Professional Documents
Culture Documents
Bai Giang BHLD TK Xuong 8-2013 Phan 1
Bai Giang BHLD TK Xuong 8-2013 Phan 1
tn
: H s truyn nhit, ph thuc vn tc gi W/m
2
.C
0
F
tx
: Din tch tip xc b mt c th m
2
trng thi yn tnh lng nhit trao i ca c th ngi trong khong 80-
100W.
ng
,
0
: Nhit c th ngi, mi trng xung quanh
C th ngi c h thng tm sinh l iu ho nhit cho php thch nghi vi
s thay i ca cc nhn t kh hu v duy tr nhit n nh ca c th. S
iu chnh nhit c thc hin bi hai qu trnh sinh nhit v truyn nhit.
Khi s cn bng nhit b ph v c th dn n s suy gim sc kho, qu lnh
hoc qu nng.
Hin tng qu lnh bt u khi tn tht nhit ln hn lng nhit sinh ra nhng
h thng iu ho nhit ca c th khng kp iu chnh
Q
ng
<Q
k
+Q
bx
+Q
bh
Q
ng
: nhit lng c th ngi
Q
bx
: nhit lng truyn do bc x.
THI NGUYN 7-2013 16
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Q
bh
: nhit lng truyn do bc hi nc.
Khi b qu lnh s cung cp mu s gim st dn n cm lnh, bnh vim
ng h hp,...Kt qu biu hin hnh vi khc thng, mt mi, cm gic phc
tp, di chuyn chm chp, tm l nng n tnh trng nng c th dn n ngt
xu.
Hin tng qu lnh bt u khi nhit lng bn ngoi v nhit lng c th sinh
ra ln hn lng nhit to ra mi trng
Q
ex+
Q
ng
> Q
k
+Q
bx
+Q
bh
Khi b qu nng xut hin au u, mch p tng nhanh, p sut ng mch
gim, th dc bun nn, tnh trng nng c th dn n ngt xu.
Cm gic thc t ca con ngi tng khi m tng, tc gi tng khi qu hn.
Cc nhn t kh hu thch hp:
+ Nhit : 20-25
o
C
+ m tng i: 30-60
0
C
+ Tc lu thng khng kh (vi vic nh): 0.2-0.4 m/s
2.1.2. Cc cht c hi
Cc cht c hi c chia thnh 4 nhm:
+ Cc k nguy him.
+ Nguy him cao.
+ Nguy him.
+ Tng i nguy him
nh hng n con ngi:
+ c hi chung (thu ngn, hp cht pht pho).
+ Kch thch (axit, kim, amoniac, clo, lu hunh);
+ D ng (hp cht niken, alkaloit);
+ Bi lit thn kinh (amoniac, ihdrosunfua);
+ Ngt th (oxits cac bon, axetylen, kh tr);
+ Thuc m (benzon, dixcloetan, axeton, bisunfua cacbon);
+ Ri lon (hp cht ch, thu ngn);
nh hng thng gp ca cc cht c hi trong sn xut v sinh hot:
+ Suy nhc ng h hp, au hng: SO
2
, Cl
2
.
+ Bun nn, nn ma, kh th mch nhanh: H
2
S
+ Th dc thiu xy vo phi: CO
2
+ Gim b mt lm vic ca phi, bnh ngh nghip-vim phi: bi kim
loi, bi g,...
THI NGUYN 7-2013 17
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
+ Suy nhc mt, bun nn, au ngc, au u, chng mt: NH
3
+ Thay i thnh phn mu: Pb
+ Suy nhc, mt mi: Hg.
2.1.3. nh sng
nh sng c vai tr cc k quan trng vi cc hot ng ca con ngi. nh
sng tt s mang li sc kho, hiu qu lao ng. nh sng tt cho php gim
thiu cc tai nn lao ng, tng m quan mi trng, tng s phn khch sng
khoi, kch thch t duy sng to mang li ngun li ln v tinh thn v vt cht.
2.2. Ci thin vi kh hu
Vi cc c s sn xut cc yu t kh hu c xc nh gi tr ti u v gi tr
cho php, ph thuc vo:
+ thi gian trong nm (nng hay lnh).
+ vo loi cng vic (nng, nh hay trung bnh?).
Vic ci thin vi kh hu c thc hin bng phng php lm mt v thng
thong:
+ Khi lnh th dng cc vt liu cch nhit v h thng si m.
+ Khi nng: s dng h thng lm mt, thng thong iu ho nhit .
Vic lm mt v thng thong c thc hin theo cc phng thc: nhn to, t
nhin v kt hp.
H
h
h
1
h
2
P
2
S thng thong t nhin
Thng thong t nhin:
C th tnh c cc khong cch hnh hc ca cc ca thng gi, chiu cao,
chiu rng tng ng vi cc lng khng kh cn trao i, vn tc gi yu cu
trang 27-28 [1].
THI NGUYN 7-2013 18
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Lm mt nhn to: trang 28-32 [1].
2.3. Chiu sng trong sn xut.
2.3.1. Vai tr ca chiu sng
Chiu sng rt quan trng trong sn xut: ngi cng nhn khng th sn xut
vi mi trng hon ton khng c nh sng. Khi nh sng khng hoc
khng hp yu cu s gy mt mi, nng sut lao ng km, thc y kh nng
xy ra tai nn lao ng, s c.
2.3.2. Khi nim c bn
Quang ph
L tp hp cc bc x in t c tn s khc nhau c sp xp theo bc sng
hay chiu di bc sng. Di tn ca sng in t ph thuc bc sng.
nh sng
L nhng bc x in t c bc sng trong khong 380-780nanomet m mt
ngi c th cm th c.
Mu sc
Mu sc l do s cm nhn ca mt ngi vi ngun sng, n ph thuc vo cu
thnh ca ph nh sng pht ra.
Tt c cc mu thng gp trong t nhin c chia thnh 2 nhm:
+ Mu hu sc: tt c cc mu c trong ph nh sng
+ Mu v sc gm: en, trng v xm, cc mu ny khng c trong ph
nh sng
nh sng n sc l nh sng mt mu ng vi 1 ph nm trong phm vi hp
ca bc sng.
2.3.3. Mt s tham s v c tnh c bn
Quang thng
Bc x nh sng ca mt ngun sng c nh gi bng nng lng bc x.
Nng lng ny di cc bc sng khc nhau s gy hiu qu khc nhau i
vi s cm th ca mt ngi. Quang thng R
qt
(tnh bng lumen) l nng lng
bc x c tnh n s cm nhn ca mt ngi c th xc nh theo biu thc
(2.35) trang 34 [1].
Quang thng c to thnh do ngun in tiu th mt cng sut P. so snh
cc ngun sng ngi ta s dng ch tiu hiu sut pht quang l t s gia
quang thng ca ngun sng v cng sut ca n cng thc (2.36) trang 34 [1].
P
F
qt
pq
= (lm/W)
Cng nh sng
THI NGUYN 7-2013 19
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Cng sng l mt khng gian ca quang thng do ngun bc x l mt
i lng vc t c hng vi n v l Candela (cd) cn gi l nn. Ni cch
khc Cng sng l lng quang thng bc x theo mt hng xc nh.
=
qt
as
F
I l gc khi hay gc c trong khng
gian ca chm nh sng.
ri: ri E
r
l mt quang thng trn b mt chiu sng
cos
cs
qt
r
S
F
E = lx(lux)
trong l gc xin t ngun sng n b mt chiu sng S
cs
so vi phng
thng gc.
ri t l thun vi cng sng v t l nghch vi khong cch t ngun
n b mt chiu sng.
2.3.4. chi
Mt b mt c chiu sng s phn x li mt phn quang thng v c coi l
ngun sng th cp pht ra cng sng khc nhau theo mi hng. c im
ny dn n s cm th khc nhau i vi mt ngi. chi ca b mt chiu
sng theo mt hng quan st l t l gia cng sng I theo hng v
din tch bao nhn S t hng .
cos . S
I
L =
: gc gia hng chiu vi b mt.
2.3.5. tng phn
n n
n v
L
L
L
L L
C
=
L
v
,L
n
: chi ca vt th cn nhn v ca nn.
C c th dng nu vt sng trn nn ti hoc m nu vt ti trn nn sng.
2.3.6. S chi lo.
+ Chi lo do nhiu: Lo nhiu gy ra chi che ph L
s
khin cho
mt phi iu tit theo chi cao hn. V d mt vt cnh 1
n n to ra mt lp mn c sng cao hn dn n mt phi
iu tit theo mn sng ny mi nhn c vt.
+ Chi lo do mt tin nghi: xy ra khi mt vt th c chi cao
nm trong trng nhn ca mt. Thc nghim cho thy s chi lo
mt tin nghi bt u khi chi vt qu 5000nn/m
2
.
THI NGUYN 7-2013 20
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
2.3.7. Nhit mu v tin nghi mi trng sng
Nhit mu ca ngun sng l nhit ca vt en tuyt i khi c t nng
n nhit ny th to ra nh sng c ph ging ht nh ph nh sng ca
ngun sng kho st. Cc nghin cu cho thy
+ Cc ngun sng c nhit mu thp thch hp vi nhng ni c
ri thp.
+ Nhng ni c yu cu ri cao cn c cc ngun sng vi nhit
mu ln.
Biu mi trng sng Kruithof: dng xc nh s tin nghi sng ca mi
trng. Vng gch cho l vng tin nghi ca mi trng sng.
2.3.8. Ch s hon mu IRC
Cht lng ca nh sng th hin cht lng nhn mu, ngha l kh nng phn
bit chnh xc mu sc trong nh sng . Cm gic v mu sc ca con ngi
di cc nh sng khc nhau s khc nhau. Ch s hon mu IRC c dng
nh gi s bin i mu m mt ngi cm nhn c.
