You are on page 1of 74

+∆EÚ : 16 ®……S…« 2008

∫…∆Æ˙I…EÚ
n‰˘¥…‰∂… {…∆i…
∫…®{……n˘EÚ
+…i®……Æ˙…®… ∂…®……«
|…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™……Â EÚ“ ®…… ∫…EÚ <«-{… j…EÚ…

M…÷±…W……Æ˙  J…±…‰ Ω˛…Â {… Æ˙™……Â E‰Ú +…ËÆ˙ ®…V… ±…∫… EÚ“ i…Ë™……Æ˙“ Ω˛…‰
EÚ{…c˜… {…Æ˙ Æ∆˙M… UÙ”]ı… ∫…‰ K…÷∂…Æ∆˙M… +V…§… M…÷±…EÚ…Æ˙“ Ω˛…‰
®…÷∆Ω˛ ±……±…, M…÷±……§…“ +…∆J…Â Ω˛…Â +…ËÆ˙ Ω˛…l……Â ®…Â  {…S…EÚ…Æ˙“ Ω˛…‰
=∫… Æ∆˙M… ¶…Æ˙“  {…S…EÚ…Æ˙“ EÚ…‰ ∫…V…x…“ {…Æ˙ i…EÚ EÚÆ˙ ®……Æ˙“ Ω˛…‰
x…W…“Æ˙ +EÚ§…Æ˙…§……n˘“
2
{…Æ˙J… |…Y……
36

<∫… +∆EÚ ®…Â ∫……®…… V…EÚ x™……™…


20 : EÚ ¥…i…… +…ËÆ˙
x…<« x…Ë i…EÚi……
®…n˘x… ¥……i∫™……™…x…
10 : {…Æ˙®{…Æ˙…
: EÚΩ˛…x…“ 46 14 : ®…x… EÚ“ §……i…
+Y…‰™… 18 : x…V… Æ˙™……
22 : ¥™……J™……

: ¥™…∆M™… 57
M…ÈO…“x… 24
25
:
:
 Ω˛i……‰{…n‰˘∂…
®……x…∫…-®…∆l…x…
26 : ®…Ω˛…¶……Æ˙i…
∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“
30 : {…∆S…i…∆j…
V…“{… {…Æ˙ ∫…¥……Æ˙ 34 : ÀΩ˛n÷˘∫i……x…
{…Ω˛±…‰ EÚ¥…Æ˙ {…Æ˙ °Ú…‰]ı…‰O……°Ú
< ±±…™……∆ ∫…∆V…“¥… n˘k…
42 : |…¥……∫…“ EÚ ¥…i……
: ®…÷n¬˘n˘… 4
EÚ®{……‰ÀV…M… ∫…Ω˛™……‰M…

¥……M…“∂… ∂…÷C±… 54 : |…¥……∫…“ EÚΩ˛…x…“  ¥…x…™…


b‰˜]ı…-EÚx¥…V…«x… ∫…Ω˛™……‰M…
60 : +{…x…“ §……‰±…“
=n˘⁄«  ±… {… +…ËÆ˙ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ +x…÷Æ˙…M… ∫…“`ˆ…
61 : ®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙ ®…∆ S…i…
 ±… {… ®… C™…… +xi…Æ˙ Ω˛Ë?  n˘x…‰∂…
62 : ±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ ¶……‰V…Æ˙…V…

GARBHANAL
73 63 : EÚΩ˛…¥…i…Â
: ∫…“i…… EÚ“ 65 : |…¥……∫…“ J…§…ÆÂ˙ |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… ∫…‰ =x…EÚ“ §……‰±…“-§……x…“ ®… §……i… EÚÆ˙x…‰
Æ˙∫……‰<« EÚ… ®…∆S… Ω˲ ™…Ω˛ <«-®…ËM…W…“x…. {… Æ˙V…x……Â,  ®…j…… +…ËÆ˙
68 : +…{…EÚ“ §……i… ÀΩ˛n˘“ |…‰ ®…™…… EÚ…‰ <∫…‰ °Ú…ÏÆ˙¥…b«˜ EÚÆÂ˙. ®…ËM…W…“x… E‰Ú §……Ɖ˙
®… +{…x…‰  ¥…S……Æ˙… ∫…‰ Ω˛®… W…∞¸Æ˙ Ω˛“ +¥…M…i… EÚÆ˙…™…Â.
§…‰∫…x… EÚ… §…⁄Ɖ˙ ¥……±…… ±…b¬˜b⁄˜ 73 : µ…i… B¥…∆ i™……ËΩ˛…Æ˙ atmaram26@yahoo.com

M…¶…«x……±… E‰Ú {…÷Æ˙…x…‰ +∆EÚ www.bhuparivar.net {…Æ˙ ={…±…§v… Ω˲.


3

∫…… Ω˛i™…-|…‰ ®…™…… E‰Ú  ±…B ™…Ω˛ Æ˙…‰S…EÚ J…§…Æ˙ Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˲  EÚ ÀΩ˛n˘“-∫…… Ω˛i™…-∫…fiV…x… E‰Ú x……®… {…Æ˙ <x…  n˘x…… i…®……®…
M… i… ¥… v…™……ƒ +…ËÆ˙ +…™……‰V…x… ÀΩ˛n˘“-{…]¬ı]ı“ |…n‰˘∂…… ®… ±…M……i……Æ˙ S…±… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛. x……®…… {…Æ˙ ®…i… V……<™…‰ {…Æ˙ §……Æ˙“EÚ“ ∫…‰ M……ËÆ˙
EÚÆÂ˙ i……‰ {……™…ÂM…‰  EÚ B‰∫…‰ +…™……‰V…x… S……Ω‰˛ ∫l……x…“™… Ω˛… +l…¥…… + J…±… ¶……Æ˙i…“™… ∫i…Æ˙ E‰Ú ∫…¶…“ ®… ±…M…¶…M… BEÚ∞¸{…i……
n‰˘J…x…‰ EÚ…‰  ®…±…‰M…“ --  EÚi……§…… EÚ…  ¥…®……‰S…x…, EÚ ¥…i……-{……`ˆ, +…±…‰J…-¥……S…x…, =§……> (+)M…∆¶…“Æ˙ S…S……«+… EÚ… n˘…ËÆ.
±…‰ EÚx… Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚ…‰ ∫…… Ω˛i™…-∫…fiV…x… E‰Ú  ±…B ∫…®®……x…V…x…EÚ ®……Ω˛…˱… +…ËÆ˙ +∫…±…“ |……‰i∫……Ω˛x… EËÚ∫…‰  n˘™…… V……B, <∫…
∫…¥……±… EÚ…‰ ]ı]ı…‰±…x…‰ EÚ“ x… i……‰  EÚ∫…“ EÚ…‰ °÷ÚÆ˙∫…i… Ω˲ +…ËÆ˙ x… Ω˛“ <∫… {…Æ˙ M…∆¶…“Æ˙i…… ∫…‰  ¥…S……Æ˙  n˘J……<« n‰˘i…… Ω˲. <∫… i…Æ˙Ω˛
E‰Ú +…™……‰V…x…… E‰Ú +{…x…‰ ∫…“ ®…i… ®…EÚ∫…n ΩÈ˛ +…ËÆ˙ i…÷Æi…-°÷ÚÆ˙i… EÚ“ ={…±…Œ§v…™…… E‰Ú +±……¥…… n⁄˘Æ˙M……®…“ {… Æ˙h……®…… E‰Ú §……Ɖ˙
®…Â +…™……‰V…x…EÚi……«+…Â EÚ…‰  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B.
+{…x…“ §……i…

 {…UÙ±…‰  n˘x…… BEÚ B‰∫…… Ω˛“ ∫…… Ω˛i™… EÚ… §…c˜… +…™……‰V…x… Ω÷˛+…. i…®……®… x……®…“ Ω˛ ∫i…™……‰∆ x…‰ <∫…®…  Ω˛∫∫……  ±…™……. +… J…Æ˙ ®…Â
™…Ω˛“ ∫…¥……±… =¶…Æ˙EÚÆ˙ ∫……®…x…‰ +…™……  EÚ B‰∫…‰ +…™……‰V…x…… EÚ“ ∫……l…«EÚi…… C™…… <i…x…“ ¶…Æ˙ §……EÚ“ x…Ω˛” §…S…“ Ω˲  EÚ E÷ÚUÙ
±……‰M…… EÚ…‰ °Ú“i…… EÚ…]ıx…‰ +…ËÆ˙ n˘“{… V…±……x…‰, E÷ÚUÙ x……®…… EÚ…‰ +…M…‰ +…x…‰, E÷ÚUÙ EÚ…‰ §……‰±…x…‰ +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ EÚ…‰ +{…x…“ °Ú…‰]ı…‰
+J…§……Æ˙… ®… UÙ{…¥……x…‰ EÚ… +¥…∫…Æ˙  ®…±…… -- ®…÷q˘… ™…Ω˛ x…Ω˛” Ω˲  EÚ ∫…… Ω˛i™… ∫…fiV…x…  EÚi…x……-C™…… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˲. +∫…±… §……i…
™…Ω˛ Ω˲  EÚ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙ E‰Ú |… i… +…®… {……`ˆEÚ E‰Ú x…W… Æ˙™…‰ EÚ…‰ Ω˛®… EÚΩ˛…ƒ i…EÚ §…n˘±… {……™…‰ ΩÈ˛.
<∫… i…Æ˙Ω˛ E‰Ú +…™……‰V…x…… EÚ… {… Æ˙h……®… <i…x…… EÚ®…  n˘J……™…“ n‰˘i…… Ω˲  EÚ =x…EÚ… =±±…‰J… i…EÚ x…Ω˛”  EÚ™…… V…… ∫…EÚi…….
±…M…i…… Ω˲  EÚ Ω˛®……Æ˙“ Æ˙…‰W…®…Æ˙…« EÚ“  W…∆n˘M…“ ®… ∫…… Ω˛i™… EÚ“ ={…™……‰ M…i…… +J…§……Æ˙-]‰ı±…“ ¥…V…x… EÚ“ V…∞¸Æ˙i… ∫…‰ ¶…“ EÚ®…
Æ˙Ω˛ M…™…“ Ω˲. ¥…Æ˙x…… C™…… ¥…V…Ω˛ Ω˲  EÚ ∫…… Ω˛i™… +…®… P…Æ˙… ®… +{…x…“ V…M…Ω˛ x…Ω˛” §…x…… {……™…… Ω˲. ∫…… Ω˛i™… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ +§…
¶…“ ¥…Ω˛“ {…÷Æ˙…i…x… v……Æ˙h…… EÚ…™…®… Ω˲  EÚ EÚΩ˛…x…“, EÚ ¥…i……, ={…x™……∫…  ±…J…x……-{…g¯x……  EÚ∫…“ J……∫… ¥…M…« E‰Ú ±……‰M…… EÚ… Ω˛“
EÚ…®… Ω˲. n⁄˘∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… EÚ“ +…®… {……`ˆEÚ…Â ®… ±……‰EÚ |…™…i…… EÚ… {…Ë®……x…… +…V… ¶…“ ™…Ω˛“ Ω˲  EÚ EÚ ¥…i……-EÚΩ˛…x…“
EÚ“  EÚi……§… EÚ… À|…]ı +…b«˜Æ˙ {……ƒS… ∫……Ë |… i…™……‰∆ ∫…‰ V™……n˘… x…Ω˛” Ω˛…‰i……˛. E÷ÚUÙ V……x…EÚ…Æ˙ <∫…EÚ… BEÚ EÚ…Æ˙h… ™…Ω˛ ¶…“ §…i……i…‰
ΩÈ˛  EÚ  EÚi……§… ÀΩ˛n˘“ E‰Ú +…®… {……`ˆEÚ…Â i…EÚ ∫…Ω˛V… i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰ {…Ω÷ƒ˛S… B‰∫…“ ¥™…¥…∫l…… Ω˛®… +¶…“ i…EÚ <«V……n˘ x…Ω˛” EÚÆ˙ {……B
ΩÈ˛.  EÚi……§…- ¥…i…Æ˙h… E‰Ú ¥…Ω˛“ n˘∂…EÚ…Â {…÷Æ˙…x…‰ i…Æ˙“E‰Ú S…±…x… ®… ΩÈ˛, i……‰ |…EÚ…∂…EÚ…‰∆ EÚ“ Ø˚ S…™……ƒ E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ Ω˛…‰ M…™…“ ΩÈ˛. ÀΩ˛n˘“
GARBHANAL

E‰Ú BEÚ x……®…“ |…EÚ…∂…EÚ EÚ“ §…‰¥…∫……<]ı n‰˘J…EÚÆ˙ +∆n˘…W…… ±…M……™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲  EÚ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú §……W……Æ˙ E‰Ú
 x…™…∆i……+… EÚ“  n˘±…S…∫{…“ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… ®…  EÚi…x…“ Ω˲. <∫…E‰Ú +±……¥…… §…c‰˜ |…EÚ…∂…EÚ  ∫…°«Ú S…ÃS…i… x……®…… EÚ…‰ Ω˛“
UÙ…{…x…… {…∫…∆n˘ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ J…Æ˙“n˘ E‰Ú ¶…Æ˙…‰∫…‰ +{…x…… EÚ…Æ˙…‰§……Æ˙ S…±……™…‰ Æ˙J…x…‰ EÚ“ V…÷M……c˜  ¶…c˜…i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛.
B‰∫…‰ ®… x…™…‰ Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚΩ˛…ƒ V……Bƒ +…ËÆ˙ V…¥……§… ®… |…EÚ]ı Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú `‰ˆE‰Ún˘…Æ˙… EÚ“ M… ±…™……ƒ V…Ω˛…ƒ M……Ω‰˛§…M……Ω‰˛ Ω˛Æ˙
=n˘“™…®……x… Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚ…‰ V……x…… {…c˜i…… Ω˲. EÚ…‰<«  EÚ∫…“ E‰Ú S…Æ˙h… v……‰ Æ˙Ω˛… Ω˲ i……‰ EÚ…‰<«  EÚ∫…“ E‰Ú M…÷x…M……x… M…… Æ˙Ω˛… Ω˲. <x…
∫…§…∫…‰ +±…M… ±……™…•…‰Æ˙“ +…ËÆ˙ ∫……®…÷n˘… ™…EÚ ¥……S…x……±…™… V…Ë∫…‰  ¥…S……Æ˙-®…∆S… EÚΩ˛…ƒ M…÷®… M…™…‰ EÚ…‰<« x…Ω˛” V……x…i……. ™…‰ E÷ÚUÙ
∫…¥……±… ΩÈ˛  V…x… {…Æ˙ ∫…… Ω˛i™… ∫…fiV…x… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… EÚ…‰ Ω˛“ M…∆¶…“Æ˙i…… ∫…‰  ¥…S……Æ˙ EÚÆx…… Ω˛…‰M……, ¥…Æ˙x…… EÚ…M…n˘-EڅƉ˙ EÚÆx……
∫¥……xi…:-∫…÷J……™… §…x…EÚÆ˙ Æ˙Ω˛ V……™…‰M…….
n÷˘ x…™……¥…“ +…{……v……{…“ ∫…‰ V™…… Ω˛“ l……‰c˜“ °÷ÚÆ˙∫…i…  ®…±…‰ Ω˛®…  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B -- EÚ®… ∫…‰ EÚ®… =xΩ² i……‰  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙x……
Ω˛“ S…… Ω˛B  V…xΩ² ∂…§n˘… EÚ…‰  ±…J…x…‰-{…g¯x…‰ ®… ∫…÷J…  ®…±…i…… Ω˲. ∫…fiV…x… EÚÆx…‰ ¥……±……‰∆ E‰Ú  ±…B ∫…°Ún˘Æ˙ Ω˛…∂…®…“ EÚ“ S…ÃS…i…
EÚ ¥…i…… EÚ“ ±……<x… +§… ¶…“ ®……ËV…⁄ ΩÈ˛ : ∫…§…∫…‰ J…i…Æ˙x……EÚ Ω˛…‰i…… Ω˲ ®…÷˙n…«-∂……∆ i… ∫…‰ ¶…Æ˙ V……x……, x… Ω˛…‰x…… i…c˜{… EÚ… - ∫…§…
∫…Ω˛x… EÚÆ˙ V……x……, P…Æ˙ ∫…‰  x…EÚ±…x…… EÚ…®… {…Æ˙ +…ËÆ˙ EÚ…®… ∫…‰ ±……Ë]ıEÚÆ˙ P…Æ˙ V……x……, ∫…§…∫…‰ J…i…Æ˙x……EÚ Ω˛…‰i…… Ω˲ Ω˛®……Ɖ˙
∫…{…x……‰∆ EÚ… ®…Æ˙ V……x…….
Ω˛Æ˙ §……Æ˙ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ +…{…EÚ“ |… i… GÚ™……+…‰∆ EÚ… <∆i…W……Æ˙ Æ˙Ω‰˛M…….
atmaram26@yahoo.com
4 ®…÷n¬˘n˘… ¥……M…“∂… ∂…÷C±…
+…<«.]ı“.+…<«.  n˘±±…“ ®… M… h…i… E‰Ú +v™……{…EÚ Ω˛È* ∫…… Ω˛i™…- S…xi…x… ∫…∆§…∆v…“ <x…E‰Ú E÷ÚUÙ |…±…‰J… {… j…EÚ…+… ®… |…EÚ… ∂…i… Ω˛È* BEÚ {…÷∫i…EÚ "UÙxn˘
UÙxn˘ {…Æ˙ E÷Ú∆E÷Ú®…' V……‰ "Æ˙…®… EÚ“ ∂… HÚ {…⁄V……' {…Æ˙ BEÚ ]ı“EÚ… Ω˛Ë, ®…Ω˛…i®…… M……∆v…“ +xi…Æ˙Æ˙…π]ı≈“™…  Ω˛xn˘“  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… E‰Ú  ±…B |…EÚ… ∂…i… Ω˛Ë*

=n˘⁄«  ±… {… +…ËÆ˙ n˘‰¥…x……M…Æ˙“  ±… {… ®… C™…… +xi…Æ˙ Ω˛Ë?


∫……∆∫EfiÚ i…EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë +…ËÆ˙ S…⁄∆ EÚ ¥……C™…-¥…h…«x……
EÚ“ o˘ π]ı ∫…‰ ™…‰ n˘…‰x…… BEÚ Ω˛“ Ω˛È, ®…È <∫…
=¶…™…∫……®……x™… ¶……π…… EÚ…‰  Ω˛∆n˘“-=n˘⁄« E‰Ú x……®…
∫…‰ {…÷EÚ…Æ˙i…… Ω⁄ƒ˛*
<∫… ¶……π…… EÚ… ¶……π…… ¥…ËY…… x…EÚ…Â u˘…Æ˙…  n˘™……
M…™…… ™…Ω˛ x……®… x…™…… x…Ω˛”* ∫…®¶…¥…i…: ∏…“
+∂……‰EÚ E‰Ú≥˝EÚÆ˙ x…‰ ™…Ω˛ x……®… ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…‰
 n˘™……, =xΩ˛…Âx…‰ <∫…‰  Ω˛n˘⁄« EÚΩ˛… l……* =x…EÚ…
EÚΩ˛x…… <∫… ¶……π……-™…÷M…®… E‰Ú §……Æ˙‰ ®… C™…… Ω˛Ë,
™…Ω˛ n˘‰J… ±…‰x…‰ ∫…‰ Ω˛®… =x…  ¶…z…i……+… EÚ…
E÷ÚUÙ +…¶……∫…  ®…±… ∫…E‰ÚM……  V…x…EÚ“ +…‰Æ˙
∫…∆E‰Úi… ®……j…  EÚ™…… Ω˛Ë :
™… n˘  Ω˛n˘⁄« E‰Ú §……Æ˙‰ ®… EÚ…‰<« +E‰Ú±…“ §……i…
∫{…π]ı Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛ ™…Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ E÷ÚUÙ ¶…“ ∫{…π]ı
 §…x…… Ω˛Ë BEÚ Ω˛“ n˘…‰x…… EÚ“, EÚ + §… Ω˛…‰  EÚ §…÷J…i……x… x…Ω˛” Ω˛Ë- ™……, E÷ÚUÙ EÚ®…  x…Æ˙…∂……{…Æ˙EÚ g∆¯M… ∫…‰ EÚΩ˛‰∆ i……‰,  Ω˛xn˘⁄-=n˘⁄«
=`ˆ…EÚÆ˙  J…∂i…-B-J…÷®… Ω˛®…x…‰, ¥…Ω˛…ƒ ÆJ… n˘“, ™…Ω˛…∆ Æ˙J… n˘“ EÚ“  ∫l… i… ∫…¶…“ +…™……®…… ®… +i™…∆i… V… ]ı±… Ω˛Ë- ¶……π……¥…ËY…… x…EÚ,
∫……®…… V…EÚ-∫……∆∫EfiÚ i…EÚ +…ËÆ˙ ∫…… Ω˛ i™…EÚ, EÚ…±…∫l… (B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ)
¶…“ +…ËÆ˙ n˘‰∂…∫l… (¶……ËM……‰ ±…EÚ) ¶…“*
"<∫… V… ]ı±…i……' EÚ“ i…Ω˛ ®… V……x…… ™…Ω˛…∆ +¶…“π]ı x…Ω˛”,  EÚxi…÷ V…Ω˛…∆

 Ω˛ xn˘“ +…ËÆ˙ =n˘⁄« BEÚ Ω˛“ ¶……π…… E‰Ú n˘…‰ x……®… Ω˛È ™…Ω˛ ∫…¥…«∫¥…“EfiÚi… Ω˛…‰ i…EÚ " ¶…z…i……' EÚ“ §……i… Ω˛Ë, ™…Ω˛ i……‰ ∫{…π]ı Ω˛Ë  EÚ BEÚ  ¶…z…i……

GARBHANAL
™…… x… Ω˛…‰, ∫…¥…« ¥… n˘i… +¥…∂™… Ω˛Ë* §……i… EÚ…‰ `ˆ“EÚ g∆¯M… ∫…‰ +¥…∂™… ®……ËV…⁄n˘ Ω˛Ë, =n˘⁄« "=n˘⁄«  ±… {…' ®…  ±…J…“ V……i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙  Ω˛∆n˘“
|…∫i…÷i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B ®…È BEÚ |…J…Æ˙ ™…÷¥…… ¶……π……-¥…ËY…… x…EÚ EÚ… "n˘‰¥…x……M…Æ˙“  ±… {…' ®…Â* =n˘⁄«  ±… {… +…ËÆ˙ n˘‰¥…x……M…Æ˙“  ±… {… ®…Â
EÚl…x… ∫……®…x…‰ Æ˙J…EÚÆ˙ +…M…‰ §…gx…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆* |…EÚ]ıi…: n˘…‰ +xi…Æ˙ n˘“J…i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ <xΩ˛” EÚ…‰  ¥…∂…‰π… ®…Ω˛i¥… S…S……«
™…t {… ÀΩ˛n˘“ +…ËÆ˙ =n˘⁄« n˘…‰x…… Ω˛“ {… ∂S…®…“  Ω˛xn˘“ EÚ“ BEÚ =¶…™…∫……®……x™… ®…  ®…±…i…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ™…‰ Ω˛È - (1) n˘‰¥…x……M…Æ˙“ §……™… ∫…‰ n˘… Ω˛x…‰  ±…J…“
§……‰±…“ E‰Ú ®……x…EÚ“EfiÚi… ∞¸{… Ω˛È, ™…‰ n˘…‰x…… ¶……π……B∆ ¶……Æ˙i… +…ËÆ˙ {…… EÚ∫i……x… V……i…“ Ω˛Ë V…§… EÚ =n˘⁄« n˘… Ω˛x…‰ ∫…‰ §……™… +…ËÆ˙ (2) "n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®…Â
®… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ i……ËÆ˙ {…Æ˙ +…ËÆ˙ ±……‰EÚ∫¥…“EfiÚ i… ®… n˘…‰  ¶…z… ¶……π……B∆ ®……x…“ V……i…“ V…Ë∫……  ±…J…… V……i…… Ω˛Ë ¥…Ë∫…… Ω˛“ {…g… V……i…… Ω˛Ë' V…§… EÚ =n˘⁄« ®…  ±…J…‰
Ω˛È* S…⁄∆ EÚ n˘…‰x…… ¶……π……+… ®… ¶…‰n˘ EÚ… ª……‰i… x…fiV……i…“™…, v…… ®…«EÚ +l…¥…… Ω˛÷B EÚ…‰ {…gx…‰ EÚ“ +x…‰EÚ ∫…∆¶……¥…x……B∆ Ω˛È* <∫…“ EÚ…‰ E÷ÚUÙ §…n˘±…EÚÆ˙
®…÷n¬˘n˘… 5

EÚ¶…“-EÚ¶…“ ™…Ω˛ ¶…“ EÚΩ˛… V……i…… Ω˛Ë  EÚ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ BEÚ {…⁄h…«  ±… {… EÚ…‰<« ∂…§n˘ ∂…÷r˘  ±…J…x…‰ {…gx…‰ ™…… §……‰±…x…‰ ®… +{…x…“ i……ËΩ˛“x… ∫…®…Z…i…‰ Ω˛È
Ω˛Ë, =∫…®… ∫…¶…“ v¥… x…™…… E‰Ú  ±…B  S…ºx… ={…±…§v… Ω˛È, V…§… EÚ =n˘⁄« +…ËÆ˙ |…S… ±…i… "f¯⁄∆gx……' EÚ…‰ ¶…“ +±…“ ∫…Æ˙n˘…Æ˙ V……∆°ÚÆ˙“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛
®… B‰∫…… x…Ω˛” Ω˛Ë* "f¯⁄hb˜x……'  ±…J…x…… +SUÙ… ∫…®…Z…i…‰ Ω˛È* E÷ÚUÙ  n˘x…… ∫…‰ "=n˘⁄« ¥……±…‰'
™…‰ +xi…Æ˙ B‰∫…‰ x…Ω˛”  V…x…EÚ… i…EÚx…“EÚ“ o˘ π]ı ∫…‰  ¥…∂…‰π… ®…Ω˛i¥… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ EÚ“ "EÚ ®…™……Â' EÚ“ §……i… EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ Ω˛È* =n˘⁄« +…ËÆ˙  Ω˛xn˘“ E‰Ú
Ω˛…‰* "§……™… ∫…‰ n˘… Ω˛x…‰' §…x……®… "n˘… Ω˛x…‰ ∫…‰ §……™…Â' i……‰ EÚ…‰<« ®…÷q˘… Ω˛“  ¥…¥……n˘ ®… Ω˛®…‰∂…… BEÚ Æ˙…V…x…“ i…EÚ +…ËÆ˙ |……™…: ®…V…Ω˛§…“, Æ∆˙M… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë
x…Ω˛” Ω˛Ë, ™…… ™…… EÚΩ˛ ±…  EÚ ®…÷p˘h… EÚ… ®…÷q˘… Ω˛Ë  V…∫…∫…‰ +…ËÆ˙ +§… Ω˛®……Æ˙‰ +{…x…‰ ∫…®…™… ®… |…M… i…∂…“±…i…… x…‰ E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ {…Æ˙i… <∫…
 ±…{i…x™……i…Æ˙h… EÚ… EÚ…‰<« ∫…∆§…∆v… x…Ω˛” Ω˛Ë* V…Ω˛…∆ i…EÚ "n˘‰¥…x……M…Æ˙“ {…Æ˙ S…g… n˘“ Ω˛È* i……V……i…Æ˙“x… =n˘…Ω˛Æ˙h… Ω˛Ë ∏…“ ∂…®∫…÷Æ˙«Ω˛®……x… ¢Ú…∞¸∆EÚ“ EÚ…
BEÚ {…⁄h…«  ±… {… Ω˛Ë' EÚ“ §……i… Ω˛Ë, <∫…EÚ“ ∫…i™…Ω˛“x…i…… <i…x…“ |…EÚ]ı ™…Ω˛ EÚΩ˛x…… Ω˛Ë  EÚ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ E‰Ú¥…±… •……¿h…… EÚ“  ±… {… l…“ +…ËÆ˙ °Ú±…i…:
Ω˛Ë  EÚ <∫…E‰Ú §……Æ˙‰ ®… §…Ω˛÷i… M…¥…‰π…h…… EÚ“ ™…Ω˛  x…πEÚπ…«  x…EÚ…±…x……  EÚ
+…¥…∂™…EÚi…… x…Ω˛”, V……‰ ¶……π……B∆ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ +…v…÷ x…EÚ ¶……Æ˙i…“™… ¶……π……B∆,
®… §…Æ˙…§…Æ˙  ±…J…“ V……i…“ Æ˙Ω˛“ Ω˛È =∫…®… ¶…“  ¥…∂…‰π…i…:  Ω˛∆n˘“, ∫…n˘… ∫…‰ =n˘⁄«  ±… {…
¥…Ë n˘EÚ ∫…∆∫EfiÚi… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ +¥…v…“ +…ËÆ˙ =n˘⁄« ∫…… Ω˛i™… EÚ…‰ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… ®…  ±…J…“ V……i…“ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙
¶……‰V…{…÷Æ˙“ i…EÚ E‰Ú =SS……Æ˙h…… EÚ…‰ = S…i… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®…  Ω˛∆n˘“  ±…J…x…‰ EÚ…
+ ¶…¥™… HÚ n˘‰x…‰ E‰Ú  ±…B  ¥…∂…‰π…  ±… {…§…r˘ EÚÆ˙x…‰¥……±…‰ ™…… i……‰ " Ω˛∆n˘“ +…O…Ω˛ +∆O…‰V…… E‰Ú =EÚ∫……x…‰ {…Æ˙
v¥… x… S…ºx… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… V……‰cx…‰ {…ci…‰ Ω˛È* ¥……±…‰' Æ˙Ω˛‰ Ω˛È ™…… "=n˘⁄« ¥……±…‰'*  Ω˛xn˘÷i¥…¥…… n˘™…… x…‰ |……Æ˙∆¶…  EÚ™……*
™…Ω˛ ¶…“ ∫…S… x…Ω˛”  EÚ "n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… V…Ë∫…… <∫…EÚ…‰ l……‰c…  ¥…∫i……Æ˙ ∫…‰ ∫…®…Z…x…‰
 ±…J…… V……i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ (±…¬/+ ∫… Ω˛i…) EÚΩ˛” " Ω˛ ∆ n˘ “ ¥……±…‰ ' <∫… {…Æ˙ V……‰ Æ ˙ n˘ ‰ i…‰ Æ˙ Ω˛ ‰ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… Ω˛Ë*
(V…Ë∫…‰  EÚ EÚ ¥…i…… ®…Â) EÚ®…±… ¶…“* <∫… Ω˛È  EÚ =n˘⁄« ®… "∂…§n˘… EÚ…‰ i……‰c- ¶……Æ˙i… ®… EÚ…‰<« ®…Ω˛…¥……S…x……
x……i…‰  Ω˛xn˘“ EÚ“ E÷ÚUÙ |……Æ˙∆ ¶…EÚ Æ˙S…x……+…‰Â (Grand Narrative) x…Ω˛” l…“*
GARBHANAL

®… (=n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú "{…Æ˙“I……M…÷∞¸' ={…x™……∫… ®…Æ˙…‰c EÚÆ˙ {…gx…… {…ci…… Ω˛Ë*' ®…Ω˛…¥……S…x……B∆ ®…v™…EÚ…±… ®… |……Æ˙∆¶…
®…Â) "∫…EÚi…… Ω˛Ë' +…ËÆ˙ "=∫…EÚ…' EÚ“ V…M…Ω˛ Ω˛÷<«∆* "{…gË∆ ¢Ú…Æ˙∫…“, §…‰S…È i…‰±…' EÚ…
"∫…EÚ… Ω˛Ë' +…ËÆ˙ "=∫EÚ…'  ±…J…x…‰ EÚ“ ®…÷Ω˛…¥…Æ˙… §…x……, "{…gȯ ∫…∆∫EfiÚi…, §…‰S…È
|…¥…fi k… {……™…“ V……i…“ l…“* i…‰±…' EÚ… EÚ…‰<« ®…÷Ω˛…¥…Æ˙… EÚ¶…“ x…Ω˛” §…x… {……™…… l……* ®…Ω˛…¥……S…x……Bƒ +∆O…‰V……Â
V…Ω˛…ƒ i…EÚ =n˘⁄«  ±… {… EÚ“ §……i… Ω˛Ë, =∫…EÚ“ EÚ ®…™……ƒ V…M…V…… Ω˛Æ˙ ΩÈ˛ E‰Ú ∂……∫…x…-EÚ…±… ®… o˘gi…Æ˙ +…ËÆ˙ ∫¥…i…∆j…i……-|…… {i… E‰Ú §……n˘ o˘gi…®… Ω˛÷<«∆*
+…ËÆ˙  Ω˛xn˘“ ®… ®…x……‰Æ˙∆V…x… EÚ… {…Æ˙®{…Æ˙…M…i…  ¥…π…™… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë,  ±…J…x…‰ ®…÷ c™…… ®…  Ω˛∫……§…  ±…J…x…‰ EÚ… "+EÚ…=∆]ı¬∫… ®…Â]ı‰x… EÚÆ˙x…‰' ∫…‰ C™……
+…ËÆ˙ {…gx…‰ ®… EÚ…‰<« ∫…∆§…∆v… ™… n˘ Ω˛Ë i……‰ ¶……Æ˙i…“™… ¶……π……+… EÚ“ =n˘⁄« i……±…®…‰±… §…Ë`ˆ ∫…EÚi…… Ω˛Ë?
¥…i…«x…“ ®… ¥…Ω˛ ±…÷{i… ∫…… ±…M…i…… Ω˛Ë* ∆°Ú…Æ˙∫…“  ±… {… EÚ“ ¶…“ BEÚ "EËÚl…“' l…“, =∫…EÚ… x……®… " ∂…EÚ∫i……' Ω˛Ë* =∫…‰
=n˘⁄« ∫…… Ω˛i™… EÚ…‰ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®…  ±… {…§…r˘ EÚÆ˙x…‰¥……±…‰ ™…… i……‰ " Ω˛∆n˘“  EÚ∫…x…‰ "®…Æ˙¥……™……'?
¥……±…‰' Æ˙Ω˛‰ Ω˛È ™…… "=n˘⁄« ¥……±…‰'* " Ω˛∆n˘“ ¥……±…‰' <∫… {…Æ˙ V……‰Æ˙ n˘‰i…‰ Æ˙Ω˛‰ ™…… i……‰ ®…∆∫…⁄Æ˙ Ω˛±±……V… ¶…“ ¶……Æ˙i… +…™…… l……  EÚxi…÷ ∫…S… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ ∫…⁄°Ú“
Ω˛È  EÚ =n˘⁄« ®… "∂…§n˘… EÚ…‰ i……‰c-®…Æ˙…‰c EÚÆ˙ {…gx…… {…ci…… Ω˛Ë' +…ËÆ˙ ¶……Æ˙i… ®… ®…÷Ω˛®®…n˘ M……‰Æ˙“ E‰Ú +…GÚ®…h… E‰Ú §……n˘ V…®…‰* +¥…v…“ +…ËÆ˙
<∫… {…Æ˙ EÚ…‰<« v™……x… x…Ω˛” n˘‰i…‰  EÚ ¶……π……EÚ…¥™… EÚ“ ±…∆§…“ {…Æ˙®{…Æ˙… ®… ¶……‰V…{…÷Æ˙“ EÚ“ BEÚ¶…⁄i… |……Æ˙∆ ¶…EÚ ¶……π…… EÚ…  ¥…¥…Æ˙h……i®…EÚ ¥™……EÚÆ˙h…
B‰∫…… §…Æ˙…§…Æ˙ Ω˛…‰i…… +…™…… Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ "=n˘⁄« ¥……±…‰'  Ω˛∆n˘“ EÚ… "= HÚ-¥™… HÚ-|…EÚÆ˙h…' x……®… ∫…‰ ∫…∆∫EfiÚi… ®… ®…Ω˛…Æ˙…V… M……‰ ¥…xn˘ S…xp˘ E‰Ú
6 ®…÷n¬˘n˘…
∫…®…™… ®… ®…÷Ω˛®®…n˘ M……‰Æ˙“ E‰Ú +…GÚ®…h… E‰Ú n˘…‰ {…“g“ {…⁄¥…« Ω˛“ n˘…®……‰n˘Æ˙
{… hb˜i… x…‰  ±…J…… l……* ™…Ω˛ i……‰ °Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ®… x…Ω˛” l…… +…ËÆ˙ C™…… ™……Â
Ω˛“  EÚ∫…“ ¶……π…… EÚ… ¥™……EÚÆ˙h…  ±…J…… V……i…… Ω˛Ë? C™…… ¥™……EÚÆ˙h…  ±…J…x…‰
E‰Ú {…⁄¥…« =∫… ¶……π…… ®…Â E÷ÚUÙ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙…i®…EÚ ®…Ω˛i¥…, E÷ÚUÙ ∫…… Ω˛ i™…EÚ
®…Ω˛i¥… EÚ… Ω˛…‰x…… BEÚ ∫……¥…«n˘‰ ∂…EÚ  x…™…®… x…Ω˛” Ω˛Ë?
∫…⁄°Ú“ EÚ ¥…™……Â x…‰ +¥…v…“ EÚ…‰ ™… n˘ °Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ®…Â  ±…J…… i……‰ ™…Ω˛ =x…EÚ…
+{…x…… S…÷x……¥… l……*  EÚxi…÷ ™… n˘ ®…÷±±…… n˘…>n˘ x…‰ +¥…v…“ ®…Â "S…∆n˘…™…x…'
∫…x…¬ 1370 ®…  ±…J…“ Ω˛Ë i……‰ ±…J…®…∫…‰x… x…‰ +¥…v…“ ®… "®…Ω˛…¶……Æ˙i…' ∫…x…¬
1424 ®…  ±…J…… Ω˛Ë +…ËÆ˙  ¥…πh…÷n˘…∫… x…‰ +¥…v…“ ®… "∫¥…M……«Æ˙…‰Ω˛h… EÚ“
EÚl……' ∫…x…¬ 1435 ®…  ±…J…“ Ω˛Ë, ¶…“®… EÚ ¥… x…‰ +¥…v…“ ®… "b˜M…¥…Ë EÚl……'
∫…x…¬ 1493 ®…  ±…J…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ <«∂¥…Æ˙n˘…∫… x…‰ +¥…v…“ ®… "∫¥…M……«Æ˙…‰Ω˛h…
EÚl……' ∫…x…¬ 1500 ®…  ±…J…“ Ω˛Ë*
C™…… ™…‰ {…÷∫i…E‰Ú∆ EËÚl…“, +l……«i…¬ +¥…v…“ E‰Ú  ±…B ∫…Æ˙±…“EfiÚi… n˘‰¥…x……M…Æ˙“, ®…Â
<∫… ±…B  ±…J…“ V…… ∫…EÚ”  EÚ ∫…⁄°Ú“ EÚ ¥…™…… EÚ“ ¢Ú…Æ˙∫…“ Æ˙S…x……B∆ n˘‰J…
EÚÆ˙ " Ω˛∆n˘÷i¥… E‰Ú +…< b˜™…… E‰Ú §…Ω˛÷i… Ω˛“ {…÷Æ˙…x…‰ S…±……x…‰ ¥……±…‰' EÚ ¥…™…… x…‰
n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… <∫… =q˘‰∂™… ∫…‰  ±…J…x…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙  n˘™…… l……  EÚ ™…‰ Æ˙S…x……B∆
V…§… J……‰V… ®…  ®…±… i……‰ ™…Ω˛ EÚΩ˛… V…… ∫…E‰Ú  EÚ "Ω˛®… ÀΩ˛n⁄˘ Ω˛È* Ω˛®……Æ˙“
v…… ®…«EÚ  ±… {… i……‰ x……M…Æ˙“ Ω˛Ë?' ™… n˘ B‰∫…… Ω˛“ Ω˛Ë i……‰ "x……M…Æ˙“-|…S…… Æ˙h…“ J……x…EÚ…Ω˛… ®…  ®…±…i…“ Ω˛È, EÚ…¥™…|…‰ ®…™…… E‰Ú {…÷∫i…EÚ-∫…∆O…Ω˛… ®… x…Ω˛”*
∫…¶……' S……Æ˙ ∫……Ë ¥…π…« {…Ω˛±…‰ Ω˛“ §…x… S…÷EÚ“ l…“ +…ËÆ˙ +∆O…‰V…… EÚ… =∫…®… EÚ…‰<« B‰∫…… EÚ…‰<« n˘‰∂…¥™……{…“ Æ˙…V…i…∆j…-∫…®… l…«i… ∫…∆Æ˙I…h…, +¥…v…“ E‰Ú +x™…
™……‰M…n˘…x… x…Ω˛” Ω˛Ë* EÚ ¥…™…… EÚ…‰ |……{i… x… l……, UÙ…‰]ı‰-§…c‰ Æ˙…V……+… V……M…“Æ˙n˘…Æ˙… EÚ“
§…∆M……±…“ Ω˛…‰i…‰ Ω˛÷B Æ˙…V…‰xp˘ ±……±…  ®…j… x…‰ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ EÚ… ∫…®…l…«x… C™…… EÚ…¥™…Ø˚ S… E‰Ú ¶…Æ˙…‰∫…‰ Ω˛“ ™…‰ EÚ…¥™…EfiÚ i…™……∆ Æ˙S…“ M…™…” +…ËÆ˙ §…S…
 EÚ™……, §…∆M……±…“  ±… {… EÚ… C™…… x…Ω˛”? ∫…EÚ”* <∫…∫…‰ ™…Ω˛ EËÚ∫…‰ EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë  EÚ +¥…v…“ ¢Ú…Æ˙∫…“ ®…Â
§…∆M……±…“ Ω˛…‰i…‰ Ω˛÷B E‰Ú∂…¥… S…xp˘ ∫…‰x… x…‰ M…÷V…Æ˙…i…“-¶……π…“ ∫¥……®…“ n˘™……x…xn˘  ±…J…“ V……i…“ l…“ C™…… EÚ =∫…E‰Ú  ±…J…x…‰ EÚ…‰ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ +…‰{…‰x…
∫…Æ˙∫¥…i…“ EÚ…‰ "∫…i™……l…« |…EÚ…∂…'  Ω˛∆n˘“ ®…  ±…J…x…‰ EÚ“ ∫…±……Ω˛ C™…… n˘“? x…Ω˛” l…“?
C™…… ¶……‰V…{…÷Æ˙“ §……‰±…x…‰ ¥……±…‰ ∫…xi… EÚ§…“Æ˙ +…ËÆ˙ ®…Æ˙…`ˆ“ §……‰±…x…‰ ¥……±…‰ ∫…xi… <∫…®… ÀΩ˛n÷˘-®…÷∫…±…®……x… EÚ… ¶…“ ∫…¥……±… x… l……* +§n˘÷Æ˙«Ω˛®……x… EÚ…
x……®…n˘‰¥… E‰Ú  ∂…π™……Â x…‰ =x…EÚ“ Æ˙S…x……B∆ °Ú…Æ˙∫…“ ®…  ±… {…§…r˘ EÚ“ l…”?

GARBHANAL
"∫…∆n˘‰∂…-Æ˙…∫…EÚ' +{…ß…∆∂… EÚ… EÚ…¥™… Ω˛Ë +…ËÆ˙ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… =∫…EÚ“
"M…“i……' {…Æ˙ "Y……x…‰∂¥…Æ˙“' °Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ®… C™…… x…Ω˛”  ±…J…“ M…™…“? |… i…™……∆ Ω˛Ë∆*  §…±O……®… E‰Ú EÚ<« ®…÷∫…±…®……x… EÚ ¥… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… ¶…“
∫…⁄°Ú“ EÚ ¥…™…… EÚ“ Æ˙S…x……B∆ =x…E‰Ú EÚ…¥™…-∫……Ëxn˘™…« E‰Ú x……i…‰ x…Ω˛” ∫…÷Æ˙ I…i…  ±…J…i…‰ l…‰* V……™…∫…“ E‰Ú "{…n˘®……¥…i…' EÚ“ ¶…“ |… i…™……∆ EËÚl…“, +l……«i…¬
Æ˙Ω˛“ Ω˛È, ¥…‰ <∫… x……i…‰ ∫…÷Æ˙ I…i… Æ˙Ω˛“ Ω˛È  EÚ ∫…⁄ °Ú™…… EÚ… BEÚ n˘‰∂…¥™……{…“ +¥…v…“ E‰Ú  ±…B ∫…Æ˙±…“EfiÚi… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… l…”*
Æ˙…V…i…∆j…-∫…®… l…«i… ∫…∆M…`ˆx… l…… +…ËÆ˙ =x… Æ˙S…x……+… EÚ…‰ ®… ∫V…n˘… ®… V…Ω˛…∆ i…EÚ  ±… {…™…… EÚ…‰ "®…Æ˙¥……x…‰' EÚ“ §……i… Ω˛Ë, <x…E‰Ú =n˘…Ω˛Æ˙h…
|…¥…S…x… E‰Ú  ±…B <∫i…‰®……±…  EÚ™…… V……i…… l……* "{…n˘®……¥…i…' EÚ“ |… i…™……∆ ¶……Æ˙i…“™… < i…Ω˛…∫… ®… x…Ω˛” Ω˛Ë∆* Ω˛®… ∫…§… V……x…i…‰ Ω˛È  EÚ ¶……π……+…Â
®…÷n¬˘n˘… 7

+…ËÆ˙  ±… {…™…… EÚ…‰ "®…Æ˙¥……x…‰' E‰Ú =n˘…Ω˛Æ˙h…  EÚx… < i…Ω˛…∫…… ®… Ω˛Ë∆, ¥…‰ ®…Ω˛®…⁄n˘ M…V…x…¥…“ x…‰ V……‰  ∫…CE‰Ú ±……Ω˛…ËÆ˙ ®… f¯±…¥……™…‰ Ω˛È =x…®… BEÚ +…‰Æ˙
 V…x… < i…Ω˛…∫…… ®… Ω˛È =x…EÚ… =±±…‰J… ™…Ω˛…∆ §……i… EÚ…‰ +x……¥…∂™…EÚ n˘‰¥…x……M…Æ˙“  ±… {… (+…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚi… ¶……π……) ®… ¶…“ =∫…EÚ… x……®…  ±…J…¥……x…‰ EÚ“
®……‰c n˘‰M……* V…∞¸Æ˙i… ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚ“ M…™…“ l…“*  ∫…CEÚ…Â {…Æ˙ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®…÷Ω˛®®…n˘ M……‰Æ˙“,
V…Ω˛…ƒ i…EÚ +∆O…‰V…… EÚ“ §……i… Ω˛Ë,  M…±GÚ…<∫]ı x…‰ ™…Ω˛ |…∫i……¥…  EÚ™…… +±……=q˘“x… J…±…V…“, ∂…‰Æ˙∂……Ω˛ ∫…⁄Æ˙“ +…ËÆ˙ ®…÷M…±… ∫…©……]ı +EÚ§…Æ˙ i…EÚ
V…∞¸Æ˙ l……  EÚ Æ˙…‰®…x… ®… ∫…¶…“ ¶……Æ˙i…“™… ¶……π……Bƒ  ±…J…“ V……™…∆  ®…±…i…“ Ω˛Ë*
±…‰ EÚx… ∂……™…n˘ +I…®…i…… +…ËÆ˙ ∫…“ ®…i…i…… Ω˛“ <∫… |…∫i……¥… EÚ…‰ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… ∫…∆∫EfiÚi…, {……±…“, |……EfiÚi…, +{…ß…∆∂… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ {…÷Æ˙…x…“
<∆]ıÆ˙x…‰∂…x…±… °Ú…‰x…‰ ]ıEÚ +±°Ú…¥…‰]ı ∫…‰  ¶…z… EÚÆ˙i…“ Ω˛È* +M…Æ˙ +∫… ®…™…… EÚ… ∫…… Ω˛i™…, ∫……Æ˙…  b˜M…±… ∫…… Ω˛i™…, ∫……Æ˙… •…V…¶……π……
|…∂x… ™…Ω˛ Ω˛…‰  EÚ +∆O…‰V…… EÚ“ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ +…ËÆ˙ =n˘⁄«  ±… {…™…… E‰Ú |… i… ∫…… Ω˛i™…, ∫…⁄ °Ú™…… u˘…Æ˙…  ±…J…… M…™…… ∫……Æ˙… +¥…v…“ ∫…… Ω˛i™…,  ±…J…… V……i……
C™…… ∫……‰S… l…“ i……‰ <∫…EÚ… =k…Æ˙ ∂……™…n˘ <∫… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë*
=r˘Æ˙h… ∫…‰ Ω˛“  ®…±… V……™…‰M…… : °Ú…Æ˙∫…“ ¶……π…… +…ËÆ˙  ±… {… EÚ…
∫……i… V…÷±……<« 1801 EÚ…‰ EÚ…=∆ ∫…±… ®…Â ™…Ω˛ ¥™……{…EÚ |…S……Æ˙-|…∫……Æ˙ +EÚ§…Æ˙ E‰Ú
 x…h…«™…  ±…™…… M…™……  EÚ E÷Úi…÷§… +±…“ EÚ…‰ ∫……Ë n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… ∫…∆∫EfiÚi…, {……±…“,  ¥…k…®…∆j…“ ]ı…‰b˜Æ˙®…±… E‰Ú =∫…
Ø˚{…™…‰ ®…Ω˛“x…‰ {…Æ˙ °Ú…Æ˙∫…“  ±… {…  ∫…J……x…‰ E‰Ú |……EfiÚi…, +{…ß…∆∂… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ {…÷Æ˙…x…“ Æ˙…V…EÚ“™… +…n˘‰∂… ∫…‰ |……Æ˙∆¶… Ω˛÷+…
 ±…B +…ËÆ˙ ∫…÷xn˘Æ˙ {… hb˜i… EÚ…‰ §…“∫… Ø˚{…™…‰ +∫… ®…™…… EÚ… ∫…… Ω˛i™…, ∫……Æ˙…  V…∫…E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ n˘}i…Æ˙…Â
®…Ω˛“x…‰ {…Æ˙ x……M…Æ˙“  ±… {…  ∫…J……x…‰ E‰Ú  ±…B ®…  ±…J……-{…g“ E‰Ú¥…±… °Ú…Æ˙∫…“ ®…Â
Æ˙J…  ±…™…… V……™…*  b˜M…±… ∫…… Ω˛i™…, ∫……Æ˙… •…V…¶……π…… Ω˛…‰x…“ l…“, <∫…E‰Ú {…Ω˛±…‰ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“
§…“∫… +…ËÆ˙ ∫……Ë EÚ… ™…Ω˛ +x…÷{……i… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ∫…… Ω˛i™…, ∫…⁄ °Ú™…… u˘…Æ˙…  ±…J…… n˘}i…Æ˙… ®…  ±…J……-{…g“ ∫l……x…“™…
+…ËÆ˙ =n˘⁄« E‰Ú §…“S… +∆O…‰V…… x…‰ +{…x…‰ {…⁄Æ˙‰ ¶……π…… +…ËÆ˙  ±… {… ®… Ω˛…‰i…“ l…“*
M…™…… ∫……Æ˙… +¥…v…“ ∫…… Ω˛i™…,
GARBHANAL

∂……∫…x…EÚ…±… ®… EÚ…™…®… Æ˙J……* ]ı…‰b˜Æ˙®…±… E‰Ú {…Ω˛±…‰ ¶……Æ˙i… ®… EÚ…‰<«
n˘‰¥…x……M…Æ˙“ Ω˛®… +…`ˆ¥…”-x…¥…” ∂…i……§n˘“ ∫…‰  ±…J…… V……i…… Æ˙ Ω ˛ … Ω˛ Ë * +…Ï °Ú ∂…™…±… ±…ÈM…÷BV… {……Ï ±…∫…“
n˘ I…h… ®… +…ËÆ˙ n˘∫…¥…”-M™……Æ˙Ω˛¥…” i…EÚ x…Ω˛” l…“* ™…… i……‰ ¶……Æ˙i… ®… EÚ…‰<«
∫…®{…⁄h…« ¶……Æ˙i… ®…  ®…±…x…‰ ±…M…i…“ Ω˛Ë* <∫…E‰Ú ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ Ω˛∫i……I…Æ˙ {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰
{…⁄¥…« Ω˛“ |…®…÷J…  ±… {…  ∫…r˘®……i…fiEÚ… l…“  V…∫…∫…‰ =c⁄i… ∂……Æ˙n˘…  ±… {… ®…Æ˙ … x…Ω˛ ” , + v…EÚ ∫…‰ + v…EÚ ™…Ω˛ Ω˛ ÷+… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ ∞¸{…-{… Æ˙¥…i…«x… EÚÆ˙E‰Ú
EÚ…‰ Ω˛]ı…EÚÆ˙ EÚ…∂®…“Æ˙ ®… °Ú…Æ˙∫…“  ±… {… x…‰ {……ƒ¥… V…®……™…‰* Æ˙ Ω ˛ M…™…… Ω˛ Ë ,  EÚxi…÷ ™… n˘ ¶……π……+… +…Ë Æ˙  ±… {…™…… EÚ…‰ ®…Æ˙¥……x…‰ EÚ“ EÚ…‰<«
+±§…∞¸x…“ x…‰ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ +…ËÆ˙ ∂……Æ˙n˘…  ±… {…™…… EÚ… =±±…‰J… +{…x…‰ EÚ…‰ ∂…∂… Ω˛÷<« Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛ {…Ω˛±…“ §……Æ˙ ]ı…‰b˜Æ˙®…±… x…‰ Ω˛“ EÚ“ l…“, +∆O…‰V…… x…‰
O…∆l… ®… ¶……Æ˙i… EÚ“ |…®…÷J…  ±… {…™…… E‰Ú ∞¸{… ®…  EÚ™…… Ω˛Ë* x…Ω˛”*
®…Æ˙…`ˆ“ EÚ… ∫…§…∫…‰ {…÷Æ˙…x…… i……©…{…j… 1060 <«∫…¥…“ EÚ… ®……x…… V……i…… +…ËÆ˙ ™… n˘ +∆O…‰V…… x…‰ +{…x…“  ±… {… Æ˙…‰®…x… ®……x… ±…“ i……‰ {…⁄UÙx…… S…… Ω˛B  EÚ
Ω˛Ë* ™…Ω˛ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… Ω˛Ë* ∫…Æ˙Ω˛{…… E‰Ú n˘…‰Ω˛…EÚ…‰∂… EÚ“  i…§§…i… ∫…‰ C™…… ®……x… ±…“? Æ˙…‰®…x…  ±… {… +…ËÆ˙ ±…Ë ]ıx… ¶……π…… EÚ… |…∫……Æ˙-|…S……Æ˙ Æ˙…‰®…x…
|……{i… |… i… n˘∫…¥…” ∂…i……§n˘“ EÚ“  ±…J…“ M…™…“ ®……x…“ V……i…“ Ω˛Ë* <∫…“ EËÚl……‰ ±…EÚ S…S…« E‰Ú  ¥…∫i……Æ˙ ∫…‰ V…÷c… Ω˛÷+… Ω˛Ë,  V…∫…x…‰ ∫…©……]ı EÚ…∆∫]ıx]ı“x…
∫…®…™… E‰Ú +…∫…-{……∫… ∫…‰ ®…‰¥……c ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙  j…{…÷Æ˙… i…EÚ, E‰ÚÆ˙±… ∫…‰ EÚ“ =n˘…Æ˙i…… ∫…‰ ±……¶… =`ˆ…i…‰ Ω˛÷B Æ˙…‰®…x… ∫……©……V™… ®… {…ËÆ˙ {…∫……Æ˙x…‰ |……Æ˙∆¶…
±…‰EÚÆ˙ EÚz……ËV… i…EÚ, V……‰ ¶…“ i……©…±…‰J… ™……  ∂…±……±…‰J…  ®…±…i…‰ Ω˛È,  EÚ™…‰ +…ËÆ˙ EÚ…‰<« ∫…k…Æ˙ +∫∫…“ ∫……±… ®… ∫…©……]ı  l…™……‰b˜…‰ ∫…+∫… |…l…®…
+ v…EÚi…Æ˙ n˘‰¥…x……M…Æ˙“ ®… Ω˛È* (Theodosius I; 3779-395) E‰Ú ∫…®…™… ∫…‰ ∫… GÚ™… ∫…Ë x…EÚ ∫…Ω˛…™…i……
8 ®…÷n¬˘n˘…
+…V… ¶……Æ˙i… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ… ∫……Æ˙…
EÚ…®…EÚ…V… +∆O…‰V…“ ®… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ™…Ω˛
+{…x…‰  ±…B ={…±…§v… EÚÆ˙… ±…“ l…“  V…∫…E‰Ú ∫…Ω˛…Æ˙‰ {…‰M…x……Â E‰Ú §…±……i…¬ <«∫……<«
§…x……x…‰ +…ËÆ˙ ∫……®…⁄ Ω˛EÚ v…®…«-{… Æ˙¥…i…«x… u˘…Æ˙… "v…®…« EÚ… |…S……Æ˙' |……Æ˙∆¶…
EÚ…®…EÚ…V… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“
 EÚ™…… M…™……* ™…Ω˛“ +Æ˙§…“ ¶……π…… +…ËÆ˙ +Æ˙§…“  ±… {… E‰Ú  ¥…∫i……Æ˙ EÚ“ ¶…“ Ω˛… EÚ®…  Ω˛∆n˘⁄ ¶…“ ΩÈ˛, ®…÷∫…±…®……x… ¶…“,
EÚΩ˛…x…“ Ω˛Ë  V…∫…‰ ∫… GÚ™… ∫…Ë x…EÚ ∫…Ω˛…™…i…… |……Æ˙∆¶… ∫…‰ Ω˛“ ={…±…§v… l…“* =k…Æ˙-¶……Æ˙i…“™… ¶…“ +…ËÆ˙ n˘ I…h…-
+M…Æ˙ i…÷±…∫…“ E‰Ú Ω˛…l… EÚ“  ±…J…“ "Æ˙…®…S… Æ˙i…®……x…∫…' x…Ω˛”  ®…±…i…“ i……‰
C™…… V……™…∫…“ E‰Ú Ω˛…l… EÚ“  ±…J…“ "{…n˘®……¥…i…'  ®…±…i…“ Ω˛Ë? C™…… "¥…fi∆n˘…™…x…'
¶……Æ˙i…“™… ¶…“* <x…®…Â ∫…‰ <CEÚ…-
EÚ“ ®…÷±±…… n˘…>n˘ E‰Ú Ω˛…l… EÚ“  ±…J…“ |… i…  ®…±…i…“ Ω˛Ë? n˘÷CEÚ… Ω˛“ EÚ…‰<«  EÚ∫…“ ¶……Æ˙i…“™…
n˘‰¥…x……M…Æ˙“-+…xn˘…‰±…x… EÚS…Ω˛Æ˙“ ®… n˘‰¥…x……M…Æ˙“ +I…Æ˙… E‰Ú |…™……‰M… EÚ…‰ ¶……π…… ®… n˘}i…Æ˙“  S…_ˆ“  ±…J…x…‰ ®…Â
∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ ®……x™…i……  n˘±……x…‰ E‰Ú  ±…B l……* ™…Ω˛ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ ®……x™…i…… 1900
®…  ®…±…“* <∫…∫…‰ + v…EÚ +∆O…‰V… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ E‰Ú ∫i…Æ˙ {…Æ˙ <∫… +…xn˘…‰±…x… EÚ…
∫…®…l…« Ω˛Ë* C™…… <x… ∫…§… Ω˛… EÚ®……Â
EÚ…‰<« +∫…Æ˙ x…Ω˛” {…c…* "EÚS…Ω˛Æ˙“ ®… n˘‰¥…x……M…Æ˙“' ∫…‰ ±……¶… ∫……®……x™… V…x… EÚ“ "¶……π……' +∆O…‰V…“ Ω˛Ë?
EÚ…‰ l……, Ω˛… x… =x…EÚ“ l…“  V…x…E‰Ú ®…Ω˛i¥… +…ËÆ˙ +…Ë S…i™… EÚ… §…c…  Ω˛∫∫……
 ∂…EÚ∫i…… =n˘⁄« ®… EÚ…M…V……i…  ±…J…x…‰-{…gx…‰ +…ËÆ˙  x…¶…«Æ˙ l……* <∫…®…Â
v…… ®…«EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ∫…‰ E÷ÚUÙ ®…÷∫…±…®……x… l…‰, E÷ÚUÙ ÀΩ˛n⁄˘ l…‰* <∫…∫…‰ ™…Ω˛ EËÚ∫…‰ §…∆M……±… ®… °Ú…Æ˙∫…“ ¶……π…… EÚ… BEÚ… v…EÚ…Æ˙ ∫…®……{i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B
∫…… §…i… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë  EÚ =x…EÚ“ "¶……π……' =n˘⁄« l…“? =∫…E‰Ú ∫……l…-∫……l… °Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ™…… n˘‰¥…x……M…Æ˙“  ±… {… ®… ÀΩn˘“ ®…Â
x™……™……±…™… EÚ… EÚ…®… §…Ω˛÷i…  n˘x…… i…EÚ =n˘⁄« ®… S…±…i…… Æ˙Ω˛…* +¶…“ Ω˛…±… ¶…“ +…ËÆ˙ §…∆M……±…“  ±… {… ®…  ±…J…“ §…∆M……±…“ ¶……π…… ®… ¶…“ V…x…i…… EÚ…‰
i…EÚ =k…Æ˙ |…n˘‰∂… ®… {…“∫…“B∫… V…÷b˜“ ∂…™…±… EÚ… < ®i…Ω˛…x… {……∫… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ EÚS…Ω˛Æ˙“ ®… EÚ…M…V… n˘… J…±… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ +x…÷®… i… n˘“ l…“,
 ±…B =n˘⁄« EÚ… {…Æ˙S…… {……∫… EÚÆ˙x…… V…∞¸Æ˙“ l……* C™…… =k…Æ˙ |…n˘‰∂… ®… i……‰ <∫±……®… EÚ…‰ EÚ…Ëx…-∫…… J…i…Æ˙… {…Ën˘… Ω˛÷+…,  V…∫…E‰Ú x……i…‰ <∫…‰
x™……™……v…“∂… EÚ“ "¶……π……' +{…x…‰ +…{… =n˘⁄« Ω˛…‰ V……i…“ l…“? "<∫±……®… E‰Ú  J…±……°Ú ∫…… V…∂…' §…i……i…‰ Ω˛÷B <i…x…“ Ω˛…™…i……˧…… ®…S…“
+…ËÆ˙ ™…Ω˛ +…n˘‰∂… ¥……{…∫… ±…‰x…… {…c…?
+…V… ¶……Æ˙i… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ… ∫……Æ˙… EÚ…®…EÚ…V… +∆O…‰V…“ ®… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ™…Ω˛
EÚ…®…EÚ…V… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ Ω˛… EÚ®…  Ω˛∆n˘⁄ ¶…“ ΩÈ˛, ®…÷∫…±…®……x… ¶…“, v…… ®…«EÚ ®…÷Ω˛…¥…Æ˙‰ EÚ… <∫i…‰®……±… (use of religious
phraseology) +…ËÆ˙ v…… ®…«EÚ ∫…“®……∆EÚx… (drawing a
=k…Æ˙-¶……Æ˙i…“™… ¶…“ +…ËÆ˙ n˘ I…h…-¶……Æ˙i…“™… ¶…“* <x…®… ∫…‰ <CEÚ…-n˘÷CEÚ…
religious boundary) ®… +∆i…Æ˙ x…Ω˛”  EÚ™…… V……i…… i……‰ ¥…Ω˛“
Ω˛“ EÚ…‰<«  EÚ∫…“ ¶……Æ˙i…“™… ¶……π…… ®… n˘}i…Æ˙“  S…_ˆ“  ±…J…x…‰ ®… ∫…®…l…« Ω˛Ë*
C™…… <x… ∫…§… Ω˛… EÚ®…… EÚ“ "¶……π……' +∆O…‰V…“ Ω˛Ë? M…c§… c™……∆ Ω˛…‰∆M…“ V……‰ {… ∂S…®…“ < i…Ω˛…∫…-±…‰J…EÚ {…Ën˘… EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È
+…ËÆ˙  V…x…E‰Ú EÚ…™…«GÚ®… E‰Ú +∆i…M…«i…  EÚM…, Æ˙…ÏÀ§…∫…x…, ¥…∫…÷v……
∫…®{…⁄h…« ¶……Æ˙i… ®…  ¥…Y……x… EÚ“ =SS…  ∂…I…… EÚ… ®……v™…®… +∆O…‰V…“ Ω˛Ë* C™……
b˜…±… ®…™……∆ ™…… Y……x…‰xp˘ {……hb˜‰™… EÚ“  EÚi……§… +…™…“ Ω˛È*
∫…®{…⁄h…« ¶……Æ˙i… E‰Ú  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫i…Æ˙ E‰Ú  ¥…Y……x…-+v™……{…EÚ…Â EÚ“ ¶……π……

GARBHANAL
+∆O…‰V…“ Ω˛Ë? V……ÈEÚ EÚ… ∂…‰Æ˙ Ω˛Ë :
¶……Æ˙i…“™… ∫…xn˘¶…« ®… ∫……®……x™…  Ω˛i… EÚ“ EÚ®… Ω˛“ §……i… v…… ®…«EÚ ®…÷Ω˛…¥…Æ˙… ∫…‰ J…i… §…g…, EÚ…E÷Ú±… §…g“, V…÷±°‰Ú∆ §…g“, M…‰∫…⁄ §…g‰
®…÷HÚ Æ˙Ω˛“ Ω˛È* i…l……EÚ l…i… "x…¥…V……M…Æ˙h…' +…ËÆ˙ 1857 E‰Ú ∫¥…i…∆j…i…… Ω˛÷ª… EÚ“ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ ®…Â,  V…i…x…‰ §…g‰ ÀΩ˛n⁄˘ §…g‰**
∫…∆O……®… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ M……∆v…“V…“ E‰Ú ∫…i™……O…Ω˛ i…EÚ  §…x……  EÚ∫…“ v…… ®…«EÚ <∫…®… "J…i…', "EÚ…E÷Ú±…', "V…÷±°Ú' +…ËÆ˙ "M…‰∫…⁄' ™…‰ S……Æ˙… S…“V…Â
®…÷Ω˛…¥…Æ˙‰ E‰Ú x…Ω˛” EÚΩ˛‰ M…™…‰*  x…∂S…™… Ω˛“ n˘‰¥…x……M…Æ˙“-+…xn˘…‰±…x… E‰Ú ∫……l… <∫… ±…B "ÀΩ˛n⁄˘' EÚΩ˛“ M…™…“ ΩÈ˛  EÚ ™…‰ S……Æ˙… S…“V… EÚ…±…‰ Æ˙∆M… EÚ“ Ω˛È
v…… ®…«EÚ ®…÷Ω˛…¥…Æ˙‰ <∫i…‰®……±…  EÚ™…‰*  EÚxi…÷ V…§… 1837 ®… EÚ∆{…x…“ x…‰ +…ËÆ˙ " Ω˛∆n˘⁄' EÚ…±…‰ Æ˙∆M… EÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ™…Ω˛ °Ú…Æ˙∫…“ EÚ“ EÚ…¥™…∞¸ g Ω˛Ë
®…÷n¬˘n˘… 9

 ±… {… EÚ“  V…∫…EÚ…‰ V…Ë∫…“


V……x…EÚ…Æ˙“ l…“,  ±…J…i…… l……*
{…Ω˛±…‰ Ω˛“, ¢Ú…∞¸EÚ“ ∫……Ω˛§… E‰Ú ∂…§n˘… EÚ… |…™……‰M… EÚÆ˙‰∆, i……‰  Ω˛∫]ı…Ï Æ˙EÚ±…“
∫…⁄ °Ú™…… E‰Ú ∫…∆n˘¶…« ®… ™…Ω˛ §…c“ +…M… =∫…®… ¶…Æ˙ n˘“ M…™…“ Ω˛Ë* <∫…∫…‰ EÚ]ı÷i……B∆  x…∂S…™… Ω˛“ {…Ën˘… Ω˛÷<« Ω˛È
∫… GÚ™… v…®…«-|…S……Æ˙ ∫…‰ ¶…“ V…÷c… +…ËÆ˙ =x…®… §…g…‰k…Æ˙“ Ω˛“ Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω˛‰M…“ V…§… i…EÚ ∫……©……V™…¥……n˘“-®……C∫…«¥……n˘“
M…`ˆ§…∆v…x… EÚ… BEÚ… v…EÚ…Æ˙ ¶……Æ˙i…“™… < i…Ω˛…∫…-±…‰J…x… {…Æ˙ ∫…‰ ∫…®……{i…
l……* <∫…∫…‰ ™…Ω˛ EÚΩ˛…∆ ∫…… §…i… x…Ω˛” Ω˛…‰i…… C™…… EÚ ™…Ω˛ ∫……Æ˙… J…‰±… Ω˛“ +…M… ±…M……x…‰ EÚ… Ω˛Ë*
Ω˛…‰i…… Ω˛Ë  EÚ +¥…v…“, •…V… +…ËÆ˙  ±… {… EÚ“  V…∫…EÚ…‰ V…Ë∫…“ V……x…EÚ…Æ˙“ l…“,  ±…J…i…… l……* ∫…⁄ °Ú™…… E‰Ú ∫…∆n˘¶…«
§…÷∆n˘‰±…J…∆b˜“ E‰Ú  ±…B EÚ…‰<« ®… ™…Ω˛ ∫… GÚ™… v…®…«-|…S……Æ˙ ∫…‰ ¶…“ V…÷c… l……* <∫…∫…‰ ™…Ω˛ EÚΩ˛…∆ ∫…… §…i… Ω˛…‰i……
Ω˛Ë  EÚ +¥…v…“, •…V… +…ËÆ˙ §…÷∆n˘‰±…J…∆b˜“ E‰Ú  ±…B EÚ…‰<«  ±… {… Ω˛“ x…Ω˛”
 ±… {… Ω˛“ x…Ω˛” ={…±…§v… l…“* ={…±…§v… l…“* C™…… "∫…⁄Æ˙∫……M…Æ˙' ¢Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ®…  ±…J…… M…™…… Ω˛Ë?
C™…… "∫…⁄Æ˙∫……M…Æ˙' ¢Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ™…‰ +…ËÆ˙ B‰∫…‰ Ω˛“ EÚ<« |…∂x… ¢Ú…∞¸EÚ“ ∫……Ω˛§… EÚ“ <x… §……i…… E‰Ú  ∫…±… ∫…±…‰ ®…Â
®…  ±…J…… M…™…… Ω˛Ë? {…⁄UÙ‰ V…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È*
¢Ú…∞¸EÚ“ ∫……Ω˛§… +x™…j… ¶…“ ™…Ω˛“ §……i… E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ Æ˙…V…x…“ i…EÚ v¥… x…™……Â
E‰Ú ∫……l… EÚΩ˛ S…÷E‰Ú Ω˛È :
 EÚ "ÀΩ˛n⁄˘' EÚ… +l…« "EÚ…±……' +…ËÆ˙ "∞¸®…“' EÚ… +l…« "M……‰Æ˙…' Ω˛…‰i…… S…⁄∆ EÚ =k…Æ˙ ¶……Æ˙i… ®… n˘‰¥…x……M…Æ˙“  ±… {… ∂……™…n˘ E‰Ú¥…±… •……¿h…… E‰Ú  ±…B
Ω˛Ë* C™…… V……ÈEÚ E‰Ú <∫… ∂…‰Æ˙ EÚ…‰ Ω˛®… =x…E‰Ú "∫……®|…n˘… ™…EÚ' Ω˛…‰x…‰ EÚ… ={…±…§v… l…“, <∫… ±…B EÚ…™…∫l…… x…‰ •……¿h…… ∫…‰ {…∆p˘Ω˛¥…” ∫…n˘“ ®… +±…M…
|…®……h… ®……x…Â? Ω˛…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ +{…x…“ BEÚ n˘‰¥…x……M…Æ˙“-+…v…… Æ˙i…  ±… {… GÚ®…∂…:  ¥…EÚ ∫…i…
 ®…V……« M…… ±…§… x…‰ °Ú…Æ˙∫…“ ®… BEÚ EÚ∫…“n˘…  ±…J…… Ω˛Ë  V…∫…®… +∆O…‰V…… EÚ“ +…ËÆ˙ =∫…‰ EËÚl…“ x……®…  n˘™……* ™…Ω˛ ¶……Æ˙i… E‰Ú EÚ<« ¶……M…… ®… =z…“∫…¥…”
E‰Ú u˘…Æ˙… {…∆V……§… {…Æ˙ +…GÚ®…h… EÚ…‰ " V…Ω˛…n˘' §…i……™…… M…™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ∫…n˘“ E‰Ú ±…∆§…‰  Ω˛∫∫…‰ i…EÚ V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛“*
GARBHANAL

™…Ω˛ EÚΩ˛… M…™…… Ω˛Ë  EÚ "®…È ¶…“ EÚ… ∆°ÚÆ˙… E‰Ú  J…±……°Ú <∫… ±…c…<« ®… BEÚ ±……‰EÚ |…™…, ∫…§…E‰Ú u˘…Æ˙… +…ËÆ˙ |…™…÷HÚ +…ËÆ˙ ∫¥…“EÚ…™…«  ±… {… E‰Ú
∂…… ®…±… Ω˛…‰x…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆*' C™…… M…… ±…§… E‰Ú <∫… EÚ∫…“n˘‰ EÚ…‰ Ω˛®… +¶……¥… ®…  ¥…EÚ…∫…∂…“±… =k…Æ˙¶……Æ˙i…“™… ¶……π……+… EÚ… + v…EÚ…∆∂… ∫…… Ω˛i™…
=x…E‰Ú "∫……®|…n˘… ™…EÚ' Ω˛…‰x…‰ EÚ… |…®……h… ®……x…Â?  x…∂S…™… Ω˛“ ®……Ë J…EÚ Æ˙Ω˛… Ω˛…‰M……* ÀΩ˛n˘“, ÀΩ˛n˘¥…“,  n˘Ω˛±…¥…“ ¶……M™…∂……±…“
®…÷∫…±…®……x…… E‰Ú ®…‰±…‰ EÚ… Ω˛÷+… E÷Ú±±…, l…“  EÚ =∫…‰ |……Æ˙∆¶… ∫…‰ Ω˛“ °Ú…Æ˙∫…“  ±… {… ={…±…§v… l…“ C™…… EÚ (<∫…) ¶……π……
{…÷V…‰ Ω˛Ë "V……‰M…®……™……' +…ËÆ˙ "n˘‰¥…“' EÚ… ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…‰ ∫…… Ω˛ i™…EÚ ={…™……‰M… ®…÷∫…±…®……x…… x…‰  EÚ™……,  V…x…®…Â
 x…∂……∆ §……∆EÚ“ x…Ω˛” Ω˛Ë ∫…±i…x…i… EÚ…, + v…EÚi…Æ˙ ∫…⁄°Ú“ l…‰ ™…… J…÷∫…Æ˙…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…⁄°Ú“ J……x…EÚ…Ω˛… ∫…‰
®…M…Æ˙ Ω˛…ƒ, x……®… EÚ…‰ "+…ËÆ˙∆M…V…‰§…“*' +x…÷™…… ™…™…… +l…¥……  ∂…π™……Â E‰Ú ∞¸{… ®… ∫…∆§…r˘ l…‰*
C™…… <∫…EÚ… +l…« ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ N…… ±…§… ∂……‰EÚ®…Mx… Ω˛È  EÚ Ω˛…™… x…
Ω˛÷+… +…ËÆ˙∆M…V…‰§… x…Ω˛” i……‰ +…V…  n˘±±…“ EÚ… ™……‰M…®……™…… ®…∆ n˘Æ˙
v¥…∫i… EÚÆ˙¥……  n˘™…… Ω˛…‰i……? <∫… i…Æ˙Ω˛ x… ∫…… Ω˛i™… {…g… V…… ∫…EÚi……
Ω˛Ë x… Ω˛“ ∫……®…÷n˘… ™…EÚ ∫…∆§…∆v… ∫…®…Z…‰ V…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È*
v…… ®…«EÚ ®…÷Ω˛…¥…Æ˙‰ EÚ… <∫i…‰®……±… ÀΩ˛n˘“-=n˘⁄« Z…M…c‰ ®… n˘…‰x…… +…‰Æ˙ ∫…‰
EÚ∫…EÚÆ˙ Ω˛÷+… l……* <∫…‰ v…… ®…«EÚ ∫…“®……∆EÚx… E‰Ú ∞¸{… ®… {…gEÚÆ˙
V……x…EÚ“|…∫……n˘ ∂…®……«
5 ®……S…« 1950 EÚ…‰  ∫…Æ˙…ÂV…,  ¥… n˘∂…… ®… V…x®….  ¥…GÚ®…  ¥… ¥…, =VV…Ëx… ∫…‰ ∫x……i…EÚ, ¶……‰{……±…  ¥… ¥… ∫…‰ B®….B., {…“-BS….b˜“.  Ω˛xn˘“.
10
V…… ®…™…… =n⁄«˘, +±…“M…g¯ ∫…‰ +n˘“§…. |…®…÷J…  EÚi……§…Â- EÚΩ˛…x…“ EÚ… ¥…i…«®……x….  Ω˛xn˘“ ={…x™……∫…- |…‰®… E‰Ú §……n˘. V…±…i…‰ ∫…‰Ω˛Æ˙…+… ®… x…∆M…‰ {……ƒ¥…
(N…W…±… ∫…∆O…Ω˛). ∂……x…“ : +…n˘®…“ +…ËÆ˙ +n˘“§…. ∫…∆|… i…- ±……V…{…i…Æ˙…™… Eڅϱ…‰V…, ∫…… Ω˛§……§……n ®…  Ω˛xn˘“  ¥…¶……M… ®… Æ˙“b˜Æ˙.
∫…®{…E«Ú : §…“-330, +∂……‰EÚ x…M…Æ˙, ∂……Ω˛n˘Æ˙…  n˘±±…“-93

{…Æ˙®{…Æ˙…
=n⁄«˘ ∂……<Æ˙“ ®… Ω˛…‰±…“ EÚ“ §…Ω˛…ÆÂ˙
= n⁄«˘ n‰˘∂… E‰Ú  V…∫… ¶……M… ®… {…Ω÷∆˛S…“, ¥…Ω˛…∆ E‰Ú
∫l……x…“™… {… Æ˙¥…‰∂… E‰Ú Æ∆˙M… ®… Æ∆˙M… M…<«*
°Ú±…i…: v…®…« +…ËÆ˙ +…∫l……+…Â E‰Ú ®…∫…±…‰
<∫…EÚ“ ±……‰EÚ |…™…i…… E‰Ú ®……M…« ®… EÚΩ˛” +…c‰˜ x…Ω˛”
"Ω˛ ~ i… i…®……∂……'
1800 <« . E‰ Ú
+…∫…{……∫… EÚ“ Æ˙S…x……
Ω˲* <∫…EÚ… =n⁄«˘
+…B*  V…∫… ∫……®…… V…EÚ ®…‰±…- ®…±……{… x…‰ <∫… +x…÷¥……n˘ ={…±…§v… Ω˲*
¶……π…… EÚ…‰ V…x®…  n˘™…… l……, =∫…“ x…‰ <∫…‰ BEÚ K……∫… <∫…®… ®…÷N…±… EÚ…±… E‰Ú
¶……Æ˙i…“™… Æ∆˙M… ¶…“ |…n˘…™…  EÚ™……* ™…Ω˛ ¶……Æ˙i…“™… +…Æ˙®¶… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙
Æ∆˙M… E‰Ú¥…±… ∫l……x…“™… §……‰ ±…™…… EÚ“ ∂…§n˘-∫…®{…n˘… ∫…j…Ω˛¥…” ∂…i……§n˘“ E‰Ú
i…EÚ ∫…“ ®…i… x…Ω˛” Ω˲ §…Œ±EÚ <∫…®… ¶……Æ˙i…“™… +xi… i…EÚ EÚ…
∫…∆∫EfiÚ i… E‰Ú +…xi… Æ˙EÚ +…ËÆ˙ §……¡ ∞¸{…… EÚ“ ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ < i…Ω˛…∫…
Z…±…EÚ ¶…“ ∂…… ®…±… Ω˲* ™…Ω˛ ∫…÷ ¥… n˘i… Ω˲  EÚ ±…®§…‰ ∫…÷Æ˙ I…i… Ω˲* <∫…®…Â
∫…®…™… i…EÚ BEÚ ∫……l… Æ˙Ω˛i…‰ Ω÷˛B  Ω˛xn⁄˘ +…ËÆ˙ FÚi…“±… x…‰ Ω˛…‰±…“ {…Æ˙
®…÷∫…±…®……x……Â E‰Ú §…“S… ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ, ∫……®…… V…EÚ BEÚ ®…Ω˛ i ¥…{…⁄ h …«
+…ËÆ˙ v……î…EÚ ∫i…Æ˙ {…Æ˙ EÚ…¢Ú“ +…n˘…x…-|…n˘…x… Ω÷˛+…* <∫… ∫…®…Œx¥…i…  ]ı{{…h…“ EÚ“ Ω˲* ¥…‰ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ "+¢ÚN……x…… +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ  ¥…u‰π…
∫…∆∫EfiÚ i… EÚ… |… i… ¥…®§…x… =n⁄«˘ ∂……<Æ˙“ ®… Ω˛…‰x…… ∫¥……¶…… ¥…EÚ l……* =n⁄«˘ x…‰ Æ˙J…x…‰ ¥……±…‰ ±……‰M…… E‰Ú +±……¥…… ∫…§… ®…÷∫…±…®……x… Ω˛…‰±…“ J…‰±…i…‰ l…‰*
¶……Æ˙i…“™… {… Æ˙¥…‰∂… ®… +…∆J… J……‰±…”* =∫…EÚ“ +…∆J…… x…‰ {…Ω˛±…‰-{…Ω˛±… ™…Ω˛…∆ EÚ…‰<« UÙ…‰]ı…-∫…‰-UÙ…‰]ı… ¥™… HÚ §…c‰˜-∫…‰-§…c‰˜ ∫…®ß……xi… +…n˘®…“ {…Æ˙ Æ∆˙M…
E‰Ú {…¥…« +…ËÆ˙ i™……‰Ω˛…Æ˙… EÚ… =±±……®…™… ¥……i……¥…Æ˙h… n‰˘J……* Ω˛®……Ɖ˙ n‰˘∂… E‰Ú b˜…±…i…… l…… i……‰ ¥…Ω˛ =∫…EÚ… §…÷Æ˙… x…Ω˛” ®……x…i…… l……*' <∫… EÚl…x… ∫…‰
+ v…EÚ…∆∂… i™……‰Ω˛…Æ˙… EÚ… ∫…®§…xv… @Òi…÷-S…GÚ E‰Ú {… Æ˙¥…i…«x… ∫…‰ Ω˲* <∫… ±…B ™…Ω˛ W…… Ω˛Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲  EÚ Ω˛…‰±…“ EÚ…‰ ®…‰±…- ®…±……{… +…ËÆ˙ ∞¸`‰ˆ EÚ…‰
=n⁄«˘ ∂…<Æ˙… x…‰ V…Ω˛…∆ ¶……Æ˙i… EÚ“ @Òi…÷+… EÚ… ¥…h…«x…  EÚ™……, ¥…Ω˛” @Òi…÷+… ∫…‰ ®…x……x…‰ E‰Ú  n˘x… E‰Ú ∞¸{… ®… =i∫… ¥…i…  EÚ™…… V……i…… l……* <∫… i™……‰Ω˛…Æ˙
V…÷c‰˜ i™……‰Ω˛…Æ˙… EÚ…‰ ¶…“ Æ˙S…x…… EÚ…  ¥…π…™… §…x……™……* ∂…÷Ø˚+…i…“ n˘…ËÆ˙ E‰Ú EÚ“ v……î…EÚ {…Ω˛S……x… +{…x…“ V…M…Ω˛ Ω˲  EÚxi…÷ <∫…EÚ… ∫……®…… V…EÚ
∂……<Æ˙… E‰Ú EÚ±……®… EÚ…‰ N……ËÆ˙ ∫…‰ {…g¯… V……B i……‰ ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω˛…‰M……  EÚ =x…E‰Ú {…I… +{…‰I……EfiÚi… + v…EÚ ¥™……{…EÚ Ω˲* =n⁄«˘ ∂……<Æ˙… EÚ“ Æ˙S…x……+… ∫…‰
¶…“i…Æ˙ ±……‰EÚ S…k… ∫…‰ V…÷c˜x…‰ EÚ“ W…§…Æ˙n˘∫i… §…‰S…Ëx…“ Ω˲* <∫…EÚ… BEÚ <∫… §……i… EÚ“ {…÷Œπ]ı Ω˛…‰ V……i…“ Ω˲*
+…™……®… Ω˛…‰±…“ {…Æ˙  ±…J…“ ®…∫x… ¥…™…… +…ËÆ˙ x…W®…… ®… n‰˘J…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲*

GARBHANAL
™…Ω˛…∆ ™…Ω˛ ∫…∆E‰Úi… EÚÆ˙ n‰˘x…… ¶…“ N…ËÆ˙ W…∞¸Æ˙“ x… Ω˛…‰M……  EÚ +…ËÆ∆˙M…W…‰§…
™…Ω˛ {…Æ˙®{…Æ˙… +…M…‰ i…EÚ S…±…i…“ Æ˙Ω˛“* ®…“Æ˙, E÷Ú±…“ E÷Úi…§…∂……Ω˛, °Ú…™…W…, E‰Ú ∂……∫…x…EÚ…±… EÚ…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ +…Æ˙®¶… ∫…‰ +xi… i…EÚ ®…÷N…±… n˘Æ˙§……Æ˙
n‰˘Ω˛±…¥…“, x…W…“Æ˙ +EÚ§…Æ˙…§……n˘“, ®…Ω˛V…⁄Æ˙ +…ËÆ˙ +… i…∂… V…Ë∫…‰ +x…‰EÚ §…c‰˜ ®… Ω˛…‰±…“ EÚ… V…∂x… ®…x……™…… V……i…… l……* +¥…v… E‰Ú x…¥……§…… E‰Ú
∂……<Æ˙… x…‰ Ω˛…‰±…“ EÚ…‰ EÚ…¥™…  ¥…π…™… E‰Ú ∞¸{… ®… +{…x……™…… +…ËÆ˙ EÚ<« n˘Æ˙§……Æ˙ ®… ¶…“ Ω˛…‰±…“ EÚ“ ®…Ω˛ ¢Ú±… ∫…V…i…“ l…”* +®…“Æ˙ =®…Æ˙…¥… ¶…“
∂……Ω˛EÚ…Æ˙ Æ˙S…x……B∆ n˘”* Ω˛…‰±…“ ®…x……™…… EÚÆ˙i…‰ l…‰* <∫…EÚ… +l…« ™…Ω˛ x…Ω˛” ±…‰x…… S…… Ω˛B  EÚ
=n⁄«˘ ∂……<Æ˙“ +…ËÆ˙ Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ §……i… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…‰ Ω˛®……Æ˙… v™……x… ∂……<Æ˙… x…‰ §……n˘∂……Ω˛…Â, x…¥……§…… +…ËÆ˙ +®…“Æ˙… ∫…‰ |…‰Æ˙h…… ±…‰EÚÆ˙
 ®…W……« FÚi…“±… EÚ“ ¢Ú…Æ˙∫…“ M…tEfiÚ i… "Ω˛~i… i…®……∂……' EÚ“ +…‰Æ˙ V……i…… Ω˲* ∂……<Æ˙“ ®… °Ú…M…  ±…J…”* n˘Æ˙+∫±… =x…EÚ“ |…‰Æ˙h…… E‰Ú ª……‰i… n˘Æ˙§……Æ˙
{…Æ˙®{…Æ˙… 11

x…Ω˛” l…‰, ¶…±…‰ Ω˛“ ¥…‰ n˘Æ˙§……Æ˙ ∫…‰ V…÷c‰˜ Æ˙Ω‰˛ Ω˛…Â* =x…E‰Ú EÚ…¥™…- ¥…π…™…
+¥……®… EÚ“ ÀV…√n˘M…“ ∫…‰ =`ˆEÚÆ˙ +…i…‰ l…‰*
§…“V……{…÷Æ˙ +…ËÆ˙ M……‰±…E÷∆Úb˜… E‰Ú  V…x… ∂…<Æ˙… x…‰ Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ x…W®…  ±…J…“
ΩÈ˛ =x…®… E÷Ú±…“ F÷Úi…÷§…∂……Ω˛ EÚ… x……®… +O…h…“ Ω˲* =x…EÚ“ Ω˛…‰±…“ V™…⁄∆ Z…c˜“ Ω˛Æ˙ ∫…⁄ Ω˲  {…S…EÚ…Æ˙“ EÚ“ v……Æ˙
 ¥…π…™… x…W®… ∫…‰ {…i…… S…±…i…… Ω˲  EÚ =xΩ² ¶……Æ˙i…“™… i™……‰Ω˛…Æ˙… +…ËÆ˙ n˘…Ëci…“ ΩÈ˛ x…… Æ˙™……∆  §…V…±…“ EÚ“ ∫……Æ˙*
=x…∫…‰ V…÷c‰˜ ±……‰EÚ ¥…∑……∫…… EÚ“ M…Ω˛Æ˙“ ∫…®…Z… l…“* ∫l……x…“™… "Ω˛… i…®…' ¶…“ <∫…“ n˘…ËÆ˙ E‰Ú BEÚ §…c‰˜ ∂……<Æ˙ l…‰* =x…EÚ“ ∂……<Æ˙“  n˘±±…“ EÚ“
±……‰EÚ¶……π…… E‰Ú ®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙ x…‰ =x…EÚ“ x…W®… ®… BEÚ  ¥…∂…‰π… EËÚ¢Ú“™…i… W…§……x… E‰Ú |……Æ˙Œ®¶…EÚ |…™……‰M…… EÚ… +SUÙ… x…®…⁄x…… Ω˲* Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ =x…EÚ“
{…Ën˘… EÚÆ˙ n˘“ Ω˲* ¥……x…M…“ E‰Ú n˘…ËÆ˙ {…Æ˙ <∫… x…W®… E‰Ú E÷ÚUÙ ∂…‰Æ˙ x…W®…  ®…±…i…“ ΩÈ˛* <∫…  ∫…±… ∫…±…‰ ®… =x…EÚ“  x…Æ˙“I…h…-I…®…i…… §…c˜“
n‰˘ J…B- +n¬˘¶…÷i… Ω˲* x…“S…‰ =rfi˘ i… ∂…‰Æ˙… ®… =xΩ˛…Âx…‰ Œ∫j…™…… +…ËÆ˙ {…÷Ø˚π…… E‰Ú +…{…∫…
§…∫…xi… J…‰±… <∂EÚ EÚ“ +…  {…™……Æ˙… ®… Ω˛…‰±…“ J…‰±…x…‰ E‰Ú o˘∂™…… EÚ… ∫…∆V…“¥…  S…j……∆EÚx…  EÚ™…… Ω˲-
i…÷®Ω˛” ®… S……∆n˘ ®… Ω⁄∆˛ V…⁄∆  ∫…i……Æ˙… ®…÷Ω˲™…… ∫…§… Ω˲ +§… +∫§……§…‰-Ω˛…‰±…“
V……‰§…x… E‰Ú Ω˛…ËW… J……x…‰ ®… Æ∆˙M… ®…n˘x…˙ ¶…Æ˙ =`ˆ…‰ ™……Æ˙…‰ ¶…Æ˙…‰ Æ∆˙M…… ∫…‰ Z……‰±…“
∫…⁄ Æ˙…‰®…… Æ˙…‰®… S…ÃEÚ™…… ±……B v……Æ˙… ¢Ú…™…W… EÚ“ "i……Æ˙“¢‰Ú-Ω˛…‰±…“' <v…Æ˙ ™……Æ˙ +…ËÆ˙ >v…Æ˙ K…⁄§……∆
∫…¢Ú+…Æ˙…
x…§…“ ∫…n˘E‰Ú §…∫…xi… J…‰±™…… E÷Úi…§… ∂……Ω˛ x…W®… FÚ… §…±…‰-i……Æ˙“¢Ú Ω˲* i…®……∂…… Ω˲ i…®……∂…… Ω˲ i…®……∂……*
Æ∆˙M…“±…… Ω˛…‰ Æ˙ Ω˛™……  i…Æ˙±……‰EÚ ∫……Æ˙…*  n˘±±…“ E‰Ú  n˘±…¥……±…‰ ∞¸®……±…
"®…n˘x…' +…ËÆ˙ " ˜˜j…±……‰EÚ' V…Ë∫…‰ ∂…§n˘ ®…“Æ˙ (1722-1810 <«.) +…ËÆ˙
¶……Æ˙i…“™… ±……‰EÚ ¥…∑……∫…… EÚ“ M…Ω˛Æ˙“ ∫…®…Z… ®… +§…“Æ˙ +…ËÆ˙ +Æ˙M…V…… "∫……Ën˘…' E‰Ú n˘…ËÆ˙ EÚ…‰ =n⁄«˘ ∂……<Æ˙“ EÚ…
EÚ…‰ ∫…⁄ S…i… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* ∂……<Æ˙ ®…W…Ω˛§… EÚ“ ¶…Æ˙EÚÆ˙ +…∫…®……x… ®… =UÙ…±…… ∫¥…h…«™…÷M… EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* "®…“Æ˙' EÚ“
+…∫l……+…Â EÚ… + i…GÚ®…h… EÚÆ˙i…… x…W…Æ˙ ∂…<Æ˙“ ®……x…¥…“™… ¥…‰n˘x…… EÚ“
+…i…… Ω˲ +…ËÆ˙ BEÚ  ®…±…“-V…÷±…“ ∫…∆∫EfiÚ i…
EÚÆ˙ i …‰ l…‰ * Œ∫j…™……∆ ¶…“  ¥…t÷ i … ¥™……{…EÚi…… +…ËÆ˙ M…Ω˛Æ˙…<« E‰Ú  ±…B
EÚ“ M… i… ∫…‰ Ω˛…‰±…“ J…‰±…i…“ +{…x…… EÚ…‰<« ∫……x…“ x…Ω˛” Æ˙J…i…“*
GARBHANAL

