; alanda bulunan habitatlar,
vejetasyonlar ve canl trleri hakknda bilgi toplanmtr. Blgedeki bitki trleri yerinde
incelenerek ve rnek alnarak tespit edilmi; ayrca proje alan ve evresindeki karasal ve
sucul faunaya ait (amfibi, srngen, ku ve memeli) bireyler (ya da braktklar izler) kayda
geirilmitir. Bunun yansra blgede yaayan yerel halkla da grmeler yaplm ve yrenin
yabanl yaam hakknda bilgi alnmtr. Arazi incelemelerinden sonra, Adana li geneli ve
proje alann kapsayan bilimsel aratrmalar taranarak gzden geirilmitir.

Tm bu bilgiler harmanlanarak proje alannn ekolojik zellikleri ve orada bu alanda
mevcut olan flora ve fauna gelerine (bitki, amfibi, srngen, ku ve memeliler) ait tr
listeleri oluturulmutur. Bu listelerde her bir trn bilimsel isminin yansra;

Yaygn olarak kullanlan Trke isimleri,
Taksonomik durumlar,
Endemik olup olmadklar,
IUCN Red Data Book (RDB)a gre tehlikede olup olmadklar,
Bern Szlemesi ile koruma altnda olup olmadklar,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

126

Merkezi Av Komisyonu Kararlar ile koruma altnda olup olmadklar aratrlarak
izelgelere ilenmitir. Ayrca, proje alannda mevcut flora ve fauna gelerinin ekolojik olarak
durumu gznne alnarak; HES yapm ve iletimi srasnda ekolojik sisteme yapabilecei
etkiler irdelenmi, kabilecek sorunlara zmler getirilmeye allmtr.

Ulusal ve Uluslararas Koruma Tedbirleri

IUCN veTehlikeKategorileri KapsamndaTrlerinDeerlendirilmesi

IUCN (InternationalUnion forConservationofNature /Uluslararas DoaKoruma
Birlii)in kresel tkenme riskleri yksek olan trleri snflandrmak zere hazrlam
olduu Krmz Liste (Red List) kategorileri ve bu kategorilerinin tespitinde kullanlan
ksaltmalarn anlamlar ekil 49da verilmitir. Bu snflandrmann amac kresel lekte
yok olma tehlikesiyle kar karya kalan bitki ve hayvanlaradikkat ekmektir.

ekil 49. IUCN Kategorileri

Bern Szlemesi le Koruma Altna Alnan Trler

Bern Szlemesi (Bern Convention-AvrupannYaban Hayat ve Yaama Ortamlarnn
Korunmas Szlemesi) uluslararas bir szleme olup, nesli tehlikeye dm ve debilecek
trlerin, zellikle gmen olanlarna ncelik verilmek zere, yabani flora ve fauna ve bunlarn
yaam ortamlarnn korunmasn ve bu konuda birden fazla devletin ibirliini gelitirmeyi
hedeflemektedir.

Bu szleme hkmlerine uygun olarak taraflar tehdit altnda veya zarar grebilir
nitelikteki trlere zellikle endemik olanlara zel nem gsterecek, yabani faunave
florannhabitatlarnnkorunmas iin milli politikalarn oluturacaklardr. Bern Szlemesine
gre kesin olarak koruma altna alnan flora trlerinin kastl olarak koparlmas, toplanmas,
kesilmesi veya kklenmesi kesinlikle yasaklanmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

127

Tablo 36. BERN Szlemesi Ek Listeleri ve Aklamalar
Ek-I Kesin olarak koruma altna alnan flora trleri
Ek-II Kesin koruma altna alnan fauna trleri (SPFS- Strictly Protected Fauna Species)
Ek-III Korunan fauna trleri (PFS- Protected Fauna Species)

Ek-II:Kesin Olarak Koruma Altna Alnan Trlerin almnda bulunan hkmler;

Her trl kastl yakalama ve alkoyma, kastl ldrme ekilleri,

reme veya dinlenme yerlerine kastl olarak zarar vermek veya buralar
tahripetmek,

Yabani faunay bu szlemenin amacna ters decek ekilde zellikle reme,
gelitirme ve k uykusu dnemlerinde kastl olarak rahatsz etmek,

Yabani evreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya bo dahi olsa
bu yumurtalar alkoymak,

Fauna trlerinin canl veya cansz olarak elde bulundurulmas ve i ticareti
yasaktr.

Ek-III: KorunanFaunaTrlerinin almnda ise; Yabani faunay yeterli poplasyon
dzeylerine ulatrmak amacyla uygun durumlarda geici veya blgesel yasaklama. Kapal av
mevsimleri ve die rulusal esaslar (Merkez Av Komisyonu Kararlar) bulunmaktadr.

Proje alan ve yakn evresinde tespit edilen fauna ve flora trleri IUCN Tehlike
Kategorileri ve Bern Szlemesi kapsamnda deerlendirilerek rapor kapsamnda tr
tablolarnda verilmitir.

Merkezi Av Komisyonu (MAK)

2013-2014 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Karar dorultusunda, av ve yaban
hayvanlarnn korunmas, avlarnn yasaklanmas ve avlanma izni olanlarn hangi dnemlerde
avlanabileceinin belirlenmesi amacyla EK Liste-I, II ve III yaynlanmtr.

Tablo 37. Merkez Av Komisyon Kararlar ve Aklamalar
Ek-1 Orman ve Su leri Bakanlnca Koruma Altna Alnan Yaban Hayvanlar
Ek-2 Merkez Av Komisyonunca Koruma Altna Alnan Av Hayvanlar
Ek-3 Merkez Av Komisyonunca Avna Belli Edilen Srelerde zin Verilen Av Hayvanlar

SAN. TC. A..
ED RAPORU

128

FLORA

Vejetasyon ve Habitatlar

Proje alan Akdeniz Blgesinde olmasna ramen bu blgede genel olarak karasal
iklim hakimdir, ancak akarsu evresinde daha nemli habitatlar olumutur

Proje alannda gzlenen en belirgin habitatlar ve vejatasyon tipleri yle sralanabilir:

Sucul alan (akarsu yata boyunca): Vadi tabannda akarsu kenar boyunca youn
bir nar (Platanus orientalis) aac populasyonu arasnda zaman zaman da buna st (Salix
spp.), kavak (Poppulus spp.), ceviz (Juglans sp.) gibi su seven dier odunsu trler katlarak
vadi boyunca ilerleyen bir aa koridoru olumutur. Odunsu trlerden oluan bu koridor,
sucul otsu bitki trlerini de (Melissa officinalis, Mentha aquatica, Thypha sp., Juncus sp,
Plantago sp., coronilla sp., Medicago sp., Trigonella sp.,, Lathyrus sp. vb.) yapsna dahil
ederek vadi boyunca uzayp gitmektedir.

Bozuk orman ve al vejetasyonu: Vadinin iki yanndan ykselen yamalar
zerinde ise karasal bir topluluk karakterinde olan otsu ve odunsu bitkiler bulunmaktadr.
Vadiden yamalara doru ykseldike Pinus brutia (kzlam) baskn tr haline gemekte ve
yansra Juniperus oxycedrus, J.excelsa (kokar ard), Strax officinalis (tesbih aac) ve
Palirus spina-christi (karaal)da sk sk ona elik etmektedir. Bunlarn yanra arada Rosa
canina (yaban gl), Pistacia terebinthus (menengi) gibi alms bitkilere de genellikle
yamalarn vadiye daha yakn ksmlarnda) rastlanlmaktadr.

Kayalk/talk step alanlar: Bozuk orman ve al vejatasyonunun arasnda,
zellikle kayalk, talk zeminlerde ve aalarn olmad aklklarda sk sk Astragalus,
Euphorbia, Thymus, Salvia, Sedum, Onosma, Verbascum ve Acantholimon trlerinin yaygn
olduu step vejetasyonu belirginlemektedir.

Yol kenarlar boyunca sk kullanlan-inenen alanlarda da kendine zg bir
vejetasyon gelimi olup, bu alanlarda Echinops sp., Papaver sp., Hypericum sp., Euphorbia,
Verbascum sp. gibi bitki taksonlar daha sk gzlemlenmektedir.

Flora ve Tehlike Statleri

Dou Akdeniz fitocorafik blgesinde yer alan alma alannda tespit edilen
taksonlarn bilimsel ve Trke isimleri, fitocorafik kkenleri, endemik olup olmadklar ve
tehlike durumlar Tablo 38de verilmitir.

Bitki rneklerinin tehis edilmesi aamasnda Davisin Flora of Turkey And East
Aegean Islands adl eserinden, bitkilerin Trke adlarnn belirlenmesinde Prof. Dr. Turhan
Baytop tarafndan hazrlanm olan Trke Bitki Adlar adl kaynaktan faydalanlmtr.
Ayrca, bitkilerin endemik olup olmadklarn, tehlike durumlarn belirlemek iin internetten
elde edilen baz kaynaklardan faydalanlmtr (IUCN, CITES ve TUBVES verileri).

Yaplan almalar sonucu proje alannda, 59 familyaya ait 210 takson tespit edilmi
ve bunlarn listesi (kolaylk salamas iin alfabetik olarak) Tablo 38de verilmitir. Bu
SAN. TC. A..
ED RAPORU

129

taksonlardan 25 tanesinin endemik olduu belirlenmitir. Bu endemik trlerden biri olan
Anthemis pungens, ayn zamanda NT (Neredeyse Tehdit Altnda) kategorisindedir. Benzer
ekilde, yine endemiklerden Isatis aucheri, Arabis aubrietioides, Erysimum thyrsoideum,
Campanula saxonorum, Phlomis capitatatrleri de LC (Asgari Endie) kategorisinde,
Thlaspi densiflorum ve Festuca anatolica) ise CD (Korumaya Bal) kategorisinde
bulunmaktadr. Listede geri kalan 17si endemik 200 bitki tr ise Anadolunun yaygn
bitkilerinden olup imdilik herhangi bir tehdit kategorisi altnda bulunmayen trlerdir

Tespit edilen taksonlardan 47si Iran-Turan, 38i Dou Akdeniz, 4 Akdeniz,
2si Avrupa-Sibirya, 1i Karadeniz elementidir. Kalan 110 bitki trnn fitocorafik
kkeni belirli deildir.

Projenin planland blgede Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn
Koruma Szlemesi (Bern Szlemesi) Ek-1 listesine gre koruma altna alnmas gereken
ve Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Trlerinin Uluslararas Ticaretine likin
Szleme (CITES Szlemesi)ne giren bitki tr bulunmamaktadr.

Tablo 38. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen Bitki Trleri
Familya Ad Latince Ad (Tr Ad) Trke Ad

Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk
ACERACEAE Acer monspessulanum L. Akaaa - - -
ADIANTACEAE
Adiantum capillus-
veneris. L.
- - - -
ACANTHACEAE
Acanthus dioscoridis L.
var. dioscoridis L.
- - - -
AMARYLLIDACEA
Sternbergia clusiana KER-
GAWL.EX SPRENGEL
Vahvah
idemi
Ira-
Turan
- -
APIACEAE
(UMBELLIFERAE)
Eryngium kotschyi BOISS. D.Akdnz
Ira-
Turan
- Endmk

Chaerophyllumcrinitum
Boiss.

Ira-
Turan
- -

Anthriscus nemorosa
(BIEB.) SPRENGEL
Hrhndilik - - -

Pimpinella corymbosa
BOISS.
-
Ira-
Turan
- -

Sium sisarum L. var.
lancifolium L.
Su kazaya - - -

Malabaila secacul BANKS
ET SOL.
Koyun
ekmei
- - -

Torilis leptophylla (L.)
REICHB.
- - - -
ARALIACEAE Hedera helix
Ormansarma

- - -
ASCLEPIADACEAE
Vincetoxicum canescens
subsp. canescens
- - - -
ASPLENIACEAE Ceterach. officinarum DC. - - -
ASTERACEAE Inula heterolepis BOISS. Anduzotu D.Akdn - -
SAN. TC. A..
ED RAPORU

130


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk
(COMPOSITAE) z

Helichrysum armenium
subsp. armenium DC
lmez otu
Ira-
Turan
- -

Anthemis cretica L. subsp.
cassia (BOISS.)
- - - -
Anthemis pungens YAVIN - - NT Endmk

Achillea biebersteinii
AFAN.
Civanperemi
Ira-
Turan
-

Tanacetum cadmeum
subsp. orientale
Ayvadanas
Ira-
Turan
Endmk

Tripleurospermum oreades
var. oreades BOISS
- - - -

Gundelia tournefortii L.
var. armata
kenger
Ira-
Turan
- Endmk

Cirsium vulgare (SAVI)
TEN
- -- -
Cirsium libanoticum DC -
Ira-
Turan
- -

Ptilostemon diacantha
subsp. turcicus
-
D.
Akdnz
- -

Carduus pycnocephalus L.
subsp. albidus
- - - --

Serratula cerinthifolia (SM.)
BOISS.
- - - -

ArctiumtomentosumMiller
var.Glabrum
Dulavrat ot - -

Centaurea
cheirolopha (FENZL)
Eekdileni
Ira-
Turan
-

Centaurea urvillei
DC.
Peygambrie
i
D.
Akdnz
- -
Carthamus dentatus VAHL. - - -

Xeranthemum inapertum
(L.) MILLER
Da karanfili - - -
Echinops viscosus DC. Topuz - - -
Picris kotschyi BOISS. - - - -
BERBERIDACEAE Leontice leontopetalum L. - - - -
BETULACEAE
Alnus glutinosa subsp.
antitaurica YALT.
Toros
kzlaac
D.Akdn
z
- Endmk
BORAGINACEAE
Onosma trachytrichum
BOISS
Emzik otu
Ira-
Turan
- -

Onosma albo-roseum
FISCH. ET MEY.
Emzik otu
Ira-
Turan
- -
HeliotropiumeuropeumL Siil otu -

HeliotropiumdolosumDeNo
t.
Siil otu -
Nonea macrosperma - Ira- Endmk
SAN. TC. A..
ED RAPORU

131


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk
BOISS. ET HELDR. Turan

AnchusaazureaMillervar.az
urea
Tatlbaba - - --

Paracaryum
cappadocicum BOISS. ET
BAL.
- - - Endmk
BRASSICACEAE
Conringia perfoliata
(C.A.MEYER) BUSCH
- - - -
LepidiumlatifoliumL. Kerdeme/tere - - -
Isatis aucheri BOISS. -
Ira-
Turan
LC Endmk
Iberis sempervirens L. - Akdnz - -

Aethionema heterocarpum J.
GAY
- - - -
Raphanus raphanistrum L. Yabani turp - - -
Thlaspi perfoliatum L. - - - -

Thlaspi densiflorum BOISS.
ET KOTSCHY
- - CD Endmk

Alyssum strigosum BANKS
ET SOL.
Kevke - - -

Alyssum desertorum
STAPF. var. desertorum
Kevke - -
Alyssum constellatum BOISS Kevke - - -

Alyssum murale var. murale
WALDST. ET KIT.
Kevke - - -
Clypeola jonthlaspi L. - - - -

Draba bruniifolia subsp.
olympica COODE ET
- - - -
Arabis aubrietioides BOISS. -
D.Akdn
z
- -
Arabis aubrietioides BOISS. - - LC Endmk
Barbarea plantaginea DC. - - - -

Aubrieta canescens subsp.
macrostyla CULLEN
- - - -
Erysimum repandum L. - - - -

Erysimum thyrsoideum
BOISS. subsp. thyrsoideum
BOISS.
- - LC Endmk
Camelina rumelica VEL. - - - -
CAMPANULACEAE
CampanulaglomerataL.
subsp.hispida
an iei
Ira-
Turan
-

Campanula saxonorum
GANDOGER
an iei
Ira-
Turan
LC Endmk

CampanulastrictaL.var.
Stricta
an iei
Ira-
Turan
- -
Michauxia campanuloides Kei bicii D.Akdn - -
SAN. TC. A..
ED RAPORU

132


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk
LHERT. EX AITON z
CABBARACEAE
Capparis spinosa L. var.
spinosa
Kapari - - -
CARYOPHYLLACEAE
Minuartia intermedia
BOISS.
- - - -

Minuartia hamata
(HAUSSKN.) MATTF.
- - -

Dianthus masmenaeus
var.glabrescens BOISS
Karanfil
Ira-
Turan
- Endmk
Velezia rigida L. - - - -

Vaccaria hispanica var.
grandiflora CULLEN
- - - -
Silene otites (L.) WIBEL Yapkan otu - - -

Silene kotschyi BOISS. var.
kotschyi BOISS.
Yapkan otu - - -
CSTACEAE
Fumana arabica var.
arabica (L. SPACH
- - - -
CONVOLVULACEAE
Convolvulus betonicifolius
subsp. betonicifolius
Sarmak
D.Akdn
z
- -
CRASSULACEAE Sedum steudelii BOISS Dam koruu
Ira-
Turan
- -
CUPRESSACEAE
Juniperus oxycedrus subsp.
oxycedrus
Katran ardc - - -
CUSCUTACEAE
Cuscuta palaestina subsp.
balansae PLITM.
Kskt otu - - --
CYPERACEAE Carexacuta L. Av-Si - -
EUPHORBACEAE Euphorbia myrsinites L. Stleen - - -

Euphorbia altissima var.
altissima BOISS.
Stleen
Ira-
Turan
- -

Euphorbia macrostegia
BOISS
Stleen
Ira-
Turan
-
FABACEAE
(LEGUMINOSAE)
Astragalus nanus DC. Geven - - -
Astragalus christianus L Geven - - -

Astragalus sericans FREYN
ET SINT.
Geven - - Endmk

Vicia grandiflora var.
grandiflora SCOP.
klu El - -

Lathyrus aphaca L. var.
modestus P. H. DAVIS
- D.Akdz - -

Lathyrus variabilis (BOISS.
ET KY.) MALY
- D.Akdz - -
Lathyrus cassius BOISS -
D.Akdz
n
- -

Ononisspinosasubsp.leiosper
maSirj
-
D.Akdz
n
- -
SAN. TC. A..
ED RAPORU

133


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk

Trifolium speciosum
WILLD.
- - - -

Trifolium pauciflorum
DURV.
Yonca
D.
Akdnz
- -
Trigonella kotschyi FENZL
Ira-
Turan
- Endmk

Trigonella rigida BOISS.
ET BA

D.
Akdnz
- Endmk

Medicago rigidula var.
agrestis BURNIAT
- - - -

Coronilla parviflora
WILLD.

D.
Akdnz
- -
Coronilla varia L.
D.
Akdnz
- -

Onobrychis gracilis
BESSER
Korunga - - -
FAGACEAE
Quercus petraea subsp.
pinnatiloba MENITSKY
Sapsz mee - - -

Quercus cerris L. var. cerris
L
Sal mee Akdnz - -
GERANIACEAE Geranium lucidum L. Turnagagas - - -

Erodium acaule (L.)
BECHERER ET THELL.
Turnagagas
Ira-
Turan
- -
GUTTIFERAE Hypericum lydium BOISS. Kantaron - - --

Hypericum confertum
subsp. stenobotrys
Kantaron - - -
IRIDACEAE
Crocus graveolens BOISS.
ET REUTER

D.Akdn
z
- -

Gladiolus kotschyanus
BOISS.

Ira-
Turan
- -
ILLECEBRACEAE Herniaria hirsuta L. - - - -
JUGLANDACEAE JuglansregiaL. Ceviz - -
LAMIACEAE
(LABIATAE)
Ajuga chamaepitys subsp.
laevigata DAVIS
-
Ira-
Turan
-
Salvia russellii BENTHAM Adaay
Ira-
Turan
- -

Salvia recognita FISCH.
ET MEY.
Adaay
Ira-
Turan
- Endmk
Salvia tomentosa MILLER Adaay Akdnz - -

Thymus leucotrichus var.
leucotrichus HAL.
Kekik
D.Akdn
z
- -

Teucrium chamaedrys
subsp. tauricolum
RECH.
Kirve otu
D.Akdn
z
- Endmk

Nepeta nuda L. subsp.
albiflora (BOISS.) GAMS
- - - -
SAN. TC. A..
ED RAPORU

134


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk

Micromeria fruticosa
subsp. brachycalyx
-
D.Akdn
z
- -
Phlomis viscosa POIRET Ay kula
D.Akdn
z
- -
Phlomis capitata BOISS Ay kula
Ira-
Turan
LC Endmk

Lamium garganicum L.
subsp. reniforme
- - - -

Marrubium astracanicum
subsp. astracanicum
Bozot - - -
Sideritis perfoliata L Da ay
D.Akdn
z
- -

Melissa officinalis subsp.
inodora BORNM.
Oul otu
D.Akdn
z
- -
Mentha aquatica Su nanesi - - -
JUNCACEAE
Juncus gerardi subsp.
gerardi LOISEL.
Kofa Av-Si - -
LINACEAE
Linum hirsutum subsp.
pseudoanatolicum
Ketenotu
Ira-
Turan
- Endmk
LILIACEAE
Asphodeline damascena
subsp. rugosa E. I
-
D.Akdn
z
- Endmk

Allium tchihatschewii
BOISS
-
Ira-
Turan
- -

Allium scorodoprasum
subsp. rotundum (L.)
-
Karade
nz
- -
Allium affine LEDEB -
Ira-
Turan
- -
Scilla ingridae SPETA -
Ira-
Turan
- -

Fritillaria alfredae subsp.
glaucoviridis
-
D.Akdn
z
Endmk

Colchicum cilicicum
(BOISS.) DAMMER
Sarmsak
salebi
D.Akdn
z
Endmk
HYPERICACEAE
(GUTTIFERAE)
HypericumperforatumL. Kantaron - -
HypericumscabrumL. Kantaron
Ira-
Turan
- -
MALVACEAE MalvaneglectaWalls Ebegmeci - -
OLEACEAE
Fraxinus angustifolia
VAHL subsp. syriaca.
Dibudak
Ira-
Turan
- -
ORCHIDACEAE
EpipactisveratrifoliaBoiss.
&Hohen

Ira-
Turan
- -

Ophrys transhyrcana subsp.
transhyrcana

Ira-
Turan
- -

Dactylorhiza osmanica
anatolica

Ira-
Turan
- Endmk
SAN. TC. A..
ED RAPORU

135


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk

Ophrys transhyrcana subsp.
transhyrcana

Ira-
Turan
- _
OROBANCHACEAE Orabanche minorSm. Ge otu - - -
PAPAVERACEAE Papaver persicum Lindl Haha - - -
Papaver rhoeas. L. Haha - - -

Corydalis solida subsp.
solida
- - - -
Fumariaasepala Boiss. ahtere otu
Ira-
Turan
- -
PNACEAE Pinus nigra ssp.nigra Karaam - - -
Pinus brutia var. brutia Kzlam - - -
PLUMBAGINACEAE
Acantholimon venestum
var. venustum
Kirpi otu
Ira-
Turan
- -
PLANTAGINACEAE Plantago lanceolata Sinir otu - -
PLATANACEAE PlatanusorientalisL. nar - -
POACEAE
Amblyopyrum muticum var.
loliaceum
- - - Endmk

Aegilops speltoides var.
speltoides
- - - -

Aegilops speltoides var.
ligustica
- - - -
Secale anatolicum - - - -

Taeniatherum caput-
medusae subsp. crinitum
-
Ira-
Turan
- -
Bromus sterilis L - - - -

Rostraria cristata var.
glabriflora
- - - -
Alopecurus utriculatus - - - -

Alopecurus utriculatus
subsp. anthoxanthoides
-
D.Akdn
z
- -
Phleum boissieri -
Ira-
Turan
- -

Festuca anatolica subsp.
anatolica
- - CD Endmk

Lolium rigidum var.
rottbollioides BOISS.
-
D.Akdn
z
- -

Catapodium rigidum subsp.
rigidum
- - - -

Eremopoa capillaris R.
MILL
-
D.Akdn
z
- -
Melica eligulata BOISS -
D.Akdn
z
- -

Cynodon dactylon var.
dactylon (L.) PERS.
- - - -

Sorghum halepense var.
muticum (HACKEL)
- - - -
SAN. TC. A..
ED RAPORU

136


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk

Phacelurus digitatus (SM.)
GRISEB
-
D.Akdn
z
- -
POLIGALACEAE Polygala pruinosa BOISS - - - -
POLYGONACEAE Rumex scutatus L. Kuzukula - - -
Rumex patientia L. Evelik - - -
PRIMULACEAE Primula elatior uha iei
Ira-
Turan
- -

Cyclamen persicum
MILLER

D.Akdn
z
- -

Anagallis arvensis L. var.
caerulea (L.) GOUAN
Fare kula - -
RANUNCULACEAE Clematis vitalba L. - - - -

Nigella arvensis L. var.
glauca BOISS.
Tarla
rekotu
- - -

Ranunculus millefolius
subsp. millefolius
Dniei - - -
ROSACEAE
Cerasus mahaleb (L.)
MILLER
Mahlep - - -

Potentilla calycina BOISS.
ET BAL.
-
D.
Akdnz
- Endmk

Orthurus heterocarpus
(BOISS.) JUZ.
Kk karanfil - - -
Rosa phoenicia BOISS. Yabangl
D.
Akdnz
- -
RUBIACEAE
Galium verum L. subsp.
glabrescens EHREND.
-
Ira-
Turan
- -

Galium canum REQ. EX
DC. subsp. ovatum
-
D.Akdn
z
- -

Asperula setosa JAUB. ET
SPACH
-
Ira-
Turan
- -

Crucianella macrostachya
BOISS..
-
D.Akdn
z
- -
SALICACEAE Salix excelsa J. F. GMELIN St
Ira-
Turan
- -
SalixalbaL. Ak St Av-Si - -
PopuluseuphraticaOliver Kavak - - -

Populusnigra subsp caudina
(TEN.) BUGALA
Kara Kavak - - -
SCROPHULARIACEAE
Verbascum cheiranthifolium
var. cataonicum
Sr kuyruu - - -
Verbascum galilaeum BOISS Sr kuyruu
D.Akdn
z
- -

Scrophularia libanotica
subsp. libanotica
Sr kuyruu
D.Akdn
z
- -
Scrophularia lucida L Sraca otu Akdnz - -
Linaria genistifolia subsp. - D.Akdn - Endmk
SAN. TC. A..
ED RAPORU

137


Elemen
t

IUCN
kateg
Endmk
praealta z

Veronica bozakmanii M. A.
FISCHER
Muhabbetie
i
Ira-
Turan
- -

Veronica beccabunga L.
subsp. beccabunga L.
- - - -
SINEPTERIDACEAE
Cheilanthes
persica (BORY) KUHN.
- - - -
STYRACACEAE Styrax officinalis Tesbih aac - - -
URTICACEAE ParietariajudaicaL. Yapkan ot - -
VALERIANACEAE Valerianasisymbriifolia Kediotu - -

ValerianaalliariifoliaAdam
s
Kediotu - -

Centranthuslongiflorussubs
p.longiflorus
Krmz
kediotu
- -
VIOLACEAE Viola modesta FENZL. Meneke - - -

Trkylmaz Reg. ve HES Projesinin Olas Ekolojik Etkileri ve zm nerileri

Bilindii zere HES projelerinin su kalitesine ve su ortamndaki canllara olabilecek
etkileri, proje karakteristiine ve zelliine bal olarak deimektedir. HES projelerinde,
reglatrde tutulan sular herhangibir ilemden gemeden direk olarak elektrik retiminde
kullanldklarndan dolay hava, su, kimyasal ve radyoaktif kirlenmeye maruz kalmamakta,
suyun potansiyel enerjisinden faydalanlmaktadr. Bu nedenle bu projenin gerekletirilmesi
su kaynaklar iin kirlilik tehdidi oluturmayacaktr.

Projeden kaynaklanacakevreseletkileri;

naataamas,
letmeaamas,
letmesonras olarakaamada deerlendirmekmmkndr.

Projenin ileri yllarda grevleri bitip kapanmasndan sonra herhangi bir kat, sv ve
gaz emisyonu yaratmayacandan evresel etkilenmeyi inaat ve iletmeaamalar itibariyle
almak mmkndr.

Projenin inaat aamasnda evreye olabilecek etkileri:

Mekanik etki,
Grlt,
Sucul sisteme etkiler,
Emisyonlar,
Kat ve sv atklareklinde gruplandrlabilir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

138

Mekanik Etkiler ve nlemler

Gl (rezervuar) alannn, iletim hattnn ve cebri borunun yaplaca ksmlarda ve yol
kenarlarndaki topran yerinden kaldrlarak alandan uzaklatrlmas ve kaz fazlas malzeme
depolama alanna tanmas sz konusu olacaktr. Bu mekanik mdahale nedeniyle, proje
alannda bulunan eitli otsu-odunsu bitki trlerinin ve hayvan trlerinin (zellikle
kaamayacak, hareket edemeyecek durumda olanlarn) zarar grme ihtimali bulunmaktadr.

Proje alanierisindekalantrlerinbykbirksmAnadolunun yaygn trleri olup,
proje alan dnda da varlklarn srdrmektedirler. Ancak yine de bu tip mdahalelerin
yaplaca zamann seilmesi hususunda herylyaymlanan Merkez Av Komisyonu
Kararlarna titizlikle uyulacaktr. Ayrca 20.02.1984 tarih ve 18313 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Avrupann Yaban Hayatn ve Yaama Ortamlarn
Koruma(Bern) Szlemesi hkmlerince Trlerin Korunmas ile ilgili maddelere de
titizlikle uyulacaktr. zellikle memeli hayvanlarn ve kularn reme ya da yumurtlama,
yavrulama dnemlerini belirten listeler 2013-2014 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu
Kararnda verilmi olup, bu kararlara titizlikle uyulacaktr.

Proje alanndaki doal step dokusundan meydana gelebilecek tahripleri azaltmak iin,
inaat sreci bittikten sonra yeniden bitkilendirme vepeyzajalmalar yaplacaktr. Bitkisel
elemanlarn bu doal alanda devamllnn olmas, karasal sistemde zarar gren doal
dokunun zaman iinde kendini telafi etmesini salayacak ve bylece uzun sreli etkisi
olabilecek bir ekolojik zarar olumayacaktr.

Planlanan alan kullanan birok hayvan tr iin blgede benzer yapda geni
habitatlarn bulunmas yaban hayat zerindeki olumsuz etkileri azaltacaktr. Ayn ekilde
mekanik mdahale srasnda kamay baaramayan hayvan trlerinin, bir sre sonra (alanda
insan faaliyetleri durduktan sonra) evredeki dier doal alanlardan buraya gelebilme ihtimali
yksektir.

Projenin inaat aamasnda ortaya kacak olan mekanik mdahalenin baka bir etkisi de
ortamdaki topran kazlmas ve tama ilemleri srasnda bir miktar erozyon oluarak
bunlarn (srklenerek ya da yamur sularyla) akarsu yatan kirletmeleridir. Bu ise
akarsuyun bulanklnda belli bir dnem arta ve alvyonal birikimin artmasna neden
olabilecektir. Bu etkinin azaltlmas iin proje kapsamnda kaz fazlas malzeme depolama
alan-1, kaz fazlas malzeme depolama alan-2 ve kaz fazlas malzeme depolama alan-3
olmak zere 3 adet kaz fazlas malzeme depolama alan seilmitir.

Sz konusu projenin inaat aamasnda yukardaki hususlara dikkat edildii
takdirde mekanik etkilerin en aza indirilmesi mmkn olacak ve ekosistem kendisini ok
daha hzl toparlayacaktr.

Grlt

Projenin hem inaat hemde iletme aamasnda oluabilecek grltnn karc
etkisi nedeniyle karasal fauna elemanlarnn alandan bir sreliine ya da daimi olarak
uzaklama ihtimali yksektir. letme aamasndaki en nemli grlt kayna, trbin milinin
eksen etrafn dadnmesiyle oluacak mekanik grltdr. Ayrca cebri boru ve su ak
srasnda eperlere suvurmas sebebiyle de grlt oluacaktr. Santraldeki dier grlt
SAN. TC. A..
ED RAPORU

139

kaynaklar ise bina havalandrmasndan kaynaklanan grltlerdir. Alanda kullanlacak olan
trbinler, jeneratrler, motorlarn kapal ortamda alacak olmas, kesikli olarak almas
gibi tedbirlerle proje alannda oluacak grltnn evreye etkisini minimum dzeye
indirilecektir.

Oluacak grlt seviyelerinden etkilenmesi beklenen memeli ve ku trlerinin
kullanabilecei alternatif habitatlar proje alannn yakn evresinde mevcuttur. Kaynak
noktasnda oluan grlt dzeyi mesafe arttka ters orantl bir ekilde azalmakta
olduundan, baz hayvanlarn bir sre sonra bu grltye adapte olmalar da mmkn
olacaktr.

Kirletici Kimyasallar, Kat ve Sv Atklar

Projenin inaat ve iletme aamasnda oluacak atklar asla dere yatana
braklmayacak ve dearj edilmeyecektir.

FAUNA

kiyaamllar (Amfibia)

Proje alan ve yakn evresinde yaplan aratrmalar sonucunda Salamandra
salamandra (lekeli semender), Bufo viridis (Gece Kurbaas) ve Pelophylax ridibundus (Ova
kurbaas) olmak zere 3 amfibi tr belirlenmitir. Alanda yayl gsteren bu trler
IUCNninLC (Least Concern=En Dk Seviyede Tehdit Altnda) kategorisindedir

Proje alannda tespit edilen ikiyaaml trlerinin tehlike durumlarn belirlemek iin
Avrupa Krmz Listesi-ERLnin en son gncellenen listeleri temel alnmtr. Buna gre,
Bern szlemesine gereince bu 3 amfibi trnden Gece Kurbaas Ek-IIde olup kesin
koruma altnda, Ova Kurbaas ve Lekeli Semender ise Ek-IIIde olup koruma altnda
bulunmaktadrlar. Ulusal lekte kullanlan tek koruma listesi olan, Merkez Av Komisyonu
tarafndan hazrlanm Koruma Listelerinde ikiyaaml trleri ile ilgili bir bilgi
bulunmamaktadr.

Proje alannda ve civarnda yaad belirlenen amfibi trleri arasnda endemik tr
bulunmamaktadr.

Tablo 39. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen kiyaaml (Amphibia) Trleri
Familya Ad
Latince Ad
(Tr Ad)
Trke Ad IUCN BERN AVK
SALAMANDRIDAE
Salamandra salamandra Lekeli semender LC Ek-III -
BUFONIDAE
Bufo viridis Gece Kurbaas LC Ek-II -
RANIDAE
Pelophylax ridibundus Ova kurbaas LC Ek-III -

SAN. TC. A..
ED RAPORU

140

Srngenler (Reptilia)

Proje alannda 16 srngen tr tesbit edilmi olup; bunlardan 1i kaplumbaa, 2si
keler, 6s kertenkele ve 7si ylan trdr ve endemik tr bulunmamaktadr. IUCN tarafndan
hazrlanm ve gncellenmi Avrupa Krmz Listesi (RDB) esas alnarak yaplan
deerlendirmeye gre bu trlerden Testudo greace (adi-yaygn tosbaa) VU (hassas),
Chalcides ocellatus ise NT (tehdite yakn durumda)kategorisine dahildir ve Bern
Szlemesine gre Ek-II yani mutlak korunmas gereken trler arasndadrlar. Dier
srngen trlerinden 5i LC (en dk derecede tehdit altnda) kategorisinde olup geri
kalan 10 srngen ise Red Data Booka gre herhangi bir koruma statsnde
bulunmamaktadr.

Bern Szlemesine gre ise 6 tr (Testudo graeca, Laudakio stellio, Chalcides
ocellatus Parvilacerta parva, Ophisops elegans,Lacerta trilineata ve Natrix tesellata) Ek-
II listesinde olan (kesin koruma altnda), 7 tr ise (Agama ruderata, Coluber jugularis,
Rhynchocalamus melanocephalus, Typhlops vermicularis, Natrix natrix ve Blanus strauchi)
Ek-III listesinde olan (koruma altnda) trlerdir. 2 tr ise (Eumeces schneideri ve Coluber
najadum) bu listelerin hibirine dahil deildir.

Merkez Av Komisyon (MAK) Karar eklerine gre Coluber ravergieri (Kocaba
ylan) hari dier btn srngen trleri Ek-1 listesinde yer almaktadr.

Tablo 40. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen kiyaaml (Amphibia) Trleri
Familya Ad Latince Ad (Tr Ad) Trke Ad IUCN BERN MAK
TESTUDINIDAE
Testudo graeca Yaygn tosbaa VU Ek-II Ek-1
AGAMDAE
Agama ruderata Bozkr keleri - Ek-III Ek.1
Laudakio stellio Dikenli keler - Ek-II Ek-1
LACERTIDAE
Chalcides ocellatus Benekli kertenkele NT Ek-II Ek. 1
Parvilacerta parva Cce kertenkele LC Ek-II Ek-1
Eumeces schneideri Sar kertenkele - - Ek-1
Lacertatrilineata ri yeil kertenkele LC Ek-II Ek. 1
Ophisopselegans Tarla kertenkelesi - Ek-II Ek. 1
COLUBRIDAE
Coluber jugularis Kara Ylan _ Ek-III Ek.1
Coluber najadum nce ylan - - Ek-1
Eirenis modestus Uysal ylan - Ek-III Ek.1
Telescopus fallx Kedi gzl ylan LC Ek-II Ek.1
Typhlops vermicularis Kr ylan - Ek-III Ek.1
Natrix tesellata Su ylan - Ek-II Ek.1
Natrix natrix Kpeli su ylan LC Ek-III Ek1
AMPHISBAENIDAE
Blanus strauchi Kr kertenkele LC Ek-III Ek.1

SAN. TC. A..
ED RAPORU

141

Ku Trleri (Aves)

Proje alannda yaplan gzlemler ve literatr kaytlarna gre proje alan ve evresinde
37 ku tr tespit edilmitir. Listedeki trlerin tehlike durumlar Red Data Book (RDB) ve
IUCN kategorilerine gre, korunma durumlar ise Bern Szlemesi ve MAKn Ek
listelerine gre deerlendirilmi olup, bu tablo hazrlanrken yabanl ku trlerinin
korunmasna ynelik olarak uluslararas dzeyde geerli olan, Avrupadaki birok devlet
tarafndan imzalanm ve Trkiyenin de imza koyduu Bern Szlemesikriterlerinin en son
gncellenmi ve yrrlkte olan ek listelerinden ve IUCN tarafndan hazrlanp srekli
gncellenen Avrupa Krmz Listesinden (ERL=European Red List) ve Kizirolu (2008)
tarafndan hazrlanm olan Trkiye Kular Krmz Listesi (Red Data Book for Turkish
Bird Species)den faydalanlmtr.

Buna gre; 2 tr (Aquila chrysaetos-Kaya kartal ve Accipiter gentilis-akrkuu)
A.1.2 kategorisinde (nesli tehlike altnda), 8 tr A.2de (iddetli tehlike altnda), 12 tr ise
A.3 veya A.3.1 kategorisinde (tehlike altnda) ve 2 tr A.4 kategorisinde (potansiyel olarak
tehlikede) bulunmaktadr. Durumlar tehlike iermeyen (A.5 kategorisinde) tr saysise 8dir.

IUCN tehlike kategorilerine gre deerlendirme yapldnda 1 ku trnn (Coracias
garrulus)NT (Neredeyse Tehdit Altnda) statsnde, geri kalan trlerin ise LC (Az Endie
Verici) statsnde olduu grlmektedir.

Bern Szlemesine gre koruma durumlarna bakldnda; 25 tr Ek-II listesinde
(kesin koruma altnda), 12 tr ise Ek-III listesinde (koruma altnda) bulunmaktadr.

MAK Kararlarna gre; 26 tr Ek-1 (evre ve ehircilik Bakanlnca koruma altna
alnan yaban hayvanlar) listesinde, 2 tr EK-2 (Merkez Av Komisyonunca koruma altna
alnan av hayvanlar), 9 tr ise Ek-3 (Merkez Av Komisyonunca avna belli edilen srelerde
izin verilen av hayvanlar) listesinde bulunmaktadr.

Tablo 41. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen Ku (Aves) Trleri
Familya Ad
Latince ad (Tr
Ad)
Trke Ad
RD
B
Stat
BER
N
IUC
N
MA
K
CCONDAE Cicconia cicconia Ak leylek A.4
Y,G,
T
Ek-II LC Ek.1
ACCPTRDAE Buteo buteo ahin A.3 Y Ek-II LC Ek.1
Buteo rufinus Kzl ahin A.2 Y Ek-II LC Ek.1
Accipiter nisus Atmaca A.3 Y Ek-II LC Ek.1
Accipiter gentilis akr kuu
A.1.
2
y Ek-II LC Ek.1
FALCONIDAE Falco tinnunculus Kerkenez A.3 G Ek-II LC Ek.1
PHASIANIDAE Alectoris chukar Knal keklik A.2 Y Ek-II LC Ek.3
Coturnixcoturnix Bldrcn A.3 Y Ek.II LC Ek.3
COLUMBIDAE Columba livia Kaya gvercini A.5 Y Ek-III LC Ek.3
Streptopeliaturtur veyik
A.3.
1
G Ek-II LC Ek.3
STRIGIDAE Athene noctua Kukumav A.2 Y Ek-III LC Ek.1
SAN. TC. A..
ED RAPORU

142

Familya Ad
Latince ad (Tr
Ad)
Trke Ad
RD
B
Stat
BER
N
IUC
N
MA
K
APODIDAE Apus apus Ebabil A.4 G Ek-III LC Ek.1
CORACIIDAE Coracias garrulus Gkkuzgun A.2 G Ek-II NT Ek.1
UPUPIDAE Upupaepops bibik A.2 G Ek-II LC Ek.1
PICIDAE
Dendrocopos
syriacus
Alaca
aakakan
A.2 Y Ek-II LC Ek.1
ALAUDIDAE Galerida cristata Tepeli toygar A.3 Y Ek-III LC Ek.2
HIRUNDIDAE Hirundo rustica Kr krlangc A.5 G Ek-II LC Ek.1
Hirundo Kaya krlangc A.5 G Ek-II LC Ek.1
MOTACILLIDAE Motacilla flava
Sarkuyrukkaka
n
A.3.
1
G Ek-II LC Ek.1
TROGLODYTIDA
E
Troglodytestroglodyt
es
itkuu
A.1.
2
Y Ek-II LC Ek.1
TURDIDAE Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan A-3 G Ek-II LC Ek.1
Erithacusrubecula Kzl gerdan A.3 Y Ek.II LC Ek.1
Phoenicurusochruros
Ev
kzlkuyruu
A2 Y Ek.II LC Ek.1
Saxicolatorquatus Takuu A.3 Y Ek.II LC Ek.1
Monticolasolitarius Mavikayaardc
A.1.
2
Y Ek.II LC Ek.1
CITTIDAE Sitta neumayer
Kaya
svackuu
A.2 Y Ek.II LC Ek.1
CINCLIDAE Cinclus cinclus Derekuu
A.1.
2
Y Ek-II LC Ek.1
PRUNELLIDAE Prunella modularis Da blbl
A.1.
2
Y Ek-II LC Ek.1
CORVIDAE Pica pica Saksaan A.5 Y Ek-III LC Ek.3
Corvus monedula Kk karga A.5 Y Ek.III LC Ek.3
Garrulus glandarius Alakarga
A.3.
1
Y Ek.III LC Ek.3.
Corvuscorax Karakarga A.5 Y Ek.III LC Ek.2
STURNIDAE Sturnus vulgaris Srck A.5 Y Ek-III LC Ek.3
PASSERIDAE Petronia petronia Kaya seresi A.3 Y Ek-II LC Ek.1
Passer domesticus Sere A.5 Y Ek-III LC Ek.3
Passerhispaniolensis Bataklk seresi A.3 Y Ek-III LC Ek.1
FRINGILLIDAE Carduelis carduelis Saka
A.3.
1
Y Ek-II LC Ek.1

Memeli Hayvanlar (Mammalia)

Proje alannda varlklar tesbit edilmi olan 17 memeli hayvan tr Trkiyede yaygn
grnen trlerdir. Bu trlerden neredeyse hepsinin (16 tr) IUCNin LC(Az Endie Verici)
kategorisinde olduu, 1 tr iin ise herhangi bir koruma stats olmad tespit edilmitir.

Bern Szlemesi kapsamnda bir deerlendirme yapldnda 7 trn (Rousettus
aegyptiacus,Rhinolophushipposideros, Rhinolopus euryale, Myotisblythi, Erinaceus concolor,
Spalax leucodon intermedis ve Dryomys nitedula) Ek-II listesinde (kesin koruma altna
SAN. TC. A..
ED RAPORU

143

alnan) olduu, 5 trn (Sorexminutus, Lepus europaeus, Mustela nivalis, Vulpes vulpesveSus
scrofa) Ek-III listesinde (koruma altnda olan) bulunduu grlmektedir. 6 tr ise herhangi
bir listeye dahil edilmemitir.

MAK kararlarna gre ise; Rhinolophus hipposideros (Nalburunlu kkyarasa),
Rhinolopus euryale (Akdeniz nalburunlu yarasas), Rhinolops mehelyi, Spalax leucodon
intermedius (Kr Fare), Dryomys nitedula (Hasanck)Ek-1 listesinde ve Mustela nivalis
(Gelincik) Ek-2 listesinde bulunmaktadr. Vulpes vulpes ve Sus scrofa Ek-3 kapsamnda olup,
sadece belirli bir zaman aralnda avlanlmalarna izin verilmektedir. 7 tr ise herhangi bir
MAK listesine girmemektedir. Bunlar arasnda CITES szlemesi kapsamnda yer alan tr
bulunmamaktadr.

Tablo 42. Proje Alan ve Yakn evresinde Tespit Edilen Memeli (Mammalia) Trleri
Ordo /Familya

Latince ad (Tr Ad)
Trke Ad IUCN BERN MAK
Chiroptera/
PTEROPIDA
Rousettus aegyptiacus
Afrika meyve
yarasas
LC Ek-II -
Chiroptera/
RHINOLOPHIDAE
Rhinolophushipposidero
s
Kk nalburunlu
yarasa
LC Ek-II Ek.1
Chiroptera/
RHINOLOPHIDAE
Rhinolopus euryale
Akdeniz nalburunlu
yarasas
LC Ek-II Ek.1
Chiroptera/
RHINOLOPHIDAE
Rhinolops mehelyi - LC Ek-II Ek.1
Chiroptera/
RHINOLOPHIDAE
Myotisblythii
Farekulakl kk
yarasa
LC Ek-II Ek.1
nsectivora/
ERINACEIDAE
Erinaceus concolor Kirpi LC Ek-II Ek.1
nsectivora/
SORICIDAE
Sorexminutus Ccefare LC Ek-III -
Lagomorpha/
LEPORIDAE
Lepus europaeus Tavan LC Ek-III -
Rodentia/
CALOMYSCIDAE
Calomyscus bailwardi Cce avurtlak LC - -
Rodentia/SPALACIDA
E
Spalax leucodon
intermedius
Kr fare
(ENDEMK)
LC Ek-II Ek.1
Rodentia/
CRICETIDAE
Microrus socialis Tarla faresi - - -
Rodentia/ MURIDAE Apodemusmystacinus Kayalk faresi LC - -
Rodentia/ MURIDAE Apodemussylvaticus Orman faresi LC - -
Carnivora/ GLIRIDAE Dryomys nitedula Hasanck LC Ek-II Ek.1
Carnivora/
MUSTELDAE
Mustela nivalis Gelincik LC Ek-III Ek.2
Carnivora/ CANDAE Vulpes vulpes Kzl tilki LC Ek-III Ek.3
Artiodactyla/ SUIDAE Sus scrofa Yaban domuzu LC Ek-III Ek.3

SAN. TC. A..
ED RAPORU

144

IV.2.11. Sucul Flora ve Fauna, Sulardaki (Gl, Akarsu) Canl Trleri (Bu trlerin
Tabii Karakterleri, Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Koruma Altna Alnan Trler;
Bunlarn reme, Beslenme, Snma ve Yaama Ortamlar; Bu Ortamlar in Belirlenen
Koruma Kararlar)

Sz konusu projenin sucul canllar ksm hazrlanrken, proje iin hazrlanm olan
Trkylmaz Reg. ve HES, HES Projeleri ve Dier Hidrolik Faaliyet Talepleri in
Deerlendirme Raporu (Ekosistem Deerlendirme Raporu) kaynak olarak kullanlmtr.

Trkylmaz Reg. ve HES proje alannda bulunan sucul canllar tespit edebilmek
amacyla fitoplankton, zooplankton, bentik organizmalar ve balk trleri rneklemeler
gerekletirilmitir. rnekleme ve literatr almalar sonucu tespit edilen sucul canllar
aada detaylandrlmtr.

Planktonik Organizmalar (Fitoplankton-Zooplankton) ve Bal Algler

Fitoplanktonik ve zooplanktonik organizmalar tespit etmek amacyla 55 m por
aklnda, 15 cm apnda ve 30 cm uzunluunda plankton kepesi kullanlmtr. Plankton
kepesi ile horizontal olarak suyun ak hz ynnde 5 dakika sre ile bekletilmi ve
rnekler, 250 cc'lik plastik kavanozlara alnmtr. Ayrca tatlsu alglerinin sucul ortamlarda
ok farkl habitatlar igal etmi olmalarndan dolay (bitkilerin ve talar zerinde ve dip
ksmdaki sedimene bal olarak) bitkilerin, talarn ve sedimenin yzeyinden kazma
yaplmak suretiyle rnekler alnmtr. Planktonik numuneler % 4'lk formaldehit ile
tamponlanarak fikse edilmilerdir.

Laboratuvara getirilen rneklerden diyatome dndaki tatlsu alglerin geici
preparatlar hazrlanarak Nikon marka mikroskop altnda tehisleri yaplmtr.

Alglerin tehis ilemlerinde aada belirtilen literatrlerden yararlanlacaktr
(Krammer and Lange-Bertalot, 1986; 1988; 1991a; 1991b; Bold and Wynne, 1985; Czernecki
and Blen, 1982; Foged, 1981, 1982; Germain 1981; Hustedt, 1930; Patrick and Reimer, 1966;
Sreenivasa and Duthie, 1973; Van Heurck, 1962; Cox, 1996; Huber Pestalozzi, 1938; 1941;
1955; 1961; 1968; 1982; Prescott, 1975, Komarek, 1983).

Zooplanktonik organizmalarn tannmas iin, geici ve kalc olmak zere iki eit
preparat hazrlanmtr. Geici preparatlar, alma srasnda lam zerine alnan rneklerin
zerine lamel kapatlarak ya da dorudan incelenmesiyle elde edilmitir. Daimi preparatlarn
yaplmasnda, 0.00 numaral bcek inesi kullanlm ve Euromex arnhem marka binokler
mikroskop kullanlmtr. Alnan organizma lamn tam ortasna gelecek ekilde ayarlanm ve
organizmann deforme olmasn engellemek amacyla, lamelin drtkenarna plastilin
dedirilerek kapatlarak gliserin ierisindeki suyun tamamen buharlamas salanarak,
lamelin kenarlar entellan ile kapatlarak etiketlenmitir.