Loi n
lm/W
m
0
K
IRC T h
Si t 10-20 2500-3000 100 1000
Hunh quang 40-105 2800-6500 55-92 4700-7000
Cao p thu ngn 40-90 3000-4500 40-60 4000-5000
Halogen 40-60 2900 100 2000-3000
Metal Halide 65-120 2900-6000 60-93 3000-20000
LPS (ap.s.thp) 100-200 2500-4500 80 12000-24000
Compact 85 2700-4000 85 8000-9000
Cm ng t.hp 60-70 300-4000 85 60000
Sulphur 100 6000 80 60000
THI NGUYN 7-2013 21
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
2.4 nh hng ca iu kin chiu sng vi ngi lao ng
+ nh sng to iu kin lin h gia c th ngi v mi trng xung
quanh. 80% thng tin con ngi thu c qua hot ng ca th gic mt
c tc ng sinh hc v trng lc rt mnh.
+ nh sng t nhin tc ng n con ngi mnh hn v n cha nhiu tia
cc tm hn.
+ Khi nh sng khng : xut hin trng thi kh chu ngi, lu di dn
n cn th, qung g. nh sng yu to iu kin cho nhiu loi vi trng
pht trin, lm suy gim sc kho, gim nng sut lao ng.
+ Khi nh sng qu cao: gim nhn r do b chi lo. S chi lo qu
ngng thng dn n tai nn ng tic. V d di nh sng n hunh
quang s chuyn ng quay trn ca thit b b nhn bit sai lch (cc n
chiu trn cc my gia cng thng phi s dng n dy tc si t).
+ C hai chiu chiu sng: nhn to v t nhn. ri ln nhng ni nh
phng thit k, phng c, ging ng, vn phng.
Ni tht chiu sng
ri yu
cu E
yc
(lx)
Ni tht chiu sng
ri yu
cu E
yc
(lx)
Vn phng 150-200 Phng c 200-250
Phng thit k, v 250-300 Ging ng 200-250
Phng ch 100-150 Nh xng 50-100
Hnh lang, cu thang 50-100 Nh bp 50-100
Tnh ton chiu sng
a) Tnh ton chiu sng phn xng theo phng php im
Tnh ton chiu sng cc b trn mt phng ngang, mt phng ng v mt
phng nghing ca b mt lm vic. Phng php khng tnh n s phn x ca
quang thng.
THI NGUYN 7-2013 22
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
ri c nh E
ud
t ngun sng n c xc nh theo biu thc
2
3
2
.
cos .
.
cos .
h k
I
r k
I
E
dt
as
dt
as
ud
= = (lx)
trong :
I
as
l cng nh sng (cd)
r: khong cch t ngun sng n im xt
: gc xin gia b mt lm vic v hng vc t cng nh sng n im
xt.
h: chiu cao tnh t b mt chiu sng n ngun sng (m)
k
dt
h s d tr
Quang thng cn thit cho nh sng
ud
yc
d
E
E . 1000
=
E
c
ri tiu chun lx
Cn c vo gi tr
d
chn loi n c quang thng mc gn nht.
b) Tnh ton chiu sng chung:
Gii hn thit k trong khng gian kn. Thit k c chia lm 2 giai on:
+ Thit k s b gii php v hnh hc v quang hc c th c.
+ Kim tra cc ri theo yu cu v mc ch s dng, tc l kim tra
tin nghi ca thit b.
Qu trnh thit k chiu sng theo 8 bc:
1) Chn ri yu cu
C nh hng ln n cc c tnh kinh t, k thut ca chiu sng, c
chn cn c vo:
+ c im s dng v c im khng gian ni tht.
THI NGUYN 7-2013 23
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
+ Tnh cht hot ng ca ni tht: vn phng, xng v, phng
hc,...?
+ Mi trng chung.
2) Chn kiu bng n
Bng n c chn theo cc ch tiu:
+ Nhit mu: theo biu Kruithof
+ Ch s hon mu IRC.
+ Hiu sut sng v tui th bng n.
3) Chn kiu chiu sng v kiu n
Cn cn nhc k v c nh hng n c thm m. C th c 1 s kiu:
+ Kiu chiu sng trc tip thng dng cho cc nh cao, kiu ny cho
hiu sut chiu sng cao nhng tng v trn hi b ti.
+ Kiu bn trc tip cho php to mi trng chiu sng tin nghi hn
nhng hiu sut chiu sng khng cao.
+ Kiu gin tip thng p dng cho cc ni cng cng nh nh ga, i
snh,...
4) Chn cao treo n
Cn lu n treo cng cao th cng cn cng sut ln, ngun sng cng
xa th trng nhn ngang v kh nng chi lo mt tin nghi cng gim.
T s treo n
'
'
h h
h
J
+
=
thng th h2*h' nn 0 J 1/3
h
h'
5) B tr cc n v xc nh s lng n ti thiu m bo ng u ca
chiu sng
ng u ca chiu sng ph thuc cc yu t sau:
+ Khong cch gia cc n L
+ h s phn x ca tng, trn v nn
+ loi n.
ng u ca chiu sng ph thuc vo t s L/h m gi tr cc i ca n
c cho ng vi tng loi n do cc hng sn xut xung cp.
THI NGUYN 7-2013 24
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
n A B C D E+H I,J K+S T
(L/h)
max
0.5 0.8 1 1.2 1.5 1.7 2.5 3
C th ly t s L/h gn ng theo bng sau
B tr nhiu dy B tr mt dy Ni chiu sng
v loi chao n Ti u Cc i Ti u Cc i
Ngoi tri, chao m 2.0 2.9 1.6 2.3
Phn xng, chao vn nng 1.5 2.2 1.5 1.7
Vn phng, ging ng 1.3 1.5 1.2 1.5
m bo ng u nh sng ti mi im, khong cch t cc ng bin
phi tho mn iu kin
2 3
d d
L
q
L
v
2 3
n n
L
q
L
L
d
, L
n
l khong cch gia cc n theo chiu dc v ngang
a
b
q
p
L
n
L
d
S lng n ti thiu m bo cho chiu sng ng u l N
min
6) Xc nh tng quang thng ca cc n chiu sng
ld
dt yc
k
k S E
F
*
* *
E
yc
: ri yu cu lx
S: din tch b mt chiu sng m
2
: hiu sut ca n (trong khong 0.5-0.7)
k
dt
h s d tr (1.2-1.3)
k
ld
h s li dng quang thng ca n
THI NGUYN 7-2013 25
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
c im
c im
Trng, thch cao 0.8 Gch , rc r 0.3
Mu sng, nht 0.7 Mu ti 0.1
Vng, lc, xi mng 0.5
H s li dng quang thng ca n ph thuc h s khng gian k
kg
, cc h s
phn x ca tng, trn v nn (bng 2 ph lc [1])
) (
*
b a h
b a
k
kg
+
= a,b,h l cc kch thc ni trn
7) Xc nh s lng n cn thit
d
F
F
N
= F
d
l quang thng ca n
+ Nu N tm c > s lng n ti thiu th chnh l s lng n
tnh ton.
+ Nu N<N
min
th phi dng s lng n ti thiu lm s lng tnh
ton.
+ Lc cn chn li loi n c quang thng thch hp
min
N
F
F
d
=
8) Kim tra ri ti cc im chiu sng
ri thc t trn b mt chiu sng c xc nh theo biu thc
dt
ld d
k b a
k N E
E
* *
* * *
=
V d v bi tp tnh ton thng gi, chiu sng: trang 44-48 [1]
1- Tnh ton thng gi t nhin cho mt phn
xng c din tch a x b l 12m x 20m. h=4.8,
H= 6 m bi s trao i khng kh K= 7 ln/gi
P
2
h
1
h
h
2
H
Gii:
Xc nh khi lng khng kh cn lu thng:
L=K*V=K*a*b*H=7*12*20*6=10080m
3
p sut ton phn:
P
tp
= h*g*(
ng
-
tb
)
g: gia tc ri t do
THI NGUYN 7-2013 26
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
ng
,
tb
: mt khng kh bn ngoi v mt khng kh trung bnh trong nh
(kg/m
3
)
P
tp
=4.8*9.8*(1.2-1.1)=5.16
chnh lch p sut ng vi tm ca s di
P
1
= 0.3*P
tp
= 0.3*5.16=1.548 Pa
chnh lch p sut ng vi tm ca s
P
2
= P
tp
- P
1
= 5.16-1.548 =3.612Pa
Vn tc khng kh cc ca tng ng c xc nh theo biu thc
2 . 1
548 . 1 * 2 * 2
2
1
=
=
vao
P
v
= 1.606 m/s
1 . 1
612 . 3 * 2 * 2
2
2
=
=
ra
P
v
= 2.563 m/s
Din tch cc ca thong di v trn tng ng l:
2
1
716 . 8
606 . 1 * 2 . 0 * 3600
10080
* * 3600
m
v
L
F
d
= = =
: h s ph thuc cu trc ca (c gi tr 0.15-0.65)
2
2
463 . 5
563 . 2 * 2 . 0 * 3600
10080
* * 3600
m
v
L
F
tr
= = =
2- Thit k chiu sng cho mt c s sn xut c kch thc a x b x H l 12x9x4
(m
3
). Coi trn c mu trng, tng mu vng, ri yu cu 250 lx.
Gii:
Theo biu Kruifthof ng vi sng 250lx nhit mu cn thit l
3000
0
K s cho mi trng sng tin nghi, vy chng ta chn n hunh
quang F36W-C-W-DT8 vi quang thng F=2850 lm - lumen (bng 1 ph lc
[1]). (S dng cc thng s k thut ca cc loi n m nh sn xut cung
cp). Chn loi n 3 bng ngm trong trn c hiu sut =0.6.
