You are on page 1of 74

+∆EÚ : 18 ∫…∆Æ˙I…EÚ

®…<« 2008 n‰˘¥…‰∂… {…∆i…


∫…®{……n˘EÚ
™…i…‰xp˘ ¥……π…«x…“
|…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™……Â EÚ“ ®…… ∫…EÚ <«-{… j…EÚ…

+x…V……x…‰ S…÷{…S……{… +v…J…÷±…‰ ¥……i……™…x… ∫…‰


+…i…“ Ω÷˛<« V…÷xΩ˛…<«-∫…… Ω˛“
i…‰Æ˙“ UÙ ¥… EÚ… ∫…÷ v…-∫…®®……‰Ω˛x…
+…V…  §…J…Æ˙ EÚÆ˙
 ∫…®…]ı S…±…… Ω˲ ®…‰Æ‰˙ ®…x… ®…Â
x…‰ ®…S…xp˘ V…Ëx…
{…Æ˙J…
+±…EÚ… ∫…Æ˙…¥…M…“
42

<∫… +∆EÚ ®…Â


20 : EÚ ¥…i…… +{…x…“ §…‰]ı“
M…V……x…x… ®……v…¥… ®…÷ HÚ§……‰v…

+xi…n«˘∂…«x…
E‰Ú  ±…B
4 : x…W… Æ˙™……
7 : ®…x… EÚ“ §……i…
: EÚΩ˛…x…“ 50
10 : §…™……x…
<∆b˜… {……l…«∫……Æ˙l…“
14 : ¥™……J™……
§…÷ g™…… V……x…i…“ Ω˛Ë 26 : ∫…∆∫®…Æ˙h…
30 : ®……x…∫…-®…∆l…x…
: ¥™…∆M™… 58 31 :  Ω˛i……‰{…n‰˘∂…
|…¶……EÚÆ˙ ®……S…¥…‰ 32 : ®…Ω˛…¶……Æ˙i…
36 : {…∆S…i…∆j…
J…÷∂……®…n˘ 39 : ÀΩ˛n÷˘∫i……x…
{…Ω˛±…‰ EÚ¥…Æ˙ {…Æ˙ °Ú…‰]ı…‰O……°Ú
∫…∆V…“¥… n˘k…

: ™……n¢ 18 46 : |…¥……∫…“ EÚ ¥…i…… EÚ®{……‰ÀV…M… ∫…Ω˛™……‰M…


+∂……‰EÚ S…GÚv…Æ˙  ¥…x…™…
54 : |…¥……∫…“ EÚΩ˛…x…“ b‰˜]ı…-EÚx¥…V…«x… ∫…Ω˛™……‰M…
S…±…“ M…<» 62 : +{…x…“ §……‰±…“ +x…÷Æ˙…M… ∫…“`ˆ…
∫…Æ˙…‰n˘ Æ˙…x…“ 63 : ®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙
®…∆ S…i…
 n˘x…‰∂…
: ±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ ¶……‰V…Æ˙…V…

GARBHANAL
64
22
: §……i…S…“i… 65 : EÚΩ˛…¥…i…Â
+VÉªÉ ¥ÉÀÉi¨ÉVÉ 67 : |…¥……∫…“ J…§…ÆÂ˙ |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… ∫…‰ =x…EÚ“ §……‰±…“-§……x…“ ®… §……i… EÚÆ˙x…‰
EÚ… ®…∆S… Ω˲ ™…Ω˛ <«-®…ËM…W…“x…. {… Æ˙V…x……Â,  ®…j…… +…ËÆ˙
71 : +…{…EÚ“ §……i… ÀΩ˛n˘“ |…‰ ®…™…… EÚ…‰ <∫…‰ °Ú…ÏÆ˙¥…b«˜ EÚÆÂ˙. ®…ËM…W…“x… E‰Ú §……Ɖ˙
®… +{…x…‰  ¥…S……Æ˙… ∫…‰ Ω˛®… W…∞¸Æ˙ Ω˛“ +¥…M…i… EÚÆ˙…™…Â.
+… ®…Æ˙ J……x… ∫…‰ §……i…S…“i… 73 : µ…i… B¥…∆ i™……ËΩ˛…Æ˙ atmaram26@yahoo.com

M…¶…«x……±… E‰Ú {…÷Æ˙…x…‰ +∆EÚ www.bhuparivar.net {…Æ˙ ={…±…§v… Ω˲.


3

§…SS……  V…∫…  n˘x… {…Ën˘… Ω˛…‰i…… Ω˲ =∫…EÚ“ =®…Æ˙ EÚ“ M…h…x…… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰ V……i…“ Ω˲, V…§… EÚ ∫…SS……<« EÚ… BEÚ
{…Ω˛±…⁄ ™…Ω˛ ¶…“ Ω˲  EÚ ®……ƒ E‰Ú M…¶…« ®… ¥…Ω˛ x……Ë ®…Ω˛“x…‰ {…±…i……-{…÷∫…i…… +…ËÆ˙ +…EÚ…Æ˙ ±…‰i…… Ω˲. <x… x……Ë ®…Ω˛“x……Â
EÚ… ∫…®…™… |……™…: +x…±…‰J…… Ω˛“ Æ˙Ω˛ V……i…… Ω˲ +…ËÆ˙ <∫… i…Æ˙Ω˛ EÚΩ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛  EÚ n÷˘ x…™……¶…Æ˙ E‰Ú
∫…fiV…x……i®…EÚ EÚ…®…… EÚ…‰ ®……{…x…‰ EÚ“ Ω˛®……Æ˙“ x…W…Æ˙ BEÚ…∆M…“ Ω˲. ∫…fiV…x… EÚ“ ∫…x……i…x…i…… EÚ…  ∫…±… ∫…±…… x…
EÚΩ˛” ∫…‰ ∂…÷∞¸ Ω˛…‰i…… Ω˲ +…ËÆ˙ x…… Ω˛“ J…i®….  ¥…S……Æ˙-®…∆l…x… S…‰i…x…… EÚ“ BEÚ B‰∫…“ |… GÚ™…… Ω˲ V……‰ +x…¥…Æ˙i…
S…±…i…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˲. n÷˘ x…™…… EÚ“ x…W…Æ˙ E‰Ú¥…±… ¥…i…«®……x… EÚ…±…J…hb˜ {…Æ˙ Ω˛“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˲ - ™……x…“ =V……M…Æ˙ i……ËÆ˙
{…Æ˙ V……‰ {… Æ˙h……®… Ω˛®…  n˘J……™…“ n‰˘i…‰ ΩÈ˛ ¥…Ω˛“ ∫…S… ±…M…i…‰ ΩÈ˛.
*
+{…x…“ §……i…
∫…… Ω˛i™… E‰Ú ∫…∆n˘¶…« ®… ¶…“ ™…Ω˛“ §……i… ±……M…⁄ Ω˛…‰i…“ Ω˲. "∫…… Ω˛i™…' §…x…… Ω˲ "∫… Ω˛i…' ∂…§n˘ ∫…‰. "∫…' +l……«i…¬
∫……l…-∫……l… +…ËÆ˙ " Ω˛i…' ™……x…‰ EÚ±™……h…. <∫… x…W…Æ˙ ∫…‰ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú ®……™…x…‰ Ω˲- B‰∫…“  ±… J…i… ∫……®…O…“
 V…∫…E‰Ú ∂…§n˘ +…ËÆ˙ +l…« ®… ±……‰EÚ Ω˛i… EÚ“ ¶……¥…x…… V…÷c˜“ Ω˛…‰ +…ËÆ˙ <∫… i…Æ˙Ω˛ Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚ“ ¶……¥…x……Bƒ
∫……Æ˙“ n÷˘ x…™…… ∫…‰ Æ˙…M……i®…EÚ (|…‰®…) ∫…®§…xv… ∫l…… {…i… EÚÆ˙i…“ Ω÷˛<« +…{…∫…“ ∫…Ω˛™……‰M…, ®…‰±…- ®…±……{… +…ËÆ˙
∫……Ëxn˘™…«®…™…“ S…‰i…x…… EÚ…‰ V…M……i…“ ΩÈ˛  V…∫…∫…‰ Æ˙…‰S…EÚi…… +…ËÆ˙ ±…±…EÚ E‰Ú ¶……¥… {…Ën˘… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛.
∫…®……V… ®… S…±…x…‰ ¥……±…‰ EÚ…™…«-¥™……{……Æ˙ ∫…‰ ∫…… Ω˛i™… ∫…fiV…x… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… ¶…“ +U⁄Ùi…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛i……. ¥…Ω˛ V……‰
n‰˘J…i……, ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙i…… Ω˲, ¥…Ω˛“ UÙ ¥…™……ƒ =∫…EÚ“ Æ˙S…x……+… ®…  n˘J……<« n‰˘i…“ ΩÈ˛. Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚ…‰ ∫…fiV…x…
EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B ¶…“i…Æ˙“ u∆˘u˘ +…ËÆ˙ ∫…∆P…π…« ∫…‰ M…÷V…Æ˙x…… Ω˛…‰i…… Ω˲ +…ËÆ˙ ™…Ω˛ ∫…∆P…π…«  EÚ∫…“ ™……i…x…… ∫…‰ EÚ®… x…Ω˛”
{…Æ˙ ™…l……Œ∫l… i… E‰Ú |… i… V……M…∞¸EÚ Ω˛…‰x…… Ω˛“ ∫…∆P…π…« ®… Ω˛…‰x…… Ω˲. <∫… i…Æ˙Ω˛ ∫…… Ω˛i™… ™……i…x……, ∫…∆P…π…« EÚ“
S…‰i…x…… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˲, J…÷n˘ ∫…∆P…π…« x…Ω˛” Ω˲. ∫…®……V… EÚ“  ¥…π…®…i……+… +…ËÆ˙ B‰∫…“ Œ∫l… i…™……ƒ V……‰ ®……x…¥…i……
GARBHANAL

E‰Ú  J…±……°Ú ΩÈ˛ J…c˜… Ω˛…‰x…… ¶…“ ∫…∆P…π…« Ω˲ V……‰ V…“¥…x… E‰Ú ∂……∂¥…i… ®…⁄±™…… EÚ“ {…I…v…Æ˙i…… ®… J…c˜… Ω˛…‰ V……i……
Ω˲ i…… EÚ ∫…®……V… EÚ…‰ =i∫……Ω˛, EÚi…«¥™…§……‰v… +…ËÆ˙  n˘∂……  n˘J……™…“ V…… ∫…E‰Ú.
¶……Æ˙i…“™… {…Æ˙®{…Æ˙… ®… ®…Ω˛…˘EÚ ¥… ∫…‰ ±…M……EÚÆ˙ +…V… i…EÚ V……M…∞¸EÚ +…ËÆ˙ S…‰i…x……∫…®{…z… ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙…Â
EÚ“ M……ËÆ˙¥…∂……±…“ {…Æ˙®{…Æ˙… Æ˙Ω˛“ Ω˲,  V…x…E‰Ú >V……«¥……x…  ¥…S……Æ˙… x…‰ ∫…®……V… EÚ“ V…c˜i…… EÚ…‰ x… E‰Ú¥…±… i……‰c˜…
Ω˲, §…Œ±EÚ =x…∫…‰ |…‰Æ˙h…… ¶…“ Ω˛… ∫…±… EÚ“ Ω˲.
"x… nˢx™…∆, x… {…±……™…x…∆' E‰Ú ∫…∆EÚ±{… EÚ… {… Æ˙h……®… Ω˲  EÚ ®…È ™…Ω˛…ƒ <∫… {…z…‰ {…Æ˙ +{…x…‰  ¥…S……Æ˙ ¥™…HÚ EÚÆ˙
Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ˛. ™…Ω˛ n˘… ™…i¥… ®…÷Z… {…Æ˙ C™…… +…ËÆ˙ EËÚ∫…‰ +…™…… <∫…EÚ… J…÷±……∫……  °ÚÆ˙ EÚ¶…“.  °Ú±…Ω˛…±… ™…Ω˛“ EÚΩ
∫…EÚi…… Ω⁄ƒ˛  EÚ M…¶…«x……±… {…Ω˛±…‰ Ω˛“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ +…{…EÚ…‰ ±…M……i……Æ˙  ®…±…i…“ Æ˙Ω‰˛M…“ +…ËÆ˙ +…{… ∫…¶…“ EÚ“
|… i… GÚ™……+… EÚ… ®…÷Z…‰ §…‰∫…•…“ ∫…‰ <∆i…W……Æ˙ Æ˙Ω‰˛M…….
ypvsj@yahoo.ca
*x……S…“W… EÚ… {… Æ˙S…™… "M…¶…«x……±…' E‰Ú +∆EÚ-2, {…‰V… 8 {…Æ˙ ={…±…§v… Ω˲.
4 x…V… Æ˙™……
®…‰Ω˛Æ˙ +°Ú∫……x… °Ú…Ø˚J…“

=n˘⁄« +…ËÆ˙  Ω˛∆n˘“


|……n˘÷¶……«¥… ∫l……x… EÚ“ ∫…§…∫…‰
+ v…EÚ ∫…∆¶……¥…x…… ∫…Ëx™…
 ∂… ¥…Æ˙…‰∆ EÚ“ §…V……B §…∆V……Æ˙…‰∆
™…… J……x……§…n˘…‰∂……‰∆ E‰Ú
 ∂… ¥…Æ˙…‰∆ ®…∆‰ EÚΩ˛” + v…EÚ
l…“*  EÚ∫…“ ¶…“ ®……®…±…‰ ®…‰∆
¥…fi Ω ˛ n ˘ ∫…‰ x ……+…‰ ∆ E‰ Ú
={… x…¥…‰ ∂…EÚ ™…÷M… EÚ“ i…V…«
{…Æ˙ ∫…Ëx™… UÙ…¥… x…™……‰∆ ®…‰∆ b˜‰Æ˙…
b˜…±…x…‰ EÚ“ EÚ…‰<« {…Æ˙∆{…Æ˙…
x…V…Æ˙ x…Ω˛” +…i…“ Ω˛Ë*

= n˘⁄« E‰Ú ®…⁄±…  V…∫…‰ EÚl…… ™…… ={…x™……∫… ®…‰∆ ∫…Ëx™…  ∂… ¥…Æ˙ EÚΩ˛… V……i……
Ω˛Ë, E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ V……x…EÚ…Æ˙“ x…‰ ®…÷Z…‰ ™…Ω˛  x…§…∆v…  ±…J…x…‰ EÚ…‰  ¥…¥…∂…
EÚÆ˙  n˘™……* +±…∆EÚ…Æ˙  ®…l™…… Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È, ™…Ω˛…∆ i…EÚ  EÚ
 x…Æ˙l…«EÚ ¥™……J™…… ¶…“ EÚ“ V…… ∫…EÚi…“ Ω˛Ë*  ¥…∂…‰π… i……ËÆ˙ {…Æ˙ i…§… V…§…  EÚ∫…“
∫…‰x……+…‰∆ EÚ…‰ V…∞¸Æ˙i… E‰Ú ∫…®…™… <EÚ_ˆ…  EÚ™…… V……i…… l…… +…ËÆ˙ <x…®…‰∆
+ v…EÚ…∆∂…i…: ¶……c‰˜ E‰Ú ∫…Ë x…EÚ +…ËÆ˙ n˘‰Ω˛…i…“  EÚ∫……x… Ω˛…‰i…‰ l…‰*
Ω˛…ϧ…∫…x…-V……ϧ…∫…x… E‰Ú ±…‰J…EÚ ™…⁄±… +…ËÆ˙ §…Æ˙x…‰±… x…‰ =n˘⁄« §……V……Æ˙ ™……
 ∂… ¥…Æ˙ §……V……Æ˙ E‰Ú ∫…®…l…«x… ®…‰∆ 1560 EÚ… BEÚ ∫…∆n˘¶…« |…∫i…÷i…
¶……π…… EÚ… x……®… ∂…§n˘ n˘⁄∫…Æ˙“ ¶……π…… ∫…‰ +…i…… Ω˛…‰* =n˘⁄« E‰Ú ∫……l… ¶…“ ™…Ω˛“  EÚ™…… Ω˛Ë* =xΩ˛…‰∆x…‰ ™…Ω˛ ¶…“ n˘…¥……  EÚ™…… Ω˛Ë  EÚ =n˘⁄« ∂…§n˘ ¶……Æ˙i… ®…‰∆
®……®…±…… Ω˛Ë* <∫…E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ BEÚ ∫…®……x… V……x…EÚ…Æ˙“ ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ i…÷EÚ“« ¶……π…… ®…÷M…±……‰∆ E‰Ú ∫……l… +…™…… l……* =x…EÚ… ™…Ω˛ n˘…¥…… EÚ“ i…÷EÚ“« ∂…§n˘ =n˘⁄«
®…‰∆ =n˘⁄« EÚ… ®…i…±…§… ∫…Ëx™…  ∂… ¥…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ™…Ω˛ +§… i…EÚ ∫{…π]ı x…Ω˛” Ω˛Ë

GARBHANAL
§……§…Æ˙ E‰Ú ∫……l… +…™…… Ω˛Ë,  §…±E÷Ú±… M…±…i… Ω˛Ë* C™……‰∆ EÚ <±…§……Æ˙“
 EÚ =n˘⁄« E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ ™…Ω˛ +…∫……x… ∂…§n˘…l…« EÚΩ˛…∆ ∫…‰ +…™……, C™…… <∫…E‰Ú +l…« i…÷EÚ“« §…Ω˛÷i… {…Ω˛±…‰ Ω˛“ =k…Æ˙ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ +{…x…“ V…b˜‰∆ V…®…… S…÷E‰Ú l…‰*
E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙ ™…Ω˛ ®……x…… V……B  EÚ <∫…EÚ… ®…⁄±… ™…… =n˘™… ∫…Ëx™…  ∂… ¥…Æ˙…‰∆  Ω˛∆n˘“,  Ω˛∆n˘¥…“ ™…… n˘‰Ω˛±…¥…“ ¥…Ω˛ ¶……π……B∆ Ω˛È V……‰  n˘±±…“ +…ËÆ˙
®…‰∆ Ω˛÷+… Ω˛Ë* <∫…E‰Ú {…“UÙ‰ ™…Ω˛ i…E«Ú  n˘™…… V……i…… Ω˛Ë  EÚ 11¥…” ∂…i……§n˘“ ®…‰∆ +…∫…{……∫… E‰Ú I…‰√j…√ ®…‰∆ ={…™……‰M… ®…‰∆ ±……<« V……i…“ l…“* Ω˛®…‰∆ ™…Ω˛
=k…Æ˙ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ +{…x…… ∫……©……V™… ∫l…… {…i… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ i…÷EÚ…Ê EÚ…‰ ∫l……x…“™… V……x…EÚ…Æ˙“ ∫…®…EÚ…±…“x… < i…Ω˛…∫……‰∆ ¥… ∫…⁄ °Ú™……‰∆ EÚ“ Æ˙S…x……+…‰∆ ∫…‰
V…x…i…… ∫…‰ ∫…∆¥……n˘ ∫l…… {…i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B {…Æ˙∫{…Æ˙ ∞¸{… ∫…‰ ∫…®…Z…“ V……  ®…±…i…“ Ω˛Ë* ®…÷M…±……‰∆ x…‰ ¶…“ ®…v™… B ∂…™…… EÚ“ {…Æ˙∆{…Æ˙… EÚ… {……±…x…
∫…EÚx…‰ ¥……±…“ ¶……π…… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… l…“* ±…‰ EÚx… <∫… ∫…∆S……Æ˙ ¶……π…… E‰Ú EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ¥…fiΩ˛n˘  ∂… ¥…Æ˙ ∫l…… {…i…  EÚB V……‰ +x…÷{……i… ®…‰∆ ±…M…¶…M…
x…V… Æ˙™……
5

BEÚ ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú §…Æ˙…§…Æ˙ Ω˛…‰i…‰ l…‰* =xΩ˛…‰∆x…‰ <∫…E‰Ú ∫……l… Ω˛“
 ∂…EÚ…Æ˙M……Ω˛ +…ËÆ˙ Æ˙…V…v……x…“ ∫……®……x™… n˘Æ˙§……Æ˙ ∫…‰ {…Æ˙‰ BEÚ +±…M…
Æ˙…V…∫…“ x™……™……±…™… ™…… n˘Æ˙§……Æ˙ ¶…“ |……Æ˙∆¶…  EÚB* ™…Ω˛ i…™… Ω˛Ë  EÚ
=k…Æ˙ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ ®…÷M…±……‰∆ E‰Ú  ∂… ¥…Æ˙ E‰Ú §……Ω˛Æ˙  EÚ∫…“ ¶…“ ¶……π…… EÚ“ Æ˙S…x……B∆  ±…J…“ Ω˛È* ±…‰ EÚx… <x… |…™……∫……‰∆ EÚ…‰ EÚ¶…“ ¶…“ M…∆¶…“Æ˙i…… ∫…‰ x…Ω˛”
=z… i… x…Ω˛” Ω˛÷<«* BEÚ x…<« ¶……π…… EÚ…‰ §…x……x…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ…  ¥…EÚ…∫…  ±…™…… +…ËÆ˙ x… Ω˛“ <xΩ˛‰∆ ∫…∆Æ˙ I…i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… |…™……∫…  EÚ™…… +…ËÆ˙ x… Ω˛“ =xΩ˛‰∆
BEÚ V… ]ı±… |… GÚ™…… Ω˛Ë  V…∫…E‰Ú  ±…B ±…∆§…‰ EÚ…±…J…∆b˜ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… EÚ¶…“ ∫…… Ω˛ i™…EÚ Ω˛“ ®……x……* ∫{…π]ı ∞¸{… ∫…‰  Ω˛∆n˘¥…“ EÚ“ ∫…… Ω˛ i™…EÚ
Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* ¥…Ω˛” ¶……π…… E‰Ú ∫…… Ω˛ i™…EÚ +…ËÆ˙ +…®… §……‰±…S……±… E‰Ú I…®…i…… EÚ…  ¥…EÚ…∫… x…Ω˛” Ω˛…‰ {……™……* Ω˛…±……∆ EÚ °Ú…Æ˙∫…“ ∫…‰ §…‰Ω˛n˘  ¶…z…, BEÚ
∂…§n˘…‰∆ ®…‰∆  S… xΩ˛i…  ¶…z…i…… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* <∫… ∫…∆n˘¶…« ®…‰∆ ∫…Ëx™…  ∂… ¥…Æ˙ +…‰Æ˙ Æ˙…V…∫…“ x™……™……±…™… EÚ“ ¶……π…… +…ËÆ˙ |……∆i…“™… x™……™……±…™……‰∆ EÚ“ ¶……π……
 ∫…r˘…∆i… {…Æ˙ ¶…Æ˙…‰∫…… EÚÆ˙x…… +…ËÆ˙ ¶…“ EÚ `ˆx… Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë* BEÚ +¥…v…“ ¥… •…V… +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ ∫…⁄°Ú“ ¥… EÚ ¥…™……‰∆ E‰Ú =i{……n˘EÚ |…™……∫……‰∆
¶……π…… EÚ… =n˘⁄« x……®… i…§… {…b˜… Ω˛…‰M……, V…§… +…®… §……‰±…S……±… EÚ“ ∫…‰  Ω˛∆n˘¥…“  ±…∆M…÷+… £Ú…∆EÚ… E‰Ú §…“S… Z…⁄±…i…“ Æ˙Ω˛“* <∫… ¶……π…… x…‰ V…x…∫…∆J™……

+¥…v…“ EÚ… ∫…§…∫…‰ {…÷Æ˙…i…x… ∫…… Ω˛i™… ¥…π…« 1379 EÚ… Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙‰ {……∫… ={…±…§v…
=∫… ∫…®…™… E‰Ú ∫…… Ω˛i™… ª……‰i……‰∆ ∫…‰ |……{i…  UÙz…- ¶…z… ∫……I™……‰∆ E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ <∫…
¶……π…… EÚ…  Ω˛∆n˘“,  Ω˛∆n˘¥…“ ™…… n˘‰Ω˛±…¥…“ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆  ¥…¥…Æ˙h…  ®…±…i…… Ω˛Ë*
¶……π……  V…∫…‰ ∫……®……x™…i…™……  Ω˛∆n˘“ ™……  Ω˛∆n˘¥…“ E‰Ú x……®… ∫…‰ V……x…… V……i…… E‰Ú + v…EÚ… Æ˙EÚ ∫l……x……∆i…Æ˙h… V…Ë∫……  EÚ ®……‰Ω˛®®…n˘  §…x… i…÷M…±…EÚ x…‰  EÚ™……
Ω˛Ë, EÚ…  ¥…EÚ…∫… ∫…… Ω˛ i™…EÚ I…®…i…… ¥……±…“ BEÚ §…‰Ω˛n˘  ¥…x…©… +…ËÆ˙ l…… +…ËÆ˙ ¥™……{…… Æ˙™……‰∆ B¥…∆ P…÷®…∆i…⁄ ∫…⁄ °Ú™……‰∆ E‰Ú +{…x…‰ {…“Æ˙…‰∆ EÚ“ |…‰Æ˙h…… ∫…‰
∂……±…“x… ¶……π…… E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ Ω˛÷+… Ω˛…‰M……* n˘⁄Æ˙∫l… ∫l……x……‰∆ EÚ… ß…®…h… EÚÆ˙ ¥…Ω˛…∆ +{…x…‰ J…÷n˘ E‰Ú E‰Ú∆p˘ ∫l…… {…i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú
 Ω˛∆n˘¥…“ EÚ… ∞¸{……xi…Æ˙h… ∫……l… Ω˛“ {… ∂S…®…“, ®…v™… +…ËÆ˙ n˘ I…h… ¶……Æ˙i… EÚ… ∫…°ÚÆ˙ i…™…  EÚ™……*
=n˘⁄« EÚ… ¥™……EÚÆ˙h… +…ËÆ˙ ±…‰J…x… ∂…˱…“ =∫… ∫…®…™… E‰Ú  n˘±±…“ B¥…∆ Æ˙…V…v……x…“ +…ËÆ˙ |…n˘‰∂… E‰Ú §…“S… E‰Ú {……Æ˙∫{… Æ˙EÚ ∫…∆§…∆v… +…ËÆ˙ =k…Æ˙ ¶……Æ˙i…
+…∫…{……∫… E‰Ú <±……EÚ…‰∆ EÚ“ ∫l……x…“™… §……‰ ±…™……‰∆ {…Æ˙ +…v…… Æ˙i… l…‰* E‰Ú ∂… HÚ E‰Ú∆p˘ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆  ¥…EÚ ∫…i… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰  Ω˛∆n˘¥…“ EÚ…‰ ®…V…§…⁄i… §…x…x…‰ ®…‰∆
GARBHANAL

Ω˛…±……∆ EÚ <∫… ¶……π…… EÚ… ∫…… Ω˛ i™…EÚ =i{……n˘x… E‰Ú  ±…B S…™…x… x…Ω˛” ®…n˘n˘  ®…±…“* ∫……l… Ω˛“ ™…Ω˛ +{…x…‰ ®…⁄±… ∫l……x… ∫…‰ n˘⁄Æ˙ ¶…“  ¥…EÚ…∫… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆
 EÚ™…… M…™…… l……* +¥…v…“ +…ËÆ˙ •…V… EÚ ¥…i…… ™…… EÚ…¥™… B¥…∆ =∫… ∫…°Ú±… Æ˙Ω˛“* <∫…x…‰ I…‰j…“™…-∫l……x…“™… |…¶……¥……‰∆ EÚ…‰ +…i®…∫……i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B
∫…®…™… E‰Ú ∫…… Ω˛i™… EÚ“ ¶……π…… l…“* =n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú  ±…B +¥…v…“ EÚ… M…÷V…Æ˙…i… ®…‰∆ M…÷V…Æ˙“ +…ËÆ˙ n˘ I…h… ®…‰∆ n˘ I…h…“ EÚ… ∞¸{… v……Æ˙h… EÚÆ˙  ±…™……*
∫…§…∫…‰ {…÷Æ˙…i…x… ∫…… Ω˛i™… ¥…π…« 1379 EÚ… Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙‰ {……∫… ={…±…§v… M…÷V…Æ˙“ +…ËÆ˙ n˘ I…h… ¶……π……B∆ °Ú±…“-°⁄Ú±…“ +…ËÆ˙ =x…EÚ“ ∫…… Ω˛ i™…EÚ I…®…i……
=∫… ∫…®…™… E‰Ú ∫…… Ω˛i™… ª……‰i……‰∆ ∫…‰ |……{i…  UÙz…- ¶…z… ∫……I™……‰∆ E‰Ú ∫…‰  ¥…π…™……‰∆ B¥…∆ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙…‰∆ EÚ“  ¥… ¥…v…i…… EÚ… V…x®… Ω˛÷+…* <∫… ¶……π…… EÚ“
+x…÷∫……Æ˙ <∫… ¶……π…… EÚ…  Ω˛∆n˘“,  Ω˛∆n˘¥…“ ™…… n˘‰Ω˛±…¥…“ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…“ EfiÚ i…™……∆ n˘…∂…« x…EÚ M…⁄f¯ EÚ ¥…i……B∆ Ω˛È V……‰ ™…… i……‰ n˘‰Ω˛…i…“ ™……
 ¥…¥…Æ˙h…  ®…±…i…… Ω˛Ë* <∫… ¶……π…… EÚ… ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…… ∫…… Ω˛ i™…EÚ °Ú…Æ˙∫…“ |……∞¸{… ®…‰∆ Ω˛È* 17¥…” ∂…i……§n˘“ ®…‰∆ =n˘⁄« ®…‰∆ M…⁄f¯ EÚ ¥…i……+…‰∆ EÚ“
EÚ…™…« n˘“¥……x… Ω˛Ë, V……‰ 11¥…” ∂…i……§n˘“ E‰Ú EÚ ¥… ®…∫…⁄n˘ ∫……n˘ ∫…±…®……x… ¶…Æ˙®……Æ˙ Ω˛…‰ M…<« l…“* V…Ë∫…‰ J…⁄§… ®…÷Ω˛®®…n˘  S…∂i…“ EÚ“ J…÷§…i…Æ˙∆M… +…ËÆ˙
u˘…Æ˙… Æ˙S…… M…™…… Ω˛Ë* ®…∫…⁄n˘ x…‰ i…“x… ¶……π……+…‰∆ ®…‰∆ n˘“¥……x…  ±…J…x…‰ EÚ… §……Æ˙Ω˛®……∫…… V…Ë∫…“ ±…∆§…“ |…‰®… EÚ ¥…i……B∆ +…ËÆ˙ ®…÷Ω˛®®…n˘ +°ÚV…±… EÚ“  §…EÚi…
n˘…¥……  EÚ™…… Ω˛Ë* ™…Ω˛ ¶……π……B∆ Ω˛È +Æ˙§…“, °Ú…Æ˙∫…“ +…ËÆ˙  Ω˛∆n˘¥…“* EÚΩ˛…x…“ ¶…“ <∫…“ ∫…®…™… §…x…“* =n˘⁄« ∫…… Ω˛i™… n˘ I…h… ®…‰∆ ¶…“ °ËÚ±… Æ˙Ω˛… l……*
Ω˛…±……∆ EÚ  Ω˛∆n˘¥…“ EÚ…‰ Ω˛®… J……‰ S…÷E‰Ú Ω˛È* Ω˛®…‰∆ <∫…E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ ®…÷Ω˛®®…n˘ <∫…®…‰∆ EÚ<« |…EÚ…Æ˙ E‰Ú  ¥…π…™……‰∆ +…ËÆ˙ ∂……‰EÚ ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ |…‰®… i…EÚ EÚ“
+=°Ú“ E‰Ú ±…÷+…§…-=±…-+±…§……§… ∫…‰ V……x…EÚ…Æ˙“  ®…±…i…“ Ω˛Ë* {…Æ˙∆{…Æ˙…M…i… M…V…±…‰∆ ∂…… ®…±… Ω˛È* ™…Ω˛ ®… Ω˛±……+…‰∆ E‰Ú §…“S… EÚ…°Ú“ ±……‰EÚ |…™…
|… ∫…r˘ ∂……™…Æ˙ +®…“Æ˙ J…÷∫…Æ˙…‰ x…‰ ¶…“ +{…x…‰  ®…j……‰∆ EÚ…‰  Ω˛∆n˘¥…“ ®…‰∆ Æ˙Ω˛“ Ω˛È*
x…V… Æ˙™……
6

EÚ“ ∂…÷Ø˚+…i… V…§……x…-B-=n˘⁄«-B-®…÷±±……Ω˛-B-∂……Ω˛V…Ω˛…∆x……§……n˘ ∫…‰ Ω˛÷<«


Ω˛Ë* ™…Ω˛ ¥……∫i… ¥…EÚ i……ËÆ˙ {…Æ˙ °Ú…Æ˙∫…“ EÚ…‰ ®…Ω˛i¥… n˘‰i…… Ω˛Ë*
x™……™……±…™… EÚ“ ¶……π…… ∂……Ω˛ +…±…®…  u˘i…“™… E‰Ú ∫…®…™… °Ú…Æ˙∫…“ ∫…‰
<∫… |…EÚ…Æ˙ Æ˙…V…v……x…“ E‰Ú ®…÷EÚ…§…±…‰ +…∫…{……∫… E‰Ú I…‰j……‰∆ ®…‰∆ =n˘⁄« EÚ… =n˘⁄« ®…‰∆ §…n˘±… M…<« Ω˛…‰M…“- ∂……Ω˛ EÚ…‰  Ω˛∆n˘“ §……‰±…x…‰ ¥……±…‰ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆
+ v…EÚ i…‰V…“ ∫…‰  ¥…EÚ…∫… Ω˛÷+…* ¥…±…“ +…ËÆ˙∆M……§……n˘“ EÚ“ EÚ ¥…i……+…‰∆ EÚ“ J™…… i… |……{i… l…“* ¥…Ω˛  Ω˛∆n˘“ EÚ…‰ +{…x…‰  x…§…∆v… EÚ…™……Á EÚ“ ¶……π……
Æ˙…V…v……x…“  n˘±±…“ ®…‰∆ B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ |…∫i…÷i…“ x…‰ n˘∂……«  n˘™……  EÚ °Ú…Æ˙∫…“ ™…… ¶…“ §…i……i…‰ l…‰* ∂……Ω˛ +…±…®… x…‰ +V…“§… =±…  EÚ∫∫…‰  ±…J…x…‰ EÚ“
<∆b˜…‰-{… ∂…«™…x… ¶……π…… E‰Ú +±……¥……  EÚ∫…“ +x™… ¶……π…… ®…‰∆ ¶…“ V… ]ı±…, ∂…÷Ø˚+…i… 1792 ®…‰∆ EÚ“ l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ +{…x…‰ {…“UÙ‰ 600 {…z……‰∆ EÚ“
∂……±…“x… +…ËÆ˙ +±…∆EÚ…Æ˙ ™…÷HÚ EÚ ¥…i……  ±…J…“ V…… ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* <∫… ¶……π…… +v…⁄Æ˙“  EÚi……§… UÙ…‰c M…™…‰ l…‰* Ω˛…±……∆ EÚ V…§……x…-B-=n˘⁄«-B-®…÷±±……Ω˛
EÚ… EÚ…¥™…  V…i…x…… °Ú…Æ˙∫…“ Ω˛Ë =i…x…… Ω˛“ ∫¥…n˘‰∂…“ ¶…“ Ω˛Ë* <∫… ¶……π…… EÚ…‰ n˘∂……«i…“ Ω˛Ë, V……‰ v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ ∫¥…“EÚ…™…«i…… Ω˛… ∫…±… EÚÆ˙
=n˘⁄«- Ω˛∆n˘“  ¥…¶……V…x… Æ˙Ω˛“ l…“* <∫… ¶……π…… EÚ…‰  Ω˛∆n˘“ E‰Ú x……®… ∫…‰ V……x…… V……i…… l……* +…ËÆ˙
 ¶…z… ∫l……x……‰∆ {…Æ˙  ¥… ¶…z… ∫…®…™……¥… v… ®…‰∆ =n˘⁄« ∂…§n˘ EÚ… +{…x…‰+…{… ®…‰∆ ®…i…±…§… l……
 Ω˛∆n˘“,  Ω˛∆n˘¥…“, M…÷V…Æ˙“, Æ˙‰J…i…, n˘ I…h…“ Æ˙…V…∫…“  ∂… ¥…Æ˙ ™…… ∂…Ω˛Æ˙*
+… n˘ x……®……‰∆ ∫…‰ V……x…“ V……x…‰ ¥……±…“ ¶……π…… =n˘⁄« +x…∫…÷±…Z…‰ ∫…¥……±…
E‰Ú x……®… ∫…‰ EËÚ∫…‰ {…Ω˛S……x…“ V……i…“ Ω˛Ë* =n˘⁄« ¥… 18¥…” ∂…i……§n˘“ ®…‰∆ ∂……Ω˛ +…±…®…  u˘i…“™… E‰Ú ∫…∆Æ˙I…h… +…ËÆ˙
 Ω˛∆n˘“ E‰Ú  ¥…¶……V…x… ®…‰∆ Æ˙…V…x…“ i… EÚ“ §…c˜“ =n˘⁄« Ω˛“ ¥…Ω˛ ¶……π…… l…“, +¶™……∫… E‰Ú EÚ…Æ˙h… °Ú…Æ˙∫…“ EÚ“ §…V……B
¶…⁄ ®…EÚ… Ω˛Ë* ¶……¥…x……i®…EÚ B¥…∆ =x®……n˘“  Ω˛∆n˘“ EÚ…‰ =n˘⁄«-B-®…÷±±……Ω˛ EÚ“ ¶……π…… EÚΩ˛…
§……i…S…“i…  V…∫…‰ =n˘⁄« ¥…  Ω˛∆n˘“ E‰Ú ®…⁄±… EÚ“  V…∫…‰ +…V…  Ω˛∆n˘“ E‰Ú V……x…‰ ±…M…… l……* ∫…®…∫™…… J…c‰ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰
B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ J……‰V… E‰Ú x……®… {…Æ˙ UÙ…‰c  n˘™……
M…™…… Ω˛Ë, E‰Ú EÚ…Æ˙h… <∫…  ¥…π…™… {…Æ˙
x……®… ∫…‰ V……x…… |…∂x…  V…xΩ˛‰∆ +§… ¶…“ ∫…÷±…Z……x…‰ EÚ“ V…∞¸Æ˙i…
l…“, ¥…‰ l…‰ <∫… ¶……π…… EÚ“ |…EfiÚ i… ™…… <∫…
 ¥…¥…‰EÚ∂…“±… §…Ω˛∫… ®…‰∆ §……v…… {…Ω˛÷∆S…“ Ω˛Ë* V……i…… Ω˛Ë*  Ω˛∆n˘“ EÚ“  Ω˛∆n˘“,  Ω˛∆n˘¥…“ ™…… n˘‰Ω˛±…¥…“ ∫…‰
∫……®……x™…i…™…… |…S… ±…i… =n˘⁄« +…ËÆ˙ <∫…E‰Ú +l…« V…÷b˜“ +x…÷¥……∆ ∂…EÚi…… ™……  n˘±±…“ I…‰j… ®…‰∆
∫…Ëx™…  ∂… ¥…Æ˙ x…‰ B‰ i…Ω˛… ∫…EÚi…… EÚ…‰ v…⁄±… ®…‰∆  Ω˛∆n˘“ ¶……π…… EÚ“ +x…÷¥……∆ ∂…EÚi……* ™…Ω˛
 ®…±……  n˘™…… Ω˛Ë* ∫……l… Ω˛“ <∫…‰ {…Ω˛±…‰ E‰Ú ®…÷EÚ…§…±…‰ EÚΩ˛” + v…EÚ ¶……π…… I…‰j… ®…‰∆ i…÷EÚ…Ê E‰Ú +…x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ ®……ËV…⁄n˘ l…“* <∫…EÚ“ =z… i…
∫…∆n˘‰Ω˛…∫{…n˘ ¶…“ §…x……  n˘™…… Ω˛Ë* <∫… ®……®…±…‰ ®…‰∆ n˘…‰ §…‰Ω˛n˘ ±……‰EÚ |…™…  EÚi……§…‰∆ I…‰j… ®…‰∆ °Ú…Æ˙∫…“ §……‰±…x…‰ ¥……±…‰ i…÷EÚ…Ê E‰Ú +…M…®…x… +…ËÆ˙ =x…E‰Ú =k…Æ˙
Ω˛È +®…fii…… Æ˙…™… EÚ“ "B Ω˛…=∫…  b˜¥……™…b˜‰b˜ : n˘ +…‰ Æ˙V…x… B∆b˜ b˜‰¥…±…{…®…‰∆]ı ¶……Æ˙i… ®…‰∆ V…c‰∆ V…®……x…‰ E‰Ú §……n˘ ∫l……x…“™… ±……‰M……‰∆ ∫…‰ ∫…∆¥……n˘ ∫l…… {…i…
+…Ï°Ú  Ω˛∆n˘“,  Ω˛∆n˘¥…“' +…ËÆ˙  GÚ∫]ı…‰°ÚÆ˙  EÚ∆M… EÚ“ "¥…x… ±…‰∆M¥…‰V… ]ı⁄ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ ¶……π…… E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ Ω˛÷<«* x…¥……M…∆i…÷EÚ…‰∆ E‰Ú  ±…B ™…Ω˛
∫GÚ“{]ı¬∫… n˘  Ω˛∆n˘“ ®…⁄¥…®…‰∆]ı <x… x……<∆]ı“xl… ∫…‰∆S…÷Æ˙“ x……l…« <∆ b˜™……'* =n˘⁄« E‰Ú ∫¥……¶…… ¥…EÚ Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ <∫… ¶……π…… EÚ…‰  Ω˛∆n˘“ EÚΩ˛‰∆, C™……‰∆ EÚ 18¥…”
|……n˘÷¶……«¥… B¥…∆ =∫…E‰Ú x……®… E‰Ú  ¥…π…™… ®…‰∆ i……V…… §…Ω˛∫… ®…‰∆ ∂…®∫…÷Æ˙ Æ˙Ω˛®……x… ∂…i……§n˘“ ®…‰∆ =n˘⁄« Ω˛“ ¥…Ω˛ ¶……π…… l…“,  V…∫…‰ +…V…  Ω˛∆n˘“ E‰Ú x……®… ∫…‰
°Ú…Ø˚J…“ EÚ“ =n˘⁄« EÚ… <§n˘“™……n˘“ V…®……x…… |…®…÷J… Ω˛Ë* <∫…EÚ…  ¥…∫i…fii… V……x…… V……i…… Ω˛Ë*

