‫موضوع‪:‬‬

‫تفاوتهای زنان کارآفرین شهرساز با مردان کارآفرین شهرساز‬

 ‫پروژه سوم‬
‫آشنایی با کارآفرینی‬

‫‪‬‬ ‫‪ :‬استاد محترم‬

‫‪‬‬ ‫جناب آقای مهندس یگانگی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪ :‬دانشجویان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫نادیما السمادات دلمبری ‪ ،‬سمونیا کاظممی ‪ ،‬سحر شکری ‪،‬‬
‫مینا رستمخانی ‪ ،‬مریم بهرامی‬
 ‫عنوان‬

‫‪‬‬ ‫مقدمه‪............................................................‬‬
‫‪7...........‬‬
‫تعريفي از کار آفريني ‪‬‬

‫زنان‪11...............................................‬‬
‫وضعيت كارآفريني زنان در جهان براساس آخرين آمار ‪‬‬

‫مركزجهاني‬
‫‪( GEM )........................................‬كارآفريني‬
‫‪...............12‬‬
‫‪‬‬‫ضرورت واهميت کارآفريني‬
‫زنان‪14........................................‬‬
‫تأثير واقعة مهم در كارآفرين شدن ‪‬‬

‫زنان ‪16...................................‬‬
‫گسترش کار آفريني زنان‪ :‬مسائل و ‪‬‬
 ‫عنوان‬

‫‪‬‬ ‫عدالت جنسيتي گامي در جهت تسريع روند کلي‬

‫توسعه‪31.......‬‬
‫ريشه محدوديت ها و تبعيض هاي پيش روي کار ‪‬‬
‫آفريني‬
‫زنان‪.............................................................‬‬
‫‪33...‬‬
‫حقايقي در مورد کار آفريني ‪‬‬
‫زنان‪34...............................‬‬
‫عوامل موفقيت کارآفريني ‪‬‬
‫زنان‪36....................................‬‬
‫ضرورت اشتغال زنان در ‪‬‬
‫جامعه ‪37...............................‬‬
‫‪‬‬
 ‫عنوان‬

‫‪‬‬ ‫اشتغال‬ ‫بازدارنده‬ ‫علل‬

‫زنان‪44....................................................‬‬
‫‪‬‬ ‫نتايممج تحقيقات انجام شده در توسممعه کار آفريني‬
‫زنان‪48......................‬‬
‫‪‬‬ ‫ضآميمز جهت‬ ‫قوانيمن موضوعمه در برابر اعمال تبعي ‌‬
‫کارآفريني‬ ‫گسممممممممممممممممترش‬
‫زنان‪.............................................................‬‬
‫‪49................‬‬
‫‪‬‬ ‫قوانين در‬ ‫و‬ ‫حقوقممممممي‬ ‫وضعيممممممت‬
‫ایران‪52................................................‬‬
‫‪‬‬ ‫عدالمت جنسميتي گاممي در جهمت تسمريع رونمد کلي‬
‫توسعه‪53......................‬‬
‫‪‬‬
 ‫عنوان‬

‫‪‬‬ ‫کارآفرینان‬ ‫موفق‬ ‫های‬ ‫تجربممممممممه‬

‫زن‪69 .............................................‬‬
‫زنان ‪‬‬ ‫برای‬ ‫ای‬ ‫مشاوره‬ ‫شرکت‬
‫کارآفرین‪72......................................‬‬
‫کار ‪‬‬ ‫شهرساز‬ ‫اسممممماتید‬ ‫بممممما‬ ‫مصممممماحبه‬
‫آفرین ‪86........................................‬‬
‫منابع‪ ..............................................................‬‬

‫‪88.................‬‬
‫مقدمه‬ ‫‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫در بسمياري از جواممع‪ ،‬برخمي از گروههاي اجتماعمي با‬
‫ضهاي اجتماعمي و اقتصمادي روبرو هسمتند کمه همين‬ ‫تبعي ‌‬
‫اممممر‪ ،‬آنها را از دسترسي درست و دقيق به بازار کار و‬
‫يسمازد‪ .‬اين‬ ‫دسمتيابي بمه حداکثمر توان بالقوه محروم م ‌‬
‫گممممروههمما شامل زنان‪ ،‬کارگران کهنسال ‪ ... ,‬در بسياري‬
‫ضهاي‬‫از جواممع‪ ،‬برخمي از گروههاي اجتماعمي با تبعي ‌‬
‫اجتماعي و اقتصادي روبرو هستند که همين اممممر‪ ،‬آنها را‬
‫از دسمترسي درسمت و دقيمق بمه بازار کار و دسمتيابي به‬
‫يسمازد‪ .‬ايمن گممممروههمما‬
‫حداکثمر توان بالقوه محروم م ‌‬
‫شاممل زنان‪ ،‬کارگران کهنسمال و کارگران بسيار جوان‪،‬‬
‫هاي‪،‬گروههاي غير بومي و‬ ‫افرادي با تفاوتهاي قومي و قبيل ‌‬
‫اقليتهاي مذهممبي‪ ،‬همچنيممن افرادي که در مدت زمان‬
‫هاند‪ ،‬کارگراني که مهارت آنها در سطح‬ ‫طولني بيکار بود ‌‬
‫يباشند‪ .‬اگرچه سطح تبعيضي که افراد‬ ‫پائيني است و ‪ ...‬م ‌‬
‫خاص بما آمن روبرو ممي شونمد از کشوري بمه کشورديگر‬
‫متفاوت است اما اعمال تبعيض در هممممه کشورها با هر‬
‫در جامعه امروز‪ ،‬زنان نقش مهم و در حال گسترشي در زمينه‬
‫كسب و كار‪  ‬دارند‪ .‬در سالهاي اخير‪ ،‬سهم زنان در كسب و‬
‫كارهاي خصوصي به اندازه كارهاي دولتي روند رو به رشدي را‬
‫طي كرده است‪ .‬مثل در آمريكا‪ ،‬از سال ‪ 1990‬تا سال ‪،1998‬‬
‫كارهايي كه توسط زنان اداره مي شود افزايش چشمگيري‬
‫داشته است ‪ 9.1‬ميليون كار اداره شده توسط زنان در آمريكا‬
‫‪ 27.5‬ميليون نفر را بكار گرفته است و ‪ 3.6‬تريليون دلر در‬
‫اقتصاد آمريكا مشاركت دارد‪ .‬با اين وجود زنان با موانع خاصي‬
‫در كسب و كار مواجه مي شوند كه بتدريج بايد بر آنها غلبه‬
‫‪.‬كنند‬
‫زمنان کارمآفرین‬
 ‫زنان ‪‬‬ ‫تعريفي از کار آفريني‬
‫پرفسمورلوي دينما)‪،(۱۹۹ ۵‬زنان کارآفريمن را اينچنين ‪‬‬
‫‪:‬تعريف مي نمايد‬
‫شخصي كه به تنهايي‪ ،‬با مشاركت‪ ،‬يا از طريق ارث ‪‬‬
‫كسب و كاري را ايجاد كرده و يا پذيرفته و با قبول‬
‫تهاي اجتماعمي و اداري و مالي‪ ،‬در اداره‬ ‫مسمئولي ‌‬
‫يجويد‬ ‫‪.‬امور روزانه شركت م ‌‬
‫شخصي كه خطرات مالي را به منظور ورود به كسب ‪‬‬
‫و كاري مي پذيرد و با خلقيت و نوآوري محصولت‬
‫يدهد‬‫جديدي را ايجاد و توليدات جديد را گسترش م ‌‬
‫تا در بازار خريد و فروش بر رقبا غلبه يابد‬
 ‫آمار ‪‬‬ ‫وضعيت كارآفريني زنان در جهان براساس آخرين‬
‫) ‪( GEM‬مركزجهاني كارآفريني‬
‫از بيمن ‪ ۲ / ۴‬ميليارد نيروي كار در جهان‪ ،‬مردان ‪ ۵۰‬‬
‫درصد‪ ،‬بيشتراززنان درگيرامركارآفريني هستند‪۱۳ ‌/ ۹ ).‬‬
‫درصد از مردان درمقايسه با فقط ‪ ۸ / ۹‬درصد از زنا‬
‫)ن‬
‫ايمن نسمبت در كارآفرينمي مبتنمي بر فرصت براي مردان ‪‬‬
‫بيشتر است‪ ۹ / ۳ ) .‬درصد در مردان و ‪ ۴ / ۹‬درصد در‬
‫زنان( و در كارآفرينمي مبتنمي بر ضرورت تقريبا ً اين‬
‫نسمبت برابر اسمت‪ ۴ / ۲ ) .‬درصد در مردان و ‪۳ / ۸‬‬
‫درصد در زنان( به هر حال عمومًا‪ ،‬مردان دو برابر زنان‬
‫يباشند‪ ،‬اما اين موضوع در‬ ‫درگير فعاليت كارآفريني م ‌‬
‫هر كشور بما كشور ديگمر تفاوت دارد ‪ .‬چنانچه در‬
‫كشورهاي در حال توسعه حضور زن و مرد در‬
‫كارآفرينممي‪ ،‬تقريبا ً برابر اسممت ماننممد‪ :‬تايلنممد‪ ،‬چين‪،‬‬
‫آفريقاي جنوبمي و مكزيك‪ .‬امما در كشورهاي اروپايي و‬
‫كشورهاي توسعه يافته اين نسبت‪ ۳ ،‬به ‪ ۱‬است‪) .‬مانند‬
‫)كرواسي‪ ،‬سنگاپور‪ ،‬اسرائيل و ژاپن‬
‫كارآفريني زنان ) ‪ ( GEM‬از ميان ‪ ۳۷‬كشور در بررسيهاي ‪‬‬
‫در ژاپن از ‪ ۰ / ۶‬درصد ) ‪ ۶‬از ‪ ( ۱۰۰۰‬به ‪ ۱۸ / ۵‬درصد )‬
‫‪‬‬ ‫ضرورت واهميت کارآفريني زنان‬
‫زنان درکشورهاي رو بمه توسمعه اميد اول‪،‬براي ارتقاءخانواده‪‬‬
‫ه کشورهاي خود محسوب مي شوند‪.‬موّفقيت‬ ‫هاورشدوتوسع ُ‬
‫رنان کارآفريني درجوامع نه تنها سبب سودهاي اقتصادي مي‬
‫‪.‬شودبلکه منافع اجتماعي وفرهنگي هم ايجادمي نمايد‬
‫زنان بمممه دليمممل متعدد از جملمممه بيکاري وکاهش‪‬‬
‫دستمزدهاونارضايتي ازشغل قبلي وارد کارآفريني مي شوند‬
‫چنانچمه کارآفرينمي راهمي براي برون رفت ازبيکاري معمول‬
‫اسمت‪.‬باتوجه بمه آمارهاي رسممي در سمالهاي اخيمر‪،‬سهم‬
‫اشتغال زنان‪،‬فقط ‪۱۴‬درصداست ونرخ بيکاري درميان زنان‬
‫خصموصًانيروي تحصميل کرده افزايمش قابمل توجهمي داشته‬
‫است‪.‬نرخ بيکاري در سال ‪،۱۳۸۳‬حتي بسيارفراترازمتوسط‬
‫‪.‬نرخ بيکاري در کشوراست‬
‫لذا بنابه ضرورت توسعه سهم زنان دراقتصادملي ومقابله با‪‬‬
‫بحران بيکاري زنان ضروري اسمت کمه شرايط لزم براي‬
‫توسمعه وکارآفرينمي زنان فراهمم گرددتازنان بما ايجادکسب‬
‫وکاروفرصممتهاي شغلممي براي خود وديگران بتوانندمعضل‬
‫‪.‬کنوني جامعه را پايان بخشند‬
 ‫تأثير واقعة مهمدر كارآفرين شدن زنان‬
‫همه اذعان دارند كه تجربيات كودكي تأثيرات به سزايي در زندگي آينده فرد دارد‪ .‬به همين جهت‪ ،‬است كه مطالعات‬
‫‪.‬درابعاد مختلف صورت گرفته است‪ .‬يكياز ابعاد‪ ،‬جدايي يا فوت والدين م ‌‬
‫يباشد‬
‫مطالعاتي كه در سطح وسيع در سال ) ‪ ( ۱۹۸۶‬توسطديويد اسليدر صورت گرفتنشان داد كه ‪ ۷۴‬درصد از كارآفرينان‬
‫هاند‪) .‬احمدپور‪،‬‬
‫در دوران كودكي خود وقايعي حساسهمچون فقر‪ ،‬عدمامنيت‪ ،‬مرگ والدين يا جدايي آنان را تجربه نمود ‌‬
‫) ‪۱۰۹ ، ۱۳۸۱‬‬
‫يباشند )جويندگان‬ ‫در تحقيقي كه در پاكستان صورت گرفت‪ ،‬نتايج نشان داد كه زناني كه در جستجوي تأمين امنيت م ‌‬
‫امنيت( بعد از حوادث ناگوار مانند اخراج‪ ،‬تحقير‪ ،‬مرگ يكي از اعضاي خانواده )مخصوصا ً مرگ همسر(‪ ،‬طلق يا‬
‫بازنشستگي خود و يا همسر‪ ،‬به منظور حفظو اصلح كردن وضعيتاقتصادي يا اجتماعي خانواده شروع به كسبو كار‬
‫يكنند‪ .‬دليل مهمآنها در ايجاد كسب و كار اين بود كه كار مستقل‪ ،‬انعطاف پذيري بيشتري دارد‪) .‬اماماشبير‪ ،‬گريگوريو‪،‬‬‫م ‌‬
‫كچهارم زنان كارآفرين هرگز براي داشتن يك شغل‬ ‫‪ (۱۹۹ ۹‬آمارها همچنين نشان مي‌دهد كه در لهستان بيشاز ي ‌‬
‫ينمايند‪ ،‬بلكه ورود آنها به كارآفريني در نتيجه‬
‫يكنند‪ ،‬يا مالكيتدر كسبو كار را به عنوان شغل تدوين نم ‌‬
‫هريزي نم ‌‬
‫برنام ‌‬
‫) ‪،‬اتفاق فراموشنشدني مانند مرگ همسر است‪) .‬هملز و مريلين ‪۲۰۰۰ ،‬‬
‫كچهارمزنان كارآفرين هرگز براي داشتن يك شغل‬ ‫يدهد كه در لهستان بيشاز ي ‌‬
‫آمارها همچنين نشان م ‌‬
‫ينمايند‪ ،‬بلكه ورود آنها به‬
‫يكنند‪ ،‬يا مالكيتدر كسبو كار را به عنوان شغل تدوين نم ‌‬
‫هريزي نم ‌‬
‫برنام ‌‬
‫) ‪،‬كارآفريني در نتيجه اتفاق فراموشنشدني مانند مرگ همسر است‪) .‬هملز و مريلين‪۲۰۰۰ ،‬‬
 ‫گسترش کار آفريني زنان‪ :‬مسائل و رويکردها‬

