2.

REGIONALNA EKONOMSKA POLITIKA

2.1. POJAM I ZNAENJE
EKONOMSKA POLITIKA - moe se promatrati s aspekta aktera, aktivnosti, mjera i
ostvarenih rezutata
- vezano uz razinu A!"E!I"AN#A, naj$e%&e je rije$ o MIK"O i
MAK"OPOLITI'I

po(razumijeva a)re)iranje
mikros*ere horizontano i
vertikano u prostoru u
kojem se o(vijaju
ek+ aktivnosti
,ukju$uju&i poje(in-a. u s*eri
P"OI/0O1N#E, "ASPO1#ELE,
"A/M#ENE I POT"O2N#E
"O3A I 4SL4!A
ek+ poiti-i, kao i svakoj (ru)oj poiti-i se mo)u pri(o(ati razni pri(jevi
poput (o5ra, o%a po)re%na, proma%ena i s+, a rasprave o (o5roj ii o%oj
ek+ poiti-i je mo)u&e vo(iti s razi$itih to$aka )e(i%ta
- %to $ini temeje pretpostavke ekonomske poitike6
7. EK+ S4STA0 u kojemu su (e8nirani (ru%tvene institu-ije, njihova
or)aniza-ija i *unk-ije+
9. EK+ ST4"4KT4"A s aspekta STAN#A i 1INAMIKE K"ETAN#A
MIK"O"A/INA je usmjerena na
aktivnost i mjere koje vo(e ka
:E;IKASNOSTI, P"OI/0O1NOSTI I
KO"ISTNOSTI
MAK"O"A/INA < ne vi(i se
poje(ina- ne)o interes
koektiviteta
4spje%nost ek+
poitike naj5oje se
o-jenjuje s aspekta
potro%nje
3LA!OSTAN#A
4$enje na po)re%kama iz pro%osti moe 5iti
upori%te za uspje%nu ekonomsku poitiku u
5u(u&nosti
o(nosi se na ek+ aktivnost
ku&anstva ,ukju$uju&i poje(in-a.
u s*eri P"OI/0O1N#E,
"ASPO1#ELE,
"A/M#ENE I POT"O2N#E "O3A I
4SL4!A
=. ;#A 'IL#E0A KO#I SE NASTO#E OST0A"ITI 4 3414>NOSTI < )avni -ij ? :
5a)ostanje naro(a < je(an o( uvjeta : 5a)ostanja je "AST "EALNE
EKONOMI#E koji se temeji na SIM3IO/I priro(nih, proizvo(nih i
(emo)ra*skih poten-ijaa smje%tenih u prostoru+
- o( 5rojnih ek+ aktivnosti, vaja istaknuti S i 1 iza kojih se kriju 5rojne poitike
- 9 osnovne pretpostavke za uspje%nu i konzistentnu ekonomsku poitiku@
7. #avna sika )ospo(arske i so-ijane strukture (ru%tvaA
9. 0remenska i sa(rajna (e8ni-ija razvojnih -ijeva ekonomsku poitike
- prihva&aju&i $injeni-u (a je -ij ekonomske poitike rast i razvoj te : 5a)ostanja
naro(a, o(re(ii smo temejno poazi%te u tom pro-esu traenja rje%enja
- meButim, 5rojnost su(ionika u ostvarivanju
temejnih -ijeva ekonomske poitike uzrokuje sje(e&e
pro5eme@
7. 3rojni su(ioni-i $esto imaju vro visoke
am5i-ije i o$ekuju E!/O!ENA "#E2EN#A
za : 5a)ostanja
9. Interni pristupi rastu i razvoju se (ee)iraju
kao op&i i univerzani
2.2 MOTIVI I ZNAAJ REGIONALNE EK. POLITIKE
- postoje zna$ajne razike u pristupu re)ionanoj ekonomskoj poiti-i < to je
posje(i-a razi$itih ekonomskih, so-ijanih, poiti$kih i (ru)ih o5ijeja
re)ijaC(rava+
- iako postoje proturje$nosti u teoriziranju o razvitku, svi pristupi u se5i sa(re 9
aktivnosti@
7. Spoznaji (o kojih se (oazi utvrBivanjem reane sike
9. I/3O" INST"4MENATA I M#E"A koje su najpo(o5nije za rje%avanje
pro5ema+
4z pojam S se vezuju pojmovi poput
KAPA'ITETA, ST0A"AN#E ;I/IDKO! I
L#41SKO! KAPTIALA
Sa(a se mo)u kon-ipirati poitike
kojima je -ij pozitivno (jeovati
na ekonomsku i so-ijanu
strukturu (ru%tva
"E/IMI"ANO, kon-ep-ija
i strate)ija ek+ razvoja
tre5a 5iti usmjerena na
po5oj%anje po(uzetni$ke
kime i poti-anje
inova-ija $ime se
pro%iruje P"OI/0O1NA
O"I#ENTA'I#A 5ez koje
nema oz5ijno) rasta i
razvoja+
Ovom aktivnosti utvrBuju se re)ionani
poten-ijai ,proizvo(ni, (emo)ra*ski i priro(ni.
