Smer: Ekonomija

SEMINARSKI RAD
Iz predmeta: ORGANIZACIONA KULTURA I PONAANE
TEMA: ORGANIZACIONA KULTURA I MENADMENT
!EOGRA"# $%&'(
Sadr)aj:
UVOD..............................................................................................................................................3
1.OSNOVE I ULOGA KULTURE..............................................................................................4
1.1.Kultura kao ro!"#a .........................................................................................................$
%.ORGANIZACIONO &ONA'AN(E KAO &O(AM................................................................)
%.1.O*a#+,a-+o#o o#a.a#/" + !"#a01!"#t..............................................................................2
%.% Or*a#+,a-+o#o o#a.a#/" kao #au3#a 0+4-+l+#a...............................................................2
%.3. O4#o5#+ t+o5+ or*a#+,a-+o#" kultur"................................................................................6
3.NA7INI &RISTU&AN(A ORGANIZACIONOM &ONA'AN(U.......................................18
3.1. Ko*#+t+5#+ r+4tu or*a#+,a-+o#o! o#a.a#/u ...............................................................18
3.%. 9+:"5+or+4t+3k+ r+4tu or*a#+,a-+o#o! o#a.a#/u .......................................................18
3.3 &r+4tu 0ru.t5"#o* u3"#/a..................................................................................................18
4.MODELI ORGANIZACIONOG &ONA'AN(A...................................................................11
4.1. Ura5l/a#/" or*a#+,a-+o#o! kulturo!...........................................................................11
4.%.Ut+-a/ or*a#+,a-+o#" kultur" #a ,ao4l"#".......................................................................1%
ZAKL(U7AK
LITERATURA
$
UVOD
K*+t*ra ,e odno,i na -e+ok*pno dr.t/eno na,+e0e neke 1r*pe +j*di# to je,t na na*2ene
o3ra,-e mi.+jenja# o,e4anja i de+o/anja neke 1r*pe# zajedni-e i+i dr*.t/a# kao i na izraze ti5
o3raza-a * materija+nim o3jektima( Re2 k*+t*ra poti2e od +atin,ke re2i -ol"r"# .to je zna2i+o:
na,tanji/ati# *z1ajati# .tititi# po.to/ati( Za k*+t*r* po,toje i dr*1e de6ini-ije koje odr)a/aj* razne
teorije za raz*me/anje i kriterij*mi za /redno/anje +j*d,ke de+atno,ti# Antropo+ozi k*+t*r*
,matraj* de6iniraj*4im o3e+e)jem roda 7omo(

Ne,*mnji/o je da je k*+t*ra jedna od naj3itniji5 ako ne i naj3itnija karakteri,tika 2o/eka i
+j*d,ko1 dr*.t/a *op.te( S/ako dr*.t/o ima ,/oj* k*+t*r*( K*+t*ra je 3itna dr*.t/ena poja/a#
koj* ,t/ara +j*d,ko dr*.t/o( Ap,o+*tno nek*+t*rno1 dr*.t/a nema# ona je nje1o/ ,pe-i6i2ni
e+ement( K*+t*ra# k*+t*rni pro-e,i i teko/ine 2ine o,no/n* poja/* ,/ako1 dr*.t/a(Lj*d,ko
dr*.t/o ,e raz+ik*je od prirode k*+t*rom( K*+t*ra o3*5/ata 3az* i nad1radnj* dr*.t/a( 8i,+i#
po,t*p-i# me0*,o3no op5o0enje ,/e to ,pada * k*+t*r*(

K*+t*ra je o,no/na ener1ija pojedin-a# dr*.t/ene 1r*pe# zajedni-e i dr*.t/a( Ona pokre4e
i+i za*,ta/+ja akti/no,ti i rad# pri5/ata i+i od3a-*je ino/a-ije i /redno,ti# *3rza/a i+i *,pora/a
ekonom,ka# ,o-ija+na i po+iti2ka kretanja( To ,e po,e3no odno,i na onaj deo k*+t*re koji zo/emo
d*5o/na k*+t*ra 9 na*ka# *metno,t# 6i+ozo6ija# re+i1ija# mora+# i,torij,ka ,/e,t# ,o-oja+iza-ija :#
odno,no k*+t*ra * *)em ,mi,+*( Ni/o op.te k*+t*re 2ini jedno dr*.t/o ot/erenim i+i zat/orenim#
dinami2nim i+i ,tati2nim# raz/ojnim i+i opadaj*4im# modernim i+i tradi-iona+nim zato .to k*+t*ra
pored ,/e1a *k+j*2*je tri naj/a)nija e+ementa raz/oja i napretka dr*.t/a: na*k*# te5no+o1ij* i
o3razo/anje(
Or1aniza-iono pona.anje 3a/i ,e iz*2a/anjem pona.anja +j*di * or1aniza-iji#o,no/nim
6aktorima koji *ti2* na or1aniza-ij* i pona.anje#i metodama koje ,e mo1* kori,titi kako 3i ,e
*ti-a+o na pona.anje * or1aniza-ijama( Ci+j or1aniza-iono1 pona.anja je,te
raz*me/anje#pred/i0anje#o3+iko/anje i *ti-anje na pona.anje +j*di * or1aniza-ijama#radi
podizanja ni/oa or1aniza-ioni5 parametara i zado/o+j,t/a ,ami5 2+ani/a or1aniza-ije( Sa/remeni
,/et je za5/a4en *3rzanim promenama#ind*,trij,ka te5no+o1ija *,t*pa me,to in6orma-ionim
te5no+o1ijama#a tradi-iona+ni na2in or1anizo/anja */e+iko ,e tran,6ormi.e i pri+a1o0a/a
za5te/ima $&(/eka(
S/ak* or1aniza-ij* 2ine +j*di pa je 6*nk-ioni,anje or1aniza-ija odre0eno nji5o/im
pona.anjem(Lj*di#nji5o/ raz/oj#nji5o/e mo1*4no,ti#nji5o/a moti/a-ija i na2inna koj ,e
*pra/+ja #po,taj* odluujui inilac konk*rent,ke ,po,o3no,ti i or1aniza-ione ,pe.no,ti( S/e to
je promeni+o kon-ept#,tr*kt*r* i iz1+ed tradi-iona+ne or1aniza-ije i prirod*A po,+a kojim ,e +j*di