‫‪‬‬ ‫علوه بر محدوديتهاي مختلفي که پيش روي يک کارآفرين يا‬

‫ايجاد كنندگان و توسمعه دهندگان بنگاههاي اقتصادي قرار‬
‫دارد ‪ ،‬زنان و برخممي از گروههاي جامعممه بايممد بممر‬
‫محدوديتهاي ديگري نيمز کمه گهگاه غيمر قابمل حمل هستند ‪،‬‬
‫فائمق آيند‪ .‬دليمل ايمن محدوديتهما اغلب وجود تبعيضهاي‬
‫مختلفمي اسمت کمه در سمطح عميقمي از رفتارهاي فرهنگي‬
‫حاکم بر جوامع تثبيت شده و در اين ميان کارآفرينان زن‪،‬‬
‫بزرگترين گروه از جمعيتي را تشکيل مي دهند که از چنين‬
‫اعمال تبعيض آميز شغلي و تجمماري رنج مي برند‪ .‬هر چند‬
‫اين مسائل در مورد گروههاي ديگر جامعه‪ ،‬مثل افرادي که‬
‫دچار اختللت خاصمي هسمتند‪ ،‬افراد بسيار جوان و افراد‬
‫کهنسال‪ ،‬اقليت هاي مذهبي و قومي و افراد بيگانه و نيز‬
‫افرادي که بيماري خاصي )مثل ايدز( دارند‪ ،‬نيز وجود دارد‬
‫اما هنوز مشخص نيست که آيا اين افراد توانايي لزم براي‬
‫بنابرايمن‪ ،‬ايمن موانمع بر جوامعي که پتانسيل مشارکتهاي اقتصمادي زنان در سطح پايين و ناچيزي‬
‫قراردارد ‪ ،‬تاثير منفي خواهدگذاشت‪ .‬برخي از اين مسائل براي دولتها‪ ،‬گروههاي زنان و سازمانهاي‬
‫هشده‬ ‫يباشند‪ ،‬شناخت ‌‬
‫ضها مواجه م ‌‬
‫مختلفي که هدف آنها حفظو ارتقاء حقوق افراد است و با اين تبعي ‌‬
‫هستند اما همه افراد در هر وضعيتي که قراردارند بايد از فرصتهاي برابر و يکسان از نظر دسترسي به‬
‫منابع‪ ،‬مهارتها و دانشاستفاده کنند تمما قادر باشند حداکثر استفاده از پتانسيل و توان خود را بنمايند‪.‬‬
‫تهاي‬ ‫علوه بر اين آنها بايد بتوانند درصورت عضويت در سازمانهاي کارفرمايي و کارگري از حماي ‌‬
‫لزم برخوردار شوند به طوريکه گرايشها و کسب و کارهاي آنها بتواند ضمن قرارگيري درست در‬
‫‪.‬مسير و سطوح مختلف بوروکراسي‪ ،‬تکامل و ارتقاء يابد‬
 ‫نشست های جهانی کارآفرینی زنان‬

‫كارگاههاي زيادي توسط زنان كارآفرين در نيجريه‪ ،‬‬

‫موريس و موزامبيك با هدف صادرات خدمات راه‬
‫اندازي شده است‪.‬‬
‫دراين كارگاهها‪ ،‬كارآفرينان زن دربخشهاي تكنولوژي‬
‫حقوقي‪ ،‬حسابداري‪ ،‬ترجمه و طراحي‪(IT) ،‬اطلعات‬
‫فعاليت دارند و قادرند خدمات خود را در اين حوزه ها‬
‫صادر كنند‪.‬‬
‫فعاليت زنان كارآفرين نيجريه زيرنظر خانم استل‬
‫آباسانجو همسر رئيس جمهوري نيجريه ساماندهي مي‬
‫شود‪ .‬در كنفرانس كارآفرينان زنان نيجريه‪ ،‬بيش از‬
‫‪ 150‬كارآفرين زن شركت داشتند و در آن راجع به‬
‫محورهاي كسب و كار آينده و نحوه صدور خدمات به‬
‫خارج از كشور بحث و تبادل نظر كردند‪.‬‬
‫در اين كنفرانس چندين استراتژي درجهت حضور‬
‫بيشتر زنان كارآفرين در كسب و كار اصلي كشور‬
‫پيشنهاد گرديد‪.‬‬
‫آماري كه مركز تجارت بين المللي ارائه داده‪75 ،‬‬
 ‫نشست های جهانی کارآفرینی‬

‫‪‬‬ ‫كنفرانس جهاني مالت‬

‫كنفرانس آينده سازمانهايي كه در افزايش تجارت ‪‬‬

‫جهاني نقش دارند‪ ،‬درسال ‪ 2004‬در كشور مالت‬

‫برگزار مي شود‪.‬‬
‫اين كنفرانس پنجمين كنفرانس در نوع خود است كه‬
‫در اين كشور تشكيل مي شود و در آن شركت‬
‫كنندگان گرايشهاي جديد در حوزه تجارت منطقه اي‬
‫و بين المللي و راههاي افزايش تجارت را‬
‫موردبررسي قرار خواهند داد‪.‬‬
‫اين كنفرانس جهاني هر دو سال يكبار برگزار مي‬
‫شود‪ .‬گردهمائيهاي قبلي در سال ‪ 1996‬در كارتاژنا‬
‫)كلمبيا(‪ 1998 ،‬در سانتياگو )شيلي(‪ 2000 ،‬در‬
‫مراكش و ‪ 2002‬در پكن )چين( برگزار گرديد‪.‬‬
‫رهبران اين سازمانها درباره ديدگاههاي نوآورانممه كه‬
‫موجب بالرفتن صادرات ملي مي شود‪ ،‬افزايش‬
 ‫ضآميز عليه زنان‬
‫اعمال تبعي ‌‬

‫‪‬‬ ‫در خصوص تساوي در‪ILO  ‬گزارش سازمان جهاني کار‬

‫کار) ‪  (2003‬اشکال گوناگون تبعيمض عليه زنان را‬
‫يدهد‪ .‬بسياري از زنان با وجود مسئوليتهاي‬ ‫نشان م ‌‬
‫دوگانمه( زايمان و خانمه داري)بما نابرابريهما و موانع‬
‫موجود در شغل و کسب درآمد نيز مواجه هستند که‬
‫ضهاي جنسميتي است‪ .‬اعمال‬ ‫اغلمب بمه خاطمر تبعي ‌‬
‫تبعيض آميز شامل مواردي چون مخالفت مردان با‬
‫فعاليت همسرشان دربنگاههاي اقتصادي و ايجاد يک‬
‫حرفه و يا شغل است‪ .‬در بسياري از جوامع به دليل‬
‫محدوديتهاي فرهنگمي که وجود دارد اززنان انتظار‬
‫ميرود تا اوقات زندگيشان را در يک محيط محافظت‬
‫شده سمپري کننمد کمه آنهما را از رويارويمي با افرادي‬
‫‪.‬قويتر حفظ كرده و دورنگه دارد‬
 ‫ضآميز عليه زنان‬
‫اعمال تبعي ‌‬
‫‪‬‬ ‫يرود تما فعاليتهايشان را به‬ ‫همچنيمن از زنان انتظار م ‌‬
‫هداري و مراقبت از فرزندان محدود کنند‪ .‬البته اين‬ ‫خان ‌‬
‫موارد در کشورهاي مختلمف بسميار متفاوت است‪.‬در‬
‫اغلب کشورهاي توسعه يافته و همينطور در تعداد زيادي‬
‫از کشورهاي افريقايمي‪ ،‬امريکاي لتيمن و آسميا افزايش‬
‫چشمگيري در تعداد زنانمي کمه بمه کارآفريني وايجاد‬
‫کسب و کار پرداخته اند‪ ،‬حاصل شده است‪ .‬زنان بخش‬
‫قابمممل توجهمممي از سمممهام بنگاههاي اقتصادي‬
‫هارا تشکيمل ميدهنمد و بنابرايمن تقويت)‪(SME‬کوچمک‬
‫مشارکمت بالقوه آنهما براي رشمد اقتصمادي هر کشور‬
‫ضروري اسمت‪.‬با تحقمق ايمن اممر‪ ،‬دولتهما نيمز بايد براي‬
‫کاهمش فقمر و توانمندسمازي اقتصمادي و اجتماعي زنان‬
‫مشارکمت كنند‪.‬گسمترش عدالمت اجتماعمي و حمايت از‬
‫زنان شاغل‪ ،‬همچنين گسترش تساوي بينزنان و مردان‬
‫دراداره کسمب و کار و انجام شغمل در مرکمز سازمان‬
 ‫ضآميز عليه زنان‬
‫اعمال تبعي ‌‬