Ek olarak, zooplanktonlarn nicel olarak tahmin edilmesi amacyla, yzey suyu
rnekleri 1 litrelik temiz plastik kaplara alnmlardr. Laboratuvara getirilen korumal
planktonik saym rneklerinin dibe kmesi beklenmi ve bu rnekler daha sonra santrifuj
ilemi ile younlatrlmlardr. Planktonlar, binokler mikroskobun farkl bytme ayarlar
kullanlarak detayl olarak tanmlanmlardr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

145

Rotifera trlerinin tansnda Hutchinson (1967); Pejler (1962); Kuttikova (1970);
Kolisko (1974); Koste (1978a; 1978b); Ridder (1981) kaynaklarndan yararlanlmtr.
Cladocera ve Copepoda iin Kiefer (1978)'in referans kullanlacaktr. Ayrca tespit edilen
trlerin yayl alanlar da Illies (1978)e gre kontrol edilmitir.

Bentik Canllar

Bentik omurgasz rnekleri alma noktasnda be dakika boyunca dip kepesi ile
akarsu tabannn taranmas ile toplanmtr. Toplanan bu rnekler %80lik alkolde saklanm
ve daha sonra laboratuarda binokler mikroskop ile incelenip tehisleri yaplmtr.

Bentik organizmalar iin Surber net sediman rnei ile yaklak be dakika boyunca
10 m
2
lik bir alann taranmas ile rnekleme yaplmtr. Ayrca derin blgelerden rnek
alnmas amacyla kullanlan Peterson grabta alma srasnda ekipman ierisinde olmasna
karn kullanlmasna ihtiya kalmadan, istenen noktalarn tmnden rnekleme yaplmtr.
Nehirlerin s kesimlerinde sediman rnekleri toplamak amacyla, elik plakadan yaplm
olan sediman rnekleyicileri (4 x 4 cm) (sediment corer) kullanlmtr. rnekler mataryeli
ayklamak iin, alak basnl filtreli nehir suyu hortum sistemi kullanlarak deiik gzenek
aklna sahip 3l elek sistemi kullanlarak ayklanm ve boyutlarna gre snflandrlarak
tehis edilmilerdir. Elekten geirilen rnekler, laboratuvar analizleri iin etiketlenmi
kaplarda %70lik alkol ierisinde korunmulardr.

Tehisler iin kullanlan literatrler unlardr; Sennika, 1943; Mann, 1962; Needham
and Needham, 1962; Macan, 1982; Quigley, 1977; Pennak, 1978; Illies, 1978; Elliot and
Mann, 1979; Biro, 1981; Edington, 1981; Bellman, 1988; Gler, 1992; Ludwig, 1993.

Balklar

Yanik Deresinde SAMUS 750 M marka elektrooker kullanlarak balk rneklerinin
toplamas yaplmtr. Elde edilen balklar nce % 4lk form aldehite alnm, suda
ykandktan sonra alkolde muhafaza edilmi ve tehisleri yaplarak istasyonlara gre
dalmlar deerlendirilmitir.

Balk trlerinin tehisleri Geldiay ve Balk (1999) ve Balk ve Ustaolu (1992)yea
gre yaplmtr.

BULGULAR

Tatlsu Algleri

Algler, gerek yapsal olarak gerekse de d grnleri bakmndan olduka farkl
grnmdedirler. Yapsal olarak eukaryotik (gelimi hcre tipi) ve prokaryotik (basit yapl
hcre tipi) olmak zere iki byk gruba ayrlrlar. Buna gre Mavi-Yeil algler gstermi
olduklar hcre organizasyonlar bakmndan prokaryot hcre zellii tamaktadrlar.
Belirgin bir hcre ekirdeinin olmamas ve ok basit olan kromatofor yapsndaki
pigmentlerin dalm ve prokaryotik hcre zellikleri bakmndan dier alglerden ayrlrlar.
D grnmleri bakmndan tek hcreli ve ipliksi formlardan kark olarak gelimi
bireylere kadar deiik biimlerde gzlenebilmektedirler (Round, 1973).

SAN. TC. A..
ED RAPORU

146

Algler su ortamnda primer retici canllardr. Yaplarndaki pigmentleri sayesinde
karbondioksit ve suyu n etkisi ile karbonhidratlara evirirler, bylece su ortamndaki
besin deerinin ve znm oksijen orannn artmasn salarlar. Sonuta kendi geliimlerini
salayarak besin zincirinin ilk halkasn olutururlar. Bu ekilde retime olan katklar ve st
basamaktaki canllarla olan ilikileri asndan nem tamaktadrlar.

Tablo 43. Proje Alannda Tespit Edilen Tatlsu Alg Trleri
BACILLARIOPHYTA
Achnanthes sp.
A. commutata Grun.
A. ovalis Ktz.
Anomoeoneis sphaerophora (Ehr.) Pf.
Bacillaria paradoxa Gmelin
Caloneis alpestris (Grun.) Cl.
C. bacillum (Grun.) Cl.
Ceratoneis arcus Ktz.
Cocconeis pediculus Ehr.
C. placentula Ehr.
Cyclotella bodanica Eulenst.
C. meneghiniana Ktz.
Cymatepleura elliptica (Breb.) W. S.
C. solea (Breb.) W. S.
Cymbella affinis Ktz.
C. cistula (Hemprich) Grun.
Diatoma vulgare Bory.
Diploneis ovalis (Hilse) Cl.
Epithemia argus Ktz.
E. sorex Ktz.
Fragilaria brevistriata Grun.
F. capucina A. V.H.
F. contruens (Ehr.) Grun.
Gomphonema abbreviatum Ag., Ktz.
G. angustatum (Ktz.) Rabh.
G. gracile Ehr.
G. olivaceum (Lyng.) Ktz.
G. turuncatum Ehr.
Gyrosigma acuminatum (Ktz.) Rabh.
Melosira granulata (Ehr.) Ralfs.
M. varians C.A. Ag.
Meridion circulare (Grev.) Ag.
Navicula sp.
N. capitata Ehr.
N. cryptocephala Ktz.
N. cuspidata (Ktz.) Ktz.
N. radiosa Ktz.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

147

Nitzschia sp.
N. acicularis W. S.
N. amphibia Grun.
N. linearis W. S.
N. palea (Ktz.) W. S.
N. sigmoidea (Ehr.) W. S.
Pinnularia microstauron (Ehr.) Cl.
Rhoicosphenia curvata (Ktz.) Grun.
Rhopalodia gibba (Ehr.) O. Mll.
Surirella. biseriata Breb.
Fragilaria. ulna (Nitzsch) Ehr.
CHLOROPHYTA
Asteriococus limneticus
Cladophoraglomerata (L.) Ktz.
Coealastrum sp.
Cosmarium sp.
Cosmarium abbreviatum Racib.
C. granatum Brew.
C. obtusatum (Sch.) Sch.
Euastrum insulare (Wittr.) Roy.
Kirchneriella sp.
Mougeotia sp.
Oedogonium sp.
Oocystis solitaria Wittrock.
Pediastrum boryanum (Turp.) Mene.
Scenedesmus acuminatus (Lage.) Cho.
S. quadricauda (Tur.) Bre.
Spirogyra sp.
S. gracilis
Tedraedron minimum (A. Braun) Han.
Ulotrix sp.
Zygnema sp.
CYANOPHYTA
Aphanizomenon sp.
Chroococcus sp.
G. lacustris Chod.
Merismopedia sp.
M. punctata Meyen.
Nostoc sp.
N. commune
Oscillatoria sp.
O. amphibia Agardh
O. rubescens Gom.
Spirulina sp.
S. major Ktz.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

148

EUGLENOPHYTA
Euglena sp.
Trachelomonas sp.

Tehisleri gerekletirilen toplam 82 taksonun, divizyo dzeyindeki tr dalmna
bakldnda Bacillariophyta yelerinin ok byk bir farkla stn olduu grlmektedir (48
takson). Ardndan Chlorophyta 20 takson ile ikinci srada gelmekte, nc srada ise 12
takson ile Cyanophyta ve son olarak 2 takson ile Euglenophyta gelmektedir.

Bacillariophyta snf ierisinde en baskn grup olarak Navicula, Gomphonema ve
Cymbella zellikle bal habitatlarda n plana kan trlerdir. Bu taksonlar Trkiye'nin birok
lokalitesinden bildirilmi olup geni bir yayla sahiptirler (Akbulut, 1996).

Chlorophytaya ait trler ierisinde ise Scenedesmus, Oocystis ve Cladophora trleri
n plana kmaktadr.

Cyanophyta snfnn en baskn cinsi Oscillatoria olmutur. Oscillatoriaya bal
trlerin ok geni bir dalm profilleri vardr. Bunlar temiz sulardan ok kirli ve bulank
ortamlara kadar her trl habitatta bulunabilirler. Bu cins Cyanophyta ierisinde n plana
kmasna karn tm algler ierisinde nemsiz bir younlua sahiptir.

Euglenophyta trlerin genellikle organik madde bakmndan zengin sular tercih
ederler. alma blgesi sucul sistemi ise temiz ve organik madde bakmndan kirli su
zelliinde olmamasndan dolay bu grup yeleri olduka az saylarda tehis edilmilerdir.

Yksek tr says habitat eitlilii ile yakndan ilikilidir. Yanik Deresinin, tatlsu
algleri iin uygun ve deiik habitatlara sahip olmas nedeniyle tr says fazladr. rnein
birbirine ok yakn alanlarda dahi epipelik (Sedimana bal yaayanlar), epilitik (talara
bal), epifitik (bitkilere bal yaayanlar) habitat yaplar bulunabilmektedir. Bunun yan sra,
aknt hznn azalmas ve pool alanlardaki fazlalk ile birlikte fitoplanktonik formlar da
geliebilmekte ve tr saylar artabilmektedir.

Genel anlam ile planktonik alglerin, alma istasyonlarndaki populasyon
younluklar beklendii gibi dk dzeylerde kalmtr. Buna karn bal formlardaki
(talara, bitkilere ve sedimana bal olarak yaayan) alg trlerinin tr eitlilii ve saylarnda
nemli bir art szkonusudur.

Zooplanktonik Organizmalar

Tatl su sisteminde yaayan zooplanktonik organizmalar belli bal dominant hayvan
grubu ile temsil edilirler, bunlar Crustacaeanin iki alt snf olan Cladocera ve Copepoda ile
Aschelminthes filumuna bal Rotifera snfdr. Bunlardan baka, Gastrotricha, baz bcek
larvalar, birok Coelenterata tr ve balk larvalar da zooplankton ierisinde yer alr (Wetzel,
1983). Bu organizmalarn younluu, bulunduu yere ve mevsime gre farkllk gsterir
(ili,1996). Zooplankton, sucul ekosistemlerde kurulmu olan besin zinciri ierisinde, birincil
reticiler ile daha yksek formlar arasndaki temel besinsel halkay oluturduundan, byk bir
neme sahiptir. Zooplankton, yalnzca planktivor balklarn besinlerini oluturmakla kalmaz,
ekosistemde yer alan tm balk larvalarna, sucul bceklere, bcek larvalarna ve dier sucul
SAN. TC. A..
ED RAPORU

149

hayvanlara yem olurlar. Zooplanktonik organizmalarn miktar ya da eit ynnden deiiklie
uramas besin piramidinin st basamandaki canl gruplarn da etkiler. Ayrca planktonik
organizmalarn ortam artlarndaki deiikliklere bal olarak miktar ya da eitliliklerindeki
deiim biyolojik izleme almalarnda kullanlmaktadr. Kirletici atklarn atlmasndan nce
ve sonra akarsuda bulunan planktonik organizmalarn yaps belirlenerek evresel etkinin
deerlendirilmesinde kullanlr.

Zooplanktonik organizmalarn bir dier grubu ise Rotifera'dr. Rotifera'ya ait
bireylerde olduka kk, mikroskobik canllardr. Byk bir ounluu tatlsularda yayl
gstermektedir. Glcklerde, kk su birikintilerinde, acsu ortamlarnda ve tuzlusularda
yaayan trleri de mevcuttur. Trlerin byk bir ksm planktonik olup, gllerin limnetik ve
littoral blgelerinde yaarken bir ksm da dip kesimlerde sesil olarak yayl gsterirler.
Tatlsu sistemlerinin su kalitesini saptamada, Rotifera trlerinin indikatr olarak
kullanlmalar, sucul ekosistemlerde birok omurgasz ve omurgal canlnn besinlerini
oluturmalar nedeniyle nem tamaktadrlar.

Zooplankton trlerinin byk bir ounluunun, su sistemlerinin kalitesini, trofik
dzeyini ve kirlilik dzeyinin saptanmasnda indikatr olarak kullanlmalar, nemlerini daha da
artrmaktadr.

Rotifera trlerinin byk bir ounluunun bakteri ve detritus zerinden beslenmeleri,
metabolizmalarnn yksek olmas, ok hzl remeleri, balklarn ve birok sucul omurgasz
canllarn besinlerini oluturmalar nedeniyle olduka nemlidir.

Sucul ortamlardaki besin zincirinde, karbonhidratlar, yalar ve proteinler ilk olarak
fitoplanktonik gruplar tarafndan sentezlenir ve buradan daha yksek besin kademelerine
geerler. Bu bitkisel protein ilk olarak, zooplanktonun Crustacea grubunda havansal proteine
dnr. Tatlsularda baskn zooplankton formlar genelde Copepod'lardr. Bitkisel proteini
hayvansal proteine dntrmeleri nedeniyle zooplanktonik organizmalar, hayvansal proteine
gereksinim duyan canllar iin besin zincirinde ok nemli bir halkaya sahiptirler.

Zooplanktonik organizmalar ounlukla suyun hareketine bal olarak yer deitirirler
ve durgun su habitatlarnda yaarlar. Akarsularn hzl akntl ksmlarndaki mevcudiyetleri
ok snrldr. Ancak baz gruplarda hzl akan derelerde psammofil olarak yani talarn altnda
yaayabilen trler olarak grlebilirler. zellikle Rotifera grubuna bal trler ta altlarn
kullanmakta olup aknt hznn olumsuz etkisini bertaraf etmektedirler.

Tablo 44. Proje Alannda Tespit Edilen Zooplanktonik Organizmalar
ZOOPLANKTONK ORGANZMALAR
Rotifera
Brachionus angularis Gosse, 1851
Brachionus calyciflorus Pallas, 1766
Polyarthra dolichoptera Idelson, 1925
Lepadella ovalis (Mller, 1786)
Cephalodella gibba (Ehrenberg, 1838)
Lecane closterocerca (Schmarda, 1859)
Lecane luna (O.F.Mller, 1776)
SAN. TC. A..
ED RAPORU

150

Colurella adriatica (Ehrenberg, 1831)
Ascomorpha ovalis (Bergendahl, 1892)
Trichocerca insignis (Herrick, 1885)
Lophocharis salpina (Ehrenberg, 1834)
Testudinella patina (Hermann, 1783)

Zooplanktonik organizmalar tpk fitoplanktonlar gibi durgun ve aknts az olan
yaam ortamlarn tercih etmektedir. alma alanndaki zooplanktonlarn byk grubu
ierisinde tr says ve populasyon younluklar asndan Rotifera en baskndr.

Tehis edilen bu trlerin nemli bir ksm Rotiferaya aittir. Cladocera ve Copepoda
aknt sularda ok nadir bulunmaktadrlar. alma alannda yaplan incelemelerde
zooplanktonik organizmalarn dominant gruplarn oluturan Rotiferaya ait toplam 12 takson
tehis edilirken dier gruplara ait trlere rastlanamamtr.

Rotifera trlerinin nemli bir ksm aknt hzna kar bir adaptasyon gelitirmilerdir.
Bu trler akntl ortamlardaki talarn altlarna tutunarak, aknn olumsuz etkisinden
kendilerini koruyabilmektedirler. Rotiferann dier gruplardan daha fazla tr ile temsil
edilmeleri bu adaptif zelliklerinden kaynaklanmaktadr.

almada tespit edilen zooplanktonik trlerin hemen hepsi kozmopolittir. Uygun
ortamlarda yaygn olarak grlebilirler.

Bentik Organizmalar

Tatl su habitatlarnda tabanda (sediment, dknt, makrofitler, filamentz algler
zerinde) hayatnn en az bir ksmn geiren organizmalar iine alr. 500 mlik por apl bir
a ile yakalanabilen hayvanlar bu tanmlama iine girerler. Baz trlerin ilk formlar daha
kk olabilir. Bentik organizmalar kavramna nektonlar ve tabanda gmlen formlar da
dahildir.

Bentik organizmalarla yaplan biyolojik izleme almalar iki trldr. Birincisi, su
ortamn etkileyecei dnlen bir projenin ncesi ve sonrasnda bentik canllardaki
deiikliin izlenmesidir. rnein, kirletici atklarn atlmasndan nce ve sonra akarsuda
bulunan bentik omurgaszlarn cinsi, eitlilii ve bolluu belirlenerek evresel etkinin
deerlendirilmesinde kullanlr. Bu ekilde bentik omurgaszlarn ortamda bulunup
bulunmamas veya saysndaki deiiklikler gz nne alnarak su kalitesi standartlar
belirlenebilmektedir.

Bentik omurgaszlardan sucul ortamn mevcut durumunu renmek ve zamanla olan
deiimleri belirlemek iin almalar yaplmaktadr. almalarda, canllardaki genetik
yapnn deimesi, kirleticilerin biyolojik birikimi, arazide ve laboratuvarda kirlilik testleri,
poplasyon ve kommunite yapsndaki deiikliklerin llmesi ile ekosistemdeki fonksiyon
deiiklikleri belirlenebilmektedir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

151

Tablo 45. Proje Alannda Tespit Edilen Bentik Organizmalar
TAKSON
ube: MOLLUSCA
Snf: Gastropoda
Ordo: Bassomatophora
Familya: Physidae
Physa acuta (Draparnaud, 1805)
Familya : Planorbidae
Planorbis planorbis (L., 1758)
ube: ANNELIDA
Snf: CLITELLATA
Takm: HIRUDINEA
Familya: Erpobdellidae
Erpobdella sp.
Takm: OLIGOCHAETA
Familya: Archoligochaeta
Tubifex sp.
Lumbricus sp.
ube: ARTHROPODA
Snf: CRUSTACEA
Takm: AMPHIPODA
Familya: Gammaridae
Gammarus pulex L.
Takm: DECAPODA
Familya: Oniscidae
Potamon sp.
Snf: INSECTA
Takm: HEMPTERA
Familya:Corixidae
Corixa sp.
Familya:Gerridae
Geris sp.
Familya:Notonectidae
Notonecta sp.
Takm: DPTERA
Familya:Chrinomidae
Psectroladius sp.
Chironomus tentas
Familya:Culicidae
Culex sp.
Anopheles sp.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

152

Familya: Simuliidae
Simulium ornatum
Tetisimulium kerisorum
Takm: EPHEMEROPTERA
Familya: Baetidae
Baetis spp.
Familya: Heptageniidae
Rhithrogena spp.
Ecdyonurus sp.
Heptagenia sp.
Familya: Oligoneuriidae
Oligoneuriella sp.
Familya: Ephemerellidae
Ephemerella sp.
Takm: PLECOPTERA
Familya: Nemouridae
Nemoura sp.
Familya: Perlodidae
Isoperla sp.
Familya: Perlidae
Perla marginata Pz.
Takm: COLEOPTERA
Familya: Noteridae
Noterus clavicornis (Deg.)
Familya: Elmidae
Elmis sp.
Takm: TRICHOPTERA
Familya: Rhyacophilidae
Rhyacophila sp.
Familya: Limnephilidae
Limnephilus sp.
Familya: Hydropsychidae
Hydropsyche sp.
Takm: ODONATA
Familya: Aeshnidae
Anax sp.
Familya: Libellulidae
Libellula sp.
Snf: ARACHNIDAE
Takm: Aranea
Familya: Aracnidae
SAN. TC. A..
ED RAPORU

153

Aranea gen sp

allan istasyonlardaki bentik organizmalarn tr saylar ve mevcudiyetleri habitat
yaplarna gre deiiklik gstermektedir. Bununla birlikte, omurgasz canllarn tehisleri
sonucunda alma alanlarnda toplam 33 takson tehis edilmitir.

Bentik canllardan 3 byk ubeye ait toplam 33 taksonun 2si Mollusca, 3 Annelida
ve 28i de Arthropoda ubelerine aittir. Grld zere Arthropoda tr says asndan en
baskn ubedir. Mollusca ubesi rnekleri ise Gastropoda snfndan olumutur. Annelida
ubesi Clitellata snf altnda slkler olarak bilinen Hirudinea ve halkal solucanlar olarak
bilinen Oligochaeta takmlarndan olumaktadr. Arthropoda ube ierisinde Crustacea,
Insecta ve Arachnidaedan oluan byk snf bulunmaktadr. Arachnidae snfna ait
bireylerin hemen tamam Arenea cinsi yeleridir. Crustaceadan ise Amfipoda ve Decapoda
takmlarna ait toplam 3 takson tehis edilmitir. Insecta snf ierisinde ise Hemiptera,
Diptera, Ephemeroptera, Plecoptera, Coleoptera, Trichoptera ve Odonata takmlarna ait 25
takson tehis edilmitir. Bununla birlikte Insecta snfnn en ok tr 6 takson ile Diptera ve
Ephemeroptera olmulardr.

Tr saysnn fazla bulunduu istasyonlardaki dip yaps eitlilii dikkati
ekmektedir. Bu istasyonlarda amurlu, kumlu, akll alanlarn bulunmas, bentik trlerinin
de tr eitlilii anlamna gelmektedir. nk bentik canllar dip yapsna gre yaam
alanlarn belirlemektedir. Bir tr, hem amurlu hem de akll alanlarda yayl gstermez.
Her ortama zg trler bulunmaktadr. rnein Diptera trlerinin nemli bir ksm zellikle
Chrinomidae familyas yeleri yalnzca amurlu, oksijeni az ortamlarda bulunurken
Trichoptera, Odonato ve Ephemeoroptera gibi takmlarn yeleri akll ve oksijeni bol
ortamlarda yaarlar. Dolays ile dip yapsnn eitlii tr saysn arttran nemli bir etkendir.
Bentik trlerin mevcudiyet ve yayllarn etkileyen dier fiziksel ve kimyasal etkenler de
bulunmaktadr. Baz trler, kirli ortamlar sevebilirken bazlar da yalnzca temiz sulu
ortamlarda yaayabilirler. Diptera ordosu ierisinde Chrinomidae familyas yeleri kirli
ortamlarda bulunurken, Simuliidae familyas yeleri temiz su ortamlarn tercih ederler.
Dolays ile aknt hz ve kirlilik etkenleri gibi unsurlar trler zerinde basklayc bir
unsurdur. Bu durum alma alanlarnda yaplan rnekleme sonularna da yansmtr.
Chrinomidae familyas yelerinin hemen tamam yumuak zeminli dip yapsna sahip
istasyonlarda bulunmutur. Simuliidae familyas yeleri de hzl akntl, bol oksijenli ve
akll zemin yapsna ait ortamlarda bulunmulardr.

Balklar

Balklar, sucul sistemlerdeki besin zincirinin st halkasnda yer alan nemli biyolojik
bileenlerdir. Ekolojik olarak alg, zooplankton ya da bentik canllarla beslenirler. Ekolojik
olduu kadar ekonomik nemleri bakmndan da nemli bir girdi kaynan
oluturmaktadrlar. Bununla birlikte alma alannda tatlsu balklk faaliyetleri youn
deildir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

154

Tablo 46. Proje Alannda Tespit Edilen Balk Trleri

Latince smi
E
k
z
o
t
i
k

T
r

D
o
a
l

T
r

E
n
d
e
m
i
k

K
a
y
n
a
k

BERN ERL CITES
Cyprinidae
Luciobarbus
pectoralis
- X - Literatr - NE -

Capoeta damascina - X - Gzlem - NE -

Chondrostoma
regium
- X - Literatr - DD -

Garra rufa - X - Gzlem - NE -

Squalius cephalus - X - Literatr - LC -
Balitoridae Paracobitis sp. - X - Literatr - NE -
Salmonidae
Salmo trutta
macrostigma
- X - Gzlem - DD -

Oncorhynchus
mykiss
X - Gzlem - NE -
BERN: Bern Szlemesi
ERL: Avrupa Krmz Listesi
LC: Dk Riskli
DD: Veri Eksik
NE: Deerlendirilmemi

Yanik Deresinde yaplan balk rnekleme almalar sonucu toplam 8 balk
taksonunun varl tehis edilmitir. Bunlarn 5i Cyprinidae ve 2si Salmonidae ve 1i de
Balitoridae familyalarna baldrlar.

Proje alan, Yanik Deresinin kaynak ksmlarna yakn olduu iin hzl akntldr.
Bu nedenle bu habitata uygun balk trleri mevcuttur. Balklar asndan yaplan
deerlendirmelerde 3 farkl familyaya bal 8 takson belirlenmitir. Balk trlerinin
uluslararas koruma statlerine gre deerlendirmesi; CITES, Avrupa Krmz Listesi ve Bern
Szlemesine gre yaplmtr. Buna gre, Bern Szlemesi (Ek III) listesine giren herhangi
bir tr bulunmaktadr. ERL koruma snflandrmasna greSqualius cephalus LC (Dk
riskli) statde iken Chondrostoma regium ve Salmo trutta macrostigma taksonlar DD (Veri
eksik) statsnde yer almaktadrlar. Dier trler ise NE (Deerlendirilmemi) kategorisinde
bulunmaktadrlar.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

155

ekil 50. Capoeta damasina

ekil 51. Salmo trutta macrostigma

ekil 52. Garra rufa

SAN. TC. A..
ED RAPORU

156

Proje Blgesi Sucul Habitat Yapsna likin Deerlendirme

Blgede sulak ekosistem asndan, yalnzca akarsu habitatnn varl sz konusudur.
Sulakalanlar temel olarak akntl ve durgun olmak zere iki byk ekosistem tipi ile
tanmlanmaktadr. Bununla birlikte, sularn fiziksel ve kimyasal zelliklerine gre de alt
sistem tiplerini tanmlamak mmkndr. Bu adan bakldnda Yanik Deresinin tatlsu
zelliinde akntl bir (lotik) habitat olduu grlmektedir.

Bu akntl ortamlarn kendi iinde barndrdklar daha kk ve birbiri ardnca
tekrarlanabilen alt habitat tiplerine ayrldklar bilinmektedir. zellikle havzann st
kotlarnda, eime bal olarak hzl akntl habitatlar grlrken (rhitron), baz alanlarda daha
yava ve durgun (potamon) habitatlar da bulunmaktadr. Bu habitat yaplar tm vadi boyunca
ardk olarak deiim gsterebilmektedir.

Bu habitat yaplarna bal olarak yaayan trlerin kompozisyonlarnda da deiimler
sz konusudur. Hzl akntl ortamdaki sucul trler ile durgun ortamlardaki canl trleri
birbirlerinden tamamen farkldr.

Proje alan, rnekleme dnemindeki su debisine gre rhitron olarak tanmlanan akntl
su habitatna sahiptir. ounlukla normal ve yava akntl habitat yapsnn daha baskn
olduu gzlenmitir. Bununla birlikte potamon olarak tanmlanan alanlar, su seviyesinin
azalmas ile baz ukurluk alanlarda biriken sudan kaynaklanmaktadr.

Yanik Deresinin proje alanndaki kesiminin dip habitat yaps byk ve kk
talardan olumaktadr. zellikle orta kesimlerde byk kaya bloklar gzlenirken, kyya
doru kk ve byk talar artmakta, akarsu kara ky izgisinde ise kk akllar ve kum
birikintileri bulunmaktadr. Dip yapsndaki bu eitlilik farkl trlerin bu ortamlara
adaptasyonu asndan da bir eitlilik sunmaktadr.

Faaliyetin Sucul Canllar zerine Etkileri ve Alnmas Gereken nlemler

Reglatr alannda kalacak karasal ortam ile nehir yata, bir gl ekosistemine
dnecektir. Bu tr faaliyetler, bilindii zere kirlilik yaratacak faaliyetler ierisinde
bulunmamaktadr.

Reglatr yapm, blgedeki lotik habitat (dere, kaynak, nehir) yerine lentik habitat
(gl, glet)n olumasna neden olacaktr. Bu durum alglerin mevcut habitatlarnn azalmas
ve yeni habitat olumas anlamna gelmektedir. Akarsu ortamnda, bal olarak yaayan trler,
gl ve glet oluumu ile serbest yaayan planktonik formlar halinde grlmeye
balayacaklardr. Lentik ortamlarda yine sedimen, ta ve bitkiler zerinde bal yaayan
formlar mevcudiyetlerini srdreceklerdir. Ancak su ktlesinin durgunlamas ile akarsu
ortamnda olduka az bulunan fitoplanktonik formlar olduka artacaktr. Durgunlaan su
askdaki partikllerden kurtulaca iin n derinlere kadar inmesi de salanabilecektir.
Talara, bitkilere ve sedimene bal yaayan trler yaamlarn, gl kenarlarnda ve n
derinlere girebildii yere kadar devam ettireceklerdir. Artan fitoplanktonik (serbest hareket
edebilen algler) organizmalar gl alan ierisinde zooplanktonik organizmalara besin kayna
olacaklardr. Genel anlam ile blgenin tatlsu alg florasn olumsuz ynde etkileyebilecek bir
durum sz konusu olmayacaktr. nk tatlsu algleri mevcut durumlarn gl sistemi
ierisinde de devam ettirebileceklerdir.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

157

Zooplanktonik organizmalarn yaam ortamlarnn durgun sular olduu dikkate
alnacak olunursa, yapm dnlen reglatr sahasnda oluacak durgun su ktlesi bu
canllarn nemli oranda art ile sonulanacaktr. Suyun mekanik etkisinin ortadan kalkmas
ve bu canllarn besinlerini oluturan fitoplanktonik organizmalarn reglatr sahasndaki
artlar zooplankton asndan olumlu sonu douracak ve gerek younluk gerekse de tr
eitliliinde bir art olacaktr. Blgede tr eitlilii ve populasyon younluu olduka az
olarak bulunan zooplanktonik organizmalar, reglatr olumasndan sonra olduka fazla tr
ve younlukla temsil edilmeye balanacaktr. Yani planlanan faaliyet gerekletikten sonra
zooplanktonlar iin optimum koullar salayacaktr.

Akntl suya adaptasyon gsteren bentik canllar, durgun su olan reglatrn
kaplad alanlarda byk oranda ortadan kalkacaklardr. Ayrca srklenme davran
gsteren trlerin dalmnda deiiklik ortaya kabilecektir. Reglatr yapm, alma
blgesindeki bentik tr kompozisyonunu nitelik ve nicelik asndan deitirecektir. Reglatr
alanndaki akntnn azalmas ve hatta yok olmas ile birlikte dip yaps da deiecektir.
akll ve byk kayalkl zemin yaps yerine, geni olarak amur ve balkl alanlar
oluacaktr. Bu alanlar nceden mevcut olmayan baz trler iin uygun zellik
tayabilecektir. zellikle balkl ve amurlu alanlar seven Oligoceata ve baz Diptera trleri
bentik ksmda baskn duruma geeceklerdir. Akntl ortama adapte olmu mevcut trler ise,
reglatr ncesi ve sonrasndaki akntl ortamlarda yaamlarn devam ettirebileceklerdir.

Yanik Deresi ve yakn evresinde belirlenmi balklar, lkemizde yaygn ve
genellikle gl ekosistemine adapte olabilen trleri iermektedir. Durgun su sistemine adapte
olamayacak trlerin ise reglatr ncesi ve sonrasndaki akntl ortamlarda yaam ortamlarn
yakalamalar mmkndr.

Reglatr oluumu sonrasnda gl alannda, balklarn besinlerini oluturan
fitoplanktonik ve zooplanktonik trlerin nitel ve nicel artlarnn beklenmesi nedeniyle, bu
durumun balk populasyonlarn da olumlu olarak etkileyecei dnlmektedir. Ayrca
oluacak reglatr gl alan su kular asndan da beslenme, barnma ve konaklama imkan
salayacandan dolay tr saysnda bir eitlenme olacaktr. Blgedeki biyolojik aktivitenin
artmasn salayacak bir dier etkende, reglatrgl alannn olumasndan sonra meydana
gelecek durgun gl habitat ve akntl akarsu ortamlar olacaktr. nk her iki sisteminde
barnd tr kompozisyonu farkldr ve blgeye yeni trlerin gelmesi ile eitlilik artm
olacaktr.

Sularn altnda kalacak olan bitki topluluklarnn su toplanmaya balanmadan nce
temizlenmesi gerekmektedir. Aksi taktirde ksa srede ayrmaya balayacak olan bu bitki
topluluklar ar besin maddesi birikimine neden olabilmektedirler. Bu durum doal gllerde
grlen trofikasyon srecini hzlandrr. Besin maddesinin art fitoplanktonik
organizmalarn belli zamanlarda patlama dzeyinde artlarna neden olabilir ve bu durum
sistemin ekolojik dengesinin tamamen bozmas anlamna gelmektedir. Bu tr gelimeler
reglatrn mr ve rekreasyon amal kullanm iin olumsuz sonular dourur.

Reglatr alannn alt ksmlarndaki takn alanlarndaki doal besin dngsnde
deiimler olacaktr. Reglatrler, nehirdeki su aknn doal miktarn ve sresini
deitirmektedirler. Doal nehir sistemlerinde yaayan trlerin mevcudiyetleri akntnn
miktar ile yakndan ilikilidir. Nehir sistemi boyunca hareketli olan sedimen, nehrin dip ve
ky yapsn ekillendirmektedir. Bu materyallerin zellikleri sucul canllar iin hayati neme
SAN. TC. A..
ED RAPORU

158

sahiptir. Reglatr yapmndan sonra bu materyal rezervuar alannda toplanacak ve alt
sistemlere ulaamayacaktr. Bu durum reglatr sonras sistem iin gerekli organik materyalin
eksilmesine ve dolays ile alt ksmdaki sucul ekosistemde belli habitat kayplarna yol
aabilecektir. Reglatr sonras braklacak su kalitesinde nemli deiiklikler olacaktr.
Scaklkta azalma ve oksijen miktarnda artma grlecektir. Bu durum, daha nceden bu
zellikleri iermeyen ortamdaki trlerin uzaklamasna neden olabilecektir.

Reglatr gvdesinde sediment ve besin maddelerinin tutulmas aa ksmdaki nehir
yata, takn alanlar ve deltalar iin bir sorundur. Bu durum bata balk olmak zere birok
trn habitatnn da kayb anlamna gelmektedir. Bu burumun nne geebilmek amacyla
reglatr yapsnda akl geitleri planlanmtr. akl geitleri belirli periyotlar ile alarak
sediman geii salanacaktr.

Reglatr inas aamasnda gvde alannda, ykc bir takm etkiler olabilirse de bu
durum kalc olmayp sistem kendisini ksa srede toparlayacaktr. Bununla birlikte
reglatrn su toplamaya balayaca dnemde bir miktar suyun mutlaka mansap ksmndan
braklmaya devam edilmesi gerekmektedir.

Enerji retiminin gereklemedii ve trbinlerden su akmnn olmad dnemlerde,
reglatrn alt ksmlarnda sucul yaamn srdrebilmesi iin gerekli ve biyolojik olarak
ihtiya duyulan minimum su miktar mutlaka braklacaktr.

Balk Geidi

Balk geitleri, bu tr yaplarda, projelendirme yaplrken mutlaka dnlmesi
gereken oluumlardr. Fiziksel bir engel olarak reglatr yaplar nehrin st ksmlar ve alt
ksmlar arasnda hareket eden trlerin geiini engellemektedir. Reglatr gvdeleri bu tr
gleri farkl derecelerde engelleyebilmektedir. Balklarn glerini engelleyen bir yap olarak
grlen reglatrlerin bu olumsuzluklar, balk geitleri ile ksmen zmlenebilmektedir.
Balk geitleri, yapm gerekletirilen reglatrn konumuna ve zelliklerine gre
dzenlenmektedir.

Trkylmaz Reglatr, Yanik Deresinin alt ve st havzasndaki canl trlerinin gen
akn engellememesi iin reglatr zerine kurulacak balk geitleri bu canllarn alandaki
mevcudiyetleri asndan byk nem tamaktadr. 1380 Sayl Su rnleri Kanununun 22.
maddesi ve 22.03.1971 gn ve 1380 sayl Su rnleri Kanununa dayal olarak hazrlanan Su
rnleri Ynetmeliinin 8. maddesi gerei; reglatrlerin ve hidroelektrik santrallerinin
kurulduu yerlere su rnlerinin gemesine mahsus balk geidi veya asansrlerin yaplmas
ve bunlarn devaml olarak iler durumda bulundurulmas mecburidir. Blgede yumurtlama
dneminde ya da beslenmek iin kendilerine uygun yer alan trlerin hareketlerini
srdrebilmeleri iin balk geidi yaplarak devaml olarak iler durumda bulundurulmaldr.

1380 Sayl Su rnleri Kanununun 20. maddesi ve Su rnleri Ynetmeliinin 11.
maddesi gereince de Su rnlerine veya bunlar tketenlerin veya kullananlarn salna
veya istihsa vastalarna zarar veren maddelerin i sulara ve denizlerdeki istihsal yerlerine
veya civarlarna dklmesi ve dklecek ekilde tesisat yaplmas yasaktr. Dklmesi yasak
olan zararl maddeler ve alc ortama ait kabul edilebilir deerler, Su rnleri
Ynetmeliinin EKinde gsterilmitir hkm bulunduundan, ilgili kanun maddesi
SAN. TC. A..
ED RAPORU

159

gereince inaat aamasnda ve Trkylmaz Reglatr ve HESin iletme aamasnda Su
rnleri Ynetmelii Ek-5 ve Ek-6ya uygunluu da salanacaktr. Buna gre;

Balklar, abuk bir ekilde geit yaplarn bulabilmelidir ve geitten gelen
akntlar balklar doal olarak girie gtrebilmelidir. Balklar, genellikle, taban ksmndaki
gl trblansl blgelerden dolay srklenip uzaklamaktadr. Byle zonlara ulamadan
hemen nce balklarn dzenli bir aknt tarafndan ynlendirilmesi gerekmektedir. Bu aknt
gl olmakla birlikte balklarn yzme kapasitelerini olumsuz ynde etkilememeli ve toplam
aknt orannn % 1-5 arasnda olmaldr. Eriebilirlilik nemli bir etkidir. Birok balk
geidinin baarsz olmas giri yaplarnn yetersizliindendir.

Balk geitlerinin girii farkl aknt rejimlerine adapte olabilmelidir. Aknt
rejiminde ok byk deiimler yapan reglatrlerin alt ve st ksmlarnn her ikisindeki
seviyede deiimler grlmektedir. Balk geitlerinin rezervuara ald ksmlar uygun
lokalitelerde olmaldr.

Balk geitleri kanala ya da santrale su alan yaplardan uzak yerlerde
konumlandrlmaldrlar. Aksi halde mansaptan memba ksmna kan balklar trblansa
kaplarak trbin ya da kanallara gidebilirler.

Balk geitlerinde yln tm zaman su bulundurulmaldr. Bunun iin dere
yatana braklacak olan can suyu balk geitlerinden braklmaldr. Braklacak olan su
mevcut kanallardaki havuz blmelerini dolduracak ve dzenli bir aknt oluturacak
yeterlilikte olmaldr.

Balk geitlerinin eimi % 10dan byk olmamaldr. Eimin fazla olmas, aknt
hzn arttracandan dolay olumsuz koullar yaratabilecektir. Havuzlar arasnda su geileri
iin oluturulan blmelerin ortalama bykl 20 cmden kk olmamaldr. Ayrca
havuzlarda suyun toplanabilmesi iin yeterli derinlik olmaldr, bu sayede balklarn
dinlenebilecekleri durgun blmler oluabilecektir.

Balk geitleri ve onlarn giri ksmlar ku ve karnivor balklar gibi hedef tr
tehlikeye sokacak canllardan korunmal ve balklk bu zonlarda yasaklanmaldr.

Balk geitleri, erozyon, sediman birikimi, aknt ile gelen materyaller gibi birok
etkenden dolay problemlerle kar karya kalabilir ve bu yzden dzenli olarak bakm
gerektirmektedir. Bu durum tercih edilecek olan sistem kadar nemlidir ve yapm aamasnda
gz ard edilmemelidir.

Yukarda verilen teknik zellikler dikkate alnarak, reglatrlerin yapsna bal olarak
deiik tiplerde balk geitleri (havuzlu geitler, dikey yarkl geitler ters akl geitler, balk
asansrleri) bulunmaktadr. Trkylmaz Reglatrnn zellikleri dikkate alndnda en
uygun balk geidi yapsnn havuzlu geitler olduu grlmektedir. Bu reglatrde yaplacak
balk geidinin planlar incelendiinde, blge balklarnn biyolojik ve ekolojik zelliklerinin
dikkate alnd grlmektedir. Yanik Deresinin nemli trleri asndan yaplan
deerlendirmede ortalama uzunluun 10-15 cm olduu grlmektedir. Havuzlar arasndaki
gei blmelerinin ykseklik ve enleri 20 cmden byk olup balklarn bu blmelerden
geebilmesi iin uygun niteliktedir. Ayrca balk merdivenlerinin derinlii ve basamaklar
SAN. TC. A..
ED RAPORU

160

arasndaki ykseklik standartlara uygundur. Balk geit yapsna ilikin proje, basamaklar
arasndaki mesafe ve genel eimleri asndan da uygun zelliktedir.

Trkylmaz Reglatr zerinde, yukarda verilmi olan kriterleri salayabilecek
uygun niteliklere sahip balk geidi ina edilecektir. Trkylmaz Reglatrnn balk geidi
plan yaplrken, blge balklarnn biyolojik ve ekolojik zelliklerinin dikkate alnarak
dzenlenmitir. Balklarn geide ynlendirilmesi, basamaklar arasndaki mesafe ve genel
eimleri asndan ynlendirici ve uygun zelliklere sahiptir. Ayrca balk merdivenlerinin
derinlii ve basamaklarn alt ve st kesimlerindeki gei deliklerinin byklkleri ve
konumlarna da dikkat edilmitir. Nitekim projelendirilen balk geidi, FAOnun ve DSnin
ngrd koullar tamakta olup blge balklarnn biyolojik ve ekolojik zellikleri
asndan yeterli teknik niteliklere sahiptir.

IV.2.11.1. Endemik, Hassas, Nesli Tehlike Altndaki Balk Trleri in Gerekli Su
Ykseklikleri, Miktarlar, znm Oksijen Miktar, Su Hz Gibi Parametrelerin
ncelenerek, Projenin Bu Trler zerindeki Etkilerinin Deerlendirilmesi, Alnacak
Tedbirlerin Belirtilmesi

Aknt miktar; su hacmi, hidrolojisi, yl ierisindeki doal deiimleri, balklarn
yaamalar iin gerekli miktarlar gibi birok verinin belirlenmesi ile deerlendirilmektedir.
Ekolojik olarak aknt, bata balk olmak zere tm sucul canl habitatlarnn korunmasn
salayan fiziksel, biyolojik ve kimyasal geliimlerin temelini oluturmaktadr. Ekolojik aknt
rejimi sonucu oluan bu bileenler, nehir sisteminin salkl ilemesi iin gerekli unsurlardr.
Bu nedenle akarsular zerine yaplacak olan bir yatrmn, sucul hayatn devamlln
salayabilecek bir nitelie ve planlamaya sahip olmas gerekir.

Blgede yaayan sucul canllar iinde en belirte grup balklardr. Balklar asndan
yaplan deerlendirmeler dier sucul canllar asndan da kabul edilebilir niteliktedir.
Blgenin balk trlerinin ekolojik zelliklerine bakldnda, minimum derinliin 15 cm
olmas gerekmektedir. Bununla birlikte minimum aknt miktar da 0,20 m/s olmaldr. Bu
minimum fiziksel koullarn salanmas durumunda sucul yaamn devamllnn da
salanaca dnlmektedir.

Tablo 47. Yanik Deresinde Yakalanan Balk Trlerinin Ekolojik zellikleri
Balk Tr
Yaayabildii Minimum
Derinlik (m)
Yaayabildii Minimum Aknt
(m/sn)
Luciobarbus pectoralis 0,15 0,20
Capoeta damascina 0,15 0,20
Chondrostoma regium 0,15 0,20
Garra rufa 0,10 0,20
Squalius cephalus 0,15 0,20
Paracobitis sp. 0,10 0,20
Salmo trutta macrostigma 0,15 0,20
Oncorhynchus mykiss 0,15 0,20

Genel anlam ile Trkylmaz Reg. ve HES projesinin Yanik Deresi sucul
ekosistemine olan en nemli etkisi, reglatr ile santral arasnda kalacak blgedeki dere
SAN. TC. A..
ED RAPORU

161

yatana braklacak can suyu miktardr. Islak evre metoduna gre dk akm
dnemlerinde braklacak minimum yllk ortalamann %10una karlk gelen 0,49 m
3
/sn
deerine karlk gelen su miktar dere yatana braklacaktr. Yksek akml dnemlerde ise
daha fazla su braklacaktr. Islak evre hesaplar sonucu 0,12 m
3
/slik su braklmas
durumunda 15 cmlik bir derinlik oluacaktr. Aylk bazda nerilen minimum debi
deerleri dk akm dnemlerinde 0,49 m
3
/s olmaktadr. Bu akm deerinin
braklmas durumunda derinlik 25 cm olurken akm hz 0,62 m/s olmaktadr. Bu
deerler blgedeki balklarn yaayabilmesi iin gerekli minimum deerlerin ok zerinde
olup, salkl populasyon oluturabilmeleri iin optimum koullar salamaktadr.

Bu su miktar ile sucul ekosistemi oluturan tm canl gruplarnn etkilenmesine
karn, belli populasyon byklkleri de oluturarak mevcudiyetlerini srdreceklerdir.
Bunun yan sra ara havzadan katlacak nemli miktardaki yzeysel ak miktar da
dnldnde mevcut koullar daha da iyileecektir.

Minimum su miktar ay yatann genilii ve derinlii ile yakndan ilgilidir. Yaplan
gzlemlerde zellikle Trkylmaz Reglatrnden sonraki blmlerde yer alan blgedeki
Yanik Deresinin yatann dar olduu grlmtr. Ayn zamanda bu blgedeki dip yaps
byk kaya bloklar ile kapldr ve su kaybnn minimum dzeyde olaca bir zelliktedir.
Bundan dolay, Trkylmaz Reglatrnden dk akm dnemlerindeki aylarda braklacak
minimum deerdeki yllk ortalama akmn %10luk can suyu miktar, balk trlerinin geliimi
asndan, istenenden daha fazla derinlik oluturarak akacaktr.

Sonu olarak; faaliyetin etkileri ve alnmas gereken nlemler ile ilgili olarak yukarda
verilen deerlendirmeler dikkate alndnda, Trkylmaz Reg.ve HES Projesinin sucul
ekosisteme etkisinin tolere edilebilir snrlar ierisinde kalaca dnlmektedir.

IV.2.12. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (Rezerv Miktarlar, Mevcut ve Planlanan
letilme Durumlar, Yllk retimleri ve Bunun lke veya Yerel Kullanmlar in
nemi ve Ekonomik Deerleri)

Adana linin genel jeolojik yaps dalk kesim ve ovalk kesim olarak iki kesimde
incelenir. Jeolojik konumu nedeni ile Adana li, ok eitli ve nemli yer alt kaynaklarna
sahiptir. MTA Genel Mdrlnn il ve yakn evresinde yapt almalar sonucunda
nemli metalik maden ve endstriyel hammadde yatak ve zuhurlar ortaya karlmtr.
Bunlar, bata demir olmak zere, krom, alminyum, bakr-kurun-inko, manganez, kuvars,
kuvarsit, fosfat ve kum-akl olarak saylabilir.

Feke-Mansurlu yresi, Sivas-Divriiden sonra Trkiye demir rezervleri ve retim
miktarlarasndan ikinci nemli blge konumundadr. Bu blgenin rezerv bakmndan en
by Attepe olmak zere Elmadabeli, Maarabeli, Aydelii, Hanyeri ve Karakzoluu
gibi irili ufakl ok saydademir yatak ve zuhurlarnn oluturduu provens Mansurlu Havzas
olarak anlmaktadr. Bu yataklarn birou Adana-Feke-Mansurlu-Kayseri-Yahyal
blgesinde younlamtr. Bunlardan Attepe demir yatanda % 58,38 Fe
2
O
3
ve % 3,0 SiO
2

tenrl 36 milyon ton rezerv belirlenmitir. 2008 yl itibaryla, Attepe Yatanda kalan
rezerv miktar 2 milyon tonun altna dmtr. Maarabeli yatanda ise toplam 7.500.000
ton grnr rezerv tespit edilmi olup, yataktan gemi yllarda ok az da olsa retim
yaplmtr. Bu yatakta, son yllarda yer alt faaliyetleriyle demir retimi
SAN. TC. A..
ED RAPORU

162

gerekletirilmektedir. Bunlar dnda, Karakzoluu demir yatanda, % 53,47 Fe ve % 8,07
SiO
2
tenrl 269.155 ton grnr rezerv tespit edilmi ve gemi yllarda retim yaplmtr.
Ayrca Kozanve Saimbeyli ilelerinde de demir yataklar mevcuttur. Kozan-nniktepe demir
yatanda % 44,88 Feve % 1,96 SiO
2
tenrl 604.100 ton rezerv tespit edilmitir. Saimbeyli
ilesindeki nemli demiryataklar Kaburluk ve Alk yrelerinde yer almakta olup, Kaburluk
demir yatanda % 52,72 Fe ve% 6,23 SiO
2
tenrl 427.300 ton; Alk demir yatanda ise %
52,93 Fe ve % 6,15 SiO
2
tenrl 3.185.000 ton rezerv tespit edilmitir. Her iki yatak da
gemi yllarda iletilmitir. Saimbeyli ilesinde ayn zamanda Beypnar sahasnda % 7,6
P
2
O
5
, % 23,8 SiO
2
ve % 30,3 Fe
2
O
3
ierikli ve 148.500ton mmkn rezerve sahip demirli
fosfat yata ile Gmlektepe, Kzlaltepe ve Kkakal tepe mevkilerinde de alminyum
yatak ve zuhurlar yer almaktadr. Alimnyum yataklarnn toplam mmkn rezervleri
10.750.000 ton civarndadr. Bakr-kurun-inko cevherlemelerine Kozan ve Tufanbeyli
ilelerinde rastlanmaktadr. Kozan-Horzumdaki % 1,5 Pb ve % 28,15 Zn tenrl kurun
inko cevherlemesinde 20.000 ton rezerv belirlenmi olup, yatak zaman zaman iletilmitir.
Tufanbeyli ilesinde ise ok sayda karbonatl bakr-kurun-inko cevherlemeleri
bulunmakta olup, Kirazlyurt yresindeki Kodamandere, Beikta ve Belba mevkilerindeki
yataklardan gemiyllarda retim yaplmtr. % 13 Zn ve % 3,8 Pb tenrl Kodamandere
yatandan nceki yllarda21.000 ton yksek tenrl cevher retilmitir. Yatakta halen dk
tenrl 48.000 tongrnr+muhtemel+mmkn cevher rezervi vardr. Yatak zaman zaman
iletilmektedir. %4 Pb ve %13,2 Zn tenrl Beikta tepe yatanda ise 49.000 ton rezerv
hesaplanm olup, yatak zaman zaman iletilmektedir. Belba karbonatl inko yatandan
nceki yllarda 88.000 ton retim yaplmtr. Yatakta halen % 27 Zn tenrl 72.090 ton ve %
8 Zn tenrl 42.600 ton olmak zere toplam 114.690 ton grnr rezerv mevcuttur. Akal
karbonatl kurun-inko yata ise % 17,8 Zn ve% 2,7 Pb ieriine sahip olup, gemi yllarda
30.000 ton retim yaplmtr. ldeki nemli metalik madenlerden biri olan krom
cevherlemeleri Alada ilesinde younlamaktadr. Alada-Kzlyksekve Yataard krom
yatanda % 5.37 Cr
2
O
3
tenrl 198.000.000 ton rezerv belirlenmitir. Ofiyolitlere bal krom
yataklar asndan dnyann en byk rezervine sahip olan Kzlyksek Yatann yrede bir
entegre tesis kurularak iletmeye alnmaldr. Bununla birlikte, Alada ofiyolitlerinde
oksayda krom yatak ve zuhurlar bulunmakta ve bunlar da krom asndan nemli bir
potansiyel oluturmaktadr. Blgede zel sektr tarafndan arama, aratrma ve retim
almalar srdrlmektedir. Yrede, dk tenrl yksek rezervlere sahip cevherleri
retmek iin zel sektrtarafndan konsantre tesisleri kurulmu olup, saylar gnden gne
artmaktadr. Manganez cevherlemeleri genellikle Ceyhan ilesinde yer almaktadr ancak
bunlar demirli manganez yatak ve zuhurlardr. Bunlardan bazlar % 24,77 Fe ve % 16,22 Mn
tenrl Dokuztekne ve %26.67 Fe ve % 18,74 Mn tenrl Nacarl demirli manganez yataklar
ile % 28,09 Fe ve % 19,57 Mn tenrl Sarkeili, %22,87 Fe ve % 14,85 Mn tenrl Hamdilli
demirli manganez zuhurlardr. Dokuztekne yatanda 76.557 ton grnr+muhtemel rezerv
tespit edilmi olup, gemi yllarda yataktan cevher retilmitir. Nacarl yatandan zaman
zaman cevher retimi yaplmtr.