GARBHANAL
∫…∆∫EÚÆ˙h… +∆O…‰V…“ ®…‰∆ "+±…“« =n˘⁄«  ±…]ıÆ˙Æ˙“ EÚ±S…Æ˙ B∆b˜  Ω˛∫]ı≈“' E‰Ú x……®… ∫…‰ ®…Èx…‰ <∫… ®……®…±…‰ ®…‰∆ +{…x…‰  ¥…S……Æ˙ Æ˙J…  n˘B Ω˛È* ±…‰ EÚx… ®…Èx…‰ {…gx…‰
¶…“ ={…±…§v… Ω˛Ë* +x™… EÚ<« ®……®…±……‰∆ ®…‰∆  V…∫…®… =x…EÚ… ∂……‰v… EÚ…®… EÚÆ˙i…… ¥……±……‰∆ E‰Ú  ±…B E÷ÚUÙ ∫…¥……±… ¶…“ UÙ…‰c  n˘B Ω˛È* <∫…  x…§…∆v… E‰Ú
Ω˛Ë ∫…§…∫…‰ + v…EÚ  x…h……«™…EÚ ∂……‰v… |……Æ˙∆¶… ®…‰∆ =n˘⁄« ∂…§n˘ EÚ“ ¶……π…… E‰Ú x……®… V… Æ˙B ®…‰Æ˙… =q˘‰∂™… =n˘⁄« EÚ… |……n˘÷¶……«¥… +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ®…i…±…§… ∫{…π]ı
E‰Ú  ±…B ={…™……‰M… n˘∂……«i…… Ω˛Ë*  V…∫…EÚ… +l…« ¶……π…… J…÷n˘ Ω˛Ë* °Ú…Ø˚J…“ E‰Ú EÚÆ˙x…‰ +…ËÆ˙ ¶……π…… E‰Ú §……‰±…S……±… ∫…‰ ∫…… Ω˛i™… i…EÚ E‰Ú  ¥…EÚ…∫… ™……
+x…÷∫……Æ˙ ¶……π…… E‰Ú  ±…B =n˘⁄« x……®… EÚ… ={…™……‰M… ∂……™…n˘ 1780 ®…‰∆ EÚ ¥… =z… i… EÚ…‰ {… Æ˙¶…… π…i… EÚÆ˙x…‰ ™…… J……EÚ… J…”S…x…‰ ∫…‰ Ω˛Ë*
®…÷∫……Ω˛… °ÚV… x…‰ +{…x…‰ {…Ω˛±…‰ n˘“¥……x… ®…‰∆  EÚ™…… l……* =n˘⁄« ∂…§n˘ E‰Ú V…“¥…x… ∫……¶……Æ˙ : Ω˛®…∫…®…¥…‰i…
Æ˙…V…“¥… EfiÚπh… ∫…C∫…‰x……
1951 ®…‰∆  n˘±±…“ ®…‰∆ V…x®…. 1978 ®…‰∆ + J…±… ¶……Æ˙i…“™… +…™…÷ ¥…«Y……x… ∫…∆∫l……x… ∫…‰ {…“BS…b˜“ EÚ“. ∂……‰v…EÚi……« B¥…∆  ¥… V… ]ı∆M… |……‰°‰Ú∫…Æ˙ E‰Ú
∞¸{… ®…‰∆ +x…‰EÚ…‰ §……Æ˙ +®…Æ˙“EÚ… M…™…‰* 125 ∫…‰ V™……n˘… ¥…ËY…… x…EÚ ∂……‰v…{…j… n˘‰∂…- ¥…n˘‰∂… E‰Ú ¥…ËY…… x…EÚ  Æ˙∫……±……‰∆ ®…‰∆ UÙ{… S…÷E‰Ú Ω˛È* ¥…‰ EÚ ¥…
¶…“ Ω˛È +…ËÆ˙ www.geeta-kavita.com x……®…EÚ ¥…‰§…∫……<]ı EÚ… ∫…∆S……±…x… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È  V…∫…®…‰∆  Ω˛∆n˘“ EÚ ¥…i……B∆ B¥…∆ ±…‰J… ={…±…§v… Ω˛È* 7
b˜…Ï ∫…C∫…‰x…… V…¥……Ω˛Æ˙ ±……±… x…‰Ω˛∞¸  ¥…∂¥… ¥…t…±…™…, x…<«  n˘±±…“ ®…‰∆ V…“¥…|… i…Æ˙…‰v…EÚ-∂… HÚ E‰Ú |……‰°‰Ú∫…Æ˙ Ω˛È* ¥…‰  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…‰∆
V…“¥… ¥…Y……x… E‰Ú ∫…∆EÚ…™……v™…I… +…ËÆ˙  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… E‰Ú |… i…E÷Ú±…{… i… Æ˙Ω˛ S…÷E‰Ú Ω˛È*
Email : rajivksaxena@gmail.com

®…x… EÚ“ §……i…


|…¥……∫…“ EÚ“ ¥……{…∫…“
i…§… +…ËÆ˙ +§…
®…È +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ {…ix…“ {…Ω˛±…‰ +®…Æ˙“EÚ“
x…‰∂…±…x… <x∫]ı“]¬ı™…⁄]ı +…Ï°Ú Ω˛Ë±l… E‰Ú
 ¥… V… ]ı∆M… |……‰O……®… E‰Ú +∆i…M…«i…
+…Æ˙∆¶… EÚÆ˙  n˘™……*
¶……Æ˙i… ±……Ë]ıx…‰ {…Æ˙ {…Ω˛±…… ∫……±… §…Ω˛÷i…
J…Æ˙…§… §…“i……* n˘ I…h…“  n˘±±…“ ®…‰∆ BEÚ
+®…Æ˙“EÚ… 1978 ®…‰∆ M…™…‰ l…‰* ¥…Ω˛ |…¥……∫… UÙ: UÙ…‰]ı…-∫…… }±…Ë]ı Ω˛®…x…‰  EÚÆ˙…B {…Æ˙  ±…™……*
∫……±… EÚ… Æ˙Ω˛…  V…∫… n˘…ËÆ˙…x… Ω˛®… BEÚ §……Æ˙ ¶…“ ®……Ø˚ i… EÚ…Æ˙ +§… i…§… §……V……Æ˙ ®…‰∆ x…Ω˛”
¶……Æ˙i… x…Ω˛” M…™…‰*  °ÚÆ˙ ¶……Æ˙i… ¥……{…∫… V……x…‰ +…<« l…“* Ω˛®…x…‰ BEÚ ∫E⁄Ú]ıÆ˙ J…Æ˙“n˘…  V…∫…
EÚ… ®…x… §…x……™……* ™…t {… =x…  n˘x……‰∆ ¶……Æ˙i… {…Æ˙ =x…  n˘x……‰∆ E‰Ú S…±…x… +x…÷∫……Æ˙ Ω˛®… n˘…‰
¥……{…∫… ±……Ë]ıx…… BEÚ +…∂S…™…«V…x…EÚ, ±…M…¶…M… +…ËÆ˙ Ω˛®……Æ˙‰ n˘…‰  °Ú]ı Ω˛…‰ V……i…‰ l…‰* §…SS……‰∆
§…‰¥…E⁄Ú°Ú“ EÚ“ §……i… ®……x…“ V……i…“ l…“* Ω˛®……Æ˙‰ EÚ…‰ ∫E⁄Ú±… ®…‰∆ ¶…Æ˙i…“ EÚÆ˙…™…… {…Æ˙ ¥…‰ EÚI…… E‰Ú
+ v…EÚi…Æ˙  ®…j… ¥……{…∫… ±……Ë]ıx…‰ E‰Ú Ω˛®……Æ˙‰ n˘⁄∫…Æ˙‰ §…SS……‰∆ E‰Ú ∫…®……x… +…GÚ…®…EÚ x… l…‰
GARBHANAL

 x…h…«™… EÚ…‰ `ˆ“EÚ x…Ω˛” ∫…®…Z…i…‰ l…‰* {…Æ˙ Ω˛®…x…‰ +…ËÆ˙ <∫… EÚ…Æ˙h… ∫…‰ ∫E⁄Ú±… ®…‰∆ ∫…®…∫™…… Æ˙Ω˛x…‰
∫……‰S……  EÚ +§… x…Ω˛” M…B i……‰ EÚ¶…“ x… V…… ±…M…“* ∫E⁄Ú±… E‰Ú §……l…∞¸®… B‰∫…‰ l…‰  EÚ
{……B∆M…‰ +…ËÆ˙ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë  EÚ §……n˘ ®…‰∆ {…UÙi……B∆* §…SS…‰ +¶…“ UÙ…‰]ı‰ Ω˛®……Æ˙‰ §…SS…‰ =x…®…‰∆ P…÷∫…x…… i…EÚ x… S……Ω˛i…‰ l…‰* P…Æ˙ {…Æ˙ {……x…“ EÚ“ ®……Æ˙…-
Ω˛“ l…‰ +…ËÆ˙ Ω˛®… ®……±…⁄®… l……  EÚ +M…Æ˙ ¥…‰ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ Ω˛“ §…b˜‰√ Ω˛…‰ ®……Æ˙“ Æ˙Ω˛i…“ l…“ +…ËÆ˙ ∫…÷§…Ω˛-∂……®… l……‰c‰ ∫…‰ ∫…®…™… E‰Ú  ±…™…‰ Ω˛“ x…±… ®…‰∆ {……x…“
M…™…‰ i……‰  °ÚÆ˙ ¶……Æ˙i… ±……Ë]ıx…… +∫…∆¶…¥… Ω˛…‰ V……BM……* Ω˛®… B‰∫…“ +…i…… l……*  §…V…±…“ +C∫…Æ˙ M…÷±… Ω˛…‰ V……i…“ l…“ +…ËÆ˙ {…∆J…… §…∆n˘ Ω˛…‰i…‰ Ω˛“
 ∫l… i… ®… {…Ω÷ƒ˛S…i…‰, <∫…∫…‰ {…Ω˛±…‰ BEÚ §……Æ˙ ¶……Æ˙i… +…V…®…… ±…‰x…… ®…SUÙÆ˙…‰∆ EÚ“ §…“x… EÚ…x……‰∆ ®…‰∆ M…⁄V…x…‰ ±…M…i…“ l…“* M…®…“« EÚ“ Æ˙…i……‰∆ ®…‰∆ {…∫…“x……
S…… Ω˛B B‰∫…… Ω˛®…x…‰ ∫……‰S……* Ω˛®… n˘…‰x…… EÚ… ∂……‰v… EÚ…™…« +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ §…Ω˛…i…‰ +…ËÆ˙ ®…SUÙÆ˙…‰∆ EÚ… {……‰π…h… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B Ω˛®… EÚÆ˙¥…]Âı §…n˘±…i…‰ +…ËÆ˙ =∫…
§…Ω˛÷i… +SUÙ… S…±…… l…… B¥…∆ Ω˛®…x…‰ §…Ω˛÷i… ∫…‰ ∂……‰v…-{…j…  ¥… ¶…z… ∫…®…™… EÚ…‰ EÚ…‰∫…i…‰ V…§… ¶……Æ˙i… ¥……{…∫…“ EÚ…  x…h…«™…  ±…™…… l……* ∂……‰v… EÚ“
¥…ËY…… x…EÚ V…x…Æ˙±∫… ®…‰∆ UÙ…{…‰ l…‰* <∫…“ EÚ…Æ˙h… +M…Æ˙ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ ®…x… ∫…÷ ¥…v……B∆ §…Ω˛÷i… EÚ®… l…” +…ËÆ˙ |…™……‰M…∂……±…… ®…‰∆ EÚ…®… x… E‰Ú §…Æ˙…§…Æ˙ Ω˛“
x…Ω˛” ±…M…… i……‰ +®…Æ˙“EÚ… ¥……{…∫… +…x…‰ ®…‰∆ Ω®… + v…EÚ EÚ `ˆx……<« Ω˛…‰i…… l……* =xΩ˛“  n˘x……∆‰ |…v……x…®…∆j…“ <∆ n˘Æ˙… M……∆v…“ EÚ“ Ω˛i™…… =x…E‰Ú  ∫…J…
x…Ω˛” Ω˛…‰M…“, ™…Ω˛ Ω˛®… V……x…i…‰ l…‰* ∂……™…n˘ ™…Ω˛ ¶…“ BEÚ EÚ…Æ˙h… l…… +∆M…Æ˙I…EÚ…‰∆ u˘…Æ˙… Ω˛÷<« +…ËÆ˙  n˘±±…“ ®…‰∆  ∫…J……‰∆ E‰Ú  ¥…Ø˚r˘ n˘∆M…‰ °ËÚ±… M…™…‰*
 EÚ Ω˛®… ¶……Æ˙i… ¥……{…∫…“ EÚ… V……‰ J…®… =`ˆ…x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ l…‰* Ω˛®……Æ˙… ®…EÚ…x… ®…… ±…EÚ ∫…Æ˙n˘…Æ˙ l…… +…ËÆ˙ Æ˙…‰V… Æ˙…i… <∫…“  S…∆i…… ®…‰∆ §…“i…i…“
¶……M™…¥…∂… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ Ω˛®… n˘…‰x……‰∆ EÚ…‰ BEÚ x…B ¶……Æ˙i…“™… ¥…ËY…… x…EÚ  EÚ EÚΩ˛” n˘∆M……<« P…Æ˙ ®…‰∆ x… P…÷∫… +…B∆ ™……  °ÚÆ˙ +…M… x… ±…M…… n¢* P…Æ˙ {…Æ˙
∂……‰v… ∫…∆∫l……x… ®…‰∆ x……ËEÚÆ˙“ ¶…“  ®…±… M…<« +…ËÆ˙ Ω˛®…x…‰ ∫……®……x… §……∆v…x…… {…Æ˙‰∂……x…“, §……Ω˛Æ˙ {…Æ˙‰∂……x…“, §…SS…… E‰Ú ∫E⁄Ú±… ®…‰∆ {…Æ˙‰∂……x…“ +…ËÆ˙ ∂……‰v…EÚ…™…«
8

®…x… EÚ“ §……i… ¶……Æ˙i…“™… +…ËÆ˙ +®…Æ˙“EÚ“ ¥…‰i…x……‰∆


®…‰∆ <i…x…… +∆i…Æ˙ x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…™…… Ω˛Ë
®…‰∆ x……EÚ…®…“* EÚΩ˛…∆ °Ú∆∫… M…™…‰ +…EÚÆ˙  n˘x…-Æ˙…i… ™…Ω˛“ ∫……‰S…i…‰ EÚ]ıi…‰*  V…i…x…… i…“∫… ¥…π…« {…Ω˛±…‰ l……*
∫…®…™… +… M…™…… l……  EÚ <∫… |…™……‰M… EÚ…‰ ∫…®……{i… EÚÆ˙ ¥……{…∫… +®…Æ˙“EÚ…
S…±…… V……™…*  V…∫… +®…Æ˙“EÚ“ ∫…∆∫l……x… ®…‰∆ Ω˛®…x…‰ EÚ…™…«  EÚ™…… l…… ¥…Ω˛ Ω®… BEÚ ™…⁄ x…¥… ∫…«]ı“ |……‰°‰Ú∫…Æ˙ EÚ…
¥……{…∫… ±…‰x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ ¶…“ l……* ¥…‰i…x… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ +…V…EÚ±…
{…Æ˙ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ "When the going gets tought the though gets ±…M…¶…M… 6 ±……J… Ø˚{…™…‰ |… i…¥…π…«
going' +S……x…EÚ  ∫l… i… ®…‰∆ ∫…÷v……Æ˙ Ω˛…‰x…‰ ±…M……* ®…÷Z…‰ +S……x…EÚ  n˘±±…“
 ∫l…i… BEÚ  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…‰∆ B∫……‰ ∫…™…‰]ı |……‰°‰Ú∫…Æ˙ EÚ… {…n˘  ®…±…… +…ËÆ˙ Ω˛Ë  V…∫…EÚ“ +M…±…‰ ¥…π…« ¥…‰i…x…
i…¶…“ BEÚ §…Ω˛÷i… §…c“ Æ˙… ∂… ∂……‰v… EÚ…™…« E‰Ú  ±…™…‰ ¶……Æ˙i…“™… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ ∫…‰ +…™……‰M… EÚ“  Æ˙{……‰]ı« E‰Ú §……n˘
 ®…±…“* ®…È +{…x…“ ∂……‰v… |…™……‰M…∂……±…… ∫l……{…x…… ®…‰∆ B¥…∆ {…`ˆx…-{……`ˆx… ®…‰∆ ±…M…¶…M… 10 ±……J… Ø˚{…™…‰ Ω˛…‰
¥™…∫i… Ω˛…‰ M…™……* +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ Ω˛÷<« Ω˛®……Æ˙“ §…S…i… +SUÙ“ J……∫…“ l…“ +…ËÆ˙
+…V… E‰Ú ®…÷EÚ…§…±…‰ V…®…“x… EÚ“ EÚ“®…i… =∫… ∫…®…™… §…Ω˛÷i… EÚ®… l…“* {…ix…“ V……x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x…… Ω˛Ë*
E‰Ú EÚΩ˛x…‰ ∫…‰  n˘±±…“ EÚ“ ∫…“®……  ∫l…i… BEÚ M……∆¥… ®…‰∆ Ω˛®…x…‰ BEÚ J…‰i… J…Æ˙“n˘
 ±…™……* =∫… J……±…“ {…c“ V…®…“x… ®…‰∆ {…‰c, ∫……M…-∫…§V…“, °⁄Ú±… +…ËÆ˙ P……∫… i…“∫… ∫……±… {…Ω˛±…‰ V…§… Ω˛®… +®…Æ˙“EÚ… {…Ω˛±…“ §……Æ˙ M…™…‰ l…‰ i…§… +…ËÆ˙
±…M…¥……x…‰ ®…‰∆ Ω˛®……Æ˙‰ ∫…{i……Ω˛+∆i… §…“i…x…‰ ±…M…‰* ®……Ø˚ i… EÚ…Æ˙ ®……ÃEÚ]ı ®…‰∆ +…V… E‰Ú Ω˛…±……i… ®…‰∆ §…Ω˛÷i… +∆i…Æ˙ Ω˛Ë* ¶……Æ˙i… ±……Ë]ı +…x…… +…V…EÚ±…
+…<« +…ËÆ˙ ¶……M™…¥…∂… EÚ…Æ˙ EÚ“ ±……]ıÆ˙“ ®…‰∆ Ω˛®……Æ˙… x…∆§…Æ˙ ∂…“Q… Ω˛“ +… <i…x…“ +V…“§… §……i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…™…… Ω˛Ë  V…i…x……  EÚ {…Ω˛±…‰ Ω˛÷+…
M…™……* UÙ…‰]ı“-∫…“ ±……±… S…®…EÚi…“ Ω˛÷<« ®……Ø˚ i… ®…‰∆ §…Ë`ˆ EÚÆ˙ §…SS…‰ °⁄Ú±…‰ x… EÚÆi…… l……* §…Ω˛÷i… ∫…‰ |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ x…‰ ¶……Æ˙i… ¥……{…∫… +…x……
∫…®……B*  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…‰∆ ®…÷Z…‰ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ P…Æ˙ ¶…“  ®…±… M…™…… +…ËÆ˙ ∂…÷∞¸ ¶…“ EÚÆ˙  n˘™…… Ω˛Ë* ¶……Æ˙i… EÚ“ +l…«¥™…¥…∫l…… ®…‰∆ i…‰V…“ ∫…‰ ∫…÷v……Æ˙
+®…Æ˙“EÚ… ¥……{…∫… ±……Ë]ıx…‰ EÚ… J™……±…  n˘±… ∫…‰  x…EÚ±… M…™……* +… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ¥…‰i…x……‰∆ ®…‰∆ §…Ω˛÷i… ¥…fi r˘ Ω˛÷<« Ω˲ V……‰  EÚ <∫…“ ∫…®…™… ®…‰∆
{…Æ˙ +®…Æ˙“EÚ… ∫…‰ ®…‰Æ˙… x……i…… x… ]ı⁄]ı…*  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… EÚ“ x……ËEÚÆ˙“ ®…‰∆ UÙ÷^ı“ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ Ω÷˛<« ¥…fi r˘ ∫…‰ §…Ω˛÷i… + v…EÚ Ω˛Ë* Ø˚{…™…… ¶…“ +S……x…EÚ
EÚ“ ∫…÷ ¥…v…… §…Ω˛÷i… Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* M… ®…«™……‰∆ EÚ“ i…“x… ®… Ω˛x…‰ EÚ“ U÷Ù ^ı™……‰∆ ®…‰∆ EÚΩ˛” +®…Æ˙“EÚ“ b˜…±…Æ˙ E‰Ú ®…÷EÚ…§…±…‰ §…g Æ˙Ω˛… Ω˛Ë*  x…S…±…“ i…… ±…EÚ… ®…‰∆
¶…“ V…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ®…È +C∫…Æ˙  EÚ∫…“ +®…Æ˙“EÚ“ ∫…∆∫l……x… ®…‰∆ EÚ…™…« E÷ÚUÙ +…∆EÚc‰ ΩÈ˛ V……‰ i…“∫… ∫……±… {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ +…V… E‰Ú +… l…«EÚ
EÚÆ˙x…‰ S…±…… V……i……* ±…∆§…“ ∫…∆§…‰ ]ıEÚ±… UÙ÷Œ]¬ı]ı™……ƒ ¶…“  ®…±…i…“ Æ˙Ω˛”  V…x…EÚ… ®……Ω˛…˱… E‰Ú +∆i…Æ˙ EÚ…‰ n˘∂……«i…‰ ΩÈ˛*
|…™……‰M… ¶…“ ®…È +®…Æ˙“EÚ“ ∫…∆∫l……x……‰∆ ®…‰∆  ¥… V… ]ı∆M… |……‰°‰Ú∫…Æ˙ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ EÚ…™…«
EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ EÚÆ˙i…… Æ˙Ω˛…* ∫…®…™… {…∆J… ±…M…… EÚÆ˙ =cx…‰ ±…M……* §…SS…‰ ∫…x…¬ 1978 ∫…x…¬ 2007 ¥…fi r˘
§…c‰ Ω˛÷B +…ËÆ˙ ®……i……- {…i…… E‰Ú {…n˘ S…ºx…… {…Æ˙ S…±…i…‰ Ω˛÷B ¥…‰ ¶…“ +®…Æ˙“EÚ… +®…Æ˙“EÚ“ ∫……±……x…… ¥…‰i…x… 12000 b˜…±…Æ˙ 36000 b˜…±…Æ˙ 3 M…÷x……
{…Ω÷ƒ˛S… M…B* ¶……Æ˙i…“™… ∫……±……x…… ¥…‰i…x… 10000 ∞¸. 240000 ∞¸. 24 M…÷x……

GARBHANAL
+…V… V…§… EÚ Ω®… ¶……Æ˙i… ±……Ë]ı‰ Ω˛÷B 28 ¥…π…« §…“i… S…÷E‰Ú ΩÈ˛ Ω˛®… +{…x……  n˘±±…“ ®…‰∆ V…®…“x… EÚ“ EÚ“®…i… 200 ∞¸. M…V… 100000 ∞¸.M…V… 500 M…÷x……
P……Â∫…±…… J……±…“ {……i…‰ ΩÈ˛*  n˘±±…“ ®…‰∆ Ω˛®……Æ˙“ B‰∫…“ V…c˜ V…®… S…÷EÚ“ ΩÈ˛  EÚ  n˘±±…“ ®…‰∆ +SUÙ‰ }±…‰]ı EÚ… ®…⁄±™… 40000 ∞¸. 10000000 ∞¸. 250 M…÷x……
+§… ™…Ω˛…∆ ∫…‰ UÙ…‰c EÚÆ˙ V……x…‰ EÚ… ®…x… Ω˛“ x…Ω˛” EÚÆ˙i……* {…Æ˙ BEÚ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰
+®…Æ˙“EÚ… ¶…“ Ω˛®……Æ˙˙“ n˘⁄∫…Æ˙“ ®……i…fi¶…⁄ ®… §…x… S…÷EÚ… Ω˛Ë* n˘…‰x……‰∆ §…SS…‰ ∫…¶…“ +…ƒEÚc‰˜ ±…M…¶…M… +…Ë∫…i…x… ΩÈ˛*
+®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ Ω˛“ ΩÈ˛ {…Æ˙ ¶……Æ˙i… ∫…‰ =xΩ² §…‰Ω˛n˘ {™……Æ˙ Ω˛Ë +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…‰ ™…Ω˛“ ΩÈ˛ ¥…‰i…x… {…“BS…b˜“ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú BEÚn˘®… §……n˘ (Post-doctoral fellowship)
 EÚ ¥…‰ ¶…“ Ω˛®……Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ E÷ÚUÙ ¥…π……Á ®…‰∆ ¶……Æ˙i… ±……Ë]ı +…BƒM…‰* n˘‰J…x…‰ EÚ“  ®…±…x…‰ ¥……±…… ∫……±……x…… ¥…‰i…x… b˜…ϱ…Æ˙ 1978 ®…‰∆ 8 Ø˚{…™…‰ EÚ… l…… +…ËÆ˙ +…V…
EÚ±… ±…M…¶…M… 40 Ø˚{…™…‰ EÚ… Ω˛Ë*
§……i… Ω˛Ë  EÚ ¥…‰ ±……Ë]ÂıM…‰ ™…… x…Ω˛”*
®…x… EÚ“ §……i… 9

+®…Æ˙“EÚ… ®…Â EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ EÚ…,  ¥…∂…‰π…i…: ¥…ËY…… x…EÚ ∂……‰v… EÚ…™…« +…ËÆ˙ +x™…
§……Ë r˘EÚ EÚ…™……Á E‰Ú I…‰j… ®…‰∆ V……‰ ®…V…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ V……‰ ∫…÷ ¥…v……B∆ ΩÈ˛ =∫…EÚ…‰
{…⁄h…«i…: ¶……Æ˙i… {…Ω˛÷∆S…x…‰ ®…‰∆ +¶…“ ®…‰Æ˙‰  ¥…S……Æ˙ ®…‰∆ EÚ<« n˘∂…EÚ ±…M…‰∆M…‰*
<x… +…EÚc…‰∆ ∫…‰ EÚ<« ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« §……i…‰∆ ∫……®…x…‰ +…i…“ ΩÈ˛*  {…UÙ±…‰ 30 Ω˛÷<« §…S…i… ∫…‰ ¶……Æ˙i… E‰Ú ®…Ω˛…x…M…Æ˙…‰∆ ®…‰∆ P…Æ˙ J…Æ˙“n˘ {……x…… E÷ÚUÙ BEÚ n˘∂…EÚ…‰∆
¥…π……Á ®…‰∆ +®…Æ˙“EÚ“ ¥…‰i…x……‰∆ ®…‰∆ ®……j… i…“x… M…÷x…… ¥…fi r˘ Ω˛÷<« Ω˛Ë V…§… EÚ {…Ω˛±…‰ ±……Ë]ıx…‰ ¥……±…‰ |…¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú ®…÷EÚ…§…±…‰ EÚΩ˛” + v…EÚ EÚ `ˆx… Ω˛…‰M……*
¶……Æ˙i… ®…‰∆ ™…Ω˛ ¥…fi r˘ 20 ∫…‰ 30 M…÷x…… Ω˛Ë* 1978 ®…‰∆ BEÚ ¥…π…« E‰Ú {…Æ˙ <∫…®…‰∆ ¶…“ ∫…∆n˘‰Ω˛ x…Ω˛”  EÚ {…Ë∫…… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ +…V…EÚ±… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ ¥…Ω˛
+®…Æ˙“EÚ“ ¥…‰i…x… ∫…‰  n˘±±…“ ®…‰∆ 2 }±…Ë]ı J…Æ˙“n‰˘ V…… ∫…EÚi…‰ l…‰* ∫…¶…“ ∫…÷J…-∫…÷ ¥…v……B∆ J…Æ˙“n˘“ V…… ∫…EÚi…“ ΩÈ˛ V……‰  EÚ {…Ω˛±…‰ ®……j… {… ∂S…®…“
+…V…EÚ±… =∫…“ }±…Ë]ı EÚ…‰ J…Æ˙“n˘x…‰ ®… 4 ∫…‰ 6 ∫……±… EÚ… +®…Æ˙“EÚ“ n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ Ω˛“ ={…±…§v… l…”* ¶……Æ˙i… BEÚ i…‰V…“ ∫…‰ §…gi…“ +l…«¥™…¥…∫l…… Ω˛Ë
¥…‰i…x… ±…M… ∫…EÚi…… Ω˲*  V…∫…EÚ“ +{…x…“ ∫…®…∫™……B∆ Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛ V……‰  EÚ +®…Æ˙“EÚ… V…Ë∫…‰ ∫…®…fir˘ n˘‰∂… ®…‰∆
¶……Æ˙i…“™… ¥…‰i…x……‰∆ EÚ“ +®…Æ˙“EÚ“ ¥…‰i…x……‰∆ ∫…‰ i…÷±…x…… EÚÆ˙i…‰ ∫…®…™… ™…Ω˛ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“*
v™……x… Æ˙J…x…… S…… Ω˛B  EÚ BEÚ b…ϱ…Æ˙  ¥… x…®…™… ®…⁄±™… V……‰  EÚ +… l…«EÚ ∫…®…“EÚÆ˙h… i…‰V…“ ∫…‰ §…n˘±… Æ˙Ω˛‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ®……j… +… l…«EÚ o˘ π]ı ∫…‰
+…V…EÚ±… S……±…“∫… Ø˚{…™…‰ Ω˲ ¥…Ω˛ ¥……∫i… ¥…EÚi…… EÚ…‰ x…Ω˛” n˘∂……«i……* +®…Æ˙“EÚ“ V……x…… +§… =i…x…… ∫……l…«EÚ x…Ω˛” Æ˙Ω˛…  V…i…x……  EÚ EÚ<« n˘∂…EÚ
S……±…“∫… Ø˚{…™…‰ ¶……Æ˙i… ®… V……‰ J…Æ˙“n˘ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛ ¥…Ω˛ +®…Æ˙“EÚ… ®… {…Ω˛±…‰ l……* {…Æ˙ ¥™…¥…∫…… ™…EÚ +x…÷¶…¥… E‰Ú  ±…™…‰ +®…Æ˙“EÚ… V……x…… +…V… ¶…“
BEÚ b˜…ϱ…Æ˙ ∫…‰ x…Ω˛” J…Æ˙“n˘… V…… ∫…EÚi……* b˜…ϱ…Æ˙ EÚ… ¥……∫i… ¥…EÚ §…Ω˛÷i… ∫……l…«EÚ Ω˛Ë* +®…Æ˙“EÚ… ®… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ EÚ…,  ¥…∂…‰π…i…: ¥…ËY…… x…EÚ
 ¥… x…®…™… ®…⁄±™… ±…M…¶…M… 10 Ø˚{…™…‰ §…x…i…… Ω˲  V…∫…‰ {…Æ˙S…‰V… {……¥…Æ˙ ∂……‰v… EÚ…™…« +…ËÆ˙ +x™… §……Ë r˘EÚ EÚ…™……Á E‰Ú I…‰j… ®…‰∆ V……‰ ®…V…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ V……‰
{…Ë Æ˙]ı“ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛* ™…… x…  EÚ +®…Æ˙“EÚ… ®… BEÚ b˜…ϱ…Æ˙ V……‰ J…Æ˙“n˘ ∫…÷ ¥…v……B∆ ΩÈ˛ =∫…EÚ…‰ {…⁄h…«i…: ¶……Æ˙i… {…Ω˛÷∆S…x…‰ ®…‰∆ +¶…“ ®…‰Æ˙‰  ¥…S……Æ˙ ®…‰∆ EÚ<«
∫…EÚi…… Ω˲ ¥…Ω˛ ¶……Æ˙i… ®… ±…M…¶…M… 10 Ø˚{…™…‰ ®… J…Æ˙“n˘… V…… ∫…EÚi…… n˘∂…EÚ ±…M…‰∆M…‰* +M…Æ˙ +…{… b˜…ÏC]ıÆ˙, <∆V…“ x…™…Æ˙, ¥…ËY…… x…EÚ ™……
Ω˲* +M…Æ˙ <∫…  ¥… x…®…™… n˘Æ˙ EÚ…‰  ±…™…… V……B i……‰ ¶……Æ˙i…“™… +…ËÆ˙ ∫……®…… V…EÚ ¥…ËY…… x…EÚ ΩÈ˛ ™…… EÚ±…… ¥… ±…‰J…x… E‰Ú I…‰j… ®…‰∆ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ +{…x…‰
+®…Æ˙“EÚ“ ¥…‰i…x…… ®… <i…x…… +∆i…Æ˙ x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…™…… Ω˲  V…i…x…… i…“∫… |……‰°‰Ú∂…x… ®…‰∆ J…⁄§… >ƒS…… =`ˆx…… Ω˛“ +…{…E‰Ú V…“¥…x… EÚ… ®…÷J™… v™…‰™… Ω˛Ë i……‰
¥…π…« {…Ω˛±…‰ l…‰* BEÚ ™…⁄ x…¥… ∫…«]ı“ |……‰°‰Ú∫…Æ˙ EÚ… ¥…‰i…x… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ +®…Æ˙“EÚ“ |…¥……∫… EÚ… +…V… ¶…“ EÚ…‰<«  ¥…EÚ±{… x…Ω˛” Ω˲* ∫……®…… V…EÚ §…∆v…x……‰∆
GARBHANAL

+…V…EÚ±… ±…M…¶…M… 6 ±……J… Ø˚{…™…‰ |… i…¥…π…« Ω˛Ë  V…∫…EÚ“ +M…±…‰ ¥…π…« EÚ…‰ EÚ…]ıEÚÆ˙ +…ËÆ˙ {…÷Æ˙…x…‰ Æ˙“ i…- Æ˙¥……V……‰∆ EÚ…‰ x…W…Æ˙+∆n˘…V… EÚÆ˙E‰Ú V……‰
¥…‰i…x… +…™……‰M… (Sixth Pay Commission) EÚ“  Æ˙{……‰]ı« E‰Ú §……n˘ +…v…÷ x…EÚ  S…∆i…x… v……Æ˙… ®……x…¥… V…… i… EÚ…‰ i…‰V…“ ∫…‰ BEÚ +∆V……x…“  n˘∂…… ®…‰∆
±…M…¶…M… 10 ±……J… Ø˚{…™…‰ Ω˛…‰ V……x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x…… Ω˛Ë* {…Æ˙S…‰V…  ±…™…‰ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙  V…∫…∫…‰ ™…÷¥…… ¥…M…« {…⁄h…«i…: ∫…®®……‰ Ω˛i…  n˘J…i…… Ω˛Ë =∫…
{……¥…Æ˙ {…Ë Æ˙]ı“ EÚ…‰ n˘‰J…i…‰ Ω˛÷B ™…Ω˛ ¥…‰i…x… ±…M…¶…M… ¥…Ω˛“ Ω˛…‰M……  S…∆i…x… v……Æ˙… EÚ… ®…⁄±… ª……‰i… +®…‰ Æ˙EÚ… Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ S……Ω˛‰ +… l…«EÚ o˘ π]ı ∫…‰
 V…i…x……  EÚ BEÚ +®…Æ˙“EÚ“ |……‰°‰Ú∫…Æ˙ EÚ… ¥…‰i…x…* {…Æ˙ ¥…‰i…x… Ω˛“ +®…‰ Æ˙EÚ… V……x…… ∫……l…«EÚ x… ¶…“ Ω˛…‰ {…÷Æ˙…i…x… ∏…fi∆J…±……+… EÚ…‰ i……‰ci……
∫…¶…“ E÷ÚUÙ x…Ω˛” Ω˛…‰i……* x…¥… S…∆i…x… ™…÷¥……+…‰∆ EÚ…‰ ¥…Ω˛…ƒ  x… ∂S…i… Ω˛“ +…EÚ π…«i… EÚÆ˙i…… Æ˙Ω˛‰M……*
 V…x… ∫…®…∫™……+…‰∆ EÚ… ¥…h…«x… ®…Èx…‰ >{…Æ˙  EÚ™…… l…… =x…EÚ… ∫……®…x…… +{…x…‰ n˘‰∂… +…ËÆ˙ +{…x…‰ ∫…®……V… ®… +{…x…‰ Æ˙“ i… Æ˙¥……V……‰∆ E‰Ú ∫……l… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ…
E÷ÚUÙ Ω˛n˘ i…EÚ +…V… ¶…“ ¶……Æ˙i… ±……Ë]ıx…‰ ¥……±……‰∆ EÚ…‰ EÚÆ˙x…… {…c ®…W…… E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ Ω˛“ Ω˛Ë* {…Ω˛±…‰ |…¥……∫…“ ¥……{…∫… +…x…‰ ®…‰∆  Ω˛S… EÚS……i…‰ l…‰
∫…EÚi…… Ω˛Ë* ™…t {…  §…V…±…“ {……x…“ EÚ“ ∫…®…∫™……B∆ +…V… <i…x…“ C™……‰∆ EÚ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ x… i……‰ {…Ë∫…… l…… x… ∫…÷ ¥…v……Bƒ* +§… x…™…‰ +… l…«EÚ
 ¥…EÚ]ı x…Ω˛” ΩÈ˛  V…i…x…“  EÚ {…Ω˛±…‰ l…“* i…‰V…“ ∫…‰ §…gi…… |…n˘⁄π…h…, ®……Ω˛…˱… ®…‰∆ {…Ë∫…… +…ËÆ˙ ∫…÷ ¥…v……Bƒ n˘…‰x…… ∫¥…n˘‰∂… ®…‰∆ Ω˛“ |……{i… Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*
∫…cEÚ…‰∆ {…Æ˙ ®……‰]ıÆ˙EÚ…Æ˙…‰∆ EÚ“ +x…∆i… ¶…“c +…ËÆ˙ ∫…§… +…‰Æ˙ °ËÚ±…“ BEÚ §…gi…“ EÚ“®…i……‰∆ E‰Ú EÚ…Æ˙h… +…V… ¶……Æ˙i… ®…‰∆ V…®…“x… ™…… P…Æ˙ J…Æ˙“n˘x……
+V…“§…-∫…“ n˘‰∂…“ +Æ˙…V…EÚi…… ±……Ë]ıx…‰ ¥……±…‰ |…¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ EÚ `ˆx… +¥…∂™… Ω˛Ë {…Æ˙ ¥…Ω˛ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ ¥……±……‰∆ B¥…∆ |…¥…… ∫…™……‰∆
 ¥…S… ±…i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* +… l…«EÚ o˘ π]ı ∫…‰ +…V…EÚ±… ¶……Æ˙i… n˘…‰x……‰∆ E‰Ú  ±…™…‰ BEÚ EÚ]ı÷ ∫…i™… Ω˛Ë* +M…Æ˙ +…{…E‰Ú {……∫… {…Ëi…fiEÚ P…Æ˙ ∫…®{… k…
¥……{…∫… ±……Ë]ıx…‰ ¥……±…‰ |…¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú  ±…™…‰ +{…x…“ +®…Æ˙“EÚ… ®…‰∆ EÚ“ Ω˛Ë i……‰ +…{…EÚ…‰ §…v……<«* +…V… E‰Ú ™…÷M… ®…‰∆ ™…Ω˛ §…Ω˛÷i… §…c˜“  x…™……®…i… Ω˛Ë*
V……x…EÚ“|…∫……n˘ ∂…®……«
10 5 ®……S…« 1950 EÚ…‰  ∫…Æ˙…ÂV…,  ¥… n˘∂…… ®… V…x®….  ¥…GÚ®…  ¥… ¥…, =VV…Ëx… ∫…‰ ∫x……i…EÚ, ¶……‰{……±…  ¥… ¥… ∫…‰ B®….B., {…“-BS….b˜“.  Ω˛xn˘“.
V…… ®…™…… =n⁄«˘, +±…“M…g¯ ∫…‰ +n˘“§…. |…®…÷J…  EÚi……§…Â- EÚΩ˛…x…“ EÚ… ¥…i…«®……x….  Ω˛xn˘“ ={…x™……∫…- |…‰®… E‰Ú §……n˘. V…±…i…‰ ∫…‰Ω˛Æ˙…+… ®… x…∆M…‰ {……ƒ¥…
(N…W…±… ∫…∆O…Ω˛). ∂……x…“ : +…n˘®…“ +…ËÆ˙ +n˘“§…. ∫…∆|… i…- ±……V…{…i…Æ˙…™… Eڅϱ…‰V…, ∫…… Ω˛§……§……n ®…  Ω˛xn˘“  ¥…¶……M… ®… Æ˙“b˜Æ˙.