Xc nh chiu cao treo n gi thit chiu cao ca mt bng lm vic
h
lv
=0.8 m, :
h=H-h
b
=4-0.8=3.2m
Chn t s L/h = 1.3
Khong cch gia cc n L=1.3*3.2=4.16m chn L = 4 m
Ta b tr 3 hng n theo chiu dc v 3 hng theo chiu ngang. Khong cch
theo chiu ngang l L
n
=4m v theo chiu dc L
d
= 3m
Kim tra cc iu kin
2 3
d d
L
q
L
v
2 3
n n
L
q
L
thay s vo:
2
3
5 . 1
3
3
v
2
4
2
3
4
THI NGUYN 7-2013 27
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
9
12
2
1.5
Vy vi s lng n ti thiu s l:
N
min
=9 s m bo yu cu v sng ng u ca n chiu sng
H s khng gian
61 . 1
) 9 12 ( 2 . 3
9 * 12
) (
*
=
+
=
+
=
b a h
b a
k
kg
Cn c vo c im ca ni tht chiu sng c th coi h s phn x ca trn,
tng v sn tng ng l 70:50:30 . Tra bng 2 ph lc ng vi cc h s phn
x nu v h s khng gian 1.61 ta tm c h s li dng k
ld
=0.59. H s d
tr ly bng k
dt
=1.2
Xc nh quang thng tng: 61 . 1
59 . 0 * 6 . 0
2 . 1 * 12 * 250
*
* *
= = =
ld
dt yc
k
k S E
F
S lng n cn thit
min
7 . 10
2850 * 3
4 . 91525
N
F
F
N
d
> = =
=
Kim tra ri thc t ng vi 9 n:
yc
dt
ld d
E lx
k b a
N N F
E < = = = 5 . 427
2 . 1 * 9 * 12
59 . 0 * 6 . 0 * 2850 * 3
* *
* * *
THI NGUYN 7-2013 28
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Chng 3. Chng ting n v chng rung
3.1. i cng.
Ting n ti ni lm vic gn y c xu hng gia tng. Ting n tc ng c hi
n sc kho con ngi, lm gim nng sut, cht lng lao ng v gin tip
lin quan n cc tai nn lao ng.
m thanh: L dng truyn sng ca cc dao ng c hc ca cc phn t trong
mi trng n hi. m thanh l dao ng iu ho m hng vi tn s xc
nh.
m lng: ph thuc vo cng m thanh xc nh bi bin dao ng
trong sng m thanh.
Phn loi theo tn s:
H m: tn s <20Hz
m thanh nghe c: 20-20000Hz
Siu m: > 20000Hz
Ting n: L tng hp cc m thanh hn n vi cc tn s v cng khc
nhau, gy cm gic kh chu v nh hng xu n sc kho con ngi. Ting
n l dao ng phc tp, c nh gi bng ph tn tc l s ph thuc ca
mc p sut m thanh vo tn s.
3.2. Tc ng ca ting n n c th ngi.
Ting n nh hng xu dn h thn kinh, d dy, cc c quan chuyn ng,
phn tch th gic, lm mt mi, thay i tn s v mch p, thay i huyt p,
gim kh nng phn x, gim kh nng ch , gim kh nng phn bit ging ni
vv...
+ Ting n 20-60dBA ( o m thanh, xc nh gn ng kt qu o
khch quan v mc cm nhn ch quan ngi ta s dng mc hiu
chnh p sut m thanh. S hiu chnh c thc hin bng cch a
vo mc m thanh mt gi tr ph thuc vo tn s m thanh L
A
. S
hiu chnh thng dng nht i vi p sut m thanh l L
A
=L- L
A
gi l mc m thanh v o bng exibel). y l ting n nn tc
ng trong ngy. Tc hi ph thuc cm nhn ch quan ca mi
ngi. Vi mc trn 40dBA c th to ra s tng ti vi h thng
thn kinh, c bit l lao ng tr c.
+ Ting n 60-80dBA: To ra p lc ph ti vi h thng thn kinh,
lm tng s mt mi, gim kh nng ch . T 65dBA tr ln huyt
p bt u tng lm tng s mt mi.
+ Ting n mc 80-110dBA gy cc tc ng c th d nhn thy
ca c th. Khi ting n tng t 70-90dBA nng sut lao ng gim
i trung bnh 20%. T 95dBA tr ln c th dn n hu hoi dn c
THI NGUYN 7-2013 29
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
quan thnh gic, gim hot ng ca h thng tiu ho v h thng
thn kinh.
+ Ting n trn mc 110dBA gy chn thng c th ngi, qu
140dBA c th gy t mng nh dn n cc dao ng c hc ca
cc c ph hu t bo thn kinh trung ng.
3.3. Gim ting n
Bn hng gii php gim ting n:
+ Gim ting n trong ngun pht sinh.
+ Bin php t chc k thut-gim thi gian tc ng ca ting n: B tr
lch ca, lch v tr ngun pht sinh ting n.
+ Cc phng tin bo v tp th, cc bin php quy hoch kin trc, cc
phng tin cu trc (v mn chn, cu kin hp th m thanh, cu kin cch
m,...).
+ Cc phng tin bo v c nhn: thit b bt tai, thit b tiu m, m bo
v,...
Da vo mc gim m cn thit trong iu kin c mt hay nhiu ngun ting n
c th tnh ton cch m bng cc tnh ton bng phng php phn tch hoc
phng php th (trang 69-73 [1]).
3.4 Gim rung ng.
3.4.1. Khi nim
Rung l dao ng c hc trong cht rn. Dng ti gin l dao ng iu ho.
rung c nh gi bi tn s (Hz) hoc chu k dao ng T(s) v 1 trong 3 tham
s:
+ Bin rung di x (m)
+ Bin tc rung v (m/s)
+ Bin gia tc rung a (m/s
2
)
Mc cm nhn rung theo nh lut Veber-Fexher (Ernst Heinrich Weber -
Nh tm l hc, gii phu ngi c 1795-1878 v Gustav Theodor Fechner
(1801 - 1887) l mt nh tm l hc ngi c)
dB
v
v
L
v
, lg 20
0
=
Vi :
v: gi tr trung bnh bnh phng ca i lng tc rung m/s
v
o
: ngng tc rung ly bng 5.10
-8
m/s
Gi tr trung bnh bnh phng ca tc rung nh hn 1.4 ln so vi bin
rung. rung ca cc c cu, my mc l nhng dao ng phc tp c th coi l
THI NGUYN 7-2013 30
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
tng ca cc dao ng iu ho. rung cng nh ting n c c trng bi
di tn.
Siu m: Nh mt loi ting n l dao ng c hc trong mi trng n
hi nhng khc vi sng m thanh ch sng siu m c bin ln, v vy n
c p dng rng ri trong k thut.
H m: Xut hin tn s di 20Hz. rung di tn thptheo phng
thc tc ng n c th ngi chia ra 2 nhm:
+ Nhm chung tc ng n c th ngi ngi hoc ng v c nh
gi trong di tn 2, 4, 8, 16, 31.5 v 63Hz.
+ Nhm cc b truyn qua tay tn s: 8, 16, 31.5, 63, 125, 250, 500 v
1000Hz.
Trong khng kh h m t b hp th nn c th truyn i xa. Cc ngun h m
trong thc t kh phong ph: my nn, ng c diezen, xe in,..mt s hin
tng t nhin ng t , bo bin l nhng ngun h m phong ph.
3.4.2. Tc ng ca rung ng dn c th con ngi
+ Rung lm gim hiu sut lm vic ca my, lm tng s hao mn cc
chi tit dn n h hng v gy s s.
+ Di tc ng ca rung tc cao xut hin cm gic au v s thay
i bnh l trong c th ngi. Rung lm au u, chng mt, ri lon tin
nh.
+ Cm gic au gy ra bi s ccng hng ca cc c quan ni tng, gy
co tht mch lm t du ngn tay.
+ Di tc ng lu di ca rung c th dn n ng kinh.
+ Ni chung tc ng ca rung n c th ngi lun ko theo cm gic
kh chu, bc nhc xng tay, s co git, chut rt. Rung ng dn n
s co tht cc mch sn ngn tay. Rung lm gim kh nng cm nhn
ca da, lm "cng" cc si c, lm sai lch thnh phn mui trong cc
khp xng, nh hng gia tng ma lnh.
+ S tc ng ng thi ca cc nhn t ting n v rung ng gy nh
hng ln hn n sc kho con ngi.
3.4.3. Tiu chun v sinh rung
Vic nh gi rung theo tiu chun v sinh da vo cc tham s trung bnh
bnh phng gi tr tc rung V hoc gia tc rung i vi rung ng cc b
cc di tn khc nhau, vi rung ng ton phn: trong di tn hoc 3 di tn.
Vi rung ng cc b v rung ng ton phn: Gi tr cho php ca tc rung
T
v v
t
480
480
=
trong :
v
480
: gi tr cho php ca tc rung vi thi gian tc ng 480 pht (m/s)
THI NGUYN 7-2013 31
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
T: thi gian tc ng thc t
Gi tr cc i v
max
i vi rung cc b khng c vt qu gi tr xc nh ng
vi thi gian tc ng T=30 pht ; vi rung ton phn T=10 pht.
3.4.4. Phng php gim rung
+ Gim rung cc ngun: thc hin trong qu trnh thit k, ch to, lp
t
+ Cc bin php t chc k thut gim thi gian tc ng ca rung
bng bin php iu khin t xa gim thi gian lm vic trong ngy, gii
lao gia gi,...
+ S dng cc phng tin bo v tp th
+ S dng cc phng tin bo v c nhn: S dng thm chng rung,
ai chng rung, gng tay chng rung, giy chng rung.
+ Tc dng ca cc dng c phng h cc nhn chng li rung ng l
gim tr s bin dao ng truyn n c th khi c rung ng chung
hoc ln phn c th tip xc vi vt rung ng.
+ Giy vi chng rung: c ming m lt bng cao su trong c gn 6
l xo. Chiu dy ming m 30mm, cng ca l xo phn gt
13kg/cm, phn 10.5kg/cm. Khi tn s rung ng t 20-50Hz vi bin
tng ng t 0.4-0.1mm th tt rung ca loi giy ny t khong
80%.
+ Gng tay chng rung: c s dng khi dng cc dng c cm tay rung
ng hoc m rung b mt. Yu cu ch yu l hn ch tc dng rung
ng ch tp trung vo tay. S dng gng tay c lp lt lng bn tay
bng cao su xp dy s lm gim bin rung ng vi tn s 50Hz t 3-
4 ln. Dng gng tay chng rung c lt cao su n hi gim s truyn
ng rung ng i 10 ln.