kao i institu-ionani $im5eni-i+ TakoBer, ova
aktivnost pomae u preva(avanju sa5osti,
ja$a aoka-ijsku *ju tri%ta te aktuaizira
traenje rje%enja+
- sa( ka( smo pre)e(ai stanje i na$inii iz5or mjera i instrumenata mo)u se
o(re(iti kju$na po(ru$ja (jeovanja tih mjera i instrumenata@
to se u prvom re(u o(nosi na "E!IONALNIE 1ISP"OPO"/I#A, poti-anje
aoka-ijske, (istri5u-ijske i in*orma-ijske *je tri%ta %to je kompementarno ojanoj
T"FI2NO# KONK4"EN'I#I+
- priikom prove(5e re)+ ek+ poitike na)a%en je njezin 1INAMIDKI ASPEKT 5u(u&i
(a re)+ stanje i o(nosi nisu unaprije( pre(o(reBeni, niti nepromjenjivi+
"e)ionani razvojni pro-es mora 5iti kompementaran s )o5anim
)ospo(arskim razvojem zato %to@
7. "E!IONALNI NESKLA1I uzrokuju ukupnu "ETA"1A'I#4 rasta i razvoja
kako i sa5jenja *ja tri%ta+ To rezutira izoiranjem re)ija te
sa5jenjem inte)ra-ijskih veza
9. Na)a%ene re)+ (ispropor-ije i nepostojanje konzistentne re)+
poitike smanjuje ek+ u$inkovitost na )o5anoj razini
=. 0eze izmeBu re)ionane i )o5ane )ospo(arske strukture upu&uju (a
u5rzanje rasta na )o5anoj razini zahtijeva ukanjanje prepreka
1INAMIDKO! "ASTA "E!I#A
G. Postoje i NEEKONOMSKI motivi za o(rivi rast i razvoj 5u(u&i (a
upravjanje re)ionanim razvojem po(razumijeva i upravjanje
P"I"O1NIM, P"OI/0O1NIM I 1EMO!"A;SKIM "ES4"SIMA
H. "e)ionana ekonomska poitika zaje(no s )ranskom i )o5anom
poitikom povojno (jeuje na razvoj POLITIDKIE P"O'ESA i tzv+
T"FI2NE 1EMOK"A'I#E+
- postoje jo% 9 isho(i%ta i poti-aja re)ionane poitike@
7. Smanjenje NE#E1NAKOSTI izmeBu teritorijanih je(ini-a unutar neke zemje,
ai i izmeBu PO#E1INIE /EMAL#A I !"4PA'I#A /EMAL#A
9. Spoznaja (a "E!I#A pre(stavja osnovni okvir i poazi%te na-ionano)
razvoja
Nakon ispunjene prve aktivnosti,sije(i iz5or kju$nih
po(ru$ja i mjera ekonomske poitike
NE1O0OL#NOI
Jjer instrumenti i mjere samo o(reBuju smjer i
intenzitet razvoja+ Ono %to $ini kvaitetetan razvoj su
strate)ije, kon-epti i orijentiranost na proizvo(nju+
/a%to ovo6
/ato jer ekonomske neje(nakosti reKektiraju nemo)u&nost ostvarivanja 5rojnih
ekonomskih *ja $ovjeka s pose5nim na)askom na P"OI/0OLADK4 I POT"O2ADK4
*unk-iju+
- u so-ijanoj s*eri, neje(nakost su prije sve)a posje(i-a ekonomskih
(ispropor-ija+ Neje(nakosti su o(reBene 5rojnim $im5eni-ima, razi$ito) su
intenziteta i svojstvene su razvojnim pro-esima+
I KL#4DNA 1ETE"MINANTA "E!IONALNE EKONOMSKE POLITIKE #E !OSPO1A"SKI
"AST+
e8kasnosti je u visokoj korea-iji s neje(nakosti, ai to nisu istovjetne
kate)orije+
Spoznaja (a su neje(nakosti ii nee8kasnost pro5em, nije (ovojan uvjet
rje%avanja pro5ema+
- %to zapravo zna$i i(eja o neje(nakosti i ravnomjernijem razvoju6
4 naj%irem smisu rast po(razumijeva OPTIMALN4
"E!IONALN4 KOM3INA'I#4 i upotre5u ;AKTO"A ra(i
maksimaiza-ije ekonomskih u$inaka uz uvjet pune
zaposenosti i e8kasnosti *aktora+
Osnovni kriteriji priikom osmi%javanja "E!IONALNE
EKONOMSKE POLITIKE +
0o(iti ra$una o E;IKASNOSTI ;AKTO"A jer e8kasnosti
moe poni%titi aoka-ijske pretpostavke rasta i
neje(nakosti+
0I2E1IMEN/IONALNI P"O'ES- to je pro-es koji
je posje(i-a, ai i uzrok 5rojnih $initeja+ Svaki
$initej (oivjava STALNE promjene koje utje$u
na promjene ko( (ru)ih $initeja %to se
reKektira na razvoj+ O(nosi meBu $initejima
repro(u-iraju suprotnosti i neravnomjernosti +
Tenja za ravnomjernim razvitkom svih
po(ru$ja svakako ne zna$i (a 5i sva po(ru$ja
tre5aa 5iti razvijena na #E1NAK na$in i imati
je(naku proizvo(nu strukturu, ne)o se ra(i o
iskori%tavanju "E!IONALNO "ASPOLOFI0IE
POTENI'I#ALA+
Ekonomski nera-ionana+ 0o(i
ka usporavanju rasta i razvoju
razvijenih re)ija i prosje$ne
razvijenosti zemje+
POLITIKA NI0ELA'I#E I
NE#E1NAKOSTI u prostoru nije
poejna jer umanjuje
(jeotvornost tri%ta+
"avnomjerni re)ionani razvitak tre5a
shvatiti kao 1INAMIDAN P"O'ES
EKONOMSKIE I SO'I#ALNIE P"OM#ENA u
kojem (oazi (o izraenih razika izmeBu
5o)atih i siroma%nih re)ija+ Promjene se
temeje na re)ionanoj mo5inosti *aktora i
aktiviranju resursa smje%tenih u nekom
Takav pristup o(5a-uje
svaku i(eju o niveiranju i
ravnomjernosti koja se
temeji na E!/O!ENO
1ETE"MINI"ANOM
"A/0O#4 koji je izvan
tri%nih kriterija+
2.3. SUDIONICI REGIONALNE EKONOMSKE POLITIKE
- uspje%na strate)ija re)ionano) razvoja po(razumijeva postojanje
1E'ENT"ALI/I"ANO! EKONOMSKO! MO1ELA u kojem re)ija u kojoj su smje%teni
priro(ni resursi, ju(ski i 8zi$ki kapita upravja svojim razvojem ,o(nosno ima
S43#EKTI0ITET.+
"e)ija ima mo)u&nosti za rast ako postoji kom5ina-ija en(o)enih mehanizama i
vanjskih poti-aja+
- re)ionana poitika je reevantna iz sje(e&ih osnovnih razo)a@
a. "esursa koji su OSK41NI, NESA0"2ENO MO3ILNI I NE#E1NAKO
"ASPO"ELENI+ 4spje%na re)ionana poitika moe amortizirati ova
o)rani$enja
5. "eane strukture smje%tene u reanom prostoru
-. "e)ionano) prostora koji $ini temej na-ionane ekonomije i u njemu se
o(vijaju pro-esi okaiza-ije i (eokaiza-ije ekonomskih aktivnosti+
- re)ionana ekonomska poitika se mani*estira preko aktivnosti njezinih
su(ionika@
7. Ku&anstva
9. Po(uze&a
=. #avno) sektora
2.3.1. ULOGA KUANSTVA U REGIONALNOM RAZVOJU
- u suvremenim tri%nim )ospo(arstvima, K4>ANST0A raspoau osnovnim
*aktorima "ASTA+
I Ku&anstva 1I"EKTNO I IN1I"EKTNO utje$u na razinu i strukturu S i 1 ro5a i
usu)a, pa preko proizvoBa$ke i potro%a$ke *je, ku&anstva $ine temej u
MATE"I#ALI/A'I#I re)ionane poitike i rasta re)ionano) )ospo(arstva+
Na tri%tu o(u$uju o P"E;E"NI'I#AMA koje
su vezani iz upotre5u raspooivo) (ohotka
na S i '
Ostvarene na(ni-e, rente i pro8ti u krunom toku
)ospo(arskih aktivnosti kreiraju putem IN0ESTI'I#A ponu(u
i potranju ;INALNIM 1O3"IMA
No visoka razina proizvo(nje i potro%nje moe (ovesti (o KON;LIKTA izmeBu
poje(ina$no) i koektivno) interesa+
2.3.2. ULOGA PODUZEA U REGIONALNOM RAZVOJU
- re)ionani rast ovisi o 5rojnosti, vei$ini i sektorskom raspore(u po(uze&a
- en(o)enu sna)u re)ionano) razvoja pre(stavja MOTI0A'I#A I "E!IONALNI
MENA1FMENT (ok vanjski poti-aji AMO"TI/I"A#4 ;AKTO"SKA O!"ANIDEN#A i
pri(onose razvoju
-)avni -ij re)ionane ekonomske poitike je (irektnim i in(irektnim mjerama
poti-ati razvoj po(uzetni%tva +
- pose5an na)asak tre5a staviti na poti-anje 14!O"ODNE O"#ENTA'I#E NA
P"OI/0O1N#4, a manje na ua)anje u 4SL4!E+
Tu su investi-ije nie, a kratkoro$no je povrat investi-ija 5ri
- za razvoj (epresivnih re)ija o( kju$no) su zna$aja MALA I S"E1N#A PO14/E>A
koja popunjavaju strukturni kostur koje) pak tvore veiki, tehnoo%ki i
or)aniza-ijski tromi tri%ni su5jekti+
Desto ima kratkoro$nu
motiva-iju koju $ini
materijana korist ,P"O;IT.