‫‪‬‬ ‫درحاليکه اصل برابري فرصتها در کار بين زن و مرد در‬

‫سطحي وسيع در بسياري از کشورها پذيرفته شده‬
‫امما در عيمن حال برخمي نابرابريهما در سمطح جهاني‬
‫ها‪SME‬هنوز ادامه دارد‪ .‬اين نابرابريها بويژه در بخش‬
‫ديده ميشود )جايي که کارآفرينان زن عمدتا ً در بخش‬
‫اقتصاد غيررسمي فعاليت ميكنند و طبق گزارشات‬
‫موجود داوطلمممب مشاغمممل جدي و حساس‬
‫هسمتند(‪.‬زنان بايمد بمنظور دسمتيابي هرچمه بيشتمر به‬
‫توان و پتانسيل موجود در خود بر اساس سياستها و‬
‫ههايي به شناسايي محدوديتهاي مختلفي که در‬ ‫برنمام ‌‬
‫يهايشان وجود دارد‪ ،‬بپردازند‪.‬‬ ‫مقابل توانمنديها ‌‬
‫فعاليتهاي اقتصادي زنان ممکن است با تبعيض هاي‬
‫مسممتقيم و غيرمستقيم محدود شود‪ .‬براي مثال‬
‫تبعيض مستقيم در دسترسي به مکانيزمهاي حمايتي‬
‫هاست ‪ILC‬در گزارش‬
‫هفتمحدوديتعمده براي زنان كارآفرين شناساييشد ‌‬
‫‪1-‬‬ ‫پر رنگتر بودن نقشزنان در خانواده و نياز بيشاز مردان به حضوردائمي آنها در خانواده‬
‫‪2-‬‬ ‫وجود افكار منفي در مورد نقشزنان در کسبو کار‬
‫‪3-‬‬ ‫سطوح آموزشي نسبتا ً پايي ‌‬
‫نتر زنان‪ ،‬به دليل دسترسي محدود به فرصتهاي آموزشي شغلي‬
‫‪4-‬‬ ‫فرصتهاي محدودتر در بخشدولتي براي توسعه مهارتها‬
‫‪5-‬‬ ‫دسترسي ناکافي زنان کارآفرين به تکنولوژي خدمات حمايتيو اطلع رساني‬
‫‪6-‬‬ ‫دسترسي کمتر زنان به اعتبارات نسبت به مردان بدليل ضعف مسائل مربوطبه ضمانت و‬
‫مقادير کماعتبارات‬
‫سدهي پائين زنممان کارآفرين از سوي متصديان وام‪ :‬در بعضي‬
‫و نيز نگرشمنفي درخصوص توان بازپ ‌‬
‫کشورها قوانين يا مسائل اجتماعي مانع از مالکيتزنان بر اموال شده و بنابراين از ثبتکارآفرين تحت‬
‫عنوان نام يک زن و نيز دستيابي آنان به خدمات دولتي جهت توسعه کسب و کار و برنامه هاي‬
‫يکنند ‪SME‬توسعه‬ ‫‪.‬جلوگيري م ‌‬
‫اگر کارآفريني را يک الزامحياتي براي جوامع عصرحاضر بدانيمبايد به اساسي ترين عامل آن يعني توانا سازي‬
‫‪ .‬اعتقاد راسخي داشته باشيم‬
‫تحولت جديد جهاني و تغيير رويکردها و نگرشهاي حاصل از آن باعث شد تا دنيا از حالتدر انحصار محض‬
‫مردان به دنيايي تبديل شود که در آن زنان جايگاه مطلوب و واقعي خود را پيداکنند و رفته رفته به اين حقيقتنايل‬
‫آيد که از يکي ديگر از عناصر تاثير گذار و با ارزشخود در صحنه معادلت جهاني يعني نيروي خلق ‪ ،‬مستعد ‪،‬‬
‫‪.‬پر ارزشو انگيزشي بانوان بهره جويد‬
‫زنان به جهت اينکه از کرامت و لياقت و ويژگي هاي عالي انساني برخوردارند و حتي در پاره اي از جنبه ها و‬
‫شداز حقوق عاليه انساني بايد‬
‫زمينه ها ايفا کننده نقشهاي اساسي تر و به مراتبحساستر از جنسمخالف خود ميبا ن‬
‫برخوردار باشند لذا يکي از مولفه هاي مهمحقوقي براي زنان به نحوه گزينشو انتخاب شيوه زيستن آنان توسط‬
‫خودشان بر مي گردد که بايد مورد احترامو حمايتهمه اقشار جامعه قرار گيرد بنابراين اگر کارآفريني را انتخاب‬
‫فلسفه نوين زندگي در عرصه هاي اقتصادي ‪ ،‬اجتماعي و فرهنگي بدانيمبايد اين حق را براي آنان قايل گشتتا با‬
‫تمامقوا و به دور از هر گونه تبعيض ‪ ،‬ناعدالتي ‪ ،‬قالبهاي سنتي و باورهاي مذمومو تنها در سايه شايستگي ها‬
‫‪.‬و در چارچوب ارزشهاي متعالي جامعه در اين عرصه اجتماعي حضور يابند‬
‫مع السف چيز اعجاب برانگيز است آن است که از کمک ها و مساعدتهاي اين قشر سرشار از ارزشو متعهد‬
‫در راه هموار ساختن مسير دشوار توسعه و تحقق اهداف آن استفاده بهينه نمي گردد و از نقشمتعالي اين سرمايه‬
‫هاي انساني غفلتمي شود و شگفتتر اينکه حتي برخي از ذهنيتهاي متحجر در اين بين از او بعنوان مانع و‬
‫سدراه توسعه ناممي برند به گونه اي که اين عده برخود اجازه مي دهند پديده » سقف شيشه اي را براي محروم‬
‫‪.‬نگهداشتن زنان از تصدي و احراز پستهاي مهمو کليدي مديريتي القا نمايند‬
‫بي گمان کارآفرينان بعنوان عاملن تغيير و به مدد برخورداري از قابليت ها ‪ ،‬توانمنديها و ويژگي هاي متعالي‬
‫شخصيتي خود و با کمک و همتوال و تلشمستمر خود و نيز بهره مندي از خلقيتو نوآوري افرادي هستند‬
‫‪.‬که داراي نقشمحوري بوده و خالقاستراتژي کارآفريني هستند‬
‫در اين ميان نقشبسيار موثر و حياتي کارآفرينان زن بعنوان بخشعظيمي از جمعيت انساني جامعه بسيار‬
‫چشمگير و حائز اهميت است به گونه اي که مي توان ادعا نمود که در آغاز هزاره سوم( آنان با شناسايي‬
‫توانمنديهاي خود و يافتن جايگاه‬
‫واقعي خود در عرصه هاي متنوع و مختلف اجتماعي پيشقراولن حرکت و خيزشعظيمکارآفريني جهاني‬
‫قلمداد گرديده و مي روند تا آفريدگار شگفتي هاي نوين در عرصه جهاني گردند امروزه جامعه جهاني با‬
‫بازشناسي قدر و منزلت و عظمت يکي از موثرترين عناصر خود و از طريق قايل شدن حق حضور آنان در‬
‫عرصه هاي مختلف مي رود تا در مناسبات و معادلت خود تجديد نظر نمايد چرا که روند گسترده پروسه‬
‫توسعه به پيشنخواهد رفتمادامکه جامعه جهاني در اين راه و مسير طولني بخشي از همراهان و نيروهاي‬
‫‪ .‬کارآمد و پويا خود را با خود همراه نسازد‬
‫بي گمان کارآفرينان بعنوان عاملن تغيير و به مدد برخورداري از قابليت ها ‪ ،‬توانمنديها و ويژگي هاي متعالي‬
‫شخصيتي خود و با کمک و همتوال و تلشمستمر خود و نيز بهره مندي از خلقيتو نوآوري افرادي هستند‬
‫‪.‬که داراي نقشمحوري بوده و خالقاستراتژي کارآفريني هستند‬
‫در اين ميان نقشبسيار موثر و حياتي کارآفرينان زن بعنوان بخشعظيمي از جمعيتانساني جامعه‬
‫بسيار چشمگير و حائز اهميتاست به گونه اي که مي توان ادعا نمود که در آغاز هزاره سوم( آنان‬
‫با شناسايي توانمنديهاي خود و يافتن جايگاه واقعي خود در عرصه هاي متنوع و مختلف اجتماعي‬
‫پيشقراولن حرکت و خيزشعظيمکارآفريني جهاني قلمداد گرديده و مي روند تا آفريدگار شگفتي‬
‫هاي نوين در عرصه جهاني گردند امروزه جامعه جهاني با بازشناسي قدر و منزلت و عظمت يکي‬
‫از موثرترين عناصر خود و از طريق قايل شدن حق حضور آنان در عرصه هاي مختلف مي رود تا‬
‫در مناسبات و معادلت خود تجديد نظر نمايد چرا که روند گسترده پر وسه توسعه به پيشنخواهد‬
‫رفتمادامکه جامعه جهاني در اين راه و مسير طولني بخشي از همراهان و نيروهاي کارآمد و پويا‬
‫‪ .‬خود را با خود همراه نسازد‬
‫در اين بين در کشورهاي در حال توسعه موضوع کارآفريني زنان از حساسيت و الويت بخصوصي‬
‫برخوردار مي باشد چرا که روند توسعه و ترقي در اين کشور ها مسيري بسدشوار و طاقت فرسايي را‬
‫در پيشروي دارد و اين کشورها بابرخورداري از همه ي ظرفيت هاي موجود انساني خود و به جاي‬
‫اينکه به قول خانمملو ) وزير زنان کامبوج ( ‪" :‬تنها نبايد از زنان به عنوان استفاده کنندگان از برنامه هاي‬
‫‪.‬توسعه ياد کرد بلکه بايد آنان را در اجراي برنامه هاي توسعه مشارکتداد‬
 ‫‪:‬زنان‪ ،‬به عنوان يکي از عاملن توسعه پايدار‬
‫توسعه بعنوان پروسه اي استکه دستيابي به شاخص هاي ارزنده آن هدف غايي اکثر جوامع و کشورها مي‬
‫سستم‬‫باشد و از آن به عنوان يک روند خلق و نوآوري ياد مي گردد که در جهت تغييرات زيربنايي در ي‬
‫اجتماعي مي باشد امروزه قرار گرفتن در روند توسعه و تسريع آن مسئله ملت هاست پسدر شرايطدشوار‬
‫پيچيده آن و به منظور تحققهمه اهداف آن ضرورت دارد تا جوامع از همه ي ظرفيتهاي انساني خود بهره‬
‫جسته و با بکارگيري همه منابع و توانمنديهاي انساني خود به حرکتخود در اين مسير شتاب بيشتري ببخشد‬
‫بنابراين بايد استراتژي اصلي جوامع اين باشد که در تعيين و تدوين اولويتها و اهداف توسعه مشارکتدادن‬
‫زنان را بعنوان يکي از عوامل موثر و کارآمد توسعه لحاظنمايند چرا که در عصري که به عصر کارآفريني‬
‫لقب يافته است و استراتژي و اقتصاد کارآفريني جايگزيني شايسته استراتژيهاي موجود مي باشد ‪ ،‬زنان‬
‫‪.‬کارآفرين عامل بسيار حياتي و توان بخشي در اين راه قلمداد مي گردند‬
‫‪ :‬عدالتجنسيتي گامي در جهتتسريع روند کلي توسعه‬
‫هدف اصلي عدالت جنسيتي رسيدن به عدالت ميان زنان و مردان به منظور تضمين دستيابي به توسعه پايدار‬
‫است با ورود به هزاره سوم و در مواجهه با امواج تغييرات شتابناک ‪ ،‬جامعه جهاني خود را ملزم به خلق‬
‫‪ .‬فضاييمي داند که در آن زندگي بهتر با حذفبي عدالتي بر پايه جنسيتشکل گيرد‬
‫دستيابي به اين مهمتنها از طريق ارتقاي مشارکت زنان در فرايندهاي تصميمگيري مربوطبه توسعه‬
‫ميسر نمي گردد ‪ ،‬بلکه آن از طريق کمک به زنان و دختران در تشخيص حقوق اساسي و انساني خود ‪،‬‬
‫کاهشتبعيض هاي جنسيتي در دسترسي به منابع و کنترل برآن و بهره گيري از مزاياي توسعه است‬
‫از ميان تعاريف متعدد ساده ترين تعريف موجود آن است که عدالت جنسيتي را به معناي بيشتر شدن‬
‫فرصتهاي در دسترسبر اي زنان و مردان جامعه دانستو زنان و مردان جامعه در کنار همو با هم‬
‫براي تغيير در نگرشها ‪ ،‬باورها ‪ ،‬رفتارها ‪ ،‬نقشها و مسئوليتها در محيطکار ‪ ،‬خانواده ‪ ،‬جامعه و‬
‫بازار جهاني تلشکنند تا شأن والي انساني آنان حفظو اعتل يابد‬
‫‪ :‬ريشه محدوديتها و تبعيض هاي پيشروي کار آفريني زنان‬
‫‪:‬ريشه اين تبعيض به رفتارهاي فرهنگي حاکمبر جوامع بر مي گردد مانند‬
‫الف ( مخالفتمردان با فعاليتهمسرانشان در بنگاههاي اقتصادي و ايجاد يک حرفه يا شغل‬
‫ب ( به دليل محدوديتهاي فرهنگي از زنان انتظار مي رود تااوقات زندگي شان را در يک محيط‬
‫حفاظتشده سپري کنند تا آنها را از رويا رويي با افرادي قويتر حفظکرده و دور نگه دارد‬
‫ج ( همچنين از زنان انتظار مي رود تا فعاليت هاي شان را به خانه داري و مراقبت از فرزندان‬
‫‪ .‬محدود کنند‬
‫‪ :‬محدوديتعمده براي زنان کا رآفرين به شرح زير مي باشد‬
‫الف ( پر رنگ بودن نقشآنان درخانواده و همچنين نياز رو به تزايد مردان به حضور دائمي آنان‬
‫در خانواده‬
‫ب ( وجود افکار و باورهاي منفي در مورد نقشزنان در کسبو کار‬
‫ج ( سطوح آموزشي نسبتا پايين تر براي زنان به دليلدسترسي محدود به فرصتهاي آموزشي‬
‫شغلي در اکثر کشورها‬
‫د ( فرصتهاي محدودتر در بخشدولتي براي توسعه مهارتهاي زنان‬
‫ه ( دسترسي ناکافي زنان کارآفرين به تکنولوژي ‪ ،‬خدمات حمايتيو اطلع رساني‬
‫و ( دسترسي کمتر زنان به اعتبارات مالي بدليل ضعف مسائل مربوطبه ضمانت و مقادير کم‬
‫اعتبارات و همچنين وجود نگرشمنفي در خصوص توان بازپسدهي پائين زنان کارآفرين‬
 ‫‪ :‬حقايقي در مورد کار آفريني زنان‬
‫درنگاه اجمالي به علل و انگيزه هاي زنان بعنوان نقاطشروع کسبو کار مي توان به اين حقيقتواقف گرديد که اين‬
‫انگيزه ها در پاره اي از موارد در آنان متعالي ترو مترقي تر ازانگيزه هاي شروع کسبو کار در مردان مي باشد و با‬
‫توجه به توانايي و ظرافتهاي هنري و دقتنظري که در زنان وجود دارد آنان همچنين در انجامفعاليتهاي اقتصادي‬
‫خود از دقتو ژرفانديشي و هنرمندي خاصي بهره جسته‪.‬‬
‫و از ديگر موارد اينکه آنان به دليلبرخورداري از ويژگي هاي خاص عاطفي و انساني ليقخدمات در عرصه هاي‬
‫حساستر اجتماعي نظير آموزشو پرورش‪ ،‬بهداشتو مشاوره هستند ‪ .‬بنابراين کار آفريني زنان را نه تنها نمي توان‬
‫درتقابل و تضاد با کار آفريني مردان پنداشتبلکه بايد آن را مکمل و متممکارآفريني مردان قلمداد نمود‬
‫سفاده بهينه از‬
‫از حقايقديگر کار آفريني زنان اين استکه به پشتوانه پژوهشهاي بعمل آمده آنان تمايل بيشتري به ا ت‬
‫فرصتها داشته و همچنين براي سلمتاجتماعيجامعه مفيد هستند ‪.‬‬
‫بنابراين بايد به اين حقيقتصحه نهاد که زنان بعنوان سنگ بناي حيات اجتماعي بشر و بعنوان پيشقراولن عرصه‬
‫پرورشابناي آدمي از جايگاهي بسوال و از توان کارآفريني بسيار باليي بالخص در نهادينه شدن فرهنگ کارآفريني‬
‫برخوردارند‪ .‬پسچگونه استکه انساني که از همه ارزشها ‪ ،‬توانايي ها و انگيزه هاي متعالي برخوردار است‪ .‬به‬
‫‪ .‬زعمبرخي لياقتو شايستگي ندارد و بايد خانه نشين باشد‬
 ‫از سال‪ 2004‬تقریبا ً نیمی از تمامی شرکتهای خصوصی آمریکا متعلقبه زنان بوده است‪.‬‬
‫‪ -‬بین سالهای ‪ 1997‬و ‪ ، 2004‬نرخ رشد تعداد شرکتهای متعلقبه زنان دو برابر بیشتر از این میزان برای‬
‫کلشرکتهای آمریکا بوده است‪.‬‬
‫‪ -‬در آمریکا کارآفرینان زن‪ 1/19‬میلیون نفر را در شرکتهای خود استخدامکرده اند‪ 5/2‬تریلیون دلر درآمد‬