THI NGUYN 7-2013 32
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Chng 4. Chng nh hng ca trng in t
4.1. i cng
+ Trng in t l mt dng tn ti c bit ca vt cht, c trng bi tp
hp cc tnh cht in v t. Cc tham s c bn biu th c tnh ca trng
in t l tn s, chiu di sng v tc lan truyn.
+ Trong thi k pht trin ca khoa hc k thut hin nay con ngi phi hng
chu bc x in t n 100 triu ln so vi nhng thi k s khai [pg 83-1].
+ Qu trnh phn b trng in t mang tnh cht sng, ti mi im trong
khng gian xy ra s dao ng iu ho ca cng in trng E (V/m) v
cng t trng H (A/m). Vc t ca cc thnh phn E v H vung gc vi
nhau.
E=Z*H
Z: tr sng trong mi trng khng kh Z c gi tr 377
f
v
= m
v: tc lan truyn sng in t trong khng kh v = 3108m/s
f: tn s.
Trong vng ca ngun trng in t phn bit vng cm ng (gn) v vng
sng (xa). Vng cm ng nm trong khong cch R</6, cn vng sng
khong /6,
Trng in t s hu mt nng lng xc nh v c c trng bi cng
in trng v cng t trng.
4.2. nh hng ca trng in t n c th ngi
Trng in t nh hng n cc tuyn hooc mn, h thng min dch.
Cc ngun trng in t nhn to c loi:
+ Pht x in t tn s thp: t h thng truyn ti, bin i in nng (0-
3kHz); t cc thit b giao thng chy in (0-1000GHz); t cc dng in tn s
cng nghip. Cc thit b cao p trn 330kV pht ra mi trng xung quanh mt
trng in t mnh nh hng n sc kho con ngi.
+ Pht x in t tn s cao:
4.3. Bo v chng tc ng ca trng in t
4.3.1. Tc ng ca trng in t vi c th con ngi
+ Tc ng sinh hc ca trng in t ln c th
+ Tc ng nhit
+ Tc ng gy ri lon h thn kinh
+ Tc ng gy ri lon h thng tun hon
+ Tc ng tnh in
THI NGUYN 7-2013 33
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
+ Cc tc ng khc
4.3.1. Tiu chun ho iu kin lao ng trong trng in t
+ Pht xut nng lng ca trng tnh in c gi tr gii hn cho php l
A
max
=3600kV/m
2
.
+ Cng cho php cc i ca trng tnh in l E
statcp
=60kV/m.
+ Cc cng vic tin hnh trong in trng c cng ln hn gi tr cho
php ch c tin hnh vi cc phng tin bo v.
+ Thi gian lu tr cho php ti ni lm vic ph thuc vo cng in
trng ca thit b cao p tn s cng nghip
E, kV/m <5 5-10 10-15 15-20 20-25
Thi gian lu tr C ngy < 3 gi 90 pht 10 pht 5 pht
Gi tr gii hn cho php ca cng in trng v t trng ph thuc vo
di tn s
Di tn MHz 0.060-3 3-30 30-50 50-300
E
cp
V/m 50 20 10 5
Di tn MHz 0.060-1.5 30-50
H
cp
A/m 5 0.3
4.3.2. nh gi an ton trong trng in t
+ nh gi tc ng ca trng tnh in
+ nh gi mc tc ng ca trng in t vi cc tn s khc nhau
Trng in t tn s cng nghip.
Trng in t di tn 30-300GHz
Tc ng ca trng in t xung
Tng ng vi mi trng hp c tnh ton thi gian lu tr cho php, mc
cng in trng gii hn cho php, mt cng sut gii hn cc trang 90-
98 [1].
4.3.3. Cc bin php an ton
Cc bin php
+ Bin php t chc
Khoanh vng tc ng ca trng in t bng bin bo
Gim bc x in t ca ngun (gim cng sut my pht cao tn)
Chn ch lm vic hp l ca thit b. tun th cc quy tc an ton.
Phn b v tr lm vic v hnh trnh chuyn ng sao cho m bo
khong cch an ton n ngun trng in t.
Sa cha thit b b hng ngoi vng nh hng ca cc ngun khc,
ti cc ngun khc.
THI NGUYN 7-2013 34
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Son tho quy trnh lm vic an ton trong trng in t xung.
+ Bin php cng ngh, k thut
p dng cng ngh iu khin t xa.
Ni t cc cu kin kim loi khng mang in.
Dng cht hp th nng lng, che chn cc thit b pht x, sn tng
bng vt liu hp th phng x.
S dng cc phng tin bo v tp th v bo h c nhn nh knh
bo h, mt n m, qun o bo h, qun o lm bng vi dn in,
phn x tia radio hoc hp th sng radio. Cc b phn ca qun o
bo v phi c tip xc in vi nhau.
+ Bin php tr liu, v sinh
Tin hnh kim tra sc khe nh k mi nm 1 ln
Ch cho php ngi lao ng di 18 tui, ph n c thai, ph n ang
cho con b lm vic ti ni lm vic c tham s trng in t khng
vt qu gii hn cho php.
Kim tra iu kin lao ng theo nh k ti ni lm vic.
Kim tra sc kho ca ngi lao ng nh k pht hin kp thi
cc nh hng ca mi trng lm vic.
Cc phng tin
+ Mn chn
+ Cc phng tin bo h ph tr
+ Thi gian v khong cch an ton
+ Chng nh hng ca tia laser
THI NGUYN 7-2013 35
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Chng 5. K thut an ton in
5.1 Tc ng ca dng in vi c th ngi.
+ Thng k tai nn in
Dng
chn
thng
%
Trnh nn
nhn
%
Mi
trng
lao ng
% a im
Chn
thng
36 trnh 50
Lp t,
hiu
chnh
23 Xng 45
Bng 42 Thiu trnh 20 Sa cha 47
Cng
trng
10
in git 32
Khng lin quan
n in
30
Vic
khc
30 Ni khc 43
Nhng ngi c trnh hiu bit v in thng phi tip xc nhiu vi thit b
in nn xc sut b tai nn cao hn.
+ Tc ng ca dng in c th dn n ngng hot ng ca cc h
thng tun hon mu, h thng h hp v h thn kinh. iu
thng dn n t vong.
+ Cht sinh hc v cht lm sng: Cht sinh hc l cht thc khng cn
kh nng cu vn. Cht lm sng l qu trnh qu sng ti cht;
xut hin t thi im ngng hot ng ca tim v phi. Ngi ang
trong tnh trng cht lm sng mt ht cc du hiu ca s sng:
ngng th, tim ngng p, ng t mt dn, khng phn ng. Tuy
nhin s sng cha hon ton tt hn cn c th cu c. Thi gian
cht lm sng vi pht 4-7 pht, ca ngi ln ko di hn ca tr
em.
+ Cc nguyn nhn dn n t vong do dng in: 1 hoc c 2, 3 kh
nng sau: t vong do ngng h thng h hp, do ngng h thng tun
hon, do sc in. Sc in l s phn ng phn x thn kinh nng
ca c th khi c s kch thch mnh ca dng in dn n ri lon
cc h thng tun hon h hp v cc qu trnh trao i cht. Trng
thi sc in t vi pht n vi ngy.
+ Cc tnh hung dn n tai nn in: Tip xc trc tip, gin tip,
in cao p, in p bc,...
+ Cc loi chn thng do dng in gy ra:
Bng in: L dng chn thng nguy him trm trng. Vt bng
xut hin ti v tr ca c th tip xc vi phn kim loi dn in
THI NGUYN 7-2013 36
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
hoc h quang in. Vt thng bng in kh cha hn so vi
cc vt bng nhit khc.
Bng m kim: Th hin trn vt bng cc cc phn t kim loi cc
nh, b nng chy di tc ng ca h quang in. Nn nhn rt
kh chu v s cng da do c s hin din ca vt l v chu au
n t vt bng do kim loi nng chy gy ra. Hin tng bng
m kim chim 10% trong s cc nn nhn.
Chn thng c hc: xut hin do kt qu ca s co rt c mt
cch t ngt v mnh lit di tc ng ca dng in chy qua
c th ngi. Kt qu dn n s t da t mch mu, m thn
kinh, tro hoc gy xng.
La in: Hin tng vim mng mt do tc ng ca tia t ngoi
mnh gy nn s bin i ho hc ca cc t bo, hin tng pht
x tia t ngoi xut hin khi tip xc vi h quang in m khng
c bo v.
Du in: S xut hin vt nu hay vng nht hnh trn hay van
lm su gia i khi dng try da, dp thng, mn cm, xut
huyt da, chai da. Du in khng nguy him chim khong 20%
nn nhn v in.
+ S tc ng ban u ca dng in n c th ph thuc:
Loi dng in
Tn s dng in
Cng dng in
nh hng ca cng dng in xoay chiu i qua c th ngi
1A
75mA
30mA
10mA
0.5mA
Tim ngng p
Ngng co c tim
Ngng t lit h thng h h
p
Ngng co c bt kh hi
Ngng cm gic nh
130mA
Khng xc nh
2mA
Ngng ri lon nhp tim
Ngng co c bt kh hi
Ngng cm nhn
THI NGUYN 7-2013 37
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Thi gian tc ng ca dng in
Thi gian tc ng cng di cng nguy him.
in tr c th ngi
in tr da (tay)
in tr ni tng
c th
in tr da (chn)
in p tip xc
T l tn thng khng ph thuc tuyn tnh vo gi tr in p. in p an
ton 12V-24V. Tuy nhin c th ni khng tn ti 1 in p an ton tuyt i.
ng i ca dng in
Trn ng i ca dng in m c cc c quan quan trng nh tim, phi,
no,... th s nguy him s cng ln v chng chu tc ng trc tip ca dng
in.
Trng thi sc kho v tm l
Ngi kho mnh s chu nh hng cu dng in t hn ngi m yu
dnsc kho, trng thi tm l cng c nh hng n in tr ca ngi.
Trnh hc vn
Ngi c kin thc v in, an ton in s thng chu hu qu t hn so vi
ngi khng c kin thc v khng am hiu do km bnh tnh, x l khng
chnh xc ng n nh ngi c kin thc.