%to $esto nije u ska(u s
koektivnim 5a)ostanjem
koje po(razumijeva i 5rojne
(ru)e sa(raje+
- $injeni-a (a su prostor i u prostoru o-irani
resursi NEO3NO0L#I0I, 1ANI I O!"ANIDENI,
upu&uje na to (a poje(ina- i ku&anstva, kao
i potro%a$i imaju interes za E;IKASN4
4POT"E34 I 14!O"ODN4 /A2TIT4
P"OSTO"A I P"I"O1NIE I/0O"A+
/a%tita okoi%a sve vi%e postaje konkurentska
re)ionana pre(nost u suvremenom razvoju+
Na$in na koji koristimo javna (o5ra se moe
o(re(iti na KOLEKTI0NO# razini, ai itekako ovisi o
pona%anju u MIK"OS;E"I+ Naime poje(in-i kao
proizvoBa$i i potro%a$i, iako $esto o)rani$eni
kratkoro$nom materijanom (o5iti, sve vi%e
uo$avaju povezanost izmeBu proizvo(nje,
potro%nje i /A!ALI0AN#A+
Pomo& preko prora$una , spe-ijanih *on(ova,
monetarnih i (ru)ih mjera
To se prvenstveno o(nosi na razvoj IN;"AST"4KT4"E,
iz)ra(nju o(nosa 0ELIKIE #A0NIE I P"I0ATNIE PO14/E>A
te razvijanje posovne po(r%ke u S;E"I IST"AFI0AN#A I
SA0#ETO0AN#A
- vei$ina po(uze&a se moe promatrati kroz T"FI2NE 41#ELE iCii osnovni posovni
-ij koje) imaju po(uze&a, a to je P"O;IT+ MeButim, $esto se kao kriteriji
kasi8ka-ije po(uze&a isti$u@
7. ;I/IDKI K"ITE"I#I < visina posovnih *on(ova,5roj
zaposenih, o5ujam proizvo(nje
9. /NADA# PO14/E>A za re)ionanu i ukupnu )ospo(arsku
strukturu
=. K0ALITATI0NI K"ITE"I#I < 5rojnost proizvo(nih i
posovnih ini-ijativa, inova-ija, su(jeovanje u
tehnoo%kom napretku
G. MENA1FE"SKA ST"4KT4"A < pitanje raz(vojenosti
vasni$ke i upravja$ke *je+
7. Kome pomo&i6 Maim ii sre(njim po(uze&ima6
9. Strukturno pitanje kome pomo&i6 Proizvo(nji ii usu)ama6
=. Kako pomo&i6 Linearno ii seektivno6
G. Kako proizvo(iti i kom5inirati proizvo(ne *aktore6
2.3.3. ULOGA JAVNOG SEKTORA U REGIONALNOM RAZVOJU
- uo)a javno) sektora u ekonomskoj poiti-i se kretaa o( minimanih i5eranih
utje-aja na )ospo(arskoj s-eni koje zavr%avaju u 7M+ stoje&u (o razvijenih o5ika
INTE"0EN'I#E koji (iktira suvremeni razvitak+
- je(no o( temejnih pitanja re)ionano) razvoja je O1NOS izmeBu EN1O!ENIE i
E!/O!ENIE 1ETE"MINANTI+
I- javni sektor u uem i %irem poimanju po(razumijeva 1"FA04 i njezine *je kao i
(o5ra koja prua, a to je u prvom re(u KLASIDNA I S40"EMENA
IN;"AST"4KT4"A+
- osim 1"FA0E rije$ je i o #A0NIM PO14/E>IMA koja pokrivaju in*rastrukturu i
(eterminiraju "A/0ITAK P"I0ATNO! SEKTO"A+
- povijesno )e(ano, na utje-aj (rave na razvitak se razi$ito )e(ao@ A+ Smith
kriti$ki se o(nosi na (ravnu potro%nju i javni sektor+ No, u suvremenim uvjetima
takvo poimanje (rave 5i mo)o (ovesti u pitanje ne samo "E!IONALN4 POLITIK4
ne)o i SO'I#ALN4 1IMEN/I#4 1"FA0E+
- *je javno) sektora su u permanentnoj evou-iji i sve vi%e poprimaju@
KOMPLEMENTA"N4
KO"EKTI0N4
Kasi8ka-ija
pomae priikom
sje(e&ih pitanja@
7.Su5jektivitet i 9.aktivnost
re)ije te =.okana uprava i
samouprava stvaraju en(o)eni
mije re)ionane poitike
"e)ionano okruenje,
(rava ii inte)ra-ija+
POTI'A#N4
4SM#E"A0A#4>4 *ju u
o(nosu na tri%te
- javni sektor i javna (o5ra imaju koektivni aspekt, te
(e8niraju materijani i nematerijani
karakter 5a)ostanja
u5rajamo@ prometni-e, ener)iju,
vo(oopskr5u, o5razovanje,
z(ravstvo, kuturu i in*orma-ije
SO'I#ALANA I POLITIDKA 1IMEN/I#A po(razumijeva kvaitete a(ministrativnih
usu)a i poiti$ke po(r%ke re)ionanoj (isperziji javno) sektora+
4koiko su poiti$ki motivi voBeni z(ravim razumom, suka(ni su
ekonomskim motivima
POLITIDKI 4T#E'A# na javne investi-ije $esto nije u korea-iji sa sta5ino%&u i
(emokra-iji re)ije ne)o je rezutat trenutne POLITIDKE MO>I+
nerazvijene re)ije $esto proizvo(e poiti$are koji z5o) svo) interesa i
opstanka javne investi-ije pretvaraju u P"OMA2ENE IN0ESTI'I#E+
O $emu ovisi po5oj%anje
ponu(e javno) (o5ra6 O
IN0ESTI'I#AMA u javni sektor
Osim ekonomske, imaju so-ijanu i
poiti$ku (imenziju
EKONOMSKI aspekt javnih investi-ija poazi o(
aktiviranja re)ionano) POTEN'I#ALA jer na
niim *azama razvoja javni projekti su N4FNI za
iskori%tavanje "E!IONALNO! POTEN'I#ALA
Naj5oje se o)e(a u
po$etnim *azama
razvoja ka(a su #A0NI
P"O#EKTI N4FNI za
iskori%tavanje
re)ionano)
poten-ijaa+
To vo(i stvaranju EKSTE"NIE
EKONOMI#A i rje%avanju o(reBenih
pro5ema poput prostorne izoiranosti,
smanjenje razika u ivotnom
stan(ar(u izmeBu ur5anih i ruranih
(ijeova re)ije+
Proma%aji z5o) po)re%ne aoka-ije
zna$e ne samo )u5itak sre(stava, ne)o
i stvaranje tenzija u so-ijanoj i
poiti$koj s*eri izmeBu re)ija, kao i na
razvitak -ijee zemje+
- z5o) nea(ekvatno razvijeno) re)ionano) javno) sektora to moe stvoriti
najmanje tri osnovna pro5ema@ 7. ne(ovojno kori%tenje