§…™……x…
∫…®{…E«Ú : §…“-330, +∂……‰EÚ x…M…Æ˙, ∂……Ω˛n˘Æ˙…  n˘±±…“-93

N…… ±…§… {…Æ˙ ™……n˘ +…i…… Ω˛Ë


EÚ…Æ˙h… +C∫…Æ˙ +{…x…‰ n˘…ËÆ˙

Ω˛÷ <« ®…÷q˘i…  EÚ "N…… ±…§…' ®…Æ˙ M…™…… {…Æ˙ ™……n˘


+…i…… Ω˛Ë* <∫…‰ "N…… ±…§…' (1797-
1869 <«.) EÚ“ n˘¥……Ê HÚ x… ∫…®…Z……
V……B* §… ±EÚ ™…Ω˛ +{…x…“ Æ˙S…x……+… E‰Ú n˘“P…«V…“¥…“
EÚ“ Æ˙S…x……+… EÚ… +l…« Ω˛®…
{…Æ˙ {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ J…÷±… x…Ω˛”
{……i……* Ω˛®… BEÚ-n˘…‰ §……Æ˙
{…gEÚÆ˙ Ω˛“ Æ˙S…x…… ®… ®……ËV…⁄n˘
Ω˛…‰x…‰ EÚ“ §……§…i… BEÚ Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ EÚ… +n˘®™… ∫…®…™… +…ËÆ˙ V…“¥…x… E‰Ú §……Æ˙‰
+…i®… ¥…∂¥……∫… Ω˛Ë* "N…… ±…§…' EÚ…‰ M…B BEÚ ®…÷q˘i… ®… +{…x…“ Æ˙…™… EÚ…™…®… EÚÆ˙
Ω˛÷<«  °ÚÆ˙ ¶…“ =x…EÚ“ ∂……<Æ˙“ EÚ“ ±……‰EÚ |…™…i…… ®… ±…‰i…‰ Ω˛È* +i…B¥… Ω˛®……Æ˙‰
 EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ EÚ®…“ x…Ω˛” +…<« Ω˛Ë* =x…EÚ“ |……∫…∆ M…EÚi…… E‰Ú x…B ∫…‰ x…B {……`ˆEÚ“™… §……‰v… EÚ…‰ ∫…®…™… EÚ“ {… Æ˙ v… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ V……x…‰ EÚ“ M…÷∆V……<∂…
∫i…Æ˙  x…Æ˙xi…Æ˙ J…÷±…i…‰ V…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*  ¥…∂…‰π… ∞¸{… ∫…‰ =x…EÚ“ =n˘⁄« M…W…±…  Ω˛∆n˘“ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“* C±…… ∫…EÚ E‰Ú ∫……l…  ∫l… i… <∫…∫…‰  ¶…z… Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* Ω˛®…Â
V…M…i… ®… ∫…∆∫EfiÚi… E‰Ú "C±…… ∫…EÚ' ∫…‰ EÚ®… ®…Ω˛i¥… x…Ω˛” Æ˙J…i…“ Ω˛È*  Ω˛xn˘“ ±…M…i…… Ω˛Ë  EÚ {……`ˆEÚ“™… §……‰v… EÚ“ {…Æ˙®{…Æ˙… C±…… ∫…EÚ E‰Ú +l…« EÚ…‰
®… n˘“¥……x…‰-M…… ±…§… E‰Ú  ¥… ¶…z…  ±…{™…xi…Æ˙h… +…ËÆ˙ ¶……π™……Â E‰Ú |…EÚ…∂…x… ¥… {…÷x…∫…»∫EÚ… Æ˙i… EÚÆ˙i…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* §……n˘ EÚ… Ω˛Æ˙ n˘…ËÆ˙ =∫…®… x…B
∫…∆∫EÚÆ˙h… <∫… §……i… EÚ… |…®……h… Ω˛È* <x… ∫…∆∫EÚÆ˙h…… EÚ… V……™…V…… ±…‰x…‰ ∫…‰ +l……«™……®… V……‰c n˘‰i…… Ω˛Ë*  ±…J…‰ Ω˛÷B ∂…§n˘ +{…x…“ V…M…Ω˛ {…Æ˙ EÚ…™…®…
{…Ω˛±…‰ ™…Ω˛ V…∞¸Æ˙“ ±…M…i…… Ω˛Ë  EÚ C±…… ∫…EÚ +…ËÆ˙ ∫…®…EÚ…±…“x… ∫…fiV…x… EÚ…‰ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È ±…‰ EÚx… =x…®…  x… Ω˛i… V…“¥…x… §…n˘±…i…… V……i…… Ω˛Ë* EÚ…‰<«
±…‰EÚÆ˙ {……`ˆEÚ“™… §……‰v… E‰Ú +xi…Æ˙ {…Æ˙ E÷ÚUÙ §……i… EÚ“ V……B* C±…… ∫…EÚ Ω˛®… i…EÚ <∫… +x…‰EÚ §……Æ˙ §…n˘±…i…‰ Ω˛÷B V…“¥…x… E‰Ú ∫……l…
BEÚ C±…… ∫…EÚ ∫…‰ M…÷V…Æ˙x…‰ EÚ… +x…÷¶…¥… ∫…®…EÚ…±…“x… Æ˙S…x……+… E‰Ú {…Ω˛÷ƒS…i…… Ω˛Ë*
+…∫¥……n˘x… ∫…‰ E÷ÚUÙ  ¶…z… Ω˛÷+… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* ∫…®…EÚ…±…“x… Æ˙S…x……+… ®… C±…… ∫…EÚ ®… ®……ËV…⁄n˘ ∫…®…™… ∫…‰ n˘⁄Æ˙“ BEÚ i……‰ Ω˛®… ∫…®…EÚ…±…“x… ∫…fiV…x…
Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙ {……`ˆEÚ E‰Ú ∫…∆¥…‰n˘x… ®… §…Ω˛÷i… EÚ®… °ÚE«Ú Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ™… n˘ EÚ“ §… x…∫§…i… + v…EÚ i…]ı∫l… +…ËÆ˙ ¥…∫i…÷ x…π`ˆ §…x……i…“ Ω˲ +…ËÆ˙
EÚ…‰<« °ÚE«Ú Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛ ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ BEÚ x…‰ +{…x…‰ ∫…∆¥…‰n˘x…… EÚ…‰ ∂…§n˘… EÚ… n˘⁄∫…Æ˙‰, Ω˛®……Æ˙‰ {……∫… =x… Æ˙S…x……+… EÚ…‰ +{…x…‰ ∫…®…™… E‰Ú °Ú±…EÚ {…Æ˙

GARBHANAL
V……®…… {…Ω˛x……  n˘™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰ E‰Ú ™…Ω˛…∆ ™…‰ ∫…∆¥…‰n˘x… BΩ˛∫……∫… i…EÚ °ËÚ±……EÚÆ˙ n˘‰J…x…‰ EÚ… ®……x… ∫…EÚ +¥…EÚ…∂… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* BEÚ +SUÙ‰
∫…“ ®…i… Ω˛È* ™……x…“ EÚ…M…W… {…Æ˙ x…Ω˛” =i…Æ˙ ∫…E‰Ú Ω˛È* +{…x…‰ n˘…ËÆ˙ E‰Ú ∫…fiV…x… C±…… ∫…EÚ EÚ“ J…… ∫…™…i… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… =∫…‰ §……Æ˙-§……Æ˙ {…gEÚÆ˙
®… {……`ˆEÚ EÚ“ ={… ∫l… i… §…Æ˙…§…Æ˙ §…x…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* ∫… GÚ™… +…ËÆ˙ §……Æ˙-§……Æ˙ +{…x…‰ ¶…“i…Æ˙ Æ˙S…i…‰ Ω˛È* <∫… |… GÚ™…… ®… Ω˛®… Æ˙S…x…… E‰Ú
∫…∆∫EÚ…Æ˙¥……x… {……`ˆEÚ EÚ“ ∫…fiV…x… ®… ∫…Ω˛™……‰M…“ ¶…⁄ ®…EÚ… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* =∫… M…÷h… EÚ“ {…Ω˛S……x… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛È  V…∫…E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥…Ω˛ +…V… ¶…“
∫…®…EÚ…±…“x… Æ˙S…x……∂…“±…i…… +…ËÆ˙ {……`ˆEÚ E‰Ú V…÷c…¥… EÚ… +…v……Æ˙ Ω˛Ë Æ˙S…x…… Ω˛®… |…¶…… ¥…i… +…ËÆ˙ +…xn˘…‰ ±…i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* +…V… M…… ±…§… EÚ…‰
®… ®……ËV…⁄n˘ ∫…®…™… ∫…‰  x…EÚ]ıi……* ™…Ω˛ ∫…S… Ω˛Ë  EÚ ™…Ω˛  x…EÚ]ıi…… Æ˙S…x…… ∫…‰ {…gi…‰ Ω˛÷B Ω˛®… <∫…“ EËÚ °Ú™…i… ∫…‰ M…÷V…Æ˙i…‰ Ω˛È*
+…i®…“™…i…… ∫l…… {…i… EÚÆ˙x…‰ ®… ®…n˘n˘ EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë*  EÚxi…÷ <∫…“  x…EÚ]ıi…… E‰Ú M…… ±…§… EÚ“ ∂……<Æ˙“ ®… B‰∫…‰ §…Ω˛÷i…-∫…‰ x…÷H‰Ú Ω˛È V……‰ BEÚ ∂……<Æ˙ E‰Ú ∞¸{…
®… =xΩ˛‰∆  S…Æ˙|……∫…∆ M…˛EÚ §…x……i…‰ Ω˛È* =x…®… ∫…§…∫…‰ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« Ω˛Ë
=x…EÚ“ V…“¥…x… E‰Ú Æ˙Ω˛∫™…… EÚ…‰ V……x…x…‰ EÚ… V…÷x…⁄x…* n˘÷ x…™…… EÚ…‰
§…SS…… EÚ… J…‰±… §……W…“S……-B-+i°Ú…±… EÚΩ˛x…‰ ¥……±…… ∂……<Æ˙ V…“¥…x…
§…™……x…
Ω˛“ < SUÙi… ∫l……x… {…Æ˙ P……‰c‰ EÚ…‰ Æ˙…‰EÚ… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* ∂…®∫…÷Æ˙«Ω˛®……x…
11

EÚ…‰  ¶…z…- ¶…z… EÚ…‰h…… ∫…‰ n˘‰J…i…‰ Ω˛÷B l…EÚi…… x…Ω˛” Ω˛Ë* ∂……®… ∫…‰ ∆°Ú…∞¸EÚ“ x…‰ i…}Ω˛“®…‰-M…… ±…§… ®… <∫… ∂…‰Æ˙ EÚ“ ¥™……J™…… x…B g∆¯M… ∫…‰ EÚ“ Ω˛Ë*
∫…Ω˛Æ˙ i…EÚ ∂…®+ V…“¥…x… E‰Ú +x…‰EÚ Æ∆˙M… +…ËÆ˙ ∞¸{…  n˘J……i…‰ Ω˛÷B =xΩ˛…Âx…‰ ={…™…÷«HÚ ¥™……J™…… ®… E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ <W……°Ú…  EÚ™…… Ω˛Ë  V…∫…∫…‰ ∂……<Æ˙ E‰Ú
V…±…i…“ Ω˛Ë* ∫……®……x™…i…… Ω˛®……Æ˙“ +…ƒJ… n˘“{… ∂…J…… E‰Ú BEÚ Æ∆˙M… EÚ…‰ EÚ…±…-§……‰v… EÚ“  x…∂……x…n˘‰Ω˛“ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* V…“¥…x… ∞¸{…“ +∂¥… M… i… ®… Ω˛Ë- ™…Ω˛
Ω˛“ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙ {……i…“ Ω˛È* M…… ±…§… EÚ“ o˘ π]ı i…®……®… Æ∆˙M…… +…ËÆ˙ ¥…i…«®……x… Ω˛Ë* ™…Ω˛” ¶…⁄i… EÚ… ∫…∆E‰Úi… ¶…“  x… Ω˛i… Ω˛Ë  EÚ ™…Ω˛ +∂¥… EÚ±… M… i…
UÙ…™……+… i…l…… =x…E‰Ú +∫…∆J™…  ®…∏…h…… EÚ…‰ {…±…-{…±… E‰Ú {… Æ˙¥…i…«x… ®… x…Ω˛” l……*  °ÚÆ˙ "EÚΩ˛…ƒ n˘‰ J…B l…®…‰' ®… + x… ∂S…i… +x……M…i… EÚ… BEÚ
E‰Ú ∫……l… ¥™…∆ V…i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B §…‰S…Ëx… Ω˛Ë* ™…Ω˛“ §…‰S…Ëx…“ =xΩ˛‰∆ BEÚ |…∂x… E‰Ú ∞¸{… ®… ∫…®……¥…‰∂… EÚÆ˙  n˘™…… M…™…… Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙‰  ®…∫…Æ˙‰ ®… ¥…i…«®……x…
 S…xi…EÚ EÚ ¥… EÚ… n˘V……« n˘‰i…“ Ω˛Ë* EÚ…  S…j… Ω˛Ë, ™…Ω˛” ™…Ω˛ ∫…∆E‰Úi… ¶…“ Ω˛Ë  EÚ §…“i…‰ Ω˛÷B EÚ±… ™…Ω˛ §……i… x…Ω˛”
M…… ±…§… E‰Ú ¶……¥…-§……‰v… ®… i…E«Ú EÚ… W…§…Æ˙n˘∫i… Ω˛∫i…I…‰{… Ω˛Ë* ¥…‰ l…“* {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰  ®…∫…Æ˙… ®… +i…“i… +…ËÆ˙ ¥…i…«®……x… EÚ“  ∫l… i…™……∆
|…i™…‰EÚ  ∫l… i…, ®…x…: ∫l… i… EÚ…‰ V…“¥…x… EÚ… "EÚΩ˛…∆ n˘‰ J…B l…®…‰' {…n˘§…xv… {…Æ˙
+∆M… x…Ω˛” ®……x… ±…‰i…‰ Ω˛È* §… ±EÚ =∫… {…Æ˙ +¥…±… ®§…i… Ω˛È* <∫… + ¶…¥™… HÚ ®…Â
|…∂x… S…ºx… ±…M……i…‰ Ω˛È, =∫…‰ i…E«Ú EÚ“ EÚ∫……Ë]ı“ i…∫…¥¥…÷°Ú (+v™……i®…) E‰Ú  S…xi…x…  EÚi…x…‰- EÚi…x…‰ |…∂x… ∫…®…… Ω˛i… Ω˛È, ™…Ω˛
{…Æ˙ {…Æ˙J…i…‰ Ω˛È* =∫…®… V…“¥…x… EÚ… ∫……Æ˙-i…i¥…
 EÚi…x…… Ω˛Ë, <∫… §……i… EÚ“ J……‰V… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* ®… M…… ±…§… EÚ…  x…V…“ ∫{…∂…« ™…Ω˛ ®…Ω˛ ∫…⁄∫… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ S…“W… Ω˛Ë* ™…Ω˛ ∂…‰Æ˙
M…… ±…§… E‰Ú ®……x… ∫…EÚ  I… i…V… E‰Ú
C™……, C™……Â, EÚ…Ëx… +…ËÆ˙ EÚΩ˛…ƒ +… n˘ Ω˛Ë  EÚ ¥…‰ V…“¥…x… EÚ“ EÚ`ˆ…‰Æ˙  ¥…∫i……Æ˙ EÚ“ BEÚ §……x…M…“ Ω˛Ë*
|…∂x…¥……S…EÚ ∂…§n˘…Â EÚ“ W…®…“x… ®…Â M…… ±…§… EÚ… ¥……∫i… ¥…EÚi…… EÚ“ W…®…“x… {…Æ˙ M…… ±…§… x…‰ +v™……i®… EÚ“ ∫…®…∫™……+…Â
 ∫…°«Ú +xn˘…W…‰§…™……ƒ x…Ω˛” Ω˛Ë §… ±EÚ =x…EÚ“ ®…∫……™…±…-B-i…∫…¥¥…÷°Ú {…Æ˙ M…Ω˛Æ˙…<« ∫…‰
|…∂x……E÷Ú±… ®……x… ∫…EÚi…… EÚ… |… i… §…®§… Ω˛Ë* J…c‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ +…i®……, V…M…i…¬  S…xi…x…  EÚ™…… Ω˛Ë* ¥…‰n˘…xi… ®…Â
=x…EÚ“ M…W…±…… ®… V……‰ |…∂x… ®……ËV…⁄n˘ Ω˛È, Ω˛®… +…ËÆ˙ •…¿ EÚ“ ∫…®…∫™……+… {…Æ˙ |… i…{…… n˘i… "i…i¥…®… ∫…' E‰Ú n˘∂…«x… EÚ“
GARBHANAL

+…V… ¶…“ =x…E‰Ú =k…Æ˙… EÚ“ i…±……∂… ®… Ω˛È +…ËÆ˙ +x…÷M…⁄ƒV… =x…E‰Ú ™…Ω˛…∆ ∫…÷x……<« n˘‰i…“ Ω˛Ë*
+…M…‰ ¶…“ i…±……∂…‰ V……i…‰ Æ˙Ω²M…‰*
 ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È*
EÚΩ˛”-EÚΩ˛” i……‰ ¥…‰ ={… x…π…n˘ EÚ“ ∫…⁄ HÚ™……Â
M…… ±…§… EÚ“ S…‰i…x…… EÚ“  ¥…Æ˙…]ıi…… <∫… §……i… ∫…‰ ®… §……i… EÚÆ˙x…‰ ±…M…i…‰ Ω˛È* i…∫…¥¥…÷°Ú E‰Ú
¶…“ W…… Ω˛Æ˙ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ EÚ…±… E‰Ú i…“x…… +…™……®…… EÚ…‰ UÙ⁄i…“ Ω˛Ë*  S…xi…x… ®… M…… ±…§… EÚ…  x…V…“ ∫{…∂…« ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ ¥…‰ V…“¥…x… EÚ“ EÚ`ˆ…‰Æ˙
=x…EÚ“  S…xi…… EÚ… |…∫l……x…- §…xn˘÷ ¥…i…«®……x… Ω˛Ë, ±…‰ EÚx… =∫…®… ¥……∫i… ¥…EÚi…… EÚ“ W…®…“x… {…Æ˙ J…c‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ +…i®……, V…M…i…¬ +…ËÆ˙ •…¿ EÚ“
+i…“i… +…ËÆ˙ ¶… ¥…π™… E‰Ú n˘…‰x…… UÙ…‰Æ˙… EÚ… ∫{…∂…« Ω˛Ë* EÚ<« ∂…‰Æ˙… ®… ∫…®…∫™……+… {…Æ˙  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* +…®…i……ËÆ˙ {…Æ˙ =n˘⁄« ∂……<Æ˙“ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙
<∫…EÚ… ∫……I™… ®……ËV…⁄n˘ Ω˛Ë* <∫… §……i… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰ ®… BEÚ ∂…‰Æ˙ ∫…§…∫…‰ +x…‰EÚ…l…«EÚi…… (B∆§…“M…÷<]ı“) EÚ“ §……i… =`ˆ…<« V……i…“ Ω˛Ë* M…… ±…§… EÚ“
V™……n˘… ®…n˘n˘ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë- ∂……<Æ˙“ ∞¸g +l……‰» ®… +x…‰EÚ…l…«EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë* ™…Ω˛ =x…E‰Ú Ω˛…±……i… EÚ…
Æ˙…Ë ®… Ω˛Ë Æ˙J∂…‰-=©… EÚΩ˛…ƒ n˘‰ J…B l…®…‰ ∫…∆¥…‰n˘x……i®…EÚ ∞¸{……xi…Æ˙h… Ω˛Ë* +…ËÆ˙ ™…Ω˛ ∞¸{……xi…Æ˙h… <i…x…… ∫…P…x… +…ËÆ˙
x…‰ Ω˛…l… §…… {…‰ Ω˛Ë x… {…… Ω˛Ë Æ˙EÚ…§… ®… ∫…∆ ∂±…π]ı Ω˛Ë  EÚ <∫…®… i…∫…¥¥…÷°Ú (+v™……i®…) EÚ… BEÚ Æ∆˙M… +{…x…‰ +…{…
=¶…Æ˙ M…™…… Ω˛Ë* ¥…∫i…÷i…: ¥…‰ V…M…i… EÚ…‰ ∫…i™… ®……x…x…‰ ¥……±…‰ ∂……<Æ˙ Ω˛È* V…z…i…
<∫… ∂…‰Æ˙ EÚ“ +x…‰EÚ ¥™……J™……+… ®… ∫…‰ BEÚ ™…Ω˛ Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë  EÚ
EÚ“ Ω˛EÚ“EÚi… V……x…x…‰ ¥……±…‰ ∂……<Æ˙ EÚ…‰ i…∫…¥¥…÷°Ú i…EÚ {… Æ˙ ®…i… EÚÆ˙E‰Ú x…Ω˛”
V…“¥…x… ∞¸{…“ +∂¥… i…‰W… M… i… ∫…‰ n˘…Ëc… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* <∫… {…Æ˙ Ω˛…±…i…
n˘‰J…… V…… ∫…EÚi……* =x…E‰Ú +…v™…… i®…EÚ  S…xi…x… EÚ“ V…c˜ <Ω˛±……Ë EÚEÚi……
™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ ∫…¥……Æ˙ EÚ… Ω˛…l… x… P……‰c‰ EÚ“ ±…M……®… {…Æ˙ Ω˛Ë +…ËÆ˙ x… {…ËÆ˙
®…Â i…±……∂… EÚ“ V……x…“ S…… Ω˛B*
Æ˙EÚ…§… ®… Ω˛Ë* <∫…∫…‰ x… i……‰ ∫…xi…÷±…x… §…x……™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ x…
12

§…™……x…
M…… ±…§… EÚ“ ∂……<Æ˙“ ∫…‰ V……‰ EÚ ¥…i…… E‰Ú ®……x… =¶…Æ˙i…‰ Ω˛È, ¥…‰ +…V… ¶…“ =i…x…‰
Ω˛“ |……∫…∆ M…EÚ Ω˛È* =xΩ˛…Âx…‰ +{…x…‰ {…j…… ®… EÚ ¥…i…… E‰Ú ®……x…… EÚ“ ™…i……¥…∫…Æ˙
Ω˛Ë  EÚ <∫… i…⁄°Ú…x… EÚ“ {… Æ˙h… i… §…Ω˛…Æ˙ +l……«i…¬ +…W……n˘“ ®… Ω˛…‰M…“*
EÚΩ˛”-EÚΩ˛” ¥…‰ +∆O…‰W…“ Æ˙…V… EÚ“ G⁄ÚÆ˙i…… EÚ…‰ ¥™…∆M™… EÚ“ ¶……π…… ®…Â
¥™…∆ V…i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* V…Ë∫…‰-
Æ˙Ω˛‰ x… V……x… i……‰ FÚ… i…±… EÚ…‰ J…⁄ƒ§…Ω˛… n˘“V…‰
S…S……« EÚ“ Ω˛Ë* <∫…E‰Ú +±……¥…… E÷ÚUÙ ∂…‰Æ˙… ®… ¶…“ ∂……<Æ˙“ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ +{…x…‰
EÚ]ı‰ W…§……x… i……‰ K…∆V…Æ˙ EÚ…‰ ®…Æ˙Ω˛§…… EÚ Ω˛B!
o˘ π]ıEÚ…‰h… EÚ…‰ + ¶…¥™…HÚ  EÚ™…… Ω˛Ë* =x…EÚ“ ®……x™…i…… Ω˛Ë  EÚ ∂……<Æ˙“ ®… ™…‰
 ¥…∂…‰π…i……B∆ Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B : EÚ<« ±……‰M… M…… ±…§… EÚ“ ¢Ú…Æ˙∫…“ M…t-EfiÚ i… E‰Ú Ω˛¥……±…‰ ∫…‰ =x…EÚ“
Æ˙…V…¶… HÚ EÚ“ +…±……‰S…x…… EÚÆ˙i…‰ {……B V……i…‰ Ω˛È* |…∫…∆M…¥…∂… <∫…EÚ…
∫……n˘M…“-+…‰-{…÷Æ˙EÚ…Æ˙“, §…‰J…÷n˘“-+…‰-Ω˛÷ ∂…™……Æ˙“
 V…GÚ ¶…“ W…∞¸Æ˙“ ±…M…i…… Ω˛Ë* ™…Ω˛ {…÷∫i…EÚ Æ˙…‰W…x……®…S…‰ E‰Ú +∆n˘…W… ®…Â
¥…‰ BEÚ Æ˙S…x…… ®… ∫…Ω˛V…i…… (∫……n˘M…“) +…ËÆ˙  ∂…±{…-∫……Ëxn˘™…« ({…÷Æ˙EÚ…Æ˙“)  ±…J…“ M…<«* 1858 <«. ®… +…M…Æ˙… ∫…‰ UÙ{…“* <∫…®… 11 ®…<«,
i…l…… +S…Ëi™… (§…‰J…÷n˘“) +…ËÆ˙ ∫……¥…v……x…“ (Ω˛÷ ∂…™……Æ˙“) n˘…‰x…… EÚ…‰ W…∞¸Æ˙“ 1857 ∫…‰ 31 V…÷±……<«, 1858 i…EÚ E‰Ú Ω˛…±……i… EÚ… ¥…h…«x… Ω˛Ë*
®……x…i…‰ Ω˛È* <∫…  ¥…Æ˙…‰v……¶……∫… EÚ…  x…¥……«Ω˛  EÚ∫…“ §…c‰ EfiÚ i… E‰Ú §…⁄i…‰ EÚ“ <∫…E‰Ú +…Æ˙∆¶… ®… M…… ±…§… x…‰  ±…J…… Ω˛Ë, "11 ®…<« EÚ…‰ ™…Ω˛…ƒ
§……i… Ω˛Ë* <∫… ∫……‰S… EÚ“ u˘xu˘…i®…EÚi…… E‰Ú Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛÷B Ω˛“ ∂……<Æ˙“ |……h…¥……x… ( n˘±±…“) ¢Ú∫……n˘ ∂…÷∞¸ Ω˛÷+…* ®…Èx…‰ <∫…  n˘x… ∫…‰ P…Æ˙ EÚ… n˘Æ˙¥……W……
Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* x…  ¥…∂…÷r˘ +x…÷¶…¥… EÚ ¥…i…… Ω˛Ë, x…  ¥…∂…÷r˘  ¥…S……Æ˙* x… §…xn˘ +…ËÆ˙ §……Ω˛Æ˙ +…x……-V……x…… §…xn˘ EÚÆ˙  n˘™……* §…‰∂…M…±…  V…xn˘M…“
®……j… ∫…Ω˛V…i…… EÚ ¥…i…… Ω˛Ë, x… ®……j…  ∂…±{…-∫……Ëxn˘™…«* +…V… ™…Ω˛ §……i… §…∫…Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“* +{…x…“ ∫…Æ˙M…÷V…∂i… (+…{…§…“i…“)  ±…J…x…“ ∂…÷∞¸
∫…V…«x……i®…EÚ ∫…… Ω˛i™… EÚ“ i…®……®…  ¥…v……+… {…Æ˙ S… Æ˙i……l…« Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* EÚ“*' {…… EÚ∫i……x… E‰Ú ±…‰J…EÚ ®…÷x…“Ø˚Æ˙«Ω˛®……x… x…‰ "M…… ±…§… +…ËÆ˙
M…… ±…§… |…l…®… ∫¥……v…“x…i…… ∫…∆O……®… E‰Ú ∫……I…“ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ™…Ω˛ ∫……‰S…x…… <x…C±……§… ∫…k……¥…x…' x……®… ∫…‰ BEÚ {…÷∫i…EÚ  ±…J…“ Ω˛Ë* b˜…Ï. Æ˙Ω˛®……x…
§…‰§…÷ x…™……n˘ Ω˛…‰M……  EÚ +…W……n˘“ EÚ“ i…Æ∆˙M…… ∫…‰ =x…EÚ… ®…x… +UÙ⁄i…… Æ˙Ω˛… x…‰ n˘∫i…§…⁄ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ +x…‰EÚ ∫…¥……±… =`ˆ…™…‰ Ω˛È* =x…EÚ…  ¥…∂±…‰π…h…
l……* +∆O…‰W…“ Æ˙…V… E‰Ú +…i…∆EÚ EÚ“ UÙ…™…… +…ËÆ˙ =∫…∫…‰ ®…÷ HÚ EÚ“ ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ "n˘∫i…§…⁄' +∆O…‰V…… EÚ“ W…§……x… ∫…‰  ±…J…“ M…<« Ω˛Ë* M…… ±…§…
UÙ]ı{…]ı…Ω˛]ı E‰Ú ∫…∆E‰Úi… =x…EÚ“ ∂……<Æ˙“ ®…  ®…±…i…‰ Ω˛È* =x…E‰Ú  ®…W……V… EÚ…‰ x…‰ ™…Ω˛  EÚi……§…  EÚ±…‰ ∫…‰ +{…x…‰ ∫…∆§…∆v…… EÚ… n˘…M… v……‰x…‰ E‰Ú  ±…B
V……x… ±…‰x…‰ {…Æ˙ =x…EÚ“ M…W…±…… ∫…‰ B‰∫…‰ ∂…‰Æ˙  x…EÚ…±…‰ V…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È  V…x…∫…‰  ±…J…“ l…“* M…… ±…§… x…‰  n˘±±…“ ®…  ¥…p˘…‰Ω˛“ M… i… ¥… v…™…… EÚ…
+…W……n˘“ EÚ“ +…EÚ…∆I…… W…… Ω˛Æ˙ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* BEÚ ∂…‰Æ˙ Ω˛Ë- =±±…‰J… i……‰  EÚ™…… Ω˛Ë, +∆O…‰V…… E‰Ú n˘®…x… {…Æ˙ ¶…“  ]ı{{… h…™……∆ EÚ“ Ω˛È
B‰ +∆n˘±…“§…! ™…EÚ EÚ∆°‰Ú-J…∫… §…Ω˛Æ˙‰-+… ∂…™……ƒ ±…‰ EÚx… ∫……l…-∫……l… V……‰Æ˙ n˘‰EÚÆ˙ ¥…‰ ™…Ω˛ ¶…“ EÚΩ˛i…‰ M…B Ω˛È  EÚ +∆O…‰V…
i…⁄°Ú…x…‰-+…®…n˘, +…®…n˘‰-°Ú∫±…‰-§…Ω˛…Æ˙ Ω˛Ë* §…⁄g…Â, §…SS…… +…ËÆ˙ +…ËÆ˙i…… EÚ…‰ x…Ω˛” ∫…i……i…‰* ™……x…“ M…… ±…§… +∆O…‰V……Â
EÚΩ˛i…‰ Ω˛È  EÚ B‰ §…÷±…§…÷±…, P……Â∫…±…… §…x……x…‰ E‰Ú  ±…B ®…÷_ˆ“ ¶…Æ˙  i…x…E‰Ú EÚ…°Ú“ EÚ“ Æ˙Ω˛®… n˘±…“ +…ËÆ˙ EÚØ˚h…… EÚ…‰ =¶……Æ˙x…‰ ®… {…⁄Æ˙“ V……x… ±…M…… n˘‰i…‰
Ω˛È* i…⁄°Ú…x… EÚ… +…x……, ¥…∫…xi… E‰Ú +…M…®…x… EÚ… ∫…⁄S…EÚ Ω˛Ë* {…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ Ω˛È*
n˘⁄∫…Æ˙‰  ®…∫…Æ˙… ®… +xi… ¥…«Æ˙…‰v…“  ∫l… i…™……∆ Ω˛È* BEÚ +…‰Æ˙ ∂……<Æ˙ +… ∂…™……ƒ "M…… ±…§…' E‰Ú {…Ω˛±…‰ n˘“¥……x… EÚ…‰ x…÷∫J……-B-Ω˛®…“ n˘™…… E‰Ú x……®… ∫…‰
§…x……x…‰ E‰Ú  ±…B  i…x…E‰Ú V…÷]ı…x…‰ EÚ“ §……i… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* <∫…E‰Ú i…÷Æ˙∆i… §……n˘ V……x…… V……i…… Ω˛Ë* <∫…EÚ“  EÚi……§…i… 1821 <«. ®… Ω˛÷<« l…“* <∫…
+… ∂…™……ƒ EÚ…‰  i…x…EÚ…- i…x…EÚ… EÚÆ˙ +…∫…®……x… ®… =c… n˘‰x…‰ ¥……±…‰ i…⁄°Ú…x… E‰Ú ∫…®…™… "M…… ±…§…' EÚ“ +…™…÷ 24 ¥…π…« EÚ“ l…“* <∫…EÚ“ ¶…⁄ ®…EÚ… ®…Â

GARBHANAL
+…M…®…x… EÚ“ §……i… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë*  °ÚÆ˙ ¥…Ω˛ J…÷±……∫…… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë  EÚ <∫… "M…… ±…§…' x…‰  ±…J…… l……  EÚ <∫…E‰Ú +±……¥…… V……‰ +…∫i…Æ˙“™… +…ËÆ˙
i…⁄°Ú…x… EÚ…‰  ∫…°«Ú i…⁄°Ú…x… ®…i… ∫…®…Z…, ™…Ω˛ §…Ω˛…Æ˙ EÚ“ +…®…n˘ EÚ… ∫{…π]ı  §…J…Æ˙… Ω˛÷+… EÚ±……®…  ®…±…‰ =∫…‰ ®…‰Æ˙‰ x……®… ∫…‰ ∫…®§…r˘ x…  EÚ™……
±…I…h… Ω˛Ë* ™……x…“ i…⁄°Ú…x… E‰Ú +…x…‰ ∫…‰ ™…Ω˛“ Ω˛…‰M……  EÚ +… ∂…™……ƒ x…‰∫…ix……§…⁄n˘ V……B* <∫… x…÷∫J…‰ EÚ…‰ ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…‰ ∫…Æ˙ ∫…Ë™…n˘ E‰Ú §…c‰ ¶……<« x…‰
Ω˛…‰ V……BM……, ±…‰ EÚx… +§… §…Ω˛…Æ˙ EÚ… +…x…… ∫…÷ x… ∂S…i… Ω˛Ë*  °ÚÆ˙ Ω˛V……Æ˙ 1841 <«. ®… UÙ…{……* ∫…k……¥…x… EÚ…  ¥…p˘…‰Ω˛ ∂…÷∞¸ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú n˘…‰-S……Æ˙
+… ∂…™……x…‰ §…x……  ±…B V……BƒM…‰* ∂…‰Æ˙ ®… |…i…“EÚ…i®…EÚ ¶……π…… E‰Ú Æ˙S……¥… EÚ…‰  n˘x… {…Ω˛±…‰ "M…… ±…§…' x…‰ +{…x…‰ Ω˛…l… ∫…‰ ∂…÷r˘  EÚB Ω˛÷B n˘“¥……x… EÚ“
v™……x… ®… Æ˙J…i…‰ Ω˛÷B ™…Ω˛ ∫…®…Z…x…… EÚ…‰<« ®…÷ ∂EÚ±… x…Ω˛” Ω˛Ë  EÚ ∂……<Æ˙ ™…Ω˛…ƒ {……∆b˜÷ ±… {… x…¥……§… Æ˙…®…{…÷Æ˙ E‰Ú {……∫… ¶…‰V…“* Æ˙…®…{…÷Æ˙ ®… +…M…V…x…“
1857 ®… ∂…÷∞¸ Ω˛÷B i…⁄°Ú…x… EÚ“ §……i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ™…Ω˛ ∫…∆E‰Úi… n˘‰ Æ˙Ω˛… EÚ“ P…]ıx……+… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥…Ω˛ {……∆b˜÷ ±… {… V…±… M…<«*  °ÚÆ˙ 1861
<«. ®… M…… ±…˙§… u˘…Æ˙… ∂…÷r˘ EÚ“ M…<« {……∆b˜÷ ±… {…  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛
E÷Úi…÷§…J……x…… +…∫… °Ú™……, Ω˛Ën˘Æ˙…§……n˘ {…Ω˛÷ƒS…“* <∫…E‰Ú BEÚ ¥…π…« §……n˘
1862 "M…… ±…§…' u˘…Æ˙… ∂…÷r˘  EÚ™…… Ω˛÷+… n˘“¥……x…  x…W……®…“ |…‰∫…,
EÚ…x…{…÷Æ˙ ®… |…EÚ… ∂…i… Ω˛÷+…* 1863 <«. ®…  n˘±±…“ ∫…‰ ∫…Â]ı
§…™……x…
+… n˘ +xi… ®… •…¿ Ω˛“ Ω˛Ë* ∫…∆∫……Æ˙  ®…l™…… Ω˛Ë* i…÷±…∫…“n˘…∫… ®… ¶…“ ™…Ω˛“
13

∫]ı“°Úx… Eڅϱ…‰V… x…‰ n˘“¥……x…‰-M…… ±…§… UÙ…{…x…‰ EÚ… |…™……∫…  EÚ™……* ¶……¥… Ω˛Ë- V……‰ Ω˛ V……x…‰ V…M… V……™… Ω˛‰Æ˙…<«*
i…“x… °Ú®…Ê Ω˛“ UÙ{… ∫…E‰Ú*  EÚi……§… Ø˚EÚ M…<«* <∫… +v…⁄Æ˙‰ EÚ…®… EÚ…‰ +…ËÆ˙ EÚ§…“Æ˙ x…‰ ¶…“ EÚΩ˛… l……- ∫…⁄Æ˙ {…Æ˙EÚ…∫… i…Ω˛∆ Æ˙Ëx… EÚΩ˛∆ {……<B, Æ˙Ëx…
 n˘±±…“ E‰Ú BEÚ {…÷∫i…EÚ ¥™…¥…∫……™…“ ±……±…… i…‰V…x…Æ˙…™…x… x…‰ +Ω˛®…n˘“ {…Æ˙EÚ…∫… x… Ω˛∆ ∫…⁄Æ˙ ¶……∫…Ë*
|…‰∫… ∫…‰ UÙ{…¥……EÚÆ˙ {…⁄Æ˙…  EÚ™……* <∫…®… "M…… ±…§…' EÚ“ i…®……®… =n˘⁄« -  x…Æ˙…±…… EÚ“ ∫…… Ω˛i™…-∫……v…x…… (|…l…®… J…∆b˜ : {…fiπ`ˆ 86)
M…W…±… |…EÚ… ∂…i… l…”* 1863 ®… Ω˛“ ®…÷°Ú“n˘‰ +…®… |…‰∫…, +…M…Æ˙… ∫…‰ <∫… |…∫…∆M… ∫…‰ ™…Ω˛ §…J…⁄§…“ ∫{…π]ı Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë  EÚ BEÚ  ¶…z… {…Æ˙®{…Æ˙… E‰Ú
<∫…EÚ… ∫…∆∫EÚÆ˙h… ∫……®…x…‰ +…™……* >{…Æ˙  V…∫… x…÷∫J……-B-Ω˛®…“ n˘™…… EÚ ¥… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú §……¥…V…⁄n˘  x…Æ˙…±…… x…‰ M…… ±…§… EÚ“ ®…Ω˛k…… EÚ…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙
EÚ…  W…GÚ  EÚ™…… M…™…… Ω˛Ë, =∫…‰ §……n˘ ®… 1921 <«. ®… ¶……‰{……±… E‰Ú  EÚ™……* n˘÷¶……«M™… ∫…‰ ®…Ω˛…n˘‰¥… ∫…‰`ˆ +…ËÆ˙  x…Æ˙…±…… u˘…Æ˙… EÚ“ M…<« M…… ±…§… EÚ“
 Æ˙™……∫…i…“ E÷Úi…÷§…J……x…‰ x…‰ ¶…“ |…EÚ… ∂…i…  EÚ™……* +x™… ¥™……J™……B∆ ∫…÷Æ˙ I…i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ {……<»*
™…Ω˛ v™……x… n˘‰x…‰ ™……‰M™… Ω˛Ë  EÚ  ®…W……« ∫……Ω˛§… EÚ… n˘“¥……x… =x…E‰Ú +…V… "n˘“¥……x…‰-M…… ±…§…' E‰Ú +x…‰EÚ x……M…Æ˙“  ±…{™…xi…Æ˙h… ={…±…§v… Ω˛È*
V…“¥…x…-EÚ…±… ®… {……ƒS… §……Æ˙ |…EÚ… ∂…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ… l……* {…Ω˛±…“ §……Æ˙ =n˘⁄« ∂…§n˘… E‰Ú  Ω˛xn˘“  ±…{™…xi…Æ˙h… EÚ… BEÚ ®……x…EÚ ∞¸{… +¶…“ i…EÚ
1841 ®… +…ËÆ˙ + xi…®… §……Æ˙ 1863 ®…Â*  x… ∂S…i… x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚ… Ω˛Ë* BEÚ Ω˛“ ∂…§n˘ E‰Ú  ±…B  ¶…z… ¥…i…« x…™……ƒ
 Ω˛xn˘“ ®… n˘“¥……x…‰-M…… ±…§… E‰Ú ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…‰  ±…{™…xi…Æ˙h… E‰Ú  ¥…π…™… |…S… ±…i… Æ˙Ω˛“ Ω˛È* <∫…  n˘∂…… ®… ®…÷Ω˛®®…n˘ ®…÷∫i…°Ú… "®…q˘…Ω˛' E‰Ú EÚ…‰∂… ∫…‰
®… |……®…… h…EÚ V……x…EÚ…Æ˙“ ={…±…§v… x…Ω˛” Ω˛Ë* <∫…  ∫…±… ∫…±…‰ ®… EÚ…°Ú“ ∫…Ω˛…™…i…… ±…“ V…… ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* ±…‰ EÚx… ∂……<Æ˙“ E‰Ú  ±…{™…xi…Æ˙h… ®…Â
Ω˛®…x…‰ §…Ω˛÷¶……π…… ¥…n˘¬ EÚ ¥…¥…Æ˙  j…±……‰S…x… ∂……∫j…“ ∫…‰ §……i…S…“i… EÚ“* Ω˛Æ˙ ∫…®…™… "®…q˘…Ω˛' EÚ… +x…÷∫…Æ˙h… x…Ω˛”  EÚ™…… V…… ∫…EÚi……, C™…… EÚ ∂……<Æ˙“
=xΩ˛…Âx…‰ §…i……™……  EÚ i…“∫…Æ˙‰ n˘∂…EÚ E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… ®…i…¥……±…… E‰Ú EÚ…  ±…{™…xi…Æ˙h… §…Ω˛Æ˙ E‰Ú |…¥……Ω˛ EÚ…‰ v™……x… ®… Æ˙J…EÚÆ˙  EÚ™…… V……i…… Ω˛Ë*
∫…∆∫l……{…EÚ ®…Ω˛…n˘‰¥… |…∫……n˘ ∫…‰`ˆ x…‰ n˘“¥……x…‰-M…… ±…§… EÚ…  Ω˛xn˘“ EÚ<« V…M…Ω˛ ∂…§n˘ EÚ… EÚ…‰π…M…i… =SS……Æ˙h… §…n˘±… V……i…… Ω˛Ë*
 ±…{™…xi…Æ˙h… EÚÆ˙…™…… l……* n˘“¥……x… EÚ“ +…∆ ∂…EÚ ]ı“EÚ… ¶…“ =xΩ˛…Âx…‰ =n˘⁄« EÚ“ ∏…‰π`ˆ Æ˙S…x……+… E‰Ú  Ω˛xn˘“  ±…{™…xi…Æ˙h… EÚ… BEÚ ∫…§…∫…‰ §…c… ±……¶…
GARBHANAL

EÚ“ l…“* ™…Ω˛ +|…EÚ… ∂…i… Æ˙Ω˛“*  j…±……‰S…x… ∂……∫j…“ u˘…Æ˙… n˘“ M…<« ™…Ω˛ Ω˛÷+…  EÚ  Ω˛xn˘“-=n˘⁄« ¶……π…… E‰Ú §…“S… EÚ“ EfiÚ j…®… n˘“¥……Æ˙ v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰
V……x…EÚ…Æ˙“ EÚ“ {…÷ π]ı E÷ÚUÙ Ω˛n˘ i…EÚ b˜…Ï. Æ˙…®… ¥…±……∫… ∂…®……« EÚ“ f¯Ω˛x…‰ ±…M…“ Ω˛Ë*  Ω˛xn˘“ E‰Ú ∏…‰π`ˆ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú =n˘⁄«  ±…{™…xi…Æ˙h… EÚ…‰ ¶…“
{…÷∫i…EÚ  x…Æ˙…±…… EÚ“ ∫…… Ω˛i™…-∫……v…x…… (|…l…®… J…∆b˜) ∫…‰ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* |……‰i∫…… Ω˛i… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… Ω˛Ë* n˘…‰x…… ¶……π……+… EÚ“ ∫…… Ω˛i™…- x… v… E‰Ú
∂…®……« V…“ x…‰ §…i……™…… Ω˛Ë  EÚ ®…Ω˛…n˘‰¥… |…∫……n˘ ∫…‰`ˆ EÚ…‰ =n˘⁄« ∂……<Æ˙“ ∫…‰ {…Æ˙∫{…Æ˙ +…n˘…x…-|…n˘…x… E‰Ú ∫……l…-∫……l…  ±… {… EÚ… ®…∫…±…… ¶…“ +{…x…‰-+…{…
 ¥…∂…‰π… |…‰®… l……* ¥…‰ §……i…-§……i… ®… ∂…‰Æ˙ =r˘fii… EÚÆ˙i…‰ l…‰* V…§… ∫…÷±…Z… V……BM……*
 ®…∂…x… ∫E⁄Ú±… ®… {…gi…‰ l…‰ i…§… J…÷n˘ ¶…“ "Æ˙V……' x……®… ∫…‰ ∂…‰Æ˙ EÚΩ˛i…‰ ™…Ω˛…∆ =n˘⁄«- Ω˛xn˘“ ®… |…EÚ… ∂…i… n˘“¥……x…‰-M…… ±…§… E‰Ú ∫…∆∫EÚÆ˙h…… {…Æ˙ BEÚ
l…‰* M…… ±…§… =x…E‰Ú  |…™… EÚ ¥… l…‰* =xΩ˛…Âx…‰ ®…i…¥……±…… ®…∆b˜±… E‰Ú  ¥…Ω∆˛M…®… o˘ π]ı b˜…±…“ M…<« Ω˛Ë* <∫…∫…‰ M…… ±…§… EÚ“ ∂……<Æ˙“ EÚ“ ±……‰EÚO……¡i……
∫…¶…“ ±……‰M…… EÚ…‰ M…… ±…§…®…™… EÚ… EÚÆ˙  n˘™…… l……*  x…Æ˙…±…… +§… i…EÚ EÚ… +∆n˘…V…… +…∫……x…“ ∫…‰ ±…M……™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* =x…E‰Ú §…Ω˛÷i… ∫…‰ ∂…‰Æ˙
i…÷±…∫…“n˘…∫… +…ËÆ˙ Æ˙¥…“xp˘x……l… EÚ…‰ J……‰±…i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ l…‰* =x…EÚ“ |…‰Æ˙h…… +…V… EÚΩ˛…¥…i… §…x… S…÷E‰Ú Ω˛È* =x…EÚ“ ∂……<Æ˙“ ®…  ¥…t®……x… V…“¥…x…-n˘∂…«x…
∫…‰  x…Æ˙…±…… x…‰ M…… ±…§… EÚ…‰ {…gx…… ∂…÷∞¸  EÚ™……*  x…Æ˙…±…… x…‰ M…… ±…§… Ω˛®……Æ˙“ V……i…“™… ∫®…fi i… EÚ… +∆M… §…x… S…÷EÚ… Ω˛Ë*
E‰Ú E÷ÚUÙ ∂…‰Æ˙… EÚ…‰ ¥…‰n˘…xi… EÚ“ EÚ∫……Ë]ı“ {…Æ˙ {…Æ˙J…… +…ËÆ˙ =x…EÚ“
¥™……J™…… EÚ“* ∂…®……« V…“ x…‰ BEÚ =n˘…Ω˛Æ˙h…  n˘™…… Ω˛Ë-
x… l…… E÷ÚUÙ i……‰ J…÷n˘… l……, E÷ÚUÙ x… Ω˛…‰i…… i……‰ J…÷n˘… Ω˛…‰i……
b˜÷§……‰™…… ®…÷Z…EÚ…‰ Ω˛…‰x…‰ x…‰, x… Ω˛…‰i…… ®…È i……‰ C™…… Ω˛…‰i……
M…∆M……x…∆n˘ Z……
14
§…Ëtx……l…-n˘‰¥…P…Æ ˙(Z……Æ˙J…hb˜) ®… V…x®…. ∫…“¥……x… ( §…Ω˛…Æ˙) E‰Ú b˜“.B.¥…“ ∫x……i…EÚ…‰k…Æ˙ Eڅϱ…‰V… ®… ¥…x…∫{… i…-∂……∫j… EÚ“ +v™……{…x…… ∫…‰ ∫…‰¥……-
 x…¥…fik…. S……±∫…« b˜… ¥…«x… E‰Ú GÚ®…- ¥…EÚ…∫…¥……n˘, V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ E‰Ú scientific temper i…l…… Æ˙¥…“xp˘x……l… `ˆ…E÷ÚÆ˙ E‰Ú V…“¥…x…-n˘∂…«x… E‰Ú
∫…®…x¥…™… E‰Ú +…±……‰EÚ ®… V…“¥…x…-{…l… E‰Ú |… i… +{…x…‰ EÚ…Ëi…⁄Ω˛±… §…Æ˙EÚÆ˙…Æ˙ Ω˲. ¥…i…«®……x… ®… S…hb˜“M…g ®… +{…x…‰  S… EÚi∫…EÚ {…÷j… E‰Ú ∫……l…  x…¥……∫….
∫…®{…E«Ú - ganganand.jha@gmail.com