EÚ“ {…ËÆ˙¥…“ EÚÆ˙i…… Ω˲*


®…“Æ˙ E‰Ú BΩ˛∫……∫…… EÚ“ V…c˜ <i…x…“
=k…Æ˙ ¶……Æ˙i… E‰Ú ∂……<Æ˙… ®… +…®…i……ËÆ˙ {…Æ˙ x…W…Æ˙ +…i…“ l…”* M…ΩÆ˙“ ΩÈ˛  EÚ  n˘±±…“ EÚ“ i…§……Ω˛“ ∫…‰
∫…¶…“ x…‰ Ω˛…‰±…“ E‰Ú Æ∆˙M… EÚ“ °÷ÚΩ˛…Æ˙… EÚ…‰ =i{…z… +…i®…¥…‰n˘x…… BEÚ  ¥…∫i…fii…
+{…x…‰ ∂…‰Æ˙… ®… §……∆v…… Ω˲* ¢Ú…™…W… n‰˘Ω˛±…¥…“ °Ú±…EÚ {…Æ˙ °ËÚ±… V……i…“ Ω˲* =x…E‰Ú {……∫… §……i… EÚΩ˛x…‰ EÚ… +{…x…… BEÚ i……ËÆ˙
+`ˆ…Æ˙Ω˛¥…” ∫…n˘“ E‰Ú +…Æ˙®¶… ®… BEÚ ®…˛∂…Ω⁄˛Æ˙ ∂……<Æ˙ Ω÷˛B ΩÈ˛* ¥…‰ l……* "x…… ∫…K…' +…ËÆ˙ "M…√… ±…§…' V…Ë∫…‰ ∂……<Æ˙… x…‰ ¶…… π…EÚ |…™……‰M…… EÚ…‰
+…ËÆ∆˙M…W…‰§… E‰Ú +Œxi…®… n˘…ËÆ˙ ∫…‰ ®…÷Ω˛®®…n˘ ∂……Ω˛ E‰Ú ™…÷M… (1719- ±…‰EÚÆ˙ "®…“Æ˙' E‰Ú @Òh… EÚ…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙  EÚ™…… Ω˲* ®…“Æ˙ x…‰ ∂…Ω˛Æ‰˙- n˘±±…“ E‰Ú
1748 <«.) i…EÚ V…“ ¥…i… Æ˙Ω‰˛ l…‰* ¥…‰  n˘±±…“ E‰Ú +®…“Æ˙ l…‰* ®…“Æ˙ ®…Ã∫…B Ω˛“ x…Ω˛”  ±…J…‰ ΩÈ˛, §…Œ±EÚ =xΩ˛…Âx…‰ +¥……®… EÚ“ ÀW…n˘M…“ E‰Ú Ω˛π……Êx®……n˘
=x…∫…‰ §……n˘ E‰Ú ∂……<Æ˙ ΩÈ˛* ¢Ú…™…W… EÚ“ "i……Æ˙“¢‰Ú-Ω˛…‰±…“' x…W®… E‰Ú o˘∂™…… EÚ…‰ ¶…“ +{…x…“ +…∆J…… ∫…‰ ®…Ω˛∫…⁄∫…  EÚ™…… Ω˲* =x…E‰Ú E÷ÚŒ±±…™……i…
FÚ… §…±…‰-i……Æ˙“¢Ú Ω˲*  n˘±±…“ E‰Ú  n˘±…¥……±…‰ ∞¸®……±… ®… +§…“Æ˙ +…ËÆ˙ ®… Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ n˘…‰ ®…∫x… ¥…™……∆ +…ËÆ˙ BEÚ N…V…±…  ®…±…i…“ ΩÈ˛* "Ω˛…‰±…“' ∂…“π…«EÚ
+Æ˙M…V…… ¶…Æ˙EÚÆ˙ +…∫…®……x… ®… =UÙ…±…… EÚÆ˙i…‰ l…‰* Œ∫j…™……∆ ¶…“ ®…∫x…¥…“ ®… ®…“Æ˙ E‰Ú  n˘±±…“ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ ±…J…x…> {…Ω÷∆˛S…x…‰ EÚ“ ®……x… ∫…EÚi……
 ¥…t÷i… EÚ“ M… i… ∫…‰ Ω˛…‰±…“ J…‰±…i…“ x…W…Æ˙ +…i…“ l…”* n˘…‰ ∂…‰Æ˙… ®… EÚ… |… i… ¥…®§… Ω˲* =xΩ˛…Âx…‰ +…∫…¢Ú=q˘…˱…… E‰Ú n˘…ËÆ˙ (1775-1795 <«.)
 n˘±±…“ EÚ“ Ω˛…‰±…“ EÚ… ®…∆V…√Æ˙ n‰˘ J…B- ®… ±…J…x…> |…¥……∫…  EÚ™…… l……* {…Èi……±…“∫… ∂…‰Æ˙… EÚ“ <∫… ®…∫x…¥…“ ®…Â
±…‰ +§…“Æ˙ +…ËÆ˙ +Æ˙M…V…… ¶…Æ˙ EÚÆ˙ ∞¸®……±… +…∫…¢Ú=q˘…˱…… E‰Ú n˘Æ˙§……Æ˙ EÚ“ Ω˛…‰±…“ EÚ… ¥…h…«x… Ω˲* ®…∫x…¥…“ ™…… ∂…÷∞¸
 UÙc˜EÚi…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ =c˜…i…‰ ΩÈ˛ M…÷±……±… Ω˛…‰i…“ Ω˲-
12 {…Æ˙®{…Æ˙…
Ω˛…‰±…“ J…‰±…… +…∫…°÷Úq˘…˱…… ¥…W…“Æ˙
Æ∆˙M… ®…÷Ω˛§…i… ∫…‰ +V…§… Ω˲ J…÷n˘…Â-{…“Æ˙
"®…“Æ˙' EÚ“ n⁄˘∫…Æ˙“ ®…∫x…¥…“ EÚ… x……®… Ω˲ "∫……GÚ“x……®……
Ω˛…‰±…“'* EÚ…¥™…-i…i¥… EÚ“ =iEfiÚπ]ıi…… E‰Ú  ±…Ω˛…W… ∫…‰ ™…Ω˛
®…∫x…¥…“ {…Ω˛±…“ Æ˙S…x…… ∫…‰ §…‰Ω˛i…Æ˙ ±…M…i…“ Ω˲* <∫…®… ®…“Æ˙
EÚ“ §…‰§……EÚ“ +…ËÆ˙ =x®…÷HÚi…… + v…EÚ ®…÷J…Æ˙ Ω÷˛<« Ω˲* <∫…®…Â
i…l……EÚ l…i…  ∂…π]ıi…… E‰Ú §……∆v…… EÚ…‰ i……‰c˜ n‰˘x…‰¥……±…… =UÙ…Ω˛
x…W…Æ˙ +…i…… Ω˲* ∂……<Æ˙ ∂……‰Æ˙ {…Æ˙ M……ËÆ˙ ∫…‰ EÚ…x… ±…M……x…‰ EÚ“
®…÷p˘… ®…  n˘J……<« n‰˘i…… Ω˲-
+…+…‰ ∫……FÚ“, ∂…Æ˙…§… x……‰∂… EÚÆÂ˙
∂……‰Æ˙-∫…… Ω˲ V…Ω˛…∆ ®… M……‰∂… EÚÆÂ˙
+…+…‰ ∫……EÚ“, §…Ω˛…Æ˙  °ÚÆ˙ +…<«
Ω˛…‰±…“ ®…  EÚi…x…“ ∂…… n˘™……∆ ±……<«* l…‰  EÚ +¥……®… E‰Ú ¶…“i…Æ˙ i…“V…-i™……‰Ω˛…Æ˙… EÚ“ K…÷ ∂…™……∆ ®…x……x…‰ EÚ…‰
"∫……FÚ“x……®……' EÚ… {…Ω˛±…… ∂…‰Æ˙ ®…“Æ˙ E‰Ú BEÚ ®…∂…Ω⁄˛Æ˙i…Æ˙“x… ∂…‰Æ˙ EÚ“ ™……n˘ ±…‰EÚÆ˙ EÚ…‰<« {…Æ˙Ω‰˛W…M……Æ˙“ x…Ω˛” Ω˲* ¥…‰ <«n˘ +…ËÆ˙ Ω˛…‰±…“ ®… BEÚ V…Ë∫…‰
 n˘±……i…… Ω˲- +…x…xn˘ EÚ… +x…÷¶…¥… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* x…W…“Æ˙ x…‰ i™……‰Ω˛…Æ˙… {…Æ˙  ±…J…“
M……‰∂… EÚ…‰ Ω˛…‰∂… E‰Ú ]÷ıEÚ J……‰±… E‰Ú ∫…÷x… ∂……‰Æ‰˙-V…Ω˛…∆ x…W®…… ®… +{…x…‰ ∫…¥…«v…®…«∫…®…¶……¥… E‰Ú x…W… Æ˙B EÚ…‰ + ¶…¥™… HÚ n˘“*
∫…§…EÚ“ +…¥……W… E‰Ú {…nÊ˘ ®… ∫…÷K…x… ∫……V…√ Ω˲ BEÚ •…V… EÚ“ ∫…∆∫EfiÚ i… ∫…‰  x…EÚ]ı ∫…®{…E«Ú E‰Ú Æ˙Ω˛i…‰ Ω÷˛B =x…EÚ… ®…x… Ω˛…‰±…“
"®…“Æ˙' x…‰ Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ BEÚ N…V…±… ¶…“ EÚΩ˛“ Ω˲* ™…Ω˛ N…V…±… =x…E‰Ú n˘n«˘ +…ËÆ˙ ®… E÷ÚUÙ W™……n˘… Ω˛“ Æ˙®…… Ω˲* Ω˛…‰±…“ ®… =x…EÚ“ Ø˚ S… EÚ… BEÚ EÚ…Æ˙h…
∫……‰W… E‰Ú Æ∆˙M… ∫…‰ +±…M… Ω˛]ıEÚÆ˙ x…B Æ∆˙M… ®… Ω˲* <∫… {…Æ˙ ±…J…x…¥…“ Æ∆˙M… EÚ… ™…Ω˛ ¶…“ Ω˲  EÚ <∫… i™……‰Ω˛…Æ˙ {…Æ˙ ∞¸`‰ˆ ±……‰M… +…{…∫… ®…  ®…±…i…‰ ΩÈ˛
+∫…Æ˙ ∫……¢Ú-∫……¢Ú Ɖ˙J…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* +…ËÆ˙ x…W…“Æ˙ BEÚ n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…‰ ∞¸`ˆ… Ω÷˛+… x…Ω˛” n‰˘J…x…… S……Ω˛i…‰ l…‰*
+§… •…V… EÚ“ Ω˛…‰±…“ EÚ… Æ∆˙M… n‰˘ J…B* x…W…“Æ˙ +EÚ§…Æ˙…§……n˘“ (1735- x…W…“Æ˙ V…Ë∫…‰ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ Ω˛…‰±…“  ∫…¢«Ú  Ω˛xn÷˘+… EÚ… i™……‰Ω˛…Æ˙ x…Ω˛”,
1030 <«.) BEÚ B‰∫…‰ ∂……<Æ˙ ΩÈ˛  V…xΩ˛…Âx…‰ Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ ∫…§…∫…‰ + v…EÚ §…Œ±EÚ ∫……Z…… i™……‰Ω˛…Æ˙ Ω˲* <∫…E‰Ú +…x…xn˘ ∫…‰ EÚ…‰<« ¥…∆ S…i… x…Ω˛”
Æ˙S…x……B∆  ±…J…” +…ËÆ˙ K…⁄§…  ±…J…”* x…W…“Æ˙ E‰Ú EÚ÷Œ±±…™……i… ®… Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ Æ˙Ω˛x…… S……Ω˛i……* ∫…§… <∫…®… ∂…… ®…±… ΩÈ˛-
n˘∫… x…W®…  ®…±…i…“ ΩÈ˛* x…W…“Æ˙ ®…⁄±…i…:  n˘±±…“ E‰Ú l…‰* <CEÚ“∫… ¥…π…« EÚ“ EÚ…‰<« i……‰ Æ∆˙M…  UÙc˜EÚi…… Ω˲ EÚ…‰<« M……i…… Ω˲
=©… ®… +…M…Æ˙… V……EÚÆ˙ §…∫… M…B l…‰* ¥…‰ i…§…“™…i… ∫…‰ °ÚCEÚc˜ +…ËÆ˙ ∫¥…UÙxn˘ V……‰ K……±…“ Æ˙Ω˛i…… Ω˲ ¥……‰ n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ +…i…… Ω˲

GARBHANAL
+…n˘®…“ l…‰* §…Ω÷˛i… E÷ÚUÙ x……x…EÚ +…ËÆ˙ EÚ§…“Æ˙ V…Ë∫…‰ ∫…xi… EÚ ¥…™…… EÚ… x…W…“Æ˙ EÚ“ Ω˛…‰±…“  ¥…π…™…EÚ x…W®… +x…‰EÚ  ¥…∂…‰π…i……+… ∫…‰ ™…÷HÚ ΩÈ˛*
 ®…W……V… =xΩ² |……{i… l……* •…V… I…‰j… E‰Ú ±……‰EÚ-V…“¥…x… ®… =x…EÚ“ {…Ë`ˆ l…“* BEÚ, <x…∫…‰ ∂……<Æ˙ E‰Ú ∫…∆M…“i… ∫…®§…xv…“  ¥…∂…n˘ Y……x… EÚ… {…i……
=xΩ² •…V…-I…‰j… E‰Ú ®…‰±…‰-`‰ˆ±…… +…ËÆ˙ i…“V…-i™……‰Ω˛…Æ˙… ®… ∂…… ®…±… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ S…±…i…… Ω˲* •…V… EÚ“ °Ú…M…… E‰Ú ]÷ıEÚc‰˜ =n⁄«˘ EÚ“ §…Ω˛Æ˙… E‰Ú §…“S…
V…“¥…x… EÚ“ >V……«  ®…±…i…“ l…“* ∂……<Æ˙“ =x…E‰Ú  ±…B EÚ…‰<« §…Ë`‰-`ˆ…±…‰ EÚ… =xΩ˛…Âx…‰ §…c˜“ E÷Ú∂…±…i…… ∫…‰ V…c˜  n˘B ΩÈ˛* ¥……t™…xj…… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙
∂…N…±… x…Ω˛” l…… §…Œ±EÚ n˘…‰x…… ∫…®…÷n˘…™…… EÚ…‰ +…∫l…… EÚ“ BEÚ ∫…®……x… ¶…⁄ ®… =x…EÚ“ +∫……v……Æ˙h… V……x…EÚ…Æ˙“ l…“* b˜˘¢Ú, i…§…±……, f¯…‰±…EÚ, ®…fin∆˘M…,
{…Æ˙ J…c˜… EÚÆ˙x…‰ EÚ… BEÚ ∫…∂…HÚ ∫……v…x… l……* ¥…‰ <∫… ∫…SS……<« EÚ…‰ V……x…i…‰ §…“x…, Æ˙§……§…, S…∆M…, i…®§…⁄Æ˙…, f¯®…f¯®…“, ®…÷Ω˛S…∆M…, P…∆÷M…∞¸ +…ËÆ˙ B‰∫…‰
{…Æ˙®{…Æ˙… 13

Ω˛“  EÚi…x…‰ ¥……t™…xj…… E‰Ú x…  ∫…¢«Ú x……®…  M…x……B ΩÈ˛ §…Œ±EÚ <xΩ²
§…V……x…‰ EÚ“  ¥… v…™……∆ ¶…“ <x… x…W®…… ®… §…i……<« M…<« ΩÈ˛* n⁄˘∫…Ɖ˙, V…“¥…x…
EÚ… V…“¥…xi… ∫{…xn˘x… n⁄˘Æ˙ ∫…‰ J…c‰˜ Ω˛…‰EÚÆ˙ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ S…“W…
™……x…“ ¥…‰ ¥™… HÚ ∫…‰ M…÷c˜ +…ËÆ˙ §…i……∂…‰ ®…∆M……i…“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ¥…‰ ∫…§… Œ∫j…™……Â
x…Ω˛” Ω˲* ™…Ω˛ =∫…®… ∂…Æ˙“EÚ Ω˛…‰EÚÆ˙ Ω˛“ ∫…®¶…¥… Ω˲* i…¶…“ <x… x…W®……Â
®… §……∆]‰ı V……i…‰ ΩÈ˛* "V…¢ÚÆ˙' EÚ“ Ω˛…‰±…“ EÚ… BEÚ +∆∂…-
®… ∂……<Æ˙ Ω˛®… Ω˛…‰±…“ J…‰±…x…‰¥……±…… EÚ“ ¶…“c˜ E‰Ú §…“S… Æ∆˙M…… ®…Â
∫…Æ˙…§……‰Æ˙ x…W…Æ˙ +…i…… Ω˲* i…“∫…Ɖ˙, <x… x…W®…… ®… ∫…‰ EÚ…‰<« x…W®… C™…… ®……‰ {…‰ Æ∆˙M… EÚ“ ®……Æ˙“  {…S…EÚ…Æ˙“
BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ… n˘…‰Ω˛Æ˙…¥… x…Ω˛” Ω˲* V…“¥…x… EÚ… =UÙ…Ω˛ ∫…§…®… BEÚ n‰˘J……‰ E÷∆Ú¥…Æ˙ V…“ n⁄∆˘M…“ ®…È M……Æ˙“
V…Ë∫…… Ω˲  EÚxi…÷ o˘∂™… +…ËÆ˙ Œ∫l… i…™……∆ +±…M…-+±…M… ΩÈ˛* N…Æ˙W… ™…Ω˛ ¶……M… ∫…E⁄∆Ú ®…È EËÚ∫…‰ ®……‰ ∫…… ¶……M…… x…ÀΩ˛ V……i…
 EÚ x…W…“Æ˙ Ω˛…‰±…“ EÚ“ §…Ω˛…ÆÂ˙  n˘J……i…‰ Ω÷˛B l…EÚi…‰ x…Ω˛” ΩÈ˛- `ˆ…c˜“ +§… n⁄˘J…⁄∆ +…ËÆ˙ EÚ…‰ ∫…®®…÷÷J… +…i…
M…÷±…W……Æ˙  J…±…‰ Ω˛… {… Æ˙™…… E‰Ú +…ËÆ˙ ®…V… ±…∫… EÚ“ i…Ë™……Æ˙“ Ω˛…‰ §…Ω÷˛i…  n˘x…x… ®… Ω˛…l… ±…M…‰ Ω˛…‰ EËÚ∫…‰ V……x…‰ n⁄∆˘
EÚ{…c˜… {…Æ˙ Æ∆˙M… UÙ”]ı… ∫…‰ K…÷∂…Æ∆˙M… +V…§… +…V… °ÚM…¥…… i……‰∫…… EÚ… l…… {…“`ˆ
M…÷±…EÚ…Æ˙“ Ω˛…‰ {…EÚc˜EÚÆ˙ ±…⁄∆
®…÷∆Ω˛ ±……±…, M…÷±……§…“ +…∆J… Ω˛… +…ËÆ˙ Ω˛…l…… ®… =n⁄«˘ ∂……<Æ˙… x…‰ ®……j… BEÚ K¥……V…… Ω˲n˘Æ˙ +±…“ "+… i…∂…'
 {…S…EÚ…Æ˙“ Ω˛…‰ ±…J…x…> EÚ“ W…§……x… E‰Ú BEÚ +W…“®…
=∫… Æ∆˙M… ¶…Æ˙“  {…S…EÚ…Æ˙“ EÚ…‰ +∆ M…™…… {…Æ˙
 ¥…π…™… ™…… EÚ…¥™… ∞¸ g¯ E‰Ú ∂……<Æ˙ l…‰* +{…x…‰ =n˘…Æ˙ v……î…EÚ
i…EÚ EÚÆ˙ ®……Æ˙“ Ω˛…‰ i……ËÆ˙ Ω˛…‰±…“ EÚ…‰ x…Ω˛” o˘Œπ]ıEÚ…‰h… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ ¥…‰ ®…∂…Ω⁄˛Æ˙ l…‰*
±…J…x…> E‰Ú ∂……<Æ˙ "®…Ω˛V…⁄Æ˙' EÚ“ Ω˛…‰ ±…™……∆ +{…x……™…… Ω˲ §…Œ±EÚ ¶……Æ˙i…“™… =x…E‰Ú n˘“¥……x… ®… Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ °÷Ú]ıEÚÆ˙
¶…“ ®…∂…Ω⁄˛Æ˙ ΩÈ˛* "®…Ω˛V…⁄Æ˙' ®…⁄±…i…: ¢Úi…‰Ω˛{…÷Æ˙ ∂…‰Æ˙  ®…±… V……i…‰ ΩÈ˛* BEÚ ∂…‰Æ˙ ®…Â
E‰Ú Æ˙Ω˛x…‰¥……±…‰ l…‰* §……n˘ ®… ±…J…x…> V……EÚÆ˙
∫……∆ ∫ EfiÚ  i…EÚ {… Æ˙ ¥ …‰ ∂ … EÚ“ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛-
§…∫… M…B l…‰* x…¥……§… ∫…+…n˘i… +±…“ K……∆ E‰Ú §…Ω÷ ˛ ± …i…… EÚ…‰ +…i®…∫……i…¬ K……E‰Ú-∂…Ω˛“n‰˘-x……W… ∫…‰ ¶…“ Ω˛…‰±…“
n˘…ËƉ˙-Ω÷˛E⁄Ú®…i… (1798-1818 <«.) ®… ¥…‰ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú =q‰˘∂™… ∫…‰ =xΩ˛…Âx…‰ J…‰ ±…B
GARBHANAL

±…J…x…> ®… Ω˛“ l…‰* =x…EÚ“ "x…¥……§… Æ∆˙M… <∫…®… Ω˲ M…÷±……±… EÚ…, §…⁄ Ω˲
∫…+…n˘i… EÚ“ ®…V… ±…∫…‰ Ω˛…‰±…“' ∂…“π…«EÚ ∫…‰ Ω˛…‰±…“ EÚ…‰ ®……ËV…⁄ §…x……™…… Ω˲* +§…“Æ˙ EÚ“
BEÚ +SUÙ“ x…W®… Ω˲* ±…J…x…> E‰Ú §……∆EÚ…Â <∫…“ n˘…ËÆ˙ E‰Ú "<∆∫……' +…ËÆ˙ "i……§……∆'
EÚ… §……∆EÚ{…x… <∫… x…W®… ®… n‰˘J…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* ™…Ω˛ BEÚ ∏…fi∆M…… Æ˙EÚ V…Ë∫…‰ ∂……<Æ˙… x…‰ ¶…“ Ω˛…‰±…“ {…Æ˙ x…W®…  ±…J…“ ΩÈ˛*
EÚ…¥™… Ω˲* <∫…®… Ω˛…‰±…“ J…‰±…i…“ Ω÷˛<« ∫…÷xn˘ Æ˙™…… EÚ…  S…j… J…”S…… =n⁄«˘ ∂……<Æ˙… x…‰ ®……j… BEÚ  ¥…π…™… ™…… EÚ…¥™… ∞¸ g¯ E‰Ú i……ËÆ˙ Ω˛…‰±…“ EÚ…‰ x…Ω˛”
M…™…… Ω˲* x…W®… ™…… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰i…“ Ω˲- +{…x……™…… Ω˲ §…Œ±EÚ ¶……Æ˙i…“™… ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ {… Æ˙¥…‰∂… EÚ“ §…Ω÷˛±…i…… EÚ…‰
®……Ë∫…®…‰-Ω˛…‰±…“ EÚ… i…‰Æ˙“ §…W®… ®…‰‰∆ n‰˘J…… V……‰ Æ∆˙M…* +…i®…∫……i…¬ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú =q‰˘∂™… ∫…‰ =xΩ˛…Âx…‰ Ω˛…‰±…“ EÚ…‰ ®……ËV…⁄ §…x……™…… Ω˲*
§…Ω˛…n÷˘Æ˙∂……Ω˛ "V…¢ÚÆ˙' +{…x…‰ =V…c‰˜ n˘™……Æ˙ E‰Ú §……¥…V…⁄n˘ Ω˛…‰±…“ EÚ… Ω˛…‰±…“ ™…… +x™… i™……‰Ω˛…Æ˙… EÚ“ ®……ËV…⁄n˘M…“ =n⁄«˘ ∂……<Æ˙“ EÚ“ ¶……Æ˙i…“™…
§…Ω÷˛i… BΩ˛ i…Æ˙…®… EÚÆ˙i…‰ l…‰* V…¢ÚÆ˙ BEÚ B‰∫…‰ ∂……<Æ˙ ΩÈ˛  V…xΩ˛…Âx…‰ +Œ∫®…i…… EÚ… +Œxi…®…  x…EÚπ… x…Ω˛” Ω˲* <∫…  x…EÚπ… ®… V…“¥…x… E‰Ú +…ËÆ˙
Ω˛…‰±…“ E‰Ú {……Æ˙®{… Æ˙EÚ Æ˙…M…… ®… °Ú…M…  ±…J…“ ΩÈ˛* =xΩ˛…Âx…‰ <∫…E‰Ú  ±…B §…Ω÷˛i… ∫…‰ ∫…Æ˙…‰EÚ…Æ˙ ∂…… ®…±… ΩÈ˛*  °ÚÆ˙ ¶…“ <∫…∫…‰ ™…Ω˛…∆ E‰Ú {… Æ˙¥…‰∂… ∫…‰
¢Ú…Æ˙∫…“ §…Ω˛Æ˙… EÚ… <∫i…‰®……±… x…Ω˛”  EÚ™……* =x…EÚ“ Ω˛…‰±…“  ¥…π…™…EÚ V…÷c˜…¥… E‰Ú BEÚ +…™……®… EÚ… {…i…… i……‰ S…±…i…… Ω˛“ Ω˲*
x…W®… ®… M……∆¥…… EÚ“ BEÚ |…l…… EÚ…  W…GÚ  EÚ™…… M…™…… Ω˲* •…V… +…ËÆ˙
§…÷xn‰˘±…J…∆b˜ E‰Ú n‰˘Ω˛…i…… ®… Œ∫j…™……∆ V…§… Ω˛…∫…-{… Æ˙Ω˛…∫… E‰Ú ∫…®§…xv…
¥……±…‰  EÚ∫…“ ¥™… HÚ {…Æ˙ Æ∆˙M… b˜…±…i…“ ΩÈ˛ i……‰ =∫…∫…‰ °ÚM…¥…… ±…‰i…“ ΩÈ˛*
Æ˙…V…“¥… EfiÚπh… ∫…C∫…‰x……
1951 ®…‰∆  n˘±±…“ ®…‰∆ V…x®…. 1978 ®…‰∆ + J…±… ¶……Æ˙i…“™… +…™…÷ ¥…«Y……x… ∫…∆∫l……x… ∫…‰ {…“BS…b˜“ EÚ“. ∂……‰v…EÚi……« B¥…∆  ¥… V… ]ı∆M… |……‰°‰Ú∫…Æ˙
E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ +x…‰EÚ…‰ §……Æ˙ +®…Æ˙“EÚ… M…™…‰* 125 ∫…‰ V™……n˘… ¥…ËY…… x…EÚ ∂……‰v…{…j… n˘‰∂…- ¥…n˘‰∂… E‰Ú ¥…ËY…… x…EÚ  Æ˙∫……±……‰∆ ®…‰∆ UÙ{… S…÷E‰Ú Ω˛È* ¥…‰
EÚ ¥… ¶…“ Ω˛È +…ËÆ˙ www.geeta-kavita.com x……®…EÚ ¥…‰§…∫……<]ı EÚ… ∫…∆S……±…x… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È  V…∫…®…‰∆  Ω˛∆n˘“ EÚ ¥…i……B∆ B¥…∆ ±…‰J… ={…±…§v…
14
Ω˛È* b˜…Ï ∫…C∫…‰x…… V…¥……Ω˛Æ˙ ±……±… x…‰Ω˛∞¸  ¥…∂¥… ¥…t…±…™…, x…<«  n˘±±…“ ®…‰∆ V…“¥…|… i…Æ˙…‰v…EÚ-∂… HÚ E‰Ú |……‰°‰Ú∫…Æ˙ Ω˛È* ¥…‰  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…‰∆
V…“¥… ¥…Y……x… E‰Ú ∫…∆EÚ…™……v™…I… +…ËÆ˙  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… E‰Ú |… i…E÷Ú±…{… i… Æ˙Ω˛ S…÷E‰Ú Ω˛È*
Email : rajivksaxena@gmail.com

®…x… EÚ“ §……i…


EÚ…Ëx… §…x…‰M…… |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…
Ω˛…‰i…… l…… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú {……∫… §…i……x…‰ E‰Ú +x…‰EÚ…Â  EÚ∫∫…‰
Ω˛…‰i…‰ l…‰* V™……n˘…i…Æ˙  EÚ∫∫…‰ <∫… §……i… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ Ω˛…‰i…‰
l…‰  EÚ ¶……Æ˙i… ®…‰∆  EÚi…x……  {…UÙc…{…x… Ω˛Ë +…ËÆ˙ EËÚ∫…‰
EÚ…‰<« EÚ…®… x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…… +…ËÆ˙ ∫…§… +…‰Æ˙
 Æ˙∂¥…i… EÚ… §……W……Æ˙ M…®…« Ω˛Ë*  §…V…±…“ {……x…“ EÚ“
 EÚ±±…i… +…ËÆ˙ ®…CJ…“-®…SUÙÆ˙ EÚ“ §…Ω˛÷i……™…i… <i™…… n˘-
<i™…… n˘* ®…È EÚ¶…“-EÚ¶…“ ¶……Æ˙i… EÚ“ ∫…°Ú…<« ®…‰∆ E÷ÚUÙ
§……‰±…i…… i……‰ ±……‰M……‰∆ EÚ“ x…V…Æ˙ ®…‰∆ Ω˛…∫™……∫{…n˘ §…x…i…… l……,
<∫…“ ±…™…‰ V™……n˘…i…Æ˙ S…÷{… Ω˛“ Æ˙Ω˛i…… l……* ®…÷Z…‰ ±…M…i……
 EÚ ∂……™…n˘ EÚΩ˛” x… EÚΩ˛” ∫…¶…“ |…¥…… ∫…™…… ®…‰∆ ®……i…fi¶…⁄ ®…
UÙ…‰c +…x…‰ EÚ“ E÷ÚUÙ +{…Æ˙…v… ¶……¥…x…… (guilty
conscience) Ω˛…‰i…“ l…“ +…ËÆ˙ <∫… ∫……®…⁄ Ω˛EÚ
+…±……‰S…x…… E‰Ú {…“UÙ‰ EÚΩ˛” x… EÚΩ˛” +{…x…‰ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆
§…∫… V……x…‰ EÚ…  x…h…«™… EÚ“ ∫…°Ú…<« n˘‰x…… (justify)
EÚÆ˙x…… Ω˛…‰i…… l……*

§…… i… ±…M…¶…M… 30 ¥…π…« {…Ω˛±…‰ EÚ“ Ω˛Ë* {…“BS…b˜“ ={…Æ˙…∆i… ®…È


 n˘±±…“ ∫…‰ §……±]ı“®……‰Æ˙ {……‰∫]ı b˜…ÏC]ı…‰Æ˙±… ]ı‰≈ x…∆M… E‰Ú  ±…™…‰ +…™……
Ω˛÷+… l…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…∆ ™…÷ x…¥… ∫…«]ı“ ®…‰∆ ∂……‰v… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……* ¥…Ω˛…∆
Ω˛®……Æ˙‰ §…Ω˛÷i… ∫…‰ |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…  ®…j… §…x… M…™…‰ l…‰ ±…M…¶…M… ∫…¶…“ ∫¥…™…∆ Ω˛“
B‰∫…‰ ®…‰∆ V…§… {…i…… S…±……  EÚ ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… EÚ“ §…“∫… §…π…“«™… ±…cEÚ“
V……‰ n˘…‰ ®…Ω˛“x…‰ {…Ω˛±…‰ ¶……Æ˙i… M…<« l…“ +§… ¥……{…∫… +…x…‰ ∫…‰ <xEÚ…Æ˙
EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë i……‰  EÚ∫…“ EÚ…‰ ™…EÚ“x… x…Ω˛” Ω˛÷+…* +… J…Æ˙ +®…Æ˙“EÚ…
V…Ë∫…‰ ∫¥…M…« EÚ…‰ UÙ…‰c EÚÆ˙ EÚ…‰<« ¶……Æ˙i… ®…‰∆ Æ˙Ω˛ V……x…‰ EÚ…  x…h…«™… EËÚ∫…‰
+®…Æ˙“EÚ… +…™…‰ l…‰ ™…… x… EÚ“ |…l…®… {…“g“ E‰Ú |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™… (first ±…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë? ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… EÚ… +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ +SUÙ… J……∫……

GARBHANAL
generation immigrants) l…‰* E÷ÚUÙ Ω˛…±… ®…‰∆ Ω˛“ +…™…‰ l…‰ +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ EÚ…Æ˙…‰§……Æ˙ l…… +…ËÆ˙ ¶…M…¥……x… EÚ“ EfiÚ{…… ∫…‰ P…Æ˙ ®…‰∆  EÚ∫…“ S…“V… EÚ“
EÚ<« n˘∂…EÚ…‰∆ ∫…‰ ¥…Ω˛…∆ Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ∂… x…¥……Æ˙ +…ËÆ˙ Æ˙ ¥…¥……Æ˙ (weekends) EÚ®…“ x…Ω˛” l…“*  °ÚÆ˙ ±…cEÚ“ ¥……{…∫… C™……‰∆ x…Ω˛” +…x…… S……Ω˛i…“?
+C∫…Æ˙  EÚ∫…“ E‰Ú P…Æ˙ {…Æ˙ {……]ı“« Æ˙Ω˛i…“ l…“ V…Ω˛…∆ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ… V…®…P…]ı  °ÚÆ˙ ∫…÷x……  EÚ ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… J…÷n˘ ¶…“  n˘±±…“ M…™…‰ l…‰ =∫…‰ ®…x……x…‰
±…M…i…… l……* J……x…‰ ®…‰∆ ∫…®……‰∫…‰, UÙ…‰±…‰ {…⁄Æ˙“,  S…EÚx… EÚÆ˙“ +…ËÆ˙ M…÷±……§… {…Æ˙ ¥…Ω˛ ¥……{…∫… +…x…‰ EÚ…‰ Æ˙…V…“ x…Ω˛” Ω˛Ë* BEÚ  n˘x… ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§…
V……®…÷x… <i™…… n˘ ±…M…¶…M… BEÚ-∫…… Ω˛“ ®…“x…⁄ Ω˛…‰i…… l……* §……i……‰∆ EÚ… ®…÷Z…‰ ™…÷ x…¥… ∫…«]ı“ E‰Ú EËÚ°‰Ú]ı‰ Æ˙™…… ®…‰∆  ®…±… M…B i……‰ ®…Èx…‰ =x…∫…‰ {…⁄UÙ
 ∫…±… ∫…±…… ¶…“ BEÚ-∫……* EÚ…‰<« x… EÚ…‰<« Ω˛…±… ®…‰∆ Ω˛“ ¶……Æ˙i… P…⁄®… EÚÆ˙ +…™…… Ω˛“  ±…™……*
®…x… EÚ“ §……i… 15

"C™…… EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë +§…? ¥……{…∫… +…BM…“ ™…… x…Ω˛”? ¥…Ω˛…∆  n˘±±…“ ®…‰∆
EÚΩ˛…∆ Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë?'
"EÚ…‰ ∂…∂… i……‰ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* ¥…Ω˛…∆ n˘…n˘… n˘…n˘“ E‰Ú {……∫… Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙“
+E‰Ú±…“ ±…cEÚ“ Ω˛Ë* +{…x…… n˘‰∂… UÙ…‰c EÚÆ˙ ™…Ω˛…∆ §…∫…‰ +…ËÆ˙ ®…‰Ω˛x…i… S……ËEÚ“n˘…Æ˙“ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ §……∫E‰Ú]ı §……±…, °÷Ú]ı§……±… ™…… §…… C∫…∆M… EÚÆ˙E‰Ú
∫…‰ EÚ…Æ˙…‰§……Æ˙ V…®……™……* ™…Ω˛ ∫…§… =∫…“ E‰Ú  ±…™…‰ Ω˛“  EÚ™…… l……* =x…EÚ… ®…x… §…Ω˛±……i…‰ ΩÈ˛* ®…Ë C∫…EÚx… ±……‰M… =x…E‰Ú P…Æ˙ §…x……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙
+M…Æ˙ ¥…Ω˛“ x…Ω˛” +…BM…“ i……‰ Ω˛®… C™…… EÚÆ˙‰∆M…‰ ∫…®…Z… x…Ω˛” +… §……M…¥……x…“ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ Ω˛®… ∫……... ¶……Æ˙i…“™… =x…EÚ“ ±…‰§…‰Æ˙‰]ı≈“V… ®…‰∆
Æ˙Ω˛…*' ®…‰Ω˛x…i… ®…V…n˘⁄Æ˙“ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È ™……  °ÚÆ˙ =x…E‰Ú ∫¥……∫l™… EÚ… v™……x… Æ˙J…i…‰ ΩÈ˛*
"EÚΩ˛i…“ C™…… Ω˛Ë?' ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…*  ®…∏…… ∫……Ω˛§… `ˆΩ…˛EÚ… ±…M…… EÚÆ˙ Ω˛∆∫…i…‰ Æ˙Ω˛‰*  °ÚÆ˙ ∫…∆V…“n˘… Ω˛…‰EÚÆ˙ §……‰±…‰,
"EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë  EÚ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ =∫…‰ <i…x…“ +…i®…“™…i……  ®…±…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ∫…C∫…‰x…… i…÷®… V……x…i…‰ Ω˛…‰ ®…÷Z…‰ <∫… EÚ∆]ı≈“ ®…‰∆ i…“∫… ∫……±… Ω˛…‰ M…™…‰ {…Æ˙ ®…È i…÷®Ω˛‰∆
{™……Æ˙  ®…±…… Ω˛Ë V……‰ ™…Ω˛…∆ EÚ¶…“ x…Ω˛”  ®…±……* ¥…Ω˛ ∫…§… UÙ…‰c EÚÆ˙ ™…Ω˛…∆ BEÚ ¶…“ +®…Æ˙“EÚ“ EÚ… x……®… x…Ω˛” §…i…… ∫…EÚi…… V……‰ ®…‰Æ˙… +∫…±…“ ®……™…x……‰∆
+®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘V…« E‰Ú x……M… Æ˙EÚ EÚ“ ®…‰∆ n˘…‰∫i… Ω˛…‰* ±…‰-n˘‰EÚÆ˙ ¥…Ω˛“ E÷ÚUÙ
i…Æ˙Ω˛ V…“¥…x… ¥™…i…“i… EÚÆ˙x…… x…Ω˛” S……Ω˛i…“* ¶……Æ˙i…“™…  ®…j… ΩÈ˛... l……‰c“ n˘‰Æ˙ S…÷{…
+§… §…i……<™…‰ Ω˛®… =∫…E‰Ú ®……∆ §……{… C™…… =∫…‰ ∫…°‰ Ú n˘ +®…Æ˙ “ EÚ“ Ω˛ “ +®…Æ˙ “ EÚ“ Æ˙Ω˛‰  °ÚÆ˙ §……‰±…‰, Ω˛®……Æ˙“ i……‰  V…∆n˘M…“
{™……Æ˙ x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰? BEÚ +…ËÆ˙ +V…“§… ∫…“ ∫…®……V… E‰Ú central pin (®…⁄±… J…Æ˙…§… Ω˛…‰ M…<«* i…÷®… <∫… v……‰J…‰ ®…‰∆
§……i… EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë* EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë  EÚ +®…Æ˙“EÚ… v…⁄Æ˙“) ΩÈ˛* ∫…§… E÷ÚUÙ =xΩ˛” E‰Ú  ±…™…‰ ®…i… +… V……x……...
¥……∫i…¥… ®…‰∆ ∫…°‰Ún˘ ™…⁄Æ˙…‰ {…™…x… ±……‰M……‰∆ EÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* EÚ…±…‰ +®…Æ˙“EÚ“ =x…EÚ“ +{…x…“ ]ı‰≈ x…∆M… ∫…®……{i… EÚÆ˙ E‰Ú ®…È
¶……Æ˙i… ¥……{…∫… S…±…… M…™…… +…ËÆ˙ x…<«
n˘‰∂… Ω˛Ë* ¥…Ω˛“ ™…Ω˛…∆ E‰Ú Æ˙…V…… ΩÈ˛* §……EÚ“
∫…¶…“ V…… i…™……∆ ™…Ω˛…∆ =x…EÚ“ ∫…‰¥…… ®…‰∆ ±…M…“ S……ËEÚ“n˘…Æ˙“ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È, ®…Ë C∫…EÚx…  n˘±±…“ ®…‰∆ BEÚ  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…‰∆
Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛* ®…È +{…x…‰ n˘‰∂… ®…‰∆ Æ˙…V…… §…x… EÚÆ˙ =x…E‰Ú P…Æ˙ §…x……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ §……M…¥……x…“ {…g…x…‰ ±…M……* §…“S…-§…“S… ®…∆∆‰ ®…÷Z…‰
Æ˙Ω˛x…… S……Ω˛i…“ Ω˛⁄∆* ®…÷Z…‰ ∫…°‰Ún˘ ±……‰M……‰∆ EÚ“ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ Ω˛®… ∫……... ¶……Æ˙i…“™… EÚ¶…“ EÚ®… ∫…®…™… E‰Ú  ±…™…‰ +…ËÆ˙
M…÷±……®…“ x…Ω˛” EÚÆ˙x…“*' =x…EÚ“ ±…‰§…‰Æ˙‰]ı≈“V… ®…‰∆ ®…‰Ω˛x…i… EÚ¶…“ ±…∆§…‰ ∫…®…™… E‰Ú  ±…B +®…Æ˙“EÚ…
GARBHANAL

®…È ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… EÚ“ ±…cEÚ“ EÚ“ ®…x… Ω˛“ +…x…‰ EÚ…‰  ®…±…i…… Æ˙Ω˛… +…ËÆ˙ ™…Ω˛…∆ E‰Ú
®…V…n˘⁄Æ˙“ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È ™…… =x…E‰Ú ∫¥……∫l™… ¶……Æ˙i…“™… |…¥……∫…“ ∫…®……V… ®…‰∆ +…i…‰
®…x… ∫…Æ˙…Ω˛x…… EÚÆ˙‰ §…M…ËÆ˙ x… Æ˙Ω˛ ∫…EÚ…*
<i…x…“ UÙ…‰]ı“ =®…Æ˙ ®…‰∆ ∫…®……V… EÚ…‰ {…Æ˙J…x…‰ EÚ… v™……x… Æ˙J…i…‰ ΩÈ˛* Ω˛÷B §…n˘±……¥… EÚ…‰ ∫…®…“{… ∫…‰ n˘‰J…x…‰
EÚ“  EÚi…x…“ {…Ëx…“ o˘ π]ı =∫…E‰Ú {……∫… l…“* <∫… §……i… EÚ…  V…GÚ ®…Èx…‰ EÚ… ®……ËEÚ… ¶…“  ®…±…i…… Æ˙Ω˛…*
+{…x…‰ n˘⁄∫…Æ˙‰  ®…j… §…Ëx… (§…x…¥……Æ˙“ ±……±…)  ®…∏…… ∫…‰  EÚ™……*  ®…∏…… +…V…EÚ±… {… Æ˙ ∫l… i…™…… ®…‰∆ §…Ω˛÷i… {… Æ˙¥…i…«x… +…™…… Ω˲* ®…÷Z…‰ ±…M…i…… Ω˛Ë  EÚ
V…“ x…‰ ∂……n˘“ x…Ω˛” EÚ“ l…“ +…ËÆ˙ i…“∫… ¥…π……Á ∫…‰ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛‰ V™……‰∆-V™……‰∆ ¶……Æ˙i…“™… |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ“ ∫…∆J™…… ™…Ω˛…∆ §…g“ Ω˛Ë, =x…E‰Ú +…{…∫…“
l…‰* §…c… P…Æ˙ l…… {…Æ˙ ∫……l… Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…… EÚ…‰<« x…Ω˛“* ∂… x…¥……Æ˙ ∂……®… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ®…‰∆ EÚ®…“ +…<« Ω˛Ë* ±……‰M… V™……n˘… ¥™…∫i… Ω˛…‰ M…B Ω˛È +…ËÆ˙ <i…x…“
EÚ…‰ J…⁄§… ∂…Æ˙…§… {…“i…‰ +…ËÆ˙ EÚ¶…“-EÚ¶…“ ®…÷Z…‰ §…÷±…… ±…‰i…‰ l…‰* ®…÷Z…‰ {…… ]ı«™……∆ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“* ™…t {… |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™… ∫…®……V… EÚ… BEÚ ¥…M…« +§…
∂…Æ˙…§… EÚ… i……‰ EÚ…‰<« J……∫… ∂……ËEÚ x…Ω˛” l…… {…Æ˙  ®…∏…… ∫……Ω˛§… EÚ“ ®…÷J™… +®…Æ˙“EÚ“ ∫…®……V… ®…‰∆ +{…x…… ∫l……x… §…x……x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙x…‰ ±…M……
§……i…‰∆ ®…V…‰n˘…Æ˙ Ω˛…‰i…“ l…” <∫…“ ±…™…‰ EÚ¶…“ EÚ¶……Æ˙ S…±…… V……i…… l……* Ω˛Ë {…Æ˙ + v…EÚi…Æ˙ |…¥……∫…“ +¶…“ ¶…“ BEÚ  ∫…®…]ı“ Ω˛÷<« ∫…“  V…∆n˘M…“ Ω˛“
®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… EÚ“ ±…cEÚ“ E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ ∫…÷x… EÚÆ˙ E÷ÚUÙ n˘‰Æ˙ S…÷{… Æ˙Ω˛‰*  §…i……i…‰ ΩÈ˛* =xΩ˛‰∆ +®…Æ˙“EÚ“ ∫…®……V… ∫…‰ E÷ÚUÙ J……∫… ±…‰x…… n˘‰x…… x…Ω˛” Ω˛…‰i……
 °ÚÆ˙ §……‰±…‰ <∫…®…‰∆ M…±…i… C™…… Ω˛Ë* `ˆ“EÚ Ω˛“ EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë* ∫…°‰Ún˘ +…ËÆ˙ ®…÷J™… ∫…®……V… ∫…‰ =x…E‰Ú ∫…∆§…∆v… + v…EÚi…Æ˙ ¥™……¥…∫…… ™…EÚ
+®…Æ˙“EÚ“ Ω˛“ +®…Æ˙“EÚ“ ∫…®……V… E‰Ú central pin (®…⁄±… v…⁄Æ˙“) ΩÈ˛* (professional) Ω˛“ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛* P…Æ˙ E‰Ú +∆n˘Æ˙ ¥…‰ BEÚ  ®…x…“ <∆ b˜™…… §…x……
∫…§… E÷ÚUÙ =xΩ˛” E‰Ú  ±…™…‰ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* EÚ…±…‰ +®…Æ˙“EÚ“ =x…EÚ“ EÚÆ˙ Æ˙J…i…‰ ΩÈ˛* ¶……Æ˙i…“™… EÚ±……EfiÚ i…™……‰∆ ∫…‰ P…Æ˙ ∫…V……™…… V……i…… Ω˛Ë*
16 ®…x… EÚ“ §……i… + v…EÚi…Æ˙ +®…Æ˙“EÚ“ Ω˛®…‰∂……
{…Ë∫…‰ EÚ“  EÚ±±…i… EÚ… Æ˙…‰x……
¶……Æ˙i…“™…  °Ú±®…‰∆ §…Ω˛÷i……™…i… ∫…‰ n˘‰J…“ V……i…“ ΩÈ˛* ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆M…“i… ∫…÷x…… Æ˙…‰i…‰ ΩÈ˛, V…§… EÚ ¶……Æ˙i…“™…
V……i…… Ω˛Ë* J……x…… ¶…“ ¶……Æ˙i…“™… Ω˛“ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ §…SS……‰∆ EÚ“ {…g…<«- ±…J……<« |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ… §…ÈEÚ §…˱…‰∆∫…
{…Æ˙  ¥…∂…‰π… v™……x…  n˘™…… V……i…… Ω˛Ë* §…SS…‰ {…g- ±…J… EÚÆ˙ +SUÙ‰ EÚ Æ˙™…∫…« +SUÙ… J……∫…… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* §…c“
§…x…… ±…‰∆ +…ËÆ˙  EÚ∫…“ ¶……Æ˙i…“™… ∫…‰ Ω˛“ ∂……n˘“ EÚÆ˙ ±…‰∆ ™…Ω˛“ ∫…¶…“ |…¥…… ∫…™……‰∆
EÚ… ∫…{…x…… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ∫……‰S… ∫…®…Z… EÚÆ˙ ¥…‰ {…Ë∫…‰ EÚ…
+ v…EÚi…Æ˙ |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™… +… l…«EÚ o˘ π]ı ∫…‰ +SUÙ‰ J……∫…‰ ∫…∆{…z… Ω˛…‰i…‰  x…¥…‰∂… ∫]ı…EÚ ®…… E«Ú]ı ™……
Ω˛Ë* {…Æ˙ ∫…∆{…z… Ω˛…‰i…‰ Ω˛÷B ¶…“ +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ EÚ“ ¶……∆ i…  °ÚV…⁄±…J…S…“« ¥…‰ + v…EÚ §™……V… ¥……±…‰ §…ÈEÚ
 §…±E÷Ú±… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰* + v…EÚi…Æ˙ ®…Ω˛∆M…“ ¥…∫i…÷B ∫…‰±… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ Ω˛“ ±…‰i…‰
Ω˛Ë* +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙…‰V……x…… §……Ω˛Æ˙ Ω˛…‰]ı±… Æ˙‰∫]ı≈…∆ ®…‰∆ J……x…… J…… EÚÆ˙ ∫… ]ı« °ÚE‰Ú]ı ™…… §……∆b˜∫… ®…‰∆
{…Ë∫…‰ V……™…… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰* EËÚ b˜]ı EÚ…b˜« EÚ… ®…… ∫…EÚ  §…±… {…⁄Æ˙… S…÷EÚ… n˘‰i…‰ ΩÈ˛ EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛*
 V…∫…∫…‰  EÚ EÚV…Ê {…Æ˙ §™……V… x… n˘‰x…… {…c‰* V…§…  EÚ + v…EÚi…Æ˙ +®…Æ˙“EÚ“
Ω˛®…‰∂…… {…Ë∫…‰ EÚ“  EÚ±±…i… EÚ… Æ˙…‰x…… Æ˙…‰i…‰ ΩÈ˛, V…§… EÚ ¶……Æ˙i…“™… |…¥…… ∫…™……‰∆
EÚ… §…ÈEÚ §…˱…‰∆∫… +SUÙ… J……∫…… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* §…c“ ∫……‰S… ∫…®…Z… EÚÆ˙ ¥…‰ {…Ë∫…‰ EÚ… i……ËÆ˙ {…Æ˙ ™…÷¥…EÚ-™…÷¥… i…™……‰∆ ®…‰∆ V……‰ ∫¥…SUÙ∆n˘i…… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ n˘‰J…x…‰ EÚ…‰
 x…¥…‰∂… ∫]ı…EÚ ®…… E«Ú]ı ™…… + v…EÚ §™……V… ¥……±…‰ §…ÈEÚ ∫… ]ı« °ÚE‰Ú]ı ™……  ®…±…i…“ Ω˛Ë ¥…Ω˛ EÚ<« |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ ∫…®…Z… x…Ω˛” +…i…“*
§……∆b˜∫… ®…‰∆ EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛* ¶……Æ˙i…“™… |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ EÚ“ +… J…Æ˙EÚ…Æ˙ =x…E‰Ú ∫…®…™… i……‰ ™…Ω˛ ∫…§… x…Ω˛” Ω˛…‰i…… l……*
 °ÚV…⁄±…J…S…“« ∫…®…Z… x…Ω˛” +…i…“ +…ËÆ˙ ∫¥…™…∆ ¥…‰ +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ EÚ“ o˘ π]ı ®…‰∆ |…¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú P…Æ˙ ®…‰∆ BEÚ ∫…®…™…  ¥…∂…‰π… EÚ… ¶……Æ˙i…“™… ¥……i……¥…Æ˙h…
EÚ∆V…⁄∫… EÚÆ˙…Æ˙  n˘™…‰ V……i…‰ ΩÈ˛* +®…Æ˙“EÚ“ ∫…®……V… EÚ… B‰∂¥…™…« +x™… n˘‰∂……‰∆ E‰Ú +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú +x…÷∞¸{… +{…‰I……B∆ =x…E‰Ú §…SS……‰∆ {…Æ˙ (n˘⁄∫…Æ˙“ {…“g“ E‰Ú
 ±…B <«π™……« EÚ…  ¥…π…™… Ω˛Ë {…Æ˙ <∫…EÚ… BEÚ ®…÷J™… EÚ…Æ˙h… +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ EÚ… |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™… V……‰  EÚ +§… V…x®…V……i… +®…Æ˙“EÚ“ x……M… Æ˙EÚ Ω˛…‰i…‰
+…ËEÚ…i… ∫…‰ + v…EÚ J…S…« EÚÆ˙x…… ¶…“ Ω˛Ë* =x…EÚ“ o˘ π]ı ®…‰∆ {…Ë∫…… J…S…« EÚÆ˙x…‰ Ω˛È) BEÚ +V…§…-∫…… n˘§……¥… b˜…±…i…“ ΩÈ˛* ™…Ω˛ §…SS…‰ +{…x…‰ P…Æ˙ +…ËÆ˙
EÚ“ S…“V… Ω˛Ë +…ËÆ˙ {…Ë∫…… x… Ω˛…‰ i……‰ ¶…“ ¥…‰ EÚV……« ±…‰EÚÆ˙ J…S…« EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* §……Ω˛Æ˙ E‰Ú ¥……i……¥…Æ˙h… ®…‰∆ BEÚ  ¥…∂…‰π… M… i…Æ˙…‰v… {……i…‰ Ω˛È  V…∫…E‰Ú
±…M…¶…M… Ω˛Æ˙‰EÚ +®…Æ˙“EÚ“ x……M… Æ˙EÚ {…Æ˙ §…Ω˛÷i… EÚV……« Ω˛…‰i…… Ω˛Ë  V…∫…EÚ…‰ |…¶……¥… ∫…‰ ¥…‰ §…S… x…Ω˛“∆ ∫…EÚi…‰* ¥…‰ ¶……Æ˙i… EÚ…‰ ®……∆-§……{… E‰Ú ®……v™…®…
¥……{…∫… +n˘… EÚÆ˙ {……x…… ¶…“ EÚ<™……‰∆ E‰Ú  ±…™…‰ EÚ `ˆx… Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙“ ∫…‰ V……x…i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ ¶……Æ˙i… ∫…‰ =x…EÚ… +{…x…… EÚ…‰<« J……∫… ±…M……¥… x…Ω˛”
i…Æ˙°Ú ¶……Æ˙i…“™… |…¥……∫…“ (®…÷J™…i…: {…Ω˛±…“ {…“g“ E‰Ú |…¥……∫…“) S……Ω˛x…‰ {…Æ˙ Ω˛…‰i……* ®……∆-§……{… EÚ“ +{…‰I…… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë  EÚ =x…E‰Ú §…SS…‰ ¶……Æ˙i…“™…
¶…“ {…Ë∫…… J…S…« x…Ω˛” EÚÆ˙ {……i…‰*  EÚ°Ú…™…i… +…ËÆ˙ §…S…i… EÚ“ +…n˘i… =xΩ˛‰∆ ∫…∆∫EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙ Æ˙“ i… Æ˙¥……V……‰∆ EÚ…‰ EÚ…™…®… Æ˙J…‰∆ {…Æ˙ ™…Ω˛ +∆i…i…: ∫…∆¶…¥…
 ¥…Æ˙…∫…i… ®…‰∆  ®…±…“ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë  V…∫…E‰Ú {… Æ˙h……®… ∫¥…∞¸{… ¥…‰ {…Ë∫…… V…®…… i……‰ x…Ω˛” Ω˛…‰ {……i……* ™…⁄Æ˙…‰ {…™…x… |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ <∫… ∫…®…∫™…… ∫…‰ EÚ®…
J…⁄§… EÚÆ˙ ±…‰i…‰ Ω˛È {…Æ˙ J…S…« EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ +{…x…‰ +…{… EÚ…‰ +∫…®…l…« {……i…‰ Ω˛È* V…⁄Z…x…… {…ci…… Ω˛Ë C™……‰∆ EÚ BEÚ i……‰ =x…EÚ“ ∫……‰S… +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ ∫…‰
®…Èx…‰ ™…Ω˛ ¶…“ ®…Ω˛∫…⁄∫…  EÚ™……  EÚ |…¥……∫…“  V…∫… ∫……±… ¶…“ ¶……Æ˙i… ∫…‰ + v…EÚ  ¶…z… x…Ω˛” Ω˛…‰i…“ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙… ™…Ω˛  EÚ BEÚ ∫…®……x…  n˘J…x…‰

GARBHANAL
+®…Æ˙“EÚ… +…B Ω˛…‰∆ =x…E‰Ú ®… ∫i…πEÚ ®…‰∆ ¶……Æ˙i… EÚ“ =∫…“ ∫…®…™… EÚ“ UÙ ¥… E‰Ú EÚ…Æ˙h… =x…EÚ“ +M…±…“ {…“ g™……∆ +®…Æ˙“ EÚ™……‰∆ ®…‰∆ {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰
V…®… ∫…“ V……i…“ Ω˛Ë*  °ÚÆ˙ ™…t {… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ i…‰V…“ ∫…‰ §…n˘±……¥… +… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È {…Æ˙ P…÷±…- ®…±… V……i…“ ΩÈ˛* S…“x…“, V……{……x…“ +…ËÆ˙ n˘ I…h… {…⁄¥…‘ B ∂…™…… E‰Ú
|…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ… ®……x… ∫…EÚ  S…j… +…ËÆ˙ =x…EÚ“ ¥™… HÚM…i… +¥…v……Æ˙h……Bƒ n˘‰∂……‰∆ E‰Ú |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ… ±…M……¥… ®……i…fi¶…⁄ ®… ∫…‰ ∂……™…n˘ <i…x…… x…Ω˛”
∫…®…™……x…÷∫……Æ˙ §…n˘±… x…Ω˛” {……i…“* BEÚ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ ¥…‰ ®……x… ∫…EÚ o˘ π]ı ∫…‰ Ω˛…‰i……  V…i…x……  EÚ ¶……Æ˙i…“™… |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…*
+{…x…‰ ¶……Æ˙i…  ∫l…i… {… Æ˙¥……Æ˙ +…ËÆ˙ §…∆v…÷  ®…j……‰∆ ∫…‰ n˘⁄Æ˙ Ω˛…‰i…‰ V……i…‰ Ω˛È ™…Ω˛ ®…È <∫… ±…™…‰ ∫……‰S…i…… Ω˛⁄∆ C™……‰∆ EÚ ¥…‰ +{…x…‰ x…¥…V……i… §…SS……‰∆ EÚ…‰
C™……‰∆ EÚ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ i……‰ n˘‰∂… E‰Ú ∫……l… §…n˘±…i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ +®…Æ˙“EÚ“ x……®… n˘‰i…‰ Ω˛È V…Ë∫…‰  EÚ V……Ïx… +…ËÆ˙ ®……<EÚ +…ËÆ˙ +®…Æ˙“EÚ“
|…¥……∫…“ +{…x…“ {…÷Æ˙…x…“ ∫……‰S… {…Æ˙  ]ıEÚx…‰ EÚ…‰ §……v™… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* =n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú ∫…®……V… ®…‰∆ P…÷±… ®…±… V……x…‰ EÚ… {…⁄Æ˙… |…™……∫… ±…M……i……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛i…‰
Ω˛È* ¶……Æ˙i…“™… |…¥……∫…“ B‰∫…… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰* ¶……Æ˙i…“™… |…¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú
®…x… EÚ“ §……i… 17

§…SS…‰ x……®… ∫…‰ +…ËÆ˙  n˘J…x…‰ ®…‰∆ ¶…“ ¶……Æ˙i…“™… Ω˛“ ±…M…i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙
V…x®…V……i… +®…Æ˙“EÚ“ Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ¶……Æ˙i…“™… {…Ω˛S……x… EÚ…‰ +{…x…‰ ∫…‰
+±…M… x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰* ¶……Æ˙i… ®…‰∆ Ω˛®… ∫…¶…“ n˘‰∂…¥……∫…“ ∫…®……V… ®…‰∆ +M…Æ˙ +…{… {…gx…‰ ™…… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ +®…Æ˙“EÚ… ™……  ¥…n˘‰∂… V…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È i……‰
P…÷±…‰  ®…±…‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ ∫…cEÚ S…±…i…‰ EÚ…‰<« ¶…“ +±…M… x…Ω˛” §…Ω˛÷i… +SUÙ… Ω˛Ë* +®…Æ˙“EÚ… +… n˘ n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ V……‰ ]ı≈‰ x…∆M… +…ËÆ˙ +x…÷¶…¥…
±…M…i……* ™…Ω˛ {…fiπ`ˆ¶…⁄ ®… ®…‰∆ J……‰ V……x…… (merging in  ®…±…i…… Ω˛È ¥…Ω˛ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ +C∫…Æ˙ ∫…∆¶…¥… x…Ω˛” Ω˛…‰ {……i……*  °ÚÆ˙ {…Ë∫……
background) §…c… ∫…÷J…n˘ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* EÚ…‰<« ®…x…÷π™… EÚ¶…“ x…Ω˛” EÚ®……x…‰ EÚ… ∫…÷x…Ω˛Æ˙… +¥…∫…Æ˙ i……‰ ™…Ω˛ Ω˛…‰i…… Ω˛“ Ω˛Ë* {…Æ˙ ∂…÷∞¸ ∫…‰ Ω˛“ ™…Ω˛
S……Ω˛i……  EÚ ¥…Ω˛ ∫…®……V… ®…‰∆ +±…M…-l…±…M…  n˘J…‰* +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ ∫……‰S…x…… + i… +…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë  EÚ +…{… ¥……{…∫… EÚ¶…“ ±……Ë]ı‰∆M…‰  EÚ x…Ω˛”*
¶……Æ˙i…“™… |…¥……∫…“ {…fiπ`ˆ¶…⁄ ®… ®…‰∆ x…Ω˛” J……‰ ∫…EÚi…‰ +…ËÆ˙ =x…E‰Ú x…  ¥…n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ Æ˙Ω˛ V……x…… +…∫……x… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¶……Æ˙i… ±……Ë]ıx…… +{…‰I……EfiÚi…
S……Ω˛x…‰ {…Æ˙ ¶…“ BEÚ +±…M… {…Ω˛S……x… §…x……B Æ˙J…x…‰ EÚ…‰ §……v™… Ω˛…‰x…… EÚ `ˆx…* {…Æ˙ +…Æ˙∆¶… ®…‰∆ Ω˛“ x…Ω˛” ∫……‰S…… i……‰ §……n˘ ®…‰∆ S……Ω˛x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ¥……{…∫…
Ω˛“ ®……x… ∫…EÚ EÚπ]ı EÚ… ®…⁄±… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* EÚ…±…‰ +®…Æ˙“EÚ“ <∫…E‰Ú x…Ω˛” V…… {……B∆M…‰* +®…Æ˙“EÚ“ ±……‰M… ®…÷∆Ω˛ {…Æ˙ i……‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” EÚΩ˛i…‰, {…Æ˙ ®…x…
§…Ω˛÷i… ∫…]ı“EÚ =n˘…Ω˛Æ˙h… ΩÈ˛* ∫…ËEÚc…‰∆ ¥…π……Ê Ω˛“ ®…x… x…Ω˛” S……Ω˛i…‰  EÚ +∂¥…‰i…
∫…‰ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ¥…‰ +±…M…- |…¥……∫…“ =x…E‰Ú n˘‰∂… ®…‰∆ §…∫… V……B∆
l…±…M… {…c‰ ΩÈ˛* {…Ω˛±…“ {…“g“ E‰Ú |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™… +…ËÆ˙ ™…Ω˛ §……i… |…¥…… ∫…™……‰∆ ∫…‰ UÙ÷{…“
¶……Æ˙i…“™… |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ“ n˘⁄∫…Æ˙“ {…“g“ E‰Ú ∫…®…Z…i…‰ ΩÈ˛  EÚ =xΩ˛…‰∆x…‰ +®…Æ˙“EÚ… x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…“* +M…Æ˙ +…{…
 ±…™…‰ BEÚ +∆O…‰V…“ BGÚ…‰ x…®… ABCD Æ˙Ω˛ V……x…‰ EÚ…  x…h…«™… +{…x…‰ §…SS……‰∆ ∫…∆¥…‰n˘x…∂…“±… ΩÈ˛ i……‰ + v…EÚ ∫…®…™…
(American born confused desis) i…EÚ <∫…‰ ∫…Ω˛x… x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S……Ω˛‰∆M…‰
+¥…∫…Æ˙ |…™……‰M… ®…‰∆ ±……™…… V……i…… Ω˛Ë* P…Æ˙ {…Æ˙
EÚ“ =z… i… E‰ Ú  ±…™…‰  EÚ™…… l…… +…ËÆ˙ ∫……‰S…∆‰M…‰  EÚ S…±……‰ ∫…§… E÷ÚUÙ
¶……Æ˙i…“™… {…Ω˛S……x… §…x……B Æ˙J…x…‰ EÚ… n˘§……¥… +…Ë Æ ˙ +C∫…Æ˙ =x…E‰ Ú §…SS…‰ ™…Ω˛ … ∆ n˘‰J…  ±…™……, {…Ë∫…‰ V…®…… EÚÆ˙  ±…™…‰,
+…ËÆ˙ §……Ω˛Æ˙ ∫…®……V… ®…‰∆ v…÷±…- ®…±… V……x…‰ EÚ“ §…Ω˛÷i… +SUÙ‰ EËÚ Æ˙™…∫…« ®…‰∆ ®…Mx… ¶…“ V……‰ ∫…“J…x…… l…… ∫…“J…  ±…™……, +§…
S……Ω˛ <∫… EÚx…}™…⁄V…x… E‰Ú EÚ…Æ˙h… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* P…Æ˙ ¥……{…∫… S…±……‰* ∫…S… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë
EÚ<« B‰∫…‰ §…SS…‰  ¥…p˘…‰Ω˛ ®…‰∆ +{…x…“ ¶……Æ˙i…“™…
n˘ “ J…i…‰ ΩÈ ˛ * {…Æ˙ <x… §…SS……‰ ∆ EÚ“  EÚ x…… i……‰ +®…Æ˙“EÚ… Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ Ω˛®…
GARBHANAL

{…Ω˛S……x… ∫…‰ +±…M… Ω˛…‰x…‰ EÚ… {…⁄Æ˙… |…™……∫… ¥……∫i… ¥…EÚ +…∆ i … Æ˙ E Ú ∫……‰ S … EÚ… +®…Æ˙“EÚ… {…Æ˙ E÷ÚUÙ +Ω˛∫……x… EÚÆ˙i…‰
EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* ¥…‰ +C∫…Æ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ ∫…‰ {…i…… Ω˛®…‰∆ x…Ω˛” S…±… {……i……* ΩÈ˛ +…ËÆ˙ x…… Ω˛“ ¶……Æ˙i… ¥……{…∫… V…… EÚÆ˙
∂……n˘“ ¶…“ x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…‰* {…Ω˛±…“ ¶……Æ˙i… {…Æ˙* ™…Ω˛ §……i… n˘‰∂……‰∆ EÚ“ x…Ω˛”
{…“g“ E‰Ú |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™… ∫…®…Z…i…‰ ΩÈ˛  EÚ =xΩ˛…‰∆x…‰ +®…Æ˙“EÚ… Æ˙Ω˛ Ω˛ Ë * ™…Ω˛ §……i… i……‰  ¥…∂…÷ r ˘ ∞¸{… ∫…‰ ®……j… +…{…EÚ“ ¶……¥…x……+…‰∆ EÚ“ Ω˛Ë* V…Ω˛…∆
V……x…‰ EÚ…  x…h…«™… +{…x…‰ §…SS……‰∆ EÚ“ =z… i… E‰Ú  ±…™…‰  EÚ™…… l…… +…ËÆ˙ ¶…“ Æ˙ Ω ˛ x …‰ EÚ…  x…h…« ™ … ±…‰ ∆ +M…Æ˙ ¥…Ω˛ ∫……‰ S…  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙  ±…™…… Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛
+C∫…Æ˙ =x…E‰Ú §…SS…‰ ™…Ω˛…∆ §…Ω˛÷i… +SUÙ‰ EËÚ Æ˙™…∫…« ®…‰∆ ®…Mx… ¶…“ `ˆ“EÚ Ω˛Ë* ∫…®…∫™…… i……‰ i…§… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë V…Ë∫……  EÚ |……™…: n˘‰J…x…‰ ®…‰∆ +…i…… Ω˛Ë  EÚ
n˘“J…i…‰ ΩÈ˛* {…Æ˙ <x… §…SS……‰∆ EÚ“ ¥……∫i… ¥…EÚ +…∆i… Æ˙EÚ ∫……‰S… EÚ… {…i…… ±……‰M… S……Ω˛i…‰ i……‰ l…‰ ¥……{…∫… V……x…… {…Æ˙ `ˆ“EÚ ∫…®…™… {…Æ˙ |…™……∫… E‰Ú +¶……¥… ®…‰∆
Ω˛®…‰∆ x…Ω˛” S…±… {……i……*  ¥…n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ Ω˛“ Æ˙Ω˛ M…™…‰ +…ËÆ˙ +…{…x…“ +…x…‰ ¥……±…“ {…“ g™……‰∆ EÚ…‰ ¶…“ ∫…n˘…-
®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… EÚ“ ±…cEÚ“ V…Ë∫…‰ n˘⁄∫…Æ˙“ {…“g“ E‰Ú EÚ<« §…SS…‰ B‰∫…… ¶…“ ∫…n˘… E‰Ú  ±…™…‰ ¥…Ω˛”  ¥…±…“x… EÚÆ˙ M…™…‰*
∫……‰S…i…‰ ΩÈ˛  EÚ =x…E‰Ú ®……∆ §……{… =xΩ˛‰∆ Ω˛®…‰∂…… E‰Ú  ±…™…‰ BEÚ n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘V…Ê S…±…i…‰-S…±…i…‰ ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ +…{… EÚ…‰ §…i…… n˘⁄∆* ∫…÷x…… l……  EÚ
E‰Ú x……M… Æ˙EÚ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V…“x…‰ EÚ“ ®…V…§…⁄Æ˙“ Ω˛“  ¥…Æ˙…∫…i… ®…‰∆ n˘‰i…‰ Ω˛È =x…EÚ“ ±…cEÚ“ i……‰ ¥……{…∫… x…Ω˛” +…<« {…Æ˙ ∫¥…™…∆ ®…‰Ω˛i…… ∫……Ω˛§… Ω˛“ +∆i…i…:
 V…∫…EÚ… =xΩ˛‰∆ EÚ…‰<« + v…EÚ…Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰x…… S…… Ω˛™…‰* ™…Ω˛ ∫…®…∫™…… ¶……Æ˙i… ¥……{…∫… ˙S…±…‰ M…™…‰ +…ËÆ˙ =x…EÚ… EÚ…Æ˙…‰§……Æ˙ ¥…Ω˛…∆ ¶…“ °Ú±… °⁄Ú±… Æ˙Ω˛…
M…Ω˛x… Ω˛Ë* |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ §…∫… V……x…‰ EÚ…  x…h…«™… +{…x…‰ Ω˛Ë* E÷ÚUÙ +Æ˙∫…‰ {…Ω˛±…‰  ®…∏…… ∫……Ω˛§… EÚ…  n˘±… E‰Ú n˘…ËÆ˙‰ ∫…‰ n˘‰Ω˛…∆i… Ω˛…‰ M…™……*
§…SS……‰∆ {…Æ˙ S……Ω˛‰  §…x… S……Ω˛‰ l……‰{…x…… Ω˛“ {…ci…… Ω˛Ë* {…i…… x…Ω˛” +∆i… i…EÚ =x…EÚ… EÚ…‰<« +®…Æ˙“EÚ“  ®…j… §…x…… ¶…“ ™…… x…Ω˛”*
®…“Æ˙… M……‰™…±…
§…x……Æ˙∫… E‰Ú Æ˙…™… J……x…n˘…x… ®…‰∆ V…x®…. §…x……Æ˙∫…  Ω˛xn˘⁄  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ 1964 ®…‰∆  Ω˛xn˘“ ∫…… Ω˛i™… ®…‰∆ B®…B. ®……ƒ M…÷Ø˚n‰˘¥… E‰Ú ∫…®…™… ∂…… xi… x…E‰Úi…x…
®…‰∆ Æ˙Ω˛“ +…ËÆ˙ {…g¯”,  V…∫…EÚ“ M…Ω˛Æ˙“ UÙ…{… +…{…EÚ“ Ø˚ S…™…… ®…  n˘J……<« n‰˘i…“ Ω˲. ±… ±…i… EÚ±…… ®…‰∆ Ø˚ S… E‰Ú {… Æ˙h……®…∫¥…∞¸{… 2006 ®…‰∆ "±… ±…i… EÚ±……
18
+EÚ…n˘®…“'  n˘±±…“ ®…‰∆ ¥……]ıÆ˙ EÚ±…Æ˙ {…ÂÀ]ıM… EÚ“ BEÚ±… |…n˘∂…«x…“ ±…M……<«. |…n˘∂…«x…“ E‰Ú +x…÷¶…¥… {…Æ˙ +…v…… Æ˙i… +…±…‰J… "∫¥…{x… ∫…‰ ∫……I……iEÚ…Æ˙˙'
∫…… Ω˛i™… E÷∆ÚV… ®…‰∆ |…EÚ… ∂…i…. EÚ ¥…i……Bƒ "|…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±…' ®… ∂…… ®…±….
∫…®{…E«Ú : mgoyal@nc.rr.com

x…V… Æ˙™……
M……M…Æ˙ ®…‰∆ ∫……M…Æ˙
¶…… ¥…x…… EÚ… ∫…iEÚ…Æ˙ ®……x…¥… EÚ…‰
{…∂…÷ ∫…‰  ¶…z… §…x……i…… Ω˲*
Ω˛®…‰∆ ®…x…÷π™…i…… |…n˘…x…
EÚÆ˙˙i…… Ω˛Ë,  EÚxi…÷ ®…x…÷π™… {…Æ˙ ¶……¥…x……
E‰Ú Æ˙S… ™…i…… Ω˛®… ∫¥…™…∆ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* Ω˛®… {…“U‰Ù
®…÷c˜EÚÆ˙ n‰˘J… +¥…∂™… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛, {…Æ˙
Ω˛®… §…g¯x…… i……‰ +…M…‰ Ω˛“ Ω˛…‰M……*
+¶…“ ®…È BEÚ ±…‰J… {…g¯ Æ˙Ω˛“ l…“,
EÚ… + v…{…i™… =ˆ∫…‰  x…Æ˙“Ω˛ +…ËÆ˙ =∫…®… EÚn˘®§… EÚ… =±±…‰J… +…™……
n˘™…x…“™… §…x…… n˘‰i…… Ω˛Ë*  ¥…¥…‰EÚ +…ËÆ˙ +…ËÆ˙ ®…‰Æ‰˙ +i…“i… EÚ“ +x…‰EÚ
¶……¥…x…… E‰Ú ∫…xi…÷±…x… ®…‰∆ Ω˛“ ®…x…÷π™… ∫®…fi i…™……ƒ ∫… S…j… ®…Œ∫i…πEÚ EÚ…‰
V…“¥…x… EÚ“ ∫…°Ú±…i…… +…ËÆ ∫……l…«EÚi…… M…÷n˘M…÷n˘… M…™…”* Ω˛®……Ɖ˙ §…x……Æ˙∫… E‰Ú
 x… Ω˛i… Ω˛Ë* P…Æ˙ E‰Ú ®…÷J™… u˘…Æ˙ {…Æ˙ ±…M…‰ EÚn˘®§…
E÷ÚUÙ ¶……¥…÷EÚ ±……‰M… ∫¥…n˘‰∂… ®…‰∆ §…“i…‰ E‰Ú n˘…‰ {…‰c˜ ™……n˘ +… M…™…‰ +…ËÆ˙ +{…x…‰
§…S…{…x… EÚ…‰ ™……n˘ E Æ˙ n˘÷&J…“ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È  EÚ J…÷∂…§…⁄n˘…Æ˙, J…]¬ı]‰ı ®…“`‰ˆ °Ú±… E‰Ú ∫¥……n˘
+§… Ω˛®… EÚΩ˛…ƒ ¶……Æ˙i… ∫…‰ <i…x…“ n˘⁄Æ˙ ∫……i… EÚ“ ∫®…fi i… ∫…‰ ®…‰Æ˙“  V…º¥…… EÚ…‰  ¶…M……‰ M…™…‰*
∫…®…÷xn˘Æ˙ {……Æ˙ +… §…∫…‰ Ω˛È ∫…√®…∫i… ∫…÷J…n˘ +x…÷¶…⁄ i…™……‰∆ EÚn˘®§… EÚ… °⁄Ú±… Ω˛“ °Ú±… ¶…“ Ω˛…‰i…… Ω˲* Æ∆˙M…- §…Æ∆˙M…‰
∫…‰ <i…x…“ n˘⁄Æ* EÚ…‰®…±… M…‰xn˘… ∫…‰ ±…n‰˘ EÚn˘®§… E‰Ú ¥…fiI… EÚ ¥…™…… +…ËÆ˙  S…j…EÚ…Æ˙…Â
∫®…fi i…™…ƒ… +…ËÆ˙ +x…÷¶…⁄ i…™……ƒ V……‰ Ω˛®……Æ˙“ +{…x…“ ΩÈ˛ ∫…n˘… Ω˛®……Æ˙‰  x…EÚ]ı EÚ…‰ + ¶…¥™… HÚ E‰Ú  ±…™…‰ |…‰ Æ˙i… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛*
Æ˙Ω˛‰∆M…“* =xΩ˛‰∆ EÚ…‰<« Z…÷`ˆ±…… x…Ω˛“ ∫…EÚi……*  °ÚÆ˙ n˘÷&J… EËÚ∫……, n˘⁄Æ˙“ EËÚ∫…“* ∫®…fi i…™…… x…‰ ±…c˜EÚ{…x… EÚ“ ™……n˘ i……W…… EÚÆ˙ n˘“, {…Æ˙ ™… n˘ ®…È =∫…“
§…S…{…x… V……‰ §…“i… M…™…… ¥…Ω˛ ±……Ë]ı EÚÆ˙ +…x…‰ ¥……±…… x…Ω˛” Ω˛Ë S……Ω˛‰ Ω˛®… ™…Ω˛…ƒ J……‰V… ®… §…x……Æ˙∫… {…Ω÷ƒ˛S… ¶…“ V……>ƒ i……‰... +§… x… ¥…Ω˛…ƒ ¥…‰ EÚn˘®§… E‰Ú

GARBHANAL
Æ˙Ω˛‰∆ ™…… ¥…Ω˛…ƒ* +M…Æ˙ Ω˛®… ¶……Æ˙i… ±……Ë]ı ¶…“ V……Bƒ i……‰ ¥…Ω˛“ §…“i…‰ +x…÷¶…¥… ¥…fiI… ΩÈ˛ x… ¥…Ω˛ J…÷∂…§…⁄* ®…‰Æ‰˙ W…®…“n˘…Æ˙  {…i…… E‰Ú |……∆M…h… ®… Ω˛Æ˙ ¥…π…«
n˘÷§……Æ˙… x… Ω˛…‰∆M…‰* ∫…®…™… E‰ ∫……l… ¥……i……¥…Æ˙h… +…ËÆ˙ ±……‰M… §…n˘±… S…÷E‰Ú Ω˛È* ∫……¥…x… ®… §…Æ˙M…n˘ E‰Ú {…‰c˜ {…Æ˙ Z…⁄±…… ±…M…i…… l……* =∫… {…Æ˙ {…ÂM… ±…M……
Ω˛®……Æ˙“ <SUÙ…, +…∂……-|…i™……∂…… ∫…§… §…n˘±…i…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* ™…Ω˛ i……‰ |…EfiÚ i… EÚÆ˙ Z…⁄±…x…… +…ËÆ˙ M……ƒ¥… EÚ“ §…Ω⁄˛-§…‰ ]ı™…… EÚ… EÚV…Æ˙“ M……x……, +…V…
EÚ… ∂……∂¥…i…  x…™…®… Ω˛Ë* E÷ÚUÙ J……‰x…… EÚ√÷UÙ {……x…… i……‰‰ V…“¥…x… EÚ… ¶…“ EÚ…x…… ®… M…⁄ƒV… V……i…… Ω˲* +§… x… W…®…”n˘…Æ˙ ΩÈ˛, x… §…Æ˙M…n˘, x…
∫¥……¶…… ¥…EÚ GÚ®… Ω˛Ë* Z…⁄±…… +…ËÆ˙ x… Ω˲ M……x…… EÚ“ M…⁄ƒV…* {…Æ˙ ®…Èx…‰ ¥…‰ ∫®…fi i…™……ƒ ¥…Ë∫…‰ Ω˛“
EÚ±{…x…… |……™…: ™…l……l…« ∫…‰ + v…EÚ ®…v…÷Æ˙ Ω˛…‰i…“ Ω˲, C™…… EÚ +{…x…“ EÚ±{…x…… ∫…ƒV……‰™…‰ Æ˙J…“ ΩÈ˛* ∫®…fi i…™……ƒ Ω˛“ i……‰ ®…Œ∫i…πEÚ EÚ… J…V……x…… Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛*
x…V… Æ˙™…… 19

®…÷Z…‰ ±…M…i…… Ω˲ Ω˛®… V…Ω˛…ƒ ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛ |… i… n˘x… x…™…‰ +x…÷¶…¥…, x…™…“
∫®…fi i…™……ƒ, x…™…… < i…Ω˛…∫… §…x……i…‰ ΩÈ˛* ∫¥…n‰˘∂… Ω˛…‰ ™……  ¥…n‰˘∂…, +{…x…‰
Ω˛… ™…… {…Æ˙…™…‰, V……‰ +{…x…‰ +x…÷¶…¥… ∫…‰ {…Ɖ˙ ΩÈ˛, ¥…Ω˛ Ω˲ Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛®……Ɖ˙ EÚ±{…x…… ∫…i™… §…x… ∫…EÚi…“ Ω˲*
 ±…™…‰* <∫… ∫… n˘™…… {…÷Æ˙…x…‰ §…Ω÷˛∞¸ {…™……  ¥…∂¥… EÚ“ ™…Ω˛“ i……‰  ¥…∂…‰π…i…… |…M… i…∂…“±… +®…Æ˙“EÚ… x…‰ Ω˛®……Æ˙… ∫¥……M…i…  EÚ™……* ™…Ω˛…ƒ ®…÷Z…‰ +{…x…“
Ω˲  EÚ ™…Ω˛ Ω˛Æ˙ ¥™… HÚ EÚ…‰ +{…x…‰  x…V…“ +x…÷¶…¥… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙  ¶…z… ±… ±…i… EÚ±…… E‰Ú  ¥…EÚ…∫… +…ËÆ˙  x…J……Æ˙ EÚ… +¥…∫…Æ˙  ®…±……* E÷ÚUÙ +n¬˘¶…÷i…
 n˘J……<« {…c˜i…… Ω˲*  S…Æ˙ x…¥…“x…, +x…xi… +…EÚπ…«h… ™…÷HÚ* ∫x…‰Ω˛“ |…… h…™…… E‰Ú ∫……ËV…x™… ∫…‰ ®…‰Æ˙… ∫…÷{i… EÚ ¥…i¥… V……M… =`ˆ…,  V…∫…∫…‰
¶……¥…x…… ∫…‰  ¥…º¥…±… Ω˛…‰ ¶……M…x……, ®…fiM…i…fiπh……-∫…… +|……{™… EÚ…‰ {……x…‰ +±……Ë EÚEÚ +…x…xn˘ +…ËÆ˙ ∫…∆i……‰π… EÚ“ +x…÷¶…⁄ i… Ω÷˛<«, +…V…“¥…x… ®…Ëj…“ E‰Ú
EÚ…  x…π°Ú±… |…™……∫… Ω˛…‰M……* ¶……¥…x…… i……‰ |…EfiÚ i… ∫…‰ Ω˛“ S…∆S…±… Ω˛…‰i…“ x……i…‰ V…÷c‰˜*
Ω˲* ™…Ω˛ §…M…ËÆ˙ x……ËEÚÆ˙“ ∫…‰ U÷Ù]¬ı]ı“ EÚ“ +V…‘ ¶…‰V…‰, §…M…ËÆ˙  ]ıEÚ]ı Ω˛®… ¶……Æ˙i…¥…∆∂…“ V……‰  ¥…n‰˘∂…… ®… Æ˙Ω˛ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛, ¥…‰ +x…÷¶…¥… E‰Ú v…x…“ ΩÈ˛* =xΩ²
J…Æ˙“n‰˘, P…Æ˙ §…Ë`‰ˆ Ω˛“ I…h… ®… =c˜EÚÆ˙ ®…x…S……Ω‰˛ V…Ω˛…ƒ i…Ω˛…ƒ EÚ… ß…®…h… n⁄˘∫…Ɖ˙ ∫…®……V… +…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚ i… EÚ…‰ n‰˘J…x…‰, {…Æ˙J…x…‰ +…ËÆ˙ <SUÙ…x…÷∫……Æ˙
EÚÆ˙ +…i…“ Ω˲* V…§… i…EÚ ®…x… EÚ“ =c˜…x… +…i®…∫……i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… +¥…∫…Æ˙  ®…±……
Ω˛®… +…x…Œxn˘i… EÚÆ˙i…“ Ω˲ i…§… i…EÚ i……‰ Ω˲*
±……¶… Ω˛“ ±……¶… Ω˲, {…Æ˙ V…§… ¶……¥…x…… ∫…“®…… +…V… Ω˛®… ¶……Æ˙i…“™… V…Ω˛…ƒ ¶…“ ΩÈ˛
∫…‰ §……Ω˛Æ˙ §…g¯EÚÆ˙ Ω˛®……Ɖ˙ ∫¥… {…Æ˙ Ω˛…¥…“ Ω˛…‰ Ω˛®… +…¶……Æ˙“ ΩÈ˛ =∫… ®……]ı“ E‰Ú
+{…x…‰ +… n˘∫l……x… +…ËÆ˙ =∫…EÚ“
V……i…“ Ω˲ i…§… =∫… {…Æ˙ Æ˙…‰EÚ b˜…±…x…‰ EÚ“  V…∫… {…Æ˙ Ω˛®……Æ˙… V…x®… Ω÷˛+…* +®…⁄±™… n‰˘x… E‰Ú  ±…™…‰ x…i… ®…∫i…EÚ
+…¥…∂™…EÚi…… Ω˲* ¶……¥…x…… E‰Ú ¥…∂…“¶…⁄i… Ω˛…‰ ΩÈ˛* Ω˛®… +…¶……Æ˙“ ΩÈ˛ =∫… ®……]ı“ E‰Ú
|……h…“ +{…x……  ¥…¥…‰EÚ J……‰ §…Ë`ˆi…… Ω˲* ™…Ω˛ @Òh…“ ΩÈ˛ =x… ®……i……- {…i…… ¥…
 V…∫… {…Æ˙ Ω˛®……Æ˙… V…x®… Ω÷˛+…* @Òh…“
®……™……¥…“ ¶……¥…x…… EÚ… S…i…÷Æ˙ J…‰±… Ω˲* M…÷Ø˚V…x…… E‰Ú  V…xΩ˛…Âx…‰ Ω˛®… ΩÈ˛ =x… ®……i……- {…i…… ¥… M…÷Ø˚V…x…… E‰Ú
 §…Ω˛…Æ˙“ EÚ“ x…… ™…EÚ… ∫¥…{x… ®… ∏…“EfiÚπh… E‰Ú ∫… n˘™…… ∫…‰ {…Æ˙J…‰ ∫…∆∫EÚ…Æ˙  V…xΩ˛…Âx…‰ Ω˛®… ∫… n˘™…… ∫…‰ {…Æ˙J…‰
∫……l… Æ˙…∫…±…“±…… EÚ… +…x…xn˘ ±…‰i…“ Ω˲* V…§… ∫…∆∫EÚ…Æ˙  n˘™…‰* ∫…¥…ʶ…¥…Œxi… ∫…÷ J…x…:
 x…p˘… ]⁄ı]ıi…“ Ω˲ i……‰ n‰˘J…i…“ Ω˲... x… P…x… Ω˲  n˘™…‰* ∫…¥…ʶ…¥…Œxi… ∫…÷ J…x…:
GARBHANAL

EÚ… ®…Ω˛i¥…  ∫…J……™……*  ¥…n‰˘∂… ®… ™… n˘


x… P…x…∂™……®…... +…ƒ∫…÷¥…x… ΩÈ˛ o˘M…x… ®…Â... EÚ… ®…Ω˛i¥…  ∫…J……™……* Ω˛®… M……ËÆ˙¥…{…⁄h…« V…“¥…x… ∞¸{…“ ¶…¥™…
n÷˘:J…, M±…… x…, <«π™……«, +∫…∆i……‰π…, ®……™…… E‰Ú ¶…¥…x… §…x……x…… S……Ω² i……‰ =∫… E‰Ú  ±…™…‰
Ω˛“  ¥… ¶…z… ∞¸{… ΩÈ˛* Ω˛®… +…x…xn˘ ∫…‰ ={…V…‰ Ω˛®… +{…x…“ ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫EfiÚ i… EÚ“
ΩÈ˛ +…ËÆ˙ +…x…xn˘ ®… Ω˛“  ¥…±…“x… Ω˛…‰ V……x…‰ EÚ…‰ §…x…‰ ΩÈ˛* Ω˛®… +{…x…‰ ®… {…÷π]ı x…”¥…  ®…±…“ Ω˲*  ¥…n‰˘∂… ®… Æ˙Ω˛i…‰, n÷˘ ¥…v…… +…ËÆ˙ EÚ `ˆx……<« E‰Ú ∫…®…™…
{…⁄h…« ΩÈ˛* Ω˛®……Æ˙“ Ω˛Æ˙ +…¥…∂™…EÚi…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ∫…®……v……x… Ω˛®……Æ˙“ Ω˛®……Æ˙“  ∂…I…… n˘“{…EÚ §…x… Ω˛®……Æ˙… {…l… |…n˘∂…«x… EÚÆ˙i…“ Ω˲*
I…®…i…… E‰Ú +xn˘Æ˙ Ω˲* "+Ω˛®…¬ •…¿…Œ∫®…' ®…  x… Ω˛i… Ω˲ ∫…®…∫i… Ω˛®… ¥……±®…“ EÚ, ∫…⁄Æ˙, i…÷±…∫…“, EÚ§…“Æ˙, ®…“Æ˙… EÚ“ ¶… HÚ +…ËÆ˙ Y……x… {…÷∆V…
Æ˙Ω˛∫™…, {…Æ˙®… ∂……Œxi… EÚ… ∫…∆n‰˘∂…*  ®…±…… Ω˲* Æ˙¥…“xp˘, ∂…Æ˙n¬˘, |…‰®…S…xn˘ EÚ… +…v™……Œi®…EÚ ∫…… Ω˛i™…  ®…±…… Ω˲*
+…V…  ¥…Y……x… EÚ“ |…M… i… ∫…‰ n÷˘ x…™……ƒ EÚ“ n⁄˘Æ˙“ ®…÷]¬ı`ˆ“ ®… ∫…®…… M…™…“ C™……-C™…… EÚΩ², EÚΩ˛…ƒ i…EÚ EÚΩ²* Ω˛®… M…¥…« ∫…‰ ∫…“x…… i……x… EÚÆ˙ EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰
Ω˲* ∫…‰±… °Ú…‰x…, <∆]ıÆ˙x…‰]ı, ¥…‰§…EËÚ®… ™…‰ ∫…§…  ¥…Y……x… E‰Ú S…®…iEÚ…Æ˙ ΩÈ˛  EÚ +x…‰EÚ ®…Ω˛…Æ˙ l…™…… E‰Ú ¥…∆∂…V… ΩÈ˛ Ω˛®…*
ΩÈ˛* §…÷ r˘V…“¥…“ ®……x…¥… EÚ“ +n¬˘¶…÷i… {…Ω÷ƒ˛S…* +§… Ω˛®…  ¥…∂¥… E‰Ú ∫…®…Z…n˘…Æ˙ EÚ…‰ <∂……Æ˙… EÚ…°Ú“, l……‰c˜“ EÚΩ˛…, §…Ω÷˛i… §……ƒS…x…… :  ¥…¥…‰EÚ E‰Ú
 EÚ∫…“ ¶…“ ∫l……x… ∫…‰ ¶……Æ˙i… ®… Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ ¶……<«-§…xv…÷ ∫…‰ §……i… EÚÆ˙ ∫……Æ˙l…“ §…x…, ∫…i…¬EÚ®…‘, ∫…®…n˘∂…‘ §…x……‰, ∫…i™… E‰Ú {…÷V……Æ˙“ §…x…, V…Ω˛…ƒ Æ˙Ω˛…‰
∫…EÚi…‰ ΩÈ˛, =xΩ² n‰˘J… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* +§… "¥…∫…÷v…Ë¥… E÷Ú]÷ı®§…EÚ®…¬' EÚ“ ∫……x…xn˘ Æ˙Ω˛…‰*
®…n˘x… ¥……i∫™……™…x…
1922 ®… V…x®…. +∫…±…“ x……®… ±…I®…“ x…¥……∫… À∫…Ω˛. Æ˙∫……™…x…-∂……∫j… ®… M…Ω˛Æ˙“ Ø˚ S… Æ˙Ω˛“ +…ËÆ˙ À∫…n˘Æ˙“ EÚ“  ¥…∂……±… ™…xj…∂……±…… ®…  x…Æ˙“I…h… EÚ…
20 EÚ…®… EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω‰˛, V…§… EÚ ®…n˘x… ¥……i∫™……™…x… E‰Ú x……®… ∫…‰ EÚ ¥…i……-EÚΩ˛…x…“  ±…J…i…‰ Æ˙Ω‰˛. n˘…‰x…… Ω˛“ EÚ…‰ BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙ ∫…‰ |…‰Æ˙h……  ®…±…i…“ Ω˛…‰M…“, {…Æ˙ ™…xj…-
 x…Æ˙“I…EÚ EÚ… EÚ ¥… Ω˛…‰x…… M…÷h… x…Ω˛” ®……x…… V……i…… +…ËÆ˙ EÚ ¥… EÚ… Æ˙∫……™…x…-∂……∫j…“ Ω˛…‰x…… n˘…‰π… ¶…±…‰ Ω˛“ x… Ω˛…‰ =∫… EÚ“  ¥…S……Æ˙ +…ËÆ˙ ∫…∆¥…‰n˘x… {…r˘ i…
E÷ÚUÙ  ¶…z… i……‰ Ω˛…‰ Ω˛“ V……i…“ Ω˲. 1958 ®… Ø˚∫… EÚ“ ™……j…… {…Æ˙ ¶…“ M…™…‰.