Endstriyel hammaddeler bakmndan ildeki en nemli hammadde kaynaklar kuvarsit
ve kum-akl olarak saylabilir. Feke, Kozan ve Tufanbeyli ilelerinde nemli kuvarsit
yataklar bulunurken, Kum-akl hammaddeleri ise Ceyhan ilesinde yer almaktadr. Feke
ilesindeki Kleli ve Kzlyer kuvarsit yataklarnda cam ve dkm kumu olarak kullanlabilir
nitelikte ve % 96,70 ile %98,64 arasnda deien % SiO
2
ieriine sahip kuvarsitlerin toplam
grnr+muhtemel rezervi 163 milyon ton, Tufanbeyli ilesindeki Doanbeyli, Karsavuran
ve Kumlupnar yataklarnda % SiO
2
ierikleri 94,82 ile 96,84 arasnda deien kuvarsitlerin
toplam grnr+muhtemel rezervi ise 600 milyon ton olarak belirlenmitir. Kozan-Horzum
SAN. TC. A..
ED RAPORU

163

yatandaki %95,32 SiO
2
, % 0,1 Fe
2
O
3
ierikli kuvarsitlerin de grnr+muhtemel rezervi
150 milyon tondur. Ceyhan ilesinde de 1.245.000 m
3
muhtemel rezerve sahip, kum-akl
hammaddeleri ise stabilize yol malzemesi ve inaat kumu olarak kullanlmaya elverili
niteliktedir.

MTA Genel Mdrlnn Adana linde kmr aramalarna ynelik aratrmalar
1960-1997 yllar arasnda yrtlm ve bu almalar sonucunda Adana-Tufanbeyli linyit
sahasnn rezervi belirlenmitir. Adana ilinde 1989-1993 yllar arasnda kmr ierebilecek
formasyonlar ve oluumlar yeniden ele alnm ve bu almalarla Tufanbeyli linyit sahas
ortaya karlmtr. l snrlar iinde MTA tarafndan tespit edilen kmrl sahalar Adana
Tufanbeyli-Pnarlar Sahas, Adana-Karaisal-Meydan Sahas, Adana-Kozan-Bacakl
Sahasdr. Sahalarn srasyla alt sl deerleri 1361, 5219 ve 5270 Kcal/kg olup, Adana
Tufanbeyli-Pnarlar Sahasnda ak iletmeye uygun zellikte 334.481.000 ton, Adana-
Karaisal-Meydan Sahasnda 1.005.000 ton ve Adana- Kozan-Bacakl Sahasnda ise 102.000
ton toplam rezerv tespit edilmitir. Ayrca il snrlar ierisinde ekonomik zellik
gstermeyen, Saimbeyli-Himmetli, Karaisal-Cungurlu, Karsant-Hacosman, Zambal ve
Meydan zuhurlar da tespit edilmitir.

ALUMNYUM (Al)

Saimbeyli-Gmlektepe
Tenr : % 51,58 Al
2
O
3
, % 24,74 Fe
2
O
3
, % 6,37 SiO
2

Rezerv : 4.500.000 ton mmkn rezerv.

Saimbeyli-Kzlaltepe
Tenr : % 50 Al
2
O
3
,% 27,70 Fe
2
O
3
, % 7,88 SiO
2

Rezerv : 4.750.000 ton mmkn rezerv.

Saimbeyli-Kkakal Tepe
Tenr : % 52 Al
2
O
3
, % 29 Fe
2
O
3
, % 10,5 SiO
2

Rezerv :1.500.000 ton mmkn rezerv.

BAKIR - KURUN - NKO (Cu-Pb-Zn)

Tufanbeyli-Kirazlyurt-Kodamandere, Madengedii
Tenr :% 13 Zn ve % 3,8 Pb (karbonatl )
Rezerv :nceki yllarda 21.000 ton yksek tenrl cevher retilmitir. Yatakta halen
dk tenrl 48.000 ton grnr+muhtemel+ mmkn cevher rezervi vardr. Yatak zaman
zaman iletilmektedir.

Kozan-Horzum
Tenr :% 1,5 Pb ve % 28,15 Zn
Rezerv :20.000 ton grnr+muhtemel+mmkn.

Tufanbeyli-Kirazlyurt K.-Beikta Tepe
Tenr :% 4 Pb ve % 13,2 Zn karbonatl
Rezerv :49.000 ton grnr+muhtemel+mmkn.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

164

Tufanbeyli-Belba
Tenr :% 7-28 Zn
Rezerv :Yatakdan nceki yllarda 88.000 ton retim yaplmtr. Yatakta halen % 27
Zntenrl 72.090 ton grnr ve % 8 Zn tenrl 42.600 ton grnr olmak zere toplam
114.690 ton grnr rezerv mevcuttur. Yatak gnmzde iletilmektedir.

Tufanbeyli-Akal
Tenr :% 17,8 Zn, % 2,7 Pb karbonatl
Rezerv :nceki yllarda 30.000 ton retim yaplmtr. Yatakta halen
8.500grnr+muhtemel+mmkn rezervli cevher vardr. Yatak iletilmektedir.

DEMR (Fe)

Adana-Feke-Mansurlu yresi, Trkiye demir cevherlemeleri nem bakmndan Sivas-
Divriinden sonra ikinci blge konumundadr. Bu blgenin, rezerv bakmndan en by
Attepe bata olmak zere Kzl, Mentedere, Karaattepe, Elmadabeli, Uyuzpnar,
Maarabeli, Aydelii, Karakzolu, Mursal Tepe gibi irili ufakl ok sayda demir yatak ve
zuhurlarnn oluturduu provens Mansurlu Havzas olarak anlmaktadr.

Feke-Mansurlu- Attepe Yata
Tenr :% 58,38 Fe; % 3,02 SiO
2
ve % 0,37 Al
2
O
3

Rezerv :36.000.000 ton toplam rezerv. Yataktan retim yaplmaktadr.

Feke-Mansurlu- Kzl Mevkii-Mentedere Yataklar
Tenr :% 51,96 Fe, % 4,61 SiO
2
ve % 0,11 Al
2
O
3

Rezerv :3.621.596 ton grnr rezerv. Yataktan retim yaplmaktadr.

Feke-Mansurlu-Maarabeli Yata
Tenr :% 55,80 Fe, % 7,4 SiO
2
ve % 3 MnO
Rezerv :7.500.000 ton rezerv. Dekapaj sorunu nedeni ile retim yaplamamaktadr.

Feke-Mansurlu-Aydelii Yata
Tenr :% 54 Fe
Rezerv :590.000 ton rezerv.

Feke-Mansurlu-Elmadabeli Yata
Tenr :% 53,30 Fe, % 4,63 SiO
2
ve % 1,16 Al
2
O
3

Rezerv :1.406.393 ton grnr rezerv.

Feke-Mansurlu-Hanyeri Zuhurlar
Tenr :% 54,86 Fe, % 3,2 SiO
2
ve % 0,5 Al
2
O
3

Rezerv :268.550 ton grnr+muhtemel rezerv.

Feke-Mansurlu-Karakzolu Tepe ve Karakzol Srt Yataklar
Tenr :% 42-54 Fe, % 8-26 SiO
2
ve % 1-2 Al
2
O
3

Rezerv :461.500 ton grnr rezerv.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

165

Feke-Mansurlu-Uyuzpnar Yata
Tenr :% 57,81 Fe, % 3,96 SiO
2
ve % 1,05 Mn
Rezerv :236 000 ton grnr rezerv.

Kozan-nnik Tepe Sahas
Tenr :% 44,88 Fe, % 1,96 SiO
2
, % 0,76 MnO, % 0,02 As, % 0,16 S
Rezerv :604.000 ton grnr+muhtemel rezerv.

Saimbeyli-Alk Yata
Tenr :% 52,93 Fe, % 6,15 SiO
2
ve % 2,27 Al
2
O
3

Rezerv :3.185.000 ton rezerv.

Saimbeyli-Kaburluk Yata
Tenr :% 52,72 Fe, % 6,23 SiO
2
ve % 3,78 Al
2
O
3


Saimbeyli-Beypnar Sahas
Tenr :%30,3 Fe, % 7,6 P
2
O
5
ve % 23,8 SiO
2


FOSFAT (P)

Saimbeyli-Beypnar Demirli Fosfat Sahas
Tenr :% 7,6 P
2
O
5
ve % 30,3 Fe
2
O
3

Rezerv :148.500 ton mmkn.

GRAFT (Grf)

Feke-Mansurlu Sahas
Tenr :% 8 C
Rezerv :Zuhur olduundan rezerve ynelik alma yoktur.

KROM (Cr)

Alada-Kzlyksek-Yataard Krom Yata
Tenr :% 5,37 Cr
2
O
3

Rezerv :198.000.000 ton rezerv. Bununla birlikte, Alada ofiyolitlerinde krom
asndan nemli potansiyel oluturacak ok sayda krom yatak ve zuhurlar bulunmaktadr.

KUM-AKIL (Km)

Ceyhan- ukurkpr ve Arkl Sahalar
Kalite :Orta kalitede, bina svalarnda kullanlmaktadr.
Rezerv :1.245.000 m
3
muhtemel rezerv.

Ceyhan-Arkl, Gerdan Kyleri
Kalite :Mil ve toprak ierir. Stabilize malzeme olarak kullanlmaktadr.
Rezerv :1.200.000 m
3
muhtemel rezerv.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

166

KUVARST (Qz)

Feke-Kleli-Elbeylideresi
Tenr :% 96,70 SiO
2

Rezerv :93.018.750 ton grnr rezerv. Adi cam ve dkm kumu olarak kullanlabilir.

Feke-Kzlyer Sahas
Tenr :Ortalama % 98,64 SiO
2
, % 0,05 Fe
2
O
3

Rezerv :70.000.000 ton grnr+muhtemel rezerv. Maa ve dkm kumu olarak
kullanlabilirzelliktedir.

Tufanbeyli-Doanbeyli-Karsavuran-Kumlupnar Sahalar
Tenr :% 94,82-96,84 SiO
2
. Maa ve dkm kumu olarak kullanlablir.
Rezerv :600.000.000 ton grnr+muhtemel rezerv.

Kozan-Horzum Sahas
Tenr :Orijinal numunede % 95,32 SiO
2
, % 0,1 Fe
2
O
3
, % 1,09 Al
2
O
3
ve % 1,1 TiO2
Rezerv :150.000.000 ton grnr+muhtemel rezerv. Maa ve dkm kumu olarak
kullanlabilir.

MANGANEZ (Mn)

Ceyhan-Dokuztekne demirli manganez Yata
Tenr :% 16,22 Mn ve % 24,77 Fe
Rezerv :76.557 ton grnr+muhtemel rezerv. Yataktan gemite cevher retilmitir.

Ceyhan-Nacarl demirli manganez Yata
Tenr :% 18,74 Mn ve % 26,67 Fe
Rezerv :Yataktan gemite cevher retilmitir.

Ceyhan-Sarkeili demirli manganez Zuhuru
Tenr :% 19,57 Mn ve % 28,09 Fe
Rezerv :1107 ton grnr rezerv.

Ceyhan-Hamdilli demirli manganez Zuhuru
Tenr :% 14,85 Mn ve % 22,87 Fe
Rezerv :5425 ton grnr rezerv.

LNYT

Adana linde 1989-1993 yllar arasnda kmr ierebilecek formasyonlar ve
oluumlar yeniden ele alnm ve bu almalarla Tufanbeyli linyit sahas ortaya karlmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

167

Tablo 48. Adana li Linyit Bilgileri

Rezerv (1000 ton) Analiz sonular
Edeeri (1000
ton)
Grnr Muhtemel Toplam Su %
Kl
%
S %
AID
Kcal/kg
Petrol
Ta
Kmr
Tufanbeyli 284.247 50.324 334.481 43 25 2,20 1361 45.523 65.033
Toplam 284.247 50.324 334.481 43 25 2,20 1361 45.523 65.033
SAN. TC. A..
ED RAPORU

168

ekil 53. Adana li Maden Haritas
Kaynak: MTA

Proje alan eitli maden gruplar akmaktadr. Maden leri Genel Mdrlnn
(MGEM) sahada yapt incelemeler sonucu ruhsat sahalarnda kaynak kaybna yol
amayaca ve ruhsat sahalarnda yaplacak madencilik faaliyetlerine engel tekil etmeyecei
belirtilmi olup, MGEM gr EK-1/Jde verilmitir.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

169

IV.2.13. Hayvanclk (Trleri, Beslenme Alanlar, Yllk retim Miktarlar, Bu
rnlerin lke Ekonomisindeki Yeri ve Deeri)

Adana line ait bykba hayvanclk verileri Tablo 49da, kkba hayvanclk
verileri Tablo 50de, kmes hayvancl yetitiricilii ise Tablo 51de verilmitir.

Tablo 49. Adanali Bykba Hayvanclk Verileri
Sr (Yerli)
le Ad Yl Yetikin Gen-Yavru Toplam
Salan
Hayvan
Says
St (ton)
Yreir 2012 105 66 171 48 60,530
Alada 2012 1.550 745 2.295 626 792,396
Ceyhan 2012 588 325 913 357 451,226
Feke 2012 5.699 1.499 7.198 2.308 2.919,759
Karaisal 2012 1.108 255 1.363 479 605,303
Karata 2012 18 5 23 13 16,508
Kozan 2012 3.760 456 4.216 1.044 1.320,660
Pozant 2012 155 45 200 78 99,050
Saimbeyli 2012 3.800 490 4.290 1.623 2.052,526
Tufanbeyli 2012 610 256 866 355 449,024
Yumurtalk 2012 129 21 150 45 57,229
Saram 2012 103 17 120 58 73,737
Sr (Kltr)
Salan
Hayvan
Says
St (ton)
Seyhan 2012 175 60 235 57 205,107
Yreir 2012 18.173 4.030 22.203 12.197 44.239,970
Alada 2012 1.215 340 1.555 191 694,208
Ceyhan 2012 1.758 816 2.574 1.054 3.821,298
Feke 2012 1.184 515 1.699 346 1.255,885
mamolu 2012 6.480 1.980 8.460 3.741 13.568,607
Karaisal 2012 1.139 278 1.417 765 2.773,676
Karata 2012 353 143 496 204 741,540
Kozan 2012 1.112 400 1.512 459 1.666,099
Pozant 2012 331 137 468 157 567,988
Saimbeyli 2012 795 1.200 1.995 552 2.003,736
Tufanbeyli 2012 3.243 1.360 4.603 1.887 6.844,258
Yumurtalk 2012 488 46 534 255 924,559
Saram 2012 19.372 9.205 28.577 8.846 32.085,022
ukurova 2012 974 200 1.174 407 1.476,769
Sr (Melez)
Salan
Hayvan
Says
St (ton)
SAN. TC. A..
ED RAPORU

170

Seyhan 2012 14.73 5.965 20.695 3.698 9.639,383
Yreir 2012 16.662 5.871 22.533 4.349 11.338,182
Alada 2012 1.225 1.31 2.535 418 1.088,683
Ceyhan 2012 15.515 5.519 21.034 10.263 26.754,390
Feke 2012 2.617 986 3.603 1.129 2.943,981
mamolu 2012 5.863 1.747 7.61 3.619 9.435,254
Karaisal 2012 9.102 2.856 11.958 4.795 12.501,712
Karata 2012 8.808 3.146 11.954 5.563 14.502,167
Kozan 2012 30.6 12.933 43.533 20.358 53.073,306
Pozant 2012 685 170 855 287 748,470
Saimbeyli 2012 2.42 940 3.36 1.436 3.742,349
Tufanbeyli 2012 6.281 2.636 8.917 3.656 9.530,514
Yumurtalk 2012 5.083 2.035 7.118 2.932 7.643,463
Saram 2012 11.327 1.478 12.805 8.171 21.301,901
ukurova 2012 3.865 594 4.459 1.806 4.708,555

Tablo 50. Adana li Kkba Hayvanclk Verileri
Koyun (Merinos)
Salan
Hayvan
Says
St (ton)
Karata 2012 369 0 369 303 23,309
Kozan 2012 120 130 250 20 1,523
Saimbeyli 2012 940 135 1.075 645 49,665
Tufanbeyli 2012 600 0 600 503 38,739
ukurova 2012 58 60 118 0 0,000
Koyun (Yerli)
Salan
Hayvan
Says
St (ton)
Seyhan 2012 2.200 1.500 3.700 731 71,638
Yreir 2012 13.476 5.224 18.700 5.176 507,281
Alada 2012 13.500 11.500 25.000 3.440 337,120
Ceyhan 2012 18.576 8.210 26.786 11.330 1.110,305
Feke 2012 13.616 10.493 24.109 6.667 653,339
mamolu 2012 8.660 4.390 13.050 5.418 530,964
Karaisal 2012 8.970 6.030 15.000 4.476 438,677
Karata 2012 12.834 4.239 17.073 5.160 505,680
Kozan 2012 41.675 22.425 64.100 18.309 1.794,321
Pozant 2012 3.800 2.700 6.500 2.150 210,700
Saimbeyli 2012 18.040 2.650 20.690 11.675 1.144,101
Tufanbeyli 2012 13.863 4.840 18.703 8.179 801,587
Yumurtalk 2012 12.697 2.091 14.788 9.121 893,874
Saram 2012 24.350 4.600 28.950 9.632 943,936
ukurova 2012 7.473 2.770 10.243 3.668 359,454
SAN. TC. A..
ED RAPORU

171

Kei (Kl)
Salan
Hayvan
Says
St (ton)
Seyhan 2012 460 250 710 126 14,490
Yreir 2012 4.106 2.123 6.229 1.926 221,504
Alada 2012 25 20 45 6.72 772,800
Ceyhan 2012 8.290 3.572 11.862 5.048 580,469
Feke 2012 26.020 8.980 35 12.722 1.463,007
mamolu 2012 6.050 5.025 11.075 4.368 502,320
Karaisal 2012 31.915 13.085 45 13.458 1.547,725
Karata 2012 2.032 991 3.023 588 67,620
Kozan 2012 61.69 21.060 82.750 37.514 4.314,156
Pozant 2012 10.500 8.000 18.500 5.582 641,907
Saimbeyli 2012 43.190 3.595 46.785 22.323 2.567,145
Tufanbeyli 2012 7.036 1.484 8.52 3.704 426,006
Yumurtalk 2012 2.855 997 3.852 1.117 128,478
Saram 2012 17.810 2.509 20.319 7.552 868,434
ukurova 2012 8.324 1.779 10.103 4.053 466,095

Tablo 51. Adana li Kmes Hayvanlar Yetitiricilii
Et Tavuu
le Ad Yl Mevcut say
Seyhan 2012 1.796.000
Yreir 2012 548.5
Alada 2012 141
Ceyhan 2012 364
mamolu 2012 85
Karaisal 2012 180
Kozan 2012 20
Saram 2012 358.800
ukurova 2012 180.700
Yumurta Tavuu
le Ad Yl Mevcut say
Seyhan 2012 120
Yreir 2012 7.6
Alada 2012 11.800
Ceyhan 2012 265
Feke 2012 5
mamolu 2012 29.5
Karaisal 2012 3.500
Karata 2012 2.000
Kozan 2012 3.750
Pozant 2012 4.000
Saimbeyli 2012 19.300
SAN. TC. A..
ED RAPORU

172

Tufanbeyli 2012 10.000
Yumurtalk 2012 28.800
Saram 2012 232.640
Hindi
le Ad Yl Mevcut say
Seyhan 2012 320
Yreir 2012 398
Ceyhan 2012 541
mamolu 2012 175
Karata 2012 50
Kozan 2012 450
Saimbeyli 2012 50
Tufanbeyli 2012 300
Yumurtalk 2012 140
Saram 2012 350
ukurova 2012 106
Kaz
le Ad Yl Mevcut say
Seyhan 2012 80
Yreir 2012 272
Ceyhan 2012 551
mamolu 2012 60
Karata 2012 150
Kozan 2012 250
Pozant 2012 190
Saimbeyli 2012 40
Tufanbeyli 2012 200
Yumurtalk 2012 364
Saram 2012 870
ukurova 2012 85
rdek
le Ad Yl Mevcut say
Seyhan 2012 180
Yreir 2012 287
Ceyhan 2012 1.51
mamolu 2012 160
Karata 2012 150
Kozan 2012 150
Saimbeyli 2012 60
Tufanbeyli 2012 200
Yumurtalk 2012 1.032
Saram 2012 660
ukurova 2012 65

SAN. TC. A..
ED RAPORU

173

IV.2.14. Peyzaj Deeri Yksek Yerler ve Rekreasyon Alanlar

Sz konusu proje alannda yaplan arazi almalarnda gzlemler sonucu peyzaj
deeri yksek alanlar olmad grlmtr. Ayrca rekreasyon alan bulunmamakla birlikte,
rekreasyon iin herhangi bir almada yaplmamtr.

Trkylmaz Reg. ve HES Projesinin inaat aamasndan sonra yaplacak peyzaj
onarm almalar blgede peyzaj deeri yksek alanlar ve rekreasyon alanlar oluturacaktr.
Peyzaj onarm almalar EK-7de verilen Peyzaj Onarm Plannda detaylandrlmtr.

IV.2.15. Devletin Yetkili Organlarnn Hkm ve Tasarrufu Altnda Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Blgeler, Kamu Kurum ve Kurulularna Belirli Amalarla Tahsis
Edilmi Alanlar, vb.)

Proje alannda devletin yetkili organlarnn hkm ve tasarrufu altnda hazine ve
orman alanlar bulunmaktadr.

Orman alanlarnda kamulatrma sz konusu olmadndan 6831 sayl Orman
Kanununun16. ve 17. maddesi gereince Adana Orman Blge Mdrlne mracaat
edilecek ve gerekli izinler alnacaktr.

IV.2.16. Proje Yeri ve Etki Alannn Mevcut Kirlilik Yk

ED almalar balad sreye kadar proje alan ve etki alannda mevcut kirlilik
ykn belirlemek amacyla herhangi alma yaplmad tespit edilmitir. ED srecinde
ise Yanik Deresinin mevcut su kalitesini belirlemek amacyla projenin memba ve mansap
olmak zere 2 noktada Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo-1 kapsamnda 2 noktadan
yzeysel su numuneleri alnm ve analiz edilmitir. Analiz sonular EK-3te verilmitir.

Ayrca, proje alannda yaplan arazi almalar srasndaki gzlemlere dayanarak,
proje alan ve etki alan ierisinde grlt, toz ve gaz oluumuna neden olabilecek herhangi
bir endstriyel kaynak bulunmamaktadr.

IV.2.17. Dier zellikler

Bu balk altnda incelenecek dier zellikler bulunmamaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

174

IV.3. Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri

IV.3.1. Ekonomik zellikler (Yrenin Ekonomik Yapsn Oluturan Balca Sektrler,
Yresel gcnn Bu Sektrlere Dalm, Sektrlerdeki Mal ve Hizmet retiminin
Yre ve lke Ekonomisi indeki Yeri ve nemi, Dier Bilgiler)

Tarm:

Adana linin corafi konumu Adana line tarm ynnden birok avantajlar
salamaktadr. Kuzeyinin dalk, rzgarlara kapal, gney ve batsnn lk deniz rzgarlarna
ak olmas, Adanadaki ova kesiminin adeta bir doal sera durumuna getirmitir.

Seyhan ve Ceyhan gibi iki byk nehir ilden geerek denize ulamaktadr. Nehirler
lde Seyhan ve Aslanta gibi byk barajlarn kurulmasn salam ve verimli alvial
topraklarnn burada olumasna neden olmutur. Saylan btn bu olumlu iklim ve corafi
nedenlerle Adana ok eski zamanlardan beri tarm alannda nemli bir il olmutur. Bugnde
tarm, Adanada ekonominin lokomotifi durumundadr. Denize alan kap olan Adana,
Ceyhan ve Seyhan Nehirlerinin meydana getirdii ukurova'nn merkezinde yer almaktadr.

Trkiye'nin en gelimi tarm blgesi olduu gibi, modern tarm aalarnn en ok
kullanld ildir. Adanann bereketli ovalarndan; traktr, dier modern tarm aralar,
sulama, gbreleme, slah edilmi tohum ve ilalama ile senede bir ka defa rn alnmaktadr.
Sulanan araziler her sene artmaktadr.

250 bin tona yaklaan saf pamuk ile Trkiye'nin pamuk retiminin drtte biri buradan
salanr. Pamuun, Akala ve Cocker trleri yetiir. Adana, pamuk ambar olduu gibi; tahl,
susam, kavun, karpuz, turfanda, sebze, arpa, yulaf, baklagiller, eker kam, zm, incir,
ttn, pirin, yer fst ve turungiller bakmndan da nemli bir yer tutar.

Hayvanclk:

Hayvanclk tarm kadar nemli deildir. Mera ve otlaklar azdr. Hayvanclk daha ok
Toros dalar yamalarnda grlr. Koyun, kl keisi, sr, at ve deve yetitirilir. Arclk da
gelimitir.

lde 9 adet alabalk retim tesisi faaliyeti vardr. Ayrca hem avclk hem de
yetitiricilik yoluyla retim yapan 2 adet Sazan-Karabalk, ayrca 1 adet Sazan-Kefal iletmesi
bulunmaktadr. lde ipekbcekilii yaplmamaktadr.

Ormanclk:

Ormanlarn ou dalarn Akdeniz'e bakan yamalarnda bulunur. Karaisal,
Saimbeyli ve Kozan'da orman zenginlii fazladr. Ormanlardan her sene 150 bin metrekpten
fazla tomruk ve 370 bin metrekp civarnda yakacak odun elde edilmektedir.

Blgedeki ormanlarn tamamna yakn ksm Devlet Orman olup, Devletten bakasna
ait ormanlar ise tm orman varlnn % 0,07 sini tekil eder.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

175

Sanayi:

Adana sanayisi, 1950lerde tarma dayal sanayi yani tarma dayal tekstil ve bitkisel
ya sektrleri olmak zere iki ana konuda gelimitir. 1970lerden sonra zellikle KOB
niteliindeki firmalarn says artm ve sektrler eitlenmeye balam, sre ierisinde
dier btn sektrlerde retime geilmitir. Trkiyede da ak bymenin balad 1980li
yllarda, firmalar bu dneme uyum salamakta zorluk ektii iin, 10 yl sren bir duraklama
dnemi yaamlardr. Ancak 2. Sanayi Hamlesi olarak adlandrlan 1996 ylndan sonra,
organize sanayi blgesinin altyapsnn tamamlanmasyla Adanada hemen hemen tm
sektrlerde yatrmlara gidilerek retime geildi.

Adanay Adana yapan en nemli faktr, yatrm ikliminin ok msait olmasdr.
kincisi de tarma dayal sanayi veya gda rnlerindeki dier yatrmlar iin hammaddenin
kaynanda bulunmasdr. nc nemli faktr, hem yatrm hem de ihracat iin her trl
imkan ve altyapya sahip olmasdr. Yani blgeyi batan aa sulayan kanal ve
kanaletler,enerji nakil hatlar, uluslararas havaliman, TEM otoyolu, demiryolu, mkemmel
altyaps ile tek parada Trkiyenin en byklerinden biri olan Organize Sanayi Blgesi,
rezerv alan olarak genileyebilecek olan Yumurtalk Serbest Blgesi, yetimi insan gc ve
Trkiyenin en baarl niversitelerinden biri olan ukurova niversitesi ile Adana, yatrm
iklimi asndan nemli avantajlara sahiptir.

Adanada son 30 ylda, sadece Adana Organize Sanayi Blgesinde modern teknoloji
ve kresel rekabet koullarna uygun 300den fazla fabrika kurulmutur. Bunlarn ierisinde,
geleneksel olarak her yl Trkiyenin 1.000 byk firma sralamasna girenlerle birlikte, son
yllarda Beyteks Tekstil, zmaya Gda, Oyka Kat Ambalaj, Grsoy Yem, zgr Atermit,
Kvan Tekstil, Adana Besi Yem, Abdioullar Plastik, Zahit Alminyum, Akyem, Ouz
Tekstil, Ouz Gda, Yamur Mobilya, Ulusoy Tekstil gibi kurulular Trkiyenin ilk 1.000
firmas arasna girmeyi baarabilmilerdir.

Adana linde bulunan sanayi iletmelerinin sektrel dalmna baktmzda, % 20
gda rnleri imalat, % 9 tekstil rnleri imalat, % 8 baka yerde snflandrlmam makine
veekipman imalat sektrlerinin ilk sralarda olduunu grmekteyiz. Bunlar srasyla;

% 8 Fabrikasyon metal rnleri imalat (makine ve tehizat hari)
% 8 Kimyasallarn ve kimyasal rnleri imalat,
% 7 Kauuk ve plastik rnlerin imalat
% 4 Giyim eyas imalat; krkn ilenmesi ve boyanmas
% 4 Dier metalik olmayan mineral rnlerin imalat
% 4 Aa ve mantar rnleri imalat (mobilya hari)
% 3 Mobilya imalat
% 3 Ana metal sanayi
% 3 Dier madencilik ve taocakl imalat,
% 2 Kat ve kat rnleri imalat
% 2 Elektrikli tehizat imalat
% 2 Motorlu kara tat, treyler (rmork) ve yar treyler (yar rmork) imalat
% 2 Madeni ya geri kazanm,
% 2 Deri ve ilgili rnlerin imalat
% 2 Metal cevherleri madencilii imalat,
% 1 Dier imalatlar
SAN. TC. A..
ED RAPORU

176

% 1 Makine ve ekipmanlarn kurulumu ve onarm imalat,
% 1 Bilgisayarlarn elektronik ve optik rnlerinin imalat
% 1 Motorlu kara tatlarnn bakm ve onarm
% 1 Kaytl medyann baslmas ve oaltlmas imalat,
% 1 ecek imalat,
% 1 Dier (Ham petrol ve doal gaz karm ve saha arama petrol, temel eczaclk
rn imalat, dier ulam aralarnn imalat, kmr ve linyit kartlmas, kok kmr ve
rafine edilmi petrol rnleri imalat, elektrik, gaz, buhar ve havalandrma sistemi retimi ve
datm) izlemektedir.

ekil 54. Sanayi letmelerinin Sektrlere Gre Dalm Grafii

Ticaret:

Sanayi ve ticaretin birbirlerini tamamlayan faaliyet kollar olmas nedeniyle, Adana
ticareti sanayiye paralel gelime gstermitir. Byk bir sanayi ve ticari potansiyeline sahip
olan Adana, altyapsn nemli ldetamamlamtr. Bugn faal olan Organize Sanayi
Blgesi, TAYSEB Yumurtalk Serbest Blgesi, Kk Sanayi Siteleri, Sugz Termik Enerji
Santrali, Bota ve BTC Projeleri ile blgenin da alan kaps olma zelliini tayan Adana,
merkez bir konumda olup, nmzdeki dnemde bu nemini daha da arttracaktr.

2010 yl sonu itibariyle Adana Ticaret Odasna kaytl toplam 25.408 ye kaytl olup
NACE koduna gre (Adana Ticaret Odas verilerine gre); perakende ticaret, toptan ticaret,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

177

bina inaat faaliyetleri ve mimarlk-mhendislik faaliyetleri(teknik test ve analiz faaliyetleri)
ilk be sektr olarak sralanmaktadr.

D Ticaret

Adana ili ihracat arlkl olarak Avrupa Birlii lkelerine yneliktir. Ardndan
gelimi sekiz lkeler (G-8), komu lkeler ve Ortadou lkeleri sralanmaktadr. lkeler
baznda srasyla Irak, Almanya, Fransa, Rusya Federasyonu, talya ve ngiltere ihracat
yaplan nemli lkelerdir. rn baznda ise dokumaya elverili maddeler ve bunlardan mamul
eya grubu Adana ilinin en nemli ihracat grubudur. Ancak son yllarda bu rn grubunda
nemli azallar grlmtr. Ardndan nakil vastalar, plastik ve kauuk rnleri, gda ve
bitkisel rnler sralanmaktadr.

Madencilik:

Maden Kanunu ve ta ocaklar nizamnamesi kapsamnda l genelinde Ceyhan Nehri
yatanda, akt ay yatanda, Krkn ay yatanda kum ocaklar bulunmakta olup,
mlkiyeti devletin hkm ve tasarrufu altndadr. Ayn kapsamda stabilize, ta ve ariyet
ocaklarda bulunmakta olup, mlkiyeti devletin hkm ve tasarrufu altndadr. Maden Kanunu
kapsamnda da Kozan lesi orman sahas ierisinde kuvarsit madeni, Ceyhan lesinde de
mermer ocaklar bulunmaktadr.

Turizm:

lkemizin en nemli ehirlerinden biri olan Adanann gneyini; tarm, sanayi, ticaret
ve kltr merkezi durumundadr. Kuzeyde, Toroslara yaslanm, gneyde Akdenize yaylm
bir corafyada, tarihi eserleri bol gneli gnleri ve denizi ile turizm potansiyeli ok yksek
bir ildir. Bu zelliklerinden dolay tarihin ilk dnemlerinden bugne yerleim merkezi
olmutur. Bu nedenle de ilin ukurova Blgesinde yaayan birok uygarl yanstan
eserlerle doludur. Bu eserler kazlardan karlm ve eitli mzelerde saklanmaktadr. Bu
mzeler, Adana Arkeolojik Mzesi, Etnografya Mzesi, Atatrk Mzesi, Misis Mozaik
Mzesidir. l merkezinde Seyhan Baraj Gl evresinde bulunan aile ay baheleri, doal
gzelliklere sahip mesire yerleri ve Palmiye, okalipts, mimoza aalar gibi yreye zg
bitki trlerini kapsayan parklar vardr.

IV.3.2. Nfus (Yredeki Kentsel ve Krsal Nfus, Nfus Hareketleri; Gler, Nfus Art
Oranlar, Ortalama Hane Halk Nfusu, Dier Bilgiler)

Kentsel ve Krsal Nfus

Adana linin 2012 yl Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi (ADNKS) Veri Tabanna
gre toplam nfusu 2.125.635kiidir. Toplam nfusun 1.886.624kiisi il/ile merkezinde
yaayanlar, 239.011kiisini ise belde/kylerde yaayanlar oluturmaktadr.

Sz konusu projenin planland Saimbeyli lesinde 16.630 kii, Feke lesinde ise
18.055 kii yaamaktadr. Proje alan snrlarndaki ve en yakn yerleimler olan orak
Kynde 256 kii, Gzpnar Kynde ise 564 kii yaamaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

178

Tablo 52. Adana li Nfus Bilgileri
l/ile Belde/Kyler Toplam
le Toplam Erkek Kadn
Topla
m
Erkek Kadn Toplam Erkek Kadn
Alada 4.224 2.133 2.091 12.727 6.488 6.239 16.951 8.621 8.330
Ceyhan 107.891 53.999 53.892 50.876 25.503 25.373 158.767 79.502 79.265
ukurova 335.733
164.11
5
171.61
8
4.740 2.377 2.363 340.473 166.492 173.981
Feke 4.608 2.333 2.275 13.447 7.040 6.407 18.055 9.373 8.682
mamolu 20.320 10.110 10.210 9.380 4.672 4.708 29.700 14.782 14.918
Karaisal 7.504 3.841 3.663 14.864 7.338 7.526 22.368 11.179 11.189
Karata 8.592 4.234 4.358 12.304 6.237 6.067 20.896 10.471 10.425
Kozan 79.943 40.075 39.868 47.983 24.164 23.819 127.926 64.239 63.687
Pozant 9.955 5.301 4.654 9.857 4.936 4.921 19.812 10.237 9.575
Saimbeyli 4.010 2.084 1.926 12.620 6.491 6.129 16.630 8.575 8.055
Saram 111.976 57.517 54.459 20.963 10.696 10.267 132.939 68.213 64.726
Seyhan 764.714
380.42
1
384.29
3
764.714 380.421 384.293
Tufanbey
li
5.742 3.060 2.682 11.804 6.055 5.749 17.546 9.115 8.431
Yumurtal
k
5.110 2.554 2.556 12.819 6.429 6.390 17.929 8.983 8.946
Yreir 416.302
208.68
8
207.61
4
4.627 2.373 2.254 420.929 211.061 209.868
Toplam
1.886.6
24
940.46
5
946.15
9
239.01
1
120.79
9
118.21
2
2.125.6
35
1.061.2
64
1.064.3
71
Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TK)

Tablo 53. Proje Alan Snrlarndaki En Yakn Yerleimlerin Nfus Bilgileri
Ky Ad Toplam Erkek Kadn
orak Ky 256 143 113
Gzpnar Ky 564 289 275

SAN. TC. A..
ED RAPORU

179

ekil 55. Proje Alan Snrlarndaki En Yakn Yerleimlerin Nfus Grafii

G

Yllar iinde Adanaya olan g izlendiinde, gn eitli faktre bal olduu
grlmektedir. Birinci faktr, Adanann tarm potansiyeli nceleri mevsimlik, daha sonralar
kalc g ekmesidir. ukurova, mevsimlik iilik konusunda bilinen bir blgedir; sadece
yre insan iin deil evre blgeler iinde caziptir. Zamanla bu gler akrabalk ilikileri ile
giderek blgede g kazanma aray ile artmtr. lerleyen yllarda ehre gelenler, ehirde
kalc olmutur.

1950li yllarda ukurova Blgesinde yaanan ehirlere gn temel sebebi tarmda
modernizasyon olarak tariflenebilecek tarmsal sulama ve makinelemedir. Bunun yannda
kylerden Adana merkeze doru olan gn sebepleri arasnda, Seyhan Barajnn yapm
srasnda yaanan kyden Adanaya g olgusu da nemlidir. Rezervuar alan iinde kalan
ky arazileri yksek deerlerle kamulatrlmtr. Kyllerin arazileri elinden alnm, te
yandan ellerine bol para gemitir. Paral kyller de ehre gelip i tutmak istemitir. Pamuk
ekim alanlarnn genilemesi yeni igcn ukurovaya ekerken 1960l yllardan itibaren
nem kazanan tarma dayal sanayileme bu ekimi daha da hzlandrmtr.

1990l yllarda yaanan nfus art, sanayileme, tarmsal faaliyetlerin azalmas,
kylerin krsal nfusu besleyememesi gibi faktrler yannda Gneydou Anadolu illerinde
yaanan ayrlk kalkmadan etkilenmitir. Bu yllarda terrn g faktr olarak
eklemlenmesi ile Gneydoudan yaplan glerde Hatay li dnda ukurova illeri yine
gzde g edilecek yer olma zelliini srdrmtr.

Baka anlatmla, Adanann Gneydoudan Batya geite, tarmsal yapya sahip
nokta olmas, bu yrelerden g edenlerin ilgisini ekmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

180

Karayolu ann gelimesi, bu balamda 1975 ylnda uluslararas nitelikle E-5
karayolunun kullanma almas, siyasi rejimdeki deime 1980 ncesindeki nfus artn
tetikleyen sebeplerdendir.

Blgenin g alan dier ehirlerinden nemli bir fark bulunmaktadr. Bu fark,
Adanada yaratlm istihdamn kapasitesidir. lin canl ticari hayat, oturmuluk zellikleri
gsteren kk ve orta boy sanayi ky ve yar ky karakterli g edenler asndan cazip
grlmektedir.

Adanada pek ok kamu hizmetlerinin blge merkezi olmas sebebiyle genel idare
hizmetlerinin de blge merkezi durumundadr. Bu nedenle, civar kylerden resmi kurumlarda
alma umudu; eitim-salk hizmetlerinden yararlanma; sanayi tesislerinde alma
olanann bulunmas, Adanay ekim merkezi yapmaktadr.

1995te Atatrk Barajndan sulamann balamas, GAP projesinin blgeye olumlu
katklarnn grlmesi ile daha nceleri almak iin gneydoudan Adana ve Mersin
evresine g etmi olan nfus, geri dnmeye balamtr. Nitekim yllar iinde Adanaya
olan gte niceliksel bir azalma, istatistiki verilere bakldnda gzlenmektedir.

TK 2008-2012 yllar arasndaki verileri bakldnda Adana linin g verdii net
bir biimde grlmektedir.

Tablo 54. Adana li G Bilgileri
Yl Ald G Verdii G G Hz
2008 45.493 58.316 -12.823
2009 53.685 54.109 -424
2010 53.096 57.402 -4.306
2011 50.523 62.402 -11.879
2012 45.927 59.294 -13.367
Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TK)

IV.3.3. Gelir (Yredeki Gelirin kollarna Dalm, kollar tibariyle Kii Bana
Den Maksimum, Minimum ve Ortalama Gelir)

Adana linin gelirini oluturan i kollar; tarm, hayvanclk, ormanclk, sanayi,
ticaret, madencilik ve turizmdir.

Proje alann yer ald Saimbeyli ve Feke lelerinde gelir en ok tarm ve orman
iiliinden kazanlmaktadr. Tarm arazilerinin az ve eimin ok olmas nedeniyle modern
tarm yaplamamaktadr. Bunu yerine eski usuller ile yani katr ve kzler yardm ile tarm
devam ettirilmektedir. Ayrca blgede meyvecilik, sebzecilik, arclk ve yem bitkileri retimi
gelitirilmeye allmaktadr.

Blgede orman alannn youn olmas ormancla rabeti arttrmtr. Blge halk
orman kesimi, tomruklarn soyulmas, ekilmesi, odunun yaplmas, fidan dikimi, fidan
bakm, bcekle mcadele ilerinde almaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

181

Son yllarda aile btesine katk salamas amacyla kilimcilik ve st verimi yksek
olan Halep Keisi Yetitiricilii yaplmaya balanmtr.

Adana linde kii bana gayri safi yurtii hasla 2.339 $dr.

IV.3.4. sizlik (Yredeki siz Nfus ve Faal Nfusa Oran

Adana linde isizlik orannn en yksek olduu ile % 17,93 ile mamolu, en dk
ile ise % 2,79 ile Karaisal lesidir.

Proje alannn yer ald Saimbeyli ve Feke lelerinde isizlik oranlar ise srasyla %
5,61 ve % 3,46dr.

Tablo 55. Adana leleri sizlik Oranlar
M
e
r
k
e
z

A
l
a
d
a

C
e
y
h
a
n

F
e
k
e

m
a
m
o
l
u

K
a
r
a
i
s
a
l

K
a
r
a
t
a

K
o
z
a
n

P
o
z
a
n
t

S
a
i
m
b
e
y
l
i

T
u
f
a
n
b
e
y
l
i

Y
u
m
u
r
t
a
l
k

%
17,1
1
5,89
13,
14
3,4
6
17,93 2,79 4,13
11,6
8
4,06 5,61 3,76 4,09

ekil 56. sizlik Oran Grafii

SAN. TC. A..
ED RAPORU

182

IV.3.5. Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (Eitim, Salk, Kltr Hizmetleri ve Bu
Hizmetlerden Yararlanlma Durumu)

Eitim

Sz konusu projenin planlad Saimbeyli lesinde 29 lkokul ve 1 lise
bulunmaktadr. Feke lesinde ise 30 ilkokul ve 2 lise bulunmaktadr.

Proje alan snrlarndaki en yakn yerleim olan orak Kyne bal orak Ky
lkokulunda 11 erkek, 10 kz renci olmak zere toplamda 21 renci, Gzpnar Kyne
bal 11 erkek, 4 kz olmak zere 15 renci bulunmaktadr.

Tablo 56. Saimbeyli ve Feke lelerinde Bulunan Okullar
le Ad Okul Ad renci Says
Saimbeyli
Fatih Sultan Mehmet lkretim
Okulu
149
Atatrk lkretim Okulu 307
Himmetli lkretim Okulu 281
Karakuyu lkretim Okulu 307
Karakuyu Slmen lkretim
Okulu
30
Kapaklkuyu lkretim Okulu 51
Kzlaa lkretim Okulu 15
Halilbeyli lkretim Okulu 25
Karakuyu Dere lkretim Okulu 11
Kandilli Saryakup lkretim
Okulu
13
Kandilli Bahecik lkretim
Okulu
22

Aksaaa lkretim Okulu 127
Yardibi Ortaoba lkretim Okulu 52
Yeniky lkretim Okulu 62
Yardibi lkretim Okulu 26
Payamburnu Topallar lkretim
Okulu
17
eralan lkretim Okulu 177
Ayvack lkretim Okulu 14
Beypnar lkretim Okulu 15
Cumhurlu lkretim Okulu 14
atak lkretim Okulu 161
Cvkl Zoplar lkretim Okulu 20
Cvkl lkretim Okulu 13
Grleen lkretim Okulu 18
Gkmenler lkretim Okulu 26
orak lkretim Okulu 21
Eypl lkretim Okulu 64
Mahmutlu lkretim Okulu 35
SAN. TC. A..
ED RAPORU

183

le Ad Okul Ad renci Says
Saimbeyli YBO

391
Saimbeyli Lisesi 728
Feke
Karacaolan lkretim Okulu 618
Hdrua lkretim Okulu 12
Belenky lkretim Okulu 15
Akoluk lkretim Okulu 26
andrlar lkretim Okulu 26
Bahecik lkretim Okulu 34
andrlar Bekirhacl lkretim
Okulu
14
ncirci lkretim Okulu 23
Krkua lkretim Okulu 59
Kovuknar lkretim Okulu 36
Kaleyz lkretim Okulu 60
Ortaky lkretim Okulu 55
Musalar Sarz lkretim Okulu 19
Ormanck lkretim Okulu 115
Ormanck Gaffarua lkretim
Okulu
22
Orulu lkretim Okulu 183
Sphandere lkretim Okulu 192
ahmuratl lkretim Okulu 32
Tokmanakl lkretim Okulu 20
Yerebakan lkretim Okulu 14
Tenkerl lkretim Okulu 9
Konakkuran Ky lkretim Okulu 17
Musalar lkretim Okulu 34

Gbelli lkretim Okulu 9
Gzpnar lkretim Okulu 15
Grmze lkretim Okulu 32
Guzpnar Belen lkretim Okulu 14
Gedikli lkretim Okulu 31
Ltfiye Aye Baytok YBO 493
Paal YBO

366
Feke Anadolu retmen Lisesi 174
Feke Lisesi 321

Salk

Sz konusu projenin planlad Saimbeyli lesinde 1 ve Feke lesinde ise 2 salk
merkezi bulunmaktadr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

184

Tablo 57. Saimbeyli ve Feke lelerinde Bulunan Salk Kurulular
le Ad Kurum Tipi Kurum Ad
Saimbeyli Aile Salk Merkezi
Adana Saimbeyli Merkez Aile
Sal Merkezi
Feke Aile Salk Merkezi
Adan Feke ncirci Aile Sal
Merkezi
Feke Aile Salk Merkezi
Adana Feke Merkez Aile Sal
Merkezi

Kltr Hizmetleri

Adana lindeki kltrel tesisler; Hac mer Sabanc Kltr Merkezi, Bykehir
Belediyesi 75. Yl Sanat Galerisi, Bykehir Belediyesi Kltr ve Sanat Evi (Eski Kz
Lisesi), Bykehir Belediyesi Tiyatro Salonudur.

lde ayrca;

5 Ocak Adana'nn Kurtuluu Kutlamalar,
Uluslararas Sabanc Tiyatro Festivali(Her yl Mart-Nisan ay ierisinde
gerekletirilmektedir)
Altn Koza Kltr ve Sanat festivali ( Ekim aynda)
1/10 Haziran Seyhan Kltr enlii
10/12 Austos Kltr ve Turizm Festivali (Yumurtalk)
14 Aralk Dertli Kazm Aklar leni (Yumurtalk)
28-29-30 Temmuz Altn Yunus Kltr ve Sanat festivali (Karata)

Sz konusu projenin planland Saimbeyli ve Feke lelerinde ise;

20/25 Kasm Karacaolan enlikleri (Feke),
8-23 Haziran Kiraz Festivali (Saimbeyli) yaplmaktadr.

IV.3.6. Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (Yerleme Alanlarnn Dalm, Mevcut ve
Planlanan Kullanm Alanlar, Bu Kapsamda Sanayi Blgeleri, Konutlar, Turizm
Alanlar vb.)

Sz konusu proje kapsamnda byk oranda krsal arazi, az miktarda da yerleik alan
kullanlmaktadr.

Mahallesive Feke lesine bal Gzpnar Kydr.

Regltr yeri ve iletim kanal-1 en yakn yerleim yeri merkezi 480 m mesafedeki
orak Ky,

letim tneline en yakn yerleim yeri merkezi 1.065 m mesafedeki orak Ky,

letim kanal-2ye en yakn yerleim yeri merkezi 505 m mesafedeki Gzpnar Ky,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

185

Ykleme havuzuna en yakn yerleim yeri merkezi 465 m mesafedeki Gzpnar
Ky,

Cebri boru ve santral binasna en yakn yerleim yeri merkezi 365 m mesafedeki
Gzpnar Kydr.

Trkylmaz Reg. ve HES projesi kapsamnda sanayi alan, turizm alanlar vb. alan
kullanm sz konusu deildir.

Proje kapsamndaki nitelerin en yakn yerleim merkezi harita zerinde gsterimi
ekil 10da verilmitir (Bkz.sayfa 21).