‫داشته اند‬ ‫‪.‬‬

 ‫‪ :‬عواملموفقيتکارآفرينيزنان•‬
‫‪ :‬هلن فيشر ‪ ،‬انسان شناسدانشگاه راتجز آنان را به شرح زير بر مي شمارد‬
‫‪ :‬الف ( وجود مهارتهاي ارتباطي‬
‫‪ .‬بسياري از زنان در بيان خود بهتر از همتاي مرد خود عمل مي کنند•‬
‫‪ :‬ب ( وجود مهارتهاي مردمي‬
‫بسياري از بانوان درخواندن احساسات از چهره ديگران و کشف رمز از اداها و ژست•‬
‫هاي آنها و در نتيجه در تعامل با ديگران بسيار ماهر هستند‬
‫‪ :‬ج ( استفاده از تفکر شبکه اي‬
‫يعني توانايي جمع آوري داده ها از محيط و ايجاد ارتباط ميان قطعات داده هاي•‬
‫مختلف‬
‫‪ :‬د ( برقراري توافق‬
‫زنان کار آفرين موفق غالبا خوب مي توانند بحث کنند ‪ .‬آنها مي توانند شرايطي ايجاد•‬
‫‪ .‬کنند که با طرفهاي وارد در بحث روابط هماهنگ برقرار کنند‬
‫‪ :‬ه ( توانايي در ايجاد و گسترش روابط حسنه‬
‫‪.‬حفظ روابط دراز مدت با مشتري در تجارت‬
‫ضرورت اشتغال زنان در جامعه‬
‫هنگاممي که بحمث از توسمعه بمه ميان مي آيمد منظور تغييرات هماهنمگ در اقتصاد و ساختارهاي‬
‫جامعه‪ ،‬جهت استقرار يک نظام عادلنه و بهبود کيفيت زندگي انسان ها است‪ .‬بر اين اساس‪،‬‬
‫لفظ انسان‪ ،‬مختص مرد نيست‪ ،‬بلکه اين تعريف تمامي انسانها‪ ،‬يعني مرد و زن‪ ،‬پير و جوان را‬
‫‪.‬شامل مي شود‬
‫همچنين بايد توجه داشت که اشتغال در معني خاص خود عبارت است از تطابق نيروي انساني با‬
‫فرصتهاي شغلي و درجه ي تطبيق اين نيرو با حرفه ها و فعاليت هاي موجود در يک جامعه و‬
‫تحرک شغلمي و جغرافيايمي کافمي بايمد بتوانمد همواره نيروي کار را بما تغييرات عرضمه و تقاضا‬
‫‪.‬مطابقت دهد‪ ،‬تعادل اشتغال را برقرار کند و از کم کاري و بيکاري جلوگيري کند‬
‫لذا هر فردي از افراد جامعه حق دارد از دولت بخواهد امکان اشتغال وي را به کاري مولد و مفيد‬
‫در جهت توليد‪  ‬کال و خدمات مورد نياز عامه مردم ايجاد نمايد و دولت هم موظف است در برابر‬
‫اختياراتي که از عامه ي مردم دريافت کرده است‪ ،‬ترتيب مشارکت و اشتغال آحاد جامعه را با‬
‫توجه به عرضه و تقاضاي نيروي انساني از يک سو و با در نظر گرفتن استعداد و توانايي هاي‬
‫فردي از سوي ديگر فراهم کند‪ ،‬به نحوي که فرد ضمن بروز خلقيت و نوآوري‪ ،‬مفيد بودن خويش‬
‫‪ .‬را نيز در جامعه احساس کند‬
‫از ايمن رو‪ ،‬عدم دسمترسي زنان بمه شغمل مناسمب و يما عدم ارتقاي شغلمي‪ ،‬علوه بر اينکه بر‬
‫موقعيت و درآمد زنان و بسياري از متغيرهاي اجتماعي نظير فقر و بيماري تاثير منفي مي گذارد‪،‬‬
‫به بي عدالتي اجتماعي نيز دامن مي زند‪ ،‬زيرا عدم دسترسي زنان به فرصتهاي شغلي مناسب‬
‫نشان دهنده ي تبعيض در جامعه مي باشد و تبعيض از موانع تحقق توسعه به شمار مي آيد و‬
‫‪.‬عامل بسيار مهمي در سد نمودن راه رشد و تعالي انسان است‬
‫بنابراين مي توان گفت از جمله شاخصهاي توسعه يافتگي يک کشور‪ ،‬ميزان مشارکت و نقشي‬
‫اسمت کمه زنان در آمن کشور دارا هسمتند و عدم بهره وري از نيروي بالقوه زنان در زمينه هاي‬
‫‪.‬مختلف فرهنگي‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬اقتصادي و سياسي‪ ،‬دستيابي به توسعه را ناممکن مي سازد‬
‫‪ :‬وضعيت اشتغال و کارآفريني زنان در ايران‬
‫عليرغم اينکه از اوايل هزاره جديد جهان با يک پديده اجتماعي و اقتصادي روبه رشد يعني‬
‫مشارکت فراگير اقتصادي زنان در مشاغل خارج از منزل رو برو شد ولي به لحاظ وجود‬
‫برخي از مشکلت ساختاري وضعيت اشتغال زنان در ايران چندان مطلوب به نظر نمي آيد‬
‫مع السف همواره فرصت هاي شغلي کمتري به اين قشر اختصاص داده شده است و‬
‫آنان غالبما در بخمش هاي غيمر رسممي بما اندک دسمتمزد مشغول بکار ممي گردنمد ‪ .‬يکي از‬
‫مسايل مهم مربوط به نيروي انساني در کشور ما بال بودن نسبت جمعيت غير فعال و‬
‫پايين بودن نرخ فعاليت در کشور است که مهمترين علت آن مشارکت کم زنان در امور‬
‫‪.‬اقتصادي و اجتماعي خارج از منزل مي باشد‬
‫آمارهاي موجود حاکي از آن است که امروز زنان ايران در جايگاه و منزلتي دوگانه قرار‬
‫دارند‪ .‬از نظر شاخص هاي بهداشتي‪ ،‬آموزشي زنان ايران در شرايطي به مراتب بهتر از‬
‫اکثر کشورهاي منطقه قرار دارند‪ ،‬اما از نظر حضور در بازار کار و سهم درآمدي‪ ،‬در ميان‬
‫‪.‬کشورهاي در حال توسعه رتبه بسيار پاييني دارند‬
‫اگرچمه بما توجمه بمه سماخت سمني جنسمي جمعيمت کشور در سرشماري هاي انجام شده‬
‫مشاهده مي شود که نزديک به نيمي از جمعيت کشور ) ‪ 2/49‬درصد( را زنان تشکيل مي‬
‫دهند ولي بنا به دليل فرهنگي و اجتماعي‪ ،‬نقش آن ها در فعاليت هاي مزدبگيري گسترش‬
‫‪.‬نيافته است‬
‫اگمر مسماله ي اشتغال در ايران را بر حسمب جنسميت‪  ‬مورد بررسمي قرار‪  ‬دهيمم‪ ،‬بمه اين‬
‫‪.‬واقعيت پي خواهيم برد که‪  ‬اشتغال زنان وضعيت بسيار نامطلوبي نسبت به مردان دارند‬
‫در سمال ‪ ،1355‬حدود ‪ 12‬درصمد از جمعيمت شاغمل را زنان تشکيمل ممي دادنمد و در سال‬
‫‪ ،1365‬زنان تنها ‪ 8‬درصد جمعيت شاغل را تشکيل مي دادند‪ ،‬که اين نمايشگر کاهش زنان‬
‫‪.‬در نيروي شاغل است‬
‫از سال ‪ 1365‬تما ‪ 1370‬افزايشي در حدود يک درصد مشاهده مي شود‪ .‬در سال ‪،1375‬‬
‫حدود ‪ 5/12‬زنان شهري در مقابل ‪ 8‬درصد مردان شهري‪ ،‬بيکار و جوياي کار بوده اند و اين‬
‫‪.‬نسبت در مناطق روستايي‪ ،‬براي زنان و مردان به طور مساوي حدود ‪ 14‬درصد مي باشد‬
‫در همين سال‪ ،‬ميزان فعاليت زنان ‪ 9‬درصد بوده است که اين ميزان هر چند نسبت به قبل‬
‫‪.‬افزايش داشته است‪ ،‬اما نسبت به ميزان فعاليت مردان بسيار کمتر است‬
‫در سال ‪ 23.7 ، 85‬درصد زنان و ‪ 11.1‬درصد مردان در نقاط شهري بيکار يا جوياي کار بوده‬
‫انمد و نرخ بيکاري زنان و مردان در نقاط روسمتايي بمه ترتيمب برابر بما ‪11‬و ‪ 15‬درصد بوده‬
‫اسمت ‪.‬نرخ مشارکمت زنان برابر بما ‪ 16.6‬درصمد اسمت و ايمن در حالمي اسمت کمه اين نرخ‬
‫‪ .‬مشارکت مردان برابر با ‪ 64.2‬درصد مي باشد‬
‫از طرفمي نيمز بما توجمه بمه افزايمش سمطح سمواد دختران و نيمز سمهم قبول شدگان دختر در‬
‫دانشگاه ها‪ ،‬افزايش ميانگين سن ازدواج‪ ،‬کاهش بعد خانوار و کاهش قدرت خريد سرپرست‬
‫خانوار‪ ،‬افزايش سريع نرخ مشارکت زنان در سال هاي آتي قطعي است و بايد براي ايجاد‬
‫‪.‬فرصت هاي شغلي مناسب‪ ،‬با توجه به سطح سواد و مهارت آن ها برنامه ريزي شود‬
‫لذا برنامه ريزان توسعه همواره بايد در نظر داشته باشند که در ارتقاي شرايط اجتماعي‪،‬‬
‫زنان‪ ،‬شهروندان درجمه دوم‪ ،‬ضعيمف يما حاشيمه اي نيسمتند‪ ،‬بلکمه براي رسميدن بمه شرايط‬
‫‪.‬مطلوب اجتماعي‪ ،‬بايد بر نقش زنان به عنوان فعال اقتصادي تاکيد شود‬
‫ضرورت و تاثير اشتغال زنان از دیدگاه دینی‬
‫الف ‪ -‬در اسل م تساوي زن و مرد در اصل آفرينش و گوهر اصلي انسانيت )روح( مورد تاکيد و‬
‫‪.‬تاييد قرار گرفته است‬
‫ث منهما رجال ً کثيرا ً و‬
‫يا أيها الناس اّتقوا رّبکم اّلذى خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها وب ّ‬
‫نساًء؛ سوره نساء )‪ (4‬آيه ‪1‬‬
‫و اى مردم! از پروردگارتان که شما را از نفس )گوهر( واحدى آفريد و جفتش را نيز از آن خلق‬
‫‪.‬نمود و از آن دو مردان و زنان بسيارى پراکنده کرد‪ ،‬پروا داريد‬
‫ب ‪ -‬زن و مرد در رسيدن به بالترين مراحل کمال و معنويت قابليت‪ ،‬مسئوليت و شرايط يکسان‬
‫‪.‬دارند‬
‫من عمل صالحا ً من ذکر او انثى و هو مؤمن فلنحييّنه حياة طيبه؛ سوره نمل )‪ (27‬آيه ‪97‬‬
‫هر مرد يا زن مؤمنى که عمل شايسته انجام دهد‪ ،‬قطعا ً او را با زندگى پاکيزهاى حيات )حقيقى(‬
‫‪.‬بخشيم‬
‫ج ‪ -‬لزوم مشارکت زنان و مردان در مسووليت اجتماعي‬
‫و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولياء بعض يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنکر‪).‬سوره توبه‬
‫)‪ (9).‬آيه ‪71‬‬
‫‪  ‬د ‪ -‬استقلل اقتصادي زنان و مردان‬
‫ما اکتسبن‪).‬سوره نساء )‪ (4‬آيه ‪32‬‬ ‫) للرجال نصيب م ّ‬
‫ما اکتسبوا و للنساء نصيب م ّ‬
‫براى مردان از آنچه کسب کردهاند بهرهاى است و براى زنان نيز از آنچه کسب کردهاند بهرهاى‬
 ‫تاثير اشتغال بر عملکرد و روحيات زنان‬
‫زنان نيمي از جهان را تشکيل مي دهند و در شکل گيري الگوي شخصيتي نيمه ديگر نقش‬
‫بسزايي دارند ‪ .‬همانطور که امام )ره ( فرمودند "از دامن زن مرد به معراج مي رود " و‪"  ‬زنان‬
‫‪".‬در استقلل يک کشور مي توانند بسيار تاثير گذار باشند‬
‫بنابراين توجه به و‌يژه به مسايل و مشکلت زنان از جمله اشتغال‪  ‬مي تواند تاثير شگرفي در‬
‫جامعه داشته باشد‪ .‬مشارکت در فعاليتهاي اقتصادي باعث تقويت حس اعتماد به نفس ‪ ،‬استقلل‬
‫‪ ،.‬افزايش قدرت تصميم گيري و برخورد مناسب با رويدادها و حوادث زندگي مي گردد‬
‫در واقع زن با کار و فعاليت اجتماعي قدرت ‪ ،‬خلقيت ‪ ،‬کارائي و استقلل بيشتري مي يابد زنان‬
‫در ازائ دريافت وجه در مقابل فعاليت اجتماعي و تبادل علم ‪ ،‬اطلعات ‪  ،‬آگاهي‪  ‬و تعامل‬
‫اجتماعي استقلل بيشتري مي يابند و اين استقلل نهايتا به تصميم گيري بهتر در مقابل مشکلت‬
‫‪.‬خانه و محيط کار مي انجامد‬
‫بنابر اين مي توان گفت حضور هر چه بيشتر اين قشر در عرصه اجتماعي و رفع نابرابري در‬
‫دستيابي به فرصتهاي شغلي زنان سبب کاهش بحران هويت فردي و اجتماعي ‪ ،‬افسردگي ‪،‬‬
‫‪.‬انزوا‪ ،‬بي اعتمادي و بدبيني نسبت به قوانين حاکم بر جامعه مي­گردد‬
‫بر اين اساس توجه به وجود نابرابري ها در دستيابي به فرصت هاي شغلي مختلف‪ ،‬ميان زنان و‬
‫‪ .‬مردان و نرخ مشارکت متفاوت آنان در بازار کار از حائز اهميت است‬
‫يکمي از مسمائلي کمه نتيجمه مطالعات متعدد در کشورهاي مختلمف اسمت پايين‬
‫بنابراين)‪. ( GEM ۲۰۰۳‬بودن نرخ کارآفريني زنان در مقايسه با مردان است‬
‫يک مسمئله امکان طرح و بررسمي دارد و آمن ايمن سموال اسمت که چرا نرخ‬
‫کارآفريني بين زنان کمتر است؟ اين سوال از اينرو اهميت دارد که نزديک به‬
‫نيممي از جمعيمت کشورهما را زنان تشکيمل ميدهنمد و در عيمن حال بواسطه‬
‫تحولت گوناگون سياسي ‪ ،‬اجتماعي ‪ ،‬اقتصادي ‪ ،‬فرهنگي و فني ‪ ،‬زنان آمادگي‬
‫بيشتري براي مشارکت در فعاليتهاي اجتماعي پيدا کرده اند‪ .‬بنابراين هرگونه‬
‫افزايمش در نرخ کارآفرينمي زنان ميتوانمد در نهايمت بمه شتاب گيري توسعه‬
‫کارآفرينمي منجمر گردد‪ .‬امما چرا زنان کمتمر از مردان به شروع فعاليتهاي‬
‫کارآفرينانه اقدام ميکنند؟ و آيا دليل موثر در کاهش نرخ کارآفريني زنان در‬
‫مقايسه با مردان از آنچنان اهميتي برخوردارند که نياز به رويکرد هاي متفاوتي‬
‫در توسعه کارآفريني زنان را موجه سازند؟ علم کارآفريني اساسا به دنبال ارائه‬
‫پاسمخي بمه دو دسمته سموالت کليدي اسمت‪ · :‬چرا تنهما برخمي افراد قادر به‬
‫تشخيص فرصتهاي کسب سود ميباشند؟ · چرا فقط معدودي از آنها قادر به‬
‫بهره برداري از فرصتها ميباشند؟‬
 ‫تاثير وجود نابرابري هاي جنسيتي‬
‫وجود نابرابري ها در زمينه ي اشتغال مانعي است براي ورود زنان به برخي مشاغلي که در‬
‫‪.‬برداشت هاي عاميانه مردانه تلقي مي شود‪ ،‬و سبب انعطاف ناپذيري بازار کار مي گردد‬

‫نابرابري ها بر روي تحصيلت و آموزش و فراگيري مهارت هاي نسل بعد تاثير منفي مي‬
‫گذارد‪ ،‬چون تصميمات والدين براي تعيين سطح تحصيلت دختران و پسران و سمت و سوي‬
‫آن با توجه به فرصتهاي شغلي شکل ميگيرد و موقعيت پايين تر زنان در بازار کار سبب بي‬
‫‪.‬عدالتي و ناکارايي در بازار کار مي شود و در طول زمان ماندگار مي گردد‬

‫نابرابري ها سبب مي شود که تعدادي از زنان از بازار کار مزد و حقوق بگيري دور نگه‬
‫داشته شوند‪ ،‬در حالي که افزايش اشتغال زنان نقش برجسته اي در کاهش ميزان باروري و‬
‫‪.‬در نتيجه کاهش رشد جمعيت دارد‬

‫وجود نابرابري ها و عدم دسترسي زنان به فرصت هاي شغلي‪ ،‬نقش مهمي در افزايش‬
‫‪.‬فقر‪ ،‬خصوصا براي زنان کارگر در جامعه دارد‬
‫علي رغم تلش هاي گسترده اي که در جهت ايجاد بيشتر رشد و اعتلي زنان و مشارکت‬
‫آنان در فعاليت هاي اجتماعي صورت گرفته است‪ ،‬وجود نوعي نگرش اجتماعي و نگاه بسته‬
‫ي فرهنگي مبتني بر باورهاي غلط و نيز برخي ابهامات و اشکالت در قوانين ناظر بر‬
‫خانواده و قوانين کار‪ ،‬خود به خود موانعي را براي اشتغال و حضور موثر زنان در عرصه هاي‬
‫‪.‬فعاليت هاي اجتماعي و اقتصادي فراهم نموده است‬
 ‫علل بازدارنده اشتغال زنان‪ ‬‬

‫الف ‪ -‬عوامل اجتماعي‬

‫‪ :‬عوامل اجتماعي بازدارنده را مي توان به ‪ 3‬دسته عمده تقسيم کرد ‪-‬‬
‫تبعيض جنسيتي در آموزش ) بي توجهي به تحصيل دختران ‪ ،‬نابرابري در محتواي ‪-‬‬
‫)‪ ...‬درسي و آموزشي و‬
‫عوامل بازدارنده بازار کار ) پايين بودن حقوق و دستمزد زنان نسبت به مردان ‪- ،‬‬
‫)‪ ...‬نابرابري فرصتهاي شغلي و‬
‫قوانين و مقررات ناظر بر امور خانواده و اشتغال ‪-‬‬
 ‫علل بازدارنده اشتغال زنان‪ ‬‬

‫ب ‪ -‬عوامل فرهنگي‬
‫عواممل فرهنگمي بر روابمط انسماني حاکمم بر جواممع ‪ ،‬وضمع قوانين و مقررات ‪،‬‬
‫نگرش افراد بر شيوه زندگي و شخصيت افراد تاثير گذار است ‪ .‬اشتغال زنان نيز‬
‫از ايمن قاعده مسمتثني نيسمت و بطور جدي تحمت تاثيمر عواممل فرهنگي قرار‬
‫دارد‪.‬سالهاست جامعه ما با پذيرش اين نکته که کار منزل براي زن و کار بيرون‬
‫‪ .‬مختص مرد است ‪ ،‬اولويت اول اشتغال را به مردان اختصاص داده است‬
 ‫علل بازدارنده اشتغال زنان‬

‫ج ‪ -‬عوامل شخصيتي‬
‫زنان در قياس با مردان از نظر شخصيتي داراي اين خصوصيات مي باشند‬ ‫‪:‬‬
‫عاطفه گرايي در مقابل خرد گرايي ‪-‬‬
‫جهت گيري فردي در مقابل جهت گيري جمعي ‪-‬‬
‫خاص گرايي در برابر عام گرايي ‪-‬‬
‫انفعال گرايي در برابر فعال گرايي ‪-‬‬
‫خصوصيات انتسابي در مقابل خصوصيات اکتسابي ‪-‬‬
 ‫علل بازدارنده اشتغال زنان‬