3a/e( Po,+edi-e ti5 ,ta+ni5 promena ,* i promene * pona.anj* zapo,+eni5( Odno, prema +j*dima
,e po+ako#* pro-e,* rada menja( Pri do+a,k* * no/* radn* ,redin* zapo,+eni , njom *,po,ta/+ja
,pe-i6i2ne odno,e ak-ije i reak-ije( On de+imi2no menja ,/oje pona.anje kako 3i ,e pri+a1odio
za5te/ima i pra/i+ima 6*nk-ioni,anja(
Za r*ko/odio-e je po,e3no zna2ajno da poznaj* *zroke i po,+edi-e +j*d,ko1
pona.anja#a+i ,e ne ,mej* ,amo o,+anjati na ,op,t/en* int*i-ij* i i,k*,t/o( Or1aniza-iono
pona.anje tre3a na*2no i,tra)i/ati( !*d*4i da je or1aniza-iono pona.anje najm+a0a di,-ip+ina *
,i,tem* or1aniza-ioni5 na*ka#+o1i2no je da ,* mno1a pitanja * /ezi ,a +j*d,kim pona.anjem *
or1aniza-iji jo. */ek nedo/o+jno i,ta)ena i iz*2ena(
'
1.OSNOVE I ULOGA KULTURE
K*+t*ra kao -e+ina ,+*)i potre3ama 2o/eka kao /r,te( Ona je neop5odna komponenta
dr*.t/a# 3itno *ti2e na karakter i k/a+itet dr*.t/eni5 odno,a# na dr*.t/o * -e+ini( !ez k*+t*re
nema 5*manizma( K*+t*ra poma)e 2o/ek* to je,t ona m* o+ak.a/a )i/ot i 2ini 1a p*nijim i
+ep.im( S/aka k*+t*ra mora da zado/o+ji 3io+o.ki ,i,tem potre3a( K*+t*ra o3+ik*je mode+e
+j*d,ki5 na/ika i *pra/+ja na1on,kim e+ementima )i/otno,ti(K*+t*ra mo)e da ima i po,e3ne
6*nk-ije: ,aznajn*# e,tet,k*# jezi2k* i+i nek* dr*1* 6*nk-ij*( U ,/im k+a,nim dr*.t/ima k*+t*ra
je 3i+a znak ra,pozna/anja# e+ement di6eren-ija-ije i pre,ti)a( Ona mo)e imati i rit*a+n* 6*nk-ij*(
Ne tre3a po,e3no i,ti-ati raz/ijeno podr*2je materija+no;te5ni2ke k*+t*re i kori.4enja njome(
Kod na, je pre/azi0ena ideja o k*+t*ri kao +*k,*z*# /i,okom i nedo,ti)nom idea+*(
K*+t*ra ima ,/oj* zajedni2k* o,no/* * rad* i ,t/ara+a.t/*( Ona je +j*d,ka teko/ina#
rez*+tat ,t/ara+a2ke de+atno,ti pojedin-a( Kada *metnik proiz/odi jedno *metni2ko de+o# on te)i
da zado/o+ji +j*d,ke potre3e za +epim# za *metni2kim i,tra)i/anjem ,t/arno,ti( Kada 6i+ozo6
,t/ara po1+ed na ,/et# on tako0e zado/o+ja/a +j*d,* potre3* za odre0enom /r,tom +j*d,ko1
,aznanja( K*+t*ra je proiz/od rada# odno,no proiz/od 2o/eko/e materija+ne i d*5o/ne de+atno,ti(
Ona je * ,*.tini prera0ena priroda# do koje je do.+o pomo4* radni5 opera-ija 2o/eka i pred,ta/+ja
,intez* -e+ok*pno1 do,ada.nje1 +j*d,ko1 rada( En1e+, je i,tekao +i2n* /redno,t rada *
o3+iko/anj* k*+t*re# preo3ra)a/aj*4i prirod* radom# 2o/ek ,e k*+ti/i.e# o2o3ek*je( Tako0e# kao
pro-e, +j*d,ke ,amoiz1radnje# 2o/ek preo3ra)a/a i ,am* prirod*( Pored +j*d,ko1 rada# k*+t*ra ,e
i teme+ji i na ekonom,kim# 1eo1ra6,kim# 3io+o.kim# op.tedr*.t/enim i po,e3nim 6aktorima(
8no1i +j*di dana, kori,te ,5/atanje ; kultur" ; koje ,e raz/i+o * E/ropi tokom &<( i rano1
&=(/eka( To ,5a/atanje k*+t*re odr)a/a+o je nejednako,t *n*tar e/rop,ki5 dr*.ta/a i me0*
e/rop,kim ,i+ama i nji5o/im ko+onijama .irom ,/eta( Ono izjedna2*je ; kulturu ; , ;
-+5+l+,a-+/o! ; i ,*prot,ta/+ja o3oje ; r+ro0+ ;. Prema tom mi.+jenj* neke ,* zem+je
-i/i+izo/anije od dr*1i5 kao .to ,* neki +j*di k*+t*rniji od dr*1i5( Sto1a ,* neki k*+t*rni
teoreti2ari zapra/o pok*.a+i iz3a-iti pop*+arn* i+i ma,o/n* k*+t*r* iz de6ini-ije k*+t*re(
&
Kultura ,e * prak,i odno,i na e+itna do3ra i akti/no,ti kao .to ,* /i,oka moda i+i m*zej,ka
*metno,t i k+a,i2na m*zika# te re2 kultura# ozna2a/a +j*de koji znaj* o tim akti/no,tima i
,*de+*j* * njima( Na primer# neko ko kori,ti k*+t*r* * ,mi,+* k*+ti/a-ije mo)e */era/ati da je
k+a,i2na m*zika najotmenija od m*zike radne k+a,e kao .to ,* pank# t*r3o 6o+k i+i domoroda2ka
m*zi2ka tradi-ija a*,tra+ij,ki5 A3orid)ina( Lj*di koji kori,te ; kulturu ; na taj na2in paze da je
ne kori,te * mno)ini( Oni /er*j* da ne po,toje po,e3ne k*+t*re# ,/aka ,a ,/ojim /+a,titim
/redno,tima i +o1ikom# ne1o radije kori,te ,amo jedan ,tandard ra6ina-ije kojim ,e ,/e 1r*pe
mo1* o3ja,niti( Sto1a ,* oni +j*di koji imaj* raz+i2ite k*+t*re ,5/a4eni kao nek*+t*rni z3o1
nji5o/e raz+i2ite k*+t*re( Lj*di ,a nedo,tatkom k*+t*re 2e,to ,e 2ine prirodnijima# pa po,matra2i
2e,to kritik*j* e+emente /i,oke k*+t*re z3o1 poti,ki/anja +j*d,ke prirode(
Neke ,o-ija+ne kritike od &<(/eka pa nada+je pri5/at*j* taj kontra,t izme0* k*+t*rni5 i
nek*+t*rni5# a+i na1+a.a/aj* da ,* ra6inirano,t i razra0eno,t k/arenje# a neprirodni raz/oj onaj
koji zakri/a i izo3+i2*je +j*d,k* ,*.tin,k* prirod*( "ana, mno1i dr*.t/eni na*2ni-i od3a-*j*
monadno ,5/atanje k*+t*re te ,*protno,t k*+t*re i prirode( Oni priznaj* da ,* nee+itne k*+t*re
jednako k*+t*rne kao e+itne 9 i da ,* +j*di koji ni,* ,a Zapada jednako -i/i+izo/ani : > oni ,*
,amo k*+t*rni na raz+i2it na2in(
1
Vu3+<"5+< S. + Marko5+< M = 166>.?: Osnove menadmenta preduzea, Al4o!ark@ 9"o*ra0
?