IV.3.7. Dier zellikler


SAN. TC. A..
ED RAPORU

186

BLM V: PROJENN BLM IVde TANIMLANAN ALAN ZERNDEK
ETKLER ve ALINACAK NLEMLER:
(Bu Blmde; Projenin Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri, Bu Etkileri
nlemek, En Aza ndirmek ve yiletirmek in Alnacak Yasal, dari ve Teknik
nlemler V.1 ve V.2. Balklar in Ayr Ayr ve Ayrntl Bir ekilde Aklanr.)

V.1. Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik
evre zerine Etkileri, Alnan ve Alnacak nlemler

Trkylmaz Reg.ve HES projesi kapsamnda arazinin hazrlanmas ve inaat aamas
ile iletme aamas olacaktr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda 70 kii, iletme aamasnda ise 10 kiinin
altrlmas planlanmaktadr.

Arazinin Hazrlanmas ve naat Aamas;

Projenin inaat aamasnda alacak personelin gnlk ihtiyalar (konaklama,
yemek, tuvalet, banyo vb.) ihtiyalarnn karlanmas amacyla reglatr yerinin bitiiinde
antiye tesisi kurulmas planlanmaktadr. Dolays ile alacak personelden kaynakl evsel
nitelikli kat ve sv atklar, ambalaj atklar, bitkisel atk yalar meydana gelecektir.

Ayrca, proje kapsamnda yer alan nitelerin inaat aamasnda ve bunitelerin inas
iin kullanlacak GMS-1 geirimli (kum-akl) oca ve GMS-2 geirimli (kum-akl)
ocann iletilmesi srasnda toz, grlt, emisyon vb. evresel etkiler oluacaktr.

Proje kapsamnda krma-eleme tesisi kurulmayacak olup, gerekli olan beton ise ED
Ynetmelii hkmlerini yerine getirmi ruhsatl firmalardan satn alma yoluyla temin
edilecektir. Dolays proje kapsamnda beton santrali de kurulmayacaktr.

letme Aamas;

Projenin iletme aamasnda ise alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat ve
sv atklar, santralin almas esnasnda grlt, santral makine-ekipmanlarndan kaynakl
atk ya vb. emisyonlar oluacaktr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamas ile iletme aamasnda aa kacak evresel
etkiler ve bu etkileri minimize etmek amacyla yaplacak almalar ve deerlendirmeler, idari
ve teknik nlemler aadaki balklar altnda detaylandrlmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

187

V.1.1.Arazinin Hazrlanmas in Yaplacak ler Kapsamnda Nerelerde ve Ne Kadar
Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat Srasnda Kullanlacak Malzemeler, Patlayc
Maddeler, Varsa Patlatma le lgili Bilgiler Etkiler ve Alnacak nlemler, Varsa
(Reglatr, HES, Derivasyon Tneli, letim Hatt, Cebri Boru ve Servis Yollar in
Varsa Malzeme Oca, Beton Santrali, Krma-Eleme Tesisi v.b. Dahil), Hafriyat Art
Toprak, Ta, Kum vb. Maddelerin Nerelere Tanacaklar, Nakliye Gzergahlar,
Nerelerde Depolanacaklar veya Hangi Amalar in Kullanlacaklar, Hafriyat Dkm
Alanlarnn Koordinatlar, zellikleri ve 1/1000 lekli Plan ve Kesit Grnleri le
Birlikte Hafriyat Malzemesi Dzenleme ve Restorasyon Plan, alnacak zinler, Grler

Sz konusu proje kapsamnda reglatr, iletim kanal 1 ve 2, iletim tneli, ykleme
havuzu, cebri boru ve santral binasnn yaplmas srasnda hafriyat almas yaplacaktr.
Hafriyat almalar srasnda toplam 201.688,25 m
3
kaz fazlas malzeme aa kacaktr.

Proje kapsamnda aa kacak kaz fazlas malzemenin yaklak % 15ini bitkisel
topran oluturaca ngrlmektedir. Yani, 30.250 m
3
bitkisel toprak, 171.438,25 m
3
kaz
fazlas art malzeme aa kacaktr.

Tablo 58. Proje Kapsamnda Aa kacak Kaz Fazlas Malzeme Miktar
nite Ad Kaz Fazlas MalzemeMiktar
Reglatr 10.370 m
3
letim Kanal-1 ve 2 (25.489 + 125.511) 151.000 m
3

letim Tneli 17.818,25 m
3

Ykleme Havuzu 1.500 m
3

Cebri Boru 1.000 m
3

Santral Binas 20.000 m
3

Toplam 201.688,25 m
3

Proje niteleri iin yaplacak hafriyat almalar srasnda 2 adet ykleyici ekskavatr,
4 adet kamyon, 1 dozer, 1 arazz kullanlacaktr.

Hafriyat almalar srasnda iletim yaplargzergahnda patlatma yaplacaktr.
Patlatmada anfo ve dinamit kullanlacaktr. ANFO ve dinamit iin Adana Valiliinden
gerekli izinler alnacaktr. ANFO ve dinamit gnlk olarak Jandarmadan temin edilecek ve
patlatma yaplacak alana Jandarma eliinde getirilecektir. Patlatmalar Jandarmann
kontrolnde gerekletirilecektir. Patlayc maddelerin kullanlmas, patlatma metotu, ta
frlamas vb. etkilere kar her trl tedbir faaliyet sahibi tarafndan alnacaktr. Patlatma
almalarnda eitimli, deneyimli personel altrlacaktr.

Malzeme Depolama Alan-1, Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-2, Kaz Fazlas
belirlenmitir. Konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrlne gr sorulmutur. DS 6. Blge
SAN. TC. A..
ED RAPORU

188


Tablo 59. Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alanlar Koordinatlar
Koor. Sras : Saa,Yukar Koor. Sras : Enlem, Boylam
D.O.M. : 33 D.O.M. : --
Zon : 36 Zon : --
KAZI FAZLASI MAZLEME DEPOLAMA ALANI-1
755671.3522 : 4208574.7410 37.987183 : 35.910908
755754.9287 : 4208430.9836 37.985866 : 35.911808
755731.7130 : 4208396.2036 37.985559 : 35.911531
755694.5679 : 4208384.6102 37.985465 : 35.911105
755648.1366 : 4208366.0609 37.985312 : 35.910570
755585.4541 : 4208366.0609 37.985329 : 35.909857
755471.6973 : 4208373.0169 37.985424 : 35.908566
755409.0149 : 4208417.0716 37.985838 : 35.907869
755355.6189 : 4208509.8184 37.986688 : 35.907294
755402.0502 : 4208537.6423 37.986925 : 35.907832
755525.0933 : 4208542.2797 37.986932 : 35.909233
755450.6116 : 4207551.6753 37.978037 : 35.908034
755464.9413 : 4207660.8572 37.979015 : 35.908236
755581.3694 : 4207730.6620 37.979611 : 35.909585
755760.4897 : 4207834.4743 37.980495 : 35.911659
755835.7202 : 4207900.6994 37.981070 : 35.912538
755901.9947 : 4207922.1778 37.981245 : 35.913299
755982.5989 : 4207889.9602 37.980932 : 35.914204
756027.3789 : 4207839.8439 37.980468 : 35.914696
756020.2141 : 4207736.0316 37.979536 : 35.914577
756002.3021 : 4207666.2268 37.978912 : 35.914349
755944.9835 : 4207598.2118 37.978316 : 35.913673
755833.9290 : 4207546.3057 37.977880 : 35.912391
755730.0393 : 4207505.1387 37.977539 : 35.911195
755638.6879 : 4207485.4501 37.977388 : 35.910149
755405.9826 : 4207509.3535 37.977668 : 35.907512
755317.4318 : 4207542.6718 37.977993 : 35.906516
SAN. TC. A..
ED RAPORU

189

755233.2122 : 4207563.4941 37.978204 : 35.905566
755223.6615 : 4207607.7415 37.978605 : 35.905473
755232.3439 : 4207659.7973 37.979071 : 35.905590
755264.5133 : 4207716.4541 37.979572 : 35.905976
755250.8839 : 4207809.3128 37.980412 : 35.905854
755268.2304 : 4207879.8854 37.981042 : 35.906077
755331.5602 : 4207969.9342 37.981835 : 35.906829
755389.6491 : 4207983.8652 37.981944 : 35.907495
755489.5621 : 4207986.9609 37.981944 : 35.908632
755544.5530 : 4207998.5700 37.982033 : 35.909261
755605.7401 : 4207982.3173 37.981869 : 35.909951
755654.5348 : 4207954.4554 37.981605 : 35.910496
755667.7017 : 4207896.4098 37.981079 : 35.910625
755632.8483 : 4207853.0690 37.980698 : 35.910214
755523.4981 : 4207776.8010 37.980043 : 35.908943
755440.6245 : 4207722.6251 37.979578 : 35.907981
755380.9865 : 4207656.0661 37.978996 : 35.907279
755374.0160 : 4207587.9592 37.978385 : 35.907176

Kaz fazlas malzeme depolama alannda kaz fazlas malzeme art toprak ve bitkisel
toprak birbirinden ayr olarak depolanacak, toz oluumu, rzgar ve su erozyonunun etkilerini
en aza indirmek iin belli aralklarla sulamas yaplacak, rzgar ve yatan kaynaklanacak
erozyonun olumamas iin zeri imlendirilecek ve gerekirse etrafna ta setler ekilecektir.
naat aamasnn bitmesinin ardndan yaplacak peyzaj almalarnda tekrar kullanlarak
deerlendirilecektir.

Kaz fazlas malzemenin depolanmas srasnda 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra, naat ve Yknt
Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr. Ayrca, kaz fazlas
malzeme kesinlikle dere yataklarna dklmeyecek, yatak kesiti daraltlmayacaktr.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

190

ekil 57.Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alanlarn Gsteren 1/25.000 lekli Toporafik Harita
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

191

ekil 58. Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 Plan
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

192

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

193

SAN. TC. A..
ED RAPORU

194

V.1.2. Arazinin Hazrlanmas Srasnda ve Ayrca nitelerin nasnda Kullanlacak
Maddelerden Parlayc, Patlayc, Tehlikeli, Toksin ve Kimyasal Olanlarn Tanlar,
Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler in Kullanlacak Aletler ve Makineler

Sz konusu projede arazinin hazrlanmasndan balayarak iletme aamasna kadarki
srete insan sal ve evre iin riskli olan faaliyetler;

Patlayc maddelerin kullanlmas,
makineleri tarafndan kullanlacak dizel yaktlar,
makinelerinden kaynakl atk yalar,
Atk pil ve akmlatrler,
Atk yalarla kontamine olmu stbler, florasan vb. tehlikeli atklardr.

naat aamasnda proje kapsamnda patlatmada anfo ve dinamit kullanlacaktr. Proje
kapsamnda toplam 351.600 kg/yl ANFO, 91.737 kg/yl dinamit kullanlacaktr. ANFO ve
dinamit kullanm iin Adana Valiliinden gerekli izinler alnacaktr. ANFO ve dinamit
gnlk olarak Jandarmadan temin edilecek ve patlatma yaplacak alana Jandarma eliinde
getirilecektir. Patlatmalar Jandarmann kontrolnde gerekletirilecektir. Patlayc maddelerin
kullanlmas, patlatma metotu, ta frlamas vb. etkilere kar her trl tedbir faaliyet sahibi
tarafndan alnacaktr. Patlatma almalarnda eitimli, deneyimli personel altrlacaktr.

Patlayc maddelerin, tanmas, depolanmas, kullanlmas vb. ilemlerde 24.12.1973
tarih ve 14752 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Patlayc, Parlayc,
Tehlikeli ve Zararl Maddelerle alacak i Yerlerinde Alnacak TedbirlerHakkndaki
Tzk ve 29.09.1987 tarih ve 19589 sayl Resmi Gazetede yaymlanarakyrrle giren
(deiiklik: 12.11.2004 tarih ve 25641 sayl Resmi Gazete) Tekel D Braklan Patlayc
Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas,
Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul veEsaslarna ilikin
Tzk hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

naat aamasnda i makineleri tarafndan kullanlacak olan dizel yakt Feke le
Merkezindeki petrol istasyonunundan temin edilecektir. Dizel yakt, kullanma bal olarak
gnlk, iki gnde bir vb.olacak ekilde petrol istasyonunun kendi datm arac ile proje
alanna getirilecektir. Dolays ile proje alannda dizel yakt depolanmas sz konusu
olmayacaktr.

naat aamasnda i makinelerinden, iletme aamasnda ise kullanlacak makine-
ekipmanlardan kaynakl atk yalar oluacaktr. naat aamasnda aa kacak atk yalar
antiye tesisi ierisinde atk depolama alannda, iletme aamasnda aa kacak atk yalar
ise santral binas ierisinde Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f
bendinde belirtilen, zemin szdrmaszl salanm, dklmelere kar geirimsizlii
salamak iin epoksi boya, geo membran vb. tecrit malzemeleri ile kapsalnm, kalnl en az
25 cm olan betonarme zemin zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan,
diplerinde toplanabilecek kat veya amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli
dzenee sahip olan tank/konteynerlerde depolanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

195

Aa kacak atk yalarn analizleri yaptrlacak ve atk ya kategorilerine gre ayr
ayr depolanacaktr. Farkl kategorideki yalar kartrlmayacak olup, evre lisans alm
tesislere verilecektir.

Atk yalarn depolanmas, bertaf vb. ilemlerde; 21.04.2004 tarih ve 25353 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl
Resmi Gazete) Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

naat ve iletme aamasnda aa kacak atk pil ve akmlatrler dier atklardan
ayr olarak depolanacak, pil rnlerinin datmn ve satn yapan iletmelerce veya
belediyelerce oluturulacak toplama noktalarna teslim edilecektir.

Atk pil ve akmlatrlerin depolanmas, bertaraf vb. ilemlerde 31.08.2004 tarih ve
25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.03.2010 tarih
27537 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii
hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

Proje kapsamnda aa kacak tehlikeli atklar szdrmasz betonarme zemin zerinde
depolanacak, evre lisans alm geri kazanm ya da bertaraf tesisin istemi olduu
uluslararas kabul grm standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yaplacak ve evre
lisans alm geri kazanm ya da bertaraf tesisine verilecektir.

Tehlikeli atklarn depolanmas, tanmas ve bertarafnda 27.08.1995 tarih ve 22387
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.10.2010 tarih ve 27744
sayl Resmi Gazete) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.

Salk Koruma Band

10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazete yaymlanarak yrrle giren
(deiiklik: 06.12.2012 tarih ve 28489 sayl Resmi Gazete) yeri Ama ve alma
Ruhsatlarna likin Ynetmelikte Hidroelektrik Santralleri (HES) kinci snf gayrishhi
messeseler ierisinde yer almaktadr. Bu tr tesisler etrafnda, yetkili idareler (l zel dare,
Belediyeler) tarafndan belirlenecek mesafede salk koruma band braklmas mecburidir.

ED srecinin tamamlanmasn mteakip yetkili idareler (l zel dare, Belediyeler)
tarafndan belirlenecek salk koruma band mesafesi imar planna ilenecek ve bu mesafeler
ilgili mar Mdrl veya ilgili kurumca korunacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

196

V.1.3. Proje Kapsamnda Varsa Hazr Beton Tesisi, Krma-Eleme Tesisinin Kapasitesi,
Teknolojisi, Akm emas, Teknolojisi, Malzemenin Temini le lgili Bilgi, (keltim
Havuzu vb. Gibi niteleri Hakkndanda Bilgi)

Sz konusu proje kapsamnda gerekli olan beton, ED Ynetmelii hkmlerini
yerine getirmi ruhsatl firmalardan satn alma yoluyla temin edilecektir. Dolays proje
kapsamnda beton santrali de kurulmayacaktr. Ayrca, proje kapsamnda krma-eleme tesisi
kurulmas planlanmamaktadr.

V.1.4. Proje Kapsamndaki Ulam Altyaps Plan, Proje Alannn Karayollarna
Uzaklklar, Karayoluna Balant Yollar, Ulam in Kullankacak Mevcut Yollarn
Zarar Grmemesi in Alnacak Tedbirler le Trafik Gvenlii Asndan Alnacak
nlemler, Ulatrma Altyapnn nas le lgili lemler, Yeni Yaplacak Yollarn
zellikleri, Kullanlacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler, Aralar, Makineler;
Altyapnn nas Srasnda Krma tme, Tama, Depolama Gibi Toz Yayc
Mekanik lemler, Ara Yk, Cinsi ve Says, Artn Hesaplanmas, Haritas (Bu
Kapsamda alnacak Grler, zinler)

Proje kapsamnda kullanlacak nakliye gzergah iin mevcut orak-Gzpnar Ky
yolu kullanlacaktr. Mevcut yollarn ihtiya duyulmas halinde faaliyet sahibi tarafndan
stabilizasyonu salanacaktr. Bylece blge halknn ulam imkanlarna katk salanm
olacaktr. Bu yollarda projeden kaynakl bir zarar olmas durumunda, bu zarar faaliyet sahibi
tarafndan karlanacaktr. Nakliye gzergahEK-2/Ada verilen 1/25.000 lekli toporafik
harita zerine ilenmitir.

Proje kapsamnda mevcut yollarn ihtiya duyulmas halinde faaliyet sahibi tarafndan
stabilizasyonu salanacaktr. Bylece blge halknn ulam imkanlarna katk salanm
olacaktr. Bu yollarda projeden kaynakl bir zarar olmas durumunda, bu zarar faaliyet sahibi
tarafndan karlanacaktr.

Proje kapsamnda trafik gvenlii asndan, 2918 sayl Karayollar Trafik Kanunu,
19.07.2003 tarih ve 25173 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 4925 sayl
Tama Kanunu, 25.02.2004 tarih ve 25384 sayl Resmi Gazetede yaymlnarak yrrle
giren Karayolu Tama Ynetmelii (deiiklik: 23.05.2013 tarih ve 28655 sayl Resmi
Gazete), 18.07.1997 tarih ve 23053 saylResmi Gazetede yaymlnarak yrrle giren
(deiiklik: 16.05.2013 tarih ve 28649 sayl Resmi Gazete) Karayollar Trafik Ynetmelik

Gl (rezervuar) alan orak Ky-Gzpnar Ky yolu kotlarna kmakta ancak gl
(rezervuar) alan altnda kalmamaktadr. Bu yolun relokasyonu gerekli grlmesi durumunda
Karayollar Blge Mdrl, l zel daresi, DS Blge Mdrl ve ilgili Belediyeleri ile
ortak hareket edilecek ve gerekli tm izinler alnacaktr.

Proje kapsamnda iletim kanallarnn yannda 4 m geniliinde servis yolu alacaktr.
letim kanalnn yanndaki servis yollar dnda yeni yol yapmna gerek duyulmamaktadr.
Ancak, yeni yol almas sz konusu olursa Karayollar Blge Mdrl, l zel daresi,
DS Blge Mdrl ve ilgili Belediyeleri ile ortak hareket edilecek ve gerekli tm izinler
alnacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

197

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda 1 adet
ykleyici ekskavatr, 1 adet lastik tekerlekli dozer, 1 adet silindir, 2 adet kamyon kullanlmas
planlanmaktadr.

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda 2.128 m
3
kaz
fazlas malzeme aa kacaktr. Zamanlama tablosunda da grlecei zeri servis yollarnn
yaplmas srasnda hafriyat almalarnn 3 ay srecei ngrlmektedir. Ayda 26 gn,
gnde ise 8 saat alacaktr. Bu balamda yllk, aylk ve saatlik retim miktarlar aada
verilmitir. Kaz fazlas malzemenin younluu 1,8 ton/m
3
olarak alnmtr.

Kaz Fazlas Malzeme Miktar : 2.128 m
3
= 3.830,4 ton
Hafriyat Sresi : 3 ay/ ayda 26 gn /gnde 8 saat
Gnlk Kaz Fazlas Malzeme Miktar : 49,10 ton
Saatlik Kaz Fazlas Malzeme Miktar : 6,1375 ton
Kamyon Tama Kapasitesi : 20 ton/ara
Tama Mesafesi : 100 m
Kaz Fazlas Malzeme Sklmesi Srasnda Ortaya kacak Toz Miktar

Kontrolsz = 6,1375 ton/saat x 0,025 kg/ton
Kontrolsz = 0,1534375 kg/saat

Kaz Fazlas Malzemenin Kamyonlara Yklenmesi Srasnda Ortaya kacak
Toz Miktar


Kaz Fazlas Malzemenin Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alanna Nakliyesi
Srasnda Ortaya kacak Toz Miktar

Kontrolsz = 0,7 kg/ton x 3 sefer/gn x 1gn/8 saat x 0,2 km/sefer (gidi-dn)

Kaz Fazlas Malzemenin Kaz Fazlas MalzemeDepolama Alanna
Boaltlmas Srasnda Ortaya kacak Toz Miktar


Kaz Fazlas Malzemenin Kaz Fazlas Malzeme Depolama
AlanndaDepolanmas Srasnda Ortaya kacak Toz Miktar

Gnlk kaz fazlas malzeme17 m
2
lik alanda 3 m yksekliinde depolanacaktr.

Kontrolsz = 5,8 kg/ton ha gn x 17 m
2
/gn x 1 ha/10.000 m
2
x 1 gn/8 saat =

SAN. TC. A..
ED RAPORU

198

letim Kanallarnda Yol Almas Srasnda Meydana Gelecek Toplam Toz
Miktar

0,1534375kg/saat + 0,061375kg/saat + 0,0525kg/saat + 0,061375 kg/saat +
0,0012325kg/saat = 0,32992 kg/saat

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda hafriyat
almalarnda kontrolsz durumda meydana gelmesi ngrlen toz debisi; 03.07.2009 tarih
ve 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava
Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (deiiklik: 10.11.2012 tarih ve 28463 sayl Resmi Gazete)
Ek-2 Tablo 2.1de verilen baca d yerlerden kaynaklanan ktlesel debi 1 kg/saat
deerinin altnda kalmaktadr. Bu nedenle ynetmelik gerei tozdalm modellemesi
yaplmamtr.

Toz hesab kontrolsz durum iin hesaplanm olup, gerekte ise yaplan almalar
srasnda alma alan arozzlerle sulanacaktr. Yaplan sulama ile tozlarn %70-80 orannda
azalaca ngrlmektedir.
Bununla birlikte tozlanmaya kar 03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 10.11.2012 tarih ve 28463 sayl Resmi Gazete),
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmeliine uygun olarak alnacak tedbirlerle
oluacak toz emisyonu deerinin ok daha az olaca teknik ve pratik bakmdan kesindir. Bu
amala faaliyet srasnda oluacak tozun azaltlmas iin aadaki nlemler alnacaktr;

Proje alan ierisinde alacak aralar nedeniyle oluacak tozlanmann
engellenebilmesi amacyla mevsime ve buharlama hzna bal olarak alanda sulama
yaplacaktr.
Proje alan ierisindeki tozlanmaya msait yollar belli periyotlarla sulanacak
gerekirse tozlanmay engelleyecek ekilde akl ile kaplanacaktr.
Ykleme ve boaltma yaplrken savurma yaplmadan ve yava bir ekilde
ykleme ve boaltma yaplmas salanacaktr.
Kamyonlar ar yklenmeyecek, zeri branda ile rtlecek ve karayollar hz
snrna uyulacaktr.

Akta depolanan yma malzemelerden kaynaklanacak toz emisyonunu engellemek
amacyla ayn ynetmeliin Ek-1, d Maddesi uyarnca;

Savurma yaplmadan boaltma ve doldurma yaplacak,
Malzeme st naylon branda veya tane bykl 10 mmden fazla olan
maddelerle kapatlacak,
st tabakalar %10 nemde muhafaza edilmesi iin gerekli donanm kurulacaktr.

V.1.5. Zemin Emniyetinin Salanmas in Yaplacak lemler

naat aamasnda yaplacak kaz ilerinde zemin gvenliinin salanmas, zemin
emniyeti asndan nemli yer tutmaktadr. Zemin gvenlii faaliyetleri; proje sresince tm
nitelerin inaatlar srasnda gerekletirilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

199

Zemin gvenliinin salanmas ve su kaan nlemek iin;

Reglatr yerinde 0,25 ile 0,75 m arasnda deitii tahmin edilen alvyal keller
ileyamalardaki yama molozu inaat aamasnda kaldrlacak, sert ve salam kireta
seviyelerine ulalacaktr.

Temel kayasnn kazs srasnda saptanan erime boluklar, karstik oluumlar, ezik ve
killizonlar az aklklarnn en az iki kat derinlie kadar krntl, killi, breik ve
gevekmalzemelerden temizlenerek betonla tkalanacaktr. Ak eklemeler, karstik oluumlar
vememba-mansap istikametinde suyolu olabilecek her trl sreksizlik de yukarda
belirtilenilemlerden sonra noktasal ve/veya sistematik kuyular vastasyla dolgu
ve/veyakonsolidasyon enjeksiyonuna tabi tutulacaktr.

Ykleme havuzu ve cebri boru gzergahndayer yer deiik kalnlklarda yama
molozu bulunmaktadr. Cebri boru gzergahnda syrma kazsna ilaveten mesnetlerin
oturaca ksmlarda yama molozuve kayacn ayrm ksmlar kazlarak salam kaya
koullar salanacaktr. Sabitmesnetlerde kaz sonras karlalacak kaya koullarna gre
pasif ankrajlar kullanlacaktr.

Santral binas yerindekalnl 1,0-2,0 m arasnda deien yama molozu
bulunmaktadr. Nehir yatanda alvyon kalnlnn 0,5-1,0 m arasnda deitii tahmin
edilmektedir.

Santral binas yerindeki kazlarda yama molozu, alvyon ile kayacn ayrm
ksmlarkazlarak salam kaya koullar salanacaktr. Kazlar n kaplama betonu, hasr elik
ve kaya bulonu gibi geici destekleme elemanlar iledesteklenecek, gerekli ksmlarda kalc
ankrajlar kullanlacaktr.

V.1.6. Proje Alannn Takn Etd, Takn nleme ve Drenaj le lgili lemlerin
Nerelerde ve Nasl Yapld ve Yaplaca

Proje ya alannn iklim zelliklerine gre, taknlar daha sklkla Mart ve Nisan
aylarndaolmaktadr. Proje takn yinelenme deerleri, DS Sentetik, Noktasal Frekans
Analizi, Blgesel Takn FrekansAnalizi yntemleri ile hesaplanmtr.

Sentetik yntemlerle takn debisi hesaplamalarnda gerekli olan veriler aada
detaylandrlmtr.

Ya Analizi:

Proje ya alan ierisinde meteoroloji istasyonu bulunmamaktadr. Proje alan
yaknlarnda iseSaimbeyli, Feke ve Tufanbeyli meteoroloji istasyonlar mevcuttur. Kotu 1.100
m olan Saimbeyli, kotu620 m olan Feke ve kotu 1.350 m olan Tufanbeyli meteoroloji
istasyonlar DM tarafndan iletilmektedir. Proje alann Thiessen Poligonu
hesaplamalarnagre, %48,80 orannda Saimbeyli M, %44,40 orannda Tufanbeyli M,
%6,80 orannda Feke M temsil etmektedir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

200

DS Sentetik hesaplamalarnda proje alanna en yakn plviyografl istasyon olan Feke
yaistasyonunun plviyograf katsaylar hesaplamalarda kullanlmtr. Saimbeyli, Feke ve
Tufanbeylistasyonuna ait ve istatistiki alma sonucu elde edilmi olan gnlk en byk
ya deerleri veFeke DM plviyograf katsaylar Trkiye Maksimum Yalar Frekans
Atlas adl yayndan vegncel ya deerleri Meteoroloji Genel Mdrlnden temin
edilmitir.

Yan Zamansal Dalm:

Trkiyedeki yan zaman ierisindeki dalm serileri kullanlarak ve B
erisinden faydalanlarakbulunmutur.

Ya-Ak likisi:

Arazi gzlemleri ve harita almalar sonucu proje alan ya havzasnn toprak
yaps, hidrolojiktoprak grubu, topografyas, bitki rts gibi faktrler dikkate alnarak ya-
ak erisi numaras 73olarak tespit edilmitir.

DS Sentetik Yntemi

Trkylmaz HES proje alann temsil eden Saimbeyli, Feke ve Tufanbeyli
stasyonuna ait dzeltilmive maksimize faktr ile artrlm farkl yinelenmeli ve saanak
sreli yalar hesaplanmtr vereglatr ya alannn yinelenmeli ya miktarlar
bulunmutur. Yukarda anlatlan veriler kullanlarak sentetik ynteme gre 2 saatlik yalarn
birim hidrograf eldeedilmi ve ikier saatlik hidrograflarn telenmesi ile Trkylmaz
reglatr yerinde 100 ylyinelenmeli takn debisi 226,16 m
3
/s bulunmutur.

Baz Akm

Bir akarsuyun baz akm takn zamanlarndaki ortalama sarfiyatn ifade eder. EE
1833 Nolu AGiin takn dnemi ounlukla Mart ve Nisan aylardr. EE 1833 Nolu
AGnin takndnemlerindeki aylk ortalama akmlar bulunmu ve bu akmlarn en by
baz akm olarak kabuledilmitir. Baz akm EE 1833 Nolu AG iin 18.57 m
3
/s olarak
hesaplanmtr. Daha sonra bulunan bu deerler alan oranyla reglatr yerine tanmtr.
Bazakmn da ilavesiyle DS sentetik metoda gre reglatr yeri takn debisi 244.74 m
3
/s
olmaktadr.

Noktasal Takn Frekans Analizi (NTFA)

EE 1833 Nolu AGnin akm kaytlarndan ylda anlk maksimum akmlar ve
gzlendii tarihlertespit edilmitir. AGnin verileri istatistik yazlm kullanlarak ilenmi ve
en uygun olan olaslkdalm fonksiyonu sonularna gre takn yinelenme deerleri
hesaplanmtr. NTFA ile yaplan hesaplamalar sonucunda reglatr yerinde bulunan farkl
tekerrr dnemlerine aittakn debileri aada verilmitir. Reglatr yeri takn debisi Qmax
= CA
2/3
forml ile hesaplanmve Trkylmaz Reglatr iin 208,69 m
3
/s bulunmutur.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

201

Tablo 60. Noktasal Takn Frekans Analizi
EE 1833 Nolu AG Trkylmaz Reglatr Yeri
Ya Alan 255,90 280,0
Yinelenme Dnemi Takn Debileri (m
3
/s)
2 255,90 51,29
5 48,30 93,43
10 87,99 121,33
25 114,26 156,58
50 147,46 182,73
100 172,09 208,69

Blgesel Takn Frekans Analizi (BTFA)

EE 1801, EE 1805, EE 1824, DS 18-18, DS 18-19 ve EE 1833 Nolu AG
kaytlarndanyararlanlarak Blgesel Takn Frekans Analizi (BTFA) almas yaplmtr.
Ylda anlk maksimumakm deerlerinin en uygun dalmlar her bir istasyon iin
bulunmutur. Her AGnin 2 yl yinelenmelitakn debileri alanlarna karlk olarak izilmi
ve blgesel takn zarferisi olarak ekil 61de gsterilmitir.

ekil 61. Blgesel Takn Zarf Erisi

Tablo 61. Blgesel Takn Frekans Analizi
Trkylmaz Reglatr Yeri
Ya alan 280
Yinelenme Dnemi Takn Debileri (m
3
/s)
2 69,38
5 118,01
10 156,81
25 215,13
SAN. TC. A..
ED RAPORU

202

50 266,52
100 326,08

Proje Takn Yinelenme Debileri

NTFA ile Trkylmaz Reglatr yerinde hesaplanan 100 yl yinelenmeli takn debisi
208,69 m
3
/sdir.

BTFA yntemine gre ise Trkylmaz Reglatr yeri 100 yl yinelenmeli takn
debisi 326,08m
3
/sdir.

DS Sentetik metodla Trkylmaz Reglatr yerinde 100 yl yinelenmeli takn debisi
226,16m
3
/s bulunmutur.
Bulunan bu deerlerden grld gibi elde edilen sonular farkldr. Proje yeri gei
ikliminoktasnda olduu iin takn debileri deikenlik gsterecektir. Bu nedenle gvenli
tarafta kalnmve BTFA yntemi ile bulunan takn debileri proje takn debileri olarak kabul
edilmitir.

Proje kapsamnda takn nleme ilemleri iin kati proje aamasndahidrolik veriler
gncellenecek ve takn savaklar, takn debilerine gre boyutlandrlacaktr.

Ayrca, 09.09.2006 tarih ve 26284 say ile yrrle giren Dere Yataklar ve
Taknlar ad ile yaymlanan 2006/27nolu Babakanlk Genelgesine uyularak ilgili genelge
hkmleri uygulanacaktr. Bu kapsamda;

1 - l, ile ve belde gibi byk ve orta lekteki planl yerleim yerleri ile mevzii
planlara gre yaplan kk lekteki her trl yerleim birimlerine ait imar planlarnn
dzenlenmesi esnasnda Devlet Su leri Genel Mdrl'nn (DS) tedbir ve tavsiyelerine

2 - eitli kullanm alanlar oluturmak maksadyla derelerin zeri, zaruri hallere
mnhasr olmak zere DS Genel Mdrlnn izni alndktan sonra gerekletirilecek
ilemler hari, kesinlikle kapatlmayacaktr. Bunun dnda dere yataklarnda
gerekletirilecek her trl yaplar ilgili kurum veya kurulularca onayl bir projeye
dayandrlacaktr.

3 - Dere yataklar zerine her ne sebeple olursa olsun yaplacak kpr ve menfez gibi
sanat yaplar ile dere yataklar zerinden veya snrndan geirilecek enerji nakil hatt, yol,
petrol-doal gaz boru hatt, telefon hatt, ime suyu ve kanalizasyon hatlar ve benzerleri gibi
eitli kurulularca deiik maksatl yaplar ina edilmeden nce DS'nin ilgili Blge
Mdrlklerinden mutlak surette gr alnacak ve yaplacak tesislerin bu gre uygun
olarak inas salanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

203

V.1.7. Proje Alan indeki Su Ortamlarnda Herhangi Bir Amala Gerekletirilecek
Kaz, Dip Taramas vb. lemler Nedeni le karlacak Ta, Kum, akl Ve Benzeri
Maddelerin Miktarlar, Nerelere Tanacaklar veya Hangi Amalar in
Kullanlacaklar, Dere Yatanda Yaplacak Olan almalarn Etkileri (Bulanklk,
Suyun Debisi vb.)

Sz konusu proje kapsamnda reglatr inaat iin ncelikle Yanik Deresinin sular
derive edilecek ve reglatr inaat kuru ortamda gerekletirilecektir. Derivasyon ilemi
srasnda su kalitesinde deimeler ve bulanklk yaanmas sz konusu olacaktr. Bu
durumun nne geebilmek iin Yanik Deresinin sularnn en az olduu dnemde
derivasyon ilemi yaplacaktr. Derive edilen sular ayn oranda reglatr mansabna
braklacandan suyun debisinde deime yaanmayacaktr.

Proje kapsamnda kullanlacak GMS-1 ve GMS-2 olmak zere 2 adet geirimli (kum-
akl) ocandantoplam 17.500 m
3
malzeme alnacaktr. Geirimli (kum-akl) ocaklardan
elde edilecek malzeme beton agrega malzemesi olarak kullanlacaktr. Bu malzemelerin
alnmas srasnda da su kalitesinde deimeler ve bulanklk yaanmas sz konusu olacaktr.

V.1.8. Derivasyon (Reglatr naat Alannn Kuru Tutulabilmesi in Akarsu
Gzergahnn Geici Olarak Deitirilmesi) Amacyla veya Dier Nedenlerle Akarsu
Havzasnda Yaplan Her Trl Doldurma, Kazklar zerine naat Ve Benzeri lemler
le Bunlarn Nerelerde Ne Kadar Alan Kaplayaca ve Kullanlacak Malzemeler, Ara
ve Makineler

Derivasyon tesislerinin inaat faaliyetleri iin dnlen toplam sre be ay olup,
derivasyon tesisi yapm faaliyetinde bir sre ilerlendikten sonra batardo yapmna
geilecektir.

Derivasyon ilemi srasnda su kalitesinde deimeler ve bulanklk yaanmas sz
konusu olacaktr. Bu durumun nne geebilmek iin Yanik Deresinin sularnn en az
olduu dnemde derivasyon ilemi yaplacaktr. Derivasyon ilemleri srasnda 2 ekskavatr,
4 kamyon alacaktr.

V.1.9. Olabilecek Heyelanlara Kar Alnacak nlemler

Proje alan ve yakn evresinde bugne kadar kaytl bir heyelan olay
bulunmamaktadr. ekil 34te verilen heyelan risk haritasndan da grlecei zere proje
alan ve yakn evresinde aktif heyelan (kayma-akma) olaylar bulunmamaktadr (Bkz. Sayfa
79).

Sz konusu projede inaat aamasna balanmadan nce, faaliyet sahibi tarafndan
heyelan duyarllk deerlendirmesi yaplacak ve proje alan ve yakn evresinde toporafyann
ok dik, eimin fazla olduu blgeler ile heyelan riskinin yksek olabilecei blgelerde
istinat duvar vb. teknikler uygulanarak heyelan riskinin nne geilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

204

V.1.10.Arazinin Hazrlanmas Dneminde Flora ve Faunaya (Kara-Su) Olabilecek
Etkiler

Projenin inaat aamasnda yaplacak almalar karasal ve sucul flora/faunaya etkiler
ve alnacak nlemler aada balklar halinde verilmitir.

Nehir Yatanda Yaplacak almalar

Reglatr inaat srasnda, kazma almalar sonucu oluabilecek materyaller, ak
aaya akarak su kalitesinde baz deiimlere neden olabilecektir. Ani ve youn olarak su
ktlesi iine karacak sediman zellikle balklarn solungalarna birikerek solunumlarn
etkileyebilmektedir. Eer bu etki uzun srer ise, n su iine girememesinden dolay yalnz
balklar deil, su iinde fotosentez yapan birok form iin de istenmeyen koullarn olumas
sz konusu olabilir.

Reglatr gvdesinin inaat srasnda, faaliyetin srdrlecei ksmda suyun yata
deitirileceinden, su ile temas edilmeyecek olmas kazma almalar sonucu oluacak silt
ve malzemenin de ak aa gitmesini engelleyecek bir nlem olacaktr. Ancak zaman zaman
akntl ksmdaki dere yatana mdahale edilmesi durumunda, bu etkinin uzun sre
olmamasna dikkat edilecek ve aa ksmlara youn sediman gitmesi engellenecektir. Bu
engelleme ounlukla jeo-tekstil malzemelerden yaplan sediman tutucular ile
gerekletirilecektir.

Yanik Deresinin yatana youn bir mdahale yaplmas durumda, faaliyetin 100
metre ak aasna ekilen bu malzemenin sediman tutmas ve aalara gitmesini
engellemesi planlanmaktadr. Akarsu yatana olan bu tr mdahaleler geici olup, inaat
faaliyetleri sonras akarsu sistemi tekrar normal koularna dnecei dnlmektedir.

Dere yatanda yaplacak btn almalarda 2006/27 sayl Babakanlk Genelgesi
hkmlerine riayet edilecektir.

naat Srasnda antiye Atklarnn Etkisi

Projenin gerekletirilecei alan ve antiye Yanik Deresinin kenarnda olacak olup,
antiyenin kat atklar dereye braklmayacaktr. alan iilerden kaynakl evsel nitelikli
sv atklar artlmadan dereye dearj edilmeyecektir.

Toz ve Toza Kar Alnacak nlemler

Sz konusu projenin yer alaca kesimlere ulaan veya farkl kesimleri birbirine
balayan yollar bulunmakta olup, inaata balamadan nce bu yollar dzenlenecektir. Doal
ortamlarda yollarn dzenlenmesi lokal flora ve fauna zerinde nemli riskler
oluturabilecektir. Bu srete;

Seilecek yol gzergahlarnn dikkatli bir ekilde seilecek,
Doal ortamlara, bitki rtsne en az etki yapacak kesimlerin tercih edilecek,
Yol almas esnasnda toza neden olacak uygulamalar nedeniyle tozu en aza
indirecek sulama vb. uygulamalara zen gsterilecek,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

205

Yol almas srecinde aa kabilecek malzemelerin akarsu ortamna veya
civardaki doal habitatlara tahliyesi, yaban hayatna verebilecei zararlar gz nnde
bulundurularak mutlaka engellenecektir.

Proje kapsamnda inaat almalarnda kullanlacak malzemelerin temin edilmesi, i
makineleriyle tayc aralara yklenmesi, tanmas ve kullanlaca kesimlere boaltlmas
aamasnda da toz emisyonlar sz konusu olabilecektir. zellikle bu malzemenin elde
edilmesi ve ilenmesi aamasnda sulama ve ktrme gibi yntemlerle bu emisyonlarn
nne geilecektir. Bylece bitki rts bata olmak zere yakn evrede yabanl formlar
tarafndan deiik gereksinimlerin karlanmas amacyla kullanlan habitatlarn ve bu
kesimlerde bulunmas olas yabanl formlarn aa kan tozdan olumsuz etkilenmelerinin
nne geilecektir.

Grlt Faktr ve nlemler

naat faaliyetine balanmasyla birlikte inaat srecinin farkl kademelerinde grev
yapacak ok eitli kaynaktan, farkl dzeylerde grltler ortaya kacaktr. Yaban hayat
bileenleri arasnda birok tr insanlara gre daha dk iddetteki ses miktarndan bile
olumsuz etkilenebilmektedirler. Grltye veya yksek desibelde ses iddetine maruz kalan
yabanl formlar ya bulunduklar kesimden kaarak uzaklamakta, ya en yakn saklanma
alternatifini deerlendirmekte ya da o sreteki aktivite neyse onu yarm brakabilmektedirler.
Bu aktiviteler arasnda reme, beslenme, dinlenme, barnma gibi deiik faaliyetler sz
konusudur. Grlt kkenli rahatszlk tm bu aktiviteleri engelleyebilir ya da kesintiye
uratabilir. zellikle reme veya kuluka faaliyetine ara verilebilir ya da tamamen
sonlandrlabilir. Dier aktivitelere gre reme faaliyetinin olumsuz etkilenmesi belli bir
alanda mevcut populasyonun varl ve devamll asndan nem tamaktadr. zelikle
nadir ve birey saylar kritik olan trler asndan remenin herhangi bir nedenle
engellenmesinin sonular olduka ykc olabilecektir. Her yanyla istenmeyen bu durumun
nne geebilmek amacyla inaat sezonunun kuluka/reme dnemine rastlayan
dilimlerinde, grlt tamamen nlenemeyecei iin en azndan ortaya kan grltnn en
aza indirilmesini salayacak nlemler alnacak, makinelerin ayn anda altrlmamasna,
bakmlarnn dzenli olarak yaplmasna dikkat edilecektir.

Proje alan snrlar ierisinde farkl gereksinimlerini karlayabilmek amacyla doal
olarak bulunan yerel fauna bileenlerinin bazlar inaat aamasnda i makinelerinden,
iletme aamasnda ise cebri boru veya santral kaynakl ve deiik sreli ve iddetlerdeki
grltden rahatszlk duyabileceklerdir. Bu rahatszlk nedeniyle baz trler alandan geici
veya srekli olarak uzaklaabileceklerdir. naat faaliyetinin balad zaman diliminde
yrede kuluka faaliyetine balam veya balamak zere olan trler yannda zaman ierisinde
ikinci kulukaya yatabilecek trler sz konusu olabilecektir. makineleri ve aralardan
kaynaklanan grlt seviyesinin yksek olmas durumunda blgede reme faaliyeti ierisinde
olan trler arasndan kulukay, hatta yavru bakmn bile yarda brakma riskleri sz konusu
olabilecektir. Grlt dzeyinin en aza indirilebilmesine ynelik tedbir ve uygulamalarla
faaliyet sahas ve yakn evresini yurt olarak kullanan yabanl fauna bileenlerinin bu
kesimlerden geici veya srekli (g etme) olarak uzaklamalarna neden olabilecek bir
seviyenin altnda tutulmas salanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

206

Aralardan Kaynaklanabilecek Riskler ve nlemler

Sz konusu proje kapsamndatesis edilecek yaplarn ve inaatn trne bal olarak
farkl kesimlerde gerekletirilecek inaat almalar ile malzeme tanacak gzergahlarda
trafik sz konusu olacaktr. Faaliyetle balantl olarak yararlanlacak ulam yollarnn
yaknndaki kesimlerde srekli olarak yaayan veya geici sreler iin buralarda bulunan
yabanl formlar, ara kaynakl deiik risklerle kar karya kalacaklardr. Mekanik zararlar
dnda bunlardan en nemlileri kontaminasyon ve egzoz rnlerinin meydana getirebilecei
ldrc olmayan zehirlenme riskidir.

Proje alannda makinelerin bakm ve onarmlarnn tamir istasyonlarnda
gerekletirilmesi ve bakmlarnn periyodik olarak yaplmas planlanmakta olup, bu sayede
proje alannda aralardan kaynakl risklerin nne geilmesi hedeflenmektedir.

Korunan Lokal Fauna Bileenleriyle lgili Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Proje alannda reglatr ile santralin tesis edilecei kesimlerde akarsu ky bandnda
yaplacak almalar ncesinde bu kesimlerin fauna tarafndan yuva yeri olarak kullanlp
kullanlmadnn belirlenmesi amacyla inaat ncesi uzman desteine bavurulacaktr.
Ayrca almalar srasnda alanlarn veya tat srclerinin karlarna korunan lokal
fauna trlerine ait bireylerin kmas durumunda bu nadir tre ait bireylere zarar verilmemesi
iin yaplmas gerekenler, dikkat edilmesi gereken noktalar hakknda bilgilendirme
almalar yaplacaktr.

Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl, Merkez Av Komisyonu kararlar
dorultusunda hazrlanan 2013-2014 Av Dnemine ait koruma listelerinde bulunan trler iin
bu komisyon kararlarnda belirtilen koruma tedbirlerine uyulmas gereklidir. Tm bu
dzenlemeler ile;

Alanda grlen yabanl formlara ve bu yabanl formlar eitli ekillerde
destekleyen ve dzenli olarak kullanlmakta olan yaam alanlarna herhangi bir zarar
verilmesi
Yabanl formlarn zarar grmemeleri iin tanmas haricinde herhangi bir nedenle
yakalanmalar veya tutsak edilmeleri,
Yumurtalarn toplanmas veya l bile olsa bulundurulmalar engellenerek
kesinlikle yasaklanacak,
Faaliyet kapsamnda alacak elemanlarn alma ncesinde bu konuda
bilgilendirilmesi, nlem ve yasaklarn hatrlatlmas, gerekli bilgi notlarnn datlmas veya
grsel materyalin yer alaca afilerle bilgilendirmeler yaplacaktr.

V.1.11. Yeralt Suyuna Etkiler

Sz konusu proje kapsamnda reglatrn mansap kesiminde mevcut hidrojeolojik
koullarn deimesi beklenen bir durum deildir.Sonu olarak inceleme alannda yaplmas
planlanan projenin hidrojeolojik duruma etkisi gzkmemektedir (Ekosistem Deerlendirme
Raporu).

SAN. TC. A..
ED RAPORU

207

V.1.12. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla,
Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm
Kabiliyetleri ve Tarm rn Trleri, Tarm Arazilerinin Tarm D Amala Kullanm
le lgili Bilgiler, Mera Alanlar, Projenin 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi
Kullanm Kanunu, 4342 Sayl Mera Kanunu, 1380 Sayl Su rnleri Kanunu, 3573
Sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanun
Kapsamnda Deerlendirilmesi, Olas Etkilerin Deerlendirilmesi, Alnacak Tedbirler

Mansap Su Kullanm Haklar Raporuna gre proje alan snrlar ierisinde Yanik
Deresinin sularn kullanarak sulama yaplan 25 ha tarm alan bulunmaktadr. Bu arazilerde
halihazrdaki ekim oranlarna gre, Buday (8,75 ha), Arpa (3,75 ha), Yonca (3,75 ha),
Faslye (2,50 ha) , Meyve (2,0 ha), Sebze (1,75 ha) ayr (2,50 ha)tarm yapld tespit
edilmitir.

Proje alannda yer alan tarm alanlarnn bykl ED srecinin tamamlanmasnn
ardndan kamulatrma planlarnn hazrlanp onaylanmasndan sonra kesinlik kazanacaktr.


Proje alannda, 3573 Sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas
Hakknda Kanun kapsamnda yer alan zeytinlik alanlar bulunmamaktadr.

V.1.13. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla
Kesilecek Aalarn Tr ve Saylar, Mecere Tipi, Kapall, Kesilecek Aalarn
Blgedeki Orman Ekosistemi zerine Etkileri, Gerekli zinler, Grler, Projenin ya da
Bir Ksmnn Orman Alan Dnda Olmas Halinde Orman Alanlarna Mesafesi,
Etkilerin Deerlendirilmesi, Alnacak Tedbirler

Trkylmaz Reg. ve HES projesi Adana Orman Blge Mdrl snrlar ierisinde,
Gedikli ve Kzlaa Orman letme eflikleri snrlar ierisinde yer almakta olup, ED
nceleme ve Deerlendirme Formu EK-1/Ede verilmitir.

bulunmaktadr. 50 halk orman alanlar ierisindeki;

Meerenin letme ekli: Koru, Bozuk Koru,
Mevcut Tr ve Alt Trleri: z-k-M-Dy,
Meere tipleri: Gedikli serisinde OT, BkM, BMDy, Bz, zd1, Kzlaa serisinde
ise Bz, BKBt, zd1, OTtur.

Proje kapsamnda kesilecek aa says ise 1.500 adettir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

208

Kesilecek aalar nedeniyle orman ekosistemi ierisindeki flora trleri ve flora trleri
zerinde/iinde vb. yerlerini yaamak/konaklamak ve besin amacyla kullanan fauna trleri
olumsuz etkilenecektir. Fauna trleri arazinin hazrlanmasndan kaynakl antropojen etkiler
sebebi ile ve hareketli olmalarndan dolay evredeki alternatif alanlara g edecektir.
Dolays fauna trleri antrapojen etkilerinden etkilenmesi flora trlerine gre daha az
olacaktr. Flora trlerinin zellikle inaat almalar srasnda aa kacak tozdan
etkilenmeleri sz konusu olacaktr. naat aamasnda kan toz, zellikle bitkilerin
yapraklarnn zerinde bir tabaka oluturmakta, bitkilerin stomalarnn kapanmasna, gaz al-
veriinin engellenmesine neden olmaktadr. Belli bir zaman sonra bitkinin yapraklarnn
prsmesine, kurumasna ve dllenemeden solmasna neden olmaktadr. Ayrca ieklerin
dllenmesinde, zellikle tozlar stamenleri (erkek reme organlar) zerini kapatarak
tozlamann olmasn engellemektedir. naat aamasnda kan toz, zellikle bitkilerin
tozlamann olmasn engellemektedir. Bir yllk ya da iki yllk bitkilerde toz bitkilerin
dllenmesinde olumsuz bir rol oynamaktadr. Fakat ok yllk aa ya da al trlerinde bu
durum biraz daha tolere edilebilmektedir. ok yllk bitkilerin adaptasyonu bir ya da iki yllk
bitkilere gre daha kolay olmaktadr.