°Ú…M…÷x… S…Ëi… M…÷±……§…“ ®…Ω˛“x…‰,


n˘…ÂM…… {…Æ˙ +…™…“ V…Ë∫…“ S……ƒn˘,
±…Ω˛Æ‰˙ ¥……i…, M……i… ®…n˘ ±…Ω˛Æ‰˙,
M……‰Æ˙“ ®……‰Æ˙“ M…‰Ω÷ƒ˛+x… ∫……ƒ{…*
M……‰Æ‰˙ M……i… Æ˙Œ∂®…-¥…i…¬ {…i…Ɖ˙,
Ɖ˙∂…®…“ EÂÚS…÷±… S…®……S…®…,
EÚ§…Æ˙“ (-UÙj…) E÷Ú∫…÷®…- S…i…EÚ§…Æ˙“,
M……‰Æ˙“ ®……‰Æ˙“ M…‰Ω÷ƒ˛+x… ∫……ƒ{…*
]ı…‰x…… x…Ëx…, i…Æ∆˙M… +∆M… ®…Â,
Æ˙…‰EÚ ±…“ Æ˙…i… ®…‰Æ˙“ Æ˙…Ω˛,
 ±…{…]ı M…™…“ +∆M…-+∆M… ±…{…]ı-∫…“,
M……‰Æ˙“ ®……‰Æ˙“ M…‰Ω÷ƒ˛+x… ∫……ƒ{…*
+v…Æ˙-{…Æ˙∫…˙-+…E÷Ú±… ®…x… ®…‰Æ˙…
∫…∆™……‰M… +…ƒM…x… P…Æ˙ x… §…÷Z……™…,
M……‰Æ˙“ ®……‰Æ˙“ M…‰Ω÷ƒ˛+x… ∫……ƒ{… ®…Ω÷˛Æ˙-v…Æ˙ Ɖ˙  x… ∂… x…ÀΩ˛ x…”n˘, x… V……M…  n˘¥…∫… ®…Â,
M……‰Æ˙“ ®……‰Æ˙“ M…‰Ω÷ƒ˛+x… ∫……ƒ{…* M……‰Æ˙“ ®……‰Æ˙“ M…‰Ω÷ƒ˛+x… ∫……ƒ{…*

∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ EÚ…Æ˙J……x…‰ ®…Â EÚ®…«S……Æ˙“ EÚ“  S…xi……


+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙!  EÚ  V…∫… E‰Ú ∫…Ω˛…Ɖ˙ Ω˛“ ®…È S…±…i…… Æ˙Ω˛… l……*
i…÷®… x…‰ ®…‰Æ‰˙ æ˛n˘™… ®… +xv…EÚ…Æ˙ ¶…Æ˙  n˘™……,
®…‰Æ˙“ +…ƒJ…… EÚ“ >π…… UÙ“x… ±…“, +…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙,
®…‰Æ˙… Ωƒ˛∫…®…÷J… æ˛n˘™… ∫…xv™…… E‰Ú Æ∆˙M…“x… §……n˘±…… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ i…÷®… ®…‰Æ‰˙ i…x…-®…x… ®…Â, J……x…-{……x… ®…Â,

GARBHANAL
v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ °Ú“EÚ… {…c˜i……-{…c˜i…… EÚ…±…… Ω˛…‰ M…™…… Ω˲* +…ƒM…x… P…Æ˙ ®…Â, I…h…-I…h… ®… ∫…®…… M…™…‰ Ω˛…‰*
®…È ®…Æ˙ Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ˛* ®…÷Z…‰ +SUÙ“ x…”n˘ x…Ω˛” +…i…“, ¶…⁄J… x…Ω˛” ±…M…i…“
 EÚi……§… x…Ω˛” {…g¯ {……i……,  ∫…x…‰®…… x…Ω˛” V……i……,
+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙, {……E«Ú ®… x…Ω˛” §…Ë`ˆi……*
i…÷®Ω˛…Æ˙“ BEÚ ±……<x… x…‰ ®…‰Æ‰˙ §……N… EÚ…‰  x…M…«xv… EÚÆ˙  n˘™……, ®…È +{…x…‰ §…SS…‰ ∫…‰ ¶……M……-¶……M……  °ÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛*
®…‰Æ‰˙ Æ∆˙M…“x… <xp˘v…x…÷π… {…Æ˙ Æ˙…‰∂…x……<« {……‰i… n˘“, Æ˙…i… ®… ∫……‰™…‰ ∫…‰ i…÷®Ω˛…Æ˙… ∫…{…x…… n‰˘J… EÚÆ˙ ®…È
®…‰Æ‰˙ +…EÚ…∂… ∫…‰ ¥…Ω˛ BEÚ Ωƒ˛∫…®…÷J… i……Æ˙… +∫i… Ω˛…‰ M…™……, V……M… {…c˜i…… Ω⁄ƒ˛*
EÚ ¥…i…… 21

+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙,


i…÷®Ω˛…Æ˙“ BEÚ ±……<x… x…‰ ®…‰Æ‰˙
V…“¥…x… EÚ“ EÚ ¥…i…… EÚ…‰  x…l…«Æ˙ EÚÆ˙  n˘™……
§…“S…  W…xn˘M…“ ®… ®…È BEÚ…BEÚ  ¥…v…¥…… Ω˛…‰ M…™……, ®…‰Æ˙“ =π…… EÚ…‰  ®…]ı… EÚÆ˙ +…]ı…‰®…Ë ]ıEÚ EÚh]≈ı…‰±… ¥……±…“ ®…∂…“x… ΩÈ˛*
Ω˛∫…Æ˙i…-¶…Æ˙“  x…M……Ω˛… ∫…‰ ®…È =∫…  I… i…V… EÚ…‰ ®…÷Z…‰  W…xn˘… UÙ…‰c˜  n˘™……* BEÚ ®…∂…“x… E‰Ú V…§…c˜… ®…Â
n‰˘J… Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ˛ V…Ω˛…ƒ +§… ®…‰Æ˙… S……ƒn˘ x…Ω˛” =M…‰M……, i…… EÚ +…V… ∫…‰ §…“∫…-{…S…“∫… ¥…π…« §……n˘ i…EÚ BEÚ Æ˙…‰W… ®…‰Æ˙… Ω˛…l… {…c˜ M…™……*
®…È ¥…Ω˛ {……Ëv…… Ω⁄ƒ˛  V…∫… EÚ“ V…c˜ Z…”M…÷Æ˙ x…‰ ®…È  i…±…- i…±… EÚÆ˙ V…±…⁄ƒ, P…÷±…-P…÷±… E‰Ú ®…∞ƒ¸, EÚh]≈ı…‰±… EÚ… +±……®…« S…“K… =`ˆ…,
EÚ…]ı n˘“, <∫…®… +§… °⁄Ú±… x…Ω˛”  J…±…ÂM…‰*  EÚ V…Ë∫…‰ i…÷®… ∫…‰ ®…÷Z…‰ <∂FÚ Ω˛…‰! ®…∂…“x… §…xn˘ Ω˛…‰ M…™…“, V…§…c‰˜ Ω˛]ı M…™…‰,
®…‰Æ˙… Ω˛…l…  x…EÚ±… +…™……*
+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙, +…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙, EÚ…∂…, Ω˛®……Ɖ˙ x…™…‰ EÚ…Æ˙J……x…‰ ®…Â
•…¿… EÚ…  ±…J……  ®…]ı ∫…EÚi…… Ω˲,  EÚi…x…… Æ∆˙M…“x… l…… ®…‰Æ˙…  n˘±… §…c‰˜ n˘…®… ¥……±…‰ ∫……Ω˛§…… ®…Â
EÚ±… EÚ… +U⁄Ùi… +…V… ®…xj…“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲* V…§… ®…È ™…Ω˛…ƒ +…™…… l……* B‰∫…“ <x∫…… x…™…i… Ω˛…‰M…“!'
{…Æ˙ i…÷®Ω˛…Æ˙“ ±……<x… EÚ… ¶……Æ˙  ±…B {±……h]ı ±…M…i…… l…… EÚ…®…v…‰x…÷ Ω˲,
®…È EÚΩ˛…ƒ V……>ƒ, EÚΩ˛…ƒ ¶……M…⁄ƒ, ¶……Â{…… ±…M…i…… l…… {……∆S…V…x™… Ω˲, +¢Ú∫…Æ˙… ∫…‰ ¶…Æ˙… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ EÚ…Æ˙J……x……
EÚ∂®…“Æ˙ ∫…‰ EÚx™……E÷Ú®……Æ˙“ i…EÚ E‰Ú EÚ…Æ˙J……x…… ±……‰Ω‰˛ EÚ“ +±…EÚ… l……* ∫……ƒ{…… ∫…‰ ¶…Æ˙“ EÚ…‰`ˆÆ˙“ Ω˲--
 EÚ∫… n˘~i…Æ˙ ®… V……  UÙ{…⁄ƒ? +…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙, +…ƒJ… x…Ω˛” Z…{…EÚi…”!
i…÷®… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ +¢Ú∫…Æ˙ Ω˛…‰ {……¥…Æ˙ {±……h]ı EÚ…‰ ®…Èx…‰ Æ˙∫……™…x… {…“x…‰ ¥……±…‰, +¢Ú∫…Æ˙…Â ∫…‰ ¶…Æ˙… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ EÚ…Æ˙J……x……
"Æ˙… J… EÚ…‰ ∫…EËÚ Æ˙…®… EÚÆ˙ p˘…‰Ω˛“!' +…M… i……{…x…‰ ¥……±…‰, §…§…⁄±… EÚ… P…x…… ¥…x… Ω˲--
V…]ı… ∫…‰ V……‰ M…x…“  x…EÚ…±…x…‰ ¥……±…‰ {……ƒ¥… x…Ω˛” ]ı∫…EÚi…‰!
+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙,  ∂…¥… EÚΩ˛… l……,
 EÚi…x…… i…÷x…÷EÚ i…÷®Ω² EÚ…®…  ®…±…… l……,  ®…]¬ı]ı“ EÚ…]ıx…‰ ¥……±…“ ®…∂…“x… +…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙,
¢Ú…<¥…-<™…Æ˙ {±……x… E‰Ú  ±…B ®…÷Z…‰ x…xn˘“ §…˱… ±…M…“, i…÷®… N…Æ˙“§… {…Ën˘… Ω÷˛B l…‰,
GARBHANAL

x……ËV…¥……x… J…®¶…‰ M…g¯x…‰ EÚ… Ω˛x…÷®……x…¬-∫…… §…ËM…x… =±…]ıx…‰ ¥……±……* §…c˜“ ®…÷Œ∂EÚ±… ∫…‰ {…g¯…- ±…J……*
™……‰M™…i…… ¥……±…‰, V……‰∂…-+…‰-J…Æ˙…‰∂… ¥……±…‰, ®…È  J…±… J…±……- J…±… J…±…… EÚÆ˙ {……ƒS… ∫……±… {…Ω˛±…‰ EÚ… i…÷®Ω˛…Æ˙…  M…c˜ M…c˜…i……
V…÷x…⁄x… ¥……±…‰! +…ËÆ˙ i…÷®…x…‰  EÚ™…… C™……? <∫… ®…∂…“x… ∫…‰, =∫… ®…∂…“x… ∫…‰, S…‰Ω˛Æ˙… ®…÷Z…‰ +…V… ¶…“ ™……n˘ Ω˲*
 ±…{…]ıi……  °ÚÆ˙i…… l……* Ω˛…l… V……‰c˜ EÚÆ˙ i…÷®… +…M…‰ §…g‰¯,
+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙, C™…… <∫…  ±…B
i…÷®… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ +¢Ú∫…Æ˙ Ω˛…‰, +…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙,  EÚ ®…‰®…x…… EÚ…‰ bƒ˜∫…… EÚÆ˙…‰!
i…÷®Ω˛…Æ˙… EÚ…]ı… {……x…“ x…Ω˛” ®……ƒM…i……* ®…‰Æ‰˙ {… Æ˙™……ƒ ¶……M… M…™…”,
FÚ…x…⁄x… EÚ“ n˘Æ˙…Æ˙ ®… ∫…‰ i…÷®… x…‰ M……‰±…“ S…±……™…“, <x… ®…∂…“x…… EÚ…‰ n‰˘J… EÚÆ˙ +§… +…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙,
+…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ S…÷{…S……{… ∫…÷±……  n˘™……* ®…‰Æ˙“ +…ƒJ…… ®… +…ƒ∫…⁄ ¶…Æ˙ +…i…‰ ΩÈ˛* ®…È x…‰ i…÷®Ω˛…Æ˙… C™……  §…M……c˜… l……,
+{…x…‰ ¢Ú…<±…… E‰Ú V…∆M…±… ®… ±…‰ V……EÚÆ˙ i…÷®…x…‰  EÚi…x…“ EÚ`ˆ…‰Æ˙ ΩÈ˛ ™…‰,  EÚi…x…“ EÚ…±…“, C™…… F÷Ú∫…⁄Æ˙  EÚ™…… l…… i…÷®Ω˛…Æ˙… ®…‰Æ‰˙ §…SS…‰
®…÷Z…‰ FÚi±… EÚÆ˙  n˘™……*  EÚi…x…“ E÷Ú∞¸{…! x…‰, ®…‰Æ˙“ {…ix…“ x…‰, ®…‰Æ‰˙ ¶……<«-§…Ω˛x…… x…‰?
n‰˘J……‰ i……‰, C™…… ™…Ω˛ E÷ÚUÙ <i…x…… §…c˜… +{…Æ˙…v… Ω˲,
+…‰ ®…‰Æ‰˙ +¢Ú∫…Æ˙, +§… C™……-C™……  ±…J… V……i…… Ω⁄ƒ˛ ®…È--  EÚ ®…È ¶……Æ˙i…“™… i……‰ Ω⁄ƒ˛
i…÷®…x…‰ ®…÷Z…‰ ®……Æ˙… ¶…“ x…Ω˛” "Ω˛®……Ɖ˙ x…™…‰ EÚ…Æ˙J……x…‰ EÚ“ §…c‰˜ n˘…®… EÚ“ {…Æ˙ i…÷®Ω˛…Ɖ˙ |……xi… EÚ… x…Ω˛” Ω⁄ƒ˛?
+Æ˙ ¥…xn˘ E÷Ú®……Æ˙ {……`ˆEÚ
+xv……Æ˙“, ¶……™…… J…÷]ıΩ˛…,  V…±…… ¶……‰V…{…÷Æ˙,  §…Ω˛…Æ˙ ®… V…x®…. ∫…∆∫EfiÚi… ®… ®…v™…®…… E‰Ú +±……¥…… ®…M…v…  ¥… ¥… ∫…‰ ¶……Ë i…EÚ“ +…Ïx…∫…« ®…Â
∫x……i…EÚ B¥…∆ ±……‰EÚ |…∂……∫…x… ®…Â ∫x……i…EÚ…‰k…Æ˙ EÚ“  b˜ O…™……ƒ Ω˛… ∫…±… EÚ”. x……®…“ {… j…EÚ…+…Â ®…Â +…±…‰J……Â E‰Ú |…EÚ…∂…x… E‰Ú +±……¥……
22
EÚ…n˘ ®§…x…“ E‰Ú ®…i……∆i…Æ˙ ∫i…®¶… E‰Ú  ±…B  x…™… ®…i… ±…‰J…x…. ±…‰J…EÚ…‰∆ ∫…‰ {…j…- ®…j…i…… ®… + ¶…Ø˚ S…. ∫…®|… i… : O…‰ ∫…®… <∆b∫]≈ı“V…
 ±… ®…]ı‰b ®…Â ¥… Æ˙π`ˆ E‰Ú ®…∫].
∫…®{…E«Ú : B-10, B§…“∫…“ ±……<x…,  §…Æ˙±……O……®…, x……M…n˘…, =VV…Ëx…, ®….|…. <«®…‰±…- arvindpathak07@yahoo.com

¥™……J™……
EÚ®…«h™…‰¥…… v…EÚ…Æ˙∫i…‰ EÚ“ |……∫…∆ M…EÚi……
M…“ i…… E‰Ú  u˘i…“™… +v™……™… ®…‰∆  ±… J…i…
∂±……‰EÚ "EÚ®…«h™…‰¥…… v…EÚ…Æ˙∫i…‰' EÚ“
¥™……J™…… B¥…∆ +l…« ®…‰∆ =±…Z…‰ ±……‰M……‰∆ E‰Ú
®…x… ®…‰∆ x… V……x…‰ EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… ∫…“ ∂…∆EÚ…Bƒ B¥…∆
∫¥…V…x……‰∆ EÚ…‰ ®……Æ˙x……
`ˆ“EÚ Ω˛Ë +… n˘-+… n˘?
<∫… ¥™……®……‰Ω˛ ®…‰∆ °ƒÚ∫…‰
+V…«÷x… +{…x…‰ ∫¥…v…®…«
+…∂…∆EÚ…Bƒ =`ˆi…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛È. EÚ…‰<« EÚ®…«¥……n˘ E‰Ú ™…… x… I……j…v…®…« EÚ…‰
 ¥…Ø˚r˘ i……‰ EÚ…‰<« <∫…‰ +EÚ®…« EÚ“  ∫l… i… E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ ¶…⁄±… M…™…‰ l…‰. C™……‰∆ EÚ
¥™……J™…… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë. EÚ…Æ˙h… ¶…“ ∫{…π]ı Ω˛Ë  EÚ ™… n˘ =xΩ˛‰∆ {… Æ˙h……®… EÚ“
EÚ®…« ®…‰∆ + v…EÚ…Æ˙ EÚ“ §……i… Ω˛“ E‰Ú¥…±… |……∫…∆ M…EÚ  S…xi…… ∫…i……x…‰ ±…M…“
Ω˛Ë,  °ÚÆ˙ °Ú±… C™…… Ω˛Ë? C™…… <∫…EÚ… EÚ…‰<« +…v……Æ˙ l…“. ¥…Ω˛ {… Æ˙h……®… l……,
x…Ω˛”. °Ú±… +… J…Æ˙ EÚΩ˛…ƒ ∫…‰ |……{i… Ω˛…‰M……, °Ú±… V…™… B¥…∆ {…Æ˙…V…™… ∫…‰
EÚ“ S…‰π]ı… EÚÆ˙x…… C™…… +|……∫…∆ M…EÚ Ω˛Ë?  ¶…z… ∫¥…V…x……‰∆ EÚ“ Ω˛i™……
°Ú±… i……‰ EÚ®…« E‰Ú ∫……l…-∫……l… V…÷c˜… Ω˛Ë. ™…‰ §……i…‰∆ EÚ<« B¥…∆ E÷Ú±…… n˘ n˘…‰π… EÚ….
∫…∆n˘¶…«O…xl……‰∆ ®…‰∆ {…g¯x…‰ EÚ…‰  ®…±…i…“ Ω˛Ë B¥…∆  V…∫…‰ +§… ∫……‰S…x…‰ EÚ…
¥™…¥…Ω˛… Æ˙EÚ ∞¸{… ®…‰∆ ¶…“ n˘‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±…i…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë EÚ…‰<« ®…i…±…§… x…Ω˛” l…….
 EÚ ""°Ú±… EÚ®…« ∫…‰ V…÷c˜… Ω˛Ë.'' ±……‰EÚ…‰ HÚ™……‰∆ EÚ“ ¶…“ B‰∫…… <∫… ±…B  EÚ ™…÷r˘
™…Ω˛“ v……Æ˙h…… Ω˛Ë  EÚ ""V…Ë∫…“ EÚÆ˙x…“ ¥…Ë∫…“ ¶…Æ˙x…“'' ™…… x… EÚ®…« E‰Ú +x…÷∞¸{… i……‰ EÚ…‰<« +EÚ…Æ˙h… x…Ω˛” Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… l……. ™…÷r˘ EÚ“ {…fiπ`ˆ¶…⁄ ®… i……‰ §…Ω˛÷i…
Ω˛“ °Ú±… |……{i… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë.  ¥…Y……x… ¶…“ <∫… §……i… EÚ…‰ |…®…… h…i… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë  EÚ {…÷Æ˙…x…“ l…“ +…ËÆ +§… i……‰ ™…÷r˘ +¥…∂™…∆¶……¥…“ l……. +V…÷«x… E‰Ú ™…÷r˘
|…i™…‰EÚ  GÚ™…… EÚ“ |… i… GÚ™…… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë. EÚÆ˙x…‰ ™…… x… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ ™…÷r˘ EÚ… {… Æ˙h……®… +¥…∂™… |…¶…… ¥…i… Ω˛…‰i……
={…Æ˙…‰HÚ ∫…∆n˘¶…« ®…‰∆ +…®… +…n˘®…“ E‰Ú  ±…B §…c˜“  ¥…π…®… ∫l… i… Ω˛…‰ V……i…“ Ω˛Ë ®…M…Æ˙ ™…÷r˘ EÚ… Ø˚EÚx…… +§… ∫…®¶…¥… x…Ω˛” l……. ¥…Ë∫…“ +¥…∫l…… ®…‰∆
 EÚ C™…… M…“i…… V…Ë∫…‰ O…xl… ®…‰∆ B‰∫……  ±…J…x…… V……‰ |……∫…∆ M…EÚ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…®¶…¥… BEÚ ∫…°Ú±… ™……‰r˘… EÚ… ™…÷r˘ ∫…‰  ¥…®…÷J… Ω˛…‰x…… ¶…M…¥……x… EÚ…‰ EÚi…<«

GARBHANAL
Ω˛Ë! ∂……™…n˘ ∫…®¶…¥… x…Ω˛”, i……‰ +… J…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ…Ëx…-∫…… Æ˙Ω˛∫™… Ω˛Ë V……‰ <∫…EÚ“ {…∫…∆n˘ x…Ω˛” +… Æ˙Ω˛… l……. =xΩ˛…‰∆x…‰ +V…«÷x… EÚ…‰ EÚ<« |…∫…∆M… B¥…∆
∫…i™…i…… ®…‰∆ EÚΩ˛… V……x…… S…… Ω˛B. {…Ω˛±…‰ i……‰ |…∫…∆M… {…Æ˙ v™……x… n˘‰x…… Ω˛…‰M……  EÚ  ∫l… i…™……‰∆ EÚ… ¥…h…«x… EÚÆ˙ =∫…E‰Ú ®……‰Ω˛ EÚ…‰ J…i®… EÚÆ˙x…‰ EÚ… |…™……∫…
™…‰ §……i… EÚ§…, C™……‰∆ +…ËÆ˙  EÚ∫…E‰Ú  ±…B,  EÚ∫… +¥…∫l…… ®…‰∆ EÚΩ˛“ M…<«.  EÚ™…… ®…M…Æ˙ =∫…EÚ… ®……‰Ω˛ B¥…∆ +Y……x…i…… |…∂x… n˘Æ˙ |…∂x… +…ËÆ˙
i…i{…∂S……i… <∫…EÚ“ |……∫…∆ M…EÚi…… {…Æ˙  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B. §…g¯i…… Ω˛“ M…™…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ“  V…Y……∫…… ®…‰∆ V……‰ ¶…“ |…∂x… +…B
™…Ω˛ §……i… M…“i…… ®…‰∆ ¶…M…¥……x… ∏…“EfiÚπh… x…‰ ∫¥…™…∆ +V…÷«x… EÚ…‰ ={…n˘‰∂……i®…EÚ ¶…M…¥……x… ∏…“EfiÚπh… x…‰ =x… ∫……Æ˙‰ |…∂x……‰∆ EÚ… =k…Æ˙ BEÚ BEÚ EÚÆ˙ =∫…‰
¶……¥… ∫…‰ EÚΩ˛“ Ω˛Ë V…§… ¥…Ω˛  EÚ∆EÚk…«¥™… ¥…®…⁄f¯ EÚ√“  ∫l… i… ®…‰∆ +… M…™…… l……. n˘‰x…… |……Æ˙®¶…  EÚ™……. =xΩ˛…‰∆x…‰ =∫…‰ M…⁄g¯ ∫…‰ M…⁄g¯ V…√“¥…x… +…ËÆ˙
¥…Ω˛ <∫… =±…Z…x… ®…‰∆ °ƒÚ∫…… l……  EÚ C™…… ™…÷r˘ EÚÆ˙x…… = S…i… Ω˛Ë? +{…x…‰ +v™……i®… E‰Ú Æ˙Ω˛∫™… EÚ…‰ ∫…®…Z……x…‰ ®…‰∆ EÚ…‰<« EÚ∫…Æ˙ x…Ω˛” UÙ…‰c˜“. ®…M…Æ˙
¥™……J™…… 23

+V…÷«x… EÚ“ ∫…∆∂…™……i®…EÚ §…÷ r˘ +xi… i…EÚ §…x…“ Æ˙Ω˛“, ¶…±…‰ Ω˛“ =∫…x…‰
¶…M…¥……x… E‰Ú  ¥…Æ˙…]ı∞¸{… EÚ… n˘∂…«x… ¶…“ EÚÆ˙  ±…™……. ¶…M…¥……x… ¶…“
+xi… i…EÚ +V…÷«x… EÚ“  V…Y……∫……+…‰∆ EÚ…‰ {…⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫…∆EÚ±{… EÚ…‰<« ¶…⁄±…, +EÚ∫®……i…¬ P… ]ıi… P…]ıx…… +…ËÆ˙ ∫…⁄I®… o˘ π]ı ∫…‰ +|…i™…… ∂…i…
¶…HÚ B¥…∆ ¶…M…¥……x… E‰Ú +x™……‰x™……∏…™…¶……¥… ∫…‰ {…⁄Æ˙… EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛‰ V…§… B¥…∆ |…i™…… ∂…i… P…]ıx……, n˘‰¥…i……, +o˘∂™… ∂… HÚ +… n˘. <∫…‰ n˘⁄∫…Æ˙‰ ∂…§n˘…‰∆ ®…‰∆
i…EÚ EÚ“ +V…÷«x… x…‰ ™…Ω˛ x…Ω˛” EÚΩ˛  n˘™……  EÚ - +…{… ¶…M…¥……x… EÚ“ EfiÚ{…… ®……x… ±…‰∆ ™…… +{…x…“ EÚ®…«`ˆi…… EÚ… {… Æ˙h……®… ¶…“
""x…π]ı…‰ ®……‰Ω˛& ∫®…fi i…±…«§v…… i¥…i|…∫……n˘…x®…™……S™…÷i….  ∫l…i……‰% ∫®… V……‰ ∫…EÚ…Æ˙…i®…EÚ B¥…∆ x…EÚ…Æ˙…i®…EÚ n˘…‰x……‰ Ω˛“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë. ™…‰ {… Æ˙h……®…
M…i…∫…xn˘‰Ω˛& EÚ Æ˙π™…‰ ¥…S…x…∆ i…¥….. (+v™……™… 18 ∂±……‰EÚ 73). Ω˛“ =∫… EÚ®…« B¥…∆ +EÚ®…« E‰Ú §…“S… EÚ… +…v……Æ˙ ∫i…®¶… Ω˛Ë. +i…& {… Æ˙h……®…
+V…÷«x… EÚ…‰ <∫…  ∫l… i… i…EÚ +…x…‰ ®…‰∆ M…“i…… E‰Ú +π]ı…n˘∂… +v™……™… Ω˛“ EÚ®…«°Ú±… EÚ“  S…∆i…… ®…‰∆ Ω˛®…‰∆ EÚ®…« B¥…∆ +EÚ®…« ®…‰∆, ∂…∆EÚ… +…ËÆ˙ +…∂…∆EÚ…
EÚ… ™…Ω˛ ∂±……‰EÚ ""+ v…π`ˆ…x…∆ i…l…… EÚk……« EÚÆ˙h…∆ S… {…fil… M¥…v…®…¬. EÚ…‰ V…x®… n˘‰i…‰ ΩÈ˛. +i…&  EÚ∫…“ EÚ…™…« EÚ…‰ E‰Ú¥…±… {… Æ˙h……®… +…ËÆ˙
 ¥… ¥…v……S… {…fil…CS…‰π]ı… n˘Ë¥…∆ S…Ë¥……j… {…∆\S…®…®…¬.'' EÚ®…« B¥…∆ =∫…E‰Ú +…∫…HÚ¶……¥… ∫…‰  EÚ™…… V……BM…… i……‰ ∂……™…n˘ ¥…Ω˛ ∫…n˘Ë¥… ∫…÷J…n˘ {… Æ˙h……®… n˘‰
{… Æ˙h……®… EÚ…‰ ∫…®…Z……x…‰ E‰Ú  ±…B ¶…M…¥……x… EÚ…‰ EÚΩ˛x…… {…c˜…  V…∫…EÚ… B‰∫…… Ω˛®…‰∂…… ∫…®¶…¥… x…Ω˛” Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ë∫…“  ∫l… i… ®…‰∆ EÚk……« E‰Ú +xn˘Æ˙
+l…« <∫… |…EÚ…Æ˙ ∫…®…Z…… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë . ¥™……®……‰Ω˛ +…ËÆ˙ +EÚ®…h™…«¶……¥… =i{…z… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë. +EÚ®…«h™…i……, ™…÷r˘ ®…‰∆
 EÚ∫…“ EÚ…™…« EÚ“ ∫…°Ú±…i…… E‰Ú {……ƒS… |…®…÷J… Ω˛‰i…÷ Ω˛È ™…… x…  EÚ∫…“ EÚ…™…« Æ˙i… ™……‰r˘…, {… Æ˙¥……Æ˙ ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…… EÚ…‰<« ¥™… HÚ, ∫…®……V… ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……
E‰Ú {… Æ˙h……®… EÚ…‰ |…¶…… ¥…i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B ™…‰ Ω˛‰i…÷ V……‰ Ω˛È ¥…‰ <∫… EÚ…‰<« ¥™… HÚ +… n˘ -  EÚ∫…“ E‰Ú  ±…B ¶…“ +SUÙ“ §……i… x…Ω˛” Ω˛…‰i…“.
|…EÚ…Æ˙ Ω˛È. {…Ω˛±…… EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫l……x…, n˘⁄∫…Æ˙… EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ ¥……±……  x…π`ˆ…{…⁄¥…«EÚ EÚ…™…« EÚÆ˙x…… Ω˛“ <∫… {… Æ˙ ∫l… i… EÚ… ∫……l…«EÚ  n˘∂……  x…n˘Ê∂…
(EÚk……«), i…“∫…Æ˙… EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ¥… ¥…v… ∫……v…x…, S……Ël…… EÚk……« EÚ“ ∫…®¶…¥… V……x… {…c˜i…… Ω˲.
 ¥… ¥…v… |…EÚ…Æ˙ EÚ“ S…‰π]ı…Bƒ +…ËÆ˙ {……ƒS…¥……ƒ n˘‰¥…i…… EÚ“ +x…÷E⁄Ú±…i……. +i…& ""EÚ®…«h™…‰¥…… v…EÚ…Æ˙∫i…‰'' EÚ… ®…⁄±… ¶……¥… +…{…EÚ…‰ +EÚ®…«h™…i…… ∫…‰
™… n˘ ™…‰ ∫……Æ˙“ {… Æ˙ ∫l… i…™……ƒ +x…÷E⁄Ú±… Ω˛…‰∆ i…¶…“ ™…l…‰π]ı {… Æ˙h……®… EÚ®…«h™…i…… EÚ“ +…‰Æ˙, +…∫… HÚ ∫…‰ +x……∫… HÚ EÚ“ +…‰Æ˙ +…ËÆ˙ +v…“Æ˙i…… ∫…‰
|……{i… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë +x™…l…… x…Ω˛”. <∫…“ §……i… EÚ…‰ ¶…M…¥……x… x…‰ v…“Æ˙i…… EÚ“ +…‰Æ˙ |…¥…fik… EÚÆ˙…x…‰ EÚ… M…“i…… EÚ… ™…Ω˛ =n¬˘P……‰π… Ω˛Ë. ={…Æ˙…‰HÚ
+V…÷«x… EÚ…‰ ∫…®…Z……i…‰ Ω˛÷B EÚΩ˛…  EÚ  EÚ∫…“ EÚ…™…« EÚ“ ∫…°Ú±…i…… i…¶…“ ∫…∆n˘¶…« ""EÚ®…«h™…‰¥…… v…EÚ…Æ˙∫i…‰'' EÚ“ = S…i… B¥…∆ |……∫…∆ M…EÚ ¥™……J™…… E‰Ú
∫…®¶…¥… Ω˛Ë V…§… ™…‰ {……ƒS… Ω˛‰i…÷ +x…÷E⁄Ú±… Ω˛…‰∆. ™…… x… EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫……l… ∫…®…÷ S…i… +l…« EÚ… §……‰v… Ω˛®…‰∆ ""+ v…π`ˆ…x…∆ i…l…… EÚk……« '' E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆
GARBHANAL

∫l……x… =∫…E‰Ú +x…÷E⁄Ú±… Ω˛…‰ (={…™…÷HÚ Ω˛…‰), EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… EÚk……« ¥… h…«i… ∂±……‰EÚ ®…‰∆ Ω˛“  ®…±…i…… Ω˛Ë  V…∫…EÚ… ®…⁄±……l…« <∫… |…EÚ…Æ˙ Ω˛Ë. ∫l……x…,
=∫…E‰Ú ™……‰M™… Ω˛…‰, +…ËÆ˙ EÚ…™…«  x…π{……n˘x… ®…‰∆ |…™…÷HÚ ∫……v…x… EÚ…™…« EÚk……«(¥™… HÚ), ∫……v…x…… +…ËÆ˙ S…‰π]ı… i……‰  EÚ∫…“ ∫……v…EÚ ™…… EÚk……« E‰Ú u˘…Æ˙…
EÚÆ˙x…‰ E‰Ú +x…÷E⁄Ú±… Ω˛…‰∆. <∫…E‰Ú §……n˘ §……i… +…i…“ Ω˛Ë ∫l…⁄±… ∫…‰ ∫…⁄I®… +{…x…‰ +x…÷E⁄Ú±… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫……®…l™…« =∫…E‰Ú ¥…∂… ®…‰∆ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë, ®…M…Æ˙
 GÚ™……+…‰∆ EÚ“ V……‰ <∫… |…EÚ…Æ˙ Ω˛È. n˘‰¥…i…… {…Æ˙  EÚ∫…“ EÚ… ¥…∂… x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…… +…ËÆ˙ ™…Ω˛“ §……i… Ω˛®… v…®…« EÚ“
=∫… EÚk……« EÚ“ EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ E‰Ú |… i… =∫…EÚ“ S…‰π]ı… EËÚ∫…“ Ω˛Ë (=∫…EÚ… o˘ π]ı ∫…‰ n˘‰J…i…‰ Ω˛È i……‰ Ω˛®…‰∆ n˘‰¥…i…… E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ ®……x… ±…‰x…‰ EÚ“ §……i… M…“i……
∫…∆EÚ±{… o˘g¯ Ω˲ ™…… x…Ω˛”). ™… n˘ o˘g¯ Ω˛Ë i……‰ `ˆ“EÚ x…Ω˛” i……‰ {… Æ˙h……®… EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë. +x™…l…… +…{…EÚ… o˘ π]ıEÚ…‰h… ™… n˘ v…… ®…«EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë +…ËÆ˙ +…{…
™…Ω˛…ƒ ¶…“ ∫……l…«EÚ x…Ω˛”  ®…±…x…‰ ¥……±…… Ω˛Ë. <∫…E‰Ú §……n˘  ¥…S……Æ˙h…“™… =∫…‰ +x™……x™… o˘ π]ı ∫…‰ n˘‰J…x…… S……Ω˛i…‰ Ω˛È i……‰ +…{… =∫…‰ ®……x…¥…“™… ¶…⁄±…,
|…∂x… Ω˛Ë  EÚ ™… n˘ ™…‰ S……Æ˙…‰∆ Ω˛“ +x…÷E⁄Ú±… Ω˛È i……‰ C™…… ∫……l…«EÚ {… Æ˙h……®… {…… Æ˙ ∫l… i…EÚ +∫…∆i…÷±…x… ™…… ∫…®…∫™…… +…ËÆ˙ |…EfiÚ i…V…x™… ¶…⁄±… ™…… EÚ…Æ˙h…
+¥…∂™…  ®…±…‰M……? ®…M…Æ˙ EÚ¶…“-EÚ¶…“ B‰∫…… x…Ω˛” ¶…“ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ EÚ“ ∫…∆Y…… n˘‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛Ë. ¶……¥……l…« ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ +…{… <∫… ∫…∆n˘¶…«M…i…  ¥…π…™… EÚ…‰
B‰∫…… <∫… ±…B  EÚ <∫… ¶……Ë i…EÚ ∫…∆∫……Æ˙ ®…‰∆ ¶……Ë i…EÚ {… Æ˙h……®… ∂……™…n˘ V…Ë∫…‰ ¶…“ ∫…®…Z…‰∆ ¥…Ω˛ +…{…E‰Ú  S…xi…x…, ∫……‰S…,  ¥…S……Æ˙, ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ +… n˘
¶……Ë i…EÚ ∫……v…x……‰∆ ∫…‰ +¥…∂™…  ®…±…i…‰ Ω˛È, {…Æ˙xi…÷ ™…n˘…EÚn˘… x…Ω˛” ¶…“  ¥…π…™… Ω˛Ë. +i…& +x……∫…HÚ ¶……¥… ∫…‰ Ω˛®…‰∆ EÚ…™…« EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B x…  EÚ
 ®…±…i…‰ Ω˛È C™……‰∆ EÚ {… Æ˙h……®… EÚ“ +x…÷E⁄Ú±…i…… E‰Ú {…“UÙ‰ V……‰ ∫…§…∫…‰ {… Æ˙h……®… EÚ“ ∂…∆EÚ… B¥…∆ +…∂…∆EÚ… E‰Ú |… i…  ¥… ∫®…i… Ω˛…‰EÚÆ˙. <∫… ∂±……‰EÚ
®…Ω˛i¥…{…⁄h…« EÚ…Æ˙h… Ω˛Ë ¥…Ω˛ Ω˛Ë n˘‰¥…i…… ™…… {… Æ˙ ∫l… i…. <∫…‰ +…{… EÚ… ™…Ω˛“ ¶……¥… Ω˛®…‰∆ °Ú±… E‰Ú |… i…  x…π…‰v… EÚÆ˙i…… V……x… {…c˜i…… Ω˛Ë x…  EÚ
 EÚ∫…“ ¶…“ ∞¸{… ®…‰∆ {… Æ˙¶…… π…i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛È. ™…l…… ∫l…⁄±… o˘ π]ı ∫…‰ EÚ®…«°Ú±… EÚ…  x…π…‰v….
Æ˙…®…∫¥…∞¸{… ∂…®……«
24 1942 ®… V…x®…. ∫…∆∫EfiÚi… ®… ®…v™…®…… i…EÚ  ∂…I……. ∫…∆∫EfiÚi… ∫…… Ω˛i™… B¥…∆ {…÷Æ˙…h…… EÚ… M…Ω˛x… +v™…™…x…. ∫…ËEÚc˜… §……Æ˙
∏…“®…n¬˘¶……M…¥…i… {…÷Æ˙…h… EÚ… ¥……S…x…. ¥…‰n˘…∆i… E‰Ú Æ˙…®……x…∆n˘“ {…Æ˙®{…Æ˙… E‰Ú |…¥…S…x…EÚ…Æ˙. ∫E⁄Ú±… ®……∫]ıÆ˙“ EÚ“ +…ËÆ˙ {…g¯…x…‰ E‰Ú
Æ˙…‰S…EÚ i…Æ˙“EÚ…Â EÚ…‰ <«V……n˘  EÚ™……. |…EfiÚ i… +…ËÆ˙ {…‰c˜…Â ∫…‰ ®……‰Ω˛. J…‰i…“ E‰Ú +±……¥…… °Ú±…n˘…Æ˙ ¥…fiI… ±…M…¥……x…‰ ®…Â ∫…∆±…Mx….
∫…®{…E«Ú : E÷∆ÚV… §…Ω˛…Æ˙“ ®…∆ n˘Æ˙, O……®…-{……‰∫]ı J…Æ˙M……{…÷Æ˙,  V…±…… ]ı“EÚ®…M…g¯ (®…v™…|…n‰˘∂…). °Ú…‰x… : 07684-276267

∂¥…:EÚ…™…«®… +P… E÷Ú¥…‘i…, {…⁄¥……«Ω˛h…‰S… +{…Æ˙…Œºx…EÚ®…¬*


x…  Ω˛ ®…fii™…÷ |…i…“I…‰i… EfiÚi…∆ ¥…… + {… +l…¥……EfiÚi…®…¬**
EÚ±… EÚ… EÚ…®… +…V… Ω˛“ EÚÆ˙…‰ +…ËÆ˙ n˘…‰{…Ω˛Æ˙ E‰Ú §……n˘ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ EÚ…™…« n˘…‰{…Ω˛Æ˙ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ EÚÆ˙…‰, C™…… EÚ
®…fii™…÷  EÚ∫…“ EÚ“ |…i…“I…… x…Ω˛” EÚÆ˙i…“ -  EÚ™…… Ω÷˛+… Ω˛…‰ +l…¥…… x…Ω˛” Ω÷˛+… Ω˛…‰.

<∫… {…fil¥…“ {…Æ˙ Ω˛Æ‰˙EÚ V…“¥… +x…⁄`ˆ… Ω˲. S……ËÆ˙…∫…“ ±……J… ™……‰ x…™…… ®… ®…x…÷π™… ∫…§…∫…‰ >ƒS…“ {……™…n˘…x… {…Æ˙
Ω˲, ±…‰ EÚx… ¥…Ω˛“ ∏…‰π`ˆ Ω˲ +…ËÆ˙ §……EÚ“ EÚ®…i…Æ˙ B‰∫…… ®……x…x…… `ˆ“EÚ x…Ω˛” Ω˲. ™…⁄ƒ i……‰ |…i™…‰EÚ ¥™… HÚ ®…Â
∫…fiV…x… EÚ“ E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ |…¥…fi k… V…x®…V……i… Ω˛…‰i…“ Ω˲. Ω˛Æ˙ ¥™… HÚ EÚ…‰ ∫¥…™…∆ +{…x……  x…Æ˙“I…h… EÚÆ˙ {…i……
±…M……x…… S…… Ω˛B  EÚ =∫…®… ∫…V…«x… EÚ“ EÚ…Ëx…-∫…“ x…Ë∫…ÃM…EÚ ¥…fi k… Ω˲. +…ËÆ˙ ∫……˶……M™… ∫…‰ =∫…‰ <∫… §……i…
EÚ… Y……x… Ω˛…‰ V……™…‰ i……‰ =∫…“  n˘∂…… ®… +…M…‰ §…g¯x…… S…… Ω˛B. {…Æ˙®……i®…… ∫…fiŒπ]ı EÚ… ∫…V…«x… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ i……‰
{…Æ˙®……i®…… E‰Ú ∫…V…«x… EÚ… M…÷h… ®…x…÷π™… ®… ¶…“ +… =i…Ɖ˙ ™…Ω˛ ∫¥……¶…… ¥…EÚ Ω˛“ Ω˲* +…¥…∂™…EÚi…… Ω˲ <∫…
|…¥…fi k… EÚ…‰ +{…x…‰ ¶…“i…Æ˙ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙x…‰ +…ËÆ˙ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ®… ±……x…‰ EÚ“. ∫…V…«x… EÚ“ |…¥…fi k… Ω˛π……ʱ±……∫…
EÚ…‰ V…x®… n‰˘i…“ Ω˲* ∫…V…«x… v…x……i®…EÚ +…ËÆ˙ @Òh……i®…EÚ n˘…‰x…… |…EÚ…Æ˙ EÚ… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲*  V…∫… ∫…V…«x…
∫…‰ +{…x…“ +…ËÆ˙ ∫…®……V… EÚ“ i…÷Œπ]ı Ω˛…‰i…“ Ω˛…‰ +…ËÆ˙ +…x…∆n˘ |……{i… Ω˛…‰i…… Ω˛…‰ ¥…Ω˛ ∫…V…«x… v…x……i®…EÚ Ω˲*
B‰∫…… ∫…V…«x… V……‰  ¥…v¥…∆∫…EÚ…Æ˙“ Ω˛…‰ ¥…Ω˛ @Òh……i®…EÚ Ω˛…‰i…… Ω˲* B‰∫…… ∫…V…«x… ±……‰M…… ®… ¶…™…, +∂……∆ i…,
Ω˛… x… +…ËÆ˙ n÷˘:J… EÚ… EÚ…Æ˙h… §…x… ∫…EÚi…… Ω˲*
 j…i……{… EÚ“ ∂……∆ i…, +…i®…-∫……I……iEÚ…Æ˙ ™…… <«∂… |……{i… E‰Ú  ±…B ®…x…“ π…™……Â x…‰ ®…x…x…, ∂……‰v… +…ËÆ˙
+x…÷¶…¥… EÚÆ˙ Ω˛®… ¶…Æ˙{…⁄Æ˙ ∫…… Ω˛i™…  n˘™…… Ω˲* ™…Ω˛ Ω˛®……Ɖ˙ @Ò π…-®…Ω˛Ãπ…™……Â, ®…÷ x…™……Â-™……‰ M…™…… B¥…∆
∫…x™……∫…“-i…{…Œ∫¥…™…… EÚ“ ∫…V…«x……i®…EÚi…… EÚ… BEÚ +|… i…®… =n˘…Ω˛Æ˙h… Ω˲ V……‰  ¥…∂¥… E‰Ú  ±…B BEÚ
|…EÚ…∂…-∫i…∆¶… Ω˲* +…V… E‰Ú ™…÷M… ®…  ¥…Y……x… x…‰ +x…‰EÚ +… ¥…πEÚ…Æ˙  EÚB ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ±…M……i……Æ˙ Ω˛…‰i…‰ V……
Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛* ™…Ω˛ ¥…ËY…… x…EÚ…Â EÚ“ ∫…V…«x……i®…EÚi…… EÚ… =n˘…Ω˛Æ˙h… Ω˲* <∫…∫…‰ ®…x…÷π™… EÚ“ +x…‰EÚ ∫…®…∫™……+…Â
EÚ… ∫…®……v……x… ¶…“ Ω÷˛+… Ω˲, ±…‰ EÚx… <∫… ∫…V…«x……i®…EÚi…… EÚ… BEÚ n÷˘:J…n˘ {…Ω˛±…⁄ ¶…“ Ω˲ V……‰  ¥…x……∂…EÚ
Ω˲* E÷ÚUÙ ∫…V…«x… +±{…V…“¥…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ n˘“P…«V…“¥…“* B‰∫……  x…®……«h… V……‰ l……‰c‰˜ ∫…®…™… i…EÚ Ω˛“

GARBHANAL
V…x…®……x…∫… +…ËÆ˙ V…x…V…“¥…x… EÚ…‰ |…¶…… ¥…i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˲, +±{…V…“¥…“ EÚΩ˛±……i…… Ω˲* n˘“P…«V…“¥…“
∫…V…«x… ™…÷M…… i…EÚ V™…… EÚ… i™…… |……∫…∆ M…EÚ §…x…… Æ˙Ω˛i…… Ω˲* |…EfiÚ i… EÚ“ ∫l…… {…i… ¥™…¥…∫l…… E‰Ú  ¥…Ø˚r˘
V……‰ ∫…V…«x… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛ =x…∫…‰ +SU‰Ù {… Æ˙h……®… EÚ“ +…∂…… EÚÆ˙x…… EÚ `ˆx… Ω˲, ±…‰ EÚx… V…§… B‰∫…‰ Ω˛“ |…™……∫…
{…Æ˙®……i®…… +…ËÆ˙ |…EfiÚ i… ∫…‰ i……±…®…‰±… §…Ë`ˆ…EÚÆ˙  EÚB V……i…‰ ΩÈ˛ i……‰ ¥…‰ ∫……l…«EÚ `ˆΩ˛Æ˙…B V……i…‰ ΩÈ˛*
®……x…¥… ®…  ¥…t®……x… ∫…V…«x……i®…EÚi…… +{…x…“ + ¶…¥™… HÚ S……Ω˛i…“ Ω˲ +…ËÆ˙ EÚ…‰<« x… EÚ…‰<« ∞¸{… ±…‰i…“ Ω˛“
Æ˙Ω˛i…“ Ω˲* ™… n˘ <∫…‰ ∫…Ω˛“ ®……M…«- x…nÊ˘∂…x… x…  ®…±…… i……‰ {… Æ˙h……®… ¶…™…∆EÚÆ˙ ¶…“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* ∫…Ω˛“
®……M…«- x…nÊ˘∂…x… EÚ“ |……Œ{i… ∫…‰ ®……x…¥… ®……j… E‰Ú  ±…B EÚ±™……h…|…n˘ {… Æ˙h……®…  ®…±… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*
M……‰∫¥……®…“ i…÷±…∫…“n˘…∫… 25
|…™……M… E‰Ú {……∫… §……ƒn˘…  V…±…‰ ®… Æ˙…V……{…÷Æ˙ x……®…EÚ M……ƒ¥… ®… ∫…∆¥…i…¬ 1554 EÚ…‰ V…x®…. EÚ…∂…“ ®… {…∆p˘Ω˛ ¥…π……Á i…EÚ ¥…‰n˘… +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Ɖ˙
∫…∆∫EfiÚi… O…∆l……Â EÚ… +v™…™…x….  ¥…¥……Ω˛ E‰Ú §……n˘ {…ix…“ ®……‰Ω˛ +…ËÆ˙ {…ix…“ EÚ“ °Ú]ıEÚ…Æ˙ E‰Ú §……n˘ ∫…x™……∫…“ Ω˛…‰ M…™…‰. ∫…∆¥…i…¬ 1631 ®…Â
P…Æ˙-P…Æ˙ ®… {…g‰¯ V……x…‰ ¥……±…‰ O…xl… Æ˙…®…S… Æ˙i… ®……x…∫… +…ËÆ˙  ¥…x…™… {… j…EÚ… EÚ“ Æ˙S…x…… Ω˲. ∫…∆¥…i…¬ 1680 ®… ∂…Æ˙“Æ˙ i™……M…….

®……x…∫…-®…∆l…x…
∫…®…l…«-+∫…®…l…« ™…… <«∂¥…Æ˙ B¥…∆ V…“¥… EÚ… ¶…‰n˘
V……‰ + Ω˛∫…‰V… ∫…™…x… EÚÆ˙ EÚÆ˙Ω˛”* §…÷v… EÚΩ÷˛  i…xΩ˛EÚÆ˙ n˘…‰π… x… v…Æ˙Ω˛”** +…ËÆ˙ <«∂¥…Æ˙ i……‰ ®……™…… E‰Ú ∫¥……®…“ ΩÈ˛, ®……™…… E‰Ú x……S…x…‰ ¥……±…‰ ΩÈ˛, ®……™…… =x… ∫…‰
¶……x…÷ EfiÚ∫……x…÷ ∫…¥…« Æ˙∫… J……Ω˛”*  i…xΩ˛ EÚΩƒ˛ ®…∆n˘ EÚΩ˛i… EÚ…‰= x……Ω˛”** ∫…÷¶… b˜Æ˙i…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˲* ™…l…… n‰˘J…“ ®……™…… ∫…§…  ¥… v… M……g¯“* + i… ∫…¶…“i… V……‰Æ‰˙ EÚÆ˙
+Ø˚ +∫…÷¶… ∫… ±…±… ∫…§… §…Ω˛<«* ∫…÷Æ˙∫… Æ˙ EÚ…‰= +{…÷x…“i… x… EÚΩ˛Ω˛”** `ˆ…g¯“*
∫…®…Æ˙l… EÚΩƒ˛ x…ÀΩ˛ n˘…‰π… M…÷∫……<»* Æ˙ ¥… {……¥…EÚ ∫…÷Æ˙∫… Æ˙ EÚ“ x……<»** V……È n‰˘J…… V…“ E‰Ú x…S……¥…< V……Ω˛”* ®……™……¥…∂… {… Æ˙UÙz… V…c˜ V…“¥…  EÚ <«∫… ∫…®……x… :
+∫…  Ω˛ ∫…π…… EÚÆ˙ÀΩ˛ x…Æ˙, V…c˜  ¥…¥…‰EÚ + ¶…®……x…* {…Æ˙ÀΩ˛ EÚ±…{… ¶… Æ˙ <«∂¥…Æ˙ ∫¥…i…∆j… Ω˲ +…ËÆ˙ V…“¥… {…Æ˙i…∆j… Ω˲ +i…: <«∂¥…Æ˙ EÚ…‰ EÚ®…« EÚ… n˘…‰π… x…Ω˛”
x…Æ˙EÚ ®…Ωƒ˛, V…“¥…  EÚ <«∫… ∫…®……x…** ±…M…i…… +…ËÆ˙ V…“¥… n⁄˘ π…i… `ˆΩ˛Æ˙…™…… V……i…… Ω˲*
V…Ë∫…‰ ∂…‰π… ∂…™™…… {…Æ˙ I…“Æ˙∂……™…“ ¶…M…¥……x…  ¥…πh…÷ ∂…™…x… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛, i……‰ ∫…÷Æ˙∫… Æ˙ V…±…-EfiÚi… §……Ø˚ x… V……x……* EÚ§…Ω÷˛ x… ∫…∆i… EÚ Æ˙Ω˛ i…‰ Ω˛ {……x……** ∫…÷Æ˙∫… Æ˙
{…∆ b˜i… ±……‰M… =x…EÚ…‰ E÷ÚUÙ n˘…‰π… x…Ω˛” ±…M……i…‰, ∫…⁄™…« +…ËÆ˙ +ŒMx…n‰˘¥… ∫…¶…“  ®…±…‰ ∫……‰ {……¥… x… V…Ë∫…‰* <«∫… +x…“∫… Ω˛ +∆i…Æ˙ i…Ë∫…‰**
|…EÚ…Æ˙ EÚ… Æ˙∫… J…”S…i…‰ ΩÈ˛ =x…EÚ…‰ EÚ…‰<« §…÷Æ˙… x…Ω˛” EÚΩ˛i…… +…ËÆ˙ M…∆M……V…“ ®…Â
V…“¥… +…ËÆ˙ <«∂¥…Æ˙ ®… ¶…‰n˘ Ω˲, ¥…Ω˛ ¶…‰n˘  EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ EÚ… Ω˲* ™…Ω˛…ƒ M…∆M……, M…∆M……V…±…
∂…÷¶…-+∂…÷¶… ∫…¶…“ V…±… §…Ω˛i…… ΩÈ˛, {…Æ˙xi…÷ EÚ…‰<« =xΩ² +{… ¥…j… x…Ω˛”
+…ËÆ˙ ¥……Ø˚h…“ C™…… Ω˲* M…∆M…… ®……x……‰ <«∂¥…Æ˙ Ω˲, M…∆M……V…“ ∫…‰  x…EÚ±…… Ω÷˛+… l……‰c˜… ∫……
EÚΩ˛i……* <∫…“ |…EÚ…Æ˙ V…Ë∫…‰ Ω˛ Æ˙, ¶…M…¥……x… ∫…⁄™…«, +ŒMx… +…ËÆ˙ M…∆M……V…“ EÚ…‰
V…±… V…“¥… Ω˲, M…∆M……V…±… M…÷c˜ ®…Ω÷˛+… +… n˘ E‰Ú ∫…∆™……‰M… ∫…‰ ¥……Ø˚h…“ Ω÷˛+…  V…∫…‰ ∫…∆i…
n˘…‰π… x…Ω˛” ±…M…i…… ¥…Ë∫…‰ Ω˛“  EÚ∫…“ ∫…®…l…« EÚ…‰ n˘…‰π… x…Ω˛” ±…M…i……*
+{… ¥…j… ®……x…i…‰ ΩÈ˛, O…Ω˛h… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰, ™…t {… ¥…Ω˛ M…∆M……V…“ E‰Ú Ω˛“ V…±… ∫…‰ §…x…“,
V……‰ ®…⁄J…« +{…x…‰ Y……x… E‰Ú + ¶…®……x… ®… B‰∫…“ §…Æ˙…§…Æ˙“ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ ¥…‰ EÚ±{… ®……™……  ±…{i… V…“¥… ¥……Ø˚h…“ i…÷±™… Ω˲ ®……™…… E‰Ú °Úxn‰˘ ®… {…c˜x…‰ ∫…‰ ¥…Ω˛ +{… ¥…j… Ω˲,
¶…Æ˙ x…Æ˙EÚ ®… {…c‰˜ Æ˙Ω²M…‰* C™…… V…“¥… <«∂¥…Æ˙ E‰Ú ∫…®……x… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲? +§… ¥…Ω˛ <«∂¥…Æ˙ x…Ω˛” Æ˙Ω˛…, <«∂…i…… V……i…“ Æ˙Ω˛“, ¥…Ω˛ {…Æ˙¥…∂… Ω˛…‰ M…™……* <∫… ±…B
S……Æ˙ ∫…®…l…« EÚΩ‰˛ ΩÈ˛- Ω˛ Æ˙, ∫…⁄™…«, +ŒMx… +…ËÆ˙ M…∆M……V…“* =xΩ˛” EÚ…‰ ™…Ω˛…ƒ ∫…∆i… <∫… V…“¥… EÚ“ ∫…∆M… i… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰ =x…EÚ… ¥…S…x… {……x… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰*
GARBHANAL

∫…®…l…«  ¥…∂…‰π…h… n‰˘EÚÆ˙ EÚΩ˛… Ω˲* ¶…M…¥……x… E‰Ú x…‰j… ∫…⁄™…« ΩÈ˛, +ŒMx… ®…÷J… Ω˲ M…∆M……V…±… EfiÚi… ®… n˘Æ˙… EÚ…‰ ∫…∆i… O…Ω˛h… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰, {…Æ˙xi…÷ M…∆M……V…“ ®… ™…Ω˛ ∫…®……l™…«
+…ËÆ˙ ∫…÷Æ˙∫… Æ˙ S…Æ˙h……‰n˘EÚ Ω˲* <∫… |…EÚ…Æ˙ ™…‰ ∫…§… ¶…M…¥……x… E‰Ú +∆M… Ω˛…‰x…‰ Ω˲  EÚ ¥…‰ ∫…§…  ¥…EÚ…Æ˙… EÚ…‰ {… ¥…j… EÚÆ˙ ±…‰i…“ ΩÈ˛* <∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ… +∆i…Æ˙ <«∂¥…Æ˙
E‰Ú EÚ…Æ˙h… ∫…®…l…« EÚΩ‰˛ M…B*  ∂…¥…V…“ |…¶…÷ E‰Ú +Ω∆˛EÚ…Æ˙ ∫¥…∞¸{… ΩÈ˛* V…“¥… ®… Ω˲* <«∂¥…Æ˙ ∫…∆§…∆v… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ n˘…‰π… ¶…“ M…÷h… Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛, ®……™…… E‰Ú EÚ…‰<«
 V…x…®… <«∂¥…Æ˙ i…i¥… Ω˲ ¥…Ω˛“ ∫…®…l…« Ω˲, =xΩ˛” EÚ…‰ n˘…‰π… x…Ω˛” ±…M…i…… ¥…Æ˙x…¬  ¥…EÚ…Æ˙ <«∂¥…Æ˙ EÚ…‰ x…Ω˛” ¥™……{…i…‰, {…Æ˙xi…÷ V…“¥… ™…t {… <«∂…-+∆∂… Ω˲ i……Ë ¶…“ ®……™……
=x…E‰Ú ∫…∆™……‰M… ∫…‰ n⁄˘π…h… ¶…“ ¶…⁄π…h… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲* E‰Ú  ¥…EÚ…Æ˙… ®… °ƒÚ∫…EÚÆ˙ +{… ¥…j… Æ˙Ω˛i…… Ω˲, =∫…®… ∫…®……l™…« x…Ω˛”  EÚ n˘…‰π…… EÚ…‰
+∫… Ω˛ ∂…π…… EÚÆ˙ Ω˛ : §…Æ˙…§…Æ˙“ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ V…“¥… +…ËÆ˙ v……Æ˙h… EÚÆ˙E‰Ú ¶…“ {… ¥…j… Æ˙Ω˛ ∫…E‰Ú* Ω˛…ƒ <«∂¥…Æ˙ S…Æ˙h… EÚ…‰ |……{i… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ <«∂¥…Æ˙
<«∂¥…Æ˙ i…i¥… BEÚ Ω˛“ Ω˲, V…“¥… <«∂¥…Æ˙ +∆∂… Ω˲ V…Ë∫…‰ <«∂¥…Æ˙ E‰Ú EÚ®…«  x…±…Ê{… E‰Ú M…÷h…… ∫…‰ ∫…®{…z… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲*
ΩÈ˛ ¥…‰ ∂…÷¶……∂…÷¶… EÚ®…« EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ i……‰ =x…EÚ…‰ ¥…‰ EÚ®…« §……v…EÚ x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰ x… •…¿ +…ËÆ˙ •…¿ ∫…‰ +±…M…  §…U÷Ùc˜… Ω÷˛+… V…“¥… B¥…∆ ¥…Ω˛ V…“¥… V……‰ •…¿ ∫…‰ +±…M…
=x…EÚ…‰ EÚ…‰<« n˘…‰π… ±…M…i…… Ω˲, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ V…“¥…  x…±…Ê{… Ω˲ =∫…‰ ¶…“ ∂…÷¶……∂…÷¶… Ω˛…‰i…‰ Ω÷˛B ¶…“ •…¿ ®…  ®…±…‰ Ω÷˛B ΩÈ˛, ™…‰ i…“x…… EÚΩ˛x…‰ ®… BEÚ Ω˛“ ΩÈ˛- C™…… EÚ V…“¥… Ω˲
EÚ®…« x…Ω˛” ±…M…i…‰, i……‰  °ÚÆ˙ V……‰ EÚ®…« <«∂¥…Æ˙ EÚÆ˙i…… Ω˲ ¥…Ω˛ Ω˛®… EÚÆ˙x…‰ ®… i……‰ •…¿ Ω˛“ EÚ… +∆∂… {…Æ˙xi…÷ ¶…‰n˘ ™…Ω˛ Ω˲  EÚ V……‰ V…“¥… •…¿ ®…  ®…±…‰ Ω÷˛B Ω˲ ¥…Ω˛
C™…… n˘…‰π…? •…¿ EÚ…‰ |……{i… Ω˲, ¥…‰ <«∂¥…Æ˙ Ω˲ •…¿ ∫…®… ®……x…‰ V……i…‰ ΩÈ˛- Ω˛…‰< +S…±…  V… ®…  V…¥…
V…“¥…  EÚ <«∂… ∫…®……x… : V…“¥… <«∂¥…Æ˙ E‰Ú ∫…®……x… x…Ω˛” Ω˲, ™…t {… ¥…Ω˛ Ω˛ Æ˙{……<«, +…ËÆ˙ V……‰ ¶…M…¥…i…  ¥…®…÷J… ΩÈ˛ ®……™…… ®…  ±…{i… ΩÈ˛ ¥…‰ +{……¥…x… ΩÈ˛ =x…®…Â
=x…EÚ… +∆∂… Ω˲* V…“¥… <«∂¥…Æ˙ ∫…‰ +±…M… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ®……™…… E‰Ú ¥…∂… ®… <«∂…i…… Æ˙Ω˛ Ω˛“ x…Ω˛” M…<«, <x…®… n˘…‰π…… EÚ…‰ {…S…… ±…‰x…‰ EÚ“ ∫…®……l…«i…… x…Ω˛”* ®……™……
{…c˜EÚÆ˙ EÚ…®…, GÚ…‰v…, ±……‰¶…, ®……‰Ω˛… n˘EÚ ®… {…c˜EÚÆ˙ ®… ±…x… Ω˛…‰ M…™…… Ω˲ §…∫… ∫…∞¸{…  ¥…∫…Æ˙…™……‰* i…‰ Ω˛ß…®…i…‰ n˘…Ø˚x… n÷˘J… {……™……‰*
®…Ω˛Ãπ… ¥…‰n˘ ¥™……∫…
26 ¥…Ë n˘EÚEÚ…±…“x… @Ò π… ¥…‰n˘ ¥™……∫… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Ω˛…¶……Æ˙i… EÚ“ M…h…x…… ¶……Æ˙i…“™… ∫…… Ω˛i™…-¶…∆b˜…Æ˙ E‰Ú ∫…¥…«∏…‰π`ˆ ®…Ω˛…O…∆l…… ®… EÚ“ V……i…“ Ω˲* <∫…®…Â
{……∆b˜¥…… EÚ“ EÚl…… E‰Ú ∫……l… +x…‰EÚ ∫…÷xn˘Æ˙ ={…EÚl……Bƒ ΩÈ˛ i…l…… §…“S…-§…“S… ®… ∫…⁄ HÚ™……ƒ B¥…∆ ={…n‰˘∂…… E‰Ú =VV…¥…±… Æ˙ix… ¶…“ V…÷c‰˜ Ω÷˛B ΩÈ˛*
®…Ω˛…¶……Æ˙i… BEÚ  ¥…∂……±… ®…Ω˛…∫……M…Æ˙ Ω˲  V…∫…®… +x…®……‰±… ®……‰i…“ +…ËÆ˙ Æ˙ix… ¶…Ɖ˙ {…c‰˜ ΩÈ˛* Æ˙…®……™…h… +…ËÆ˙ ®…Ω˛…¶……Æ˙i… ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫EfiÚ i… +…ËÆ˙
v……î…EÚ  ¥…S……Æ˙ E‰Ú ®…⁄±… ª……‰i… ®……x…‰ V…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*

®…Ω˛…¶……Æ˙i…
§…EÚ…∫…÷Æ˙ ¥…v…
®…… i…… E÷Úxi…“ E‰Ú ∫……l… {……∆S……‰∆ {……∆b˜¥… BEÚS…GÚ…
x…M…Æ˙“ ®…‰∆  ¶…I…… ®……∆M…EÚÆ˙ +{…x…“ M…÷V…Æ˙
EÚÆ˙E‰Ú  n˘x…  §…i……x…‰ ±…M…‰* ¥…‰ •……º®…h……‰∆ E‰Ú
P…Æ˙…‰∆ ∫…‰  ¶…I…… ®……∆M… ±……i…‰ +…ËÆ˙ V……‰ E÷ÚUÙ  ®…±…i……, =∫…‰
n˘“* ¶…“®… =∫…“ Ω˛…∆b˜“ EÚ…‰
±…‰EÚÆ˙  ¶…I…… E‰Ú  ±…B
 x…EÚ±…i……* =∫…EÚ…
 ¥…∂……±… ∂…Æ˙“Æ˙ +…ËÆ˙
®……i…… E‰Ú ∫……®…x…‰ ±……EÚÆ˙ Æ˙J… n˘‰i…‰*  ¶…I…… E‰Ú  ±…B V…§… =∫…EÚ“ ¥…Ω˛  ¥…±…I…h…
{……∆S……‰∆ ¶……<«  x…EÚ±… V……i…‰ i……‰ E÷Úxi…“ EÚ… V…“ §…c… §…‰S…Ëx… Ω˛…∆b˜“ n˘‰J…EÚÆ˙ §…SS…‰ i……‰
Ω˛…‰ =`ˆi……* ¥…Ω˛ §…c“  S…xi…… ∫…‰ =x…EÚ“ §……]ı V……‰Ω˛i…“ Ω˛∆∫…i…‰-Ω˛∆∫…i…‰ ±……‰]ı-{……‰]ı
Æ˙Ω˛i…“* =x…E‰Ú ±……Ë]ıx…‰ ®…‰∆ V…Æ˙… ¶…“ n˘‰Æ˙ Ω˛…‰ V……i…“  EÚ Ω˛…‰ V……i…‰*
E÷Úxi…“ E‰Ú ®…x… ®…‰∆ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ +…∂…∆EÚ…B∆ =`ˆx…‰
BEÚ  n˘x… S……Æ˙…∆‰ ¶……<«
±…M…i…”*
 ¶…I…… E‰Ú  ±…B M…™…‰*
{……∆S……‰∆ ¶……<«  ¶…I…… ®…‰∆  V…i…x…… ¶……‰V…x… ±……i…‰, E÷Úxi…“ +E‰Ú±…… ¶…“®…∫…‰x… ®……i……
=∫…E‰Ú n˘…‰  Ω˛∫∫…‰ EÚÆ˙ n˘‰i…“* BEÚ  Ω˛∫∫…… ¶…“®…∫…‰x… EÚ…‰ E÷Úxi…“ E‰Ú ∫……l… P…Æ˙ {…Æ˙
n˘‰ n˘‰i…“ +…ËÆ˙ §……EÚ“ §……S…‰ ®…‰∆ ∫…‰ {……∆S…  Ω˛∫∫…‰ EÚÆ˙E‰Ú Æ˙Ω˛…* <i…x…‰ ®…‰∆ •……º®…h…
S……Æ˙…‰∆ §…‰]ı‰ +…ËÆ˙ J…÷n˘ J…… ±…‰i…“ l…“*  i…∫…{…Æ˙ ¶…“ E‰Ú P…Æ˙ E‰Ú ¶…“i…Æ˙ ∫…‰
¶…“®…∫…‰x… EÚ“ ¶…⁄J…  ®…]ıi…“ x… l…“* ¥…Ω˛ i……‰ ¶…⁄J…… Ω˛“ Æ˙Ω˛ V……™…… EÚÆ˙i…… l……*  §…±…J…- §…±…J… EÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰ EÚ“ +…¥……V… +…<«* B‰∫…… ®……±…⁄®… Ω˛…‰i…… l……  EÚ
¶…“®…∫…‰x… ¥……™…÷n˘‰¥… EÚ… +∆∂……¥…i……Æ˙ l……* <∫… ±…B =∫…®…‰∆  V…i…x…“ +®……x…÷ π…EÚ ®……x……‰ EÚ…‰<« ®…Æ˙ M…™…… Ω˛…‰* E÷Úxi…“ EÚ… V…“ ¶…Æ˙ +…™……* ¥…Ω˛ <∫… n˘÷:J… EÚ…
i……EÚi… l…“, =i…x…“ Ω˛“ +®……x…÷ π…EÚ ¶…⁄J… ¶…“ l…“* ™…Ω˛“ EÚ…Æ˙h… l……  EÚ =∫…EÚ…‰ EÚ…Æ˙h… V……x…x…‰ EÚ“ <SUÙ… ∫…‰ P…Æ˙ E‰Ú ¶…“i…Æ˙ M…<«* +xn˘Æ˙ V……EÚÆ˙ n˘‰J……  EÚ
±……‰M… §…fiEÚ…‰n˘Æ˙ ¶…“ EÚΩ˛i…‰ l…‰* §…fiEÚ…‰n˘Æ˙ EÚ… ®…i…±…§… Ω˛Ë ¶…‰ c™……-V…Ë∫…‰ {…‰]ı¥……±……* •……º®…h… +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ {…ix…“ +…∆J……‰∆ ®…‰∆ +…∆∫…⁄ ¶…Æ˙‰  ∫…∫… EÚ™……∆ ±…‰i…‰ Ω˛÷B
¶…‰ c™…‰ EÚ… {…‰]ı n˘‰J…x…‰ ®…‰∆ UÙ…‰]ı… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ®…÷ ∂EÚ±… ∫…‰ ¶…Æ˙i…… Ω˛Ë* ¶…“®…∫…‰x… EÚ… BEÚ-n˘⁄∫…Æ˙‰ ∫…‰ §……i…‰∆ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*
{…‰]ı EÚ… ¶…“ ™…Ω˛“ Ω˛…±… l……* BEÚS…GÚ… x…M…Æ˙“ ®…‰‰∆  ¶…I…… ®……∆M…x…‰ ∫…‰ V……‰ l……‰c… §…Ω˛÷i… •……º®…h… §…c‰ n˘÷:J…“ æ˛n˘™… ∫…‰ +{…x…“ {…ix…“ ∫…‰ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… l……- +¶…… M…x…“,
+z…  ®…±… V……i…… l……, =∫…∫…‰ §…‰S……Æ˙‰ ¶…“®… EÚ…‰ ¶…±…… C™…… ∫…∆i……‰π… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… l……*  EÚi…x…“ Ω˛“ §……Æ˙ ®…Èx…‰ i…÷Z…‰ ∫…®…Z……™……  EÚ <∫… +∆v…‰Æ˙ x…M…Æ˙“ EÚ…‰ UÙ…‰cEÚÆ˙

GARBHANAL
Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ ¶…⁄J…… Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥…Ω˛  n˘x… {…Æ˙  n˘x… n˘÷§…±…… Ω˛…‰x…‰ ±…M…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛” +…ËÆ˙ S…±…‰ V……™…Â, {…Æ˙ i…÷®…x…‰ x… ®……x……* EÚΩ˛i…“ Æ˙Ω˛“  EÚ ™…Ω˛” {…Ën˘…
=∫…EÚ“ ∂…Æ˙“Æ˙ {…“±…… {…cx…‰ ±…M……* Ω˛÷<« ™…Ω˛” {…±…“ i……‰ ™…Ω˛” Æ˙Ω˛⁄∆M…“* ®……∆-§……{… i…l…… ¶……<«-§…xv…÷+…‰∆ EÚ…
¶…“®…∫…‰x… EÚ… ™…Ω˛ Ω˛…±… n˘‰J…EÚÆ˙ E÷Úxi…“ +…ËÆ˙ ™…÷ v… π`ˆÆ˙ §…c‰  S… xi…i… Æ˙Ω˛x…‰ ±…M…‰* ∫¥…M…«¥……∫… Ω˛…‰ V……x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ™…Ω˛“ Ω˛`ˆ EÚÆ˙i…“ Æ˙Ω˛“  EÚ ™…Ω˛ ®…‰Æ˙‰ §……{…-n˘…n˘‰
V…§… l……‰c‰ ∫…‰ ¶……‰V…x… ∫…‰ {…‰]ı x… ¶…Æ˙x…‰ ±…M…… i……‰ ¶…“®…∫…‰x… x…‰ E÷ÚUÙ  n˘x……‰∆ ∫…‰ BEÚ EÚ… M……∆¥… Ω˛Ë, ™…Ω˛” Æ˙Ω˛∆⁄M…“* §……‰±……‰, +§… C™…… EÚΩ˛i…“ Ω˛…‰?
E÷Ú®Ω˛…Æ˙ ∫…‰ n˘…‰∫i…“ EÚÆ˙ ±…“ l…“* =∫…‰  ®…^ı“ ¥…M…ËÆ˙… J……‰n˘x…‰ ®…‰∆ ®…n˘n˘ n˘‰EÚÆ˙ J…÷∂…  °ÚÆ˙ i…÷®… ®…‰Æ˙‰ v…®…«-EÚ®…« EÚ“ ∫…∆ M…x…“ Ω˛…‰, ®…‰Æ˙“ ∫…xi……x… EÚ“ ®……∆ +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“
EÚÆ˙  n˘™……* E÷Ú®Ω˛…Æ˙ ¶…“®… ∫…‰ §…c… J…÷∂… Ω˛÷+… +…ËÆ˙ BEÚ §…c“ ¶…Æ˙“ Ω˛…∆b˜“ §…x……EÚÆ˙ {…ix…“ Ω˛…‰* ®…‰Æ˙‰  ±…B ¶…“ i…÷®… ®……∆-∫…®……x… Ω˛…‰ +…ËÆ˙  ®…j… ¶…“ Ω˛…‰* ®…‰Æ˙…
®…Ω˛…¶……Æ˙i… 27

V…“¥…x… ∫…¥…«∫¥… i…÷®Ω˛“ Ω˛…‰* EËÚ∫…‰ i…÷®Ω˛‰∆ ®…fii™…÷ E‰Ú ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆ ¶…‰V…EÚÆ˙ +E‰Ú±…‰
 V…>∆? +…ËÆ˙ +{…x…“ §…‰]ı“ EÚ“ ¶…“ §… ±… EËÚ∫…‰ S…g… n˘⁄∆? ™…Ω˛ i……‰ <«∂¥…Æ˙ EÚ“
n˘“ Ω˛÷<« v…Æ˙…‰Ω˛Æ˙ Ω˛Ë,  V…∫…‰ ∫…÷™……‰M™… ¥…Æ˙ EÚ…‰ §™……Ω˛ n˘‰x…… ®…‰Æ˙… EÚi…«¥™… Ω˛Ë*
{…Æ˙®……i®…… x…‰ Ω˛®……Æ˙‰ ¥…∆∂… EÚ…‰ S…±……™…‰ Æ˙J…x…‰ E‰Ú  ±…B ™…Ω˛ EÚx™…… n˘“ Ω˛Ë* x…Ω˛” Ω˛Ë* ®…‰Æ˙“ ®…fii™…÷ E‰Ú §……n˘ +…{… S……Ω˛‰∆ i……‰ n˘⁄∫…Æ˙“ {…ix…“ ±…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* +§… ®…÷Z…‰
<∫…‰ ®……Ëi… E‰Ú ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆ b˜…±…x…… P……‰Æ˙ {……{… Ω˛…‰M……* |…∫…z…i……{…⁄¥…«EÚ +…Y…… n˘‰∆ i…… EÚ ®…È Æ˙…I…∫… EÚ… ¶……‰V…x… §…x…⁄∆*
+…ËÆ˙ V……‰ {…÷j… ®…÷Z…‰ +…ËÆ˙ Ω˛®……Æ˙‰  {…i…Æ˙…‰∆ EÚ…‰ V…±……∆V… ±… n˘‰∆M…‰ i…l…… {…ix…“ E‰Ú ™…‰ ¥™…l……¶…Æ˙“ §……i…‰∆ ∫…÷x…EÚÆ˙ •……º®…h… ∫…‰ x… Æ˙Ω˛… M…™……* =∫…x…‰ ∫j…“ EÚ…‰
∏……r˘EÚ®…« EÚÆ˙x…‰ EÚ… + v…EÚ…Æ˙“ Ω˛Ë, =∫…EÚ…‰ EËÚ∫…‰ EÚ…±… EÚ¥… ±…i… Ω˛…‰x…‰ UÙ…i…“ ∫…‰ ±…M……  ±…™…… +…ËÆ˙ +∫…Ω˛…™…-∫…… Ω˛…‰EÚÆ˙ n˘“x… ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ +…∆∫…⁄ §…Ω˛…x…‰ ±…M……*
n˘∆⁄? Ω˛…™…, i…÷®…x…‰ ®…‰Æ˙… EÚΩ˛… x…Ω˛” ®……x……! =∫…“ EÚ… °Ú±… +§… ¶…÷M…i…x…… {…c +{…x…“ {…ix…“ ∫…‰ {™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ¥…Ω˛ §……‰±……-  |…™…‰ B‰∫…“ §……i…‰∆ x… EÚÆ˙…‰* ®…÷Z…∫…‰
Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* +…ËÆ˙ ™… n˘ ®…È ∂…Æ˙“Æ˙ i™……M…i…… Ω˛⁄∆ i……‰  °ÚÆ˙ <x… +x……l… §…SS……‰∆ EÚ… ∫…÷x…… x…Ω˛” V……i……* i…÷®Ω˛…Æ˙“ V…Ë∫…“ §…÷ r˘®……x…“ {…ix…“ EÚ…‰ UÙ…‰cx…… ®…‰Æ˙‰  ±…B
¶…Æ˙h…-{……‰π…h… EÚ…Ëx… EÚÆ˙‰M……? Ω˛…™… n˘Ë¥…! ®…È +§… C™…… EÚ∞¸Ï∆? +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ ®…Ω˛…{……{… Ω˛…‰M……* ∫…®…Z…n˘…Æ˙ {… i… EÚ… {…Ω˛±…… EÚi…«¥™… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ +{…x…“ {…ix…“ EÚ“
EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ i……‰ +SUÙ… ={……™… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ ∫…¶…“ BEÚ ∫……l… ®……Ëi… EÚ…‰ M…±…‰ Æ˙I…… EÚÆ˙‰∆* =∫…EÚ…‰ S…… Ω˛B  EÚ EÚ¶…“ +{…x…“ ∫j…“ EÚ… ∫……l… x… UÙ…‰c‰* i…§…  °ÚÆ˙
±…M…… ±…‰∆* ™…Ω˛“ +SUÙ… Ω˛…‰M……* EÚΩ˛i…‰-EÚΩ˛i…‰ •……º®…  ∫…∫…EÚ- ∫…∫…EÚEÚÆ˙ Æ˙…‰ ®…÷Z…∫…‰ §…c… n˘÷Æ˙…i®…… +…ËÆ˙ {……{…“ EÚ…Ëx… Ω˛…‰M……, V……‰ i…÷®Ω˛‰∆ Æ˙…I…∫… EÚ“ §… ±… S…g… n˘‰
{…c…* +…ËÆ˙ J…÷n˘ V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛‰?
•……º®…h… EÚ“ {…ix…“ Æ˙…‰i…“-Æ˙…‰i…“ §……‰±…“- |……h…x……l…! {… i… EÚ…‰ {…ix…“ ∫…‰ V……‰ ®……i……- {…i…… EÚ…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ §……i…‰∆ EÚÆ˙i…‰ n˘‰J… •……º®… EÚ“ §…‰]ı“ ∫…‰ x… Æ˙Ω˛… M…™……*
|……{i… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B, ¥…Ω˛ ®…÷Z…∫…‰ +…{…EÚ…‰ |……{i… Ω˛…‰ M…™……*  V…∫… =n˘‰∂™… =∫…x…‰ EÚØ˚h… ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛…-  {…i……V…“, +…{… ®…‰Æ˙“ ¶…“ i……‰ ∫…÷x… ±…‰∆* =∫…E‰Ú §……n˘
E‰Ú  ±…B {…÷Ø˚π… ∫j…“ ∫…‰ §™……Ω˛ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë, ¥…Ω˛ ®…Èx…‰ +…{…E‰Ú  ±…B {…⁄Æ˙… EÚÆ˙  °ÚÆ˙ V……‰ +…{…EÚ…‰ = S…i… ±…M…‰, EÚÆ˙‰∆* +SUÙ… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ Æ˙…I…∫… E‰Ú {……∫… +…{…
 n˘™…… Ω˛Ë* ®…‰Æ˙‰ M…¶…« ∫…‰ +…{…E‰Ú BEÚ {…÷j…“ +…ËÆ˙ BEÚ {…÷j… =i{…z… Ω˛…‰ S…÷E‰Ú ®…÷Z…‰ ¶…‰V… n˘‰∆* ®…÷Z…‰ ¶…‰V…x…‰ ∫…‰ +…{…EÚ…‰ EÚ…‰<« x…÷EÚ∫……x… x…Ω˛” {…Ω˛÷∆S…‰M…… +…ËÆ˙ +…{…
Ω˛Ë* ®…Èx…‰ +{…x…… EÚi…«¥™… {…⁄Æ˙… EÚÆ˙  n˘™……* ®…‰Æ˙‰ x… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ +…{… ∫…§… §…S… V……™…‰∆M…‰* V…Ë∫…‰ x……¥… E‰Ú ∫…Ω˛…Æ˙‰ x…n˘“ {……Æ˙ EÚ“ V……i…“ Ω˛Ë, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ ®…‰Æ˙‰
+E‰Ú±…‰ Ω˛“ §…SS……‰∆ EÚ…‰ {……±…-{……‰∫… ∫…EÚi…‰ Ω˛È,  EÚxi…÷ +…{…E‰Ú  §…x…… ®…÷Z…∫…‰ ∫…Ω˛…Æ˙‰ <∫… +…°Úi… EÚ…‰ {……Æ˙ EÚÆ˙ ±…“ V…B*  {…i……V…“, ™… n˘ +…{… ®…fii™…÷ E‰Ú ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆
¥…Ω˛ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…E‰ÚM……* <∫…E‰Ú +±……¥…… n˘÷π]ı…‰∆ ∫…‰ ¶…Æ˙‰ Ω˛÷B <∫… ∫…∆∫……Æ˙ ®…‰∆ {…c V……™…‰∆M…‰ i……‰  °ÚÆ˙ ®…‰Æ˙… x…xΩ˛…-∫…… ¶……<« i…c{…-i…c{…EÚÆ˙ V……x… n˘‰ n˘‰M……* +…{…
 EÚ∫…“ +x……l… ∫j…“ EÚ… V…“x…… §…c… ®…÷ ∂EÚ±… Ω˛Ë* V…Ë∫…‰ S…“±…-EÚ…ËB §……Ω˛Æ˙ ®…Æ˙ V……™…‰∆M…‰ i……‰  °ÚÆ˙ EÚ…‰<« ¶…“ ∫…Ω˛…Æ˙… x… Æ˙Ω˛ V……™…‰M…… +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ §…Ω˛÷i… EÚπ]ıˆ
°‰Ú∆E‰Ú Ω˛÷B ®……∆∫… E‰Ú ]ı÷EÚc…‰∆ EÚ…‰ =`ˆ… ±…‰ V……x…‰ EÚ“ i……EÚ ®…‰∆ ®…∆b˜Æ˙…i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ =`ˆ…x…… {…c‰M……* ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ∫…‰ ®…È <∫… ™……‰M™… Ω˛⁄∆  EÚ <∫… ∫……Æ˙‰ {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ…‰
GARBHANAL