+ Cp cu nn nhn b in git:
T l nn nhn c cu sng ph thuc rt nhiu vo thi gian s cu theo s
liu thng k
Thi gian (pht) 1 2 3 4 5 6
T l cu sng % 98 90 70 50 25 10
+ Gii phng khi ngun in
o Gii phng khi ngun h p: Tn dng cc vt cch in
cch ly in p nh g kh, sch bo kh, ti nilon, vi kh,...
ngn cch vi ngi b nn tch h ra khi ngun, tt cu dao
chung.
THI NGUYN 7-2013 38
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
o Vi mng in cao p: Nht thit phi c cc dng c chuyn dng
hoc lm ngn mch tt ngun.
+ Gi bc s, xe cp cu
+ S cu
o Nu nn nhn cha mt tri gic tim cn p, cn th. nn nhn
nm yn tnh, ni rng qun o, cho ngi amoniac.
o Nu nn nhn bt tnh nhn s, tim ngng p, ton thn co git:
a n ch thong mt, ni lng qun o, moi ming xem c
vng? kt hp h hi thi ngt, n lng ngc cho n khi nhn
vin y t n. Ch c nhn vin y t mi c th khng nh nn nhn
cn sng khng.
+ H hp nhn to
5.2 Phn tch an ton trong cc mng in.
+ Phn tch an ton in l xc nh v nh gi dng in chy qua c th
ngi khi h tip xc vi cc phn t mang in.
+ Tt c cc trng hp thng tn v in l do dng in chy qua c th
ngi gy nn.
+ in p gia hai im ca mng in m nn nhn ng thi chm phi gi l
in p tip xc. Mc nguy him ca s tip xc ny ph thuc vo rt
nhiu yu t, s mch vng ni dng in chy qua c th ngi, in p
mng, mc cch in ca cc phn t mang in so vi t, s ca chnh
mng in v ch trung tnh ca n (trong thc t thng s dng cc loi
mng in 1 pha 1 dy, 1 pha 2 dy, 3 pha 4 dy trung tnh ni t v 3 pha 3
dy trung tnh cch ly. Hai dng tip xc in:
o Tip xc trc tip:
Chm ng thi vo hai pha ca mng in
Chm ng thi 1 pha v 1 dy trung tnh
Chm vo 1 dy pha ca mng in
Chm vo 1 dy ngui ca mng in n gin.
o Tip xc gin tip:
Chm vo v thit b khi xy ra chm mass.
Ri vo vng c in p bc.
Ch trung tnh v ch ni t:
Trung tnh: (Neutral) im ni chung ca 3 cun dy my pht v my bin p
s u hnh sao. C 3 ch trung tnh:
+ Trung tnh cch ly vi t.
+ trung tnh ni t v
THI NGUYN 7-2013 39
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
+ trung tnh ni t qua in tr.
bo v an ton khi tip xc vi thit b cc phn t kim loi binhg thng
khng mang in c ni t gi l ni t bo v. Cc phn t kim loi bnh
thng khng mang in cng c th c ni dy trung tnh tng cng s
bo v. Theo tiu chun quc t IEC 364-3/VE 0100 c cc dng s ni dy
trung tnh v ni t nh sau:
Ch ni trung tnh v ni t Gii thch k hiu
S TN
Theo s ny im trung tnh c
ni t, v thit b c ni vi dy
trung tnh.
T: Terrene Ni t trc tip
N: Neutral Ni v thit b vi dy
khng trong h trung tnh ni t
PE: Protect Earth Dy ni t bo v
L
1
L
2
L
3
: cc dy pha
S TT
Theo s TTc im trung tnh v v
thit b u c ni t, cc h thng
ni t c lp vi nhau.
T th nht: Ni im trung tnh ca
ngun
T th 2: Ni v thit b vi h thng
ni t c lp vi h thng ni t ca
ngun
S IT
I: Isolation: trung tnh c cch ly vi
t hoc ni t qua in tr
T: Ni v thit b vi t c lp vi h
thng ni t ca ngun.
1-Dy ni t 2-V thit b 3-in tr.
THI NGUYN 7-2013 40
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
S 4 dy trung tnh ni t c u th kinh t hn so vi s 3 dy v cho
php s dng c hai loi in p dy v in p pha. S 4 dy c th cung
cp cho cc thit b ng lc v thit b chiu sng.
S 3 dy ch c th cung cp cho cc thit b ng lc v cc thit b chiu
sng ch yu ch cung cp bi in p pha.
Vi s IT: Khi xy ra s c chm mass th nht th gi tr dng in qua v
thit b rt nh v mch in vn c th lm vic bnh trng trong mt khong
thi gian nht nh, nu c chm vo v my th cng khng nguy him ng k
v gi tr in p tip xc nh (tr trng hp nu in dung ca ng dy ln).
Nhng khi in p hai pha khng b s c tng ln cn 3 (1.7) ln tc l
chuyn thnh in p dy. iu ny i hi phi tng vn u t v cch in
ca mng in trung tnh cch ly phi c tnh vi in p dy. Khi c s c
chm mass th s dn n s nguy him thc s. Do phi nhanh chng khc
phc s c th nht khng cho trng hp th hai xy ra.
Vi s TN v TT: Khi xy ra s c chm mass, in p tip xc t gi tr
rt ln nn rt nguy him. bo v an ton thit b cn phi c ct ra khi
ngun.
SO SNH:
ch s c mng in c trung tnh ni t t nguy him hn so vi mng
in c trung tnh cch ly v in p ca cc pha lnh khng tng nhiu nh
trng hp mng in trung tnh cch ly. Nhc im ca mng trung tnh cch
ly l kh nng nguy him do dng in dung khi chiu di ng dy ln trong
khi nguy him ny i vi mng trung tnh ni t th khng c.
mng trung tnh ni t c trang b bo v ni dy trung tnh, khi c ngn
mch chm mass, thit b s b ct khi ngun. Do nh hng ca dng ngn
mch ln nguy c gy chy v qu nhit ln, lm nh hng ng k n tnh
trng ca cch in. Nu vic la chn dng in ct khng hp l c th dn
n nguy him do ho hon.
Mng in trung tnh cch ly c p dng khi c s cung cp in n nh theo
thi gian nu c kh nng p ng c mc cch in cao chiu di ng
dy khng ln nguy c tip xc mt pha cao.
Mng in trung tnh ni t p dng khi c kh khn trong vic m bo mc
cch in cao do m, mi trng c hi mng in c chiu di ln, mng
in s dng cho hai cp in p pha v in p dy.
THI NGUYN 7-2013 41
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
So snh cc s ni t v trung tnh
Ch
tiu
TN TT IT
S
ni
Trung tnh ngun c
ni t, v thit b ni
vi dy 0.
C im trung tnh
ngun v v thit b
u ni t
im trung tnh ca
ngun cch ly hoc ni
t qua in tr, v
thit b ni t
Nguyn
l
in p tip xc s
c hn ch bi in
tr nh ca h thng
ni t nn m bo an
ton khi c s tip xc
Dng in s c
chy trong mch
vng gm ni t
ngun v ni t
thit b bo v.
ln s c chm mas
u tin in p tip
xc khng gy nguy
him. Khi c s c th
2 dng in c gi tr
ln v bo v c
thc hin nh vi s
TN
iu
kin
Dng s c ln hn
dng khi ng ca
bo v ng vi thi
gian ct tiu chun
I
k
>I
a
U
tx
<U
cp
V ca tt c cc
thit b bo v bi
mt RCD cn c
ni t vi cng mt
h thng
U
tx
: U tip xc
U
cp
: U cho php
u
im
Khi c ngn mch
chm mass ngun s
ngt
Ct ngay ln s c
u tin
Khng cn c nhn
vin trnh cao
M rng v pht
trin thit b d dng
L tng vi in
tr ni t xu
Cp in n nh
ch s c ln u
t nguy him hn
Nhc
im
Dng ngn mch ln
Cn tnh ton v hiu
chnh chnh xc h
thng ni t
Khi pht trin cn tnh
ton li
Cung cp in
khng lin tc
Cn phi i km
thit b t ng ct
bo v tn km
in p pha lnh tng
cao, yu cu cch in
ln
C nguy him do dng
in dung
Cn c chuyn gia x
l s c nhanh chng
THI NGUYN 7-2013 42
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Cn c thit b gim
st cch in thng
xuyn
Phm
vi p
dng
p dng nhng ni
kh khn v cch in,
tng chiu di ng
dy mng in ln, s
dng 2 cp in p
Mng in sinh hot
h p
nhng ni cn cung
cp in n nh, mng
in c tng chiu di
ng dy khng ln,
nguy c tip xc 1 pha
cao.
Tip xc trc tip
Tip xc gin tip
Chm mt cc
Chm hai cc
Dy ngui Dy pha
M
n
g
h
a
i
d
y
M
n
g
4
d
y
C
h
I
T
C
h
T
N
v
T
T
S c hng cch
in th nht
S c hng cch
in th hai
Ch IT Ch TT v TN
Khng nguy
him lm
Nguy him
Kh nguy him
Tt c cc ch
TT, TN, IT
Phn tch an ton ca mng in
CC TRNG HP TIP XC
Chm 2 cc ca mng in xoay chiu 3 pha
Chm vo 2 dy pha
Chm vo 1 dy pha v 1 dy trung tnh
Chm 1 dy pha ca mng xoay chiu trung tnh ni t
Chm 1 dy pha ca mng xoay chiu 3 pha trung tnh cch ly
Ch bnh thng, b qua in dung
Ch bnh thng, c tnh n in dung
Ch s c.
THI NGUYN 7-2013 43
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Chm 1 dy ca mng in 2 dy c trung tnh cch ly
Trong mng in ny tuy ng dy c cch in vi t nhng lun tn ti 1
dng in r t ng dy xung t qua in tr cch in R
1
v R
2
.
Gi s R
1
= R
2
= R
cd
.
Chm vo dy ngui ca mng in 2 dy c trung tnh ni t
Mng in c in dung ln
Mng in ny thng l loi mng in cao p hoc ng dy cp. cc
mng ny mc d c ct ngun nhng s c mt ca in dung to nn
in p d, khi chm vo dy dn vn c th nguy him.