Ayrca, proje kapsamnda kesilecek aalarn ekosistem zerine yaratt etkiyi
minimize etmek amacyla yaplacak peyzaj onarm almalar ile telafi edilmeye alacak
olup, Peyzaj Onarm Plan EK-7de verilmitir.

V.1.14. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Kadar Yaplacak
lerde Kullanlacak Yaktlarn Trleri, zellikleri, Oluacak Emisyonlar

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda i makineleri tarafndan dizel yakt
kullanm olacaktr. makineleri tarafndan kullanlacak olan dizel yakt Feke le
Merkezindeki petrol istasyonunundan temin edilecektir.

Arazi artlarnda i makinelerinin kulland yakt miktar aracn tipine, yana,
bakmna, arazinin toporafyasna gre deimekle birlikte ortalama 12-20 lt/saat yakt
tketmektedirler.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda kullanlacak dizel yaktn zellikleri
Tablo 62de verilmitir.

Tablo 62. Dizel Yaktn zellikleri
zellikler Motorin
Dansite (younluk) 0.840(ort)
Su ve Tortu(%hac) 0.03(max)
Vizkozite(50 C,SSF) -
Vizkozite(37.8 C,SSU) 34-45
Kkrt(%Ar) 0.7(max)
Kl(%Ar) 0.01(max)
SAN. TC. A..
ED RAPORU

209

Parlama Nok.( C)min. 55
Akma Nok.( C)(yaz/k) 0/-5
Korozyon(bakr erit) No.3
Damtma %95 (hac.)( C) 370
Oktan says(RON) -
Tel(grPb/Lt) -
Setan Says 47(min)
Buhar Basn. Reid (kPa) -
Kaynak: Tpra

makinelerinde yakt olarak dizel yakt kullanmdan kaynakl NOx, CO ve SOx
emisyonlar meydana gelecektir.Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda yaplacak
almalar sonucu oluacak gaz emisyonlar ve ktlesel debileri; 1 saat ierisinde ayn yerde
ayn zamanda alacak ekipmanlar gz nne alnarak hesaplanmtr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda 1 saatlik zaman diliminde ayn yerde ayn
anda kullanlacak ekipmanlar ve ekipmanlarn yakt tketimi Tablo 63, i makinelerinden
kaynaklanan emisyon faktrleri ise Tablo 64de verilmitir.

Tablo 63. Makinelerinin Yakt Tketimi
Cinsi Adet alma Sresi
Birim Mazot
Tketimi(lt/s)
Toplam sarfiyat
Proje nitelerinin Yaplmas Srasnda
Kamyon 4 1 saat 15 60
Ykleyici
Ekskavatr
2 1 saat 15 30
Lastik Tekerlekli
Dozer
1 1 saat 20 20
Beton Pompas 1 1 saat 15 15
Transmikser 1 1 saat 15 15
Arazz 1 1 saat 10 10
Toplam 150 lt/s
letim Kanallarnn Yanna Servis Yolu Almas Srasnda
Ykleyici
Ekskavatr
1 1 saat 20 15
Lastik Tekerlekli
Dozer
1 1 saat 20 20
Titreimsiz Silindir 1 1 saat 25 10
Toplam 75 lt/s
GMS-1 Geirimli (Kum-akl) Ocanda
Ykleyici
Ekskavatr
1 1 saat 15 20
Toplam 30 lt/s
GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocanda
SAN. TC. A..
ED RAPORU

210

Ykleyici
Ekskavatr
1 1 saat 15 20
Toplam 30 lt/s

Tablo 64. Makinelerinden Kaynaklanan Emisyon Faktrleri
KRLETC DESEL (kg/m
3
)
Karbonmonoksitler (CO) 7,2
Hidrokarbonlar (HC) 16,3
Azot Oksitler (NOx) 26,6
Kkrt Oksitler (SOx) 4,8
PM 13,2
Kaynak: Compilation of Air Pollution Emission Factors Volume I: Stationary Point and Area Sources,
4thed.,AP-42, U.S. EPA, Office of Air Quality Planning and Standards, 1985, with updates through
September1991.
Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda proje nitelerinin yaplmas srasnda
kullanlacak i makinelerinin ayn anda alaca kabulyle, 1 saatlik zaman diliminde
maksimum yakt miktar yaklak 150 litre/saat (0,150 m
3
/saat)dir. Bu balamda yaplan
ktlesel gaz emisyon debi hesaplamalar aada verilmitir:

Karbonmonoksitler : 7,2 kg/m
3
x 0,150 m
3
/saat : 1,08 kg/saat
Kkrt Oksitler : 4,8 kg/m
3
x 0,150 m
3
Azot Oksitler : 26,6 kg/m
3
x 0,150 m
3
Hidrokarbonlar : 16,3 kg/m
3
x 0,150 m
3
PM : 13,2 kg/m
3
x 0,150 m
3
/saat :1,98 kg/saat

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda kullanlacak i
makinelerinin ayn anda alaca kabulyle, 1 saatlik zaman diliminde maksimum yakt
miktar yaklak 150 litre/saat (0,150 m
3
/saat)dir. Bu balamda yaplan ktlesel gaz emisyon
debi hesaplamalar aada verilmitir:

3
x 0,075 m
3
3
x 0,075 m
3
3
x 0,075 m
3
3
x 0,075 m
3
PM : 13,2 kg/m
3
x 0,075 m
3

GMS-1 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda kullanlacak i
3
/saat)tir. Bu balamda yaplan ktlesel gaz emisyon

3
x 0,03 m
3
3
x 0,03 m
3
3
x 0,03 m
3
3
x 0,03 m
3
PM : 13,2 kg/m
3
x 0,03 m
3
SAN. TC. A..
ED RAPORU

211

GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda kullanlacak i
3
/saat)dir. Bu balamda yaplan ktlesel gaz emisyon

3
x 0,03 m
3
3
x 0,03 m
3
3
x 0,03 m
3
3
x 0,03 m
3
PM : 13,2 kg/m
3
x 0,03 m
3

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak ktlesel gaz emisyon
debileri, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazete de yaymlanarak yrrle giren
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmeliinin Ek-2 Tablo 2.1de verilen
deerler ile karlatrlm ve Tablo 65te verilmitir.

Tablo 65. Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmeliinin Ek-2 Tablo 2.1 Saatlik
Ktlesel Debileri
Emisyonlar
Normal letme
artlarnda ve Haftalk
Gnlerindeki letme
Saatleri in Ktlesel
Debiler (kg/saat)
Proje
nitelerinin
Yaplmas
Srasnda
Aa
kacak
Ktlesel
Gaz
Emisyon
Debileri
(kg/saat)
letim
Kanallarnn
Yanna
Alacak
Servis
Yollarnn
Yaplmas
SrasndaAa
kacak
Ktlesel Gaz
Emisyon
Debileri
(kg/saat)
GMS-1
Geirimli
(Kum-akl)
Malz.
Ocann
letilmesi
SrasndaAa
kacak
Ktlesel Gaz
Emisyon
Debileri
(kg/saat)
GMS-2
Geirimli
(Kum-
akl)
Malz.
Ocann
letilmesi
Srasnda
Aa
kacak
Ktlesel
Gaz
Emisyon
Debileri
(kg/saat)
Bacadan
Baca
Dndaki
Yerlerden
Karbon
Monoksit
500 50 1,08 0,54 0,252 0,252
Kkrt
Dioksit
60 6 0,72 0,36 0,168 0,168
Azot
Dioksit
[NO
x
(NO
2

Cinsinden)]
40 4 3,99 1,2225 0,931 0,931
Toplam
Uucu
Organik
Bileikler
30 3

Hesaplanan saatlik ktlesel debi (kg/saat) deeri Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin
Kontrol Ynetmelii Ek-2 Tablo 2.1de verilen Normal iletme artlarnda ve haftalk i
gnlerindeki iletme saatleri iin verilen ktlesel debi (kg/saat) (Baca dndaki yerler)
deerleri ile karlatrldnda gaz emisyon ktlesel debilerinin ynetmelikte verilen snr
SAN. TC. A..
ED RAPORU

212

deerlerin altnda kald grlmtr. Bu nedenle hava kalitesine katk deerleri
hesaplanmamtr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda oluacak gaz emisyonlarn kontrol
edilmesi iin yeni ve bakml aralar kullanlacaktr. Kullanlacak tm i makinelerinin egzoz
gaz lmleri belirli periyotlarda yaptrlacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak gaz
emisyonlar ile ilgili;

03.07.2009 tarih ve 27277sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren ve
10.11.2012 tarih ve 28463 sayl Resmi Gazetede deiiklii yaymlanan Sanayi Kaynakl
Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
ve 14.09.2012 tarih ve 28411 sayl Resmi Gazete deiiklii yaymlanan evre Kanununca
Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelii
Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii
04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazete yaymlanan Egzoz Gaz
Emisyonu Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr.

V.1.15. Su Temini Sistemi Plan, Nereden Temin Edilecei, Suyun Arazinin
Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine Getirilecek lemler
Sonucu Meydana Getirilecek Atksularn Cins ve Miktarlar, Bertaraf Yntemleri,
Dearj Edilecei Ortamlar, Bir Kroki zerinde Atksu Hatlar le Varsa Artma Tesisi
Yerinin Gsterilmesi, Atksularn Biriktirilmesi Halinde Fosseptik Plannn Rapora
Eklenmesi, (Projenin Memba ve Mansab Dikkate Alnarak Su Kalitesinin lgili
Mevzuat Kapsamnda Bir Defaya Mahsus evre znine Esas lm ve
Deerlendirmesinin Yaplmas, Analiz Sonularnn Rapora Eklenmesi), (Alnacak
Gerekli Grler, zinler)

Su Kullanm Noktalar ve Su Temini

Sz konusu projenin inaat aamasnda alacak personelden kaynakl ve tozumann
nlenmesi amal su kullanm, iletme aamasnda ise alacak personelden kaynakl su
kullanm sz konusudur.

Proje kapsamnda kullanlacak ime ve kullanma suyu Gzpnar Ky Muhtarlna
ait ky emesinden temin edilecektir. Konu ile ilgili Gzpnar Ky Muhtarlnn gr
EK-1/Kda verilmitir. Gzpnar ky emesi kullanmna balanmadan nce, 17.02.2005
tarih ve 25730 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren nsani Tketim Amal
Sular Hakknda Ynetmelik (deiiklik: 31.07.2009 tarih ve 27305 sayl Resmi Gazete) Ek-
1deki parametrelere uygunluu kontrol edilecektir.

Tozumann nlenmesi amal kullanlacak su ise Yanik Deresinden temin
edilecektir. Bu konuda gerekli izinler inaata balamadan nce DS 6. Blge Mdrlnden
alnacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

213

Su Kullanm Miktarlar

naat Aamasnda Kullanlacak Su Miktar

alacak Personel Tarafndan Kullanlacak Su Miktar

Projenin inaat aamasnda toplam 70 kiinin altrlmas planlanmaktadr. Kii
bana gerekli su miktar Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalarnda (T -
1998, Prof. Dr.Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU) 150 lt/gn olarak
belirtilmitir. Bu balamda;

Toplam Su htiyac = alacak Personel Says x Kii Ba Kullanlacak Su Miktar
alacak Personel Says = 70 kii
Kii Ba Kullanlacak Su Miktar = 150 lt/kii-gn = 0,15 m
3
/kii-gn
Personelin Toplam Su htiyac = 70 x 150 lt = 10.500 lt/gn (10,5 m
3
/gn)

Tozumann nlenmesi in Kullanlacak Su Miktar

Projenin inaat aamasnda tozumann nlenmesi iin arazzle yaplacak sulamada 10
m
3
/gn su kullanlacaktr.

letme Aamasnda Kullanlacak Su Miktar

Projenin inaat aamasnda toplam 10 kiinin altrlmas planlanmaktadr. Kii
bana gerekli su miktar Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalarnda (T -
1998, Prof. Dr.Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU) 150 lt/gn olarak
belirtilmitir. Bu balamda;

Toplam Su htiyac = alacak Personel Says x Kii Ba Kullanlacak Su Miktar
Kii Ba Kullanlacak Su Miktar = 150 lt/kii-gn = 0,15 m
3
/kii-gn
Personelin Toplam Su htiyac = 10 x 150 lt = 1.500 lt/gn (1,5 m
3
/gn)

Atksu Miktar ve Cinsleri

naat Aamasnda Oluacak Atk Su Miktar

Projenin inaat aamasnda atksu kaynan, alacak personel tarafndan
kullanlacak su oluturmaktadr. Tozumann nlenmesi amal kullanlacak su
buharlaacandan atksu olarak deerlendirilmeyecektir.

alacak personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atk su miktar, kii bana 150
lt/gn su kullanld dikkate alnarak hesaplandnda (bu su tketiminin tamamnn atk suya
dnecei dnlmtr) alacak personelin oluturaca atksu miktar;

SAN. TC. A..
ED RAPORU

214

Toplam Atksu Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Kullanlacak Su
Miktar
Kii Ba Atksu Miktar = 150 lt/kii-gn = 0,15 m
3
/kii-gn
Toplam Atksu Miktar = 70 x 150 lt = 10.500 lt/gn (10,5 m
3
/gn)

Hi artlmam ve bir ileme tabi tutulmam tipik evsel atksularn zellikleri Tablo
66da verilmitir. Bu atksulardan kaynakl kirlilik yk aada detaylandrlmtr.

Tablo 66. Evsel Nitelikli Atksularn zellikleri
Parametre Atklarda Bulunan Deeri (g/kii-gn)
BO
5
45-54
KO 1,6 1,9 X BOI
5
Toplam Organik Karbon 0,6 1,0 X BOI
5
Askda Kat Madde (AKM) 170 220
Kum (norganik, 0,2 mm ve yukars) 5-15
Madeni Ya 10-30
Alkalinite (Kalsiyum karbonat Olarak, CaCO
3
) 20-30
Klorr 4 8
Toplam Azot 6 12
Organik Azot ~ 0,4 X Toplam N
Serbest Amonyak ~ 0,6 X Toplam N
Nitrat Azotu ~ 0-0,5 X Toplam N
Toplam Fosfor 0,6 4,5
Organik Fosfor ~ 0,3 X Toplam P
norganik (ortho-polifosfatlar) ~ 0,7 X P
Potasyum (K
2
O olarak) 2 - 6
Kaynak:S. J. Arceivala. (2002). evre Kirlilii Kontrolnde Atksu Artm. (eviren: V. Balman).

BOI
5
= 70 x 54 = 3.780 g BOI/gn
KOI = 1,9 x 3.780 = 7.182 g KOI/gn
Toplam Organik Karbon = 1 x 3.780 = 3.780 g TOC/gn
Askda Kat Madde (AKM) = 70 x 220 = 15.400 g/gn
Kum (norganik, 0,2 mm ve yukars = 70 x 15 = 850 g/gn
Madeni Ya = 70 x 30 = 2.100 g/gn
Alkalinite (Kalsiyum karbonat olarak CaCO
3
)= 70 x 30 = 2.100 g/gn
Klorr = 70 x 8 = 560 g/gn
Toplam Azot = 70 x 12 = 840 g/gn
Serbest Amonyak = 0,6 x 840 = 504 g/gn
Nitrat Azotu = 0,5 x 840 = 420 g/gn
Toplam Fosfor = 70 x 4,5 = 315 g/gn
Organik Fosfor = 0,3 x 315 = 94,5 g/gn
norganik (ortho-polifosfatlar) = 0,7 x 94,5 = 66,15 g/gn
Potasyum (K
2
O olarak) = 70 x 6 =410 g/gn

SAN. TC. A..
ED RAPORU

215

letme Aamasnda Oluacak Atk Su Miktar

alacak personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atk su miktar, kii bana 150
lt/gn su kullanld dikkate alnarak hesaplandnda (bu su tketiminin tamamnn atk suya
dnecei dnlmtr) alacak personelin oluturaca atksu miktar;

Toplam Atksu Miktar = i Says x Kii Ba Kullanlacak Su Miktar
alacak i Says = 10 kii
Kii Ba Atksu Miktar = 150 lt/kii-gn = 0,15 m
3
/kii-gn
Toplam Atksu Miktar = 10 x 150 lt = 1.500 lt/gn (1,5 m
3
/gn)

Hi artlmam ve bir ileme tabi tutulmam tipik evsel atksularn zellikleri Tablo
66da verilmitir. Bu atksulardan kaynakl kirlilik yk aada detaylandrlmtr.

BOI
5
= 10 x 54 = 540 g BOI/gn
KOI = 1,9 x 540 = 1.026 g KOI/gn
Toplam Organik Karbon = 1 x 540 = 540 g TOC/gn
Askda Kat Madde (AKM) = 10 x 220 = 2.200 g/gn
Kum (norganik, 0,2 mm ve yukars = 10 x 15 = 150 g/gn
Madeni Ya = 10 x 30 = 300 g/gn
Alkalinite (Kalsiyum karbonat olarak CaCO
3
)= 10 x 30 = 300 g/gn
Klorr = 10 x 8 = 80 g/gn
Toplam Azot = 10 x 12 = 120 g/gn
Serbest Amonyak = 0,6 x 120 = 72 g/gn
Nitrat Azotu = 0,5 x 120 = 60 g/gn
Toplam Fosfor = 10 x 4,5 = 45 g/gn
Organik Fosfor = 0,3 x 45 = 13,5 g/gn
norganik (ortho-polifosfatlar) = 0,7 x13,5 = 9,45 g/gn
Potasyum (K
2
O olarak) = 10 x 6 =60 g/gn

Bertaraf

Projenin inaat ve iletme aamasnda oluacak atksu paket artma tesisinde
artlacaktr. antiyenin en dk kotlu mevkiine kurulacak olan paket artma tesisi, aktif
amur esasna gre alacaktr. Paket artma tesisinde, n ktrme haznesi, dengeleme
haznesi, biyolojik reaktr vb. niteler bulunacaktr. Bylece evsel nitelikli atksuyun
dorudan su ortamna dearj edilmesi nlenecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

216

ekil 62. Paket Artma Tesisi Akm emas

Paket artma tesisi iin 29.04.2005 tarih ve 2005/5 sayl Atksu Artma Tesisleri Proje
Onay genelgesi kapsamnda Atksu Artma Tesisi Projesi hazrlatarak ilgili
mercilerden projesi onaylatlacaktr.

Paket artma tesisi k sular,31.12.2004 tarihli ve 25687 sayl Resmi Gazetede
(deiiklik. 25.03.2012 tarih ve 28244 Resmi Gazete) yaymlanarak yrrle giren Su
Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde verilen Tablo 21.1de Evsel Nitelikli Atksularn Alc
Ortama Dearj Standartlarve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayl Resmi Gazete yaymlanarak
yrrle giren Su rnleri Ynetmelii Ek 6da verilen snr deerlerisalayacak ekilde
iletilecektir.

Paket artma tesisi k sular, Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde verilen Tablo
21.1de verilen snr deerleri ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su rnleri Ynetmelii Ek 6da verilen snr deerleri ile
20.03.2010 tarih 27527 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Atksu Artma Tesisleri Teknik
Usuller Tebliinin Madde 22.de verilen snr deerleri salad takdirde inaat aamasnda
kuru dnemde oluacak tozun minimize edilmesi amacyla arazzlerde sulama suyu olarak
kullanlacaktr. letme aamasnda ise Yanik Deresine dearj edilecektir.

Paket artma tesisi k sularnn dearj iin, 29.04.2009 tarihli ve 27214 sayl Resmi
Gazetede yaymlanan evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda
Ynetmelik uyarnca, alc ortama yaplacak dearj konulu evre zni Adana evre ve
ehircilik l Mdrlnden alnacaktr.

Arazzle
Sulama
SAN. TC. A..
ED RAPORU

217

V.1.16. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Meydana
Gelecek Kat Atklarn Cins ve Miktarlar, Bu Atklarn Nerelere Tanacaklar veya
Hangi Amalar in Kullanlacaklar

Sz konusu projenin arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda oluacak kat atk
cinsleri;

alacak Personelden Kaynakl Evsel Nitelikli Kat Atk,
Ambalaj Atklar,
Hafriyat Atklar,
Tbbi Atk,
Tehlikeli Atklar,
Atk Pil ve Akmlatr,
mrn Tamamlam Lastikler (TL),
Bitkisel Atk Yalar,
Makinelerinden Kaynakl Atk Yalar
Artma amurudur.

1- Evsel Nitelikli Kat Atklar ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda altrlmas planlanan 70 kiiden
kaynakl evsel nitelikli kat atk meydana gelecektir. TUK Belediye Atk statistikleri 2010
verilerine gre bir kiinin gnlk kat atk retimi 1,15 kg/gn olarak kabul edilmitir. Bu
balamda;

Evsel Nitelikli Kat Atk Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Gnlk
Kat Atk retimi
= 70 x 1,15 kg/gn = 80,5 kg/gn

Evsel nitelikli kat atklarn bertarafnda ncelikle, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl
Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin
(deiiklik: 05.04.2005 tarih ve 25777 say) 18. Maddesinde belirtildii gibi denizlere,
gllere ve benzeri alc ortamlara, caddelere dklmesinin yasak olduu konusunda alacak
personeller ve ilgililer uyarlacaktr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak evsel nitelikli kat atklar,
atk depolama alannda byk p konteynrlarnda dier atklardan ayr olarak depolanacak
ve belirli periyotlar ile faaliyet sahibinin kendi imkanlar tanarak ile Adana Bykehir
Belediyesi Entegre Kat Atk Bertaraf Tesisine verilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak kat
atklarla ilgili;

(deiiklik: 05.04.2005 tarih 25777 sayl Resmi Gazete) Kat Atklarn Kontrol
Ynetmelii,
(mlga) evre ve Orman Bakanl, evre Ynetimi Genel Mdrl Kat Atk
Genelgesi hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

218

2- Ambalaj Atklar ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda ortaya kacak olan ambalaj atklar;
makine ve ekipmanlarn kaplar, cam, ie, metal kutu vb. tr atklardr.

Evsel nitelikli kat atklarn kompozisyonu ile ilgili ulusal dzeyde yaplm olan tek
alma (mlga) Devlet statistik Enstits (D..E.) tarafndan 1993 ylnda
gerekletirilmitir. Yaplan bu almada evsel nitelikli kat atklarn %12sinin geri
kazanlabilir atk olduu kabul edilmitir.

Evsel nitelikli kat atk miktarnn %12si ambalaj atk olarak aa kaca kabul
edilmitir. Bu balamda;

Ambalaj Atk Miktar = Evsel Nitelikli Kat Atk Miktar x 0,12
= 80,5 kg/gn x 0,12 = 9,66 kg/gn

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak ambalaj atklar, kullanlan
malzemeye ve olutuu kaynaa baklmakszn, evre kirliliinin azaltlmas, dzenli
depolama tesislerinden azami ekilde istifade edilmesi ve ekonomiye katkda bulunulmas
amacyla atk depolama alannda dier atklardan ayr olarak olutuklar yerde biriktirilecek,
24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj
Atklarnn Kontrol Ynetmelii dorultusunda evre lisans alm firmalara verilerek
bertaraf salanacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak ambalaj
atklar ile ilgili;

24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi
olan Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

3- Hafriyat Atklar ve Bertaraf

Sz konusu proje kapsamnda reglatr, iletim kanal 1 ve 2, iletim tneli, ykleme
havuzu, cebri boru ve santral binasnn yaplmas srasnda hafriyat almas yaplacaktr.
Hafriyat almalar srasnda 201.688,25 m
3
kaz fazlas malzeme aa kacaktr.

Proje kapsamnda aa kacak kaz fazlas malzemenin yaklak % 15ini bitkisel
topran oluturaca ngrlmektedir. Yani, 30.250 m
3
bitkisel toprak, 171.438,25 m
3
kaz
fazlas malzeme aa kacaktr.
Malzeme Depolama Alan-1, Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-2 Kaz Fazlas Malzeme
Depolama Alan-3 olmak zere 3 adet kaz fazlas malzeme depolama alan belirlenmitir.
Konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrlne gr sorulmutur. DS 6. Blge Mdrl
tarafndan; Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 iin Yanik (Panik) Deresinden, Kaz
Fazlas Malzeme Depolama Alan-2 ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-3 iin kuru
dere yataklarndan dere st evinden itibaren 50er metre sal sollu eritvari sahann
SAN. TC. A..
ED RAPORU

219

yaplama ve faaliyet dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili yaz EK-1/Dde
verilmitir.

Kaz fazlas malzeme depolama alanlarnda kaz fazlas malzeme ve bitkisel toprak
birbirinden ayr olarak depolanacak, toz oluumu, rzgar ve su erozyonunun etkilerini en aza
indirmek iin belli aralklarla sulamas yaplacak, rzgar ve yatan kaynaklanacak
erozyonun olumamas iin zeri imlendirilecek ve gerekirse etrafna ta setler ekilecektir.
naat aamasnn bitmesinin ardndan yaplacak peyzaj almalarnda tekrar kullanlarak
deerlendirilecektir.

Proje kapsamnda oluacak kaz fazlas malzemeler kesinlikle dere yataklar
dklmeyecek ve yatak kesiti daraltlmayacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak Kaz
Fazlas Malzeme atklaryla ilgili;

(deiiklik: 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Resmi Gazete) Hafriyat Topra, naat ve
Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii,

(deiiklik: 11.07.2013 tarih ve 28704 sayl Resmi Gazete) Toprak Kirliliinin Kontrol ve
Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelii,

Dere Yataklar ve Taknlar ile ilgili 2006/27 sayl Babakanlk Genelgesi hkmlerine

1 - l, ile ve belde gibi byk ve orta lekteki planl yerleim yerleri ile mevzii
planlara gre yaplan kk lekteki her trl yerleim birimlerine ait imar planlarnn
dzenlenmesi esnasnda Devlet Su leri Genel Mdrl'nn (DS) tedbir ve tavsiyelerine

2 - eitli kullanm alanlar oluturmak maksadyla derelerin zeri, zaruri hallere
mnhasr olmak zere DS Genel Mdrlnn izni alndktan sonra gerekletirilecek
ilemler hari, kesinlikle kapatlmayacaktr. Bunun dnda dere yataklarnda
gerekletirilecek her trl yaplar ilgili kurum veya kurulularca onayl bir projeye
dayandrlacaktr.

3 - Dere yataklar zerine her ne sebeple olursa olsun yaplacak kpr ve menfez gibi
sanat yaplar ile dere yataklar zerinden veya snrndan geirilecek enerji nakil hatt, yol,
petrol-doal gaz boru hatt, telefon hatt, ime suyu ve kanalizasyon hatlar ve benzerleri gibi
eitli kurulularca deiik maksatl yaplar ina edilmeden nce DS'nin ilgili Blge
Mdrlklerinden mutlak surette gr alnacak ve yaplacak tesislerin bu gre uygun
olarak inas salanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

220

4- Tbbi Atklar ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda antiye tesisi ierisinde salk birimi
kurulacak ve iyeri hekimi bulundurulacaktr. Olabilecek i kazalarna tbbi mdahale sonucu
tbbi atk aa kacaktr.

Proje alannda meydana gelebilecek nemli yaralanmalarda le ve le ait en yakn
salk kurulularndan yararlanlacaktr. Tbbi atk miktar olabilecek i kazalarna vb.
olaylara bal olup, Yardm, N., Dirimee, V., Varol, ., Mollahalilolu, S. (Refik Hfzshha
Merkezi Bakanl) tarafndan yaplan almada bykehirlerde kii bana yllk tbbi atk
miktarnn 0,42 ile 1,86 kg arasnda deitii grlmektedir.

Kii bana yllk tbbi atk miktar 1,86 kg olarak kabul edilmitir. Bu balamda;

Toplam Tbbi Atk Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Yllk Tbbi Atk
Miktar
Toplam Tbbi Atk Miktar = 70 x 1,86 kg/yl / 365 gn = 0,356 kg/gn

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak tbbi atklar atk depolama
alannda dier atklar ile kartrlmayacak ve szdrmaz zellikteki tbbi poetlerde
biriktirilecek ve tbbi atk toplama lisansna sahip aralara teslim edilecektir. Ardndan ise
evre izin ve lisans alm olan tbbi atk bertaraf/tbbi atk sterilizasyon tesislerine
gnderilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak tbbi
atklarla ilgili;

(deiiklik: 03.12.2011 tarih ve 28131 sayl Resmi Gazete) Tbbi Atklarn Kontrol
Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

5- Tehlikeli Atklar ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda atk yalarla kontamine olmu stb
atklar, ambalaj atklar, floresan vb. tehlikeli atklar oluacaktr. Proje kapsamnda
oluabilecek tehlikeli atk miktar hakknda net bir bilgi verilememektedir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak tehlikeli
atklarla ilgili;

14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren(deiiklik: 30.10.2010 tarih ve 27744 sayl Resmi Gazete) Tehlikeli Atklarn
Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

6- Atk Pil ve Akmlatrler ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda atk piller mobil telsizler, el feneri, seyyar
radyo vb. malzemelerin kullanlmas sonucu oluacaktr. Atk pil miktar miktar, Ylmaz. E.,
stanbul linde Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii Uygulamalar ve
SAN. TC. A..
ED RAPORU

221

Karlalan Glklerle lgili zm nerileri isimli almada Trkiyede pil tketiminin
yllk kii ba 3-4 pil arasnda deitii grlmektedir.

Kii bana yllk atk pil miktar 4 olarak kabul edilmitir. Bu balamda;

Toplam Atk Pil Atk Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Yllk Atk Pil
Miktar
= 70 x 4 adet/yl = 280 adet/yl

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak atk piller, atk depolama
alannda dier atklardan ayr olarak toplanacak, pil rnlerinin datmn ve satn yapan
iletmelerce veya belediyelerce oluturulacak toplama noktalarna teslim edilecektir.

Ak deiimleri, altyaps yeterli olan yetkili servislerde yaplacak ve atk
akmlatrler yetkili servise teslim edilecektir. Dolays ile proje alannda atk akmlatr
olumas beklenmemektedir. Ancak proje alannda atk akmlatr olmas durumunda antiye
tesisi ierisinde szdrmasz zemin zerinde teslim edilene kadar bekletilecektir. Atk
akmlatrler burada 90 gnden daha fazla kesinlikle bekletilmeyecektir.

atklarla ilgili;

(deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve Akmlatrlerin

7- mrn Tamamlam Lastikler (TL) ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat alacak aralarn lastik deiimleri dzenli olarak
yetkili servislerde yaplacaktr. Dolays ile proje alannda TL olumas beklenmemektedir.
Ancak, arazide artlarna bal olarak lastik paralanmas vb. nedenler sonucu mrn
tamamlam lastik oluabilir. Arazide lastik paralanmas vb. nedenler sonucu mrn
tamamlam lastik olumas durumda saylar hakknda net bir bilgi verilememektedir.

Proje alannda mrn tamamlam lastikler olumas durumunda, lastik datmn
yapan, satn yapan iletmelere veya yetkili tayclara teslim edilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak mrn
tamamlam lastikler ile ilgili;

mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmeliine (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve
27537 sayl Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

8- Bitkisel Atk Yalar ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak personelin yemeklerinin antiye
alannda yaplmas planlanmaktadr. antiye alannda yemek yaplmas sonrasda bitkisel atk
yalar aa kacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

222

Bitkisel Atk Yalarn Ynetimi, evre Ynetimi Genel Mdrl, Nisan-2010,
tarafndan yaplan almada kii ba yllk bitkisel ya kullanm 21 kgdr. Trkiyede her
yl yaklak 1,7 milyon ton bitkisel ya tketilmektedir. Ya rafinasyon prosesi sonucu ve
elde edilen yan tketimi sonucu yaklak 350 bin ton bitkisel atk ya olutuu tahmin
edilmektedir.

Yukardaki veriler dikkate alndnda; tketilen ya miktarnn yllk %20,58i atk
ya miktarn oluturmaktadr. Kii bana yllk tketilen ya miktarnn % 20,58i atk ya
miktarkabul edilmitir. Bu balamda;

Bitkisel Atk Ya Miktar = alacak Personel Says x 21 kg/yl x %20,58 / 365
gn = 70 x 21 kg/yl x %20,58 /365 gn = 0,828 kg/gn

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak bitkisel atk yalar, atk
depolama alannda dier atklar ayr olarak i ve d yzeyleri korozyona dayankl bidon,
konteyner ve tank gibi toplama kaplarnda biriktirilerecektir. Biriktirilen bitkisel atk yalar
evre lisans alm tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine gnderilecektir.
Atk ya sevkyatnda ulusal atk tama formu kullanlarak her tamadan sonra bunlarn bir
kopyasn Adana Valiliine gnderilecektir. Ayrca bu belgeler be yl sre ile saklanacak ve
gerektiinde yetkilileri ibraz edilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak bitkisel
atk yalar ile ilgili;

Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl
Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

9- Makinelerinden Kaynakl Atk Yalar ve Bertaraf

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak i makinelerinin ya deiimleri
alt yaps yeterli olan yetkili servislerde yaplacaktr. Dolays ile proje alannda i
makinelerinde kaynakl atk ya oluumu beklenmemektedir. Ancak, arazide artlarna bal
olarak i makinelerinden kaynakl atk ya olumas durumunda miktar hakknda net bir bilgi
verilememektedir.

Proje alannda atk ya olumas durumunda antiye tesisi ierisinde, Atk Yalarn
Kontrol Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f bendinde belirtilen, zemin szdrmaszl
salanm, dklmelere kar geirimsizlii salamak iin epoksi boya, geo membran vb.
tecrit malzemeleri ile kapsalnm, kalnl en az 25 cm olan betonarme zemin zerinde,
krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan, diplerinde toplanabilecek kat veya
amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli dzenee sahip olan tank/konteynerlerde
depolanacaktr.

ayr depolanacaktr. Farkl kategorideki yalart kartrlmayacak olup, evre lisans alm

SAN. TC. A..
ED RAPORU

223

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak i
makinelerinden kaynakl atk yalar ile ilgili;

(deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Yalarn Kontrol

10- Artma amuru

Kii bana gnde 0,15-0,20 kg
3
amur retilecei kabul edilmitir. Bu balamda

Artma amuru Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Gnlk amur
retimi
= 70 x 0,20 kg/gn = 14 kg/gn

Paket atksu artma tesisinden kaynakl oluacak olan artma amurlar, Tehlikeli
Atklarn Kontrol Ynetmeliine gre analizleri yaptrlarak tehlikeli atk olup, olmad
belirlenecektir. Analiz sonularna gre atk amurlarnn tehlikeli atk kmamas durumunda
artma amurlar, 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair Ynetmelik hkmleri dorultusunda II. Snf
dzenli depolama alanlarnda depolanarak nihai bertaraf salanacaktr. Tehlikeli atk kma
durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede (deiiklik: 30.03.2010
tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliinin ilgili hkmleri uyarnca evre izin ve lisansl tehlikeli atk geri kazanm ve
bertaraf tesislerine verilerek bertaraf edilecektir. Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda
aa kacak kat atklar ve bertaraflar zet olarak Tablo 67de verilmitir.

3
Sanin, F., D., 2007
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

224

Tablo 67. Arazinin Hazrlanmas ve naat Aamasnda Aa kacak Kat Atklar ve Bertaraflar
Atk Cinsi Atk Miktar Bertaraf
Evsel Nitelikli Kat Atk 80,5 kg/gn
Evsel nitelikli kat atklarn bertarafnda ncelikle, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazete'de
yaymlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin (deiiklik: 05.04.2005 tarih ve
25777 say) 18. Maddesinde belirtildii gibi denizlere, gllere ve benzeri alc ortamlara, caddelere
dklmesinin yasak olduu konusunda alacak personeller ve ilgililer uyarlacaktr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak evsel nitelikli kat atklar, byk p
konteynrlarnda dier atklardan ayr olarak depolanacak ve belirli periyotlar ile faaliyet sahibinin kendi
imkanlar tanarak ile Adana Bykehir Belediyesi Entegre Kat Atk Bertaraf Tesisine verilecektir.

Oluacak evsel nitelikli kat atklarn bertarafnda, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii (deiiklik: 05.04.2005 tarih ve 25777
say) ve (Milga) evre ve Orman Bakanl, evre Ynetimi Genel Mdrl Kat Atk Genelgesi
Ambalaj Atklar 9,66 kg/gn
Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak ambalaj atklar, kullanlan malzemeye ve
olutuu kaynaa baklmakszn, evre kirliliinin azaltlmas, dzenli depolama tesislerinden azami
ekilde istifade edilmesi ve ekonomiye katkda bulunulmas amacyla dier atklardan ayr olarak
olutuklar yerde biriktirilecek, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii dorultusunda evre lisans alm firmalara
verilerek bertaraf salanacaktr.

Oluacak ambalaj atklarnn bertarafnda, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.
Kaz Fazlas Malzeme
Hafriyat almalar srasnda
201.688,25 m
3
kaz fazlas
malzemesi aa kacaktr.

Proje kapsamnda aa kacak
kaz fazlas malzemenin yaklak
% 15ini bitkisel topran
oluturaca ngrlmektedir.
Yani, 30.250 m
3
bitkisel toprak,
171.438,25 m
3
kaz fazlasmalzeme
Proje kapsamnda aa kacak olan kaz fazlas malzemenin uygun nitelikte olanlar geri dolgu ve
mevcut yollarn stabilizasyonu ile yeni alacak servis yollarnn dzenlenmesinde kullanlacaktr. Kaz
fazlas malzemenin artan ksm iin Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1, Kaz Fazlas Malzeme
Depolama Alan-2 Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-3 olmak zere 3 adet kaz fazlas malzeme
depolama alan belirlenmitir. Konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrlne gr sorulmutur. DS 6. Blge
Mdrl tarafndan; Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 iin Yanik (Panik) Deresinden, Kaz
Fazlas Malzeme Depolama Alan-2 ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-3 iin kuru dere
yataklarndan dere st evinden itibaren 50er metre sal sollu eritvari sahann yaplama ve faaliyet
dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili yaz EK-1/Ede verilmitir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

225

aa kacaktr.

Kaz fazlas malzeme depolama alanlarnda kaz fazlas malzeme ve bitkisel toprak birbirinden ayr
olarak depolanacak, toz oluumu, rzgar ve su erozyonunun etkilerini en aza indirmek iin belli
aralklarla sulamas yaplacak, rzgar ve yatan kaynaklanacak erozyonun olumamas iin zeri
imlendirilecek ve gerekirse etrafna ta setler ekilecektir. naat aamasnn bitmesinin ardndan
yaplacak peyzaj almalarnda tekrar kullanlarak deerlendirilecektir.

Proje kapsamnda oluacak kaz fazlas malzeme kesinlikle dere yataklar dklmeyecek ve yatak kesiti
daraltlmayacaktr.

Kaz fazlas malzeme ile ilgili tm ilemlerde 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Resmi Gazete) Hafriyat
Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii ve 08.06.2010 tarih ve 27605 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 11.07.2013 tarih ve 28704 sayl Resmi Gazete)
Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelii ve
09.09.2006 tarih ve 26284 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Dere Yataklar ve
Taknlar ile ilgili 2006/27 sayl Babakanlk Genelgesi hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Tbbi Atklar 0,356 kg/gn
Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak tbbi atklar dier atklar ile kartrlmayacak
ve szdrmaz zellikteki tbbi poetlerde biriktirilecek ve tbbi atk toplama lisansna sahip aralara teslim
edilecektir. Ardndan ise evre izin ve lisans alm olan tbbi atk bertaraf/tbbi atk sterilizasyon
tesislerine gnderilecektir.

Oluacak tbbi atklarn bertarafnda, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanan
(deiiklik: 03.12.2011 tarih ve 28131 sayl Resmi Gazete) Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii
Tehikeli Atklar
Proje kapsamnda oluabilecek
tehlikeli atk miktar hakknda net
bir bilgi verilememektedir.
14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.10.2010
tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.
Atk Pil ve
Akmlatrler
Atk Pil 280 adet/yl
Atk akmlatr miktar hakknda
net bir bilgi verilememektedir.
Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak atk piller, dier atklardan ayr olarak
toplanacak, pil rnlerinin datmn ve satn yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulacak
toplama noktalarna teslim edilecektir.

Ak deiimleri, altyaps yeterli olan yetkili servislerde yaplacak ve atk akmlatrler yetkili servise
teslim edilecektir. Dolays ile proje alannda atk akmlatr olumas beklenmemektedir. Ancak proje
alannda atk akmlatr olmas durumunda antiye tesisi ierisinde szdrmasz zemin zerende teslim
edilene kadar bekletilecektir. Atk akmlatrler burada 90 gnden daha fazla kesinlikle
bekletilmeyecektir.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

226

Oluacak atk pil ve akmlatrlerin bertarafnda, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve
Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
mrn Tamamlam
Lastikler
Arazinin hazrlanmas ve inaat
alacak aralarn lastik
deiimleri dzenli olarak yetkili
servislerde yaplacaktr. Dolays
ile proje alannda TL olumas
beklenmemektedir. Ancak, arazide
artlarna bal olarak lastik
paralanmas vb. nedenler sonucu
mrn tamamlam lastik
oluabilir. Arazide lastik
mrn tamamlam lastik
olumas durumda saylar
hakknda net bir bilgi
verilememektedir.
Proje alannda mrn tamamlam lastikler olumas durumunda, lastik datmn yapan, satn yapan
iletmelere veya yetkili tayclara teslim edilecektir.

Oluacak mrn tamamlam lastiklerin bertarafnda, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmeliine (deiiklik:
30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Bitkisel Atk Yalar 0,828 kg/gn
Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda aa kacak bitkisel atk yalar dier atklar ayr olarak i
ve d yzeyleri korozyona dayankl bidon, konteyner ve tank gibi toplama kaplarnda biriktirilerecektir.
Biriktirilen bitkisel atk yalar evre lisans alm tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf
tesislerine gnderilecektir. Atk ya sevkyatnda ulusal atk tama formu kullanlarak her tamadan
sonra bunlarn bir kopyasn Adana Valiliine gnderilecektir. Ayrca bu belgeler be yl sre ile
saklanacak ve gerektiinde yetkilileri ibraz edilecektir.

Oluacak bitkisel atk yalarn bertarafnda; 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (deiiklik: 30.03.2010 tarih
ve 27537 sayl Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

227

Makineleri Kaynakl
Atk Yalar
aamasnda alacak i
makinelerinin ya deiimleri alt
yaps yeterli olan yetkili
ile proje alannda i makinelerinde
kaynakl atk ya oluumu
artlarna bal olarak i
makinelerinden kaynakl atk ya
olumas durumunda miktar
verilememektedir.
Proje alannda atk ya olumas durumunda antiye tesisi ierisinde, Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f bendinde belirtilen, zemin szdrmaszl salanm, dklmelere
kar geirimsizlii salamak iin epoksi boya, geo membran vb. tecrit malzemeleri ile kapsalnm,
kalnl en az 25 cm olan betonarme zemin zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan,
diplerinde toplanabilecek kat veya amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli dzenee sahip
olan tank/konteynerlerde depolanacaktr.

Aa kacak atk yalarn analizleri yaptrlacak ve atk ya kategorilerine gre ayr ayr depolanacaktr.
Farkl kategorideki yalart kartrlmayacak olup, evre lisans alm tesislere verilecektir.

Oluacak atk yalarn bertarafnda, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii ve 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliine (deiiklik: 30.10.2010 tarih ve 27744 sayl Resmi Gazete)
Artma amuru 14 kg/gn
Paket atksu artma tesisinden kaynakl oluacak olan artma amurlar, Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliine gre analizleri yaptrlarak tehlikeli atk olup, olmad belirlenecektir. Analiz
sonularna gre atk amurlarnn tehlikeli atk kmamas durumunda artma amurlar, 26.03.2010 tarih
ve 27533 sayl Resmi Gazetede yaymlanaraka yrrle giren Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair
Ynetmelik hkmleri dorultusunda II. Snf dzenli depolama alanlarnda depolanarak nihai bertaraf
salanacaktr. Tehlikeli atk kma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl R.esmi Gazetede
(deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliinin ilgili hkmleri uyarnca evre izin ve lisansl tehlikeli atk geri kazanm ve bertaraf
tesislerine verilerek bertaraf edilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

228

V.1.17.Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yaplacak
ler Nedeni le Meydana Gelecek Vibrasyon, Grltnn Kaynaklar ve Seviyesi,
Kmlatif Deerler

Zamanlama tablosundan da grlecei zere ncelikle ulam ve servis yollar
alacaktr. Ardndan srasyla reglatr inaat, iletim yaplar inaat, ykleme havuzu
inaat, cebri boru ve santral binas inaat yaplacaktr.

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda 1 adet
ykleyici ekskavatr, 1 adet lastik tekerlekli dozer, 1 adet silindir, 2 adet kamyon kullanlmas
planlanmaktadr.

Proje nitelerinin inas srasnda toplam 4 adet kamyon, 2 adet ykleyici ekskavatr,
1 adet lastik tekerlekli dozer, 1 adet beton pompas, 1 adet transmikser ve 1 adet arazz
kullanlacaktr. GMS-1 ve GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda ise 1
adet kamyon, 1 adet ykleyici ekskavatr kullanlacaktr.

letim Kanallarnn Yanna Alacak Servis Yollarnn Yaplmas Srasnda
Oluacak Grlt

letim Kanallarnn Yanna Alacak Servis Yollarnn Yaplmas
Srasndakullanlacak i makinelerinin motor gc seviyeleri Tablo 68de verilmitir.

Tablo 68. letim Kanallarnn Yanna Servis Yolu Almas Srasnda Kullanlacak Makineleri
Saylar veMotor Gc Seviyeleri
Makinesi Ad Adedi Gc (P= kW)
Ykleyici Ekskavatr 1 170 Hp=~127 kW
Lastik Tekerlekli Dozer 1 232 Hp=~173 kW
Titreimsiz Silindir 1 150 Hp=~ 112 kW
Kamyon 2 125 Hp=~ 93 kW

makinelerinin, 500-4000 Hz arasndaki drt oktav bandndaki toplam ses gc dzeylerinin
hesaplanmas iin toplam ses gc dzeylerinin hesaplanmas iin 30.12.2006 tarih ve 26392
sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ak Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan
evredeki Grlt Emisyonu ile lgili Ynetmelik (200/14/AT)in Msade Edilen Ses G
Seviyeleri ve Grlt aretlemesi ve Standartlar adl 5. maddesinde motor gc seviyelerine
gre verilen formller kullanlm olup, Tablo 69daverilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

229

Tablo 69. Tehizat Tipi ve Bunlarn Net G Seviyelerine Uygun Olarak Tanmlanan Ses Gc
Seviyeleri
Tehizatn tipi
Net kurulu g P (kW)
Elektrik gc P
el
(1)

(kW) Uygulama
ktlesi, m (kg)
Kesme genilii L
(cm)
Msaade edilen ses gc
seviyesi dB/1 pW
3 Ocak
2004den
itibaren
3 Ocak
2006dan
itibaren
Sktrma makineleri (titreimli silindirler,
titretirici levhalar, titreimli ekiler)
P < 8 108 105
8 < P < 70 109 106
P > 70 89 + 11 log P 86 + 11 log P
Paletli dozerler, paletli ykleyiciler, paletli
kazc ykleyiciler
P < 55 106 103
P > 55 87 + 11 log P 84 + 11 log P
Tekerlekli dozerler, tekerlekli ykleyiciler,
tekerlek kazc-ykleyiciler, damperli
kamyonlar, greyderler, ykleyici tipli toprak
doldurmal sktrclar, iten yanmal motor
tahrikli kar arlkl hidrolik kaldrmal
kamyonlar, hareketli vinler, sktrma
makineleri (titreimsiz silindirler), kaldrm
perdah makineleri, hidrolik g oluturma
makineleri
P < 55 104 101
P > 55 85 + 11 log P 82 + 11 log P
Kazclar, eya tamak iin yk asansrleri,
yap (konstrksiyon) vinleri, motorlu
apalama makineleri
P < 15 96 93
P > 15 83 + 11 log P 80 + 11 log P
Elle tutulan beton krclar ve deliciler
m< 55 107 105
15< m < 30 94 + 11 log m 92 + 11 log m
m > 30 96 + 11 log m 94 + 11 log m
Kule vinleri 98 + log P 96 + log P
Kaynak ve g jeneratrleri
P
el
< 2 97 + logP
el
95 + logP
el
2<P
el
< 10 98 + logP
el
96 + logP
el
P
el
> 10 97 + logP
el
95 + logP
el
Kompresrler
P < 15 99 97
P > 15 97 + 2 log P 95 + 2 log P
im bime makineleri, im dzeltme/im
kenar dzeltme makineleri
L < 50 96 94
50< L < 70 100 98
70< L < 120 100 98
(2)
L > 120 105 103

SAN. TC. A..
ED RAPORU

230

makinelerinin motor gc (kW) ve Tablo 69daki formller dikkate alnarak i makinelerinin
ses gc seviyeleri hesaplanmtr.

Ykleyici Ekskavatr;

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda kullanlacak
ykleyici ekskavatrn motor gc Tablo 68den grlecei zere 170 Hp=127 kWtr.
Tablo 69da ykleyici ekskavatr iin verilen deerlendirme sonucu P = 127 kW> 55 kW
olduundan, Lw = 82+ 11 log P forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 127=~ 105 dB

Lastik Tekerlekli Dozer;

lastik tekerlekli dozer motor gc Tablo68den grlecei zere 232 Hp= 173 kWtr. Tablo
69de lastik tekerlekli dozer iin verilen deerlendirme sonucu P = 179 kW > 55 kW

Lw = 82+11 log 70=~ 103 dB

Titreimsiz Silindir;

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda titreimsiz
silindirin motor gc Tablo 68dengrlecei zere 150 Hp=112 kWtr. Tablo
69datitreimsiz silindir iin verilen deerlendirme sonucu P = 112 kW> 55 kW olduundan,
Lw = 82+ 11 log P forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 112=~ 105 dB

Kamyon;

kamyonlarn motor gc Tablo 68dengrlecei zere 125 Hp=93 kWtr. Tablo69da
kamyon iin verilen deerlendirme sonucu P = 93 kW> 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11
log P forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 93=~ 104 dB

makinelerinin ses gc seviyeleri zet olarak Tablo70te verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

231

Tablo 70. letim Kanallarnn Yanna Alacak Servis Yollarnn Yaplmas Srasnda
Makinelerinin Ses Gc Dzeyleri
Makinesi Ad Ses Gc Seviyesi
Ykleyici Ekskavatr 105 dB
Lastik Tekerlekli Dozer 103 dB
Titreimsiz Silindir 105 dB
Kamyon 104 dB

makinelerin ses gc dzeyleri; 63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz
ve 8000 Hz oktav bandlarna datlarak her bir oktav bandndaki toplam ses gc dzeyi
(L
WT
) ve toplam ses basnc dzeyi (L
PT
) aadaki formller yardmyla hesaplanmtr.

L
wT
= 10 log10
Lwi/10
ve L
pt
= L
wt
+ 10 log Q/4 r
2

Lwi= Ses Gc Seviyesi

L
WT
= 10 log[(1 x 10
104/10
)+(1x10
105/10
)+(1x10
13/10
)+(2 x 10
105/10
) = 111,25 dB

Grlt, kaynaktan uzaklatka atmosferde belirli bir yutu olay gerekleir
(atmosferik yutu aadaki forml ile hesaplanmtr). Farkl mesafelerde oluan grlt
seviyesi, mesafeye ve atmosferin yapsna bal olarak deiiklik gsterir. Tesis alanndan
uzaklatka edeer grlt seviyesi (Leq) de dmektedir.