¥™……J™……
∫…fiŒπ]ı EÚ“ {……ƒS……±…“
∫…Ë EÚc˜…Â, Ω˛W……Æ˙…Â, ±……J……Â, EÚÆ˙…‰c˜…Â,
¥…π…« {…Ω˛±…‰ EÚ“ §……i… Ω˲*  ¥…v……i……
∫…®…… v…∫l… l…‰; |…¶……®…hb˜±… ∫…‰
>V……«  ¥…EÚ Æ˙i… Ω˛…‰i…“ Ω˛“ S…±…“ V…… Æ˙Ω˛“ l…“,
<∫… +… n˘-Æ˙∫… ®…Â
Ω˛…™…b≈˜…‰V…x… ∫……™…x……<b˜
+…ËÆ˙ °Ú…ÏÆ˙®…ËŒ±b˜Ω˛…<b˜
V…Ë∫…‰ ™……Ë M…EÚ §…x…‰, V……‰
∂…⁄x™… ®… |…∫…… Æ˙i… Ω˛…‰i…“ V…… Æ˙Ω˛“ l…“* >V……« ∂…“Q…i…… ∫…‰ B ®…x……‰
EÚ… BEÚ +∆∂… EÚh…… ®… §…n˘±…i…… Æ˙Ω˛…* EÚh… B ∫…b¬ ˜ ∫ …, ∂…E« Ú Æ˙ … ,
À{…b˜… ®… §…n˘±…‰* x…“Ω˛… Æ˙EÚ…Bƒ, i……Ɖ˙ +…ËÆ˙ {™…÷ Æ˙x∫… +…ËÆ˙ {……™…-
∫……ËÆ˙®…∆b˜±… §…x…‰* ∫……ËÆ˙®…∆b˜±… E‰Ú BEÚ À{…b˜ {…Æ˙  Æ˙ ®… b˜x∫… ®… §…n˘±… V……i…‰
 ¥…v……i…… EÚ… v™……x… `ˆΩ˛Æ˙ M…™……* ™…Ω˛ {…fil¥…“ ΩÈ˛* ∂…E«ÚÆ˙…, {™…÷ Æ˙x∫…,
l…“- ¶…™…∆EÚÆ˙, V¥……±……®…÷ J…™……Â E‰Ú  ¥…∫°Ú…‰]ı, {……™… Æ˙   ®… b˜ x ∫… E‰ Ú
 §…V…±…“ EÚ“ ±…M……i……Æ˙ EÚ…Èv… +…ËÆ˙ S…®…EÚ i…l…… ®…⁄∫…±……v……Æ˙ §…… Æ˙∂… EÚ“ °Ú…Ï∫°‰Ú]¬ı∫… E‰Ú BEÚ ∫……l… ∫…∆M… `ˆi… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ x™…⁄ŒC±…™……‰]ı…<b¬˜∫… EÚ…
+x…¥…Æ˙i… §……ËUÙ…ÆÂ˙ ∂…i……Œ§n˘™…… i…EÚ -- ∫…®…™… `ˆΩ˛Æ˙-∫…… M…™…… Ω˛…‰ V…Ë∫…‰*  x…®……«h… Ω÷˛+…*
{…fil¥…“ E‰Ú +…¥…Æ˙h… ®… +…‰W……‰x… EÚ“ EÚ…‰<« {…Æ˙i… x…Ω˛” l…“* +…ÏC∫…“V…x… |… i… GÚ™……∂…“±… +h…÷+… E‰Ú B‰∫…‰ ∫…®…⁄Ω˛… ®… (EÚ…¢Ú“ EÚ®… ®……j…… ®…Â)
∂……™…n˘ Ω˛“ Æ˙Ω˛… Ω˛…‰* ∫…⁄™…« EÚ“ {…Æ˙…§…ÈM…x…“  EÚÆ˙h… +§……v… v…Æ˙i…“ i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S… E÷ÚUÙ EÚh… |…EÚ]ı Ω÷˛B,  V…x…®… ∫¥…™…∆ EÚ…‰ =i{…z… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“
{…… Æ˙Ω˛“ l…“* <∫…  ¥… EÚÆ˙h… E‰Ú |…EÚ…∂…-Æ˙…∫……™… x…EÚ M…÷h…… x…‰ v…Æ˙i…“ E‰Ú |… i… GÚ™……+… EÚ…‰ =i|…‰ Æ˙i… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ I…®…i…… l…“* <x… =i|…‰Æ˙EÚ
+…¥…Æ˙h… EÚ…‰ + i…- GÚ™……∂…“±… +h…÷+… ∫…‰ ∫…®…fir˘ EÚÆ˙ Æ˙J…… l…… i…l…… EÚh…… E‰Ú |…EÚ]ı Ω˛…‰x…‰ E‰Ú n⁄˘Æ˙M……®…“ {… Æ˙h……®… Ω÷˛B* ™…‰ EÚh… +… n˘-

GARBHANAL
Æ˙…∫……™… x…EÚ ∫……®™……¥…∫l…… ∫…‰ EÚ…¢Ú“ n⁄˘Æ˙ ¶…“* Æ˙∫… ®… ®……ËV…⁄n˘ ={…™…÷HÚ EÚh…… EÚ…‰ +x™… {…n˘…l……Á E‰Ú  x…®……«h… ∫…‰
v…Æ˙i…“ EÚ… +…¥…Æ˙h… EÚ…§…«x… b˜…™… +…ÏC∫……<b˜,  ®…l…‰x…, Ω˛…™…b≈˜…‰V…x… +…ËÆ˙  ¥…®…÷J… EÚÆ˙ +{…x…‰  x…®……«h… EÚ“ +…‰Æ˙ ®……‰c˜ ±…‰i…‰ l…‰*  °ÚÆ˙ B‰∫……
+®……‰ x…™…… E‰Ú  ®…∏…h… ∫…‰  x…î…i… l……* §…… Æ˙∂… EÚ“ §……ËUÙ…Æ˙… ∫…‰  x…î…i… Ω÷˛+…  EÚ BEÚ B‰∫…… ∫…®…™… +…™…… V…§… ™…‰ EÚ…§…« x…EÚ ™……Ë M…EÚ EÚΩ˛”-
∫……M…Æ˙… +…ËÆ˙ ®…Ω˛…∫……M…Æ˙… ®… ™…‰ EÚh… ¶…“ ∂…… ®…±… Ω˛…‰i…‰ M…B* ∫…⁄Æ˙V… EÚ“ EÚΩ˛” §…c˜“ ®……j…… ®… <EÚ]¬ı`ˆ… Ω÷˛B* |……‰ ]ıx∫… +…ËÆ˙ x™…÷ŒC±…EÚ B ∫…b˜
+§……v…  ¥…t÷i…-S…÷∆§…EÚ“™…  EÚÆ˙h…… EÚ“ >V……« i…l…… =SS… i……{…-GÚ®… EÚ“ EÚ… i…xj… §…x… M…™……* ™…Ω˛ i…xj… {… Æ˙¥…‰∂… ∫…‰ ={…™…÷HÚ EÚh…… +…ËÆ˙
={…Œ∫l… i… ®… ™…‰ Æ˙…∫……™… x…EÚ ∞¸{… ∫…‰ +i™…xi… ∫… GÚ™… Ω˛…‰ M…B* ∫……M…Æ˙ ®… >V……« EÚ…‰ +{…x…“ +…‰Æ˙ ®……‰c˜EÚÆ˙ EÚÆ˙ +{…x…“ |… i…EfiÚ i… §…x……i……,
+… n˘-Æ˙∫… E‰Ú u˘“{… ∫…‰ §…x… M…B* +{…x…“ ¥…fi r˘ EÚÆ˙i…… i…l…… +{…x…… M…÷h…x… EÚÆ˙i……*
™…Ω˛ i…xj… V…“¥…x… EÚ… ∏…“M…h…‰∂… l……*  ¥…v……i…… x…‰ V…“¥…x… EÚ…
¥™……J™…… 15

+ ¶…x…xn˘x…  EÚ™……* <∫… i…∆j… ®… E÷ÚUÙ |…EÚ…∂…-∫…∆¥…‰n˘“ EÚh… l…‰* <x…
EÚh…… E‰Ú §……Ω˛Æ˙“ EÚI… E‰Ú B±…‰C]≈ı…Ïx∫… |…EÚ…∂…->V……« ∫…‰ =k…‰ V…i… Ω˛…‰ ®…÷HÚ +…ÏC∫…“V…x… EÚ“ ={…±…§v…i…… i…iEÚ…±…“x… V…“¥…V…M…i… E‰Ú  ±…B
+{…x…‰ EÚI… ∫…‰  ¥…S™…÷i… Ω˛…‰ EÚÆ˙ B‰∫…‰ =i|…‰Æ˙EÚ EÚh……· {…Æ˙ Ω˛∫i……∆i… Æ˙i… ®……Æ˙…i®…EÚ |…n⁄˘π…h… §…x… M…<«* §…c˜“ i……n˘…n˘ ®… |…… h…™…… EÚ…  ¥…x……∂… Ω˛…‰
Ω˛…‰ V……i…‰ V……‰ +{…‰I……EfiÚi… =SS… >V……«-∫i…Æ˙ {…Æ˙ E‰Ú B±C]≈ı…Ïx∫… EÚ…‰ M…™……* {…Æ˙ ™…Ω˛ ∫…∆EÚ]ı V…“¥…- ¥…EÚ…∫… E‰Ú  ±…B BEÚ ∫…÷™……‰M… ¶…“ §…x… M…™……*
O…Ω˛h… EÚÆ˙x…‰ ®… ∫…I…®… Ω˛…‰i…‰* °Ú±…∫¥…∞¸{… ™…‰ =i|…‰Æ˙EÚ EÚh… <∫… ∏…fi∆J…±…… ∫…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ +…ÏC∫…“V…x… i…EÚ {…ƒΩ÷˛S…x…‰ E‰Ú GÚ®… ®… >V……«
+¥…EfiÚi… Ω˛…‰ V……i…‰ i…l…… |…EÚ…∂…-∫…∆¥…‰n˘“ EÚh… B±…‰C]≈ı…Ïx∫… J……‰x…‰ E‰Ú GÚ®…∂…&: ®…÷HÚ Ω˛…‰i…“, °Ú±…∫¥…∞¸{… EÚ…‰∂…… EÚ…‰ EÚ…‰<« Ω˛… x… i……‰ x…Ω˛” Ω˛“
°Ú±…∫¥…∞¸{… +…ÏŒC∫…EfiÚi… Ω÷˛B Ω˛…‰i…‰* <∫… |…EÚ…Æ˙ |…EÚ…∂…->V……« E‰Ú Ω˛…‰i…“, ¥…Æ˙x… ®…÷HÚ >V……« EÚ… S…™……{…S…™…“  GÚ™……+… ®… + v…EÚi…®… ={…™……‰M…
Æ˙…∫……™… x…EÚ §…xv…->V……« ®… ∞¸{……∆i…Æ˙ EÚ“ |… GÚ™…… ∫l…… {…i… Ω÷˛<«* Ω˛…‰ {……i……* ®…÷HÚ >V……« EÚ… +x…÷{……i… ¶…“ EÚ…°Ú“ + v…EÚ Ω˛…‰x…‰ ±…M… M…™……*
<∫…E‰Ú ∫…®……x……∆i…Æ˙ BEÚ +…ËÆ˙ |… GÚ™…… ∫l…… {…i… Ω÷˛<«* |…EÚ…∂…-∫…∆¥…‰n˘“ |…… h…™…… E‰Ú M…÷h…… EÚ…  ¥…EÚ…∫… V…“ ¥…i… EÚ…‰∂……+… ®… Æ˙…∫……™… x…EÚ

 ¥…v……i…… =±±… ∫…i… l…‰, =x…EÚ… EÚ…Ëi…⁄Ω˛±… §…g¯i…… V…… Æ˙Ω˛… l……* v…Æ˙i…“ ®… EÚ…°Ú“
§…n˘±……¥… +… Æ˙Ω˛… l……* V…±…-I…‰j… EÚ…  ¥…∫i……Æ˙ EÚ®… Ω÷˛+…* ∫…®……x……xi…Æ˙ ∞¸{… ∫…‰
V…“¥…-®…hb˜±… ®…  ¥… ¥…v…i……,  ¥…∂……±…i…… +…ËÆ˙ V… ]ı±…i…… EÚ…  ¥…∫i……Æ˙ Ω÷˛+…*
EÚh…… u˘…Æ˙… J……‰B M…B B±…‰C]≈ı…Ïx∫… EÚ“ ¶…Æ˙{……<« +x™… ™……Ë M…EÚ ∫…‰ |… i… GÚ™……+… EÚ“ ∏…fi∆J…±……+… E‰Ú u˘…Æ˙…  x…™…Œxj…i…  EÚ™…… V……i…… Ω˲*
B±…‰C]≈ı…Ïx∫… E‰Ú Ω˛∫i……∆i…Æ˙h… u˘…Æ˙… {…fil¥…“ EÚ“  ¥…∂……±…i…… -  ¥… ¶…z…i…… =n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú  ±…B, +…n˘®…“ E‰Ú S…®…c‰˜ EÚ… ¥…h…« '®…‰±…Ë x…x…' x……®…EÚ BEÚ
+…ËÆ˙  ¥… ¥…v…i…… E‰Ú ∫……l… V…÷]ı Ω˛…‰EÚÆ˙ EÚ<«  ¥…EÚ±{… |…∫i…÷i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“  ¥…∂…‰π… ™……Ë M…EÚ E‰Ú =i{……n˘x… u˘…Æ˙… ¥™…HÚ Ω˛…‰i…… Ω˲; <∫… ™……Ë M…EÚ E‰Ú
l…“ B‰∫…‰ ={…™…÷HÚ ™……Ë M…EÚ EÚ“* °‰ÚÆ˙∫… +…™…x∫…, Ω˛…™…b≈˜…‰V…x…  x…®……«h… EÚ…‰ Æ˙…∫……™… x…EÚ |… i… GÚ™……+… EÚ“ BEÚ ∏…fi∆J…±…… ∫…®¶…¥… EÚÆ˙i…“
∫…±°Ú…<b˜ +…ËÆ˙ {……x…“ B‰∫…‰ ={…™…÷HÚ ™……Ë M…EÚ…Â ®… l…‰* B±…‰C]≈ı…Ïx∫… Ω˲; <∫… ∏…fi∆J…±…… EÚ“ Ω˛Æ˙ |… i… GÚ™…… +{…x…“  ¥… ∂…π]ıˆ B\V……<®… E‰Ú u˘…Æ˙…
J……‰x…‰ E‰Ú °Ú±…∫¥…∞¸{… °‰ÚÆ˙∫… +…™…x… °‰Ú Æ˙EÚ +…™…x… ®… +…ËÆ˙  x…™…Œxj…i… Ω˛…‰i…“ Ω˲; Ω˛Æ˙ B\V……<®… EÚ…  x…®……«h…  b˜+…ÏŒC∫…Æ˙…<§……‰W…
Ω˛…™…b≈˜…‰V…x… ∫…±°Ú…<b˜ M…∆v…EÚ E‰Ú +¥…I…‰{… ®… §…n˘±… V……i…… i…l…… x™…⁄ŒC±…EÚ B ∫…b˜ E‰Ú BEÚ  ¥… ∂…π]ıˆ J…hb˜ u˘…Æ˙…  x…˙v……« Æ˙i… Ω˛…‰i…… Ω˲*
GARBHANAL

{……x…“ E‰Ú  ¥…SU‰Ùn˘x… ∫…‰ +…ÏC∫…“V…x… ®…÷HÚ Ω˛…‰EÚÆ˙ ¥……™…÷®…∆b˜±… ®… B‰∫…‰ J…hb˜ " V…x…' E‰Ú x……®… ∫…‰ V……x…‰ V……i…‰ ΩÈ˛*  b˜+…ÏŒC∫…Æ˙…<§……‰V…
∫…Œ®®… ±…i… Ω˛…‰ V……i……* x™…÷ŒC±…EÚ B ∫…b˜ ∫……ƒS…‰ E‰Ú ∞¸{… ®… EÚ…®… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B +{…x…‰ +x…÷∞¸{…
™…Ω˛ n⁄˘Æ˙M……®…“ ®…Ω˛i¥… EÚ“ ={…±…Œ§v… |…®…… h…i… Ω÷˛<«* ∫…Æ˙±… Æ˙…<§……‰x™…÷ŒC±…EÚ B ∫…b˜ EÚ“ EÚ c˜™……ƒ §…x……i……; Æ˙…<§……‰x™…÷ŒC±…EÚ B ∫…b˜ EÚ“
+EÚ…§…« x…EÚ ™……Ë M…EÚ ∫…‰ V… ]ı±… i…l…… >V……«-∫…®…fir˘ EÚ…§…« x…EÚ EÚ c˜™……ƒ B ®…x……‰ B ∫…b¬˜∫… EÚ…‰  x…v……« Æ˙i… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B =x…E‰Ú §…Ω÷˛±…“EÚÆ˙h…
{…n˘…l…« E‰Ú  x…®……«h… EÚ“  ¥… v… ∫l…… {…i… Ω÷˛<«* ¥……™…÷®…hb˜±… EÚ… EÚ…‰ ∫…®¶…¥… EÚÆ˙i…”* <∫…E‰Ú {… Æ˙h……®… ∫¥…∞¸{…  ¥… ∂…π]ı |……‰ ]ıx∫… ∫…∆∂±…‰ π…i…
EÚ…§…«x…b˜…™…+…ÏC∫……<b˜ V…“¥… EÚ“ EÚ…‰∂…… ®… Œ∫l…Æ˙“EfiÚi… Ω˛…‰x…‰ ±…M……* Ω˛…‰i…‰* |……‰ ]ıx… +h…÷ B\V……<®… E‰Ú ∞¸{… ®…  GÚ™……∂…“±… Ω˛…‰EÚÆ˙ V…Ë¥…-
{… Æ˙h……®…∫¥…Ø˚{… ¥……™…÷®…hb˜±… ®… <∫…EÚ… +x…÷{……i… EÚ®… Ω÷˛+…* Æ˙…∫……™… x…EÚ |… i… GÚ™……+… EÚ…‰ ∫…®{…z… EÚÆ˙i…” * ™…‰ |… i… GÚ™……Bƒ <∫…
n⁄˘∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ +…ÏC∫…“V…x… E‰Ú ¥……™…÷®…∆b˜±… ®… ∂…… ®…±… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú |…EÚ…Æ˙ +…{…∫… ®… M…⁄ƒl…“ Ω÷˛<« Ω˛…‰i…”  EÚ |… i… GÚ™…… ∏…fi∆J…±…… E‡Ú {… Æ˙®……h…“
GÚ…∆ i…EÚ…Æ˙“ {… Æ˙h……®… Ω÷˛B* ¥……™…÷®…hb˜±… ®… ®…÷HÚ +…ÏC∫…“V…x… EÚ“ ™……Ë M…EÚ +x™… ∏…fi∆J…±…… E‰Ú |……Æ˙Œ®¶…EÚ +l…¥…… +xi…¥…«i…‘ {…n˘…l…« Ω˛…‰i…‰*
={…Œ∫l… i… x…‰ +…‰W……‰x… EÚ“ {…Æ˙i… E‰Ú  ¥…EÚ…∫… EÚ… {…l… |…∂…∫i…  ¥…v……i…… =±±… ∫…i… l…‰, =x…EÚ… EÚ…Ëi…⁄Ω˛±… §…g¯i…… V…… Æ˙Ω˛… l……* v…Æ˙i…“ ®…Â
 EÚ™……* +§… ∫…⁄™…« EÚ“  ¥…t÷i…¬-S…÷®§…EÚ“™…  ¥…EÚÆ˙h… EÚ… +§……v… EÚ…°Ú“ §…n˘±……¥… +… Æ˙Ω˛… l……* V…±…-I…‰j… EÚ…  ¥…∫i……Æ˙ EÚ®… Ω÷˛+…* ∫l…±…
v…Æ˙i…“ i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S…x…… ∫…®¶…¥… x…Ω˛” Æ˙Ω˛…* I…‰j… EÚ…  ¥…∫i……Æ˙ §…g¯¯…* ∫…®……x……xi…Æ˙ ∞¸{… ∫…‰ V…“¥…-®…hb˜±… ®…  ¥… ¥…v…i……,
<v…Æ˙ V…“ ¥…i… |…… h…™…… ®… +¥…EÚÆ˙h…-+…ÏC∫…“EÚÆ˙h… u˘…Æ˙… >V……«  ¥…∂……±…i…… +…ËÆ˙ V… ]ı±…i…… EÚ…  ¥…∫i……Æ˙ Ω÷˛+…* V…Ë∫…… {…Ω˛±…‰ §…i……™…… V……
∫…∆|…‰π…h… EÚ“ {…r˘ i… E‰Ú ∫l…… {…i… Ω÷˛B Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… {… Æ˙¥…‰∂… ®… S…÷EÚ… Ω˲, |…… h…™…… ®… BEÚ ¥…M…« B‰∫…… l……  V…x…®… |…EÚ…∂…-∫…∆¥…‰n˘“ EÚh… x…Ω˛”
16

¥™……J™……
Ω÷˛+… EÚÆ˙i…‰ l…‡; ™…‰ |…l…®… ∏…‰h…“ E‰Ú |…… h…™…… ∫…‰ EÚ…§…« x…EÚ {…n˘…l…« O…Ω˛h…
|…EfiÚ i… x…‰  ¥…v……i…… EÚ…‡ |…h……®…  EÚ™……, " {…i……, ™…Ω˛  EÚ∫… ∫……V… ®…Â
∫…V……™…… ®…÷Z…‰? ™…Ω˛  ¥…x™……∫…, ™…Ω˛ {…Æ˙i…… ®… M…⁄ƒl…… ∫…∆M…`ˆx…, ™…Ω˛
∫…÷Æ˙, UÙxn, ˘±…™… +…ËÆ˙ v¥… x…!  ¥… ¥…v…i…… i…l…… ¥…Ë S…j™… EÚ…
®…x……‰Ω˛…Æ˙“ ∫……Ëxn˘™…«; {…Æ˙ ∫……l… Ω˛“ EÚh…-EÚh… {…Æ˙,  §…J…Æ˙…¥… EÚ…
EÚÆ˙i…‰* BEÚ +x™… ∏…‰h…“ E‰Ú |……h…“ V… ]ı±… EÚ…§…« x…EÚ ™……Ë M…EÚ…Â EÚ…‰ ∫…i…i… n˘§……¥…, |…i™…‰EÚ {…±…  §…J…Æ˙x…‰ E‰Ú ∫…∆EÚ]ı EÚ“ ={…Œ∫l… i… EÚ…
+{…P… ]ıi… EÚÆ˙ B‰∫…‰ ∫…Æ˙±… {…n˘…l……Á ®… §…n˘±… n‰˘i…‰ V……‰ {…÷x…: |…… h…™…… E‰Ú i…x……¥…! ™…Ω˛ EËÚ∫……  ¥…v……x… Ω˲  EÚ ¥…fi r˘ E‰Ú  ±…B i……‰ +x…÷E⁄Ú±…
={…™……‰M… ®…· +…i…‰*  ¥…v……i…… x…‰ n‰˘J……, V…“¥…-®…hb˜±… ∫¥…™…∆ BEÚ {…… Æ˙i…xj… {… Æ˙¥…‰∂… EÚ… |…™……‰V…x… Ω˛…‰i…… Ω˲, {…Æ˙  ¥…EÚ…∫… E‰Ú  ±…B |… i…E⁄Ú±…i……
Ω˲,  x…V…‘¥… +¥…™…¥…, V…Ë∫…‰  ®…]¬ı]ı“ EÚ“ §…x……¥…]ı i…l…… §…÷x……¥…]ı +…ËÆ˙ E‰Ú ∫……l… V…⁄Z…x…… Ω˛…‰i…… Ω˲? |… i…E⁄Ú±…i…… GÚ®…- ¥…EÚ…∫… EÚ… =q˘“{…x…
|…EÚ…∂…, i……{… Ω˛¥……, +…p«˘i…… EÚ“ Œ∫l… i… E‰Ú ∫……l… ∫…V…“¥… +¥…™…¥… EÚ… Ω˲* +x…÷E⁄Ú±…x… EÚ“ S…÷x……Ëi…“ EÚ…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ Ω˛“  ¥…EÚ…∫… EÚ“
+x™……‰x™……∏…™…“ ∫…®§…xv… Ω˲* |…EÚ…∂…-∫…∆¥…‰n˘“ EÚh…… ∫…‰ ™…÷HÚ |……h…“  x…V…‘¥… ∫…®¶……¥…x……Bƒ =¶…c˜i…“ ΩÈ˛*
+¥…™…¥… E‰Ú ={…™……‰M… ∫…‰ EÚ…§…« x…EÚ {…n˘…l……Á EÚ…‰ §…x……i…‰ ΩÈ˛* ∫……ËÆ˙->V……« EÚ…‰  ¥…v……i…… ®…÷∫E÷ÚÆ˙…B, "EÚ±™……h…“™……, ®…‰Æ‡˙ +…∂…“π… O…Ω˛h… EÚÆ˙…‰*
V…Ë¥… >V……« ®… ∞¸{……xi… Æ˙i… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ™…‰ V…“¥… i…÷®Ω˛…Ɖ˙ x…Ë∫…ÃM…EÚ ∫……Ëxn˘™…« +…ËÆ˙
{…… Æ˙i…xj… E‰Ú =i{……n˘EÚ EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ˛* =i{……n˘EÚ…Â ∫…®¶……¥…x……+… i…l…… +∫…“®… ∫…V…«x…
∫…‰  V…∫… ∏…‰h…“ E‰Ú |……h…“ ¶……‰V…x… {……i…‰ ΩÈ˛, ¥…‰ I…®…i…… EÚ… + ¶…x…xn˘x… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛*
|…l…®… ∏…‰h…“ E‰Ú ={…¶……‰HÚ… i…l…… <x…EÚ…‰ ¶……‰V…x… ®…È |……h…“-V…M…i… EÚ…‰ S……Æ˙  ¥…¶……‰Æ˙  EÚ™…… Ω˲ i…÷®…x…‰ ®…÷Z…‰* i…÷®Ω˛…Ɖ˙
E‰Ú ∞¸{… ®… O…Ω˛h… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ |……h…“  u˘i…“™… |…¥…fi i…™…… E‰Ú ∫……V… ∫…‰ V…x®… ®… ∫… GÚ™… +…ËÆ˙  x…™……‰ V…i…
∏…‰h…“ E‰Ú ={…¶……‰HÚ… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* i…fii…“™… ∏…‰h…“ E‰Ú ¶…⁄ ®…EÚ… EÚ… EÚ…‰<« n˘…¥…… ®…È x…Ω˛” EÚÆ˙
={…¶……‰HÚ… E‰Ú ¶……‰V…x… ®… =i{……n˘EÚ +…ËÆ˙ +±…∆ E fi Ú i… EÚÆ˙ i …… Ω⁄ ƒ ˛ , i…… EÚ ∫…EÚi……* ®…È i……‰ +¶…“ ∫…fiŒπ]ı-EÚ®…« E‰Ú
={…¶……‰HÚ… - n˘…‰x…… ∏…‰ h…™……ƒ ∂…… ®…±… Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛* i…÷®Ω˛…Æ˙… |…™……‰V…x…  ∫…r˘ Ω˛…‰;  ±…B  S…xi…x… +…ËÆ˙ ∫……v…x…… EÚ“ |…∫i…÷ i…
Ω˛Æ‰˙ {……Ëv…‰ =i{……n˘EÚ ∏…‰h…“ ®… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* |…l…®… Ω˛“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……  EÚ ®…‰Æ‰˙ |…¶……®…hb˜±… ∫…‰
∏…‰h…“ E‰Ú ={…¶……‰HÚ… ∂……EÚ…Ω˛…Æ˙“,  u˘i…“™… ∏…‰h…“ ™…‰ S……Æ˙ |…¥…fi   i…™……ƒ ΩÈ ˛ --- ¶…⁄ J …, V™……‰ i… E‰Ú  x…M…«i… Ω˛…‰x…‰ EÚ“ |… GÚ™…… E‰Ú
E‰Ú ®……∆∫……Ω˛…Æ˙“ i…l…… +Œxi…®… ∏…‰h…“ E‰Ú ={…¶……‰HÚ… EÚ…®…, x…”n˘ +…ËÆ˙ ¶…™…* {… Æ˙h……®… ®…Â i…÷®… =¶…Æ˙ +…<»* ∫……ËÆ˙-
∫…¥…«¶…I…“ EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ˛* ®…hb˜±… ®… ∫…⁄™…« ∫…‰ i…÷®Ω˛…Æ˙“  ¥… ∂…π]ı n⁄˘Æ˙“
 ¥…v……i…… x…‰ BEÚ +…ËÆ˙ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« +¥…±……‰EÚx… E‰Ú ∫…∆™……‰M… E‰Ú EÚ…Æ˙h… i…÷®… {……x…“ EÚ…‰
 EÚ™……* ∫…®…™… E‰Ú ∫……l… V…“¥…… E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ“ ¥…fi r˘ Ω˛…‰i…“, ¥…‰ |…V…x…x… E‰Ú i…Æ˙ ± … ∞¸{… ®… v……Æ˙ h … EÚÆ˙ {……<« Ω˛…‰; <∫… ∫…∆™……‰M… E‰Ú {… Æ˙h……®… ∫¥…∞¸{…
u˘…Æ˙… +{…x…“ ∫…xi……x… =i{…z… EÚÆ˙i…‡;  °ÚÆ˙ +…ËÆ˙ ∫…®…™… §…“i…i…… i……‰ ¥…‰ V…“h…« Ω˛“ V…“¥…x… EÚ“ V…™…-™……j…… |……Æ˙®¶… Ω˛…‰ {……<« Ω˲* i…÷®Ω˛…Ɖ˙  {…i…fii¥… ∫…‰
Ω˛…‰i…‰ V……i…‰ i…l…… +xi… ®… ®…Æ˙ V……i…‰* +¶…“ V…§… V…“¥…x… EÚ…  ¥…∫i……Æ˙ V…±…  ¥…¶…⁄ π…i… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ®…÷Z…‰ +…x…xn˘ +…ËÆ˙ M……ËÆ˙¥… EÚ… §……‰v… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˲*
i…EÚ Ω˛“ ∫…“ ®…i… l……, |…V…x…x… EÚ“  GÚ™…… E‰Ú EÚ<«  ¥… ¥…v… ∞¸{… ∫l…… {…i… ∫…∆M…`ˆx… +…ËÆ˙  §…J…Æ˙…¥…,  x…™…®… +…ËÆ˙ + x…™…®… i…l……
Ω÷˛B* EÚΩ˛” ∫¥…i…xj… EÚ…‰∂…… +∆E÷Ú Æ˙i… Ω˛…‰EÚÆ˙ x…<« {…“g¯“ EÚ…‰ V…x®… n‰˘i…“, i……‰ +…EÚŒ∫®…EÚi…… +…ËÆ˙ + x…Œ∂S…i…i…… x…‰ i…÷®Ω² Æ˙Ω˛∫™… +…ËÆ˙ +…EÚπ…«h…

GARBHANAL
EÚΩ˛” V…±… E‡Ú l…{…‰c˜… E‰Ú V… Æ˙B B‰∫…“ n˘…‰ EÚ…‰∂……Bƒ {…Æ˙∫{…Æ˙ ∫……™…÷ŒV™…i… ∫…‰  ¥…¶…⁄ π…i…  EÚ™…… Ω˲* i…÷®…®… +x…xi… ∫…®¶……¥…x……¥…… EÚ… +…∑……∫…x…
Ω˛…‰EÚÆ˙ BEÚ ™…÷M®…EÚ EÚ…‰∂…… §…x……i…”* ™…÷M®…EÚ EÚ…‰∂…… E‰Ú +∆E÷ÚÆ˙h… ∫…‰ §…x…“ ∫… z… Ω˛i… Ω˲; i…÷®Ω˛…Æ˙… ∫……Ëxn˘™…« +{…∞¸{… Ω˲* |……h…“ V…M…i… EÚ…‰
{…“g¯“ BEÚ±… EÚ…‰∂…… ∫…‰ §…x…“ {…“g¯“ EÚ“ i…÷±…x…… ®… EÚ…°Ú“ o˘g¯ +…ËÆ˙ =z…i…  x…Æ˙xi…Æ˙ |… i…E⁄Ú±…i…… ®… ¶…“ V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ…‰  ¥…¥…∂… EÚÆ˙x…‰ EÚ“
Ω÷˛+… EÚÆ˙i…“* V…x…EÚ {…“g¯“ EÚ“ V…“h…«i…… EÚ“ ™…÷M®…h…x… E‰Ú u˘…Æ˙… I… i…{…⁄Ãi… I…®…i…… Ω˲ i…÷®…®…Â* ®…È |……h…“-V…M…i… EÚ…‰ S……Æ˙ |…¥…fi i…™…… E‰Ú ∫……V… ∫…‰
Ω˛…‰ M…<« Ω˛…‰i…“ l…“, +i…B¥… <∫…  ¥… v… ∫…‰ |…V…x…x… EÚ…‰ |……v……x™… ∫l…… {…i… +±…∆EfiÚi… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛, i…… EÚ i…÷®Ω˛…Æ˙… |…™……‰V…x…  ∫…r˘ Ω˛…‰; ™…‰ S……Æ˙
EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫…÷™……‰M…  ®…±…i…… Æ˙Ω˛…* <∫… |…EÚ…Æ˙ |…V…x…x… EÚ“  ¥… v…™…… ®… |…¥…fi i…™……ƒ ΩÈ˛--- ¶…⁄J…, EÚ…®…, x…”n˘ +…ËÆ˙ ¶…™…*  §…J…Æ˙…¥… E‰Ú  x…Æ˙xi…Æ˙
 ¥… ¥…v…i…… +…i…“ Æ˙Ω˛“* n˘ §……¥… E‰Ú §…“S…  ¥…x™……∫… §…x……B Æ˙J…x…‰ EÚ“ + x…¥……™…«i…… ∫…‰ =i{…z…
¥™……J™…… 17

i…x……¥… EÚ“ ¥™…¥…∫l…… ®…Â ™…‰ |…¥…fi i…™……ƒ i…÷®Ω˛…Æ˙“ ∫…Ω˛…™…i…… EÚÆÂ˙M…“*


¶…⁄J… |…… h…™…… EÚ…‰  ¥…¥…∂…  EÚ™…… EÚƉ˙M…“  EÚ ¥…Ω˛ +{…x…… ∫…∆M…`ˆx…
i…l……  ¥…x™……∫… §…x……B Æ˙J…x…‰ i…l…… ¥…fi r˘ +…ËÆ˙  ¥…EÚ…∫… V……Æ˙“ Æ˙J…x…‰ E‰Ú  ±…B +±…M…-+±…M… ¥™… HÚ™…… EÚ… S…÷x……¥… EÚÆ˙i…… Ω˲* V… ]ı±… +…ËÆ˙
E‰Ú  ±…B {… Æ˙¥…‰∂… ∫…‰ +…¥…∂™…EÚ ∫…∆∫……v…x… |……{i… EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ ®…V…§…⁄Æ˙ EÚ `ˆx… |…™……‰M…… E‰Ú  ±…B =x…EÚ…‰  x…™…÷HÚ EÚÆ˙i…… Ω˲,  V…x…E‰Ú >{…Æ˙ =∫…‰
Ω÷˛+… EÚƉ˙* |…V…x…x… u˘…Æ˙… +{…x…“ |…V…… i… EÚ…‰ EÚ…™…®… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ¶…Æ˙…‰∫…… Ω˛…‰i…… Ω˲* =x…E‰Ú V…“¥…x… ®… EÚ `ˆx……<™…… +…ËÆ˙ V… ]ı±…i……+… EÚ…
 ±…B EÚ…®… |…… h…™…… EÚ…‰  ¥…¥…∂… EÚÆ˙i…… Æ˙Ω‰˛M……* x…”n˘ E‰Ú V… Æ˙B ¥…Æ˙n˘…x… n‰˘EÚÆ˙ <xΩ² ¥…Ω˛ §……EÚ“ ∫…§…… ∫…‰ +±…M… EÚÆ˙E‰Ú  x…i……xi… +{…x……
V…“h…«i…… {…Æ˙  x…™…xj…h…  ®…±…… EÚƉ˙M…… i…l…… ¶…™… {… Æ˙¥…‰∂…“™… ∫…∆EÚ]ı… §…x…… ±…‰i…… Ω˲ i…l…… V…“¥…x… EÚ… + ¥…Æ˙…®… + ¶…π…‰EÚ =x…E‰Ú ®……v™…®… ∫…‰
∫…‰ +…i®…-Æ˙I…… EÚ“ |…‰Æ˙h…… V…÷]ı…BM……* EÚÆ˙i…… Æ˙Ω˛i…… Ω˲*  ¥…v……i…… ¥…ËY…… x…EÚ EÚ“ ¶……ƒ i…  x…Ã¥…EÚ…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲*
 ¥…v……i…… x…‰ |…EfiÚ i… E‰Ú ™…Y… ®… Ω˛∫i…I…‰{…  EÚ™……* =xΩ…‰x…‰ ®…x…÷π™… ®…  EÚ∫…“  ¥…∂…‰π… {… Æ˙h… i… E‰Ú |… i… +…O…Ω˛ =∫…®… x…Ω˛” Ω˛…‰i……* V…“¥…x… E‰Ú
®…x… EÚ“ |… i…π`ˆ… EÚ“* ®…x… EÚ…‰ ¶……¥…x……+… ∫…‰ M…g¯…* ®…Œ∫i…πEÚ +…x…xn˘ +…ËÆ˙ ™…xj…h……, <∫…EÚ“  ¥…b˜®§…x……+… i…l…… <∫…E‡Ú +∫…“®…  ¥…∫i……Æ˙
®… ™…÷ HÚ ∫l…… {…i… EÚ“* ®…x… +…ËÆ˙ ®…Œ∫i…πEÚ ®… S…‰i…x…… EÚ… ∫…∆S……Æ˙ ∫…‰ ∫……I……iEÚ…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫……˶……M™… ∫…§…EÚ…‰ ∫…®……x… ∞¸{… ∫…‰ x…Ω˛”  ®…±…
 EÚ™……* S……Æ˙ |…¥…fi i…™…… E‰Ú +±……¥…‰ UÙ: {……i……* <«∑…Æ˙ EÚ“ EÚØ˚h…… EÚ“ ={…±…Œ§v…
+ i… Æ˙HÚ ∫……V……Â-±……‰¶…, Æ˙…‰M…, ®……‰Ω˛, GÚ…‰v…, ®…n˘ ∫…§… EÚ…‰ x…Ω˛” Ω˛…‰ {……x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h… ¶…“
+…ËÆ˙ ®……i∫…™…«-- ∫…‰ ∫…ŒVV…i…  EÚ™……* ®…x… ™…Ω˛“ Ω˲ *
+…n˘®…“ EÚ…‰ ∫…{…x…… ∫…‰ ¶…Æ˙… EÚÆ˙i…… ΩË +…ËÆ˙ +…n˘ ® …“ EÚ“  W…xn˘ M …“ ®…  ¥…v……i…… x…‰ +…n˘®…“ ®… •…¿…,  ¥…πh…÷ +…ËÆ˙
®…Œ∫i…πEÚ ™…l……l…«-§……‰v… i…l……  ¥…¥…‰EÚ ∫…‰* E÷ÚUÙ Ω˲,  V…∫…EÚ“ Ø˚p˘-- i…“x…… EÚ“ ∫…k…… |… i…Œπ`ˆi… EÚ“*
+…n˘®…“ +E‰Ú±…… B‰∫…… |……h…“ §…x…… V……‰ |…EfiÚ i… i…§… ∫…‰ ¥…Ω˛ +¥…±……‰EÚx… EÚÆ˙i…… S…±…… +…
EÚ…‰ {… Æ˙EÚ±{…x……x…÷∫……Æ˙ i…l……  x…™…Œxj…i… ∞¸{… ®…Â
i…Ω˛ E Ú“EÚ…i… EÚ“ V……x…“ Æ˙Ω˛… Ω˲  EÚ +…n˘®…“ ∫…fiŒπ]ı E‰Ú ∫……l… C™……
{… Æ˙¥…Ãi…i… EÚÆ˙i…… Ω˲* =∫…‰ <∫… ∫…®…Z… EÚ“ S…… Ω˛B* <∫…E‰Ú ®…÷EÚ… §…±…‰ EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˲*
+ x…¥……™…« +…¥…∂™…EÚi…… Ω˲  EÚ ¥…Ω˛ V…“¥…- +…n˘®…“ EÚ“  W…xn˘M…“ ®… E÷ÚUÙ Ω˲,
®…hb˜±… E‰Ú +x™… +¥…™…¥…… ∫…‰ ∫¥…i…xj… x…Ω˛” Ω˲* ®…  ]ıEÚx…‰ ±……™…EÚ EÚ…‰<«  V…∫…EÚ“ i…Ω˛EÚ“EÚ…i… EÚ“ V……x…“ S…… Ω˛B*
GARBHANAL

 ¥…x™……∫…- §…J…Æ˙…¥…, +x…÷E⁄Ú±…i……-|… i…E⁄Ú±…i……, n⁄˘∫…Æ˙“ S…“V… x…Ω˛”* <∫…E‰Ú ®…÷EÚ… §…±…‰ ®…  ]ıEÚx…‰ ±……™…EÚ EÚ…‰<«
 x…™…®…-+ x…™…®…, +…EÚŒ∫®…EÚi…… i…l…… ™…÷ HÚ- n⁄˘∫…Æ˙“ S…“V… x…Ω˛”* ™…Ω˛ ∫…Ω˛“ Ω˲  EÚ V…§…
¶……¥…x…… E‰Ú ∫…®…“EÚÆ˙h…… ∫…‰ ∫…∆S…… ±…i… V…“¥…x… Ω˛®… <∫…EÚ“ ™…xj…h…… +…ËÆ˙ +…x…xn˘ EÚ“
EÚ“ ∫…®¶……¥…x……+… EÚ… +x¥…‰π…h… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú |…™……‰M…… ®…  ¥…v……i…… =i∫…÷EÚ ¶…]¬ı]ı“ ®… Z……ƒEÚi…‰ ΩÈ˛, i……‰ +{…x…‰ S…‰Ω˛Æ‰˙ EÚ…‰ ∂…“∂…‰ E‰Ú x…EÚ…§… ∫…‰ gƒ¯EÚ
¥…ËY…… x…EÚ EÚ“  x…π`ˆ… ∫…‰ ∫…∆±…Mx… ΩÈ˛* V…“¥…x… E‰Ú +x…xi…, +∫…“®… x…Ω˛” {……i…‰ +…ËÆ˙ x… Ω˛“ M…xv…EÚ E‰Ú  ¥…π…˱…‰ v…÷Bƒ ∫…‰  n˘®……N… EÚ…‰ {…Ɖ˙∂……x… Ω˛…‰x…‰
i…l…… V… ]ı±… Æ˙Ω˛∫™…… E‰Ú |… i…  ¥…v……i…… E‡Ú EÚ…Ëi…⁄Ω˛±…,  V…Y……∫…… +…ËÆ˙ ∫…‰ §…S…… ∫…EÚi…‰; Ω˛®……Æ˙“ EÚ±{…x…… ∂… HÚ ¶…™……¥…x…“ {…Æ˙UÙ…<™…… +…ËÆ˙ ¶…Mx…
EÚØ˚h…… EÚ… +xi… x…Ω˛” Ω˲; V…“¥…x… EÚ“ ∫…®¶……¥…x……+… EÚ…‰ ∫¥…{x…… ∫…‰ M…ƒn˘±…“ Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ §…S… x…Ω˛” {……i…”* B‰∫…“ +…∂S…™…«V…x…EÚ
=n¬˘P…… ]ıi… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B  ¥…v……i…… x…‰ V…“¥…-®…hb˜±… EÚ…‰ ¥™…… v…™……ƒ ΩÈ˛  V…xΩ² V……x…x…‰ E‰Ú  ±…B =x…∫…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ M…÷V…Æ˙x…… + x…¥……™…« Ω÷˛+…
|…™……‰M…∂……±…… E‰Ú ∞¸{… ®… +…™……‰ V…i…  EÚ™…… Ω˲* +x…÷E⁄Ú±…i…… +…ËÆ˙ EÚÆ˙i…… Ω˲* +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ¶…“, §…c˜…-∫…… i……‰Ω˛°Ú…  ®…±…i…… Ω˲! n÷˘ x…™……  EÚ∫…
|… i…E⁄Ú±…i…… E‰Ú §…“S… V…“¥…x… EÚ… ¥…h…«-{…]¬ı]ı EËÚ∫…‰-EËÚ∫…‰ Æ∆˙M… EÚn˘Æ˙ +S…®¶…‰ ∫…‰ ¶…Æ˙“ Ω˛…‰ V……i…“ Ω˲* V…÷x…⁄x… E‰Ú EÚ`ˆ…‰Æ˙ =i∫…÷EÚi……{…⁄h…« i…E«Ú
 §…J…‰Æ˙i…… Ω˲ i…l…… <∫… V…™…-™……j…… EÚ…‡  i…±…EÚ EÚ§… ±…M…i…… Ω˲, <x… i…l…… ®…‰v…… E‰Ú ¶……¥…÷EÚi……{…⁄h…« Æ∆˙M…“x… V…“¥…x… E‰Ú ∞¸§…∞¸ Ω˛…‰x……; +¥…±……‰EÚx…
|…∂x…… E‰Ú |… i… +…O…Ω˛∂…“±…i…… Ω˲  ¥…v……i…… ®…Â* Ω˛Æ˙ +…n˘®…“ EÚ“ EÚÆ˙x……  EÚ ¥…‰ EÚΩ˛…ƒ  ®…±…i…‰ +…ËÆ˙ EÚΩ˛…ƒ +±…M… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛;  EÚ∫…  §…xn÷˘ {…Æ˙
V…“¥…x…-™……j…… ®… +{…x…… Ω˛“ +x……‰J……{…x… Ω˛…‰i…… Ω˲* ™…Ω˛ +x……‰J……{…x… =x…®… < k…°Ú…EÚ l…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛…ƒ x……< k…°Ú…EÚ“ --- B‰∫…‰ +¥…±……‰EÚx… ®…Â
 ¥…v……i…… E‡Ú |…™……‰M…… EÚ… ={…EÚÆ˙h… Ω˲* ¥…Ω˛ +±…M…-+±…M… |…™……‰M…… +…x…xn˘ Ω˲* <∫…EÚ“ EÚ“®…i… E÷ÚUÙ ¶…“ Ω˛…‰, EÚ…‰<« °ÚE«Ú x…Ω˛” {…c˜i……*
+∂……‰EÚ S…GÚv…Æ˙
8 °ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1951 EÚ…‰ J…÷V……«, =k…Æ˙|…n‰˘∂… ®… V…x®…. B®….B., B®…. ±…]ı E‰Ú +±……¥…… ÀΩ˛n˘“ ®… {…“-BS….b˜“. EÚ“  b˜ O…™……ƒ. ∫…®…“I……,
+x…÷¥……n˘, {…]ıEÚl……,  ¢Ú±®…, ]ı‰±…“ °Ú±®…, ¥…fik… S…j…, v……Æ˙…¥…… Ω˛EÚ, °Ú“S…Æ˙  ¢Ú±®… ¥… n˘⁄Æ˙n˘∂…«x… ®… ±…‰J…x…,  x…n˘Ê∂…x… B¥…∆ + ¶…x…™… E‰Ú ∫……l…-
18 ∫……l… EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…… E‰Ú +i™…∆i… ±……‰EÚ |…™…. |…EÚ… ∂…i… Æ˙S…x……Bƒ - §…⁄g‰ §…SS…‰, ¶……‰±…‰ ¶……±…‰, i…®……∂……, S…÷]ı{…÷]ıE÷Ú±…‰, ∫……‰ i……‰ Ω˛Ë, Ω˛ƒ∫……‰ +…ËÆ˙ ®…Æ˙
V……+…‰, B V…“ ∫…÷ x…B, <∫… ±…B §……Ëc®… V…“ <∫… ±…B,  J…c EÚ™……ƒ, §……‰±…-M…{{…‰, V……x…‰ C™…… ]ı{…E‰Ú, n˘‰∂… v…x™…… {…∆S… EÚx™……, S…÷x…“ S…÷x……<«,
∫……‰S…“ ∫…®…Z…“* ∫…∆|… i… : |……‰¢‰Ú∫…Æ˙ B¥…∆ +v™…I…,  Ω˛∆n˘“ B¥…∆ ®…“ b˜™…… +v™…™…x…  ¥…¶……M…, V…… ®…+…  ®… ±±…+… <∫±…… ®…™……, x…<«  n˘±±…“.
<«-®…‰±… : kavi@chakradhar.com