Gi s in dung gia cc dy dn vi t l nh nhau: C
11
=C
22
.
Dng in chy qua c th ngi khi chm vo 1 cc dy dn mi ct ngun l
) 2 (
1
0 11 12
2
C C R
ng
ng
ng
e
R
U
I
+
=
Dng in chy qua ngi khi chm vo hai cc l
12
1
0
C R
ng
ng
ng
e
R
U
I
=
trong :
U
0
l in p tn d sau khi ct ngun
C
12
in dung gia cc dy dn.
S NGUY HIM CA TIP XC GIN TIP
Trong s TT
Rc = 5
Rb =
40
Ra =
20
Gi tr dng in khi c ngn mch chm mass 1 pha
THI NGUYN 7-2013 44
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
tx d dn
ph
d
R R R
U
I
+ +
= (A)
trong :
U
ph
l in p pha V
R
dn
l in tr ca h thng ni t ngun
R
d
in tr ca h thng ni t bo v ca thit b
R
tx
in tr tip xc ti ni xy ra ngn mch
Vi trng hp tip xc trc tip R
tx
= 0.
in p tip xc
U
tx
= I
d
*R
d
V d: R
dn
= 10 R
d
= 30 R
tx
= 5
Gi tr dng in chy trong t khi c s c chm mass s l
A
R R R
U
I
tx d dn
ph
d
98 . 4
5 30 10
220
=
+ +
=
+ +
=
Gi tr in p tip xc
U
tx
= I
d
*R
d
= 4.98*30=146.67V
Trong s TN
Trong s ny tt c cc b phn v, b my c ni t qua dy trung tnh
(neutral). Trong tt c cc s ca h thng TN khi cch in b hng s dn
n s c ngn mch gia dy pha v dy trung tnh, dng ngn mch c th t
gi tr ln dn n tc ng ca rle dng in cc i nhng cng c th dn
THI NGUYN 7-2013 45
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
n s xut hin in p tip xc ti im cch in b hng, vt qu 50% gi
tr in p gia dy pha v dy trung tnh trong thi gian ngn.
Trong thc t, h thng tip a chung thng c t sau mi khong chiu
di ca dy bo v (PE hoc PEN) ca mch, cn cc thit b dg in thng c
yu cu t tip a ngay trn u vo.
cc thit b ln thng t thm cc tip a ph, phn b trn ton lnh th,
sao cho c th gim n mc ti a in p tip xc. cc nh cao tng ni bo
v c thc hin i vi mi tng.
Trong s IT
Trong s ny im trung tnh ca ngun c cch in vi t hoc ni t
qua in tr ln. Tt c cc v, b myca thit b c ni vi h thng tip a
bo v. Vi s ny s ngn mch chm mass mt pha thng khng gy nguy
him nhng khi c thm s c ngn mch chm mass th hai th s vic s tr
nn ti t hn.
S c ngn mch chm mass 1 pha th nht
trng hp mng in lm vic bnh thng dng in dung (dng r) chy
xung t c xc nh theo biu thc
f d
ph
d
Z R
U
I
+
=
Z
f
in tr cch in gia pha vi t xc nh theo biu thc
C C f C
Z
f
* 942
1
* * 2 * 3
1
* * 3
1
= = =
C l in dung gia dy pha vi t tnh bng fara (F)
Do gi tr in tr ni t R
d
rt nh so vi in tr cch in Z
f
nn c th coi
THI NGUYN 7-2013 46
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
f
ph
d
Z
U
I
Khi xy ra s c chm mass 1 pha do in p ca cc pha lnh tng ln 3 ln
nn dng in cng tng ng tng ln 3 ln .
I'
d
= 3 *I
d
gi tr in p tip xc khi chm vo v thit b
U
tx
= I'
d
* R
d
R
d
in tr ca h thng ni t bo v ca thit b.
C th thy do gi tr ca dng ngn mch chm t nh nn gi tr ca in p
tip xc hu nh khng gy nguy him g. Tuy nhin trong nhng trng hp
ny vn phi thng xuyn gim st mc cch in v phi a tn hiu cnh
bo bng ci hoc n nhy ng thi nhanh chng khc phc s c.
Nh vy khi c s c ngn mch th nht mng in khng b ct, s cung cp
in vn din ra lin tc. chnh l u th ca loi s c trung tnh cch ly.
S c ngn mch chm t th 2
Khi xy ra s c chm t th hai th dng in ngn mch chm mass s tr
thnh dng ngn mch gia cc pha nn c gi tr ln dn n tc ng ca
rle dng in cc i ct mch bng my hoc cu chy.
S NGUY HIM CA IN P BC
Khi c dng in chy trong t, trong vng lnh th c bn knh khong 20 m
s hnh thnh 1 in th c th gy nguy him cht ngi
r
I
d
2
=
trong I
d
dng in chy trong t (A)
THI NGUYN 7-2013 47
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
-in tr sut ca t tc l in tr ca 1m
3
t ph thuc vo loi t .m
r-khong cch t u dy tip xc vi t n im xt.
in p bc l hiu in th gia hai im cch nhau 1 khong 0.7 n 0.8 cm
bng 1 bc chn trn mt t trong vng c dng in ngn mch chy xung
t trong phm vi bn knh di 20m do cch in b chc thng hoc khi dy
dn b t ri xung. Gi tr in p bc ln nht khi nn nhn i st ngay ch
u dy tip xc vi t v gim dn theo xa.
Ga tr in p bc c xc nh
2 1
2 1
2 2 r
I
r
I
U
d d
b
= =
2
in th ti im cch u dy tip xc mt khong r
1
v r
2
2 1
1 2
2
) (
r r
r r I
U
d
b
=
dng in chy qua ngi
g ng
b
ng
R R
U
I
2 +
= ; R
g
l in tr giy
Di tc dng ca in p bc, nn nhn c th b co c chn, ng v mch
vng in c th chy qua ngi, gy nguy him cho tnh mng. thot khi
tt nht l nhy l c hoc di chuyn vi bc ngn nht c th.
5.3 Bo v chng tip xc in.
+ Khong cch tip cn ti thiu: l khong cch ti thiu m bo an ton khi
c s tip cn n vt dn trn mang in.
+ Khong cch gii hn t phn t mang in n cc vt xung quanh: c
xc nh ph thuc vo cp in p
U
n
kV <1 1-50 50-250 >250
I
bv
m 0.3 2 3 4
Khu vc lm vic l khu vc m nhn vin thao tc vn hnh, thao din vi cc
dng c, thit b v vt liu m h c trang b. Khu vc ny phi c gii
hn bi cc cc tiu v ch cho php nhng ngi c giao nhim v c mt
thc hin cc cng vic cn thit.
Cc tiu: L vt liu dng gii hn vng lm vic, i khi c s
h tr ca cc vt th khc nh l c ui nheo, li,...
Barrie: Vt chn c thit k ngn nga s tip cn hoc tip
xc vi vt dn cng c th c dng gii hn vng lm vic.
Hp bo v: Thit b c to bi v cch in bao quanh cc phn
t mang in p, p dng trong trng hp mi trng nguy him.
THI NGUYN 7-2013 48
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Nhm K hiu S dng
0
Thit b c cch in lm vic, khng c cc phn t ni
t v khng thuc nhm II v III
I
Thit b c cch in lm vic v phn t ni t. Dy dn
ni vi ngun cung cp phi c si ni t v cc tip xc
vi t, c k hiu PE (dy vng vn xanh l cy)
II
Thit b cho php bo v chng tip xc gin tip bi cc
phn t c cch in i hoc c cch in tng cng.
III
Thit b lm vic cp in p thp, khng c mch in
ngoi cng nh mch in trong m lm vic cp in p
khc.
Phn loi cc bin php bo v trnh tai nn in git
Bo v chng in git
Nhim v ca nh ch to Nhim v ca ngi s dng
Bo v
tng hp
Bo v
ni ti
Bo v
tp th
o
to
Hng dn
s dng
Bo v
c nhn
T
ng
ct bo
Ni dy
trung
tnh
Ni t
bo v
Bo v chng tip xc trc tip
Ngun
in p
thp
Ngn
cch
bo v
Cn tr Khong
cch an
ton
Bo v chng tip xc gin tip
Bo v chng tip xc trc tip cc phn t mang in
L p dng cc bin php bo v ngi, vt nui trnh nguy him do tip xc
vi cc phn t mang in. Vic bo v c th thc hin bng nhiu bin php.
Cc bin php c bn:
To khong cch.
THI NGUYN 7-2013 49
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Ngn cn s tip xc.
Cch in tng cng.
Bo v
ph tr
Tng phn
hoc c gii
hn
in p rt thp
R le RCD c
nhy cao
Khu vc ch c
nhng ngi c
chuyn mn
Bo v chng
tip xc v tnh
My bin p cch ly
Ro ngn hoc
hp bo v
Cch in p
hoc tng cng
Bo v hon ton
S dng cc thit
b cn tr, mn
chn, np y t
Khong cch an ton
Bo v trnh
tip xc trc
tip
Khong cch an ton:
Khong cch tip cn ti thiu d l tng khong cch in p d
U
v khong
cch bo v d
bv
d=d
U
+d
bv
d
U
= 0.005U
n
m U
n
l in p nh mc ca mng in
d
bv
Nu lm trn vi mng h p th d
U
= 0 vi mng cao p d
U
=0.1m
Vi mng 1 chiu cao p di 1.5kV th d
U
= 0. Vi in p cao hn th tnh
nh vi mng xoay chiu.
Vi mng h p d
bv
= 0.3 m
vi mng cao p d
bv
= 0.5 m
THI NGUYN 7-2013 50
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Bin php cn tr: S dng kho lin ng: khi m t in mch in s t
ng ct khi ngun.
Bin php ngn cch bo v:
S dng cch in 2 lp, v cch in, t ro ngn b tr cc thit b khng
th vi ti c.
Bo v chng tip xc gin tip
Nguyn nhn gy r in to nguy c tip xc gin tip:
Thiu s chm sc thng xuyn
Khng thn trng.