na-ionanihCre)ionanih poten-ijaa
9. kapitano) trans*era prema sa5ije razvijenim re)ijama
=. nemo)u&nost postizanja je(nakosti i na-ionane kohezije
- javne investi-ije usmjerene na sa5ije razvijene re)ije pove&avaju oka-ijske
pre(nosti siroma%nih re)ija jer otvaraju prostor za@
- razvitak javno) sektora u *unk-iji je proizvo(nosti i ivotno) stan(ar(a+
2.4. FAZE RAZVOJA I REGIONALNA EKONOMSKA POLITIKA
- izmeBu mjera ekonomske poitike i pro5ema koje je potre5no rje%avati mora
postojati KOMPLEMENTA"NOST jer instrumenti i mjere ekonomske poitike nisu
stati$ki ne)o su primjereni svakom sta(iju razvitka+
- utvrBivanje ;A/A "A/0ITKA ii PE"IO1IKA'I#A se temeji na anaizi sje(e&ih
kriterija@
a. Ekonomsko) sustava
5. Ekonomske poitike
-. 1inamike rasta makroa)re)ata
-i(enti8ka-iju i kasi8ka-iju (ru%tva izveo je "OSTON navo(e&i (a (ru%tvo proazi
ii se naazi u nekoj o( sje(e&ih H kate)orija ii *aza@
7. Tra(i-ionano (ru%tvo
9. Pre(uvjet za uzet
=. 4zet
G. Stremjenje prema strukturnom sazrijevanju
H. 0isoka masovna potro%nja
7. Prva *aza je P"E1IN14ST"I#SKO 1"42T0O - nerazvijena a)re)atna
struktura
- nizak 31P p+-+ O HPP Q
- nema (ovojno prostora za uvaavanje
re)ionane poitike razvoja
4$inak (o5rih javnih investi-ija se
rasprostire na %ira po(ru$ja,
smanjuje se jaz izmeBu 5o)atih i
siroma%nih, razvija se 8skani
kapa-itet zemje
privatni sektor,
zaposenosti,
(ohotka,
rje%avanje so-ijano)
neska(a+
Na temeju "ostoRjeve
perio(iza-ije, #+
;rie(man je utvr(io G
osnovne *aze kroz koje
proazi re)ionani
razvitak@
Stvaranje pretpostavke za
IN14ST"I#SKI "A/0ITAK
- na)asak je na unaprjeBenju
pojoprivre(ne proizvo(nje, osi)uranju
ener)ije, razvitak prometa i s+
9. 1ru)a *aza je P"I#ELA/NA i pokapa se stvaranjem pre(uvjeta za SuzetT i
uazak u =+ *azu - IN14ST"I#SKI "AST
"e)ionana poitika (o5iva na zna$enju
Nastaju -entri razvitka i rasta ii )ranska ur5ana ari%ta razvoja
1i*eren-ira se ekonomska struktura zemje i jasno osikavaju "E!IONALNI
'ENT"I koje karakterizira 5rzi rast i razvitak te na (ru)oj strani OK"4FEN#E
ii PE"I;E"I#A )(je privre(na aktivnost sta)nira ii opa(a
4 ovoj su *azi najizraenije razike u razini U
p+-+
i moe se re&i (a Kinu, 3razi
i In(iju karakterizira ova *aza re)ionano) razvoja
=. Tre&a *aza kroz koju proazi re)ionani razvoj karakterizira IN14ST"ALI/A'I#A
4 ovoj *azi osim kumuiranih pro5ema iz pretho(ne *aze, javjaju se i nove
te%ko&e koje )enerira in(ustrijski razvoj+
Pro5emi@
Sre(nja razina (ohotka veike re)ionane razike
/ahtjev za re)ionanom poitikom vi%e je ne)o na)a%en ra(i poti-anja
razvoja kasi$ne i suvremene in*rastrukture
G. Detvrtu *azu nazvanu POSTIN14ST"ISKO 1"42T0O karakterizira s
re)ionano) stajai%ta (vije hipoteze @ a. LOKA'I#SKA
5. ST"4KT4"NA
Pro(ujuje se jaz u razvijenosti z5o) nemo)u&nosti osi)uranja
ravnomjernije) prostorno) razmje%taja in(ustrije+
#avja se pro5em oka-ije in(ustrije u 4"3ANA S"E1I2TA < to poten-ira
pro5eme peri*erije i pokre&e mi)ra-ijske tokove prema ur5anom sre(i%tu
"e)ionana poitika u ovoj *azi trai rje%enje za smanjenje tenzija izmeBu
kon-entra-ije kapitaa u )ra(ove i kretanje i aoka-iju kapitaa u siroma%ne
re)ije
perio(iza-ija je samo poazi%te za (ajnja anaiti$ka istraivanja i otkrivanje
vi(jivih i suvremenih uzroka re)ionanih razika
Kao -entrana to$ka u istraivanjima i anaizi je postavjena Ssa5ije
razvijena re)ijaT koju o5ijeavaju@ 7. NEPOSTO#AN#E ILI TEK
PODETAK IN14ST"ALI/A'I#E
9. 0ISOK 41IO SLA3O "A/0I#ENO! POL#OP"I0"E1NO!
SEKTO"A I POL#OP"I0"E1NO! STANO0NI2T0A NISKE "A/INE
O3"A/O0AN#A
=. NE"A/0I#ENI TE"'I#A"NI SEKTO"
"e)ionana e8kasnost *aktora
0isoka nezaposenost
Sporiji rast potranje za ra(nom
sna)om u o(nosu na na)a%enu
ponu(u
- postoji i jo% je(an pojam koji je svojstven i razvijenim zemjama, a to je
1EP"ESI0NA "E!I#A
- re)ije u /AOSTA#AN#4 se mo)u smjestiti
izmeBu 1EP"ESI0NIE I NE"A/0I#ENIE
S (ru)e strane, 1EPOP4LA'I#SKI P"O'ESI su $esta pojava u re)ionanom
razvitku+
Njihovo je isho(i%te u re)ionanom priro(nom premje%taju i u ne)ativnim
re)ionanim mi)ra-ijskim tokovima+
Pove&ava se razina SENILNO! STANO0NI2T0A 4 "E!I#I %to o)rani$ava
mo)u&nosti 5u(u&e) razvitka i stvara te%ko&e na so-ijanom poju+
Pro-es (epopua-ije o5i$no o5ijeava spe-i8$ne prostore, kao %to su 3"1SKO-
PLANINSKA, PO!"ANIDNA I OTODNA PO1"4D#A+ To su po(ru$ja koje karakterizira
prostorna "A/10O#ENOST, a $esto i I/OLI"ANOST+
2.5. FAZE RAZVOJA REGIONALNE POLITIKE HRVATSKE
- priikom anaize *aza razvoja tre5a uzeti u o5zir povijesne spe-i8$nosti na%e)