™……n¢
S…±…“ M…<» ∫…Æ˙…‰n˘ Æ˙…x…“
l…”  V…xΩ˛Â ∫…Æ˙…‰n˘ {…Æ˙ b˜…ÏC]ııÆ˙‰]ı EÚ“
={…… v…™……Â ∫…‰ x…¥……W…… M…™……* ¥…‰

EÚ Ω˛i…‰ Ω˛È  EÚ V…§… ®……Ëi… +…i…“ Ω˛Ë


i……‰ <∆∫……x… EÚ…‰ EÚΩ˛” ¶…“ ∂…Æ˙x…
x…Ω˛”  ®…±…i…“, {…Æ˙ =±…]ı… Ω˛…‰
M…™……* ®……Ëi… EÚ…‰ ∂…Æ˙x…  ®…±… M…<«* +…`ˆ
|…l…®… ®… Ω˛±…… l…”  V…xΩ˛…Âx…‰ {…∆p˘Ω˛¥…”
∂…i……§n˘“ E‰Ú §……n˘ §…x…‰ Ω˛÷B ¥……t
™…∆j……‰∆ EÚ…‰ x… E‰Ú¥…±… ∫…∆O…Ω˛“i…  EÚ™……
§… ±EÚ Æ˙…π]ı≈“™… ∫…∆O…Ω˛…±…™… EÚ…‰ n˘…x…
+|…˱… n˘…‰ Ω˛W……Æ˙ +…`ˆ EÚ…‰ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ x…Ω˛” ®… n˘‰  n˘™……* ¥…‰ |…l…®…… ®… |…l…®…
Æ˙Ω˛”* l…”*
¥…‰ +∫∫…“¥… ¥…π…« ®… |…¥…‰∂… EÚÆ˙i…” {…Æ˙ BEÚ =x…E‰Ú |…™…ix…… ®… +…<« EÚ¶…“ EÚ®…“
 n˘x… {…Ω˛±…‰ Ω˛“ +{…x…“  W…xn˘M…“ EÚ“ ∫…“.b˜“. x…Ω˛”* =x…EÚ“ ∫…∆M…“i… ∫……v…x…… EÚ¶…“
 Æ˙±…“W… EÚÆ˙… E‰Ú ∫…“g“ S…g M…<»* ™…∫]ıÆ˙b˜‰ l…®…“ x…Ω˛”*
i…EÚ ∫…Æ˙…‰n˘ M…÷∆V……™…… +…ËÆ˙ +{…x…… ®™…⁄ W…EÚ ]ı÷b˜‰ EÚ…‰ n˘‰ M…<«∆* ±……‰M… =xΩ˛Â EÚΩ˛i…‰ l…‰ x…‰Ω˛∞¸ V…“ EÚΩ˛… EÚÆ˙i…‰ l…‰  EÚ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ i……‰ Ω˛®……Æ˙“ EÚ±…… +…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚ i…
∫…Æ˙…‰n˘ Æ˙…x…“* ∫…P…x… +∆v…‰Æ˙‰ ®… V…Ë∫…‰ EÚ…Èv…-EÚ…Èv… =`ˆi…“ Ω˛…‰ ∫…Æ˙…‰n˘ EÚ“  ¥…t÷i…, EÚ“ Æ˙…V…n˘⁄i… Ω˛È* ∫…Ω˛“ EÚΩ˛… l…… {…∆ b˜i… V…“ x…‰, ∂…Æ˙x… V…“ n˘‰∂…-n˘‰∂……∆i…Æ˙
=∫… i… ck…Æ˙∆M…“™… M… i…®…™…i…… ®… |……Æ˙®¶… Ω˛…‰ V……B +…±……{…, V……‰ v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ §…gi…… i…EÚ P…⁄®…”* ∫…Æ˙…‰n˘ EÚ…‰ =xΩ˛…Âx…‰  ¥…∂¥…- ¥…J™……i…  EÚ™……*
V……B, Z……±…… EÚ“ x…I…j…-®……±…… i…EÚ* i……Æ˙…®…∆b˜±…  J…±… =`ˆÂ +…ËÆ˙ °ËÚ±… V……B =x…E‰Ú M…÷Ø˚ §……§…… +±……=q˘“x… J……∆ M…V…§… E‰Ú <∆∫……x… l…‰* ¥…‰ ∫…∆∫……Æ˙ EÚ… Ω˛Æ˙
=V……±……, M…÷Ø˚ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ E‰Ú x……®… EÚ…* §……V…… §…V…… ∫…EÚi…‰ l…‰* V……‰ S…“W… x… ¶…“ §…V…‰ ¥…Ω˛ ¶…“ §…V… =`ˆi…“ l…“
∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ V…“ EÚ… V…x®… 9 +|…˱…, 1929 EÚ…‰  n˘±±…“ E‰Ú BEÚ V……x…‰ ®……x…‰ =x…E‰Ú ∫{…∂…« ∫…‰*
EÚ…™…∫l… ®……l…÷Æ˙ {… Æ˙¥……Æ˙ ®… Ω˛÷+…* =∫… EÚ…™…∫l… {… Æ˙¥……Æ˙ ®… ∫…… Ω˛i™…, ∫…∆M…“i…, ™…÷¥…… +…ËÆ˙ +{…⁄¥…« ∫…÷xn˘Æ˙“ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ EÚ…‰ ™…… Ω˛“ ∂…Æ˙x… ®… x…Ω˛”  ±…™……
EÚ±……+…‰∆ E‰Ú |… i… |…‰®… ¶……¥… i……‰ l…… ±…‰ EÚx… ±…c EÚ™……∆ =∫…®… +…M…‰ §…g-S…gEÚÆ˙ §……§…… x…‰*  ∂…π™……Â EÚ…‰ M……™… EÚ“ ∫……x…“ EÚÆ˙x…“ {…ci…“ l…“,  S…±…®… ¶…Æ˙x…“
 Ω˛∫∫…… ±… <∫…EÚ“ ®…x……Ω˛“ l…“* v…÷x… EÚ“ v…x…“ ∂…Æ˙x… V…“ x…‰ |… i…E⁄Ú±… ¥……i……¥…Æ˙h… {…ci…“ l…“* Æ˙∫……‰<« ®… ∫…®…™… n˘‰x…… Ω˛…‰i…… l……* +…ËÆ˙ n˘∫…-n˘∫… P…h]ı‰ E‰Ú
EÚ…‰ §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ +x…÷E⁄Ú±… §…x……  ±…™……, +…ËÆ˙ +…M…‰ ¶…“ ∫…∆P…π…« EÚÆ˙i…“ Æ˙Ω˛”*  Æ˙™……W… EÚ“ {……§…xn˘“* ∫…∆ß……∆i…-Æ˙<«∫… {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ“ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ x…‰ +…ËP…c
∫…Æ˙…‰n˘ P…Æ˙ ®…Â §…c‰ ¶…Ë™…… ±……B l…‰ +{…x…“ ∏…“®…i…“ V…“ EÚ…‰  ∫…J……x…‰ E‰Ú  ±…B, {…Æ˙ §……§…… EÚ“ ∫……Æ˙“ §……i… ®……x…”*

GARBHANAL
x…xΩ˛” ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ x…‰ n˘‰J……  EÚ ¶……¶…“ i……‰ J……x…-{……x…, {… Æ˙¥……Æ˙ +…ËÆ˙ M…fiΩ˛∫l…“ ®… x…<« {…“g“ EÚ…‰ +M…Æ˙ §…i……x…… Ω˛…‰  EÚ C™…… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë M…÷Ø˚- ∂…π™… {…Æ˙∆{…Æ˙…,
b˜⁄§…“ Ω˛÷<« Ω˛È, EÚΩ˛…∆ ∫…“J…ÂM…“*  ±…™…… BEÚ  ∫…CEÚ… +…ËÆ˙ UÙ‰c  n˘B ∫¥…Æ˙, +…x…∆n˘ C™…… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë {…Æ˙∆{…Æ˙… |…n˘…x… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ |… GÚ™…… EÚ…  ∫…±… ∫…±……, i……‰ §……§……
+…™……, ∫…Æ˙M…®…  x…EÚ…±…“* ∫……-Ɖ˙-M…-®…  x…EÚ±… +…B i……‰  °ÚÆ˙ C™…… l……, ¥…Ω˛ ¥……t +…ËÆ˙ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ V…“ E‰Ú +…{…∫…“  Æ˙∂i…… EÚ…‰ §…c“ M…Ω˛Æ˙…<« ∫…‰ ∫…®…Z…x……
<x…EÚ… Ω˛…‰ M…™…… +…ËÆ˙ ™…‰ =∫… ¥……t EÚ“ Ω˛…‰ M…<»* Ω˛…‰M……* M…÷Ø˚ B‰∫…‰ Ω˛“  ¥…t… x…Ω˛” n˘‰i……, V…§… i…EÚ  EÚ  ∂…π™… ®… {…⁄Æ˙“ ±…M…x…
§…Ω˛÷i… ∫……Æ˙‰ |…l…®… V…÷c‰ Ω˛È =x…E‰Ú x……®… E‰Ú +…M…‰* M…÷Ø˚ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ |…l…®… ®… Ω˛±…… x… Ω˛…‰,  x…π`ˆ… x… Ω˛…‰* =∫…  x…π`ˆ… EÚ“ |… i…®…⁄ i…« §…x…EÚÆ˙ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ §……Æ˙-
l…”  V…xΩ˛…Âx…‰ ∫…Æ˙…‰n˘ V…Ë∫…‰ ®…n˘…«x…… ∫……V… EÚ…‰ ∫…∆{…⁄h…« >∆S……<« n˘“* ¥…‰ |…l…®… ®… Ω˛±…… §……Æ˙ ®…ËΩ˛Æ˙ V……i…“ Æ˙Ω˛”* ∫…∆M…“i… ∫…“J…x…… Ω˛Ë i……‰ M…÷Ø˚¶… HÚ  x…π`ˆ… ∫…‰ EÚÆ˙x…“
l…” V……‰ ∫…∆M…“i… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ {…⁄Æ˙‰ ¶…⁄®…∆b˜±… ®… P…⁄®…”,  ¥…n˘‰∂… M…<»* ¥…‰ |…l…®… ®… Ω˛±…… Ω˛…‰M…“* =xΩ˛…Âx…‰ `ˆ…x…  ±…™……  EÚ ∫…“J…EÚÆ˙ Ω˛“ ®……x…ÂM…“* M…M…x… EÚ…‰ M…÷∆V……
l…”  V…xΩ˛Â ∫…Æ˙…‰n˘ E‰Ú EÚ…Æ˙h…  ¥… ¶…z… |…EÚ…Æ˙ E‰Ú ∫…®®……x…  ®…±…‰* ¥…‰ |…l…®… ®… Ω˛±…… n˘ÂM…“ ∫…Æ˙…‰n˘ E‰Ú ∫…÷Æ˙… ∫…‰*
EÚ±…… ®…Æ˙ V……i…“ Ω˛Ë, +M…Æ˙ V…“¥…x…-∫……l…“ ∫…Ω˛…Æ˙… x… n˘‰* {… i… ¶…“ ∫…Æ˙…‰n˘
V…Ë∫…… Ω˛“  ®…±……* ∫…÷Æ˙“±…… ∫…÷±i……x…  ∫…∆Ω˛ §……EÚ±…“¥……±…* =xΩ˛…Âx…‰ ∂…Æ˙x… V…“
EÚ…‰ ∫…n˘… =i∫…… Ω˛i…  EÚ™…… +…ËÆ˙ +…M…‰ ±……x…‰ E‰Ú  ±…B {…“UÙ‰-{…“UÙ‰ Æ˙Ω˛‰*
+…∂S…™…« EÚ“ §……i… Ω˛Ë  EÚ §……§……  ¥… ¶…z… ¥……t…‰∆ EÚ…‰ ∫…®{…⁄h…« E÷Ú∂…±…i…… ∫…‰
§…V……i…‰ l…‰, EÚΩ˛…∆  ∫…i……Æ˙, EÚΩ˛…∆ §……∆∫…Æ˙“, EÚΩ˛…∆ ∫…Æ˙…‰n˘! ¥…‰  ¥…±…I…h… ∫¥…Æ˙-
∫…©……]ı l…‰ +…ËÆ˙ ∫……Æ˙‰ ¥……t-™…∆j……‰∆ ∫…‰ {™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ l…‰* ¥……t…‰∆ E‰Ú |… i… ™…Ω˛
™……n¢
∫……W……‰∆ E‰Ú ∫…÷Æ˙ =i…Æ˙i…‰ Ω˛È V……‰ S…®…c‰ ∫…‰ §…x…‰ Ω˛÷B Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* ∫…Æ˙…‰n˘ BEÚ B‰∫…… Ω˛“
¥……t Ω˛Ë  V…∫… {…Æ˙ S…®…c… ±…M…… Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë* ™……x…“ ∫…Æ˙…‰n˘ BEÚ |……S…“x… ¶……Æ˙i…“™…
19

|…‰®…, {…Æ˙∆{…Æ˙… E‰Ú ∞¸{… ®… ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ V…“ E‰Ú {……∫… +…™……* ¥…‰ ¶…“ ¥……t…‰∆ ∫…‰ ¥……t Ω˛Ë* ¥…‰ EÚΩ˛i…“ l…”  EÚ ∫…Æ˙…‰n˘ x……®… E‰Ú ®…⁄±… ®… '∫¥…Æ˙…‰n˘™…' Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ∫…∆M…“i…
{™……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ±…M…”* {… i… ∫…÷±i……x…  ∫…∆Ω˛ §……EÚ±…“¥……±… E‰Ú ∫…Ω˛™……‰M… ∫…‰ E‰Ú E÷ÚUÙ  ¥…u˘…x… ®……x…i…‰ Ω˛È  EÚ ∫…Æ˙…‰n˘ ¥……t ®…v™… B ∂…™…… ∫…‰ +…™……* ¥…‰ ®…i…¶…‰n˘
¥……t-™…∆j……‰∆ EÚ… BEÚ  ¥…∂……±… ¶…∆b˜…Æ˙ =x…E‰Ú {……∫… <EÚ_ˆ… Ω˛…‰ M…™……* EÚΩ˛” Æ˙J… ∫…EÚi…‰ Ω˛È* ∂……‰v… +…ËÆ˙ ¶…“ Ω˛…‰x…“ S…… Ω˛B* ¥…Ë∫…‰ ∂……‰v… Ω˛…‰ ¶…“ V……B i……‰ ±……¶…
¥……‰ +… n˘¥……∫…“ I…‰j……‰∆ ∫…‰ +x…⁄`ˆ‰ |……S…“x… ¥……t ±…‰EÚÆ˙ +…<», EÚΩ˛” =x…EÚ…‰ C™……? BEÚ ∫…®……S……Æ˙ S…Ëx…±… ®… ∂…Æ˙x… V…“ E‰Ú n˘‰Ω˛…¥…∫……x… EÚ“ K…§…Æ˙ n˘‰i…‰ ∫…®…™…
O……®…“h… ±……‰EÚ ¥……t  ®…±…‰* i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú i…∆j…“-¥……t +…ËÆ˙ i……±… ¥……t* =xΩ˛Â  ∫…i……Æ˙-¥…… n˘EÚ… §…i……™…… V…… Æ˙Ω˛… l……* ∫…Æ˙…‰n˘ +…ËÆ˙  ∫…i……Æ˙ ®… =x…E‰Ú  ±…B
¥…‰ ∫…§… E‰Ú ∫…§… =xΩ˛…Âx…‰ ¶……Æ˙i… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ E‰Ú +v…“x… Æ˙…π]ı≈“™… ∫…∆O…Ω˛…±…™… EÚ…‰ EÚ…‰<« ¢ÚE«Ú Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛Ë* C™…… EÚΩ˛Â =x…EÚ…‰, ™……n˘ EÚÆ˙  ±…™…… ™…Ω˛“ C™…… EÚ®… Ω˛Ë*
n˘…x… ®… n˘‰  n˘B* '∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ §……§…… +±……=q˘“x… J……∆ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ∫…‰ ∂……∫j… M…gi…‰
§……EÚ±…“¥……±… M…˱…Æ˙“' §…x…“,  V…∫…EÚ… l…‰* =xΩ˛…Âx…‰  EÚi…x…‰ Ω˛“ x…B ¥……t §…x……  n˘B*
=n¬˘P……]ıx…  EÚ™…… l…… ∏…“®…i…“ <∆ n˘Æ˙… =x…EÚ… §…x……™…… Ω˛÷+… BEÚ  ∫…i……Æ˙ §…ÈV……‰ ®…‰Æ˙‰ {……∫…
M……∆v…“ x…‰* <∫… ∫…∆O…Ω˛…±…™… EÚ…‰ ∂…Æ˙x… V…“ ¶…“ Ω˛Ë* ®…ËΩ˛Æ˙ §…Èb˜ §…x……™…… l…… §……§…… x…‰  V…∫…®…Â
 x…Æ˙∆i…Æ˙ ∫…∆{…xx… EÚÆ˙i…“ Æ˙Ω˛”* =x…E‰Ú +x…‰EÚ ∫…÷Æ˙“±…‰ ¥……t…‰∆ EÚ… ∫…®…x¥…™… l……*
¥……t…‰∆ {…Æ˙ b˜…EÚ  ]ıEÚ]ı V……Æ˙“ Ω˛÷B* ∂…Æ˙x… V…“ x…‰ BEÚ §……Æ˙ §…i……™……  EÚ EÚ `ˆx… {…Æ˙“I……
∫…Æ˙…‰n˘ {…Æ˙ ¶…“, §……∆∫…÷Æ˙“ {…Æ˙ ¶…“ +…ËÆ˙ ±…‰i…‰ l…‰ §……§……* ∫…Æ˙…‰n˘ {…Æ˙ EÚ…‰<« BEÚ ®…”c-®…÷Æ˙EÚ“
®…fin˘∆M… {…Æ˙ ¶…“*  x…EÚ±… x…Ω˛” {…… Æ˙Ω˛“ l…“* §……§…… x…‰ EÚ<« §……Æ˙
+…ËÆ˙ C™…… S…… Ω˛B EÚ±……EÚ…Æ˙ EÚ…‰? ∫…®…Z……™……, ±…‰ EÚx… ∫¥…Æ˙…Â E‰Ú §…“S… ∫…‰ ∏…÷ i…™……Â EÚ“
{…Ë∫……* {…Ë∫…… i……‰ ∂…Æ˙x… V…“ E‰Ú {……∫… ∫…Ω˛“ ±…c“ {…EÚc ®… x…Ω˛” +… Æ˙Ω˛“ l…“* §……§…… x…‰
{…Ω˛±…‰ ∫…‰ l……* {…Ë∫…‰ E‰Ú  ±…B i……‰ ¥……‰ +{…x…‰ Ω˛÷CE‰Ú ®… M…Ω˛Æ˙… EÚ∂… ®……Æ˙… +…ËÆ˙  S…±…®… ∫…‰
∫…∆M…“i… E‰Ú {…“UÙ‰ ¶……M…“ x…Ω˛”* ∫…∆M…“i… i……‰  x…EÚ±…“ BEÚ ±…Ω˛Æ˙…i…“ Ω˛÷<« ∫…“  S…∆M……Æ˙“* §……§…… x…‰
GARBHANAL

BEÚ {™……∫… l…“, i…c{… l…“, BEÚ EÚΩ˛… B‰∫…‰, B‰∫…‰, Ω˛…∆ B‰∫…‰  x…EÚ…±……‰* ∫…Æ˙…‰n˘ EÚ… i……Æ˙
+…EÚπ…«h… l……, BEÚ S…÷∆§…EÚ l…“  V…∫…E‰Ú =ƒM…±…“ E‰Ú n˘§……¥… E‰Ú ∫……l… {…Æ˙n˘‰ {…Æ˙  S…∆M……Æ˙“ EÚ“
{…“UÙ‰ ∂…Æ˙x… n˘“¥……x…“ ∫…“ Æ˙Ω˛i…“ l…”* i…Æ˙Ω˛ ±…Ω˛Æ˙…™…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ x……n˘ + v…EÚi…®… ∫…÷Æ˙“±……
C™…… S…… Ω˛B EÚ±……EÚ…Æ˙ EÚ…‰? ™…∂…* Ω˛…∆, Ω˛…‰EÚÆ˙  x…EÚ±… +…™……*
™…∂… S…… Ω˛B*  EÚ∫…“ E‰Ú {…“UÙ‰ n˘…Ëc“ x…Ω˛” §……§…… V…§… n˘‰Ω˛ i™……M… EÚÆ˙ M…B i……‰ x… i……‰ =x…E‰Ú
∂…Æ˙x… V…“* b˜…Ï. W…… EÚÆ˙ Ω˛÷∫…Ëx… u˘…Æ˙… {…Æ˙®…  ∂…π™… Æ˙ ¥…∂…∆EÚÆ˙ +… ∫…E‰Ú x… =x…E‰Ú n˘⁄∫…Æ˙‰
∫…®®…… x…i…  EÚ™…… M…™……* =xΩ˛Â {…s¶…⁄π…h… E÷Ú]ı÷®§…“ V…x…*  n˘±±…“ ∫…‰ n˘…Ëc“-n˘…Ëc“ M…<« l…” ∂…Æ˙x…
∫…‰ ∫…®®…… x…i…  EÚ™…… M…™……* x… V……x…‰ Æ˙…x…“* S……Ω˛i…“ i……‰ l…” §……§…… EÚ“ ®…Ë™…i… EÚ…‰ EÚ∆v……
 EÚi…x…‰ ®…∆S…… {…Æ˙, x… V……x…‰  EÚi…x…“ §……Æ˙ =xΩ˛Â ∫…®®…… x…i…  EÚ™…… M…™……* n˘‰x……, ±…‰ EÚx… {…Æ˙∆{…Æ˙…¥…… n˘™…… x…‰ ®…x…… EÚÆ˙  n˘™……* +±±……Ω˛ EÚ… ¶…‰V…… Ω˛÷+… EÚ…‰<«
∫…®®……x… ∂…Æ˙x… V…“ E‰Ú {…“UÙ‰-{…“UÙ‰ n˘…Ëc…, ∫…®®……x…… E‰Ú {…“UÙ‰ ∂…Æ˙x… V…“ EÚ¶…“ BEÚ ®……˱…¥…“ l……  V…∫…x…‰ EÚΩ˛…  EÚ  ®…^ı“ EÚ“ {…Ω˛±…“ ®…÷_ˆ“ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ EÚ“ Ω˛…‰M…“*
x…Ω˛” n˘…Ëc”* ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ +…ËÆ˙ ∂……∫j… n˘…‰x…… ∫……l…-∫……l… S…±…i…‰ Ω˛È* V…Ω˛…∆ BEÚ B‰∫…‰ M…B i……‰ C™…… M…B V…Ë∫…‰ §……n˘±… EÚ“ UÙ…™…… S…±…“ V……i…“ Ω˛Ë* V……+…‰ i……‰ B‰∫…‰  EÚ
+…‰Æ˙ ∂…Æ˙x… Æ˙…x…“ V…“ x…‰ ∫…Æ˙…‰n˘ EÚ…‰ §…V……™……, ¥…Ω˛” =∫…E‰Ú ∂……∫j…“™… {…I… §……n˘±…… E‰Ú V……x…‰ E‰Ú §……n˘ ¶…“ +…∆∫…÷+…‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ §…Æ˙∫…i…‰ Æ˙Ω˛…‰* ∂…Æ˙x… V…“ EÚ“
EÚ…‰ ¶…“ +x…n˘‰J…… x…Ω˛” Æ˙J……* ™……n˘ ®… +…i…‰ Ω˛÷B +…∆∫…⁄  ∫…°«Ú n˘÷:J… E‰Ú x…Ω˛” Ω˛È* <x… §…⁄∆n˘… ®… Ω˛®……Æ˙“ ∂……∫j…“™…
=xΩ˛…Âx…‰ ∫…Æ˙…‰n˘ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ EÚ…°Ú“ ∂……‰v…-EÚ…™…«  EÚ™……* EÚ… ±…n˘…∫… E‰Ú ∫…∆M…“i… EÚ“ ∫……v…x……+…‰∆ EÚ…‰ ∫…±……®… Ω˛Ë* EÚ±… =x…EÚ“  S…i…… ∫…‰ V……‰ ±…Ω˛Æ˙…i…“ Ω˛÷<«
'®…‰P…n˘⁄i…' ∫…‰ ™…Ω˛ ∫…⁄j…  x…EÚ…±……  EÚ ®…‰P…… x…‰ +{…x…… Æ˙…∫i…… §…n˘±…  ±…™……  S…∆M…… Æ˙™……∆  x…EÚ±… Æ˙Ω˛“ l…”, =x…∫…‰  EÚi…x…‰ ±……‰M…… x…‰ ∏…÷ i…™…… +…ËÆ˙ ®…”c…‰∆ EÚ…‰
l…… S…⁄∆ EÚ =x…E‰Ú + v…EÚ x…“S…‰ +…x…‰ {…Æ˙ +±…EÚ…{…÷Æ˙“ ®… Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ {…EÚc… Ω˛…‰M……* ±……‰M… +…ƒJ… ®…”c EÚÆ˙ +…∆∫…⁄ {……ÈUÙ ±…ÂM…‰ {…Æ˙ ¥…Ë∫…“ ®…”c EÚ…Ëx…
∫…∆M…“i…EÚ…Æ˙… E‰Ú ∫……W……‰∆ E‰Ú ∫…÷Æ˙ =i…Æ˙ V……i…‰ l…‰* ™…Ω˛ §……i… i…™… Ω˛Ë  EÚ =xΩ˛”  x…EÚ…±…‰M……?
M…V……x…x… ®……v…¥… ®…÷ HÚ§……‰v…
20
∂™……‰{…÷Æ˙, M¥…… ±…™…Æ˙ ®… 1917 EÚ…‰ V…x®…. x……M…{…÷Æ˙  ¥… ¥… ∫…‰ ÀΩ˛n˘“ ®… B®….B. 20 ¥…π…« EÚ“ =©… ®… +…V…“ ¥…EÚ… EÚ“ ∂…÷∞¸+…i… §…c˜x…M…Æ˙  ®… b˜±…
∫E⁄Ú±… ®… ®……∫]ıÆ˙“ ∫…‰ +…Æ∆˙¶… EÚÆ˙E‰Ú =VV…Ëx…, ∂…÷V……±…{…÷Æ˙, <∆n˘…ËÆ˙, EÚ±…EÚk……, §…∆§…<«, §…∆M…±……ËÆ˙, §…x……Æ˙∫…, V…§…±…{…÷Æ˙, x……M…{…÷Æ˙ ®… l……‰c‰˜-l……‰c‰˜ +Æ˙∫…‰
Æ˙Ω‰˛. |…EÚ… ∂…i… EfiÚ i…™……ƒ : S……ƒn˘ EÚ… ®…÷ƒΩ˛ S…‰g¯… Ω˲, BEÚ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ EÚ“ b˜…™…Æ˙“, EÚ…`ˆ EÚ… ∫…{…x……,  ¥…{……j… +…ËÆ˙ ∫…i…Ω˛ ∫…‰ =`ˆi…… +…n˘®…“.

M…Ω˛Æ‰˙ +∫…xi……‰π… EÚ“ V¥……±……


∫…÷±…M… V…±……i…“ Ω˲ ®…÷Z… EÚ…‰ Ω˛“
+…i®…¥…∆S…x……-{…“ c˜i… ®…‰Æ˙…
 i… ®…Æ˙-®…M…x… =Æ˙  ¥…Œ®§…i… ®…÷J… {…Æ˙
 ∫…Ω˛Æ˙ =`ˆ… ®…È +∏…÷-®… ±…x…-®…÷J…
+{…x…‰ +xi…Æ˙ E‰Ú n˘∂…«x… EÚÆ˙
®…Èx…‰ ®…Æ˙h…- S…xi…x…… EÚ“
V…§… V…“¥…x… EÚ… l…… n˘n«˘ §…g¯ S…±……
®……x…¥…i…… EÚ… EÚ]÷ı +…±……‰S…EÚ
+{…x…‰ EÚ…‰ Ω˛“ n˘hb˜ n‰˘ S…±……
®…‰Æ˙… ®…x… M…±…i……  x…V… ®…Â
V…§… +{…x…‰ ∫…‰ Ω˛“ Ω˛…Æ˙ J…… S…÷EÚ…
n˘…Ø˚h… ±……‰¶…-+ŒMx… ®… +{…x……

+xi…n«˘∂…«x… |……™…Œ∂S…k…-|…∫……n˘ {…… S…÷EÚ…


Æ˙HÚ ª……‰i… +xi…Æ˙ ∫…‰ °⁄Ú]ı…
±……±…-±……±… ¢Ú¥¥……Æ˙ n÷˘:J… EÚ…
®…È +{…x…‰ ∫…‰ Ω˛“ ∫…®®……‰ Ω˛i… +…i®…-n˘…Ω˛ EÚ“ V¥… ±…i…  {…{……∫…… E‰Ú
®…x… ®…‰Æ˙… b⁄˜§……  x…V… ®… Ω˛“ ™…÷M… ®… +…™…… I…h… ∫…÷J… EÚ…
®…‰Æ˙… Y……x… =`ˆ…  x…V… ®… ∫…‰ Æ˙HÚ-ª……‰i… +xi…Æ˙ ∫…‰ °⁄Ú]ı…
®……M…«  x…EÚ…±…… +{…x…‰ ∫…‰ Ω˛“ ®…‰Æ˙… M……i…  ∂… l…±…  Ω˛®…-∂…“i…±…

GARBHANAL
®…È +{…x…‰ ®… Ω˛“ V…§… J……‰™…… ®…Èx…‰ ∫……I……i…¬ ®…fii™…÷ n‰˘J… ±…“
i……‰ +{…x…‰ ∫…‰ Ω˛“ E÷ÚUÙ {……™…… BEÚ Æ˙…i… ∫…{…x…‰ ®… =VV…¥…±…
 x…V… EÚ… =n˘…∫…“x…  ¥…∂±…‰π…h… ®…Èx…‰ ™…Ω˛ V…§… EÚΩ˛…  EÚ∫…“ ∫…‰
+…ƒJ…… ®… +…ƒ∫…⁄ ¶…Æ˙ ±……™…… i……‰ EÚΩ˛±……™…… +{…x…… K…⁄x…“
®…‰Æ˙… V…M… ®… p˘…‰Ω˛ Ω÷˛+… {…Æ˙ V…“¥…x…-n˘…Ω˛-∂……Œxi…- Ω˛i…  EÚ∫…EÚ“
®…È +{…x…‰ ∫…‰ Ω˛“  ¥…p˘…‰Ω˛“ M……‰n˘ +{…‰ I…i… >x…“->x…“*
21

{…⁄ƒV…“¥……n˘“ ∫…®……V… E‰Ú |… i…


EÚ ¥…i……
<i…x…‰ |……h…, <i…x…‰ Ω˛…l…, <i…x…“ §…÷ r˘
<i…x…… Y……x…, ∫…∆∫EfiÚ i… +…ËÆ˙ +xi…:∂…÷ r˘
 ¥…Ω˛…Æ˙
<i…x……  n˘¥™…, <i…x…… ¶…¥™…, <i…x…“ ∂… HÚ Æ˙ ¥… EÚ… |…EÚ…∂…
™…Ω˛ ∫……Ëxn˘™…«, ¥…Ω˛ ¥…Ë S…j™…, <«∂¥…Æ˙-¶… HÚ ∂… ∂… EÚ…  ¥…EÚ…∫…--
<i…x…… EÚ…¥™…, <i…x…‰ ∂…§n˘, <i…x…‰ UÙxn˘-- {…÷∆∫…i¥…Ω˛“x… x…Æ˙ EÚ…  ¥…±……∫…*
2
 V…i…x…… f¯…ÂM…,  V…i…x…… ¶……‰M… Ω˲  x…§…«xv…  n˘x… E‰Ú §…÷K……Æ˙
<i…x…… M…⁄g¯, <i…x…… M……g¯, ∫…÷xn˘Æ˙ V……±…-- ™…‰ ∫…⁄™…«-S…xp˘
Æ˙… j… EÚ“ ®…fii™…÷
E‰Ú¥…±… BEÚ V…±…i…… ∫…i™… n‰˘x…‰ ]ı…±…* x…¶…-¥…I… ±…÷§v…
E‰Ú §……n˘ æ˛n˘™… {…÷∆∫…i¥…Ω˛“x…
¥…‰ + ®…i… ¥……∫…x…… E‰Ú  ∂…EÚ…Æ˙
+xi…®…«x…÷π™…
¥…‰ M…M…x… n˘“x…
UÙ…‰c˜…‰ Ω˛…™…, E‰Ú¥…±… P…fih…… +…Ë n÷˘M…«xv…  Æ˙HÚ-∫…… M…‰Ω˛
¥…‰ Æ˙ ∫…EÚ Ø˚Mh…
i…‰Æ˙“ Ɖ˙∂…®…“ ¥…Ω˛ ∂…§n˘-∫…∆∫EfiÚ i… +xv… n˘…‰ ±……±…]‰ıx…-∫…‰ x…™…x… n˘“x…
{…÷∆∫…i¥…Ω˛“x… ¥…‰∂™……- ¥…Ω˛…Æ˙
n‰˘i…“ GÚ…‰v… ®…÷Z… EÚ…‰, K…⁄§… V…±…i…… GÚ…‰v…  x…π|……h… ∫i…®¶…
<x… EÚ… |…EÚ…∂…
i…‰Æ‰˙ Æ˙HÚ ®… ¶…“ ∫…i™… EÚ… +¥…Æ˙…‰v… n˘…‰ J…c‰˜ {……ƒ¥…
V…M… E‰Ú  ¥…∂……±…
GARBHANAL

i…‰Æ‰˙ Æ˙HÚ ∫…‰ ¶…“ P…fih…… +…i…“ i…“µ… ±…EÚc˜“ EÚ… J……‰J…… ¥…I…  Æ˙HÚ
∂…¥… EÚ… ∫…¢‰Ún˘ {… Æ˙v……x… ∫……¢Ú
i…÷Z… EÚ…‰ n‰˘J…  ®…±…i…“ =®…c˜ +…i…“ ∂…“Q… ®…Œ∫i…πEÚ i…‰±…
Ω˲ i™…HÚ M…‰Ω˛
i…‰Æ‰˙ Ω˛…∫… ®… ¶…“ Æ˙…‰M…-EfiÚ ®… ΩÈ˛ =O… EÚ“ Ω˲ ®…∂…“x…
+…i®…… +n‰˘Ω˛
i…‰Æ˙… x……∂… i…÷Z… {…Æ˙ G÷Úr˘, i…÷Z… {…Æ˙ ¥™…O…* ∫…∆∫……Æ˙-I…‰j… Ω˲ i…˱…- ∫…HÚ
=c˜ S…±…“ M…]ıÆ˙ ∫…‰ §…x…“ ∫……¢Ú*
 n˘x… E‰Ú §…÷J……Æ˙
Æ˙… j… EÚ“ ®…fii™…÷
®…‰Æ˙“ V¥……±…, V…x… EÚ“ V¥……±… Ω˛…‰EÚÆ˙ BEÚ
E‰Ú §……n˘ æ˛n˘™… n÷˘:J… EÚ… x…Æ˙EÚ
+{…x…“ =πh…i…… ∫…‰ v……‰ S…±…Â + ¥…¥…‰EÚ
Æ˙… j… E‰Ú ∂…⁄x™…
i…⁄ Ω˲ ®…Æ˙h…, i…⁄ Ω˲  Æ˙HÚ, i…⁄ Ω˲ ¥™…l…«
n˘…‰ n‰˘Ω˛ ™…÷HÚ--
i…‰Æ˙… v¥…∆∫… E‰Ú¥…±… BEÚ i…‰Æ˙… +l…«* n˘…‰  Æ˙HÚ |……h… ¥™…∆M™… ®… N…F«Ú*
22
+VÉªÉ ¥ÉÀÉi¨ÉVÉ
+JɤÉÉ®úÒ nÖùÊxɪÉÉ ºÉä VÉÖcä÷ ½þÉäxÉä Eäò +±ÉÉ´ÉÉ xÉɨÉÒ Ê¡ò±¨É ºÉ¨ÉÒIÉEò Eäò iÉÉè®ú {É®ú VÉÉxÉä VÉÉiÉä ½éþ.
ºÉ¨{ÉEòÇ : brahmatmaj@gmail.com

§……i…S…“i… +… ®…Æ˙ J……x… ∫…‰ §……i…S…“i…

+… ®…Æ˙ +…{… ±…M……i……Æ˙ S…S……« ®… Ω˛È* ∫……®…x…… EÚÆ˙x…… {…ci…… Ω˛Ë*  ∫…°«Ú
∫…S… EÚΩ˛⁄∆ i……‰ ®…È EÚ∆}™…⁄V… Ω˛⁄∆* ®…È +{…x…‰ <n˘«- M…n˘« V……‰ ]ı‰±…“ ¥…V…x… Ω˛“ x…Ω˛”* x…‰∂…x…±…
n˘‰J… Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆* ®…“ b˜™…… ®…  V…∫… i…Æ˙Ω˛ ∫…‰  Æ˙{……‰Õ]ıM… S…±… |…‰∫… ®… ¶…“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë ™…Ω˛* §…c‰
Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* ]ı‰±…“ ¥…V…x… +…ËÆ˙ |…‰∫… ®… V……‰  Æ˙{……‰ ]ı«M… S…±… +J…§……Æ˙ ¶…“ ∫…x…∫…x…“ {…Æ˙
Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë,  V…∫…  EÚ∫®… EÚ“  Æ˙{……‰ ]ı«M… S…±… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë,  V…∫… =i…Æ˙ +…B Ω˛È* +…ËÆ˙i…… EÚ“
 EÚ∫®… EÚ… x…‰∂…x…±… x™…⁄V…  n˘J……™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë =∫…∫…‰ ®…È x…∆M…“ i…∫¥…“Æ˙  n˘J… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛
EÚ…°Ú“ EÚ∆}™…⁄V… Ω˛⁄∆  EÚ ™…Ω˛ C™…… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë Ω˛®… +J…§……Æ˙… ®…Â, V…Ω˛…∆ x…‰∂…x…±…
∫…§…EÚ…‰* Ω˛®…  EÚ∫… n˘…ËÆ˙ ∫…‰ M…÷V…Æ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* Z…⁄`ˆ V……‰ Ω˛Ë, x™…⁄V… UÙ{…x…… S…… Ω˛B* B‰∫…“
¥…Ω˛ ∫…S…  n˘J……™…… V…… Æ˙Ω˛… ΩÈ˛* ∫…S… V……‰ Ω˛Ë, ¥…Ω˛ Z…⁄`ˆ ∫…⁄Æ˙i… ®… BEÚ ¥™… HÚ, BEÚ
 n˘J……™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* V……‰ S…“V… +Ω˛ ®…™…i… EÚ“ x…Ω˛” Ω˛È, BC]ıÆ˙ +…ËÆ˙ =∫… {…Æ˙ ¶…“
¥…Ω˛ x…‰∂…x…±… x™…⁄V… §…x……EÚÆ˙  n˘J……™…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* ∫…°Ú±… BC]ıÆ˙ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú x……i…‰
±……‰M…… EÚ“  V…∆n˘M…“ x…‰∂…x…±… x™…⁄V… §…x…i…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* ™…Ω˛ i…™… EÚÆ˙x…… ®…÷ ∂EÚ±… Ω˛…‰
∫…®……V… E‰Ú  ±…B V……‰ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« S…“V… Ω˛È, =xΩ˛Â {…“UÙ‰ V……i…… Ω˛Ë  EÚ ®…È EËÚ∫…‰ {…‰∂…
v…E‰Ú±…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ™…Ω˛ ∫…§… n˘‰J…EÚÆ˙ ®…È Ω˛ËÆ˙…x… Ω˛⁄∆, +…>∆, C™…… EÚ∞¸∆?
EÚ∆}™…⁄V… Ω˛⁄∆*  {…UÙ±…‰ E÷ÚUÙ ∫……±…… ®… ∫…°Ú±…
+…{…  °Ú±®… <∆b˜∫]ı≈“ ∫…‰ Ω˛È, +…{…x…‰ §…Ω˛÷i… EÚÆ˙“§… ∫…‰ <∫…‰  V…™…… +…ËÆ˙ n˘‰J…… Ω˛Ë* ∫]ı…Æ˙ EÚ…‰  §…EÚ…> |……‰b˜C]ı §…x……EÚÆ˙ {…‰∂…  EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë*
 V…∆n˘M…“ +{…x…‰ ®…÷ ∂EÚ±……i… ±…‰EÚÆ˙ +…i…“ Ω˛Ë* Ω˛Æ˙ EÚ Æ˙™…Æ˙ ®… +{…x…“ i…EÚ±…“°ÂÚ +…{… ∫…Ω˛“ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* ®…È EÚΩ˛⁄∆M……  EÚ <∫…‰ ¥™……{…EÚ ∞¸{… ®…  ±…™…… V……x……
+…ËÆ˙ ®…÷ ∂EÚ±……i… Ω˛…‰i…“ Ω˛È* BEÚ BC]ıÆ˙ +…ËÆ˙ ∫…°Ú±… BC]ıÆ˙ Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ +…{… S…… Ω˛B*  ∫…°«Ú  °Ú±®…… ®… B‰∫…… x…Ω˛” Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* S…⁄∆ EÚ ®…È  °Ú±®… BC]ıÆ˙

""®…Ω˛…i®…… M……∆v…“ EÚ… ¥™… HÚi¥… ®…÷Z…‰ +…EÚ π…«i… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë*''