‫د ‪ -‬عوامل اقتصادي‬
‫در زمان رکود اقتصمادي ‪ ،‬نيروي کار کمتري مورد نياز است و تعداد زيادي از‬
‫افراد جوياي کار شغل نمي يابند و عده اي از افراد شغل خود را از دست مي‬
‫‪ .‬دهند‬
‫که معمول در اين شرايط اولين گروهي که کار خود را از دست مي دهند يا اصل‬
‫کار نممي يابنمد زنان هسمتند پمس بمه جرات ممي توان گفمت شرايمط نامناسب‬
‫اقتصادي تاثير بسار زيادي بر کاهش نرخ مشارکت زنان خواهد داشت ‪ .‬بنابراين‬
‫انجام اقدامات اسماسي جهمت افزيمش مشارکمت زنان و کاهش نرخ بيکاري‬
‫‪.‬ضرورت دارد‬
‫‪:‬نتايج تحقيقات انجام شده در توسعه کار آفريني زنان‬
‫عآوري شده‬ ‫در ايمن بخمش اطلعات موردنياز از بيش از ‪  50‬کشور جهان جم ‌‬
‫ندهنده اهميتمي اسمت کمه در اغلمب کشورهما براي توسعه‬ ‫اسمت و ايمن نشا ‌‬
‫هاند‪ .‬بيشترين تعداد پاسخها اشاره به اقداماتي دارد که‬ ‫کارآفريني قائل شد ‌‬
‫توسط دولتها براي حمايت از کار آفريني زنان انجام شده است و در ذيل به‬
‫‪:‬آنها اشاره مي شود‬
‫‪-‬‬ ‫اهميت کارآفريني زنان و مشارکت آنها در اقتصاد محلي‬
‫‪-‬‬ ‫ههاي آموزشي برايگسترش کارآفريني زنان‬ ‫برنام ‌‬
‫‪-‬‬ ‫ارايه امکانات ويژه با ايجاد نگرش جنسيتي‬
‫‪-‬‬ ‫تسهيل دسترسي آسانتر زنان به خدمات مالي‬
‫‪-‬‬ ‫محافظت و حمايت قانوني از زنان و برنامه هاي حمايتي با تاکيد‬
‫بر جنسيت‬
 ‫ضآميز جهت گسترش کارآفريني زنان‬ ‫قوانين موضوعه در برابر اعمال تبعي ‌‬ ‫‪:‬‬
‫اگرچه اين قوانين در بسياري از کشورها هنوز وجود ندارد اما در عين حال برخي کشورها‬
‫هاند ودر واقع راهي‬ ‫قوانيني را براي حفاظت زنان در مقابل تبعيضهاي مختلف وضع نمود ‌‬
‫ههايي اتخاذ‬ ‫هاند‪.‬بعضمي از کشورهما نيمز قوانيمن يما برنام ‌‬ ‫براي حفمظ حقوق زنان گشود ‌‬
‫ههاي خاص توسعه کارآفريني مورد‬ ‫هاند که زنان را بعنوان يک گروه هدف براي برنام ‌‬‫نمود ‌‬
‫يدهد‪ .‬در ايمن بخمش‪ ،‬دولمت بما سمازمانهاي کارفرمايي و کارگري همکاري‬ ‫توجمه قرارم ‌‬
‫يکند‪.‬در کشور مالزي‪ ،‬دولمت و سمازمانهاي کارفرمايمي و کارگري نقمش مهمي را در‬ ‫م ‌‬
‫‪.‬گسترش و توسعه کارآفريني زنان‪ ،‬ونيز حفظ حقوق کارآفرينان زن ايفا ميکنند‬
‫مالزي‪ :‬اقدام سه جانبه در جهت توسعه کارآفريني زنان طرح پيشنهادي )يا ليحه(دولت‬
‫براي کارآفرينان زن توسط اسميد و با هدف افزايش ميزان دسترسي کارآفرينان زن به‬
‫منابع مالي ارائه شد‪ .‬طبق اين ليحه از اين پس‪ ،‬ميتوان در بخشهاي خدمات و توليد به‬
‫طرحهايمختلف و کمکهاي مالي دسترسي داشت‪.‬در اين کشور معمول ً هيچ مانعي بممراي‬
‫کارآفرينان زن وجود ندارد که از تًاسيس يا توسعه کسب و کار توسط آنها جلوگيري‬
‫کند‪ .‬البتمه اگمر زنان کارآفريمن احسماس کننمد کمه چنيمن موانعمي وجود دارد يا تبعيضهاي‬
‫يشود ميتواننمد مممراتب را بمه مراجمع دولتي‬‫جنسميتي خاصمي در مورد آنهما اعمال م ‌‬
‫مربوطه انعکاس دهند‪ .‬گزارشهاي اتحاديه کارفرمايان نشان ميدهد طبق مصوبات دولت‬
‫ضآميز‬
‫در تاريخ بيست و هشتم سپتامبر سال ‪ ، 2001‬دولت مالزي هرگونه اقدام تبعي ‌‬
‫هاست‪ .‬اجلس اتحاديه تجاري مالزي نشان ميدهد که‬ ‫جنسيتي را غيرقانوني اعلم نمود ‌‬
‫ههاي تجاري بطور فعال در جهمت تسماوي جنسيتي در کار اقدام نموده و حوزه‬ ‫اتحادي ‌‬
‫فعاليتهايشان را در جهت ياري و کمک به زنمان براي تًاسيس کسب و کارهاي کوچک‬
‫يشود که‬ ‫هاند‪ .‬ايمن اجلس يمک بخمش مربوط بمه امور زنان را شاممل م ‌‬ ‫گسمترش داد ‌‬
‫‪.‬آموزش و فعاليتهاي مرتبط آموزشي زنان شاغل را برنامه ريزي ميکند‬
‫در کشور کرواسمي نيمز يمک بررسمي در مورد موانمع توسمعه کارآفرينمي زنان با‬
‫هاست‪.‬‬ ‫نگممممماهي به شناسايي محدوديتها و اقدامات لزم براي رفع آنها انجام شد ‌‬
‫هاي كمه در راسمتاي تشخيمص ضرورت ترويمج وتوسعه‬ ‫همچنيمن يمک برناممه مقايسم ‌‬
‫کسب و کارهاي کوچک ارايه شده و بر گسترش کارآفريني زنان مطابق با سياست‬
‫ملمي ترويمج تسماويجنسيتي تاکيمد دارد‪ ،‬توسمط پارلمان کشور کرواسي مطرح‬
‫ههاي کشور ما نيز همسو با بسياري‬ ‫هاست‪.‬درپايان اميدواريم سياستها و برنام ‌‬ ‫شد ‌‬
‫از کشورهاي در حال توسمعه از جملمه مالزي‪ ،‬اندونزي‪ ،‬هندوسمتان و‪ ....‬که در‬
‫سالهاي اخيمر در سمطح قابمل توجهمي در اممر کارآفرينمي و اشتغال زنان موفق‬
‫هانمد‪ ،‬بمه حمايمت از کارآفرينمي و اشتغال بانوان توانمنمد ايرانمي کمه قطعا ً سهم‬‫بود ‌‬
‫بسزايي در توسعه اقتصادي کشور خواهند داشمت بپردازد تا بتوانيم در ابعاد بين‬
‫المللمي و ارتقاي جايگاه زنان کارآفريمن ايرانمي در سطح جهان‪ ،‬گامهاي موثري‬
‫‪.‬برداريم‬
‫وضعيت حقوقي و قوانين در ایران‪ :‬قوانين ناظر بر خانواده از جمله مواد ‪) 1106‬نفقه‬
‫زن(‪) 1199 ،‬نفقه اولد(‪) 1117 ،‬منع كار زن در صورت عدم رضايت شوهر(‪ .‬از آنجا‬
‫كه طبق قانون‪ ،‬رياست خانواده با شوهر است و خروج از كشور زن منوط به اجازه‬
‫كتبي شوهر است‪ .‬مشكلتي در مسير كار زنان ايجاد مي شود‪ .‬قوانين ناظر بر اشتغال‪،‬‬
‫از جملمه قانون اشتغال نيمهوقمت زنان‪ ،‬مقررات در زمينمه مرخصي زايمان و ماده ‪5‬‬
‫مصوبه ‪ 1371‬شوراي عالي انقلب كه محدود كننده حيطه اشتغال زنان است‪ .‬هيچكدام‬
‫كمكي به افزايش مشاركت اقتصادي اجتماعي زنان نكرده است‪ .‬البته زمينههاي مساعد‬
‫قانوني را نيز نبايد از نظر دور داشت‪ .‬اصول ‪ 41 ،28 ،21 ،3‬برخورداري زنان از حقوق‬
‫اجتماعي مساوي با مردان را متذكر شده و همچنين طبق ماده ‪ 1118‬مصوب ‪1313‬‬
‫زن مستقل ً ميتواند در دارايي خود هر تصرفي را داشته باشد‪ .‬تصويب قانون در مورد‬
‫كنترل جمعيت نيز مطمئنا ً بيتأثير در مشاركت بيشتر زنان نيست‪ .‬پرواضح است پيش‬
‫شرط راه اندازي فعاليت هاي كارآفرينانه توسط زنان ‪،‬شناسايي دقيق عوامل موثر بر‬
‫فرايند اشتغال و كارافريني است و مطالعات راهبردي دراين زمينه ضروري به نظر مي‬
‫‪.‬رسد‬
 ‫‪ :‬عدالت جنسيتي گامي در جهت تسريع روند کلي توسعه•‬

‫هدف اصلي عدالت جنسيتي رسيدن به عدالت ميان زنان و مردان به منظور‬
‫تضمين دستيابي به توسعه پايدار است با ورود به هزاره سوم و در مواجهه با‬
‫امواج تغييرات شتابناک ‪ ،‬جامعه جهاني خود را ملزم به خلق فضايي مي داند که‬
‫‪ .‬در آن زندگي بهتر با حذف بي عدالتي بر پايه جنسيت شکل گيرد‬
‫دستيابي به اين مهم تنها از طريق ارتقاي مشارکت زنان در فرايندهاي تصميم‬
‫گيري مربوط به توسعه ميسر نمي گردد ‪ ،‬بلکه آن از طريق کمک به زنان و‬
‫دختران در تشخيص حقوق اساسي و انساني خود ‪ ،‬کاهش تبعيض هاي جنسيتي‬
‫در دسترسي به منابع و کنترل برآن و بهره گيري از مزاياي توسعه است‬
‫از ميان تعاريف متعدد ساده ترين تعريف موجود آن است که عدالت جنسيتي را‬
‫به معناي بيشتر شدن فرصت هاي در دسترس بر اي زنان و مردان جامعه‬
‫دانست و زنان و مردان جامعه در کنار هم و با هم براي تغيير در نگرش ها ‪،‬‬
‫باورها ‪ ،‬رفتارها ‪ ،‬نقش ها و مسئوليت ها در محيط کار ‪ ،‬خانواده ‪ ،‬جامعه و بازار‬
‫جهاني تلش کنند تا شأن والي انساني آنان حفظ و اعتل يابد‬
 ‫ريشه محدوديت ها و تبعيض هاي پيش روي کار آفريني زنان‬