Hao mn cch in, ...
ng
ph
ng
R
U
I =
Nu R
ngi
= 2k I
ng
=230/2 = 115 mA. Dng in ny l nguy him vi con
ngi.
Gii php thc hin:
Ni t tt c v thit b v to h thng cn bng in th
T ng ct ngun ca ngn thit b c th dn n nguy him do in p
tip xc,
Bo v chng tip xc khng ct ngun
S dng in p thp: Khng s dng loi t ngu
Mch in phn ly:
B tr vng cm v ro ngn.
S dng bung ng th: Cc phn trong bung c ni vi nhau khng
c chnh lch in in p gia hai im by k.
Cc phng tin an ton in:
Gng tay cch in, m bo him, ng cch in, b ch in p, tip a di
ng, cc tiu bin bo.
THI NGUYN 7-2013 51
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
5.4 Bo v ni t.
Khi nim, nh ngha:
+ H thng ni t: Tp hp cc cc tip a v dy ni t c nhim
v truyn dn dng in xung t. H thng ni t bao gm ni
t t nhin v nhn to.
+ Cc tip a: Cc bng kim loi dng trn, ng hoc thp gc di 2-
30m ng su trong t. Cc cc ny c ni vi nhau bng
phng php hn.
+ H thng ni t t nhin: H thng cc thit b, cng trnh ngm
bng kim loi c sn trong lng t nh cc cu kin b tng ct
thp, cc h thng dn bng kim loi, v cp ngm.
+ H thng ni t nhn to: Bao gm cc cc tip a bng thp hoc
ng, ni lin kt bi cc thanh ging.
Hai loi ni t:
+ Ni t lm vic: L h thng ni t m s c mt ca n l iu
kin ti cn thit cc thit b lm vic bnh thng nh ni t
im trung tnh ca my bin p, ni t cc thit b chng st vv...
+ Ni t bo v l H thng ni t vi mc ch loi tr nguy him
khi c s tip xc vi ngi v cc phn t nnh thng khng
mang in nhng c th b nhim in bt ng do nhng nguyn
nhn no . V d ni t v my, khung my, v thit b...
c im ca qu trnh phn tn dng in trong t
Mt dng in i vo t l mt dng in tnh trn mt n v din tch
ca na b mt hnh cu S
c
/2 c tnh theo biu thc
2 2
2
2
2
c
d d
c
d
r
I
D
I
S
J
J
= = = A/m
2
r
c
l bn knh tip a
1 im cch tip a 1 khong x, mt dng in s l
2
2 r
I
J
d
x
= A/m
2
Cng in trng ti im ny
E
x
=J
x
=
2
2 r
I
d
V/m
trong
I
d
dng in chy trong t A
in tr sut ca t .m
ri in p trong di t dx l:
x x x
d E d =
THI NGUYN 7-2013 52
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
in th ti im xt c dng phng trnh hypecbol
= = =
x
d
x
d
x x
r
I
x
dx I
d
2 2
2
Gi tr in th cc i trn cc tip a ng vi bn knh ca cc tip a r
c
c xc nh
r
I
d
2
max
=
Vng t cch cc tip a 20m tr ln c coi l vng in th zero c = 0
Vi OM<ON O l tm im dng in tip xc th
U
txM=
max
-
M
U
txN=
max
-
N
Nu N nm cch tm 20m th
N
= 0 v khi in p tip xc s ln nht
Nh vy:
Khi ngi cng gn v tr ni tip a th in p bc s cng cao
Ngi v tr cng gn tip a th chm vo thit b th in p tip xc s nh
hn vi v tr xa.
Vai tr ca bo v ni t
I
d
R
d
I
ng
R
ng
R
dn
R
ph
R
dn
R
d
R
ph
R
dn
R
td
R
ng
`
THI NGUYN 7-2013 53
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Khi c ngn mch chm mass s c dng in s c chy trong mch kn I
d
xc
nh theo biu thc
ph dn td
ph
d
R R R
U
I
+ +
=
trong
U
ph
l in p pha V
R
td
in tr tng ng
d ng
d ng
td
R R
R R
R
+
=
R
ng
in tr c th ngi
R
d
in tr h thng ni t bo v
R
dn
in tr h thng ni t ngun
R
ph
in tr dy pha
gi tr in p t trn c th ngi l
U
tx
= I
d
.R
td
dng in chy qua c th ngi
I
ng
=U
tx
/R
ng
Thay gi tr U
tx
vo v thc hin bin i chng ta c
d ng
d d
ng
td d
ng
R R
R I
R
R I
I
+
= =
C ngha l: dng in chy qua c th ngi ph thuc vo in tr ca h
thng ni t bo v R
d
. Trong thc t cn tnh ton sao cho R
d
c gi tr m
bo an ton cho ngi vn hnh.
Cu trc ca h thng ni t
Hai kiu ni t
+ Ni t ngoi bin v
+ Ni t bao quanh: loi ni t bao quanh trng phn b dng
in t cc cc tip a an vo nhau do in th ti im bt k
trn mt t bn trong khung tip a kh cao nhng hiu in th
gia cc im trn lnh th bn trong khung ca h thng ni t li
gim do in p tip xc s khng ln.
Gi tr in p tip xc trong trng hp ni t bao quanh nh hn so vi
trng hp ni t ngoi bin do dng in chy qua c th ngi khi tip
xc vi v b nhim in s nh hn trng hp ni t ngoi bin.
THI NGUYN 7-2013 54
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Cc thanh thp ni t c ni theo kiu mng li san bng in p gi
l ni t ng th.
Tnh ton ni t
Tnh ton ni t theo in tr ni t yu cu
Tnh ton vi t ng nht
1. Xc nh in tr yu cu ca h thng ni t
Gi tr in tr ni t phi nh cho in p tip xc khng vt qu
gii hn cho php.
d
L
yc
I
U
R =
I
d
dng in ngn mch trong t A
U
L
in p tnh ton c gi tr U
L
U
cp
U
cp
gi tr in p tip xc cho php ph thuc vo thi gian ct bo v vi
mng in p cao p U
cp
= 250V. Nu h thng ni t c xy dng chung
cho c cao p v h p th U
cp
= 125V.
Nu c s dng thit b t ng ct bo v th gi tr ca U
cp
theo bng
in p tip xc cho php ph thuc vo thi gian ct
t
c
0.3 0.2 0.007 0.004
U
cp
V 50-120 120-230 230-400 >400
Nu dng in ngn mch chy trong t c gi tr ln hn 500A th in tr ca
h thng ni t R
yc
0.5 .
R
yc
tnh ra khng c ln hn 10. Vi cc trm bin p tiu th, gi tr in
tr ni t ph thuc cng sut nh mc ca trm.
in tr ni t cho cc khu nh nm trong gii hn 4-30, ph thuc in p
cung cp. Vi mng in 380/220V R
d
10 .
2. Xc nh in tr ni t nhn to
C th s dng cc cng trnh ngm nh ng dn bng kim loi cc cu kin h
thng ct thp v cp, nn mng lm h thng ni t; tuy nhin cm dng
cc ng ng dn nhin liu lm h thng ni t.
Gi tr in tr ca cc cng trnh trn l ni t t nhin, gi tr thc ca n o
trc tip nh o tip a. Nu gi tr ny R
yc
th khng cn phi xy dng thm
h thng nhn to. Trong trng hp ngc li cn tin hnh xc nh gi tr
in tr tip a nhn to
yc tn
yc tn
nt
R R
R R
R
=
.
.
R
tn
l R t nhin
THI NGUYN 7-2013 55
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
3. Chn in cc tip a v xc nh in tr ca chng
in cc tip a lm bng thp trn, thp ng hoc thp gc, c ng su
trong t v c ni lin kt vi nhau bi cc thanh ni dt nm ngang.
in tr ca cc tip a ph thuc in tr sut ca t v chiu di ca cc.
Ch p dng cc di khi in tr sut ca t sut ca t ln.
in tr ca mt s dng cc tip a cho trong bng
in cc v c im S b tr Biu thc tnh
Cc bng thp trn
ng knh d chiu
di l chn thng ng
cch mt t h (m).
in tr sut ca t
(m).
h l
h l
d
l
l
R
dc
7
7 4
ln
2
1 2
(ln
2 +
+
+ =
Cc bng thp trn
ng knh d chiu
di l chn thng ng
u trn st mt t.
d
l
l
R
dc
4
ln
2
=
Thanh ngang dt c b
di L rng b nm cch
mt t su h (m)
bh
L
L
R
nga
5 . 1
(ln
=
Thanh ngang dt trn
ng knh d c b
di L nm cch mt
t su h (m).
)
5 . 1
(ln
dh
L
L
R
nga
=
Li ni t din tch
F
nd
= a'xb' vi tng
chiu di cc thanh
ngang
L=n
1
,a'+n
2
.b'
n
2
v n
1
l s thanh
ngang theo chiu dc
)]
20 1
1
1 (
20
1 1
[
nd
nd
luo
F h
F
L
i
R
+
+ + =
THI NGUYN 7-2013 56
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
v chiu rng.
H thng gm n tia
trn ng knh di l
m kt sao t gn mt
t.
) ln( ) 414 . 3 ln( ln ) 1 ( ) (
) ( 1
4
ln
n n n N
n N
d
L
nl
R
sao
+ =
Tm bn din tch F
(m
2
) chn thng ng
trong t.
F
R
tb
25 . 0 =
Din tch ni t F
nd
= a'xb' c xc nh trb c s mt bng ca vng c
tnh ton ni t. C th c lng gn ng theo biu thc
2
2
436 . 0
yc
nd
R
F
in tr ca thanh thp gc bn rng b cng c xc nh tng t nh thp
trn nhng thay d=0.95b.
4. Xc nh s lng in cc cn thit khi cha tnh n thanh ni
ngang.
nt
dc
R
R
n =
1
5. Xc nh in tr ca h thng ni t c tnh n in tr ca cc
thanh ni ngang
6. Xc nh s lng in cc chnh thc
7. Kim tra iu kin n nh nhit ca h thng ni t
Tnh ton ni t trong cc trng hp hai lp t khc nhau
Tnh ton ni t theo in tip xc v in p bc cho php
o in tr ni t
+ in tr ca t ph thuc vo loi t, m v nhit mi
trng.