+±…M…  EÚ∫®… EÚ“ ®…÷ ∂EÚ±…… +…ËÆ˙ ®…÷q˘…‰∆ EÚ… ∫……®…x…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* J……∫…EÚÆ˙ <∫… n˘…ËÆ˙ Ω˛⁄∆ * <∫… ±…B ®…‰Æ˙“ V……‰  °Ú±®… Ω˛È =√xΩ˛Â n˘‰J…x…… Ω˛…‰M……  EÚ  EÚ∫…  EÚ∫®… EÚ“

GARBHANAL
®… V…§… ®…“ b˜™…… ®… <i…x…… EÚ∆{…]ı“∂…x… Ω˛Ë* Ω˛Æ˙ Æ˙…‰V… BEÚ x…™…… ]ı‰±…“ ¥…V…x… S…Ëx…±…  °Ú±®… Ω˛È* §……V……Æ˙ ®…÷Z…‰  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ <∫i…‰®……±… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙
+… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë, Ω˛Æ˙ ]ı‰±…“ ¥…V…x… S…Ëx…±… n˘⁄∫…Æ˙‰ S…Ëx…±… ∫…‰ EÚ∆{…“]ı EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë +…ËÆ˙ =∫… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* §……V……Æ˙ Ω˛®…‰∂…… ®…÷Z…‰ ™……  EÚ∫…“ +…ËÆ˙ EÚ…‰ ¶…“ <∫i…‰®……±… EÚÆ˙x…‰ EÚ“
EÚ∆{…“ ]ı∂…x… ®… ¥…Ω˛ >]ı{…]ı…∆M… x™…⁄V… V…±n˘“ ∫…‰ V…±n˘“ n˘‰x…… S……Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* +M…Æ˙ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙‰M…… +{…x…‰ °Ú…™…n˘‰ E‰Ú  ±…B V…√…‰ Ω˛…‰x…… ¶…“ S…… Ω˛B E÷ÚUÙ Ω˛n˘
+…{… ∫…°Ú±… BC]ıÆ˙ Ω˛È i……‰ +…{…EÚ…  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ <∫i…‰®……±…  EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë ™…… i…EÚ, ±…‰ EÚx… Ω˛®…  GÚB ]ı¥… °Ú“±b˜ ®… Ω˛È +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ BEÚ  GÚB ]ı¥…
+…{…E‰Ú §……Æ˙‰ ®… ±……‰M… EËÚ∫…“ S…“V… =UÙ…±… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* E÷ÚUÙ ∫…Ω˛“, E÷ÚUÙ M…±…i…, V™……n˘… +… ]ı«∫]ı E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ =∫…‰ ∫…∆i…÷ ±…i… EÚÆ˙x…… {…c‰M……* ®…÷Z…‰ ®……±…⁄®… Ω˛Ë  EÚ
M…±…i…* <∫… ®……Ω˛…˱… ®… BEÚ BC]ıÆ˙ E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ ®…‰Æ˙… C™…… Æ˙‰∫{……∆∫… Ω˛…‰x…… +…V…EÚ±…  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ EÚ“  °Ú±®… ∫…÷{…Æ˙ Ω˛]ı Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë ™……  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛
S…… Ω˛B*  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ <∫…‰ ®…÷Z…‰ b˜“±… EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B* B‰∫…“ ®…÷ ∂EÚ±…… EÚ… EÚ“  °Ú±®… S…±… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ±…‰ EÚx… ®…÷Z…‰ BEÚ +… ]ı«∫]ı E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ B‰∫…… ¶…“
§……i…S…“i…
23

EÚ…®… EÚÆ˙x…… Ω˛Ë V……‰ ∫…°Ú±… Ω˛…‰ ™…… x… Ω˛…‰, ±…‰ EÚx… ®…‰Æ˙… V…“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë  EÚ
®…È ™…‰ EÚ∞¸∆ "Æ˙∆M… n˘‰ §…∫…∆i…“', "®…∆M…±… {……∆b˜‰', ™…… '±…M……x…' EÚ∞¸∆* ¶…±…‰ Ω˛“ ™…‰
 °Ú±®… {…Ω˛±…“ x…V…Æ˙ ®… x… ±…M…  EÚ S…±…x…‰ ¥……±…“ ΩÈ˛, ±…‰ EÚx… ®…È
 GÚB ]ı¥…±…“ ®…È ¥…Ω˛ EÚÆ˙x…… S……Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆, V……‰  n˘±… S……Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* <∫… ®…“ b˜™…… EÚ“  ∂…EÚ…™…i… l…“ +…ËÆ˙ <∆b˜∫]ı≈“ E‰Ú E÷ÚUÙ ∫]ı…Æ˙ ¶…“ ∫……‰S… Æ˙Ω˛‰ l…‰?
®……®…±…‰ ®… ®…Èx…‰ +{…x…‰  ±…B ∫…Ω˛“ °ËÚ∫…±…‰  ±…B* ®…È §……V……Æ˙ EÚ…‰ <V……V…i… +… ®…Æ˙ EÚ…‰ ®……±…⁄®… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ n˘‰∂… E‰Ú S…Ω˛‰i…‰ ∫]ı…Æ˙ Ω˛È +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ∂……n˘“ EÚÆ˙x…‰ V……
x…Ω˛” n˘‰ Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆  EÚ ¥…Ω˛ ®…÷Z…‰ M…±…i… i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰ <∫i…‰®……±… EÚÆ˙‰* Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* =x…EÚ“ ∂……n˘“ BEÚ J…§…Æ˙ Ω˛Ë +…ËÆ˙ =∫… J…§…Æ˙ EÚ“  Æ˙{……‰]ı« Ω˛…‰x…“ S…… Ω˛B*
®…‰Æ˙… <∫i…‰®……±… x™…⁄V… {…‰{…Æ˙ §…‰S…x…‰ ®… ¶…“ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë, S…Ëx…±… EÚ“ ¥™…⁄¥…Æ˙ ∂…{… +…{…E‰Ú <∫… ∫…¥……±… EÚ… V…¥……§… n˘‰x…‰ E‰Ú §…V……B ®…È ∫…¥……±… EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆  EÚ
§…g…x…‰ ®… ¶…“ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë*  EÚ∫…“ EÚ…Ï®…‰b˜“ ∂……‰ ®… ®…‰Æ˙… ®…V……EÚ =c…EÚÆ˙ =∫…‰ +… J…Æ˙ C™…… ®…È +{…x…“ V……i…“  V…∆n˘M…“ {…Æ˙ ∫……¥…«V… x…EÚ ∞¸{… ∫…‰ §…Ω˛∫… EÚ∞¸∆?
§…‰S…… V……i…… Ω˛Ë, C™…… EÚ ¥…Ω˛ +… ®…Æ˙ J……x… EÚ… ®…V……EÚ =c…B∆M…‰ i……‰ n˘∂…«EÚ C™…… EÚ∞¸∆ ®…È? C™…… EÚ |…‰∫… S……Ω˛i…… Ω˛Ë? C™…… EÚ ®…“ b˜™…… <∫…∫…‰ {…Ë∫…… §…x……x……
n˘‰J…ÂM…‰* ™…… x™…⁄V… S…Ëx…±… {…Æ˙ n˘∫… n˘°Ú… x……®… ±…ÂM…‰ ™…√Ω˛  ∫…°«Ú +… ®…Æ˙ J……x… S……Ω˛i…… Ω˛Ë* C™…… EÚ ]ı‰±…“ ¥…V…x… S…Ëx…±… +{…x…‰ <∂i…Ω˛…Æ˙ §…‰S…i…‰ Ω˛È =∫… ]ı…<®…
EÚ“ ∫…®…∫™…… x…Ω˛” Ω˛Ë* Ω˛Æ˙ ∫…‰ ±… •…]ı“ E‰Ú ∫……l… ™…Ω˛“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ∫±……Ï]ı ®…Â* ®…È +{…x…“ V……i…“  V…∆n˘M…“ EÚ…‰ ∫……‰{… +…ÏÏ{…‰Æ˙… C™…… §…x……>∆? C™…… ®…÷Z…‰
∫…‰ ±… •…]ı“ EÚ… <∫i…‰®……±…  ∫…°«Ú  °Ú±®…… ®… Ω˛EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë BEÚ <∆∫……x… E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ ™…Ω˛ °ËÚ∫…±…… ±…‰x…‰
Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë, §… ±EÚ ∫…∆§…∆ v…i… EÚ…  EÚ ®…È +{…x…“ ∂……n˘“ ®…  EÚ∫… EÚ…‰ §…÷±……>∆* +√{…x…“
®…“ b˜™…… - ]ı‰±…“ ¥…V…x…, x™…⁄V…{…‰{…Æ˙ Ω˛…‰ ∂……n˘“ E‰Ú §……Æ˙‰ ®… ®…È  EÚ∫… ∫…‰ §……i… EÚ∞¸∆ +…ËÆ˙  EÚ∫… ∫…‰
=√∫…®… ¶…“ <∫i…‰®……±…  EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë*
¥…Ω˛ Ω˛®……Æ˙‰  x…™…∆j…h… ®… x…Ω˛” Ω˛Ë  EÚ ¥…‰ ®…È ∫…¶…“ EÚ…‰ BEÚ i…Æ˙…V…⁄
Ω˛®……Æ˙‰ §……Æ˙‰ ®… C™…… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È? ¥…‰ ∫…Ω˛“ ®… EÚ¶…“ x…Ω˛” i……˱…i……
EÚΩ˛ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È ™…… M…±…i… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È ¥…√Ω˛ i……‰ Ω˛⁄∆* ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ®… Ω˛Æ˙
n˘⁄Æ˙ EÚ“ §……i… Ω˛Ë* <∆∫……x… +±…M…  EÚ∫®…
®…‰Æ˙“ ∂……n˘“, V……‰ ®…‰Æ˙‰  ±…B BEÚ {… ¥…j…
S…“V… Ω˛Ë, V……‰ ®…‰Æ˙‰  ±…B §…Ω˛÷i… Ω˛“ {…∫…«x…±…
EÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë*
S…“V… Ω˛Ë* =∫…EÚ…  J…±…¥……c §…x……™…… §……i… x… EÚ∞¸∆, ™…Ω˛ i…™… EÚÆ˙x…‰ EÚ… Ω˛EÚ ®…‰Æ˙… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B
M…™……,  V…∫… {…Æ˙ ®…‰Æ˙… EÚ…‰<« EÚ∆]ı≈…‰±… x…Ω˛”  EÚ ®…“ b˜™…… EÚ… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B* ®…È <∫… n˘‰∂… E‰Ú BEÚ
GARBHANAL

l……* ™…Ω˛…∆ ®…‰Æ˙‰ P…Æ˙ E‰Ú ∫……®…x…‰¥……±…“ ∫…cEÚ +…®… <∆∫……x… ∫…‰ {…⁄UÙx…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆  EÚ +…{…EÚ“ EÚ±…
{…Æ˙ +…`ˆ-n˘∫… +…‰§…“ ¥…Ëx… J…c“ l…“* V…§… Ω˛®… {…∆S…M…x…“ M…B {…√ Æ˙¥……Æ˙ ∂……n˘“ Ω˛…‰x…‰ ¥……±…“ Ω˛Ë i…√…‰ <∫…EÚ… °ËÚ∫…±…… +…{… +…ËÆ˙ +…{…EÚ… {… Æ˙¥……Æ˙ EÚÆ˙‰M…… ™……
+…ËÆ˙ x…V…n˘“EÚ“ n˘…‰∫i…… E‰Ú ∫……l… i……‰ ¥…Ω˛…∆ {…Æ˙ =xΩ˛…Âx…‰ P…÷∫…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… n˘‰∂… EÚ… ®…“ b˜™……?
EÚ“* |…‰∫… x…‰, ]ı‰±…“ ¥…V…x… x…‰ +…ËÆ˙  V…i…x…“  Æ˙{……‰ ]ı«M… Ω˛÷<« Ω˛Ë ®…√È +{…x…‰ ™…Ω˛ §……i…  EÚi…x…“ ∫…S… Ω˛Ë  EÚ +…{… ®…“ b˜™…… ∫…‰ x……Æ˙…V… Ω˛È?
|…∂…∆∫…EÚ…Â EÚ…‰ EÚΩ˛x…… S……Ω˛⁄∆M……  EÚ ®…‰Æ˙“ ∂……n˘“ EÚ“ 99.99 |… i…∂…i… ®…È ∫…¶…“ EÚ…‰ BEÚ i…Æ˙…V…⁄ ®… EÚ¶…“ x…Ω˛” i……˱…i…… Ω˛⁄∆* ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ®… Ω˛Æ˙ <∆∫……x…
 Æ˙{……‰ ]ı«∆M… M…±…i… Ω˛÷<« Ω˛Ë* ¥…Ω˛ M…±…i… ®…È <∫… ±…B EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆  EÚ ¥…‰ {…Ω˛÷∆S… +±…M…  EÚ∫®… EÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë* ®…“ b˜™…… ®… EÚ<« ±……‰M… +SUÙ‰ Ω˛È +…ËÆ˙ EÚ<« ±……‰M… §…÷Æ˙‰
x…Ω˛” {……B* ®…÷Z… i…EÚ ™…… ®…‰Æ˙‰ {… Æ˙¥……Æ˙ i…EÚ ¥…‰ {…Ω˛÷∆S… x…Ω˛” {……B i……‰ ¥…‰ Ω˛È* ®…“ b˜™…… ®… EÚ<« B‰∫…‰ ±……‰M… Ω˛È,  V…x…∫…‰ ®…‰Æ˙“  ∂…EÚ…™…i… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ®…“ b˜™…… ®…Â
®…x…M…g∆i… S…“V… §…x……i…‰ M…B*  EÚ +…V… ∂……n˘“ ®… ™…‰ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë +…ËÆ˙ +…V… EÚ<« B‰∫…‰ ±……‰M… Ω˛È,  V…x…∫…‰ ®…‰Æ˙“ EÚ…‰<«  ∂…EÚ…™…i… x…Ω˛” Ω˛Ë* ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ∫…‰ ™…Ω˛
™…‰ {…EÚ… Ω˛Ë +…ËÆ˙ +…V… V…√÷x…Ën˘ x…‰ ™…‰ EÚΩ˛…, +…™…Æ˙… x…‰ ¥……‰ EÚΩ˛… ™…√‰ ∫…§… ¥…‰ +…V… {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ {…Ë∫…‰ EÚ… J…‰±… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë, C™…… EÚ x…B-x…B x™…⁄V…{…‰{…Æ˙ +… M…B
+{…x…‰ ®…x… ∫…‰  ±…J…-§……‰±… Æ˙Ω˛‰ l…‰* ™…Ω˛ ∫…§… M…±…i… §……i… Ω˛Ë, ±…‰ EÚx… Ω˛È* ∫…¶…“ S……Ω˛i…‰ Ω˛È  EÚ ®…÷Z…‰ Æ˙“b˜Æ˙  ®…±…‰* ®…÷Z…‰ V™……n˘… Æ˙“ b˜Æ˙ ∂…{…  ®…±…‰M…“ i……‰
n˘÷¶……«M™… ∫…‰ Ω˛®… <∫… n˘…ËÆ˙ ®… Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È, V…Ω˛…∆ ®…÷Z… V…Ë∫…“ ∫…‰ ±… •…]ı“ EÚ… ®…÷Z…‰ V™……n˘… <∂i…Ω˛…Æ˙  ®…±…‰M……* ]ı‰±…“ ¥…V…x… EÚ“ V™……n˘… ¥™…⁄§…Æ˙ ∂…{… Ω˛…‰M…“ i……‰
B‰∫…… <∫i…‰®……±… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë,  V…∫… {…Æ˙ ®…‰Æ˙… EÚ…‰<«  x…™…∆j…h… x…Ω˛” Ω˛Ë*  ¥…Y……{…x… E‰Ú V™……n˘… {…Ë∫…‰  ®…±…ÂM…‰* ™…Ω˛ {…⁄Æ˙… {…Ë∫…‰ EÚ… J…‰±… Ω˛…‰ M…™……, V…§… EÚ ®…‰Æ˙‰
V…§… EÚ |…‰∫… +…ËÆ˙ ]ı‰±…“ ¥…V…x… EÚ…‰ ®……±…⁄®… l……  EÚ ∂……n˘“ ®…‰Æ˙“ {…∫…«x…±… J™……±… ∫…‰ x™…⁄V…  Æ˙{……‰ ]ı«M…  V…®®…‰n˘…Æ˙“ EÚ… EÚ…®… Ω˛Ë* {…⁄Æ˙… n˘‰∂… +…{…EÚ“ §……i… ∫…÷x…
S…“V… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ®…È =∫…‰ {…∫…«x…±… Æ˙J…x…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆* ¥…‰ =∫…EÚ“ <VV…i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* {…⁄Æ˙… n˘‰∂… V……x…x…… S……Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë  EÚ n˘‰∂… ®… ∫…§…∫…‰ +Ω˛®… S…“V… C™…… Ω˛÷<«
EÚÆ˙i…‰* <∫…EÚ… C™…… <±……V… Ω˛Ë ®…È J…÷n˘ x…Ω˛” V……x…i…… Ω˛⁄∆* +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ +Ω˛®… S…“V…  EÚ∫…“ ∫]ı…Æ˙ ∫…‰  EÚ∫…“ ∫]ı…Æ˙ E‰Ú +°‰Ú™…Æ˙ ™…… =x…EÚ“ ∂……n˘“
24

§……i…S…“i… Ω˛‰b˜ +…ÏÏ°Ú  b˜{……]ı«®…Â]ı Ω˛È  Ω˛∫]ı≈“ E‰Ú* =xΩ˛…Âx…‰ BEÚ +… ]ı«EÚ±…  ±…J…… ¥…Ω˛…∆
E‰Ú +J…§……Æ˙… ®… +…ËÆ˙ "®…∆M…±… {……∆b˜‰' EÚ“ B‰ i…Ω˛… ∫…EÚi…… {…Æ˙ ±…M…‰ +…Æ˙…‰{……Â
EÚ… J…∆b˜x…  EÚ™……* ®…È i……‰ =x…EÚ…‰ V……x…i…… ¶…“ x…Ω˛”* =xΩ˛…Âx…‰ {…g… Ω˛…‰M……*
]ı⁄]ı“ ™…… =x…EÚ… E÷Úk…… M…÷®… M…™……, ™…√Ω˛ i……‰ +Ω˛®… x™…⁄V… x…Ω˛” Ω˛Ë* +…ËÆ˙ §…Ω˛÷i…-∫…“ =xΩ˛…Âx…‰ §…i……™……  EÚ  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ ™…Ω˛  °Ú±®…  §…±E÷Ú±… ∫…Ω˛“ Ω˛Ë* Ω˛®…x…‰ J…⁄§…
S…“V… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛È n˘‰∂… ®…Â* ±……‰M… M…Æ˙“§…“ ∫…‰ ®…Æ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*  EÚ∫……x… ®…Æ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*  Æ˙∫…S…« EÚ“ +…ËÆ˙ V…… Ω˛Æ˙ Ω˛Ë  EÚ Ω˛®…x…‰ E÷ÚUÙ S…“V… B‰∫…“ EÚ“ Ω˛È V……‰ < i…Ω˛…∫…
+Ω˛®… J…§…Æ˙ {…“UÙ‰ Ω˛…‰i…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛È* <∫… ¥…HÚ +M…Æ˙ EÚ…‰<« ∫…‰C]ıÆ˙ ∫…§…∫…‰ V™……n˘… EÚ“  EÚi……§…… ®… x… Ω˛…Â* ™…‰ §……i… =∫… ¥…HÚ ¶…“ ®…Èx…‰ EÚΩ˛“ l…“* ™…‰ §…Ω˛÷i…
ß…π]ı Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛ n˘÷¶……«M™… ∫…‰ ®…“ b˜™…… Ω˛Ë* {…÷Æ˙…x…“ §……i… Ω˛…‰ M…<«* ™…‰ ®…÷Z…‰ §……Æ˙-§……Æ˙ n˘…‰Ω˛Æ˙…x…… x…Ω˛” Ω˛Ë* =∫… ¥…HÚ ™…Ω˛
¶…“  x…EÚ±…… l……  EÚ ®…∆M…±… {……∆b˜‰ EÚ“ °ËÚ ®…±…“ E‰Ú ±……‰M… Ω˛È, V……‰ EÚΩ˛i…‰ Ω˛È
+…V…EÚ±… ]ı“¥…“ {…Æ˙ ∫…®……S……Æ˙ ¶…“ ®…x……‰Æ˙∆V…x… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë?
 EÚ Ω˛®…x…‰ =x…EÚ…  EÚÆ˙n˘…Æ˙ ∫…Ω˛“ i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰ x…Ω˛”  n˘J……™……* +…ËÆ˙ ¥…Ω˛
 §…±E÷Ú±…, V…§… EÚ ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ®… ∫…®……S……Æ˙ EÚ…‰ ∫…®……S……Æ˙ Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B* ¥…‰∂™…… E‰Ú EÚ…‰`ˆ‰ {…Æ˙ n˘…‰ n˘°Ú… M…B* Ω˛…∆,  °Ú±®… E‰Ú +∆n˘Æ˙ ™…Ω˛  n˘J……™…… Ω˛Ë*
+…V…EÚ±… ®…È n˘⁄Æ˙n˘∂…«x… n˘‰J…i…… Ω˛⁄∆* ¥…‰ ∫…®……S……Æ˙ E‰Ú ¥…HÚ ∫…®……S……Æ˙ Ω˛“ |…∫…… Æ˙i… ±…‰ EÚx… ™…Ω˛ ¶…“ i……‰ n˘‰ J…B  EÚ ¥…Ω˛ n˘…‰ n˘°Ú… C™…… M…B Ω˛È? ¥…Ω˛  EÚ∫…“
EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* ±…cEÚ“ EÚ…‰ J…Æ˙“n˘x…‰ x…Ω˛” M…B Ω˛È* ¥…Ω˛ BEÚ n˘°Ú… M…B BEÚ ±…cEÚ“ EÚ…‰
"®…∆M…±… {……∆b˜‰' E‰Ú |… i…  ®…±…“ |… i… GÚ™……? ™…Ω˛ EÚΩ˛x…‰  EÚ +M…Æ˙ i…÷®… ¶……M…x…… S……Ω˛i…“ Ω˛…‰ i……‰ ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙“ ®…n˘n˘ EÚÆ˙
=∫…  °Ú±®… EÚ“  Æ˙±…“V… E‰Ú ∫…®…™… ®…“ b˜™…… E‰Ú BEÚ ∫…‰C∂…x… EÚ… Æ˙¥…Ë™…… ®…‰Æ˙“ ∫…EÚi…… Ω˛⁄∆* BEÚ +…ËÆ˙i… V……‰ ±……S……Æ˙ Ω˲ ™…… M…Æ˙“§… +…ËÆ˙i… V……‰ ®…÷ ∂EÚ±… ®…Â
∫…®…Z… ®… x…Ω˛” +…™……* =∫… ∫…®…™… ®…Èx…‰ BEÚ ∂…§n˘ ¶…“ x…Ω˛” EÚΩ˛… l……* +…V… BEÚ Ω˛Ë, =∫…EÚ“ ®…n˘n˘ EÚÆ˙x…‰ M…B Ω˛È* ™…Ω˛ =x…EÚ…‰ §…÷Æ˙‰ ±……<]ı ®… i……‰ x…Ω˛”
i…l™… {…Æ˙ M……ËÆ˙ EÚÆ˙ - ®…‰Æ˙‰ {……∫… Ω˛V……Æ˙…  ∫GÚ{]ı +…i…“ ΩÈ˛* ®…È +…ËÆ˙ ¶…“ EÚ…‰<«  n˘J……i…… Ω˛Ë, +SUÙ‰ ±……<]ı ®…  n˘J……i…… Ω˛Ë* +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ n˘°Ú… i…§… V……i…‰ Ω˛È

E÷ÚUÙ ±……‰M… <∫… ±…B ®…‰Æ˙‰  J…±……°Ú Ω˛È, C™…… EÚ ®…È V™……n˘… n˘…‰∫i…“ x…Ω˛” EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆*

 °Ú±®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛⁄∆* Æ˙…‰®……∆ ]ıEÚ ™…… EÚ…Ï®…‰b˜“  °Ú±®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛⁄∆* ®…‰Æ˙‰ {……∫… V…§… BEÚ +∆O…‰V… +°Ú∫…Æ˙ §…n˘i…®…“V…“ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë BEÚ +…ËÆ˙i… E‰Ú ∫……l…*
 °Ú±®…… EÚ“ EÚ®…“ x…Ω˛” Ω˛Ë,  °ÚÆ˙ ¶…“ ®…È BEÚ B‰∫……  ¥…π…™… S…÷x…i…… Ω˛⁄∆*  V…∫… {…Æ˙ =∫… ∫…®…™… ¥…Ω˛ =∫…EÚ…‰ ®……Æ˙x…‰ V……i…‰ Ω˛È* +…{… §…i……B∆  EÚ <∫…®… Ω˛®…x…‰
®…÷Z…‰ ±…M…i…… Ω˛Ë  EÚ ®…÷Z…‰  °Ú±®… §…x……x…“ S…… Ω˛B* Ω˛®……Æ˙‰ n˘‰∂… E‰Ú ±……‰M…… EÚ…‰ ™…Ω˛ C™…… S… Æ˙j… Ω˛i™…… EÚ“?
 °Ú±®… n˘‰J…x…“ S…… Ω˛B* ™…Ω˛ ®…‰Æ˙“  GÚB ]ı¥… S……Ω˛i… Ω˛Ë +…ËÆ˙ BEÚ ∫……®…… V…EÚ B‰∫…… ±…M…i…… Ω˛Ë  EÚ ®…“ b˜™…… ®… E÷ÚUÙ ±……‰M…… ™…… ®…“ b˜™…… E‰Ú BEÚ O…÷{… EÚ“
¥™… HÚ E‰Ú x……i…‰ ™…Ω˛ ®…‰Æ˙… °ÚV…« Ω˛Ë* ®…È V……x…i…… l……  EÚ ™…Ω˛  °Ú±®… §…Ω˛÷i… V™……n˘… +…{…∫…‰ ¥™… HÚM…i… J…÷z…∫… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ J…÷z…∫… =∫…  °Ú±®… {…Æ˙  x…EÚ±…“?
®…∆Ω˛M…“ Ω˛…‰x…‰ ¥……±…“ Ω˛Ë* ®……±…⁄®… x…Ω˛” EÚ…®…™……§… Ω˛…‰ ™…… x… Ω˛…‰,  °ÚÆ˙ ¶…“ ®…Èx…‰ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* ™…Ω˛ §……i… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* C™…… EÚ ®…È =∫…  EÚ∫®… EÚ… <∆∫……x…
EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“ +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ®… B‰∫…“ EÚ…‰ ∂…∂… ®…È EÚ∞¸∆ ™…… EÚ…‰<« +…ËÆ˙ EÚÆ˙‰ i……‰ Ω˛⁄∆, V……‰ EÚ…®… ∫…‰ EÚ…®… Æ˙J…i…… Ω˛Ë* E÷ÚUÙ B‰∫…‰ V…x…« ±…∫]ı Ω˛È, V……‰ S……Ω˛i…‰ Ω˛È
®…√“ b˜™…… EÚ…‰ ∫…{……‰]ı« EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B* ∫…{……‰]ı« i……‰ n˘⁄Æ˙ EÚ“ §……i… Ω˛Ë ®…√“ b˜™…… E‰Ú BEÚ  EÚ Ω˛®… =x…∫…‰ J…⁄§… n˘…‰∫i…“ EÚÆ˙Â, i…¶…“ ¥…‰ +SUÙ…  ±…J…ÂM…‰* ®…È <∫… S…“V…
∫…‰C∂…x… ∫…‰ Ω˛Æ˙ Æ˙…‰V… M…±…i… +…ËÆ˙ §…÷Æ˙“  Æ˙{……‰]ı« +…i…“ l…“  °Ú±®… E‰Ú §……Æ˙‰ ®…Â* EÚ…‰ x…Ω˛” ®……x…i…… Ω˛⁄∆* BEÚ V…x…« ±…∫]ı Ω˛…‰x…‰ E‰Ú x……i…‰ +…{…EÚ…‰ ∫]ı…Æ˙ ∫…‰,
 Æ˙±…“V… E‰Ú {…Ω˛±…‰  n˘x… J…§…Æ˙ +…<«  EÚ  °Ú±®… }±……Ï{… Ω˛…‰ S…÷EÚ“ Ω˛Ë* EÚ®… ∫…‰ EÚ®… ∫…‰ ±… •…]ı“ ∫…‰ EÚ]ı… Æ˙Ω˛x…… S…… Ω˛B* i…… EÚ +…{… ∫…SS……<« ∫…‰  ±…J… ∫…EÂÚ*
i…“x…-S……Æ˙  n˘x… Ø˚EÚx…‰ E‰Ú §……n˘ +…{… EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ Ω˛È  EÚ  °Ú±®… }±……Ï{… Ω˛…‰ S…÷EÚ“

GARBHANAL
+…{…E‰Ú  n˘±… ®… C™…… Ω˛Ë, +…{…E‰Ú V…Ω˛x… ®… C™…… Ω˛Ë* +…{… ®…‰Æ˙‰ n˘…‰∫i… §…x…
Ω˛Ë*  EÚ∫… +…v……Æ˙ {…Æ˙ ™…Ω˛  Æ˙{……‰]ı« Ω˛÷<« Ω˛Ë ®…÷Z…‰ {…i…… x…Ω˛”* V……B∆M…‰ i……‰ +…{… ®…‰Æ˙‰ §……Æ˙‰ ®… C™……  GÚ ]ı∫……<V… EÚÆ˙ÂM…‰? +…{… C™…… M…±…i…“
=∫… ∫…®…™… "®…∆M…±… {……∆b˜‰' EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙  ¥…¥……n˘ Ω˛÷B* J……∫…EÚÆ˙ Æ˙…x…“ ®…÷J…V…‘ E‰Ú  x…EÚ…±…ÂM…‰ ®…‰Æ˙“* ™…‰ i……‰ x…Ω˛” Ω˛Ë  EÚ ®…È M…±…i…“ x…Ω˛” EÚ∞¸∆M……* EÚ¶…“-EÚ¶…“
 EÚÆ˙n˘…Æ˙ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ ±……‰M…… EÚ“ +…{… k… l…“? ®…È +SUÙ… EÚ…®… EÚ∞¸∆M……* EÚ¶…“ ®…È §…÷Æ˙… EÚ…®… EÚ∞¸∆M……* BEÚ V…x…« ±…∫]ı E‰Ú
™…Ω˛  ¥…¥……n˘ Ω˛÷+…  EÚ Ω˛®… ±……‰M…… x…‰ ∫…Ω˛“ < i…Ω˛…∫…  n˘J……™…… ™…… x…Ω˛”? <∫… ∫…∆§…∆v… x……i…‰ +…{…EÚ… EÚ…®… Ω˛Ë  EÚ +…{… =∫…EÚ…‰ ∫…Ω˛“ i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰ {…Æ˙J…Â* +…ËÆ˙ =∫…
®… ®…È ±…∆§……-S……Ëc…  b˜∂…EÚ∂…x… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛⁄∆* ®…È BEÚ §…c“ +Ω˛®… S…“V… EÚΩ˛x…… S…“V… EÚ…‰ ∫……®…x…‰ ±……B∆* ®…÷Z…‰ ±…M…i…… Ω˛Ë  EÚ |…‰∫… E‰Ú E÷ÚUÙ ±……‰M… <∫… ±…B
S……Ω˛⁄∆M…… <∫… ®……®…±…‰ ®…Â* EËÚ ®•…V… ™…⁄ x…¥… ∫…«]ı“ E‰Ú BEÚ |……‰°‰Ú∫…Æ˙ Ω˛È  Ω˛∫]ı≈“ E‰Ú, ¥…Ω˛ ®…‰Æ˙‰  J…±……°Ú Ω˛È, C™…… EÚ ®…È V™……n˘… n˘…‰∫i…“ x…Ω˛” EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆ ±……‰M…… ∫…‰*
25

'±…M……x…' ∫…‰ BEÚ §…Ω˛÷i… §…c… ®……‰c +…™……* +…{…E‰Ú {…∫…«x…±… ±……<°Ú ®…Â,
+…{…E‰Ú  °Ú±®… EËÚ Æ˙™…Æ˙ ®…Â, Ω˛Æ˙  ±…Ω˛…V… ∫…‰*
®…‰Æ˙‰ J…™……±… ®… "±…M……x…' ¶……Æ˙i…“™…  ∫…x…‰®…… E‰Ú  ±…B §…Ω˛÷i… <∆{……‰]ıÊ]ı Ω˛Ë*
§……i…S…“i…
{…Ω˛±…“  °Ú±®… |……‰b˜™…⁄∫… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l…… ®…È* ±…‰ EÚx…  V…∫…  EÚ∫®… EÚ“  °Ú±®…  x… ∂S…i… Ω˛“ ™…Ω˛ v™……x… ®… Æ˙J…i…… Ω˛⁄∆* +M…Æ˙  °Ú±®… E÷ÚUÙ EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ®…È
§…x…“ ¥…Ω˛* =∫…x…‰ ∫……Æ˙‰ ∞¸±… i……‰c  n˘B* <∆ b˜™…x…  ∫…x…‰®…… EÚ“ ®…‰x…∫]ı≈“®… E÷ÚUÙ +±…M… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆ i……‰ ®…È x…Ω˛” EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆*
 °Ú±®…®…‰ EÚ∆M… EÚ…‰ BEÚ +±…M… b˜…™…Æ˙‰C∂…x… ®… ±…‰ M…<« ¥…Ω˛  °Ú±®…* §…Ω˛÷i… C™…… BEÚ °ËÚx…‰ ]ıEÚ ®…÷∫… ±…®… ™…… BEÚ EÚ^ıÆ˙{…∆l…“  Ω˛∆n˘⁄ ™……  EÚ∫…“ ]ıËÆ˙ Æ˙∫]ı EÚ…
Ω˛“ +Ω˛®…  °Ú±®… Ω˛Ë ®…‰Æ˙“ EËÚ Æ˙™…Æ˙ EÚ“* +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú ∫……l…-∫……l… ®…È EÚΩ˛⁄∆M…… Æ˙…‰±… +…{…EÚ…‰  n˘™…… V……BM…… i……‰ +…{… EÚÆ˙ÂM…‰?
 EÚ "∫…Æ˙°ÚÆ˙…‰∂…' ¶…“ +Ω˛®…  °Ú±®… Ω˛Ë ®…‰Æ˙‰ EËÚ Æ˙™…Æ˙ EÚ“* =∫…E‰Ú §……n˘ Ω˛…∆ EÚ∞¸∆M…… ®…È* ±…‰ EÚx… ¥…Ω˛ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë Æ˙…‰±…* +…ËÆ˙  °Ú±®… C™…… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ¥…Ω˛
"®…∆M…±… {……∆b˜‰' §…Ω˛÷i… +Ω˛®…  °Ú±®… Ω˛Ë ®…‰Æ˙‰ EËÚ Æ˙+Æ˙ EÚ“* +±…M… S…“V… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë*  x…M…‰ ]ı¥… Æ˙…‰±… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ EÚ¶…“ x…Ω˛” EÚi…Æ˙…i…… Ω˛⁄∆* "+l…«'
∫¥…i…∆j…i…… EÚ“ ±…c…<« E‰Ú n˘…ËÆ˙ E‰Ú  EÚÆ˙n˘…Æ˙… ®… EÚ…Ëx… +…{…EÚ…‰  |…™… Ω˛Ë, V……‰ ®…Èx…‰ EÚ“ Ω˛Ë*  °Ú±®… EÚΩ˛ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ ±……‰M… ±…c Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* +…`ˆ ∫……±… EÚ“ BEÚ
|…¶…… ¥…i… ¶…“ EÚÆ˙i…… Ω˛…‰? {……Æ˙∫…“ ±…cEÚ“ E‰Ú o˘ π]ıEÚ…‰h… ∫…‰  °Ú±®…  n˘J……™…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë*  F EËÚ∫…‰ ±……‰M…
®…Ω˛…i®…… M……∆v…“ EÚ… ¥™… HÚi¥… ®…÷Z…‰ +…EÚ π…«i… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* =∫…EÚ“ ¥…V…Ω˛ §…n˘±… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È ®…‰Æ˙‰ <n˘«- M…n˘«, C™…… n˘‰J… Æ˙Ω˛“ Ω˛⁄∆ ®…È* ™…‰ C™…… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë?  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛
Ω˛Ë, =x…EÚ“ i……EÚi…, =x…EÚ“ <«®……x…n˘…Æ˙“, + Ω˛∆∫…… EÚ… =x…EÚ…  ∫…r˘…∆i…* §…∆]ı¥……Æ˙…  EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë?  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ ±……‰M…… E‰Ú V…Ω˛x… ®… V…Ω˛Æ˙ P……‰±…… V…… Æ˙Ω˛…
∫√¥…i…∆j…i…… EÚ“ ±…c…<« EÚ… x…‰i…fii¥… =xΩ˛…Âx…‰ + Ω˛∆∫…… EÚ… ®……M…« +{…x…… EÚÆ˙ Ω˛Ë?  °Ú±®… V……‰ Ω˛Ë ¥…√Ω˛ =∫… ±…cEÚ“ EÚ… o˘ π]ıEÚ…‰h… Ω˛Ë* =∫…®… ∂……™…n˘ ®…‰Æ˙…
 EÚ™……* EÚ®……±… EÚ… EÚ…®…  EÚ™…… =xΩ˛…Âx…‰* =x…®… +…∆i… Æ˙EÚ ∂… HÚ l…“*  x…M…‰ ]ı¥… EËÚÆ˙‰C]ıÆ˙ Ω˛…‰ =√∫…∫…‰ EÚ…‰<« °ÚE«Ú x…Ω˛” {…ci……* ¥…Ω˛ BEÚ  EÚÆ˙n˘…Æ˙ Ω˛Ë*
+∆O…‰V…… ∫…‰  x…§…]ıx…‰ EÚ“ §…÷ r˘ l…“ =x…E‰Ú {……∫…* =x…®… +∆O…‰V…… ∫…‰  x…§…]ıx…‰  Ω˛∫]ı≈“ ®…  EÚi…x…‰ +SUÙ‰ l…‰ +…{…?