‫‪:‬ريشه اين تبعيض به رفتارهاي فرهنگي حاکم بر جوامع بر مي گردد مانند‬

‫الف ( مخالفت مردان با فعاليت همسرانشان در بنگاههاي اقتصادي و ايجاد يک•‬
‫حرفه يا شغل‬
‫ب ( به دليل محدوديت هاي فرهنگي از زنان انتظار مي رود تااوقات زندگي•‬
‫شان را در يک محيط حفاظت شده سپري کنند تا آنها را از رويا رويي با افرادي‬
‫قويتر حفظ کرده و دور نگه دارد‬
‫ج ( همچنين از زنان انتظار مي رود تا فعاليت هاي شان را به خانه داري و•‬
‫‪ .‬مراقبت از فرزندان محدود کنند‬
 ‫‪ :‬محدوديت عمده براي زنان کارآفرين به شرح زير مي باشد‬
‫الف ( پر رنگ بودن نقش آنان درخانواده و همچنين نياز رو به تزايد مردان به حضور•‬
‫دائمي آنان در خانواده‬
‫ب ( وجود افکار و باورهاي منفي در مورد نقش زنان در کسب و کار•‬
‫ج ( سطوح آموزشي نسبتا پايين تر براي زنان به دليل دسترسي محدود به فرصت•‬
‫هاي آموزشي شغلي در اکثر کشورها‬
‫د ( فرصت هاي محدودتر در بخش دولتي براي توسعه مهارتهاي زنان•‬
‫ه ( دسترسي ناکافي زنان کارآفرين به تکنولوژي ‪ ،‬خدمات حمايتي و اطلع رساني•‬
‫و ( دسترسي کمتر زنان به اعتبارات مالي بدليل ضعف مسائل مربوط به ضمانت و‬
‫مقادير کم اعتبارات و همچنين وجود نگرش منفي در خصوص توان بازپس دهي پائين‬
‫زنان کارآفرين‬
 ‫‪ :‬چالش هاي فراروي زنان کارآفرين در آينده‬
‫امروزه نياز به کارآفريني زنان بيش از هر زمان مورد توجه قرار گرفته است ‪ .‬و از طرفي با‬
‫توجه به ميزان بيشتر خروجي زنان دانش آموخته از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي که‬
‫از توانمنديهاي علمي وتخصصي بر خوردارند اين روند بيشتردر صنايع خدماتي مشهود تر است‬
‫به اين دليل که صنايع خدماتي کمتر از صنايع ديگر به سرمايه نياز دارد از اين رو موانع مالي‬
‫کمتري بر سر راه آنان وجود دارد همه الزامات و ضرورتهايي که براي کارآفريني زنان بالخص‬
‫زنان دانش آموخته در جامعه ايراني وجود دارد و با توجه به وضعيت اشتغال زنان در ايران و‬
‫آمارها و ارقام موجود که نشان دهنده توجه جدي و تلش وافر دست اندر کاران و‬
‫سياستگذاران به امر اشتغال و کارآفريني زنان مي باشد‬
‫بعنوان اولين چالش مي توان به چالش مربوط به نقش خانه ‪ /‬محل کار اشاره نمود که•‬
‫‪.‬تنشي به شکل تضاد نقش را بوجود مي آورد‬
‫رفع شکاف سرمايه ‪ :‬مانعي که بر سر راه بسياري از زنان کارآفرين قرار دارد امنيت•‬
‫بخشيدن به سرمايه اوليه است‪ .‬شکاف سرمايه عبارت است از اختلف ميان ميزان سرمايه‬
‫‪.‬مطلوب در دسترس براي همه شرکت هاي متعلق به زنان و ميزان سرمايه واقعي‬
‫بخش خدمات ‪ :‬با رشد اقتصاد بخش خدمات فرصت هاي بيشتري براي شرکت هاي•‬
‫جديد فراهم مي آورد از اين رو صنايع خدماتي به هدف اصلي براي کار آفرينان آتي‬
‫تبديمل شده اسمت در حال حاضمر حدود ‪%60‬از کليمه زنان کار آفريمن در ايمن بخش‬
‫‪ .‬مشغول به کار هستند واين بخش کماکان مهم ترين فرصت بر آنان است‬
‫آمادگي براي تغييرات ‪:‬بطور معمول تعداد محدودي از زنان کارآفرين‪،‬آموزش رسمي•‬
‫لزم براي کارهاي تجاري را ديده اند‬
 ‫بررسي ها حاکي از اين است که ‪ 3‬دسته عمده موانع در مقابل زنان کارآفرين‬
‫‪ :‬قرار دارد‬
‫الف( دسته اول موانعي هستند که بطور عمده براي کليه کارآفرينان ) زن يا مرد (‬
‫‪.‬وجود دارد‬
‫ب ( دسته دوم موانعي است که به علت شرايط خانوادگي و اجتماعي و حقوقي‬
‫‪.‬در مورد زنان کارآفرين شديدتر از مردان است‬
‫ج( دسته سوم موانعي است که منحصرا" در ارتباط با زنان‬
‫کارآفرين مي باشد‪.‬‬
‫اين موانع در دو مرحله دامن گير کارآفرين است اول در زمان شروع به کار که‬
‫عمدتا" به شکل کمبود تجربه کاري و دشواري کسب سرمايه و بي تجربگي در‬
‫برنامه ريزي مالي نمايان مي شود ‪ .‬ودر مرحله دوم مشکلت مربوط به ادامه کار‬
‫است که در قالب کمي تجربه در برنامه ريزي مالي و هدايت سرمايه و دشواري‬
‫‪.‬در جلب مشتري خود را نشان مي دهند‬
‫با توجه به مباحث مربوطه ‪ ،‬موانع و مشکلت فراروي کارآفريني زنان ‪ ،‬واقعيت ها و‬
‫شاخمص هاي موجود در جامعمه ايرانمي از نظمر شاخمص هاي توسمعه اي ‪ ،‬اقتصادي ‪،‬‬
‫فرهنگمي ‪ ،‬اجتماعمي و تحصميلي در ايران ممي توان عمده تريمن چالش هاي فراروي‬
‫‪ :‬کارآفريني زنان دانش آموخته در ايراني را به شرح ذيل برشمرد‬
‫افزايش چشمگير زنان فارغ التحصيل از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي نسبت‬
‫به مردان کمه بما امکانات و زمينمه هاي شغلمي موجود براي زنان هماهنمگ نمي باشد‪.‬‬
‫امروزه در حدود ‪ 70 %‬از وروديهاي دانشگاه هاي در برخمي از رشته ها اختصاص به‬
‫دختران و زنان دارد در حالي که به نسبت اين افزايش ورودي و خروجي از دانشگاهها‬
‫کمتر به ايجاد بسترهاي شغلي مناسب براي بانوان در جامعه ايراني فکري شده است‬
‫و نتيجه آن شده است که ميزان بيکاري زنان نسبت به مردان در جامعه همواره بيشتر‬
‫از مردان است يعني توزيع فرصت ها ي شغلي و کارآفريني براي بانوان ايراني نسبت‬
‫به مردان نا عادلنه مي باشد و اين خود باعث تشديد بيکار ‪ ،‬افزايش اشکالت و دامن‬
‫زدن به سرخوردگي و احساس بي فايدگي در بين آنان گرديده که اين خود از موانع‬
‫جدي در راه اشاعه و ترويج کارآفريني در بين زنان ايراني است و القا کننده نوعي‬
‫‪ .‬دوگانگي و سر خوردگي است‬
‫بنابراين جا دارد از اين چالش اساسي را به نحو مقتضي برخورد گردد و بدينگونه که‬
‫همگام با افزايش تقاضا و نياز بانوان به تحصيلت آکادميک بسترهاي مناسب جهت به‬
‫کارگيري از اين پتانسيل ها فراهم آمده است و سهم مناسبي جهت اشتغال کارآفرينان‬
‫‪ .‬زن در در نظر گرفت‬
‫توزيع نامناسب تحصيل کرده هاي دانشگاهي يکي ديگر از چالش هاي عمده ي در بين‬
‫زنان دانش آموخته مي باشد ‪ .‬اگر ظرفيت هاي دانشگاهي بدون توجه به نيازهاي کسب‬
‫و کارهاي موجود در جامعه در نظر گرفته شده است به گونه اي که در بسياري از بخش‬
‫ها با تراکم فارغ التحصيل روبرو گرديده حال آنکه در بعضي از زمينه ها و رشته ها‬
‫اصل" خروجي مناسب و پاسخگويي براي اشتغال در نظر گرفته نشده است و همچنين‬
‫توجه کمتر آموزش ها ي فني و علمي کاربردي وجود چالش هاي فرهنگي و مشکلت‬
‫مربوطه به باورها و اعتقادات و سنن اجتماعي و قائل شدن تفاوت هاي غير منطقي‬
‫بين زنان و مردان در جامعه که منجر به اين مي شود که عليرغم همه توانمندي هاي‬
‫بانوان و نيز بر خلف الزامات‪ ‬و ضرورت هاي موجود نسبت به جذب دانش آموختگان‬
‫‪ .‬زن دچار متغيرهاي نا خواسته و نارواي جنسيتي شويم‬
‫چالش هاي مربوط به ساختارهاي حقوقي جامعه نظير باورهايي مثل احکام مربوط به ارث•‬
‫‪ ، .‬نفقه و يا منع کار زن در صورت عدم رضايت شوهر‬
‫‪ .‬چالش هاي مربوط به ساختار کلن اقتصادي•‬
‫‪ .‬چالش هاي مربوط به ساختارهاي قانوني و سياسي•‬
‫چالش هاي آموزشي نظير در نحصار بودن برخي رشته ها براي مردان ‪ ،‬محدوديت اعزام•‬
‫‪ .‬به خارج از کشور براي ادامه تحصيل‬
‫کارآفريني جهاني و الزامات‪wto ،‬چالش هاي جهاني ‪ ،‬نظير جهاني سازي ‪ ،‬الحاق به•‬
‫سازمان ها ي مدافع حقوق زن‬
 ‫جابجایی مدیران زن کمتر از مدیران مرد‬

‫یتواند موجب بروز تبعیض در استخدام یا ارت‬

‫ه یا سایر دلیل در مقایسه با مردان دارند ) باوری که م ‌‬
‫یران )‪ 11076‬زن و ‪ 15283‬مرد( که به صورت تمام وقت برای سازمان های بزرگ خدمات مالی چ‬
‫تهای خود را رها کردند‬‫شکل داوطلبانه پس ‌‬
 ‫نی که موفق به دریافت ترفیع شغلی شده اند احتمال استعفایشان به مراتب کمتر از مردانی با همی‬
‫اسمممممممممممممم‬ ‫بمممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممه‬
‫تهای‬ ‫کممه غالممب پژوهممش های گذشتممه درباره میزان جابجایممی بمما توجممه بممه تفاو ‌‬
‫ههای ج‬ ‫ههای جدید با استفاده از داد ‌‬
‫جام شده مبتنی بر اطلعات سال های دهه ‪ 1970‬یا ‪ 1980‬و یافت ‌‬
 ‫رمایان درباره آنچه لزم است به جهت حفظ زنان مستعد انجام دهند‪ ،‬به وجود آورده است‬
‫یآورد طوری که فرد همچنان به پیشرفت ادامه خواهد داد و در صورتی که در زمان مو‬
‫اری را پدید م ‌‬

‫یکنند و ناگزیر گر‬

‫یدهند‪ .‬هرچند مدیرانی که از مرخصی استفاده م ‌‬
‫د ‪ 24‬درصد از آنان بعدا استعفا م ‌‬

‫یکنند که باید د‬
‫همند به حفظشان هستند وعلوه بر اینها بر ضرورت این موضوع تاکید م ‌‬
‫تها علق ‌‬
‫شرک ‌‬
 ‫مقایسه کسب و کارهای زنانه و مردانه‬
‫در این مقاله که بر اساس پژوهشی انجام شده در فیلیپین نوشته شده‌‪ ،‬کسب و‬
‫هاند ‪ .‬نتایج‬‫کارهای زنانه با کسب و کارهایی که مدیرشان یک مرد است‌‪ ،‬مقایسه شد ‌‬
‫لها با هم دارند‪،‬‬
‫تهایی که این شغ ‌‬
‫یدهند که تفاو ‌‬
‫حاصل از این پژوهش نشان م ‌‬
‫لهای‬ ‫تهای طبیعی زنان و مردان ناشی شوند‪ .‬رشد تعداد شغ ‌‬ ‫یتوانند از تفاو ‌‬
‫م ‌‬
‫مستقلی که صاحبان آنها زنان هستند‌‪ ،‬در رشد مستمر و روز افزون یک کشور در‬
‫‪ Global Entripren‬طولنی مدت‪ ،‬نقشی کلیدی دارد‪ .‬پژوهشی که توسط‬
‫در سال ‪ 2000‬انجام شده این نتایج را منتشر کرده است ‪eurship Monitor .‬‬
‫اهداف این مطالعه این بوده که با استفاده از یک چهارچوب چند بعدی درباره‬
‫موفقیت‪ ،‬عملکرد کسب و کارهای مردانه و زنانه را با یکدیگر مقایسه کند قصد این‬
‫بوده که با انجام یک تحلیل مقایسه ای به این هدف دست یابد‪ .‬همچنین میزان تاثیر‬
‫‪.‬این عوامل موثر بر موفقیت را با هم مقایسه کند‬
 ‫صهای موفق به اهداف مالی‪ ،‬غیرمالی و شخصی که مدنظر کارآفرینان‬ ‫شاخ ‌‬
‫ههای این تحقیق در حوزه بخش‬ ‫هترین یافت ‌‬
‫است‪ ،‬اشاره دارد ‪ .‬برجست ‌‬
‫یدهند که ‪:‬‬‫تدهنده چاپ و نشر نشان م ‌‬ ‫خدما ‌‬
‫‪ -1‬هیچ تفاوت قابل توجهی بین خصوصیات شخصی و اهداف شرکت بین زنان و‬
‫مردان وجود ندارد‬
‫‪ -2‬در بررسی متغیرهای اولیه مربوط به عملکرد مالی و پولی یک شرکت )میزان‬
‫فروش‪ ،‬درآمد ناخالص و تغییرات میزان سرمایه( دیده شده در شرایطی که در‬
‫کوتاه مدت از کسب و کار جنسیت خاصی حمایت عملی نشود‪ ،‬نتیجه آنست که در‬
‫یگیرد و بسیاری‬ ‫یتر مانند سه سال‪ ،‬تبعیضات جنسیتی قوت م ‌‬ ‫مدت زمانی طولن ‌‬
‫از این تئوری که زنان همیشه عملکرد ضعیفی دارند‪ ،‬حمایت خواهند کرد ‪.‬‬
‫‪ -3‬بررسی عوامل موفقیت یک کسب و کار از دیدگاه زنان و مردان مشخص‬
‫یدهند ولی‬
‫یکند که هر دو جنس به موفقیت مالی و غیر مالی اهمیت م ‌‬ ‫م ‌‬
‫تهای شخصی برای زنان مهمترست ‪.‬‬ ‫موفقی ‌‬
‫لها و‬
‫شهای مدیریت معلوم شد که زنان مدیر بر اساس دستورالعم ‌‬ ‫‪ -4‬درباره رو ‌‬
‫یپسندند‬ ‫‪ .‬مردان روش اشتراکی را م ‌‬
 ‫متغیرهایی که به جنسیت ارتباط دارند و در این پژوهش به آنها توجه شده عبارتند از ‪5- :‬‬
‫یهای مورد استفاده در کارهای روزانه شرکت؛ به خصوص درباره آنهایی که به‬ ‫استراتژ ‌‬
‫تهای‬‫دهای کاری مربوطند‪ ،‬منافع کارمندان‪ ،‬روابط کاری‪ ،‬سیاس ‌‬ ‫تها و رون ‌‬ ‫سیاس ‌‬
‫تگذاری‪ ،‬مسائل مربوط به اعتبار کال یا خدمات‌‪ ،‬کنترل جریان پولی و مالی و اهداف‬ ‫قیم ‌‬
‫رشد و توسعه شرکت ‪.‬‬
‫شها و اشکال مدیریتی‬ ‫هها نشان داد که عملکرد مالی یک شرکت به رو ‌‬ ‫‪ -6‬تحلیل داد ‌‬
‫نمحور زیر بستگی ندارد ‪ :‬مدیریت مشارکتی و مدیریت در حال توسعه‪ .‬در عوض‬ ‫انسا ‌‬
‫یشد و الگوی مدیریت در حال‬ ‫عملکرد بالتر با استفاده از شکل مدیریت تعاملی حاصل م ‌‬
‫لتوجهی نداشت ‪.‬‬ ‫توسعه بازدهی قاب ‌‬
‫یگذاشتند شامل موارد زیر‬ ‫تها اثر م ‌‬‫‪ -7‬عواملی که موثرا ً بر بازدهی مالی شکر ‌‬
‫ههای قبلی کاری و تجاری‪ ،‬اندازه و سابقه شرکت‪ ،‬پتانسیل‬ ‫یشدند ‪ :‬سن کارآفرین‪ ،‬تجرب ‌‬ ‫م ‌‬
‫مهای‬‫ریسک کردن‌‪ ،‬الگوی مدیریت‪ ،‬آموزش کارمندان‪ ،‬ارزیابی عملکرد مدیران داخلی‪ ،‬وا ‌‬
‫یهای آینده ‪.‬‬
‫هگذار ‌‬‫هریزی برای سرمای ‌‬ ‫بانکی و برنام ‌‬
‫‪ -8‬تعامل بین عوامل گوناگون موثر در موفقیت یک شرکت بررسی شد و نتایج حاصل از‬
‫یتواند رابطه یک شرکت را با عملکرد مالی و هر کدام از‬ ‫این بررسی این بود که جنسیت م ‌‬
‫عوامل مدیریتی‌‪ ،‬متعادل کند‪ .‬این عوامل موثر در مدیریت عبارتند از ‪ :‬تمایل به ریسک‬
‫کردن‪ ،‬آموزش کارمندان‪ ،‬ارزیابی عملکرد کارمندان‪ ،‬امور کالها و خدمات‪ ،‬ابزارهای‬
‫هریزی برای‬
‫توسعه اولیه‪ ،‬کنترل جریان مالی و عوامل موثر بر آن‪ ،‬و برنام ‌‬
‫یآید که‬‫یهای آینده در جهت رشد و توسعه‪ .‬از بررسی این فاکتورها چنین برم ‌‬ ‫هگذار ‌‬‫سرمای ‌‬
‫در حالیکه جنسیت در کوتاه مدت هیچ تاثیر مستقیمی بر عملکرد مالی ندارد‪ ،‬در هر حال‬
‫جنسیت بر فاکتورهای موثر بر کیفیت مدیریت به شکل غیر مستقیم اثرگذارست‪ .‬و‬
‫یگذارد‬ ‫‪ .‬تغییرات این عوامل بر کیفیت عملکرد مالی‪ ،‬تاثیری قابل ملحظ ‌‬
‫های م ‌‬
‫یگردد و اگر یک محقق بخواهد از دیدگاهی فمینیستی به حلجی این مسئله‬
‫و ذات زنان و مردان برم ‌‬
 ‫تجربه های موفق کارآفرینان زن‬
‫‪‬‬ ‫کانادا‬
‫در کانادا موسسات مختلفی در زمینه حمایت از‬
‫کارآفرینی زنان فعالیت می کنند‪ .‬یکی از این موسسات‬
‫است‪ .‬این )‪» (OWD‬تحت عنوان »مدیریت زنان اونتاریو‬
‫موسسه با همکاری مدیران کسب و کار و دیگر سازمان‬
‫های اجتماعی در جهت تشویق و حمایت از کارآفرینی‬
‫زنان فعالیت می کند‪ .‬سوابق این موسسه نشان می‬
‫دهد که کارآفرینان زن اونتاریو اقدامات مناسبی در‬
‫جهت توسعه اقتصاد ایالتی انجام می دهند‪.‬‬
‫مرکز دیگری با عنوان »مرکز توسعه مهارت های کوچک‬
‫اجتماعی« که در واقع »مرکز خدمات زنان« است‪،‬‬
‫برنامه های کسب و کار‪ ،‬فن آوری و خدمات مختلف را‬
‫برای زنان با تاکید بر ارایه خدمات به کانادایی ها‪ ،‬گروه‬
‫ها ی اقلیت نژادی و زنان کم درآمد فراهم می کند‪.‬‬
‫هدف این مرکز‪ ،‬کمک و حمایت از زنان در فرآیند‬
‫‪‬‬ ‫عمده«‬ ‫ماجورای کاسترو« اهل کاناداست‪ ،‬اما قسمت‬