1.1.Kultura kao ro!"#a
K*+t*re ,* jednako predodre0ene za promen* kao i za otpor prema njoj( Otpor mo)e do4i
iz na/ike# re+i1ije# te inte1ra-ije i me0*neza/i,no,ti o k*+t*rnim zna2ajkama( Na primer#
m*.kar-i i )ene imaj* komp+ementarne *+o1e * mno1im k*+t*rama( edan po+ mo)e )e+eti
promen* koja 4e *ti-ati na dr*1i# kao .to ,e do1odi+o * zapadnim k*+t*rama * dr*1oj po+o/ini
$%(/eka( K*+t*ro+o.ka promena mo)e 3iti *zroko/ana oko+inom# ino/a-ijama i dr*1im
*n*tra.njim *ti-ajima# te dodiri/anjem , dr*1im k*+t*rama( Na primer# kraj zadnje1 +edeno1
do3a do/eo je do otkri4a po+jopri/rede( Neka otkri4a koja ,* *ti-a+a na zapadn* k*+t*r* *
$%(/ek* *k+j*2i/a+i ,* pi+*+* za kontro+* ra0anja# te+e/izij* i internet( Pi+*+a je pomo1+a
porodi-ama da imaj* mno1o no/a-a i )enama da imaj* /e4* ,+o3od*( Te+e/izija nije ,amo
done+a ,+i2ne /iz*e+ne pro1rame i mno1e domo/e# ne1o je tako0e *ti-a+a kako i kada 4e 2+ano/i
porodi-e 3iti * me0*,o3noj interak-iji(
"odir izme0* k*+t*ra mo)e rez*+to/ati di6*zijom# i+i na .iroj o,no/i# ak*+t*ra-ijom(
"i6*zija je pro-e, * kojem ,e no/e ideje# pona.anja# te5no+o1ije i /ero/anja preno,e , o,o3e na
o,o3*# , 1r*pe na 1r*p* i+i , dr*.t/a na dr*.t/o( 7am3*r1eri# kada ,* */e)eni * Kin* iz SA";a
2ini+i ,* ,e e1zoti2nima( @ "i6*zija poti-aja @ odno,i ,e na e+ement jedne k*+t*re koji /odi
ino/a-iji * dr*1oj k*+t*ri( Teorija di6*zije ino/a-ija pred,ta/+ja i,tra)i/a2ki *teme+jen mode+ za
odre0i/anje za.to i kada +j*di pri5/ataj* no/e ideje# po,t*pke i proiz/ode( Kada neka 1r*pa *
dodir* ,a dr*1om 1*3i ,/oje iz/orne k*+t*rne zna2aje i pre*zima t*0e# 1o/orimo o a+k*t*ra-iji(
Ona ,e naj/i.e od/ija+a pri+ikom pro-e,a ko+oniza-ije nar*2ito me0* domoroda2kim p+emenima#
npr( Indijan-i i A3orid)ini( Srodni pro-e,i ,* a,imi+a-ija i tran,k*+t*ra-ija# to je,t pri5/a4anje
dr*1a2ije k*+t*re od pojedina-a(
A
%.ORGANIZACIONO &ONA'AN(E KAO &O(AM

Termin Bor1aniza-iona k*+t*ra@ na,tao je * Ameri-i i /eoma 3rzo ,e pro.irio na o,tatak
po,+o/no1 ,/eta( Or1aniza-ion* k*+t*r* mo)emo de6ini,ati kao ,i,tem pretpo,ta/ki# /ero/anja#
/redno,ti i normi pona.anja koje ,* 2+ano/i jedne or1aniza-ije raz/i+i i *,/oji+i kroz zajedni2ko
i,k*,t/o# koji ,* mani6e,to/ani kroz ,im3o+e i koji *,mera/aj* nji5o/o mi.+jenje i pona.anje(
$
Za ra,u!"5a#/" o/!a or*a#+,a-+o#" kultur" A+t#+ 4u 4l"0"<+ "l"!"#t+:
Sa0r1a/ or1aniza-ione k*+t*re odno,i ,e na zna2enja koje ,t/arima# poja/ama i+i do1a0ajima
pridaj* 2+ano/i or1aniza-ije( Zatim# odno,i ,e na /ero/anja# /redno,ti# ,ta/o/e# pretpo,ta/ke#
norme pona.anja# *,+o/+jene na2ine pona.anja 2+ano/a or1aniza-ije i ,im3o+e koji odra)a/aj* ,/e
to(
So-+/al#+ karakt"r or1aniza-ione k*+t*re *p*4*je na 2injeni-* da ona po,toji ,amo * ok/ir*
,o-ija+ni5 1r*pa 9or1aniza-ije# pro6e,ije# dr*.t/eni ,+oje/i#na-ije(((:(
EB"kt+ #a or*a#+,a-+/u + #/"#" 3la#o5" o,t/ar*j* ,e tako .to or1aniza-iona k*+t*ra *ti2e na
p,i5i2ke pro-e,e i pona.anje 2+ano/a
Na3+# #a4ta#ka 3itno odre0*je or1aniza-ion* k*+t*r*( Ona na,taje kroz pro-e, ,o-ija+ne
interak-ije 2+ano/a# nji5o/i5 me0*,o3ni5 odno,a i zajedni2ki5 i,k*,ta/a koja ,ti2* * re.a/anj*
pro3+ema adapta-ije na okr*)enje i *n*tra.nje inte1ra-ije# i kroz odr)a/anje or1aniza-ije kao
-e+ine(
StaA+l#o4t + o0r1a5a#/" ,e i,ti2* kao /a)ne karakteri,tike or1aniza-ione k*+t*re# jer je *o2eno
da or1aniza-iona k*+t*ra d*1o na,taje# odr)a/a ,e i ima tenden-ij* o3na/+janja# preno.enjem na
#o5" 3la#o5" or*a#+,a-+/" =4o-+/al+,a-+/a?.