prostora+
a. EKONOMSKI S4STA0
5. EKONOMSKA POLITIKA ,s na)askom na razvoj.
-. 1INAMIKA "ASTA I P"I#ELOMNE !O1INE
-"azvijen pro-es in(ustrijaiza-ije
-Mai u(io primarno) sektora
-"azvijeni ter-ijarni sektor
- karakterizira ii T"A1I'IONALNO I
DESTO KAPITALNO INTEN/I0NE, ai
TEENOLO2KI )e(ano STATIDNE
IN14ST"I#E ,npr+ metaur)ija. za kojima
opa(a A1
- postupno preaze u re)ije koje
karakterizira 3ESPE"KTI0NOST i sve
ve&e razvojno zaostajanje za
na-ionanim prosjekom, a $esto
poprimaju o5ijeja nerazvijenosti
- (epresivna re)ija te%ko moe
A4TONOMNO u$initi razvojni pomak i
potre5na je 0AN#SKA INTE"0EN'I#A
- javja se nezaposenost %to poti$e
emi)ra-iju ma(e i o5razovane ra(ne
sna)e
- "#E2EN#E@ supstitu-ija postoje&e
Nastaju kao rezutat nepravovremeno)
rje%avanja pro5ema (epresivne re)ije, ai i
usporavanjem rasta i pro-esa
trans*orma-ije nakon preaska )rani-e
nerazvijenosti
- razvojne perspektive tre5a traiti u
poti-anju mao) i sre(nje)
PO14/ETNI2T0A u5rzava se razvoj jer je
rije$ o ;LEKSI3ILNIM proizvo(nim
je(ini-ama+ To, uz primarno) sektora i
po5oj%anje in(ustrijske strukture
M4LTIPLIKATO"SKI (jeuje na porast
zna$enja TE"'I#A"NO! SEKTO"A
- P"O3LEM P"ENAP4DENIE "E!I#A
nastaje u pro-esima kon-entrirane
)ospo(arske aktivnosti na o(reBenom
prostoru+
- u 7+ *azi je re)ionana prenapu$enost
rezutat MI!"A'I#A, a u kasnijim *azama
priro(no) kretanja stanovni%tva
"E!IONALNA EKONOMSKA POLITIKA moe
rije%iti pro5em prenapu$enosti oka-ijskim
(estimuiranjem razvitka poje(inih
proizvo(nji i STIM4LI"AN#EM kretanja
Postoji visoki stupanj hetero)enosti s
aspekta ukupno) i )ospo(arsko)
S4STA0A, EKONOMSKE POLITIKE I
1INAMIKE "ASTA
na temeju ova tri kriterija mo)u se prepoznati sije(e&e *aze u re)ionanom
razvoju Ervatske@
7. P"0A ;A/A < 7MGH+ < 7MHV+
a. 4kupni i re)ionani razvoj o5ijeava na)a%eni 1"FA0NO <
'ENT"ALITIDKI S4STA0
Koektivni
karakter
5. EKONOMSK4 I "A/0O#N4 POLITK4 karakterizira (ono%enje 7+
PETO!O1I2N#E! PLANA ,7MGW+- 7MH7+.
-u re)ionanom razvoju@
Na)asak je stavjen na LOKALN4 P"I0"E14, STAM3ENO /3"IN#A0AN#E
STANO0NI2T0A 4 "A/"42ENIM K"A#E0IMA
MeBu zaostaim po(ru$jima navo(e se@ LIKA, (ijeovi !O"SKO!
KOTO"A, E"0ATSKO P"IMO"#E, 1ALMA'I#A, KO"14N I 3ANI#A
- ostvarivanje panova je 5io sa5o z5o) 5oka(e s istoka i nepovojnih
pojoprivre(nih )o(ina u preteno a)rarnoj zemji ,su%e 7MH7+ i 7MH9+.
-. - za pra&enje ostvarenih rezutata koristie su se osnovne ;I/IDKE
0ELIDINE
sustav 1"42T0ENO! "AD4NA po$inje se vo(iti tek o( 7MHV+ )+
- vrije(nosno pra&enje je mo)u&e samo orijenta-ijski
- Ervatska je u tom perio(u rasa po stopi o( =,= X
"E/IMI"ANO
- o(mah na po$etku je prove(ena
NA'IONALI/A'I#A privre(no) 5o)atstva
,in(ustrija, ru(arstvo, tr)ovina, %umarstvo,
promet, u)ostitejstvoJ.
- prove(ena A!"A"NA "E;O"MA < (oki(a se kapitaisti$ki na$in
upravjanja zemji%nim posje(ima+ /emja je po(ijejena sitnim
posje(ni-ima, 5ezemja%ima, koonistima i seja$kim ra(nim za(ru)ama+
1e8niraju se osnovne
smjerni-e@ 5ri tempo razvoja
privre(no zaostaih repu5ika,
po5oj%ati opskr5u
stanovni%tva
"azvojna poitika u Panu je
usmjerena na IN14ST"I#ALI/A'I#4
s na)askom na 5azi$ne sektore
Ervatska je 5ia (ijeom -entraisti$kom mo(ea i nije imaa mo)u&nosti
autonomno) upravjanja razvojem re)ija
)ospo(arsku strukturu karakterizira izrazito niska razina razvijenosti s
u(jeom preko 9C= pojoprivre(no) stanovni%tva
skromna kasi$na in*rastruktura je 5ia (evastirana
ener)etika je 5ia veoma skromna %to je $inio veiko o)rani$enje razvoja
razvoj se iskju$ivo temejio na (oma&im *aktorima
ova *aza je i(enti$na 7+ *azi op&e perio(iza-ije ne moe se re&i (a ne
postoji mo(e re)ionano) razvoja ne)o (a je na)asak stavjen na
OSI!4"A0AN#4 OSNO0NIE FI0OTNIE POT"E3A
9. 1"4!A ;A/A 7MHW+ < 7MVH+
a. Pomak s -entraisti$ko) na$ina voBenja (rave na SAMO4P"A0L#AN#E
O(reBene or)aniza-ijske promjene su tre5ae ja$ati uo)u po(uze&a,
op&ina, kotareva i repu5ika u proizvo(nji, ai ovi su5jekti ipak ne
su(jeuju u provoBenju razvojne poitike
/a ostvarivanje panova 5ia je potre5na visoka razina IN0ESTI'I#A
pa je osnovni motiv 5ia AK4M4LA'I#A, a ne rast POT"O2N#E
Ai sve %to je 5io akumuirano, oti%o je u -entrani savezni *on(
5. EKONOMSK4 I "E!IONALN4 POLITIK4 o(re(ia su 9 peto)o(i%nja pana@
7MHW+ < 7MV7+
Na)asak je na@
- 5oje kori%tenje (oma&ih
poten-ijaa
-rast proizvo(nje za izvoz
- in(ustrijaiza-ija
- rast proizvo(ne %iroke
potro%nje koje pri(onose
rastu stan(ar(a
stanovni%tva
0isoke stope rasta
,z5o)
in(ustrijaiza-ije.