 Ω˛∫]ı≈“ ®… i……‰ M……∆v…“ V…“ J…÷n˘ BEÚ EÚ®……±… E‰Ú EËÚÆ˙‰C]ıÆ˙ Ω˛È, V……‰ {±…‰ EÚÆ˙x…… S……Ω˛⁄∆M……*
EÚ“ §……Ë r˘EÚ +…ËÆ˙ ®……x… ∫…EÚ I…®…i…… l…“* ¥…Ω˛ +∆O…‰V…… E‰Ú  J…±……°Ú ∫E⁄Ú±… ®… ®…È <i…x…… +SUÙ… x…Ω˛” l……* ±…‰ EÚx… {…g…<« E‰Ú §……n˘ V…§… ®…È  °Ú±®…… ®…Â
®…x……‰¥…ËY…… x…EÚ ±…c…<« ¶…“ ±…c Æ˙Ω˛‰ l…‰*  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ =xΩ˛…Âx…‰ {…⁄Æ˙‰ n˘‰∂… EÚ…‰ +…™…… i……‰  Ω˛∫]ı≈“ ®… ®…‰Æ˙… <∆]ı≈‰∫]ı §…g…* ®…÷Z…‰  EÚi……§… {…gx…‰ EÚ… §…Ω˛÷i… ∂……ËEÚ Ω˛Ë*
GARBHANAL

<EÚ_ˆ…  EÚ™……?  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ =xΩ˛…Âx…‰ ±……‰M…… EÚ…‰ |…‰ Æ˙i…  EÚ™……* <˘x… ∫…§…E‰Ú  Ω˛∫]ı…‰ Æ˙EÚ±… §…÷EÚ ¶…“ {…gi…… Ω˛⁄∆* +±…M…-+±…M… n˘…ËÆ˙ E‰Ú §……Æ˙‰ ®… V……x…EÚ…Æ˙“
∫……l…-∫……l… =x…EÚ“ ∫…§…∫…‰ +Ω˛®… §……i… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ + Ω˛∆∫…… ®…  ¥…∑……∫… Ω˛… ∫…±… EÚÆ˙x…‰ ®… ®…‰Æ˙“ Ø˚ S… Ω˛Ë* "+l…« ∂……∫j…' ¶…“ {…g“ Ω˛Ë ®…Èx…‰* B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ
EÚÆ˙i…‰ l…‰* +…V… ¥…Ω˛ §…Ω˛÷i… Ω˛“ V…∞¸Æ˙“ Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë* ®…‰Æ˙‰  ±…B ∫…§…∫…‰ Ω˛ ∫i…™…… E‰Ú §……Æ˙‰ ®… {…gx…… +SUÙ… ±…M…i…… Ω˛Ë*
+…EÚπ…«EÚ  EÚÆ˙n˘…Æ˙ M……∆v…“ V…“ Ω˛È* EÚ…Ëx… B‰∫…‰  EÚÆ˙n˘…Æ˙ Ω˛È V……‰ +…ËÆ˙ +…{…EÚ…‰ +…EÚ π…«i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*
V…§… +…{…  °Ú±®… EÚ“ EÚΩ˛…x…“ ∫…÷x… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È i……‰ C™…… ∫…S…®…÷S… ¥…ËS…… ÆEÚ  Ω˛∫]ı≈“ ®… i……‰ M……∆v…“ V…“ J…÷n˘ BEÚ EÚ®……±… E‰Ú EËÚÆ˙‰C]ıÆ˙ Ω˛È, V……‰ {±…‰ EÚÆ˙x……
+…ËÆ˙ n˘…∂…« x…EÚ ∫i…Æ˙ {…Æ˙ <x… ∫……Æ˙“ S…“V…… EÚ…‰ n˘‰J…i…‰ +…ËÆ˙ v™……x… ®… S……Ω˛⁄∆M……* =x… {…Æ˙ i……‰ BEÚ  °Ú±®… §…x… S…÷EÚ“ Ω˛Ë* ∂……™…n˘  °ÚÆ˙ x… §…x…‰* ®…‰Æ˙“
Æ˙J…i…‰ Ω˛È? V……x…EÚ…Æ˙“ ®… S…∆p˘M…÷{i… §…Ω˛÷i… Æ˙…‰S…EÚ  EÚÆ˙n˘…Æ˙ Ω˛Ë* +EÚ§…Æ˙ EÚ… Æ˙…‰±…  x…¶……x…‰ ®…Â
Ω˛…∆, ®…È M……ËÆ˙ EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆* J……∫…EÚÆ˙ +M…Æ˙  °Ú±®… ∫……®…… V…EÚ ∞¸{… ∫…‰ ®…V…… +…BM……* B‰∫…‰ i……‰  √Ω˛∫]ı≈“ ®… i……‰ BEÚ ∫…‰ BEÚ EËÚÆ˙‰C]ıÆ˙ Ω˛È*
Æ˙‰±…“¥…Â]ı ]ı…Ï {…EÚ {…Æ˙ Ω˛…‰ i…§… i……‰ ®…È +¥…∂™… Ω˛“ +{…x…‰  ¥…S……Æ˙… ∫…‰  °Ú±®…
EÚ“ EÚΩ˛…x…“ EÚ…‰ ®…ËS… EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆  EÚ ™…Ω˛ ®…ËS… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë  EÚ x…Ω˛”* +M…Æ˙
x…Ω˛” EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë i……‰ ®…È x…Ω˛” EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆* +M…Æ˙ °Úx… Ω˛Ë ™…… ®…V…‰n˘…Æ˙ +…ËÆ˙
®…x……‰Æ˙∆V…EÚ  °Ú±®… Ω˛Ë, =∫…®… EÚ…‰<«  ¥…S……Æ˙ ™…… ∫……‰∂…±…“ Æ˙‰±…“¥…Â]ı S…“V… Ω˛®…
x…Ω˛” EÚΩ˛ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È i……‰ +±…M… §……i… Ω˛…‰ M…<«* =∫…®… ¶…“ ®…È S…‰EÚ EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆  EÚ
™……Æ˙ EÚ…‰<« B‰∫…“ S…“V… i……‰ Ω˛®… x…Ω˛”  n˘J…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È §…“S… ®…Â,  V…∫…‰ ®…È x…Ω˛”
®……x…i…… Ω˛⁄∆* V…§… ∫……‰∂…±…“ Æ˙‰±…“¥…Â]ı  °Ú±®… ®…È S…÷x…i…… Ω˛⁄∆ i……‰ =∫… ¥…HÚ i……‰ ®…È
b˜…Ï. ®…v…÷ ∫…xv…÷
 ∂…I…… B®….B., {…“-BS….b˜“. BEÚ EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω˛, BEÚ M…t ∫…∆EÚ±…x…, UÙΩ˛ +…±……‰S…x…… EÚ“  EÚi……§…… E‰Ú +±……¥…… {…S……∫… ∫…‰ V™……n˘… ∂……‰v…
26
|…§…∆v…… EÚ…  x…nÊ˘∂…x…. n÷˘ x…™……¶…Æ˙ EÚ“ x……®…“ {… j…EÚ…+… ®… ±…M……i……Æ˙ UÙ{…i…“ Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛. ¥…i…«®……x… ®… M…÷Ø˚ x……x…EÚ n˘‰¥…  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… E‰Ú  Ω˛xn˘“
 ¥…¶……M… ®…‰∆ |……‰°‰Ú∫…Æ˙ ΩÈ˛.
∫…®{…E«Ú : §…“-14, M…÷Ø˚x……x…EÚ n˘‰¥…  ¥…∂¥… ¥…t…±…™…, +®…fii…∫…Æ˙-143005, {…∆V……§…. <«®…‰±… : madhu_sd19@yahoo.co.in

∫…∆∫®…Æ˙h…
n˘ I…h… EÚ“ ™……j……
EÚ ®{™…⁄]ıÆ˙ ®…‰∆ ®……<«  {…CS…Æ EÚ… ∫±……<b˜ ∂……‰ J……‰±…‰
§…Ë`ˆ“ Ω˛⁄ƒ* §…“S…-§…“S… ®…‰∆ ®…±]ı“ ®…“ b˜™…… ¶…“ S…±……
±…‰i…“ Ω˛⁄ƒ* ∫…§… §…Ω˛÷i… +SUÙ… ±…M… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë*
 {…UÙ±…“ ™……j…… EÚ“ BEÚ-BEÚ ∫®…fi i… V…“¥…xi… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛È *
®…x… EÚ… =i∫……Ω˛ °⁄Ú]ı-°⁄Ú]ı {…ci…… Ω˛Ë* ®…÷Z…‰ E‰ÚƱ… V……x…… Ω˛Ë,
i… ®…±…x……b÷ +…ËÆ˙  n˘±±…“ V……x…… Ω˛Ë,  n˘±±…“ ∫…‰ }±……<]ı Ω˛Ë*
x…‰]ı ±…M……EÚÆ˙ BEÚ-BEÚ ∂…Ω˛Æ˙ EÚ… ]ı‰®{…Æ˙‰S…Æ˙ n˘‰J…i…“ Ω˛⁄ƒ*
{…ËE‰ÚV… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ Ω˛…‰]ı±……‰∆ E‰Ú x……®… {…gi…“ Ω˛⁄ƒ* n˘∂…«x…“™…
∫l…±……‰∆ EÚ…  ¥…¥…Æ˙h… ∫…®…Z…i…“ Ω˛⁄ƒ* P…Æ˙ EÚ“ v……Æ˙…¥…… Ω˛EÚ
=§……>  n˘x…S…™……« ∫…‰ UÙ÷]ıEÚ…Æ˙‰ i…l…… P…⁄®…x…‰ EÚ“ EÚ±{…x…… +…ËÆ˙
Bb˜¥…‰∆S…Æ˙ x…‰  S…xi…x… EÚ…‰ l……‰c… ∫¥… {x…±… §…x……  n˘™…… Ω˛Ë*
∂…÷GÚ¥……Æ˙ ∂……®… S……Æ˙ §…V…‰ S…±…“ M……c“ +M…±…“ ∫…÷§…Ω˛  n˘±±…“
{…Ω˛÷ƒS…“* ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ ∫……g‰ +…`ˆ EÚ“ }±……<]ı Ω˛Ë,  V…∫…‰ BEÚ §…V…‰
EÚ…‰S…“x… {…Ω˛÷ƒS…x…… Ω˛Ë* ™……x…“ EÚ…‰<« ∫……g‰ S……Æ˙ P…h]ı‰ ±…®§……
∫…°ÚÆ˙* §……n˘±……‰∆ EÚ“ <i…x…“ ®……‰]ı“ {…Æ˙i…‰∆... Ω˛¥……<« V…Ω˛…V… ®…‰∆ §…Ë`ˆEÚÆ˙ Ω˛“ Æ˙J……*  x…EÚ±…i…‰ Ω˛“ ]≈ıË¥…±… BV…‰∆]ı +{…x…‰ x……®… EÚ“ i…Ji…“  ±…B
{…i…… S…±…i…… Ω˛Ë  EÚ =±…]ı‰-∫…“v…‰ §……n˘±… BEÚ ∫…®……x… Ω˛“ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* §…°«Ú E‰Ú <xi…V……Æ˙ EÚÆ˙i……  ®…±… M…™……* §……i…S…“i… EÚ“* Ω˛…‰]ı±… "∫…“ ±……b«'
{…Ω˛…c…‰∆ ∫…‰ ∫…°‰Ún˘ +…ËÆ˙ v…÷B∆ ∫…‰ ∫…±…‰]ı“ +…ËÆ˙ EÚ…±…‰* Ω˛¥……<« +d˜‰ ∫…‰ i…“∫…  EÚ±……‰ ®…“]ıÆ˙ n˘⁄Æ˙ l…… ™……x…“ E÷Ú±…  ®…±……EÚÆ˙
V…§… +®…fii…∫…Æ˙ ®…‰∆ P…Æ˙ E‰Ú ]ıËÆ˙‰∫… ∫…‰ x…“±…‰-∫…±…‰]ı“ EÚ“ §…V……™… ±……±… V…Ω˛…V… =k…Æ˙ ¶……Æ˙i… ∫…‰ n˘ I…h… ¶……Æ˙i… {…Ω˛÷ƒS…x…‰ EÚ… EÚ…‰<« S……˧…“∫… P…h]ı‰
 n˘J……<« n˘‰x…‰ ±…M…‰ i……‰ +x…÷®……x… l……  EÚ b˜…‰®…‰ ∫]ıEÚ }±……<]ı E‰Ú ±…®§…… ∫…°ÚÆ˙* +M…Æ˙ ∫…“v…“ }±……<]ı Ω˛…‰i…“ i……‰ ∂……™…n˘ UÙΩ˛-∫……i…
<x]ıÆ˙x…‰∂…x…±… Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ +x…‰EÚ  x…V…“ EÚ®{… x…™……‰∆ E‰Ú V…Ω˛…V… +… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰∆M…‰∆- P…h]ı‰ Ω˛“ ±…M…i…‰* ]≈ıË¥…±… BV…‰∆]ı x…‰ BEÚ ]ËıC∫…“ ¥……±…‰ ∫…‰ E÷ÚUÙ  ¥…®…∂…«

GARBHANAL
 EÚ∆M… °Ú∂…Æ˙, V…Ë]ı B™…Æ˙¥…‰W… ¥…M…ËÆ˙Ω˛ E‰Ú, {…Æ˙ Ω˛¥……<« +d˜‰ {…Æ˙ i……‰ ±……±… Æ˙∆M…  EÚ™…… +…ËÆ˙ Ω˛®… =∫…®…‰∆ +… §…Ë`ˆ‰* Ω˛…‰]ı±… i…EÚ {…Ω˛÷ƒS…x…‰ ®…‰∆ P…h]ı‰ ∫…‰
EÚ… Ω˛“ +… v…{…i™…  n˘J……<«  n˘™……* V…M…Ω˛-V…M…Ω˛ J…c‰ ±……±… Æ˙∆M… E‰Ú V…Ω˛…V… V™……n˘… ∫…®…™… Ω˛“ ±…M…… Ω˛…‰M……* Ω˛…‰]ı±… EÚ“  Æ˙∫…‰{∂…x… {…Æ˙ UÙΩ˛ n˘‰∂……‰∆
+…ËÆ˙ ±……±… ∫…“ g™……∆* EÚ… ∫…®…™… §…i…… Æ˙Ω˛“ P… c™……∆ ±…M…“ l…“* Ω˛…‰]ı±… EÚ… <i…x……
∫……l… ®…‰∆ n˘∫…  n˘x… EÚ… ∫……®……x…... EÚ…‰S…“x… EÚ“ M…®…“« x…‰ V…Ë∫…‰ Ω˛“ >{…Æ˙ E‰Ú J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… +…ËÆ˙ ∫¥…SUÙ-∫…÷M… xv…i… EÚ®…Æ˙…  EÚ =∫…‰ n˘‰J…i…‰ Ω˛“ l…EÚ…x…
EÚ…‰]ı ∫¥…Ë]ıÆ˙ =i…Æ˙¥……  ±…B i……‰ ∫……®……x… E‰Ú x…M… §…gx…‰ ±…M…‰* +¶…“ ¥…⁄±…x… n˘⁄Æ˙ Ω˛…‰x…‰ ±…M…“* +…∂S…™…«  EÚ V…x…¥…Æ˙“ ®…‰∆ ¶…“ ™…Ω˛…∆ B.∫…“. S…±… Æ˙Ω˛‰
M……Æ˙®…‰∆]ı∫… +{…x…“ >π®…… UÙ…‰c Æ˙Ω˛‰ l…‰* +…v…… P…h]ı… S…ËEÚ +…=]ı ®…‰∆ ±…M… l…‰* +Æ˙§… ®…Ω˛…∫……M…Æ˙ EÚ“ ®…Ω˛…Æ˙…x…“ EÚ…‰S…“x… E‰Ú §…ËEÚ ¥……]ıÆ˙V… E‰Ú
Ω˛“ M…™……* n˘∫… BEÚ  ®…x]ı §……n˘ §…‰±]ı S…±…“* ∫……®……x… =i……Æ˙…* ]≈ı…±…“ ®…‰∆ ∫……®…x…‰ Ω˛“ Ω˛…‰]ı±… "∫…“ ±……b«' l……* ®…‰ Æ˙x… b≈˜…<¥… EÚ“ ¶…“c ¶…Æ˙“
27

∫…∆∫®…Æ˙h…
E‰Ú P…x…‰ V…∆M…±……‰∆ ∫…‰ Æ˙… j… Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ Ω˛…l…“  x…EÚ±… EÚÆ˙ x…÷EÚ∫……x… {…Ω˛÷ƒS……
∫…EÚi…‰ Ω˛È* Ω˛…‰]ı±… +…§……n˘“ ∫…‰ §…Ω˛÷i… n˘⁄Æ˙ l……*  b˜x…Æ˙ E‰Ú §……n˘ V…Ë∫…‰ Ω˛“
Ω˛…‰]ı±… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±…‰, =x…EÚ… BEÚ EÚ®…«S……Æ˙“ Ω˛®……Æ˙‰ ∫……l… Ω˛…‰  ±…™……-
"EÚΩ˛” V……<BM…… x…Ω˛”, Æ˙…i… EÚ…‰ ™…Ω˛…∆ Ω˛…l…“ +…i…‰ Ω˛È*' +…ËÆ˙ V…§… i…EÚ Ω˛®…
+∆n˘Æ˙ x…Ω˛” +… M…B, ¥…Ω˛ Ω˛®……Æ˙‰ ∫……l… Ω˛“ Æ˙Ω˛…* <∫… ±……Ï∫… {……®… Ω˛…‰]ı±… EÚ“
 ¥…∂…‰π…i…… <∫…EÚ“ <x]ı“ Æ˙™…Æ˙ ∫…V……¥…]ı l…“* UÙi… {…Æ˙ {……E«Ú l……* ∞¸°Ú ]ı…Ï{…
∫…cEÚ l…“* l……‰c… +…Æ˙…®… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ ∂……®… EÚ…‰ Ω˛®… ®…‰ Æ˙x… Æ˙‰∫]ı…‰Æ˙‰∆]ı l……, Z…⁄±…… l……*
b≈˜…<¥… E‰Ú ∫…®…÷p˘“  EÚx……Æ˙‰ {…Ω˛÷ƒS…‰ i……‰ x……ËEÚ…B∆ +… V…… Æ˙Ω˛“ l…”* Ω˛®… §…“∫…  EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ {…Æ˙ ®…]ı÷{…^ı“ b˜Ë®… l……* ™…Ω˛…ƒ ±……‰M… Ω˛…l…“ EÚ“ ∫…¥……Æ˙“ ¶…“
¶…“ BEÚ x……ËEÚ… ®…‰∆ §…Ë`ˆ M…B* <∫… ™……j…… EÚ… ™…Ω˛ |…l…®… x……ËEÚ… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* BEÚ x…¥… ¥…¥…… Ω˛i… V……‰c… Ω˛…l…“ {…Æ˙ §…Ë`ˆ… l…… +…ËÆ˙ ®…Ω˛…¥…i…
 ¥…Ω˛…Æ˙ l……* ∂……®… v…÷∆v…±…… S…÷EÚ“ l…“* `ˆ∆b˜“ +…ËÆ˙ i…‰V… Ω˛¥……B∆ S…±… Ω˛…l…“ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ S…±… Æ˙Ω˛… l……, {…Æ˙ ±…M… x…Ω˛” Æ˙Ω˛… l……  EÚ =xΩ˛‰∆ EÚ…‰<«
Æ˙Ω˛“ l…“* §…xn˘Æ˙M……Ω˛ E‰Ú <∫… BEÚ P…h]ı‰ E‰Ú x……ËEÚ…  §…Ω˛…Æ˙ ®…‰∆ Ω˛®…x…‰ +…x…xn˘ +… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* S…‰Ω˛Æ˙‰ {…Æ˙ ∫{…π]ı l……  EÚ ®……j…… Bb˜¥…‰∆S…Æ˙ E‰Ú  ±…B Ω˛“
+x…‰EÚ V…Ω˛…V… n˘‰J…‰,  Æ˙°Ú…<x…Æ˙“ n˘‰J…“,  ∂…{… ™……b˜« n˘‰J……, V…Ω˛…V… §…Ë`ˆ‰ Ω˛È* <«EÚ…‰ {¥……™…∆]ı {…Æ˙ §…SS…‰ +…ËÆ˙ §…c‰ {…⁄Æ˙‰ V……‰Æ˙ ∫…‰  S…±±…… Æ˙Ω˛‰ l…‰,
°ËÚC]ıÆ˙“ n˘‰J…“, `ˆ…`ˆ‰∆ ®……Æ˙ Æ˙Ω˛… ∫…®…÷p˘ n˘‰J……, {……x…“ ®…‰∆ °ËÚ±…‰ Ω˛÷B ±…‰ EÚx… |… i…v¥… x…™……∆ =i…x…“ i…“J…“ x…Ω˛” l…“* E÷Úxn˘…±…… Z…“±… ®…‰∆  °ÚÆ˙
V……±… +…ËÆ˙ §……Ω˛Æ˙  §…EÚi…“ ®…UÙ ±…™……∆ n˘‰J…“* {…∆V……§… EÚ“ V……x…±…‰¥…… §……‰ ]ı∆M… EÚ“* UÙ…‰]ı“-∫…“ x……ËEÚ… Z…“±… ®…‰∆ n˘⁄Æ˙-n˘⁄Æ˙ i…EÚ V…… Æ˙Ω˛“ l…“*
∫…n˘“« §…Ω˛÷i… {…“UÙ‰ UÙ⁄]ı S…÷EÚ“ l…“* M… ®…«™……‰∆ E‰Ú Ω˛±E‰Ú-°÷Ú±E‰Ú EÚ{…c…‰∆ ®…‰∆ +z……<«®…÷c“ {…“EÚ EÚ“ +…‰Æ˙ Ω˛®… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ §…∫… ∫…‰ {…Ω÷ƒ˛S…‰* +…M…‰ EÚ“ +…`ˆ
∫…®…÷p˘“ Ω˛¥……B∆ EÚ…°Ú“ ∫…÷Ω˛…x…“ ±…M… Æ˙Ω˛“ l…”*  EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ EÚ“ S…g…<« ∫¥…™…∆ S…gx…“ l…“* =∫…E‰Ú §……n˘ ¥… V…«i… I…‰j… l……*
+M…±…‰  n˘x… Æ˙ ¥…¥……Æ˙ Ω˛®… ∫…§…∫…‰ {…Ω˛±…‰ b˜S… {…˱…‰∫… n˘‰J…x…‰ M…B* EÚΩ˛… M…™……  EÚ +…M…‰ J…⁄ƒJ……Æ˙ V…∆M…±…“ V……x…¥…Æ˙ Ω˛È* V…§… EÚ V……x…¥…Æ˙
™…Ω˛ Ω˛®……Æ˙‰ Ω˛…‰]ı±… ∫…‰ EÚ…‰<« +…`ˆ  EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ n˘⁄Æ˙ l……* 1447 ∫…‰ ®…⁄±…i…: ¥… V…«i… I…‰j… ®…‰∆ Ω˛“ l…‰, +…`ˆ  EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ EÚ“ ∏…®…∫……v™… S…g…<« E‰Ú
±…‰EÚÆ˙ EÚ…‰<« +`ˆ…Æ˙¥…” ∂…i……§n˘“ i…EÚ E‰Ú ¥…®……« ∂……∫…EÚ…‰∆ EÚ“ |… i…®……B∆ §……n˘* S…g…<« S…gi…‰ EÚ…‰<« ®…EÚ∫…n˘ ±…M… Æ˙Ω˛… l……, ±…‰ EÚx… =i…Æ˙…<« {…Æ˙ ®…x…
+…ËÆ˙ Ω˛ l…™……Æ˙ ™…Ω˛…∆ n˘‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±…‰* ™…Ω˛…∆ ∫…‰ {…“UÙ‰ EÚ“ ∫…cEÚ BEÚn˘®… ∂……∆i… l……* ®……x……‰ EÚ…‰<«  Æ˙]ı…™…b˜« ¥™… HÚ ∂……∆i… ®…x… ∫…‰ V…“¥…x…
GARBHANAL

V™…÷<∂… {…˱…‰∫… EÚ…‰ V……i…“ l…“* v™……x… M……c“ E‰Ú >{…Æ˙ §…∆v…‰ ∫……®……x… ∫…∆v™…… E‰Ú v…÷ƒv…±…E‰Ú ®…‰∆  ∫l…Æ˙ ®…x… EÚn˘®…-EÚn˘®… S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰*
®…‰∆ ¶…“ §……Æ˙-§……Æ˙ +]ıEÚ Æ˙Ω˛… l……, {…Æ˙  ¥…∂¥……∫…, ®……‰§……<±… +…ËÆ˙ n˘∂…«x…“™… ∫l…±……‰∆ EÚ…‰ n˘‰J…i…‰-n˘‰J…i…‰ +M…±…‰  n˘x… Ω˛®… l…ËEÚÆ˙‰ {…Ω˛÷ƒS…‰* Ω˛…‰]ı±…
{……∫… ®…‰∆ {…c“  ]ıEÚ]ı…‰∆ EÚ… ∫…Ω˛…Æ˙… l……* ∫……Æ˙… §……V……Æ˙ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú  ∫…±…¥…Æ˙ GËÚ∫]ı {…‰ Æ˙™……Æ˙ EÚ“ ¥……<±b˜ ±……<«°Ú ∫…ËxS…÷Æ˙“ ∫…‰ ®……j… i…“x…-S……Æ˙
∫……®……x… EÚ“ n˘÷EÚ…x……‰∆ ∫…‰ ∫…V…… l……*  V…∫…EÚ“ i…Æ˙°Ú  ¥…n˘‰∂…“ ™……j…“  EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ n˘⁄Æ˙ +…ËÆ˙ ∫…®…÷p˘ i…]ı ∫…‰ 2800 °÷Ú]ı >ƒS…… l……* ™…Ω˛…∆ EÚ…
+…EÚ «π…«i… ¶…“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ™…Ω˛…∆ Ω˛®…‰∆ BEÚ §…Ω˛÷i… §…c“ n˘÷EÚ…x… B‰∫…“ ®…÷J™… +…EÚπ…«h… ¥……<±b˜ ±……<«°Ú Ω˛“ l……* Z…“±… {…Æ˙ {…Ω˛÷ƒS…i…‰ Ω˛“ ±…Ω˛Æ˙…‰∆ E‰Ú
¶…“  n˘J……<« n˘“,  V…∫…®…‰∆ <∫… |…n˘‰∂… EÚ“ ∫……ËM……i…‰∆ EÚ…±…“  ®…S…«, ®…⁄EÚ +…®…∆j…h… +…EÚ «π…«i… EÚÆ˙x…‰ ±…M…i…‰- "i…“Æ˙ {…Æ˙ EËÚ∫…‰ Ø˚E⁄Úƒ ®…È, +…V…
<±……™…S…“, i…Æ˙Ω-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú ®…∫……±…‰ +…ËÆ˙ n˘¥……<™……∆ Ω˛“ x…Ω˛”, {……x…“ E‰Ú ±…Ω˛Æ˙…‰∆ ®…‰∆  x…®…∆j…h…*' x……ËEÚ… x…Ω˛” ™…Ω˛…∆ x……ËEÚ…B∆ S…±… Æ˙Ω˛“ l…“ +…ËÆ˙ n˘⁄Æ˙
V…Ω˛…V…, ®…UÙ±…“ {…EÚcx…‰ E‰Ú V……±… ¥…M…ËÆ˙Ω˛ ¶…“ {…c‰ l…‰* V™…⁄<∂… S…S…« V…∆M…±……‰∆ ®…‰∆ Ω˛Æ˙ ™……j…“ EÚ“ +…∆J…‰∆ +]ıEÚ“ {…c“ l…“* E÷ÚUÙ J……∫… i……‰ x…Ω˛”,
®…‰∆ §…SS…‰ EÚ…‰ {…‰]ı ∫…‰ §……∆v…‰ +∆O…‰V… ™…÷¥…i…“ §…c“ ¶…±…“ ±…M… Æ˙Ω˛“ l…“* {…Æ˙ EÚΩ˛”-EÚΩ˛” E÷ÚUÙ Ω˛…l…“, V…∆M…±…“ ∫…÷+Æ˙ ™…… i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú  Ω˛Æ˙h…
®…÷c-®…÷c EÚÆ˙ n˘‰J…x…‰ ∫…‰ +{…x…‰ EÚ…‰ Æ˙…‰EÚ {……x…… ®…÷ ∂EÚ±… ±…M… Æ˙Ω˛… +¥…∂™… n˘‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±…‰*
l……* EÚ…‰<« b˜‰g §…V…‰ Ω˛®……Æ˙… ®…÷x……Æ˙ EÚ… {……∆S… P…h]ı‰ EÚ… ±…®§…… {…Ω˛…c“ +±……{…⁄VΩ˛… E‰Ú ∂……x…n˘…Æ˙ Ω˛…‰]ı±… +…Æ˙E‰Ú b˜™…… Æ˙“V…‰∆∫…“ E‰Ú +…M…‰ M……c“ J…c“
∫…°ÚÆ˙ ∂…÷∞¸ Ω˛÷+…* Ω˛Æ˙ +…‰Æ˙ ]ı…]ı… E‰Ú S……™… §……M……x… l…‰, M…Ω˛Æ˙“ Ω˛÷<«* =xΩ˛‰∆ Ω˛®……Æ˙“ |…i…“I…… l…“* V…Ë∫…‰ Ω˛“ x……®… Bx]ıÆ˙ Ω˛÷+…, n˘…‰ §…ËÆ˙‰
J……<™……∆ l…“,  GÚ∫… ®…∫… E‰Ú ¥…fiI… l…‰, ®…ËÆ˙…˙l…x… Æ˙‰∫… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ n˘…Ëc Æ˙Ω˛‰ ∫……®……x… =`ˆ…x…‰ +…B* ¥…‰±…EÚ®… Àb≈˜EÚ  n˘™…… M…™……* §…c“ S…®…S…®……i…“ ±……ϧ…“
S……‰ ]ı™……‰∆ {…Æ˙ J…c‰ {…Ω˛…c“ Æ˙§…c +…ËÆ˙ x…… Æ˙™…±… E‰Ú {…‰c l…‰, V…M…Ω˛- l…“* ®…‰V… {…Æ˙ {…c“ <∆ b˜™…x… BC∫…|…‰∫… +…ËÆ˙  Ω˛∆n˘÷∫i……x… ]ı…<«®∫… §…Æ˙§…∫…
V…M…Ω˛  S…®… x…™……‰∆ ∫…‰ =`ˆ Æ˙Ω˛… v…÷+…ƒ l……* b≈˜…<¥…Æ˙ EÚ… |…™……∫… ™…Ω˛“ +…EÚ π…«i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ l…“* Ω˛…‰]ı±… ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú +∆n˘Æ˙  ∫l…i… l……* UÙi… {…Æ˙
l……  EÚ Æ˙…i… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ M…xi…¥™… i…EÚ {…Ω˛ƒ÷S… V……B∆, +x™…l…… ™…Ω˛…ƒ  ∫¥… ®…∆M… {…⁄±… l……*
l……* §…‰±……‰∆-°⁄Ú±……‰∆ ∫…‰  J…±…‰ ={…¥…x…, =V…±…“ S…®…S…®……i…“ ∂……x…n˘…Æ˙
28 ±……ϧ…“V…, V……™…E‰Ún˘…Æ˙ ¥…‰±…EÚ®… Àb≈˜EÚ Ω˛Æ˙ §……Æ˙ x…B  ∫…Æ˙‰ ∫…‰

∫…∆∫®…Æ˙h… +…EÚ π…«i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ∫…§… E÷ÚUÙ +i™……v…÷ x…EÚ, +…EÚπ…«EÚ +…ËÆ˙
+…Æ˙…®…n˘‰Ω˛ l……*
Ω˛Æ˙ n˘÷EÚ…x…, Ω˛…‰]ı±…, §…ÈEÚ +… n˘ EÚ… §……‰b˜« ®…±…™……±…®… ®…‰∆ Ω˛“ l……*
+…∂S…™…«  EÚ n˘‰∂… EÚ“ <∫… ∫]ı‰]ı ®…‰∆ Æ˙…π]≈ı ¶……π…… EÚ… x……®… i…EÚ
+±……{…⁄VΩ˛… E‰Ú §…ËEÚ ¥……]ıÆ˙V… ®…‰∆ Ω˛…=∫… §……‰]ı¬∫… EÚ“ ¶…“c l…“* M…Ω˛Æ˙‰ Ω˛Æ˙‰ x…Ω˛”* V…Æ˙…-∫…“ §……i… E‰Ú  ±…B EÚ¶…“  Ω˛xn˘“, EÚ¶…“ +ƒO…‰V…“ EÚ…
Æ˙∆M… EÚ… {……x…“ +…ËÆ˙ =∫…®…‰∆ =M…‰ P…x…‰ {……Ëv…‰* J…⁄§… ∫…V…“-v…V…“ x……ËEÚ…B∆/ +…∏…™… ±…‰x…… Ω˛®……Æ˙“  ¥…¥…∂…i…… l…“* Ω˛¥……<« +d˜‰ {…Æ˙ +M…Æ˙ Æ˙…π]≈ı
 ∂…EÚ…Æ˙‰* Æ˙∆M…“x… °Ú∂…«, Æ˙∆M…“x… UÙi…, Æ˙∆M…“x… {…n˘Ê, EÚ…™…n˘‰ EÚ“  J…c EÚ™……∆* ¶……π…… ®…‰∆ E÷ÚUÙ  ±…J…… l…… i……‰ =∫…®…‰∆ ¥…i…«x…“ EÚ“ f¯‰Æ˙…‰∆ +∂…÷ r˘™……∆ l…“*
|…i™…‰EÚ x……ËEÚ… ®…‰∆ ®……j… BEÚ V……‰c… Ω˛“ l……* <∫… {…⁄Æ˙“ n˘ I…h… ™……j…… ®…‰∆ Ω˛®…‰∆ ™…Ω˛…∆ i…EÚ  EÚ EÚx™……E÷Ú®……Æ˙“ ™…Ω˛…∆ EÚx™……E÷Ú®…… Æ˙ Ω˛…‰ M…™…… l……*
Ω˛x…“®…⁄x… E‰Ú V……‰c‰ §…Ω˛÷i… EÚ®…  n˘J…‰* UÙc“ EÚ“ ]ı‰EÚ  ±…B §… i…™……i…“, ™…Ω˛…∆ E‰Ú  ¥…∂……±… {… Æ˙∫…Æ˙…‰∆ ¥……±…‰ ®…∆ n˘Æ˙ +{…x…“ i…Æ˙Ω˛ E‰Ú Ω˛“ l…‰*
 J…±… J…±……i…“, J…⁄§…∫…⁄Æ˙i…, S…÷∫i… +…ËÆ˙  °ÚM…Æ˙‰ ]ı¥…, ∫……l…“ E‰Ú ∫……l… v…“Æ˙‰- Ω˛‰ Æ˙]ı‰V… EÚ“ o˘ π]ı ∫…‰ =x…EÚ… ®…Ω˛k¥… V™……n˘… ±…M… Æ˙Ω˛… l……* {…÷Ø˚π……‰∆
v…“Æ˙‰ ®…÷∫EÚ…i…“ ™……™……¥…Æ˙  ∫j…™……∆*  ¥…n˘‰∂…“  ∫j…™……∆ Ω˛…l… ®…‰∆ x……‰]ı §…÷EÚ  ±…B E‰Ú  ±…B ®…∆ n˘Æ˙ ®…‰∆ v……‰i…“ {…Ω˛x… EÚÆ˙ V……x…… + x…¥……™…« l…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛”
∫…¥…«j… E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ  ±…J…i…“ Ω˛“  n˘J……<« n˘“* BEÚ V…M…Ω˛ i……‰ ®…Èx…‰ {…⁄UÙ Ω˛“ EÚΩ˛”  ∫j…™……‰∆ E‰Ú  ±…B ¶…“ ™…Ω˛  x…™…®… l……* ∫…§… {… ¥…j…, ∂…÷¶…,
 ±…™……  EÚ EÚ…‰<« |……‰V…‰C]ı Ω˛Ë ™…… ¥…Ë∫…‰ Ω˛“? =∫…EÚ… =k…Æ˙ l……- ∫®…fi i…™……‰∆ EÚ“ ±……‰EÚ…‰k…Æ˙ l……* i…‰±… S…g…x…‰ EÚ“ |…l…… ¶…“ n˘‰J…“* ∂……™…n˘ i…‰±… E‰Ú
∫…÷Æ˙I…… +…ËÆ˙ =x…EÚ… GÚ®… §…x……B Æ˙J…x…‰ E‰Ú  ±…B* §…SS……‰∆ E‰Ú ∫……l… ™…÷¥…… EÚ…Æ˙h… Ω˛“ §…Ω˛÷i… E÷ÚUÙ  S…{… S…{……i…… +…ËÆ˙ v…÷ƒ+…i……-∫…… ±…M… Æ˙Ω˛…
 ¥…n˘‰∂…“ V……‰c‰ ¶…“ EÚΩ˛”-EÚΩ˛”  n˘J… Æ˙Ω˛‰ l…‰* E‰ÚƱ… ∫]ı‰]ı ®…‰∆ ∫…§… ±……‰M… l……*
n˘÷§…±…‰‰ {…i…±…‰ +…ËÆ˙ UÙÆ˙Ω˛Æ˙‰ l…‰* ®……x……‰ ™…Ω˛…ƒ E‰Ú ±……‰M……‰∆ EÚ…‰ ™…Ω˛ n˘Ë¥…“ ¥…Æ˙n˘…x… ®……‰§……<±… {…Æ˙ B™…Æ˙]ı‰±… EÚ… ∫…∆n˘‰∂… +…x…‰ {…Æ˙  EÚ "i… ®…±…x……b÷˜ ®…‰∆
 ®…±…… Ω˛…‰, {…Æ˙ S…‰Ω˛Æ˙‰ {…Æ˙ ¶…“ ¥…Ω˛ i…‰V… EÚ®… Ω˛“ n˘‰J…x…‰ EÚ…‰  ®…±……,  V…∫…∫…‰ +…{…EÚ… ∫¥……M…i… Ω˛Ë, {…i…… S…±……  EÚ Ω˛®… BEÚ ∫]ı‰]ı EÚ“ ∫…“®…… {……Æ˙
{…÷Ø˚π……‰∆ E‰Ú  ±…B ®…∆ n˘Æ˙ ®…‰∆ v……‰i…“ {…Ω˛x… EÚÆ˙ V……x…… + x…¥……™…« l…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛”
EÚΩ˛”  ∫j…™……‰∆ E‰Ú  ±…B ¶…“ ™…Ω˛  x…™…®… l……* ∫…§… {… ¥…j…, ∂…÷¶…, ±……‰EÚ…‰k…Æ˙ l……*
®……‰]ı‰ ±……‰M… V…M…®…M……i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È* §…ËEÚ ¥……]ıÆ˙V… E‰Ú i…]ı {…Æ˙ V…M…Ω˛-V…M…Ω˛ EÚÆ˙ S…÷E‰Ú Ω˛È* +§… Ω˛®… EÚx™……E÷Ú®……Æ˙“ ®…‰∆ l…‰* x…‰]ı ®…‰∆ ∫…®…÷p˘ E‰Ú §…“S…
P…Æ˙ l…‰ +…ËÆ˙ +…ËÆ˙i…‰∆ ¥…Ω˛“ ®…Ë C∫…™……∆ b˜…±…‰ l…“,  V…xΩ˛‰∆ Ω˛®… n˘÷EÚ…x……‰∆ {…Æ˙ ™…Ω˛…∆ J…c…  ¥…¥…‰EÚ…x…xn˘ ∫®……Æ˙EÚ, EÚx™……E÷Ú®……Æ˙“ E‰Ú ∏…fi∆M……Æ˙ Ω˛…‰]ı±… EÚ“
¥…Ω˛…∆ ±…]ıEÚi…‰ n˘‰J… S…÷E‰Ú l…‰* BEÚ ∫l…±… {…Æ˙  ∂…EÚ…Æ˙…  EÚx……Æ˙‰ ∫…‰ ±…M……* UÙi… ∫…‰  n˘J……<« n˘‰ Æ˙Ω˛…  ¥…¥…‰EÚ…x…xn˘ ∫®……Æ˙EÚ, i… ®…±… EÚ ¥…
®……∆Z…“ Ω˛®…‰∆ P…Æ˙x…÷®…… n˘÷EÚ…x… ®…‰∆ ±…‰ M…™……* ¥…Ω˛…∆ x…… Æ˙™…±… ™…… `ˆ∆b˜“ EÚ…‰EÚ ¶…“  l…∞¸¥…‰±…⁄¥…Æ˙ EÚ… ∫…®…fi r˘ +…ËÆ˙ ∫x…‰Ω˛ EÚ… |… i… x… v…i¥… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛…
={…±…§v… l…“* b≈˜…<¥…Æ˙ x…‰ §…i……™……  EÚ +±……{…⁄VΩ˛… EÚ… +l…« Ω˛“ §…ËEÚ 133 °÷Ú]ı >ƒS…… ¶…¥™… ∫®……Æ˙EÚ- +…®…∆j…h… {…Æ˙ +…®…∆j…h… n˘‰ Æ˙Ω˛‰
¥……]ıÆ˙V… Ω˛Ë* ®……‰§……<±… ∫…‰ ™…Ω˛…∆ BEÚ UÙ…‰]ı“-∫…“ ®…⁄¥…“ ¶…“ §…x……<«* l…‰* x…‰∂…x…±… Ω˛…<« ¥…‰ {…Æ˙ J…c… ∏…fi∆M……Æ˙ Ω˛…‰]ı±… ∫…®…÷p˘ i…]ı E‰Ú {……∫… Ω˛“
{…‰]≈ı…‰±… {…®{… {…Æ˙ ™…÷¥… i…™……‰∆ EÚ…‰ {…‰]≈ı…‰±… ¶…Æ˙i…‰ n˘‰J…x…… §…c… +SUÙ… ±…M……, l……* ∂……®… EÚ…‰ Ω˛“ Ω˛®… ¥…Ω˛…∆ +… V…÷]ı‰* ∫…§… V…M…®…M…… Æ˙Ω˛… l……*
C™……‰∆ EÚ {…∆V……§… ®…‰∆ +¶…“ ™…Ω˛ S…±…x… x…Ω˛” Ω˛Ë* +±…{…⁄VΩ˛… E‰Ú Ω˛…‰]ı±… ®…‰∆ °Ú…‰]ı…‰ ±…‰x…‰ EÚ… ∫……‰S… Ω˛“ Æ˙Ω˛“ l…“  EÚ ∫……Æ˙“ ±……<]ı¬∫… §…÷Z… M…<«*
∫…÷x…Ω˛Æ˙“  EÚx……Æ˙“ EÚ“ GÚ“®… ∫……c“, ±……±… §±……=V… {…Ω˛x…‰ ∂……±…“x… ¥…‰]ıÆ˙ +M…±…“ ∫…÷§…Ω˛ ∫……g‰ ∫……i… Ω˛“ V……EÚÆ˙ Ω˛®… ±……<«x… ®…‰∆ ±…M… M…B* ∫……i…
™…÷¥…i…“ EÚ…‰ n˘‰J… ™…Ω˛“ v™……x… +…™……  EÚ <∫…EÚ“ +M…±…“ ®…∆ V…±… B™…Æ˙ {…Èi……±…“∫… {…Æ˙  ]ıEÚ]ı…‰∆ EÚ…  ¥…i…Æ˙h… ∂…÷∞¸ Ω˛÷+…* <i…x…“ ±…®§…“
±……<«x… +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ °‰ÚÆ˙“ (x……ËEÚ…) EÚ“ ¶…“c* ™…Ω˛…∆ + v…EÚ…∆∂…

GARBHANAL
Ω˛…‰∫]ıË∫… §…x…x…… Ω˛“ Ω˛…‰M…“* §……V……Æ˙…‰∆ ®…‰∆ EÚΩ˛” ¶…“c x…Ω˛” l…“, ±…‰ EÚx… B‰∫…‰ ®…‰∆
¶…“ E‰Ú ®…∫]ı ™…… B‰∫…“ Ω˛“ n˘⁄∫…Æ˙“ n˘÷EÚ…x……‰∆ {…Æ˙  ∫…°«Ú ®… Ω˛±……+…‰∆ EÚ…‰ n˘‰J…x…… ∫l……x…“™… ±……‰M… Ω˛“ l…‰* +…ËÆ˙i…‰∆  §…x…… °Ú…ϱ… EÚ“ M…Ω˛Æ˙‰ S…÷¶…i…‰ Æ˙∆M……‰∆
∫…÷J…n˘ ±…M……* EÚ“ ∫…… c™……∆ {…Ω˛x…‰∆ l…“ +…ËÆ˙ {…÷Ø˚π… ±…M…¶…M… v……‰i…“ +∆M……‰UÙ…  ±…B
E‰Ú§…±… ]ı“.¥…“., B™…Æ˙ EÚhb˜“∂x…Æ˙, +…™…÷¥…Ê n˘EÚ ®…∫……V…, S……˧…“∫… P…h]ı‰ l…‰* °‰ÚÆ˙“ ®…‰∆ §…Ë`ˆi…‰ Ω˛“ ±……‰M… ±…M……i……Æ˙ E÷ÚUÙ M……x…‰ ±…M…‰ l…‰* C™…… M……
EÚ“ EÚ…Ï°Ú“ ∂……Ï{…, S……˧…“∫… P…h]ı‰ EÚ“ ∞¸®… ∫… ¥…«∫…, J…÷±…‰ ±……Ïx… EÚ“ ∫… ¥…«∫…, Æ˙Ω˛‰ l…‰, ™…Ω˛ i……‰ ∫{…π]ı x…Ω˛”, {…Æ˙ V…Ë∫…‰ =k…Æ˙ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ ¥…Ëπh……‰ n˘‰¥…“
+…=]ıb˜…‰Æ˙  ∫¥… ®…∆M… {…⁄±…, S…Ë∫…, EÚ…b˜«∫…, EËÚÆ˙®… V…Ë∫…“ <x…b˜…‰Æ˙ M…‰®∫… EÚ“ EÚ“ ™……j…… E‰Ú ∫…®…™… V…™… V…™…EÚ…Æ˙ EÚÆ˙i…‰ V……i…‰ Ω˛È, ¥…Ë∫…… Ω˛“ E÷ÚUÙ
∫…÷ ¥…v……, ±……ÏEÚÆ˙ ∫…÷ ¥…v……, b˜…ÏC]ıÆ˙“ ∫…÷ ¥…v……, b≈˜…<¥…Æ˙…‰∆ E‰Ú  ±…B b˜…‰Æ˙®…‰∆]≈ı“, ±…M… Æ˙Ω˛… l……* Ω˛®… ∫……M…Æ˙ E‰Ú =∫… {¥……™…∆]ı {…Æ˙ {…Ω˛÷ƒS… S…÷E‰Ú l…‰, V…Ω˛…∆
=x…E‰Ú x……∂i…‰ +…ËÆ˙ Æ˙…i… E‰Ú J……x…‰ EÚ… <∆i…V……®…- ±…M…¶…M… Ω˛Æ˙ Ω˛…‰]ı±… ®…‰∆ i…“x… ∫…®…÷p˘  ®…±…i…‰ Ω˛È- +Æ˙§… ®…Ω˛…∫……M…Æ˙, §…∆M……±… EÚ“ J……c“ +…ËÆ˙
 Ω˛xn˘ ®…Ω˛…∫……M…Æ˙*  j…¥…‰h…“ ®…‰∆ ±……‰M… ∫x……x… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ∫¥……®…“
 ¥…¥…‰EÚ…x…xn˘ Æ˙…ÏEÚ ®…‰®……‰ Æ˙™…±… 1970 ®…‰∆ §…x……EÚÆ˙ <∫… ®…Ω˛…x… ∫…∆i… 29
+…ËÆ˙ ∫…÷v……Æ˙EÚ EÚ…‰ ∫…®… {…«i… EÚÆ˙  n˘™…… M…™……* +§… {…÷®{…÷Ω˛Æ˙
 ∂… {…∆M… EÚ…Æ˙{……‰Æ˙‰∂…x… u˘…Æ˙… ∫®……Æ˙EÚ E‰Ú  ±…B °‰ÚÆ˙“ ∫…‰¥…… +…™……‰ V…i…
l…“* ∫……M…Æ˙  EÚx……Æ˙‰ ∫…‰ V…Æ˙…-∫…… n˘⁄Æ˙ n˘…‰  ¥…∂……±…EÚ…™… S…^ı…x……‰∆ {…Æ˙
∫®……Æ˙EÚ §…x…‰ l…‰*  l…∞¸¥…‰±…⁄¥…Æ˙ x…‰  l…∞¸E÷ÚÆ˙±… x……®…EÚ v…… ®…«EÚ
∫…∆∫®…Æ˙h…
{…÷∫i…EÚ  ±…J…“ l…“*  V…∫…E‰Ú 133 +v™……™……‰∆ ®…‰∆ 1330 EÚ ¥…i……B∆ ∫…®…™……i…“i… Ω˛È*' n˘∂…u˘…Æ˙ E‰Ú §……n˘ ¶… HÚ u˘…Æ˙ ∫…‰ Ω˛®…  x…EÚ±…‰* <∫… ¶… HÚ
Ω˛È +…ËÆ˙ {……∫… Ω˛“  ¥…¥…‰EÚ…x…∆n˘ ∫®……Æ˙EÚ* u˘…Æ˙ {…Æ˙ ¶… HÚ B¥…∆ ={……∫…x…… E‰Ú 208 ™…÷M…±… ∫¥…∞¸{… ®…∆ b˜i… l…‰*
EÚ…‰¥…±…®… i……‰ ∂…÷r˘ ™……j…… ∫l…±… Ω˛“ l……* Ω˛…‰]ı±… ∫…‰ ∫…®…÷p˘ ®…“±……‰∆ +…M…∆i…÷EÚ…‰∆ EÚ… ∫¥……M…i… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… +M…±…… u˘…Æ˙ ®…™…⁄Æ˙ u˘…Æ˙ l……* ™…Ω˛…∆
°ËÚ±…… ±…M… Æ˙Ω˛… l……* ∫…®…÷p˘ EÚ… BEÚ  EÚx……Æ˙… Ω˛…‰]ı±… E‰Ú +∆n˘Æ˙ l……* ∫…¶…“ i……‰Æ˙h… +…ËÆ˙ ∫i…∆¶… 869 ®…™…⁄Æ˙…‰∆ EÚ… +…x…∆n˘x…fii™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰
§…c‰-§…c‰ {……E«Ú l…‰* ∫…V…‰ v…÷±…‰-{…÷∆UÙ‰ {…‰b˜, {……Ëv…‰, {…il…Æ˙, S…^ı…x…‰∆ l…“* l…‰* ®…Ω˛…±…™… ®…‰∆ ¶…M…¥……x… ∫¥……®…“ x……Æ˙…™…h… EÚ“ {…∆S…v……i…÷  x… ®…«i…, ∫¥…h…«
§…“S… {…Æ˙ =i…Æ˙x…‰ EÚ“ J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… ∫…“ g™……∆ l…“* +…‰{…x… B™…Æ˙  b˜x…Æ˙ ®…∆ b˜i… 11 °÷Ú]ı >ƒS…“ |… i…®…… E‰Ú +±……¥…… ±…I®…“ x……Æ˙…™…h…, ∫…“i…… Æ˙…®…,
¥™…¥…∫l…… l…“* UÙ…‰]ı“ §… SS…™……‰∆ E‰Ú EÚil…EÚ l…‰* ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ…‰ Æ˙…v…… EfiÚπh…, {……¥…«i…“ ®…Ω˛…n˘‰¥… EÚ“ ¶…“ ∫…∆M…®…Æ˙®…Æ˙ EÚ“ |… i…®……B∆ l…“*
i…Æ˙…‰i……V…… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ +…™…÷¥…Ë« n˘EÚ ®…∫……V… E‰Úxp˘ l…‰* ±…M…¶…M… ∫……Ë ®…Ω˛…±…™… EÚ“ §……Ω˛Æ˙“ n˘“¥……Æ˙ {…Æ˙ ¶……Æ˙i…“™… @Ò π…™……‰∆, +…S……™……Ê, n˘‰¥…i……+…‰∆
EÚ®…Æ˙…‰∆ E‰Ú <∫… Ω˛…‰]ı±… ®…‰∆ ®…÷J™…i…: B‰∫…‰ +∆O…‰V… ™……j…“ l…‰,  V…xΩ˛‰∆ B¥…∆ ®…Ω˛…{…÷Ø˚π……‰∆ EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“ M…<« l…“* {…il…Æ˙…‰∆ {…Æ˙ ±……‰EÚ EÚl……B∆,
Ω˛®……Æ˙“ {……∆S… Ω˛V……Æ˙ ¥…π…« {…÷Æ˙…x…“ +…™…÷¥…Ë«Ë n˘EÚ  S… EÚi∫…… |…h……±…“ ∫…‰ {……ËÆ˙… h…EÚ +…J™……x… i…Æ˙…∂…‰ Ω˛÷B l…‰*
∂…Æ˙“Æ˙, ®…x… +…ËÆ˙ +…i®…… i…EÚ EÚ…‰ ∂…÷r˘ +…ËÆ˙ ∫¥…∫l… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú B‰∫…“ Z…±… EÚ™……∆ i……‰ Ω˛®…‰∆ EÚΩ˛” x… EÚΩ˛” n˘ I…h… E‰Ú ®…∆ n˘Æ˙…‰∆ ®…‰∆ ¶…“  ®…±…
S…®…iEÚ…Æ˙ n˘‰J…x…‰ l…‰* <x… ={…S……Æ˙  ¥… v…™……‰∆ E‰Ú  ∂…Æ˙…‰¥…∫l…“, S…÷EÚ“ l…“* +n˘¬¶…÷i… l…… ™…Ω˛…∆ EÚ… |…n˘∂…«x…“ J…∆b˜* <∫…E‰Ú ¶…“ i…“x… ¶……M… l…‰-
+ ¶…™……x…®…¬, v……Æ˙…, =n˘Æ˙…l……x…®… +… n˘ EÚ<« |…EÚ…Æ˙ l…‰* ∫…Ω˛V……x…∆n˘ n˘∂…«x…, x…“±…EÚ∆`ˆ n˘∂…«x… B¥…∆ ∫…∆∫EfiÚ i…  ¥…Ω˛…Æ˙* ∫…Ω˛V……x…∆n˘