Or1aniza-iono pona.anje 9Organizational Behavior: najm+a0a je di,-ip+ina * ,i,tem*
or1aniza-ioni5 na*ka * no/ pojam * teoriji i prak,i or1aniza-ije i *pra/+janja( Pod
or1aniza-ionim pona.anjem * teorij,kom ,mi,+* podraz*me/a ,e za,e3na na*2na di,-ip+ina koja
,e 3a/i iz*2a/anjem pona.anja +j*di * pro-e,* rada( U prakti2nom ,mi,+* #pod or1aniza-ionim
pona.anjem podraz*me/aj*,e *pra/+ja2ke akti/no,ti kojima ,e o3+ik*je pona.anje +j*di *
pro-e,* rada#odno,no * or1aniza-iji(
Or1aniza-iono pona.anje je nov pristup +j*d,kim re,*r,ima * or1aniza-iji#odno,no
pona.anj* zapo,+eni5 i r*ko/odi+a-a i *pra/+janj* tim pona.anjem( Or1aniza-iono pona.anje
moe da se definie kao na*2na di,-ip+ina koja ,e 3a/i i,tra)i/anjem pona.anja +j*di *
or1aniza-ijama da 3i ,e#nje1o/im raz*me/anjem#pred/i0anjem i *,mera/anjem po3o+j.a+i
or1aniza-ioni parametri i po/e4a+o zado/o+j,t/o 2+ano/a i,te( Kao i ,/aka dr*1a na*2na
di,-ip+ina#i ona ima ,/oje teme i,tra)i/anja#predmet#-ij i metodo+o1ij* i,tra)i/anja(
O3+iko/anje#*,mera/anje i kontro+i,anje pona.anja +j*di * pro-e,* rada *pra/+ja2ka je akti/no,t
kojom ,e 3a/e r*ko/odio-i( T* ,e podraz*me/aj* *pra/+ja2ke mere i akti/no,ti kojima ,e *ti2e
na promene i raz/oj +i2ni5 a de+imi2no i ko+ekti/ni5 karakteri,tika#kao i na promene i raz/oj
,it*a-ije 1de ,e rad od/ija( Na o,no/* promene pona.anja zapo,+eni5 i pri+a1o0a/anja
,it*a-ijama pona.anje ,e mo)e *naprediti i *2initi kori,nijim za o,t/ari/anje -ije/a
or1aniza-ije(
'
Na*2ni i dr*1i rez*+tati do koji5 do+aze teoreti2ari or1aniza-iono1 pona.anja kori,te i
r*ko/odio-ima i zapo,+enima( Za5a+j*j*4i njima r*o/odio-i 3o+je raz*mej* pona.anje +j*di,a
kojima rade i *pra/+jaj*( Pored to1a#oni im poma)*da * pro-e,* *pra/+janja +j*d,kim re,*r,ima
* -e+ini po/+a2e m*dre#ra-iona+ne#pra/o/remene i adek/atne poteze( "r*1i /id pomo4i pri)a ,e
$
Vu3+<"5+< S. + Marko5+< M. = 166>.?: Osnove menadzmenta preduzea@ Al4o!ark@ 9"o*ra0@ 42 4tr.
3
Ra#C+< D.@ (ok+< D. + L"k+< S. = %882. ?:Menadment, Beogradska poslovna kola visoka kola strukovnih studija, 9"o*ra0
C
zapo,+enima radi raz*me/anja kako t*0e1 tako i ,op,t/eno1 pona.anja a i akti/no,ti
r*kko/odi+a-a kako 3i ,e potp*nije inte1ri,a+i * or1aniza-ij* i njene ,trate.ke -i+je/e(
U,pe,i or1aniza-iono1 pona.anja i nje1o/i ne*,pe,i#,e odra)a/aj* na prod*kti/no,t i
ekonomi2no,t or1aniza-ije( Zato je neop5odno da ,e kori,te rez*+tati i dr*1i5 na*2ni5 di,-ip+ina
da 3i 3i+o * ,k+ad* ,a za5te/ima /remena i ,/akodne/nim izazo/ima i di+emama(
%.1.O*a#+,a-+o#o o#a.a#/" + !"#a01!"#t
8enad)ment kao pro-e, 2ine 2etiri 6aze: &( p+aniranje#
$( or1anizo/anje#
'( /o0enje i
?( kontro+a(
Na o,no/* o/i5 6aza mo)e da ,e zak+j*2i;r*ko/odio-i ne o3a/+jaj* po,+o/e i zadatke *
or1aniza-iji#/e4 p+aniraj*#or1aniz*j*#/ode i kontro+i.* kako i5 o3a/+jaj* 2+ano/i or1aniza-ije(
&( Na o,no/* planiranja odre0*j* ,e -i+je/i#na2ini i akti/no,ti za nji5o/o o3a/+janje(
$( Organizovanje o3*5/ata 1r*pi,anje jedini-a za o3a/+janje akti/no,ti#pode+* zadataka koje
tre3a o3a/iti i nji5o/* koordina-ij*(
'( Voenje tre3a da pokre4e ener1ij* 2+ano/a or1aniza-ije#odr)a/a je i *,mera/a ka o3a/+janj*
akti/no,ti kojima ,e o,t/ar*j* -i+je/i or1aniza-ije(
?( Na o,no/* kontrole *t/r0*je ,e da +i ,* p+anirani -i+je/i o,t/arenina na2in i * /remen,kom
rok* koji je pret5odno *t/r0en#i # po potre3i#pred*zimaj* mere za odre0ene korek-ije(
Spo,o3no,ti i /e.tine o3+iko/anja +j*d,ko1 pona.aja imaj* ,*.tin,ki zna2aj za
r*ko/odio-e i menad)ment *op.te#tako da or1aniza-iono pona.anje pred,ta/+ja jedn* od /a)niji5
o3+a,ti menad)menta kao na*ke o *pra/+janj*( Or1aniza-iono pona.anje#zajedno ,a dr*1im
di,-ip+inama iz o3+a,ti or1aniza-ije#pokri/a d/e 6aze pro-e,a menad)menta 9or1anizo/anje i
/o0enje: i zato je i nezao3i+azna komponenta menad)menta;na*ke i prak,e( Iz ti5
raz+o1a#or1aniza-iono pona.anje 9Or1anizationa+ !e5a/io*r: je,te o3a/ezna na,ta/na di,-ip+ina
* o3razo/anj* 3*d*4i5 r*ko/odi+a-a na ,/im po,+o/nim 6ak*+tetima * ,/et*(
%.% Or*a#+,a-+o#o o#a.a#/" kao #au3#a 0+4-+l+#a
Or1aniza-iono pona.anje je po,e3na na*2na di,-ip+ina * ,i,tem* or1aniza-ioni5
na*ka#koja ,e 3a/i iz*2a/anjem +j*d,ko1 pona.anja * or1aniza-iji#odno,no ko+ekti/*( Ono ima
,/oj predmet i,tra)i/anja;pona.anje +j*di * or1aniza-ijama( I,tra)*je *zroke#o3+ike i e6ekte
pona.anja 2+ano/a or1aniza-ije a preko nji5 i or1aniza-ione parametre( Kao no/a i za,e3na
na*2na di,-ip+ina #or1aniza-iono pona.anje ,e ne o,+anja ,amo na rez*+tate empirij,ko1
i,tra)i/anja #tj(na prak,*#ne1o i na na*2na ,aznanja i do,e1n*te rez*+ta+e p,i5o+o1ije#,o-io+o1ije
rada #ind*,trij,ke ,o-io+o1ije#antropo+o1ije i dr*1i5 3i5er/iori,ti2ki5 i 6*ndamenta+ni5 na*ka o
2o/ek*(
I,tra)i/anje pona.anja +j*di ,pro/odi ,e radi potp*nije1 ,a1+eda/anja pona.anja
zapo,+eni5 kako 3i ,e ono , /i.e *,pe5a mo1+o pred/i0ati#o3+iko/ati i kontro+i,ati( Zapo,+enima
,e poma)e da ,/oje pona.anje pri+a1ode potre3ama i -i+je/ima or1aniza-ije( Pored
to1a#r*ko/odio-ima ,e poma)e da *,pe.nije#e6ika,nije i adek/atnie *pra/+jaj* or1aniza-ijom i
+j*d,kim re,*r,ima( Kao primenjena na*2na di,-ip+ina#or1aniza-iono pona.anje ,e mo)e
po,matrati kao do3ar ,poj teorije i prak,e(
D
Kao ,/aka na*2na di,-ip+ina tako i or1aniza-iono pona.anje 2ini ,k*p teorija do koji5 ,e
do+azi na*2nim i,tra)i/anjima( Spe-i6i2no,t i,tra)i/anja * or1aniza-ionom pona.anj* je,te *
2injeni-i .to ,to ,* * ,redi.t* pro*2a/anja 2o/ek#nje1o/o pona.anje i or1aniza-ije koje on ,t/ara(
S/a i,tra)i/anja ,e mo1* pode+iti * d/e 1r*pe: kon6irmati/na i ek,p+atorna(
?