Smanjuje se
pojoprivre(na
prenapu$enost,
pove&ava se
ur5aniza-ija
7+ put se na)a%ava
opre(jejenje za
"A0NOM#E"NI#I
"E!IONALNI "A/0O#
E"0ATSKE
7MV7+ < 7MVH+
- nastavja se (inami$ni
tren( iz pretho(no)
raz(o5ja, ai je to
nemo)u&a misija
Kvantitativni rast se
is-rpio i traio je
temejnu re*ormu
POLITIDKO! I
EKONOMSKO! S4STA0A
- %to se ti$e re)ionano)
razvoja i (aje je
na)asak na
ravnomjerniji raspore(
proizvo(nih sna)a, a i
%ire su (e8nirani
nerazvijeni krajevi
i 7+ put se navo(i koji
krajevi tre5aju pomo&
,nekoi-ina kotareva
!S, /1, MA, 0T i
oto-i.
-. < neiz)raBeni (ru%tveni ra$uni jo% su pre(stavjai o)rani$enje u paniranju
i anaizi ostvarenih rezutata neuspore(ivo s (ana%njom
kate)oriza-ijom 31P- a+
Prosje$na )o(i%nja stopa rasta E" u tom perio(u je iznosia M,WX,
in(ustrijske proizvo(nje 79X, pojoprivre(e G,GX, zaposenja H,YX
"E/IMI"ANO
- Ovu *azu karakterizira omek%avanje (ota(a%nje) kruto) 'ENT"ALISTIDKO!
S4STA0A uvoBenjem SAMO4P"A0L#AN#A i postupno OT0A"AN#E prema
OK"4FEN#4 ,rast meBunaro(ne razmjene.
- 4 re)ionanom razvoju, orijenta-ija je na razvoj OSNO0NE IN;"AST"4KT4"E
,prometne, ener)etske, z(ravstvene, o5razovne. i rje%avanje OSNO0NIE
FI0OTNIE 40#ETA u nerazvijenim po(ru$jima+
- 4 o(nosu na )o5anu perio(iza-iju ova *aza u)avnom o()ovara "ostoRjevoj
i ;rie(manovoj kasi8ka-iji, tj+ njezinoj 9+ *azi, ai je nepotpuna s o5zirom na
ne(ovojne K0ANTITATI0NE, a jo% vi%e K0ALITATATI0NE in*rastrukturne
razvojne pretpostavke+
- 4pitan je i IN14ST"I#SKI "A/0O# jer je u)avnom 5io usmjeren na
za(ovojavanje (oma&e potranje, a ne vanjske+
=. T"E>A ;A/A 7MVV+ < 7MWH+
Potre5a za potpunom promjenom sustava i mo(ea razvoja
I(eoo%ki motivirana (ominantna uo)a (rave $ini ekonomski sustav
EKSTE/I0NIM I NEE;IKASNIM
Potre5a za iz)ra(njom novo) sustava koji 5i se temejio na T"FI2NIM
P"IN'IPIMA ,aoka-ija, (istri5u-ija i in*orma-ija.
Pretpostavka za iz)ra(nju mo(ea u kojem su AK4M4LA'I#A I IN0ESTI'I#E 4
*unk-iji e8kasno) rasta )ospo(arstva i 5a)ostanja naro(a, a ne samo
kvantitativna *orma koja je sama se5i svrha+
"e)ionana proizvo(na orijenta-ija o(reBena je i priro(nim
pretpostavkama za ukupni razvoj E" u kojem se na)a%ava@
a. e8kasna pojoprivre(a i iz)ra(nja prehram5ene in(ustrije u
pojoprivre(nim po(ru$jima
5. razvoj (rvne in(ustrije vi%e) stupnja prera(e
-. razvoj pomorske privre(e
(. razvoj ri5arstva i turizma
e. iz)ra(nja prometni-a
*. e*ekti8ka-ija -ijee zemje
a. 7MVH+ re*orma < zaokret prema T"FI2NOM NADIN4 P"I0"ELI0AN#A I
ELIMINI"AN#A 1"FA0NE KONT"OLE vi%i o5ik SAMO4P"A0L#AN#A
5. "e)ionana poitika je u ovoj *azi uvjetovana (vama (ru%tvenim panovima
razvoja ,7MVV+ < 7MW7+A 7MW7+ < 7MWH+.
Osnovni -ijevi@ - samoupravjanje
- ivotni stan(ar(
- e8kasnost
- sta5inost privreBivanja
- ukju$ivanje u meBunaro(nu po(jeu ra(a
- ravnomjerni re)ionani razvoj
- re)ionani razvoj je u)avnom 5io o(reBen I/!"A1N#OM KAPA'ITETA koji su
zahtijevai stanu E!/O!EN4 MATE"I#ALN4 POTPO"4+ na)asak je ov(je
stavjen na "A/0ITAK P"I0"E1E I /APO2L#A0AN#E , u pretho(nom na
IN;"AST"4KT4"4.
;ormirane su nove re)ionane je(ini-e uki(anje kotara i reor)aniza-ija OP>INA
kao temejnim je(ini-ama okane uprave i
samouprave
osnovane su MAK"O"E!I#E kao
kju$ni su5jekti re)ionano) razvoja E"
-. 1inami$ni rast "E < rast (ru%tveno) proizvo(a ,1P. H,VX
rast in(ustrije za W,=X
GPX ukupne proizvo(nje E"
"E/IMI"ANO
Po razini razvijenosti i u(jeu in(ustrije u ukupnoj strukturi 31P- a ova *aza
razvoja poprima o5ijeje =+ ukupne re)ionane perio(iza-ije razvoja
MeButim, pro-es in(ustrijaiza-ije prati@
Sre(stva *on(a 7MW7 <
7MWH P,7GVX 1P- a E"
"epu5i$ki *on( za
razvoj ne(ovojno
razvijenih krajeva
8nan-ijski instrument za
razvoj ne(ovojno
razvijenih po(ru$ja
Iz5or nerazvijenih po(ru$ja
izvr%en je na osnovi
je(instveno) kriterija@
(ru%tveni proizvo( VPX
prosjeka E"