Ω˛È, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ n˘÷π]ı ±……‰M…  ¥…v…¥…… ∫j…“ EÚ…‰ Ω˛c{… V……x…‰ EÚ“ i……EÚ ®…‰∆ ±…M…‰ ®…÷∫…“§…i… ∫…‰ UÙ÷]ıEÚ…Æ˙… n˘‰ ∫…EÚi…“ Ω˛⁄∆* E÷Ú±… E‰Ú §…S……¥… EÚ“ o˘ π]ı ∫…‰ +{…x…“ §… ±…
Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È* P…“ ∫…‰ ¶…“M…‰ Ω˛÷B EÚ{…c‰ {…Æ˙ V…Ë∫…‰ E÷Úk…‰ ]ı⁄]ı {…ci…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ S……Æ˙…‰∆ S…g…x…‰ ∫…‰ ®…‰Æ˙… V…“¥…x… ¶…“ ∫……l…«EÚ Ω˛…‰M……* ™…Ω˛ x…Ω˛” i……‰ EÚ®… ∫…‰ EÚ®… ®…‰Æ˙“ Ω˛“
i…Æ˙°Ú ∫…‰ =∫…‰ J…”S…x…‰ ±…M…i…‰ Ω˛È ¥…Ë∫…‰ EÚΩ˛“ {… i… E‰Ú ®…Æ˙x…‰ {…Æ˙ {…ix…“ EÚ…‰ ¶…±……<« E‰Ú  ¥…S……Æ˙ ∫…‰ ¶…“ +…{…EÚ…‰ ®…÷Z…‰ Ω˛“ Æ˙…I…∫… E‰Ú {……∫… ¶…‰V…x…… Ω˛…‰M……*
§…n˘®……∂… ±……‰M… °Ú∆∫…… ±…‰i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ∫j…“ =x…E‰Ú S…CEÚÆ˙ ®…‰∆ {…cEÚÆ˙ §…‰]ı“ EÚ“ §……i…‰∆ ∫…÷x…EÚÆ˙ ®……i……- {…i…… n˘…‰x……‰∆ E‰Ú +…∆∫…⁄ =®…c +…™…‰* n˘…‰x……‰∆ x…‰ §…‰]ı“
`ˆ…‰EÚÆ˙‰∆ J……i…“- °ÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* +…{… x… Æ˙Ω˛‰ i……‰ <x… +x……l… §…SS……‰∆ EÚ“ EÚ…‰ {™……Æ˙ ∫…‰ M…±…‰ ±…M……  ±…™…… +…ËÆ˙ §……Æ˙-§……Æ˙ =∫…EÚ… ®……l…… S…⁄®…i…‰ Ω˛÷B ¥…‰ Æ˙…‰x…‰
n˘‰J…¶……±… ¶…“ ®…÷Z…∫…‰ +E‰Ú±…‰ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…E‰ÚM…“* +…{…E‰Ú  §…x…… ™…‰ n˘…‰x……‰∆ ±…M…‰* ±…cEÚ“ ¶…“ Æ˙…‰ {…c“* ∫…§…EÚ…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ Æ˙…‰i…‰ n˘‰J…EÚÆ˙ •……º®…h… EÚ… x…xΩ˛…
§…SS…‰ ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ i…c{…-i…c{…EÚÆ˙ |……h… n˘‰ n˘‰∆M…‰, V…Ë∫…‰ ∫…Æ˙…‰¥…Æ˙ EÚ… ∫……Æ˙… {……x…“ ∫…… §……±…EÚ +{…x…“ §…c“-§…c“ +…∆J……‰∆ ∫…‰ ®……i……- {…i…… +…ËÆ˙ §…Ω˛x… EÚ…‰ n˘‰J…i…‰ Ω˛÷B
∫…⁄J… V……x…‰ {…Æ˙ ®…UÙ ±…™……∆* <∫… ±…B x……l…, ®…÷Z…‰ Ω˛“ Æ˙…I…∫… E‰Ú {……∫… V……x…‰ =xΩ˛‰∆ ∫…®…Z……x…‰ ±…M……* §……Æ˙“-§……Æ˙“ ∫…‰ =x…E‰Ú {……∫… V……i…… +…ËÆ˙ +{…x…“ i……‰i…±…“
n˘“ V…B* {… i… E‰Ú V…“i…‰-V…“ {…ix…“ EÚ… ∫¥…M…«¥……∫… Ω˛…‰ V……™…‰, <∫…∫…‰ §…gEÚÆ˙ §……‰±…“ ®…‰∆- §……{……, Æ˙…‰+…‰ ®…i…, ®……ƒ, Æ˙…‰+…‰ ®…i…, n˘“n˘“, Æ˙…‰+…‰ ®…i…! EÚΩ˛i…… Ω˛÷+…
¶……M™… EÚ“ §……i… +…ËÆ˙ C™…… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë! ∂……∫j… ¶…“ i……‰ ™…Ω˛“ EÚΩ˛i…‰ Ω˛È* §……Æ˙“-§……Æ˙“ ∫…‰ =x…EÚ“ M……‰n˘ ®…‰∆ V…… §…Ë`ˆi……* V…§… <∫… {…Æ˙ ¶…“ §…c‰ ±……‰M……‰∆ EÚ… Æ˙…‰x……
∫……‰ +…{… ®…÷Z…‰ +…Y…… n˘‰∆! ®…‰Æ˙‰ §…SS……‰∆ EÚ“ Æ˙I…… EÚÆ˙‰∆* ®…È V…“¥…x… EÚ… ∫…÷J… §…xn˘ x… Ω˛÷+…, i……‰ ±…cEÚ… =`ˆ… +…ËÆ˙ {……∫… ®…‰∆ {…c“ Ω˛÷<« ∫…⁄J…“ ±…EÚc“ Ω˛…l… ®…‰∆
¶……‰M… S…÷EÚ“* BEÚ ∫……v¥…“ x……Æ˙“ EÚ… V……‰ v…®…« Ω˛Ë, =∫…EÚ…  x…™…®… ∫…‰ {……±…x… ±…‰EÚÆ˙ P…÷®……i…… Ω˛÷+… §……‰±……- =∫… Æ˙…I…∫… EÚ…‰ i……‰ ®…È Ω˛“ <∫… ±…EÚc“ ∫…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛
EÚÆ˙i…“ Ω˛⁄∆* +…{…EÚ“ ∫…‰¥…… ∫…÷∏…⁄π…… ®…‰∆ ®…Èx…‰ EÚ…‰<« EÚ∫…Æ˙ x…Ω˛” Æ˙CJ…“ Ω˛Ë i……‰ V……‰Æ˙ ∫…‰ ®……Æ˙ b˜…±…⁄∆M……* §…SS…‰ EÚ“ i……‰i…±…“ §……‰±…“ +…ËÆ˙ ¥…“Æ˙i…… EÚ… + ¶…x…™…
™…Ω˛  x… ∂S…i… Ω˛Ë  EÚ ®…÷Z…‰ ∫¥…M…« |……{i… Ω˛…‰M……* ®…÷Z…‰ ®…Æ˙x…‰ EÚ… EÚ…‰<« n˘÷:J… n˘‰J…EÚÆ˙ =∫… ∫…∆EÚ]ı¶…Æ˙“ P…c“ ®…‰∆ ¶…“ ∫…§…EÚ…‰ Ω˛∆∫…“ +… M…<« +…ËÆ˙ l……‰c‰ I…h… E‰Ú
28 ®…Ω˛…¶……Æ˙i…
Æ˙…I…∫… E‰Ú J……x…‰ E‰Ú  ±…B +…n˘®…“ +…ËÆ˙ ¶……‰V…x… ¶…‰V…x…‰ EÚ“ Ω˛®……Æ˙“ §……Æ˙“
Ω˛Ë*  EÚ∫…“ M…Æ˙“§… +…n˘®…“ EÚ…‰ J…Æ˙“n˘EÚÆ˙ ¶…‰V…x…… S……Ω˛⁄∆ i……‰ =∫…E‰Ú  ±…B
 ±…B ¥…‰ +{…x…… n˘÷:J… ¶…⁄±… M…™…‰* ®…‰Æ˙‰ {……∫… <i…x…… v…x… ¶…“ x…Ω˛” Ω˛Ë* ∫j…“ §…SS……‰∆ EÚ…‰ +E‰Ú±…‰ ¶…‰V…x…… ®…÷Z…∫…‰
x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……* +§… i……‰ ®…Èx…‰ ™…Ω˛“ ∫……‰S…… Ω˛Ë  EÚ ∫…§…EÚ…‰ ∫……l… ±…‰EÚÆ˙ Ω˛“
E÷Úxi…“ J…c“-J…c“ ™…Ω˛ ∫…§… n˘‰J… Æ˙Ω˛“ l…“* +{…x…“ §……i… EÚΩ˛x…‰ EÚ… =∫…x…‰ `ˆ“EÚ Æ˙…I…∫… E‰Ú {……∫… S…±…… V……>∆M……* Ω˛®… ∫…§… BEÚ ∫……l… Ω˛“ =∫… {……{…“ E‰Ú {…‰]ı
®……ËEÚ… n˘‰J……* ¥…Ω˛ §……‰±…“- Ω˛‰ •……º®…h… n˘‰¥…i……, C™…… +…{… EfiÚ{…… EÚÆ˙E‰Ú ®…÷Z…‰ §…i…… ®…‰∆ S…±…‰ V……™…‰∆M…‰, ™…Ω˛“ +SUÙ… Ω˛…‰M……* +…{…x…‰ {…⁄UÙ… ∫……‰ +…{…EÚ…‰ §…i……
∫…EÚi…‰ Ω˛È  EÚ +…{… ±……‰M……‰∆ E‰Ú <∫… +∫…®…™… n˘÷:J… EÚ… EÚ…Æ˙h… C™…… Ω˛Ë? ®…÷Z…∫…‰ §…x…  n˘™……* <∫… EÚπ]ı EÚ…‰ n˘⁄Æ˙ EÚÆ˙x…… i……‰ +…{…E‰Ú §…∫… ®…‰∆ ¶…“ x…Ω˛” Ω˛Ë, n˘‰¥…“!
{…c… i……‰ ®…È +…{…EÚ…‰ ∫…∆EÚ]ı ∫…‰ UÙ÷c…x…‰ EÚ… |…™…ix… EÚÆ˙ ∫…EÚ∆⁄M…“*
•……º®…h… EÚ“ §……i… EÚ… EÚ…‰<« =k…Æ˙ n˘‰x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ E÷Úxi…“ x…‰ ¶…“®…∫…‰x… ∫…‰
•……º®…h… x…‰ EÚΩ˛…- n˘‰¥…“! +…{… <∫… §……Æ˙‰ ®…‰∆ C™…… EÚÆ˙ ∫…E‰Ú∆M…“?  °ÚÆ˙ ¶…“ §…i……x…‰ ®…‰∆ ∫…±……Ω˛ EÚ“* =∫…x…‰ ±……Ë]ıEÚÆ˙ EÚΩ˛…-  ¥…|…¥…Æ˙, +…{… <∫… §……i… EÚ“  S…xi……
i……‰ EÚ…‰<« Ω˛V…« x…Ω˛”* ∫…÷ x…™…‰, <∫… x…M…Æ˙“ E‰Ú ∫…®…“{… BEÚ M…÷°Ú… Ω˛Ë,  V…∫…®…‰∆ §…EÚ UÙ…‰c n˘‰, ®…‰Æ˙‰ {……∆S… §…‰]ı‰ Ω˛È, =x…®…‰∆ ∫…‰ BEÚ +…V… Æ˙…I…∫… E‰Ú {……∫… ¶……‰V…x…
x……®…EÚ BEÚ §…c… +i™……S……Æ˙“ Æ˙…I…∫… Æ˙Ω˛… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë*  {…UÙ±…‰ i…‰Æ˙Ω˛ ¥…π…« ∫…‰ <∫… ±…‰EÚÆ˙ S…±…… V……™…‰M……*
x…M…Æ˙“ E‰Ú ±……‰M……‰∆ {…Æ˙ ¥…Ω˛ §…c‰ V…÷±®… f¯… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* <∫… n˘‰∂… EÚ… Æ˙…V…… BEÚ I… j…™…
Ω˛Ë V……‰ ¥…‰j…EÚ“™… x……EÚ E‰Ú ®…Ω˛±… ®…‰∆ Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë* ±…‰ EÚx… ¥…Ω˛ <i…x……  x…EÚ®®…… Ω˛Ë  EÚ ∫…÷x…EÚÆ˙ •……º®…h… S……Ë∆EÚ {…c… +…ËÆ˙ §……‰±……- +…{… ¶…“ EËÚ∫…“ §……i… EÚΩ˛i…“
|…V…… EÚ…‰ Æ˙…I…∫… E‰Ú +i™……S……Æ˙ ∫…‰ §…S…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* <∫…∫…‰ §…EÚ…∫…÷Æ˙ x…M…Æ˙ E‰Ú ΩÈ˛? +…{… Ω˛®……Æ˙“ + i… l… ΩÈ˛* Ω˛®……Æ˙‰ P…Æ˙ ®…‰∆ +…∏…™…  ±…™…‰ Ω˛÷B Ω˛È*
±……‰M……‰∆ EÚ…‰ V…Ω˛…∆ n˘‰J…i……, ¥…Ω˛” ®……Æ˙EÚÆ˙ J…… V……i…… l……* C™……  ∫j…™……∆, C™…… §…⁄g‰, +…{…E‰Ú §…‰]ı‰ EÚ…‰ ®……Ëi… E‰Ú ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆ ®…È ¶…‰V…⁄∆, ™…Ω˛ EÚΩ˛…∆ EÚ… x™……™… Ω˛Ë? ®…÷Z…∫…‰
C™…… §…SS…‰- EÚ…‰<« ¶…“ <∫… Æ˙…I…∫… E‰Ú +i™……S……Æ˙ ∫…‰ x…Ω˛” §…S… ∫…E‰Ú* <∫… ™…Ω˛ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……*
Ω˛i™……EÚ…∆b˜ ∫…‰ P…§…Æ˙…EÚÆ˙ x…M…Æ˙ E‰Ú ±……‰M……‰∆ x…‰  ®…±…EÚÆ˙ =∫…∫…‰ §…c“ +x…÷x…™…- ¥…x…™… •……º®…h… EÚ…‰ ∫…®…Z……i…‰ Ω˛÷B E÷Úxi…“ §……‰±…“-  n¬˘¥…V…¥…Æ˙! P…§…Æ˙…<™…‰ x…Ω˛”*
EÚ“  EÚ EÚ…‰<« x… EÚ…‰<«  x…™…®… §…x…… ±…‰∆* ±……‰M……‰∆ x…‰ EÚΩ˛…- <∫… i…Æ˙Ω˛ ®…x…®……x…“ Ω˛i™……  V…∫… §…‰]ı‰ EÚ…‰ ®…È Æ˙…I…∫… E‰Ú {……∫… ¶…‰V…x…‰ ¥……±…“ Ω˛⁄∆ ¥…Ω˛ EÚ…‰<« B‰∫…… ¥…Ë∫……
EÚÆ˙x…… i…÷®Ω˛…Æ˙‰ +±……¥…… Ω˛®……Ɖ˙  ±…B ¶…“ `ˆ“EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë* ®……∆∫…, +z…, n˘Ω˛“, ®… n˘Æ˙… x…Ω˛” Ω˛Ë* ¥…Ω˛ B‰∫…‰ ®…∆j… ∫…“J…… Ω˛÷+… Ω˛Ë  EÚ  V…∫…E‰Ú §…±… ∫…‰ <∫…
+… n˘ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ EÚ“ J……x…‰-{…“x…‰ EÚ“ S…“V…‰∆,  V…i…x…“ i…÷®… S……Ω˛…‰ =i…x…“ Ω˛…∆ b˜™……‰∆ +i™……S……Æ˙“ Æ˙…I…∫… EÚ… ¶……‰V…x… §…x…x…‰ E‰Ú §…V……™… ¥…Ω˛ +…V… =∫…EÚ… EÚ…®…
®…‰∆ ¶…Æ˙EÚÆ˙ ¥… §…˱…M…… c™……‰∆ ®…‰∆ Æ˙J…EÚÆ˙ Ω˛®… i…÷®Ω˛…Æ˙“ M…÷°Ú… ®…‰∆ |… i… ∫…{i……Ω˛ ¶…‰V… i…®……®… EÚÆ˙E‰Ú Ω˛“ ±……Ë]ı‰M……* EÚ<« §… ±…π`ˆ Æ˙…I…∫……‰∆ EÚ…‰ =∫…E‰Ú Ω˛…l……‰∆ ®……Æ˙‰
 n˘™…… EÚÆ˙‰∆M…‰* M……c“ Ω˛…∆EÚx…‰ ¥……±…… +…n˘®…“ ¥… M……c“ J…”S…x…‰¥……±…‰ n˘…‰ §…˱… ¶…“ V……i…‰ ®…È ∫¥…™…∆ n˘‰J… S…÷EÚ“ Ω˛⁄∆* <∫… ±…B +…{…  EÚ∫…“ §……i… EÚ“  S…xi…… x…
i…÷®Ω˛…Æ˙‰ J……x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛“ Ω˛…‰∆M…‰* <x…EÚ…‰ UÙ…‰cEÚÆ˙ +…ËÆ˙ EÚ…‰ J…i®… x… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ EÚÆ˙‰∆* Ω˛…∆, <∫… §……i… EÚ… v™……x… Æ˙CJ…‰∆  EÚ  EÚ∫…“ EÚ…‰ <∫… §……i… EÚ“ EÚ…x……‰∆-
EfiÚ{…… EÚÆ˙…‰* §…EÚ…∫…÷Æ˙ x…‰ ±……‰M……‰∆ EÚ“ ™…Ω˛ §……i… ®……x… ±…“ +…ËÆ˙ i…§… ∫…‰ <∫… ∫…®…Z……Ëi…‰ EÚ…x… J…§…Æ˙ x… Ω˛…‰* C™……‰∆ EÚ ™… n˘ ™…Ω˛ §……i… °ËÚ±… M…<« i……‰  °ÚÆ˙ ®…‰Æ˙‰ §…‰]ı‰
E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ™…Ω˛  x…™…®… §…x…… Ω˛÷+… Ω˛Ë  EÚ ±……‰M… §……Æ˙“-§……Æ˙“ ∫…‰ BEÚ-BEÚ +…n˘®…“ EÚ“  ¥…t… +…M…‰ EÚ…®… x… n˘‰M…“*
+…ËÆ˙ J……x…‰ EÚ“ S…“V…‰∆ Ω˛Æ˙ ∫…{i……Ω˛ =∫…‰ {…Ω˛÷∆S……  n˘™…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú §…n˘±…‰ E÷Úxi…“ EÚ…‰ b˜Æ˙ l……  EÚ ™… n˘ ™…Ω˛ §……i… °ËÚ±… M…<« i……‰ n˘÷™……Êv…x… +…ËÆ˙ =x…E‰Ú
®…‰∆ ™…Ω˛ §…±…∂……±…“ Æ˙…I…∫… ∂…j…÷+…‰∆ +…ËÆ˙  Ω˛∆ª… V…xi…÷+…‰∆ ∫…‰ <∫… |…n˘‰∂… EÚ“ Æ˙I…… ∫…… l…™……‰∆ EÚ…‰ {…i…… ±…M… V……™…‰M……  EÚ {……∆b˜¥… BEÚS…GÚ… x…M…Æ˙“ ®…‰∆  UÙ{…‰ Ω˛÷B
EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* Ω˛Ë* <∫…“ ∫…‰ =∫…x…‰ •……º®…h… ∫…‰ <∫… §……i… EÚ…‰ M…÷{i… Æ˙J…x…‰ EÚ… +…O…Ω˛
 V…∫…  EÚ∫…“ x…‰ ¶…“ <∫… ®…÷∫…“§…i… ∫…‰ n˘‰∂… EÚ…‰ UÙ÷c…x…‰ EÚ… |…™…ix…  EÚ™……, =∫…EÚ…‰  EÚ™…… l……*
i…l…… =∫…E‰Ú §……±…-§…SS……‰∆ i…EÚ EÚ…‰ <∫… Æ˙…I…∫… x…‰ i…iEÚ…±… Ω˛“ ®……Æ˙EÚÆ˙ J…… E÷Úxi…“ x…‰ V…§… ¶…“®…∫…‰x… EÚ…‰ §…i……™……  EÚ =∫…‰ §…EÚ…∫…÷Æ˙ E‰Ú {……∫… ¶……‰V…x…

GARBHANAL
 ±…™……* <∫… EÚ…Æ˙h…  EÚ∫…“ EÚ“  Ω˛®®…i… ¶…“ x…Ω˛” {…ci…“  EÚ <∫…E‰Ú  ¥…Ø˚r˘ E÷ÚUÙ ∫……®…O…“ ±…‰EÚÆ˙ V……x…… Ω˛…‰M……, i……‰ ¥…Ω˛ i……‰ °⁄Ú±…… x… ∫…®……™……* =∫…E‰Ú +∆M…-
EÚÆ˙‰∆* n˘‰¥…“, Ω˛®……Æ˙‰ >{…Æ˙ V……‰ Æ˙…V…… §…x…… §…Ë`ˆ… Ω˛Ë =∫…®…‰∆ i……‰ <i…x…“ ¶…“ ∂… HÚ x…Ω˛” +∆M… ®…‰∆  §…V…±…“ ∫…“ n˘…Ëc M…<«* V…§… {……∆S……‰∆ ¶……<«  ¶…I…… ®……∆M…EÚÆ˙ P…Æ˙ ±……Ë]ı‰
 EÚ Æ˙…I…∫… E‰Ú {…∆V…‰ ∫…‰ Ω˛®…‰∆ UÙ÷c…™…‰*  V…∫… n˘‰∂… EÚ… Æ˙…V…… ∂… HÚ ∫…®{…z… x… Ω˛…‰ =∫… i……‰ ™…÷ v… π`ˆÆ˙ x…‰ n˘‰J……  EÚ ¶…“®…∫…‰x… E‰Ú ®…÷J… {…Æ˙ +∫……v……Æ˙h… +…x…xn˘ EÚ“
n˘‰∂… EÚ“ |…V…… E‰Ú ∫…∆i……x… Ω˛“ x… Ω˛…‰x…“ S…… Ω˛B* ∫…÷J…“ B¥…∆  ∂…π]ı M…fiΩ˛∫l… V…“¥…x… Z…±…EÚ Ω˛Ë* ™…÷ v… π`ˆÆ˙ x…‰ i…÷Æ˙xi… Ω˛“ i……c  ±…™……  EÚ ¶…“®…∫…‰x… EÚ…‰ EÚ…‰<«
x™……™…∂…“±… ¥… ∂… HÚ∂……±…“ Æ˙…V…… E‰Ú +v…“x… Ω˛“ ∫…∆¶…¥… Ω˛Ë* {…Æ˙xi…÷ V…§… J…÷n˘ Æ˙…V…… §…c… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ®……ËEÚ…  ®…±…… Ω˛Ë* ®……i…… E÷Úxi…“ ∫…‰ =xΩ˛…‰∆x…‰ {…⁄UÙ…- ®……∆,
Ω˛“ EÚ®…V……‰Æ˙ Ω˛…‰- n˘‰∂… EÚ“ Æ˙I…… EÚÆ˙x…‰ ™……‰M™… x… Ω˛…‰- i……‰ x… §™……Ω˛ EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B x… +…V… ¶…“®…∫…‰x… §…c… |…∫…z…  n˘J……<« n˘‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë? C™…… §……i… Ω˛Ë? EÚ…‰<« ¶……Æ˙“
v…x… Ω˛“ EÚ®……x…… S…… Ω˛B* Ω˛®……Æ˙“ EÚπ]ı EÚl…… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ <∫… ∫…{i……Ω˛ ®…‰∆ =∫… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ i……‰ =∫…x…‰ x…Ω˛” `ˆ…x…“ Ω˛Ë?
®…Ω˛…¶……Æ˙i… 29

E÷Úxi…“ x…‰ V…§… ∫……Æ˙“ §……i… §…i……<«, i……‰ ™…÷ v… π`ˆÆ˙ J…“Z… =`ˆ‰* §……‰±…‰, ™…Ω˛
i…÷®… EËÚ∫…… n˘÷∫∫……Ω˛∫… EÚÆ˙x…‰ S…±…“ Ω˛…‰, ®……∆! ¶…“®…∫…‰x… Ω˛“ E‰Ú §…±… §…⁄i…‰ {…Æ˙
i……‰ V…Æ˙…  x… ∂S…xi… Ω˛…‰ {……™…‰ ΩÈ˛* n˘÷π]ı…‰∆ x…‰ UÙ±…-|…{…∆S… Æ˙S…EÚÆ˙ Ω˛®……Æ˙… V……‰
Æ˙…V™… UÙ“x…  ±…™…… Ω˛Ë, =∫…‰ ¶…“ i……‰ Ω˛®… <∫…“ E‰Ú ∂……Ë™…« +…ËÆ˙ §…±… ∫…‰ ¥……{…∫… GÚ…‰v… E‰Ú ∫……l… M…÷°Ú… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ +…™……* n˘‰J…i…… C™…… Ω˛Ë  EÚ BEÚ ®……‰]ı…-∫…… ®…x…÷π™…
±…‰x…‰ EÚ“ +…∂…… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* +M…Æ˙ ¶…“®…∫…‰x… x… Ω˛…‰i…… i……‰ ±……J… E‰Ú ¶…¥…x… §…c‰ +…Æ˙…®… ∫…‰ §…Ë`ˆ… ¶……‰V…x… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ™…Ω˛ n˘‰J…EÚÆ˙ §…EÚ…∫…÷Æ˙ EÚ“ +…∆J…‰∆ GÚ…‰v…
EÚ“ V…±…i…“ +…M… ∫…‰ Ω˛®… ¶…±…… EËÚ∫…‰ §…S… ∫…EÚi…‰ l…‰? B‰∫…‰ ¶…“®… EÚ…‰, B‰∫…‰ ∫…‰ BEÚn˘®… ±……±… Ω˛…‰ =`ˆ”* <i…x…‰ ®…‰∆ ¶…“®…∫…‰x… EÚ“ ¶…“  x…M……Ω˛ =∫… {…Æ˙ {…c“*
+{…x…‰ {…÷j… EÚ…‰ M…∆¥……x…‰ EÚ“ +…{…EÚ…‰ J…⁄§… ∫…⁄Z…“! ±…M……i……Æ˙ n˘÷:J… Z…‰±…x…‰ E‰Ú =∫…x…‰ Ω˛∆∫…i…‰ Ω˛÷B =∫…EÚ… x……®… ±…‰EÚÆ˙ {…÷EÚ…Æ˙…* ¶…“®…∫…‰x… EÚ“ ™…Ω˛  f¯`ˆ…<« n˘‰J…EÚÆ˙
EÚ…Æ˙h… EÚΩ˛” +…{… §…÷ r˘ i……‰ x…Ω˛” J……‰ §…Ë`ˆ“ Ω˛…‰, ®……∆! Æ˙…I…∫… M…÷∫∫…‰ ®…‰∆ ¶…Æ˙ M…™…… +…ËÆ˙ i…‰V…“ ∫…‰ ¶…“®…∫…‰x… {…Æ˙ Z…{…]ı…* =∫…EÚ… ∂…Æ˙“Æ˙
™…÷ v… π`ˆÆ˙ EÚ“ <x… EÚc“ §……i……‰∆ EÚ… =k…Æ˙ n˘‰i…‰ Ω˛÷B E÷Úxi…“ §……‰±…“- §…‰]ı… §…c… ±…®§……-S……Ëc… l……  EÚ ¥…Ω˛ =∫…E‰Ú BEÚ EÚ…x… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰ EÚ…x… i…EÚ °ËÚ±……
™…÷ v… π`ˆÆ˙! <∫… •……º®…h… E‰Ú P…Æ˙ ®…‰∆ Ω˛®…x…‰ EÚ<«  n˘x… +…Æ˙…®… ∫…‰  §…i……™…‰* Ω˛÷+… l……* ∫¥…∞¸{… <i…x…… ¶…™……x…EÚ  EÚ n˘‰J…i…‰ Ω˛“ Æ˙…‰∆M…]ı‰ J…c‰ Ω˛…‰ V……i…‰ l…‰*
V…§… <x… {…Æ˙  ¥…{…n˘… {…c“ Ω˛Ë i……‰ ®…x…÷π™… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú x……i…‰ Ω˛®…‰∆ =∫…EÚ… §…n˘±…… ¶…“®…∫…‰x… x…‰ §…EÚ…∫…÷Æ˙ EÚ…‰ +{…x…“ +…‰Æ˙ +…i…‰ n˘‰J…… i……‰ =∫…EÚ“ i…Æ˙°Ú {…“`ˆ °‰ÚÆ˙
S…÷EÚ…x…… Ω˛“ S…… Ω˛B* ®…È §…‰]ı… ¶…“®… EÚ“ ∂… HÚ +…ËÆ˙ §…±… ∫…‰ +SUÙ“ i…Æ˙Ω˛ ±…“ +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ E÷ÚUÙ ¶…“ {…Æ˙¥……Ω˛ x… EÚÆ˙E‰Ú J……x…‰ ®…‰∆ Ω˛“ ±…M…… Æ˙Ω˛…* Æ˙…I…∫… x…‰
{… Æ˙ S…i… Ω˛⁄∆* i…÷®… <∫… §……i… EÚ“  S…∆i…… ®…i… EÚÆ˙…‰* V……‰ Ω˛®…‰∆ ¥……Æ˙h……¥…i… ∫…‰ ¶…“®…∫…‰x… E‰Ú {……∫… +…EÚÆ˙ =∫…EÚ“ {…“`ˆ {…Æ˙ V……‰Æ˙ EÚ… v…⁄∆∫…… ®……Æ˙…, {…Æ˙xi…÷ ¶…“®…∫…‰x…
™…Ω˛…∆ i…EÚ =`ˆ… ±……™……,  V…∫…x…‰  Ω˛ b˜∆§… EÚ… ¥…v…  EÚ™……, =∫… ¶…“®… E‰Ú §……Æ˙‰ EÚ…‰ ®……x……‰ E÷ÚUÙ Ω˛÷+… Ω˛“ x…Ω˛”* ¥…Ω˛ ∫……®…x…‰ {…c“ S…“V……‰∆ EÚ…‰ J……x…‰ ®…‰∆ Ω˛“ ±…M……
®…‰∆ ®…÷Z…‰ x… i……‰ EÚ…‰<« b˜Æ˙ Ω˛Ë, x…  S…∆i……* ¶…“®… EÚ…‰ §…EÚ…∫…÷Æ˙ E‰Ú {……∫… ¶…‰V…x…… Æ˙Ω˛…* J……±…“ Ω˛…l……‰∆ ∫…‰ EÚ…®… x… §…x…i…‰ n˘‰J…EÚÆ˙ Æ˙…I…∫… x…‰ BEÚ §…c…-∫…… {…‰c V…c
Ω˛®……Æ˙… EÚi…«¥™… Ω˛Ë* ∫…‰ =J……c  ±…™…… +…ËÆ˙ =∫…‰ ¶…“®…∫…‰x… {…Æ˙ n˘‰ ®……Æ˙…* {…Æ˙ ¶…“®…∫…‰x… x…‰ §……™…‰∆ Ω˛…l… {…Æ˙
<∫…E‰Ú §……n˘  x…™…®… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ x…M…Æ˙ E‰Ú ±……‰M… ®……∆∫…, ®… n˘Æ˙…, +z…, n˘Ω˛“ =∫…‰ Æ˙…‰EÚ  ±…™…… +…ËÆ˙ n˘… Ω˛x…‰ Ω˛…l… ∫…‰ +{…x…… J……x…… V……Æ˙“ Æ˙J……* V…§… ®……∆∫…
+… n˘ J……x…‰-{…“x…‰ EÚ“ S…“V…‰∆ M……c“ ®…‰∆ Æ˙J…EÚÆ˙ ±…‰ V……™…‰* M……c“ ®…‰∆ n˘…‰ EÚ…±…‰ i…l…… +z… J…i®… Ω˛…‰ M…™……, i……‰ P…c… ¶…Æ˙ n˘Ω˛“ {…“EÚÆ˙ =∫…x…‰ ®…÷∆Ω˛ {……‰UÙ  ±…™…… +…ËÆ˙
§…˱… V…÷i…‰ Ω˛÷B l…‰* ¶…“®…∫…‰x… =UÙ±…EÚÆ˙ M……c“ ®…‰∆ §…Ë`ˆ M…™……* ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú ±……‰M… i…§… ®…÷cEÚÆ˙ Æ˙…I…∫… EÚ…‰ n˘‰J……* ¶…“®… EÚ… <∫… |…EÚ…Æ˙  x…§…]ıx…… l……  EÚ n˘…‰x……‰∆ ®…‰∆
¶…“ §……V…‰ §…V……i…‰ E÷ÚUÙ n˘⁄Æ˙ i…EÚ =∫…E‰Ú {…“UÙ‰-{…“UÙ‰ S…±…‰* BEÚ  x… ∂S…i… ¶…™……x…EÚ ®…÷`ˆ¶…‰c Ω˛…‰ M…<«* ¶…“®…∫…‰x… x…‰ §…EÚ…∫…÷Æ˙ EÚ…‰ `ˆ…‰EÚÆ˙‰∆ ®……Æ˙EÚÆ˙  M…Æ˙…  n˘™……
∫l……x… {…Æ˙ ±……‰M… Ø˚EÚ M…™…‰ +…ËÆ˙ +E‰Ú±…… ¶…“®… M……c“ n˘…Ëc…i…… Ω˛÷+… +…M…‰ +…ËÆ˙ EÚΩ˛…- n˘÷π]ı Æ˙…I…∫…! V…Æ˙…  ¥…∏……®… i……‰ EÚÆ˙x…‰ n˘‰*
M…™……* l……‰c“ n˘‰Æ˙ ∫…÷∫i……EÚÆ˙ EÚΩ˛…- +SUÙ…! +§… =`ˆ…‰  °ÚÆ˙! §…EÚ…∫…÷Æ˙ =`ˆEÚÆ˙ ¶…“®… E‰Ú
GARBHANAL

M…÷°Ú… E‰Ú x…V…n˘“EÚ {…Ω˛÷∆S…EÚÆ˙ ¶…“®…∫…‰x… x…‰ n˘‰J……  EÚ Æ˙…∫i…‰ ®…‰∆ V…Ω˛…∆-i…Ω˛…∆ ∫……l… ±…cx…‰ ±…M……* ¶…“®…∫…‰x… x…‰ =∫…EÚ…‰ +…ËÆ˙ `ˆ…‰EÚÆ˙‰∆ ±…M……EÚÆ˙  °ÚÆ˙  M…Æ˙…  n˘™……*
Ω˛ d˜™……∆ {…c“ Ω˛÷<« ΩÈ˛* J…⁄x… E‰Ú  S…ºx…, ®…x…÷π™……‰∆ E‰Ú ¥… V……x…¥…Æ˙…‰∆ E‰Ú §……±… ¥… <∫… i…Æ˙Ω˛ §……Æ˙-§……Æ˙ {…UÙ…c J……x…‰ {…Æ˙ ¶…“ Æ˙…I…∫… =`ˆEÚÆ˙  ¶…c V……i……* +… J…Æ˙
J……±… <v…Æ˙-=v…Æ˙ {…c‰ Ω˛÷B ΩÈ˛* EÚΩ˛” ]ı⁄]ı‰ Ω˛÷B Ω˛…l…-{……∆¥… i……‰ EÚΩ˛” v…c {…c‰ ¶…“®… x…‰ =∫…‰ ®…÷∆Ω˛ E‰Ú §…±…  M…Æ˙…  n˘™…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ {…“`ˆ {…Æ˙ P…÷]ıx……‰∆ EÚ“ ®……Æ˙
Ω˛÷B Ω˛È* S……Æ˙…‰∆ i…Æ˙°Ú §…c“ §…n˘§…⁄ +… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* >{…Æ˙  M…r˘ +…ËÆ˙ S…“±…‰∆ n˘‰EÚÆ˙ =∫…EÚ“ Æ˙“g i……‰c b˜…±…“*
®…∆b˜Æ˙… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛* Æ˙…I…∫… {…“c… E‰Ú ®……Æ˙‰ S…“J… =`ˆ… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú |……h…-{…J…‰∞¸ =c M…™…‰* =∫…E‰Ú ®…÷∆Ω˛
<∫… ¥…“¶…i∫… o˘∂™… EÚ“ i… x…EÚ ¶…“ {…Æ˙¥……Ω˛ x… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ¶…“®…∫…‰x… x…‰ ∫…‰ J…⁄x… EÚ“ v……Æ˙… §…Ω˛  x…EÚ±…“*
M……c“ ¥…Ω˛” J…c“ EÚÆ˙ n˘“ +…ËÆ˙ ®…x… Ω˛“ ®…x… EÚΩ˛…- B‰∫…… ∫¥…… n˘π]ı ¶……‰V…x… ¶…“®…∫…‰x… =∫…EÚ“ ±……∂… EÚ…‰ P…∫…“]ı ±……™…… +…ËÆ˙ x…M…Æ˙ E‰Ú °Ú…]ıEÚ {…Æ˙ V……EÚÆ˙
 °ÚÆ˙ l……‰c‰ Ω˛“  ®…±…‰M……* Æ˙…I…∫… E‰Ú ∫……l… ±…cx…‰ E‰Ú §……n˘ J……x…… `ˆ“EÚ x…Ω˛” {…]ıEÚ n˘“,  °ÚÆ˙ x…n˘“ {…Æ˙ V……EÚÆ˙ ∫x……x…  EÚ™…… +…ËÆ˙ ®……∆ EÚ…‰ +…EÚÆ˙ ∫……Æ˙… Ω˛…±…
Æ˙Ω˛‰M……, C™……‰∆ EÚ ®……Æ˙-v……c ®…‰∆ ™…‰ ∫…¶…“ S…“V…‰∆  §…J…Æ˙EÚÆ˙ x…π]ı Ω˛…‰ V……™…‰∆M…“ §…i……™……* ®……i…… E÷Úxi…“ +…x…xn˘ +…ËÆ˙ M…¥…« E‰Ú ®……Æ˙‰ °⁄Ú±…“ x… ∫…®……<«*
+…ËÆ˙  EÚ∫…“ EÚ…®… EÚ“ ¶…“ x…Ω˛” Æ˙Ω˛‰∆M…“*  °ÚÆ˙ <∫…E‰Ú +±……¥…… ™…Ω˛ ¶…“ §……i…
Ω˛Ë  EÚ Æ˙…I…∫… EÚ…‰ ®……Æ˙x…‰ {…Æ˙ UÙ⁄i… ±…M… V……™…‰M…“ +…ËÆ˙ B‰∫…“ Ω˛…±…i… ®…‰∆ i……‰
J…… ¶…“ x… ∫…E⁄Ú∆M……, <∫… ±…B ™…Ω˛“ `ˆ“EÚ Ω˛Ë  EÚ {…Ω˛±…‰ <x… S…“V……‰∆ EÚ…‰
J…i…®… EÚÆ˙  ±…™…… V……™…‰*
=v…Æ˙ Æ˙…I…∫… ®……Æ˙‰ ¶…⁄J… E‰Ú i…c{… Æ˙Ω˛… l……* V…§… §…Ω˛÷i… n˘‰Æ˙ Ω˛…‰ M…<« i……‰ §…c‰
{…∆S…i…∆j… EÚ<« o˘Œπ]ı™…… ∫…‰ ∫…∆∫……Æ˙ EÚ“ ∫…¥……« v…EÚ ±……‰EÚ |…™… EfiÚ i…™…… ®… BEÚ Ω˲* <∫…®…Â
∫…∆EÚ ±…i… EÚΩ˛… x…™…… EÚ… ®…⁄±… =i∫… ±……‰EÚ-V…“¥…x… Ω˲* ¶……Æ˙i…“™… EfiÚ i…™…… ®… {…∆S…i…∆j… B‰∫…“
30
+E‰Ú±…“ Æ˙S…x…… Ω˲,  V…∫…‰ {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ Y……x…EÚ…‰∂… EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* EÚl…… |…∫i…÷ i… EÚ“ V……‰
∂…˱…“ <∫…®… |…™…÷HÚ Ω˲, =∫…EÚ“ BEÚ ±…∆§…“ {…Æ˙®{…Æ˙… Ω˲* "¥…‰n˘', "•……¿h…' +… n˘ O…∆l…… ®… ¶…“
<∫… °ÈÚ]‰ı∫…“ EÚ… |…™……‰M… Ω÷˛+… Ω˲*

{…∆ S… i…∆ j…
Æ∆˙M……  ∫…™……Æ˙
B EÚ V…∆M…±… ®…Â BEÚ  ∫…™……Æ˙ Æ˙Ω˛i…… l……* ¥…Ω˛
Ω÷∆˛+…i…… §…Ω÷˛i… >∆S…“ +…ËÆ˙ §…‰∫…÷Æ˙“ +…¥……V…
®… l……* <∫…“ ∫…‰ n⁄˘∫…Ɖ˙  ∫…™……Æ˙ =∫…‰ S…∆b˜Æ˙¥…
EÚΩ˛EÚÆ˙ {…÷EÚ…Æ˙x…‰ ±…M…‰ l…‰* BEÚ  n˘x… ¥…Ω˛ ¶…⁄J… ∫…‰
<∫…∫…‰ §…S…EÚÆ˙ Ω˛“
Æ˙ Ω ˛ x …… S…… Ω˛ ™ …‰ *
EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛, ™… n˘ EÚ…‰<«
¥™… HÚ +{…x…… ¶…±……
{…Ɖ˙∂……x… l……* ¶……‰V…x… EÚ“ i…±……∂… ®… ¶…]ıEÚi…… S……Ω˛i…… Ω˛…‰ =∫…‰
Ω÷˛+… ¥…Ω˛ BEÚ x…M…Æ˙ ®… P…÷∫… M…™……* +§… C™…… l……*  EÚ∫…“ B‰∫…‰ ¥™… HÚ E‰Ú
=∫…‰ n‰˘J…i…“ Ω˛“ x…M…Æ˙ E‰Ú E÷Úk…‰ ¶……ÈEÚi…‰ Ω÷˛™…‰ =∫…E‰Ú >{…Æ˙  ¥…∑……∫… x…Ω˛”
{…“U‰Ù n˘…Ëc˜ {…c‰˜ +…ËÆ˙ BEÚ n˘…‰ x…‰ =∫…‰ ™…Ω˛ ¶…“  n˘J…… EÚÆ˙ x …… S…… Ω˛ ™ …‰
 n˘™……  EÚ =x…E‰Ú n˘…∆i…  EÚi…x…‰ {…Ëx…‰ ΩÈ˛* ¥…Ω˛ P…§…Æ˙…  V…∫…E‰ Ú S……±…-
EÚÆ˙ ¶……M…… i……‰ ∫……®…x…‰ BEÚ v……‰§…“ EÚ… P…Æ˙ +… S…±…x…, J……x…n˘…x…
M…™……* ¥…Ω˛ =∫…“ ®… P…÷∫… M…™……* ¥…Ω˛…ƒ x…“±… E‰Ú P……‰±… +…ËÆ˙ ∂… HÚ E‰Ú §……Ɖ˙
∫…‰ ¶…Æ˙… Ω÷˛+… BEÚ x……n˘ Æ˙J…… Ω÷˛+… l……* P…§…Æ˙…Ω˛]ı ®… E÷ÚUÙ Y……i… x… Ω˛…‰*
®…Â ¥…Ω˛ =∫…“ ®…Â E⁄Ún˘ M…™……* ¥…Ω˛ =∫… x……n˘ ®…Â ∫…‰ +§… =x… |…… h…™……Â
 x…EÚ±…… i…§… =∫…EÚ… ∂…Æ˙“Æ˙ x…“±…… {…c˜ S…÷EÚ… l……* EÚ…‰ ¶……M…i…‰ n‰˘J…EÚÆ˙
=∫…E‰Ú Æ∆˙M… EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ E÷Úk…‰ S…CEÚÆ˙ ®… {…c˜ M…™…‰* S…∆b˜Æ˙¥… x…‰ EÚΩ˛…, ""B‰
=xΩ˛…Âx…‰ ∫…®…Z…… ™…Ω˛  ∫…™……Æ˙ x…Ω˛” Ω˲ +…ËÆ˙  x…Æ˙…∂… {…∂…÷+…‰, i…÷®… ±……‰M…
Ω˛…‰EÚÆ˙ ¥……{…∫… ±……Ë]ı M…™…‰* ¥…Ω˛  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ +{…x…“ V……x… §…S……EÚÆ˙ ¶……M…… ®…÷Z…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ b˜Æ˙ EÚÆ˙ ¶……M… Æ˙Ω‰˛ Ω˛…‰? ¶……M……‰ ®…i…* |…V……{… i… x…‰ ®…÷Z…‰
+…ËÆ˙ x…M…Æ˙ ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ Ω˛…‰  ±…™……* +§… =∫…x…‰ EÚ…x… {…EÚc˜  ±…™……  EÚ ¥…Ω˛  ¥…∂…‰π… ∞¸{… ∫…‰ i…÷®Ω˛…Ɖ˙ ¶…±…‰ E‰Ú  ±…™…‰ §…x……™…… Ω˲* ®…÷Z…‰ §…x……x…‰ E‰Ú
¶…⁄±…EÚÆ˙ ¶…“  EÚ∫…“ §…∫i…“ ®… x…Ω˛” P…÷∫…‰M…… +…ËÆ˙ ∫…“v…‰ V…∆M…±… EÚ“ +…‰Æ˙ §……n˘ =xΩ˛…Âx…‰ EÚΩ˛…  EÚ {…∂…÷+… EÚ… EÚ…‰<« Æ˙…V…… x…Ω˛” Ω˲ <∫…“ ±…™…‰
Æ˙¥……x…… Ω÷˛+…* x…“±… EÚ… Æ∆˙M… i……‰ <i…x…… {…CEÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛“ Ω˲  EÚ +…∫……x…“ ∫…‰ V…∆M…±… ®… <i…x…“ v……∆v…±…“ Ω˲* +§… ®…È i…÷®Ω² =x…EÚ… Æ˙…V…… §…x……i……
U⁄Ù]ıi…… x…Ω˛”* EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛ ¥…X…±…‰{…, ®…⁄J…«, EÂÚEÚc˜…, ®…UÙ±…“, x…“±… ™…… ∂…Æ˙…§…“ Ω⁄ƒ˛* i…÷®Ω˛…Æ˙… x……®… EÚGÚp÷˘®… Ω˛…‰M……* i…÷®… {…fil¥…“ {…Æ˙ V……EÚÆ˙ ∫…¶…“

GARBHANAL
x…‰  V…∫…‰ {…EÚc˜  ±…™…… {…EÚc˜  ±…™……,  °ÚÆ˙ UÙ…‰c˜x…‰ EÚ… x……®… x…Ω˛” ±…‰i……* V……x…¥…Æ˙… EÚ“ Æ˙I…… EÚÆ˙…‰* |…V……{… i… E‰Ú <∫… +…n‰˘∂… ∫…‰ Ω˛“ ®…È i…÷®…
 ¥… S…j… ¥…‰∂…¶…⁄π…… n‰˘J…EÚÆ˙ i……‰ §…c‰˜-§…c‰˜ S…CEÚÆ˙ J…… V……i…‰ ΩÈ˛, §…‰S……Ɖ˙ ±……‰M…… E‰Ú {……∫… +…™…… Ω⁄ƒ˛* i…÷®… ∫…¶…“ ®…‰Æ‰˙ +v…“x… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ +…x…∆n˘
∫…“v…‰-∫……n‰˘ V…∆M…±…“ V……x…¥…Æ˙… EÚ“ i……‰ EÚ…‰<«  M…x…i…“ Ω˛“ x…Ω˛”*  °ÚÆ˙ ™…Ω˛…ƒ i……‰ EÚÆ˙…‰* ®…È i…“x…… ±……‰EÚ…Â ®… ®…Ω˛…Æ˙…V… EÚGÚp÷˘®… E‰Ú x……®… ∫…‰  ¥…J™……i…
Æ∆˙M… ¶…“ x…“±…E∆Ú`ˆ ®…Ω˛…n‰˘¥… E‰Ú M…±…‰ EÚ… l……* v…®…« EÚ… {…÷]ı {…c˜ V……x…‰ {…Æ˙ i……‰ Ω˛…‰ S…÷EÚ… Ω⁄ƒ˛*''
±……‰M… ™…⁄∆ Ω˛“ +∆v…‰ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛* <∫…  ¥… S…j… V…“¥… EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ ¥…x… E‰Ú ∫……Ɖ˙ V……x…¥…Æ˙… x…‰ =∫…EÚ“ §……i… EÚ…  ¥…∑……∫… EÚÆ˙  ±…™……* +§… À∫…Ω˛
V…“¥…-V…∆i…÷ b˜Æ˙ EÚÆ˙ ¶……M… J…c‰˜ Ω÷˛™…‰* ¥…‰ +…{…∫… ®… EÚΩ˛x…‰ ±…M…‰  EÚ Ω˛®… x… +… n˘ |…®…÷J… V…“¥… =∫…E‰Ú +…M…‰ Ω˛…l… V……‰c˜ +…ËÆ˙  ∫…Æ˙ Z…÷EÚ… EÚÆ˙
i……‰ <∫…E‰Ú ∫¥…¶……¥… EÚ… {…i…… Ω˲ x… Ω˛“ <∫…EÚ“ ∂… HÚ EÚ… Y……x…, <∫… ±…™…‰ J…c˜… Ω˛…‰x…‰ ±…M…‰ +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú BEÚ-BEÚ +…n‰˘∂… EÚ… {……±…x… EÚÆ˙x…‰
±…M…‰* =∫…x…‰ À∫…Ω˛ EÚ…‰ +{…x…… ®…∆j…“ §…x……™……* §……P… EÚ…‰ +{…x…“
{…∆ S… i…∆ j… 31

∂…™™…… ±…M……x…‰ EÚ… EÚ…®… ∫……È{……* V……‰ =∫…EÚ“ +{…x…“ V…… i…  §…Æ˙…n˘Æ˙“
E‰Ú ±……‰M… l…‰ =xΩ² ¥…Ω˛ +…∫…{……∫… ¶…“ °Ú]ıEÚx…‰ x…Ω˛” n‰˘i…… l……* =∫…x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ Ω⁄ƒ˛ {…Æ˙ <∫… §……i… EÚ… C™…… |…®……h… Ω˲  EÚ ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú ®…x… ®…Â
∂…‰Æ˙ EÚ…‰ Ω÷˛C®…  n˘™……  EÚ ¥…Ω˛  ∫…™……Æ˙… EÚ…‰ v… EÚ™…… EÚÆ˙ Æ˙…V™… ∫…‰ S……‰Æ˙ Ω˲?''
§……Ω˛Æ˙  x…EÚ…±… n‰˘* =∫…E‰Ú <∫… +…n‰˘∂… EÚ… {……±…x… EÚÆ˙  n˘™…… M…™……* n˘®…x…EÚ x…‰ EÚΩ˛…, ""{…Ω˛±…… |…®……h… i……‰ ™…Ω˛“ Ω˲  EÚ =∫…x…‰ ®…‰Æ‰˙ ∫……®…x…‰ Ω˛“ ™…Ω˛
+§… C™…… l……, ∂…‰Æ˙ +…ËÆ˙ §……P… ®…x…÷π™……Â +… n˘ EÚ…  ∂…EÚ…Æ˙ EÚÆ˙E‰Ú i…™…  EÚ™……  EÚ EÚ±… ¶……‰Æ˙ Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ +…{… EÚ…‰ ®……±… b˜…±…‰M……* |…i™…I…
±……i…‰ +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ Æ˙J… n‰˘i…‰* ¥…Ω˛ ∫…§…EÚ…‰ =x…EÚ…  Ω˛∫∫…… |…®……h… i……‰ +…{… EÚ±… ∫¥…™…∆ Ω˛“ n‰˘J… ±…ÂM…‰* V…§… +…{… V…x…i…… EÚ…‰ +{…x……
§……∆]ı EÚÆ˙ n‰˘i…… +…ËÆ˙ ∫¥…™…∆ ¶…“ UÙEÚ EÚÆ˙ J……i……* n˘∂…«x… n‰˘i…‰ ΩÈ˛ i……‰ =∫… ∫…®…™… ¥…Ω˛ GÚ…‰v… ∫…‰ ±……±… ®…÷ƒΩ˛  EÚ™…‰ +…™…‰M……*
∫…§… E÷ÚUÙ `ˆ“EÚ `ˆ…EÚ S…±… Æ˙Ω˛… l……* {…Æ˙ <∫…“ §…“S… BEÚ M…c˜§…c˜ =∫…EÚ“ +…ƒJ…… ®… J…⁄x… =i…Æ˙ +…™…… Ω˛…‰M……* +∆M…-+∆M…  ∫…E÷Úc˜ Æ˙Ω˛… Ω˛…‰M……*
Ω˛…‰ M…<«* ¥…Ω˛ +{…x…“ ∫…¶…… ±…M……EÚÆ˙ §…Ë`ˆ… Ω÷˛+… l……  EÚ n⁄˘Æ˙ ∫…‰ +{…x…‰ S……Æ˙… +…‰Æ˙ o˘Œπ]ı b˜…±…i…‰ Ω÷˛™…‰ ¥…Ω˛  EÚ∫…“ +]ı{…]ı“ V…M…Ω˛ {…Æ˙
 ∫…™……Æ˙… E‰Ú Ω÷∆˛+…x…‰ EÚ“ +…¥……V… +…x…‰ §…Ë`ˆEÚÆ˙ ®…Ω˛…Æ˙…V… EÚ…‰ G⁄ÚÆ˙ +…ƒJ…… ∫…‰
±…M…“* <∫… v¥… x… EÚ…‰ ∫…÷x…x…‰ E‰Ú §……n˘ ¥…Ω˛ n‰˘J…‰M……* <∫…E‰Ú §……n˘ i……‰ +…{… ∫¥…™…∆
+…x…∆n˘ ∫…‰ {…÷±… EÚi… Ω˛…‰ =`ˆ…* =∫…EÚ“ BEÚ i……‰ ®…x…÷π™… EÚ… V…“¥…x… Ω˛“ ∫…®…Z… V……<™…‰M……  EÚ =∫…E‰Ú ®…x… ®…Â
+…ƒJ…… ∫…‰ Ω˛π…« E‰Ú +…∆∫…⁄ §…Ω˛x…‰ ±…M…‰* ¥…Ω˛ EÚπ]ı… ∫…‰ ¶…Æ˙… Ω÷˛+… Ω˲* <∫…E‰Ú J……‰]ı Ω˲ +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ V……‰ ¶…“ `ˆ“EÚ
=`ˆEÚÆ˙ J…c˜… Ω˛…‰ M…™…… +…ËÆ˙ ∫…§… E÷ÚUÙ ¶…⁄±… ±…M…‰, EÚ“ V…™…‰M……* ®…‰Æ˙… EÚ…®… +…{…
EÚÆ˙ ∫¥…™…∆ ¶…“ Ω÷∆˛+…-Ω÷∆˛+… EÚÆ˙x…‰ ±…M……* ∫……l… ™… n˘ V…“¥…x… ¶…Æ˙ Ω˛…™…
EÚ…‰ <∫…EÚ“ ∫…⁄S…x…… n‰˘x…… l…… ∫……‰ n‰˘
À∫…Ω˛ +… n˘ V……x…¥…Æ˙… x…‰ V…§… =∫…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ Ω˛…™… §…x…“ Æ˙Ω˛“ i……‰ V…“¥…x… +…ËÆ˙ n˘“*'' ™…Ω˛ EÚΩ˛EÚÆ˙ n˘®…x…EÚ ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰
Ω÷∆˛+…i…‰ ∫…÷x…… i……‰ =xΩ² =∫…EÚ… {… Æ˙S…™… EÚπ]ıEÚÆ˙ Ω˛…‰ V……i…… Ω˲*  °ÚÆ˙ =`ˆ… +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú {……∫…
 ®…±…i…‰ n‰˘Æ˙ x… ±…M…“* ¥…‰ +§… i…EÚ  V…∫… ™… n˘ n÷˘¶……«M™… ∫…‰ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ V…… {…Ω÷ƒ˛S……*
i…Æ˙Ω˛ =∫…EÚ“ ∫…‰¥…… ®… ±…M…‰ Æ˙Ω‰˛ l…‰ =∫…‰ ∫……‰S… n˘…∫…i…… EÚÆ˙E‰Ú V…“¥…x…  x…¥……«Ω˛ =∫…x…‰ ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒ˛S…x…‰ E‰Ú
EÚÆ˙ ¥…‰ §…Ω÷˛i… ±…ŒVV…i… Ω÷˛™…‰*  ∫…Æ˙ Z…÷EÚ…™…‰
GARBHANAL

EÚÆ˙x…… {…c˜… i……‰ EÚπ]ı EÚ“ EÚ…‰<« §……n˘ =∫…‰ |…h……®…  EÚ™…… +…ËÆ˙
V…Ω˛…ƒ E‰Ú i…Ω˛…ƒ J…c‰˜ Æ˙Ω˛ M…™…‰* ¥…‰ BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙ S…÷{…S……{… §…Ë`ˆ M…™……* ∫…∆V…“¥…EÚ x…‰ ¶…“
∫…‰ +…ƒJ… i…EÚ x…Ω˛”  ®…±…… {…… Æ˙Ω‰˛ l…‰* {…Æ˙ ∫…“®…… Ω˛“ x…Ω˛” Ω˲* n‰˘J……  EÚ =∫…E‰Ú S…‰Ω˛Æ‰˙ {…Æ˙ E÷ÚUÙ
™…Ω˛ Œ∫l… i… + v…EÚ ∫…®…™… i…EÚ x…Ω˛” Æ˙Ω˛ §…‰S…Ëx…“ EÚ… ∫…… ¶……¥… Ω˲* +…i…‰ ∫…®…™…
∫…EÚ“* =xΩ˛…Âx…‰ i…™…  EÚ™……  EÚ <∫… v…⁄i…«i…… EÚ… §…n˘±…… ±…‰x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ ¥…Ω˛ §…Ω÷˛i… v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ S…±… Æ˙Ω˛… l…… +…ËÆ˙ <∫… ∫…®…™… BEÚn˘®… S…÷{… ∫……v…‰
=xΩ²  ∫…™……Æ˙ EÚ…‰ ®……Æ˙ b˜…±…x…… S…… Ω˛™…‰* Ω÷˛+… Ω˲* =∫…x…‰ ¶…“ =∫…EÚ… ∫¥……M…i… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛™…‰ EÚΩ˛…, ""§…Ω÷˛i…  n˘x…… §……n˘
™…Ω˛ §……i… EÚ…x… ®… {…c˜i…‰ Ω˛“ ¥…Ω˛ ¶……M…x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ Ω˛…‰ M…™…… {…Æ˙  n˘J……<« {…c‰˜* ∫…§… E÷ÚUÙ `ˆ“EÚ-`ˆ…EÚ i……‰ Ω˲? ±…M…i…… Ω˲ +…{… E‰Ú ®…x… ®…Â
+§… §…S… EÚÆ˙ V…… EÚΩ˛…ƒ ∫…EÚi…… l……* ∂…‰Æ˙ +… n˘ V……x…¥…Æ˙… x…‰ =∫…‰ EÚ…‰<« §……i… Ω˲ {…Æ˙ +…{…  EÚ∫…“ EÚ…Æ˙h… =∫…‰  UÙ{…… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛* +…{…  §…x……
¥…Ω˛” ®……Æ˙ b˜…±…… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú ]÷ıEÚc‰˜-]÷ıEÚc‰˜ EÚÆ˙  n˘™…‰*  EÚ∫…“ ∫…∆EÚ…‰S… E‰Ú +{…x…“ §……i… EÚΩ²* n÷˘ x…™…… EÚ“ B‰∫…“ EÚ…‰<« S…“V… x…Ω˛” Ω˲
n˘®…x…EÚ x…‰ {…⁄Æ˙“ EÚl…… ∫…÷x……x…‰ E‰Ú §……n˘ EÚΩ˛…, ""®…È <∫…“ P…]ıx…… EÚ…‰ V……‰ ®…È +…{…EÚ…‰ x… n‰˘ ∫…EÚi…… Ω˛…‰>∆* EÚΩ˛… ¶…“ M…™…… Ω˲  EÚ <∫… ∫…∆∫……Æ˙ ®… ¥…‰
™……n˘ EÚÆ˙E‰Ú +…{… ∫…‰ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… l……  EÚ V……‰ +{…x…… EÚ…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ Ω˛“ ±……‰M…  ¥…¥…‰EÚ∂…“±… +…ËÆ˙ ∫…VV…x… ΩÈ˛  V…x…E‰Ú ™…Ω˛…ƒ  ®…j… V…x… <∫… +…∂……
 EÚ∫…“ {…Æ˙…™…‰ EÚ…‰ +{…x…… ∫…M…… §…x……i…… Ω˲ =∫…EÚ“ §…c˜“ n÷˘J…n˘ ®…fii™…÷ ∫…‰ +…™…… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛  EÚ ¥…Ω˛…ƒ =x…E‰Ú EÚ…®… §…x… V……™…‰M……*''
Ω˛…‰i…“ Ω˲*'' n˘®…x…EÚ §……‰±……, ""∫…‰¥…EÚ…Â EÚ… i……‰ E÷Ú∂…±… I…‰®… ¶…“ +{…x…… x…Ω˛” Ω˛…‰i……*
+§… À{…M…±…EÚ x…‰ EÚΩ˛…, ""n˘®…x…EÚ V…“, ®…È +…{… EÚ“ §……i… ®……x…x…‰ =x…E‰Ú {……∫… i……‰ E÷ÚUÙ Ω˛…‰i…… ¶…“ Ω˲ ¥…Ω˛ n⁄˘∫…Ɖ˙ E‰Ú +v…“x… Ω˛…‰i…… Ω˲* =x…EÚ…
32 {…∆ S… i…∆ j… x……®… {…Æ˙ Ω˛b¬˜b˜“ EÚ… V…“i…… V……M…i…… f¯…∆S…… §…x…… Æ˙Ω˛i…… Ω˲ +…ËÆ˙ =∫…“
EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ¥…Ω˛ +…v…… {…‰]ı ¶……‰V…x… EÚÆ˙i…… Ω˲* §…∫… +∆i…Æ˙ BEÚ Ω˛“
§……i… ®… Ω˛…‰i…… Ω˲  EÚ ∫…‰¥…EÚ V……‰ E÷ÚUÙ EÚÆ˙i…… Ω˲ ¥…Ω˛ {……{… E‰Ú  ±…™…‰
®…x… ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ +∂……∆i… §…x…… Æ˙Ω˛i…… Ω˲* =x…EÚ…‰ i……‰ +{…x…‰ V…“¥…x… i…EÚ E‰Ú EÚÆ˙i…… Ω˲ +…ËÆ˙ ∫……v…EÚ ™…i…“v…®…« EÚ… {……±…x… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛™…‰ {…÷h™… E‰Ú
|… i… ∫…∆n‰˘Ω˛ Ω˛“ §…x…… Æ˙Ω˛i…… Ω˲*''  ±…™…‰ B‰∫…… EÚÆ˙i…… Ω˲*
+…ËÆ˙ ∫…‰¥…… E‰Ú §…n˘±…‰ v…x… EÚ®……x…‰ EÚ“ <SUÙ… Æ˙J…x…‰ ¥……±…‰ ±……‰M…… x…‰ V……‰ v…x… v…x… EÚ®……x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ S……EÚÆ˙  V…∫… i…Æ˙Ω˛ V……c˜…-{……±…… +…ËÆ˙ P……®…-±…⁄
EÚ®……™…… Ω˲ =∫…EÚ“ §……i… EÚÆÂ˙ i……‰ EÚΩ˛x…… Ω˛…‰M……  EÚ =x… ®…⁄J……Á x…‰ =x… l……‰c˜“ ∫…Ω˛x… EÚÆ˙i…… Ω˲ =∫…∫…‰ E÷ÚUÙ EÚ®… ¶…“ ™… n˘ Ω˛®… v…®…« E‰Ú x……®… {…Æ˙
∫…“ ∫…÷ ¥…v……+… E‰Ú §…n˘±…‰ +{…x…“ ∂……Æ˙“ Æ˙EÚ ∫¥…i…∆j…i…… i…EÚ EÚ…‰ §…‰S… b˜…±…… ∫…Ω˛x… EÚÆÂ˙ i……‰ =∫…EÚ… EÚ±™……h… Ω˛…‰ V……™…‰* ™… n˘ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ S……EÚÆ˙“
Ω˲* x… +{…x…“ <SUÙ… ∫…‰ E÷ÚUÙ EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛ x… EÚΩ˛” V…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* EÚÆ˙x…‰ ∫…‰  EÚ∫…“ EÚ…‰ M……‰±…, ®…“`‰ˆ +…ËÆ˙ ®…÷±……™…®… ®……‰n˘EÚ  ®…±… ¶…“ i……‰
""BEÚ i……‰ ®…x…÷π™… EÚ… V…“¥…x… Ω˛“ EÚπ]ı… ∫…‰ ¶…Æ˙… Ω÷˛+… Ω˲* <∫…E‰Ú ∫……l… ™… n˘ =∫…∫…‰ C™…… ±……¶…* ∫¥…i…∆j… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ +…n˘®…“ V……‰ Ø˚J…“-∫…⁄J…“ J……i……
V…“¥…x… ¶…Æ˙ Ω˛…™… Ω˛…™… §…x…“ Æ˙Ω˛“ i……‰ V…“¥…x… +…ËÆ˙ EÚπ]ıEÚÆ˙ Ω˛…‰ V……i…… Ω˲* Ω˲ =∫…EÚ“ §…Æ˙…§…Æ˙“ C™…… ¥…Ω˛ EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˲?''
 °ÚÆ˙ ™… n˘ n÷˘¶……«M™… ∫…‰ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ n˘…∫…i…… EÚÆ˙E‰Ú V…“¥…x…  x…¥……«Ω˛ EÚÆ˙x…… +§… ∫…∆V…“¥…EÚ ∫…‰ Æ˙Ω˛… x… M…™……* ¥…Ω˛ §……‰±……, ""+…{… EÚΩ˛x…… C™……
{…c˜… i……‰ EÚπ]ı EÚ“ EÚ…‰<« ∫…“®…… Ω˛“ x…Ω˛” Ω˲* ™…Ω˛“ ∫…‰¥…EÚ EÚ“  V…xn˘M…“ Ω˲* S……Ω˛i…‰ ΩÈ˛?''
<∫…®… n÷˘J…… EÚ… EÚ¶…“ +∆i… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…… Ω˲?'' n˘®…x…EÚ §……‰±……, "" ®…j…, ∫… S…¥…… EÚ…‰ M……‰{…x…“™… §……i…… EÚ… ¶…∆b˜…°Ú…‰c˜
n˘®…x…EÚ x…‰ v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ ∫…∆V…“¥…EÚ EÚ…‰ Æ˙…∫i…‰ {…Æ˙ ±……x…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙  n˘™……* ¥…Ω˛ x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S…… Ω˛™…‰* EÚΩ˛… ¶…“ Ω˲, ∫… S…¥… E‰Ú {…n˘ {…Æ˙ Æ˙Ω˛i…‰ Ω÷˛™…‰
S…÷{…S……{… <∫…EÚ“ §……i… ∫…÷x… Æ˙Ω˛… l…… +…ËÆ˙ ∫……‰S… Æ˙Ω˛… l……  EÚ +… J…Æ˙ ¶…“ V……‰ +{…x…‰ ∫¥……®…“ E‰Ú ¶…‰n˘ EÚ…‰ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ…‰ §…i…… n‰˘i…… Ω˲ ¥…Ω˛
®……®…±…… C™…… Ω˲ V……‰ n˘®…x…EÚ +…V… <i…x…“ ±…∆§…“ S……Ëc˜“ ¶…⁄ ®…EÚ… §…x…… Æ˙Ω˛… Æ˙…V…EÚ…™…« EÚ“ Ω˛… x… i……‰ EÚÆ˙i…… Ω˛“ Ω˲, ∫¥…™…∆ ¶…“ ®…Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘
Ω˲* x…Æ˙EÚ EÚ…‰ V……i…… Ω˲* x……Æ˙n˘ EÚ… i……‰ ™…Ω˛ ¶…“ EÚΩ˛x…… Ω˲  EÚ V……‰
n˘®…x…EÚ EÚΩ˛i…… Æ˙Ω˛…, ""¥™……∫… ®…÷ x… x…‰ EÚΩ˛…  EÚ {……ƒS… ±……‰M… i……‰ V…“i…‰ V…“ ∫… S…¥… Æ˙…V…… E‰Ú ¶……n˘ J……‰±…i…… Ω˲ ¥…Ω˛  §…x…… Ω˛ l…™……Æ˙ E‰Ú Ω˛“ =∫…EÚ“
®…fii…EÚ E‰Ú ∫…®……x… ΩÈ˛* ™…‰ ΩÈ˛ n˘ Æ˙p˘, §…“®……Æ˙, ®…⁄J…«, |…¥……∫…“ +…ËÆ˙ n˘…∫…*'' Ω˛i™…… EÚÆ˙ b˜…±…i…… Ω˲*
+{…x…“ §……i… EÚ… +∫…Æ˙ V…®……x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ =∫…x…‰ ¥™……∫… EÚ“ §……i… ¥™……∫… E‰Ú {…Æ˙ =∫…E‰Ú §……n˘ ¶…“ +…{…E‰Ú |… i…  ¥…∂…‰π… |…‰®… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ®…Èx…‰ ¶…‰n˘
Ω˛“ ∂…§n˘… ®… n÷˘Ω˛Æ˙… n˘“ : J……‰±… Ω˛“  n˘™……* EÚ…Æ˙h… ™…Ω˛ Ω˲  EÚ ®…‰Æ‰˙ EÚΩ˛x…‰ {…Æ˙  ¥…∑……∫… EÚÆ˙E‰Ú
V…“¥…∆i……‰% {… ®…fii…… {…∆S… ¥™……∫…‰x… {… Æ˙EÚ“Ãi…i……:* Ω˛“ +…{… <∫… Æ˙…V…E÷Ú±… ®… +…™…‰ l…‰* EÚΩ˛… M…™…… Ω˲  EÚ  V…∫… {…Æ˙
n˘ Æ˙p˘…‰, ¥™…… v…i……‰, ®…⁄J…«:, |…¥……∫…“,  x…i™…∫…‰¥…EÚ:*  ¥…∑……∫… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h…  EÚ∫…“ EÚ“ ®…fii™…÷ Ω˛…‰i…“ Ω˲ =∫…EÚ“ Ω˛i™……
+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ =∫…x…‰ ∫…‰¥…EÚ EÚ“ n÷˘n«˘∂…… EÚ…  S…j… J…”S…i…‰ Ω÷˛™…‰ EÚΩ˛…, ""¥…Ω˛ EÚ… ¶……M…“ ¥…Ω˛ ¥™… HÚ ¶…“ Ω˛…‰i…… Ω˲  V…∫…x…‰ =∫…E‰Ú ®…x… ®… ™…Ω˛
§…‰S……Æ˙… x… i……‰ +{…x…“ <SUÙ… ∫…‰ EÚ¶…“ ¶…Æ˙ {…‰]ı J…… {……i…… Ω˲, x… +{…x…“  ¥…∑……∫… {…Ën˘…  EÚ™…… l……*''
<SUÙ… ∫…‰ S……n˘Æ˙ i……x… EÚÆ˙ ∫……‰ {……i…… Ω˲, x…  x…b˜Æ˙ +…ËÆ˙  x…:∫…∆EÚ…‰S… Ω˛…‰EÚÆ˙ n˘®…x…EÚ E÷ÚUÙ ∫…®…™… i…EÚ S…÷{… Æ˙Ω˛… +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ §……‰±……, ""∫…S… §……i…
®…x… EÚ“ §……i… EÚΩ˛ {……i…… Ω˲* +…∂S…™…« i……‰ ™…Ω˛ Ω˲  EÚ <∫…E‰Ú §……n˘ ¶…“ ¥…Ω˛ ™…Ω˛ Ω˲  EÚ À{…M…±…EÚ EÚ… <Æ˙…n˘… E÷ÚUÙ M…c˜§…c˜ Ω˲* =∫…x…‰ +…V…

GARBHANAL
V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛i…… Ω˲* V……‰ ±……‰M… ™…Ω˛ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ  EÚ∫…“ n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ“ S……EÚÆ˙“ ®…÷Z…∫…‰ BEÚ…∆i… ®… EÚΩ˛…, "EÚ±… |……i…: Ω˛“ ®…È ∫…∆V…“¥…EÚ EÚ…‰ ®……Æ˙ EÚÆ˙
E÷Úk…… M…Æ˙“ V…Ë∫…… Ω˲ ¥…‰ V……x…i…‰ Ω˛“ x…Ω˛”  EÚ ™…Ω˛ ∫…S…®…÷S…  EÚi…x…“  M…Æ˙“ Ω÷˛<« =∫…∫…‰ +{…x…‰ {… Æ˙V…x…… EÚ“ i…fiŒ{i… EÚ∞ƒ¸M……*' ®…Èx…‰ =∫…‰ ∫…®…Z……™…… ¶…“
¥…fi k… Ω˲* E÷Úk…… +{…x…“ <SUÙ… ∫…‰ P…⁄®…i……  °ÚÆ˙i…… i……‰ Ω˲* ∫…‰¥…EÚ i……‰ +{…x…“  EÚ ∫¥……®…“, ™…Ω˛ = S…i… x…Ω˛” Ω˲  EÚ +{…x…… V…“¥…x…  x…¥……«Ω˛ EÚÆ˙x…‰
<SUÙ… ∫…‰ EÚΩ˛” +…-V…… i…EÚ x…Ω˛” ∫…EÚi……* ™… n˘ EÚΩ˛” +…™…‰M…… V……™…‰M…… i……‰ E‰Ú  ±…™…‰  ®…j… EÚ“ V……x… ±…‰ ±…“ V……™…‰* EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛ •…¿Ω˛i™…… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú
¥…Ω˛ ¶…“  EÚ∫…“ n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ“ <SUÙ… ∫…‰ Ω˛“* {……{… ∫…‰ i……‰ |……™…Œ∂S…k… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ ®…÷ HÚ  ®…±… V……i…“ Ω˲ {…Æ˙xi…÷  ®…j…
∫…S… EÚΩ² i……‰ ∫…‰¥……¥…fi k… BEÚ EÚ`ˆ…‰Æ˙ ∫……v…x…… Ω˲* ∫……v…EÚ E‰Ú ∫…®……x… Ω˛“ p˘…‰Ω˛ EÚ… {……{…  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ ¶…“ x…Ω˛” v…÷±… {……i……*''
∫…‰¥…EÚ ¶…“ ¶…⁄ ®… {…Æ˙ ∫……‰i…… Ω˲, •…¿S…™…« EÚ… {……±…x… EÚÆ˙i…… Ω˲, ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú {…Æ˙ ®…‰Æ˙“ §……i… ∫…÷x… EÚÆ˙ ¥…Ω˛  §…M…c˜ =`ˆ…* §……‰±……, ""+Ɖ˙ ®…⁄J…«
∫…∆V…“¥…EÚ Ω˲ P……∫… S…Æ˙x…‰ ¥……±…… |……h…“ +…ËÆ˙ Ω˛®… `ˆΩ˛Æ‰˙ ®……∆∫……Ω˛…Æ˙“*
{…∆ S… i…∆ j… 33

Ω˛®……Æ˙… i……‰ =∫…∫…‰ V…x®… EÚ… §…ËÆ˙ Ω˲*  °ÚÆ˙ ∂…j…÷ EÚ“ ={…‰I…… EËÚ∫…‰ EÚ“
V…… ∫…EÚi…“ Ω˲* §…∫… BEÚ §…Ω˛…x…‰ EÚ“ EÚ®…“ Ω˲ ∫……‰ ®…È +{…x…“ Ω˲, §……‰Z… f¯…‰EÚÆ˙ V…“x…… `ˆ“EÚ Ω˲, ™…Ω˛…ƒ i…EÚ  EÚ V…“¥…x… ¶…Æ˙ n˘ Æ˙p˘ Æ˙Ω˛
Æ˙…V…x…“ i…EÚ S…i…÷Æ˙…<« ∫…‰ EÚ…‰<« x… EÚ…‰<« §…Ω˛…x…… ¶…“ J……‰V… ±…⁄ƒM……* =∫…‰  ¥…{… k…™……ƒ Z…‰±…i…‰ Æ˙Ω˛x…… `ˆ“EÚ Ω˲, {…Æ˙ Æ˙…V…… EÚ“ ∫…‰¥…… ®… Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ ∫…∆{… k…
®……Æ˙x…‰ ∫…‰ ®…÷Z…‰ n˘…‰π… x…Ω˛” ±…M…‰M……* EÚΩ˛… M…™…… Ω˲  EÚ ™… n˘ ∂…j…÷ EÚ… ¶……‰M… EÚÆ˙x…… `ˆ“EÚ x…Ω˛” Ω˲*
 EÚ∫…“ ¶…“ ={……™… ∫…‰ ®……Æ˙x…‰ ™……‰M™… x… Ω˛…‰ i……‰ =∫…‰ +{…x…“ EÚx™…… n‰˘ ¥…x…∆ ¥…x…∆, ¥…Æ∆˙ ¶…ËI™…∆, ¥…Æ∆˙ ¶……Æ˙…‰{…V…“¥…x…®…¬*
EÚÆ˙ ¶…“ ®……Æ˙ b˜…±…x…… S…… Ω˛™…‰*
¥…Æ∆˙  ¥…{…x®…x…÷π™……h……∆ x…… v…EڅƉ˙h… ∫…∆{…n˘:*
n˘i¥…… {… EÚx™…EÚ…∆ ¥…ËÆ˙“  x…Ω˛xi…¥™……‰  ¥…{…Œ∂S…i……*
®…Èx…‰ À{…M…±…EÚ E‰Ú ∫……l… n˘…‰∫i…“ EÚÆ˙E‰Ú `ˆ“EÚ x…Ω˛”  EÚ™……* EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ
+x™……‰{……™…Ë: +∂…C™……‰ ™……‰ Ω˛i…‰ n˘…‰π……‰ x…  ¥…ti…‰*  ®…j…i…… +…ËÆ˙ ∂…j…÷i…… n˘…‰x…… =xΩ˛” E‰Ú ∫……l… EÚÆ˙x…“ S…… Ω˛™…‰ V……‰ E÷Ú±… +…ËÆ˙
∂…j…÷ EÚ“ Ω˛i™…… ∫…‰ {……{… x…Ω˛” ±…M…i……* v…x… ®… ∫…®……x… Ω˛…Â* i……EÚi…¥…Æ˙ +…ËÆ˙
<i…x…… Ω˛“ x…Ω˛”, ™…÷r˘  UÙc˜ V……x…‰ E‰Ú §……n˘ EÚ®…V……‰Æ˙ E‰Ú §…“S… ®…Ëj…“ +…ËÆ˙ §…ËÆ˙
™……‰r˘… = S…i… +x…÷ S…i… EÚ…  ¥…S……Æ˙ x…Ω˛” ¶…HÚ…Â, {…Æ˙…‰{…EÚ… Æ˙™……Â, n⁄˘∫…Æ˙… +SUÙ… x…Ω˛” Ω˛…‰i……*
EÚÆ˙i…‰* EfiÚi™……EfiÚi™…∆ x… ®…x™…‰i… I… j…™……‰ EÚ“ ¶…±……<« EÚÆ˙x…‰ ¥……±……Â, ®…fiM… ®…fiM…… ∫…‰ Ω˛“  Ω˛±…i…‰- ®…±…i…‰ ΩÈ˛*
™…÷ v… ∫…∆M…i…‰* M……™…-§…˱… M……™……Â-§…˱…… E‰Ú §…“S… Ω˛“
®…Ω˛…¶……Æ˙i… ®… +∑…il……®…… x…‰ +{…x…‰ ∂…j…÷ ∫…‰¥……{…Æ˙…™…h…V…x…… +…ËÆ˙ ∂……‰¶…… {……i…‰ ΩÈ˛* P……‰c‰˜ P……‰c˜… E‰Ú ∫……l…
P…fiπ]ıt÷®x… EÚ…‰ ∫……‰i…‰ ∫…®…™… ®……Æ˙… l……* Æ˙…M…u‰˘π…Ω˛“x… ±……‰M…… EÚ… Ω˛“  Ω˛±…i…‰- ®…±…i…‰ ΩÈ˛* ®…⁄J……Á EÚ“
+§… =∫…EÚ… <Æ˙…n˘… V……x… ±…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ ®…È +Ω˛∫……x… ±……‰M… ®……x… ™…… x… ®…⁄J……Á ∫…‰ +…ËÆ˙ ∫…®…Z…n˘…Æ˙… EÚ“
i…÷®Ω˛…Ɖ˙ {……∫… +…™…… Ω⁄ƒ˛* ®…Èx…‰ i…÷®Ω² ™…Ω˛ §……i… ∫…®…Z…n˘…Æ˙… ∫…‰ Ω˛“ {…]ıi…“ Ω˲* n˘…‰∫i…“
§…i…… n˘“* +§… ®…‰Æ‰˙ >{…Æ˙  ¥…∑……∫…P……i… ®……x… {…Æ˙ =x…∫…‰ ™… n˘ EÚΩ˛ ” ¶…“ BEÚ V…Ë∫…‰ ∫¥…¶……¥… +…ËÆ˙ S……±… S…±…x…
EÚÆ˙x…‰ EÚ… n˘…‰π… x…Ω˛” ±…M…‰M……* ®…Èx…‰ B‰∫…‰ S…⁄EÚ Ω˛…‰ V……™…‰ i……‰ ±……‰M… E‰Ú ±……‰M…… E‰Ú §…“S… Ω˛“ Ω˛…‰i…“ Ω˲*
GARBHANAL

Æ˙Ω˛∫™… EÚ…‰ ¶…“ i…÷®…∫…‰ x…Ω˛”  UÙ{……™……  V…∫…‰ =x…EÚ“  ®…^ı“ J…Æ˙…§… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ ∫…®……x…∂…“±… ¥™…∫…x…‰π…÷ ∫…∆J™…®…¬* +§…
Ω˛Æ˙ |…EÚ…Æ˙ ∫…‰  UÙ{…… EÚÆ˙ Æ˙J…… V……i…… Ω˲* ™… n˘ =∫…E‰Ú {……∫… V…… EÚÆ˙ =∫…‰ ®…x……x…‰
+§… i…÷®Ω˛…Æ˙“ ∫…®…Z… ®… V……‰ +…™…‰ ∫……‰ §……V… x…Ω˛ ” +…i…‰ * EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ∞ƒ¸ i……‰ ¶…“ ¥…Ω˛ J…÷∂…
EÚÆ˙…‰*'' Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ Æ˙Ω˛…* EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛, ™… n˘ EÚ…‰<«
∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú  ±…™…‰ i……‰ ™…Ω˛ §……i… B‰∫…“  x…®…«®… l…“ ®……x……‰ =∫…E‰Ú >{…Æ˙  EÚ∫…“ EÚ…Æ˙ h … ∫…‰ x……Æ˙ … V… ΩË ˛ i……‰ =∫…‰ =∫… EÚ…Æ˙h… EÚ…‰ n⁄˘Æ˙ EÚÆ˙E‰Ú Æ˙…V…“
¥…X…{……i… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛…‰* ¥…Ω˛ ™…Ω˛ §……i… ∫…÷x…i…‰ Ω˛“ ®…⁄–SUÙi… Ω˛…‰EÚÆ˙  M…Æ˙  EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… ΩË ˛ * {…Æ˙ V……‰ +EÚ…Æ˙ h… Ω˛“ u‰˘π… EÚÆ˙i…… Ω˛…‰ =∫…‰ EËÚ∫…‰
{…c˜…* V…§… Ω˛…‰∂… +…™…… i……‰  J…z… Ω˛…‰ EÚÆ˙ §……‰±……, `ˆ“EÚ Ω˛“ EÚΩ˛… Ω˲, |…∫…z…  EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲?
Œ∫j…™…… EÚ… ∫¥…¶……¥… Ω˲  EÚ ¥…‰ n÷˘π]ı… E‰Ú ∫……l… Æ˙Ω˛x…… + v…EÚ {…∫…∆n˘ +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ™…Ω˛ §……i… i……‰ ∫……‰±…Ω˛ +…x…‰ ∫…S… Ω˲  EÚ ¶…HÚ…Â, {…Æ˙…‰{…EÚ… Æ˙™……Â,
EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛, Æ˙…V…… EÚ… ∫¥…¶……¥… Ω˲  EÚ =∫…®… ∫x…‰Ω˛ x…Ω˛” Ω˛…‰i……, v…x… n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ ¶…±……<« EÚÆ˙x…‰ ¥……±……Â, ∫…‰¥……{…Æ˙…™…h…V…x…… +…ËÆ˙ Æ˙…M…u‰˘π…Ω˛“x…
EÚ“ |…EfiÚ i… Ω˲  EÚ ™…Ω˛ E∆ÚV…⁄∫…… E‰Ú {……∫… Ω˛“ Æ˙Ω˛i…… Ω˲ +…ËÆ˙ ®…‰P… EÚ… ±……‰M…… EÚ… +Ω˛∫……x… ±……‰M… ®……x… ™…… x… ®……x… {…Æ˙ =x…∫…‰ ™… n˘ EÚΩ˛” ¶…“ S…⁄EÚ
∫¥…¶……¥… Ω˲  EÚ ™…Ω˛ {…Ω˛…c˜… {…Æ˙ Ω˛“ + v…EÚ §…Æ˙∫…i…… Ω˲* V……‰ ®…⁄Æ˙J… Ω˛…‰ V……™…‰ i……‰ ±……‰M… =x…EÚ“  ®…^ı“ J…Æ˙…§… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ §……V… x…Ω˛” +…i…‰* +…ËÆ˙
™…Ω˛ ∫…®…Z…i…… Ω˲  EÚ Æ˙…V…… EÚ“ ®…÷Z…∫…‰ J…⁄§… {…]ıi…“ Ω˲ ¥…Ω˛  §…x……  °ÚÆ˙ Æ˙…V……+… EÚ“ ∫…‰¥…… i……‰ ∫…®…÷p˘ EÚ“ +…Æ˙…v…x…… EÚÆ˙x…‰ V…Ë∫…“ Ω˲* =∫…‰
∫…”M… EÚ… §…˱… Ω˲* ±……J… |…∫…z… EÚÆ˙x…… S……Ω˛…‰, S…{…‰]ı ®… +… M…™…‰ i……‰ V……x… §…S……x…… EÚ `ˆx…*
¥…x… ®…  x…¥……∫… EÚÆ˙x…… `ˆ“EÚ Ω˲, ¶…“J… ®……∆M… EÚÆ˙ M…÷V…Æ˙ EÚÆ˙x…… `ˆ“EÚ GÚ®…∂…:...
34 ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x…
∂…“±…… v…Æ˙

J…‰i…“ E‰Ú ∫……Ë-∫……Ë ®……™…x…‰


+ SUÙ“ °Ú∫…±… E‰Ú  ±…B  EÚ∫……x… EÚ…‰ E‰Ú¥…±…
{……x…“ Ω˛“ x…Ω˛” S…… Ω˛B* i…÷®Ω˛‰∆ ™…Ω˛
V……x…EÚÆ˙ +…∂S…™…« Ω˛…‰M……  EÚ {……x…“ E‰Ú
+±……¥…… +…ËÆ˙ ¶…“ §…Ω˛÷i…-∫…“ S…“V… Ω˛È  V…x…∫…‰
{…Ën˘…¥……Æ˙ §…gi…“ Ω˛Ë, V…Ë∫…‰ J……n˘  V…∫…∫…‰ v…Æ˙i…“
+ v…EÚ ={…V……> §…x…i…“ Ω˛Ë, +…ËÆ˙ B‰∫…“ n˘¥……B∆
 V…x…∫…‰ n˘“®…EÚ +…ËÆ˙  ]ıd˜“ V…Ë∫…‰ °Ú∫…±… x…π]ı EÚÆ˙x…‰
¥……±…‰ EÚ“c… ∫…‰ UÙ÷]ıEÚ…Æ˙…  ®…±…i…… Ω˛Ë* {…Æ˙ J……n˘
+…ËÆ˙ n˘¥……B∆ i……‰ i…¶…“ ={…±…§v… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛È V…§…
Ω˛®… <xΩ˛‰∆ §…x……x…‰ EÚ“ i…Æ˙EÚ“§… +…i…“ Ω˛…‰* B‰∫…“
i…Æ˙EÚ“§… E‰Ú¥…±… i…EÚx…“EÚ“ Eڅϱ…‰V…… +…ËÆ˙
¥…ËY…… x…EÚ |…™……‰M…∂……±……+…Â ®…Â ∫…“J…“ V…… ∫…EÚi…“
Ω˛È* ™… n˘ B‰∫…“ ∫…∆∫l……B∆ n˘‰∂… ®… Ω˛…‰ ¶…“ V……B∆ i……‰
<x…®…  ∂…I…… ±…‰x…‰ E‰Ú  ±…B EÚ…Ëx… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë?
¥…Ω˛“ V……‰ {…Ω˛±…‰ ∫E⁄Ú±… EÚ“ {…g…<« {…⁄Æ˙“ EÚÆ˙ S…÷EÚ…
Ω˛Ë* V……‰ J…‰i…“ E‰Ú  ±…B J……n˘ ™…… n˘¥……+… EÚ…
|…™……‰M… EÚÆ˙x…… S……Ω˛‰∆ =xΩ˛‰∆ ¶…“ {…Ω˛±…‰ <x…E‰Ú |…™……‰M… EÚ… g∆¯M… ∫…“J…x…… {…c‰M……*  ±…B ∫…“®…Â]ı +…ËÆ˙ <»]ı‰∆ +… n˘ ∫…§… S…“V… EÚ…Æ˙J……x…… ®… §…x…i…“ Ω˛È*
<∫…EÚ… +l…« Ω˛÷+…  EÚ ™… n˘ Ω˛®……Æ˙… =q˘‰∂™… E‰Ú¥…±… {…Ën˘…¥……Æ˙ §…g…x…… Ω˛“ Ω˛…‰ <∫…EÚ… +l…« Ω˛÷+…  EÚ J…‰i…“ EÚ… EÚ…®… ¶…“  §…x…… ∫E⁄Ú±…… +…ËÆ˙
i…§… ¶…“ <∫…E‰Ú  ±…B n˘‰∂… ®…  ∂…I…… EÚ… + v…EÚ |…S……Æ˙ +…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë* EÚ…Æ˙J……x…… E‰Ú +SUÙ“ i…Æ˙Ω˛ x…Ω˛” S…±… ∫…EÚi……*
J…‰i…… EÚ“  ∫…∆S……<« E‰Ú  ±…B §……∆v… +…ËÆ˙ x…Ω˛Æ˙‰∆ §…x……x…‰ EÚ… EÚ…®… EÚ…Ëx… EÚÆ˙ J…‰i…“ E‰Ú  ±…B +…¥…∂™…EÚ S…“V…… EÚ“ ∫…⁄S…“ +¶…“ J…i®… x…Ω˛” Ω˛÷<«*
∫…EÚi…… Ω˛Ë? EÚ…Ëx… §…i…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë  EÚ E÷ÚB∆ EÚΩ˛…∆ +…ËÆ˙ EËÚ∫…‰ J…÷n˘‰∆? ¥…Ω˛“ E÷ÚB∆ ∫…‰ {……x…“ EËÚ∫…‰  x…EÚ±…‰? b˜…‰±…, Æ˙∫∫…“ ™…… Æ˙Ω˛]ı EÚ…°Ú“ x…Ω˛” Ω˛Ë,
<xV…“ x…™…Æ˙  V…x…EÚ…‰ <∫… §……i… EÚ“ ∫…®…Z… Ω˛Ë* i……‰ J…‰i…“ EÚ“ §……i…  °ÚÆ˙ Ω˛®… C™…… EÚ <x… ∫……v…x…… ∫…‰  V…i…x…“ +…¥…∂™…EÚi…… Ω˛…‰ =i…x…… {……x…“ x…Ω˛”

GARBHANAL
∫E⁄Ú±… +…ËÆ˙ Eڅϱ…‰V… ¥……{…∫… ±…‰ +…<«*  ®…±… ∫…EÚi……* ™… n˘ Ω˛®…  §…V…±…“ E‰Ú {…®{… ∫…‰ {……x…“ J…“S… i……‰
 ®…^ı“, §…“V… i…l…… °Ú∫…±…… EÚ“ V……x…EÚ…Æ˙“ ¶…“ {…Ën˘…¥……Æ˙ §…g…x…‰ E‰Ú  ±…B  ∫…∆S……<« EÚ… EÚ…®… E÷Ú∂…±…i…… ∫…‰ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* {…Æ˙  §…V…±…“ EÚ…
+…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë* ™…Ω˛ V……x…EÚ…Æ˙“ Eڅϱ…‰V……Â, |…™……‰M…∂……±……+… +…ËÆ˙ ¥…ËY…… x…EÚ |…§…xv… EÚÆ˙x…… EÚ…‰<« +…∫……x… EÚ…®… x…Ω˛” Ω˛Ë* <∫…E‰Ú  ±…B §…c‰-§…c‰
+x…÷∫…∆v……x…… ∫…‰ Ω˛“  ®…±… ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* |… ∂… I…i… ±……‰M… Ω˛“ B‰∫…‰ EÚ…®…… ®… ]ı§……«<x…, ]ı≈…∆∫… ®…∂…x… ±……<x… +…ËÆ˙ +x™… ∫……v…x… S…… Ω˛B* ™…‰ ¶…“
∫…Ω˛…™…i…… n˘‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È* EÚ…Æ˙J……x…… ®… Ω˛“ §…x… ∫…EÚi…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ <x…E‰Ú ={…™……‰M… EÚ… g∆¯M…
J…‰i…“ E‰Ú EÚ…®… ®… +…x…‰ ¥……±…“ J……n˘, §……∆v… +…ËÆ˙ E÷ÚB∆ +… n˘ §…x……x…‰ E‰Ú <xV…“ x…™…Æ˙ Ω˛“  ∫…J…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È* J…‰i…“ E‰Ú +…ËV……Æ˙, ]ı≈ËC]ıÆ˙ +…ËÆ˙
ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x… 35