Konfirmativna istraivanja ,* k+a,i2an /id i,tra)i/anja * tok* koje1 ,e 1eneri.e 5ipoteza
koja ,e pot/r0*je i+i opo/r1a/a(
A+1oritam i,tra)i/anja ,a,toji ,e iz ,+ede4i5 koraka:
&(,t/aranje 5ipotezeE
$(dizajn i,tra)i/anjaE
'( prik*p+janje podatakaE
?(ana+iza podatakaE
A(*op.ta/anje zak+j*2ka(
U o/ak/im /r,tama i,tra)i/anja kori,te ,e naj2e.4e ankete koje o3ez3e0*j* k/anti6ika-ij* i
primen* ,tati,ti2ki5 metoda zak+j*2i/anja(
U eksplorativnim istraivanjima po+azi ,e od odra0ene teorije a+i ,e ne iz/ode *napred
po,ta/+jene 5ipoteze#/e4 5ipoteze 1eneri,ane na 5ipotezama na o,no/* i,tra)i/anja ,tanja *
rea+no,ti( S/ako oz3i+jnije na*2no i,tra)i/anje mora da ima i,tra)i/a2ki dizajn koji pokaz*je
o,no/ne -i+je/e i namere i,tra)i/a2a i na2ine na koje 4e i5 o,t/ariti( U o3+a,ti or1aniza-iono1
pona.anja#i,tra)i/a2ki dizajn o3*5/ata jedn* i+i /i.e metoda i,tra)i/anja:anketa#,t*dija
,+*2aja#+a3oratorij,ki ek,periment#ek,periment * po+j*#metaana+iza#ana2iza ,adr)aja#etno1ra6,ka
ana+iza(
Znanja koja n*di or1aniza-iono pona.anje kao na*2na#na,ta/na i kon,*+tin1
di,-ip+ina#najpotre3nija ,* r*ko/odio-ima(U,pe5 r*ko/odi+a-a za/i,i4e od nji5o/e ,po,o3no,ti
da moti/i.*#o3+ik*j*#*,mera/aj*#odr)a/aj* i kontro+i.* pona.anje +j*di * or1aniza-ijama(
R*ko/odio-i imaj* tri 1r*pe *+o1a * ,/akoj or1aniza-iji:
&( in6orma-ione *+o1eE
$( interper,ona+ne *+o1e i
'( *+o1e dono.enje od+*ka(
&( nformacionim ulogama r*ko/odio-i o3ez3e0*j* prerad* in6orma-ija neop5odni5 za
6*nk-ioni,anje or1aniza-ije( Te *+o1e mo1* 3iti raz+i2ite#na primer:
;monitor 9r*ko/odi+a- opa)a okr*)enje i ono .to ,e * njem* de.a/a:
;dieminator 9r*ko/odi+a- .iri in6orma-ije o tome .ta ,e de.a/a * pred*ze4*:
;1o/ornik 9r*ko/odi+a- na,t*pa * ime or1aniza-ije i izno,i njene ,ta/o/e:(
$( nterpersonalnim *+o1ama r*ko/odi+a- o3ez3e0*je *,po,ta/+janje odno,a *
or1aniza-iji( O,t/arenje interper,on+ni5 *+o1a mo)e da 3*de :
;/o0enjem 9r*ko/odi+a- in,piri.e#pokre4e#*,mera/a i /odi pona.anje zapo,+eni5:E
;pred,ta/+janjem jedini-e 9r*ko/odi+a- ,im3o+iz*je or1aniza-ij*: i
;po/ezi/anjem 9r*ko/odi+a- o3ez3e0*je *mre)a/anje zapo,+eni5 * or1aniza-iji i ,a okr*)enjem:(
'( !logama donoenja odluka r*ko/odi+a- dono,i od+*ke 3ez koji5 or1aniza-ija ne mo)e
da 6*nk-ioni.e( Te *+o1e mo1* 3iti:
;pred*zetnik#pre1o/ara2#ra,pore0i/a2 re,*r,a i onaj ko re.a/a pro3+eme(
Pored 3rojni5 na*2ni5 di,-ip+ina koje ,e 3a/e iz*2a/anjem rada i odno,a o rad*#/reme je
pokaza+o da pojedina pitanja o pona.anj* +j*di * pro-e,* rada #moti/a-iji *n*tra.njoj or1aniza-iji
i ,+i2no#za5te/aj* deta+jnije i potp*nije iz*2a/anje i ,a1+eda/ajnje(U o,t/ari/anj* na/edeni5
-i+je/a /e+iki doprino, o2ek*je ,e od rez*+tata do koji5 do+azi or1aniza-iono pona.anje#kao
primenjena na*2na di,-ip+ina#* kojoj ,* i teorija i prak,a podjednako /a)ne( Zna2aj o/e na*2ne
di,-ip+ine je,te /e+iki i o2i1+edan# i 3i4e ,/e /e4i ( S/e izra)eniji te5ni2ko;te5no+o.kim raz/ojem
4
Ra#C+< D.@ (ok+< D. + L"k+< S. = %882. ?:Menadment, Beogradska poslovna kola visoka kola strukovnih studija, 9"o*ra0
<
i ekonom,kim pro1e,om poja2a/a ,e potre3a za da+jom 5*maniza-ijom i ,o-ija+iza-ijom odno,a
* rad* i /e4im o,+anjanjem na i,tra)i/a2ke i dr*1e projekte i rez*+tate or1aniza-iono1 pona.anja
i ,rodni5 3i5e/iori,ti2ki5 na*ka(
%.3 O4#o5#+ t+o5+ or*a#+,a-+o#" kultur"
edna od najpoznatiji5 k+a,i6ika-ija or1aniza-ione k*+t*re koja ,e naj2e.4e kori,ti je ona koj*
,* da+i 7an,on i 7andF i po kojoj po,toje 2etiri o,no/na tipa k*+t*re: k*+t*ra mo4i# k*+t*ra
*+o1a# k*+t*ra zadatka i k*+t*ra podr.ke(( Sadr)aji o/i5 tipo/a k*+t*re ,* ek,tremno izo.treni#
karakteri,ti2ni ,* za pojedine 6aze * raz/oj* po,+o/ni5 or1aniza-ija# prirod* de+atno,ti# /e+i2in*
or1aniza-ije
Ni jedan od o/i5 o,no/ni5 tipo/a ne od1o/ara o,t/arenj* k/a+iteta# odno,no ,/aki m*