G makrore)ije@
SLA0ONSKA
S"E1N#OE"0ATSKA
P"IMO"SKO LIDKA
1ALMATINSKA
7MV
V+
No, ukupan
razvoj
karakterizira@
EKSTEN/I0NOST,
NISKA
E;IKASNOST
IN0SETI'I#A
- u s*eri re)ionano) razvoja (oazi
(o investi-ija, ai i taj
investi-ijski pomak ima o5ijeje
niske E;IKASNOST < ostvareni su
ispo(prosje$ni rezutati+
ST"4KT4"NIE 1ISP"OPO"'I#A
Sa5a ukju$enost u meBunaro(nu po(jeu ra(a
Niska tehnoo%ka propor-ionanost
Prisutne su vanjske i unutarnje mi)ra-ije stanovni%tva u *ertinoj i ra(noj (o5i
o(razit &e se u kasnijim *azama
1ISP"OPO"'I#E 4 "E!IONALNOM "A/0O#4 se nastoje rije%iti (iso-iranjem
ra(no intenzivnih, tehnoo%ko sa5o opremjenim i visoko akumuiranih
proizvo(nji iz razvijenih u nerazvijene krajeve %to je kratkoro$no amortizirao
neska(e, ai ve& sre(njoro$no stvorio razvojne pro5eme+
;A/A razvoja koju karakterizira IN14ST"I#ALI/A'I#A zahtijeva osmi%jenu
re)ionanu poitiku u sim5iozi s poitikom 4"3ANI/A'I#E, o$uvanja okoi%a, te
(emo)ra*skom poitikom+
G. DET0"TA ;A/A ,7MWV+ < 7MMP+.
Oznake (eprimiranih re)ija
- o(ustajanje o( re*orme je vratio
na)omiane pro5eme u okrije
istro%eno) 1"FA0NO! S4STA0A
O14DI0AN#A I 4P"A0L#AN#A
"A/0O#EM+ 4z ekonomske konKikte
na pomou izranjaju i POLITIDKI
KO;LIKTI+
- sve se vi%e uo$ava (a pro5em ne
ei u ne(ovojnoj prove(5i normi i
panova ne)o (a je rije$ o puno
(u5jem pro5emu, a to je
P"OMA2ENOTST OSNO0NO!
S4STA0A MO1ELA
Pose5no je o( zna$enja
5io zakon o u(ruenom
ra(u iz 7MWV+ koji u
potpunosti 3LOKI"A ;#E
T"FI2TA I
KONK4"EN'I#E
0a(aju sustavi
SO'I#ALI/A'I#E koji vi%e
ne)o ika( prije
o)rani$avaju
PO14/ETIDK4 MOTI0A'I#4
- u ovoj *azi stvorena je nova
re)ionaiza-ija Ervatske, a 4STA0NO
je ureBena i poitika re)ionano)
razvoja i 5re) razvoja sa5ije
razvijenih po(ru$ja ja$aju
ekonomske *unk-ije repu5ike
- na$injena je nova re)ionaiza-ija <
napu%ta se sustav makrore)ija, a
zna$aj (o5ivaju /A#E1NI'E OP>INA
koje uz ekonomski (o5ivaju i so-ijani
i poiti$ki su5jektivitet+ Osnovni
kriteriji osnivanja@
"azvojni interes i meBuzavisnost
op&ina, ai se respektiraju tra(i-ija i
)ravita-ijski tokovi ju(i, ro5a i
usu)a+
5. temeji ekonomske poitike $ine =
sre(njoro$na pana@
osnovni na)asak je na razvoj
ener)etike, a)roin(ustrijskih
kompeksa, strojo)ra(nje,
5ro(o)ra(nje, turizma i ma)istrane
in*rastrukture+
- u panu 7MYV < 7MMP pravovajano
su (ija)nosti-irani pro5emi
0isoka za(uenost, ne(ovojna
osposo5jenost za izvoz, nesta5inost,
inKa-ija, tehnoo%ko zaostajanje,
ne(e8nirani vasni$ki o(nosi,
opa(anje ivotno) stan(ar(a
Ai ni za je(an se ne naazi rje%enje+
- u re)ionanom razvoju ova *aza o(ikuje 5rojnim novim INI'I#ATI0AMA koje su
ipak imae o)rani$eni (omet z5o) nemo)u&nosti (jeovanja tri%ta
-. 4 ovoj *azi 31P je rastao po )o(i%njoj stopi o( 9,MX - visoki vanjski (u)
veiki pro5em
Investi-ije su rase po =,GX
/aposenost je rasa po 9,HX
"ezimirano@
Ova je *aza (epresivne in(ustrijske i ukupne strukture s izraenom razvojnom
sta)na-ijom i tehnoo%kim zaostajanjem+
Postoje&a je privre(na struktura proizvo(njom u)avnom orijentirane na
1OMA>E T"FI2TE
1uni$ki vrto) u koje) su upae mno)e zemje krajem YP+ <tih )o(ina
onemo)u&io je potre5nu MO1E"NI/A'I#4 I "EST"4KT4"I"AN#E
!O1PO1A"ST0A
H. PETA ;A/A ,7MM7+ < (anas.
a. Iz)ra(nja poiti$kih i ekonomskih sustava Ervatske je zapo$eta sa
osamostajenjem
#e(na o( najsoenijih promjena svakako je
T"ANS;OMA'I#A 1"42T0ENO!
0LASNI2T0A u nove o5ike
4 7+ *azi je sve
po(ravjeno (a 5i u 9+
*azi po$eo pro-es
privatiza-ije
T"AN/I'I#A je u ve&ini zemaja pro%a u miru %to je
omo)u&avao paraean pro-es sistemskih promjena
i iz)ra(nju institu-ija koje sprje$avaju (e*orma-ije
4 Ervatskoj, uz ratne okonosti to je 5ia
te%ka misija+ 4 pro-esu pretvor5e iz
(ravno) u privatno vasni%tvo nisu se
sije(ii univerzani kriteriji %to je (oveo (o
(evasta-ije, proma%aja i zoupora5a+
Nova reor)aniza-ija je izraz
ishitrenih promjena i okanih
eja iskju$ivo voBenih
poiti$kim motivima
Nova or)aniza-ija je
ukju$ivaa G9W op&ina, 97
upaniju, 79W )ra(ova i =
re)ije po N4TS <u+
- na po(ru$ju re)ionano) razvoja postojaa je
re)ionana or)aniza-ija koji je vajao propitivati
i po potre5i mijenjati s )e(i%ta *unk-ioniranja
novo) sustava
5. Promjena sustava i tranzi-ijski pro-es mijenjaju pristup re)ionane ekonomske
poitike
Preki(a se praksa S"E1N#E"ODNO! PLANI"AN#A i preazi na K"ATKO"ODA
"#E2EN#A sa(rana u )o(i%njim P"O"AD4NIMA+
4 takvoj praksi nema S"E1N#O"ODNE "A/0O#NE ST"ATE!I#E, a jo% manje
14!O"ODNE "A/0O#NE 0I/I#E (ominiraju AK4TALNI P"O3LEMI koji se
rje%avaju o( su$aja (o su$aja
1o(atan pro5em pre(stavja preki( statisti$ko) pra&enja proizvo(nje i
(ru)ih a)re)ata koji su zamijenjeni novim sustavom $ime su prekrivena
stvarna stanja )ospo(arstva+
#e(nake su promjene (o)aBaju i u re)ionanoj poiti-i mo(e re)ionano)
razvoja (oivjava 1ISKONTI4TITET jer nestaju njezine 9 temejne
pretpostavke@
7+ "E!IONALI/A'I#A
"az5ijanje re)ionane or)aniza-ije i nepripremjenost nove re)ionane
uprave i samouprave za te%ke ratne i poratne )ospo(arske za(a&e
9+ IN;O"MA'I#SKI S4STA0
Iz)u5jeno je (etajno i sustavno pra&enje svih kate)orija re)ionano)
razvoja
Aktivnosti na po(ru$ju re)ionane ekonomike@
7MMV+ )o(ine /akon o po(ru$jima o( pose5ne (ravne skr5i koji se o(nosi na
po(ru$ja okupirana (o 7MMH+ i (ru)a stra(aa po(ru$ja s -ijem stvaranja uvjeta
za ivot i ra( pro)nanih i isejenih
4 ratnom i poratnom perio(u re)ionana poitika je usmjerena na za(a&e
koje je nametnuo rat i razaranje O3NO0A STAM3ENO! ;ON1A I
SO'I#ALNO /3"IN#A0AN#E STANO0NI2T0A
4 to vrijeme (ominira so-ijana (imenzija (ok je (anas na)asak stavjen
na "A/0O#N4 ST"ATE!I#4
Pose5no su za5rinjavaju&a kretanja u IN14ST"I#I koja je povijesno )e(ano
5ia nositej razvoja E" su(jeuju&i u zaposenim i proizvo(nji izmeBu =H-
GPX, a na kraju ovo) (esetje&a oko 9PX
4 nasijeBenom stanju iz 7MM7+ )+ 5ie su
(e8nirane G makrore)ije u koje su ukju$ene
779 op&ina
-. 4niverzani tranzi-ijski pa( )ospo(arske aktivnosti je u E" 5io poja$an ratnim
(o)aBajima
Sta)na-ija )ospo(arske aktivnosti u YP+-im nakon veiko) IN0ESTI'I#SKO!