+ N thay i theo ma. m bo an ton in tr ca h thng ni
t phi nh v n nh trong gii hn cho php.
+ m ca t n nh su nht nh do nn t h thng
ni t n mc su c th
Phng php o in tr sut ca t
o in tr sut ca t thc hin theo phng php 4 cc "phng php
Wenner". Theo phng php ny in tr sut ca t
=2aR m
THI NGUYN 7-2013 57
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
l in tr sut ca t
a: khong cch gia cc cc
R in tr hin th trn thit b o
+ Cm 4 cc thm d thng hng cch u nhau a mt. Gi tr ca a
ph thuc su th nghim.
+ Cc cc thm d khng ng su qu 1/3 khong cch gia chng.
3a
V
a/2 h=3/4a
a
a
a
o in tr ni t
C nhiu phng php. Cc phng php thng dng nh sau
o Phng php 3 cc
+ Phng php ny p dng trn c s o in p, dng in v xc nh
dn ca t.
+ Khi dng in i vo t trc ht n chy qua in tr tip xc ca h thng
ni t. Tn ti quanh mi in cc ni t 1 vng nh hng.
+ o din tr ni t cn p dng 1 in cc ph ngoi vng nh hng gi
l cc thm d.
+ Ba cc s dng trong qu trnh o l E, S v H.
+ Volt mt s dng o hiu in th gia E v S (U
ES
)
+ Ampe mt o dng in gia cc cc ni t E v H (I
EH
). in tr ni t
xc nh theo nh lut m
R
E
=U
ES
/I
EH
.
+ S phi t ngoi vng nh hng: theo kinh nghim khong cch t cc ph
S n E l 62% khong cch gia cc cc E v H. Phng php 62%.
+ Php o tin hnh ln u vi cc ph S 1 pha v ln 2 pha i din.
Nu kt qu ca 2 php o cn khc nhau th c ngha l v tr ca S cn
trong vng nh hng, cn tng khong cch v o li
THI NGUYN 7-2013 58
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Vng nh hng ca cc in cc E v H
o Phng php 2 cc
Trong trng hp khng th hoc rt kh mc cc cc tip a c 1 s thit b
cho php thc hin php o 2 cc ca in tr hoc mch vng. thc hin
cn s dng 1 cc tip a in tr nh ng dn nc chng hn. ng dn kim
loi cn c cch ring v khng c ch ni cch in.
o Phng php khng dng in cc
+ Phng php da trn c s l trong thit b vi nhiu h thng mc song
song in tr ni t ca h thng chng lun nh hn in tr ni t ca
cc h thng thnh phn m ta cn o.
+ in tr ni t ca h thng m R
1
R
2
...R
n
rt nh. Trong thc t sai s
php o ca R
x
c th b qua.
+ Ampe km th nht cp vo 1 in p, trong khi ampekm th 2 o
dng in chy qua. iu cho php o dng v p ng thi v do
tnh c in tr R
x
.
Phng php o in tr bng ampe km thng p dng vi h thng ni t
c xt dng vi nhiu thit b song song.
o in tr ni t ca thit b ang hot ng:
S dng cc thit b chuyn dng trang 200 v 201[1] o in tr ni t ca
thit b ang hot ngv in tr ca ct cao th, ca trm bin p.
Gim in tr ca h thng ni t
+ S dng cc tip a tng cng: Dng cc cc c m ng, thnh
phn thp hm lng cac bon thp. ng su n hng chc mt
+ S dng dung dch ho cht: dng bt MEG (More Effective
Grounding) gm than ch xi mng pooc lng v 1 s ho cht khc.
THI NGUYN 7-2013 59
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Thc hin: Ri trc tip bt MEG trong khu vc ca h thng tip
a hoc pha nc sch ti. Gii php dng MEG c bit hiu qu
vi cc vng si , vng ni cao.
Cc bi tp tnh ton ni t t trang 203 n 212 ti liu [1]
5.5 Bo v ni dy trung tnh v ni t lp li.
Mt trong cc gii php bo v c hiu qu l ni dy trung tnh hay cn gi l
ni khng. Nu ch s dng ni t lm phng tin bo v duy nht th s rt
nguy him v khi c ngn mch chm mass dng in s chy qua mch vng
ca in ni t ngun v in tr ni t bo v ca thit b c gi tr khng ln
khng th lm cc thit b ct bo v tc ng do in p lu trn v thit b
c th gy nguy him khi tip xc.do
5.5.1. Vai tr ca bo v ni dy trung tnh
Bo v ni dy trung tnh l bin php ni v thit b v cc phn kim loi khng
mang in vi dy khng nhm to ra dng ngn mch 1 pha khi c s chm
mass lm thit b bo v (cu chy, aptomat) tc ng ct ngun cung cp cho
thit b do m bo an ton cho ngi s dng. Nh vy hiu qu ca bo v
ni dy trung tnh l gim thi gian tc ng ca dng in i vi c th ngi.
`
a) S ni t bo v b) S bo v ni dy trung tnh
R ra v dng I
d
khng ln v qua in tr Dng I
d
ln chp pha nu r in
hnh a) Khi c chm mass dng I
d
s l
d dn
k
d
R R
U
I
+
=
U
k
in p trn v thit b so vi t. Dng I
k
thng nh nn khng lm thit b
bo v tc ng do lun tn ti in p trn v. khc phc v thit b c
ni vi dy trung tnh, lc ny s r in ra v dn n ngn mch 1 pha vi
dng I
k
ln lm cho thit b bo v ct ngun, m bo an ton.
Nhng ni vo dy khng no?
THI NGUYN 7-2013 60
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Trong mng in c bo v ni khng (ni dy trung tnh) ngi ta phn
bit:
+ dy khng lm vic (dy N) v
+ dy khng bo v (PE)
Dy khng bo v ni v thit b vi dy trung tnh ca ngun; n ch lm nhim
v bo v
Dy khng lm vic dng cung cp in nng cho thit b. N cng c ni
vi trung tnh ca ngun nhng c th qua cu chy hoc aptomat.
Khng c dng dy khng lm vic thay cho dy khng bo v v khi cu
chy chy th v thit b c th nhim in p pha rt nguy him.
Tit din ti thiu mm
2
Dy dn
ng nhm
Dy trn 4 6
Dy bc cch in 1 2
Li cp v dy dn nhiu si
chung vi dy pha
1 2
Trn dy N c cu chy. Khi chm mass cu chy t trn v c in p pha.
Ni dy trung tnh c thc hin t mng in xoay chiu 42 V v khng qu
380V. Vi mng in 1 chiu t 110V-440V.
Dy bo v rt quan trng cn kim tra thng xuyn. Gi tr ti thiu ca tit
din
THI NGUYN 7-2013 61
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
5.5.2. iu kin thc hin bo v ni dy trung tnh
+ I
k
k
tc
I
a
k
tc
v I
a
l h s tin cy v dng khi ng ca thit b bo v
k
tc
= 3 vi cu chy v 1.25 vi aptomat
I
a
= k
B
I
n
I
n
dng nh mc ca aptomat
k
B
h s
Loi aptomat Z B C D MA
Bo v
Mch
in t
My pht
Thit b
chung
ng c
MBA
Ch c
cun in
t
k
B
2.4-3.6 3-5 5-10 10-14 12
THI NGUYN 7-2013 62
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 63
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 64
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 65
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
I
k
tnh gn ng
C
ph
K
R
U
I 8 . 0 =
R
c
tng tr mch vng dy pha, trung tnh
R
c
=R
ph
+ R
T
Fph
L
Rph =
T
T
F
L
R =
=18.8mm
2
/km vi dy ng v
=31.5mm
2
/km vi dy nhm
F
ph
v F
T
l tit din dy dn pha v dy dn trung tnh bo v.
5.5.3. Ni t lp li
Trang 215-224 [2]
THI NGUYN 7-2013 66
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 67
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 68
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 69
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 70
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
THI NGUYN 7-2013 71
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
5.6 Ct bo v,
Thit b t ng ct bo v RCD (Residual Current protect Device) l thit
b ct bo v phn ng theo dng so lch cng cc c cu bo v qu dng thuc
li bo v ph trch tai nn tip xc gin tip trong h thng in, c thc hin
bng cch t ng ct ngun cung cp.
Nguyn l hot ng ca thit b
Khi quan trng nht l my bin dng so lch lm nhim v cm bin
dng in.
B phn khi ng 2 thc hin vi rle in t nhy cm tc ng trc
tip hoc cu thnh in t.
C cu tha hnh 3 gm cc nhm tip im vi c cu truyn ng.
Cu to ca RCD:
1. My bin dng so lch
2. B phn khi ng
3. C cu chp hnh
4. Mch th
Thit b RCD: nguyn l hot ng v cu to thc
ch bnh thng khi khng c dng so lch-dng in r, dng in ph ti
chy trong dy dn xuyn qua ca s mch t ca my bin dng 1. Dy dn i
xuyn qua ca s mch t c chc nng l cun dy s cp ca my bin dng.
K hiu dng in chy v pha ph ti l I
1
v dng t pha li l I
2
th chng
ta c I
1
=I
2
.
THI NGUYN 7-2013 72
AN TON LAO NG V THIT K XNG
PHM C LONG
Khoa Cng ngh t ng ho
Cc dng in ny sinh ra trong mch cc t thng bng nhau
1
=
2
v
ngc chiu nn tng ca chng
1
+
2
= 0. Do dng in trong cun th cp
bng 0. C cu khi ng lc ny khng lm vic.
Khi c s tip xc ca c th ngi vo cc phn dn in hoc vo v
thit b tnh trang nhim in th cng vi dng r I
1
chy vo RCD cn c
dng r I
ro
(chnh l dng so lch i vi my bin dng).
S mt cn bng ca cc dng in dy pha (I
1
+ I
ro
) v dng in trong
dy trung tnh I
2
dn n s mt cn bng ca cc t thng, kt qu lm xut
hin dng so lch I