doprino,i na ,/oj na2in# za/i,no od niza 6aktora( Po,matraj*4i date karakteri,tike tipo/a k*+t*re
proizi+azi da je za o3ez3e0enje k/a+iteta potre3na i +ider,ka mo4 9k*+t*ra mo4i: i ,tandardiza-ija
po,t*paka i pro-e,a 9k*+t*ra *+o1a: i orjenta-ija na *,pe5 i po,ti1n*4e 9k*+t*ra zadatka: i
podr.ka raz/oj* ,aradnika 9k*+t*ra podr.ke:# * od1o/araj*4oj ,razmeri(
Gremenom i i,k*,t/om ,* ,e izde6ini,a+e d/e tipi2ne or1aniza-ione k*+t*re# japan,ka i
ameri2ka i modi6iko/i tip kao tre4a kate1orija( Pro6( Gi+jem O*2i je tre4* kate1orij* naz/ao tip Z
i po nje1o/om mi.+jenj* on je primen+ji/ za ,/a pred*ze4a(
Prak,a * raz/ijenim zem+jama zapada pot/r0*je nje1o/o mi.+jenje( Gode4e ameri2ke
kompanije ,* pri5/ati+e k*+t*r* tipa Z 9 7eH+ett Pa-ard I!8# Pro-ter and Gam3+e i dr*1e:(
Tako0e ,/e /i.e kompanija * zapadnoj E/ropi intezi/no i ,a *,pe5om radi na */o0enj* o/o1
pri,t*pa *pra/+janja kadro/ima(
Na.a or1aniza-iona k*+t*ra ,e 1odinama na+azi+a na neza/idnom ni/o*# jer ,* a*toritet i
tradi-iona+izam 3i+i njeni 1+a/ni o,+on-i( 8e0*tim# po,+ednji5 1odina# */o0enjem ,/et,ki5
trendo/a * na.* pri/red*# te)i ,e raz/oj* pred*ze4a i *napre0enj* or1aniza-ione k*+t*re( !itno
,e menja k+ima radne or1aniza-ije# kao i pojmo/i k*+t*re( Potre3no je ,t/oriti atmo,6er* tim,ko1
rada# 1de ,/i od top menad)era# do o3i2no1 radnika rade * -i+j* po3o+j.anja k/a+iteta( Iz3e1a/aj*
,e ,tari *zori i menja ,e odno, r*ko/odio-a i podredjeno1( Samo tako ,e po,ti)* optima+ni
rez*+tati i *napre0*je k/a+itet(
3.NA7INI &RISTU&AN(A ORGANIZACIONOM &ONA'AN(U
=
Kon-ept or1aniza-iono1 pona.anja za,ni/a ,e na na*2nom i teorij,kom pri,t*p*
pona.anj* +j*di * or1aniza-iji(Lj*d,ko pona.anje ,e mo)e po,matrati i iz*2a/ati iz raz+i2iti5
a,pekata( Po+azne prtpo,ta/ke mo1* 3iti raz+i2ite( U na*2noj i ,tr*2noj +iterat*ri naj2e.4e ,e
pominj* tri pri,t*pa:
;ko1niti/ni pri,t*p#3i5e/iori,ti2ki i pri,t*p dr*.t/eno1 *2enja(
3.1. Ko*#+t+5#+ r+4tu or*a#+,a-+o#o! o#a.a#/u
O/aj pri,t*p je ko1niti/ne i+i ,poznajne prirode( I,torij,ki po,matrano#on je naj,tariji
pri,t*p koji po+azi od pretpo,ta/ke da je 2o/eko/o pona.anje predodre0eno nje1o/im +i2nim
karakteri,tikama i *n*tra.njim pro-e,ima( Io/ek ,e po,matra kao zat/oren ,i,tem 2ije
pona.anje ne oprede+j*j* ,po+jni /e4 *n*tr.nji 6aktori(
Ko1niti/ni pri,t*p po+azi od pretpo,ta/ke da +j*d,ko pona.anje oprede+j*j* +i2ni
-i+je/i#*n*tra.nji 2o/eko/i pro-e,iE o2eki/anje#/ero/anje#per-ep-ija( Iz tak/o1 pri,t*pa proi,ti2e
od1o/araj*4i mode+ or1aniza-iono1 pona.anja(
3.%. 9+:"5+or+4t+3k+ r+4tu or*a#+,a-+o#o! o#a.a#/u
On i,tra)ije o3jekti/no pona.anje i po+azi od pretpo,ta/ke da 2o/eko/o pona.anje za/i,i
od de+o/anja ,po+ja.ni5 6aktora( Io/ek ,e po,matra kao ot/oren ,i,tem#koji *,po,ta/+ja
od1o/araj*4e interak-ije ,a okr*)enjem * koje ,e na+azi( Za raz+ik* od ko1niti/no1 pri,t*pa#koji
po+azi od pretpo,ta/ke da je 2o/eko/o pona.anje predodre0eno nje1o/im +i2nim
karakteri,tikama koje ,* za,no/ane na 1enet,kim predi,pozi-ijama#i,k*,t/* i
znanj*#3i5e/iori,ti2ki pri,t*p po+azi o, ,ta/a da pona.anje zapo,+eni5 * or1aniza-iji najdirektnije
oprede+j*j* or1aniza-ioni 6aktori 9kadro/,ka po+itika#priroda po,+a#te5nika i te5o+o1ija i td(:
A
3.3 &r+4tu 0ru.t5"#o* u3"#/a
To je najm+a0i pri,t*p * or1aniza-ionom pona.anj* koji po+azi od pretpo,ta/ke da na
2o/eko/o pona.anje *ti2* *n*tra.nji i ,po+jni 6aktori( Inte1ra-ija pret5odna d/a i dr*.t/eno1
pri,t*pa *2enja za,t*pa ,tano/i.te da je 2o/eko/o pona.anje rez*+tat nje1o/i5 +i2ni5
karakteri,tika( Li2ne karakteri,tike , kojim 2o/ek do+azi * radn* or1aniza-ij*#odre0ene ,*
1enet,kim 6aktorima#i,k*,t/om i *2enjem( One ,e * or1aniza-ionoj ,redini i,po+ja/aj* *
,pe-i6i2nom na+in* pona.anja( Pri,t*p dr*.t/eno1 *2enja doprino,i /e4em raz*me/anj* i