0ALA u kasnijim WP+-im utje-aa je na visoku razinu SK"I0ENE
NE/APOSLENOSTI koja se u pro-esu tranzi-ije pretvoria u OT0O"EN4
nezaposenost+
Pojavio se i pro5em 5raniteja < nemo)u&nost njihova zaposenja ne)o su
umirovjeni i postai so-ijani su$ajevi
"EMI/I"ANO@
Ovu *azu karakterizira izraeni T"AN/I'I#SKI PA1 poja$an "ATOM %to je
smanjio mo)u&nost oz5ijno) "EST"4KT4"I"AN#A !OSPO1A"ST0A
/5o) zaka%njeo) restrukturiranja te aoka-ije *aktora u ter-ijarnom
sektoru, oko HPX po(uze&a se naazi u sektoru tr)ovine, a sve)a 9PX u
IN14ST"I#I I !"A1ITEL#ST04
Naru%ena je IN14ST"I#SKA ST"4KT4"A u kojoj je smanjen u(io P"O'ESNE
IN14ST"I#E za oko 9C=
Ostai pro5emi@ - pumpanje neproizvo(ne potro%nje koji je na )o(i%njoj
razini 7PX ve&a o( 31P- a %to se pokriva pro(ajom (ravne imovine i
/A14FI0AN#EM
- posijeratni (u) je narastao 79 puta
- (ravni prora$un G,H puta ve&i %to je 9 puta vi%e o( rasta
31P-a+
4 re)ionanom razvoju o(nosi su (o(atno po)or%ani jer o( ukupno) 5roja
po(uze&a 9C= su o-irane u G )ra(a < /a)re5, Osijek, "ijeka, Spit
2.6. OSNOVE NACIONALNE REGIONALNE POLITIKE
"e)ija se moe kasi8-irati kao O3#EKT ii kao S43#EKT )ospo(arsko)
razvitka
"e)ionani su5jektivitet je potre5an, ai ne i (ovojan uvjet uspje%no)
)ospo(arsko) razvitka
Tretiranje re)ije kako o5jekata zna$i (a
se razvojni pro-es KONT"OLI"A s
na-ionane razine
e)zo)ena (eterminanta koja 5okira
re)ionane ini-ijative, inova-ije, kao i
re)ionanu razvojnu motiva-iju
nije optimano rje%enje jer se re)ija
iskju$ivo osanja na 0AN#SKI
INTE"0E'IONI/AM ,(ovo(i (o
PASI0I/A'I#E re)ije.
Su5jektivitet re)ionanih
je(ini-a zna$i (a postoje
A4TONOMNE sistematske
pretpostavke u voBenju
re)ionane ekonomske
poitike+
0ana je kompementarnost na-ionane i ekonomske poitike
0e&a razina i5eraiza-ije privre(nih o(nosa u zemji i okruenju
Poti-anje po(uzetni%tva < je(ino po(uze&a mo)u reaizirati razvojne
pro)rame < va(a i (ru)e investi-ije mo)u samo pomo&i
1u)oro$ni razvoj re)ije po(razumijeva P"IMA"NE I SEK4N1A"NE
pretpostavke i mjere ekonomske poitike@
a+ P"IMA"NE M#E"E < o(nose se na vremensku , (u)oro$nost primarnih
pretpostavki. i sa(rajnu (imenziju , aktuanost primarno) mijea.
Tvore ih@
7 "E!IONALI/A'I#A /EML#E - temejno pitanje ukupno) sustava
- re)ionani )ospo(arski su5jektivitet i *je
re)ije u
ukupnom sustavu o(reBeni su razinom
1E'ENT"ALI/A'I#E i uo)om re)ije u
vastitom razvoju
9+ KLASIDNA i TEENOLO2KA IN;"AST"4KT4"A
Spa(aju u primarnu pretpostavku
re)ionano) razvoja
Dine temejnu -entripetanu siu
re)ionano) razvoja
=+ P"I"O1NI "ES4"SI, KO"I2TEN#E I /A2TITA P"OSTO"A
5+ SEK4N1A"NE M#E"E < u)avnom se svo(e na re)ionane *enomene
koje tre5a rje%avati u kratkom i sre(njem roku
1I"EKTNIM i IN1I"EKTNIM M#E"AMA ekonomske
poitike
7. Mjere za ;O"MI"AN#E I AKTI0I"AN#E L#41SKO! KAPITALA
Pri(onosi oka-iji *aktora,
kori%tenju re)ionanih
poten-ijaa, otvaranju
re)ije, meBure)ionane
mo5inosti *aktora i (o5ara
Motivira ini-ijative i stvara
5azu za pro-esne i proizvo(ne
inova-ije+
Postoji sistematiza-ija u =
osnovne )rupe@
sprije$iti pretjeranu mi)ra-iju stanovni%tva meBu re)ijama jer to ima
veike ekonomske posje(i-e utje-aj na tri%te "A1A su8nan-iranje
o5razovanja, prekvai8ka-ija, treninzi, meBure)ionana mo5inost ra(a
9. "E!IONALNA ALOKA'I#A KAPITALA rast sa5ije razvijenih re)ija
najvi%e (eterminira kapita
- kako privu&i kapita6 Sniavanjem tro%kova proizvo(nje ii (irektnim
trans*erima ,poti-ajima.
- porezne stimua-ije %te(nje
=. STIM4LI"AN#E PO14/ETNI2T0A
po(uzetni-i su osnovni nositej rasta na svim razinama pa tako i
re)ionanoj
stimuiranjem po(uzetni$kih ini-ijativa i inova-ija (inamizira se rast i
smanjuju re)ionane razike