°Ú∫…±… EÚ…]ıx…‰ EÚ“ ®…∂…“x… +… n˘ EÚ…Æ˙J……x…… E‰Ú  §…x…… |……{i… x…Ω˛”
Ω˛…‰ ∫…EÚi…”*
Ω˛±… V…Ë∫…“ ®……®…⁄±…“ S…“V… EÚ…‰ §…x……x…‰ E‰Ú  ±…B <∫{……i… S…… Ω˛B*
<∫{……i… §…x……x…‰ E‰Ú  ±…B ±……‰Ω˛… +…ËÆ˙ EÚ…‰™…±…… S…… Ω˛B* <x…E‰Ú  ±…B J…‰i…“ ∫…÷v……Æ˙x…‰ EÚ… EÚ…®… ¶…“ <i…x……
J……x… J……‰n˘x…‰ E‰Ú EÚ…®… ®…  ¥…EÚ…∫… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B* ™…Ω˛  ¥…EÚ…∫… ∫…“v…“-∫……n˘… x…Ω˛” Ω˛Ë  V…i…x…… i…÷®…
 §…x……  §…V…±…“ E‰Ú x…Ω˛” Ω˛…‰M……* +§… i…÷®… ∫…®…Z… M…B Ω˛…‰M…‰  EÚ  ∫…°«Ú
J…‰i…“ ∫…÷v……Æ˙x…‰ E‰Ú  ±…B ∫……Ë +x™… S…“V…… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… Ω˛Ë* ∫…®…Z…i…‰ l…‰* <∫…E‰Ú  ±…B ®…∂…“x…Â,
Ω˛®……Æ˙‰ n˘‰∂… ®…  ¥…EÚ…∫… E‰Ú ∫…¶…“ EÚ…®… +…{…∫… ®… <i…x…‰ V…÷c‰ Ω˛÷B Ω˛È ±……‰Ω˛…, <∫{……i…, <»v…x…, ∫E⁄Ú±…,
 EÚ Ω˛®… EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ Ω˛È  EÚ " ¥…EÚ…∫… ∫…‰ Ω˛“  ¥…EÚ…∫… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë'* Eڅϱ…‰V…, |…™……‰M…∂……±……, +∫{…i……±…,
+§… <∫… §……i… {…Æ˙ +…ËÆ˙  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙‰∆* + v…EÚ…∆∂… ¶……Æ˙i…“™…
 EÚ∫……x…… EÚ…‰ ∫E⁄Ú±… V……x…‰ EÚ… +¥…∫…Æ˙ x…Ω˛”  ®…±…i…… +…ËÆ˙ ¥…‰ {…g‰- ∫…cEÚ, Æ˙‰±…, EÚ…Æ˙J……x…‰ +…ËÆ˙  ®…±…
 ±…J…‰ x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰* =xΩ˛‰∆ J…‰i…“ ∫…÷v……Æ˙x…‰ E‰Ú x…B g∆¯M… EËÚ∫…‰  ∫…J……B +… n˘  EÚi…x…“ Ω˛“ S…“V… S…… Ω˛B*
V…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È? ¥…Ë∫…‰ i……‰ O……®… ∫…‰¥…EÚ P…Æ˙-P…Æ˙ V……EÚÆ˙ Ω˛Æ˙  EÚ∫……x…
EÚ…‰ Ω˛Æ˙ BEÚ §……i… ∫…®…Z…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È {…Æ˙xi…÷ ™…Ω˛ EÚ…®… Æ˙‰ b˜™……‰ u˘…Æ˙…
+…ËÆ˙ ¶…“ +…∫……x…“ ∫…‰ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* Æ˙‰ b˜™……‰ ∫…Ë]ı i…l…… ]ı≈…∆ V…∫]ıÆ˙ +{…‰I…… v…x…“ Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë C™…… EÚ +{…x…“ +…¥…∂™…EÚi……B∆ {…⁄Æ˙“ EÚÆ˙ ±…‰x…‰
+… n˘ §…x……x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛®… EÚ…Æ˙J……x…‰ +…ËÆ˙ <±…‰C]ı≈…‰ x…C∫… E‰Ú E‰Ú §……n˘ ¶…“ =∫…E‰Ú {……∫… EÚ…°Ú“ ®……±… §…S…i…… Ω˛Ë* +…™… §…gx…‰ ∫…‰ ¥…Ω˛
 ¥…∂…‰π…Y… S…… Ω˛B*  EÚ∫……x…… EÚ…‰ Æ˙‰ b˜™……‰ u˘…Æ˙… J…‰i…“ E‰Ú x…B i…Æ˙“E‰Ú +{…x…‰  ±…B +x…‰EÚ ∫…÷ ¥…v……B∆ J…Æ˙“n˘ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* ∫……< EÚ±…, ±……±…]ı‰x…,
∫…®…Z……x…‰ E‰Ú  ±…B +x…‰EÚ |… ∂… I…i… ±……‰M… S…… Ω˛B* ®…‰V…, E÷Ú∫…“«, n˘¥……<«,  ®…`ˆ…<«, S……™…, §……±]ı“ +…ËÆ˙ i…‰±…-∫……§…÷x… <i™…… n˘
∫¥……¶…… ¥…EÚ Ω˛Ë  EÚ l…EÚ… ™…… §…“®……Æ˙ +…n˘®…“ =i…x…… EÚ…®… x…Ω˛” EÚÆ˙ B‰∫…“ S…“V… Ω˛È V……‰ ∫…§…EÚ…‰ S…… Ω˛B* V™……Â-V™…… ∫…®{…z…  EÚ∫……x…… EÚ“ ∫…∆J™……
∫…EÚi……  V…i…x……  EÚ BEÚ ∫¥…∫l… +…n˘®…“ EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* n˘∫… Ω˛^ı‰- §…g‰M…“, i™……Â-i™…… ¶……Æ˙i… EÚ…‰ =x…E‰Ú ¥……∫i…‰ B‰∫…“ S…“V… ={…±…§v… EÚÆ˙x…“
EÚ^ı‰ ±……‰M… {…S……∫… §…“®……Æ˙ ±……‰M…… ∫…‰ EÚΩ˛” + v…EÚ EÚ…®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ {…c‰M…“* x…Ω˛” i……‰ {…Ën˘…¥……Æ˙ §…g…x…‰ E‰Ú |…™…ix… ∫…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛”  ®…±… ∫…EÚi……*
GARBHANAL

Ω˛È* Ω˛®… n˘‰∂… E‰Ú ±……‰M…… EÚ… ∫¥……∫l™… ¶…“ ∫…÷v……Æ˙x…… l……* ∫¥…∫l… ∫…÷ ¥…v…… EÚ“ S…“V… EÚ…Æ˙J……x…… ®… §…x… ∫…EÚi…“ Ω˛È* EÚ…Æ˙J……x…… E‰Ú  x…®……«h…
V…x…i…… + v…EÚ ∫…÷J…“ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“ l…“ +…ËÆ˙ n˘‰∂… E‰Ú ∫……®…x…‰ V……‰ E‰Ú  ±…B, ®…∂…“x…… i…l…… +…¥…∂™…EÚ EÚSS…‰ ®……±… E‰Ú  ±…B, {…Ë∫…… S…… Ω˛B*
§…Ω˛÷i…-∫…‰ EÚ…®… l…‰ =xΩ˛‰∆  x…{…]ı… ∫…EÚi…“ l…“* ¥…Ω˛ {…Ë∫…… Ω˛®… E‰Ú¥…±… §…S…i… ∫…‰  ®…±… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* <∫… ±…B Ω˛®……Æ˙‰  ±…B ™…Ω˛
V…§…  EÚ∫……x… +{…x…‰ J…‰i… EÚ“ {…Ën˘…¥……Æ˙ §…g… ±… i…§… =∫…‰ °Ú∫…±… §…Ω˛÷i… +…¥…∂™…EÚ l……  EÚ Ω˛®… +{…x…“ ∫……Æ˙“ EÚ®……<« J…… x… V……B∆, §… ±EÚ
§…‰S…x…‰ EÚ“ ¶…“ ∫…÷ ¥…v…… S…… Ω˛B* =∫…‰ °Ú∫…±… EÚ…‰ M……∆¥… ∫…‰ ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú E÷ÚUÙ §…S…… ¶…“ ±…Â*
§……V……Æ˙ i…EÚ {…Ω˛÷∆S……x…‰ E‰Ú  ±…B ∫…cE‰Ú∆ S…… Ω˛B* ®……±… f¯…‰x…‰ E‰Ú  ±…B i…÷®…x…‰ n˘‰J…  ±…™……  EÚ J…‰i…“ ∫…÷v……Æ˙x…‰ EÚ… EÚ…®… ¶…“ <i…x…… ∫…“v…“-∫……n˘…
]ı≈E‰Ú∆ S…… Ω˛B +…ËÆ˙ +M…Æ˙ °Ú…∫…±…… V™……n˘… Ω˛Ë i……‰ Æ˙‰±… S…… Ω˛B* x…Ω˛” Ω˛Ë  V…i…x…… i…÷®… ∫…®…Z…i…‰ l…‰* <∫…E‰Ú  ±…B ®…∂…“x…Â, ±……‰Ω˛…, <∫{……i…,
+∫…±… ®… n˘…‰x…… i…Æ˙°Ú ∫…‰ +…¥……M…®…x… +…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë* x…<« <»v…x…, ∫E⁄Ú±…, Eڅϱ…‰V…, |…™……‰M…∂……±……, +∫{…i……±…, ∫…cEÚ, Æ˙‰±…, EÚ…Æ˙J……x…‰
V……x…EÚ…Æ˙“, §…‰Ω˛i…Æ˙ §…“V…, J……n˘ i…l…… +…ËV……Æ˙  EÚ∫……x… i…EÚ {…Ω˛÷∆S…Â, +…ËÆ˙  ®…±… +… n˘  EÚi…x…“ Ω˛“ S…“V… S…… Ω˛B*
+…ËÆ˙ V…§… M……∆¥… EÚ“ {…Ën˘…¥……Æ˙ §…g V……B i……‰ ®……±… §……V……Æ˙ i…EÚ <∫…“ g∆¯M… ∫…‰ i……‰ i…÷®Ω˛…Æ˙… ∂…Æ˙“Æ˙ §…gi…… Ω˛Ë* ™… n˘ i…÷®… S……Ω˛…‰  EÚ i…÷®Ω˛…Æ˙“
{…Ω˛÷∆S…‰* ¶…‰V…x…‰ EÚ“ ∫…÷ ¥…v…… x… Ω˛…‰ i……‰ °Ú∫…±… J…‰i…… ®… {…c“-{…c“ ]ı…∆M… ±…®§…“ Ω˛…‰ V……B i……‰ ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú +…ËÆ˙ ¶……M…… EÚ… §…gx…… ¶…“ V…∞¸Æ˙“ Ω˛Ë*
x…π]ı Ω˛…‰ V……BM…“* {…Ën˘…¥……Æ˙ §…g…x…‰ ∫…‰ ±……¶… i…¶…“ Ω˛…‰M…… V…§… {…⁄Æ˙… ¥™… HÚ §…g‰ i…¶…“ Ω˛Æ˙ BEÚ +…M…‰ §…g ∫…E‰ÚM……* §…Ω˛÷i…  n˘x…… ∫…‰ ¶……Æ˙i…
™……i……™……i… E‰Ú ∫……v…x… ¶…“ ∫……l…-∫……l…  ®…±…Â* EÚ… ∫…§… E÷ÚUÙ §…gx…… §…xn˘ Ω˛…‰ M…™…… l……* +§… Ω˛®… S……Ω˛i…‰ l…‰  EÚ EÚΩ˛”-x…-
BEÚ §……i… +…ËÆ˙ ¶…“ Ω˛Ë* {…Ën˘…¥……Æ˙ §…gx…‰ ∫…‰  EÚ∫……x… {…Ω˛±…‰ EÚ“ EÚΩ˛” ∫…‰  °ÚÆ˙ §…gx…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙‰∆*
36 {…Æ˙J… |…Y……

∫……®…… V…EÚ x™……™… +…ËÆ˙ x…<« x…Ë i…EÚi……


∫… n˘… ∫…i™… §……‰±……‰, S……‰Æ˙“ ®…i… EÚÆ˙…‰,
 x…v…«x……‰∆ {…Æ˙ n˘™…… EÚÆ˙…‰,
 x…§…«±……‰∆ EÚ…‰ x… ∫…i……+…‰,
+§… BEÚ |…∂x… =`ˆi…… Ω˛Ë  EÚ
C™…… ™…‰ ∫…¶…“  ∫…r˘…∆i… B‰∫…‰ Ω˛È
 V…x…EÚ… +∆i… ¥……∫i…¥… ®…‰∆
<«®……x…n˘…Æ˙ Æ˙Ω˛…‰, §…c…‰∆ EÚ… +…n˘Æ˙, UÙ…‰]ı…‰∆ ∫…‰  ∫…r˘ Ω˛…‰ S…÷EÚ… Ω˛Ë? C™……
{™……Æ˙ EÚÆ˙…‰- B‰∫…‰ x… V……x…‰  EÚi…x…‰ EÚl…x… Ω˛È ∫…®…™… EÚ“ M…i™……i®…EÚ
 V…xΩ˛‰∆ §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ P…÷^ı“ ®…‰∆ P……‰±… EÚÆ˙ |… GÚ™…… x…‰ <x…®…‰∆  x… Ω˛i…
 {…±……™…… V……i…… Ω˛Ë* ™…‰ x…“ i…¥……C™… ∫… n˘™……‰∆ ∫…∆n˘¶……Á ®…‰∆ {… Æ˙¥…i…«x… EÚ…
∫…‰ {…Æ˙∆{…Æ˙… +…ËÆ˙ ∫…∆∫EÚ…Æ˙…‰∆ EÚ…  Ω˛∫∫…… §…x…‰ +…v……Æ˙ x…Ω˛”  n˘™…… Ω˛Ë?
Ω˛÷B Ω˛È* ¥…π……Á {…⁄¥…« +…S……Æ˙ ∫…∆ Ω˛i……+…‰∆ ∫…‰ =n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ V…§…
±…‰EÚÆ˙ x…“ i… O…∆l……‰∆ i…EÚ EÚ…  Ω˛∫∫…… §…x…‰ Ω˛®… EÚΩ˛i…‰ Ω˛È  EÚ ∫…n˘… ∫…i™…
<x… EÚl…x……‰∆ EÚ… + ∫i…i¥…  ®…]ı… x…Ω˛” Ω˛Ë* §……‰±……‰ i……‰ <∫…EÚ“ ¥™……J™……
+…V… E‰Ú ∫…®……V… ®…‰∆ ™… n˘ Ω˛®… §…SS……‰∆ EÚ…‰ EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ™…Ω˛ ¶…“ EÚΩ˛x……
™…Ω˛  ∂…I…… n˘‰∆  EÚ Z…⁄`ˆ §……‰±……‰, S……‰Æ˙“ EÚÆ˙…‰, x…Ω˛” S…⁄EÚi…‰ "∫…i™…∆ •…⁄™……i…
§…‰<«®……x… §…x……‰,  x…v…«x……‰∆- x…§…«±……‰∆ E‰Ú  |…∆™… •…⁄™……i…' +…ËÆ˙ +r˘«∫…i™…
=i{…“cx… ®…‰∆ ¶……M…“n˘…Æ˙ §…x……‰ <i™…… n˘ i……‰ ±……‰M… Ω˛®…‰∆ ®…⁄J…« EÚΩ˛‰∆M…‰,  V…∫… |…EÚ…Æ˙ E‰Ú {… Æ˙h……®……‰∆ EÚ…‰ V…x®… n˘‰i…… Ω˛Ë, ™…Ω˛ ¶…“ ∫…§…
+∫……®… V…EÚ |……h…“ ®……x…‰∆M…‰ +…ËÆ˙ v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ Ω˛®… +{…x…“ Ω˛“ x…V…Æ˙…‰∆ ®…‰∆ J…÷n˘ ®…Ω˛…¶……Æ˙i… EÚ…±… E‰Ú V…®……x…‰ ∫…‰ V……x…i…‰ ∫…®…Z…i…‰ +… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* Ω˛®…‰∂……
EÚ…‰  M…Æ˙… Ω˛÷B {……BƒM…‰* B‰∫…… <∫… ±…B Ω˛…‰M……  EÚ ∫…®……V… ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú E÷ÚUÙ ∫…S… §……‰±……‰ E‰Ú ∫……l… V…§… + |…™… ∫…S… x… §……‰±…x…‰ EÚ“ §……i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È,
 x…™…®… EÚ…™…n˘‰ Ω˛È  V…x…E‰Ú +x…÷∞¸{… Ω˛®…‰∆ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚÆ˙x…… Ω˛Ë* E÷ÚUÙ B‰∫…‰ i……‰ Ω˛®… =∫… ∫…S… ∫…‰ {…Ën˘… Ω˛…‰ ∫…EÚx…‰ ¥……±…“ n˘÷J…n˘  ∫l… i… ∫…‰ §…S…x…‰
+…v……Æ˙¶…⁄i… ®…⁄±™… Ω˛Ë,  V…x…E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ BEÚ ∫……®…… V…EÚ ¥™…¥…∫l…… ®…‰∆ Æ˙Ω˛i…‰ EÚ… ®……M…« J……‰V…x…‰ ±…M…i…‰ Ω˛È* ±…‰ EÚx… ∫…Ω˛“ i…l™… =¶…Æ˙x…‰ {…Æ˙ ¥…Ω˛

GARBHANAL
Ω˛÷B Ω˛®…‰∆  ¥… ¥…v… EÚ…™……Á EÚ… ∫…∆S……±…x… EÚÆ˙x…… Ω˛Ë* ±……‰EÚ…S……Æ˙ EÚ“ E÷ÚUÙ B‰∫…“ Z…⁄`ˆ Ω˛“  ∫…r˘ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ <∫…  ∫l… i… ®…‰∆ ∫…i™… {…Æ˙ {…n˘…«
{…r˘ i…™……ƒ Ω˛È  V…x…EÚ… +x…÷∫…Æ˙h… EÚÆ˙ Ω˛®…‰∆ +{…x…‰ V…“¥…x… EÚ…‰ §…‰Ω˛i…Æ˙ b˜…±…x…‰¥……±…‰ EÚ…‰ E÷ÚUÙ x…Ë i…EÚ EÚΩ˛‰∆M…‰ i……‰ E÷ÚUÙ +x…Ë i…EÚ* i…§… C™……
§…x……i…‰ Ω˛÷B ™…Ω˛ ¶…“ v™……x… ®…‰∆ Æ˙J…x…… Ω˛Ë  EÚ Ω˛®……Æ˙‰ ¥™… HÚM…i…  Ω˛i… {… Æ˙ ∫l… i… +…ËÆ˙ ∫…∆n˘¶…« E‰Ú §…n˘±…x…‰ ∫…‰ x…Ë i…EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ E‰Ú i……ËÆ˙-
∫……¥…«V… x…EÚ  Ω˛i……‰∆ ∫…‰ >{…Æ˙ x… S…±…‰ V……Bƒ* ™…‰  x…™…®… EÚ…™…n˘‰,  ∫…r˘…∆i…, i…Æ˙“E‰Ú {… Æ˙¥… i…«i… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰?
{…r˘ i…™……ƒ x…Ë i…EÚi…… E‰Ú ¥…‰ V…∞¸Æ˙“  Ω˛∫∫…‰ Ω˛È  V…x…∫…‰ Ω˛®… BEÚ §…‰Ω˛i…Æ˙ |…‰®…S…∆n˘ EÚ… EÚl…… ∫…… Ω˛i™… x…Ë i…EÚ +…ËÆ˙ +x…Ë i…EÚ E‰Ú §…“S… BEÚ
®……x…¥…“™… ∫…®……V… EÚ… ∫…{…x…… §…÷x…i…‰ Ω˛È* ∫{…π]ı  ¥…¶……V…x… Æ˙‰J…… J…”S… EÚÆ˙ {……`ˆEÚ {…Æ˙ x…Ë i…EÚ |…¶……¥… b˜…±…x…‰
{…Æ˙J… 37

E‰Ú ∫……l… =∫…‰ x…Ë i…EÚ =k…Æ˙n˘… ™…i¥… ∫…‰ ™…÷HÚ ¶…“ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* ¥…Ω˛ Ω˛®…‰∆ +…M…‰ EÚ“ EÚ<« EÚΩ˛… x…™……‰∆ ®…‰∆ BEÚ x…<« x…Ë i…EÚi…… Ω˛®…‰∆  n˘J……<« n˘‰i…“ Ω˛Ë*
+…i®……‰x®…÷J… ∫…‰ ∫…®……V……‰x®…÷J… §…x……i…… Ω˛Ë, i…¶…“ Ω˛®… |…‰®…S…∆n˘ EÚ…‰ +…J…‰]ı EÚ… x……™…EÚ ®…÷Ω˛§§…i…  ∫…∆Ω˛ ¶…⁄J…“ ∫j…“ EÚ…‰ +x…… l…x…“ x…Ω˛” Æ˙Ω˛x…‰
+…i®…… EÚ…  ∂…±{…“ ®……x…i…‰ ΩÈ˛* =∫… +…i®…… EÚ…  ∂…±{…“, V……‰ Ω˛Æ˙ n˘‰M……- +{…x…“ {…ix…“ §…x…… EÚÆ˙ Æ˙J…‰M……, S……Ω˛‰ ∫…®……V… E÷ÚUÙ ¶…“ EÚΩ˛‰*
i…Æ˙Ω˛ E‰Ú +x™……™… =i{…“cx… EÚ… b˜]ı EÚÆ˙  ¥…Æ˙…‰v… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* <xΩ˛” x……ËEÚÆ˙“, {…Ë∫……, ∫…÷J…-∫…÷ ¥…v……, ∫…÷Æ˙I…… +… n˘ E‰Ú  ±…B +{…x…“ +∆i…Æ˙…i®……
|…‰®…S…∆n˘ E‰Ú M……‰n˘…x… EÚ… Ω˛…‰Æ˙“ ¶……<™……‰∆ ∫…‰ |…‰®… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ¶…“ =x…E‰Ú E‰Ú  ¥…Ø˚r˘ ∫…®…Z……Ëi…… EÚÆ˙x…‰ ¥……±……‰∆ EÚ…‰ ®…÷ HÚ§……‰v… x…Ë i…EÚ x…Ω˛” ®……x…i…‰,
 Ω˛∫∫…‰ E‰Ú §……ƒ∫……‰∆ EÚ“ S……‰Æ˙“ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë, §…‰]ı“ {…Æ˙ V……x…  UÙcEÚi…‰ Ω˛÷B  EÚ∆i…÷ <∫… +x…Ë i…EÚi…… E‰Ú  ±…B ¥…Ω˛ ¥™… HÚ EÚ…‰ x…Ω˛” ¥™…¥…∫l…… EÚ…‰ n˘…‰π…“
¶…“ =∫…EÚ… ∫……Ën˘… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* C™…… i…§… Ω˛…‰Æ˙“ ±…‰J…EÚ +…ËÆ˙ {……`ˆEÚ  ∫…r˘ EÚÆ˙i…‰ Ω˛Ë∆* BEÚ n˘… J…±… n˘}i…Æ˙ ∫……ƒZ…, V…±…x……, +ƒv…‰Æ˙‰ ®…‰∆, {…I…“
EÚ“ o˘ π]ı ®…‰∆ +x…Ë i…EÚ  ∫…r˘ Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë? +…ËÆ˙ n˘“®…EÚ i…l…… C±……Ïb˜ <«l…Æ˙±…“
i…§… ¶…“ C™…… Ω˛®… =∫…‰ EÚl…… ∫…… Ω˛i™… ®…‰∆ B‰∫…“ Ω˛“ EÚΩ˛… x…™……ƒ Ω˛È  V…x…®…‰∆ x…<«
∏…®…V…“¥…“ ¥…M…« E‰Ú ∏…‰π`ˆ x……™…EÚ EÚ… {…n˘ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰<« V…x®…V……i… M…÷h… x…Ω˛” x…Ë i…EÚ o˘ π]ı  n˘J……<« n˘‰i…“ Ω˛Ë*
x…Ω˛” ∫……È{…i…‰?  EÚ∫…‰ EÚ°Úx… E‰Ú v…“∫…⁄ +…ËÆ˙ Ω˛Ë* ∫…®……V… ®…‰∆ Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ Ω˛®… <∫…E‰Ú ®…÷ HÚ§……‰v… ¥…i…«®……x… ∫…®……V… E‰Ú  ±…B
®……v…¥… EÚ… +x…Ë i…EÚ x……S… ™……n˘ x…Ω˛” M…÷h…v…®…« ∫…‰ {… Æ˙ S…i… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* n˘⁄∫…Æ˙‰, +…¥…∂™…EÚ x…B x…Ë i…EÚ ®…⁄±™……‰∆ EÚ“
Ω˛…‰M……? EÚ°Úx… E‰Ú {…Ë∫……‰∆ ∫…‰ ®……ËV… =c…x…… §……i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È*  ¥…{……j… ®…‰∆ =xΩ˛…‰∆x…‰
+…ËÆ˙ ®…÷n˘…« ∫j…“ EÚ… P…Æ˙ ®…‰∆ {…c‰ Æ˙Ω˛x……,
™…Ω˛ EÚ…‰<«  x…Æ˙{…‰I… ®…⁄±™… ¶…“ x…Ω˛” Ω˛Ë* ∫{…π]ı  ±…J…… Ω˛Ë, Ω˛®… EÚΩ˛i…‰ Ω˛È  EÚ
M…Ω˛x… +l……Á ®… j……∫…n˘“™… Ω˛Ë*  °ÚÆ˙ ¶…“ v…®…«, ∂……∫j…, ∫…®……V…,  ¥…S……Æ˙, °Ú±……ƒ +…n˘®…“ +SUÙ… Ω˛Ë*  ∫…°«Ú
v…“∫…⁄-®……v…¥… E‰Ú EfiÚi™……‰∆ EÚ…‰ Ω˛®… +x…Ë i…EÚ ∫…∆∫EfiÚ i…, +… l…«EÚ V…M…i…, <∫… ±…B  EÚ =∫…EÚ… Ω˛®……Æ˙‰ |… i…
x… EÚΩ˛ EÚÆ˙ {… Æ˙ ∫l… i… i…™……‰∆ EÚ…‰ n˘…‰π… n˘‰i…‰ |……Ët…‰ M…EÚ“, §……V……Æ˙, Æ˙…V… ¥™…¥…∫l……, +SUÙ… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ Ω˛Ë! C™…… =∫…EÚ“
GARBHANAL

Ω˛È,  V…xΩ˛…‰∆x…‰ =xΩ˛‰∆ B‰∫…… §…x……™……* ™…Ω˛ BEÚ ¥…M…«, ¥…h…« ∫…¶…“ EÚ“ ∫……{…‰I…i…… ®…‰∆ ™…Ω˛ +SUÙ…<« EÚ… ™…Ω˛ +∆ i…®… +…ËÆ˙
x…<« x…Ë i…EÚi…… Ω˛Ë,  V…∫…EÚ“ V…c‰∆  x…h……«™…EÚ |…®……h… ®……x…… V…… ∫…EÚi……
∫……®…… V…EÚ-+… l…«EÚ {… Æ˙ ∫l… i…™……‰∆ ®…‰∆ n˘§…” +{…x…… + ∫i…i¥… O…Ω˛h… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* Ω˛Ë? ®…‰Æ˙‰ J…™……±… ∫…‰ V……‰ ¥™… HÚ
Ω˛È +…ËÆ˙  V…∫…EÚ…  ∫…Æ˙… {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ v…®…« ™…… ∫…i™…{…Æ˙…™…h… +…ËÆ˙ x™……™… ¶……¥…x…… ∫…‰
∂……∫j… E‰Ú  ∫…r˘…∆i…EÚ…Æ˙…‰∆ ∫…‰ x…Ω˛”, §… ±EÚ ±…‰J…EÚ EÚ“ |… i…§…r˘i…… |…‰ Æ˙i… Ω˛Ë, ∫……l… Ω˛“  V…∫…EÚ… ¥™… HÚM…i…  Ω˛i… V…x…∫……®……x™… E‰Ú  Ω˛i… E‰Ú
+…ËÆ˙ ¥…M…“«™… {…I…v…Æ˙i…… ∫…‰ V…÷c… Ω˛Ë* >{…Æ˙ x…Ω˛”, =∫…E‰Ú x…“S…‰ Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙  V…∫…E‰Ú Ω˛fin˘™… ®…‰‰∆ Ω˛®……Æ˙“ M…Æ˙“§…
{……Æ˙∆{… Æ˙EÚ +…ËÆ˙ ∫l…… {…i… x…Ë i…EÚ o˘ π]ı ∫…‰  ¥…Æ˙HÚ Ω˛®…‰∆ x…<« x…Ë i…EÚ V…x…i…… E‰Ú  ±…B BEÚ x…n˘“ ±…Ω˛Æ˙…i…“ Ω˛Ë, ¥…Ω˛“ ®…‰Æ˙‰ J…™……±… ∫…‰ +SUÙ…
o˘ π]ı ¶…“  ®…±…i…“ Ω˛Ë* |…‰®…S…∆n˘ ∫…‰ +…M…‰ E‰Ú EÚΩ˛…x…“EÚ…Æ˙…‰∆ ®… +…n˘®…“ Ω˛Ë, =∫…“ ®…‰∆ ∫…SS…… ∫……ËV…x™… Ω˛Ë* <∫… i…Æ˙Ω˛ V…x…  ¥…Æ˙…‰v…“ ∫…®……V…
®…÷ HÚ§……‰v… EÚ… =±±…‰J… V…∞¸Æ˙ EÚÆ˙x…… S……Ω˛⁄ƒM…“* ®…÷ HÚ§……‰v… EÚ“ ¥™…¥…∫l…… EÚ…‰ §…n˘±…x…‰ E‰Ú  ±…B ®…÷ HÚ§……‰v… BEÚ x…<« x…Ë i…EÚ o˘ π]ı EÚ“
EÚΩ˛… x…™……ƒ {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ x…Ë i…EÚ  ∂…I…… n˘‰x…‰ EÚ… |…™……∫… x…Ω˛” EÚÆ˙i…“* V…∞¸Æ˙i… {…Æ˙ §…±… n˘‰i…‰ Ω˛Ë∆*
=x…EÚ“ ∂…÷∞¸+…i…“ n˘…ËÆ˙ EÚ“ EÚΩ˛…x…“ J…±…“±… EÚ…EÚ… ®…‰∆ V…∞¸Æ˙ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰<« V…x®…V……i… M…÷h… x…Ω˛” Ω˛Ë* ∫…®……V… ®…‰∆ Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ Ω˛®… <∫…E‰Ú
{…÷Æ˙…x…“ x…Ë i…EÚi…… EÚ“ Z…±…EÚ Ω˛Ë  EÚ  V…∫…x…‰ {……±… {……‰∫… EÚÆ˙ §…c… M…÷h…v…®…« ∫…‰ {… Æ˙ S…i… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* n˘⁄∫…Æ˙‰, ™…Ω˛ EÚ…‰<«  x…Æ˙{…‰I… ®…⁄±™… ¶…“ x…Ω˛”
 EÚ™……, §…÷g…{…‰ +…ËÆ˙ §…“®……Æ˙“ ®…‰∆ =∫…EÚ“ ∫…Ω˛…™…i…… EÚÆ˙…‰, ±…‰ EÚx… Ω˛Ë* v…®…«, ∂……∫j…, ∫…®……V…,  ¥…S……Æ˙, ∫…∆∫EfiÚ i…, +… l…«EÚ V…M…i…,
38 {…Æ˙J…
+…™……®… V……‰c…* ∫¥…i…∆j…i……, ∫…®……x…i…… +…ËÆ˙ §…∆v…÷i¥…
V……‰ x…<« ¥™…¥…∫l…… E‰Ú +…v……Æ˙ §…x…x…‰ V…… Æ˙Ω˛‰ l…‰,
=x…®…‰∆ ∫j…“ EÚ“  ∫l… i… EÚ…‰ f¯⁄ƒgx…‰ EÚ… |…™……∫… V…§…
®…‰Æ˙“ x…‰  EÚ™…… i……‰ {……™……  EÚ +…V……n˘“ E‰Ú ™…‰ ±……¶…
V…§… i…EÚ ∫…®……x… ∞¸{… ∫…‰ +…v…“ n˘÷ x…™…… EÚ…‰ x…Ω˛”
 ®…±…‰∆M…‰, i…§… i…EÚ ™…‰ ®…⁄±™… +v…⁄Æ˙‰ Æ˙Ω˛‰∆M…‰* <∫…“ ±…B
=x…Ω˛…‰∆x…‰ <x…  ∫…r˘…∆i……‰∆ EÚ…‰ +…v…“ n˘÷ x…™…… {…Æ˙ ¶…“
`ˆ“EÚ-`ˆ“EÚ ±……M…⁄ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ V……‰Æ˙n˘…Æ˙ +{…“±… EÚ“
+…ËÆ˙ {…Ω˛±…“ §……Æ˙ ∫j…“  ¥…®…∂…« +…ËÆ˙ +…∆n˘…‰±…x… EÚ…‰
∫……®…… V…EÚ x™……™… E‰Ú ∫……l… ∫……®…… V…EÚ GÚ∆… i… E‰Ú
§…÷ x…™……n˘“ ®…÷q˘‰ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ n˘‰J……* ∫j…“ ∫…∆§…∆v…“ V…c
{…⁄¥……«O…Ω˛…‰∆ +…ËÆ˙ <x…E‰Ú i…Ω˛i… ∫j…“ EÚ…‰ E‰Ú¥…±… {…÷Ø˚π…
E‰Ú  ±…B |…“ i…EÚÆ˙ §…x…‰ Æ˙Ω˛x…‰ +…ËÆ˙  ∂…I…… ∫…‰ n˘⁄Æ˙
EÚÆ˙x…‰ E‰Ú π…b˜¨∆j… {…Æ˙ i…“J…“ |… i… GÚ™…… n˘‰i…‰ Ω˛÷B
=x…Ω˛…‰∆x…‰  ±…J……, ∫…®……V… ®…‰∆ +…ËÆ˙ + v…EÚ ∫…®……x…i……
∫l…… {…i… EÚÆ˙x…… +¶…“π]ı Ω˛Ë, +x™…l…… x…Ë i…EÚi……
EÚ¶…“ +{…x…… +…v……Æ˙ x…Ω˛” §…x…… {……BM…“ +…ËÆ˙ ™…Ω˛
∫…n¬˘M…÷h…∫…∆{…z… ∫…®……x…i…… o˘gi……{…⁄¥…«EÚ V…®…“ x…Ω˛”
|……Ët…‰ M…EÚ“, §……V……Æ˙, Æ˙…V… ¥™…¥…∫l……, ¥…M…«, ¥…h…« ∫…¶…“ EÚ“ ∫……{…‰I…i…… ®…‰∆ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“, ¶…±…‰ Ω˛“ S…^ı…x… EÚ“ x…”¥… |……{i… Ω˛…‰, ™… n˘ ®……x…¥… V…… i…
™…Ω˛ +{…x…… + ∫i…i¥… O…Ω˛h… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* {…÷Æ˙…x…“ +…ËÆ˙ x…<« x…Ë i…EÚi…… E‰Ú EÚ… +r˘…«∆∂…  x…™… i… u˘…Æ˙… V…EÚc“ Ω˛÷<« Æ˙∫……i…±… ®…‰∆ {…c… Ω˛…‰,
§…“S… ∫…∆∂…™… §……‰v… EÚ“ + x…¥……™…«  ∫l… i… ®……ËV…⁄n˘ Ω˛Ë V……‰ ∫…®…™… E‰Ú ¥…∫i…÷M…h… C™……‰∆ EÚ ¥…‰ +Y……x… +l…¥…… +Ω˛®®…x™…i…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… <∫…EÚ“ V…cÂ
+…v……Æ˙…‰∆ {…Æ˙ {…÷Æ˙…x…‰ EÚ… +∫¥…“EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙ x…B EÚ… ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* +x…¥…Æ˙i… ∞¸{… ∫…‰ J……‰n˘i…“ Æ˙Ω˛‰∆M…“*
<∫… i…Æ˙Ω˛ i…¶…“ x…<« x…Ë i…EÚi…… =∫… M…i™……i®…EÚ |… GÚ™…… EÚ…  Ω˛∫∫…… §…x…i…“ V…Ω˛…ƒ i…EÚ ∫j…“ ∫…∆§…∆v…“ x…Ë i…EÚi…… EÚ… ∫…¥……±… Ω˛Ë, ∫j…“ EÚ“ |…i™…‰EÚ
Ω˛Ë  V…∫…®…‰∆ V…c EÚ… i™……M… +…ËÆ˙ S…‰i…x… EÚ… O…Ω˛h… Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë* V…§… Ω˛®… +¥…∫l…… ®…‰∆ BEÚ {…÷Ø˚π… EÚ…‰ =∫…E‰Ú ∫……l… S…∫{…… EÚÆ˙ =∫…E‰Ú V…“¥…x…
x…Ë i…EÚi…… E‰Ú ∫……®…… V…EÚ ª……‰i……‰∆ EÚ“ §……i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È, i……‰ ™…Ω˛ i…™… Ω˛Ë  EÚ E‰Ú i…®……®…  x…h…«™……‰∆ EÚ… =k…Æ˙n˘… ™…i¥… {…÷Ø˚π… EÚ…‰ ∫……È{… EÚÆ˙ ¥… ∂…π`ˆ

GARBHANAL
=∫…E‰Ú E÷ÚUÙ ®……{…n˘∆b˜ ¶…“ Ω˛Ë* =n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú  ±…B 1789 EÚ“ ®…Ω˛…x… v…®…«∫…⁄j… ∫j…“ EÚ“ ∫¥……v…“x…i…… UÙ“x… ±…‰i…… Ω˛Ë* ¥…i…«®……x… ∫…∆n˘¶…« ®…‰∆ ™…Ω˛
£Ú…∆∫…“∫…“ GÚ…∆ i… x…‰ V…x…¥……n˘“ +…v……Æ˙…‰∆ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ ∫¥…i…∆j…i……, ∫…®……x…i…… x…Ë i…EÚi…… {…÷Æ˙…x…“ Ω˛“ x…Ω˛”, ∂……‰π…h…™…÷HÚ ¶…“  n˘J……<« n˘‰i…“ Ω˛Ë* ∫j…“
+…ËÆ˙ §…∆v…÷i¥… {…Æ˙ §…±…  n˘™……* <x… i…“x… +…v……Æ˙¶…⁄i…  ∫…r˘…∆i……‰∆ u˘…Æ˙… EÚ…‰ ∫…®……x…i……  n˘B V……x…‰ E‰Ú ∫…¶…“ Æ˙…∫i……‰∆ EÚ…‰ §…∆n˘ EÚÆ˙x…‰ EÚ… ™…Ω˛
∫……®… V…EÚ Æ˙…V…x…“ i…EÚ I…‰j… ®…‰∆ EÚ<« x…<« i…Æ˙Ω˛ EÚ“ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙… ∫……‰S…… ∫…®…Z…… |…™……∫… Ω˛Ë* ™…‰ |…™……∫… v…®…« +…ËÆ˙ ∫…… Ω˛i™… n˘…‰x……‰∆ E‰Ú
M…™……* `ˆ“EÚ <∫…“ ∫…®…™… {…÷x…V……«M…Æ˙h…EÚ…±…“x… S…‰i…x…… ∫…‰ ™…÷HÚ  x…¶…“«EÚ ®……v™…®… ∫…‰ Ω˛÷+…* V…Ω˛…ƒ EÚΩ˛… M…™…… ™…j… x……™…«∫i…÷ {…⁄V™…∆i…‰ i…j… Æ˙®…∆i…‰
+…ËÆ˙ ¶……Ë i…EÚi……¥……n˘“  S…∆i…EÚ ®…‰Æ˙“ ¥……‰±∫]ıx…GÚ…}]ı x…‰ <∫…®…‰∆ BEÚ x…™…… n˘‰¥…i……: ¥…Ω˛” |…∫……n˘ x…‰  ±…J…… x……Æ˙“ i…÷®… E‰Ú¥…±… ∏…r˘… Ω˛…‰- ™…Ω˛
{…Æ˙J… 39

EÚΩ˛x…… ∫…“v…‰ ∫…“v…‰ x……Æ˙“ EÚ…‰ n˘‰¥…“ EÚ… n˘V……« n˘‰ EÚÆ˙ =∫…‰ ®……x…¥…“™…
+…ËÆ˙ ∫…∆¥…Ëv…… x…EÚ + v…EÚ…Æ˙…‰∆ ∫…‰ ¥…∆ S…i… EÚÆ˙x…… x…Ω˛” l…… C™……? n˘‰i…… Ω˛Ë  EÚ ™……Ëx… x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ ¥™… HÚi¥… E‰Ú ®…⁄±™……∆EÚx… EÚ“ +∆ i…®…
 {…i∫…k…… x…‰ n˘Ë x…EÚ ∂…÷ S…i…… +…ËÆ˙ ®……x… ∫…EÚ {…Æ˙ x…¶…«Æ˙i…… EÚ…‰ ∫j…“ EÚ∫……Ë]ı“ x…Ω˛” ®……x…… M…™…… Ω˛Ë* EÚΩ˛…x…“ E‰Ú +∆i… ®…‰∆ S…∆n˘… n˘…‰π…“  ∫…r˘ x…Ω˛”
E‰Ú x…Ë i…EÚ Ω˛…‰x…‰ EÚ… BEÚ®……j… ®……x…n˘∆b˜ ®……x……, {…Æ˙ <∫… {…÷Æ˙…x…“ +…ËÆ˙ Ω˛…‰i…“* ±…‰J…EÚ, x……™…EÚ +…ËÆ˙ {……`ˆEÚ EÚ“ ®……x…¥…“™… ∫…Ω˛…x…÷¶…⁄ i… =∫…E‰Ú
+x™……™…{…⁄h…« +…S…Æ˙h… {…Æ˙  ]ıEÚ“ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ ∫…®…™…-∫…®…™… {…Æ˙  ±…B V…M…i…“ Ω˛Ë*
EÚc“ S…÷x……Ë i…™……ƒ  ®…±…i…“ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë∆* ®…“Æ˙… E‰Ú ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ +…V…  EÚi…x…‰ n˘…Æ˙…‰∂… EÚ… +l…« Ω˛Ë §…±…{…⁄¥…«EÚ ™…… V…§…Æ˙n˘∫i…“*  Ω˛®……S…±… E‰Ú V…x…V……i…“™…
∫¥…Æ˙  ®…±… EÚÆ˙ ∫…®…¥…‰i… M…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* <∫… GÚ®… ®…‰∆ ™……n˘ +…i…“ Ω˛Ë +∆S…±… ®…‰∆ §……‰±…… V……x…‰ ¥……±…… ™…Ω˛ ∂…§n˘ ¥……∫i…¥… ®…‰∆ BEÚ E÷Ú|…l…… EÚ“ +…‰Æ˙
EÚ®…±…‰∂¥…Æ˙ EÚ“ EÚΩ˛…x…“ Æ˙…V……  x…Æ˙§…∆ ∫…™…… +…ËÆ˙ B∫….+…Æ˙. <∂……Æ˙… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë,  V…∫…®…‰∆ ±…c EÚ™……‰∆ EÚ…‰ =x…EÚ“ <SUÙ… E‰Ú  ¥…Ø˚r˘
Ω˛Æ˙x……‰]ı EÚ“ +…Æ˙…‰∂…* EÚ®…±…‰∂¥…Æ˙ EÚ“ V…§…Æ˙n˘∫i…“ =`ˆ… ±…‰ V……x……, =x…EÚ…
EÚΩ˛…x…“ n˘Ë Ω˛EÚ ∂…÷ S…i…… ∫…∆§…∆v…“ ∫j…“ ¶……‰M… EÚÆ˙x…… +…ËÆ˙ <∫… {……{… EÚ…‰
x…Ë i…EÚi…… E‰Ú x…B {…Ω˛±…⁄ ∫……®…x…‰ ±……i…“ Ω˛Ë* n˘ … Æ˙ … ‰ ∂ … EÚ… +l…« Ω˛ Ë §…±…{…⁄ ¥ …« E Ú {…÷h™… ®…‰∆ §…n˘±…x…‰ E‰Ú  ±…B
™…Ω˛ EÚΩ˛…x…“ <∫… §……i… {…Æ˙ V……‰Æ˙ n˘‰i…“ Ω˛Ë  EÚ ™…… V…§…Æ˙n˘∫i…“*  Ω˛®……S…±… E‰Ú §…±……iEÚ…Æ˙“ u˘…Æ˙… ±…cEÚ“ ∫…‰  ¥…¥……Ω˛
x…Ë i…EÚi…… EÚ… ®…⁄±™……∆EÚx… +§… {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ V…x…V……i…“™… +∆S…±… ®…‰∆ §……‰±…… EÚÆ˙x…… ∂…… ®…±… Ω˛Ë* x…… ™…EÚ… EÚ…x…®…
®……x…n˘∆b˜…∆‰ ∫…‰ x…Ω˛”  EÚ™…… V…… ∫…EÚi……* Æ˙…V…… E‰Ú §…S…{…x… ®…‰∆ =∫…EÚ“  V…∆n˘… n˘±…
Æ˙…x…“ EÚ“ ±……‰EÚ EÚl…… E‰Ú ∫…®……x……∆i…Æ˙ S…∆n˘… V……x…‰ ¥……±…… ™…Ω˛ ∂…§n˘ ¥……∫i…¥… ®…‰ ∆ §…Ω˛x… <∫… E÷Ú|…l…… E‰Ú S…±…i…‰ §…÷i… §…x…
V…M…{… i… EÚ“ EÚl…… n˘Æ˙+∫…±… {…÷Æ˙…x…“ +…ËÆ˙ BEÚ E÷Ú|…l…… EÚ“ +…‰Æ˙ <∂……Æ˙… V……i…“ Ω˛Ë* <∫… n˘÷P…«]ıx…… E‰Ú §……n˘
x…<« x…Ë i…EÚi…… EÚ… ∫……°Ú-∫……°Ú +∆i…Æ˙ {…‰∂… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë,  V…∫…®…‰∆ ±…c EÚ™……‰∆ EÚ…‰ +∆S…±… ∫…‰ n˘⁄Æ˙ {…g“- ±…J…“,
EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* Æ˙…V……  x…Æ˙§…∆ ∫…™…… EÚ“ Æ˙…x…“ E‰Ú +…i®… ¥…∂¥……∫…“ EÚ…x…®… +{…x…‰
=x…EÚ“ <SUÙ … E‰ Ú  ¥…Ø˚r˘
GARBHANAL

{……∫… +{…x…… ∫…i…“i¥…  ∫…r˘ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ∫…®……V… u˘…Æ˙… ∫¥…“EfiÚi… +®……x…¥…“™…
<«∂¥…Æ˙“™… ∂… HÚ Ω˛Ë, {…Æ˙ S…∆n˘… +…v…÷ x…EÚ V…§…Æ˙n˘∫i…“ =`ˆ… ±…‰ V……x……, E÷Ú|…l…… EÚ…‰ i…®……S…… Æ˙∫…“n˘ EÚÆ˙i…“
™…÷M… ®…‰∆ <«∂¥…Æ˙“™… S…®…iEÚ…Æ˙ E‰Ú §…⁄i…‰ +{…x…… =x…EÚ… ¶……‰M… EÚÆ˙x…… Ω˛Ë* Ω˛÷<« x…  ∫…°«Ú +{…x…… +{…Ω˛Æ˙h… EÚÆ˙x…‰
∫…i…“i¥…  ∫…r˘ EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ +∫…®…l…« Ω˛Ë* <∫… ¥……±…‰ ±…cEÚ…‰∆ EÚ“ v…÷x……<« EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë,
EÚΩ˛…x…“ EÚ“ ±……‰EÚ EÚl…… x…Ë i…EÚi…… EÚ“ {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ +¥…v……Æ˙h…… EÚ“ §… ±EÚ BEÚ +x™… §…±……iEfiÚi… ±…cEÚ“ EÚ“ ∫…∆¥…Ëv…… x…EÚ ±…c…<« EÚ…  Ω˛∫∫……
§……i… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë,  V…∫…®…‰∆ ∫j…“ E‰Ú  ±…B ∂……Æ˙“ Æ˙EÚ {… ¥…j…i……, §…x…i…“ Ω˛Ë* +{…x…‰  {…i…… ∫…‰ ±……‰Ω˛… ±…‰i…“ EÚ…x…®… x…<« x…Ë i…EÚi…… E‰Ú |…i…“EÚ
BEÚ x…π`ˆ… EÚ… ®…⁄±™… + x…¥……™…« l……* ±…‰ EÚx… ™…÷M… EÚ… §…n˘±……¥… E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ =¶…Æ˙i…“ Ω˛Ë*
∫…®…⁄S…“  ∫l… i…™……‰∆ +…ËÆ˙ ∫…∆n˘¶……Ê∆ EÚ… §…n˘±……¥… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ™…÷M… EÚ“ x…Ë i…EÚi…… EÚ“ {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ o˘ π]ı ∫j…“ E‰Ú ∫…∆§…∆v… ®…‰∆ Ω˛®…‰∆ §…‰®……x…“ ±…M… ∫…EÚi…“
x…Ë i…EÚi…… ¶…“ <xΩ˛” §…n˘±……¥……‰∆ ∫…‰ ∫…∆S…… ±…i… Ω˛Ë* EÚΩ˛…x…“ ®…‰∆ S…∆n˘… E‰Ú Ω˛Ë, {…Æ˙ {…Æ˙∆{…Æ˙… ®…‰∆ V…ci……+…‰∆ E‰Ú ∫……l… ={……n˘‰™… i…i¥… ¶…“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È*
¥…∫i…÷M…i… ™…l……l…« EÚ…‰ n˘‰J…i…‰ Ω˛÷B =∫…‰ +x…Ë i…EÚ EÚΩ˛ {……x…… +…∫……x… +…i®…®…∆l…x… E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ n˘‰J…‰∆, i……‰ <∫… {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ o˘ π]ı ®…‰∆ ¶…“ §…Ω˛÷i… E÷ÚUÙ
x…Ω˛” Ω˛Ë* S…∆n˘… EÚ“  ∫l… i… E‰Ú  ±…B V…M…{… i… +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ +… l…«EÚ B‰∫…… Ω˛Ë  V…∫…‰ +…V… ¶…“ Ω˛®… ®……x…¥…“™… EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ Ω˛È* §……V……Æ˙ E‰Ú ∫…∆n˘¶…« ®…‰∆
§…n˘Ω˛…±…“ =k…Æ˙n˘…™…“ Ω˛Ë V……‰ S…∆n˘… E‰Ú V…“¥…x… ®…‰∆ §…S…x… ∫…∆Ω˛ E‰Ú n˘‰J…‰∆ i……‰ ¥…Ω˛…ƒ ¶…“ x…Ë i…EÚi…… +{…x…‰ {… Æ˙¥… i…«i… +…ËÆ˙ x…¥…“x… ∞¸{… ®…‰∆  n˘J……<«
Ω˛∫i…I…‰{… EÚ…‰ J…÷±…… ®……ËEÚ… n˘‰i…“ Ω˛Ë* EÚΩ˛…x…“ ®…‰∆ ∫j…“ x…Ë i…EÚi…… n˘‰i…“ Ω˛Ë* {…Ω˛±…‰ §……V……Æ˙ =i{……n˘ EÚ“ M…÷h…¥…k…… {…Æ˙ §…±… n˘‰i…… l……* n˘…n˘…
∫…∆§…∆v…“ {…÷Æ˙…x…‰ ®……x…n˘∆b˜…‰∆ EÚ… +∫¥…“EÚ…Æ˙ <∫… ∞¸{… ®…‰∆ ¶…“  n˘J……<« J…Æ˙“n˘‰, {……‰i…… §…Æ˙i…‰ V…Ë∫…“ EÚΩ˛…¥…i…‰∆ |…S… ±…i… l…”* n˘V…“« EÚ“ n˘÷EÚ…x… {…Æ˙
40 {…Æ˙J…
§……V……Æ˙ EÚ“ {…÷Æ˙…x…“ x…Ë i…EÚi…… ®…‰∆
=v……Æ˙ P…fih……∫{…n˘ ∂…§n˘ i……‰ l…… Ω˛“,
§……‰b˜« ]ı∆M…… Æ˙Ω˛i…… l…… EÚ{…c… °Ú]ı V……BM……, Æ˙∆M… =c V……BM……,  ∫…±……<« O……Ω˛EÚ EÚ“ x…“™…i… {…Æ˙ ∫…∆n˘‰Ω˛ EÚ…
x…Ω˛”* {…Æ˙ +…V… §……V……Æ˙ EÚ“ x…Ë i…EÚi…… §…n˘±… M…<« Ω˛Ë* ={…¶……‰HÚ…¥……n˘ ®…‰∆
™…⁄V… B∆b˜ m……‰ EÚ“ ∫…∆∫EfiÚ i…  ¥…EÚ ∫…i… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ Ω˛®…‰∆ EÚ{…c…‰∆ EÚ“ n˘÷EÚ…x……‰∆ ®…‰∆ EÚ…Æ˙h… ¶…“ l……, {…Æ˙ =n˘…Æ˙“EÚÆ˙h…,
{±…… ∫]ıEÚ E‰Ú l…˱……‰∆ {…Æ˙  ±…J……  n˘J…‰M……- °ËÚ∂…x… E‰Ú V…®……x…‰ ®…‰∆ EÚ{…c‰ +…ËÆ˙  x…V…“EÚÆ˙h… E‰Ú S…±…i…‰ +…V…
 ∫…±……<« EÚ“ M……Æ˙∆]ı“ EÚ“ S……Ω˛ x… Æ˙J…‰∆* {…Ω˛±…‰ EÚ“ M……Æ˙∆]ı“ x…“ i… E‰Ú i…Ω˛i…
O……Ω˛EÚ EÚ…‰ x…  ∫…°«Ú +…EÚ π…«i… EÚÆ˙i…“ l…“, §… ±EÚ =i{……n˘ {…Æ˙ ±…∆§……
§……V……Æ˙ =v……Æ˙ n˘‰x…‰ EÚ…‰ ±……±…… ™…i…
¶…Æ˙…‰∫…… n˘‰x…‰ EÚ… n˘…¥…… Æ˙J…i…“ l…“* ™…Ω˛ ∫…EÚ…Æ˙…i®…EÚ M……Æ˙∆]ı“ +…V… Ω˛Ë* G‰Ú b˜]ı EÚ…b˜« ¥™… HÚ EÚ“
x…EÚ…Æ˙…i®…EÚ ∞¸{… ®…‰∆ {… Æ˙ h…i… Ω˛…‰ M…<« Ω˛Ë* {…Ω˛±…‰ EÚ… n˘÷EÚ…x…n˘…Æ˙ ®…⁄i…« ∫…®…fi r˘ +…ËÆ˙  ¥…∂¥…∫…x…“™…i…… E‰Ú
=i{……n˘ E‰Ú ∫……l… +®…⁄i…«  ¥…∂¥…∫…x…“™…i…… ¶…“ O……Ω˛EÚ EÚ…‰ ∫……È{…x…‰ EÚ… n˘…¥……
EÚÆ˙i…… l……, {…Æ˙ +…V…  ¥…∂¥…∫…x…“™…i…… ∫…‰ >{…Æ˙ ®…÷x……°Ú…, + v…EÚ ®…÷x……°Ú…
t…‰i…EÚ Ω˛…‰ M…B Ω˛È*
EÚ… §…V… Ω˛Ë V……‰ <∫… x…B §……V……Æ˙ EÚ“ x…Ë i…EÚi…… Ω˛Ë* =v……Æ˙ |…‰®… EÚ“ EËÚ∆S…“ Ω˛Ë
V…Ë∫…“ EÚΩ˛…¥…i…‰∆ {…÷Æ˙…x…‰ §……V……Æ˙ ®…‰∆ ®……ËV…⁄n˘ l…”* §……V……Æ˙ EÚ“ {…÷Æ˙…x…“ Ω˛V…⁄Æ˙“, +…ËÆ˙ n˘}i…Æ˙ ®…‰∆ P…⁄∫…J……‰Æ˙“ EÚ…‰ +x…÷ S…i… ™…… +x…Ë i…EÚ x…
x…Ë i…EÚi…… ®…‰∆ =v……Æ˙ P…fih……∫{…n˘ ∂…§n˘ i……‰ l…… Ω˛“, O……Ω˛EÚ EÚ“ x…“™…i… {…Æ˙ ®……x…x……? +…i®……-¥……i®…… EÚ…‰ §…EÚ¥……∫… ®……x…i…‰ Ω˛÷B +{…x…… §…ÈEÚ-
∫…∆n˘‰Ω˛ EÚ… EÚ…Æ˙h… ¶…“ l……, {…Æ˙ =n˘…Æ˙“EÚÆ˙h…,  x…V…“EÚÆ˙h… E‰Ú S…±…i…‰ +…V… §…ȱ…‰∆∫… §…g…i…‰ S…±…‰ V……x…… ...
§……V……Æ˙ =v……Æ˙ n˘‰x…‰ EÚ…‰ ±……±…… ™…i… Ω˛Ë* G‰Ú b˜]ı EÚ…b˜« ¥™… HÚ EÚ“ ∫…®…fi r˘ §……V……Æ˙ EÚ“ x…Ë i…EÚi…… E‰Ú ∫……l… x…Ë i…EÚi…… E‰Ú §……V……Æ˙ {…Æ˙ M……ËÆ˙
+…ËÆ˙  ¥…∂¥…∫…x…“™…i…… E‰Ú t…‰i…EÚ Ω˛…‰ M…B Ω˛È* +…V… §……V……Æ˙ EÚ“ {…÷Æ˙…x…“ EÚÆ˙x…… ¶…“ V…∞¸Æ˙“ Ω˛Ë* +…V… ∫…®……V… ®…‰∆ EÚ<« ∫…∆∫l……Bƒ ∫… GÚ™… Ω˛È
x…Ë i…EÚi…… {… Æ˙o˘∂™… ∫…‰ M……™…§… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ x…<« x…Ë i…EÚi…… EÚ“ +…c ®…‰∆  V…xΩ˛…‰∆x…‰ x…Ë i…EÚi…… +…ËÆ˙ ®…⁄±™……‰∆ E‰Ú |…S……Æ˙ E‰Ú ®……v™…®… ∫…‰ BEÚ
=v……Æ˙ EÚ“ ∫…®…fi r˘ E‰Ú ∫……l… EÚV…« x… S…÷EÚ… {……x…‰ EÚ“  ∫l… i… ®…‰∆ §……V……Æ˙ J…c… EÚÆ˙  n˘™…… Ω˛Ë* Ω˛V……Æ˙…‰∆-EÚÆ˙…‰c…‰∆ Ø˚{…B E‰Ú x…B =t…‰M…
+…i®…Ω˛i™……+…‰∆ E‰Ú +…ƒEÚc…‰∆ ®…‰∆ ¶…“ ¥…fi r˘ Ω˛…‰i…“ S…±…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë*  V…xΩ˛‰∆ +…{… v…®…«-|…¥…S…x… =t…‰M… EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ Ω˛È, x…Ë i…EÚ  ∂…I…… E‰Ú∆p˘
§……V……Æ˙ EÚ“ <∫… x…<« x…Ë i…EÚi…… x…‰ ®……x…¥…“™…i…… {…Æ˙ {…CEÚ“ ¥™……¥…Ω˛… Æ˙EÚi…… EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ Ω˛È, E÷ÚE÷ÚÆ˙®…÷k……‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ =`ˆ J…c‰ Ω˛÷B*  ¥…∂¥…¶…Æ˙ ®…‰∆
EÚ…‰ ±……M…⁄ EÚÆ˙  n˘™…… Ω˛Ë* Æ˙®…‰∂… ={……v™……™… EÚ“ +l…«i…∆j… EÚΩ˛…x…“ ®…‰∆ <x… =t…‰M……‰∆ x…‰ M…Ω˛Æ˙“ {…Ë`ˆ §…x……<« Ω˛Ë* <x…EÚ… i…∆j… Ω˛Ë ∫…®……V… EÚ“
{… Æ˙¥……Æ˙ E‰Ú ∫…n˘∫™……‰∆ EÚ“ +±…M…-+±…M… ∫……§…÷x…n˘… x…™……ƒ ®…x…÷π™… {…Æ˙ ¥…∫i…÷ ∫…¶…“  ¥…π…®…i……+…‰∆, ∫……®… V…EÚ +… l…«EÚ ∫…®…∫™……+…‰∆ EÚ… ®…⁄±…
EÚ“ ∫…k…… Ω˛…¥…“ Ω˛…‰x…‰ EÚ…‰ |…EÚ]ı EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* EÚΩ˛…x…“ {…÷Æ˙…x…“ +…ËÆ˙ x…<« x…Ë i…EÚi…… EÚ… {…i…x… Ω˛Ë* EÚ±…™…÷M… E‰Ú {…∂S……i… ∫…i…™…÷M… ®…‰∆
x…Ë i…EÚi…… EÚ“ {…ci……±… ®…⁄±™…{…Æ˙EÚ˙, +l…«i…∆j… +…ËÆ˙ +…V… E‰Ú +l…«i…∆j… EÚ“ ∫…®…∫™……+…‰∆ EÚ… Ω˛±… Ω˛…‰M……, C™……‰∆ EÚ i…§… ®…x…÷π™… x…Ë i…EÚ V…“¥…x…

GARBHANAL
¥™……J™…… ®…‰∆ EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* EÚl……x……™…EÚ ∫…i…“∂… E‰Ú ®……ƒ- {…i…… EÚ… +…n˘∂…«¥……n˘ V…“x…… +…Æ˙∆¶… EÚÆ˙‰M……* ™…Ω˛ x…Ë i…EÚi…… ∫……®…÷n˘… ™…EÚ, ∫……∆|…n˘… ™…EÚ
+…ËÆ˙ ¶……<« EÚ“ ¥™……¥…Ω˛… Æ˙EÚi…… EÚ…‰ n˘‰ J…B- ®…È i……‰ +{…x……  Ω˛∫∫…… ±…‰x…‰ EÚ…‰ +…ËÆ˙ v…… ®…«EÚ +…∫l……+…‰∆ ∫…‰ ∫…∆S…… ±…i… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ |…S……Æ˙
i…Ë™……Æ˙ l…“, {…Æ˙ i…‰Æ˙‰ §……§…⁄V…“ x…‰ Ω˛“ ®…x…… EÚÆ˙  n˘™……* §……‰±…‰, Ω˛®…‰∆ +{…x…“ ®……v™…®……‰∆ E‰Ú V… Æ˙B v…®…« M…÷Ø˚+…‰∆ x…‰ <∫…‰  x… ®…«i…  EÚ™…… Ω˛Ë* <∫…EÚ“
®…‰Ω˛x…i… EÚ“ EÚ®……<« ®…‰∆ +…v…‰ {…‰]ı J…… EÚÆ˙ M…÷V…Æ˙ EÚÆ˙x…… ®…∆V…⁄Æ˙ Ω˛Ë, ®…÷}i… ®…‰∆ ∂……J……Bƒ-|…∂……J……Bƒ +®…‰ Æ˙EÚ… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ ∫…÷n˘⁄Æ˙ {…⁄¥…« B ∂…™……<« n˘‰∂……‰∆,
 ®…±…‰ Ø˚{…B ∫…‰ +{…x…“ +…i®…… EÚ… x……∂… EÚÆ˙x…… ®…∆V…⁄Æ˙ x…Ω˛”* ±…‰ EÚx… ¶…Ë™…… ™…⁄Æ˙…‰{… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ +£Ú“EÚ… i…EÚ °ËÚ±…“ Ω˛÷<« Ω˛È* ∫…i™… ™…Ω˛ ¶…“ Ω˛Ë  EÚ
EÚ“ ¥™…¥…Ω˛… Æ˙EÚi……? `ˆ…‰∫… n˘÷ x…™……n˘…Æ˙“? §…c‰ ±……‰M……‰∆ EÚ“ S……{…±…⁄∫…“, V…“ ¶…±…‰ Ω˛“  ¥… ¶…z… ∫…∆|…n˘…™……‰∆, ®…`ˆ…‰∆ +…ËÆ˙ ∫…∆∫l……+…‰∆ E‰Ú V… Æ˙B <x…E‰Ú
{…Æ˙J… 41

+…S……™…« x…Ë i…EÚi…… EÚ… v¥…V… °ËÚ±……i…‰ Æ˙Ω˛‰∆ {…Æ˙∆i…÷ <x…EÚ…  x…V…“ ¥…i…«®……x… {… Æ˙o˘∂™… {…Æ˙ o˘ π]ı b˜…±…‰∆, i……‰ ∫…®……x…i…… EÚ“ §……i… BEÚn˘®…
V…“¥…x… +… l…«EÚ-x…Ë i…EÚ P……‰]ı…±……‰∆ E‰Ú +∆v…EÚ…Æ˙ ∫…‰ ¶…Æ˙… {…c… Ω˛Ë* §…‰®……x…˙“ ±…M…i…“ Ω˛Ë* ¥™…¥…∫l…… u˘…Æ˙… +l…« EÚ…‰ +∆ i…®… ®…⁄±™… §…x……  n˘™……
+…V… +…±…®… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ  n˘±±…“ E‰Ú  EÚ∫…“ x…  EÚ∫…“  Ω˛∫∫…‰ ®…‰∆ Ω˛Æ˙ M…™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙  V…∫…EÚ‰ {……∫… ™…Ω˛ ®…⁄±™… Ω˛Ë ¥…Ω˛” ∫…®……V… ®…‰∆ ∫…®®……x… EÚ…
 n˘x… x…Ë i…EÚi…… E‰Ú {……`ˆ {…g…x…‰ ¥……±…‰  ∂… ¥…Æ˙ ±…M…‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È* Ω˛EÚn˘…Æ˙ Ω˛Ë*  V…∫…E‰Ú {……∫… n˘…®… S…÷EÚ…x…‰ EÚ“ I…®…i…… x…Ω˛”, ¥…Ω˛ i……‰ <∫…
§……¥…V…⁄n˘ <∫…E‰Ú ß…π]ı…S……Æ˙, +{…Æ˙…v… +…ËÆ˙ §…±……iEÚ…Æ˙ E‰Ú +…ƒEÚc‰ ∫…®……V… ∫…‰ +{…x…‰  ±…B <x∫…… x…™…i… EÚ“ +{…‰I…… ¶…“ x…Ω˛” Æ˙J… ∫…EÚi……*
§…g¯i…‰ Ω˛“ V…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* <∫…  ∫l… i… ®…‰∆ ∫…®……V…-¥™…¥…∫l…… E‰Ú x…Ë i…EÚ Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ BEÚ §…c…-∫……
x…Ë i…EÚi…… EÚ… |…∂x… Æ˙…V…i…∆j… +…ËÆ˙ V…x…i…∆j… ∫…‰  x…Æ˙{…‰I… x…Ω˛”* |…∂x… S…ºx… ±…M…… Ω˛Ë*
{…÷Æ˙…x…“ +…ËÆ˙ x…<« x…Ë i…EÚi…… EÚ“ §……i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B Æ˙…V…i…∆j… +…ËÆ˙ ®… C∫…®… M……‰EÚ“« x…‰, ®…‰Æ˙‰  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…‰∆ x…Ë i…EÚi…… E‰Ú  ±…B ∫¥…i…∆j…i……
V…x…i…∆j… E‰Ú S…‰Ω˛Æ˙…‰∆ {…Æ˙ ¶…“ BEÚ x…V…Æ˙ b˜…±…x…“ Ω˛…‰M…“* Æ˙…V…i…∆j… +…ËÆ˙ ∫…∆™…®… EÚ…‰ n˘…‰ + x…¥……™…« i…i¥……‰∆ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ Æ˙‰J……∆ EÚi…  EÚ™…… Ω˛Ë*
∫…®……V… EÚ“ ¥…Ω˛ ¥…S…«∫¥…¥……n˘“ ∫…∆∫l…… Ω˛Ë V…Ω˛…ƒ ∫…‰ BEÚ ¥™…¥…∫l…… EÚ…‰ {…÷Æ˙…x…“ x…Ë i…EÚi…… ®…‰∆ ∫¥…i…∆j…i…… EÚ“ V……‰ {… Æ˙EÚ±{…x…… l…“, ¥…Ω˛  EÚi…x…“
S…±……x…‰ E‰Ú  ±…B x…“ i…™……ƒ  x… ®…«i… EÚ“ V……i…“ ΩÈ˛* V…Ω˛…ƒ Æ˙…V…… <«∂¥…Æ˙ §…∆v…x…EÚ…Æ˙“ l…“, ™…Ω˛ Ω˛®… ∫…¶…“ V……x…i…‰ Ω˛È* <∫…“ ±…B x…<« {… Æ˙ ∫l… i…™……‰∆ ®…‰∆
EÚ… |… i… x… v… Ω˛Ë*  V…∫… ¥™…¥…∫l…… E‰Ú  ±…B i…÷±…∫…“ EÚ“ {…∆ HÚ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ x…B o˘ π]ıEÚ…‰h… ∫…‰ n˘‰J…x…‰ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… +x…÷¶…¥… EÚ“ M…<«*
EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë - EÚ…‰= x…fi{… Ω˛…‰ Ω˛∆ Ω˛®… Ω˛∆ EÚ… Ω˛… x…, S…‰Æ˙“ UÙ…‰ c x… Ω˛…‰Ω˛ Ω˛∆ +M…Æ˙ ¥…Ω˛ {… Æ˙EÚ±{…x…… §…∆v…x…EÚ…Æ˙“ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“ i……‰ C™…⁄ƒEÚÆ˙ {…÷Æ˙…x…“
Æ˙…x…“ - {…Æ˙ +…V… E‰Ú V…x…i…∆j… ®…‰∆ ™…Ω˛ x…Ë i…EÚi…… {…÷Æ˙…x…“ Ω˛Ë* +…V… {…ci…“* x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ V…§… Ω˛®… ∫……®…… V…EÚ V…“¥…x… ∫…‰ V……‰c EÚÆ˙ n˘‰J…i…‰
Æ˙…V…… EÚ…‰ §…x……x…‰- §…M……cx…‰ EÚ“ ∂… HÚ V…x…i…… E‰Ú Ω˛…l… Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙‰ Ω˛È, i……‰ V…x… EÚ±™……h…, ∫……®…… V…EÚ x™……™…,  ¥…π…®…i…… EÚ… +∫¥…“EÚ…Æ˙,
+…V……n˘“ E‰Ú §……n˘ ±……‰EÚ EÚ±™……h…EÚ…Æ˙“ Æ˙…V™… EÚ“ x…“ i… E‰Ú i…Ω˛i… ß……i…fii¥… V…Ë∫…“ §……i…‰∆ Ω˛®……Æ˙‰ ∫……®…x…‰ +…i…“ Ω˛È* {…Æ˙ ∫…¥……±… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ë™… HÚEÚ
V…x… EÚ±™……h… {…Æ˙ V……‰Æ˙  n˘™…… M…™……* v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ <x… V…x…i…∆j… ®…‰∆ i…∆j… x…Ë i…EÚi…… EËÚ∫…‰  x… ®…«i… Ω˛…‰M…“? V…… Ω˛Æ˙ Ω˛Ë ™…Ω˛ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ ∫¥…™…∆¶…⁄ +…ËÆ˙
GARBHANAL

V…x… EÚ…‰ {…“UÙ‰ UÙ…‰c §…Ω˛÷i… +…M…‰  x…EÚ±… M…™……* ±……‰EÚ EÚ±™……h…,  x…Æ˙{…‰I… ®…⁄±™… ®……x…EÚÆ˙ i……‰ Ω˛…‰M…“ x…Ω˛”* ™…Ω˛ i…¶…“ ∫…∆¶…¥… Ω˛Ë V…§… ¥™… HÚ ®…‰∆
f¯…‰∆M… ®…‰∆ §…n˘±…… +…ËÆ˙ +…V…  ∂…I……, ∫¥……∫l™… +…ËÆ˙ V…x… ∫…‰¥……+…‰∆ EÚ…‰ ∫¥……v…“x…i…… EÚ…  ¥…¥…‰EÚ +…ËÆ˙ ∫¥……v…“x…i…… EÚ… ∫…∆™…®… Ω˛…‰* <∫…E‰Ú +¶……¥… ®…‰∆
Ω˛… ∂…B ®…‰∆ b˜…±…  n˘™…… M…™…… Ω˛Ë* ±……‰EÚ EÚ±™……h…EÚ…Æ˙“ Æ˙…V™… EÚ“ =∫…EÚ“ x…Ë i…EÚi…… +…i®…{…Æ˙EÚ Ω˛…‰M…“* ∫¥……v…“x…i…… ®…x…÷π™… EÚ…‰ BEÚ  ¥…¥…‰EÚ
+¥…v……Æ˙h…… ®…fii…|……™… Ω˛Ë* ±……‰EÚ E‰Ú ∫l……x… {…Æ˙  x…V… {…Æ˙ §…±… Ω˛Ë* |…n˘…x… EÚÆ˙‰  EÚ =∫…‰ C™…… EÚÆ˙x…… Ω˛Ë C™…… x…Ω˛” +…ËÆ˙ ∫…®……V… EÚ“ §…‰Ω˛i…Æ˙“ E‰Ú
¶…⁄®…∆b˜±…“EÚÆ˙h…, =n˘…Æ˙“EÚÆ˙h… +…ËÆ˙  x…V…“EÚÆ˙h… E‰Ú n˘…ËÆ˙ ®…‰∆  ±…B EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫…∆™… ®…i…  ¥…¥…‰EÚ ¶…“ n˘‰* ™…Ω˛ EËÚ∫…‰ {…Ën˘… Ω˛…‰M……?
 x…V…“EÚÆ˙h… EÚ“ x…Ë i…EÚi…… E‰Ú ∫……l… x…Ë i…EÚi…… EÚ…  x…V…“EÚÆ˙h… ¶…“ M……∆v…“ EÚ… ®…∆j… ™…Ω˛…ƒ EÚ…®… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… V……‰ ¶…“ EÚÆ˙‰∆ n˘‰J…‰‰∆ EÚ“ ∫…®……V…
 n˘J……<« {…c Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* EÚ…Æ˙h… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ x…Ë i…EÚi…… EÚ…‰ ∫¥…™…∆¶…⁄ +…ËÆ˙ E‰Ú  x…®x…i…®… {…Æ˙ =∫…EÚ… C™…… |…¶……¥… {…cx…‰ V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ™…Ω˛ ®…∆j… ¥…M…“«™…
 x…Æ˙{…‰I… ®…⁄±™… E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ ∫¥…“EÚ…Æ˙  EÚ™…… V……x…‰ ±…M…… Ω˛Ë*  EÚ∂…x… o˘ π]ı i……‰ n˘‰i…… Ω˛“ Ω˛Ë, ∫……l… Ω˛“ M…∆¶…“Æ˙ V…¥……§…n˘‰Ω˛“ ¶…“ Ω˛®… {…Æ˙ ∫……È{…i…… Ω˛Ë*
{…]ıx……™…EÚ x…‰ +{…x…‰ ±…‰J… x…Ë i…EÚi…… EÚ… ª……‰i… ®…‰∆ ∫…i™… +…ËÆ˙ ∂……‰π…h… E‰Ú  ¥…Ø˚r˘ +…®… +…n˘®…“ E‰Ú  ±…B ∫……®…… V…EÚ x™……™… EÚ“ ±…c…<« E‰Ú
ß……i…fii¥… EÚ…‰ x…Ë i…EÚi…… E‰Ú §…÷ x…™……n˘“ ª……‰i… ®……x…i…‰ Ω˛÷B  ±…J…… Ω˛Ë- +…ËV……Æ˙…‰∆ ®…‰∆ BEÚ x…<« x…Ë i…EÚi…… =n¬˘P…… ]ıi… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë, V……‰ ∫…SS…‰ +l……Ê∆ ®…‰∆
BEÚ ∫…“®…… E‰Ú >{…Æ˙ ™…… x…“S…‰  ¥…π…®…i…… EÚ…‰ +∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x……, Æ˙∆M…, x…∫±…, v…®…«, V…… i…,  ±…∆M…, ¶……π……, I…‰j… +… n˘ E‰Ú +∆i…Æ˙ ∫…‰ Æ˙ Ω˛i…
=∫…EÚ…‰ §…§…«Æ˙i…… ®……x…x…… +…v…÷ x…EÚ ®…x…÷π™… E‰Ú  ±…B x…Ë i…EÚi…… §……‰v… ∫…¶™…, ®……x…¥…“™… ∫…®……V… EÚ“ EÚ…®…x…… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë*
EÚ… {…Ω˛±…… EÚn˘®… Ω˛Ë* <x… {…∆ HÚ™……‰∆ EÚ…‰ V…Ω˛x… ®…‰∆ Æ˙J… EÚÆ˙ V…Æ˙…
Ɖ˙h…÷ Æ˙…V…¥…∆∂…“ M…÷{i……
¶……Æ˙i… =x…EÚ“ ®……i…fi¶…⁄ ®… Ω˲ i……‰ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ®…«¶…⁄ ®…. |…¥…… ∫…™…… E‰Ú u∆˘u˘ EÚ…‰ =xΩ˛…Âx…‰ §…Ω÷˛i… EÚÆ˙“§… ∫…‰  V…™…… +…ËÆ˙ n‰˘J…… Ω˲, V……‰ =x…E‰Ú ±…‰J…x…
®… |… i… §…Œ®§…i… Ω˛…‰i…… Ω˲. EÚ®{™…⁄]ıÆ˙ ∫……<∆∫… EÚ… +v™……{…x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘  {…UÙ±…‰ 15 ¥…π……Á ∫…‰ +{…x…… ¥™…¥…∫……™…. +x…‰EÚ ∫……®…… V…EÚ,
42 v……î…EÚ, ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ ∫…∆∫l……+… ®… EÚ…™…«Æ˙i…. n÷˘ x…™……¶…Æ˙ EÚ“ {… j…EÚ…+… ®… EÚΩ˛…x…“, EÚ ¥…i……Bƒ |…EÚ… ∂…i…. +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“ ∫… ®… i… EÚ“
®…÷J…{… j…EÚ… " ¥…∂¥……' E‰Ú ∫…∆{……n˘x… ∫…‰ V…÷c˜“ ΩÈ˛. n˘…‰ EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω˛ "EÚ…Ëx…  EÚi…x……  x…EÚ]ı', "V…“¥…x… ±…“±……' B¥…∆ n˘…‰ EÚ ¥…i…… ∫…∆O…Ω˛ "|…¥……∫…“
∫¥…Æ˙', "|…¥……∫…“ ®…x…' |…EÚ… ∂…i….  {…UÙ±…‰ 27 ¥…π……Á ∫…‰ {… i… b˜…Ï. +Ø˚h… B¥…∆ §…‰]ı…Â  x…πEÚ…®… +…ËÆ˙ ¥…‰n˘…∆i… E‰Ú ∫……l… +®…‰ Æ˙EÚ… ®…Â  x…¥……∫….
∫…®{…E«Ú : 6070, Eaglet Dr. Ewst Chester, Oh 45069. Email : nishved@yahoo.com
|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……

+…™…÷
∫…®…™… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”
V…“¥…x… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”
{™……Æ˙ EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”
+…™…÷ EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”

i…x… EÚ“ +…™…÷ i……‰ Ω˲


{…Æ˙xi…÷ ®…x… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”
∫…®…™… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”*

+…™…÷ Ω˲ P…Æ˙ EÚ“


Ω˲ +…™…÷ P…Æ˙ E‰Ú ∫……®……x… EÚ“*
+…™…÷ Ω˲ x……ËEÚÆ˙“ EÚ“
i……‰ +…™…÷ Ω˲ ¥™…¥…∫……™… EÚ“*
{…Æ˙xi…÷ EÚ…®…x……+… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”* +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…
+…™…÷ Ω˲ £‰Ú®… ®… ∫…V…‰  S…j… EÚ“ §…n˘Ω˛¥……∫… ∫…‰ ±…M…i…‰ ΩÈ˛ EÚ®…Ɖ˙ ®… EÚ¶…“ n˘“¥……Æ˙ ∫…‰ P…÷]ıi…‰
Ω˲ +…™…÷ Æ∆˙M…… EÚ“ i…⁄ ±…EÚ… EÚ“* +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M… EÚ¶…“  J…c˜EÚ“ ∫…‰
+…™…÷ Ω˲ EÚ±……EÚ…Æ˙ EÚ“ EÚ¶…“ Æ˙…‰i…‰ ΩÈ˛, EÚ¶…“ Ωƒ˛∫…i…‰ ΩÈ˛, J…÷±…“ Ω˛¥…… ®… V…“i…‰ ΩÈ˛
{…Æ˙xi…÷ EÚ±…… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”* +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M… +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…*
EÚ¶…“ i……EÚi…‰ ∂…⁄x™… ®…Â,
+…™…÷ Ω˲ EÚ ¥…i…… EÚ“ EÚ¶…“ ¶…“c˜ ®… J……‰ V……i…‰ ΩÈ˛ EÚ¶…“ ∂…“i…±… S……ƒn˘x…“ ®… x…Ω˛…i…‰
Ω˲ +…™…÷ EÚ ¥…i…… EÚ“  EÚi……§… EÚ“ +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…* i……‰ EÚ¶…“ ∫…⁄Æ˙V… EÚ“
+…™…÷ Ω˲ EÚl…… EÚ±……EÚ…Æ˙ EÚ“ +ŒMx… ®… V…±…i…‰ ΩÈ˛
§……ƒv… EÚ…‰ i……‰c˜i…‰ §……g¯ E‰Ú {……x…“ ∫…‰ +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…

GARBHANAL
{…Æ˙xi…÷ ¶……¥…… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”*
+…i…÷Æ˙ §…‰Ω˛…±… ∫…‰ ±…M…i…‰ ΩÈ˛
+…™…÷ Ω˲ Ω˛®……Ɖ˙ i…÷®Ω˛…Ɖ˙ ∫……l… EÚ“ +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…* ∫…S… EÚΩ⁄ƒ˛, {…Æ˙…™…‰ x…Ω˛”
Ω˲ +…™…÷ §…SS…… E‰Ú ®……i……- {…i…… E‰Ú ∫……l… EÚ“* +{…x…‰ ∫…‰ ±…M…i…‰ ΩÈ˛
+…™…÷ Ω˲ n˘…‰∫i…… E‰Ú ∫……l… EÚ“ x…™…‰ EÚ±……EÚ…Æ˙ E‰Ú Ω˛…l…… §…V…i…‰ ∫……V… ∫…‰ +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…*
{…Æ˙xi…÷ n˘…‰∫i…“ EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”* EÚ¶…“ ∫…÷Ɖ˙ EÚ¶…“ §…‰∫…÷Ɖ˙ ∫…‰ ±…M…i…‰ ΩÈ˛ +{…x…… Ω˛“ n˘{…«h… ±…M…i…‰ ΩÈ˛
∫…®…™… EÚ“ EÚ…‰<« +…™…÷ x…Ω˛”* +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…* +…∫…{……∫… E‰Ú ±……‰M…*
V™……‰i∫x…… E‰Ú. |…∫……n˘
V…x®… ∫…“¥……x…,  §…Ω˛…Æ˙.  Ω˛xn˘“ ∫…… Ω˛i™… ®… §…“.B. (+…Ïx…∫…«), B®….B. B¥…∆ " x…Æ˙…±…… E‰Ú M…t EÚ… ∂…˱…“M…i… +v™…™…x…' {…Æ˙ {…“.BS….b˜“. E÷ÚUÙ
 n˘x……Â i…EÚ +v™……{…x…  EÚ™…….  ¥…¥……Ω˛ E‰Ú §……n˘ ™…®…x… |…¥……∫…. {… Æ˙¥……Æ˙ E‰Ú §…÷V…÷M…« +Æ˙§…“-°Ú…Æ˙∫…“-∫…∆∫EfiÚi… E‰Ú |… ∫…r˘  ¥…u˘…x… l…‰ ∫……‰ ∫…… Ω˛i™…
+x…÷Æ˙…M…  ¥…Æ˙…∫…i… ®…  ®…±……. +®…‰ Æ˙EÚ…, ®…v™…-{…⁄¥…« B¥…∆ S…“x… E‰Ú  ¥…∂¥… ¥…t…±…™…… u˘…Æ˙… +…™……‰ V…i… ∫…®®…‰±…x…… ®… EÚ ¥…i…… {……`ˆ. x……®…“
43
{… j…EÚ…+… ®… EÚ ¥…i……Bƒ |…EÚ… ∂…i… B¥…∆ n⁄˘∫…Æ˙“ ¶……π……+… ®… +x…÷ n˘i…. |… ∫…r˘ +Æ˙§…“ ={…x™……∫… "+±…-Æ˙Ω˛“x……' EÚ… ÀΩ˛n˘“ ®… "§…∆v…EÚ' ∂…“π…«EÚ
∫…‰ +x…÷¥……n˘ B¥…∆ |…EÚ…∂…x…. {…j……i®…EÚ ∂…˱…“ ®…  ±…J…… ={…x™……∫… "+M…«±……' ∂…“Q… |…EÚ…∂™…. {… Æ˙¥……Æ˙ E‰Ú ∫……l… ®…÷∆§…<« +…ËÆ˙ ™…®…x… ®…  x…¥……∫….
∫…∆{…E«Ú : aniljyo@yahoo.com

|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……


{……]ı ±…{…÷j… EÚ“  M…Æ˙i…“ n˘“¥……ÆÂ˙
±……¥…h™…®…™…“ ±…±…x……-∫…“
l…“ v…Æ˙i…“ EÚ¶…“ +{…x…“ {™……Æ˙“
∂…˱…- ∂…J…Æ˙ ∫…‰ =z…i… x…¶… ∫…‰
±…M…i…“ l…“  EÚi…x…“ x™……Æ˙“
M……‰™……  ∫…®…]ı ™…Ω˛…ƒ +…™…… Ω˛…‰
∫…÷π…®……-M… Æ˙®…… EÚ… |…¶……i…
™…Ω˛…ƒ x… l…… EÚ…‰<«
EÚ¶…“ Ω˛i……∂…- x…Æ˙…∂…
™…Ω˛…ƒ x… l…“ EÚ¶…“
EÚ…±…“ +®……-Æ˙…i…
Ω˛®…x…‰ +{…x…“ v…Æ˙i…“ EÚ…‰
GARBHANAL

EÚΩ˛…‰ C™……  n˘™…… Ω˲?