e6ika,nijoj kontro+i zapo,+eni5 * pro-e,* rada(
4.MODELI ORGANIZACIONOG &ONA'AN(A
A
DOr*a#+,a-+o#o o#a.a#/"D@(o5a#o5+< M.@+5ko5+< M.@C5"tko5+< T.@M"*atr"#0 u#+5"r,+t"t r+!"#/"#+: #auka
&%
S/aki pojedina2an pri,t*p pred,ta/+ja za,e3an kon-ept*a+ni ok/ir za raz/oj odre0eno1
mode+a or1aniza-iono1 pona.anja( Po,toje tri mode+a or1aniza-iono1 pona.anja: &(d/ode+ni
mode+# $(trode+ni mode+ i '(2et/orode+ni mode+(
&("vodelni model organizacionog ponaanja proi,ti2e iz ko1niti/no1 pri,t*pa pona.anj*(
On po+azi od pretpo,ta/ke da je +j*d,ko pona.anje reF*+tat de+o/anja *n*tra.nji5#ne/id+ji/i5
6aktora#2iji ,e *ti-aj ne mo)e pred/ideti niti kontro+i,ati(
Iako je nepotp*n i nedo/r.en #on poma)e da ,e pona.anje +j*d,ko1 6aktora * pro-e,* rada 3o+je
,5/ati i raz*me(
$( #rodelni model organizacionog ponaanja proi,ti2e iz 3i5e/iori,ti2ko1 pri,t*pa( Prema
tom mode+*#,po+jni i *n*tra.nji pod,ti-aji de+*j* na +j*d,ko pona.anje kojim ,e izazi/a
od1o/araj*4a po,+edi-a(
Trode+ni mode+ pr*)a mo1*4no,ti za pred/i0anje i kontro+z* pona.anja zapo,+eni5#a+i ,* one
de+imi2no o1rani2ene z3o1 nepotp*no,ti i nedo/r.eno,ti o/o1 mode+a(
'( $etvorodelni model organizacionog ponaanja na,tao je iz pri,t*pa dr*.t/eno1 *2enja(
Nje1a 2ine kon1iti/ni d/ode+ni mode+ i 3i5e/iori,tiki trode+ni mode+ or1aniza-iono1 pona.anja(
O/im mode+om r*ko/odio-i do+aze do potp*nije ,poznaje o *i-aj* pojedini5 ,tim*+atora na
2o/eko/o pona.anje i o nji5o/om doprino,* raz*me/anj*#pred/i0anj* i kontro+i pona.anja(
O/aj mode+ ,matra ,e najpotp*nijim mode+om or1aniza-iono1 pona.anja(
4.1. Ura5l/a#/" or*a#+,a-+o#o! kulturo!
S o3zirom na to da ,e or1aniza-ione k*+t*re raz/ijaj* i mani6e,t*j* na raz+i2ite na2ine *
raz+i2itim or1aniza-ijama# nemo1*4e je re4i da je jedna k*+t*ra 3o+ja od dr*1e# /e4 ,amo da je
raz+i2ita na odre0eni na2in( K*+t*re ,e raz/ijaj* tokom /remena( K*+t*re koje ,* do3re pod
odre0enom 1r*pom oko+no,ti i+i * odredenom /remen,kom period* mo1* 3iti ne6*nk-iona+ne *
promen+ji/im *,+o/ima i+i * dr*1om /remen,kom period
( Ne po,toji Bidea+na or1aniza-iona k*+t*ra /e4 ,amo od1o/araj*4a( To zna2i da nepo,toji
*ni/erza+ni kon-ept za *pra/+janje k*+t*rom# a+i po,toje odredeni pri,t*pi koji mo1* 3iti od
kori,ti(
Upra/+janje or1aniza-ionom k*+t*rom je jedna od zna2ajni5 o3+a,ti *pra/+janja odno,no
/odenja pred*ze4a# i mo)emo re4i da *k+j*2*je tri akti/no,ti :
&( ,t/aranje
$( odr)a/anje
'( promen* or1aniza-ione k*+t*re((
St/aranje or1aniza-ione k*+t*re
U /ezi ,a ,t/aranjem or1aniza-ione k*+t*re# 3itno je znati ,+ede4e:
J k*+t*r* ,t/araj* +ideri or1aniza-ijeE zapo,+eni ,e identi6ik*j* ,a /o0ama# na2inom na koji ,e oni
pona.aj* i onim .ta o2ek*j*# i tretiraj* i5 kao mode+e *+o1aE
J k*+t*ra ,e 6ormira oko kriti2ni5 do1adaja iz koji5 ,e *2i koja pona.anja ,* po)e+jna a koja neE
J k*+t*ra ,e raz/ija iz potre3e da ,e odr)e e6ekti/ni radni odno,i izme0* 2+ano/a or1aniza-ijeE
J k*+t*ra je pod *ti-ajem okr*)enja# koje mo)e 3iti ,ta3i+no# a+i je * ,/e /e4oj meri dinami2no i+i
t*r3*+entno
Ed1ar ejn ,*1eri.e da ,e or1aniza-iona k*+t*ra 6ormira kao od1o/or na d/a o,no/na izazo/a ,a
kojima ,e ,re4e ,/aka or1aniza-ija( To ,*:
&&
&( Ek4t"r#a a0ata-+/a +l+ o4ta#ak ; 3a/i ,e time kako 4e or1aniza-ija na4i ,/oje me,to i iza4i na
kraj ,a kon,tantno promen+ji/im ek,ternim okr*)enjem( Ek,terna adapta-ija i op,tanak
o3*5/ataj* pitanja: mi,ije i ,trate1ije# po,ta/+janja -i+je/a# ,red,ta/a za o,t/arenje -i+je/a#
po,ta/+janja kriterij*ma za merenje *,pe.no,ti o3a/+janja zadataka odno,no do,tizanja -i+je/a(
$( I#t"r#a +#t"*ra-+/a ; 3a/i ,e po,ta/+janjem i odr)a/anjem e6ekti/ni5 radni5 odno,a izme0*
2+ano/a or1aniza-ije(
4.%.Ut+-a/ or*a#+,a-+o#" kultur" #a ,ao4l"#"
Ko+iko i kako k*+t*ra or1aniza-ije *ti2e na zapo,+eneK 8no1o i na mno1o na2ina( Neki
od nji5 ,*:
; Aro/ 4at+ ra0a 0#"5#o@ #"0"l/#o# *k+j*2*j*4i i mo1*4no,t 6+ek,i3i+no1 radno1 /remenaE
;ra0#o okru1"#/"# *k+j*2*j*4i na2in interak-ije izmed* zapo,+eni5# ,tepen konk*rentno,ti# i da +i
je to za3a/no i prijate+j,ko i+i neprijate+j,ko okr*)enje ; i+i ne.to izme0*E
;ko0"k4 oAla3"#/a# *k+j*2*j*4i pri5/a4ene ,ti+o/e o3+a2enja * or1aniza-iji#kojima ,e zapo,+eni
pri+a1o0a/aj*E
;ka#-"lar+/4k+ ro4tor# *k+j*2*j*4i ,t/ari kao .to ,* k/adrat*ra# prozori na kan-e+ariji i pra/i+a
koja ,e odno,e na iz+a1anje +i2ni5 predmetaE
; oAuka + ka4#+/+ ra,5o/ 9*,a/r.a/anje: /e.tina koje ,* zapo,+eni ,tek+i i koje im tre3aj* na
po,+*# a+i koje je potre3no da+je da raz/ijaj*# izme0* o,ta+o1 i kako 3i o3ez3edi+i mo1*4no,t
pre+a,ka na 3o+je radno me,toE
; o0r"C"#" olak.+-" + !o*u<#o4t+# kao .to ,* mo1*4no,t kori.4enja menze#3azena# /rti4a za
de-* i ,+(E
; 5r"!"koje ,e o2ek*je da pro/ed* /an kan-e+arije ,a ,aradni-imaE
;i#t"rak-+/a ,a o,ta+im 2+ano/ima or1aniza-ije# *k+j*2*j*4i i nadre0ene i top menad)ment(
ZAKL(U7AK
&$
Teoreti2ari k*+t*re i,ti2* da mi dana, )i/imo * ; kultur#o! ; dr*.t/* * kome je
k*+t*ra po,ta+a +o1ika ka,no1 kapita+izma ( Grani-e izme0* /i,oke i ni,ke k*+t*re# izme0*
komer-ija+no1 dizajna i *metno,ti# * /e+ikoj meri ,* do/edene * pitanje * dana.njem ,/et* ( S/i
predmeti ,/akodne/no1 )i/ota ,* e,tetizirani# dizajnirani (
Iinjeni-a je da ,* dana,# pod *ti-ajem medija# a po,e3no ,ate+ita i ka3+o/,ke te+e/izije
dana.nji k*+t*rni o3ra,-i *ni6iko/ani# da m+adi +j*di * E/ropi ,anjaj* i,te ,no/e kao m+adi +j*di *
Ameri-i# da ,e ,/*da ,+*.a i,ta m*zika # da je moda po,ta+a 1+o3a+ni 6enomen # da ,* 2ak i
1rado/i po2e+i da +i2e jedni na dr*1e # ima ,/oje po,tojanje da za5/a+i 1+o3a+nim medeijima koji
,* orijentirani na pro6it( St/araj*4i ,tar ,i,tem # ,a/remeni mediji permanentno proiz/ode no/e
5eroje koji po,taj* promoteri ne ,amo odre0eno1 ,i,tema /redno,ti /e4 i raz+i2iti5 /r,ta
proiz/oda( Sa dr*1e ,trane # kao ma,o/ni mediji # namenjen naj.irim ,+oje/ima p*3+ike #
te+e/izija je prin*0ena da pri3e1ne prin-ip* ,tandardiza-ije i tra/ija+iza-ije ,adr)aja( S/aki
a,pekt 2o/eko/o1 )i/ota pra4en je od1o/araj*4im o,e4anjem i ,/e.4* o nje1o/om k*+t*rnom #
dr*.t/enom i d*5o/nom po,tojanj*(
Pro-e, tranzi-ije#* kojem ,mo#za5te/a korenit* promen* * odno,* prema zapo,+enima i
nji5o/om raz/oj*( "a 3i ,a/remeni ,i,temi mo1+i da ,e ra/nopra/no no,e ,a konk*ren-ijom i
,ta+nim promenama#neop5odno je omo1*4iti o,+o3a0anje kreati/no1 poten-ija+a zapo,+eni5
primenom no/i5 prin-ipa( U tom -i+j* je neop5odno je raz/iti i zadr)a/ati +j*d,ke re,*r,e koji ,*
/i,oko o3*2eni #moti/i,ani i predani ,/ome po,+*(
Or1aniza-iono pona.anje ,e ne ,/odi na iz*2a/anje +j*d,ke prirode i o,po,o3+ja/anja
r*ko/odi+a-a da je 3o+je raz*mej* i ,5/ate#kako 3i adek/atnije po,t*pa+i * pro-e,* *pra/+janja
or1aniza-ijom i +j*d,kim re,*r,ima( Naproti/#ono ,e 3a/i na+a)enjem najra-iona+niji5 i
najoptima+niji5 metoda#na2ina#o3+ika i ,red,ta/a za pred/i0anje#o3+iko/anje i kontro+* +j*d,ko1
pona.anja(
R*ko/odio-ima ,e n*di dra1o-ena pomo4 za 3r)* i potp*nij* ,poznaj* +j*d,ko1
pona.anja radi *,pe.nije1 o3+iko/anja i *,mera/anja * )e+jenom pra/-*( To je po,e3na na*2na
di,-ip+ina koja ,e 3a/i iz*2a/anjem +j*d,ko1 pona.anja * or1aniza-iji i+i dr*1om radnom
ko+ekti/*(
LITERATURA
&'
&(LO,no/i menad)mentaL#Mika R( Stojano/i4#Gi,oka po,+o/na .ko+a ,tr*ko/ni5
,t*dija Le,ko/a-
$( LOr1aniza-iono pona.anjeL# Ne3oj.a ani4ije/i4#Ekonom,ki 6ak*+tet * !eo1rad*
'( LOr1aniza-ijaL#Petko/i4 8(#ani4ije/i4 N(#!o1i4e/i4 8i+iki4 !(#Ekonom,ki
6ak*+tet * !eo1rad*
?( LOr1aniza-iono pona.anjeL#o/ano/i4 8(#Mi/ko/i4 8(#C/etko/i4 T(#8e1atrend
*ni/erzitet primenjeni5 na*ka
A( LOr1aniza-iono pona.anjeL# Lj(8i+eti4# !(Popo/i4# N(Pa/+o/i4# Gi.a po,+o/na .ko+a
#No/i Sad# $%%C
&?