‫تجربه های موفق کارآفرینان زن‬

‫دوران کودکی خود را در سرزمین اجدادی اش‬
‫اکوادور گذراند‪ .‬چهار سال قبل برای مطالعه طراحی‬
‫گرافیک به کانادا بازگشت‪ .‬در ابتدا او حتی از عهده‬
‫کلس های آموزش درسی اش برنمی آمد و مجبور‬
‫بود برای تامین زندگی خود در فروشگاه های خرده‬
‫فروشی به عنوان فروشنده کار کند‪ .‬انتخاب راه های‬
‫طبیعی و درست برای حفظ سلمت و رفاه‪ ،‬همیشه‬
‫یک قسمت از زندگی و فرهنگ ماجورای بوده است‪.‬‬
‫ماجورای پس از اخذ مدرک »مربیگری در تکنیک های‬
‫ماساژ درمانی« تصمیم گرفت برای خود کسب و‬
‫کاری در این زمینه راه اندازی کند‪ .‬حقیقتا ً او سخت‬
‫کار می کرد‪ ،‬اما پس از مدتی تشخیص داد که‬
‫اطلعات او برای راه اندازی کسب و کار بسیار اندک‬
‫است‪ .‬درست هنگامی که قصد رها کردن کار خود را‬
 ‫‪‬‬ ‫انگلستان‬
‫و » )‪» (YWCA‬انجمن زنان جوان مسیحی ماسکوکا‬
‫»مرکز تامین درآمد زنان« در انگلستان در زمینه‬
‫فراهم کردن برنامه های مبتنی بر جامعه )یا اجتماع‪-‬‬
‫محور( و ارتقای تساوی زنان فعالیت می کنند‪ .‬این‬
‫مراکز برای زنان و خانواده آن ها در ماسکوکا‬
‫فرصت هایی را در جهت افزایش عزت نفس و‬
‫حمایت از رشد فردی فراهم می کند‪.‬‬
‫»برنامه زنان در کسب و کار« در سال ‪ 2001‬برای‬
‫حمایت از زنانی که به طور فزاینده استقلل‬
‫اقتصادی خود را دنبال می کردند‪ ،‬از طریق راه‬
‫اندازی کسب و کار‪ ،‬تغییر مشاغل یا پیگیری برای‬
‫تحصیلت تکمیلی‪ ،‬هدایت شده بود‪ .‬نتایج پژوهش‬
‫انجام شده توسط این انجمن نشان می دهد که بیش‬
‫از ‪ 70‬زن از دوره آموزشی برنامه جامع )شامل‬
‫برنامه های مهارت آموزی‪ ،‬آگاه سازی و کارآفرینی(‬
‫که به مدت ‪ 210‬ساعت در »هانس ویل« و »بریس‬
 ‫شرکت مشاوره ای برای زنان کارآفرین‬

‫اسمت ‪ .‬این ‪ EWF International‬دارسمی هریمس یکمی از موسمسان شرکمت‬

‫شرکت در اوکلهاما واقع شده و کارش اینست که به زنان کارآفرین و مدیرانی از‬
‫زنان که این کسب و کارهای مستقل را اداره می کنند ‪ ،‬خدمات مشاوره ای ارائه‬
‫می کند ‪ .‬این زن ‪ 30‬سال در حوزه های بازاریابی ‪ ،‬فروش ‪ ،‬مدیریت و کارآفرینی‬
‫فعالیت کرده است و اکنون از طریق این موسسه تجربیاتش را در اختیار دیگران می‬
‫گذارد تما آنها نیز بمه اهدافشان دسمت یابند‪ .‬اکنون او در این مقاله ‪ ،‬نکاتی در این‬
‫کنمممممممممد ‪:‬‬ ‫ممممممممممی‬ ‫بیان‬ ‫را‬ ‫خصممممممممموص‬
‫زنان کارآفرین تنها مشتریان ما هستند از این رو ما برآنیم تا کامل ً از آنان حمایت‬
‫کنیم ‪ .‬این نوع فعالیت باعث می شود تا ما حقایقی قابل تأمل از زندگی این زنان را‬
‫درک کنیم ‪ .‬می توانیم بفهمیم که چه چیزهایی در موفقیت این گروه موثرند و مهمتر‬
‫ازآن می توانند در کنار موفقیت های کاری ‪ ،‬در زندگی شخصی و خانوادگی شان نیز‬
‫تأثیر مثبت بگذارد و حال ببینیم چه نکاتی برای این زنان اهمیت دارند ؛ نکاتی که این‬
‫‪ .‬همممممه پیچیده و متفاوت بممممه نظممممر مممممی رسممممند‬
 ‫زنان کارآفرین به قدرکافی شجاعت ریسک کردن دارند ‪ .‬دقت کنید من نگفتم »شجاعند«‬
‫بلکه گفتم »به قدر کافی شجاعند « ‪ .‬وقتی صحبت از ریسک کردن به میان می آورم ‪،‬‬
‫منظورم این نیست که طرز فکر آنها به گونه ایست که بدون هیچ بررسی دقیقی ‪ ،‬خطر‬
‫کنند ‪ .‬در ضمن این کارآفرینان اینطور نیستند که تصمیم بگیرند ‪ ،‬بررسی کنند ‪ ،‬دوباره‬
‫تصمیم جدی بگیرند‪ ،‬با دوستانشان مشورت کنند ‪ ،‬یک بار دیگر نظرشان را عوض کنند ‪،‬‬
‫یک بار دیگر بازار را تحلیل کنند ‪،‬آماده کار شوند ‪ ،‬دوباره تحقیق کنند و »هرگز« کاری‬
‫صورت ندهند ‪ .‬بلکه زنان کارآفرین موفق کاری نمی کنند که این بررسی ها آنها را فلج‬
‫کرده و از تحقق اهدافشان باز دارند ‪ .‬بیشتر کارآفرینان می گویند که این که ندانند کسب و‬
‫کارشان در آینده به چه شکل خواهد بود و با چه چالش هایی روبرو هستند و یا اینکه نتوانند‬
‫در آخر هم کاری صورت دهند ‪ ،‬خیلی هم خوب است ‪.‬‬
‫کارآفرین بودن شجاعت لزم دارد و به گفته »جان وین« ‪» :‬اگر به مرگ تحدید شدید و از‬
‫آن ترسیدید اما تسلیم مرگ نشده ‪ ،‬جان به در بردید ‪ ،‬آنوقت شجاعت دارید ‪ « .‬شاید‬
‫بیشتر زنان کارآفرین فقط کار را شروع می کنند ‪ ،‬اما طرج تجاری مناسبی تدوین نکرده‬
‫وام های مقتضی هم دریافت نکرده اند ‪ .‬در عوض به تابلوی شرکتشان بیشتر توجه دارند ‪.‬‬
‫آنها در حوزه دانشی که دارند و از آن مطمئن هستند ‪ ،‬فعالیت می کنند ‪ .‬با خود می گویند‬
‫که »من دانش و معلومات کافی درباره این موضوع دارم ‪ .‬توانای مدیریتی ام نیز از رئیسم‬
‫کمتر نیست ‪ .‬پس چرا کارمند او باشم و از دستورات او اطاعت کرده حقوق بگیر او‬
‫باشم؟ « یا ممکن است در محیط کار خود با مشکلتی روبرو شده باشند ‪ .‬مثل ً از الگوی‬
‫مدیریتی ناراضی باشند و یا این که ارزش ها ‪ ،‬اهداف و دیدگاه مدیر آزارشان دهد ‪ .‬از این‬
‫رو احساس می کند که باید هر چه زودتر دست به کار شده از آن شرکت استعفا دهند ‪.‬‬
‫‪ .‬این زنان به سراغ حوزه ای می روند که در آن بیشترتبحر دارند‬
‫آنها به بررسی وضع بازار میزان در آمدی که از این شرکت عایدشان خواهد شد ‪ ،‬زیاد توجه‬
‫نمی کنند ‪ ،‬بیشتر دوست دارند به کاری بپردازند که به آن علقه مندند ‪ .‬اخیرا ً بیشترین این‬
‫زنان تصمادفی وارد ایمن عرصمه شده انمد ‪ .‬چرا کمه وقتمی بمه خاطمر محدود شدن شرکت از‬
‫سمتشان به درجه پایین تری نزول کرده اند ‪ ،‬تصمیم به این کار گرفته اند ‪ :‬آنها یا یک مشاور‬
‫می شوند یا امتیاز نمایندگی شرکتی را می خرند و یا شرکتی تأسیس می کنند ‪ .‬با وجودی که‬
‫زنان کارآفرین در حوزه های گوناگونی فعالند اما خصوصیات مشترکی نیز دارند ‪ .‬آنها می‬
‫بپردازنمممممد ‪.‬‬ ‫کار‬ ‫بمممممه‬ ‫انرژمممممی‬ ‫پمممممر‬ ‫و‬ ‫خلقانمممممه‬ ‫خواهنمممممد‬
‫این زنان پشتکار زیادی دارند و در برابر مشکلت سر خم نکرده با آنها رودررو مقابله می‬
‫کنند تا بالخره راهی برای حل آنها پیدا کنند ‪ .‬این دسته خاص از صاحبان مشاغل مستقل ‪ ،‬از‬
‫آن احساس شادی و رضایت کنند و به زندگی شان معنی دهد ‪ .‬این زنان کامل ً از این مفاهیم‬
‫مطلعند و می دانند چه عواملی باعث خلق این احساسات می شوند و تحقق این آرزوها‬
‫بیشتر به روند کار وابسته است تا به محتوای کار مثل ً یکی از مراجعان ما صاحب یک شرکت‬
‫عمده فروشی گوشت بود ‪ .‬انتخاب این کار به آن معنانیست که این زن عاشق گاوهاست یا‬
‫به گوشت آنها علقمند است ! بلکه حقیقت اینست که او کاری را برگزیده که به نحو احسن‬
‫با دانش و معلومات او مطابقت داشته باشد ‪ .‬او علقه دارد از دیدگاه های خود استفاده کند ‪،‬‬
‫سیستمی خلق کند ‪ ،‬ساختار شرکت را شکل داده از یک کار گروهی بهره گیرد تا به اهداف‬
‫‪.‬خود و شرکت برسد‬
‫‪ .‬این زن عاشق ابتکار و نوآوریست‬
 ‫و در نهایت مهمترین ویژگی زنان کارآفرین موفق این باشد که از اعتماد به نفس‬
‫بالیی برخوردارند ‪ .‬آیا به هیچ وجه خشن نیستند بلکه آرامش دارند و فروتن می‬
‫باشند ‪ .‬اما آنها در طول این راه یاد گرفته اند که باید تمامی عوامل درونی را که‬
‫برایشان محدودیت ایجاد کرده دست و پا گیرند ‪ ،‬او از بین بروند و مسائل‬
‫روانشناختی درونی خود را که محزبند ‪ ،‬از سر راهشان کنار بزنند ‪ .‬من بسیاری از‬
‫کارآفرینان زن را می شناسم که تحصیلت دانشگاهی ندارند اما اجازه نداده اند که‬
‫این عامل باعث شود که آنها احساس ضعف کنند ‪ ،‬خود را ناتوان تر از بقیه بینند و‬
‫‪ .‬اعتماد به نفسشان را از دست بدهند‬
‫تهاي جديمد شغلي براي زنان اشاره كرده‬ ‫ه ريس در اينجما بمه ده راه دسمتيابي بمه ايمن فرصم ‌‬
‫‪:‬است‬
‫عاقلنه انتخاب كنيد‬
‫ماكنون زنان در ‪ 80‬رشته شغلي بيشاز مردان درآمد دارند‪ .‬بنابراين سعي كنيد يكي از اين‪ 80‬شغل را انتخاب كنيد‬ ‫‪.‬ه ‌‬
‫يكه همكار مرد‬ ‫هطور متوسط‪ 45000‬دلر درآمد دارد‪ ،‬در حال ‌‬ ‫بشناسگفتاردرماني زن سالنه ب ‌‬ ‫به عنوان مثال يك آسي ‌‬
‫يگيرد‪ .‬متخصصان آمار زن هم‪35‬درصد بيشاز مردان همكار خود درآمد دارند‪.‬‬ ‫او سالنه تنها ‪ 35000‬دلر پول م ‌‬
‫سب‌شناسي دهان و دندان اشاره‬ ‫از ساير مشاغلي كه زنان در آنها درآمد بيشتري دارند مي‌توان به تبليغات‪ ،‬مهندسي و آ ي‬
‫كرد‪ .‬پرستاري از شغلتان‬
‫فرض كنيد يك پرستار‪ ،‬بهيار يا دستيار پزشك شويد‪ .‬اين رو‌زها پرستاران سالنه درآمدي معادل‪100‬هزار دلر دارند‪.‬‬
‫شهاي ضمن خدمت نياز دارند و دستياران پزشكان كه مدرك ليسانسداشته باشند‪ ،‬ميانگين‬ ‫بهياران همكه تنها به آموز ‌‬
‫هاي معادل‪ 77‬تا ‪ 201‬هزار دلر دارند‪ .‬اما يك واقعيت‪ ،‬تنها پرستاران خانمهستند كه اجازه دارند ‪ ‬برخي‬ ‫دستمزد سالن ‌‬
‫‪.‬بيماران را معاينه كنند‬
‫نها كه پرستاران زن را بيشتر استخدامكنند‬‫هاي استبراي بيمارستا ‌‬ ‫‪.‬اين انگيز ‌‬
‫با پول ديگران كار كنيد‬
‫يخواهيد به عنوان يك زن خطرات بزرگ مالي را به جان بخريد و از سوي ديگر درآمد بسيار باليي را خواهان‬ ‫اگر نم ‌‬
‫هگذاري يا تحليلگر مالي به فعاليت بپردازيد‪ .‬جالب استبدانيد‪،‬‬
‫كهاي سرماي ‌‬
‫هستيد‪ ،‬سعي كنيد در مشاغلي چون كار در بان ‌‬
‫تحليلگران مالي زن به طور ميانگين سالنه ‪69‬هزار دلر درآمد دارند كه اين مقدار ‪18‬درصد از همكاران مرد آنها بيشتر‬
‫‪.‬است‬
‫‪.‬تحليلگران مالي به آسانيمي‌توانند در آينده كاريشان به مقاممديريتعامل برسند‬
‫كهاي پدر فرزندتان غافل‬‫اما در مشاغل مربوطبه منابع انساني و روابطعمومي اين كار چندان همآسان نيست‪ .‬از ازكم ‌‬
‫نشويد‬
‫هاي صميمي داشته باشيد و از كودكتان به خوبي مراقبتشود راهي وجود دارد‪ :‬با مردي ازدواج كنيد‬ ‫يخواهيد خانواد ‌‬‫اگر م ‌‬
‫تهايي كه شما مشغول كار پردرآمدتان‬ ‫كه از وقت صرف كردن با كودكشاحساسخشنودي كند و قبول كنيد در موقعي ‌‬
‫‪.‬هستيد‪ ،‬در نگهداري كودك به شما كمك كند‬
‫چنين مردي وجود خواهد داشت اگر بداند كه شما براي وي احترام خاصي قائل هستيد‪ .‬مطالعات نشان داده است كودكاني‬
‫متر و در مدارج بالي تحصيلي در‬ ‫كه پدر در بزرگ كردن آنها نقشداشته استبه مراتباجتماعي‌تر‪ ،‬از لحاظرواني سال ‌‬
‫‪.‬دانشگاه موف ‌‬
‫قترند‬
 ‫سفاده كنيد‪ ‬‬
‫تهايتان ا ت‬
‫تا حد توان از قابلي ‌‬
‫تهاي بسياري از زنان‬ ‫تآميز خواهد بود‪ .‬علتآن استكه حماي ‌‬ ‫تهاي نظامي براي بسياري از زنان موفقي ‌‬ ‫شغلي مانند فعالي ‌‬
‫يتوانيد‬
‫هايد‪ ،‬م ‌‬
‫يشويد همبا توانايي‌هايي كه در ارتشبه دستآورد ‌‬ ‫يآيد‪ .‬حتي وقتي كه بازنشسته م ‌‬ ‫در اين مشاغلبه عملم ‌‬
‫شهاي خصوصي كه درآمد بسيار باليي دارند‪ ،‬استخدامشويد‬ ‫‪.‬در مشاغل بخ ‌‬
‫تجويزي براي درآمد بالتر‪ ‬‬
‫ماندازه پزشكان درآمد دارند و از سوي ديگر كنترل بسيار بيشتري بر زندگي شخصي خود‬ ‫ماكنون داروسا‌زها تقريبا ه ‌‬‫ه ‌‬
‫دارند و مجبور نيستند با بيماران خود تاحدي همدردي كنند كه حتي گاهي مرگ آن بيماران لطمات روحي برايشان به بار‬
‫‪.‬آورد‬
‫فني شويد‬
‫ههاي مهندسي يا كامپيوتر دارند‪ .‬اين مشاغل از‪ ‬‬ ‫ش ‌‬
‫صدها بورستحصيلي براي زنان وجود دارد كه قصد تحصيل در ر ت‬
‫ههاي كاري از‬ ‫يآورند‪ .‬درآمد زنان در اين رشت ‌‬‫جمله مشاغلي هستند كه در آينده نيز درآمد زيادي براي زنان به بار م ‌‬
‫شهاي‬‫يخواهيد درآمدتان بال رود‪ ،‬بايد در بخ ‌‬ ‫مردان بيشتر است‪ .‬اما يك شرطكوچك وجود دارد‪ :‬آن هماين استكه اگر م ‌‬
‫تهاي كاريتان همكمتر باشد‬ ‫‪.‬دولتي كار كنيد تا بتوانيد نسبتبه مردان همكار خود ساعات كمتري كار كنيد و مسافر ‌‬
‫هريزي كنيد‬ ‫تهاي خودتان را پاي ‌‬ ‫موفقي ‌‬
‫توساز را خودتان مديريت‬ ‫شما لزوما نياز نداريد كه چكشمورد استفاده خودتان را بسازيد‪ ،‬اما اگر بتوانيد كاركنان ساخ ‌‬
‫تهاي عمراني‬ ‫تها نيازمند شرك ‌‬ ‫هها و بسياري از شرك ‌‬ ‫سهاي دولتي‪ ،‬دانشگا ‌‬‫ييابيد‪ .‬همه آژان ‌‬
‫كنيد‪ ،‬به درآمد هنگفتي دستم ‌‬
‫‪.‬هستند كه صاحبان آنان زنان باشند و توسطيك زن مديريتشوند و اين براي زنان يك معدن طل است‬
‫شد‪ ‬‬‫جرات خطر كردن داشته با ي‬
‫يهاي‪ ‬‬‫هگذار ‌‬ ‫يكشد‪ .‬فعالن در سرماي ‌‬ ‫هرچه خطر بيشتري در كار تهديدتان كند‪ ،‬پتانسيل درآمدي بيشتري انتظارتان را م ‌‬
‫هگذاري را تحمل كنيد‪،‬‬ ‫يخواهيد فشار سرماي ‌‬ ‫هآميز سالنه بين‪100‬هزار تا ‪300‬هزار دلر درآمد دارند‪ .‬اما اگر نم ‌‬ ‫مخاطر ‌‬
‫يتواند درآمد زيادي را عايدتان كند‬ ‫هاي م ‌‬ ‫‪.‬به صورت كميسيوني كار كنيد‪ .‬فروشمستغلت يا فعالي ‌‬
‫تهاي بيم ‌‬
‫وقتبيشتر برابر استبا پول بيشتر‪ ‬‬
‫بالمثل بيشاز هر وقت ديگر كارايي دارد‪.‬‬ ‫يآوريد؟ اكنون اين ضر ‌‬ ‫بالمثل قديمي را به ياد م ‌‬ ‫وقت طل است‪ .‬آيا اين ضر ‌‬
‫هكاري اگر به نحو صحيح‬ ‫يشود‪ .‬اضاف ‌‬
‫يعني اگر به جاي ‪ 34‬ساعت در هفته‪ 44  ،‬ساعت كار كنيد‪ ،‬درآمدتان دوبرابر م ‌‬
‫قالعاده مي‌شود كه غير از صرف وقت بيشتر اين امكان‬ ‫تهاي كاري فو ‌‬ ‫مورد استفاده قرار گيرد‪ ،‬منجر به ايجاد موقعي ‌‬
‫يگيرند‬‫برايتان وجود نداشت‪ .‬آيا سرتان خيلي شلوغ است؟ كمي از كا‌رهاي منزلتان را به كساني كه بابت آنها پول م ‌‬
‫يشود چندين برابر آن پول به علوه شانس‌هاي فراواني برايتان به وجود‬ ‫بسپاريد‪ .‬در عوض با وقتي كه برايتان فراهمم ‌‬
‫‪.‬م ‌‬
‫يآيد‬
‫مصاحبه با اساتید شهرساز کار آفرین‬
 ‫مصاحبه با جناب آقاي دكتر احمديان‬