Ω˛®…x…‰ =∫…∫…‰  ∫…°«Ú Ω˛®…x…‰ Ω˛“  §…x…… ¥…HÚ  EÚ™…‰ V……™…… f¯Ω˛i…“  M…Æ˙i…“ ®…V…§…⁄i… n˘“¥……ÆÂ˙
 ±…™…… Ω˛“  ±…™…… Ω˲ i…Ø˚h……<« ®… Ω˛“ =∫…‰ ¥…fir˘… §…x……™…… |…M… i…- ¥…EÚ…∫… EÚ“ +¥…Ø˚r˘  EÚ¥……c‰˜
{…Æ˙  °ÚÆ˙ ¶…“ =∫…‰ +…V… x… EÚ…‰<« ™…Ω˛…ƒ ∫…÷Ω˛…M… ∂…‰π… |…n⁄˘π…h… EÚ… B‰∫…… Æ∆˙M… S…g¯… Ω˲
∫…∆¶……±… x… {……™…‰ +…V… x… EÚ…‰<« ∏…fi∆M……Æ˙ +¥…∂…‰π… S……Æ˙… +…‰Æ˙ §…∫… v…÷+…ƒ-v…÷+…ƒ Ω˲
+{…x…“ +x…®……‰±… v…Æ˙…‰Ω˛Æ˙ ∫…§… E÷ÚUÙ Ω˛…‰i…‰ Ω÷˛B ™…Ω˛…ƒ Ω˲ =V……c˜  n˘±…… ®… P……‰Æ˙ i…®… Ω˲ P…‰Æ‰˙
§…S…… x… {……™…‰!  ∫…°«Ú ∂…Æ˙“Æ˙ ®… §…S…… Ω˲ Ω˛…c˜ ¥……i……¥…Æ˙h… ®… x……=®®…“n˘“ Ω˲ ]‰Æ‰˙
∫¥……l…« x…J… ∫…‰ +{…x…“ Ω˛“ <∫…EÚ… ∫…÷Ω˛…M… EÚ¶…“ l…… =z…i… EÚΩ˛” x… EÚ…‰<« =®®…“n˘ x… +…∂……
v…Æ˙i…“ EÚ…‰ EÚ…ÂS…  n˘™…… Ω˲ ™…Ω˛ v…Æ˙i…“ EÚ¶…“ l…“ V…z…i… M…∆M…… EÚ“ ¶…“ Ω˲ n˘™…x…“™… n˘∂……
BEÚ-BEÚ ∫……Ëxn˘™…« +…¶…⁄π…h… +…V… ™…Ω˛…ƒ Ω˲ E‰Ú¥…±… Ω˛i……∂…… ®…∆n˘… EÚx…“ Ω˛“ B‰∫…“ ®…˱…“ =V…c˜“ Ω˲
=∫…EÚ… x……ÂS…  ±…™…… Ω˲ n˘…Ëc˜i…“ ¶……M…i…“ ]ı]ı…‰±…i…“ §…‰S…Ëx…  x…Æ˙…∂…… ®……x……‰ EÚ…‰<« M…Æ˙“§…  ¥…v…¥…… J…c˜“ Ω˲*
∏…“®…i…“ +…∂…… ®……‰Æ
44
V…x®… 25 +C]⁄ı§…Æ˙ 1960 ®… Z……ƒ∫…“, =k…Æ˙|…n‰˘∂…. V…“¥…  ¥…Y……x… ®… §…“.B∫…-∫…“. 2002 ®…  ]≈ı x…b˜…b˜ +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“ ∫…®®…‰±…x… i…l……
2003 ®… ∫…⁄Æ˙“x……®… ®… ∫……i…¥…  ¥…∂¥… ÀΩ˛n˘“ ∫…®®…‰±…x… ®…  Ω˛∫∫……  ±…™…….  ¥… ¶…z… {…j…-{… j…EÚ…+… ®… EÚ ¥…i……+… EÚ… |…EÚ…∂…x….
∫…®|… i… : ®…Ëx…‰ÀV…M… b˜…™…Ɖ˙C]ıÆ˙ ∫…‰x]ı C±…ËBÆ, B®….+…Æ˙.+…<«. ∫…‰x]ıÆ˙,  ]≈ı x…b˜…b˜ +…ËÆ˙ ]ı…‰§…‰M……‰
|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……

M…®…“« Ω˛…‰ V……i…“ ∂…÷∞¸ +…ËÆ˙


 ¥…n˘‰∂… ®…‰∆ Ω˛…‰±…“ ∫…n˘“« E‰Ú  n˘x… Ω˛È V……i…‰.
+M…±…‰  n˘x…  °ÚÆ˙ i…c˜E‰Ú =`ˆ EÚÆ
§……Ω˛Æ˙ V……x……
 {…S…EÚ…Æ˙“ +…ËÆ˙ °Ú§§……Æ˙‰ ∫…‰
Æ˙∆M… §…Æ˙∫……x……
∫… J…™……‰∆ E‰Ú ∫…∆M…  ®…±… EÚÆ˙
Ω˛÷c˜n∆˘M… ®…S……x……
{…c˜…‰∫… EÚ“ ¶…… ¶…™……‰∆ EÚ…‰
Æ˙∆M… ±…M……x……
+…™…‰ V…§… ∫…‰ n˘‰∂… UÙ…‰c˜EÚÆ˙
Ω˛…‰±…“ Æ˙Ω˛ M…™…“ Ω˛…‰-±…“
™……n˘ +…™…‰ §…S…{…x… E‰Ú ¥……‰  n˘x… P…Æ˙ ®…‰∆ Ω˛“ §…x……-J…… M…÷ Z…™……
Ω˛…‰±…“ {…⁄ h…«®…… E‰Ú  n˘x… EÚÆ˙ ±…‰i…‰ Ω˛È Ω˛∆∫…“  `ˆ`ˆ…‰±…“
Ω˛…‰ ±…EÚ… n˘Ω˛x… ¥™…∫i… Ω˛È ∫…§… +{…x…‰-+{…x…‰ ®…‰∆
BEÚ Ω˛…l… M……±… {…Æ˙ Æ˙J…EÚÆ˙ x…Ω˛”  EÚ∫…“ EÚ… ∫…®…™… Ω˛Ë J……±…“
n˘‰i…‰ {… Æ˙GÚ®…… ¶……M… ¶……M… EÚÆ ∫…{i……Ω˛…∆i… ®…‰∆ n˘…‰∫i……‰∆ EÚ“ ®…Ω˛ °Ú±… ®…‰∆
x…™…“ Ω˛Æ˙“ §…⁄]ı…‰∆ EÚ“ b˜…±…‰∆ Ω˛…‰ V……i…“ Ω˛È E÷ÚUÙ {…÷Æ˙…x…“ ™……n˘‰∆ i……V…“.
Ω˛…‰Æ˙… =x…EÚ…  °ÚÆ˙ §…x……i…‰ +{…x…“ +{…x…“ ™……n˘‰∆

GARBHANAL
§…SS…‰-§…c‰˜ ∫…¶…“ J…÷∂… Ω˛…‰i…‰ ∫…§… J…√÷∂… Ω˛…‰EÚÆ˙ §…i…±……i…‰ Ω˛È
+…ËÆ˙ J……i…‰ M…÷ Z…™……-{…{… RÛ™…… ±…‰ EÚx… ∫…c˜EÚ…Â {…Æ˙ J…‰±…“
+…ËÆ˙  x…M……‰x…‰ EÚ“ §…Æ˙°Ú“ Ω˛…‰±…“ E‰Ú §…“i…‰  n˘x…
E‰Ú ∫¥……n˘ +¶…“ i…EÚ Ω˛È i……V…‰ +§… ¶…“ §…Ω÷˛i… ™……n˘ +…i…‰ ΩÈ˛.
 ¥…∂¥…V…“i… ∫…{…x…
10 V…÷±……<« 1968 EÚ…‰ ¶……M…±…{…÷Æ˙,  §…Ω˛…Æ˙ ®… V…x®….  n˘±±…“  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ ∫…∆∫EfiÚi… ®… |…l…®… ∏…‰h…“ ®… ∫x……i…EÚ…‰k…Æ˙. ¥…Ω˛ {……M…±…
+…ËÆ˙ V…“¥…x… |… i…I…h… EÚΩ˛… x…™……ƒ |…EÚ… ∂…i…. E÷ÚUÙ ∫…®…™… i…EÚ ∫¥…i…∆j… i……ËÆ˙ {…Æ˙ ÀΩ˛n÷˘∫i……x… +J…§……Æ˙ ∫…‰ ¶…“ V…÷c‰˜ Æ˙Ω‰˛. M…W…±… +…ËÆ˙ 45
EÚ ¥…i……Bƒ ¶…“  ±…J…i…‰ ΩÈ˛. ¥…i…«®……x… ®… ¶……Æ˙i…“™… {…÷ ±…∫… ∫…‰¥…… ®… + v…EÚ…Æ˙“.
∫…∆{…E«Ú : 15/2, ∫…E÷«Ú±…Æ˙ Æ˙…‰b˜, b˜…±…x…¥……±……, n‰˘Ω˛Æ˙…n⁄˘x…. <«®…‰±… : vishwajeetsapan@yahoo.com

Ω˛FÚ“FÚi…
®…È S……Ω˛i…… Ω˛⁄ƒ EÚΩ˛x……
BEÚ Ω˛FÚ“FÚi…
{…Æ˙, EÚΩ˛ x… {……i…… Ω˛⁄ƒ*
 W…xn˘M…“ BEÚ =±…Z…x… Ω˛Ë,
∫…÷±…Z… M…<«, ®……‰i…“ Ω˛Ë,
x… ∫…÷±…Z…“ J……‰]ı“ Ω˛Ë*

S……ƒn˘ EÚ…‰ §…‰n˘…M… EÚÆ˙ {……™…… EÚ…Ëx…?


∂…“i…±…i…… =∫…EÚ“  ®…]ı… {……™…… EÚ…Ëx…?
S……ƒn˘x…“ +…i…“ Ω˛Ë, V……i…“ Ω˛Ë,
§…n˘±…“ UÙƒ]ıi…“ Ω˛Ë,  P…Æ˙i…“ Ω˛Ë,
∫…÷§…Ω˛ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë, ∂……®… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë,
 W…xn˘M…“ EÚ¶…“ Ω˛ƒ∫…i…“ Ω˛Ë i……‰ EÚ¶…“ Æ˙…‰i…“ Ω˛Ë,
±……‰M… Ω˛ƒ∫…i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ Æ˙…‰i…‰ Ω˛È,
GARBHANAL

±……‰M… V…“i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ ®…Æ˙i…‰ Ω˛È, EÚΩ˛… x… !


EÚ…‰<« ∫…÷J…“ Ω˛Ë i……‰ EÚ…‰<« n˘÷:J…“?  W…xn˘M…“ BEÚ =±…Z…x… Ω˛Ë, M…Æ˙ S……Ω˛… i…÷®…x…‰ x…  ®…±…‰M…… i…÷Z…‰,
n˘‰J…i…… ∫…§…, ∫…÷±…Z… M…<« ®……‰i…“ Ω˛Ë, M…Æ˙ x… S……Ω˛… i…÷®…x…‰ x…  ®…±…‰M…… i…÷Z…‰,
V…“¥…x… x…∂¥…Æ˙ Ω˛Ë, x… ∫…÷±…Z…“ J……‰]ı“ Ω˛Ë*  ®…±…‰M…… =∫…‰,
V……x…i…… ∫…§…,  EÚi…x…‰ Ω˛“ {…Ω˛±…⁄ Ω˛È, V…“¥…x… E‰Ú V……‰ Ω˛Ë ΩFÚn˘…Æ˙ <∫…EÚ…,
∫…÷J… ß…®… Ω˛Ë, n˘‰J……‰ <xΩ˛‰∆, n˘÷ x…™……ƒ EÚΩ˛i…“ Ω˛Ë,
 ®…±…i……  EÚ∫…‰? Ω˛Æ˙ I…h… §…n˘±…i…“ EÚÆ˙¥…]ı ™…‰, i…÷®… x… ®……x……‰∆ i……‰ C™…… Ω˛Ë?
∫…÷:J… ß…®… Ω˛Ë, x… ∫…®…Z……‰ i……‰ Ω˛ƒ∫…i…“ Ω˛Ë ™…‰, EÚΩ˛… x… !
b˜∫…i……  EÚ∫…‰? Ω˛ƒ∫…“ <∫…EÚ“ ∫…®…Z… {……™…… EÚ…Ëx…?  W…xn˘M…“ BEÚ =±…Z…x… Ω˛Ë,
∫…i™… Ω˛Ë ! Ω˛ƒ∫…x…… +…∫……x… Ω˛Ë, Ω˛ƒ∫……x…… x…Ω˛”, ∫…÷±…Z… M…<« ®……‰i…“ Ω˛Ë,
 ¥…∂¥……∫… EÚÆ˙ {……™…… EÚ…Ëx… ?  W…xn˘M…“ ¥…“Æ˙…x… Ω˛Ë, ∫…V……x…… EÚΩ˛”, x… ∫…÷±…Z…“ J……‰]ı“ Ω˛Ë*
<∫… ®……™……V……±… EÚ…‰ ∫…®…Z… {……™…… EÚ…Ëx…? ™…Ω˛“ i……‰ =±…Z…x… Ω˛Ë,
∫… SS…n˘…x…∆n˘ Ω˛“Æ˙…x…∆n˘ ¥……i∫™……™…x… "+Y…‰™…'
7 ®……S…« 1911 E÷Ú∂…“x…M…Æ,  V…±…… n‰˘¥… Æ˙™……, =k…Æ˙|…n‰˘∂… ®… V…x®…. 1925 ®…‰∆ {…∆V……§… ∫…‰ B∆]ı≈‰∆∫… EÚ“ {…Æ˙“I…… B¥…∆ §…“B∫…∫…“ EÚ√Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ B®…B +∆O…‰V…“  ¥…π…™…
 ±…™…… {…Æ˙ GÚ…∆ i…EÚ…Æ˙“ M… i… ¥… v…™……‰∆ ®…‰∆  Ω˛∫∫…… ±…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… {…g¯…<« {…⁄Æ˙“ x… Ω˛…‰ ∫…EÚ“. 1930 ∫…‰ 1936 i…EÚ  ¥… ¶…z… V…‰±……‰∆ ®…‰∆ EÚ]ı‰. EËÚ ±…°Ú…‰ x…«™……  ¥… ¥… ∫…‰
46 ±…‰EÚÆ˙ V……‰v…{…÷Æ˙  ¥… ¥… i…EÚ ®…‰∆ +v™……{…x… EÚ… EÚ…®…  EÚ™……. " n˘x…®……x…', "x…¥…¶……Æ˙i… ]ı…<®∫…' EÚ… ∫…∆{……n˘x…  EÚ™……. "+…ƒM…x… E‰Ú {……Æ˙ u˘…Æ˙' {…Æ˙ =xΩ˛‰∆ ∫…… Ω˛i™…
+EÚ…n˘‰®…“ +…ËÆ˙ " EÚi…x…“ x……¥……‰∆ ®…‰∆  EÚi…x…“ §……Æ˙' {…Æ˙ ¶……Æ˙i…“™… Y……x…{…“`ˆ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙. |…®…÷J… EfiÚ i…™……ƒ : EÚ ¥…i…… ∫…∆O…Ω- +…∆M…x… E‰Ú {……Æ˙ u˘…Æ˙,  EÚi…x…“ x……¥……‰∆ ®…‰∆
 EÚi…x…“ §……Æ˙, C™……‰∆ EÚ ®…È =∫…‰ V……x…i…… Ω⁄ƒ˛. EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω-  ¥…{…l…M……, {…Æ˙∆{…Æ˙…, EÚ…‰`ˆÆ˙“ EÚ“ §……i…, ∂…Æ˙h……l…“«. ={…x™……∫…- ∂…‰J…Æ : BEÚ V…“¥…x…“, x…n˘“ E‰Ú u˘“{…. =xΩ˛…Âx…‰
"i……Æ˙ ∫…{i…EÚ', "n˘⁄∫…Æ˙… ∫…{i…EÚ', +…ËÆ˙ "i…“∫…Æ˙… ∫…{i…EÚ' V…Ë∫…‰ ™…÷M……∆i…Æ˙EÚ…Æ˙“ EÚ…¥™… ∫…∆EÚ±…x……‰∆ EÚ… ¶…“ ∫…∆{……n˘x…  EÚ™……. 4 +|…˱… 1987 EÚ…‰  n˘±±…“ ®…  x…v…x….

EÚ Ω˛… x…“
M…ÈO…“x… §…V…‰ +…™…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È*
EÚ§… E‰Ú M…™…‰ Ω˛÷B Ω˛È?
∫…§…‰Æ˙‰ =`ˆi…‰ Ω˛“ S…±…‰ V……i…‰ Ω˛È*
®…È {…⁄UÙx…‰ EÚ…‰ Ω˛÷+…, +…ËÆ˙ i…÷®… <i…x…“ n˘‰Æ˙
C™…… EÚÆ˙i…“ Ω˛…‰? {…Æ˙  °ÚÆ˙ ∫……‰S……, +…i…‰ Ω˛“
BEÚ…BEÚ |…∂x… `ˆ“EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë* ®…È EÚ®…Æ˙‰ ®…‰∆
S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ n˘‰J…x…‰ ±…M……*
®……±…i…“ BEÚ {…∆J…… =`ˆ… ±……<«, +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰
Ω˛¥…… EÚÆ˙x…‰ ±…M…“* ®…Èx…‰ +…{… k… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B
EÚΩ˛…, x…Ω˛”, ®…÷Z…‰ x…Ω˛” S…… Ω˛B* {…Æ˙ ¥…Ω˛
x…Ω˛” ®……x…“, §……‰±…“, ¥……Ω˛! S…… Ω˛B EËÚ∫…‰
x…Ω˛”? <i…x…“ v…⁄{… ®…‰∆ i……‰ +…™…‰ Ω˛…‰* ™…Ω˛…ƒ
i……‰... ®…Èx…‰ EÚΩ˛…, +SUÙ…, ±……+…‰ ®…÷Z…‰ n˘‰ n˘…‰*
¥…Ω˛ ∂……™…n˘ x…… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ l…“, {…Æ˙ i…¶…“

n˘…‰ {…Ω˛Æ˙ ®…‰∆ =∫… ∫…⁄x…‰ +…∆M…x… ®…‰∆ {…ËÆ˙ Æ˙J…i…‰ Ω˛“ ®…÷Z…‰ B‰∫…… V……x…
{…c…, ®……x……‰ =∫… {…Æ˙  EÚ∫…“ ∂……{… EÚ“ UÙ…™…… ®…∆b˜Æ˙… Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰,
=∫…E‰Ú ¥……i……¥…Æ˙h… ®…‰∆ E÷ÚUÙ B‰∫…… +EÚl™… +∫{…fi∂™…  EÚxi…÷  °ÚÆ˙
n˘⁄∫…Æ˙‰ EÚ®…Æ˙‰ ®…‰∆  ∂…∂…÷ E‰Ú Æ˙…‰x…‰ EÚ“ +…¥……V… ∫…÷x…EÚÆ˙ =∫…x…‰ S…÷{…S……{…
{…∆J…… ®…÷Z…‰ n˘‰  n˘™…… +…ËÆ˙ P…÷]ıx……‰∆ {…Æ˙ Ω˛…l… ]ı‰EÚ EÚÆ˙ BEÚ l…EÚ“ Ω˛÷<«
Ω˛÷ƒΩ˛ EÚÆ˙ E‰Ú =`ˆ“ +…ËÆ˙ ¶…“i…Æ˙ S…±…“ M…<«*
¶…“ §……‰Z…±… +…ËÆ˙ |…EÚ®{…®…™… +…ËÆ˙ P…x…… ∫…… °ËÚ±… Æ˙Ω˛… l……* ®…È =∫…E‰Ú V……i…‰ Ω˛÷B, n˘÷§…±…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ…‰ n˘‰J…EÚÆ˙ ∫……‰S…i…… Æ˙Ω˛…- ™…Ω˛

GARBHANAL
®…‰Æ˙“ +…Ω˛]ı ∫…÷x…i…‰ Ω˛“ ®……±…i…“ §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±…“* ®…÷Z…‰ n˘‰J…EÚÆ˙, {…Ω˛S……x… C™…… Ω˛Ë... ™…Ω˛ EËÚ∫…“ UÙ…™……-∫…“ <∫… P…Æ˙ ®…‰∆ UÙ…™…“ Ω˛÷<« Ω˛Ë?
EÚÆ˙ =∫…EÚ“ ®…÷Æ˙Z……™…“ Ω˛÷<« ®…÷J… ®…÷p˘… i… x…EÚ ∫…‰‰ ®…“`ˆ‰  ¥…∫®…™… ∫…‰ V……M…“ ∫…“ ®……±…i…“ ®…‰Æ˙“ n˘⁄Æ˙ E‰Ú  Æ˙∂i…‰ EÚ“ §…Ω˛x… Ω˛Ë,  EÚxi…÷ =∫…‰ ∫…J…“ EÚΩ˛x……
+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ {…⁄¥…«¥…i… Ω˛…‰ M…<«* =∫…x…‰ EÚΩ˛…, +… V……+…‰* +…ËÆ˙  §…x…… =k…Æ˙ Ω˛“ = S…i… Ω˛Ë C™……‰∆ EÚ Ω˛®……Æ˙… {…Æ˙∫{…Æ˙ ∫…®§…xv… ∫…J™… EÚ… Ω˛“ Æ˙Ω˛…
EÚ“ |…i…“I……  EÚ™…‰ ¶…“i…Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…“* ®…È ¶…“ =∫…E‰Ú {…“UÙ‰ Ω˛…‰  ±…™……* Ω˛Ë* Ω˛®… §…S…{…x… ∫…‰ <EÚ_ˆ‰ J…‰±… EÚÆ˙ <EÚ_ˆ‰ ±…c‰ +…ËÆ˙  {…]ı‰ Ω˛È, +…ËÆ˙
¶…“i…Æ˙ {…Ω˛÷ƒS…EÚÆ˙ ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, ¥…‰ ™…Ω˛…ƒ x…Ω˛” Ω˛È? Ω˛®……Æ˙“ {…g…<« ¶…“ §…Ω˛÷i…-…“ <EÚ_ˆ‰ Ω˛“ Ω˛÷<« l…“, +…ËÆ˙ Ω˛®……Æ˙‰ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙
+¶…“ +…™…‰ x…Ω˛”, n˘}i…Æ˙ ®…‰∆ Ω˛Ë∆* l……‰c“ n˘‰Æ˙ ®…‰∆ +… V……™…‰∆M…‰* EÚ…‰<« b˜‰g n˘…‰ ®…‰∆ ∫…n˘… ∫…J™… EÚ“ ∫¥…‰SUÙ… +…ËÆ˙ ∫¥…SUÙxn˘i…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ¥…Ω˛ EÚ¶…“
EÚ Ω˛… x…“
47

®……i…fii¥… E‰Ú, ™…… §…c‰ UÙ…‰]ı‰{…x… E‰Ú §…xv…x……‰∆ ®…‰∆ x…Ω˛”  P…Æ˙…*
®…È +…V… EÚ…‰<« S……Æ˙ ¥…π…« §……n˘ =∫…‰ n˘‰J…x…‰ +…™…… Ω˛⁄∆* V…§… ®…Èx…‰ =∫…‰
<∫…∫…‰ {…⁄¥…« n˘‰J…… l……, i…§… ¥…Ω˛ ±…cEÚ“ Ω˛“ l…“, +§… ¥…Ω˛  ¥…¥…… Ω˛i……
Ω˛Ë, BEÚ §…SS…‰ EÚ“ ®……ƒ ¶…“ Ω˛Ë* <∫…∫…‰ EÚ…‰<« {… Æ˙¥…i…«x… =∫…®…‰∆ +…™…… =∫…x…‰ BEÚ…BEÚ S……ËEÚ EÚÆ˙ EÚΩ˛…, Ω˛ƒ⁄?
Ω˛…‰M…… +…ËÆ˙ ™… n˘ +…™…… Ω˛…‰M…… i……‰ C™……, ™…Ω˛ ®…Èx…‰ +¶…“ i…EÚ ∫……‰S…… ™…Ω˛ Ω˛ƒ⁄ |…∂x… ∫…⁄S…EÚ l……,  EÚxi…÷ <∫… ±…B x…Ω˛”  EÚ ®……±…i…“ x…‰ ®…‰Æ˙“ §……i…
x…Ω˛” l……,  EÚxi…÷ +§… =∫…EÚ“ {…“`ˆ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…… Ω˛÷+… ®…È ∫……‰S… ∫…÷x…“ x…Ω˛” l…“, E‰Ú¥…±…  ¥…∫®…™… E‰Ú EÚ…Æ˙h…* <∫… ±…B ®…Èx…‰ +{…x…“ §……i…
Æ˙Ω˛… l……, ™…Ω˛ EËÚ∫…“ UÙ…™…… <∫… P…Æ˙ {…Æ˙ UÙ…™…“ Ω˛÷<« Ω˛Ë... +…ËÆ˙ n˘÷Ω˛Æ˙…™…“ x…Ω˛”, S…÷{… §…Ë`ˆ… Æ˙Ω˛…* ®……±…i…“ E÷ÚUÙ §……‰±…“ Ω˛“ x…Ω˛”, i…§… l……‰c“
 ¥…∂…‰π…i…™…… ®……±…i…“ {…Æ˙... n˘‰Æ˙ §……n˘ ®…Èx…‰ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J……* ¥…Ω˛ BEÚ]ıEÚ ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ n˘‰J… Æ˙Ω˛“ l…“,
®……±…i…“ §…SS…‰ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ ±……Ë]ı +…™…“ +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ®…÷Z…∫…‰ E÷ÚUÙ n˘⁄Æ˙  EÚxi…÷ ®…‰Æ˙‰ =v…Æ˙ =x®…÷J… Ω…‰i…‰ Ω˛“ =∫…x…‰ +…ƒJ…‰∆ x…“S…“ EÚÆ˙ ±…”*  °ÚÆ˙ ¶…“
x…“S…‰  §…UÙ“ Ω˛÷<« n˘Æ˙“ {…Æ˙ §…Ë`ˆ M…™…“* ®…Èx…‰ +{…x…“ E÷ÚÆ˙∫…“ P…÷®…… EÚÆ˙ ®…Èx…‰ n˘‰J……, =x… +…ƒJ……‰∆ ®…‰∆ E÷ÚUÙ  ¥… S…j… ∫…… ¶……¥… l……, ®……x……‰ ®……±…i…“ E‰Ú
E÷ÚUÙ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ =x®…÷J… Ω˛…‰EÚÆ˙ {…⁄UÙ…, ¶…“i…Æ˙ EÚΩ˛” E÷ÚUÙ S…‰π]ı… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛…
<∫…EÚ… x……®… C™…… Ω˛Ë? Ω˛…‰,  EÚ∫…“ §…“i…“ Ω˛÷<« §……i… EÚ…‰ ™……n˘
®……±…i…“ x…‰ §…SS…‰ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…‰ Ω˛÷B =k…Æ˙ ®……±…i…“ x…‰ EÚ…‰<« §……i… Ω˛“ x…Ω˛” EÚÆ˙x…‰ EÚ“,  EÚ∫…“  §…J…Æ˙‰ Ω˛÷B ¥……™…÷
 n˘™……, x……®… i……‰ EÚ…‰<«  x… ∂S…i… x…Ω˛”  EÚ™……, ®…hb˜±… EÚ…‰ {…÷x…: V…M……EÚÆ˙ M… i…®……x…
¥…Ë∫…‰  ]ı]ı“ EÚΩ˛i…‰ Ω˛È* EÚ“... ™…Ω˛ ¶…“ x…Ω˛ ” {…⁄ U Ù …  EÚ ®…È EÚÆ˙x…‰ EÚ“,  EÚ∫…“ ]ı⁄]ı‰ Ω˛÷B ¥™…¥…Ω˛…Æ˙
®…Èx…‰ =∫…‰ §…÷±……™……,  ]ı]ı“,  ]ı]ı“, +… V……, EËÚ∫…… Ω˛⁄∆, EËÚ∫…‰ +…™…… Ω˛⁄∆... S…÷{… i…xi…÷ EÚ…‰ {…÷x…Ø˚VV…“ ¥…i… EÚÆ˙x…‰ EÚ“,
{…Æ˙ ¥…Ω˛ +{…x…“ §…c“-§…c“ +…ƒJ……‰∆ ∫…‰ ®…‰Æ˙“ +…ËÆ˙ S…‰π]ı… ®…‰∆ ∫…°Ú±… x… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛…
§…Ë`ˆ“ Ω˛Ë, C™……  ¥…¥……Ω˛ E‰Ú n˘…‰ ¥…π…« Ω˛…‰... ¥…Ë∫…‰ V…Ë∫…‰ §…Ω˛÷i… n˘‰Æ˙ ∫…‰ |…™……‰M…
+…‰Æ˙ n˘‰J…i…… Ω˛÷+… +{…x…“ ®……ƒ ∫…‰  S…{…]ı
M…™……, +…ËÆ˙ ∞¸+…ƒ∫……-∫…… Ω˛…‰EÚÆ˙ EÚΩ˛x…‰ ®…‰ ∆ Ω˛ “ ¥…Ω˛ §…“i…‰  n˘ x … ¶…⁄ ± … M…<« ? ®…‰∆ x… ±……™…‰ Ω˛÷B +∆M… EÚ…‰ ¥™… HÚ
±…M……, =Ω˛÷ƒ-=Ω˛÷Ï-=Ω˛÷ƒ->... ™…… +§… ®…÷Z…‰ n˘⁄Æ˙... <∫…  ¥…∂…‰π… BEÚ…BEÚ =`ˆ…x…‰ ±…M…‰ +…ËÆ˙ {……™…‰  EÚ
GARBHANAL

®……±…i…“ x…‰  °ÚÆ˙ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ BEÚ x…V…Æ˙ ¥…Ω˛ =`ˆi…… Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛Ë,  S…Æ˙  ¥…∫®…fi i…
+xi…Æ˙ {…Æ˙... Æ˙J…x…… S……Ω˛i…“ Ω˛Ë? ®…‰∆ ®……x……‰ ®…Æ˙ M…™…… Ω˛Ë* =i…x…‰ I…“h…
n˘‰J……, +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ §……Ω˛Æ˙ +…ƒM…x… EÚ“ +…‰Æ˙
n˘‰J…x…‰ ±…M…“... §…±… ∫…‰ (™…t {… ¥…Ω˛ ∫……Æ˙… |……{™… §…±…
EÚ…°Ú“ n˘‰Æ˙ ®……Ëx… Æ˙Ω˛…* l……‰c“ n˘‰Æ˙ i…EÚ i……‰ ¥…Ω˛ ®……Ëx… +…EÚ ∫®…EÚ Ω˛“ Ω˛ Ë ) =`ˆ x…Ω˛ ” ∫…EÚi……... ®…÷ Z …‰ B‰ ∫ …… V……x… {…c…, ®……x……‰  EÚ∫…“ V…“ ¥…i… |……h…“
l……,  V…∫…®…‰∆ ®…È |…i…“I…… ®…‰∆ l……  EÚ ®……±…i…“ E÷ÚUÙ {…⁄UÙ‰,  EÚxi…÷ =∫…E‰Ú E‰Ú M…±…‰ ®…‰∆  EÚ∫…“ ®…fii… V…xi…÷ EÚ… i……ËEÚ b˜…±…  n˘™…… M…™…… Ω˛…‰, ¥…Ω˛ =∫…‰ =i……Æ˙
§……n˘ BEÚ…BEÚ ®…÷Z…‰ v™……x… Ω˛÷+…, ®……±…i…“ x…‰ EÚ…‰<« §……i… Ω˛“ x…Ω˛” EÚÆ˙ °‰Ú∆EÚx…… S……Ω˛‰, {…Æ˙ =i…Æ˙ x… {……™…‰...
EÚ“... ™…Ω˛ ¶…“ x…Ω˛” {…⁄UÙ…  EÚ ®…È EËÚ∫…… Ω˛⁄∆, EËÚ∫…‰ +…™…… Ω˛⁄∆... S…÷{… i…¶…“  EÚ∫…“ x…‰  EÚ¥……c J…]ıJ…]ı…™…‰* ®…Èx…‰ ®……±…i…“ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J……, {…Æ˙ ¥…Ω˛
§…Ë`ˆ“ Ω˛Ë, C™……  ¥…¥……Ω˛ E‰Ú n˘…‰ ¥…π…« ®…‰∆ Ω˛“ ¥…Ω˛ §…“i…‰  n˘x… ¶…⁄±… M…<«?  Ω˛±…“ x…Ω˛”* V…§…  EÚ¥……c n˘⁄∫…Æ˙“ §……Æ˙ J…]ıJ…]ı…™…‰ M…™…‰, i…§… ¥…Ω˛  ∂…∂…÷ EÚ…‰
™…… +§… ®…÷Z…‰ n˘⁄Æ˙... <∫…  ¥…∂…‰π… +xi…Æ˙ {…Æ˙... Æ˙J…x…… S……Ω˛i…“ Ω˛Ë? +±…M… EÚÆ˙E‰Ú =`ˆ“ +…ËÆ˙  EÚ¥……c J……‰±…x…‰ ±…M…“*
C™……‰∆ EÚ ¥…Ω˛  x…§……«v… ∫¥…SUÙxn˘i…… +§… i……‰ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…“... {…Æ˙ ¥…‰, ™……x…“ ®……±…i…“ E‰Ú {… i… +…™…‰* ®…Èx…‰ =xΩ˛‰∆ {…Ω˛±…“ §……Æ˙ n˘‰J…… l……, ™…t {…
 °ÚÆ˙ ¶…“, B‰∫…… ®……Ëx…, V…Ë∫…… +V…x…§…“ ∫…‰ ¶…“ x…Ω˛” Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B... °Ú…‰]ı…‰ ∫…‰ =xΩ˛‰∆ {…Ω˛S……x…i…… l……* {… Æ˙S…™… Ω˛÷+…* ®……±…i…“ J……x…… i…Ë™……Æ˙
®…Èx…‰ E÷ÚUÙ  J…z…-∫…… Ω˛…‰EÚÆ˙, n˘⁄∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…‰ Ω˛÷B EÚΩ˛…, V……x… EÚÆ˙x…‰ +…ƒM…x… ®…‰∆ S…±…“ M…<«, +…ËÆ˙ Ω˛®… n˘…‰x……‰∆ ¶…“i…Æ˙ §…Ë`ˆ EÚÆ˙ §……i…S…“i…
{…ci…… Ω˛Ë, i…÷®Ω˛‰∆ ®…‰Æ˙‰ +…x…‰ ∫…‰  ¥…∂…‰π… |…∫…z…i…… x…Ω˛” Ω˛÷<«... EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰, =x…EÚ“ x……ËEÚÆ˙“ E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆, =x…E‰Ú V…“¥…x… E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆, =∫…
48
EÚ Ω˛… x…“
§…Ë`ˆ“ Æ˙Ω˛‰M…“*
®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ J……x…… +…Æ˙®¶… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ n˘‰J… EÚÆ˙
§……‰±…‰, +…{…EÚ…‰ i……‰ J……x…‰ EÚ… ®…V…… C™…… Ω˛“ +…™…‰M……, B‰∫…‰
§…‰¥…HÚ J…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È?
®…Èx…‰ =k…Æ˙  n˘™……, ¥……Ω˛* n˘‰Æ˙ ∫…‰ J……x…‰ {…Æ˙ i……‰ +…ËÆ˙ ¶…“
+SUÙ… ±…M…i…… Ω˛Ë, ¶…⁄J… §…g“ Ω˛÷<« Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë, {…Æ˙ ∂……™…n˘
®……±…i…“ §…Ω˛x… EÚ…‰ EÚπ]ı Ω˛…‰M……*
®……±…i…“ ]ı…‰∆EÚ EÚÆ˙ §……‰±…“ =Ω˛⁄ƒ, ®…‰Æ˙‰  ±…B i……‰ ™…Ω˛ x…™…“
§……i… x…Ω˛” Ω˛Ë... Æ˙…‰V… Ω˛“ B‰∫…… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë...
®……±…i…“ §…SS…‰ EÚ…‰ M……‰n˘ ®…‰∆  ±…B Ω˛÷B l…“* §…SS…… Æ˙…‰ Æ˙Ω˛…
l……, {…Æ˙ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ EÚ…‰<« v™……x… x…Ω˛” n˘‰ Æ˙Ω˛… l……*
®…Èx…‰ EÚΩ˛…, ™…Ω˛ Æ˙…‰i…… C™……‰∆ Ω˛È?
®……±…i…“ §……‰±…“, Ω˛…‰ Ω˛“ M…™…… Ω˛Ë  S…c S…c…-∫……* Ω˛®…‰∂…… Ω˛“
B‰∫…… Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë*
∫l……x… E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆, +…ËÆ˙ B‰∫…‰ +x™…  ¥…π…™……‰∆ E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ V……‰ {…Ω˛±…‰ {… Æ˙S…™…  °ÚÆ˙ §…SS…‰ EÚ…‰ b˜…ƒ]ı EÚÆ˙ EÚΩ˛…, S…÷{… EÚÆ˙*  V…∫…∫…‰ ¥…Ω˛ +…ËÆ˙ ¶…“
{…Æ˙ =`ˆ… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È, BEÚ i…Æ˙Ω˛ EÚ… ∫¥…Æ˙I……i®…EÚ EÚ¥…S… {…Ω˛x… EÚÆ˙... Æ˙…‰x…‰ ±…M……, ®……±…i…“ x…‰ ¶…⁄ ®… {…Æ˙ §…Ë`ˆ…  n˘™……* +…ËÆ˙ §……‰±…“, +SUÙ…
®……±…i…“ E‰Ú {… i… EÚ… x……®… Ω˛Ë ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙* ¥…Ω˛ BEÚ {…Ω˛…c“ M……ƒ¥… ®…‰∆ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ ±…‰, Æ˙…‰ ±…‰* +…ËÆ˙ Æ˙…‰]ı“ ±…‰x…‰ +…ƒM…x… EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…“ M…™…“*
 b˜∫{…‰x∫…Æ˙“ E‰Ú b…ÏC]ıÆ˙ Ω˛È, =∫…“ Ω˛Ë ∫…™…i… ∫…‰ <x… C¥……]ı«Æ˙…‰∆ ®…‰∆ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È* V…§… Ω˛®…x…‰ ¶……‰V…x… ∫…®……{i…  EÚ™…… i…§… i…“x… §…V…x…‰ ¥……±…‰ l…‰,
|……i…:EÚ…±… ∫……i… §…V…‰  b˜∫{…‰x∫…Æ˙“ S…±…‰ V……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ b˜‰g ™…… n˘…‰ §…V…‰ ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ x…‰ §…i……™……  EÚ =xΩ˛‰∆ +…V… V…±n˘“ +∫{…i……±… V……x…… Ω˛Ë,
±……Ë]ıi…‰ Ω˛È, =∫…E‰Ú §……n˘ n˘…‰{…Ω˛Æ˙ ¶…Æ˙ UÙ÷^ı“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* E‰Ú¥…±… ∂……®… EÚ…‰ BEÚ- ¥…Ω˛…ƒ BEÚ-n˘…‰  S…xi……V…x…EÚ E‰Ú∫… +…™…‰ Ω˛÷B Ω˛È,  V…x…EÚ… +…{…Æ˙‰∂…x…
n˘…‰ P…h]ı‰ S…CEÚÆ˙ ±…M……x…‰ E‰Ú  ±…B V……i…‰ Ω˛È,  b˜∫{…‰x∫…Æ˙“ E‰Ú ∫……l… E‰Ú UÙ…‰]ı‰ EÚÆ˙x…… {…c‰M……... n˘…‰ EÚ“ ∂……™…n˘ ]ı…ƒM… EÚ…]ıx…“ {…c‰, M…ÈO…“x… Ω˛…‰ M…™……
∫…‰ +∫{…i……±… ®…‰∆ {…c‰ Ω˛÷B Æ˙…‰ M…™……‰∆ EÚ…‰ n˘‰J…x…‰ +…ËÆ˙ +x™… V…∞¸Æ˙“  Ω˛n˘…™…i…‰∆ Ω˛Ë... l……‰c“ Ω˛“ n˘‰Æ˙ ®…‰∆ ¥…Ω˛ S…±…‰ M…™…‰* ®……±…i…“  EÚ¥……c §…xn˘ EÚÆ˙
EÚÆ˙x…‰... =x…EÚ… V…“¥…x… ¶…“  §…±…E÷Ú±… BEÚ  x… n˘«π]ı f¯Æ˙Ê {…Æ˙ S…±…i…… Ω˛Ë, +…™…“ +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙‰ {……∫… §…Ë`ˆx…‰ Ω˛“ ¥……±…“ l…“  EÚ ®…Èx…‰ EÚΩ˛…, +§…
 x…i™… ¥…Ω˛“ EÚ…®…, =∫…“ |…EÚ…Æ˙ E‰Ú ®…Æ˙“V…, ¥…Ω˛“  Ω˛n˘…™…i…‰∆, ¥…Ω˛“ x…÷∫J…‰, J……x…… i……‰ J…… ±……‰, ®…È =i…x…“ n˘‰Æ˙  ]ı]ı“ ∫…‰ J…‰±…i…… Ω˛⁄ƒ*
¥…Ω˛“ n˘¥……<™……ƒ* ¥…Ω˛ ∫¥…™…∆ =EÚi……™…‰ Ω˛÷B Ω˛È +…ËÆ˙ <∫… ±…B +…ËÆ˙ ∫……l… Ω˛“ ¥…Ω˛ §……‰±…“, J…… ±…⁄ƒM…“, ®…‰Æ˙‰ J……x…‰ EÚ“ EÚ…Ëx… §……i… Ω˛Ë  EÚxi…÷ S…±…“

GARBHANAL
<∫… ¶…™…∆EÚÆ˙ M…Æ˙®…“ E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥…Ω˛ +{…x…‰ °÷ÚÆ˙∫…i… E‰Ú ∫…®…™… ®…‰∆ ¶…“ ∫…÷∫i… M…™…“* ®…È  ]ı]ı“ EÚ…‰ Ω˛…l… ®…‰∆ ±…‰EÚÆ˙ Z…÷±……x…‰ ±…M……,  V…∫…∫…‰ ¥…Ω˛ E÷ÚUÙ
Ω˛“ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È... n˘‰Æ˙ E‰Ú  ±…B ∂……xi… Ω˛…‰ M…™……*
®……±…i…“ Ω˛®… n˘…‰x……‰∆ E‰Ú  ±…B J……x…… ±…‰ +…™…“* ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, i…÷®… x…Ω˛” n˘⁄Æ... ∂……™…n˘ +∫{…i……±… ®…‰∆ Ω˛“, i…“x… J…cE‰Ú* BEÚ…BEÚ ®…È S……ËEÚ…,
J……+…‰M…“? ™…… J…… S…÷EÚ”? ®…Èx…‰ ∫…÷x……, ®……±…i…“ ¥…Ω˛…ƒ +…ƒM…x… ®…‰∆ §…Ë`ˆ“ +{…x…‰ +…{… Ω˛“ BEÚ
®…Ω˛‰∂… §……‰±…‰ E÷ÚUÙ Ω˛ƒ∫… EÚÆ˙, ¥…Ω˛ {…“UÙ‰ J……™…… EÚÆ˙i…“ Ω˛È... ±…®§…“-∫…“ l…EÚ“ Ω˛÷<« ∫……ƒ∫… E‰Ú ∫……l… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, i…“x… §…V… M…™…‰...
{… i… f¯…<« §…V…‰ J……x…… J……x…‰ +…i…‰ Ω˛È, <∫… ±…B {…ix…“ i…“x… §…V…‰ i…EÚ ¶…⁄J…“ ®……x……‰ §…c“ i…{…∫™…… E‰Ú §……n˘ EÚ…‰<« EÚ…™…« ∫…®{…z… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛…‰...
EÚ Ω˛… x…“
49

l……‰c“ Ω˛“ n˘‰Æ˙ ®…‰∆ ®……±…i…“  °ÚÆ˙ +… M…™…“, ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, i…÷®Ω˛…Æ˙‰  ±…B l……‰c“ n˘‰Æ˙ §……n˘  °ÚÆ˙ ®……Ëx… Æ˙Ω˛…, ®…Èx…‰ V…‰§… ∫…‰ +{…x…“ x……‰]ı§…÷EÚ  x…EÚ…±…“
E÷ÚUÙ §…S…… ¶…“ l……? ∫…§… E÷ÚUÙ i……‰... +…ËÆ˙  {…UÙ±…‰  n˘x……‰∆ E‰Ú  ±…J…‰ Ω˛÷B x……‰]ı n˘‰J…x…‰ ±…M……, i…§… ®……±…i…“ EÚ…‰ ™……n˘
§…Ω˛÷i… l……* +…™……  EÚ =∫…x…‰ ®…‰Æ˙‰ +…x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h… i……‰ {…⁄UÙ… x…Ω˛”, +…ËÆ˙ §……‰±…“, ™…Ω˛…ƒ
Ω˛…ƒ, §…Ω˛÷i… l……, ¶……V…“ i……‰ ∫……Æ˙“ ®…È Ω˛“ J…… M…™…… l……, ¥…Ω˛…ƒ §…S…… E÷ÚUÙ +…™…‰ EËÚ∫…‰?
Ω˛…‰M…… x…Ω˛”* ™……‰∆ Ω˛“ Æ˙…‰§… i……‰ x… V…®……+…‰  EÚ §…Ω˛÷i… l……* ®…Èx…‰ Ω˛ƒ∫… ®…Èx…‰ EÚΩ˛… Ω˛“ i……‰, +SUÙ…, +§… ™……n˘ +…™……? i…÷®…∫…‰  ®…±…x…‰ +…™…… l……,
EÚÆ˙ EÚΩ˛…* +…ËÆ˙ C™…… EÚÆ˙x…‰?
®……±…i…“ ®……x……‰  EÚ∫…“ +…ËÆ˙  ¥…π…™… EÚ“ §……i… EÚΩ˛i…“ Ω˛÷<« §……‰±…“, ™…Ω˛…ƒ i……‰ n˘…‰-BEÚ  n˘x… Æ˙Ω˛…‰M…‰ x…?
∫…§V…“-¥…§V…“ i……‰ E÷ÚUÙ Ω˛…‰i…“ Ω˛“ x…Ω˛”, EÚ…‰<« x…Ω˛”, EÚ±… S…±…… V……>ƒM……, V…∞¸Æ˙“
+…i……-V……i…… Ω˛Ë, i……‰ x…“S…‰ ∫…‰ ®…ƒM…… ±…‰i…‰ Ω˛È, V……x…… Ω˛Ë*
®…÷Z…‰ +…™…‰ {…xp˘Ω˛  n˘x… Ω˛÷B Ω˛È, V……‰ ∫…§V…“ ®…÷Z…‰ B‰∫…… ±…M… Æ˙Ω˛… l……  EÚ ®……±…i…“ E÷ÚUÙ x…Ω˛” §……‰±…“, E÷ÚUÙ
∫……l… ±……™…‰ l…‰ ¥…Ω˛“ +¶…“ §…Æ˙i…“ V…… Æ˙Ω˛“  J…z…-∫…“ Ω˛…‰ M…™…“* ®…È  °ÚÆ˙ x……‰]ı§…÷EÚ
Ω˛Ë... <∫… P…Æ˙ {…Æ˙ V……‰ UÙ…™……  P…Æ˙“ Ω˛÷<« EÚ“ i…Æ˙°Ú n˘‰J…x…‰ ±…M……* l……‰c“ n˘‰Æ˙
®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, x……ËEÚÆ˙ EÚ…‰<« x…Ω˛” Ω˛È? Ω˛Ë, ¥…Ω˛ +Y……i… Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ ¶…“ §……n˘ ®…÷Z…‰ ¶…“ v™……x… Ω˛÷+…, ®…È +…™……
EÚ…‰<« `ˆ“EÚ  ®…±…… x…Ω˛”, ∂……™…n˘ n˘…‰ BEÚ ®……x……‰ ®…÷Z…‰ ¶…“ ¥…∂… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, i……‰ Ω˛⁄ƒ ®……±…i…“ ∫…‰  ®…±…x…‰,  EÚxi…÷ ™…Ω˛…ƒ
 n˘x… ®…‰∆ Ω˛…‰ V……™…‰* ¥…Ω˛ §……i… EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ §…Ë`ˆ“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ®…È
§…Æ˙i…x… ¶…“ i…÷®Ω˛” ®……ƒV…i…“ Ω˛…‰? ®…È ¶…“ ¥…Ë ∫ …… Ω˛ “ x…“Æ˙ ∫ …  x…V…“« ¥ …- {…g Æ˙Ω˛… Ω˛⁄ƒ, {…Æ˙ §……i… ¶…“ C™…… EÚ“
+…ËÆ˙ EÚ…Ëx…? EÚΩ˛ EÚÆ˙ ®……±…i…“ I…h… ¶…Æ˙ ∫…… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛⁄ƒ V…Ë∫…‰- Ω˛…ƒ, V…Ë∫…‰ V……™…? ®…÷Z…‰ B‰∫…… ±…M… Æ˙Ω˛… l……  EÚ
GARBHANAL

+…ƒM…x… ®…‰∆ V……EÚÆ˙ ±……Ë]ı +…™…“* <∫… P…Æ˙ {…Æ˙ V……‰ UÙ…™……  P…Æ˙“ Ω˛÷<« Ω˛Ë,
™…Ω˛ P…Æ˙, V…Ë∫…‰ ®……±…i…“... ¥…Ω˛ +Y……i… Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ ¶…“ ®……x……‰ ®…÷Z…‰
®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, EÚΩ˛…ƒ M…™…“ l…”?
+…V… {……x…“ Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛Ë, §…Æ˙i…x… EËÚ∫…‰ ¶…“ ¥…∂… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ®…È ¶…“ ¥…Ë∫…… Ω˛“
®…ƒV…‰∆M…‰? x…“Æ˙∫…  x…V…“«¥…-∫…… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛⁄ƒ V…Ë∫…‰- Ω˛…ƒ, V…Ë∫…‰ ™…Ω˛ P…Æ˙, V…Ë∫…‰ ®……±…i…“...
C™……‰∆, {……x…“ EÚ…‰ C™…… Ω˛÷+…? ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, i…÷®… E÷ÚUÙ {…gi…“- ±…J…i…“ x…Ω˛”? ®…È S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ n˘‰J…x…‰ ±…M……  EÚ
Æ˙…‰V… Ω˛“ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë... EÚ¶…“ ¥…HÚ {…Æ˙ i……‰ +…i…… Ω˛“ x…Ω˛”, +…V… ∂……®… EÚΩ˛”  EÚi……§…‰∆ n˘“J… {…c‰*
EÚ…‰ ∫……i… §…V…‰ +…™…‰M……, i…§… §…Æ˙i…x… ®…ƒV…‰∆M…‰* ™…Ω˛…ƒ? EÚΩ˛ EÚÆ˙ ®……±…i…“ l……‰c…-∫…… Ω˛ƒ∫… n˘“* ¥…Ω˛ Ω˛ƒ∫…“ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ l…“, ™…Ω˛…ƒ
S…±……‰∆, i…÷®Ω˛‰∆ ∫……i… §…V…‰ i…EÚ i……‰ UÙ÷^ı“ Ω˛÷<«, EÚΩ˛i…‰ Ω˛÷B ®…È ®…x… Ω˛“ ®…x… {…gx…‰ EÚ…‰ Ω˛Ë C™……?
∫……‰S…x…‰ ±…M……, +§… <∫…‰ Æ˙…i… E‰Ú M™……Æ˙Ω˛ §…V…‰ i…EÚ EÚ…®… EÚÆ˙x…… ®…Èx…‰ EÚΩ˛…, +SUÙ…, ®…È ¥……{…∫… V……EÚÆ˙ V…∞¸Æ˙ E÷ÚUÙ {…÷∫i…EÚ∆‰∆ ¶…‰V…⁄ƒM……... +…ËÆ˙
{…c‰M……, UÙ÷^ı“ C™…… J……EÚ Ω˛÷<«? ¥……i……«±……{…  °ÚÆ˙ ∫…®……{i… Ω˛…‰ M…™……*
™…Ω˛“ =∫…x…‰ EÚΩ˛…* ®…‰Æ˙‰ {……∫… EÚ…‰<« =k…Æ˙ x…Ω˛” l……, {…Æ˙ ®…‰Æ˙“ l……‰c“ n˘‰Æ˙ §……n˘ ®……±…i…“ x…‰  °ÚÆ˙ {…⁄UÙ…, +…™…‰ EËÚ∫…‰ Ω˛…‰, ±……Æ˙“ ®…‰∆?
∫…Ω˛…™…i……  ]ı]ı“ x…‰ EÚ“, BEÚ…BEÚ  °ÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰ ±…M…… +…ËÆ˙ ®……±…i…“ E‰Ú {…Ën˘±…*
{……∫… V……x…‰ EÚ“ S…‰π]ı… EÚÆ˙x…‰ ±…M……* ®…Èx…‰ =∫…‰ n˘‰  n˘™……* <i…x…“ n˘⁄Æ˙? §…c“  Ω˛®®…i… EÚ“*
50
EÚ Ω˛… x…“
®…Èx…‰ ∫…÷x……, ®……±…i…“ BEÚ
 §…±…E÷Ú±… +x…Ë SUÙEÚ,
+x…÷¶…⁄ i…Ω˛“x…, x…“Æ˙∫…,
+… J…Æ˙ i…÷®…∫…‰  ®…±…x…‰ +…™…… Ω⁄ƒ˛* ™…xj…¥…i…-¥…Ω˛ ¶…“ l…E‰Ú Ω˛÷B ™…xj…
B‰∫…‰ Ω˛“ +…™…‰ Ω˛…‰?
x…Ω˛”, E÷Ú±…“ {…“UÙ‰ +… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë, ∫……®……x… ±…‰EÚÆ˙* ®…Èx…‰ ∫……‰S……,  §…∫i…Æ˙… ±…‰ Ω˛“
E‰Ú- ∫…‰ ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛ ÆΩ˛˙“ Ω˛Ë,
S…±…⁄∆* S……Æ˙ §…V… M…™…‰, ®……x……‰ <∫…
+SUÙ…  EÚ™……, ™…Ω˛…ƒ i……‰ §…∫…... EÚΩ˛ EÚÆ˙ ®……±…i…“ S…÷{… Æ˙Ω˛ M…™…“,  °ÚÆ˙ +x…Ë SUÙEÚ ∫…®…™…  M…x…x…‰- M…x…x…‰
§……‰±…“, i…§… i…÷®… l…EÚ M…™…‰ Ω˛…‰M…‰, ±…‰]ı V……+…‰* ®…‰∆ Ω˛“ =∫…EÚ… ®…∂…“x… i…÷±™…
x…Ω˛”,  §…±E÷Ú±… x…Ω˛” l…EÚ…*
V…“¥…x… §…“i…i…… Ω˛…‰*
Æ˙Ω˛x…‰ ¶…“ n˘…‰, l…E‰Ú x…Ω˛”, ¶…±…… l…E‰Ú Ω˛È?
+…ËÆ˙ i…÷®… C™…… EÚÆ˙…‰M…“?
®…È §…Æ˙i…x… ®……ƒV… Æ˙J…i…“ Ω˛⁄ƒ, {……x…“ +…™…‰M…… i……‰ v…÷±… V……™…‰∆M…‰* Ω˛“  §…∫i…Æ˙  ±…™…‰ Ω˛÷B ®…‰Æ˙… E÷Ú±…“* ®…È ®…÷ƒΩ˛ v……‰x…‰ EÚ…‰ {……x…“ ®……ƒM…x…‰ EÚ…‰
®…Èx…‰ EÚΩ˛…, ¥……Ω˛! C™……‰∆ EÚ +…ËÆ˙ EÚ…‰<« §……i… ®…÷Z…‰ ∫…⁄Z…“ x…Ω˛”... Ω˛“ l……  EÚ ®…÷Z…‰ ™……n˘ +…™……, {……x…“ x…Ω˛” Ω˛…‰M……* ®…Èx…‰ Ω˛…l……‰∆ ∫…‰ ®…÷ƒΩ˛
{……‰∆UÙi…‰-{……‰∆UÙi…‰ ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ ∫…‰ {…⁄UÙ…, +…{…x…‰ §…c“ n˘‰Æ˙ EÚ“?
l……‰c“ n˘‰Æ˙ ®…‰∆ ®……±…i…“ =`ˆ“ +…ËÆ˙ S…±…“ M…™…“,  ]ı]ı“ EÚ…‰ ∫……l… ±…‰EÚÆ˙* i…§…
®…È ±…‰]ı M…™…… +…ËÆ˙ UÙi… EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…x…‰ ±…M……... ®…‰Æ˙‰  ¥…S……Æ˙…‰∆ E‰Ú ∫……l… =xΩ˛…‰∆x…‰  EÚ∆ S…i… M±…… x… ¶…Æ˙‰ ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛…, Ω˛…ƒ +…V… ¥…Ω˛ M…ÈO…“x…
+…ƒM…x… ∫…‰ +…i…“ Ω˛÷<« §…Æ˙i…x……‰∆ E‰Ú  P…∫…x…‰ EÚ“ J…x…-J…x… EÚ“ v¥… x…  ®…±… EÚ… +…Ï{…Æ˙‰∂…x… EÚÆ˙x…… Ω˛“ {…c…, BEÚ EÚÆ˙ +…™…… Ω⁄ƒ˛, n˘⁄∫…Æ˙‰ EÚ…‰
EÚÆ˙ BEÚ  ¥… S…j… BEÚ ∫¥…Æ˙ =i{…z… EÚÆ˙x…‰ ±…M…“,  V…∫…E‰Ú EÚ…Æ˙h… ®…‰Æ˙‰ +∆M… B®§…÷±…‰x∫… ®…‰∆ §…c‰ +∫{…i……±…  ¶…V…¥……  n˘™…… Ω˛Ë*
v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ f¯“±…‰ {…cx…‰ ±…M…‰, ®…È >ƒP…x…‰ ±…M……... ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, M…ÈO…“x… EËÚ∫…‰ Ω˛…‰ M…™……?
BEÚ…BEÚ ¥…Ω˛ BEÚ ∫¥…Æ˙ ]ı⁄]ı M…™……- ®……Ëx… Ω˛…‰ M…™……* <∫…∫…‰ ®…‰Æ˙“ i…xp˘… ¶…“ BEÚ EÚ…ƒ]ı… S…÷¶…… l……, =∫…“ ∫…‰ Ω˛…‰ M…™……, §…c‰ ±……{…Æ˙¥……Ω˛ ±……‰M… Ω˛…‰i…‰
]ı⁄]ı“, ®…È =∫… ®……Ëx… ®…‰∆ ∫…÷x…x…‰ ±…M……... Ω˛È ™…Ω˛…ƒ...
S……Æ˙ J…cEÚ Æ˙Ω˛‰ l…‰ +…ËÆ˙ <∫…“ EÚ… {…Ω˛±…… P…h]ı… ∫…÷x… EÚÆ˙ ®……±…i…“ Ø˚EÚ ®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, ™…Ω˛…ƒ +…{…EÚ…‰ E‰Ú∫… +SUÙ‰  ®…±… V……i…‰ Ω˛È? +…™… E‰Ú
M…™…“ l…“...  ±…Ω˛…V… ∫…‰ x…Ω˛”, b˜…ÏC]ıÆ˙“ E‰Ú +¶™……∫… E‰Ú  ±…B?
¥…Ω˛“ i…“x… §…V…‰ ¥……±…“ §……i… ®…Èx…‰  °ÚÆ˙ n˘‰J…“, +§…EÚ“ §……Æ˙ +…ËÆ˙ =O… ∞¸{… §……‰±…‰ Ω˛…ƒ,  ®…±… Ω˛“ V……i…… Ω˛È, ™…Ω˛“ M…ÈO…“x…, Ω˛Æ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰ S……Ël…‰  n˘x…
®…‰∆* ®…Èx…‰ ∫…÷x……, ®……±…i…“ BEÚ  §…±…E÷Ú±… +x…Ë SUÙEÚ, +x…÷¶…⁄ i…Ω˛“x…, BEÚ E‰Ú∫… +… Ω˛“ V……i…… Ω˛Ë* x…“S…‰ §…c‰ +∫{…i……±……‰∆ ®…‰∆ ¶…“...
x…“Æ˙∫…, ™…xj…¥…i…-¥…Ω˛ ¶…“ l…E‰Ú Ω˛÷B ™…xj… E‰Ú- ∫…‰ ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛ ÆΩ˛˙“ Ω˛Ë, S……Æ˙ ®……±…i…“ +…ƒM…x…‰ ∫…‰ Ω˛“ ∫…÷x… Æ˙Ω˛“ l…“, +§… +… M…™…“, §……‰±…“, Ω˛…ƒ,
§…V… M…™…‰, ®……x……‰ <∫… +x…Ë SUÙEÚ ∫…®…™…  M…x…x…‰- M…x…x…‰ ®…‰∆ Ω˛“ =∫…EÚ… E‰Ú∫… §…x……i…‰ n˘‰Æ˙ C™…… ±…M…i…“ Ω˛Ë? EÚ…ƒ]ı… S…÷¶…… l……, <∫… {…Æ˙ ]ı…ƒM…

GARBHANAL
®…∂…“x… i…÷±™… V…“¥…x… §…“i…i…… Ω˛…‰, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“, V…Ë∫…‰ ®……‰]ıÆ˙ EÚ… ∫{…“b˜…‰®…“]ıÆ˙ EÚ…]ıx…“ {…c‰, ™…Ω˛ ¶…“ EÚ…‰<« b˜…C]ıÆ˙“ Ω˛Ë? Ω˛Æ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰  n˘x…  EÚ∫…“ EÚ“
™…xj…¥…i… °Ú…∫…±…… x……{…i…… V……i…… Ω˛Ë, +…ËÆ˙ ™…xj…¥…i…  ¥…∏……xi… ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛… ]ı…ƒM…,  EÚ∫…“ EÚ“ §……ƒΩ˛ EÚ…]ı +…i…‰ Ω˛È, <∫…“ EÚ… x……®… Ω˛Ë +SUÙ…
Ω˛Ë ( EÚ∫…∫…‰)  EÚ ®…Èx…‰ +{…x…‰ + ®…i… ∂…⁄x™…{…l… EÚ… <i…x…… +∆∂… i…™… EÚÆ˙ +¶™……∫…*
 ±…™……... x… V……x…‰ EÚ§…, EËÚ∫…‰ ®…÷Z…‰ x…”n˘ +… M…™…“* ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ Ω˛ƒ∫…‰, §……‰±…‰, x… EÚ…]ı‰∆ i……‰ =∫…EÚ“ V……x… M…ƒ¥……™…‰∆?
i…§… UÙΩ˛ EÚ¶…“ E‰Ú §…V… S…÷E‰Ú l…‰, V…§…  EÚ∫…“ E‰Ú +…x…‰ EÚ“ +…Ω˛]ı ∫…‰ ®…‰Æ˙“ Ω˛…ƒ, {…Ω˛±…‰ i……‰ n˘÷ x…™…… ®…‰∆ EÚ…ƒ]ı‰ Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰ Ω˛…‰∆M…‰? +…V… i…EÚ i……‰
x…”n˘ J…÷±…“, +…ËÆ˙ ®…Èx…‰ n˘‰J……  EÚ ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ ±……Ë]ı +…™…‰ Ω˛È, +…ËÆ˙ =x…E‰Ú ∫……l… ∫…÷x…… x…Ω˛” l……  EÚ EÚ…ƒ]…‰∆ E‰Ú S…÷¶…x…‰ ∫…‰ ®…Æ˙ V……i…‰ Ω˛È...
EÚ Ω˛… x…“
51

®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ x…‰ =k…Æ˙ x…Ω˛”  n˘™……, ®…÷∫EÚÆ˙…  n˘™…‰* ®……±…i…“ ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ UÙ÷{……x…‰ E‰Ú  ±…B  ]ı]ı“ ∫…‰ J…‰±…x…‰ ±…M…‰* §……Ω˛Æ˙ +…EÚÆ˙ ¥…Ω˛ E÷ÚUÙ S…÷{… Ω˛…‰
n˘‰J… EÚÆ˙ §……‰±…“, B‰∫…‰ Ω˛“ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È b˜…ÏC]ıÆ˙, ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ +∫{…i……±… Ω˛Ë M…™…… l……,  EÚxi…÷ §…“S…-§…“S… ®…‰∆ V…Ë∫…‰ BEÚ…BEÚ EÚ…‰<« ¶…⁄±…… Ω˛÷+… EÚi…«¥™…
x…, C™…… {…Æ˙¥……Ω˛ Ω˛Ë! ®…È i……‰ Æ˙…‰V… Ω˛“ B‰∫…“ §……i…‰∆ ∫…÷x…i…“ Ω˛⁄∆* +§… ™……n˘ EÚÆ˙E‰Ú Æ˙…‰ =`ˆi…… l……, +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ BEÚn˘®… S…÷{… Ω˛…‰ V……i…… l……... +…ËÆ˙
EÚ…‰<« ®…Æ˙ ®…÷Æ˙ V……™…‰ i……‰ J™……±… Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛…‰i……* {…Ω˛±…‰ i……‰ Æ˙…i…-Æ˙…i… EÚ¶…“-EÚ¶…“ Ω˛®… Ω˛ƒ∫… {…ci…‰ l…‰, ™…… ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ =∫…E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ E÷ÚUÙ §……i… EÚΩ˛
¶…Æ˙ x…”n˘ x…Ω˛” +…™…… EÚÆ˙i…“ l…“* n˘‰i…‰ l…‰...
i…¶…“ +…ƒM…x… ®…‰∆ J…÷±…‰ Ω˛÷B x…±… x…‰ EÚΩ˛… -  ]ı{…- ]ı{…- ]ı{…- ]ı{…... ®……±…i…“ §…Æ˙i…x… v……‰ S…÷EÚ“ l…“* V…§… ¥…Ω˛ =xΩ˛‰∆ ±…‰EÚÆ˙ +…ƒM…x… ®…‰∆ BEÚ +…‰Æ˙
®……±…i…“ x…‰ EÚΩ˛…- {……x…“! +…ËÆ˙ =`ˆEÚÆ˙ S…±…“ M…™…“* J…x…J…x……Ω˛]ı ∫…‰ Æ˙∫……‰<« E‰Ú UÙ{{…Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…“, i…§… ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ x…‰ EÚΩ˛…, l……‰c‰ ∫…‰ +…®…
Ω˛®…x…‰ V……x……, §…Æ˙i…x… v……‰™…‰ V……x…‰ ±…M…‰ Ω˛È... ±……™…… Ω˛⁄ƒ, ¥…Ω˛ ¶…“ v……‰ ±…‰x……*
 ]ı]ı“ ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ E‰Ú ]ı…ƒM…… E‰Ú ∫…Ω˛…Æ˙‰ J…c… EÚΩ˛…ƒ Ω˛È?
®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ n˘‰J… Æ˙Ω˛… l……, +§… BEÚ…BEÚ §…Ω˛÷i…  n˘x……∆‰ EÚ“ §……i… l…“... V…§… Ω˛®… +∆M…“`ˆ“ {…Æ˙ Æ˙J…‰ Ω˛È, EÚ…M…V… ®…‰∆
=xΩ˛‰∆ UÙ…‰cEÚÆ˙ ®……±…i…“ EÚ“ +…‰Æ˙  J…∫…EÚi…… +¶…“ ∫E⁄Ú±… ®…‰∆ ¶…Æ˙i…“ Ω˛÷B l…‰* V…§…  ±…{…]ı‰ Ω˛÷B*
Ω˛÷+… S…±……* ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ x…‰ EÚΩ˛…, =v…Æ˙ ®…i… ®……±…i…“ x…‰ ¶…“i…Æ˙ V……EÚÆ˙ +…®…
Ω˛®……Æ˙… ∫…§…∫…‰ §…c… ∫…÷J…, ∫…§…∫…‰ §…c“
V……* +…ËÆ˙ =∫…‰ M……‰∆n˘ ®…‰∆ =`ˆ…  ±…™……, ¥…Ω˛ =`ˆ…™…‰ +…ËÆ˙ +{…x…‰ +…ƒS…±…‰ ®…‰∆ b˜…±…
®…S…±…x…‰ +…ËÆ˙  S…±±……- S…±±……EÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰  ¥…V…™… l…“ Ω˛… V…Æ˙ Ω˛…‰ S…÷EÚx…‰ E‰Ú §……n˘  ±…™…‰*  V…∫… EÚ…M…V… ®…‰∆ ¥…‰  ±…{…]ı‰
±…M……* S……‰Æ˙“ ∫…‰ C±……∫… ∫…‰  x…EÚ±… ¶……M…x…… Ω˛÷B l…‰, ¥…Ω˛  EÚ∫…“ {…÷Æ˙…x…‰ +J…§……Æ˙
®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ §……‰±…‰, +§… Æ˙…‰ Æ˙…‰ EÚÆ˙ ∫……‰ +…ËÆ˙ ∫E⁄Ú±… ∫…‰ E÷ÚUÙ n˘⁄Æ˙“ {…Æ˙ +…®… EÚ… ]ı÷EÚc… l……* ®……±…i…“ S…±…i…“-
V……™…‰M……, i…¶…“ P…Æ˙ ®…‰∆ S…Ëx… Ω˛…‰M…“* S…±…i…“ ∫…∆v™…… E‰Ú =∫… I…“h… |…EÚ…∂…
E‰Ú §…M…“S…‰ ®…‰∆ {…‰c…‰∆ {…Æ˙ S…g EÚÆ˙
GARBHANAL

®…Èx…‰ {…⁄UÙ…, +…{… ±……‰M… ¶…“i…Æ˙ Ω˛“ ∫……‰i…‰ Ω˛È? ®…‰∆ =∫…“ EÚ…‰ {…gi…“ V…… Æ˙Ω˛“ l…“...
M…Æ˙®…“ i……‰ §…Ω˛÷i… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* EÚSS…“ + ®…™……ƒ i……‰ c -i……‰ c J……x……* ¥…Ω˛ x…±… E‰Ú {……∫… V……EÚÆ˙ J…c“ =∫…‰
Ω˛…‰x…‰ EÚ…‰ i……‰ ®…SUÙÆ˙ ¶…“ §…Ω˛÷i… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È, {…Æ˙ {…gi…“ Æ˙Ω˛“* V…§… n˘…‰x……‰∆ +…‰Æ˙ {…g
±……‰Ω˛‰ E‰Ú {…±…∆M… =`ˆ…EÚÆ˙ §……Ω˛Æ˙ EÚ…Ëx… ±…‰ V……™…‰? +§… E‰Ú x…“S…‰ S…÷EÚ“, i…§… BEÚ ±…®§…“ ∫……ƒ∫… ±…‰EÚÆ˙ =∫…‰ °‰Ú∆EÚ EÚÆ˙ +…®… v……‰x…‰ ±…M…“*
V……™…‰∆M…‰ i……‰ S……Æ˙{……<™……ƒ ±…‰ +…™…‰∆M…‰*  °ÚÆ˙ E÷ÚUÙ Ø˚EÚ EÚÆ˙ §……‰±…‰, ®…÷Z…‰ BEÚ…BEÚ ™……n˘ +…™……... §…Ω˛÷i…  n˘x……∆‰ EÚ“ §……i… l…“... V…§… Ω˛®… +¶…“
+…V… i……‰ §……Ω˛Æ˙ Ω˛“ ∫……‰™…∆‰M…‰* +…{…E‰Ú +…x…‰ EÚ… <i…x…… ±……¶… Ω˛“ ∫E⁄Ú±… ®…‰∆ ¶…Æ˙i…“ Ω˛÷B l…‰* V…§… Ω˛®……Æ˙… ∫…§…∫…‰ §…c… ∫…÷J…, ∫…§…∫…‰ §…c“
Ω˛…‰M……*  ¥…V…™… l…“ Ω˛… V…Æ˙ Ω˛…‰ S…÷EÚx…‰ E‰Ú §……n˘ S……‰Æ˙“ ∫…‰ C±……∫… ∫…‰  x…EÚ±… ¶……M…x……
 ]ı]ı“ +¶…“ i…EÚ Æ˙…‰i…… Ω˛“ V…… Æ˙Ω˛… l……* ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ x…‰ =∫…‰ BEÚ +…ËÆ˙ ∫E⁄Ú±… ∫…‰ E÷ÚUÙ n˘⁄Æ˙“ {…Æ˙ +…®… E‰Ú §…M…“S…‰ ®…‰∆ {…‰c…‰∆ {…Æ˙ S…g EÚÆ˙ EÚSS…“
{…±…∆M… {…Æ˙  §…`ˆ…  n˘™……, +…ËÆ˙ {…±…∆M… §……Ω˛Æ˙ J…”S…x…‰ ±…M…‰, ®…Èx…‰ EÚΩ˛…, + ®…™……ƒ i……‰c-i……‰c J……x……* ®…÷Z…‰ ™……n˘ +…™……... EÚ¶…“ V…§… ®…È ¶……M… +…i……
®…È ®…n˘n˘ EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆, +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ +…ËÆ˙ ∫…‰ {…±…∆M… =`ˆ… EÚÆ˙  x…EÚ±…¥…… +…ËÆ˙ ®……±…i…“ x…Ω˛” +… {……i…“ l…“ i…§… ®…È ¶…“  J…z… ®…x… ±……Ë]ı +…™…… EÚÆ˙i……
 n˘™…‰* l……*
+§… Ω˛®… i…“x……Â- ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙,  ]ı]ı“ +…ËÆ˙ ®…È- n˘…‰ {…±…∆M……‰∆ {…Æ˙ §…Ë`ˆ M…™…‰ ®……±…i…“ E÷ÚUÙ x…Ω˛” {…gi…“ l…“, =∫…E‰Ú ®……i……- {…i…… i…∆M… l…‰, BEÚ  n˘x…
+…ËÆ˙ ¥……i……«±……{… E‰Ú  ±…B ={…™…÷HÚ  ¥…π…™… x… {……EÚÆ˙ =∫… EÚ®…“ EÚ…‰ =∫…E‰Ú  {…i…… x…‰ =∫…‰ BEÚ {…÷∫i…EÚ ±……EÚÆ˙ n˘“ +…ËÆ˙ EÚΩ˛…  EÚ <∫…E‰Ú §…“∫…
52
EÚ Ω˛… x…“
=∫… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ C¥……]ı«Æ˙ EÚ“
 n˘x… ®…‰∆ +i™…xi… ∂…÷πEÚ +…ËÆ˙
{…‰V… Æ˙…‰V… {…g… EÚÆ˙…‰, Ω˛}i…‰ ¶…Æ˙ §……n˘ ®…È n˘‰J…⁄∆  EÚ <∫…‰ ∫…®……{i… EÚÆ˙ S…÷EÚ“
x…“Æ˙∫… ±…M…x…‰ ¥……±…“ ∫±…‰]ı EÚ“
Ω˛…‰, x…Ω˛” i……‰ ®……Æ˙-®……Æ˙ EÚÆ˙ S…®…c“ =v…‰c n˘⁄ƒM……* ®……±…i…“ x…‰ S…÷{…S……{… UÙi… ¶…“ S……ƒn˘x…“ ®…‰∆ S…®…EÚ
 EÚi……§… ±…‰ ±…“, {…Æ˙ C™…… =∫…x…‰ {…g“? ¥…Ω˛  x…i™… Ω˛“ =∫…E‰Ú n˘∫… {…z…‰, Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, +i™…xi… ∂…“i…±…i……
§…“∫… {…‰V…, °Ú…c EÚÆ˙ °‰Ú∆EÚ n˘‰i…“, +{…x…‰ J…‰±… ®…‰∆  EÚ∫…“ ¶……ƒ i… °ÚE«Ú x… +…ËÆ˙  ∫x…Mv…i…… ∫…‰ UÙ±…EÚ
{…cx…‰ n˘‰i…“* V…§… +…`ˆ¥…‰∆  n˘x…, =∫…E‰Ú  {…i…… x…‰ {…⁄UÙ…,  EÚi……§… ∫…®……{i…
EÚÆ˙ ±…“? i……‰ =k…Æ˙  n˘™……, Ω˛…ƒ EÚÆ˙ ±…“*  {…i…… x…‰ EÚΩ˛…, ±……+…‰, ®…È |…∂x… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ®……x……‰ S… xp˘EÚ… =x…
{…⁄U⁄ƒÙM……, i……‰ S…÷{… J…c“ Æ˙Ω˛“*  {…i…… x…‰  °ÚÆ˙ EÚΩ˛…, i……‰ =n¬˘ŒMx… ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ {…Æ˙ ∫…‰ §…Ω˛i…“ Ω˛÷<« +… Æ˙Ω˛“
§……‰±…“,  EÚi……§… ®…Èx…‰ °Ú…c EÚÆ˙ °‰Ú∆EÚ n˘“ Ω˛Ë, ®…È x…Ω˛” {…f¯⁄ƒM…“* Ω˛…‰, Z…Æ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰...
=∫…E‰Ú §……n˘ ¥…Ω˛ §…Ω˛÷i…  {…]ı“, {…Æ˙ ¥…Ω˛ +±…M… §……i… Ω˛Ë* <∫… ∫…®…™… ®…È ™…Ω˛“
∫……‰S… Æ˙Ω˛… l……  EÚ ¥…Ω˛ =n¬˘ŒMx… +…ËÆ˙ S…∆S…±… ®……±…i…“ +…V…  EÚi…x…“ ∫…“v…“
Ω˛…‰ M…™…“ Ω˛Ë,  EÚi…x…“ ∂……xi…, +…ËÆ˙ BEÚ +J…§……Æ˙ E‰Ú ]ı÷EÚc‰ EÚ…‰ i…Æ˙∫…i…“ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*
Ω˛Ë... ™…Ω˛ C™……, ™…Ω˛... i…§… ±…M…¶…M… ∫……g‰ n˘∫… §…V…‰ l…‰, ®……±…i…“ ¶……‰V…x… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ l…“*
i…¶…“ ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ x…‰ {…⁄UÙ…, Æ˙…‰]ı“ EÚ§… §…x…‰M…“? ®…È l……‰c“ n˘‰Æ˙ ®……±…i…“ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…… Æ˙Ω˛…, ¥…Ω˛  EÚ∫…“  ¥…S……Æ˙ ®…‰∆-
§…∫…, +¶…“ §…x……i…“ Ω⁄ƒ˛* ™…t {… §…Ω˛÷i… M…Ω˛Æ˙‰  ¥…S……Æ˙ ®…‰∆ x…Ω˛”, ±…“x… Ω˛÷<« v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ J……x…… J……
{…Æ˙ +§… EÚ“ §……Æ˙ V…§… ®……±…i…“ Æ˙∫……‰<« EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…“, i…§…  ]ı]ı“ EÚ“ Æ˙Ω˛“ l…“,  °ÚÆ˙ ®…È <v…Æ˙-=v…Æ˙  J…∫…EÚ EÚÆ˙, {…Æ˙ +…Æ˙…®… ∫…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙,
EÚi…«¥™…¶……¥…x…… §…Ω˛÷i…  ¥…∫i…“h…« Ω˛…‰ M…™…“* ¥…Ω˛ ®……±…i…“ EÚ“ +…‰Æ˙ Ω˛…l… §…g… +…EÚ…∂… EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…x…‰ ±…M……*
EÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰ ±…M…… +…ËÆ˙ x…Ω˛” ®……x……, ®……±…i…“ =∫…‰ ¶…“ M……‰n˘ ®…‰∆ ±…‰EÚÆ˙ S…±…“ {…⁄ h…«®…… l…“, +…EÚ…∂… +x…ß… l……*
M…™…“, Æ˙∫……‰<« ®…‰∆ §…Ë`ˆ EÚÆ˙ BEÚ Ω˛…l… ∫…‰ =∫…‰ l…{…EÚx…‰ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰ ∫…‰ EÚ<« ®…Èx…‰ n˘‰J……... =∫… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ C¥……]ı«Æ˙ EÚ“  n˘x… ®…‰∆ +i™…xi… ∂…÷πEÚ
UÙ…‰]ı‰-UÙ…‰]ı‰  b˜§§…‰ =`ˆ… EÚÆ˙ +{…x…‰ ∫……®…x…‰ Æ˙J…x…‰ ±…M…“... +…ËÆ˙ x…“Æ˙∫… ±…M…x…‰ ¥……±…“ ∫±…‰]ı EÚ“ UÙi… ¶…“ S……ƒn˘x…“ ®…‰∆ S…®…EÚ Æ˙Ω˛“
+…ËÆ˙ Ω˛®… n˘…‰x……‰∆ S…÷{…S……{… Æ˙… j… EÚ“, +…ËÆ˙ ¶……‰V…x… EÚ“, +…ËÆ˙ BEÚ-n˘⁄∫…Æ˙‰ E‰Ú Ω˛Ë, +i™…xi… ∂…“i…±…i…… +…ËÆ˙  ∫x…Mv…i…… ∫…‰ UÙ±…EÚ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ®……x……‰
E÷ÚUÙ EÚΩ˛x…‰ EÚ“, +…ËÆ˙ x… V……x…‰  EÚ∫…  EÚ∫… x™…⁄x…i…… EÚ“ {…⁄ i…« EÚ“ |…i…“I…… S… xp˘EÚ… =x… {…Æ˙ ∫…‰ §…Ω˛i…“ Ω˛÷<« +… Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰, Z…Æ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰...
EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰* ®…Èx…‰ n˘‰J……, {…¥…x… ®…‰∆ S…“c E‰Ú ¥…fiI…... M…Æ˙®…“ ∫…‰ ∫…⁄J… EÚÆ˙ ®…]ı®…˱…‰
Ω˛®… ¶……‰V…x… EÚÆ˙ S…÷E‰Ú l…‰ +…ËÆ˙  §…∫i…Æ˙…‰∆ {…Æ˙ ±…‰]ı M…™…‰ l…‰ +…ËÆ˙  ]ı]ı“ ∫……‰ Ω˛÷B S…“c E‰Ú ¥…fiI…... v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ M…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰∆... EÚ…‰<« Æ˙…M… V……‰ EÚ…‰®…±…
M…™…… l……* ®……±…i…“ {…±…∆M… E‰Ú BEÚ +…‰Æ˙ ®……‰®…V……®……  §…UÙ… EÚÆ˙ =∫…‰ =∫… {…Æ˙ Ω˛Ë,  EÚxi…÷ EÚØ˚h… x…Ω˛”, +∂…… xi…®…™… Ω˛Ë,  EÚxi…÷ =u˘‰M…®…™… x…Ω˛”...

GARBHANAL
 ±…]ı… M…™…“ l…“* ¥…Ω˛ ∫……‰ M…™…… l……, {…Æ˙ x…”n˘ ®…‰∆ EÚ¶…“-EÚ¶…“ S……ÈEÚ =`ˆi…… ®…Èx…‰ n˘‰J……, |…EÚ…∂… ∫…‰ v…÷ƒv…±…‰ x…“±…‰ +…EÚ…∂… E‰Ú {…]ı {…Æ˙ V……‰
l……* BEÚ §……Æ˙ i……‰ =`ˆ EÚÆ˙ §…Ë`ˆ ¶…“ M…™…… l……, {…Æ˙xi…÷ i…÷Æ˙xi… ±…‰]ı M…™……* S…®…M……n˘c x…“Æ˙¥… =c…x… ±…‰ S…CEÚÆ˙ EÚ…]ı Æ˙Ω˛‰ Ω˛È, ¥…‰ ¶…“ ∫…÷xn˘Æ˙
®…Èx…‰ ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ ∫…‰ {…⁄UÙ…- +…{… i……‰ l…E‰Ú Ω˛…‰∆M…‰, ∫……‰ V……<B* n˘“J…i…‰ Ω˛È...
¥…Ω˛ §……‰±…‰, l…E‰Ú i……‰ +…{… + v…EÚ Ω˛…‰∆M…‰... +`ˆ…Æ˙Ω˛ ®…“±… {…Ën˘±… S…±… EÚÆ˙ ®…Èx…‰ n˘‰J……...  n˘x… ¶…Æ˙ E‰Ú i…{…x…, +∂…… xi…, l…EÚ…x…, n˘…Ω˛, {…Ω˛…c…‰∆
+…™…‰ Ω˛È*  EÚxi…÷ =x…E‰Ú ∫¥…Æ˙ x…‰ ®……x……‰ V……‰c  n˘™……... l…EÚ… i……‰ ®…È ¶…“ Ω⁄ƒ˛* ®…‰∆ ∫…‰ ¶……{… ∫…‰ =`ˆ EÚÆ˙ ¥……i……¥…Æ˙h… ®…‰∆ J……‰™…‰ V…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È,  V…∫…‰ O…Ω˛h…
®…È S…÷{… Æ˙Ω˛…, l……‰c“ n˘‰Æ˙ ®…‰∆  EÚ∫…“ +{…Æ˙ ∫…∆Y…… x…‰ ®…÷Z…‰ §…i……™……, ¥…Ω˛ >ƒP… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B {…¥…«i…  ∂…∂…÷+…‰∆ x…‰ +{…x…“ S…“c ¥…fiI…∞¸{…“ ¶…÷V……Bƒ
EÚ Ω˛… x…“
53

+…EÚ…∂… EÚ“ +…‰Æ˙ §…g… Æ˙J…“ Ω˛È... §…SS…‰ E‰Ú  M…Æ˙x…‰ {…Æ˙ B‰∫…“ §……i… EÚΩ˛ ∫…EÚi…“ Ω˛…‰- +…ËÆ˙ ™…Ω˛ +¶…“, V…§…
{…Æ˙ ™…Ω˛ ∫…§… ®…Èx…‰ Ω˛“ n˘‰J……, +E‰Ú±…‰ ®…Èx…... ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ >ƒP… Æ˙Ω˛‰ l…‰ i…÷®Ω˛…Æ˙… ∫……Æ˙… V…“¥…x… i…÷®Ω˛…Æ˙‰ +…M…‰ Ω˛Ë*
+…ËÆ˙ ®……±…i…“ =∫… ∫…®…™… ¶……‰V…x… ∫…‰  x…¥…fik… Ω˛…‰EÚÆ˙ n˘Ω˛“ V…®……x…‰ E‰Ú +…ËÆ˙, i…§… BEÚ…BEÚ ®…Èx…‰ V……x……  EÚ ¥…Ω˛ ¶……¥…x……  ®…l™…… x…Ω˛” Ω˲, ®…Èx…‰
 ±…B  ®…^ı“ EÚ… §…Æ˙i…x… M…Æ˙®… {……x…“ ∫…‰ v……‰ Æ˙Ω˛“ l…“, +…ËÆ˙ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ n˘‰J……  EÚ ∫…S…®…÷S… =∫… E÷Ú]ı÷®§… ®…‰∆ EÚ…‰<« M…Ω˛Æ˙“ ¶…™…∆EÚÆ˙ UÙ…™…… P…Æ˙ EÚÆ˙
l…“... +¶…“ UÙ÷^ı“ Ω˛÷<« V……i…“ Ω˛Ë* +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙‰ EÚΩ˛x…‰ {…Æ˙ Ω˛“  EÚ M…™…“ Ω˛Ë, =x…E‰Ú V…“¥…x… E‰Ú <∫… {…Ω˛±…‰ Ω˛“ ™……Ë¥…x… ®…‰∆ P…÷x… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ±…M…
M™……Æ˙Ω˛ §…V…x…‰ ¥……±…‰ Ω˛È, v…“Æ˙‰ ∫…‰  ∫…Æ˙  Ω˛±…… EÚÆ˙ V…i…… Æ˙Ω˛“ l…“  EÚ M…™…“ Ω˛Ë, =∫…EÚ… <i…x…… + ¶…z… +∆M… Ω˛…‰ M…™…“ Ω˛Ë  EÚ ¥…‰ =∫…‰ {…Ω˛S……x…i…‰ Ω˛“
Æ˙…‰V… Ω˛“ <i…x…‰ §…V… V……i…‰ Ω˛È... ®……±…i…“ x…‰ ¥…Ω˛ ∫…§… E÷ÚUÙ x…Ω˛” n˘‰J…… x…Ω˛”, =∫…“ EÚ“ {… Æ˙ v… ®…‰∆  P…Æ˙‰ Ω˛÷B S…±…‰ V…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛Ë* <i…x…… Ω˛“ x…Ω˛”, ®…Èx…‰
®……±…i…“ EÚ… V…“¥…x… +{…x…“ Æ˙…‰V… EÚ“  x…™…i… =∫… UÙ…™…… EÚ…‰ n˘‰J… ¶…“  ±…™……...
M… i… ∫…‰ §…Ω˛… V…… Æ˙Ω˛… l…… +…ËÆ˙ BEÚ <i…x…“ n˘‰Æ˙ ®…‰∆, {…⁄¥…«¥…i… ∂…… xi… Ω˛…‰
S…xp˘®…… EÚ“ S… xp˘EÚ… E‰Ú  ±…B, BEÚ ∫…∆∫……Æ˙ ®…È ∫i…§v… Ω˛ … ‰ M…™……,  °ÚÆ˙ M…™…“ l…“* ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙  °ÚÆ˙ ±…‰]ı EÚÆ˙
E‰Ú  ±…B, Ø˚EÚx…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙“ x…Ω˛” l……... BEÚ…BEÚ ®…‰Æ˙‰ ®…x… x…‰, ®…‰Æ˙‰ >ƒP… Æ˙Ω˛‰ l…‰*  ]ı]ı“ ®……±…i…“ E‰Ú ±…‰]ı‰
S……ƒn˘x…“ ®…‰∆  ∂…∂…÷ EËÚ∫…… ±…M…i…… Ω˛Ë, <∫… ∫…®…⁄S…‰ + ∫i…i¥… x…‰,  ¥…p˘…‰Ω˛ Ω˛÷B ∂…Æ˙“Æ˙ ∫…‰  S…{…]ı EÚÆ˙ S…÷{… Ω˛…‰
+±…∫…  V…Y……∫…… ®…‰∆ ®…Èx…‰  ]ı]ı“ EÚ“ +…‰Æ˙ M…™…… l……, ™…t {… EÚ¶…“ BEÚ-+…v…
n˘‰J…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ BEÚ…BEÚ ®……x……‰  EÚ∫…“ E‰ Ú ∫¥…Æ˙ ®…‰ ∆ EÚΩ˛ … - ®…‰ Æ ˙ ‰ ®…x… E‰ Ú  ∫…∫…EÚ“ =∫…E‰Ú UÙ…‰]ı‰ ∫…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ…‰
∂…Ë∂…¥……‰ S…i… ¥……®…i…… ∫…‰ =`ˆ… +…ËÆ˙  J…∫…EÚ ¶…“i…Æ˙ Ω˛ “ , §……Ω˛ Æ ˙ BEÚ ∂…§n˘  Ω˛±…… n˘‰i…“ l…“* ®…È ¶…“ +x…÷¶…¥…
EÚÆ˙ {…±…∆M… ∫…‰ x…“S…‰  M…Æ˙ {…c… +…ËÆ˙ ¶…“ x…Ω˛”  x…EÚ…±……- ®……ƒ, EÚÆ˙x…‰ ±…M…… l……  EÚ  §…∫i…Æ˙ +SUÙ…-
 S…±±……- S…±±…… EÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰ ±…M……* ®…Ω˛‰∂¥…Æ˙ ∫…… ±…M… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ®……±…i…“ S…÷{…S……{…
™…÷ ¥ …i…“ ®……ƒ , ™…Ω˛ i…÷ ® Ω˛ … Æ˙ ‰ æ˛ n ˘ ™ …
GARBHANAL

x…‰ S……ÈEÚ EÚÆ˙ EÚΩ˛…... C™…… Ω˛÷+…? ®…È Z…{…]ı >{…Æ˙ +…EÚ…∂… ®…‰∆ n˘‰J… Æ˙Ω˛“ l…“,
EÚÆ˙ =∫…‰ =`ˆ…x…‰ n˘…Ëc…, ®……±…i…“ Æ˙∫……‰<« ∫…‰ EÚ…‰ C™…… Ω˛ … ‰ M…™…… Ω˛ Ë *  EÚxi…÷ S… xp˘EÚ… EÚ…‰ ™…… i……Æ˙…∆‰ EÚ…‰?
§……Ω˛Æ˙  x…EÚ±… +…™…“, ®…Èx…‰ J…]ı ∂…§n˘ EÚ…‰ i…¶…“ M™……Æ˙Ω˛ EÚ… P…h]ı… §…V……, ®…Èx…‰
™……n˘ EÚÆ˙E‰Ú v…“Æ˙‰ ∫…‰ EÚØ˚h… ¶…Æ˙‰ ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛…, S……‰]ı §…Ω˛÷i… ±…M… +{…x…“ ¶……Æ˙“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ {…±…E‰Ú∆ =`ˆ… EÚÆ˙ +EÚ∫®……i…  EÚ∫…“ +∫{…π]ı |…i…“I……
M…™…“ Ω˛Ë §…‰S……Æ˙‰ E‰Ú* ∫…‰ ®……±…i…“ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J……* M™……Æ˙Ω˛ E‰Ú {…Ω˛±…‰ P…h]ı‰ EÚ“ J…cEÚx… E‰Ú ∫……l…
™…Ω˛ ∫…§… ®……x……‰ BEÚ Ω˛“ I…h… ®…‰∆, BEÚ Ω˛“  GÚ™…… EÚ“ M… i… ®…‰∆ Ω˛…‰ Ω˛“ ®……±…i…“ EÚ“ UÙ…i…“ BEÚ…BEÚ °Ú°Ú…‰±…‰ EÚ…‰ ¶……ƒ i… =`ˆ“ +…ËÆ˙ v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰
M…™……* §…Ë`ˆx…‰ ±…M…“, +…ËÆ˙ P…h]ı… v¥… x… E‰Ú EÚ®{…x… E‰Ú ∫……l… Ω˛“ ®…⁄EÚ Ω˛…‰ V……x…‰
®……±…i…“ x…‰ Æ˙…‰i…‰ Ω˛÷B  ∂…∂…÷ EÚ…‰ ®…÷Z…∫…‰ ±…‰x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛…l… §…g…i…‰ Ω˛÷B ¥……±…“ +…¥……V… ®…‰∆ =∫…x…‰ EÚΩ˛…, M™……Æ˙Ω˛ §…V… M…™…‰...
EÚΩ˛…, <∫…E‰Ú S……‰∆]ı‰ ±…M…i…“ Ω˛“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛È, Æ˙…‰V… Ω˛“  M…Æ˙ {…ci…… Ω˛Ë*
BEÚ UÙ…‰]ı‰ I…h… ¶…Æ˙ E‰Ú  ±…B ®…È ∫i…§v… Ω˛…‰ M…™……,  °ÚÆ˙ BEÚ…BEÚ ®…‰Æ˙‰
®…x… x…‰, ®…‰Æ˙‰ ∫…®…⁄S…‰ + ∫i…i¥… x…‰,  ¥…p˘…‰Ω˛ E‰Ú ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ EÚΩ˛…- ®…‰Æ˙‰ ®…x…
E‰Ú ¶…“i…Æ˙ Ω˛“, §……Ω˛Æ˙ BEÚ ∂…§n˘ ¶…“ x…Ω˛”  x…EÚ…±……- ®……ƒ, ™…÷¥…i…“ ®……ƒ,
™…Ω˛ i…÷®Ω˛…Æ˙‰ æ˛n˘™… EÚ…‰ C™…… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë, V……‰ i…÷®… +{…x…‰ BEÚ®……j…
n‰˘¥…“ x……M…Æ˙…x…“
®…<« 11, 1941 EÚ…‰ EÚÆ˙…S…“ ®… V…x®…. ®…÷∆§…<« ®… Æ˙Ω˛i…‰ Ω÷˛B ®……∆]‰ı∫…Æ˙“ ¥… M… h…i… E‰Ú  b˜{±……‰®…… Ω˛… ∫…±…‰  EÚ™…‰˛*  ¥…M…i… i…“x… n˘∂…EÚ…Â ∫…‰ +…{…
54 +{…x…“ ¶……π…… +…ËÆ˙  ®…]¬ı]ı“ EÚ“ M…∆v… EÚ“ J…÷∂…§…⁄ EÚ…‰  §…J…Æ˙x…‰ ®… ∫…i…i… ±…M…“ Ω÷˛<« ΩÈ˛* <∆]ıÆ˙x…‰]ı EÚ…‰ ¥…‰ x…™…‰ V…®……x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙M…Æ˙ Ω˛ l…™……Æ˙
®……x…i…“ ΩÈ˛  V…∫…x…‰ ÀΩ˛n˘“ +…ËÆ˙ +x™… ¶……Æ˙i…“™… ¶……π……+… E‰Ú  ¥…EÚ…∫… E‰Ú x…™…‰ n˘Æ˙¥……V…‰ J……‰±…‰ ΩÈ˛* N…®… ®… ¶…“M…“ J…÷∂…“, À∫…v…“ ®… N…W…±… ∫…∆O…Ω˛
|…EÚ… ∂…i…* Æ˙…π]≈ı“™… ∫…®……S……Æ˙-{…j… B¥…∆ {… j…EÚ…+…Â ®…Â M…“i… N…W…±…, EÚΩ˛… x…™……Â EÚ… |…EÚ…∂…x…* x…‰]ı {…Æ˙ EÚ<« V……±…P…Æ˙…Â ®…Â ∂…… ®…±…*
∫…∆{…E«Ú : New Jersey, USA. devi1941@yahoo.com

|… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“

 I… i…V… E‰Ú =∫… {……Æ

Ω˛…∆ ¥……‰  ∂…±…… Ω˛“ l…“* EËÚ∫…‰ ¶…⁄±… EÚÆ˙


∫…EÚi…“ l…“ ®…È {…Ω˛S……x…x…‰ ®…‰∆ =∫…‰,  V…∫…‰
§…Æ˙∫……‰∆ n˘‰J……, ∫……l… M…÷V……Æ˙…, {…±… {…±…
=∫…E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ ∫……‰S……*
E‰Ú  ±…B*
"+Æ˙‰  ∂…±……!' ®…Èx…‰
=∫…E‰Ú EÚÆ˙“§… V……i…‰
Ω˛“ +{…x…‰{…x… ∫…‰ =∫…‰
 ∂…±…… l…“ Ω˛“ B‰∫…“, V…Ë∫…‰  EÚ∫…“  ∂…±{…EÚ…Æ˙ EÚ“ {…÷EÚ…Æ˙…, +V…x…§…“-
i…Æ˙…∂…“ Ω˛÷<« BEÚ ∫…V…“¥… +…i®…… V……‰ i…x… EÚ…‰ ∫…“ +…∆J…‰∆  §…x…… ¶……¥…
+…‰gEÚÆ˙ <∫… ∫…∆∫……Æ˙ EÚ“ ∫…ËÆ˙ EÚ…‰  x…EÚ±…“ Ω˛…‰* ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ =`ˆ”,
 V…∫… Æ˙…Ω˛ ∫…‰ ¥……‰ M…÷V…Æ˙i…“, M…÷V…Æ˙x…‰ ¥……±…‰ l…®… =`ˆEÚÆ˙  °ÚÆ˙ Z…÷EÚ”
V……i…‰ l…‰, V…Ë∫…‰ V…®… ∫…‰ V……i…‰ l…‰, =x…EÚ“ +…ƒJ… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ EÚn˘®…
{…l…Æ˙… V……i…“, V…Ë∫…‰  EÚ∫…“ x…⁄Æ˙ EÚ…‰ ∫……®…x…‰ {……™…… +…M…‰ §…g…EÚÆ˙ S…±…
Ω˛…‰* Ω˛…∆ ¥…Ω˛“ Ω˛⁄Æ˙  ∂…±…… ®…‰Æ˙“  |…™… ∫…Ω˛‰±…“ +…V… ®…‰Æ˙‰ ∫……®…x…‰ ∫…‰ M…÷V…Æ˙ Æ˙Ω˛“ {…c“, B‰∫…‰ ®…‰∆ EÚ…‰<« +V…x…§…“ l…“* " ∂…±……, ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙“ ∫…Ω˛‰±…“
Ω˛Ë, J…÷n˘ ∫…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ §…‰J…§…Æ˙* ∫…¥…“, EËÚ∫…“ Ω˛…‰?' V…Ë∫…‰ ∫…÷x…… Ω˛“ x… Ω˛…‰, ™…… S……Ω˛EÚÆ˙ ¶…“ ∫…÷x…x…… x…
§……Æ˙Ω˛ ¥…π…« EÚ…‰<« <i…x…… ±…∆§…… +Æ˙∫…… i……‰ x…Ω˛” Ω˲, V…Ω˛…∆ <x∫……x… <∫… EÚn˘Æ˙ S……Ω˛i…“ Ω˛…‰, E÷ÚUÙ B‰∫…… +Ω˛∫……∫… ®…x… ®…‰∆ =`ˆ…, B‰∫…… C™…… Ω˛…‰ ∫…EÚi……
§…n˘±… V……™…‰, x… °ÚEÚi… Æ˙∆M… ∞¸{… ®…‰∆, {…Æ˙  V…∫…E‰Ú {…⁄Æ˙‰ + ∫i…i¥… EÚ“ EÚ…™…… Ω˛Ë V……‰ <∫… §…n˘±……¥… EÚ… EÚ…Æ˙h… §…x…‰?