A
atm
= 7,4 x 10
-8
x f
2
x r/Q

Aatm : Atmosferik Yutu (dBA)
F : letilen sesin frekans (63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1 KHz, 2 KHz, 4
KHz, 8 KHz)
r : Kaynaktan olan uzaklk (m)
Q : Havann bal nemi (%) (Adana Meteoroloji stasyonu Verilerine Gre % 58
olarak alnmtr)

Toplam ses basnc dzeyinden (L
pt
) atmosferik yutu karlarak net grlt seviyesi
hesaplanmtr.

L
eq
= L
pt
-A
atm
= Net Grlt Seviyesi

Her bir oktav band ve farkl mesafeler iin hesaplanan atmosferik yutu sonras
grlt seviyeleri Tablo71de, A-Arlkl dzeltme faktr uygulanarak ses basn seviyesi
hesaplamas ile bulunan toplam grlt seviyeleri (Leq) Tablo 72de verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

232

Tablo 71. Atmosferik Yutu Sonras Grlt Deerleri
Mesafe
(m)
Atmosferik Yutu Sonras Grlt Deerleri
63 Hz 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000Hz 2000Hz
4000H
z
8000Hz
10 80.26 80.3 80.3 80.3 80.3 80.3 80.2 80.1 79.4
25 72.30 72.3 72.3 72.3 72.3 72.3 72.2 71.8 70.3
38 68.67 68.7 68.7 68.7 68.7 68.6 68.4 67.6 64.6
92 62.76 62.8 62.8 62.8 62.7 62.7 62.4 61.2 56.6
100 56.74 56.7 56.7 56.7 56.7 56.6 56.2 54.7 48.6
200 54.24 54.2 54.2 54.2 54.2 54.0 53.2 50.2 37.9
300 50.72 50.7 50.7 50.7 50.6 50.3 49.2 44.6 26.2
400 48.22 48.2 48.2 48.2 48.1 47.7 46.2 40.1 15.6
500 46.28 46.3 46.3 46.2 46.1 45.6 43.7 36.1 5.5
1000 40.26 40.3 40.2 40.2 39.9 39.0 35.2 19.8 0.0
1500 36.74 36.7 36.7 36.6 36.3 34.8 29.1 6.1 0.0
2000 34.24 34.2 34.2 34.1 33.6 31.7 24.0 0.0 0.0
2500 32.30 32.3 32.3 32.1 31.5 29.1 19.5 0.0 0.0
3000 30.72 30.7 30.7 30.5 29.8 26.9 15.4 0.0 0.0

Tablo 72. Dzeltme Katsays Uygulanarak Bulunan Grlt Deeri
L
eq
-27 -15 -10 -3 0 1 1 -1
10 87.0 53.3 65.3 70.3 77.3 80.3 81.2 81.1 78.4
25 78.8 45.3 57.3 62.3 69.3 72.3 73.2 72.8 69.3
38 74.8 41.7 53.7 58.7 65.7 68.6 69.4 68.6 63.6
92 68.6 35.8 47.8 52.8 59.7 62.7 63.4 62.2 55.6
100 62.3 29.7 41.7 46.7 53.7 56.6 57.2 55.7 47.6
200 59.1 27.2 39.2 44.2 51.2 54.0 54.2 51.2 36.9
300 55.1 23.7 35.7 40.7 47.6 50.3 50.2 45.6 25.2
400 52.2 21.2 33.2 38.2 45.1 47.7 47.2 41.1 14.6
500 49.9 19.3 31.3 36.2 43.1 45.6 44.7 37.1 4.5
1000 42.7 13.3 25.2 30.2 36.9 39.0 36.2 20.8 0.0
1500 38.3 9.7 21.7 26.6 33.3 34.8 30.1 7.1 0.0
2000 35.2 7.2 19.2 24.1 30.6 31.7 25.0 0.0 0.0
2500 32.7 5.3 17.3 22.1 28.5 29.1 20.5 0.0 0.0
3000 30.6 3.7 15.7 20.5 26.8 26.9 16.4 0.0 0.0

SAN. TC. A..
ED RAPORU

233

ekil 63. Dzeltme Katsays Uygulanarak Bulunan Grlt Deeri Grafii

Tablo 73. letim Kanallarnn Almas Srasnda alacak Makinelerinin Lgndz Deerleri
Mesafe (m) 10 25 38 75 150 200 300 400 500
100
0
150
0
200
0
250
0
300
0
Leq 87.0 78.8 74.8 68.6 62.3 59.1 55.1 52.2 49.9 42.7 38.3 35.2 32.7
30.
6
Leq gndz
(snr deer)
75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75

(deiiklik: 27.04.2011 tarih ve 27917 sayl Resmi Gazete) evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliinin 23. Maddesi uyarnca;

a) antiye alanndaki faaliyet trlerinden evreye yalan grlt seviyesi Ek-
VIIde yer alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamaz.

Bu balamda evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliinin
Ek-VIIde Tablo 5te antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri Tablo 74te
verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

234

Tablo 74. GDY Ynetmeliinin Ek-VIIde Tablo 5te antiye Alan in evresel Grlt Snr
Deerleri
Faaliyet tr (yapm, ykm ve onarm) L
gndz
(dBA) (L
P
)
Bina 70
Yol 75
Dier kaynaklar 70

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda oluacak
grlt dzeyi, Tablo 74ten grlecei zere alma alanna en yakn duyarl yap
evresinde 75 dBA seviyesini amamas gerekmektedir.

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda makine-
ekipmanlarn ayn anda kullanlmamasna zen gsterilecek ve makine-ekipmanlarn
bakmlar periyodik olarak yaplacaktr. evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmeliince gerekli tm tedbirler alnacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak grlt
ile ilgili;

30.12.2006 tarih ve 26392 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ak Alanda
Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu ile lgili
Ynetmelik (200/14/AT)
olan ve 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede deiiklii yaymlanm olan
evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii
olan ve 25.04.2010 tarih ve 27562 sayl Resmi Gazete deiiklii yaymlanan evre
Kanununca Alnmas Gereken zin Ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik hkmlerine
uyulacaktr.

Ayrca sz konusu grlt ile ilgili;

1) Proje kapsamnda evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmeliine gre gerek duyulmas halinde Grlt ve Titreim lmleri yaplarak

2) Sz konusu tesisin iletilmesi aamasnda ilgili Madde 23te verilen;

antiye alanndaki faaliyet trlerinden evreye yaylan grlt seviyesi Ek-VIIde
yer alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamayacak,
Konut blgeleri iinde ve yakn evresinde gerekletirilecek antiye faaliyetleri
gndz zaman dilimi dnda akam ve gece zaman dilimlerinde srdrlemeyecek,
Hafta sonu ve resmi tatil gnlerinde gerekletirilecek antiye faaliyetlerine, konut
blgeleri ve yakn evresinden gelen ikayetlerin younluu dikkate alnarak, dikkat edilecek,
antiye faaliyeti sonucu oluabilecek darbe grlts, LCmax grlt gstergesi
cinsinden 100 dBCyi amamas salanacak,

SAN. TC. A..
ED RAPORU

235

3) Grlt seviyesini drmek iin alnacak tedbirler;

Makine ve ekipmanlarn aylk ve yllk bakmlar srekli yaplacak
Makine ve ekipmanlarn ayn anda altrlmamasna zen gsterilecek
Personelin grltden etkilenmemesi iin kulaklk kullandrlacak
Personelin makine ve ekipmanlarn yannda mmkn olduunca ksa sre kalmas
salanacandan hesaplanan grlt dzeyi daha da dk olacaktr.

4) makinelerinin bakm yaplarak grlt dzeyleri drlmeye allacaktr.
naat aamasnda makine ve ekipmanlarda meydana gelecek grltden alanlar
koruyabilmek ve gerektiinde; 4857 sayl Kanunu ve 09.12.2003 tarih ve 25311 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sal ve Gvenlii Ynetmelii
hkmlerine uyulacaktr.

Proje nitelerinin nas Srasnda Oluacak Grlt

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak i makinelerinin motor gc seviyeleri
Tablo 75te verilmitir.

Tablo 75. Proje nitelerinin nas Srasnda Kullanlacak Makineleri Saylar ve Motor Gc
Seviyeleri
Lastik Tekerlekli Dozer 1 232 Hp=~173 kW
Beton Pompas 1 150 Hp=~112 kW
Transmikser 1 268 Hp=~200 kW
Arazz 1 94 Hp=~ 70 kW

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak i makinelerinin, 500-4000 Hz
arasndaki drt oktav bandndaki toplam ses gc dzeylerinin hesaplanmas iin toplam ses
gc dzeylerinin hesaplanmas iin 30.12.2006 tarih ve 26392 sayl resmi gazetede
yaymlanan Ak Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt
Emisyonu ile lgili Ynetmelik (200/14/AT)in Msade Edilen Ses G Seviyeleri ve Grlt
aretlemesi ve Standartlar adl 5. maddesinde motor gc seviyelerine gre verilen formller
kullanlm olup, Tablo 69da verilmitir.

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak i makinelerinin motor gc (kW) ve
Tablo 69daki formller dikkate alnarak i makinelerinin ses gc seviyeleri hesaplanmtr.

Kamyon;

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak kamyonlarn motor gc Tablo
75tengrlecei zere 125 Hp=93 kWtr. Tablo 69da kamyon iin verilen deerlendirme
sonucu P = 93 kW> 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11 log P forml ses gc hesabnda
kullanlmtr. Bu balamda;

SAN. TC. A..
ED RAPORU

236

Lw = 82+11 log 93=~ 104 dB

Ykleyici Ekskavatr;

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak ykleyici ekskavatrn motor gc
Tablo 75ten grlecei zere 170 Hp=127 kWtr. Tablo 69da ykleyici ekskavatr iin
verilen deerlendirme sonucu P = 127 kW> 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11 log P
forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 127=~ 105 dB

Lastik Tekerlekli Dozer;

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak lastik tekerlekli dozer motor gc
Tablo75ten grlecei zere 232 Hp= 173 kWtr. Tablo 69da lastik tekerlekli dozer iin
verilen deerlendirme sonucu P = 179 kW > 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11 log P
forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 70=~ 103 dB

Beton Pompas;

letim kanallarnn yanna alacak servis yollarnn yaplmas srasnda titreimsiz
silindirin motor gc Tablo 75tengrlecei zere 150 Hp=112 kWtr. Tablo 69dabeton
pompas iin verilen deerlendirme sonucu P = 112 kW> 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11
log P forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 112=~ 105 dB

Transmikser;

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak motor gc Tablo 75tengrlecei
zere 268 Hp=200 kWtr. Tablo 69da transmikser iin verilen deerlendirme sonucu P =
112 kW> 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11 log P forml ses gc hesabnda
kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 200=~ 107dB

Arazz;

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak motor gc Tablo 75tengrlecei
zere 94 Hp=70 kWtr. Tablo 69da arazz iin verilen deerlendirme sonucu P = 112 kW>
55 kW olduundan, Lw = 82+ 11 log P forml ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu
balamda;

Lw = 70+11 log 200=~ 102dB

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacak i makinelerinin ses gc seviyeleri
zet olarak Tablo76da verilmitir.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

237

Tablo 76. Proje nitelerinin Yaplmas Srasnda Makinelerinin Ses Gc Dzeyleri
Kamyon 104 dB
Lastik Tekerlekli Dozer 103 dB
Beton Pompas 105 dB
Transmikser 107 dB
Arazz 102 dB

Proje nitelerinin inas srasnda kullanlacaki makinelerin ses gc dzeyleri; 63
Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz ve 8000 Hz oktav bandlarna
datlarak her bir oktav bandndaki toplam ses gc dzeyi (L
WT
) ve toplam ses basnc
dzeyi (L
PT

L
wT
= 10 log10
Lwi/10
ve L
pt
= L
wt
+ 10 log Q/4 r
2


L
WT
= 10 log[(4 x 10
104/10
)+(2x10
105/10
)+(1x10
103/10
)+(1 x 10
105/10
))+(1 x 10
107/10
)+(1 x
10
102/10
) = 114,49 dB


A
atm
= 7,4 x 10
-8
x f
2
x r/Q

KHz, 8 KHz)
olarak alnmtr)

pt
hesaplanmtr.

L
eq
= L
pt
-A
atm
= Net Grlt Seviyesi

grlt seviyeleri Tablo 77de, A-Arlkl dzeltme faktr uygulanarak ses basn seviyesi
hesaplamas ile bulunan toplam grlt seviyeleri (Leq) Tablo 78de verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

238

Mesafe
(m)
63 Hz 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000Hz 2000Hz
4000H
z
8000Hz
10 83.50 83.5 83.5 83.5 83.5 83.5 83.5 83.3 82.7
25 75.54 75.5 75.5 75.5 75.5 75.5 75.4 75.0 73.5
50 69.52 69.5 69.5 69.5 69.5 69.5 69.3 68.5 65.4
93 64.13 64.1 64.1 64.1 64.1 64.0 63.7 62.6 58.0
100 59.98 60.0 60.0 60.0 59.9 59.9 59.5 57.9 51.8
200 57.48 57.5 57.5 57.5 57.4 57.2 56.5 53.4 41.1
300 53.96 54.0 54.0 53.9 53.9 53.6 52.4 47.8 29.5
400 51.46 51.5 51.5 51.4 51.3 50.9 49.4 43.3 18.8
500 49.52 49.5 49.5 49.5 49.4 48.9 47.0 39.3 8.7
1000 43.50 43.5 43.5 43.4 43.2 42.2 38.4 23.1 0.0
1500 39.98 40.0 39.9 39.9 39.5 38.1 32.3 9.4 0.0
2000 37.48 37.5 37.4 37.3 36.8 34.9 27.3 0.0 0.0
2500 35.54 35.5 35.5 35.3 34.7 32.4 22.8 0.0 0.0
3000 33.96 33.9 33.9 33.7 33.0 30.1 18.6 0.0 0.0

L
eq
-27 -15 -10 -3 0 1 1 -1
10 90.3 56.5 68.5 73.5 80.5 83.5 84.5 84.3 81.7
25 82.0 48.5 60.5 65.5 72.5 75.5 76.4 76.0 72.5
50 75.7 42.5 54.5 59.5 66.5 69.5 70.3 69.5 64.4
93 70.0 37.1 49.1 54.1 61.1 64.0 64.7 63.6 57.0
100 65.6 33.0 45.0 50.0 56.9 59.9 60.5 58.9 50.8
200 62.4 30.5 42.5 47.5 54.4 57.2 57.5 54.4 40.1
300 58.3 27.0 39.0 43.9 50.9 53.6 53.4 48.8 28.5
400 55.4 24.5 36.5 41.4 48.3 50.9 50.4 44.3 17.8
500 53.1 22.5 34.5 39.5 46.4 48.9 48.0 40.3 7.7
1000 45.9 16.5 28.5 33.4 40.2 42.2 39.4 24.1 0.0
1500 41.6 13.0 24.9 29.9 36.5 38.1 33.3 10.4 0.0
2000 38.4 10.5 22.4 27.3 33.8 34.9 28.3 0.0 0.0
2500 35.9 8.5 20.5 25.3 31.7 32.4 23.8 0.0 0.0
3000 33.9 6.9 18.9 23.7 30.0 30.1 19.6 0.0 0.0

SAN. TC. A..
ED RAPORU

239


Tablo 79. Proje nitelerinin nas Srasnda alacak Makinelerinin Lgndz Deerleri
Mesafe (m) 10 25 50 93 150 200 300 400 500
100
0
150
0
200
0
250
0
300
0
Leq 90.3 82.0 75.7 70.0 65.6 62.4 58.3 55.4 53.1 45.9 41.6 38.4 35.9
33.
9
Leq gndz
(snr deer)
70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70


antiye alanndaki faaliyet trlerinden evreye yalan grlt seviyesi Ek-VIIde yer
alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamaz.

Ek-VIIde Tablo 5te antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri Tablo 74te
verilmitir.

Proje nitelerinin inas srasnda oluacak grlt dzeyi, Tablo 74ten grlecei
zere alma alanna en yakn duyarl yap evresinde 70 dBA seviyesini amamas
gerekmektedir. Proje nitelerinin inas srasnda oluacak grlt dzeyi 70 dBA seviyesini
93 m salamaktadr.

Reglatr yerine en yakn duyarl yap 225 m mesafede yer alan orak Kyne bal
konutlardr. Reglatr inas srasnda oluacak grltden bu konutlarn olumsuz
etkilenmeyecei ngrlmektedir.

letim kanal-1e en yakn duyarl yap 25 m mesafede yer alan orak Kyne bal
konuttur. Bu konutun projeden etkilenmemesi iin aadaki tedbirler alnacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

240

letim tneline en yakn duyarl yap 95 m mesafede yer alan orak Kyne bal
konuttur. letim tneli inas srasnda oluacak grltden bu konutlarn olumsuz

letim kanal-2ye en yakn duyarl yap 70 m mesafede yer alan Gzpnar Kyne
bal konutlardr. Bu konutlarn projeden etkilenmemesi iin aadaki tedbirler alnacaktr.

Ykleme havuzuna en yakn duyarl yap 93 m mesafede yer alan Gzpnar Kyne
bal konuttur. Ykleme havuzu inas srasnda oluacak grltden bu konutlarn olumsuz

Cebri boruya en yakn duyarl yap 30 m mesafede yer alan Gzpnar Kyne bal
konutlardr. Bu konutlarn projeden etkilenmemesi iin aadaki tedbirler alnacaktr.

Santral binas en yakn duyarl yap 60 m mesafede yer alan Gzpnar Kyne bal
konutlardr. Bu konutlarn projeden etkilenmemesi iin aadaki tedbirler alnacaktr.

Alnacak Tedbirler;

Proje nitelerinin inas srasnda makine-ekipmanlarn ayn anda kullanlmamasna
zen gsterilecek ve makine-ekipmanlarn bakmlar periyodik olarak yaplacaktr. evresel
Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliince gerekli tm tedbirler alnacaktr.

ile ilgili;

-30.12.2006 tarih ve 26392 sayl resmi gazetede yaymlanan Ak Alanda Kullanlan
Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu ile lgili Ynetmelik
(200/14/AT)
-07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi
uyulacaktr.



2) Sz konusu tesisin iletilmesi aamasnda ilgili Madde 23te verilen;

-antiye alanndaki faaliyet trlerinden evreye yaylan grlt seviyesi Ek-VIIde yer
alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamayacak,
-Konut blgeleri iinde ve yakn evresinde gerekletirilecek antiye faaliyetleri
SAN. TC. A..
ED RAPORU

241

-Hafta sonu ve resmi tatil gnlerinde gerekletirilecek antiye faaliyetlerine, konut
-antiye faaliyeti sonucu oluabilecek darbe grlts, LCmax grlt gstergesi
cinsinden 100 dBCyi amamas salanacaktr.


Makine ve ekipmanlarn aylk ve yllk bakmlar srekli yaplacak,
Makine ve ekipmanlarn ayn anda altrlmamasna zen gsterilecek,
Personelin grltden etkilenmemesi iin kulaklk kullandrlacak,
Personelin makine ve ekipmanlarn yannda mmkn olduunca ksa sre kalmas


GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocann letilmesi Srasnda
Oluacak Grlt

GMS-1 ve GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda kullanlacak i
makinelerinin motor gc seviyeleri Tablo 80de verilmitir.

Tablo 80. GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocannletilmesi Srasnda Makineleri
Saylar ve Motor Gc Seviyeleri

makinelerinin, 500-4000 Hz arasndaki drt oktav bandndaki toplam ses gc dzeylerinin
hesaplanmas iin toplam ses gc dzeylerinin hesaplanmas iin 30.12.2006 tarih ve 26392
sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ak Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan
evredeki Grlt Emisyonu ile lgili Ynetmelik (200/14/AT)in Msade Edilen Ses G
Seviyeleri ve Grlt aretlemesi ve Standartlar adl 5. maddesinde motor gc seviyelerine
gre verilen formller kullanlm olup, Tablo 69da verilmitir.

makinelerinin motor gc (kW) ve Tablo 69daki formller dikkate alnarak i makinelerinin
ses gc seviyeleri hesaplanmtr.

Kamyon;

GMS-1 ve GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi kullanlacak kamyonlarn
motor gc Tablo 80dengrlecei zere 125 Hp=93 kWtr. Tablo 69da kamyon iin
SAN. TC. A..
ED RAPORU

242

verilen deerlendirme sonucu P = 93 kW> 55 kW olduundan, Lw = 82+ 11 log P forml
ses gc hesabnda kullanlmtr. Bu balamda;

Lw = 82+11 log 93=~ 104 dB

Ykleyici Ekskavatr;

GMS-1 ve GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda kullanlacak
ykleyici ekskavatrn motor gc Tablo 80den grlecei zere 170 Hp=127 kWtr.
Tablo 69da ykleyici ekskavatr iin verilen deerlendirme sonucu P = 127 kW> 55 kW

Lw = 82+11 log 127=~ 105 dB

makinelerinin ses gc seviyeleri zet olarak Tablo 81de verilmitir.

Tablo 81. GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocann letilmesi Srasnda
Makinelerinin Ses Gc Dzeyleri
Kamyon 104 dB

makinelerin ses gc dzeyleri; 63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz
ve 8000 Hz oktav bandlarna datlarak her bir oktav bandndaki toplam ses gc dzeyi
(L
WT
) ve toplam ses basnc dzeyi (L
PT

L
wT
= 10 log10
Lwi/10
ve L
pt
= L
wt
+ 10 log Q/4 r
2


L
WT
= 10 log[(1 x 10
104/10
)+(1x10
105/10
) = 107,54 dB

A
atm
= 7,4 x 10
-8
x f
2
x r/Q

KHz, 8 KHz)
olarak alnmtr)

pt
hesaplanmtr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

243

L
eq
= L
pt
-A
atm
= Net Grlt Seviyesi

grlt seviyeleri Tablo 82de, A-Arlkl dzeltme faktr uygulanarak ses basn seviyesi
hesaplamas ile bulunan toplam grlt seviyeleri (Leq) Tablo 83te verilmitir.

Mesafe
(m)
63 Hz 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000Hz 2000Hz
4000H
z
8000Hz
10 76.55 76.5 76.5 76.5 76.5 76.5 76.5 76.3 75.7
25 68.59 68.6 68.6 68.6 68.6 68.6 68.5 68.1 66.5
43 63.88 63.9 63.9 63.9 63.9 63.8 63.6 62.9 59.8
75 59.05 59.0 59.0 59.0 59.0 59.0 58.7 57.5 52.9
100 56.55 56.5 56.5 56.5 56.5 56.4 56.0 54.5 48.4
200 50.53 50.5 50.5 50.5 50.5 50.3 49.5 46.4 34.2
300 47.01 47.0 47.0 47.0 46.9 46.6 45.5 40.9 22.5
400 44.51 44.5 44.5 44.5 44.4 44.0 42.5 36.3 11.8
500 42.57 42.6 42.6 42.5 42.4 41.9 40.0 32.4 1.7
1000 36.55 36.5 36.5 36.5 36.2 35.3 31.4 16.1 0.0
1500 33.03 33.0 33.0 32.9 32.5 31.1 25.4 2.4 0.0
2000 30.53 30.5 30.5 30.4 29.9 28.0 20.3 0.0 0.0
2500 28.59 28.6 28.5 28.4 27.8 25.4 15.8 0.0 0.0
3000 27.01 27.0 26.9 26.8 26.0 23.2 11.7 0.0 0.0

L
eq
-27 -15 -10 -3 0 1 1 -1
10 83.3 49.5 61.5 66.5 73.5 76.5 77.5 77.3 74.7
25 75.1 41.6 53.6 58.6 65.6 68.6 69.5 69.1 65.5
43 70.0 36.9 48.9 53.9 60.9 63.8 64.6 63.9 58.8
75 64.9 32.0 44.0 49.0 56.0 59.0 59.7 58.5 51.9
100 62.1 29.5 41.5 46.5 53.5 56.4 57.0 55.5 47.4
200 55.4 23.5 35.5 40.5 47.5 50.3 50.5 47.4 33.2
300 51.4 20.0 32.0 37.0 43.9 46.6 46.5 41.9 21.5
400 48.5 17.5 29.5 34.5 41.4 44.0 43.5 37.3 10.8
500 46.2 15.6 27.6 32.5 39.4 41.9 41.0 33.4 0.7
1000 39.0 9.5 21.5 26.5 33.2 35.3 32.4 17.1 0.0
1500 34.6 6.0 18.0 22.9 29.5 31.1 26.4 3.4 0.0
SAN. TC. A..
ED RAPORU

244

2000 31.5 3.5 15.5 20.4 26.9 28.0 21.3 0.0 0.0
2500 29.0 1.6 13.5 18.4 24.8 25.4 16.8 0.0 0.0
3000 26.9 0.0 11.9 16.8 23.0 23.2 12.7 0.0 0.0


Tablo 84. GMS-1 ve GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocann letilmesi Srasnda alacak
Makinelerinin Lgndz Deerleri
Mesafe (m) 10 25 43 93 150 200 300 400 500
100
0
150
0
200
0
250
0
300
0
Leq 83.3 75.1 70.0 64.9 62.1 55.4 51.4 48.5 46.2 39.0 34.6 31.5 29.0
26.
9
Leq gndz
(snr deer)
70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70


antiye alanndaki faaliyet trlerinden evreye yalan grlt seviyesi Ek-VIIde yer
alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamaz

Ek-VIIde Tablo 5te antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri Tablo
74teverilmitir.

GMS-1 ve GMS-2 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda oluacak
grlt dzeyi, Tablo 74ten grlecei zere alma alanna en yakn duyarl yap
evresinde 70 dBA seviyesini amamas gerekmektedir. GMS-1 ve GMS-2 geirimli (kum-
akl) ocann iletilmesi srasnda oluacak grlt dzeyi 70 dBA seviyesini 43 m
salamaktadr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

245

GMS-1 geirimli (kum-akl) ocana en yakn duyarl yap 45 m mesafede yer alan
orak Kyne bal konutlardr. GMS-1 geirimli (kum-akl) ocann iletilmesi srasnda
oluacak grltden bu konutlarn olumsuz etkilenmeyecei ngrlmektedir.

GMS-2 geirimli (kum-akl) ocana en yakn duyarl yap 10 m mesafede yer alan
Gzpnar Kyne bal konutlardr. Bu konutun projeden etkilenmemesi iin aadaki
tedbirler alnacaktr.

Alnacak Tedbirler;

Proje nitelerinin inas srasnda makine-ekipmanlarn ayn anda kullanlmamasna
zen gsterilecek ve makine-ekipmanlarn bakmlar periyodik olarak yaplacaktr. evresel
Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliince gerekli tm tedbirler alnacaktr.

ile ilgili;

-30.12.2006 tarih ve 26392 sayl resmi gazetede yaymlanan Ak Alanda Kullanlan
Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu ile lgili Ynetmelik
(200/14/AT)
uyulacaktr.



2) Sz konusu tesisin iletilmesi aamasnda ilgili Madde 23de verilen;

-antiye alanndaki faaliyet trlerinden evreye yaylan grlt seviyesi Ek-VIIde yer
alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamayacak,
-Konut blgeleri iinde ve yakn evresinde gerekletirilecek antiye faaliyetleri
-Hafta sonu ve resmi tatil gnlerinde gerekletirilecek antiye faaliyetlerine, konut
-antiye faaliyeti sonucu oluabilecek darbe grlts, LCmax grlt gstergesi
cinsinden 100 dBCyi amamas salanacak,


a. Makine ve ekipmanlarn aylk ve yllk bakmlar srekli yaplacak
b. Makine ve ekipmanlarn ayn anda altrlmamasna zen gsterilecek
SAN. TC. A..
ED RAPORU

246

c. Personelin grltden etkilenmemesi iin kulaklk kullandrlacak
d. Personelin makine ve ekipmanlarn yannda mmkn olduunca ksa sre kalmas


V.1.18. Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine
Getirilecek lerde alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve Dier
Teknik/Sosyal Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl Temin Edildii

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak personelin konut (konaklama)
ve dier teknik/sosyal altyap (banyo, wc, yemek, salk) ihtiyalarn reglatr bitiiindeki
antiye tesisinde gidereceklerdir.

Proje kapsamnda kullanlacak ime ve kullanma suyu Gzpnar Ky Muhtarlna
ait ky emesinden temin edilecektir. Konu ile ilgili Gzpnar Ky Muhtarlnn gr
EK-1/Kda verilmitir. Gzpnar ky emesi kullanmna balanmadan nce, 17.02.2005
tarih ve 25730 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren nsani Tketim Amal
Sular Hakknda Ynetmelik (deiiklik: 31.07.2009 tarih ve 27305 sayl Resmi Gazete) Ek-
1deki parametrelere uygunluu kontrol edilecektir.

alacak personelin temel gda ihtiyalar Feke Belediyesi snrlarndaki market ve
dkkanlardan salanacaktr. Bylece blge halknn ekonomisine de katk salanacaktr.

alacak personelin salk ihtiyalarnn karlanmas iin antiye tesisi ierisinde
salk birimi kurulacak ve iyeri hekimi bulundurulacaktr. Proje alannda meydana
gelebilecek nemli yaralanmalarda le ve le ait en yakn salk kurulularndan
yararlanlacaktr.

V.1.19. evre ve Salk, Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna
Dek Srdrlecek lerden, nsan Sal ve evre in Riskli ve Tehlikeli Olanlar,
Salk Koruma Band Mesafesi

Sz konusu projede arazinin hazrlanmasndan balayarak iletme aamasna kadarki
srete insan sal ve evre iin riskli olan faaliyetler;

Patlayc maddelerin kullanlmas,
makineleri tarafndan kullanlacak dizel yaktlar,
makinelerinden kaynakl atk yalar,
Atk pil ve akmlatrler,
Atk yalarla kontamine olmu stbler, florasan vb. tehlikeli atklardr.

naat aamasnda proje kapsamnda patlatmada anfo ve dinamit kullanlacaktr. Proje
kapsamnda toplam 351.600 kg/yl ANFO, 91.737 kg/yl dinamit kullanlacaktr. ANFO ve
SAN. TC. A..
ED RAPORU

247

dinamit kullanm iin Adana Valiliinden gerekli izinler alnacaktr. ANFO ve dinamit
gnlk olarak Jandarmadan temin edilecek ve patlatma yaplacak alana Jandarma eliinde
getirilecektir. Patlatmalar Jandarmann kontrolnde gerekletirilecektir. Patlayc maddelerin
kullanlmas, patlatma metotu, ta frlamas vb. etkilere kar her trl tedbir faaliyet sahibi
tarafndan alnacaktr. Patlatma almalarnda eitimli, deneyimli personel altrlacaktr.

Patlayc maddelerin, tanmas, depolanmas, kullanlmas vb. ilemlerde 24.12.1973
tarih ve 14752 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Patlayc, Parlayc,
Tehlikeli ve Zararl Maddelerle alacak Yerlerinde Alnacak Tedbirler Hakkndaki
Tzk ve 29.09.1987 tarih ve 19589 sayl Resmi Gazetede yaymlanarakyrrle giren
(deiiklik: 12.11.2004 tarih ve 25641 sayl Resmi Gazete) Tekel D Braklan Patlayc
Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas,
Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul veEsaslarna ilikin
Tzk hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

naat aamasnda i makineleri tarafndan kullanlacak olan dizel yakt Feke le
Merkezindeki petrol istasyonunundan temin edilecektir. Dizel yakt, kullanma bal olarak
gnlk, iki gnde bir vb. olacak ekilde petrol istasyonunun kendi datm arac ile proje
alanna getirilecektir. Dolays ile proje alannda dizel yakt depolanmas sz konusu
olmayacaktr.

naat aamasnda i makinelerinden, iletme aamasnda ise kullanlacak makine-
ekipmanlardan kaynakl atk yalar oluacaktr. naat aamasnda aa kacak atk yalar
antiye tesisi ierisinde atk depolama alannda, iletme aamasnda aa kacak atk yalar
ise santral binas ierisinde Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f
bendinde belirtilen, zemin szdrmaszl salanm, dklmelere kar geirimsizlii
salamak iin epoksi boya, geo membran vb. tecrit malzemeleri ile kapsalnm, kalnl en az
25 cm olan betonarme zemin zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan,
diplerinde toplanabilecek kat veya amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli
dzenee sahip olan tank/konteynerlerde depolanacaktr.

ayr depolanacaktr. Farkl kategorideki yalar kartrlmayacak olup, evre lisans alm

Atk yalarn depolanmas, bertaf vb. ilemlerde; 21.04.2004 tarih ve 25353 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl
Resmi Gazete) Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

naat ve iletme aamasnda aa kacak atk pil ve akmlatrler dier atklardan
ayr olarak depolanacak, pil rnlerinin datmn ve satn yapan iletmelerce veya
belediyelerce oluturulacak toplama noktalarna teslim edilecektir.

Atk pil ve akmlatrlerin depolanmas, bertaraf vb. ilemlerde 31.08.2004 tarih ve
25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.03.2010 tarih
27537 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii

SAN. TC. A..
ED RAPORU

248

Proje kapsamnda aa kacak tehlikeli atklar szdrmasz betonarme zemin zerinde
depolanacak, evre lisans alm geri kazanm ya da bertaraf tesisin istemi olduu
uluslararas kabul grm standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yaplacak ve evre
lisans alm geri kazanm ya da bertaraf tesisine verilecektir.

Tehlikeli atklarn depolanmas, tanmas ve bertarafnda 27.08.1995 tarih ve 22387
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.10.2010 tarih ve 27744
sayl Resmi Gazete) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.

Salk Koruma Band

10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazete yaymlanarak yrrle giren
(deiiklik: 06.12.2012 tarih ve 28489 sayl Resmi Gazete) yeri Ama ve alma
Ruhsatlarna likin Ynetmelikte Hidroelektrik Santralleri (HES) kinci snf gayrishhi
messeseler ierisinde yer almaktadr. Bu tr tesisler etrafnda, yetkili idareler (l zel dare,
Belediyeler) tarafndan belirlenecek mesafede salk koruma band braklmas mecburidir.

ED srecinin tamamlanmasn mteakip yetkili idareler (l zel dare, Belediyeler)
tarafndan belirlenecek salk koruma band mesafesi imar planna ilenecek ve bu mesafeler
ilgili mar Mdrl veya ilgili kurumca korunacaktr.

V.1.20.Proje Alannda, Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha
Dzenlemelerinin (Aalandrmalar ve/veya Yeil Alan Dzenlemeleri vb.) Ne Kadar
Alanda, Nasl Yaplaca, Bunun in Seilecek Bitki ve Aa Trleri

Proje alannda bozulan habitatn ve peyzajn eski haline getirilmesi ve onarlmas iin
erozyon kontrol, toprak ynetimi, bitkisel perdeleme gibi almalar yaplacaktr. Bu
almalar ncesinde inaat alan mmkn olduunca dar tutulacak ve bylece olabilecek
etkiler minimize edilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda yaplacak peyzaj almalar EK-7de verilen Peyzaj
Onarm Plannda detaylandrlmtr.

V.1.21. Yeralt ve Yerstnde Bulunan Kltr ve Tabiat Varlklarna (Geleneksel
Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalntlara, Korunmas Gerekli Doal Deerlere)
Olabilecek Etkilerin Belirlenmesi

Sz konusu proje alannda yeralt ve yer stnde kltr ve tabiat varlklar
bulunmamaktadr. Dolays ile bu alanlara herhangi bir olumsuz etki sz konusu deildir.
Konu ile ilgili Adana Kltr Varlklarn Koruma Blge Kurulu Mdrl ve Adana evre
ve ehircilik l Mdrlnn grleri alnm olup, EK-1/H ve EK-1/de verilmitir.

Proje kapsamnda yaplan almalar srasnda yer alt ve yer stnde kltr ve tabiat
varlklarna rastlanlmas durumunda inaat almalar durdurularak Adana Kltr
Varlklarn Koruma Blge Kurulu Mdrl/Adana Mze Mdrlne ve Mlki dare
Amirliine haber verilecek ve gereken tedbirler alnacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

249

V.1.22. Dier zellikler


V.2. Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine
Etkileri ve Alnacak nlemler

V.2.1. Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi
nitelerde Gereletirilecei, Kapasiteleri, nitelerde retilecek Mal ve/veya Hizmetler,
Nihai ve Yan rnlerin retim Miktarlar


- Dolu gvdeli kardan all reglatr,
- Dikdrtgen kesitli iletim kanal 1 ve 2,
- At nal tipinde iletim tneli,
- Cebri boru,
- Ykleme havuzu,
- ki adet Francis trbin ieren santral binasdr.


nitelerin inas iin, GMS-1 geirimli (kum-akl) oca ve GMS-2 geirimli
(kum-akl) ocann iletilmesi,




Reglatr;

Trkylmaz Reglatr, Yanik Deresi zerinde 962,40 m talveg kotlarnda ina
edilecektir. Reglatr yerine mevcut yollardan ulamak mmkndr. Trkylmaz Reglatr
kotundadr. Su alma aznn nndeki su ykseklii (Normal Su Seviyesi) 967,00 mdir. Bu
su kotuna 0,10 m dalgalanma pay vererek dolusavak eik kotu 967,10 m bulunmutur. Su
alma azn geen sular 2 x 5,00 m geniliindeki silt tutma havuzuna ulaacak ve bu havuzda
ap0,2 mmden kk olan partikller kelecektir. kelen partikller havuzun sonundaki
tahliye kanallar vastasyla az bir su yardmyla dere yatana braklacaktr. Silt tutma
havuzunun taban eimi 0,01 alnmtr. Bu eimde yeterli srkleme gcne ulalmaktadr.
Dolusavak takn debisi 326,08 m
3
/sdir. Bu debi 27,00 m geniliindeki bir savaktan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

250

savlacaktr. Takn geerken savak eiinin stnde su ykseklii 3,00 m olmaktadr.
Savan yannda 2,00 m geniliinde bir adet akl geidi bulunacaktr. Su alma aznn
nnde biriken partiklleri mansaba aktarmak iin yaplacak olan akl geidi, 22,81 m
3
/s
kapasiteye sahiptir ve takn esnasnda dolusavak ile beraber alacaktr. akl geidi enerji
krc havuza almaktadr. Dolusavaktan sonra 28 m uzunluunda 27 m geniliinde enerji
krc havuz yaplacaktr. Bu sayede takn debisi herhangi bir hasar vermeden mansaba
aktarlacaktr.

letim Kanal-1;

karar verilmitir. Dikdrtgen iletim kanal-1in eimi iin yaplan optimizasyonalmas
3
359,00 mdir.

letim Tneli;

letim tneli optimizasyonlar sonucunda hesaplanmtr. Hesaplamalar dorultusunda letim
1600,00 mdir.

letim Kanal-2;

3

Ykleme Havuzu;

964,98 m olacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

251


Cebri Boru;

3

Santral Binas;


Tablo 85. Projenin zellikleri
Reglatr Yeri ve Rezervuar
Yer Yanik Deresi
AG DS 1833
Drenaj Alan 280,00 km
2

Yllk Gelen Akm 155,21 hm
3

Takn Debisi 326,08 m
3
/s
Reglatr Yaps
Tip Dolu Gvdeli
Talvegden Ykseklii 4,60 m
Kret Uzunluu 27,00 m
Gvenilir Debi 1,78 m
3
/s
letim Kanal 1
Tip Dikdrtgen
Uzunluk 359,00 m
Eim 0,0005
Hava Pay 0,30 m
Su Derinlii 1,98 m
3
/s
letim Tneli
Tip At Nal
Uzunluk 1600,00 m
Eim 0,0006 m
Su Derinlii 2,13 m
SAN. TC. A..
ED RAPORU

252

Hava Pay 0,80 m
letim Kanal-2
Tip Dikdrtgen
Uzunluk 1769,00 m
Eim 0,0005
Hava Pay 0,30 m
Su Derinlii 1,98 m
3
/s
Ykleme Havuzu
Maksimum Su Seviyesi (M.S.S.) 964,97 m
Normal Su Seviyesi (N.S.S.) 964,65 m
Minimum Su Seviyesi 963,22 m
Uzunluk 60 m
Genilik 6,00 m
Derinlik 6,36 m
Cebri Boru
ap 1,90 m
Uzunluk 195,00 m
Et Kalnl 10 mm
3
/s
Santral Binas
Yer Sol Sahil
Tip Betonarme
Kuyruk Suyu Seviyesi 882,00 m
Kurulu G 6.408 kW
nite Adedi 2
Trbin
Tip Francis
nite Kapasite 3.204 x 2= 6.408 kW
Maksimum Tek Trbin Debisi 4,40 m
3
/s
Minimum Tek Trbin Debisi 1,41 m
3
/s
Frekans 50 Hz
Maksimum Randman 0,92 (% 85 ykte)
Adet 2
Brt D 82,65 m
Net D 82,00 m
Generatr
Tip Yatay Milli Senkron
Generatr Kapasite 3.075,8 kW
G Faktr 0,90
Gerilim 6,3 kV
Frekans 50 Hz
Generatr Devir Adedi 1.000 d/dak
SAN. TC. A..
ED RAPORU

253

Adet 2
Dizel Generatr
Tip Dizel
Kapasite 100 kVA
Devir 1.500 d/dak
Adet 1
Transformatr
Tip Harici
Transformatr Kapasite 3.500 kVA
Giri k Voltaj 6,3/1,5kV
Adet 2
Yllk Enerji retimi
Yllk Gvenilir Enerji retimi 10.676233 GWh
Yllk Sekonder Enerji retimi 13.572596 GWh
Yllk Toplam Enerji retimi 24.248828 GWh


19.106,5 m
2
3
younluu 1,6 ton/m
3
olarak alnmtr.

GMS-1 geirimli (kum-akl) oca3213 sayl Maden Kanuna gre I. Grup a bendi

Ruhsat alnacaktr.

yaymlanarakyrrle giren (deiiklik: 26.08.2010 tarih ve 27684 Sayl Resmi Gazetede)


19.845,5 m
2
3
younluu 1,6 ton/m
3
olarak alnmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

254


Ruhsat alnacaktr.

yaymlanarakyrrle giren (deiiklik: 26.08.2010 tarih ve 27684 Sayl Resmi Gazetede)

Ulam ve Servis Yollarn Almas



yaplama ve faaliyet dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili yaz EK-1/Ede
verilmitir.

antiye Tesisi


Sz konusu proje kapsamndaki nitelerin ED-50 UTM 6 Derece ve WGS 84 Corafik
koordinatlar Tablo 7de (Bkz. Sayfa 30), uydu grntleri Tablo 6da verilmitir (Bkz.
Sayfa 22).

SAN. TC. A..
ED RAPORU

255

V.2.2. Su Kaynana Ait Varsa Dier Kullanm ekilleri ve Etkileri, Projenin Memba ve
Mansap Ksmnda Yer Alan Projeler le Birlikte Deerlendirilmesi

Sz konusu projenin ana su kayna olan Yanik Deresinde, Mansap Su Kullanm
Haklar Raporuna gre ime suyu temin edilen herhangi bir kaptaj, herhangi bir deirmen
bulunmamaktadr. Sadece tarm alanlarnn sulamas amal su kullanm mevcuttur.

Mansap Su Kullanm Haklar Raporuna gre proje alan snrlar ierisinde Yanik
Deresinin sularn kullanarak sulama yaplan 25 ha tarm alan bulunmaktadr. Bu arazilerde
halihazrdaki ekim oranlarna gre, Buday (8,75 ha), Arpa (3,75 ha), Yonca (3,75 ha),
Faslye (2,50 ha), Meyve (2,0 ha), Sebze (1,75 ha), ayr (2,50 ha)tarm yapld tespit
edilmitir.

Proje sahasnda projeli bir sulama yoktur, sulama faaliyetinin basit toprak arklar
marifetiyle yaplmakta olduu gzlenmitir.

Sulama yaplan tarm alanlarnda mansap su kullanm haklar raporuna gre; Mays
aynda 12,65 l/s, Haziran aynda 37,69 l/s, Temmuz aynda 33,15 l/s, Austos aynda 21,05
l/s, Eyll aynda ise 5,78 l/s su ihtiyac olduu grlmtr.

Yanik Deresinden sulama yaplan tarm alanlarnda mansap su kullanm haklar
raporunda belirtilen su ihtiyac dere yatana braklacaktr. Bylece Mansap Su Kullanm
Haklar Raporuna konu olan tarm alanlarnn olumsuz etkilenmeyecei ngrlmektedir.

Sz konusu proje kapsamnda, 26.06.2003 tarih ve 25150 sayl Resmi Gazetede
Elektrik Piyasasnda retim Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas
mzalanmasna likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik hkmlerine titizlikle
uyulacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

256

V.2.3. Mansaba Braklacak Su Hesab (Havza zellikleri, Yatak ve Kesit Durumu,
Ya-Ak likisi, Ekolojik Potansiyel ve Ekosistem Unsurlarnn htiyalar, Varsa
Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Korunan Balk Trleri ve Muhtemel htiyalar, Su
Haklar Savaklanan Sular ve Periyotlar Dikkate Alnamal), Doal Akmlar le
izilebilen Debi Sreklilik Erileri le Uzun Dnemli Akmlar Gsteren Tablo-ekiller,
(Doal Hayatn Devam in Mansaba Braklacak Su Miktar Projeye Esas Alnan Son
10 Yllk Ortalama Akmn En Az % 10u Olacaktr. ED Srecinde Ekolojik htiyalar
Gz nne Alndnda Bu Miktarn Yeterli Olmayacann Belirlenmesi Durumunda
Miktar Arttrlabilecektir. Doa Koruma Milli Parklar Genel Mdrlnn
15.03.2011 Tarih ve 21767 Sayl Yazs Uyarnca HES Projeleri ve Dier Hidrolik
Faaliyet Talepleri in Deerlendirme Raporu Format Dorultusunda Hazrlanacak
Raporun, ED Raporu Ekinde Sunulmas, Raporda Belirlenen Su Miktara Mansaptaki
Dier Teesss Etmi Su Haklar Uyarnca Ayrca lave Edilecek ve Kesin Proje
almalar Belirlenen Toplam Bu Miktar Dikkate Alnarak Yaplacaktr. Akmn Son
10 Yllk Ortalamann % 10undan Az Olmas Halinde Tamam Braklacaktr.
Havzada Teesss Etmi Su Haklar (me Suyu, Sulama Suyu Tahsisleri, Balk
iftlikleri vs.) Rapor erisinde Yer Almaldr. lgili Kurum ve Kurulular le rtibata
Geilerek ve Arazide Gerekli almalar/Aratrmalar Yaplarak Su Haklar
Raporunun Hazrlanmas ve lgili Blgesine Mracaat Edilerek Raporun
Onaylatlmas.)[Havzann Hidrolojik Karakteri, Ekolojik Potansiyeli le Havzada
nerilen Dier Tesislerde Alnan evre Koruma Tedbirlerinin Yanna Braklan
Miktarn Enerji retimine Etkisinin Dikkate Alnmas]

Yanik Deresinde doal hayatn devamnn salanabilmesi iin Trkylmaz Reg.
mansabna braklmas gereken su miktar iin Ekolog, Hidrobiyolog ve Hidrojeolog
tarafndan belirlenen can suyu miktar Tablo 86da verilmitir.

Proje kapsamnda Trkylmaz Reglatr mansabna doal hayatn devam iin
braklacak su miktar Tablo 86da verilmi olup bu miktarlar kesinlikle reglatrn
mansabna braklacaktr. Ayrca, doal hayatn devamnn kontrol iin DS 6. Blge
Mdrlnn uygun grd yere GPRS modemli (online) AG istasyonu kurulacak ve DS
6. Blge Mdrl ile balants salanacaktr.

Tablo 86. Ekosistem Deerlendirme Raporuna Gre Braklacak Su Miktar
Ekim Kasm Aralk Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll
Yl.
Ort
Orta. 2,78 3,88 4,41 4,59 5,13 8,34 10,77 7,23 3,90 2,84 2,58 2,64 4,92
Q_Can
(nerilen)
0,49 0,49 0,49 0,49 0,59 0,99 1,15 0,80 0,49 0,49 0,49 0,49
Q_Can
(nerilen)
/YOA
(%)
10 10 10 10 12,0 20,2 23,4 16,3 10 10 10 10

Sz konusu projenin ana su kayna olan Yanik Deresinde Mansap Su Kullanm
Haklar Raporuna gre ime suyu temin edilen herhangi bir kaptaj, herhangi bir deirmen
bulunmamaktadr. Sadece tarm alanlarnn sulamas amal su kullanm mevcuttur.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

257

Mansap Su Kullanm Haklar Raporuna gre; Mays aynda 12,65 l/s, Haziran aynda
37,69 l/s, Temmuz aynda 33,15 l/s, Austos aynda 21,05 l/s, Eyll aynda ise 5,78 l/s su
ihtiyac olduu grlmtr. Mansap Su Kullanm Haklar Raporunda aylara gre
braklacak su miktar Tablo 87de verilmitir.

(deiiklik: 04.07.2012 tarih ve 28343 sayl Resmi Gazete) Elektrik Piyasasndaretim
Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk Anlamas mzalanmasna likinUsul Ve
Esaslar Hakknda Ynetmelik hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

Tablo 87. Mansap Su Kullanm Haklar Raporu Aylara Gre Braklacak Su Miktar
Aylar Braklacak Su Miktar (l/s)
Ocak -
ubat -
Mart -
Nisan -
Mays 12,65
Haziran 37,69
Temmuz 33,15
Austos 21,05
Eyll 5,78
Ekim -
Kasm -
Aralk -

Sonu olarak Yanik Deresine hem doal hayatn devam hem de mansap su kullanm
haklar iin braklacak su miktar Tablo 88de verilmitir.

Tablo 88. Yanik Deresine Braklacak Toplam Su Miktar

Ekosistem
Deerlendirme
Raporu (m
3
/s)
Mansap Su
Kullanm Haklar
Raporu (m
3
/s)
Dere Yatana
Braklacak
Toplam Su(m
3
/s)
Uzun Yllara Ait
Aylk Ortalama
Akm(m
3
/s)
Ocak 0,49 - 0,49 2,78
ubat 0,59 - 0,59 3,88
Mart 0,99 - 0,99 4,41
Nisan 1,15 - 1,15 4,59
Mays 0,80 0,01265 0,81265 5,12
Haziran 0,49 0,03315 0,52315 8,34
Temmuz 0,49 0,02105 0,51105 10,77
Austos 0,49 0,00578 0,49578 7,23
Eyll 0,49 - 0,49 3,90
Ekim 0,49 - 0,49 2,84
Kasm 0,49 - 0,49 2,58
Aralk 0,49 0,49 2,64
SAN. TC. A..
ED RAPORU

258

V.2.4. Suyun Temin Edilecei Kaynan Kullanlmas Sonucu Su Kalitesine ve Su
Ortamndaki Canllara (Can Suyunun Braklaca Gzergahtaki Canl Trleri ve
Ekolojik Envanteri) Olabilecek Etkiler, Alnacak zinler, Proje in Tespit Edilen Balk
Trlerine Ait Gei Sistemleri le Asansrleri le lgili Bilgi ve Buna Ait izim Mansap
Can Suyu k Yerinin Gsterildii izim

Su tutma yaplar st havzalardan gelen sediman biriktirmelerinden dolay, alt
kesimlere geileri engellenmektedir. Tutulan sediman alta geemedii iin baz habitat
kayplarnn grlmesine neden olabilir. Bu durumu nlemek iin reglatr gvdelerine ina
edilmi olan akl geitleri belli dnemlerde alacak ve biriken sediman tekrar ak aaya
verilecektir. Bu ilem belirli periyotlarla gerekletirilecek ve gelii gzel yaplmayacaktr.
zellikle reglatr gvdelerinde ve tnele su verilmeden nce yaplm olan dinlendirme
havuzlarnda biriken bu malzemelerin biyolojik ritimler gz nne alnarak ak aaya
verilecektir. Bylelikle ak aadaki balk habitatlar ksmen ihtiya duyduklar sediman
almaya devam edeceklerdir. Ayrca, aknt ile gelen askdaki kat madde durgun alanlara
kmekte ve bu alanlar zellikle balklar asndan uygun beslenme ve yumurtlama alanlar
oluturabilmektedir.