‫در مورد کارآفرینی در شهرسازی ومشکلت موجود در این‬

‫عرصه توضیح دهید؟‬

‫یک مشکل عامکه برای کارآفرینان وجود دارد نداشتن‬

‫فرهنگ کارآفرینی استو این که بیشتر مصرف کننده ایمنه‬
‫تولید کننده در کار‪ .‬دراکثرکارها منتظر این هستیم که کار به‬
‫ما ارجاع شود و به دنبال کار برویمو بعد از ارجاع کار باید‬
‫تجربه کافیجهتانجامدادن کار ارجاع شده داشته باشیمو‬
‫سعی در درستانجامدادن کار می کنیم‪.‬کارآفرین به مفهوم‬
‫واژگان کارآفریدن استو هر کسکاری انجاممی دهد‪،‬باید‬
‫خودشخالقآن کار باشد‬
‫‪‬‬ ‫بنا براین اگر به دنبال کارهایی باشیم که دیگران انجام‬
‫نداده اند و به فکرشان نرسیده است و نکته های‬
‫ناگفته ای را در نظر بگیریم که دیگران از آن یاد‬
‫نکرده اند این مهمترین بخش حوزه کارآفرینی‬
‫است‪.‬اگر با این زاویه و دید وارد حوزه شهرسازی‬
‫شویم باید به دنبال این باشیم که کارهایی که جای‬
‫کار بیشتری دارند و به فکر دیگران خطور نکرده‬
‫است در نظر بگیریم وقتی وارد شهر می شویم می‬
‫تعداد مساله ی حل نشده ای داریم که ‪ n‬بینیم که‬
‫همه آن ها در حوزه کارافرینی شهرسازی می باشند‬
‫اگر قرار باشد دانشجوی شهرساز منتظر باشد تا‬
‫ببیند چه کاری به او ارجاع می شود ‪،‬اشتباه است‬
‫خودش می تواند تولید کند ‪ .‬از ساده ترین کارهای‬
‫حوزه کارآفرینی شهرسازی تولید داده های خام می‬
‫باشد‪ .‬ما اکنون اطلعات خام شهرسازی را کم‬
‫داریم و نیاز به اطلعات پایه داریم که در نهایت به‬
‫‪‬‬ ‫تجربه ای که اولین شهرساز کشور طبق سخنرانی که‬
‫برای یاد بود ایشان بود )مربوط به سال های ‪40_42‬‬
‫که شهرسازی وارد عرصه ی کار حرفه ای شده‬
‫بود(این است که در یک دفتر کوچک می نشستند و‬
‫فقط به این فکر می کردند که خیابان اصلی شهر را‬
‫چگونه طراحی کنند و تصور می کردند شهردار تنها‬
‫باید خیابان طراحی کند در حال حاضر این موضوع‬
‫مضحک به نظر می آید ولی می بینیم که در طول‬
‫‪ 40‬سال چقدر عرصه ها زیاد شده و باید به آینده‬
‫توجه داشته باشیم‪ .‬بنابراین حوزه کارآفرینی حوزه‬
‫‪.‬گستر ده ایست‬
‫‪‬‬
 ‫مصاحبه با جناب آقاي درخشان‬

‫در مورد تفاوت های شهرسازان زن و مرد در عرصه کارآفرینی‬

‫‪:‬توضیح دهید‬
‫با توجه به خصوصیات متفاوت زن و مرد می توان این تفاوت ها را‬
‫ریشه یابی کرد و با شناختشخصیتاجتماعی زنان و تواناییهایی که‬
‫دارند برای آن ها کاریابی کرد و در جهتی که کار آفرینی موفقدر‬
‫عرصه شهرسازی باشند هدایتنمود‪.‬یکسری تفاوت هایی که وجود دارد‬
‫در واقع این استکه اصول شهرسازی به غیر از جنبه هنری که دارد با‬
‫اجتماع نیز سروکار دارد یعنی با مردمو اداره جات و سازمان های‬
‫مختلف در ارتباطاست‪،‬همچنین نیاز به برداشتمیدانی دارد و مراجعه‬
‫به ادارات و برداشتمیدانی کارهای اند که مردان در این کارها موفق‬
‫ترند‬
‫برای مثال در برداشتترافیک و در فضاهایی که امنیتکمی برای زنان وجود دارد حضور مردان موثر تر می‬
‫باشدو این ها مسایلی اند که جزو ماهیترشته شهرسازی اند واجتناب ناپذیرند‪.‬با توجه به پیشرفتهایی که زنان‬
‫امروزی ما دارند این مساله تا حدودی حل و بهتر شده است‪ .‬نکته مثبتی که باید در نظر گرفت این است که‬
‫روابطاجتماعی و ایجاد ارتباطبا جامعه در خانمها بهتراست و آقایان دراین زمینه دچار مشکل می شوند و به‬
‫کارهای دیگرروی می آورند ‪.‬کارهایی که از طریق اداره انجام می شود ولی خانمها به دیلی ارتباطکلمی‬
‫بهتری که دارند در این زمینه بهترند و می توانند کارشان را به جلو ببرند خلقیتذهنی نیز نقطه قوت دیگرشان‬
‫سساتی که در آن ها وجود دارد می توانند مسایل را درک کنند در حالی که‬‫در انجام کارهاست‪.‬و به لحاظاح ا‬
‫آقایان فاقد این ویژگی اند و می توان گفت خلقیت و ایده پردازی خانمها را می توان در جهت حفظکارهای‬
‫‪.‬خودشان و اشتغال زاییشان جهتدهی کرد‬
 ‫تجربه نشان داده استکه در کشورهای خارجی خانمها مدیران موفقتری بوده اند و وزیران امور‬
‫خارجه کشور های خارجی اکثرا"خانمها هستند چون هوشهیجانی بالیی دارند و می توانند در ایجاد‬
‫روابطدو جانبه موثرتر واقع شوند‪.‬خاصیتمردان این استکه خشن برخورد می کنند ولی خانمها با‬
‫خشونتبرخورد نمیکنند و از این جهتمی توانند در ایجاد مشاغلو جمع کردن یک گروه کارآفرین و‬
‫ایجاد کار افرنی موثر واقع شوند‪.‬پشتکار و ظرافتکاری خانمها بالستو این ظرافتخانمها به محیط‬
‫کار مطلوبیتمی بخشد و این امر به جذب مشتری بیشتر کمک می کند و در ارتقای سطح کیفی کار نیز‬
‫موثر استو آقایان به ارتقای محیطکار کمتر توجه می کنند در حالی که ارتقای محیطکار در بهره وری‬
‫و ایجاد محیطکاری مطلوب موثر است‪.‬در مورد کارآفرینی در شهرسازی همباید بگویمبحثهای‬
‫زیادی وجود دارد مثل ایجاد گفتمان های جدید ‪،‬گروه های بحثو مذاکره ‪،‬ایجاد تشکل های مختلف و‬
‫‪.‬مواردی از این قبیل‬
 ‫مصاحبه با جناب آقای سهراب مشهودی عضو جامعه مهندسین‬
‫‪:‬مشاور ایران ومدیرعامل شرکت پارسوماش‬
‫اولین گام برای این که وارد عرصه کارآفرینی شویم‬
‫‪‬‬

‫چیست؟_‪1‬‬
‫‪‬‬
‫با قدم های استوار و تدوین شده گام برداریم و هنگامی که‬
‫وارد این عرصه شدیم سختی های بسیار‬
‫‪‬‬
‫چند سال اول را تحمل کنیم و در پیمودن این راه پشتکار‬
‫‪.‬داشته باشیم و ثابت قدم باشیم‬
‫مشکلت موجود بر سر راه کارآفرینان چیست؟_‪2‬‬
‫‪‬‬

‫تامین حق الزحمه به موقع نداریم و بابت دیرکرد آن‪1.‬‬

‫‪‬‬

‫‪.‬خسارت نمی گیریم‬

‫بیمه درمانی سطح پایین داریم‪.‬با توجه به این که در‪2.‬‬
‫‪‬‬

‫رشته شهرسازی افراد باید به سفرهای کاری بروند نیاز‬

‫‪.‬داریم سطح بیمه درمانی افزایش پیدا کند‬
‫‪‬‬
‫عدم برابری ضریب تامین حق الزحمه با تامین هزینه ها‪3.‬‬
‫‪‬‬
 :
‫منابع‬

 http://sulduzeconomy.blogfa.com/post-
15.aspx
  

http://www.karafarini.gov.ir/news.php

  

 http://karafariny.com/page.aspx