GARBHANAL
{…±…]ı Ω˛…‰ V……B, ¥……‰ Eڅϱ…‰V… E‰Ú V…®……x…‰ ¶…“ J…⁄§… Ω˛÷+… EÚÆ˙i…‰ l…‰, V…§… ®…È <`ˆ±……i…“, §…±…J……i…“, Ω˛Æ˙ EÚn˘®… {…Æ˙  l…Æ˙EÚi…“ Ω˛÷<«  ∂…±……, V…Ë∫…‰
+…ËÆ˙  ∂…±…… ∫……l…-∫……l… Æ˙Ω˛… EÚÆ˙i…‰ l…‰, BEÚ EÚ®…Æ˙‰ ®…‰∆, BEÚ Ω˛“ C±……∫… ®…‰∆  EÚ∫…“  ∂…±{…EÚ…Æ˙ EÚ“ i…Æ˙…∂…“ EÚ…‰<« UÙ ¥…,  n˘x… ¶…Æ˙ M…÷x…M…÷x……i…“
+…ËÆ˙ ±…M…¶…M… {…⁄Æ˙… ¥…HÚ ∫……l… J……x……, ∫……l… {…gx……, ∫……l… ∫…®…™…  §…i……x……, +{…x…‰ +…∫…{……∫… BEÚ J…÷∂…§…⁄ °ËÚ±……i…“, +…V… <i…x…“ §…‰Æ˙∆M…, ∞¸J…“
C™…… +…‰gx……, C™……  §…UÙ…x…… B‰∫…“ Ω˛Æ˙ ∫……‰S… ∫…‰ {…Æ˙‰, +…V……n˘ {…∆ UÙ™……‰∆ EÚ“  §…x…… +Ω˛∫……∫… C™……‰∆? ®…‰Æ˙“ =i∫…÷EÚi…… §…g“, ®…Èx…‰ +…M…‰ §…gEÚÆ˙
i…Æ˙Ω˛ S…Ω˛EÚi…‰ Ω˛÷B, Ω˛Æ˙ {…±… EÚ… ±…÷i°Ú ±…‰i…‰ Ω˛÷B, Ω˛Æ˙ ∫……±… Eڅϱ…‰V… ®…‰∆ =∫…E‰Ú ∫……l… EÚn˘®…  ®…±……EÚÆ˙ S…±…i…‰ Ω˛÷B v…“Æ˙‰ ∫…‰  °ÚÆ˙ =∫…EÚ… Ω˛…l…
]ı…{… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B +§… Ω˛®… n˘…‰x……‰∆ °Ú…<x…±… ∫……±… ®…‰∆ {…Ω˛÷∆S…“* S……Æ˙ ∫……±… EÚ… l……®…  ±…™……*
+Æ˙∫…… EÚ…‰<« EÚ®… i……‰ x…Ω˛” Ω˛…‰i……,  EÚ∫…“ EÚ…‰ V……x…x…‰ E‰Ú  ±…B, {…Ω˛S……x…x…‰ " ∂…±……, ®…È i……‰ ¥…Ω˛“ ∫…¥…“, ∫… ¥…i…… Ω˛⁄∆, {…Æ˙ i…÷®…  ∂…±…… Ω˛…‰EÚÆ˙ ¶…“
|… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“ 55

 ∂…±…… x…Ω˛” Ω˛…‰, ™…Ω˛ ®…È x…Ω˛” ®……x…i…“* EËÚ∫…… Ω˛Ë ∫…®…“Æ˙?'
<∫… ∫…¥……±… ∫…‰ =∫…E‰Ú S…‰Ω˛Æ˙‰ E‰Ú Æ˙∆M… ®…‰∆ V……‰ §…n˘±……¥… +…™…… i……‰ n˘‰J…x…‰
V…Ë∫…… l……, S…‰Ω˛Æ˙‰ {…Æ˙ i…x……¥… E‰Ú §……n˘±… M…Ω˛Æ˙‰ Ω˛…‰ M…™…‰, +…∆J……‰∆ ®…‰∆ l…“ =∫…E‰Ú >{…Æ˙ =∫… {™……Æ˙ EÚ…, ∫…®…“Æ˙ EÚ“ EÚ±…… EÚ… V……‰ <∆p˘v…x…÷π…“
=n˘…∫…“ E‰Ú ∫……B V™……n˘… P…x…‰ +…ËÆ˙ i…±…  ∫…®…]ıEÚÆ˙ UÙ÷<«®…÷<«-∫……, V…Ë∫…‰ J…÷®……Æ˙ l……, =∫… §…Ω˛…¥… ®…‰∆ ¥…Ω˛ §…Ω˛‰ V…… Æ˙Ω˛“ l…“* EÚ…‰<« §……∆v… ¥…Ω˛…∆ §……∆v…x……
¥…Ω˛  ∫…®…]ı EÚÆ˙ +{…x…… + ∫i…i¥… UÙ÷{…… ±…‰x…… S……Ω˛i…“ Ω˛…‰, ®…Èx…‰ §…‰EÚ…Æ˙ l……, ™…Ω˛“ ∫……‰S…EÚÆ˙ ®…È ¶…“ +{…x…“ {…⁄Æ˙“ ∫……‰S… E‰Ú ∫……l… +v…⁄Æ˙‰ ∂…§n˘…‰∆
=∫…EÚ“ EÚ±……<« {…EÚc ±…“, V…§… =∫…x…‰ UÙ÷c…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“ i……‰ EÚ… ∫…Ω˛…Æ˙… ±…‰x…‰ ±…M…“*
V™……n˘… {…÷Ji…M…“ ∫…‰ {…EÚc“ +…ËÆ˙ Ω˛…∆ =∫…x…‰ ¶…“  °ÚÆ˙ UÙ÷c…x…‰ EÚ“ "∫…¥…“, i…÷®… V™……n˘… ®…i… ∫……‰S……‰, ®…Èx…‰ ∫……‰S… ∫…®…Z… EÚÆ˙ ™…Ω˛ °ËÚ∫…±……  ±…™……
EÚ…‰ ∂…∂… x…Ω˛” EÚ“, ∂……™…n˘ +{…x…‰{…x… EÚ“ M…®…“« ∫…‰ {…il…Æ˙  {…P…±…x…‰ Ω˛Ë C™……‰∆ EÚ ®…È ∫…®…“Æ˙ E‰Ú  ∫…¥…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“ +…ËÆ˙ x… ¥……‰ ®…‰Æ˙‰  ∫…¥……*
±…M…… l……* =∫…“ {™……Æ˙ EÚ“ +…∆S… ®…‰∆  {…P…±…EÚÆ˙ Ω˛“ i……‰ ¥…Ω˛ ∫…®…“Æ˙ E‰Ú +§… ®…È V…“¥…x… E‰Ú Æ˙∆M……‰∆ EÚ…‰ +…‰gx…… S……Ω˛i…“ Ω˛⁄∆, =x…®…‰∆ +{…x…“ +…∂……+…‰∆
∫……l… S…±…“ M…<«, n˘⁄Æ˙ §…Ω˛÷i… n˘⁄Æ˙  EÚ∫…“ +…ËÆ˙ n˘÷ x…™……∆ ®…‰∆, {…“UÙ‰ UÙ…‰c EÚ…‰ Æ˙‰∆M…x…… S……Ω˛i…“ Ω˛⁄∆, <∫…∫…‰ V™……n˘… E÷ÚUÙ x…Ω˛”... Ω˛…∆ S…±……‰ ∫……l… ®…‰∆
M…<« +{…x…“ {™……Æ˙“ ∫…Ω˛‰±…“ ∫… ¥…i…… EÚ…‰, §…Ë`ˆEÚÆ˙ +… J…Æ˙“ §……Æ˙ J……x…… J……B∆,
+{…x…‰ +∆ i…®… ¥…π…« EÚ“ {…g…<« EÚ…‰, +{…x…‰ EÚ±… ¥…Ë∫…‰ ¶…“ ∫…÷§…Ω˛ EÚ“ M……c“
+…x…‰ ¥……±…‰ =VV…¥…±… ¶… ¥…π™… EÚ…‰, ∂……™…n˘ {…EÚcx…“ Ω˛Ë, +…+…‰ S…±…‰∆*' EÚΩ˛i…‰
=∫… {™……Æ˙ EÚ“ {…x……Ω˛ x…‰ =∫…∫…‰ ¥…Ω˛ Æ˙…‰∂…x…“ ∫…®…“Æ˙ §…÷Æ˙… x… ®……x…x……, {…Æ˙ BEÚ Ω˛÷B =∫…x…‰ ®…‰Æ˙“ EÚ±……<« `ˆ“EÚ =∫…“
UÙ“x… ±…“ l…“,  V…∫… EÚ…Æ˙h… =∫…‰  ∫…°«Ú §……i… i……‰ §…i……+…‰, C™…… n˘…‰ ®…Ω˛“x…‰ i…Æ˙Ω˛ {…EÚc“ l…“, V…Ë∫…‰ +…V… ®…Èx…‰
∫…®…“Æ˙, =∫…EÚ“  S…j…EÚ…Æ˙“ +…ËÆ˙ i…⁄ ±…EÚ…
{…Æ˙  x…J…Æ˙‰ Æ˙∆M… +…∫…-{……∫…  n˘J……<« {…c Æ˙Ω˛‰
 ∂…±…… EÚ“ J…… i…Æ˙ +…ËÆ˙ x…Ω˛” Ø˚EÚ =∫…EÚ“ {…EÚc“ Ω˛Ë*
J……x…… J……i…‰ J……i…‰, §……i……‰∆ E‰Ú n˘…ËÆ˙…x…
l…‰* V……x…‰ C™…… l…… ¥…Ω˛, EËÚ∫…‰ J…÷®……Æ˙ l……, ∫…EÚi…‰ i…… EÚ  ∂…±…… ¶…“ +{…x…“ ®…È ∫…®…“Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…“ Æ˙Ω˛“ S……‰Æ˙“
{™……Æ˙ EÚ… V…÷x…⁄x… Ω˛“ Æ˙Ω˛… Ω˛…‰M……, V……‰ =∫…x…‰ {…g…<« EÚ“ V…¥……§…n˘…Æ˙“ {…⁄Æ˙“ EÚÆ˙ UÙ÷{…‰, V…Ë∫…‰ =∫…‰ V……x…x…‰ EÚ“,
+{…x…… ¶… ¥…π™… ∫…®…“Æ˙ E‰Ú x……®…  ±…J…  n˘™……
+…ËÆ˙ BEÚ  n˘x… +S……x…EÚ ¥…Ω˛ =∫…E‰Ú ∫……l… ±…‰* V…“¥…x… ¶…Æ˙ ∫……l…  x…¶……x…‰ E‰Ú {…Ω˛ S……x…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙i…“
Æ˙Ω˛“* B‰∫…… C™…… l…… =∫…®…‰∆ V……‰ ®…‰Æ˙“
∂……n˘“ EÚÆ˙E‰Ú +S……x…EÚ ®…‰Æ˙‰ ∫……®…x…‰ +…  ±…™…‰ V…∞¸Æ˙“ x…Ω˛” Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… ¥…HÚ  |…™… ∫…Ω˛‰±…“ EÚ“  V…∆n˘M…“ ®…‰∆ i…⁄°Ú…x…
J…c“ Ω˛÷<«* E‰Ú ∫……l…  J…±…¥……c EÚÆ˙‰∆* §…x…EÚÆ˙ +…™…… +…ËÆ˙ §…¥…∆b˜Æ˙ EÚ“
"∫…¥…“, ®…÷Z…‰ +…ËÆ˙ ∫…®…“Æ˙ EÚ…‰ ∂……n˘“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ §…Ω˛… EÚÆ˙ ±…‰ V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* n˘…‰
§…v……<« x…Ω˛” n˘…‰M…“?' ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ V……‰ +…]ı« EÚ…
"Ω˛…∆ Ω˛…∆ ®…÷§……Æ˙EÚ Ω˛…‰'...{…Æ˙ +S……x…EÚ... ®…‰Æ˙‰ ∂…§n˘ ®…‰Æ˙‰ ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆ Ω˛“ |……‰V…‰C]ı =∫…‰ ∫……È{…… M…™…… l……, =∫…E‰Ú {…⁄Æ˙… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú {…Ω˛±…‰ Ω˛“ =∫…x…‰  ∂…±……
Æ˙Ω˛ M…B* EÚ“  V…∆n˘M…“ {…Æ˙ +{…x…… Æ˙∆M… S…g…  n˘™…… +…ËÆ˙ +§… ∫……l… ±…‰ V…… Æ˙Ω˛… l……
"Ω˛…∆ +S……x…EÚ Ω˛“ °ËÚ∫…±…… EÚÆ˙x…… {…c…, EÚ±… ∫…®…“Æ˙ ¥……{…∫… V…… Æ˙Ω˛… ®…‰Æ˙“ V……x… ∫…‰ {™……Æ˙“ ∫…Ω˛‰±…“ EÚ…‰, V…Ë∫…‰ V…§…Æ˙n˘∫i…“ EÚ…‰<« ®…‰Æ˙‰ i…x… ∫…‰ ∞¸Ω˛
Ω˛Ë +{…x…‰ P…Æ˙  ∂…®…±…… +…ËÆ˙ ®…È ¶…“ =∫…E‰Ú ∫……l… V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛⁄∆' EÚΩ˛i…‰ EÚ…‰ V…÷n˘… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……* ∫……‰S……‰∆ E‰Ú n˘…™…Æ˙‰ ∫…‰ J…÷n˘ EÚ…‰ §……Ω˛Æ˙  x…EÚ…±…i…‰ Ω˛÷B
Ω˛÷B  ∂…±…… ®…‰Æ˙‰ M…±…‰ ±…M… M…<«* ®…Èx…‰ ∫…®…“Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ Ø˚J…  EÚ™……*
"{…Æ˙ n˘…‰ ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú §……n˘ °Ú…<x…±… {…Æ˙“I……...' ®…È EÚΩ˛x…… S……Ω˛ Æ˙Ω˛“ "∫…®…“Æ˙ §…÷Æ˙… x… ®……x…x……, {…Æ˙ BEÚ §……i… i……‰ §…i……+…‰, C™…… n˘…‰ ®…Ω˛“x…‰  ∂…±……
l…“ {…Æ˙ EÚΩ˛ x…… {……<«* ∂……™…n˘  ∂…±…… V……x…EÚÆ˙ +x…V……x… §…x… Æ˙Ω˛“ EÚ“ J…… i…Æ˙ +…ËÆ˙ x…Ω˛” Ø˚EÚ ∫…EÚi…‰ i…… EÚ  ∂…±…… ¶…“ +{…x…“ {…g…<« EÚ“
l…“ ™…… ¥…Ω˛ +§…  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ n˘J…±…∆n˘…V…“ x…Ω˛” S……Ω˛i…“ l…“, V…¥……§…n˘…Æ˙“ {…⁄Æ˙“ EÚÆ˙ ±…‰* V…“¥…x… ¶…Æ˙ ∫……l…  x…¶……x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ V…∞¸Æ˙“ x…Ω˛”
<∫…“ ±…™…‰ i……‰ ∂……n˘“ EÚ… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« °ËÚ∫…±…… +E‰Ú±…‰ Ω˛“ ±…‰  ±…™……, Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… ¥…HÚ E‰Ú ∫……l…  J…±…¥……c EÚÆ˙‰∆, {…g…<« i……‰ Æ˙…‰∂…x…“ EÚ… BEÚ +∆M…
 EÚ∫…“ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… Ω˛“ =∫…‰ ®…Ω˛∫…⁄∫… x…Ω˛” Ω˛÷<«* Ω˛…∆ BEÚ §……i… ∫……°Ú Ω˛Ë, =∫…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ +v…⁄Æ˙…...'
56
|… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“ +x…EÚΩ˛‰ ∂…§n˘…‰∆ x…‰ Ω˛Æ˙ J……±…“{…x… EÚ…‰
¶…Æ˙  n˘™……, +…∆∫…÷+…‰∆ EÚ“ V…÷§……∆ ∫…§… EÚΩ˛
M…<«* ®…÷Z…‰ ™…⁄∆ ±…M…x…‰ ±…M……  EÚ  ∂…±……
"∫… ¥…i…… V…“ °ËÚ∫…±……  ∂…±…… EÚ… Ω˛Ë ®…‰Æ˙… x…Ω˛”, +…ËÆ˙ =∫… °ËÚ∫…±…‰ ∫…‰ ®…È  §…J…Æ˙ EÚÆ˙ ]ı⁄]ı S…÷EÚ“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ V…Ω˛…∆
V™……n˘… J…÷∂… i……‰ x…Ω˛”, {…Æ˙ x……Æ˙…V… ¶…“ x…Ω˛”, ®…‰Æ˙“ |…‰Æ˙h…… ®…‰Æ˙… ®…“i… i…EÚ ®…‰Æ˙“ ∫……‰S… {…Ω˛÷∆S… ∫…EÚi…“ l…“,
§…x…EÚÆ˙ ®…‰Æ˙‰ ∫……l… ∫……™…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛‰, ™…Ω˛ ®…‰Æ˙“ J…÷∂… EÚ∫®…i…“ Ω˛Ë*'
"{…Æ...' <i…x…… ¶…“ x… EÚ< {……<« +…ËÆ˙  ∂…±…… x…‰ +…∆J……‰∆ E‰Ú <∂……Æ˙‰ ∫…‰ ®…⁄EÚ B‰∫…… +…¶……∫… Ω˛÷+… V…Ë∫…‰  ∂…±…… ®…÷Z…∫…‰
¶……π…… ®…‰∆ ®…÷Z…‰ E÷ÚUÙ x… EÚΩ˛x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ EÚΩ˛EÚÆ˙ S…÷{… EÚÆ˙…  n˘™……* ¥…Ω˛“ {…÷Æ˙…x…… +…∏…™… ®……∆M… Æ˙Ω˛“ l…“*
§…∫… ¥…Ω˛ S…±…“ M…<«, +{…x…“ ∫…÷x…Ω˛Æ˙“ n˘÷ x…™……∆ ®…‰∆ ∫…÷xn˘Æ˙ ∫…{…x……‰∆ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙
+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ∫…§… v…÷∆v…±……-v…÷∆v…±…… ∫…… Ω˛…‰ M…™……*  n˘x… §…“i…‰, ®…Ω˛“x…‰ §…“i…‰ ±…M…‰* n˘…˱…i… EÚ… x…∂……  n˘x… ∫…‰ V™……n˘… ∫…®…“Æ˙ EÚ“ Æ˙…i…‰∆ Æ˙∆M…“x…
+…ËÆ˙ ∫……±… ¶…“ §…“i…i…‰ S…±…‰ M…™…‰... BEÚ x…Ω˛”, n˘…‰ x…Ω˛”, {…⁄Æ˙‰ §……Æ˙Ω˛ §…Æ˙∫…* EÚÆ˙x…‰ ±…M……*  n˘x… EÚ…‰ ®…È  EÚ∫…“ {…il…Æ˙ EÚ“ ®…⁄Ãi… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ =∫…EÚ“
∫……‰S……‰∆ EÚ…  ∫…±… ∫…±…… ∫……l… l……, {…EÚc ®…‰∆ =∫…EÚ“ EÚ±……<« +…ËÆ˙ Ω˛®…EÚn˘®… |…‰Æ˙h…… §…x…EÚÆ˙ P…∆]ı…‰∆ §…Ë`ˆ“ Æ˙Ω˛i…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ x…{…‰-i…÷±…‰ f¯∆M… ∫…‰ ®…‰Æ˙‰ Ω˛Æ˙
Ω˛®……Æ˙“ S……±…* +… J…Æ˙ BEÚ {…‰c E‰Ú x…“S…‰ J…”S…EÚÆ˙ ®…Èx…‰ =∫…‰  §…`ˆ…™…… EÚ…‰h… ®…‰∆ Æ˙∆M… ¶…Æ˙i…… Æ˙Ω˛…, §…‰S…i…… Æ˙Ω˛… +…ËÆ˙ J…x…J…x……Ω˛]ı ®…‰∆ J……‰i……
+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ®…È ¶…“ §…Ë`ˆ M…<« =∫…E‰Ú {……∫… ∫…]ıEÚÆ˙ V…Ë∫…… Ω˛®… +C∫…Æ˙ §…Ë`ˆ… M…™…… +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ §…Ω˛…¥… <i…x…… i…‰V… +…™…… =∫… §……g ®…‰∆ V……‰ ¥…Ω˛ ®…÷Z…‰
EÚÆ˙i…‰ l…‰* ¶…“ §…Ω˛… ±…‰ M…™…… =∫…EÚ“ ∫¥……l…« EÚ“ ¥…‰n˘“ E‰Ú =∫… {……Æ˙ V…Ω˛…∆ ®…È
"+§… §…i……  ∂…±……, i…⁄ ™…Ω˛…∆ <∫… ∂…Ω˛Æ˙ ®…‰∆  ∂…®…±…… ∫…‰ <i…x…“ n˘⁄Æ˙? +…ËÆ˙ i…÷®Ω˛…Æ˙“ ¥…Ω˛ ∫…Ω˛‰±…“ i……‰ x…Ω˛” Æ˙Ω˛“ V……‰ Ω˛Æ˙ {…±… EÚ…‰ i…÷®… ∫…‰ §……∆]ı
∫…®…“Æ˙ EÚΩ˛…ƒ Ω˛Ë, ∫……l… ®…‰∆ C™……‰∆ x…Ω˛” +…™……?' ®…Èx…‰ +x…V……x…‰ ®…‰∆ EÚ<« ∫…¥……±… ±…‰i…“ l…“, {…Æ˙ Ω˛…∆ §…ƒ]ı“-∫…“,  §…J…Æ˙“- §…J…Æ˙“ ∫…“ =∫…  ∂…±…… EÚ…
BEÚ ∫……l… {…⁄UÙ  ±…™…‰ +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ®…÷∆Ω˛ i…EÚx…‰ ±…M…“ V…¥……§… E‰Ú <∆i…V……Æ˙ V…Æ˙…«-V…Æ˙…«  §…J…Æ˙i…… M…™……, Ω˛…∆ ¥…Ω˛  ∂…±…… V……‰ +{…x…“ +…x… §……x… E‰Ú
®…‰∆* ∫……l…  V…™…… EÚÆ˙i…“ l…“... ¥…Ω˛...' +…ËÆ˙  ∂…±…… °⁄Ú]ı °⁄Ú]ıEÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰
V…¥……§… ®…‰∆ =∫…EÚ“ ®…fiM…x…™…x…“ +…∆J…‰∆ ∫…‰ ]ı{…E‰Ú ∫…“{… ∫…‰ E÷ÚUÙ ®……‰i…“,  V…xΩ˛‰∆ ±…M…“*
S……Ω˛EÚÆ˙ ¶…“ ®…È +{…x…‰ +…∆S…±… ®…‰∆ ∫…®…‰]ı x… {……<«, x…… Ω˛“  ∂…±…… x…‰ V…i…x… §…∫… +x…EÚΩ˛‰ ∂…§n˘…‰∆ x…‰ Ω˛Æ˙ J……±…“{…x… EÚ…‰ ¶…Æ˙  n˘™……, +…∆∫…÷+…‰∆ EÚ“
 EÚ™…… =∫…  °Ú∫…±…i…“ Ω˛÷<« v……Æ˙… EÚ…‰ Æ˙…‰EÚx…‰ EÚ…* §…∫… E÷ÚUÙ x… EÚΩ˛ {……<« V…÷§……∆ ∫…§… EÚΩ˛ M…<«* ®…÷Z…‰ ™…⁄∆ ±…M…x…‰ ±…M……  EÚ  ∂…±……  §…J…Æ˙ EÚÆ˙
+…ËÆ˙ =`ˆi…‰ Ω˛÷B +{…x…‰{…x… ∫…‰ EÚΩ˛… "S…±……‰ EÚΩ˛” §…Ë`ˆEÚÆ˙ S……™… {…“i…‰ Ω˛Ë ]ı⁄]ı S…÷EÚ“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ V…Ω˛…∆ i…EÚ ®…‰Æ˙“ ∫……‰S… {…Ω˛÷∆S… ∫…EÚi…“ l…“, B‰∫……
∫…¥…“*' +…¶……∫… Ω˛÷+… V…Ë∫…‰  ∂…±…… ®…÷Z…∫…‰ ¥…Ω˛“ {…÷Æ˙…x…… +…∏…™… ®……∆M… Æ˙Ω˛“
S……™… E‰Ú =∫… n˘…ËÆ˙ ®…‰∆ =∫…x…‰ S……™… E‰Ú ∫……l… x… V……x…‰  EÚi…x…‰ +…∆∫…÷+…‰∆ E‰Ú l…“, =∫…“ +…∆S…±… EÚ“ x…®…“« f¯⁄∆f¯ Æ˙Ω˛“ l…“, ¥…Ω˛  x…∫¥……l…« ∫{…∂…« ®……∆M…
∫……M…Æ˙  {…™…‰, +x…§…÷Z…“  EÚ∫…“ {™……∫… EÚ… Ω˛…‰x…… V…… Ω˛Æ˙ l……, {…Æ˙ =∫… {™……∫… Æ˙Ω˛“ l…“*
EÚ… Ø˚J… BEÚ x…™…… ®……‰c ±…‰ Æ˙Ω˛… l……*  ∂…±…… EÚ“ V…÷§……x…“ =∫…EÚ“ +…∆∫…÷+…‰∆ ®…Èx…‰ =∫…‰ +… ±…∆M…x… ®…‰∆ ¶…Æ˙i…‰ Ω˛÷B +{…x…‰ ∫……l… <∫… i…Æ˙Ω˛ V……‰c
EÚ“ i…Æ˙Ω˛  §…J…Æ˙“ Ω˛÷<« EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ ∫…®…‰]ıi…‰ Ω˛÷B  ∂…±…… x…‰ EÚΩ˛… "∫…¥…“ ®…È  ±…™…… V…Ë∫…‰ ¥……‰ EÚ¶…“ ®…÷Z… ∫…‰ +±…M… Ω˛“ x… Ω˛÷<« l…“* =∫…EÚ… <∫…
=∫…E‰Ú  ±…™…‰ §…∫… i…⁄ ±…EÚ… {…Æ˙  §…J…Æ˙‰ Ω˛÷B Æ˙∆M……‰∆ EÚ… BEÚ  §…xn÷˘ l…“...'

GARBHANAL
i…Æ˙Ω˛  ∫…®…]ıx……,  §…J…Æ˙…¥… EÚ… +∆i… Ω˛…‰ M…™……, ∫…¶…“  §…J…Æ˙‰ Æ˙∆M…
"l…“...' ®…Èx…‰ =±…Z…‰ Ω˛÷B Ω˛…‰∆`ˆ…‰∆ EÚ…‰ J……‰±…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“, {…Æ˙  ∂…±……  °ÚÆ˙ ∫…‰  ∫…®…]ı EÚÆ˙ =∫… §…‰Æ˙∆M…  ∂…±…… ∞¸{…“  §…∆n÷˘ ®…‰∆ ∫…®……i…‰ S…±…‰
E‰Ú ®…x… EÚ… u˘∆u˘ ∂……™…n˘ +¶…“ §…∆n˘ x… Ω˛÷+… l……* M…B, §…⁄∆n˘ ∫……M…Æ˙ ®…‰∆ ∫…®…… M…<«* +…EÚ…∂… E‰Ú §……n˘±… UÙ∆]ı M…™…‰,
"Ω˛…∆ l…“, Ω˛⁄∆ x…Ω˛” ∫…¥…“' +{…x…‰{…x… EÚ“ +…∆S… ∫…‰ l…®…… Ω˛÷+… n˘n˘« EÚ… n˘ Æ˙™……  ¥…Æ˙…]ıi…… x…V…Æ˙ ®…‰∆ ¶…Æ˙ M…<«  ∫…i……Æ˙…‰∆ ¶…Æ˙… +…∫…®……x… ∫……°Ú  n˘J……<«
 {…P…±… EÚÆ˙ +…∆J……‰∆ ∫…‰ §…Ω˛ V……x…… S……Ω˛ Æ˙Ω˛… l…… +…ËÆ˙ =∫…“ §…Ω˛…¥… ®…‰∆ §…Ω˛i…‰ n˘‰ Æ˙Ω˛… l……*
Ω˛÷B  ∂…±…… EÚΩ˛i…“ M…<« "∫…S… ®……x……‰ ∫…¥…“  V…∫… i…Æ˙Ω˛ =∫…x…‰ i…⁄ ±…EÚ… {…Æ˙ EÚ§… n˘÷{…Ω˛Æ˙ ∫…‰ ∂……®…, ∂……®… ∫…‰ ∫……∆Z… Ω˛÷<« {…i…… Ω˛“ x…Ω˛” {…c…, ∫…°ÚÆ˙
Æ˙∆M…  §…J…‰Æ˙EÚÆ˙ ®…‰Æ˙“ i…∫¥…“Æ˙…‰∆ EÚ…‰ ∫…V……™……, =xΩ˛‰∆ ∫…V…“¥… §…x……  n˘™…… +{…x…‰ V……Æ˙“ Ω˛Ë, ®…∆ V…±…  I… i…V… E‰Ú =∫… {……Æ˙ ∂……™…n˘...
Ω˛÷x…Æ˙ EÚ“ §……Æ˙“ EÚ™……‰∆ ∫…‰, EÚ<« J…Æ˙“n˘…Æ˙ =x… {…Æ˙  °Ún˘… Ω˛…‰EÚÆ˙ J…Æ˙“n˘x…‰
∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“
21 ®…<« 1931 EÚ…‰ =VV…Ëx… ®…v™…|…n‰˘∂… ®… V…x®…* Ω˛…‰±EÚÆ˙ Eڅϱ…‰V…, <∆n˘…ËÆ˙ ∫…‰ ∫x……i…EÚ* nˢ x…EÚ ®…v™…|…n‰˘∂…, x…¥…±…‰J…x… ®…… ∫…EÚ +…ËÆ˙ ÀΩ˛n˘“
BC∫…|…‰∫…, §…∆§…<« {…j…… EÚ… ∫…®{……n˘x…* {… Æ˙GÚ®……,  EÚ∫…“ §…Ω˛…x…‰,  i… ±…∫®…, Æ˙Ω˛…  EÚx……Ɖ˙ §…Ë`ˆ, n⁄˘∫…Æ˙“ ∫…i…Ω˛, Ω˛®… ß…π]ıx… E‰Ú ß…π]ı Ω˛®……Ɖ˙,
™…l……∫…∆¶…¥…, V…“{… {…Æ˙ ∫…¥……Æ˙ <Œ±±…™……ƒ +… n˘  EÚi……§…Â* n˘…‰ ¥™…∆M™… x……]ıEÚ*  I… i…V…, UÙ…‰]ı“-∫…“ §……i…, ∫……∆S… EÚ…‰ +…∆S… x…Ω˛”, M……‰v…⁄ ±…, =i∫…¥…
57
+… n˘  °Ú±®… ±…‰J…x…* n⁄˘Æ˙n˘∂…«x… v……Æ˙…¥…… Ω˛EÚ ™…‰ V……‰ Ω˲ ÀW…n˘M…“,  ¥…GÚ®… §…‰i……±…, À∫…Ω˛…∫…x… §…k…“∫…“, ¥……Ω˛ V…x……§…, n‰˘¥…“ V…“, {™……±…‰ ®… i…⁄°Ú…x…,
n˘…x…‰ +x……Æ˙ E‰Ú, ™…‰ n÷˘ x…™…… M…V…§… EÚ“ +… n˘ EÚ… ±…‰J…x…* S…EÚ±±…∫… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, EÚ…EÚ… Ω˛…l…Æ˙∫…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ 1990 ®… Æ˙…π]≈ı{… i… u˘…Æ˙… {…n¬˘®…∏…“
EÚ“ ={…… v… ∫…‰ ∫…®®…… x…i…* 25 ¥…π……Á i…EÚ EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x… E‰Ú ®…∆S… ®… M…t {……`ˆ* 5  ∫…i…∆§…Æ˙ 1991 EÚ…‰ ®…÷∆§…<« ®…  x…v…x…*

¥™…∆M™…
V…“{… {…Æ˙ ∫…¥……Æ˙ < ±±…™……∆
< i…x…… ®…È  x… ∂S…i… ∞¸{… ∫…‰ EÚΩ˛ ∫…EÚi…… Ω˛⁄∆  EÚ S…x…‰ E‰Ú {……Ëv…‰
Ω˛…‰i…‰ Ω˛È, {…‰c x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰* S…x…‰ EÚ… V…∆M…±… x…Ω˛” Ω˛…‰i…… Ω˛Ë, J…‰i…
Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* ™… n˘ J…‰i… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰ i……‰ §…i……<™…‰ ™…Ω˛ M…“i… EËÚ∫…‰
§…x…… Ω˛Ë  EÚ ∫…®…v…x… i…‰Æ˙“ P……‰c“ S…x…‰ E‰Ú J…‰i… ®…‰∆... ™…Ω˛ {…÷π]ı |…®……h…
™…Ω˛ Ω˛÷+…  EÚ ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú +…∫…{……∫… S…x…‰ E‰Ú J…‰i… ®…‰∆ <±±…“ ±…M… M…™…“*
+J…§……Æ˙…‰∆ ®…‰∆ ∂……‰Æ˙ Ω˛÷+…  EÚ S…x…‰ ®…‰∆ <±±…“ ±…M… M…™…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ ∫……‰
Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë §…M…ËÆ˙Ω˛* BEÚ +J…§……Æ˙ x…‰ S…x…‰ E‰Ú {……Ëv…‰ {…Æ˙ §…Ë`ˆ“ <±±…“ EÚ“
i…∫¥…“Æ˙ ¶…“ UÙ…{…“,  V…∫…®…‰∆ <±±…“ ∫…S…®…÷S… ®…‰∆ ∫…÷xn˘Æ˙ ±…M… Æ˙Ω˛“ l…“* S…x……
Ω˛Ë  EÚ S…x…‰ E‰Ú J…‰i… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* S…x…‰ E‰Ú Z……c {…Æ˙ S…gx…‰ ¥……±…“ §……i… Ω˛®…x…‰ ¶…“ EÚ®… x…Ω˛” J……™……, {…Æ˙ n˘‰ J…™…‰, {…I…{……i…  EÚ i…∫¥…“Æ˙ <±±…“ EÚ“
GARBHANAL

∫…Æ˙…∫…Æ˙ M…±…i… Ω˛Ë, EÚ{……‰±… EÚ±{…x…… Ω˛Ë* <∫…∫…‰ +…M…‰ S…x…‰ E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ UÙ{…“*
®…‰Æ˙“ V……x…EÚ…Æ˙“ =i…x…“ Ω˛“ Ω˛Ë,  V…i…x…“ Ω˛Æ˙ §…‰∫…x… J……x…‰ ¥……±…‰ EÚ“ ®…È <±±…“ E‰Ú  ¥…π…™… ®…‰∆ E÷ÚUÙ x…Ω˛” V……x…i……* EÚ¶…“ {… Æ˙S…™… EÚ… ∫……˶……M™…
Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë  EÚ ¥……Ω˛ C™…… §……i… Ω˛Ë +… n˘* ®…÷Z…∫…‰ ™… n˘ S…x…‰ {…Æ˙ ¶……π…h… x…Ω˛” |……{i… Ω˛÷+…* <±±…“ ∫…‰  §…±±…“ +…ËÆ˙  n˘±±…“ EÚ“ i…÷EÚ  ®…±……EÚÆ˙ BEÚ
n˘‰x…‰ E‰Ú  ±…B EÚΩ˛… V……™…‰, i……‰ ®…È E÷ÚUÙ ™……‰∆ ∂…÷∞¸ EÚ∞¸∆M……  EÚ ¶……<™……‰, §…SS……‰∆ EÚ“ EÚ ¥…i……  ±…J… n˘‰x…‰ E‰Ú  ∫…¥……™… ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ®…‰∆ x…Ω˛” +… Æ˙Ω˛… l……
 V…∫… i…Æ˙Ω˛ ∫…⁄™…« ®…‰Æ˙‰ ®…EÚ…x… E‰Ú <∫… §……V…⁄ =M…EÚÆ˙ =∫… §……V…⁄ b˜⁄§…  EÚ C™…… EÚ∞¸∆ {…Æ˙ ±……‰M… l…‰  EÚ <±±…“ EÚ…  V…GÚ B‰∫…‰ <i®…“x……x… ∫…‰ EÚÆ˙i…‰
V……i…… Ω˛Ë, =∫…“ i…Æ˙Ω˛ S…x…… ¶…“ J…‰i… ®…‰∆ =M…EÚÆ˙ +…n˘®…“ +l…¥…… l…‰, V…Ë∫…‰ {…c…‰∫… ®…‰∆ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛…‰*
P……‰c‰ E‰Ú ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆ b˜⁄§… V……i…… Ω˛Ë* <i…x…… EÚΩ˛EÚÆ˙, ®…È +{…x…… ∫l……x… ®…‰Æ˙‰ BEÚ  ®…j… Ω˛Ë∆, Y……x…“ Ω˛Ë∆, ™……x…“ {…÷Æ˙…x…“ {……‰ l…™……∆ {…g‰ Ω˛÷B Ω˛Ë∆*  ®…j……‰∆ ®…‰∆
O…Ω˛h… EÚÆ˙ ±…⁄∆M……, ™…Ω˛ ¶…™… §…i……EÚÆ˙  EÚ ∫…®…™… + v…EÚ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* BEÚ…v…  ®…j… §…÷ r˘®……x… ¶…“ Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B* <∫…  x…™…®… EÚ…‰ ®……x…EÚÆ˙ ®…È
§……i… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ ®…È ®…÷∆Ω˛ ®…‰∆ {……x…“ +… V……x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… + v…EÚ §……‰±… =x…∫…‰  ®…j…i…… §…x……™…‰ Ω˛÷B Ω˛⁄∆* BEÚ §……Æ˙  ¥…n¬˘¥…i…… E‰Ú Z……‰∆EÚ ®…‰∆ =xΩ˛…‰∆x…‰
x…Ω˛“∆ ∫…E⁄Ú∆M……* S…x…… ®…‰Æ˙“ EÚ®…V……‰Æ˙“ Ω˛Ë* ™…Ω˛ EÚ®…V……‰Æ˙“ ®…÷Z…‰ i……EÚi… §…i……™…… l…… BEÚ x……®… <±……* EÚΩ˛ Æ˙Ω˛‰ l…‰  EÚ +z… EÚ“ + v…π`ˆ…j…“ n˘‰¥…“ Ω˛È
n˘‰i…“ Ω˛Ë*  ∫…°«Ú J……i…‰ ∫…®…™…, §……‰±…i…‰ ∫…®…™… x…Ω˛”* <±…… ™……x…“ {…fil¥…“* ®…÷Z…‰ §……i… ™……n˘ Æ˙Ω˛ M…™…“* V…§… <±±…“ ±…M…x…‰ EÚ“
{…Æ˙ <v…Æ˙ ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú +J…§……Æ˙…‰∆ ®…‰∆ S…x…‰ EÚ“ S…S……« V…Æ˙… V……‰Æ˙ {…Æ˙ Ω˛Ë* J…§…Æ˙‰∆ S…±…”, i……‰ ®…È ∫……‰S…x…‰ ±…M……  EÚ <∫… <±…… EÚ… <±±…“ ∫…‰ C™…… ∫…∆§…∆v…?
<x…  n˘x……‰∆ ®……Ë∫…®… J…Æ˙…§… Æ˙Ω˛…* Ω˛®… i……‰ P…Æ˙ ®…‰∆ P…÷∫…‰ Æ˙Ω˛‰ {…Æ˙ {…i…… <±…… +z… EÚ“ + v…π`ˆ…j…“ n˘‰¥…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ <±±…“ +z… EÚ“ x…π]ı…l…“« n˘‰¥…“*
±…M……  EÚ §……Ω˛Æ˙ {……x…“  M…Æ˙… +…ËÆ˙ `ˆ∆b˜ §…g M…™…“* <∫…EÚ… x…i…“V…… v…x™… Ω˛Ë, ™…‰ < ±±…™……∆ <∫…“ <±…… EÚ“ {…÷ j…™……∆ Ω˛Ë∆* +{…x…“ ®…®…“ ®……‰n˘…®… <±……
58
¥ ™…∆ M ™…
∫…Æ˙EÚ…Æ˙ V……M…“, ®…∆j…“ V……M…‰,
+°Ú∫…Æ˙ V……M…‰, °Ú…<±… = n˘i…
Ω˛÷<«, §…Ë`ˆE‰Ú∆ S…Ω˛S…Ω˛…™…”, x…”n˘
EÚ“ EÚ®……<« J……EÚÆ˙ +J…§……Æ˙…‰∆ ®…‰∆ {… §±… ∫…]ı“ ±…⁄]ı Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë∆* ®…È +{…x…‰ <∫…
<±……-<±±…“ Y……x… ∫…‰ |…¶…… ¥…i… Ω˛…‰ M…™…… +…ËÆ˙ ∫……‰S…x…‰ ±…M……  EÚ EÚ…‰<« ®… ∫……‰™… S…{…Æ˙…∫…“ EËÚ∆]ı“x… EÚ“
 ¥…S……Æ˙ M……‰π`ˆ“ Ω˛…‰, i……‰ ®…È +{…x…“ §…÷ r˘ EÚ… |…n˘∂…«x… EÚ∞¸∆* {…Æ˙ ™…‰ EfiÚ π… +…‰Æ˙ S……™… ±…‰x…‰ S…±… {…c‰*
 ¥…¶……M… ¥……±…‰ +{…x…“ M……‰π`ˆ“ ®…‰∆ Ω˛®…‰∆ C™……‰∆ §…÷±……x…‰ ±…M…‰* <v…Æ˙ ®…È +{…x…‰ ¥…HÚ¥™…… EÚ“ Z……c÷B∆ ∫…cEÚ…‰∆
Y……x…“  ®…j… ∫…‰ <±±…“ E‰Ú  ¥…π…™… ®…‰∆ + v…EÚ V……x…x…‰ Ω˛‰i…÷  ®…±…x…‰ EÚ…‰
=i……¥…±…… Ω˛…‰x…‰ ±…M……* ®…‰Æ˙“ {…÷j…“ x…‰ i…¶…“ <±±…“ ∫…∆§…∆v…“ +{…x…‰ Y……x… EÚ… {…Æ  °ÚÆ˙x…‰ ±…M…“*
{… Æ˙S…™… n˘‰i…‰ Ω˛÷B +{…x…… |……EfiÚ i…EÚ  ¥…Y……x… ¶……M… S……Æ˙ n˘‰J…EÚÆ˙ EÚΩ˛…  EÚ
<±±…“ ∫…‰  i…i…±…“ §…x…i…“ Ω˛Ë*  i…i…±…“ V……‰ °⁄Ú±……‰∆ {…Æ˙ ®…∆b˜Æ˙…i…“ Ω˛Ë, Æ˙∫… |…M… i… n˘‰J…x…‰ J…‰i……‰∆ ®…‰∆ S…±…‰* i…÷®… ¶…“ §…Ë`ˆ…‰ Ω˛®……Æ˙“ V…“{… ®…‰∆* ®…Èx…‰
{…“i…“ +…ËÆ˙ =c˜ V……i…“ Ω˛Ë* ®…‰Æ˙‰ +∆i…Æ˙ ®…‰∆ BEÚ EÚ ¥… Ω˛Ë, V……‰ EÚ…°Ú“ Ω˛⁄]ı ∫……‰S……, S…±……‰ <∫…“ §…Ω˛…x…‰ {…i…… ±…M… V……™…‰M……  EÚ S…x…‰ E‰Ú {……Ëv…‰ Ω˛…‰i…‰
Ω˛…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ ∫…÷{i… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë*  i…i…±…“ EÚ… x……®… ∫…÷x…EÚÆ˙ ¥…Ω˛ S……ÈEÚ =`ˆ… Ω˛È ™…… Z……c, +…ËÆ˙ ®…È V…“{… ®…‰∆ ∫…¥……Æ˙ Ω˛…‰  ±…™……* Æ˙…∫i…‰ ¶…Æ˙ ®…È =∫…E‰Ú
+…ËÆ˙ <±±…“ E‰Ú ∫…®…l…«x… ®…‰∆ ¶……π…h… n˘‰x…‰ ±…M……  EÚ ™…Ω˛ i……‰ §……M… EÚ“ ∂……‰¶……  ¥…¶……M… E‰Ú +x™… +°Ú∫…Æ˙…‰∆ EÚ“ §…÷Æ˙…<™……∆ EÚÆ˙i…… =∫…EÚ… ®…x……‰Æ˙∆V…x…
Ω˛Ë* ®…Èx…‰ EÚΩ˛…, +§…‰ M……‰¶…“ E‰Ú  §…M… °⁄Ú±…, i…Ëx…‰ EÚ¶…“ +J…§……Æ˙ {…g…, ™…‰ EÚÆ˙i…… Æ˙Ω˛…* EÚ…‰<« b˜‰g P…∆]ı‰ §……n˘ Ω˛®… BEÚ B‰∫…“ V…M…Ω˛ {…Ω˛÷∆S… M…™…‰,
< ±±…™……∆ S…x…‰ E‰Ú J…‰i… J…… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ +M…±…‰ ¥…π…« ¶… V…™…‰ +…ËÆ˙ §…‰∫…x… E‰Ú V…Ω˛…∆ S……Æ˙… i…Æ˙°Ú J…‰i… l…‰* ¥…Ω˛…∆ BEÚ UÙ…‰]ı… +°Ú∫…Æ˙ J…c… <∫… §…c‰
±…b¬˜b⁄˜ ®…∆Ω˛M…‰ Ω˛…‰x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x…… Ω˛Ë, ®…⁄J…«, S…÷{… Æ˙Ω˛* EÚ ¥… S…÷{… C™……‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ +°Ú∫…Æ˙ EÚ… <∆i…V……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……* Ω˛®… =i…Æ˙ M…™…‰* ®…Èx…‰ M……ËÆ˙ ∫…‰
±…M……? ®…Èx…‰ n˘÷§……Æ˙… §…÷±……x…‰ EÚ… +…∂¥……∫…x…  n˘™……, i…§… ®……<EÚ ∫…‰ Ω˛]ı…* n˘‰J…… S…x…‰ E‰Ú {……Ëv…‰ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* J…‰i… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È ™……x…“ ∫…®…v…x… EÚ“ P……‰c“
V…§… +J…§……Æ˙…‰∆ x…‰ ∂……‰Æ˙ ®…S……™……, i……‰ x…‰i……+…‰∆ x…‰ ¶…“ ¶……π…h… ∂…÷∞¸  EÚ™…‰ ™…… EÚ…‰<« M…±…i… x…Ω˛” J…c“ l…“* ¥…Ω˛ ¥…Ω˛” J…c“ l…“, V…Ω˛…∆ Ω˛®……Æ˙“ V…“{…
∂……™…n˘ x…‰i……+…‰∆ x…‰ ¶……π…h…  n˘™…‰, i…§… +J…§……Æ˙…‰∆ x…‰ ∂……‰Æ˙ ®…S……™……* {…i…… J…c“ l…“*
x…Ω˛” {…Ω˛±…‰ C™…… Ω˛÷+…? J…ËÆ˙, ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ V……M…“, ®…∆j…“ V……M…‰, +°Ú∫…Æ˙ V……M…‰, Ω˛®… {…Ën˘±… S…±…x…‰ ±…M…‰* S……Æ˙…‰∆ +…ËÆ˙ J…‰i… l…‰, ®…Èx…‰ BEÚ  EÚ∫……x… ∫…‰
°Ú…<±… = n˘i… Ω˛÷<«, §…Ë`ˆE‰Ú∆ S…Ω˛S…Ω˛…™…”, x…”n˘ ®… ∫……‰™… S…{…Æ˙…∫…“ EËÚ∆]ı“x… EÚ“ {…⁄UÙ…, i…÷®… V…§… J…‰i……‰∆ EÚ…‰ J……‰n˘i…‰ Ω˛…‰ i……‰ C™……  x…EÚ±…i…… Ω˛Ë?
+…‰Æ˙ S……™… ±…‰x…‰ S…±… {…c‰* ¥…HÚ¥™…… EÚ“ Z……c÷B∆ ∫…cEÚ…‰∆ {…Æ˙  °ÚÆ˙x…‰ ±…M…“*
¥…Ω˛ ∫…®…Z…… x…Ω˛”*  °ÚÆ˙ §……‰±……,  ®…^ı“  x…EÚ±…i…“ Ω˛Ë*
EÚ…™…«EÚi……«+…‰∆ x…‰ {…∆J… °Úc°Úc…™…‰ +…ËÆ˙ ¥…‰ M……∆¥……‰∆ EÚ“ +…‰Æ˙ =c S…±…‰* ∫…÷§…Ω˛
Ω˛÷<«* Æ˙‰∆M…i…“ Ω˛÷<«  Æ˙{……‰]ı…Ê x…‰ Æ˙…V…v……x…“ EÚ…‰ P…‰Æ˙  ±…™…… +…ËÆ˙ Ω˛c§…c…EÚÆ˙ <∫…EÚ… ®…i…±…§… Ω˛Ë |……S…“x… EÚ…±… ®…‰∆ ¶…“ ™…Ω˛…∆ J…‰i… Ω˛“ l…‰* ®…Èx…‰
+…n˘‰∂…  x…EÚ±…‰* V…“{…‰∆ M…÷Æ˙…«™…“* i……Æ˙ i……x…EÚÆ˙ <±±…“ EÚ… ®……®…±……  n˘±±…“ EÚΩ˛…* ®…‰Æ˙“ V…Æ˙… < i…Ω˛…∫… ®…‰∆ Ø˚ S… Ω˛Ë* J…÷n˘…<« EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ < i…Ω˛…∫…
i…EÚ M…™…… +…ËÆ˙ `ˆ‰`ˆ  Ω˛∆n˘“ E‰Ú `ˆ…`ˆ ®…‰∆ EÚ…™…«¥…… Ω˛™……∆ Ω˛÷<«  EÚ J…‰i……‰∆ {…Æ˙ EÚ… {…i…… ±…M…i…… Ω˛Ë* +M…Æ˙ J…÷n˘…<« EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ x…M…Æ˙  x…EÚ±…‰, i……‰
Ω˛¥……<« V…Ω˛…V… ∫…z……EÚÆ˙ n˘¥……<™……∆  UÙcEÚx…‰ ±…M…‰* Ω˛Ë±…“EÚ…‰{]ıÆ˙ ®…∆b˜Æ˙…x…‰ ∫…®…Z…x…… S…… Ω˛B  EÚ ™…Ω˛…∆ |……S…“x… EÚ…±… ®…‰∆ x…M…Æ˙ l…… +…ËÆ˙ ™… n˘
±…M…‰*  EÚ∫……x… n˘∆M… Æ˙Ω˛ M…™…‰* °Ú∫…±… §…S…“ ™…… x…Ω˛” C™…… ®……±…⁄®…, {…Æ˙ ¥……‰]ı  ∫…°«Ú  ®…^ı“  x…EÚ±…‰ i……‰ ∫…®…Z…x…… S…… Ω˛B  EÚ ™…Ω˛…∆ |……S…“x… EÚ…±… ®…‰∆
J…‰i… l…‰* +…ËÆ˙ ™… n˘  ®…^ı“ ¶…“ x…Ω˛”  x…EÚ±…‰ i……‰ ∫…®…Z…x…… S…… Ω˛B

GARBHANAL
®…V…§…⁄i… Ω˛÷B* <∫… §……i… EÚ…‰  ¥…Æ˙…‰ v…™……‰∆ x…‰ ¶…“ ∫¥…“EÚ…Æ˙  EÚ™……  EÚ +M…Æ˙
B‰∫…‰ Ω˛“ Ω˛¥……<« V…Ω˛…V… J…‰i……‰∆ {…Æ˙ n˘¥……  UÙcEÚi…‰ Æ˙Ω˛‰∆, i……‰ +{…x…“ V…c˜ ∫……°Ú  EÚ J…‰i… x…Ω˛” l…‰*
Ω˛…‰ V……™…‰∆M…“* ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú +…∫…{……∫… ™…Ω˛ Ω˛…‰i…… Æ˙Ω˛…, {…Æ˙ §…∆n˘… +{…x…… UÙΩ˛ +…M…‰-+…M…‰ §…c… +°Ú∫…Æ˙ UÙ…‰]ı‰ +°Ú∫…Æ˙ ∫…‰ §……i…‰∆ EÚÆ˙i…… V…… Æ˙Ω˛…
{…fiπ`ˆ EÚ… +J…§……Æ˙ n˘∫… {…Ë∫……‰∆ ®…‰∆ {…gi…… ™…Ω˛” §…Ë`ˆ… Æ˙Ω˛…* ∫®…Æ˙h… Æ˙Ω˛‰ l……*
+…±… ∫…™……‰∆ EÚ“ ™…l……l…«¥……n˘ {…Æ˙ {…EÚc Ω˛®…‰∂…… ®…V…§…⁄i… Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* <∫… J…‰i… ®…‰∆ i……‰ < ±±…™……∆ x…Ω˛” ΩÈ˛? §…c‰ +°Ú∫…Æ˙ x…‰ {…⁄UÙ…*
BEÚ  n˘x… BEÚ EfiÚ π… + v…EÚ…Æ˙“ x…‰ EÚΩ˛…, S…±……‰ <±±…“ =x®…⁄±…x… EÚ“ V…“ x…Ω˛”, UÙ…‰]ı… +°Ú∫…Æ˙ §……‰±……*
E÷ÚUÙ i……‰ x…V…Æ˙ +… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛*
¥ ™…∆ M ™… 59

V…“ Ω˛…∆, E÷ÚUÙ i……‰ Ω˛È*


E÷ÚUÙ i……‰ Ω˛®…‰∂…… Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛*
+§…‰ l…” x……, ¥…‰ EÚΩ˛…∆ M…™…”?
V…“ Ω˛…∆, E÷ÚUÙ i……‰ Ω˛®…‰∂…… Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛*
Ω˛÷V…⁄Æ˙, {…i…… x…Ω˛“ EÚΩ˛…∆ M…™…”*
J……∫… x…÷EÚ∫……x… x…Ω˛” EÚÆ˙i…”*
+§…‰ §…i…… EÚΩ˛…∆ M…<» ∫…§… < ±±…™……∆?
V…“, J……∫… x…÷EÚ∫……x… x…Ω˛” EÚÆ˙i…”*
 EÚ∫……x… Ω˛…l… V……‰c EÚ…∆{…x…‰ ±…M……* =∫…‰ ±…M…… <∫… +{…Æ˙…v… ®…‰∆ =∫…EÚ… J…‰i…
 °ÚÆ˙ ¶…“ J…i…Æ˙… Ω˛Ë* V…{i… Ω˛…‰ V……™…‰M……* UÙ…‰]ı‰ +°Ú∫…Æ˙ x…‰ GÚ…‰v… ∫…‰ ∫……Æ˙‰ J…‰i… EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J……
J…i…Æ˙… i……‰ Ω˛Ë* +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ §……‰±……, +SUÙ…, J…ËÆ˙, V…Æ˙… Ω˛Æ˙‰-Ω˛Æ˙‰ S…x…‰ UÙ…∆]ıEÚÆ˙ ∫……Ω˛§… EÚ“
EÚ¶…“ ¶…“ §…g ∫…EÚi…“ ΩÈ˛* V…“{… ®…‰∆ Æ˙J…¥…… n˘‰* S…±… V…Æ˙… V…±n˘“ EÚÆ˙*
V…“ Ω˛…∆, §…g ∫…EÚi…“ ΩÈ˛*  EÚ∫……x… J…‰i… ∫…‰ S…x…‰ E‰Ú {……Ëv…‰
∫…÷x……, ∫……Æ˙… J…‰i… ∫……°Ú EÚÆ˙ n˘‰i…“ ΩÈ˛? =J……cx…‰ ±…M……* UÙ…‰]ı… +°Ú∫…Æ˙
 §…±E÷Ú±… ∫……°Ú EÚÆ˙ n˘‰i…“ Ω˛È* BEÚ…BEÚ ®…÷Z…‰ ±…M……  EÚ V…“{… =∫…E‰Ú  ∫…Æ˙ {…Æ˙ i…x…… J…c… l……*
<v…Æ˙ ®…È +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ §…c… +°Ú∫…Æ˙
<∫… J…‰i… {…Æ˙  UÙcEÚ…¥… Ω˛…‰ V……x…… S…… Ω˛B* {…Æ˙ i…“x… < ±±…™……∆ ∫…¥……Æ˙ Ω˛È, V……‰ S…Ω˛±…EÚn˘®…“ EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛‰, ¥…Ω˛ §……‰±……,
V…“ Ω˛…∆, Ω˛…‰ V……x…… S…… Ω˛B* ®…÷Z…‰ J…‰i……‰∆ ®…‰∆ +SUÙ… ±…M…i…… Ω˛Ë*
i…÷®Ω˛…Æ˙… C™…… J™……±… Ω˛Ë?
J…‰i……‰∆ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…“ V…… Æ˙Ω˛“
™…Ω˛…∆ ∫…S…®…÷S… V…“¥…x… Ω˛Ë, ∂…… xi… Ω˛Ë*
V…Ë∫…… +…{… °ÚÆ˙®……™…‰∆* UÙ…‰]ı‰ +°Ú∫…Æ˙ x…‰ Ω˛È* i…“x… §…c“-§…c“ < ±±…™……∆* ∫…÷J… Ω˛Ë* ¥…Ω˛ V……x…‰ C™……-C™…… §……‰±…x…‰
x…©…i…… ∫…‰ EÚΩ˛…*  °ÚÆ˙ ¥…‰ n˘…‰x……‰∆ S…÷{…S……{…  ∫…°«Ú i…“x… Ω˛“ x…Ω˛”, B‰∫…“ ±…M……* =∫…x…‰ ®…÷Z…‰ ®…Ë l…±…“∂…Æ˙h…
S…±…x…‰ ±…M…‰* M…÷{i… EÚ“ O……®… V…“¥…x… {…Æ˙  ±…J…“
V…Ë∫…“ {……‰V…“∂…x… Ω˛…‰ ®…÷Z…‰ §…i……x……, ®…È Ω˛÷C®… Ω˛V……Æ˙…‰∆ < ±±…™……∆ Ω˛È, ±……J……‰∆ EÚ ¥…i…… ∫…÷x……™…“, V……‰ =∫…x…‰ EÚ¶…“
GARBHANAL

EÚÆ˙ n˘⁄∆M……* < ±±…™……∆, ™…‰  ∫…°«Ú S…x…… Ω˛“ x…Ω˛” +…`ˆ¥…” EÚI…… ®…‰∆ Æ˙]ı“ l…“* EÚΩ˛x…‰
®…È V…Ë∫…“ {……‰V…“∂…x… Ω˛…‰M…“ +…{…E‰Ú ∫……®…x…‰ ±…M……, ®…‰Æ˙‰ ®…x… ®…‰∆ V…§… ™…Ω˛ EÚ ¥…i……
J…… Æ˙Ω˛” ∫…§… E÷ÚUÙ J……i…“ Ω˛È* =`ˆi…“ Ω˛Ë, ®…È V…“{… {…Æ˙ ∫…¥……Æ˙ Ω˛…‰
{…‰∂… EÚÆ˙ n˘⁄∆M……*
+…ËÆ˙ ∫…÷x……‰* J…‰i……‰∆ ®…‰∆ S…±…… +…i…… Ω˛⁄∆* ®…È §…⁄]ı
i……‰ci…‰  EÚ∫……x… EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…… ∫……‰S…x…‰ ±…M……- M…÷{i… V…“ EÚ…‰ C™…… {…i…… l……
V…“, Ω˛÷C®…*  EÚ ¥…Ω˛ EÚ ¥…i……  ±…J…EÚÆ˙ C™…… x…÷EÚ∫……x… EÚÆ˙¥…… n˘‰∆M…‰*
®…÷Z…‰ S…x…… S…… Ω˛B, Ω˛Æ˙… §…⁄]ı* P…Æ˙ ±…‰ V……x…… Ω˛Ë* V…“{… ®…‰∆ Æ˙J…¥…… E÷ÚUÙ n˘‰Æ˙ §……n˘ Ω˛®… ±……‰M… V…“{……‰∆ {…Æ˙ ∫…¥……Æ˙ Ω˛…‰ +…M…‰ §…g M…™…‰*  EÚ∫……x… x…‰
n˘…‰* Ω˛®…‰∆ V……i…‰ n˘‰J… Æ˙…Ω˛i… EÚ“ ∫……∆∫… ±…“* V…“{… ®…‰∆ Ω˛Æ˙‰ S…x…‰ EÚ… f¯‰Æ˙ {…c… l……*
+¶…“ Æ˙J…¥……i…… Ω˛⁄∆* ®…È J……x…‰ ±…M……* ¥…‰ ±……‰M… ¶…“ J……x…‰ ±…M…‰* BEÚ…BEÚ ®…÷Z…‰ ±…M……  EÚ V…“{…
UÙ…‰]ı… +°Ú∫…Æ˙  EÚ∫……x… EÚ“ i…Æ˙°Ú ±…{…EÚ…* {…Æ˙ i…“x… < ±±…™……∆ ∫…¥……Æ˙ Ω˛È, V……‰ J…‰i……‰∆ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛È* i…“x…
+…‰™… C™…… x……®… Ω˛Ë i…‰Æ˙…? §…c“-§…c“ < ±±…™……∆*  ∫…°«Ú i…“x… Ω˛“ x…Ω˛”, B‰∫…“ Ω˛V……Æ˙…‰∆ < ±±…™……∆ Ω˛È,
 EÚ∫……x… ¶……M…EÚÆ˙ {……∫… +…™……* UÙ…‰]ı‰ +°Ú∫…Æ˙ x…‰ =∫…∫…‰ P…÷cEÚEÚÆ˙ ±……J……‰∆ < ±±…™……∆, ™…‰  ∫…°«Ú S…x…… Ω˛“ x…Ω˛” J…… Æ˙Ω˛” ∫…§… E÷ÚUÙ J……i…“ Ω˛È +…ËÆ˙
EÚΩ˛…, +§…‰ i…‰Æ˙‰ J…‰i… ®…‰∆ <±±…“ Ω˛Ë?  x…∂∂…∆EÚ V…“{……‰∆ {…Æ˙ ∫…¥……Æ˙ S…±…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛È*
x…Ω˛” Ω˛Ë Ω˛÷V…⁄Æ˙*
60

+{…x…“ §……‰±…“
 GÚ™……- ¥…∂…‰π…h…
<x… ¥……C™…… EÚ…‰ {… g¯B : {…Ω˛±…… : EÚ…±… ¥……S…EÚ  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h…
+∂……‰EÚ EÚ±… +…BM……* +§…, EÚ§…, i…§…, +…V…, EÚ±…, {…Æ˙∫……Â, {…“U‰Ù, {…Ω˛±…‰, §……n˘, {…⁄¥…«,
i…÷®… ®…‰Æ‰˙ {……∫… §…Ë`ˆ…‰* ∫…n˘…, Ω˛®…‰∂……, x…Æ˙xi…Æ˙, ±…M……i……Æ˙, §…Æ˙…§…Æ˙, §…Ω÷˛v……, |……™…:, ∂…“Q…,
±…∆M…c˜… v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ S…±…i…… Ω˲*  n˘x…¶…Æ˙, |… i… n˘x…, Ω˛Æ˙ Æ˙…‰V…, n‰˘Æ˙ ®…Â, |……i…: ∫……™…∆, ∫……ƒZ…-∫…§…‰Æ‰˙
<i™…… n˘*
P……‰c˜… i…‰W… n˘…Ëc˜i…… Ω˲*
n⁄˘∫…Æ˙… : ∫l……x…¥……S…EÚ  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h…
+ƒv…‰Æ˙“ Æ˙…i… ®… EÚ®…  n˘J……<« n‰˘i…… Ω˲*
n⁄˘Æ˙,  x…EÚ]ı, {……∫…, ∫…¥…«j…, ¶…“i…Æ˙, §……Ω˛Æ˙, ™…Ω˛…ƒ, ¥…Ω˛…ƒ, EÚΩ˛…ƒ,
®…÷Z…‰ + v…EÚ S…±…x…… {…c˜…*
V…Ω˛…ƒ, >{…Æ˙, x…“S…‰, i…±…‰, ∫……®…x…‰, {…“U‰Ù, <v…Æ˙, =v…Æ˙,  EÚv…Æ˙,
 V…v…Æ˙, {……Æ˙, +±…M…, n˘…™…Â, §……™…Â <i™…… n˘*
"EÚ±…' ∂…§n˘ +…x…‰ EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… §…i……i…… Ω˲* i…“∫…Æ˙… : {… Æ˙h……®…¥……S…EÚ  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h…
™…Ω˛ "EÚ§…' EÚ… =k…Æ˙ Ω˲* EÚ…°Ú“, §…Ω÷˛i…, J…⁄§…, {…™……«{i…, + i…, +i™…xi…, EÚ®…, E÷ÚUÙ, V…Æ˙…,
"{……∫…' ∂…§n˘ §…Ë`ˆx…‰ EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… §…i……i…… Ω˲* + v…EÚ, V™……n˘…, §…⁄ƒn˘-§…⁄ƒn˘, l……‰c˜…-l……‰c˜… <i™…… n˘*
™…Ω˛ "EÚΩ˛…ƒ' EÚ… =k…Æ˙ Ω˲* S……Ël…… : Æ˙“ i…¥……S…EÚ  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h…
"v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙' S…±…x…‰ EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… §…i……i…… Ω˲* v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙, i…‰V…-i…‰V… +S……x…EÚ, +EÚ∫®……i…¬, BEÚ…BEÚ, ∫…Ω˛∫……,
™…Ω˛ "Æ˙“ i…' EÚ… =k…Æ˙ Ω˲* ∂……Œxi…{…⁄¥…«EÚ, §…‰S…Ëx…“ ∫…‰, S…Ëx… ∫…‰, v™……x… ∫…‰, BEÚ…O…i…… ∫…‰
"i…‰W…' n˘…Ëc˜x…‰ EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… §…i……i…… Ω˲* <i™…… n˘*
™…Ω˛ ¶…“ "Æ˙“ i…' EÚ… =k…Æ˙ Ω˲* EÚÆ˙E‰Ú n‰˘J… :
"EÚ®…'  n˘J……<« n‰˘x…‰ EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… §…i……i…… Ω˲* x…“S…‰  ±…J…‰ ¥……C™…… ®… V……‰  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h… ΩÈ˛ =x…E‰Ú x…“S…‰ ±…EÚ“Æ˙
™…Ω˛ "{… Æ˙®……h…' EÚ… =k…Æ˙ Ω˲* (Ɖ˙J……) J…” S…B :
EÚ- ∫……°Ú-∫……°Ú §…i……+…‰  EÚ Æ˙∫…M…÷±±…‰  EÚ∫…x…‰ J……B ΩÈ˛*

GARBHANAL
Ω˛®…x…‰ V……x…… : J…- ±…M……i……Æ˙ ¥™……™……®… x… EÚÆ˙…‰, l…EÚ V……+…‰M…‰*
V……‰ ∂…§n˘  GÚ™…… EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… §…i……Bƒ, ¥…‰  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h… EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ˛* M…- §…SS…… BEÚ…BEÚ  S…±±…… {…c˜…*
 GÚ™……- ¥…∂…‰π…h… S……Æ˙ |…EÚ…Æ˙ E‰Ú ΩÈ˛ : <∫…EÚ… +l…« ™…Ω˛ Ω˲  EÚ  GÚ™…… EÚ“ P…- i…÷®… +…M…‰-+…M…‰ S…±……‰, ®…È {…“U‰Ù-{…“U‰Ù S…±…⁄ƒM……*
 ¥…∂…‰π…i…… S……Æ˙ |…EÚ…Æ˙ E‰Ú ∂…§n˘… ∫…‰ §…i……<« V…… ∫…EÚi…“ Ω˲- EÚ…±…, ∫l……x…, b˜- J……i…‰ Ω÷˛B S…±…x…… `ˆ“EÚ x…Ω˛”*
{… Æ˙®……h… (x……{…-i……˱…) +…ËÆ˙ Æ˙“ i… ™…… f∆¯M… §…i……EÚÆ˙*  GÚ™……- ¥…∂…‰π…h… E‰Ú ¶…‰n˘  ±…J…EÚÆ˙ BEÚ-BEÚ =n˘…Ω˛Æ˙h… n˘“ V…B*
®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙ ¶……π…… EÚ…‰ ∫…÷o˘g¯, M… i…∂…“±… +…ËÆ˙ Ø˚ S…EÚÆ˙ §…x……i…‰ ΩÈ˛,
=x…E‰Ú |…™……‰M… ∫…‰ ¶……π…… ®…  S…j…®…™…i…… +…i…“ Ω˲. ®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙ 61

V…®… EÚÆ˙ : V……‰Æ˙… ∫…‰, EÚ∫… EÚÆ˙, o˘g¯i……{…⁄¥…«EÚ. b˜…ƒ]ıx……-°Ú]ıEÚ…Æ˙x……, i…“J…‰ ¥™…∆M™… ∫…÷x……x…….
 °ÚÆ˙ {…÷ ±…∫… +…ËÆ˙  ¥…t…Ãl…™…… ®… V…®…EÚÆ˙ ±…c˜…<« Ω÷˛<«. ®…∆Z…±…“ ∫…‰`ˆ…x…“ BEÚ §……Æ˙ V…±…“-EÚ]ı“ ∫…÷x……x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛“ Æ∆˙¶…… E‰Ú
V…®… V……x…… : ∫l……™…“ ∞¸{… ∫…‰ |… i…Œπ`ˆi… Ω˛…‰ V……x……. ™…Ω˛…ƒ +…<« l…”.
V…®…… ®……Æ˙x…… :  EÚ∫…“ EÚ… v…x… ™…… {…⁄ƒV…“ Ω˛c˜{… EÚÆ˙ ±…‰x……. V…±…‰  n˘±… E‰Ú °Ú°Ú…‰±…‰ °Ú…‰c˜x…… : ¶…c˜…∫…  x…EÚ…±…x……, n÷˘:J…“ ¥™… HÚ EÚ…‰
 EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙ n÷˘:J…“ §…x……x……,  ¥…∂…‰π…EÚÆ˙ §…n˘±…… ±…‰x…‰ EÚ“
=xΩ˛…Âx…‰ EÚ…Ëx…-∫…“ i…÷®Ω˛…Æ˙“ {…⁄ƒV…“ ®……Æ˙ ±…“? ¶……¥…x…… ∫…‰.
V…®……x…… ±…n˘ V……x…… : ∫…®…™… ¥™…i…“i… Ω˛…‰ V……x……. V…¥……§… n‰˘x…… : x……ËEÚÆ˙“ ∫…‰ +±…M… EÚÆ˙x……, ∫…®……{i… Ω˛…‰x……, Æ˙…‰M… EÚ…‰ +∫……v™…
V…®…“x…-+…∫…®……x… BEÚ EÚÆ˙x…… : §…Ω÷˛i… |…™……∫… EÚÆ˙x……, §…Ω÷˛i… §…i……x……, EÚ…®… UÙ…‰c˜x……, <x…EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x……, {…j……‰k…Æ˙ n‰˘x…….
{… Æ˙∏…®… EÚÆ˙x……, Ω˛Æ˙ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ V……‰c˜-i……‰c˜ EÚÆ˙x……. ¥…Ω˛ {…j…… E‰Ú V…¥……§… n‰˘x…‰ ®… n‰˘Æ˙“ x…Ω˛” EÚÆ˙i…….
V…®…“x… n‰˘J…x…… : E÷Ú∂i…“ ®… Ω˛…Æ˙ V……x……, V…®…“x… {…Æ˙  M…Æ˙ {…c˜x……. V…Ω˛z…÷®… ®… V……x…… : ¶……c˜ ®… V……x……, x…π]ı Ω˛…‰ V……x…….
V…®…“x… {…Æ˙ {…ËÆ˙ x… Æ˙J…x…… : §…Ω÷˛i… <i…Æ˙…x……, §…Ω÷˛i… + ¶…®……x… V…Ω˛Æ˙ =M…±…x…… : EÚc˜¥…“ ™…… ±…M…x…‰ ¥……±…“ §……i… EÚΩ˛x……, EÚ]÷ı +…±……‰S…x……
EÚÆ˙x……, §…Ω÷˛i… =i°÷Ú±±… Ω˛…‰x……. EÚÆ˙x…….
V…®…“x… ®… ∫…®…… V……x…… : §…Ω÷˛i… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……. V…Ω˛Æ˙ EÚÆ˙ n‰˘x…… : B‰∫…“ Œ∫l… i… =i{…z… EÚÆ˙ n‰˘x……  EÚ EÚ…‰<« ∫¥…… n˘π]ı S…“W…
V…™…®……±…… b˜…±…x…… : ®……±…… {…Ω˛x……EÚÆ˙ {… i… S…÷x…x……. J……i…‰ Ω˛“ x… §…x…‰, +i™…xi… + |…™…, +Ø˚ S…EÚÆ˙ ™…… +∫…¡ §…x……
n‰˘x…….
E÷ÚUÙ Ω˛“  n˘x… {…⁄¥…« =x…EÚ“ BEÚ {……‰i…“ x…‰  EÚ∫…“ ¥…Ë∂™…-{…÷j… E‰Ú
M…±…‰ ®… V…™…®……±…… b˜…±…“ l…“. V…Ω˛Æ˙ EÚ… P…⁄ƒ]ı {…“x…… : EÚ`ˆ…‰Æ˙ +…ËÆ˙ EÚ]÷ı §……i… ∫…÷x…EÚÆ˙ ¶…“ S…÷{… Æ˙Ω˛ V……x…….
GARBHANAL

W…Æ˙…-∫…… ®…÷ƒΩ˛  x…EÚ±… +…x…… : §…Ω÷˛i… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x……, §…“®……Æ˙“ E‰Ú V…Ω˛Æ˙ EÚ… §…÷Z……™…… Ω÷˛+… : §…Ω÷˛i… J…i…Æ˙x……EÚ, §…Ω÷˛i… n÷˘π]ı, +i™…xi… GÚ…‰v…“
EÚ…Æ˙h… +i™… v…EÚ EÚ®…V……‰Æ˙ Ω˛…‰x……. ∫¥…¶……¥… EÚ….
∂……Œxi…E÷Ú®……Æ˙ {…Æ˙ ±…M……i……Æ˙ <i…x…“ S……‰]Âı {…c˜”  EÚ Ωƒ˛∫…“ ¶…⁄±… V…Ω˛Æ˙ EÚ“ M……ƒ`ˆ : §…Ω÷˛i… n÷˘π]ı, §…÷Æ˙…<« ∫…‰ ¶…Æ˙… Ω÷˛+….
M…™……. ®…÷ƒΩ˛ W…Æ˙…-∫……  x…EÚ±… +…™……. V…Ω˛Æ˙ §……‰x…… : B‰∫…… EÚ…®… EÚÆ˙x……  V…∫…∫…‰ Z…M…c˜… J…c˜… Ω˛…‰ ™……  EÚ∫…“
V…±…-¶…÷x… V……x…… : §…Ω÷˛i… G÷Úv… Ω˛…‰x……. |…EÚ…Æ˙ EÚ… + Ω˛i… Ω˛…‰.
C™…… ®…È ∫…n˘x… EÚ“ n÷˘∂®…x… l…“ V……‰ V…±…-¶…÷x… V……i…“? V…Ω˛…ƒ EÚ… i…Ω˛…ƒ : +{…x…‰ {…Ω˛±…‰ ∫l……x… {…Æ˙.
V…±… ®…Æ˙x…… : b˜…Ω˛, +x……n˘Æ˙ +… n˘ E‰Ú EÚ…Æ˙h… +i™… v…EÚ ¥™… l…i… V…Ω˛…ƒ  EÚ∫…“ EÚ… {…∫…“x……  M…Ɖ˙ ¥…Ω˛…ƒ +{…x…… J…⁄x… §…Ω˛…x…… :  EÚ∫…“ E‰Ú
Ω˛…‰x…….  ±…B +{…x…‰ ∫…¥…«∫¥… EÚ… §… ±…n˘…x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B i…Ë™……Æ˙ Æ˙Ω˛x…….
V…±… ®… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ ®…M…Æ˙ ∫…‰ §…ËÆ˙ :  EÚ∫…“  x…§…«±… ®…x…÷π™… EÚ… +{…x…‰ V……ƒP… =P……Æ˙x…… : {…n˘…« ™…… ¶…‰n˘ J……‰±…x…….
+…∏…™…n˘…i…… ∫…‰ ∂…j…÷i…… EÚÆ˙x……. V……n⁄˘ EÚÆ˙x…… :  EÚ∫…“  ¥… ∂…π]ı |…¶……¥… ∫…‰ ™…÷HÚ EÚÆ˙x…….
V…±…“-EÚ]ı“ ∫…÷x……x…… : J…Æ˙“-J……‰]ı“ EÚΩ˛x……, §…÷Æ˙…-¶…±…… EÚΩ˛x……, =x…EÚ“ +…ƒJ…… x…‰ i……‰ V…Ë∫…‰ Ω˛®… {…Æ˙ V……n⁄˘ EÚÆ˙  n˘™…… Ω˛…‰.
62 ±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ
n˘®…c˜“ EÚ“ +Æ˙Ω˛c˜, ∫……Æ˙“ Æ˙…i… J…c˜-J…c˜ : W…Æ˙… ∫…‰ EÚ…®… EÚ…‰ §…Ω÷˛i…  n˘x… EÚ… §……n˘Æ˙ ∫…⁄®… EÚ… +…n˘Æ˙ :  n˘x… E‰Ú §……n˘±… ∫…‰ {……x…“ x…Ω˛”
§…g¯…EÚÆ˙  n˘J……x……. §…Æ˙∫…i…… +…ËÆ˙ +…n˘Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ E∆ÚV…⁄∫… v…x… x…Ω˛” n‰˘i……,
n˘®…c˜“ EÚ“ P……‰c˜“, UÙΩ˛ {…∫…‰Æ˙“ n˘…x…… :  V…i…x…‰ EÚ… ®……±… Ω˛…‰ =∫…∫…‰ + v…EÚ <∫… ±…B n˘…‰x…… §…‰EÚ…Æ˙ ΩÈ˛.
=∫… {…Æ˙ J…S…« EÚÆ˙x……. n˘“x… E‰Ú Æ˙Ω‰˛ x… n÷˘ x…™…… E‰Ú : <Ω˛±……‰EÚ +…ËÆ˙ {…Æ˙±……‰EÚ n˘…‰x…… x…π]ı Ω˛…‰
n˘±……±… EÚ…  n˘¥……±…… C™……, ®…∫… V…n˘ ®… i……±…… C™…… : n˘±……±… E‰Ú P…Æ˙ {…⁄ƒV…“ M…B.
x…Ω˛” Ω˛…‰i…“, <∫… ±…B =∫…EÚ… C™……  n˘¥……±……  x…EÚ±…‰M……? ®…∫… V…n˘ ®… n˘“¥……Æ˙… E‰Ú ¶…“ EÚ…x… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛ : M…÷{i… {…Æ˙…®…∂…« BEÚ…xi… ®… v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙
EÚ…‰<« §…Ω÷˛®…⁄±™… ¥…∫i…÷ x…Ω˛”, <∫… ±…B ¥…Ω˛…ƒ i……±…… x…Ω˛” ±…M……™…… EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B. ¶…‰n˘ EÚ“ §……i…  EÚ∫…“ ∫…‰ x…Ω˛” EÚΩ˛x……
V……i……. S…… Ω˛B.
n˘…¥… EÚ“ n˘Æ˙… +…ËÆ˙  M…V…… EÚ“  M…V…… : B‰∫…“ ¥…∫i…÷  V…∫…E‰Ú J……x…‰ ∫…‰ n˘¥…… n÷˘J…i…‰ n˘…ƒi… EÚ…‰ =J……c˜x…… Ω˛“ +SUÙ… Ω˲ :  V…∫…∫…‰ Æ˙…‰V… EÚπ]ı  ®…±…‰
EÚ… EÚ…®… ¶…“ Ω˛…‰ +…ËÆ˙ {…‰]ı ¶…“ ¶…Ɖ˙. =∫…‰  x…EÚ…±… n‰˘x…… Ω˛“ +SUÙ… Ω˲.
n˘…<« ∫…‰ {…‰]ı x…Ω˛”  UÙ{…i…… : V……‰ ¥™… HÚ  EÚ∫…“ §……i… E‰Ú ∫…§… ¶…‰n˘ EÚ…‰ n÷˘ J…™…… EÚ… P…Æ˙ V…±…‰, ∫…÷ J…™…… {…“`ˆ ∫…ÂE‰Ú : n÷˘ J…™…… EÚ… i……‰ P…Æ˙
V……x…i…… Ω˲ =∫…∫…‰ ¥…Ω˛ §……i… x…Ω˛”  UÙ{… ∫…EÚi…“. V…±…i…… Ω˲ +…ËÆ˙ ∫…÷J…“ ±……‰M… +…M… i……{…i…‰ ΩÈ˛. V…§…  EÚ∫…“ EÚ“
n˘…i…… EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ §… x…™…… M…÷c˜ n‰˘i…… Ω˲ : J…÷∂……®…n˘ ∫…‰ ±……‰M… |…∫…z… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛. Ω˛… x… Ω˛…‰i…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ EÚ…‰<« ∫…÷J…“ Ω˛…‰i…… Ω˲ ™…… =∫…∫…‰ ±……¶…
=`ˆ…x…… S……Ω˛i…… Ω˲.
n˘…i…… n˘…x… EÚƉ˙, ¶…∆b˜…Æ˙“ EÚ… {…‰]ı °⁄Ú±…‰ : ™… n˘ ∫¥……®…“ n‰˘x…‰ E‰Ú  ±…B EÚΩ‰˛
{…Æ˙xi…÷ J…V……∆S…“ ™…… +x™… ¥™… HÚ ]ı…±…®…]ı…‰±… EÚƉ˙. n÷˘v……Æ˙ M……™… EÚ“ ±……i… ¶…“ ∫…Ω˛“ V……i…“ Ω˲ :  V…∫… ¥™… HÚ ∫…‰ ±……¶…
Ω˛…‰i…… Ω˲, =∫…EÚ“ EÚc˜¥…“ §……i… ¶…“ ∫…÷x… ±…“ V……i…“ ΩÈ˛.
n˘…n˘… ±…‰ +…ËÆ˙ {……‰i…… §…Æ˙i…‰ : §…Ω÷˛i… ®…V…§…⁄i… +…ËÆ˙  ]ıEÚ…> S…“V… E‰Ú  ±…B
EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛. n÷˘ ¥…v…… ®… n˘…‰x…… M…B, ®……™……  ®…±…“ x… Æ˙…®… : n˘…‰ EÚ…®…… ®… ∫…‰ BEÚ
¶…“  ∫…r˘ x… Ω˛…‰x……, <Ω˛±……‰EÚ +…ËÆ˙ {…Æ˙±……‰EÚ n˘…‰x……  §…M…c˜
n˘…x… EÚ“ §… UÙ™…… E‰Ú n˘…ƒi… x…Ω˛” n‰˘i…‰ V……i…‰ : ®…÷}i…  ®…±…“ Ω÷˛<« ¥…∫i…÷ EÚ“ V……x…….
{…Æ˙“I…… x…Ω˛” EÚ“ V……i…“.
n÷˘±…Ω˛… EÚ…‰ {…k…±… x…Ω˛”, §…Æ˙… i…™…… EÚ…‰ l……±…“ : V…§… ®…÷J™… ¥™… HÚ
n˘…x…… J…… ®……‰`ˆ EÚ…, {……x…“ {…“ ∫……Â`ˆ EÚ… : ®……‰`ˆ M… Æ˙π`ˆ Ω˛…‰i…“ Ω˲, <∫… ±…B EÚ…‰ E÷ÚUÙ x…  ®…±…‰ +…ËÆ˙ B‰Æ‰˙-M…ËƉ˙ ±……‰M…… EÚ… J…⁄§… +…n˘Æ˙-
=∫…EÚ…‰ J……x…‰ E‰Ú §……n˘ ∫……Â`ˆ EÚ… {……x…“ {…“x…… S…… Ω˛B. ∫…iEÚ…Æ˙ Ω˛…‰.
n˘…x…… n÷˘∂®…x… x……n˘…x… n˘…‰∫i… ∫…‰ §…‰Ω˛i…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲ : §…÷ r˘®……x… ∂…j…÷ ®…⁄J…«  ®…j… n÷˘π]ı n‰˘¥… EÚ“ ß…π]ı {…⁄V…… : n÷˘π]ı ±……‰M… ∫…®…Z……x…‰ ∫…‰ x…Ω˛” ®……x…i…‰,
∫…‰ +SUÙ… Ω˛…‰i…… Ω˲. `ˆ…ÂEÚx…‰ ∫…‰ ®……x…i…‰ ΩÈ˛.

GARBHANAL
n˘…®… n˘“V…Ë, EÚ…®… ±…“V…Ë : Ø˚{…™…… J…S…« EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ EÚ…®… S…±…i…… Ω˲,  §…x…… n⁄˘v… EÚ… V…±…… UÙ…∆UÙ °⁄∆ÚEÚ-°⁄∆ÚEÚ EÚÆ˙ {…“i…… Ω˲ : V……‰ BEÚ §……Æ˙  EÚ∫…“
Ø˚{…™…‰ E‰Ú EÚ…®… x…Ω˛” S…±…i……. EÚ…®… ®… v……‰J…… J…… V……i…… Ω˲ ¥…Ω˛  °ÚÆ˙ §…Ω÷˛i… ∫……‰S…- ¥…S……Æ˙
n˘…±…-¶……i… ®… ®…⁄∫…±…S…∆n˘ : n˘…‰ ¥™… HÚ™…… E‰Ú EÚ…®… EÚ“ §……i…… ®… i…“∫…Ɖ˙ EÚ… EÚÆ˙ EÚ…®… EÚÆ˙i…… Ω˲.
Ω˛∫i…I…‰{… EÚÆ˙x……. n⁄˘v……‰ x…Ω˛…+…‰ {…⁄i……‰ °Ú±……‰ : v…x…-v……x™… ∫…‰ {… Æ˙{…⁄Ƭ˙h… Æ˙Ω˛…‰, v…x… +…ËÆ˙
n˘…±… ®… x…®…EÚ, ∫…S… ®… Z…⁄`ˆ : Z…⁄`ˆ =i…x…… Ω˛“ §……‰±…x…… S…… Ω˛B  V…∫…∫…‰ {… Æ˙¥……Æ˙ ∫…‰ ∫…÷J…“ Æ˙Ω˛…‰. BEÚ |…EÚ…Æ˙ EÚ… +…∂…“¥……«n˘.
EÚ…‰<« {…EÚc˜ x… {……B.
EÚΩ˛…¥…i…Â
<i…x…‰ §…c‰˜ n‰˘∂… EÚ“ §…“∫…-{…SS…“∫… |…®…÷J… ¶……π……Bƒ +…ËÆ˙ +x… M…x…i… §……‰ ±…™…… ®… |…™……‰M… ®… +…x…‰ ¥……±…“
EÚΩ˛…¥…i… Ω˛®……Æ˙“ {…Æ∆˙{…Æ˙… EÚ“ x…  ∫…°«Ú BEÚV…÷]ıi…… EÚ“  ®…∂……±… ΩÈ˛, §…Œ±EÚ ¶…… π…EÚ i……ËÆ˙ {…Æ˙ Ω˛®… 63
BEÚ∫…⁄j…i…… ®…  {…Æ˙…‰i…“ ΩÈ˛. <∫… +∆EÚ ®… EÚ∂®…“Æ˙“ EÚ“ S…÷Àx…n˘… EÚΩ˛…¥…i… n˘“ V…… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛.