Reglatr yaplar, balklarn hareket kabiliyetlerini snrladklarndan dolay, hayatta
kalabilmek iin g etmek zorunda kalan baz trlerin geiini etkilemektedir. Bu
olumsuzluu gidermek iin reglatr gvdesine uygun balk gei yaplar ina edilecektir.
Son yirmi ylda elde edilen bilgiler birok tr iin uygun balk geitlerinin dizayn edilmesini
salayacak yeterliliktedir.

1380 Sayl Su rnleri Kanunu gereince su tutma yaplar zerinde balk geitlerinin
yaplmas zorunludur. Bu nedenle g eden balklarn ya da dier sucul organizmalarn nehrin
alt ve st kesimleri arasndaki geilerinin salanmas gerekir. Aada verilmi olan konular,
uygun balk geidi yaps iin biyolojik olarak dikkat edilmesi gereken noktalar;

Balklar, abuk bir ekilde geit yaplarn bulabilmelidir ve geitten gelen
akntlar balklar doal olarak girie gtrebilmelidir. Balklar, genellikle, taban ksmndaki
gl trblansl blgelerden dolay srklenip uzaklamaktadr. Byle zonlara ulamadan
hemen nce balklarn dzenli bir aknt tarafndan ynlendirilmesi gerekmektedir. Bu aknt
gl olmakla birlikte balklarn yzme kapasitelerini olumsuz ynde etkilememeli ve toplam
aknt orannn % 1-5 arasnda olmaldr. Eriebilirlilik nemli bir etkidir. Birok balk
geidinin baarsz olmas giri yaplarnn yetersizliindendir.

Balk geitlerinin girii farkl aknt rejimlerine adapte olabilmelidir. Aknt
rejiminde ok byk deiimler yapan reglatrlerin alt ve st ksmlarnn her ikisindeki
seviyede deiimler grlmektedir. Balk geitlerinin rezervuara ald ksmlar uygun
lokalitelerde olmaldr.

Balk geitleri tnel ya da santrale su alan yaplardan uzak yerlerde
konumlandrlmaldrlar. Aksi halde mansaptan memba ksmna kan balklar trblansa
kaplarak trbin ya da tnellere gidebilirler.
Balk geitlerinde yln tm zaman su bulundurulmaldr. Bunun iin dere
yatana braklacak olan can suyu balk geitlerinden braklmaldr. Bununla birlikte
SAN. TC. A..
ED RAPORU

259

braklacak olan su mevcut kanallardaki havuz blmelerini dolduracak ve dzenli bir aknt
oluturacak yeterlilikte olmaldr.

Balk geitlerinin eimi % 10dan byk olmamaldr. Eimin fazla olmas, aknt
hzn arttracandan dolay olumsuz koullar yaratabilecektir. Havuzlar arasnda su geileri
iin oluturulan blmelerin ortalama bykl 20 cmden kk olmamaldr. Ayrca
havuzlarda suyun toplanabilmesi iin yeterli derinlik olmaldr, bu sayede balklarn
dinlenebilecekleri durgun bir blmler oluabilecektir.

Balk geitleri ve onlarn giri ksmlar ku ve karnivor balklar gibi hedef tr
tehlikeye sokacak canllardan korunmal ve balklk bu zonlarda yasaklanmaldr.

Balk geitleri, erozyon, sediman birikimi, aknt ile gelen materyaller gibi birok
etkenden dolay problemlerle kar karya kalabilir ve bu yzden dzenli olarak bakm
gerektirmektedir. Bu durum tercih edilecek olan sistem kadar nemlidir ve yapm aamasnda
gz ard edilmemelidir.

Yukarda verilen teknik zellikler dikkate alnarak, reglatrlerin yapsna bal olarak
deiik tiplerde balk geitleri (havuzlu geitler, dikey yarkl geitler ters akl geitler, balk
asansrleri) bulunmaktadr. Trkylmaz reglatrnn zellikleri dikkate alndnda en
uygun balk geidi yapsnn havuzlu geitler olduu grlmtr.YanikDeresinin nemli
trleri asndan yaplan deerlendirmede ortalama uzunluun 10-15 cm olduu
grlmektedir. Havuzlar arasndaki gei blmelerinin ykseklik ve enleri 20 cmden byk
olup balklarn bu blmelerden geebilmesi iin uygun niteliktedir. Ayrca balk
merdivenlerinin derinlii ve basamaklar arasndaki ykseklik standartlara uygundur. Balk
geit yapsna ilikin proje, basamaklar arasndaki mesafe ve genel eimleri asndan da
uygun zelliktedir.

Trkylmaz Reglatrbalk geit projesi, FAOnun ve DSnin ngrd koullar
tamakta olup, blge balklarnn biyolojik ve ekolojik zellikleri asndan yeterli teknik
zelliklere sahiptir.

Reglatrn yerinde balk geitlerini gsteren plan ekil 66da verilmitir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

260

ekil 66. Reglatr Plan zerinde Balk Geidi
Balk Geiti

SAN. TC. A..
ED RAPORU

261

V.2.5. Kati Proje Aamasnda; Doal Hayatn Devamllnn Salanabilmesi in Dere
Yatana Braklacak Su Miktar lmleri, Akm Gzlem stasyonu Yerlerinin (AG)
stasyon Kurulmasna Uygun Olarak Dizayn Edilmesi, AG Kurulma Aamasnda lgili
DS Blge Mdrlne Mracaat Edilmesi ve Sz Konusu stasyonunun lgili Firma
Tarafndan GPRS Modemli Cihaz le Donatlmas le lgili lemler

Proje kapsamnda Trkylmaz Reglatr mansabna doal hayatn devam iin
braklacak su miktar Tablo 86da verilmi olup, bu miktarlar kesinlikle Reglatrn
mansabna braklacaktr. Ayrca, doal hayatn devamnn kontrol iin DS 6. Blge
Mdrlnn uygun grd yere GPRS modemli (online) AG istasyonu kurulacak ve DS
6. Blge Mdrl ile balants salanacaktr.

V.2.6. Ulusal ve Uluslararas Mevzuatla Korunmas Gereken Alanlar zerine Etkiler

Proje alan ve yakn evresinde ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken
herhangi bir alan bulunmamaktadr.

V.2.7. Yeralt ve Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek Etkiler ve Projenin Yeralt ve
Yzeysel Su Kaynaklarna Uzakl

Proje kapsamnda reglatr mansabna Tablo 86da verilen su deerleri brakld
taktirde yeralt suyu ve yzeysel su kaynaklarna herhangi bir olumsuz etki
beklenmemektedir.

Proje alan en yakn gller;

Ortalama ku uuu 16,6 km gneyinde Feke Baraj Gl,
Ortalama ku uuu 23 km gneyinde Menge Baraj Gl,
Ortalama ku uuu 21,3 km gneybatsnda Gksu-Feke Paal Baraj Gldr.

Projenin su kayna olan Yanik Deresi dnda proje alan yakn evresinde akar ve
mevsimsel akl dereler bulunmaktadr.

V.2.8. Orman Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin
Tanmlanmas

Trkylmaz Reg. ve HES projesi Adana Orman Blge Mdrl snrlar ierisinde,
Gedikli ve Kzlaa Orman letme eflikleri snrlar ierisinde yer almakta olup, ED
nceleme ve Deerlendirme Formu EK-1/Dde verilmitir.

bulunmaktadr.

Projenin orman saylan alanlardan getii yerlerde topraka fakir, talk-kayalk
alanlarn seilmesine zen gsterilecek, mmkn mertebe aa kesiminden kanlacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

262

Ancak, kesilecek aalar olmas nedeniyle orman ekosistemi ierisindeki flora trleri
ve flora trleri zerinde/iinde vb. yerlerini yaamak/konaklamak ve besin amacyla kullanan
fauna trleri olumsuz etkilenecektir. Fauna trleri arazinin hazrlanmasndan kaynakl
antropojen etkiler sebebi ile ve hareketli olmalarndan dolay evredeki alternatif alanlara g
edecektir. Dolays fauna trleri antrapojen etkilerinden etkilenmesi flora trlerine gre daha
az olacaktr. Flora trlerinin zellikle inaat almalar srasnda aa kacak tozdan
etkilenmeleri sz konusu olacaktr. naat aamasnda kan toz, zellikle bitkilerin
tozlamann olmasn engellemektedir.naat aamasnda kan toz, zellikle bitkilerin
tozlamann olmasn engellemektedir. Bir yllk ya da iki yllk bitkilerde toz bitkilerin
dllenmesinde olumsuz bir rol oynamaktadr. Fakat ok yllk aa ya da al trlerinde bu
durum biraz daha tolere edilebilmektedir. ok yllk bitkilerin adaptasyonu bir ya da iki yllk
bitkilere gre daha kolay olmaktadr. Ayrca, proje kapsamnda kesilecek aalarn ekosistem
zerine yaratt etkiyi minimize etmek amacyla yaplacak peyzaj onarm almalar ile
telafi edilmeye alacak olup, Peyzaj Onarm Plan EK-7de verilmitir.

Aa kesimi dnda sz konusu projenin orman alanlarna olas etkilerinde biri inaat
aamasnda alacak personelin dikkatsizlii sonucunda meydana gelebilecek orman
yangnlardr.

Projenin inaat aamasnda olas orman yangnlarn nlemeye ynelik u tedbirler
alnacaktr;

naat aamasnda alacak personelin ak havada hibir ekilde ate yakmasna
izin verilmeyecektir.
naat aamasnda alacak personelin snmemi sigara ve kibritleri darya
atmalarn nlemek iin gerekli ikaz levhalar proje alan ierisinde bulundurulacaktr.
Ormanlk alanlarn ve kuru otlarn olduu yerlere ie ve cam krklar
atlmayacaktr.

Proje alan ve yakn evresinde orman yangnlar grlmesi durumunda seri bir ekilde
ve 177 numaral Alo Yangn Hatt aranacak, Orman letme efliine haber verilecek ve
gerek grldnde olas yangnlara mdahalede alacak personel de grevlendirilecektir.

Projenin iletme aamasnda orman alanlarna herhangi bir etkisi bulunmamaktadr.
Ancak faaliyetin inaat ve iletme aamalarnda olabilecek bir yangna kar ilk mdahalenin
yaplabilmesi iin sahada her trl yangn mdahale ekipmanlar bulundurulacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

263

V.2.9. Proje nitelerinin letilmesi Srasnda Oluacak Grltnn Kaynaklar ve
Kontrol in Alnacak nlemler

Projenin iletme aamasnda en nemli grlt kayna, santral binasnda bulunan
trbin milinin eksen etrafnda dnmesinden kaynaklanan mekanik grltdr. Ayrca, cebri
boru ve trbinde su ak srasnda eperlere su vurmas sebebiyle grlt oluacaktr.
Santraldeki dier grlt kaynaklar ise, bina iklimlendirilmesinden kaynaklanan grltler
ve jeneratrlerin devreye girmesi sonucu oluacak kesikli grltlerdir. Bu projedeki teknik
zelliklere sahip trbinlerin Makine Mhendisleri Odasnn 1994 tarih ve 408 sayl aylk
yaynlarnda hava emi, motor, soutma, tahrik elemanlar, hidrolik sistemler ve yardmc
ekipmanlar (pompa, kompresr vb.) iin yaklak grlt seviyeleri verilmitir. Burada
motorlar iin grlt seviyesi 75-87 dBA, dier tahrik elemanlar iin grlt seviyesi 60-80
dBA olarak verilmitir. Bu durumda HES nitelerindeki grlt seviyesinin kaynaklarda 60-
80 dBA arasnda deiecei ngrlmektedir.

Sz konusu grlt iletimini en aza indirgemek amacyla aadaki maddeler
uygulanacaktr.

Yan duvarlarda, tavanda ve tabanda yaltm malzemesi kullanlacak,
Yaltm malzemesi olarak ta yn kullanlacak,
Kap altlarndan ve anahtar deliklerinden grltnn gemesini nlemek amacyla
zel ses geirmeyen kaplar kullanlacaktr.

Yukardaki maddelerin uygulanmas ile maksimum dzeyde yaltm salanmas
hedeflenmektedir. yi yaplan yaltm sonucu ses basnc yaklak olarak 40 dBA kadar
drlebilmektedir.

V.2.10. Projenin letilmesi Srasnda alacak Personelin ve Bu Personele Bal
Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde, Nasl Temin
Edilecei

Projenin iletme aamasnda gvenlik, kontrol gibi teknik olmayan ilerde alacak
personel blge halkndan seilecektir. Teknik olmayan ilerde alacak personel konaklama,
banyo gibi ihtiyalarn kendi konutlarnda, mesai saatleri ierisindeki wc, yemek vb.
ihtiyalarn da santral binas ierisindeki idari binadan karlayacaklardr.

Teknik personel ise konaklama, banyo, wc, yemek vb. tm ihtiyalarn santral binas
ierisindeki idari binadan karlayacaklardr.

Projenin iletme aamasnda kullanlacak ime ve kullanma suyu Gzpnar Ky
Muhtarlna ait ky emesinden temin edilecektir. Konu ile ilgili Gzpnar Ky
Muhtarlnn gr EK-1/Kda verilmitir. Gzpnar ky emesi kullanmna
balanmadan nce, 17.02.2005 tarih ve 25730 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren nsani Tketim Amal Sular Hakknda Ynetmelik (deiiklik: 31.07.2009 tarih ve
27305 sayl Resmi Gazete) Ek-1deki parametrelere uygunluu kontrol edilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

264

letme aamasnda kk kazalara mdahale edebilmek amacyla santral binas
ierisinde ilkyardm malzemeleri hazr bulundurulacaktr. nemli yaralanmalarda ise le ve
le ait en yakn salk kurulularndan yararlanlacaktr.

V.2.11. dari ve Sosyal nitelerde me ve Kullanma Amal Sularn Kullanm
Sonrasnda Oluacak Atk Sularn Artlmas in Uygulanacak Artma Tesisi
Karakteristii Prosesinin Detaylandrlmas ve Artlan Atk Sularn Hangi Alc
Ortamlara, Ne Miktarlarda, Nasl Verilecei

Sz konusu projenin iletme aamasnda ise alacak personelden kaynakl su
kullanm sz konusudur. letme aamasnda yaplan hesaplamalar sonucunda 1,5 m
3
/gn
atk su olumaktadr.

naat aamasnda kullanlan paket artma tesisi iletme aamasnda santral binasna
tanacak ve kullanlacaktr.

Paket artma tesisi iin 29.04.2005 tarih ve 2005/5 sayl Atksu Artma Tesisleri Proje
Onay Genelgesi kapsamnda Atksu Artma Tesisi Projesi hazrlatarak ilgili
mercilerden projesi onaylatlacaktr.

Paket artma tesisi k sular,31.12.2004 tarihli ve 25687 sayl Resmi Gazetede
(deiiklik. 25.03.2012 tarih ve 28244 Resmi Gazete) yaymlanarak yrrle giren Su
Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde verilen Tablo 21.1de Evsel Nitelikli Atksularn Alc
Ortama Dearj Standartlarve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Su rnleri Ynetmelii Ek 6da verilen snr deerlerisalayacak ekilde
iletilecektir.

Paket artma tesisi k sular, Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde verilen Tablo
21.1de verilen snr deerleri ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayl Resmi Gazete
yaymlanarak yrrle giren Su rnleri Ynetmelii Ek 6da verilen snr deerleriile
20.03.2010 tarih 27527 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Atksu Artma Tesisleri Teknik
Usuller Tebliinin Madde 22.de verilen snr deerleri salad takdirde Yanik Deresine
dearj edilecektir.

Paket artma tesisi k sularnn dearj iin,29.04.2009 tarihli ve 27214 sayl Resmi
Gazetede yaymlanan evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda
Ynetmelik uyarnca, alc ortama yaplacak dearj konulu evre zni Adana evre ve
ehircilik l Mdrlnden alnacaktr.

V.2.12. dari ve sosyal Tesislerden Oluacak Kat Atk Miktar ve zellikleri, Bu
Atklarn Nerelere ve Nasl Tanacaklar veya Hangi Amalar in ve Ne ekilde
Deerlendirilecei

Sz konusu projenin iletme aamasnda oluacak kat atk cinsleri;

alacak Personelden Kaynakl Evsel Nitelikli Kat Atk,
Ambalaj Atklar,
Tbbi Atk,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

265

Tehlikeli Atklar,
Atk Pil ve Akmlatr,
Bitkisel Atk Yalar,
Trbinlerin Bakm Onarm Srasnda Aa kan Atk Yalar
Artma amurudur.

1- Evsel Nitelikli Kat Atklar ve Bertaraf

letme aamasnda altrlmas planlanan 10 kiiden kaynakl evsel nitelikli kat atk
meydana gelecektir. TUK Belediye Atk statistikleri 2010 verilerine gre bir kiinin gnlk
kat atk retimi 1,15 kg/gn olarak kabul edilmitir. Bu balamda;

Evsel Nitelikli Kat Atk Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Gnlk
Kat Atk retimi
= 10 x 1,15 kg/gn = 11,5 kg/gn

Evsel nitelikli kat atklarn bertarafnda ncelikle, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl
Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin
(deiiklik: 05.04.2005 tarih ve 25777 say) 18. Maddesinde belirtildii gibi denizlere, gllere
ve benzeri alc ortamlara, caddelere dklmesinin yasak olduu konusunda alacak
personel ve ilgililer uyarlacaktr.

letme aamasnda aa kacak evsel nitelikli kat atklar, byk p
konteynrlarnda dier atklardan ayr olarak depolanacak ve belirli periyotlar ile faaliyet
sahibinin kendi imkanlar tanarak ile Adana Bykehir Belediyesi Entegre Kat Atk
Bertaraf Tesisine verilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak kat
atklarla ilgili;

(deiiklik: 05.04.2005 tarih 25777 sayl Resmi Gazete) Kat Atklarn Kontrol
Ynetmelii,
(mlga) evre ve Orman Bakanl, evre Ynetimi Genel Mdrl Kat Atk
Genelgesi hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

2- Ambalaj Atklar ve Bertaraf

letme aamasnda ortaya kacak olan ambalaj atklar; cam, ie, metal kutu vb. tr
atklardr.

Evsel nitelikli kat atklarn kompozisyonu ile ilgili ulusal dzeyde yaplm olan tek
alma (mlga) Devlet statistik Enstits (D..E.) tarafndan 1993 ylnda
gerekletirilmitir. Yaplan bu almada evsel nitelikli kat atklarn %12sinin geri
kazanlabilir atk olduu kabul edilmitir.

Evsel nitelikli kat atk miktarnn %12si ambalaj atk olarak aa kaca kabul
edilmitir. Bu balamda;

SAN. TC. A..
ED RAPORU

266

Ambalaj Atk Miktar = Evsel Nitelikli Kat Atk Miktar x 0,12
= 11,5 kg/gn x 0,12 = 1,38 kg/gn

letme aamasnda aa kacak ambalaj atklar, kullanlan malzemeye ve olutuu
kaynaa baklmakszn, evre kirliliinin azaltlmas, dzenli depolama tesislerinden azami
ekilde istifade edilmesi ve ekonomiye katkda bulunulmas amacyla dier atklardan ayr
olarak olutuklar yerde biriktirilecek, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii dorultusunda evre
lisans alm firmalara verilerek bertaraf salanacaktr.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak ambalaj
atklar ile ilgili;

olan Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

3- Tbbi Atklar ve Bertaraf

letme aamasnda kk kazalara mdahale edebilmek amacyla santral binas
ierisinde ilkyardm malzemeleri hazr bulundurulacaktr. Olabilecek kk kazalarna tbbi
mdahale sonucu tbbi atk aa kacaktr.

Proje alannda meydana gelebilecek nemli yaralanmalarda le ve le ait en yakn
salk kurulularndan yararlanlacaktr. Tbbi atk miktar olabilecek i kazalarna vb.
olaylara bal olup, Yardm, N., Dirimee, V., Varol, ., Mollahalilolu, S. (Refik Hfzshha
Merkezi Bakanl) tarafndan yaplan almada bykehirlerde kii bana yllk tbbi atk
miktarnn 0,42 ile 1,86 kg arasnda deitii grlmektedir.

Kii bana yllk tbbi atk miktar 1,86 kg olarak kabul edilmitir. Bu balamda;

Toplam Tbbi Atk Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Yllk Tbbi Atk
Miktar
Toplam Tbbi Atk Miktar = 10 x 1,86 kg/yl / 365 gn = 0,050 kg/gn

letme aamasnda aa kacak tbbi atklar dier atklar ile kartrlmayacak ve
szdrmaz zellikteki tbbi poetlerde biriktirilecek ve tbbi atk toplama lisansna sahip
aralara teslim edilecektir. Ardndan ise evre izin ve lisans alm olan tbbi atk
bertaraf/tbbi atk sterilizasyon tesislerine gnderilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak tbbi
atklarla ilgili;

giren(deiiklik: 03.12.2011 tarih ve 28131 sayl Resmi Gazete) Tbbi Atklarn Kontrol

SAN. TC. A..
ED RAPORU

267

4- Tehlikeli Atklar ve Bertaraf

letme aamasnda floresan vb. tehlikeli atklar oluacaktr. Proje kapsamnda
oluabilecek tehlikeli atk miktar hakknda net bir bilgi verilememektedir.

atklarla ilgili;

giren(deiiklik: 30.10.2010 tarih ve 27744 sayl Resmi Gazete) Tehlikeli Atklarn

5- Atk Pil ve Akmlatrler ve Bertaraf

letme aamasnda atk piller mobil telsizler, el feneri, seyyar radyo vb. malzemelerin
kullanlmas sonucu oluacaktr. Atk pil miktar miktar, Ylmaz. E., stanbul linde Atk Pil
ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii Uygulamalar ve Karlalan Glklerle lgili
zm nerileri isimli almada Trkiyede pil tketiminin yllk kii ba 3-4 pil arasnda
deitii grlmektedir.

Kii bana yllk atk pil miktar 4 olarak kabul edilmitir. Bu balamda;

Toplam Atk Pil Atk Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Yllk Atk Pil
Miktar
= 10 x 4 adet/yl = 40 adet/yl

letme aamasnda aa kacak atk piller, dier atklardan ayr olarak toplanacak,
pil rnlerinin datmn ve satn yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulacak
toplama noktalarna teslim edilecektir.

Ak deiimleri, altyaps yeterli olan yetkili servislerde yaplacak ve atk
akmlatrler yetkili servise teslim edilecektir. Dolays ile proje alannda atk akmlatr
olumas beklenmemektedir. Ancak proje alannda atk akmlatr olmas durumunda santral
binas ierisinde szdrmasz zemin zerende teslim edilene kadar bekletilecektir. Atk
akmlatrler burada 90 gnden daha fazla kesinlikle bekletilmeyecektir.

atklarla ilgili;

(deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve Akmlatrlerin

6- Bitkisel Atk Yalar ve Bertaraf

letme aamasnda alacak personelin yemeklerinin santral binas ierisindeki idari
binada yaplmas planlanmaktadr. dari binada yemek yaplmas sonrasda bitkisel atk yalar
aa kacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

268

Bitkisel Atk Yalarn Ynetimi, evre Ynetimi Genel Mdrl, Nisan-2010,
tarafndan yaplan almada kii ba yllk bitkisel ya kullanm 21 kgdr. Trkiyede her
yl yaklak 1,7 milyon ton bitkisel ya tketilmektedir. Ya rafinasyon prosesi sonucu ve
elde edilen yan tketimi sonucu yaklak 350 bin ton bitkisel atk ya olutuu tahmin
edilmektedir.

Yukardaki veriler dikkate alndnda; tketilen ya miktarnn yllk %20,58i atk
ya miktarn oluturmaktadr. Kii bana yllk tketilen ya miktarnn % 20,58i atk ya
miktarkabul edilmitir. Bu balamda;

Bitkisel Atk Ya Miktar = alacak Personel Says x 21 kg/yl x %20,58 / 365
gn = 10 x 21 kg/yl x %20,58 /365 gn = 0,118 kg/gn

letme aamasnda aa kacak bitkisel atk yalar dier atklar ayr olarak i ve d
yzeyleri korozyona dayankl bidon, konteyner ve tank gibi toplama kaplarnda
biriktirilerecektir. Biriktirilen bitkisel atk yalar evre lisans alm tayclarla lisansl geri
kazanm veya bertaraf tesislerine gnderilecektir. Atk ya sevkiyatnda ulusal atk tama
formu kullanlarak her tamadan sonra bunlarn bir kopyasn Adana Valiliine
gnderilecektir. Ayrca bu belgeler be yl sre ile saklanacak ve gerektiinde yetkilileri ibraz
edilecektir.

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak bitkisel
atk yalar ile ilgili;

Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl
Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.

7- Trbinlerin Bakm Onarm Srasnda Aa kacak Atk Yalar ve
Bertaraf

letme aamasnda trbinlerin ya deiimleri santral binas ierisinde yaplacaktr.
Dolays ile proje alannda trbinlerin bakm onarmndan kaynakl atk ya oluumu
oluacaktr. Ancak, atk ya miktar hakknda net bir bilgi verilememektedir.

Proje alannda atk ya olumas durumunda santral binas ierisinde ierisinde, Atk
Yalarn Kontrol Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f bendinde belirtilen, zemin
szdrmaszl salanm, dklmelere kar geirimsizlii salamak iin epoksi boya, geo
membran vb. tecrit malzemeleri ile kaplanm, kalnl en az 25 cm olan betonarme zemin
zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan, diplerinde toplanabilecek kat
veya amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli dzenee sahip olan
tank/konteynerlerde depolanacaktr.

ayr depolanacaktr. Farkl kategorideki yalart kartrlmayacak olup, evre lisans alm

SAN. TC. A..
ED RAPORU

269

Sz konusu proje kapsamnda, arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak i
makinelerinden kaynakl atk yalar ile ilgili;

(deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Yalarn Kontrol

8- Artma amuru ve Bertaraf

Kii bana gnde 0,15-0,20 kg amur retilecei kabul edilmitir. Bu balamda

Artma amuru Miktar = alacak Personel Says x Kii Ba Gnlk amur
retimi
= 10 x 0,20 kg/gn = 2 kg/gn

Paket atksu artma tesisinden kaynakl oluacak olan artma amurlar, Tehlikeli
Atklarn Kontrol Ynetmeliine gre analizleri yaptrlarak tehlikeli atk olup, olmad
belirlenecektir. Analiz sonularna gre atk amurlarnn tehlikeli atk kmamas durumunda
artma amurlar, 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair Ynetmelik hkmleri dorultusunda II. Snf
dzenli depolama alanlarnda depolanarak nihai bertaraf salanacaktr. Tehlikeli atk kma
durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede (deiiklik: 30.03.2010 tarih
ve 27537 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinin
ilgili hkmleri uyarnca evre izin ve lisansl tehlikeli atk geri kazanm ve bertaraf

letme aamasnda aa kacak kat atklar ve bertaraflar zet olarak Tablo 100de
verilmitir.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

270

Tablo 89. letme Aamasnda Aa kacak Kat Atklar ve Bertaraflar
Evsel Nitelikli Kat Atk 11,5 kg/gn

letme aamasnda aa kacak evsel nitelikli kat atklar, byk p konteynrlarnda dier atklardan
ayr olarak depolanacak ve belirli periyotlar ile faaliyet sahibinin kendi imkanlar tanarak ile Adana
Bykehir Belediyesi Entegre Kat Atk Bertaraf Tesisine verilecektir.

say) ve (mlga) evre ve Orman Bakanl, evre Ynetimi Genel Mdrl Kat Atk Genelgesi
Ambalaj Atklar 1,38 kg/gn
letme aamasnda aa kacak ambalaj atklar, kullanlan malzemeye ve olutuu kaynaa
baklmakszn, evre kirliliinin azaltlmas, dzenli depolama tesislerinden azami ekilde istifade
edilmesi ve ekonomiye katkda bulunulmas amacyla dier atklardan ayr olarak olutuklar yerde
biriktirilecek, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj
Atklarnn Kontrol Ynetmelii dorultusunda evre lisans alm firmalara verilerek bertaraf
salanacaktr.

uyulacaktr.
Tbbi Atklar 0,050 kg/gn
letme aamasnda aa kacak tbbi atklar dier atklar ile kartrlmayacak ve szdrmaz zellikteki
tbbi poetlerde biriktirilecek ve tbbi atk toplama lisansna sahip aralara teslim edilecektir. Ardndan
ise evre izin ve lisans alm olan tbbi atk bertaraf/tbbi atk sterilizasyon tesislerine gnderilecektir.

Tehikeli Atklar
letme aamasnda oluabilecek
uyulacaktr.
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

271

Atk Pil ve
Akmlatrler
Atk Pil 40 adet/yl
letme aamasnda aa kacak atk piller, dier atklardan ayr olarak toplanacak, pil rnlerinin
datmn ve satn yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulacak toplama noktalarna teslim
edilecektir.

alannda atk akmlatr olmas durumunda santral binas ierisinde szdrmasz zemin zerende teslim
bekletilmeyecektir.

Bitkisel Atk Yalar 0,118 kg/gn
letme aamasnda aa kacak bitkisel atk yalar dier atklar ayr olarak i ve d yzeyleri
korozyona dayankl bidon, konteyner ve tank gibi toplama kaplarnda biriktirilerecektir. Biriktirilen
bitkisel atk yalar evre lisans alm tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine
gnderilecektir. Atk ya sevkiyatnda ulusal atk tama formu kullanlarak her tamadan sonra bunlarn
bir kopyasn Adana Valiliine gnderilecektir. Ayrca bu belgeler be yl sre ile saklanacak ve
gerektiinde yetkilileri ibraz edilecektir.

Trbinlerin Bakm
Onarm Srasnda
Aa kacak Atk
Yalar
letme aamasnda trbinlerin ya
deiimleri santral binas
ierisinde yaplacaktr. Dolays ile
proje alannda trbinlerin bakm
onarmndan kaynakl atk ya
oluumu oluacaktr. Ancak, atk
ya miktar hakknda net bir bilgi
verilememektedir.

Proje alannda atk ya olumas durumunda santral binas ierisinde, Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f bendinde belirtilen, zemin szdrmaszl salanm, dklmelere
kar geirimsizlii salamak iin epoksi boya, geo membran vb. tecrit malzemeleri ile kapsalnm,
kalnl en az 25 cm olan betonarme zemin zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan,
diplerinde toplanabilecek kat veya amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli dzenee sahip
olan tank/konteynerlerde depolanacaktr.


SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

272

Artma amuru 2 kg/gn
ve 27533 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair
salanacaktr. Tehlikeli atk kma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede

SAN. TC. A..
ED RAPORU

273

V.2.13. Projenin letilmesi Aamasndaki Faaliyetlerden nsan Sal ve evre
Asndan Riskli ve Tehlikeli Olanlar

Projenin iletme aamasnda gl (rezervuar) alannn olumas insan sal asndan
risk ve tehlike oluturabilecektir. Gl (rezervuar) alan evresine uyar ve ikaz levhalar
konulacak, blge halknn gle girmesi nlenecek ve bu konu ile ilgili gvenlik personelleri
grevlendirilecektir. Akamlar gl (rezervuar) alan evresinde yeterli klandrma
salanacaktr.

Projenin iletme dnemlerinde insan saln ve gvenliini riske sokmamak
amacyla T.C. alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn ve i Gvenlii Tzndeki
hkmlere uyulacaktr.

letme aamasnda Trkylmaz Reglatr mansabna doal yaamn devam iin
braklmas gereken can suyu miktarnn braklmamas, balk geitinin ilevsel
olmamassucul yaam trleri asnda risk ve tehlike oluabilecektir.

Trkylmaz Reglatr mansabna doal hayatn devam iin braklacak su miktar
Tablo 86da verilmi olup, bu miktarlar kesinlikle reglatrn mansabna braklacaktr.
Ayrca, doal hayatn devamnn kontrol iin DS 6. Blge Mdrlnn uygun grd
yere GPRS modemli (online) AG istasyonu kurulacak ve DS 6. Blge Mdrl ile
balants salanacaktr.

1380 Sayl Su rnleri Kanununda verilen teknik zellikler dikkate alnarak,
Trkylmaz Reglatrne en uygun balk geidi yapsnn havuzlu geitler olduu
grlmtr. Yanik Deresinin nemli trleri asndan yaplan deerlendirmede ortalama
uzunluun 10-15 cm olduu grlmektedir. Havuzlar arasndaki gei blmelerinin ykseklik
ve enleri 20 cmden byk olup balklarn bu blmelerden geebilmesi iin uygun niteliktedir.
Ayrca balk merdivenlerinin derinlii ve basamaklar arasndaki ykseklik standartlara
uygundur. Balk geit yapsna ilikin proje, basamaklar arasndaki mesafe ve genel eimleri
asndan da uygun zelliktedir.

Trkylmaz Reglatrleri balk geit projesi, FAOnun ve DSnin ngrd
koullar tamakta olup, blge balklarnn biyolojik ve ekolojik zellikleri asndan yeterli
teknik zelliklere sahiptir.

Projenin iletme aamasnda ED Raporunda belirtilen tedbirlerin alnmas ile insan
sal ve evre asndan risk ve tehlike olumayacaktr.

V.2.14. Proje Alannda Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha
Dzenlemeleri

Proje alannda bozulan habitatn ve peyzajn eski haline getirilmesi ve onarlmas iin
erozyon kontrol, toprak ynetimi, bitkisel perdeleme gibi almalar yaplacaktr. Bu
almalar ncesinde inaat alan mmkn olduunca dar tutulacak ve bylece olabilecek
etkiler minimize edilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

274

Sz konusu proje kapsamnda yaplacak peyzaj almalar EK-7de verilen Peyzaj
Onarm Plan Raporunda detaylandrlmtr.

V.2.15. Dier zellikler


V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri

V.3.1. Proje le Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam
mkanlar, Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik
Altyap Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb.
(Projenin Yapm Dolays le Etkilenecek yre Halk le Grmeler Yaplarak
Sosyolojik Etkilerin Ortaya Konulmas)

lkemizin petrol kaynaklar ynnden yetersiz olmas, buna karlk yzeysel su
kaynaklar ynnden zengin olmas, enerji politikasnn hidroelektrik santrallere doru
kaymasn zorunlu hale getirmitir. Hidroelektrik santrallerinin iletim maliyetlerinin dk
olmas ve fosil yaktlara kyasla evreyte zarar verici etkilerinin dk olmas nedeniyle tm
dnyada tercih edilen balca enerji kaynaklarndandr.

Sz konusu proje, Trkiyenin enerji an karlamak iin gerekletirilmesi
planlanan bir projedir. Projenin gereklemesi ile birlikte ngrlen ylda ortalama 24.248828
Gwh elektrik enerjisi retilecektir. Dolaysyla sz konusu projeyle ulusal olarak enerji
retimi faydas salanacaktr.

Projenin inaat aamasnda 70 kiinin, iletme aamasnda ise toplam 10 kiinin
altrlmas planlanmaktadr. alacak personel ncelikle yre halkndan temin edilecektir.
Blyece projenin inaat ve iletme aamasnda blge halkna i imkan salanacaktr. Blgede
yaratlacak istihdam yre halknn gelirini artracak ve inaat sresince de olsa g
nleyecektir.

naat ve iletme aamasnda alacak personelin temel gda ihtiyalar Feke
Belediyesi snrlarndaki market ve dkkanlardan salanacaktr. Bylece blge halknn
ekonomisine de katk salanacaktr. Bunun sonucu olarak da civar yrelerdeki ticari yaam
hareketlenecek ve alverilerden dolay gelir art sz konusu olacaktr. Ekonomik yapdaki
olumlu etki, sosyal hayat da etkileyecektir.

Sonu olarak; projenin gerekletirilmesi ile yrenin ekonomik ve sosyal yapsna
canllk getirecei dnlmektedir.

V.3.2. evresel Fayda-Maliyet Analizi

Sz konusu projenin iletmeye gemesiyle deerlendirilemeyen yenilenebilir enerji
kaynaklarmzn deerlendirilmesine katkda bulunaca gz nne alndnda ve fosil
yaktlar ile elde edilen elektrik enerji ile kyaslandnda sfr hava kirlilii ile temiz elektrik
SAN. TC. A..
ED RAPORU

275

enerjisi elde edilmesinden dolay projenin evresel faydalarn daha byk olduu
grlmektedir.

Projenin ekonomik ve evresel faydalar u ekilde zetlenebilir;

Suyun kontroll bir ekilde iletilmesi ile sel ve taknlarn engellenmesi
salanacaktr.
Hidroelektrik santral ile lkenin yenilenebilir kaynaklar kullanyor olacaktr.
alacak personelin yre halkndan seilmesine zen gsterilecektir. Gerek
yreden temin edilen personele istihdam yaratlmas, gerekse ehir dndan gelen personelin
ihtiyalarnn yreden karlanmas dolaysyla yerel ekonomiye de katk salanacaktr.
Yatrmlarda alnan evresel tedbirler ve uygulamalar daha sonra yaplacak
yatrmlar iin rnek tekil edecektir.
naat aamasnda kullanlacak ulam yollarnn bakmlar yaplacak ve rehabilite
edilecektir. Bylece yre halk da bu durumdan yararlanm olacaktr.

Projenin balca evresel maliyetleri ise u ekilde sralanabilir:

Ekosistem zerinde olabilecek etkilere kar alnacak tedbirlerin maliyeti,
Projenin evreye olabilecek etkilerine kar raporda belirtilen nlemlerin maliyeti,
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak grlt ve toz emisyonuna
kar alnacak tedbirlerin maliyeti,
Arazi ve iskan sahiplerine kamulatrma bedelinin denmesinden kaynakl
maliyettir.

Projenin evresel fayda/maliyet analizi Tablo 90da zetlenmitir.
Tablo 90. evresel Fayda/Maliyet Analizi

Deerlendirme
Unsurlar
Mevcut
Durum
nerilen
Proje
Aklamalar
+ : Dierine Gre Avantajl
- : Dierine Gre Dezavantajl
X : Dieri le Ayn
Sel/Takn x
naat
Aamas
x
Projenin iletme gemesiyle sel ve taknlarn engellenmesi
salanacaktr.
letme
Aamas
+
Su Kalitesi +
naat
Aamas
-
naat aamasnda oluacak bulanklk suyun kalitesini etkiyecektir.
letme aamasnda ise reglatrden alnan su santral binasnda
trbinlenen su ayn kalite ve debide tekrar akarsuya verilecektir.
letme
Aamas
x
Hava Kalitesi x
naat
Aamas
-
Projenin sadece inaat aamasnda toz emisyonu meydana gelecektir.
letme aamasnda santralden kaynakl toz emisyon oluumu sz
konusu olmayacaktr.
letme
Aamas
x
SAN. TC. A..
ED RAPORU

276

Toprak
Kaynaklar
+
naat
Aamas
-
Projenin inaat aamasnda yaplacak hafriyat almalar sonucunda
toprak kayb olacaktr. letme aamasnda ise herhangi bir toprak
kaynak kayb sz konusu olmayacaktr.
letme
Aamas
x
Flora +
naat
Aamas
-
nerilen proje kapsamnda inaat aamasnda yaplacak kazlar
sonucunda flora taksonlarnn poplasyon younluunda zalama sz
konusu olacaktr.
letme
Aamas
x
Ak rejimi + -
Suyun iletim yaplarna alnmas ile birlikte reglatr ve santral
arasndaki ak rejimi azalacaktr.
Sucul
Ekosistem
x x
Sucul ekosistem canllarnda alg ve zooplankton tr eitlilii ve
poplasyon durumunda deiiklik yaanacaktr.
Orman Alanlar + -
Proje ile ormanlk alanlarda aa kesimi sz konusu olacaktr. Ancak
bu olumsuz etkinin minimize edilmesi amacyla proje alannda gerekli
yerlerde aalandrma almalar yaplacaktr.
klim x x Proje ile iklimsel bir deiiklik beklenmemektedir.

V.3.3. Projenin Gereklemesine Bal Olarak Sosyal Etkilerin Deerlendirilmesi (Proje
Alan ve Etki Alanndaki Tarm, Hayvanclk, Balklk, Arclk vb. Faaliyetlere
Etkileri, Projenin nas ve letmesi Aamasnda alacak nsanlar le Yerel Halk
likileri, Bunlarn nsan Yaam zerine Etkileri ve Sosyo-Ekonomik Adan Analizi,
Uygulamaya Geirilecek Sosyal Sorumluluk Projeleri)

Projenin etki alannda kalan yrede yaayan insanlarn en nemli kaygsnn yaz
aylarnda akarsuda yre halknn ihtiyalarn karlayacak su miktarnn bulunmayaca
endiesi olduudur.

Yrede inaat faaliyetleri srasnda zarar grmesi muhtemel baz altyap tesisleri
bulunduu belirtilmitir. Bu yaplarn inaat faaliyetleri srasnda zarar grmemesi iin gerekli
tedbirlerin alnmas gerekmektedir.

Blgede bir istihdam sorunu olmad yine de projelerdeki istihdam srecinde yresel
kaynaklarn deerlendirilmesi ve bunun iin bir mekanizma oluturulmasnda projelerin
sal bakmndan yararl olaca belirlenmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

277

BLM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK ve SREN
ETKLER ve BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER

VI.1. Arazi Islah ve Reklamasyon almalar

Sz konusu projede arazinin hazrlanmas aamasnda proje alan zerinde bulunan
bitkisel toprak tabakas syrlarak alnacaktr. Syrlan bitkisel toprak, daha sonra peyzaj
onarm almalarnda ve rekreasyon alanlarnn bitkisel peyzaj dzenlemesinde
deerlendirilmek zere, tekniine uygun olarak kaz fazlasmalzemeden ayr olarak
depolanacaktr.

Bitkisel toprak, iletme aamasnda yaplacak peyzaj almalarnda kullanlarak
deerlendirilecek ve arazi slah yaplacaktr.

Proje iin 49 yllk lisans sresi sonunda faaliyete son verilmesi durumunda, akarsu
membanda bulunan tm yaplar ve akl geitleri kaldrlarak mansaba aktarlacak, bylece
akarsu doal akna geri dnecektir. Bununla birlikte nitelerin sklmesi durumunda
blgeye teraslama ve aalandrma yaplacak, rehabilitasyon almalar ile blge, ekolojik
durumuna en yakn durumda terk edilmesi iin allacaktr.

Proje alannda yaplacak peyzaj almalarnda, doal peyzaj karakterinin
korunmasna dikkat edilecektir. letme aamasna geildiindii ve iletme sonrasnda
yaplacak peyzaj onarm almalarnn ieriinin belirlenmesi iin Peyzaj Onarm
Planhazrlanm olup, EK-7de verilmitir.

VI.2. Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler

Sz konusu projenin inaat ve iletme aamalarnda su kalitelerinde bir miktar
deime gzlenecektir. Ancak, projenin iletme sonrasnda su kalitesinde herhangi bir
deime gzlenmesi beklenmemektedir.

VI.3. Olabilecek Hava Emisyonlar

Sz konusu projenin iletme sonrasnda herhangi bir hava emisyonu oluumu
beklememektedir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

278

BLM VII: PROJENN ALTERNATFLER
(Bu Blmde Yer Seimi, Teknoloji, Alnacak nlemler, Alternatiflerin
Karlatrlmas ve Tercih Sralamas Belirtilecektir.)

Trkylmaz Reg. ve HES proje yer seimi yaplrken;

Yanik Deresinin mevcut su potansiyeli,
naat ve iletme maliyetleri,
Proje alan ve evresinde Meri mevzuat kapsamnda ve evresel adan yasal
engellerin veya kullanm kstlamalarnn bulunup bulunmad,
evreye olabilecek minimum etki,
Projenin kamulatrma ve izin irtifak bedellerinin maliyeti zerine olan etkisi,
Blgenin deprem, heyelan vb. olaylara olan duyarll gibi faktrler dikkate
alnmtr.

Yukarda belirtilen faktrler dikkate alnaraktan revize fizibilite raporunda verilen
formlasyon, en optimum ve yaplabilecek en uygun formlasyon olarak tespit edilmi olup,
buna alternatif olabilecek bir zme gerek duyulmamtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

279

BLM VIII: ZLEME PROGRAMI

VIII.1. Faaliyetin naat in nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve letme
Sonras in nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan, evre Ynetim Ekibi

nerilen zleme Program

Sz konusu projenin inaat ve iletme projesi olumlu ve olumsuz tm etkileri ED
almalar kapsamnda incelenmitir. Projenin mevzuata uygunluu ve evresel etkilerinin
minimize edilmesi amacyla izleme almalar yaplacaktr.

17.08.2008 tarih ve 26939sayl ED Ynetmeliinin 18. Maddesi 3. Bendi gerei;

Proje sahibi veya yetkili temsilcisi "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" kararn
aldktan sonra yatrmn balang, inaat dnemine ilikin izleme raporlarn Bakanla
iletmekle ykmldr. Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, evresel Etki Deerlendirmesi
Olumlu" veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" kararn aldktan sonra
projede yaplacak Ynetmelie tabii deiiklikleri Valilie iletmekle ykmldr.

Bu balamda, Trkylmaz Reg. ve HES projesi ile ilgili evresel Etki
Deerlendirmesi Olumlu karar alnmasna mteakip, izleme program oluturulacak,
nceleme ve Deerlendirme Komisyonunca belirlenecek periyotlarda Nihai ED Raporu
zleme Formu doldurularak evre ve ehircilik Bakanlna sunulacaktr.

zleme programlar inaat ve iletme aamas iin ayr ayr oluturulacaktr.

naat Aamas zleme Program

naat aamasnda izleme programnda takip edilecek hususlar aada
detaylandrlmtr.

naat aamasnda kullanlacak malzemenin hangi ocaklardan, ne ekilde temin
edildi,
naat aamasnda oluacak kaz fazlas malzemenin nasl ve ne ekilde
depoland,
Bitkisel topran hafriyat toprandan ayr depolanp depolanmad,
alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat ve sv atklarn ne ekilde
bertaraf edildii,
Toz emisyonunun ilgili ynetmelikteki snr deerlere uyup uymad,
Grlt emisyonunun ilgili ynetmelikteki snr deerlere uyup uymad,
ve ii sal ve gvenlii kurallarna uyulup uyulmad,
ED Raporunda verilen tm taahhtlere uyulup uyulmad kontrol edilecektir.

letme Aamas zleme Program

letme aamasnda izleme programnda takip edilecek hususlar aada
detaylandrlmtr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

280

alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat ve sv atklar ne ekilde
bertaraf edildii,
Ekosistem Deerlendirme Raporunda belirtilen can suyu deerlerinin brakp
braklmad,
Balk geidinin ilerlii kontrol edilecektir.

letme Aamas Sonras zleme Program

letme aamas sonras izleme programnda takip edilecek hususlar aada
detaylandrlmtr.

naat aamasnda kurulan nitelerin kaldrlp kaldrlmad,
Toporafyann eski haline getirilip getirilmedii,
Doal peyzaja uygun peyzaj almalarnn yaplp yaplmad kontrol
edilecektir.

Projenin tm aamalarnda, raporda yer alan tm taahhtler faaliyet sahibi tarafndan
yerine getirilecektir. Aadaki tabloda projenin izlenmesi konusunda zamanlama, izleme
konusu ve izlemenin hangi aamada yaplacana dair bilgiler verilmitir. zleme aamalar
inaat, iletme ve iletme sonras olarak 3 aamaldr.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

281

Tablo 91. ED zleme Program
PROJE
AAMASI
ZLEMEKONUSU ZLEMEYER ZLEMEEKL
naat
letme
EvselAtkSu
Atksu artma tesisi k ve alc
ortama dearj noktas
Bakanlk tarafndan yetkilendirilmi kurululara periyodik olarak su analizlerinin
yaptrlmas ve dearj standartlarna uyulup uyulmadnn kontrol.
naat
letme
EvselKatAtk
naat aamasnda antiye tesisi,
iletme aamasnda santral binas
Gzlemsel olarak izlenecek ve evsel nitelikli kat atklarn faaliyet sahibi tarafndan byk
p konteynrlarnda depolanp depolanmad ve Adana Bykehir Belediyesi Entegre
Kat Atk Bertaraf Tesisine verilip verilmedii ve verildiine dair makbuzlarn alnp
alnmad kontrol edilecek.
naat
letme
Ambalaj Atklar
Gzlemsel olarak izlenecek ve dier atklardan ayr olarak depolanp depolanmadna,
evre lisans alm firmalara verilip verilmedii kontrol edilecektir.
naat Kaz Fazlas Malzeme Kaz fazlas malzeme depolama alan
Gzlemsel olarak izlenecek ve kaz fazlas mazleme depolama alannnda ED Raporunda
belirtilen hkmlere uygun ekilde depolama yaplp yaplmad kontrol edilecek.
naat
letme
Tbbi Atklar
Gzlemsel olarak izlenecek ve dier atklardan ayr olarak depolanp depolanmadna,
evre izin ve lisans alm tbbi atk bertaraf/tbbi atk sterilizasyon tesislerine verilip
verilmedii kontrol edilecektir.
naat
letme
Tehlikeli Atklar
Gzlemsel olarak izlenecek ve evre lisans alm firmalar tarafndan teslim alndna dair
Ulusal Atk Tama Formu saklanacak ve yllk olarak Atk Beyannda bulunulacaktr.
naat
letme
Atk Pil ve Akmlatrler
Gzlemsel olarak izlenecek ve dier atklardan ayr olarak depolanp depolanmadna, atk
pil toplama noktalarna teslim edilip edilmedii kotrol edilecektir.
naat
letme
Bitkisel Atk Yalar
Gzlemsel olarak izlenecek, dier atklardan ayr olarak i ve d yzeyleri korozyona
dayankl bidon, konteyner ve tank gibi toplama kaplarnda biriktirilip biriktirilmedii ve
evre lisans alm tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine gnderilip
gnderilmedii kontrol edilecektir.
naat Kltr ve Tabiat Varlklar Proje alan
Gzlemsel olarak izlenecektir. alma alannda tarihi, kltrel, arkeolojik varlklara
rastlanmas durumunda Adana Kltr Varlklarn Koruma Blge Kurulu
Mdrl/Mzeler Mdrlne haberverilip verilmedii kontrol edilecektir.
letme evresel Ak Miktar Dereyata
Gzlemsel ve lmler ile izlenecek, doal hayatn devam iin gerekli su reglatr
mansabna braklp braklmad, DS 6. Blge Mdrlnn uygun grd yere GPRS
modemli (online) AG istasyonu kurulup, DS 6. Blge Mdrl ile balantsnn yaplp
yaplmad kontrol edilecektir.
naat DereYata Dere yata Gzlemsel olarak izlenecek,hafriyat atklarnn dere yatana dklp dklmedii, yatak
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

282

kesitinin daraltlp daraltlmad, herhangi bir atk brakl braklmad kontrol
edilecektir.
naat
letme
Salve Gvenlii Proje alannda
Gzlemsel ve yazl liste ile izlenecek, oluturulacak olan liste ile Sal ve Gvenlii
kurallarna uyulup uyulmad kontrol edilecektir.
Srekli YerelHalknGvenlii Tm proje alannda
Uyar levhalar konulup konulmad, patlatma yaplmadan nce sesli olarak ikaz yaplp
yaplmad kontrol edilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

283

Acil Mdahale Plan

Acil mdahale planlamasnn ilk aamas, proje alannda meydana gelebilecek acil
duruma yol aabilecek olaylarn tespit edilmesidir.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamas ile iletme aamasnda oluabilecek acil
durumlari kazalar, yangn, su baskn (sel), deprem, salgn hastalk ve evre kazalar olarak
belirlenmitir. Bu acil durumlara hazrlkl olmak ve acil durum annda mdahalede bulunmak
zere Trkylmaz Reg. ve HES letme Mdr/antiye efi vb. liderliinde Acil Durum
Organizasyonu oluturulacaktr. letme Mdr/antiye efi vb., Acil Durum
Organizasyonunu altrmak ve ynetmek ile grevlidir. Acil durum ekibinde ilk yardm,
sndrme, kurtarma, korumaekipleri yer almaktadr.

Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasna gemesi ile birlikte daha detayl olarak
hazrlanacak olan acil mdahale plan iin bu blmde, rnek oluturmas gereken ve
olabilecek acil durumlara kar balca yaplmas gereken mdahale ve yntemleri anlatlmaya
allmtr.

kazalar, yangn, su baskn (sel), deprem, salgn hastalk ve evre kazalar gibi
oluabilecek olaylara kar hem alanlar hem de tesisi hazrlamak bu plann ana amacdr.
Oluabilecek acil durumlar karsnda maddi ve manevi kayplar en aza indirmeyi hedefleyen
bu plan tm alanlar iin bir kaynak oluturmaktadr.

alanlar bilinlendirerek oluabilecek acil durumlar karsnda en ksa srede
organize olarak mdahaleyi gerekletirmek suretiyle evre ve topluma yansyabilecek
zararl etkiyi en az dzeye indirmek bu plann amalarndandr.

Muhtemel acil durumlarda genel olarak hazrlanm olan Acil Eylem Plan ekil
67deki gibi uygulanacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

284

ekil 67. Acil Eylem Plan

ekil 68. Acil Durum Organizasyon emas

TRKYILMAZ HES LETMEMDR/ANTYE EF VB.
ACL DURUM SORUMLUSU
ACL DURUM SORUMLUSU
ACL DURUM EKB
YANGIN
DOAL
AFET

KAZALARI

EVRE
KAZALARI
SAN. TC. A..
ED RAPORU

285

Acil Durumlarda Uygulanacak Yntemler

Meydana gelebilecek acil durumlarda; acil durumu ilk gren kii ve acil durum
blgesinde olan dier personel acil durum arsn alr almaz yapmalar gereken ilk
mdahale var ise bu mdahaleyi hi kimsenin talimatna gerek duymadan yapacaklardr.
alacak personel ilkyardm ve dier acil durumlarda nasl mdahale edilecei konusunda
eitilecektir. rnein yangnn ilk balangcnda 2 dakika ierisinde yangn sndrme tp ile
mdahale etmek, acil durum alannda bulunan tehizat, ekipman ve gerekiyorsa tesisi
durdurmak vb. gibi.

Acil durum ikazn alan acil durum ekibi hangi acil durum sz konusu ise o acil durum
plannda belirtildii ekilde hareket edecektir. Acil durum ekibinin olaya mdahale karar acil
durum ekip lideri tarafndan verilir ve acil duruma ilk mdahale acil durum ekibi tarafndan
yaplr.

Acil durum sorumlusu, acil durum ekibinin acil duruma yapt mdahaleyi takip eder.
Acil durumu komple ynetir. Gerektiinde acil duruma mdahalede yntem ve ncelikleri
belirler.

Acil duruma mdahalede profesyonel ekiplerin mdahalesine ihtiya olabilir. lgili
acil durum sorumlusu ve olmad durumlarda acil durum ekip liderinin talimat ile d
kurululardan acil yardm ve mdahale talebinde bulunulur. D kurulular ile ilgili ilk temas
nbeti memurluk tarafndan salanabilecei gibi acil durum sorumlusu da direkt iletiim
kurabilir.

Acil durumun oluumu ve acil durumun bildirimi ile birlikte acil durum eylem
planlarnda belirtildii ekilde olay mahallinde bulunan personelin tahliyesi gerekebilir. Olay
mahallinde bulunan personelin tahliye karar acil durum ekip lideri tarafndan verilebilecei
gibi deprem, yangn gibi acil durumlarda personel olay blgesinden tahliye duyurusunu
almadan da doal olarak yapacaktr.

Acil durumun sona ermesi ile beraber, olay yerinde incelemelere balayarak son
durum deerlendirmesi yaplacaktr;

Olayn manevi ve maddi boyutu,
Olayn k nedeni,
Olayn knda ihmal ve tedbirsizlik var ise sorumlular,
Olaya mdahale srasnda baar gsteren personelin isimleri,
Olaya mdahale etme sresi ve ekiplerin hareket tarz konusunda, sorumlu
kii/kiilerin baar veya hatalar.

Bu deerlendirmenin ardndan en ksa srede, elde edilen bilgiler nda gerekli
dzeltici ve/veya nleyici faaliyetlere karar verilecek ve acil mdahale plannda revizyonlar
yaplacaktr. Tm bu bilgiler toplant tutana eklinde rapor edilir.

Yangn

Yangn ilk gren kii telalanmadan, panik yaratmadan ve kararl hareket ederek
ncelikle telsiz kullanarak yok ise telefon ile acil durum sorumlusuna bildirecektir. Bildirim
SAN. TC. A..
ED RAPORU

286

srasnda yanan malzeme, ortamn durumu ve tam bulunduu yeri aka belirtecektir. Eer
yangn olan bina veya sahada yangn alarm ikaz sistemi var ise bu dmeler kullanlarak da
yangn haber verilecektir. Ayrca yangn gren kii ve yangn ikazn duyanlar yangn var
diyerek baracak ve acil durumun yaylmasn salayacaklardr.antiye/Santral Binas
genelinde yaygn olarak yangn sndrme tp bulundurulacaktr.

Yangn alarmn veren kii bulunduu alandan acil durum ekiplerini ilk olarak olay
yerine ynlendirebilecei bir yerde bekleyerek acil durum ekip yelerine yangnn yerini ve
grdklerini anlatacaktr.

Sndrme ekibi yangna mdahale ederken dikkat edilecek hususlar;

Yangn yerinde duman var ise eilerek ilerlenece ve dumandan korunacak,
Yarallar olay yerinden derhal uzaklatrlacak,
Yangn blgesinde scak malzemeleri tutarken, yanmaz eldiven kullanlacak,
Yangn sndkten sonra yeniden balamasn engellemek iin nbet tutulacak,
Zehirlenme, ba dnmesi veya baygnlk durumu var ise temiz havaya klacak
ve durum ilk yardm ekibine bildirilecek,
Yangna mdahale ederken her zaman rzgar arkaya alnacak,
Youn duman kan yangnlarda, etkilenmemek iin yangn lans sis
pozisyonunda kullanlacak,
Sv yangnlarnda kesinlikle su tutulmayacak, kpkl sndrc kullanlacaktr.
tfaiye aracnn yanna her zaman su takviyesi iin arazz arlacak,
Yangn hortumunu iki kii tarafndan kontrol edilecek,
Yangn srasnda ilerlerken, baslan yerlere dikkat edilecek,
Atee yaklamadan yangn sndrme tpnn vanasn kesinlikle almayacak,
Kullanlan yangn sndrme tpn yan yatrlcak ve kullanld belli olacak,
Gaz veya akaryakt yangnlarnda ncelikle gaz veya akaryakt ak mutlaka
kesilecek,
Akaryakt yangn ise yangn sndrc tpn atein n tarafna doru
pskrtlecek,
Ofis binalarndaki yangn ikaz alarm sistemlerinin 3 ayda bir sorumlular
tarafndan kontrol edilmesi ve raporlanmasn salanacaktr.

Kazalar

kazasna maruz kalan personel, bulunduu yerden hareket etmeden telsizi var ise
telsiz ile yok ise barmak veya elindeki bir cisim ile vurarak ses yapmak sureti ile kendisini
fark ettirmeye alacaktr.

kazasn ilk gren kii, yaral veya yarallarn ileyen tesis ve/veya ekipman
durdurmak gerekiyor ise ncelikle acil durdurma dmesini kullanarak veya telsiz ile acil
durum sorumlusuna bilgi vererek ekipman veya tesisin durmas salayacaktr. Telsizi var ise
telsiz ile yok ise en yakn telefondan i kazasnn nerede olduu, yarallarn says ve durumu
hakknda bilgi verecektir.Ardndan ilk yardma balayacaktr. Telefon veya telsize ulaamaz
ise bararak bizzat giderek durumu bildirecektir. kazasn gren ilk kii grevli ekipleri
olay mahalline ynlendirmek iin pozisyon alacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

287

evre Kazalar

Acil durum ve arzalara bal olarak meydana gelebilecek evre kazalarnda, insan ve
evre salna en az zarar verilecek ekilde, gerekli nlemler alnacak, kirlilikler uygun
yntemlerle temizlenecektir. evre kazalarna u rnekler verilebilir;

Tehlikeli kimyasal malzemelerin ve atklarn (ya, mazot, asit, baz vb.) dklmesi
veya szmas sonucu topraa, yerst sularna karmas,
Atk sularn (evsel atk su veya yal ykama sular) artlmadan ve kontrolsz
alc ortama dearj edilmesidir.

evre kazalarnda mdahale ederken dikkat edilecek hususlar;

Tehlikeli Kimyasallar

Szan veya dklen malzeme alev alabilecek bir malzeme ise buna sebep
olabilecek tm ekipmanlar kapatlacak ve atele yaklalmasna engel olunacaktr.
Szan veya dklen malzemenin yaylmasn, ime suyu, kullanma suyu,
kanalizasyon veya yamur suyu hatlarna ve topraa karmasn nlemek iin
malzemenin etrafna tra ile set yaplacaktr.
Set ile evrilen kimyasal malzeme, miktarna gre, bulunduu blgeden pompa,
bez veya emici malzemelerle alncaktr.
Toplanan malzemeler kapal, gvenli varillerle, tehlikeli atk poetlerine konacak
ve yine yanc zellik gsterebileceinden dikkatli davranlacaktr.
Poetlerin veya varillerin zerlerine tehlikeli atk etiketleri yaptrlr ve tehlikeli
atk depolama alanna gtrlr. letme Mdr/antiye efi ile irtibata geilerek
bu atklarn gvenli bir ekilde bertaraf edilmesi salanr.
Sznt ve dklmenin olduu blge su ile ykanarak temizlenecektir.

Atk Sularn Kontrolsz Dearj Edilmesi

Dearj edilen atk suyun mmkn ise ak durdurulur veya depolanmas
salanacaktr.
nsan saln tehdit edecek boyutta bir dearj olmu ise letme Mdr/antiye
efine haber verilerek durumun ilgili resmi kurum ve kurululara aktarlmas
salanacaktr.

evre kazasna neden olan arza veya kazann tekrarnn nlenmesi iin gereken tm
nlem, bakm ve tamiratlar ilgili birim sorumlular tarafndan yaptrlacaktr.

evre kazasndan sonra evre kazalarndan sorumlu acil durum sorumlusu ekibi
toplayarak toplant yapacaktr. me ve kullanma sularn tehdit eden kazalara veya tehlikelere
kar toplantda alnacak karar sonras acil durum sorumlusu ime ve kullanma sularnn
analizi yaptrarak, gerekli nlemeler alnmasn salayacaktr. Gerekli olan dzeltici
faaliyetlere ve nleyici faaliyet nerilerine karar verilecektir.

Ayrca inaat aamasnda faaliyet srasnda kullanlacak i makinelerinden ve nakliye
aralarndan kaynaklanabilecek kazalar nlemek amacyla;

SAN. TC. A..
ED RAPORU

288

Proje alan ile kaz fazlas malzeme alan arasnda, malzeme tamada kullanlan
kamyonlardan kaynaklanabilecek olas kazalar nlemek iin srclerin trafik
kurallarna ve hz limitlerine uymalar salanacaktr.
Proje alannda yer alan i makinelerini kullanma ehliyetine sahip operatrden
bakasnn kullanmasna izin verilmeyecektir.
Proje kapsamnda kullanlan i makinelerine sorumlu personel dnda alanlarn
fazla yaklamamas salanacak ve gerekli yerlere uyar levhalar aslacaktr.
Makinelerin periyodik bakmlar belirlenecek ve iletme bakm talimatna gre
yaplacaktr.
Herhangi bir arza annda alan makine tamamen durdurulacak, varsa elektrik
balants kesilecek ve uygun i elbiseleri ile konusunda uzman kiilerce bakm ve
onarm yaplacaktr.
Herhangi bir kaza durumunda en yakn salk merkezinden gerekli yardm
istenecektir.
Proje alannda, kabilecek herhangi bir yangna kar yeterli sayda yangn
sndrme cihaz (kazma, krek, balta, su kovas vs.) bulundurulacak, konu ile ilgili
kullanlacak ara ve gerelerin kullanmlar alanlara retilecek, antiye hibir
zaman bo braklmayacak, bunun iin antiyede srekli bir beki grev alacaktr.
Yangn konusunda hassas davranlacak olup, proje alannda ate yaklmayacak,
alan iiler srekli kontrol edilecek ve uyarlacaktr.
Proje kapsamnda 4857 sayl Kanunu hkmlerine titizlikle uyulacaktr. Proje
alanna uyar levhalar aslarak yabanclarn alana girmesi ve muhtemel kazalar
nlenmeye allacaktr.

Aada acil durumda hareket plan ak diyagram u ekilde ematize edilmitir;

SAN. TC. A..
ED RAPORU

289

ekil 69. Acil Durumda Hareket Tarz Ak Diyagram

ACL
DURUM
OLUUMU
SEN M
GRDN?
OK
MDAHALE
YAPABLYOR
MUSUN?

MDAHALE ET!
(YANGIN
SNDRC
KULLAN)
ACL DURUMU
NBET
MEMURLUA
BLDR!
ETRAFINDAKLER
ACL DURUMDAN
HABERDAR ET!
ACL DURUM
ARISINI
DUYDUUN AN!
HAYAT
TEHLKEN
VAR MI?
ACL
DURUMUN
BYMEME
S N
NLEM
ALMAN
TEHLKEY
ORTADAN
KALDIR
AZALTMAYA ALI!
GEREKL
NLEMLER AL!
TOPLANMA
BLGESNE
TAHLYE OL!
ACL DURUM
EKBNN
TALMATLARINA
UY!
HAYIR
EVET
EVET
HAYIR
EVET
HAYIR
HAYIR
EVET
SAN. TC. A..
ED RAPORU

290

Sz konusu projenin tm aamalarnda i sal ve gvenlii iin 4857 sayl
Kanunu hkmlerine, T.C. alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn ve i Gvenlii
Tzndeki hkmlere titizlikle uyulacaktr.

VIII.2. ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliinde Yeterlik
Belgesi Alan Kurum/Kurulularn Ykmllkleri Bal Altnda Belirtilen
Hususlarn Gerekletirilmesi le lgili Program

Sz konusu proje ile ilgili olarak ED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda
ED izlemeyi yapacak Yeterlik Belgesi alm olan firma, inaat aamasna ait taahhtlerin
yerine getirilip getirilmediinin kontrol iin yerinde inceleme yaptktan sonra, Yeterlik
Teblii Ek-4te yer alan Nihai ED Raporu zleme Formunu, nceleme ve Deerlendirme
Komisyonu Toplantsnda belirlenen periyotlarda doldurarak evre ve ehircilik Bakanlna
sunacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

291

BLM IX: YUKARIDAK BALIKLAR ALTINDA VERLEN BLGLERN
TEKNK OLMAYAN BR ZET
(Projenin naat ve letme Aamalarnda Yaplmas Planlanan Tm almalarn ve
evresel Etkiler in Alnmas ngrlen Tm nlemlerin, Mmkn Olduunca Basit,
Teknik Terim ermeyecek ekilde ve Halkn Anlayabilecei Sadelikte Anlatlmas)

Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. Tic. A.. tarafndan Adana li,
Saimbeyli ve Feke lesi, orak Ky ve Gzpnar Ky snrlarnda Yanik Deresi zerinde
Trkylmaz Reglatr ve Hidroelektrik Santrali projesinin yaplmas planlanmaktadr.

Trkylmaz Reg. ve HES projesi ile orak Ky yaknlarnda Trkylmaz Reglatr
ile alnan Yanik Deresinin sular iletim kanallar ve iletim tneli ile Gzpnar Ky
yaknlarndaki ykleme havuzuna, buradan da cebri boru ile santral binasna aktarlarak
elektrik enerjisi retilecektir.

Sz konusu proje ile sadece elektrik retimi yaplacak olup, sulama, takn kontrol
vb. amalarla kullanlmayacaktr.

retilen elektrik enerjisi, 30 km uzunluundaki enerji iletim hatt ile Feke Trafo

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin inas iin gerekli olan malzeme, GMS-1
Geirimli (Kum-akl) Oca, GMS-2 Geirimli (Kum-akl) Ocandan karlanmas
planlanmaktadr. Malzeme ocaklar projenin inaat aamas olan 32ay sresince iletilecektir.

Projenin inaat aamas 32 ay, ekonomik mr ise 49 yl olarak
ngrlmektedir.naat aamasnda 70 kii, iletme aamasnda ise 10 kiinin altrlmas
planlanmaktadr.

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin hizmet amac Yanik Deresinin su
potansiyelinden yararlanlarak elektrik enerjisi retmek ve artan elektrik enerjisi ihtiyacn
karlamaktr.

14,90 km, Feke le Merkezine 16,80 km mesafede yer almaktadr.

Projenin tesis edilmesi iin gerekli finans Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm
San. Tic. A..nin kendi z kaynaklarndan/kredi kurulularndan karlanacaktr.

Sz konusu projenin inaat aamasnda alacak personelin gnlk ihtiyalar
(konaklama, yemek, tuvalet, banyo vb.) ihtiyalarnn karlanmas amacyla reglatr yerinin
bitiiinde antiye tesisi kurulmas planlanmaktadr. antiye tesisi, inaat aamas bittikten
sonra sklerek kaldrlacak ve toporafya eski haline getirilecektir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

292

yaplama ve faaliyet dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili yaz EK-1/Dde
verilmitir.

Proje alannda tarm, ahs ve orman alan bulunmaktadr. Kamulatrma, projenin
orman saylmayan arazi zelliindeki ahs arazileri ksmnda yaplacaktr. Kamulatrma
miktarlar, ED srecinin tamamlanmasnn ardndan kamulatrma planlarnn hazrlanp
onaylanmasndan sonra kesinlik kazanacaktr.


Proje kapsamnda oluacak atklar ve bunlarn bertaraf yntemleri Tablo 92de
verilmitir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

293

Tablo 92. Proje Kapsamnda Aa kacak Atklar ve Bertaraf Yntemleri
Atk Cinsi Bertaraf
Evsel Nitelikli Kat Atk
Evsel nitelikli kat atklarn bertarafnda ncelikle, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren Kat
Atklarn Kontrol Ynetmeliinin (deiiklik: 05.04.2005 tarih ve 25777 say) 18. Maddesinde belirtildii gibi denizlere, gllere ve
benzeri alc ortamlara, caddelere dklmesinin yasak olduu konusunda alacak personeller ve ilgililer uyarlacaktr.

Evsel nitelikli kat atklar, atk depolama alannda byk p konteynrlarnda dier atklardan ayr olarak depolanacak ve belirli
periyotlar ile faaliyet sahibinin kendi imkanlar tanarak ile Adana Bykehir Belediyesi Entegre Kat Atk Bertaraf Tesisine
verilecektir.
Ambalaj Atklar
Ambalaj atklar, kullanlan malzemeye ve olutuu kaynaa baklmakszn, evre kirliliinin azaltlmas, dzenli depolama
tesislerinden azami ekilde istifade edilmesi ve ekonomiye katkda bulunulmas amacyla atk depolama alannda dier atklardan ayr
olarak biriktirilecek, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol
Ynetmelii dorultusunda evre lisans alm firmalara verilerek bertaraf salanacaktr.
Kaz Fazlas Malzeme
DS 6. Blge Mdrl tarafndan; Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 iin Yanik (Panik) Deresinden, Kaz Fazlas Malzeme
Depolama Alan-2 ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-3 iin kuru dere yataklarndan dere st evinden itibaren 50er metre
sal sollu eritvari sahann yaplama ve faaliyet dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili yaz EK-1/Ede verilmitir.

Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alanlarnda kaz fazlas malzeme ve bitkisel toprak birbirinden ayr olarak depolanacak, toz oluumu,
rzgar ve su erozyonunun etkilerini en aza indirmek iin belli aralklarla sulamas yaplacak, rzgar ve yatan kaynaklanacak
erozyonun olumamas iin zeri imlendirilecek ve gerekirse etrafna ta setler ekilecektir. naat aamasnn bitmesinin ardndan

Proje kapsamnda oluacak kaz fazlas malzeme kesinlikle dere yataklarna dklmeyecek ve yatak kesiti daraltlmayacaktr.
Tbbi Atklar
Tbbi atklar dier atklar ile kartrlmayacak ve szdrmaz zellikteki tbbi poetlerde biriktirilecek ve tbbi atk toplama lisansna
sahip aralara teslim edilecektir. Ardndan ise evre izin ve lisans alm olan tbbi atk bertaraf/tbbi atk sterilizasyon tesislerine
gnderilecektir.
Tehikeli Atklar
14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 30.10.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi
Gazete) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Atk Pil ve Akmlatrler
Atk piller, dier atklardan ayr olarak toplanacak, pil rnlerinin datmn ve satn yapan iletmelerce veya belediyelerce
oluturulacak toplama noktalarna teslim edilecektir.
mrn Tamamlam Lastikler
Proje alannda mrn tamamlam lastikler olumas durumunda, lastik datmn yapan, satn yapan iletmelere veya yetkili
tayclara teslim edilecektir.
Bitkisel Atk Yalar Bitkisel atk yalar dier atklar ayr olarak i ve d yzeyleri korozyona dayankl bidon, konteyner ve tank gibi toplama kaplarnda
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

294

biriktirilerecektir. Biriktirilen bitkisel atk yalar evre lisans alm tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine
gnderilecektir. Atk ya sevkyatnda ulusal atk tama formu kullanlarak her tamadan sonra bunlarn bir kopyasn Adana Valiliine
gnderilecektir. Ayrca bu belgeler be yl sre ile saklanacak ve gerektiinde yetkilileri ibraz edilecektir.

Oluacak bitkisel atk yalarn bertarafnda; 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Bitkisel
Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Atk Yalar
Atk yalar, zemin szdrmaszl salanm, kalnl en az 25 cm olan betonarme zemin zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya
ibaresi bulunan, diplerinde toplanabilecek kat veya amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli dzenee sahip olan
tank/konteynerlerde depolanacaktr.

Aa kacak atk yalarn analizleri yaptrlacak ve atk ya kategorilerine gre ayr ayr depolanacaktr. Farkl kategorideki yalart
kartrlmayacak olup, evre lisans alm tesislere verilecektir.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

295

BLM X: HALKIN KATILIMI
(Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yre Halknn Nasl ve Hangi Yntemlerle
Bilgilendirildii, Proje le lgili Halkn Grlerinin ve Konu le lgili Aklamalar)

Trkylmaz Reg. ve HES projesi iin, 17.08.2008 tarih ve 26939 sayl ED
Ynetmeliinin 9. maddesi gereince; halk yatrm hakknda bilgilendirmek, projeye ilikin
gr ve nerilerini almak zere evre ve ehircilik Bakanl ile Halkn Katlm Toplants
iin 25.06.2013 tarihinde yaplmasna dair mutabakat salanm, Valilik ve proje sahibi
tarafndan, toplant yeri olarak gl (rezervuar) alannn oluaca ve projeden en ok
etkilenecek blge olan orak Kynde orak Ky lkokulunda saat 14:00da yaplmas
kararlatrlmtr.

ekil 70. Halkn Katlm Toplantsnn Yapld orak Ky lkokulu

Halkn Katlm Toplants iin ulusal ve yerel dzeyde yayn yapan gazetelerde
toplantnn konusu, tarihi, yeri ve saatini bildiren ilanlar en az 10 gn nceden
yaymlatlmtr. Ulusal ve yerel gazete ilanlar ekil 71-72de verilmitir.

Halkn katlm toplantsna; Adana evre ve ehircilik l Mdrlnden heyet ve
eitli kurumlardan yetkililer, ED Mhendislik Hizmetlerini yrten mavir firma ile civar
yerleim yerlerindeki ky ve mahalle muhtarlar ile halktan katlm olmutur. Halkn katlm
toplantsna ait fotoraflar ekil 73-74-75-76da verilmitir.

Toplantda katlmclara, sz konusu proje ile ilgili aklamalarn yer ald grsel bir
sunum yaplm, animasyonlar izlettirilmi, video-kamera kaytlar yaplm, proje ile ilgili
detay bilgiler verilmi ve katlmclar tarafndan yneltilen sorular cevaplandrlmtr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

296

Halkn katlm toplantsnda kurumlar ve blge halk;

Can suyu,
Trkylmaz Reg. ve HES projesinin mansabnda Park Teknik Elektrik Madencilik
Turizm San. Tic. A.. tarafndan yaplmas planlanan Asmaca Baraj ve HESin
blgeye olabilecek etkileri,
Projenin getirebilecei faydalar hakknda sorular sorulmutur.

ED Mhendislik Hizmetlerini yrten mavir firma ve faaliyet sahibi tarafndan;

Trkylmaz Reglatrnn mansabna braklacak su miktarn hesaplamak
amacyla konularnda uzman 3 farkl akademisyen (Ekolog, Hidrobiyolog,
Hidrojeolog) tarafnda almalar yapld,
Trkylmaz Reg. ve HES projesinin mansabnda yer alan Asmaca Baraj ve HES
projesinden kaynaklanabilecek etkiler detayl olarak anlatlaca ayr bir halkn
katlm toplants yaplaca,
Sz konusu projenin getirebilecei faydalarn banda elektrik retimi
gerekletirilerek lke ekonomisine katk salanaca belirtilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

297

ekil 71. Ulusal Gazete lan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

298

ekil 72. Yerel Gazete lan
SAN. TC. A..
ED RAPORU

299

ekil 73. Halkn Katlm Toplantsndan Grntler-1


SAN. TC. A..
ED RAPORU

300



SAN. TC. A..
ED RAPORU

301

BLM XI: SONULAR
(Yaplan tm Aklamalarn zeti, Projenin nemli evresel Etkilerinin Sraland ve
Projenin Gereklemesi Halinde Olumsuz evresel Etkilerin nlenmesinde Ne lde
Baar Salanabileceinin Belirtildii Genel Bir Deerlendirme, Proje Kapsamnda
Alternatifleri Aras Seimler ve Bu Seimlerin Nedenleri)

Park Teknik Elektrik Madencilik Turizm San. Tic. A.. tarafndan Adana li,
Saimbeyli ve Feke leleri, orak Ky ve Gzpnar Ky snrlarnda Yanik Deresi
zerinde Trkylmaz Reglatr ve Hidroelektrik Santrali 6,408 MW (6,408 MWm-
6,151 MWe) projesinin yaplmas planlanmaktadr. Sz konusu proje ile ylda
24.248828GWh enerji retilecektir.


Cebri boru,
Ykleme havuzu,


nitelerin inas iin, GMS-1 geirimli (kum-akl) oca ve GMS-2 geirimli
(kum-akl) malzeme ocann iletilmesi,




Sz konusu proje iin Revize Fizibilite Raporu hazrlanm ve DS Hidroelektrik
Enerji Dairesi Bakanl tarafndan 12.04.2013 tarih ve 3982 sayl yazs ile onaylamtr
(Bkz. EK-1/A).

Trkylmaz Reg. ve HES projesi; 17.08.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede
ED Ynetmelii, EK-II Listesi Seme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi
Madde-32 Kurulu gc 0-25 MWm arasnda olan nehir tipi santraller kapsamnda yer
almasndan dolay Proje Tantm Dosyas hazrlanp, Adana evre ve ehircilik l
Mdrlne sunulmutur. Adana evre ve ehircilik l Mdrl, sz konusu proje
hakknda 10.10.2012 tarih ve 11386 sayl yazs ile ED Gereklidir Karar vermitir
(Bkz. Ek-1/B). Bu balamda; Trkylmaz Reg. ve HES projesi iin, ED Bavuru Dosyas
evre ve ehircilik Bakanlna sunulmu, 06.06.2013 tarihinde Halkn Katlm Toplants,
SAN. TC. A..
ED RAPORU

302

10.06.2013 tarihinde ise Kapsam Belirleme ve zel Format Belirleme Toplants
yaplmtr. Sz konusu proje, Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants sonucunda
verilen ED Raporu zel Format dorultusunda hazrlanmtr.

Trkylmaz Reg. ve HES projesi ile orak Ky yaknlarnda 692,40 m nehir kotunda
dolu gvdeli olarak planlanan reglatrden alnan Yanik Deresinin sular iletim kanallar ve
iletim tneli ileGzpnar Ky yaknlarndaki normal su seviyesinde (N.S.S.) 964,5 m
kotundaki ykleme havuzuna, buradan da cebri boru vastas ile kuyruk suyu kotu 882 m olan
santral binasna aktarlarak elektrik enerjisi retilecektir. Sz konusu proje ile sadece elektrik
enerjisi retilecek olup, sulama, takn kontrol vb. amalarla kullanlmayacaktr.

retilen elektrik enerjisi, 3500x2 kVA (6.3/ 31.5 kV) gcndeki trafo klarnda
dzenlenecek alt panolar zerinden 30 km uzunluundaki enerji iletim hatt ile Feke Trafo

Proje alan,1/25.000 lekli toporafik haritada M35-B2 paftasnda yer almaktadr.
Projenin iaretlenmi olduu ve yakn evresindeki su kaynaklar, yerleimleri gsteren
1/25.000 lekli toporafik harita EK-2/Ada verilmitir.

Projenin mr

Projenin inaat aamas 32 ay, ekonomik mr ise lisans sresi olan 49 yl olarak
ngrlmektedir. Hidroelektrik santrallerinde teknolojik gelimeler, tesis bakmnn dzenli
yaplmas ve havzann su potansiyelinin yeterli gelmesi durumunda projenin ekonomik
mrnn daha uzun olmas beklenmektedir. letme sresinin uzatlmas gndeme geldiinde
gerekli izinler alnarak iletme sresinin devam salanacaktr.

Proje Karakteristiklerinin Tanm

Reglatr;

Trkylmaz reglatr, Yanik Deresi zerinde 962,40 m talveg kotlarnda ina
edilecektir. Reglatr yerine mevcut yollardan ulamak mmkndr. Trkylmaz reglatr
kotundadr. Su alma aznn nndeki su ykseklii (N.S.S) 967,00 mdir. Bu su kotuna 0,10
m dalgalanma pay vererek dolusavak eik kotu 967,10 m bulunmutur. Su alma azn geen
sular 2 x 5,00 m geniliindeki silt tutma havuzuna ulaacak ve bu havuzda ap0,2 mmden
kk olan partikller kelecektir. kelen partikller havuzun sonundaki tahliye kanallar
vastasyla az bir su yardmyla dere yatana braklacaktr. Silt tutma havuzunun taban eimi
0,01 alnmtr. Bu eimde yeterli srkleme gcne ulalmaktadr. Dolusavak takn debisi
326,08 m
3
/sdir. Bu debi 27,00 m geniliindeki bir savaktan savlacaktr. Takn geerken
savak eiinin stnde su ykseklii 3,00 m olmaktadr. Savan yannda 2,00 m geniliinde
bir adet akl geidi bulunacaktr. Su alma aznn nnde biriken partiklleri mansaba
aktarmak iin yaplacak olan akl geidi, 22,81 m
3
Dolusavaktan sonra 28 m uzunluunda 27 m geniliinde enerji krc havuz yaplacaktr. Bu
sayede takn debisi herhangi bir hasar vermeden mansaba aktarlacaktr.
SAN. TC. A..
ED RAPORU

303

letim Kanal-1;

karar verilmitir. Dikdrtgen iletim kanal-1in eimi iin yaplan optimizasyonalmas
3
359,00 mdir.

letim Tneli;

letim tneli optimizasyonlar sonucunda hesaplanmtr. Hesaplamalar dorultusunda letim
1600,00 mdir.

letim Kanal-2;

3

Ykleme Havuzu;

964,98 m olacaktr.


SAN. TC. A..
ED RAPORU

304

Cebri Boru;

3

Santral Binas;



19.106,5 m
2
3
ayda 30 gn, gnde 10 saat allacaktr.GMS-1 geirimli (kum-akl) malzemenin
younluu 1,6 ton/m
3
olarak alnmtr.

GMS-1 geirimli (kum-akl) oca3213 sayl Maden Kanununa gre I. Grup a
bendi maden snfnda yer almaktadr.

Ruhsat alnacaktr.



19.845,5 m
2
3
ayda 30 gn, gnde 10 saat allacaktr.GMS-2 geirimli (kum-akl) malzemenin
younluu 1,6 ton/m
3
olarak alnmtr.


Ruhsat alnacaktr.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

305


Ulam ve Servis Yollarnn Almas



Malzeme Depolama Alan-1, Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan -2 Kaz Fazlas
belirlenmitir. Konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrlne gr sorulmutur.DS 6. Blge

antiye Tesisi


Projenin Kaplad Alan

Trkylmaz Reg. ve HES projesinde yer alan niteler 376.984,1m
2
alan kaplamaktadr.

Projenin Yeri

Gzpnar Ky snrlarnda Yanik Deresi zerinde yaplmas planlanmakta olup, 1/25.000
lekli toporafik haritada M35-B2 paftasnda yer almaktadr.

14,90 km, Feke le merkezine 16,80 km mesafede yer almaktadr. Proje alan, yer bulduru
haritas ekil 3, fotoraflar ise ekil 4-5-6-7de verilmitir.

SAN. TC. A..
ED RAPORU

306

Mahallesi ve Feke lesine bal Gzpnar Kydr. Proje kapsamndaki nitelerin en yakn
yerleim merkezi, en yakn duyarl yapya olan mesafeleri ve uydu grntleri Tablo 6da
verilmitir.

Adana 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan, Adana l zel daresi tarafndan
03.09.2007 tarih ve 149 sayl karar ile onaylanm, 04.12.2007 tarih ve 267 sayl karar ile
kesinlemitir.

Sz konusu proje, Adana 1/100.000 lekli evre dzeni plannda Yerleik Alanlar,
Akarsu, Orman, Maden Yata/Ta Oca, Marjinal Tarm Alanlar ierisinde kalmaktadr.
Proje alann iaretlenmi olduu Adana 1/100.000 lekli evre dzeni plan ekil 8de
verilmitir. Adana 1/100.000 lekli evre dzeni plan, lejant ve plan notlar ise EK-2/Bde
verilmitir.

Proje alannda imar plan olup olmad konusunda Adana l zel daresine gr
sorulmutur. Konu ile ilgili Adana l zel daresi 03.01.2013 tarih ve 83 sayl yazsnda
nazm imar plan, uygulama imar plan bulunmadn belirtmi olup, ilgili yaz EK-1/Cde
verilmitir.

Kamulatrma

Kamulatrma, projenin orman saylmayan arazi zelliindeki ahs arazileri ksmnda
yaplacaktr. Kamulatrma miktarlar, ED srecinin tamamlanmasnn ardndan
kamulatrma planlarnn hazrlanp onaylanmasndan sonra kesinlik kazanacaktr.


Kamu yarar karar erevesinde gerekli kamulatrma 04.11.1983 tarih ve 2942 sayl
Kamulatrma Kanununda belirtilen esaslar dahilinde30.03.2013 tarih ve 28603 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren 6446 sayl Elektrik Piyasas Kanununun 19.
maddesi gereinceMaliye Bakanl tarafndan yaplacaktr.

2942 sayl Kamulatrma Kanunun 27. nci maddesinin uygulanmas hakknda
Bakanlar Kurulu Karar kartlmtr. Bu karara gre;

Kamulatrma Kanunu Madde 27- Acele kamulatrma

Madde 27 3634 sayl Milli Mdafaa Mkellefiyeti Kanununun uygulanmasnda
yurtsavunmas ihtiyacna veya aceleliine Bakanlar Kurulunca karar alnacak hallerde veya
zel kanunlarla ngrlen olaanst durumlarda gerekli olan tanmaz mallarn
kamulatrlmasnda kymet takdiri dndaki ilemler sonradan tamamlanmak zere ilgili
idarenin istemi ile mahkemece yedi gn iinde o tanmaz maln 10 uncu madde esaslar
dairesinde ve 15 inci madde uyarnca seilecek bilirkiilerce tespit edilecek deeri, idare
tarafndan mal sahibi adna 10 uncu maddeye gre yaplacak davetiye ve ilanda belirtilen
SAN. TC. A..
ED RAPORU

307

bankaya yatrlarak o tanmaz mala el konulabilir. Bu Kanunun 3 nc maddesinin 2.
fkrasnda belirtilen hallerde yaplacak kamulatrmalarda yatrlacak miktar, denecek ilk
taksit bedelidir. ifadesi gemektedir. Bu nedenle ilk nce yerinde bilirkiiler tarafndan deer
tespiti yaplacak ve belirlenen kymet, faaliyet sahibi tarafndan ilgili hesaba yatrlacak
Valilik kanal ile hak sahiplerine denecektir.

Daha sonra Valilik tarafndan bu hak sahiplerine yeniden iskan isteyip istemedikleri
sorulacak, yeniden iskan isteyen hak sahiplerine bata denen kamulatrma bedelini geri
vererek yeniden iskan isteinde bulunabileceklerdir.

Tarm arazilerinin kamulatrmas srasnda, tarm arazilerinin vasflar
belirleneceinden Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 5403 Sayl Toprak
Koruma ve Kullanm Kanunu ve 28.02.1998 Tarih 23272 Sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren 4342 Sayl Mera Kanunu ve yrrlkteki Su rnleri
Kanunu hkmlerine titizlikle uyulacaktr.


Mera alanlar iin ise 4342 sayl Mera Kanunu hkmleri gereince mera vasf
deiiklii iin bavurulacak ve Adana l Gda, Tarm ve Hayvanclk Mdrlnden

Adana Orman Blge Mdrlnden alnan ED nceleme Deerlendirme Formuna
gre, proje alannn 50 halk ksm orman saylan alan, 5 halk ksm ise orman saylmayan
alan olarak deerlendirilmi olup, sz konusu proje iin verilen ED nceleme ve

Orman arazilerinde kamulatrma sz konusu olmadndan 6831 sayl Orman
Kanununun 16. ve 17. maddesi gereince Adana Orman Blge Mdrlne mracaat
edilecek ve gerekli izinler alnacaktr.

Yeniden Yerleim

Trkylmaz Reg. ve HES projesinin iletmeye gemesiyle oluacak gl (rezervuar)
alan ierisinde herhangi bir yerleim birimi, konut ve sosyal bir tesis bulunmamaktadr.
Dolays ile yeniden yerleimin yaplmas sz konusu deildir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

308

Tablo 93. Arazinin Hazrlanmas ve naat Aamas le letme Aamasnda Aa kacak Atklar ve Bertaraflar
Evsel Nitelikli Kat Atk
naat aamas=80,5 kg/gn
letme aamas= 11,5 kg/gn

Evsel nitelikli kat atklar, atk depolama alannda byk p konteynrlarnda dier atklardan ayr olarak
depolanacak ve belirli periyotlar ile faaliyet sahibinin kendi imkanlar tanarak ile Adana Bykehir
Belediyesi Entegre Kat Atk Bertaraf Tesisine verilecektir.

say) ve (mlga) evre ve Orman Bakanl, evre Ynetimi Genel Mdrl Kat Atk
Genelgesihkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Ambalaj Atklar
naat aamas= 9,66 kg/gn
Ambalaj atklar, kullanlan malzemeye ve olutuu kaynaa baklmakszn, evre kirliliinin azaltlmas,
dzenli depolama tesislerinden azami ekilde istifade edilmesi ve ekonomiye katkda bulunulmas
amacyla atk depolama alannda dier atklardan ayr olarak biriktirilecek, 24.08.2011 tarih ve 28035
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii
dorultusunda evre lisans alm firmalara verilerek bertaraf salanacaktr.

uyulacaktr.
Kaz Fazlas Malzeme
Hafriyat almalar srasnda
201.688,25 m
3
kaz fazlas
malzeme aa kacaktr.

Proje kapsamnda aa kacak
kaz fazlas malzemenin yaklak
% 15ini bitkisel topran
oluturaca ngrlmektedir.
Yani, 30.250 m
3
bitkisel toprak,
171.438,25 m
3
kaz fazlas
malzeme aa kacaktr.
Proje kapsamnda aa kacak olan kaz fazlas malzemenin uygun nitelikte olanlar geri dolgu ve
mevcut yollarn stabilizasyonu ile yeni alacak servis yollarnn dzenlenmesinde kullanlacaktr. Kaz
fazlas malzemenin artan ksm iin Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1, Kaz Fazlas Malzeme
Depolama Alan-2 Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-3 olmak zere 3 adet kaz fazlas malzeme
depolama alan belirlenmitir. Konu ile ilgili DS 6. Blge Mdrlne gr sorulmutur. DS 6. Blge
Mdrl tarafndan; Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-1 iin Yanik (Panik) Deresinden, Kaz
Fazlas Malzeme Depolama Alan-2 ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Alan-3 iin kuru dere
yataklarndan dere st evinden itibaren 50er metre sal sollu eritvari sahann yaplama ve faaliyet
dnda tutulmas artyla uygun grm olup, ilgili yaz EK-1/Ede verilmitir.

Kaz Fazlas MalzemeDepolama Alanlarnda kaz fazlas malzeme ve bitkisel toprak birbirinden ayr
SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

309

olarak depolanacak, toz oluumu, rzgar ve su erozyonunun etkilerini en aza indirmek iin belli
aralklarla sulamas yaplacak, rzgar ve yatan kaynaklanacak erozyonun olumamas iin zeri
imlendirilecek ve gerekirse etrafna ta setler ekilecektir. naat aamasnn bitmesinin ardndan

Proje kapsamnda oluacak kazfazlas malzeme kesinlikle dere yataklar dklmeyecek ve yatak kesiti
daraltlmayacaktr.

Kaz fazlas malzeme ile ilgili tm ilemlerde 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Resmi Gazete) Hafriyat
Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii ve 08.06.2010 tarih ve 27605 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren (deiiklik: 11.07.2013 tarih ve 28704 sayl Resmi Gazete)
Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelii ve
09.09.2006 tarih ve 26284 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Dere Yataklar ve
Taknlar ile ilgili 2006/27 sayl Babakanlk Genelgesi hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Tbbi Atklar
Tbbi atklar, atk depolama alannda dier atklar ile kartrlmayacak ve szdrmaz zellikteki tbbi
poetlerde biriktirilecek ve tbbi atk toplama lisansna sahip aralara teslim edilecektir. Ardndan ise
evre izin ve lisans alm olan tbbi atk bertaraf/tbbi atk sterilizasyon tesislerine gnderilecektir.

Tehikeli Atklar
Proje kapsamnda oluabilecek
uyulacaktr.
Atk Pil ve
Akmlatrler
naataamas=Atk Pil 280
adet/yl

letme aamas= Atk Pil 40
adet/yl
Atk piller, atk depolama alannda dier atklardan ayr olarak toplanacak, pil rnlerinin datmn ve
satn yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulacak toplama noktalarna teslim edilecektir.

alannda atk akmlatr olmas durumunda antiye tesisi ierisinde szdrmasz zemin zerende teslim
bekletilmeyecektir.

SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

310

mrn Tamamlam
Lastikler
alacak aralarn lastik
deiimleri dzenli olarak yetkili
ile proje alannda TL olumas
artlarna bal olarak lastik
mrn tamamlam lastik
oluabilir. Arazide lastik
mrn tamamlam lastik
olumas durumda saylar
verilememektedir.
Proje alannda mrn tamamlam lastikler olumas durumunda, lastik datmn yapan, satn yapan
iletmelere veya yetkili tayclara teslim edilecektir.

Oluacak mrn tamamlam lastiklerin bertarafnda, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmeliine (deiiklik:
30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) hkmlerine titizlikle uyulacaktr.
Bitkisel Atk Yalar
Bitkisel atk yalar dier atklar ayr olarak i ve d yzeyleri korozyona dayankl bidon, konteyner ve
tank gibi toplama kaplarnda biriktirilerecektir. Biriktirilen bitkisel atk yalar evre lisans alm
tayclarla lisansl geri kazanm veya bertaraf tesislerine gnderilecektir. Atk ya sevkyatnda ulusal
atk tama formu kullanlarak her tamadan sonra bunlarn bir kopyasn Adana Valiliine
gnderilecektir. Ayrca bu belgeler be yl sre ile saklanacak ve gerektiinde yetkilileri ibraz edilecektir.

Atk Yalar
naat aamas= Arazinin
hazrlanmas ve inaat aamasnda
alacak i makinelerinin ya
deiimleri alt yaps yeterli olan
yetkili servislerde yaplacaktr.
Dolays ile proje alannda i
makinelerinde kaynakl atk ya
oluumu beklenmemektedir.
Ancak, arazide artlarna bal
olarak i makinelerinden kaynakl
atk ya olumas durumunda
Proje alannda atk ya olumas durumunda inaat aamasnda antiye tesisi ierisinde,iletme
aamasnda santral binas ierisinde, Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Madde 18 ve Madde 20 f
bendinde belirtilen, zemin szdrmaszl salanm, dklmelere kar geirimsizlii salamak iin
epoksi boya, geo membran vb. tecrit malzemeleri ile kapsalnm, kalnl en az 25 cm olan betonarme
zemin zerinde, krmz renkli ve zerinde atk ya ibaresi bulunan, diplerinde toplanabilecek kat veya
amurumsu keltilerin temizlenmesi iin gerekli dzenee sahip olan tank/konteynerlerde
depolanacaktr.


SAN. TC. A..
6,408 MW (6,408 MWm-6,151 MWe)
ED RAPORU

311

miktar hakknda net bir bilgi
verilememektedir.

letme aamas= trbinlerin ya
deiimleri santral binas
ierisinde yaplacaktr. Dolays ile
proje alannda trbinlerin bakm
onarmndan kaynakl atk ya
oluumu oluacaktr. Ancak, atk
ya miktar hakknda net bir bilgi
verilememektedir.

Artma amuru
naat aamas= 14 kg/gn
letme aamas= 2 kg/gn
ve 27533 sayl Resmi Gazetede yaymlanaraka yrrle giren Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair
salanacaktr. Tehlikeli atk kma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl R.esmi Gazetede

SAN. TC. A..
ED RAPORU

312

Sz konusu projenin inaat ve iletme aamalarnda; 2872 sayl evre Kanunu ve
ilgili ynetmelikler ile dier mevzuat kapsamnda evrenin korunmas ve kirliliin nlenmesi
iin gerekli her trl izinler alnacak ve ilgili ynetmeliklere uyulacaktr. Gerekli kamu kurum
ve kurululardan izin alnmadan faaliyet geilmeyecektir.

lgili Kanun ve Ynetmelikler;

2872 sayl evre Kanunu (deiiklik: 13.05.2006 tarih ve 26167 sayl Resmi
Gazete 5491 Sayl evre Kanununda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun) ve ilgili
ynetmelikleri

1380 sayl Su rnleri Kanunu (deiiklik: 29.07.2003 tarih ve 25183 sayl
Resmi Gazete 4950 Sayl Su rnleri Kanununda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun) ve
ilgili ynetmelikleri

2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu (deiiklik:
11.02.2009 tarih ve 27138 sayl Resmi Gazete 5835 Sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn
Koruma Kanununda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun) ve ilgili ynetmelikleri

4857 sayl Kanunu ve ilgili ynetmelikleri

4342 sayl Mera Kanunuve ilgili ynetmelikleri

6831 sayl Orman Kanunuve ilgili ynetmelikleri

3213 sayl Maden Kanunu ve ilgili ynetmelikleri

2918 sayl Karayollar Trafik Kanunu ve ilgili ynetmelikleri

167 sayl Yeralt Sular Hakknda Kanun ve ilgili ynetmelikleri

5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu ve ilgili ynetmelikler

03.07.2009 tarih ve 26236 Sayl Resmi Gazetede (deiiklik: 10.11.2012 tarih ve
28463 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava
Kirliliinin Kontrol Ynetmelii,

06.06.2008 tarih ve 26898 sayl Resmi Gazetede (deiiklik: 05.05.2009 tarih ve
27219 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak yrrle giren Hava Kalitesi Deerlendirme ve
Ynetimi Ynetmelii,

04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede (deiiklik: 27.04.2011 tarih ve
27917 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii

31.12.2004 tarihli ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanan (deiiklik:
25.03.2012 tarih ve 28244 sayl Resmi Gazete) Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii

SAN. TC. A..
ED RAPORU

313

17.05.2005 tarihli ve 25818 sayl (deiiklik: 26.08.2010 tarih ve 27684 say)
Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii

Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii

Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair Ynetmelik

Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii

14.03.1991 tarihli ve 20814 sayl Resmi Gazetede (deiiklik: 05.04.2005 tarih
ve 25777 sayl Resmi Gazete) yaymlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol
Ynetmelii

31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanan (deiiklik:
30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol
Ynetmelii,

30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak (deiiklik:
30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazete) yrrle giren Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr.

25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak (deiiklik:
06.07.2011 tarih ve 27986 sayl Resmi Gazete) yrrle giren mrn Tamamlam
Lastiklerin Kontrol Ynetmelii

22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanan (deiiklik:
03.12.2011 tarih ve 28131 sayl Resmi Gazete) Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii

(deiiklik: 11.07.2013 tarih ve 28704 sayl Resmi Gazete) Toprak Kirliliinin Kontrol
ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelii,

27.11.2010 tarih 27768 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Sal ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

nsani Tketim Amal Sular Hakknda Ynetmelik (deiiklik: 31.07.2009 tarih ve
27305 sayl Resmi Gazete)

Adana Parkteknik Turkyilmaz Hes Idk

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Adana Parkteknik Turkyilmaz Hes Idk

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PARK TEKNK ELEKTRK MADENCLK

TURZM SAN. TC. A..

You might also like