+U¬Ù EÚ… x… V……x…¬ i…÷ ¥…i…¬ EÚ… x… x…÷. M……®…÷ ∫…÷Ω¬˛ i…÷ ∂…Ω˛…Ø˚EÚ Ω⁄˛x…¬ U÷Ù §…Æ˙…§…Æ˙.
+…ƒJ… EÚ…x…“ (¶…±…‰ Ω˛“) Ω˛…‰ {…Æ˙ {…l… EÚ…x…… x…Ω˛”. M……ƒ¥… EÚ… ∂…‰Æ˙ +…ËÆ˙ ∂…Ω˛Æ˙ EÚ… E÷Úk…… §…Æ˙…§…Æ˙ Ω˲.
It is better to be one eyed, but one should not The village tiger and the city dog are eqal. (A stupid
take to a by-way of (borrowing). Kn.- Better that fellow from the city is a match to a wise man form the
the eye be blind than that the way be blind. village.)
+ b˜ n˘ n˘ ™…‰ UÙ i…÷ + b˜ n˘ n˘ Ɖ˙ UÙ. M……‰¥…¬ ®……Ƭ˙ §……‰V……x…¬ ∫……Æ˙“ n˘…∆n÷˘®……Ƭ˙ x…÷ §……‰V……x… EÚ…∆Ω¬˛.
+…v…‰ V…±… M…B + ¶…±……π…… ∫…‰, +…v…‰ V…±… M…B §…n˘x……®…“ ∫…‰. M……‰Ω˛i™…… EÚ“ ∫…¶…“ ∫…÷x…i…‰ ΩÈ˛, §…˱…Ω˛i™…… EÚ“ EÚ…‰<« x…Ω˛” ∫…÷x…i…….
Half (the people) are burnt for yearing, and half Every body takes seriously of a cow-slaughter but
are burnt with scandal. (The struggle for nobody takes seriously of a bull-slaughter.
popularity and place). V…‰x…÷x…¬ M… UÙ J…Ø˚∫…÷Œxn˘ {…… `ˆ J™……‰x…¬ M… UÙ x…Ƭ˙ ∫…÷Œxn˘ {…… `ˆ.
+ x…∫…¬ ®…÷∂…¬ Ω˛…¥…÷x™…¬ x… U÷Ù ∫…¥……§… x… M¥…x……Ω¬˛. EÚ®……x…… (EÚ…®… EÚÆ˙x……) M…v…‰ EÚ“ ¶……ƒ i…, J……x…… +…n˘®…“ EÚ“ ¶……ƒ i….
+xv…‰ EÚ…‰ +∆M…⁄`ˆ…  n˘J……x……, x… M…÷x……Ω˛ x… ∫…¥……§… ({…÷h™…). Earn (work) like an ass and eat like a man.
To show a thumb to a blind man is neither a i…±…¬¥…… Æ˙ Ω÷˛xn¬˘ V…Ø˚§…¬ §… ±… V…‰ ¥… Ω÷˛xn¬˘ V…Ø˚§…¬ U÷Ùx…÷ §…±……x…¬.
virtue nor a sing. (‘To show the thumb’ is a
i…±…¥……Æ˙ EÚ… P……¥… `ˆ“EÚ Ω˛…‰M……, V…“¶… EÚ… P……¥… `ˆ“EÚ x…Ω˛” Ω˛…‰M…….
vulgar act in Kashmir.)
A sword cut might heal, but not that of the tongue.
+…‰x…¬ n˘…∆n¬˘ Æ˙…¥…¬Æ˙…x…¬ ∫……∫…∫…¬ n˘…∆n˘∫…¬ §…l….
i……‰Ω˛∫…¬ u˘Æ˙…  n˘ x… i…÷ {……‰ x… ®…xn÷˘x…¬.
+xv…… §…˱… ∫…ËEÚc˜… §…˱…… EÚ…‰ ¶…]ıEÚ…i…… Ω˲.
¶…⁄∫…‰ EÚ…‰ E⁄Ú]ıx…… +…ËÆ˙ {……x…“ EÚ…‰ ®…l…x…….
The blind ox leads a thousand oxen astray.
To pound the chaff and chum the water. (To plough
GARBHANAL

+…‰J…÷x…÷ ∫…÷ƒV…÷ ±…i…÷ ¥…÷®… Æ˙ Ω÷˛xn¬˘ §…i…÷. the seashore).


M…÷∞¸ EÚ“ ±……i… J……x…“ {…c˜i…“ ΩÈ˛, {…Æ˙ V…“¥…x… ¶…Æ˙ +z…  ®…±…i…… t÷x…¬ U÷Ù  n˘±……¥……Æ˙“ ¡÷x…¬ U÷Ù V……n⁄˘M…Æ˙“.
Ω˲.
n‰˘x…… i……‰ §…Ω˛…n÷˘Æ˙“ Ω˲, {…Æ˙xi…÷ ¥……{…∫… ±…‰x…… V……n⁄˘M…Æ˙“.
A teacher’s kicks (give) life long bread.
To give (a loan) is bravery, to recover it is a magical
EÚ b˜ l… Æ˙x…÷™…¬  UÙ }¥…±……x…¬ M¥…±……§…¬. skill.
EÚ…ƒ]ı…Â¥……±…“ Z……c˜“ ®… Ω˛“ M…÷±……§… °⁄Ú±…i…‰ ΩÈ˛. u˘x…¬ §……S…x…¬ Ω÷˛xV…¬ Ω˛Æ¬˙ M… ™…Ω¬˛ §……Ω˛Æ˙…S…¬ Ω÷˛xn¬˘ Ø˚n¬˘.
Thorny shrubs alone bear the roses.
{… i…-{…Œix… EÚ… Z…M…c˜… §…Æ˙∫……i… EÚ… {……x…“ (§…Æ˙…§…Æ˙).
EÚ ±… ∫…÷xV…¬ §……‰±…¬ §……‰∂…¬ V…… x… EÚ ±… ∫…÷xV…¬ ®……‰±… ®……V…¬. Strife between husband and wife is like monsoon
M…⁄ƒM…‰ EÚ“ ¶……π…… i……‰ M…⁄ƒM…‰ E‰Ú ®……ƒ-§……{… V……x…Â. rains.
Only the parents of a dumb know his language. x… x…∫…¬ n˘…‰§…¬ C™……Ω¬˛ UÙ ±…, °Ú…E÷Ú±n˘∫…¬ C™……Ω¬˛ V… ±….
J™…x…÷ ®™…⁄`¬ˆ i…÷ Ω˛…‰Æ˙x…÷ ]ı¨…‰`¬ˆ. v……‰§…“ x…∆M…‰ EÚ… C™…… v……‰B.
J……x…‰ E‰Ú ¥…Ji… ®…“`ˆ…, EÚ“®…i… S…÷EÚ…i…‰ ¥…Ji… EÚb÷˜+…. What will the washerman wash of a naked man.
Sweet while eating, but bitter while paying for it.
1Ω˛®… +¥¥…±… ΩÈ˛,
64

S…⁄∆ EÚ Ω˛®……Ɖ <Æ˙…n‰˘ ®…W…§…⁄i… ΩÈ˛


O……®…“h… Æ˙…‰W…M……Æ˙ ®… n‰˘∂… ®… |…l…®… ®…v™…|…n‰˘∂…
<EÚx…… ®…EÚ B∆b˜ {……Ï ±… ]ıEÚ±… ¥…“EÚ±…“ EÚ… EÚl…x… Ω˲
O……®…“h… Æ˙…‰W…M……Æ˙ M……Æ∆˙]ı“ ™……‰V…x…… E‰Ú +®…±… ®…  {…UÙc‰˜ ∫…®…Z…‰ V……x…‰ ¥……±…‰ Æ˙…V™…… x…‰  ¥…EÚ ∫…i… Æ˙…V™…… ∫…‰ §…‰Ω˛i…Æ˙
EÚ…®…  EÚ™…… Ω˲, ®…v™…|…n‰˘∂… <∫…EÚ… =n˘…Ω˛Æ˙h… Ω˲* ™……‰V…x…… E‰Ú +®…±… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ +…±……‰S…x…… +…∫……x… Ω˲*
Ω˛…±……∆ EÚ ™…Ω˛ ¶…“ n‰˘J…x…… Ω˲  EÚ +§… i…EÚ <∫… ™……‰V…x…… x…‰ Ω˛… ∫…±… C™……  EÚ™…… Ω˲ +…ËÆ˙ ¶… ¥…π™… EÚ“ C™…… ∫…∆¶……¥…x……B∆ ΩÈ˛*

¶……Æ˙i… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ u˘…Æ˙… Ω˛…±… ®… V……Æ˙“  Æ˙{……‰]«ı EÚ…b«˜ §…i……i…… Ω˲  EÚ
Æ˙…‰W…M……Æ˙ M……Æ∆˙]ı“ ™……‰V…x…… E‰Ú i…Ω˛i… ®…v™…|…n‰˘∂… x…‰ 14 EÚÆ˙…‰c˜ ∫…‰
W™……n˘… ®……x…¥…  n˘¥…∫… EÚ… Æ˙…‰W…M……Æ˙ ={…±…§v… EÚÆ˙… EÚÆ˙, n‰˘∂… ®…Â
{…Ω˛±…… ∫l……x… {……™…… Ω˲*
∂……∫…x… EÚ“ ¥…∆ S…i…… +…ËÆ˙ EÚ®…W……‰Æ˙… E‰Ú |… i… |… i…§…r˘i…… x…‰ §…x……™……
Ω˲ |…n‰˘∂… EÚ…‰ n‰˘∂… ®… +¥¥…±…-
Æ˙…‰W…M……Æ˙ ∫…fiV…x… ®… (1443.28 ±……J… ®……x…¥…  n˘¥…∫… EÚ…
Æ˙…‰W…M……Æ)˙*
+x…÷∫…⁄ S…i… V…x…V…… i…™…… EÚ…‰ Æ˙…‰W…M……Æ˙ n‰˘x…‰ ®… (723.49 ±……J…
®……x…¥…  n˘¥…∫… Æ˙…‰W…M……Æ˙)*
J…S…« EÚ“ Æ˙… ∂… ®…÷Ω˲™…… EÚÆ˙…x…‰ ®… (2591.17 EÚÆ˙…‰c˜ Ø˚{…™…‰)*
Ω˛®… +{…x…‰ |…n‰˘∂… E‰Ú ∫…§…∫…‰ {…“U‰Ù J…c‰˜ Æ˙… ∂… J…S…« ®… (1737.24 EÚÆ˙…‰c˜ Ø˚{…™…‰)*
¥™… HÚ EÚ…‰ ∫……®…… V…EÚ-+…Ãl…EÚ ∫…÷Æ˙I…… n‰˘x…‰ +x…÷∫…⁄ S…i… V…… i…, V…x…V…… i…, M…Æ˙“§… {… Æ˙¥……Æ˙… EÚ“ V…®…“x… {…Æ˙
EÚ…‰ EfiÚi… ∫…∆EÚŒ±{…i… ΩÈ˛* Æ˙…‰W…M……Æ˙ M……Æ∆˙]ı“ À∫…S……<« ∫…÷ ¥…v…… ®…÷Ω˲™…… EÚÆ˙…x…‰ ®… (∫…§…∫…‰ W™……n˘… EÚ…®… {…⁄Ɖ˙ ∫…§…∫…‰

GARBHANAL
™……‰V…x…… EÚ… <«®……x…n˘…Æ˙  GÚ™……x¥…™…x… Ω˛®……Ɖ˙ W™……n˘… EÚ…®… |…M… i… {…Æ˙, ∫…§…∫…‰ W™……n˘… Æ˙… ∂… J…S…«)*
 ±…B |…n‰˘∂… E‰Ú ¥…∆ S…i… ¥…M…« EÚ…‰  ¥…EÚ…∫… ∫…‰ O……®…“h… +∆S…±… ®… V…±… ∫…∆Æ˙I…h… +…ËÆ˙ ∫…∆¥…v…«x… E‰Ú §…÷ x…™……n˘“ EÚ…™……Á
{…Æ˙ ∫…¥……« v…EÚ Æ˙… ∂… ¥™…™… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… Æ˙…V™…*
V……‰c˜x…‰ EÚ… ={…GÚ®… Ω˲*
O……®…“h… +∆S…±… ®… ∫……g‰¯ i…“x… ±……J… ∫…‰ + v…EÚ §…÷ x…™……n˘“ W…∞¸Æ˙i……Â
 ∂…¥…Æ˙…V… À∫…Ω˛ S……ËΩ˛…x… E‰Ú EÚ…™…« ∫¥…“EfiÚi… O……®…“h… +∆S…±… ®… §…÷ x…™……n˘“  ¥…EÚ…∫… E‰Ú EÚÆ˙“§…
®…÷J™…®…∆j…“ 1 ±……J… 40 Ω˛V……Æ˙ EÚ…™…« {…⁄h…«*
37 ±……J… O……®…“h… {… Æ˙¥……Æ˙…Â EÚ…‰ Æ˙…‰W…M……Æ˙  ®…±……*

D-66395 ®…v™…|…n‰˘∂… V…x…∫…∆{…E«Ú u˘…Æ˙… V……Æ˙“/®…v™…|…n‰˘∂… ®……v™…®…/08


n‰˘¥…“ x……M…Æ˙…x…“
New Jersey, USA. devi1941@yahoo.com 65

Æ˙…™…{…÷Æ˙ ®… ±…P…÷EÚl…… {…Æ˙ {…Ω˛±…… +∆i…Æ˙Æ˙…π]ı≈“™… ∫…®®…‰±…x… ∫…∆{…z…

|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙


UÙ k…“∫…M…g EÚ“ Æ˙…V…v……x…“ Æ˙…™…{…÷Æ˙ ®… 16 +…ËÆ˙ 17
°ÚÆ˙¥…Æ˙“ EÚ…‰ n˘…‰  n˘¥…∫…“™… ∫…fiV…x…-∫…®®……x… EÚ…
B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ ∫…®®…‰±…x… ∫…®{…z… Ω÷˛+…. +…™……‰V…x… ®…Â
n÷˘ x…™……¶…Æ˙ E‰Ú ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙… x…‰ ±…P…÷EÚl…… EÚ“  ¥…π…™…-¥…∫i…÷,
 ∂…±{…, EÚ±……-EÚ…Ë∂…±…, +…EÚ…Æ˙-|…EÚ…Æ˙, ¥…i…«®……x… +…ËÆ˙
¶… ¥…π™… EÚ“ §……Æ˙“ EÚ™……Â {…Æ˙  ¥…∫i……Æ˙ ∫…‰ S…S……«Bƒ EÚ”.
®…÷J™… + i… l… ∏…“ E‰Ú∫…Æ˙“x……l…  j…{……`ˆ“ x…‰ n˘“{… V…±……EÚÆ˙
+…™……‰V…x… EÚ… ∂…÷¶……Æ∆˙¶…  EÚ™……. <∫… +¥…∫…Æ˙ {…Æ˙ V……x…‰-®……x…‰
+…±……‰S…EÚ ∏…“ EÚ®…±…  EÚ∂……‰Æ˙‰ M……‰™…x…EÚ…,  °ÚÆ˙…EÚ
M……‰Æ˙J…{…÷Æ˙“ E‰Ú x……i…“, ¥… Æ˙π`ˆ EÚ ¥… ∏…“  ¥…∑…Æ˙∆V…x…, ®…÷∆§…<«
∫…‰ ∏…“  ¥…∑…x……l… ∫…S…n˘‰¥…, ∫…∆{……n˘EÚ x…¥…x…“i…, ®…‰Æ˙`ˆ ∫…‰ ∏…“
®……‰Ω˛x…n˘…∫… x…Ë ®…∂…Æ˙…™…, ∂……Æ˙V……Ω˛ ∫…‰ ∫…÷∏…“ {…⁄ h…«®…… ¥…®…«x…, x…‰{……±… ∫…®……V… EÚ“ M… Æ˙®…… EÚ…‰ V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ… ™…Ω˛ BEÚ ∫…°Ú±… |…™……∫… Ω˛Ë.
∫…‰ ∏…“ E÷Ú®…÷n˘ + v…EÚ…Æ˙“, x™…⁄V…“±…Èb˜ ∫…‰ ∏…“ Æ˙…‰ Ω˛i… E÷Ú®……Æ˙ Ω˛Ë{…“, n˘⁄∫…Æ˙‰  ¥…®…∂…« ®… EÚÆ˙x……±… ∫…‰ +…B +∂……‰EÚ ¶…… ]ı™…… x…‰ +{…x…‰ §…“V…
x™…⁄V…∫…‘ ∫…‰ ∏…“®…i…“ n˘‰¥…“ x……M…Æ˙…x…“ +…ËÆ˙ ∫…fiV…x…-∫…®®……x… E‰Ú ¥…HÚ¥™… ®… Æ˙…‰S…EÚ ±…P…÷EÚl……+…‰∆ E‰Ú u˘…Æ˙… ±…P…÷EÚl…… E‰Ú ¥…i…«®……x… EÚ…
+v™…I… ¥… {…⁄¥…«  ∂…I……®…∆j…“ ∏…“ ∫…i™…x……Æ˙…™…h… ∂…®……« ={…Œ∫l…i… l…‰. V……™…W……  ±…™……. =x…EÚ… EÚΩ˛x…… l……  EÚ Æ˙S…x…… ¥…Ω˛“ Ω˛Ë V……‰ Ω˛®……Æ˙‰ ∫……l…-
±…P…÷EÚl…… E‰Ú ∫…∆n˘¶…« ®… {…⁄ h…«®…… ¥…®…«x… x…‰ EÚΩ˛…  EÚ i…“x… {…“ g™……ƒ ∫……l… ™……j…… EÚÆ˙‰. Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ ®… +M…Æ˙ ∫…∆¥…‰n˘x…… x…Ω˛” Ω˛Ë i……‰ =∫…EÚ“ Æ˙S…x……
®… V……x… x…Ω˛” +… ∫…EÚi…“.
GARBHANAL

BEÚ∫……l… §…Ë`ˆ“ ΩÈ˛- ∏…“ E‰Ú∫…Æ˙“x……l…, M……‰™…x…EÚ…V…“,  ¥…∑…x……l…


∫…S…n˘‰¥…,  V…x…EÚ…‰ {…gi…‰-{…gi…‰ Ω˛®… §…c‰ Ω÷˛B. Ω˛Ë{{…“V…“, E÷Ú®…÷n˘ Æ˙…E‰Ú∂… ∫……Ω˛x…“ V…“ §……‰±…‰- Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚ… +{…x…… BEÚ  S…∆i…x… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë,
+ v…EÚ…Æ˙“ +…x…‰ ¥……±…“ {…“g“ EÚ“ x…”¥… EÚ…‰ {…÷Ji…M…“ ∫…‰ §…g… Æ˙Ω˛‰ ∫…… Ω˛i™… i……‰ §…Ω˛i…… Ω÷˛+… {……x…“ Ω˛Ë V……‰ +{…x…… Æ˙…∫i…… J…÷n˘ i…™… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë.
Ω˛È* ±…P…÷EÚl…… +{…x…… ∫…∆n˘‰∂… {……`ˆEÚ i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S…… {……B <∫…“ ®… =±±…‰J…x…“™… Ω˲  EÚ <∫… +¥…∫…Æ˙ {…Æ˙ Æ˙…‰ Ω˛i… E÷Ú®……Æ˙ Ω˛Ë{{…“- +∆i…Æ˙V……±…
=∫…EÚ“ ∫…°Ú±…i…… Ω˲. {… j…EÚ…, x™…⁄V…“±…Èb˜, n˘‰¥…“ x……M…Æ˙…x…“- N…W…±… ±…‰J…x…, x™…⁄V…∫…‘, E÷Ú®…÷n˘
∏…“ Æ˙…®… {…]ı¥…… x…‰ EÚΩ˛…  EÚ ±…P…÷EÚl…… EÚ… ®…Ω˛i¥… =∫…EÚ“ ±…P…÷i…… ®…Â + v…EÚ…Æ˙“- +∆i…Æ˙V……±… {… j…EÚ… ∫…∆{……n˘x…, x…‰{……±…, V…™…∂…∆EÚÆ˙ §……§…⁄-
Ω˛Ë V……‰ ¥…Ω˛ EÚl…… EÚ…‰ |…n˘…x… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* ±…P…÷EÚl……  ∫…¢«Ú §……‰v… EÚ“  Ω˛∆n˘“-∫…‰¥…“, EÚ…‰™…®§…]⁄ıÆ˙, +§§……∫… J……x… ∫…∆M… n˘±…,  UÙ∆n˘¥……c…, Æ˙…®… S…Æ˙h…
§……i… x…Ω˛” EÚÆ˙i…“, §…Œ±EÚ +…{…EÚ“ ∫……Æ˙“ S…‰i…x…… EÚ…‰ ¶…“ ÀZ…Z……‰c˜ ™……n˘¥…- EÚΩ˛…x…“ ±…‰J…x…, §…Ëi…⁄±… +… n˘ EÚ…‰ ∫…®®…… x…i…  EÚ™…… M…™…….
n‰˘i…“ Ω˲. E‰Ú∫…Æ˙“x……l…  j…{……`ˆ“ x…‰ EÚΩ˛… - EÚ ¥…i……, ±…‰J…,  ¥…®…∂…« E‰Ú +∆ i…®… ∫…j… ®… ±…P…÷EÚl…… E‰Ú ¶… ¥…π™…  ¥…π…™… {…Æ˙  ¥…S……Æ˙… EÚ…
±…P…÷EÚl……™…Â, +…±……‰S…x……™… ∫…§…  Ω˛xn˘“ ¶……π…… EÚ“ v……Æ˙…™… ΩÈ˛. +…n˘…x…-|…n˘…x… Ω÷˛+…. ∫…j… ®… n˘‰¥…“|…∫……n˘ ¥…®……«, §…±…Æ˙…®… +O…¥……±…,
±…P…÷EÚl…… EÚ… +…™……®… +§…  ¥…∫i…fii… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë +…ËÆ˙ =∫…EÚ“  S…i…Æ˙∆V…x… J…‰i……x…, Æ˙…E‰Ú∂… ∫……Ω˛x…“, Æ˙…®… x…¥……∫… ®……x…¥…, Ω˛ Æ˙|…EÚ…∂…
±……‰EÚ |…™…i…… §…g Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë. ¥…i∫…,  M…Æ˙“∂… {…∆EÚV…, Æ˙…®…E÷Ú®……Æ˙ +…j…‰™…, x…¥…±… V……™…∫…¥……±…, +…±……‰EÚ
EÚ®…±…  EÚ∂……‰Æ˙ M……‰™…x…EÚ… x…‰ +{…x…‰ ¶……¥… ¥™…HÚ EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B EÚΩ˛… - ¶……Æ˙i…“,  x…Æ˙∆V…x… ∂…®……«, Æ˙…‰ Ω˛i… C®……Æ˙ Ω˛Ë{{…“, Æ˙…V…‰∂… S……ËEÚ∫…‰ +… n˘ x…‰
<i…x…… §…c… ∫…®®…‰±…x… {…Ω˛±…“ §……Æ˙ <i…x…‰ §…c‰ {…Ë®……x…‰ {…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ EÚ“  Ω˛∫∫……  ±…™…….
EÚ±{…x…… EÚ… ∫……EÚ…Æ˙ ∫¥…∞¸{… BEÚ ®…Ω˛…x… ={…±… §v… Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙‰ <∫… +¥…∫…Æ˙ {…Æ˙ n˘V…«x……  EÚi……§…… EÚ… ¶…“  ¥…®……‰S…x… Ω÷˛+….
+∆i…Æ˙…«π]≈ı“™…  Ω˛xn˘“ ∫… ®… i… EÚ“  ¥…∂…‰π… |…∫i…÷ i…

Æ∆˙M……Æ∆˙M… Ω˛…∫™… EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…

b˜…Ï. ∫…÷Ɖ˙∂… +¥…∫l…“ b˜…Ï. ∫…÷x…“±… V……‰M…“ ∏…“ M…V…‰xp˘ ∫……‰±…∆EÚ“

THU, 27 MARCH MIDLAND, TX 972-862-8877 SUN, 13 APRIL NEW JERSEY 732-751-0520


FRI, 28 MARCH DALLAS, TX 972-862-8877 FRI, 18 APRIL CLEVELAND, OH 330-598-0642
SUN, 30 MARCH HOUSTON, TX 713-780-3086 SAT, 19 APRIL CHICAGO, IL 630-674-9794
FRI, 4 APRIL CINCINNATI, OH 606-341-9383 SUN, 20 APRIL DETROIT, MI 248-615-4819
SAT, 5 APRIL OKLAHOMA CITY, OK 405-514-8500 FRI, 25 APRIL TORONTO, ON 905-475-7165
SUN, 6 APRIL NASHVILLE, TN 615-613-5762 SAT, 26 APRIL BOSTON, MA 603-892-1223
FRI, 11 APRIL RALEIGH, NC 919-678-9056 SUN, 27 APRIL NEW YORK, NY 516-707-3796
SAT, 12 APRIL WASHINGTON, DC 301-340-2983 info@hindi.org, www.hindi.org

∫…∆™……‰V…EÚ : b˜…Ï. ∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙… (919) 678-9056, b˜…Ï. x…∆n˘±……±… À∫…Ω˛ (972) 862-8877, +…±……‰EÚ  ®…∏…… (603) 892-1223
b˜…Ï. ∫…÷Ɖ˙∂… +¥…∫l…“ Ω˛…∫™… B¥…∆ ¥™…∆M™… E‰Ú ∫…V…M… EÚ±……EÚ…Æ˙ ΩÈ˛ V……‰ BEÚ  ¥…¥…‰EÚ∂…“±… ¥™…∆M™…EÚ…Æ˙ E‰Ú +±……¥……  Ω˛xn˘“ E‰Ú |…¥…HÚ… +…ËÆ˙ {…j…EÚ…Æ˙ ΩÈ˛* +…{…E‰Ú Ω˛…∫™… ®… BEÚ
M…Ω˛Æ˙… ¥™…∆M™…  UÙ{…… Ω˛…‰i…… Ω˲ V……‰ ∏……‰i……+… E‰Ú ®…®…« EÚ…‰ ¶…‰n˘ n‰˘i…… Ω˲* b˜…Ï. +¥…∫l…“ EÚ“ M™……Æ˙Ω˛ {…÷∫i…EÂÚ |…EÚ… ∂…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ“ ΩÈ˛* ™…Ω˛ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ =x…EÚ“ {…Ω˛±…“ ™……j…… Ω˲*
b˜…Ï. ∫…÷x…“±… V……‰M…“ ¶……Æ˙i… E‰Ú BEÚ |… i…Œπ`ˆi…  ∫…i……Ɖ˙ ΩÈ˛* ¥…‰ BEÚ |… i…¶……∂……±…“ ™…÷¥…… Ω˛…∫™… EÚ ¥… ΩÈ˛,  V…xΩ˛…Âx…‰ +{…x…“ ™…Ω˛ ™……‰M™…i…… E÷ÚUÙ Ω˛“ ¥…π……Á ®… |……{i… EÚÆ˙ ±…“  V…∫…‰
|……{i… EÚÆ˙x…‰ ®… n⁄˘∫…Ɖ˙ n˘ ∫…™…… ¥…π…« ±…M…… n‰˘i…‰ ΩÈ˛* +…{…  °Ú±®…“ M…“i…… E‰Ú ∫……l… ±…M…¶…M… 50 {…÷∫i…EÂÚ E‰Ú ±…‰J…EÚ ΩÈ˛* =x…EÚ“ ¶…“ ™…Ω˛ {…Ω˛±…“ +®…‰ Æ˙EÚ… ™……j…… Ω˲*
∏…“ M…V…‰xp˘ ∫……‰±…∆EÚ“ +…‰V… E‰Ú (V……‰∂…“±…‰) EÚ ¥… ΩÈ˛  V…x…EÚ“ |……‰i∫…… Ω˛i… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ Æ˙…π]≈ı“™… S…‰i…x…… EÚ“ EÚ ¥…i……+… x…‰ n‰˘∂… EÚ“ ®……]ı“ B¥…∆ ∫…∆∫EfiÚ i… EÚ… M……ËÆ˙¥… §…g¯…™…… Ω˲*
M…V…‰xp˘ V…“ EÚ“ |…¶……¥…∂……±…“ B¥…∆ +…‰V…∫¥…“ +…¥……W… ∏……‰i……+… EÚ…‰ ®…∆j… ®…÷Mv… EÚÆ˙ n‰˘i…“ Ω˲* +…{… ¶……Æ˙i…“™…  °Ú±®… ∫…Â∫…Æ˙ §……‰b«˜ EÚ“ ∫…±……Ω˛EÚ…Æ˙ ∫… ®… i… E‰Ú ∫…n˘∫™… Æ˙Ω˛ S…÷E‰Ú
ΩÈ˛* ™…Ω˛ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ =x…EÚ“ i…“∫…Æ˙“ ™……j…… Ω˲*
b˜…Ï. +¥…∫l…“, b˜…Ï. V……‰M…“ ¥… ∏…“ ∫……‰±…∆EÚ“ +x…‰EÚ…Â Æ˙…π]≈ı“™… B¥…∆ +∆i…Æ˙…«π]≈ı“™… EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…… ®… ¶……M… ±…‰ S…÷E‰Ú ΩÈ˛  V…x…®… ¶……Æ˙i… EÚ… M……ËÆ˙¥…®…™… ±……±…  EÚ±……, b˜“∫…“B®…,
<Œxb˜™…x… +…™…±…, +]¬ı]ıΩ˛…∫…, {……i……∆V… ±… ™……‰M…{…“`ˆ, +I…Æ˙ v……®…, ∫…∆M…“i… EÚ±…… ®…Œxn˘Æ˙ (EÚ…‰±…EÚ…i……), V…x…i…… EÚ“ {…÷EÚ…Æ˙ (®…÷®§…<«) |…®…÷J… ΩÈ˛* <∫…E‰Ú + i… Æ˙HÚ ¥…‰
£Ú…∆∫…, ™…⁄E‰Ú, x……¥…Ê,  j… x…n˘…n˘, ∫…⁄ Æ˙x……®…, x…‰{……±…, ¶…⁄]ı…x…, ®…Æ˙EÚ]ı, +…‰®……x… B¥…∆ n÷˘§……<« E‰Ú EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…… ®… ∏……‰i……+… EÚ…‰ +…x…xn˘  ¥…¶……‰Æ˙ EÚÆ˙ S…÷E‰Ú ΩÈ˛* ¥…‰ Ɖ˙ b˜™……‰ ¥…
]ı“¥…“ {…Æ˙ +C∫…Æ˙ +{…x…“ EÚ ¥…i……Bƒ |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛  V…x…®… §…“§…“∫…“ ±…xn˘x…, Bx…b˜“ ]ı“¥…“, W…“]ı“¥…“, ∫……‰x…“, n⁄˘Æ˙n˘∂…«x… B¥…∆ +…EÚ…∂…¥……h…“ |…®…÷J… ΩÈ˛*  °Ú±®…… ®… {…]ıEÚl……
B¥…∆ ]ı“¥…“ ∫…“ Æ˙™…±∫… ®… M…“i…… E‰Ú ∫……l… +x…‰EÚ…Â {…j…-{… j…EÚ…+… ®… ¶…“ +…{…EÚ“ Æ˙S…x……Bƒ |…EÚ… ∂…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ“ ΩÈ˛ i…l…… n‰˘∂…- ¥…n‰˘∂… EÚ“ +x…‰EÚ…Â ∫…∆∫l……+… u˘…Æ˙… ∫…®®…… x…i…
B¥…∆ {…÷Æ˙∫EfiÚi… ¶…“ Ω˛…‰ S…÷E‰Ú ΩÈ˛*
Media Partner : Kavitanjali www.radiosalaamnamaster.com l National Sponser : International Hindi Association www.hindi.org
68
+… {… EÚ“ §…… i…
M…¶…«x……±…, ™……x…“ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú M…¶…« ∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ ¶…“ n‰˘∂… EÚ… ®……‰Ω˛ x…Ω˛” UÙ…‰c˜ {……™…‰ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ n‰˘∂… ®…Â
 x…EÚ±…“ Ω÷˛<« x……±…. <∫… x……±… ∫…‰ Æ˙Ω˛EÚÆ˙ ¶…“ ±……‰M… n‰˘∂… E‰Ú i……‰ C™…… +{…x…‰ V…x®… n‰˘x…‰ ¥……±…‰ ®……i……-
 x…EÚ±…“ Ω÷˛<« +M… h…i… {…“™…⁄π…v……Æ˙…™…Â,  {…i…… E‰Ú ¶…“ x…Ω˛” Ω˛…‰ {……™…‰, <∫…EÚ… V¥…±…∆i… =n˘…Ω˛Æ˙h… Ω˲- b˜…Ï. ∫…÷v……
V……‰  ¥…∂¥… E‰Ú EÚ…‰x…‰-EÚ…‰x…‰ ®… §…∫…‰ +…‰®… f¯”M…Æ˙… EÚ“ EÚΩ˛…x…“ "EËÚ∫…“  ¥…b˜®§…x……'  V…∫…E‰Ú {…⁄¥……«r«˘ ®…Â,
|…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… EÚ“ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ I…÷v…… ™…Ω˛…ƒ +…x…‰ E‰Ú §……n˘ Ω˛®… +{…x…‰ n˘…‰-S……Æ˙ ∫……±… EËÚ∫…‰ BEÚ…EÚ“ +…ËÆ˙
EÚ…‰ i…fi{i… EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛, ¥…∫i…÷i…: ∫i…÷i™… Ω˲. §…‰§…∫…“ ®… M…÷V……Æ˙i…‰ ΩÈ˛, EÚ¶…“  M…±…Ω˛Æ˙“ +…ËÆ˙  S… c˜™…… EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙
®…Èx…‰ M…¶…«x……±… E‰Ú EÚÆ˙“§… S……Æ˙-{……ƒS… i……‰ EÚ¶…“  J…c˜EÚ“ ∫…‰ Æ˙…Ω˛ S…±…i…‰ +…x…‰-V……x…‰ ¥……±…… EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙,
+∆EÚ {…g‰¯ ΩÈ˛. ∫…§… E‰Ú ∫…§… + i… =k…®…, +∆i…i…: V…“x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛®… ™…Ω˛…ƒ EÚ“ ¶……π……-∂…˱…“ +{…x……x…“ Ω˛“
∫……Æ˙M…ö…i… B¥…∆ Y……x…¥…r«˘EÚ ΩÈ˛. ∫…∆{……n˘EÚ ¥… ±…‰J…EÚ-±…‰ J…EÚ…+… EÚ…‰ {…c˜i…“ Ω˲.
EÚ…‰ ]ı∂…: §…v……<«. <∫…E‰Ú =k…Æ˙…r«˘ ®… ¶……Æ˙i…“™… ∫…®……V… ®… Ω˛Æ˙ M…±…“-E⁄ÚS…‰ ®…  x…Æ˙xi…Æ˙
+∆EÚ 15 ®… "ÀΩ˛n˘“ E‰Ú +Æ˙h™…Æ˙…‰n˘x… EÚ… n⁄˘∫…Æ˙… {…Ω˛±…⁄' EÚ“ ±…‰ J…EÚ… J…÷±…i…‰ V…… Æ˙Ω‰˛ ¥…fir˘…∏…®… Ω˛®……Æ˙“ ∫…∆∫EfiÚ i… {…Æ˙ |…∂x… S…ºx… x…Ω˛” i……‰
"¥…“h……  ¥…V… = n˘i…' EÚ… EÚl…x…- "Ω˛®……Ɖ˙ n‰˘∂…¥……∫…“ V……‰  ¥…n‰˘∂…… ®… V……EÚÆ˙ +…ËÆ˙ C™…… ΩÈ˛? V……‰ ®……i……- {…i…… +{…x…‰ S……Æ˙-S……Æ˙ §…SS…… EÚ…‰ {……±…-
§…∫… M…™…‰ ΩÈ˛, ∫…S… {…⁄ UÙ™…‰ i……‰ ¥…‰ +{…x…“ ®……]ı“ EÚ“ ∫…÷M…∆v… {…“U‰Ù UÙ…‰c˜ +…™…‰ {……‰∫…EÚÆ˙, {…g¯…- ±…J……EÚÆ˙, =xΩ² ∫…®……V… EÚ… |… i…Œπ`ˆi… |……h…“
ΩÈ˛.  ¥…n‰˘∂…“ Æ˙…ϱ°Ú Bb˜ ±……Ï]‰ıx…, <x]ı¨÷∂…x…, §™…÷]ı“°÷Ú±…, {¥……<«V…x…, {±…ËV…Æ˙ §…x……x…‰ ®… EÚ…‰<« EÚ∫…Æ˙ x…Ω˛” UÙ…‰c˜i…‰, ¥…Ω˛“ ∫…÷ ¥…v……-∫…®{…z… - S……Æ˙-
+… n˘ EÚ“ ∫…÷M…∆v… x…‰ =xΩ² +{…x…‰ ∫…‰ §……ƒv…  ±…™…… Ω˲. ¶……Æ˙i… E‰Ú  ¥…t…±…™…… S……Æ˙ §…SS…‰ BEÚ ∫……l…  ®…±…EÚÆ˙ ¶…“ +{…x…‰ ®……i……- {…i…… E‰Ú §…÷g¯…{…‰
B¥…∆ ®…Ω˛… ¥…t…±…™…… ®… V……‰ ÀΩ˛n˘“ {…g¯“ l…“, ¥……‰  ®…∫…“ ∫…{{…“-®…∫…⁄Æ˙“ x… n˘™…… EÚ… ∫…Ω˛…Æ˙… x…Ω˛” §…x… {……i…‰. ™…Ω˛  ¥…b˜®§…x…… x…Ω˛” i……‰ +…ËÆ˙ C™…… Ω˲!
®…  ¥…∫…ÃV…i… EÚÆ˙ n˘“ M…<« Ω˲. ¥…‰ +ƒM…Ɖ˙ V…™…i… ®… J……x…‰-{…“x…‰ ¥… V…“x…‰ ±…M…‰ Ω˛®……Æ˙… n‰˘∂…  EÚ∫… ®…fiM… ®…Æ˙“ S…EÚ… ®… ¶…]ıEÚ Æ˙Ω˛… Ω˲?
ΩÈ˛. +§… B‰∫…‰ ®……Ω˛…˱… ®… +…{… ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… EÚ“ C™…… §……i… EÚÆÂ˙M…‰.' - ∫…‰ +±…EÚ… |…®……‰n˘ EÚ“ EÚΩ˛…x…“ "Æ˙∫∫……EÚ∂…“' ¶…“ +SUÙ“ ±…M…“ V……‰
 n˘±… i……Æ˙-i……Æ˙ Ω˛…‰ M…™…… Ω˲.  Æ˙∂i…… E‰Ú +∫…±…“ i…xi…÷+… EÚ…‰ =V……M…Æ˙ EÚÆ˙i…“ Ω˲. Ω˛Æ˙“§……§…⁄
Ω˛®… +{…x…‰ n‰˘∂… ∫…‰ +…ËÆ˙ n‰˘∂… EÚ“  ®…]¬ı]ı“ ∫…‰  V…i…x…… ®……‰Ω˛ Ω˲, =i…x……  §…xn˘±… EÚ“ EÚ ¥…i…… "i…÷®… B‰∫…“ |…‰™…∫…“ Ω˛…‰' ∫… Ω˛i… ∫…¶…“ EÚ ¥…i……Bƒ
∂……™…n˘ ¥…Ω˛…ƒ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ n‰˘∂…¥…… ∫…™…… EÚ…‰ ¶…“ x…Ω˛” Ω˛…‰M……. Ω˛®… i……‰ n˘…‰Ω˛Æ˙“ +SUÙ“ ΩÈ˛. M…¶…«x……±… EÚ“ ∫…®…∫i… ¥…∫i…÷-∫……®…O…“ EÚ… §…±…‰i……Æ˙“°Ú Ω˲.
®…∂…CEÚi… EÚÆ˙x…“ {…c˜i…“ Ω˲, BEÚ i……‰ +{…x…“ ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ v…Æ˙…‰Ω˛Æ˙ EÚ…‰ <∫…E‰Ú =k…Æ˙…‰k…Æ˙ ¥…fi r˘ EÚ“ EÚ…®…x…… E‰Ú ∫……l….
§…S……x…‰ E‰Ú  ±…B +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Æ˙“, V…Ω˛…ƒ Ω˛®… V…“¥…x…™……{…x… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛, ¥…Ω˛…ƒ EÚ“ b˜…Ï. Æ˙…v…… M…÷{i……
¶……π…… +…ËÆ˙ V…“¥…x… ∂…˱…“ EÚ…‰ +{…x……x…‰ E‰Ú  ±…B. Ω˛®… +{…x…… n‰˘∂… +®…‰ Æ˙EÚ…
®…È S…“x… ∫…‰ B®…§…“§…“B∫… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ˛.
+…{…EÚ…‰ ®…‰Æ˙… <«®…‰±… EÚΩ˛…ƒ ∫…‰  ®…±…… ®…È
+…{…EÚ“ <«-®…ËM…W…“x… |……{i… Ω÷˛<« Ω˲. x…Ω˛” V……x…i……, {…Æ˙ +…{…EÚ“ ®…ËM…V…“x… Ω˛®…Â
n‰˘J…EÚÆ˙ §…Ω÷˛i… Æ˙…‰S…EÚ ±…M…“. {…i…… +…ËÆ˙ Ω˛®……Ɖ˙ n˘…‰∫i……‰∆ EÚ…‰ §…Ω÷˛i… {…∫…∆n˘ +…<«.

GARBHANAL
x…Ω˛” ®…‰Æ˙… <«-®…‰±… Bb≈‰˙∫… +…{…EÚ…‰ EÚΩ˛…ƒ Ω˛®… Ω˛Æ˙ +∆EÚ EÚ…  |…∆]ı  x…EÚ…±… ±…‰i…‰ ΩÈ˛
∫…‰  ®…±…… - ±…‰ EÚx… V……‰ ¶…“ Ω˛…‰ ®…‰Æ‰˙ +…ËÆ˙ i…§… i…EÚ ∫……ƒ∫… x…Ω˛” ±…‰i…‰ V…§… i…EÚ
 ±…B ™…Ω˛ J…÷∂…“ EÚ“ §……i… Ω˲.  ±…Ω˛…V…… ¥……‰ J…i®… x… Ω˛…‰ V……™…‰. n‰˘∂… ∫…‰ n⁄˘Æ˙ §…Ë`‰ı ±……‰M……‰∆ E‰Ú  ±…B +…{…EÚ“
+M…±…‰ +∆EÚ EÚ… <∆i…W……Æ˙ +¶…“ ∫…‰ Ω˛…‰ ®…ËM…V…“x… ®……ƒ-§……{… EÚ“  S…]¬ı`ı“ ∫…‰ EÚ®… x…Ω˛” Ω˲. <∫…®… ®……ƒ EÚ“ ®…®…i……
M…™…… Ω˲. <i…x…“ +…EÚπ…«EÚ +…ËÆ˙ {…`ˆx…“™… {… j…EÚ…  x…EÚ…±…x…‰ E‰Ú  ±…B ¶…“ Ω˲ +…ËÆ˙  {…i…… EÚ“ b˜…ƒ]ı ¶…“, ™…‰ n˘…n˘“ E‰Ú EÚ…‰®…±… n÷˘±……Æ˙ +…ËÆ˙
§…v……<« +…ËÆ˙ ∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ. n˘…n˘… E‰Ú E∆Úv…‰ EÚ“ ™……n˘  n˘±…… n‰˘i…“ Ω˲. B‰∫…“ ®…∫i… {… j…EÚ…
Danuta Stasik  x…EÚ…±…x…‰ E‰Ú  ±…B §…Ω÷˛i…-§…Ω÷˛i… v…x™…¥……n˘.
Przedmiescie, Warszawa n‰˘¥…‰‰∂… {……∆b‰˜
+… {… EÚ“ §…… i… 69

M…¶…«x……±… E‰Ú 15¥… +∆EÚ ®… "EÚ§…“Æ˙ EÚ“ ¥……{…∫…“ - +®…‰ Æ˙EÚ… ®…Â', Æ˙®™… Æ˙S…x…… {…g¯“. =iEfiÚπ]ı Æ˙S…x…… E‰Ú
 ±…B |… i…¶…… ∫…C∫…‰x…… EÚ…‰ §…Ω÷˛i…-§…Ω÷˛i… §…v……<«. i……x……-§……x…… §…Ω÷˛i… ∫…÷xn˘Æ˙ §…÷x…… Ω˲. E÷ÚUÙ ¥…π…« {…Ω˛±…‰ ®…Èx…‰
BEÚ EÚ ¥…i……  ±…J…“ l…“ "∫¥…M…« ®… ®…S…… ∂……‰Æ˙', V……‰ <∫…“ ∂…˱…“ EÚ“ Ω˲. ®…Èx…‰ <xp˘ n‰˘¥…i…… EÚ…‰ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“
∫…ËÆ˙ EÚÆ˙¥……<« Ω˲ {…Æ˙  ¶…z… +∆n˘…V… ®…Â. ™…Ω˛ EÚ ¥…i…… ™…Ω˛…ƒ EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…… ®… §…Ω÷˛i… ∫…Æ˙…Ω˛“ M…<« Ω˲ +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“
∫…“b˜“ ®… ¶…“ Ω˲, M…¶…«x……±… E‰Ú  ±…B |…∫i…÷i… Ω˲...
b˜…Ï. ∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙…, +®…‰ Æ˙EÚ…

∫¥…M…« ®… ®…S…… ∂……‰Æ˙


∫¥…M…« ®… ®…S…… ∂……‰Æ˙ ΩÈ˛  EÚ∫…“ E‰Ú, {……±…‰ EÚ…‰<«  °ÚÆ˙ ∫……Æ˙… M……ƒ¥… ™…Ω˛…ƒ- n‰˘∂… UÙ…‰c˜…
P…÷∫… +…™…… <EÚ S……‰Æ˙ ∫¥…M…« ∫…‰ EÚ®… Ω˲ C™…… EÚ…‰<«? <xp˘ l…‰ K…÷∂… ∫…∆∫EfiÚ i… UÙ…‰c˜“
<xp˘ EÚ… <xp˘…∫…x… b˜…‰±…… BEÚ ∂……®… i…¶…“ {……ƒS…-∫……i… UÙ…‰c˜… +{…x……-+…{…
¶…fiM…÷ EÚ…‰ §…÷±……, ¥…Ω˛ §……‰±……- b˜…>x… ]ı…>x… E‰Ú §……W……Æ˙ ®… EÚ…±…‰ ®…÷∂]∆ıb˜… x…‰ +… P…‰Æ˙… b˜…ϱ…Æ˙ E‰Ú ®……‰Ω˛ ®…Â
" x…EÚ…±… E÷Úhb˜±…“ n‰˘J… W…Æ˙… <xp˘ {…Ω÷ƒ˛S… M…B l…… =x…®… BEÚ M……‰Æ˙… B‰∫…‰ °ƒÚ∫…‰
∫¥…M…« EÚ… Ω˲ C™…… Ω˛…±… §…÷Æ˙…?' BEÚ §……Æ˙ ®… n˘…‰ S……Æ˙ M……‰ Æ˙™…… EÚ… ¶…“ °‰ÚÆ˙… ¶…⁄±…‰ +{…x…… +…{…
¶…fiM…÷ x…‰ ¶…fiE÷Ú ]ı S…g¯…<« n‰˘J…… ]ı“.¥…“. ∫…Ë]‰ı±……<«]ı {…Æ˙ ±…⁄]‰ı M…Ω˛x…‰ ∫¥…M…« n‰˘J…x…‰ E‰Ú ±……‰¶… ®…Â
>ƒS…“ x…“S…“ ¶…¥… §…g¯…<« ∫…÷x…… ¶……π…h… x…‰i……+… EÚ… °Ú…c‰˜ EÚ{…c‰˜ {……™…… C™……? ∫…∆i……{…?
§……‰±…‰- °Ú…ÏƉ˙x… {……Ï ±…∫…“ {…Æ˙ EÚÆ˙  n˘™…… Ω˛…±… §…‰Ω˛…±…
"+®…Æ˙“EÚ… V…§… ∫…‰ ∫¥…M…« Ω÷˛+… <xp˘V…“ ®…÷∫E÷ÚÆ˙…™…‰ ¶…]ıE‰Ú <xp˘ +…V… i…EÚ
i…‰Æ˙… §…‰c˜… i…¶…“ ∫…‰ M…F«Ú Ω÷˛+…' ™…Ω˛ i……‰ ®…‰Æ˙“ Ω˛“ <∫… ∫¥…M…« ®… f⁄ƒ¯f‰¯ Æ˙…∫i…… P…Æ˙ EÚ…
GARBHANAL

<xp˘ UÙ…‰c˜ +{…x…… ∫¥…M…« ¢Ú…ÏƉ˙x… {……Ï ±…∫…“ Ω˲- n˘∫™…÷ ΩÈ˛ x… {…Ω÷ƒ˛S…‰ +…V… i…EÚ
n˘…Ëc‰˜ n‰˘J…x…‰ +®…Æ˙“EÚ…- °⁄Ú]ı b˜…±……‰ +…ËÆ˙ {… Æ˙™……ƒ n‰˘¥… ∫……l…
∫…÷xn˘Æ˙ ∫…±……‰x…“ {……Ï¥…Æ˙ °÷Ú±… Ω˛…‰. ®…È x… Æ˙Ω⁄ƒ˛ E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ x…Ω˛”
±…®§…“-±…®§…“ M……‰ Æ˙™……ƒ <∫… ∫¥…M…« ®… ™…Ω˛ +{…x…… EÚ…‰
±…M…” =xΩ² <xp˘ ∫…÷Æ˙… ®… ®…n˘®…∫i… Ω˛…‰ ¶……M…‰ <xp˘ +…∫…-{……∫… i™……M…x…‰ EÚ… ∂……{… Ω˲
M…z…‰ EÚ“ ®…“`ˆ“ {……‰ Æ˙™……ƒ- ∫……‰S…x…‰ ±…M…‰- ¥……‰ <xp˘ EÚÆÂ˙ ™…… Ω˛®… EÚÆÂ˙
®…‰x…EÚ…, =¥…«∂…“ EÚ“ ™……n˘ ®…‰Æ‰˙ ∫¥…M…« ∫…‰ f⁄ƒ¯f¯ Æ˙…∫i…… P…Æ˙ EÚ… V……‰ ¶…“ EÚƉ˙
¶…÷±……<« §…c˜… Ω˲ ™…Ω˛ ∫¥…M…« x… {……B +…V… i…EÚ ™…Ω˛ {……{… Ω˲
V…§… ∫¥…“À®…M… {…⁄±… ®… C™…… x… ±…‰ +…>ƒ EÚ¶…“ b˜…ϱ…Æ˙
UÙ±……∆M… ±…M……<« +{…x…… ∫¥…M…« ™…Ω˛…ƒ EÚ¶…“ EÚ…Æ˙…Â <∫… {……{… ∫…‰-<∫… ∂……{… ∫…‰
n‰˘∂… +…W……n˘ V…Ë∫…‰ ±……i…‰  Ω˛xn÷˘∫i……x…“ EÚ¶…“ ®…Ω˛±… ®…÷ HÚ  ®…±…‰M…“ i…§… Ω˛®…Â
+…ËÆ˙i… +…W……n˘ ∫…§…EÚ… ∫…§… E÷Úx…§…… EÚ¶…“ S……˧……Æ˙… ®… +{…x…“ ®……]ı“
®…n«˘ +…W……n˘ {…Ω˛±…‰ K…÷n˘ V…Ë∫…‰ Ω˛®… ¶…]ıE‰Ú ΩÈ˛ +{…x…‰ V…x… ∫…‰
§…SS…‰ +…W……n˘  °ÚÆ˙ ®……ƒ-§……{… +…V… i…EÚ {™……Æ˙ Ω˛…‰M…… V…§… Ω˛®…Â.
70
+… {… EÚ“ §…… i…
I am writing to you from
Canada congratulating
M…¶…«x……±… EÚ… 15¥……ƒ +∆EÚ n‰˘J……. Ω˛Æ˙ you on your wonderful
accomplishment. I wish to
§……Æ˙ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ™…Ω˛ +∆EÚ ¶…“ +SUÙ… thank you for keeping me
±…M……. +M…±…‰ ®…Ω˛“x…‰ Ω˛…‰±…“ EÚ… i™……ËΩ˛…Æ˙ on your mailing list. My
Ω˲ +…ËÆ˙ Ω˛…‰±…“ ∫…‰ V…÷c˜“ n÷˘ x…™……¶…Æ˙ EÚ“ wife and I enjoy reading
§……i… ™……n˘ +… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛. ®…x… EÚÆ˙i…… Ω˲ your magazine. We both
teach Hindi to Canadian
+§…“Æ˙-M…÷±……±… +…ËÆ˙ Æ∆˙M…… ∫…‰ V…“- adults and children here in
¶…ÆEÚÆ˙ Ω˛…‰±…“ J…‰±…“ V……™…‰. ∫…¶…“ the nation's capital - Ottawa. The excellet quality of
{……`ˆEÚ…Â EÚ…‰ Ω˛…‰±…“ EÚ“ ∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ Æ∆˙M… ¶…Ɖ˙ ∂…§n˘… ∫…‰ n‰˘x…… S……Ω˛i…“ your publication is really very commendable. Please
Ω⁄ƒ˛. ∫……‰ {… g¯B S…∆n˘ ±……<x… : keep up the good work. Just two small suggestions
to make; first to avoid spelling mistakes as much as
Ω˛…‰±…“ Ω˲ possible and second, keep it free of the "English"
influence, such as using a dot for period instead of a
V……+…‰M…‰ EÚΩ˛…ƒ §…S…E‰Ú Ω˛®…∫…‰ vertical bar. Once again, wishing you all the best.
+…V… i……‰ Ω˛…‰±…“ Ω˲ Dr. K.G.Gupta
J…⁄§… Æ∆˙M… S…g‰¯M…… M……‰Æ‰˙ i…x… {…‰ Orleans, ON K1C 6T1
+…<« UÙ…‰Æ˙… EÚ“ ]ı…‰±…“ Ω˲ M…¶…«x……±…  x…™… ®…i… ∞¸{… ∫…‰  ®…±… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë. §…‰Ω˛i…Æ˙“x… EÚ…™…« EÚÆ˙ Æ˙Ω˛Â Ω˛Ë. §…v……<«.
n‰˘J……‰ ™…‰ V……x…‰ x… {……B <∫… {… j…EÚ… E‰Ú ®……v™…®… ∫…‰ +{…x…‰ n˘‰∂… ∫…‰ n˘⁄Æ˙ Æ˙Ω˛ Æ˙Ω‰˛ ¶……Æ˙i…“™…… EÚ“ ∫…∆¥…‰n˘x……+…‰∆
¶…“M…“ S…÷x…Æ˙“ +…ËÆ˙ S……‰±…“ Ω˲ +…ËÆ˙ ¶……¥…x……+…‰∆ EÚ…‰ i……‰ ∫…®…Z…… Ω˛“ V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë - ∫……l… Ω˛“ |…¥……∫…“ §…x…EÚÆ˙
P……™…±… Ω÷˛B Ω˛®… V……‰ i…⁄x…‰  {…S…EÚ…Æ˙“ ∫…‰ +…ËÆ˙ BEÚ ∫…®{…z… n˘‰∂… ®… n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘V…Ê EÚ… x……M… Æ˙EÚ §…x…EÚÆ˙ Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ =x…EÚ“
{…“c˜… EÚ… ¶…“ +∆n˘…V…… ±…M……™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë. + v…EÚ…∆∂… Æ˙S…x……+…‰∆ ®… +{…x…‰
 n˘±… {…‰ S…±…… n˘“ M……‰±…“ Ω˲ n˘‰∂… E‰Ú  ±…B BEÚ ±…±…EÚ-∫…“  ¥…t®……x… Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë. <∫… ±…B +…{… |…¥……∫…“
¶…⁄±… V……™… Ω˛®… ∫……Ɖ˙  M…±…‰ ∫…EÚ¥…‰ ¶……Æ˙i…“™…… EÚ…‰ BEÚ ®…∆S… n˘‰EÚÆ˙ ∫……l…«EÚ EÚ…®… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛Â Ω˛Ë. BEÚ §……i… +…ËÆ˙ EÚΩ˛x……
§……‰±…‰ V……‰ §…∫… {™……Æ˙ EÚ“ §……‰±…“ Ω˲ S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ˛  EÚ  Ω˛∆n˘“ E‰Ú V™……n˘…i…Æ˙ +J…§……Æ˙ +…ËÆ˙ {… j…EÚ…B∆ V……‰  Ω˛∆n˘“ EÚ… ∫™……{……
EÚÆE‰Ú +{…x…‰ +…{… EÚ…‰ ¶……π…… E‰Ú |… i… n˘… ™…i¥…{…⁄h…« +J…§……Æ˙ ™…… {… j…EÚ… E‰Ú ∞¸{…
®…∫i…“ ®… Z…⁄®……‰ M……+…‰ ∫…§… ®… {…‰∂… EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛ - =xΩ˛Â ™…Ω˛ §……i… C™…… ∫…®…Z… ®… x…Ω˛” +…i…“  EÚ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ“
Ω˛…‰±…“ ∫…§…EÚ“ Ω˛…‰-±…“ Ω˲. ¶……π…… x…“ i… EÚ… ®…⁄±… ®…EÚ∫…n˘ +∆O…‰V…“ EÚ…‰ §…x……B Æ˙J…x…… +…ËÆ˙  Ω˛∆n˘“ EÚ…‰ BEÚ
Æ˙“i…⁄ x…‰M…“,  °Ú±……b‰˜Œ±°Ú™……, +®…‰ Æ˙EÚ… +x…÷¥……n˘ EÚ“ ¶……π…… §…x…‰ Æ˙Ω˛x…‰ n‰˘x…… Ω˲.
∫…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ… ¶……π…… EÚ…‰ ±……M…⁄ EÚÆ˙x…‰ EÚ… EÚ…™…«GÚ®… `ˆ“EÚ ¥…Ë∫…… Ω˛“ Ω˛Ë V…Ë∫…‰ +…ËÆ˙
The Mazagine really contains lot of n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…™…«GÚ®… ®…∫…±…x… EfiÚ π…  ¥…EÚ…∫…,  ∂…I…… +… n˘. =x… I…‰j…… ®… x……ËEÚÆ˙∂……Ω˛“
information with fine editing. lot of x…‰ V……‰ Ω˛…±…  EÚ™…… Ω˛Ë ¥…Ω˛“ Ω˛…±… ¶……π…… EÚ… Ω˲. ™… n˘ ¶……π…… E‰Ú §……Æ˙‰ ®… §……i…S…“i…
Thanks and regards to your EÚ“ Ω˛“ V……x…“ Ω˛Ë i……‰ {…⁄Æ˙‰  ∫…∫]ı®… EÚ…‰ ∫…∆n˘¶…« ®… EÚ“ V……x…“ S…… Ω˛B. E‰Ú¥…±… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙
valuable effort to make the HINDI, EÚ“ ¶……π…… x…“ i… {…Æ˙ Ø˚n˘x… ∫…®……Æ˙…‰Ω˛ EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ §……i… x…Ω˛” §…x…i…“. ¶……π…… x…“ i… EÚ…‰

GARBHANAL
the Language of our sole and heart, §…n˘±…x…‰ EÚ“ §……i… EÚ“ V……x…“ S…… Ω˛B. +…ËÆ˙  °ÚÆ˙  Ω˛∆n˘“ ®… EÚ®{™…⁄]ıÆ˙ ¥…ËY…… x…EÚ…Â x…‰
popular among the NRIs. I §……V……Æ˙ E‰Ú n˘§……¥…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… i…EÚx…“EÚ ®…  Ω˛∆n˘“ EÚ…‰ BEÚ ∫…®®……x…V…x…EÚ ∫l……x…
Personally in the strong belief that  n˘±……™…… Ω˛Ë. BEÚ ∫…‰ BEÚ §…‰Ω˛i…Æ˙  Ω˛∆n˘“ ®… ¥…˧… {… j…EÚ…B∆  x…EÚ±… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë.  Ω˛∆n˘“
after seeing this magazine every HINDUSTANI in §±……ÏM… ®… BEÚ ∫…‰ BEÚ §… g¯™…… ∫……®…O…“ +… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë. ™…⁄ x…EÚ…‰b˜ x…‰ ¶……π…… EÚ…
America certainly remembers to their soil, Which is a ®…÷Ω˛…¥…Æ˙… Ω˛“ §…n˘±…  n˘™…… Ω˛Ë. =∫…‰ ™…‰ ∫™……{…… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ x…Ω˛” n˘‰J…i…‰. +… J…Æ˙
gret tribute to our MITTI from your side I Pray to god for n˘‰J… C™…… <xΩ˛Â ¶…“ i……‰ +{…x…“ n÷˘EÚ…x… S…±……x…“ Ω˛Ë. J…ËÆ˙ =x…EÚ… ™…Ω˛ M……‰Æ˙J…v…∆v……
your Long, healthy and creative life With Best Regards. ™…… Ω˛“ S…±…i…… Æ˙Ω˛‰M…… +…ËÆ˙ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ±……‰M… +{…x…… EÚ…®… EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω²M…‰.
S.K. Pandey §…Ω˛Æ˙Ω˛…±… +…{…EÚ“ {… j…EÚ… §…‰Ω˛n˘ {…∫…∆n˘ +… Æ˙Ω˛“ Ω˲.
Veraval - Gujarat Ω˛ Æ˙™…∂… Æ˙…™…, V…™…{…÷Æ˙
+… {… EÚ“ §…… i… 71

+…{…EÚ“ <«-{… j…EÚ… M…¶…«x……±… {…Æ˙


∫…§…EÚ…‰ M…¥…« Ω˛…‰x…… S…… Ω˛™…‰.  Ω∆˛n˘“ EÚ“
∫…‰¥…… i……‰ §…Ω÷˛i… ±……‰M… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛  E∆Úi…÷
V……‰ ±…M…x…, =i∫……Ω˛, |…‰Æ˙h…… +…ËÆ˙ |…M… i… M…¶…«x……±… EÚ… ¥…Ë∫…‰ i……‰ 15¥……∆, {…Æ˙
E‰Ú  S…ºx… +…{…EÚ“ {… j…EÚ… ®…  n˘J…i…… ®…÷Z…‰ |…l…®… +∆EÚ {…gx…‰ EÚ… ∫……˶……M™…
Ω˲, ®…x… EÚÆ˙i…… Ω˲  EÚ <∫…‰ ∫…§… EÚ…®… ®…‰Æ˙‰  EÚ∫…“ {… Æ˙ S…i… x…‰ EÚÆ˙¥……™…….
UÙ…‰c˜EÚÆ˙ ∫…§…∫…‰ {…Ω±…‰ Ω˛“ {…g¯  ±…™…… EÚ…°Ú“  ¥…∫i…fii… +…ËÆ˙ |…¶……¥…∂……±…“
V……™…‰. +…{…EÚ… x…™…… +∆EÚ §…x……Æ˙∫…“ f¯∆√M… ∫…‰ V…x…®……x…∫… EÚ“ ¶……¥…x……+…‰∆
{……x… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∫¥…… n˘π]ı ±…M…….  ¥…∂…‰π…EÚÆ˙ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ ±…‰ J…EÚ… b˜…Ï. EÚ… |… i… §…∆§… Ω˛Ë. "x…W… Æ˙™…‰' ®…‰∆ {…Ëx…“
∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙… V…“ EÚ“  ¥…b®§…x…… EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ Ω˛fin˘™… EÚ“ v…c˜EÚx… x…W…Æ˙ ∫…‰  ¥…π…™… ¥…∫i…÷+…‰∆ EÚ…
§…Ω÷˛i… i…‰V… Ω˛…‰ M…™…”. EÚΩ˛…x…“ ®… V……‰  n˘∂……, V…“¥…x… EÚ“ ∫…SS……<« +…ËÆ˙ V……‰ +¥…±……‰EÚx… ∫…Æ˙…Ω˛x…“™… Ω˛Ë. "®…x… EÚ“
 S…j…h… ±…‰ J…EÚ… x…‰  EÚ™…… Ω˲, V…Ë∫…‰  EÚ ®…‰Æ˙“ +{…x…“ Ω˛“ P…]ı“ P…]ıx…… Ω˛…‰. §……i…' ∫…¶…“ E‰Ú  n˘±… E‰Ú  EÚ∫…“ EÚ…‰x…‰
™…⁄ƒ i……‰ ∫……Æ˙“ EÚ“ ∫……Æ˙“ ∫……®…O…“ ®…÷Z…‰ ∫…÷∆n˘Æ˙ +…ËÆ˙ {™……Æ˙“ ±…M…“,  E∆Úi…÷ <∫… ∫…‰  x…EÚ±…“ +…¥……W… V…Ë∫…“ ±…M…“ +…ËÆ˙  ¥…n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ +{…x…‰ n˘‰∂… EÚ“  ®…^ı“ EÚ“
EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ {…g¯EÚÆ˙ ®…÷Z…‰ +{…x…… V…“¥…x… ∫……®…x…‰ +… M…™……. ®…È ∫…÷v…… V…“ ∫…÷M…∆v…  §…J…‰Æ˙i…“ +{…x…“ §……‰±…“, ®…÷Ω˛…¥…Æ˙‰, ±……‰EÚ…‰ HÚ™……∆, EÚΩ˛…¥…i…‰∆ EÚ…°Ú“
EÚ…‰ Ω˛… n«˘EÚ §…v……<« n‰˘i…… Ω⁄ƒ˛, V……‰ +{…x…“ EÚ±…®… EÚ“ w…÷¥…∫¥…… ®…x…“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ +SUÙ“ ±…M…”. ∫…§…∫…‰ J……∫… §……i… Ω˛®……Æ˙‰ µ…i…, i™……ËΩ˛…Æ˙, =i∫…¥……‰∆ E‰Ú V… Æ˙™…‰
 V…∫… +…‰Æ˙ ¶…“ S…±… {…c˜i…“ Ω˲ =∫…EÚ“ ∂……‰¶…… ®… S……Æ˙ S……ƒn˘ ±…M…… n‰˘i…“ ΩÈ˛. |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ V……‰cx…‰ EÚ… |…™……∫… ∫…Æ˙…Ω˛x…“™… Ω˛Ë.
|…¥……∫…“ ∫…… Ω˛i™… EÚ…‰ B‰∫…‰ ±…‰J…EÚ…‰∆ {…Æ˙ x……V… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛™…‰. ®…È +{…x…“ <∫…‰ {…gi…‰ Ω˛÷B +…∂S…™…«S… EÚi… ®…È i…§… Ω˛÷<« V…§… ®…Èx…‰ b…Ï. ∫…÷v…… +…‰®…
+…‰Æ˙ ∫…‰ b˜…Ï. b˜”M…Æ˙… EÚ…‰ +…{…x…… ∫……v…÷¥……n˘ n‰˘i…… Ω⁄ƒ˛. <x… ∂…§n˘…‰∆ E‰Ú ∫……l…, g”M…Æ˙… u˘…Æ˙…  ±… J…i… |…¥……∫…“ EÚΩ˛…x…“ {…g“,  V…∫…®…‰∆ V…“¥…x… EÚ“ EÚc¥…“
+…{…EÚ…  Ω∆˛n˘“ |…‰®…“. ∫…SS……<« EÚ… V……‰ §…™……x…  EÚ™…… M…™…… Ω˛Ë ¥…Ω˛ +…V… EÚ“ ¥……∫i… ¥…EÚi…… EÚ…
∂™……®…  j…{……`ˆ“ §……‰v… EÚÆ˙¥……i…… Ω˛Ë. <x…E‰Ú ±…‰J… +C∫…Æ˙ {…∆V……§… E‰Ú∫…Æ˙“,  Ω˛xn˘“ n˘Ë x…EÚ ®…‰∆
{…gx…‰ EÚ…‰  ®…±…i…‰ Ω˛È.
∫…®{……n˘EÚ, ÀΩ˛n˘“ S…‰i…x……, EÚx……b˜…
M…¶…«x……±… M……M…Æ˙ ®…‰∆ ∫……M…Æ˙ Ω˛Ë. <∫…EÚ… ¶… ¥…π™… EÚ…°Ú“ =VV…¥…±… Ω˛Ë,
GARBHANAL

M…¶…«x……±… EÚ… 15¥……ƒ +∆EÚ {…g¯…. ∫…®{……n˘EÚ“™… <∫… ±…B x…Ω˛”  EÚ ®…È +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙‰ V…Ë∫…‰ |…∂…∆∫…EÚ <∫…EÚ“ =VV…¥…±… ¶… ¥…π™…
 ¥…S……Æ˙…‰k…‰V…EÚ Ω˛Ë. +…{…x…‰ EÚΩ˛… Ω˛Ë  EÚ |…EfiÚ i… EÚ“ EÚ…®…x…… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰∆ Ω˛È, §… ±EÚ <∫… ±…B  EÚ <∫…®…‰∆  ¥… ¶…z… |… i…¶……+…‰∆
∫…‰  ¥…Y……x… +§… x…Ω˛” b˜Æ˙i…… {…Æ˙ ∫…®…™…-∫…®…™… EÚ… ∫… ®®…∏…h… n˘‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±…… V……‰  EÚ∫…“ ¶…“ {… j…EÚ… E‰Ú =VV…¥…±…
{…Æ˙ |…EfiÚ i… +{…x…… |…EÚ…‰{… §…i……i…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë, ¶… ¥…π™… EÚ“ x…<« ∫…“g“ Ω˛Ë. +∆i… ®…‰∆ <i…x…… Ω˛“  ±…J…x…… S……Ω˛⁄ƒM…“  EÚ Ω˛®…
∂……™…n˘ ™…Ω˛“ V…i…±……x…‰ E‰Ú  ±…B  EÚ ®…x…÷π™…  V…∫… ™…÷M… ®…‰∆ Ω˛÷B ¥…Ω˛“ §…c… Ω˛Ë, n˘‰J……‰ Ω˛®……Æ˙‰ +…M…‰  EÚi…x…… EÚ®…« I…‰j… {…c…
=∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ +¶…“ ¶…“ +∫…Ω˛…™… Ω˛Ë +…ËÆ˙ Ω˛Ë... <∫…“ EÚ®…« I…‰j… EÚ…‰ +{…x…“ +∫…±…“ EÚ®…« ¶…⁄ ®… §…x……x…‰ EÚ… ∫…Æ˙…Ω˛x…“™…
S…‰i……i…“ ¶…“ Ω˲  EÚ ¥…Ω˛ |…EfiÚ i… ∫…‰ UÙ‰c˜UÙ…c˜ x… EÚƉ˙. ™…Ω˛ ∫…Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ |…™……∫… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B + ¶…x…xn˘x….
+…v™…… i®…EÚi…… EÚ“ J…÷Æ˙…EÚ W…∞¸Æ˙“ Ω˛Ë ¥…x……« ®……x…¥… i……‰ +{…x…“ ¶……Ë i…EÚ ∏…“®… i… ∫……‰x…⁄ ¶…hb˜…Æ˙“
{™……∫…  ®…]ı…x…‰ E‰Ú  ±…B |…EfiÚ i… EÚ…‰ x…π]ı EÚÆ˙x…‰ {…Æ˙ i…÷±…… Ω˛÷+… Ω˛Ë. ¥…“h…… V……±…xv…Æ˙, {…∆V……§…
 ¥…V… = n˘i… EÚ…  S…∆i…x…{…Æ˙EÚ ±…‰J…  Ω˛∆n˘“ E‰Ú +Æ˙h™…Æ˙…‰n˘x…. +SUÙ… ±…M…….
n˘Æ˙+∫…±… V…§… i…EÚ ¶……π…… EÚ…‰ Æ˙…‰W…“-Æ˙…‰]ı“ ∫…‰ x…Ω˛” V……‰c˜… V……i…… i…§… I sincerely appreciate you sending me the magazine. I
i…EÚ =∫…EÚ…‰ ∫…Ω˛“ ∫…®®……x… ¥… ∫l……x… x…Ω˛”  ®…±…i……. Æ˙…®……™…h…, always read the same with great interest and Hindi
language is very pure and rich. Please do continue to
®…Ω˛…¶……Æ˙i…, {…∆S…i…∆j… i…l…… n˘‰∂…“- ¥…n˘‰∂…“ ±…‰J…x…. ∫…¶…“ E÷ÚUÙ i……‰ ∫…∆V……‰™……
send me anything you have in 'Hindi'.
M…™…… Ω˛Ë M…¶…«x……±… E‰Ú M…¶…« ®… -  V…∫…E‰Ú  ±…B +…{… §…v……<« E‰Ú {……j… Ω˛È. Manoj Bhatia
®……˱…“ |…∫……n˘ Abu Dhabi, UAE
72
+… {… EÚ“ §…… i…

Ω˛…‰±…“ E‰Ú Æ˙∆M…


Æ˙∆M… Ω˛…‰±…“ E‰Ú  EÚi…x…‰  x…Æ˙…±…‰, {…±…EÂÚ  M…Æ˙  M…Æ˙ =`ˆ =`ˆ S…Ω˛EÂÚ* UÙx… EÚÆ˙ +…i…“ v…⁄{… ∫…÷x…Ω˛Æ˙“,
+…+…‰ ∫…§…EÚ…‰ +{…x…… §…x…… ±…Â, {…“i… +∆M… Æ˙™…… ¶…“M…“ Z…“x…“, Æ˙∆M… Æ˙∆M… EÚ“ J…÷ ∂…™……∆  §…J…Æ˙”*
¶…Æ˙  {…S…EÚ…Æ˙“ ∫…§… {…Æ˙ b˜…±…Â, ∫…÷v… §…÷v… M……‰Æ˙“ x…‰ J……‰ n˘“x…“, x…“±…… x…“±…… Ω˛Ë +…∫…®……x…,
{…“ EÚ…‰ +{…x…‰ M…±…‰ ±…M…… ±…Â* v……x…“ S…÷x…Æ˙ ∫……∆¥… Æ˙™…… UÙ“x…“, J…÷ ∂…™……Â ∫…‰ §…Ω˛EÚ Æ˙Ω˛… V…Ω˛…x…,
Æ˙ HÚ®… EÚ{……‰±… +…¶…… ∫…‰ n˘®…EÂÚ, ®……n˘EÚi…… +∆M… +∆M… ¶…Æ˙ n˘“x…“* ®…∫i…“ ∫…‰ S…Ω˛EÚ Æ˙Ω˛… <∆∫……x…,
EÚV…Æ˙…Æ˙‰ x…Ëx…… ∂……‰J…“ ∫…‰ S…®…EÂÚ, Ω˛Æ˙‰ Æ˙∆M… ∫…‰ v…Æ˙… Ω˛Ë  x…J…Æ˙“, Ω˛…‰±…“ ¶…Æ˙ n˘‰ ∫…§…®… V……x…*
+v…Æ˙ M…÷±……§…“ EÚ∆ {…i… n˘Ω˛EÂÚ, ∂™……®… ¥…h…« ±…‰ UÙ…™…“ §…n˘Æ˙“, EÚ ¥… E÷Ú±…¥…∆i…  ∫…∆Ω˛
M…¶…«x……±… EÚ… ™…Ω˛ +∆EÚ
§…‰Ω˛n˘ {…∫…∆n˘ +…™……. M…¶…«x……±… EÚ“ 15¥…” |… i… ∫…®…™… ∫…‰ |……{i… Ω÷˛<«. ∫…¥…«|…l…®…  x…™… ®…i… B¥…∆ ∫……Æ˙M… ¶…«i…
 ¥…∂…‰π… v…x™…¥……n˘  EÚ |…EÚ…∂…x… E‰Ú  ±…B ∫……v…÷¥……n˘ B¥…∆ Ω˛… n˘«EÚ + ¶…x…xn˘x….  {…UÙ±…‰ +∆EÚ ®…‰∆ ∫…®{……n˘EÚ“™…
+…{…x…‰ " Ω˛xn˘™…÷M®…' u˘…Æ˙… EÚ…  ¥…π…™… +±…M… l…… B¥…∆ <∫… +∆EÚ ®…‰∆ ¶…“ E÷ÚUÙ +±…M… ∫…∆n˘¶…« Ω˛Ë. EÚ ¥…i…… EÚ“
®…÷®§…<« ®… +…™……‰ V…i… |……∫…∆ M…EÚi…… B¥…∆ ¥™…¥…Ω˛… Æ˙EÚi…… EÚ…‰ +…®… V…“¥…x… ∫…‰ V……‰c˜x…… B¥…∆ =∫…‰ +…v™…… i®…EÚ
EÚ ¥… M……‰π`ˆ“ EÚ…‰ ¶…“ |…∫…∆M… ®…‰∆ ¥™……J™…… ™…i… EÚÆ˙x…… EÚ i…{…™… |……∫…∆ M…EÚ x…Ω˛” V……x… {…c˜i…… Ω˛Ë.
∫l……x…  n˘™……. +…{…EÚ“ Æ˙S…x……v… ®…«i…… V…“¥…x… EÚ… +…v™…… i®…EÚ B¥…∆ ¥™…¥…Ω˛… Æ˙EÚ |…∂x… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë ®…M…Æ˙
|…∫i……¥…x…… Ω˛ ® …‰ ∂ …… EÚ ¥…i…… +v™……i®… ∫…‰ {… Æ˙¶…… π…i… Ω˛…‰ ™…Ω˛ |…∫…∆M… x…Ω˛“ Ω˛…‰ ∫…EÚi……. EÚ ¥…i…… ∫¥…i…:
{…`ˆx…“™… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ±…‰-+…=]ı ¶…“ J…⁄§… ¶……i…… Ω˛Ë. ∫°⁄Úi…« Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë, EÚ¶…“ ∂……∆i… x…n˘“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ i……‰ EÚ¶…“ ¥…‰M…¥…i…“ =°Úx…i…“ x…n˘“ EÚ“
+…{…∫…‰  x…¥…‰n˘x… Ω˛Ë  EÚ  Ω˛xn˘™…÷M®… E‰Ú |…™……∫…… EÚ…‰ ¶…“ ∫…o˘∂…. +…{… <∫…®…‰∆ n˘‰J… ∫…E‰Ú Ω˛È V…“¥…x… E‰Ú  ¥… ¥…v… ∞¸{… B¥…∆ ∫……Ëxn˘™…«,  ¥…Y……x… B¥…∆
{… j…EÚ… ®… ∫l……x… n˘Â +…ËÆ˙ <∫… ®…∆S… E‰Ú EÚ ¥…™……  EÚ +…v™……i®…, n˘∂…«x… B¥…∆ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙, V…“¥…x… EÚ“ ∫…∆M… i… B¥…∆  ¥…∫…∆M… i… +… n˘. C™…… V……‰
Æ˙S…x……B∆ ¶…“ |…EÚ… ∂…i… EÚÆ˙Â. Ω˛®… ™…÷¥……+…‰∆ EÚ… ∫…®…⁄Ω˛ Ω˛Ë ∫l…⁄±… Ω˛Ë ¥…Ω˛“ ∫…i™… Ω˛Ë ™…… =∫…E‰Ú <i…Æ˙‰k…Æ˙ ¶…“ E÷ÚUÙ Ω˛Ë? ™… n˘ x…Ω˛” i……‰  ¥…Y……x… ®…‰∆ V……‰
+…ËÆ˙ +…{…∫…‰ +{…‰I…… Æ˙J…i…‰ Ω˛È  EÚ +…{… Ω˛®……Æ˙‰ |…™……∫…… {… Æ˙¶…… π…i… Ω˛Ë ¥…Ω˛ EÚ…±……xi…Æ˙ ®…‰∆ C™……‰∆ §…n˘±… V……i…… Ω˛Ë? ¥…Ω˛ ¶…“ ∫…i™… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ™…Ω˛ ¶…“
EÚ…‰ ∫…®…Z…ÂM…‰ +…ËÆ˙ ∫…Æ˙…Ω˛ÂM…‰ ¶…“. ∫…i™… Ω˛Ë  EÚ EÚ ¥…i…… ¶…“ §…n˘±…i…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˲ {… Æ˙¥…‰∂… E‰Ú §…n˘±…i…‰ {… Æ˙o˘∂™… ®…‰∆.
 Ω˛xn˘™…÷M®… ]ı“®… <∫… +∆EÚ EÚ“ EÚ<« Æ˙S…x……Bƒ ∫{… xn˘i… EÚÆ˙i…“ Ω˛È S…‰i…x…… EÚ…‰. V……‰ ®…÷J… Æ˙i… Ω˛…‰i…“ Ω˛È
 ¥… ¥…v… ∞¸{……‰∆ ®…‰∆ - ®…x… EÚ…‰ ∫…÷Æ˙ ¶…i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B EÚ ¥…i……∞¸{…“ ¥……i……™…x… ∫…‰, i……‰
M…¶…«x……±… EÚ… 15¥……ƒ EÚΩ˛” +xi…:∫l…±… i…EÚ ¶……¥…x……+…‰∆ EÚ…‰ ™…l……l…« i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S…… {……x…‰ E‰Ú  ±…B, ¥…Ω˛” {…Æ˙
+∆EÚ n‰˘J……. ™…Ω˛ §…Ω÷˛i… b⁄˜§…x…‰ E‰Ú  ±…B. ∫…i…Ω˛“ V…±…∫i…Æ˙ ¶…“ EÚΩ˛” M…Ω˛Æ˙… ∫…®…÷p˘-∫…… +¶…… π…i… V……x… {…c˜i……

GARBHANAL
Ω˛“ +SUÙ“ {… j…EÚ… Ω˲. Ω˛Ë. E÷Ú±…  ®…±……EÚÆ˙ EÚΩ˛… V……B i……‰ M…¶…«x……±… EÚ… ™…Ω˛ +∆EÚ ®……i…fi¶……π……  Ω˛xn˘“ EÚ“ BEÚ
®…÷Z…‰ §…Ω÷˛i… {…∫…∆n˘ Ω˲. +®…⁄±™… v…Æ˙…‰Ω˛Æ˙ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ |… i… π`ˆi… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B  ¥…∂¥… ∫…… Ω˛i™…  I… i…V… {…Æ˙
{…÷Æ˙…x…‰ EÚ ¥…™……‰∆ EÚ…‰ x…™…‰ nˢn˘“{™…®……x… x…I…j… EÚ“ ∫…o˘∂… Ω˛Ë.  Ω˛xn˘“ EÚ“ ∫…i…i…¬ |…¥……Ω˛®……x… <∫…  x…Z…« Æ˙h…“ EÚ…‰
i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰ {…‰∂… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ¥…‰M…¥…i…“ §…x……B Æ˙J…ÂM…‰ <∫…“ ∂…÷¶…EÚ…®…x……+… E‰Ú ∫……l… <∫… +∆EÚ ∫…‰ V…÷c‰˜ ∫…¶…“
 ±…™…‰ §…v……<«. E÷ÚUÙ ±…‰J… +…i®…“™… §…xv…÷+…‰∆ EÚ…‰ ®…‰Æ˙… ∫……n˘Æ˙ + ¶…x…xn˘x….
V…¥……x… {…“g¯“ E‰Ú  ±…™…‰ ¥…Æ˙n˘…x… ∫…… §…i… Ω˛…‰x…‰ S…… Ω˛™…‰. ™…Ω˛
{… j…EÚ… ±…®§…‰ ∫…®…™… i…EÚ ={…™……‰M…“ Ω˛…‰M…“. +Æ˙ ¥…xn˘ E÷Ú®……Æ˙ {……`ˆEÚ
b…Ï. B®….B±…. M……‰™…±…  §…Æ˙±……O……®…, x……M…n˘…, =VV…Ëx…
∂™……®…±…… ∂…÷C±…
+…v™……Œi®…EÚ o˘Œπ]ı∫…∆{…z… ∂……±…“x… M…fiΩ˛h…“ E‰Ú ∞¸{… ®… +{…x…‰ E÷Ú]÷ı®§…, {…÷Æ˙…˙-{…c˜…Ë∫… +…ËÆ˙ ∫…®……V… ®… |… i…Œπ`ˆi…* ±……‰EÚ Ø˚ S… E‰Ú +x…÷∞¸{… 73
∫…÷∫¥……n÷˘ ¥™…∆V…x… {…EÚ…x…‰ +…ËÆ˙ {…Æ˙…‰∫…x…‰ ®…  ∫…r˘Ω˛∫i…* P…Æ˙-M…fiΩ˛∫l…“ E‰Ú EÚ…®… ®… |…‰®…{…⁄h…« +x…÷∂……∫…x… E‰Ú ∫……l… E÷Ú∂…±… ®……M…«n˘∂…«EÚ* M…fiΩ˛S…™……« ®…Â
∫¥…SUÙi…… +…ËÆ˙ ∫…÷Ø˚ S… E‰Ú |… i… BEÚ…O… ¶……¥… ∫…‰ ∫…®…Ã{…i…* +…v™……Œi®…EÚ EÚl…… ∫…… Ω˛i™… E‰Ú {…`ˆx…-{……`ˆx… +…ËÆ˙ P…Ɖ˙±…⁄ EÚ±……+… ®… +x…÷Æ˙…M…*
∫…∆{…E«Ú -- B°Ú-93/27, i…÷±…∫…“ x…M…Æ˙, ¶……‰{……±… (®…v™…|…n‰˘∂…) ¶……Æ˙i…, °Ú…‰x… : 0755-2577460

∫…“i…… EÚ“ Æ˙∫……‰<«


<∫… ∫…n˘‘ ®… §…x……Bƒ
§…‰∫…x… EÚ… §…⁄Ɖ˙ ¥……±…… ±…b¬˜b⁄˜
 {…xb˜-J…V…⁄Æ˙ E‰Ú ±…b¬˜b⁄˜

∫……®…O…“ : 400 O……®… =Æ˙n˘ n˘…±… ( {…∫…“ Ω÷˛<«), 250


O……®… n‰˘∂…“ P…“, 100 O……®…  ®…±……-V…÷±…… ®…‰¥…… (EÚ…V…⁄,
 EÚ∂… ®…∫…, J…∫…J…∫…,  {…∫i……) ∂…CEÚÆ˙ §…⁄Æ˙… 300 O……®…, ∫……®…O…“ : 250 O……®… J…V…⁄Æ˙, 100 O……®… x…… Æ˙™…±…  EÚ∫……
®……¥…… 200 O……®…* Ω÷˛+…, 100 O……®… ®……¥……, ∂…CEÚÆ˙ §…⁄Æ˙… 100 O……®…, n˘…‰ §…c‰˜
 ¥… v… : =Æ˙n˘ n˘…±… EÚ…‰ §……Æ˙“EÚ  ®…C∫…Æ˙ ®… {…“∫… ±…Â* S…®®…S… n‰˘∂…“ P…“, <±……™…S…“ {……=b˜Æ˙, {……ƒS… O……®…  {…∫i…… EÚ]ı…
GARBHANAL

EÚg¯…Ω˛“ ®… P…“ M…®…« EÚÆÂ, ∫……Ɖ˙ ®…‰¥…‰ =∫…®… ¶…⁄x… ±…Â* ®…‰¥…‰ Ω÷˛+… ∫…V……x…‰ E‰Ú  ±…B*
Ω˛]ı…EÚÆ˙ §…S…… Ω÷˛+… P…“ b˜…±…EÚÆ˙ =Æ˙n˘ n˘…±… EÚ“  {…g¯“  ¥… v… : J…V…⁄Æ˙ E‰Ú §…“V…  x…EÚ…±…EÚÆ˙ v……‰ ±…Â* EÚg¯…Ω˛“ ®… P…“
M…÷±……§…“ Ω˛…‰x…‰ i…EÚ ¶…⁄x…Â, ®……¥…… ¶…“ +±…M… ∫…‰ ¶…⁄x…EÚÆ˙ n˘…±… M…Æ˙®… EÚÆ˙E‰Ú J…V…⁄Æ˙ ¶…⁄x…Â, ®……¥…… ¶…“ ¶…⁄x…Â, `ˆhb˜… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙
®…  ®…±……Bƒ* ∫……Ɖ˙ ¶…÷x… Ω÷˛B ∫…⁄J…‰ ®…‰¥…‰  ®…±……Bƒ, ∂…CEÚÆ˙ ∂…CEÚÆ˙ §…⁄Æ˙…, x…… Æ˙™…±… §…⁄Æ˙… +…ËÆ˙  {…∫…“ Ω÷˛<« <±……S…™…“  ®…±……Bƒ,
§…⁄Æ˙…  ®…±……Bƒ +…ËÆ˙ ®…x… S……Ω‰˛ +…EÚ…Æ˙ E‰Ú ±…b¬˜b⁄˜ §…x……Bƒ* ±…b¬˜b⁄˜ §…x……Bƒ +…ËÆ˙  {…∫i…‰ ∫…‰ ∫…V……Bƒ*

+|…˱… ®……Ω˛˙ E‰Ú ®…÷J™… µ…i… B¥…∆ i™……ËΩ˛…Æ˙


n 2 : {……{… ®……‰S…x…“ BEÚ…n˘∂…“ n 3 : |…n˘…‰π… µ…i…, ¥……Ø˚h…“ {…¥…« n 4 :  ∂…¥… S…i…÷n«˘∂…“ µ…i… n 5 : ∏……r˘ +®……¥…∫™……
n 6 : ∫x……x…n˘…x… +®……¥…∫™…… n 7 : S…Ëj… x…¥…Æ˙…j……Æ∆˙¶…, S…‰]ı“S……∆n˘, M…÷c˜“ {…c˜¥……, À∫…v……Æ˙… n˘…‰V… n 8 : ∫……˶……M™… ∫…÷∆n˘Æ˙“ M…h…M……ËÆ˙ i…“V…
n 9 :  ¥…x……™…EÚ“ S…i…÷l…‘ µ…i… n 13 : n÷˘M……«π]ı®…“, ®…Ω˛…π]ı®…“ µ…i… n 14 : ∏…“Æ˙…®… x…¥…®…“ µ…i… n 15 : V…¥……Ɖ˙  ¥…∫…V…«x…
n 16 : EÚ…®…n˘… BEÚ…n˘∂…“ n 17 : ®…n˘x… u˘…n˘∂…“, |…n˘…‰π… µ…i… n 19 : µ…i… EÚ“ {…⁄Ãh…®…… n 20 : ∫x……x…n˘…x… {…⁄Ãh…®……,
¥…Ë∂……J… ∫x……x…n˘…x… µ…i…  x…™…®… |……Æ˙®¶…, Ω˛x…÷®……x… V…™…xi…“ n 22 : +…∫……‰ n˘…‰V… n : 24 M…h…‰∂… S…i…÷l…‘ µ…i….
+M…±…… +∆EÚ

GARBHANAL
EÚ ¥…i…… EÚΩ˛…x…“ §……i…S…“i…
EÚ“Ãi… S……Ëv…Æ˙“ ∫… SS…n˘…x…xn˘ Æ˙…=i…Æ˙…™… S…xp˘EÚ…xi… n˘‰¥…i……±…‰ ∫…‰

{…Æ˙J… ¥™……J™…… ∫…∆∫®…Æ˙h…


®…Ëj…‰™…“ {…÷π{…… EÚ ¥… E÷Ú±…¥…∆i…  ∫…∆Ω˛  n˘x…‰∂… +¥…∫l…“

|…¥……∫…“ EÚΩ˛…x…“ §…™……x… ¥™…∆M™…


®…Ω˛…¥…“Æ˙ ∂…®……« ®……‰ ®…x… EÚ… Æ∆˙M…-B-∂……<Æ˙“  x…Æ˙∆E÷Ú∂…

M…¶…«x……±… E‰Ú {…÷Æ˙…x…‰ +∆EÚ www.bhuparivar.net {…Æ˙ ={…±…§v… Ω˲.

You might also like