EÚx……]ı {±…‰∫… ∫…‰ ®……j… 15  ®…x…]ı EÚ“ n˘⁄Æ˙“ {…Æ˙ <i…x…… ∂……xi… B¥…∆  n˘¥™…
±……‰EÚ ¶…“ §…∫…… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë, <∫…EÚ… EÚn˘… S…i… +x…÷®……x… x…Ω˛” l……*
¥……{…∫…“ EÚ… ∫…°ÚÆ˙ ±…M…¶…M… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰ M…™…… l……*  j…¥…‰∆p˘®… ∫…‰  n˘±±…“ n˘∂…«x… ®…‰∆ ¶…M…¥……x… ∫¥……®…“x……Æ˙…™…h… E‰Ú V…“¥…x… |…∫…∆M……‰∆ EÚ…‰ Æ˙…‰§…∫…‰ ]ıC∫…,
EÚ“ }±……<]ı ±…M…¶…M… S……Æ˙ P…h]ı‰ EÚ“ l…“* Bx…“®…‰]ı…‰ x…C∫…, v¥… x… |…EÚ…∂…, ∫…Æ˙…=hb˜ b˜…™……‰Æ˙…®…… +… n˘ +…v…÷ x…EÚ
GARBHANAL

∫…÷x…… l……  EÚ Æ˙…V…v……x…“  n˘±±…“ ®…‰∆ 2005 ®…‰∆ §…x…… +I…Æ˙v……®… i…EÚx…“EÚ…‰∆ u˘…Æ˙… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ∏…r˘…, EÚØ˚h……, ∂…… xi… E‰Ú ∫…x……i…x…
®… xn˘Æ˙ n˘‰∂… EÚ… + u˘i…“™… ®… xn˘Æ˙ Ω˛Ë, {…Æ˙ n˘‰J…EÚÆ˙ Ω˛“ {…i…… S…±…… ®…⁄±™……‰∆ EÚ… ∫…∆n˘‰∂…  n˘™…… M…™…… l……* ∫…§… ®…∆j…®…÷Mv… S…±… Æ˙Ω˛… l…… +…ËÆ˙ æ˛n˘™…
 EÚ ¶……Æ˙i…“™… EÚ±……, |…Y……,  S…∆i…x…, ®…⁄±™… ™…Ω˛…∆  EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ ∫…∆ S…i… Ω˛“ x…Ω˛”, ∫…®…∫i… < p˘™……‰∆ EÚ…‰ |…¶…… ¥…i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……* x…“±…EÚ∆`ˆ n˘∂…«x… ®…‰∆
B¥…∆ +…Æ˙ I…i…  EÚB M…B Ω˛È* ®…Ë l…±…“ ∂…Æ˙h… M…÷{i… EÚ“ "¶……Æ˙i… ®…Ω˛…EÚ…™…  S…j…{…]ı {…Æ˙ S……±…“∫…  ®…x…]ı ®…‰∆ §……±… ™……‰M…“ x…“±…EÚ∆`ˆ EÚ“
¶……Æ˙i…“' EÚ… ®……x……‰ ™…Ω˛ +M…±…… S…Æ˙h… Ω˛Ë* ∂¥…‰i… +…ËÆ˙ M…÷±……§…“ V…“¥…x…™……j…… |…∫i…÷i… EÚ“ M…<« l…“*
{…il…Æ˙ ∫…‰‰ §…x…‰ <∫… ®…∆ n˘Æ˙ EÚ…‰ ∏…“ ¶…M…¥……x… ∫¥……®…“ x……Æ˙…™…h… EÚ“ ∫…∆∫EfiÚ i…  ¥…Ω˛…Æ˙ E‰Ú  ±…B Ω˛®…  °ÚÆ˙ ±……<«x… ®…‰∆ ±…M… M…B* J……x…… {…“x…… i……‰
{…÷h™… ∫®…fi i… ®…‰∆ |…®…÷J… ∫¥……®…“ ®…Ω˛…Æ˙…V… u˘…Æ˙… {……∆S… ¥…π…« ®…‰∆ +…EÚ…Æ˙ n˘⁄Æ˙, {……x…“ EÚ“ §……‰i…±… i…EÚ ∫……l… ±…‰ V……x…… ¥… V…«i… l……* ∫…§… i…Æ˙°Ú
 n˘™…… M…™……* ∫……Ë BEÚc ¶…⁄ ®… ®…‰∆ °ËÚ±…‰ <∫… ®…∆ n˘Æ˙ E‰Ú  x…®……«h… ®…‰∆  {…x…b≈˜…Ï{… J……®……‰∂…“ l…“* ™…Ω˛ x……ËEÚ…  ¥…Ω˛…Æ˙ EÚ… ∫…Ë∂…x… l……* S……Ën˘Ω˛  ®…x…]ı
7000 ¥™… HÚ™……‰∆ EÚ“ §…÷ √r˘ B¥…∆  GÚ™……+…‰∆ EÚ… ™……‰M…n˘…x… Æ˙Ω˛…* 22 E‰Ú  ±…B ∫…Æ˙∫¥…i…“ x…n˘“ E‰Ú i…]ı {…Æ˙  ¥…Ω˛…Æ˙ EÚ… +…™……‰V…x… l……* n˘∫…
BEÚc ®…‰∆ i……‰ ={…¥…x… Ω˛“ °ËÚ±…‰ l…‰* ={…¥…x… J…∆b˜…‰∆ ®…‰∆ Ω˛Æ˙‰ Æ˙∆M… E‰Ú Ω˛V……Æ˙ ¥…π…« {…÷Æ˙…x…“ ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫EfiÚ i… EÚ…‰ ™…Ω˛…∆ +…`ˆ ∫……Ë {…÷i…±……‰∆ i…l……
 ¥… ¶…z… ∂…‰b˜W… +…EÚ π…«i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ l…‰* EÚx……]ı {±…‰∫… ∫…‰ ®……j… 15 +x™… +x…‰EÚ ={…GÚ®……‰∆ ∫…‰ ®…⁄k…«  EÚ™…… M…™…… l……* {…⁄Æ˙… x……ËEÚ…  ¥…Ω˛…Æ˙ |…i™…‰EÚ
 ®…x…]ı EÚ“ n˘⁄Æ˙“ {…Æ˙ <i…x…… ∂……xi… B¥…∆  n˘¥™… ±……‰EÚ ¶…“ §…∫…… Ω˛…‰ ¶……Æ˙i…“™… E‰Ú +∆n˘Æ˙ +…i®… ¥…∂¥……∫… V…M…… Æ˙Ω˛… l……  EÚ  ¥…∂¥… ®…‰∆ i…÷®… Ω˛“
∫…EÚi…… Ω˛Ë, <∫…EÚ… EÚn˘… S…i… +x…÷®……x… x…Ω˛” l……* o˘∂™… +…ËÆ˙ ∏…¥™… ∏…‰π`ˆ Ω˛…‰*
Ω˛Æ˙ ∞¸{… ®…‰∆ ™…Ω˛…∆ ∫…⁄j… Ω˛“ ∫…⁄j…  §…J…Æ˙‰ l…‰* "+…{… ∫¥…™…∆  ∂…±{…“ Ω˛È, +…ËÆ˙ <∫… i…Æ˙Ω˛ Æ˙…i… EÚ“ M……c“ ∫…‰ ¥……{…∫…“ l…“* +…∂S…™…«  EÚ l…EÚ…x… EÚ…
∫¥…™…∆ UÙËx…“ Ω˛È, ∫¥…™…∆ {…il…Æ˙ Ω˛È- V…Ë∫…… S……Ω˛‰∆ +{…x…‰ V…“¥…x… EÚ…‰ M…g x……®… i…EÚ x…Ω˛” l……*
∫…EÚi…‰ Ω˛È*' "EÚ±…… ™…÷M……i…“i… Ω˛Ë, ∫…∆∫EfiÚ i… ∫…“®……i…“i… Ω˛Ë, ®…⁄±™…
Æ˙…®…∫¥…∞¸{… ∂…®……«
30 1942 ®… V…x®…. ∫…∆∫EfiÚi… ®… ®…v™…®…… i…EÚ  ∂…I……. ∫…∆∫EfiÚi… ∫…… Ω˛i™… B¥…∆ {…÷Æ˙…h…… EÚ… M…Ω˛x… +v™…™…x…. ∫…ËEÚc˜… §……Æ˙
∏…“®…n¬˘¶……M…¥…i… {…÷Æ˙…h… EÚ… ¥……S…x…. ¥…‰n˘…∆i… E‰Ú Æ˙…®……x…∆n˘“ {…Æ˙®{…Æ˙… E‰Ú |…¥…S…x…EÚ…Æ˙. ∫E⁄Ú±… ®……∫]ıÆ˙“ EÚ“ +…ËÆ˙ {…g¯…x…‰ E‰Ú
Æ˙…‰S…EÚ i…Æ˙“EÚ…Â EÚ…‰ <«V……n˘  EÚ™……. |…EfiÚ i… +…ËÆ˙ {…‰c˜…Â ∫…‰ ®……‰Ω˛. J…‰i…“ E‰Ú +±……¥…… °Ú±…n˘…Æ˙ ¥…fiI… ±…M…¥……x…‰ ®…Â ∫…∆±…Mx….
∫…®{…E«Ú : E÷∆ÚV… §…Ω˛…Æ˙“ ®…∆ n˘Æ˙, O……®…-{……‰∫]ı J…Æ˙M……{…÷Æ˙,  V…±…… ]ı“EÚ®…M…g¯ (®…v™…|…n‰˘∂…). °Ú…‰x… : 07684-276267

x…Æ˙∫™… +…¶…Æ˙h…∆ ∞¸{…®…, ∞¸{…∫™… +…¶…Æ˙h…∆ M…÷h…:*


M…÷h…∫™… +…¶…Æ˙h…∆ Y……x…∆, Y……x…∫™… +…¶…Æ˙h…∆ I…®……**
®…x…÷π™… EÚ… +…¶…⁄π…h… =∫…EÚ… ∞¸{… Ω˲ +…ËÆ˙ ∞¸{… EÚ… +…¶…⁄π…h… M…÷h… Ω˲, M…÷h… EÚ…
+…¶…⁄π…h… Y……x… Ω˲ +…ËÆ˙ Y……x… EÚ… +…¶…⁄π…h… I…®…… Ω˲.

®……x…¥…“™… M…÷h… ∫…“ g¯™…… E‰Ú ®…… °ÚEÚ =∫…‰ >{…Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ +O…∫…Æ˙ EÚÆ˙i…‰ V……i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ GÚ®…∂…: =∫…E‰Ú
 ¥…S……Æ˙… EÚ… n˘…™…Æ˙…  ¥…∫i……Æ˙ {……i…… V……i…… Ω˲. = S…i…-+x…÷ S…i… EÚ…  x…h…«™… ®…x…÷π™… <xΩ˛” ¶……¥…x……+… E‰Ú
¥…∂…“¶…⁄i… ±…‰i…… Ω˲. EÚΩ˛… M…™…… Ω˲  EÚ <«®……x… ∫…‰ x… Ω˛]ıx…… Ω˛“ <«®……x…n˘…Æ˙“ Ω˲. ™…Ω˛  ¥…EÚ±{… EÚ… i…E«Ú
|…∫i…÷i… x…Ω˛” EÚÆ˙i…“. ∫…®…™… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ <∫…EÚ“ {… Æ˙¶……π…… x…Ω˛” §…n˘±…i…“ Ω˲, x… Ω˛“ ®…x…®……x…“ ¥™……J™……
EÚ… +¥…∫…Æ˙ n‰˘i…“ Ω˲.
±……‰M…… EÚ… ™…Ω˛ ∫…®…Z…x……  EÚ +§… <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ… ®…⁄±™… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…™……,  §…±E÷Ú±… x…EÚ…Æ˙…i®…EÚ
o˘Œπ]ıEÚ…‰h… Ω˲. <∫…EÚ… ∫…EÚ…Æ˙…i®…EÚ {… Æ˙h……®… ∫…∆¶…¥… x…Ω˛” Ω˛…‰i……. ∫…S… ∫…nˢ¥… ∫…S… E‰Ú + i… Æ˙HÚ E÷ÚUÙ
¶…“ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……. <∫… ±…B <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ…‰ <«®……x…n˘…Æ˙“ E‰Ú ∫……l… |…™……‰M… EÚÆ˙x…… ∫…§…∫…‰ §…c˜… ∫…n˘EÚ®…«
Ω˲ {…Æ˙ <«®……x…n˘…Æ˙“ E‰Ú +x™… ∫¥…∞¸{… ¶…“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛. §…‰<«®……x…“ ∫…‰ <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…x……, ™…Ω˛
¶…“ <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ“ |… GÚ™…… Ω˲. §…‰<«®……x…“ ∫…‰ P…fih…… EÚÆ˙x……, ™…Ω˛ <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ“ |… i… GÚ™…… Ω˲.
<«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ…‰ ∫…®…l…«x… +…ËÆ˙ §…‰<«®……x…“ EÚ…  ¥…Æ˙…‰v…, ™…Ω˛ <«®……x…n˘…Æ˙“ E‰Ú Ω˛“ |… i…∞¸{… EÚ… I…‰j… ®……x……
V……BM……. ™…Ω˛ ∫¥…¶……¥…i…: Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B. <«®……x… EÚ…‰ ∫…÷Æ˙ I…i… Æ˙J…x……, =∫…‰ ∫…∆Æ˙ I…i… EÚÆ˙x…… ∫…¥……Ê{… Æ˙
®……x…¥… EÚi…«¥™… Ω˲. V…Ë∫…‰  EÚ ∂…Æ˙“Æ˙ ®… V…±… EÚ… Æ˙…∫……™… x…EÚ ®…Ω˛i¥… Ω˲ ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ ®…x…-§…÷ r˘-EÚ®…« ®… <«®……x…
EÚ… ¶……Ë i…EÚ ∫l……x… Ω˲, ±…‰ EÚx… <∫…EÚ… +…v™……Œi®…EÚ ∫¥…∞¸{… Ω˛“ ¥……∫i… ¥…EÚ Ω˲. ¶……Ë i…EÚ +…ËÆ˙
+ v…¶……Ë i…EÚ V…M…i… ®… <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ…‰ ∫…i™… E‰Ú +x…÷∫…Æ˙h… EÚ… ™…∆j… ®…… x…B. <∫…EÚ… ®…∆j… Ω˲ +…S…Æ˙h…
®… ∂…÷r˘i……,  V…∫…‰ ∫…n˘…S……Æ˙ EÚΩ˛… V……i…… Ω˲. <«®……x… E‰Ú  §…x…… +…S…Æ˙h… EÚ“ ∂…÷r˘i…… §…‰®……x…“ Ω˲.
 ¥…∂¥… EÚ±™……h… E‰Ú  ±…B ™…Ω˛ ∫…¥……Êk…®… |…™……‰M… Ω˲. <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ“ {…Ω˛±… ∫…‰ ∫…¶…“ ±…c˜…<«-Z…M…c‰˜,
 ¥…¥……n˘ +…ËÆ˙ i…x……¥… EÚ“ Œ∫l… i…™……ƒ ∫…®……{i… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ ΩÈ˛. {…fil¥…“ {…Æ˙ ∫¥…M…« =i……Æ˙x…… Ω˲ i……‰ <«®……x… EÚ…‰

GARBHANAL
v……Æ˙h…  EÚ™…… V……B. +…i®……‰r˘…Æ˙ EÚ… ™…Ω˛ ∫…§…∫…‰ ∫…Ω˛V… ∫……v…x… Ω˲. v…®…«-EÚ®…« E‰Ú |… i… <∆∫……x… Ω˛“ i……‰
¥™……{…EÚ Ω˛…‰EÚÆ˙ ®…x…÷π™… EÚ…‰  i…x…E‰Ú ∫…‰ ¶…M…¥…i¥… |…n˘…x… EÚÆ˙i…… Ω˲. x……∂…¥……x… |……h…“ ∫…‰ +®…Æ˙i¥… EÚ…
∫i…Æ˙  ®…±…i…… Ω˲. V…§… <«®……x… EÚ… ™……‰M… V…“¥…x… ®… <i…x…… + v…EÚ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲ i……‰  °ÚÆ˙ +x™…
V… ]ı±…i……+… ®… x… =±…Z…EÚÆ˙ E‰Ú¥…±… <«®……x… EÚ“ +…‰Æ˙ §…g¯x…… S…… Ω˛B. <«®……x…n˘…Æ˙“ EÚ“ {…Ω˛±… |…i™…‰EÚ
¥™… HÚ EÚ…‰ +{…x…“  n˘x…S…™……« ®…Â +{…x……x…“ Ω˛…‰M…“. ®……x…¥… EÚ… EÚ±™……h… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B +x…‰EÚ…x…‰EÚ
={…GÚ®…  EÚB V……i…‰ ΩÈ˛, ±…‰ EÚx… <«®……x…n˘…Æ˙“ ∫…‰ §…c˜… EÚ…‰<« ={……™… x…Ω˛” Ω˲.
M……‰∫¥……®…“ i…÷±…∫…“n˘…∫… 31
|…™……M… E‰Ú {……∫… §……ƒn˘…  V…±…‰ ®… Æ˙…V……{…÷Æ˙ x……®…EÚ M……ƒ¥… ®… ∫…∆¥…i…¬ 1554 EÚ…‰ V…x®…. EÚ…∂…“ ®… {…∆p˘Ω˛ ¥…π……Á i…EÚ ¥…‰n˘… +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Ɖ˙
∫…∆∫EfiÚi… O…∆l……Â EÚ… +v™…™…x….  ¥…¥……Ω˛ E‰Ú §……n˘ {…ix…“ ®……‰Ω˛ +…ËÆ˙ {…ix…“ EÚ“ °Ú]ıEÚ…Æ˙ E‰Ú §……n˘ ∫…x™……∫…“ Ω˛…‰ M…™…‰. ∫…∆¥…i…¬ 1631 ®…Â
P…Æ˙-P…Æ˙ ®… {…g‰¯ V……x…‰ ¥……±…‰ O…xl… Æ˙…®…S… Æ˙i… ®……x…∫… +…ËÆ˙  ¥…x…™… {… j…EÚ… EÚ“ Æ˙S…x…… Ω˲. ∫…∆¥…i…¬ 1680 ®… ∂…Æ˙“Æ˙ i™……M…….

®……x…∫…-®…∆l…x…
EÚ…®…n‰˘¥… EÚ… |…M…]ı Ω˛…‰x……
∏…“∂…∆EÚÆ˙V…“ EÚ…‰ ∫…®…… v… ∫…‰ =`ˆ…x…‰ E‰Ú  ±…B
+∫i…÷ i… ∫…÷Æ˙xΩ˛ EÚ“ŒxΩ˛ + i… Ω‰˛i…÷* |…M…]‰ı=  ¥…π…®…-§……x… Z…J… E‰Úi…÷** ™…‰ {……ƒS… °⁄Ú±… EÚ…Ëx… ΩÈ˛? ¥™……∫…V…“ E‰Ú ®…i……x…÷∫……Æ˙ "+Æ˙ ¥…xn∆˘ +∂……‰E∆Ú S…S…⁄i…∆
+l…« : n‰˘¥…i……+… x…‰ +i™…xi… |…‰®… ∫…‰ ∫i…÷ i… EÚ“ i……‰ ®…“x…-v¥…V… {…∆S… S…®{…EÚ ®…Œ±±…EÚ…' ™…Ω˛ {……ƒS… {…÷π{… ΩÈ˛* "EÚÆ˙x…… E‰Ú i…EÚ E‰Ú¥…c˜… EÚn˘®… +…®… E‰Ú
§……h…v……Æ˙“ EÚ…®…n‰˘¥… |…M…]ı Ω÷˛+…* §……ËÆ˙, B {……ƒS…… ∂…Æ˙ EÚ…®… E‰Ú E‰Ú∂…¥……∫… x… +…ËÆ˙*' Æ˙HÚ EÚ®…±…, +∂……‰EÚ {…÷π{…,
i……Æ˙EÚ…∫…÷Æ˙ nˢi™… Ω÷˛+…, =∫…x…‰ ∫…§… ±……‰EÚ…Â EÚ…‰ V…“i…  ±…™……, n‰˘¥…i…… ∫…÷J… +…®… EÚ… §……ËÆ˙, S…®…‰±…“ ∫…÷®…x… +…ËÆ˙ <xn˘“¥…Æ˙ E‰Ú {……ƒS…… {…÷π{… EÚ…®… E‰Ú §……x… ΩÈ˛*
∫…®{… k… ∫…‰ J……±…“ Ω˛…‰ M…™…‰, ¥…Ω˛ +V…Æ˙-+®…Æ˙ l…… <∫…“∫…‰ V…“i…… x…Ω˛” V……  ¥…∂…‰π… : E‰Ú¥…c˜… =SS……]ıx…, E‰Úi…EÚ“ +…EÚπ…«h…, EÚ®…±… ®……‰Ω˛x…, M…÷±……§…
∫…EÚi…… l……, n‰˘¥…i…… ∫……®…-n˘…®…-¶…™…-¶…‰n˘ ∫…§… |…EÚ…Æ˙ ∫…‰ ±…c˜…<« EÚÆ˙E‰Ú Ω˛…Æ˙ ¥…∂…“EÚÆ˙h…, EÚ¥…‘Æ˙ ®……Æ˙h… ™…‰ {…∆S… {…÷π{… §……h… ΩÈ˛*
M…B* i…§… n‰˘¥…i……+… x…‰ V……EÚÆ˙ •…¿…V…“ ∫…‰ EÚΩ˛…, °Ú™……«n˘ EÚ“, =xΩ˛…Âx…‰ i…l…… : ∂…§n˘, ∫{…∂…«, ∞¸{…, Æ˙∫…, M…∆v… {…∆S…  ¥…EÚ…Æ˙ Ω˛“ {…∆S… §……h… ΩÈ˛* {…∆S… §……h…
∫…§… EÚ…‰ n÷˘J…“ n‰˘J…EÚÆ˙ ∫…®…Z……EÚÆ˙ EÚΩ˛…  EÚ nˢi™… EÚ… x……∂… i…§… Ω˛…‰M…… v……Æ˙h… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ¶……¥… ™…Ω˛ EÚΩ˛… V……i…… Ω˲  EÚ {…∆S… i…i¥… " UÙ i…, V…±…, {……¥…EÚ,
V…§…  ∂…¥…V…“ E‰Ú ¥…“™…« ∫…‰ {…÷j… =i{…z… Ω˛…‰, <∫…‰ ±…c˜…<« ®… ¥…Ω˛“ V…“i…‰M……* M…M…x…, ∫…®…“Æ˙…' ∫…‰ ™…Ω˛ ∂…Æ˙“Æ˙ §…x…… Ω˲, <∫… EÚ…Æ˙h… BEÚ-BEÚ i…i¥… EÚ…‰ §…‰v…x…
•…¿… V…“ x…‰ ={……™… §…i…±……™……  EÚ ∫…i…“  V…xΩ˛…Âx…‰ ™…I… E‰Ú ™…Y… ®… n‰˘Ω˛ EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ BEÚ-BEÚ §……h… v……Æ˙h…  EÚ™…… Ω˲*
i™……M…  n˘™…… l…… =xΩ˛” x…‰  Ω˛®……S…±… E‰Ú ™…Ω˛…ƒ V…x®…  ±…™…… Ω˲ +…ËÆ˙  ∂…¥… V…“ EÚ…®…n‰˘¥… x…‰ n‰˘¥…i……+… EÚ… n÷˘J… ∫…÷x…EÚÆ˙ ®…x… ®…  ¥…S……Æ˙  EÚ™……,  °ÚÆ˙ Ωƒ˛∫…EÚÆ˙
E‰Ú {… i… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú  ±…B i…{…∫™…… EÚ“* <v…Æ˙  ∂…¥…V…“ ∫…§… UÙ…‰c˜ ∫…®…… v… EÚ…®…n˘‰¥… §……‰±……  EÚ  ∂…¥…V…“ ∫…‰ §…ËÆ˙ EÚÆ˙x…‰ ®… ®…‰Æ˙“ E÷Ú∂…±… x…Ω˛” Ω˲* n‰˘¥…i……  EÚi…x…‰
±…M…… §…Ë`‰ˆ, §…c˜“  u˘ ¥…v…… Ω˲ i……‰ ¶…“ Ω˛®……Æ˙“ BEÚ §……i… ∫…÷x……‰* V……EÚÆ˙ ∫¥……l…‘ ΩÈ˛ +{…x…‰  Ω˛i… E‰Ú  ±…B n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…‰ +…M… ®… Z……ÂEÚi…‰ ΩÈ˛* +{…x…… EÚ…®… Ω˛…‰,
EÚ…®…n‰˘¥… EÚ…‰  ∂…¥…V…“ E‰Ú {……∫… ¶…‰V……‰ ¥…Ω˛ ¥…Ω˛…ƒ V……EÚÆ˙ =x…E‰Ú ®…x… ®… I……‰¶… S……Ω‰˛  °ÚÆ˙ <∫…®… n⁄˘∫…Æ˙… x…π]ı Ω˛“ Ω˛…‰ V……™…‰*
=i{…z… EÚƉ˙* i…§… Ω˛®…  ∂…¥…V…“ EÚ…‰ |…h……®… EÚÆ˙E‰Ú §…±……i… (V…§…Æ˙n˘∫i…“)
GARBHANAL

®…‰Æ‰˙ (EÚ…®…n˘‰¥… E‰Ú) {…Æ˙…GÚ®… EÚ…‰ ∫…÷Æ˙ +SUÙ“ i…Æ˙Ω˛ V……x…i…‰ ΩÈ˛  EÚ <«∂¥…Æ˙ E‰Ú ®…x… ®…Â
 ¥…¥……Ω˛ EÚÆ˙¥……™…ÂM…‰* <∫… |…EÚ…Æ˙ n‰˘¥…i……+… EÚ…  Ω˛i… Ω˛…‰M……* ∫…§…x…‰ EÚΩ˛… ¶…“ I……‰¶… =i{…z… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… Ω˲, <∫… ±…B B‰∫…‰ ¥…“Æ˙ E‰Ú ∫……®…x…‰ ¶…‰V…i…‰ ΩÈ˛*
™…Ω˛ ∫…±……Ω˛ §…Ω÷˛i… +SUÙ“ Ω˲* i…§… EÚ…®…n‰˘¥… EÚ“ n‰˘¥…i……+… x…‰ |……l…«x…… EÚ“ +l……«i… +{…x…‰ ∫…⁄Æ˙i…… E‰Ú M…¥…« {…Æ˙ Ωƒ˛∫……*
+…ËÆ˙ ¥…Ω˛ |…M…]ı Ω÷˛+…* ™…‰  §…§…÷v… :  ¥…∂…‰π… §…÷ r˘®……x… EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ˛ n‰˘¥…i……, {…Æ˙ <x…EÚ“ §…÷ r˘ ®… ™…Ω˛ x…
 ¥…π…®… §……x… :  ¥…π…®… - {……ƒS… i…“Ih… - ®…x… ®…  ¥…π…®…i……  ¥…EÚ…Æ˙ =i{…z… +…™……  EÚ  ∂…¥…V…“ i……‰ "+®…x…' ΩÈ˛ V…§… ®…x… Ω˛“ x…Ω˛” i……‰ Ω˛®……Æ˙… ¥…Ω˛…ƒ M…÷V…Æ˙ EÚΩ˛…ƒ,
EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰, EÚ `ˆx…  V…∫…∫…‰ EÚ…‰<« =§…Æ˙ x… ∫…E‰Ú* EÚ…®…n‰˘¥… EÚ…‰ {…∆S…§……h… C™…… EÚ Ω˛®… i……‰ ®…x… V……i… EÚ… ®…x… ∫…V… ΩÈ˛ ®…x… Ω˛“ ®… |…¶……¥… ¶…“ b˜…±…i…‰ ΩÈ˛*
v……Æ˙“ EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* ™…‰ ∫…÷®…‰∞¸ EÚ…‰ ∫…‰Æ˙ ∫…‰  ®…±……x…… S……Ω˛i…‰ ΩÈ˛ EÚΩ˛…ƒ  ∂…¥…V…“ ∫…÷®…‰∞¸ ∫…®… EÚΩ˛…ƒ Ω˛®… ∫…‰Æ˙
{……ƒS… §……h… C™…… ΩÈ˛ : =x®……n˘: i……{…x…: S… B¥…, ∫……‰π…h…: ∫i…∆¶…x…: i…l……* ∫…®…, =∫…EÚ“ V……‰c˜ EÚΩ˛…ƒ*
∫…∆®……‰Ω˛x…: S… EÚ…®…∫™… ¥……h…… {…∆S… |…EÚ“Ãi…i……:** ¥…∂…“EÚÆ˙h… ®……‰Ω˛x… EÚΩ˛i… ™…Ω˛ ∫……‰S…i…… Ω˲  EÚ "∫…⁄±… E÷Ú ±…∫… + ∫… +ƒM…¥…  x…Ω˛…Ɖ˙, i…‰ Æ˙ i…x……l… ∫…÷®…x… ∫…Æ˙
+…EÚπ…«h… EÚ ¥… ±……‰M…* =SS……]ıx… ®……Æ˙x… ∫…®…÷I… {…∆S…§……h… ™…‰ ™……‰M…** ®……Ɖ˙* Ω˛®… B‰∫…‰ ΩÈ˛*' +{…x…‰ ∫…®……x…  EÚ∫…“ EÚ…‰ E÷ÚUÙ x… ∫…®…Z…i…‰ l…‰ {…Æ˙ <xΩ˛…Âx…‰
+…EÚπ…«h…, =SS……]ıx…, ®……Æ˙h…, ¥…∂…“EÚÆ˙h… ™…‰ S……Æ˙… EÚ…®…n‰˘¥… E‰Ú v…x…÷π… +§… ∂…∆EÚÆ˙ V…Ë∫…… ¥…“Æ˙  ¶…c˜…™…… Ω˲  EÚ V…Ω˛…ƒ V……EÚÆ˙ E÷Ú∂…±… x…Ω˛”, {…Æ˙ C™…… Ω˛V…«
ΩÈ˛* E∆Ú{…x… {…x…S… Ω˲ +…ËÆ˙ ®……‰Ω˛x… ∫i…®¶…x… ∂……‰π…h…, n˘Ω˛x…, §…∆n˘x… ™…‰ {……ƒS… Ω˲ ¥…“Æ˙ EÚ… EÚ…®… Ω˛“ ∫…®…Æ˙ ®… ±…c˜EÚÆ˙ ®…Æ˙x…… Ω˲*
§……h… ΩÈ˛ {…Æ˙xi…÷ ∫…÷®…x… ∞¸{… Ω˲*
®…‰Æ˙“ ®…fii™…÷ Ω˛…‰ V……™…‰M…“ i……‰ i…÷®…EÚ…‰ ¶…“ i……‰ ¶……‰M… ∫…÷J… x…  ®…±…‰M……*
EÚ…®…n‰˘¥… EÚ… EÚl…x… :
EÚ…®…n‰˘¥… x…‰ EÚΩ˛… : ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙… EÚ…®… ∂…∆EÚÆ˙V…“ EÚ…‰ ∫…®…… v… ∫…‰ =`ˆ…x…‰ EÚ…
i…n˘ {… EÚÆ˙§… ®…È EÚ…V… i…÷®Ω˛…Æ˙…* ∏…÷ i… EÚΩ˛ {…Æ˙®… v…Æ˙®… ={…EÚ…Æ˙…** EÚ∞ƒ¸M……* C™…… EÚ ∏…÷ i… EÚΩ˛i…“ Ω˲  EÚ ={…EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x…… {…Æ˙®… v…®…« Ω˲* {…Æ˙…™…‰  Ω˛i…
{…Æ˙  Ω˛i… ±…… M… i…V…<« V……‰ n‰˘Ω˛“* ∫…∆i…i… ∫…∆i… |…∫…∆∫… Ω˛ i…‰Ω˛“** E‰Ú  ±…B V……‰ n‰˘Ω˛ i…V…i…… Ω˲ =∫…EÚ“ ∫…∆i… ∫…n˘… §…c˜…<« EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛*
®…Ω˛Ãπ… ¥…‰n˘ ¥™……∫…
32 ¥…Ë n˘EÚEÚ…±…“x… @Ò π… ¥…‰n˘ ¥™……∫… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Ω˛…¶……Æ˙i… EÚ“ M…h…x…… ¶……Æ˙i…“™… ∫…… Ω˛i™…-¶…∆b˜…Æ˙ E‰Ú ∫…¥…«∏…‰π`ˆ ®…Ω˛…O…∆l…… ®… EÚ“ V……i…“ Ω˲* <∫…®…Â
{……∆b˜¥…… EÚ“ EÚl…… E‰Ú ∫……l… +x…‰EÚ ∫…÷xn˘Æ˙ ={…EÚl……Bƒ ΩÈ˛ i…l…… §…“S…-§…“S… ®… ∫…⁄ HÚ™……ƒ B¥…∆ ={…n‰˘∂…… E‰Ú =VV…¥…±… Æ˙ix… ¶…“ V…÷c‰˜ Ω÷˛B ΩÈ˛*
®…Ω˛…¶……Æ˙i… BEÚ  ¥…∂……±… ®…Ω˛…∫……M…Æ˙ Ω˲  V…∫…®… +x…®……‰±… ®……‰i…“ +…ËÆ˙ Æ˙ix… ¶…Ɖ˙ {…c‰˜ ΩÈ˛* Æ˙…®……™…h… +…ËÆ˙ ®…Ω˛…¶……Æ˙i… ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫EfiÚ i… +…ËÆ˙
v……î…EÚ  ¥…S……Æ˙ E‰Ú ®…⁄±… ª……‰i… ®……x…‰ V…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*

®…Ω˛…¶……Æ˙i…
<xp˘|…∫l…
p˘…Ë {…n˘“ E‰Ú ∫¥…™…∆¥…Æ˙ ®… V……‰-E÷ÚUÙ Ω÷˛+…
=∫…EÚ“ J…§…Æ˙ V…§… Ω˛Œ∫i…x……{…÷Æ˙ {…Ω÷ƒ˛S…“
i……‰ v…®……«i®……  ¥…n÷˘Æ˙ §…c‰˜ J…÷∂… Ω÷˛™…‰*
v…fii…Æ˙…π]≈ı E‰Ú {……∫… n˘…Ëc‰˜ M…™…‰ +…ËÆ˙ §……‰±…‰,
+Ω˛…‰¶……M™…!''
=v…Æ˙ n÷˘™……Êv…x… EÚ…‰ V…§… ®……±…⁄®…
Ω÷˛+…  EÚ {……∆b˜¥…… x…‰ ±……J… E‰Ú P…Æ˙
EÚ“ ¶…“π…h… +…M… ∫…‰  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛
""v…fii…Æ˙…π]≈ı, Ω˛®……Æ˙… E÷Ú±… ∂… HÚ-∫…®{…z… Ω˛…‰ M…™…… §…S…EÚÆ˙ +…ËÆ˙ BEÚ §…Æ˙∫… i…EÚ
Ω˲* Æ˙…V…… p÷˘{…n˘ EÚ“ {…÷j…“ Ω˛®……Æ˙“ §…Ω⁄˛ §…x… M…<« EÚΩ˛”  UÙ{…‰ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú §……n˘ +§…
Ω˲* Ω˛®……Ɖ˙ ¶……M™… V……M… M…™…‰* +…V… §…c˜… ∫…÷ n˘x… {…Æ˙…GÚ®…“ {……∆S……±…Æ˙…V… EÚ“ EÚx™……
Ω˲*'' ∫…‰ §™……Ω˛ EÚÆ˙  ±…™…… Ω˲ +…ËÆ˙
v…fii…Æ˙…π]≈ı x…‰ +{…x…‰ §…‰]‰ı E‰Ú |… i… +xv…-|…‰®… E‰Ú {…Ω˛±…‰ ∫…‰ ¶…“ + v…EÚ ∂… HÚ∂……±…“
EÚ…Æ˙h…  ¥…n÷˘Æ˙ EÚ“ §……i… EÚ… M…±…i… +l…« ∫…®…Z……* §…x… M…™…‰ ΩÈ˛, i……‰ =x…E‰Ú |… i…
n÷˘™……Êv…x… ¶…“ i……‰ ∫¥…™…∆¥…Æ˙ ®… M…™…… l…… x…! ∫……‰ =xΩ˛…Âx…‰ ∫…®…Z……  EÚ n÷˘™……Êv…x… =∫…E‰Ú ®…x… ®… <«π™……« EÚ“ +…M… +…ËÆ˙ + v…EÚ |…§…±… Ω˛…‰ =`ˆ“* n˘§……
x…‰ p˘…Ë{…n˘“ EÚ…‰ ∫¥…™…∆¥…Æ˙ ®… |……{i…  EÚ™……* §……‰±…‰, ""+Ω˛…‰¶……M™… Ω˲ Ω˛®……Æ˙…* Ω÷˛+… §…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ∫…‰ V……M… =`ˆ…*
 ¥…n÷˘Æ˙ +¶…“ V……EÚÆ˙ §…Ω⁄˛ p˘…Ë{…n˘“ EÚ…‰ ±…‰ +…+…‰ +…ËÆ˙ {……∆S……±…Æ˙…V… EÚ“ §…‰]ı“ n÷˘™……Êv…x… +…ËÆ˙ n÷˘:∂……∫…x… x…‰ ∂…E÷Ú x… EÚ…‰ +{…x…… n÷˘J…c˜… ∫…÷x……™……,
EÚ… J…⁄§… v…⁄®…v……®… ∫…‰ ∫¥……M…i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… |…§…∆v… EÚÆ˙…‰* S…±……‰, V…±n˘“ ""®……®……, +§… C™…… EÚÆÂ˙?  x…EÚ®®…‰ {…÷Æ˙…‰S…x… x…‰ Ω˛®… EÚΩ˛” EÚ… x…
EÚÆ˙…‰*'' Æ˙J……! Ω˛®……Æ˙“ S……±… §…‰EÚ…Æ˙ Ω˛…‰ M…<«* ∫…S…®…÷S… Ω˛“ Ω˛®……Ɖ˙ §…ËÆ˙“ {……∆b˜¥…
i…§…  ¥…n÷˘Æ˙ +∫…±…“ §……i… =xΩ² §…i……i…‰ Ω÷˛™…‰ §……‰±…‰- ""¶……M™…∂……±…“ {……∆b˜¥… S…i…÷Æ˙i…… ®… Ω˛®…∫…‰ EÚΩ˛” §…g‰¯-S…g‰¯  x…EÚ±…‰* nˢ¥… ¶…“ =xΩ˛” EÚ… ∫……l…
+¶…“ V…“ ¥…i… ΩÈ˛* Æ˙…V…… p÷˘{…n˘ EÚ“ EÚx™…… EÚ…‰ ∫¥…™…∆¥…Æ˙ ®… +V…÷«x… x…‰ |……{i… n‰˘ Æ˙Ω˛… Ω˲* ®…fii™…÷ i……‰ =x…E‰Ú {……∫… i…EÚ x…Ω˛” °Ú]ıEÚi…“* +…ËÆ˙ +§…
 EÚ™…… Ω˲* {……∆S…… ¶……<™…… x…‰  ¥… v…{…⁄¥…«EÚ p˘…Ë{…n˘“ E‰Ú ∫……l… §™……Ω˛ EÚÆ˙  ±…™…… i……‰ p÷˘{…n˘E÷Ú®……Æ˙ v…fiπ]ıt÷®x… +…ËÆ˙  ∂…J…∆b˜“ ¶…“ =x…E‰Ú ∫……l…“ §…x…
Ω˲ +…ËÆ˙ n‰˘¥…“ E÷Úxi…“ E‰Ú ∫……l… ¥…‰ ∫…§… p÷˘{…n˘ E‰Ú ™…Ω˛…ƒ E÷Ú∂…±… ∫…‰ ΩÈ˛*'' M…™…‰* ®……®……, Ω˛®… i……‰ +§… b˜Æ˙ ±…M…x…‰ ±…M…… Ω˲* +…{… EÚ…‰<«-x…-EÚ…‰<«
™…Ω˛ ∫…÷x…EÚÆ˙ v…fii…Æ˙…π]≈ı ∫…Ω˛®…-∫…‰ M…™…‰* =x…EÚ… =i∫……Ω˛ `∆ˆb˜… {…c˜ M…™……* EÚ…Æ˙M…Æ˙ ={……™… §…i……<™…‰*''

GARBHANAL
{…Æ˙ =∫…‰ |…EÚ]ı x… EÚÆ˙E‰Ú Ω˛π…« EÚ… §…Ω˛…x…… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛™…‰ §……‰±…‰- ""¶……<«  ¥…n÷˘Æ˙! =∫…E‰Ú §……n˘ EÚh…« +…ËÆ˙ n÷˘™……Êv…x… v…fii…Æ˙…π]≈ı E‰Ú {……∫… M…™…‰ +…ËÆ˙
i…÷®Ω˛…Æ˙“ §……i…… ∫…‰ ®…÷Z…‰ +∫…“®… +…x…xn˘ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˲* C™…… ∫…S…®…÷S… ®…‰Æ‰˙ BEÚ…xi… ®… =x…∫…‰ n÷˘™……Êv…x… x…‰ EÚΩ˛…, "" {…i……V…“, S……S…… ∫…‰ +…{…x…‰
{™……Ɖ˙ ¶……<« {……hb÷˜ E‰Ú {…÷j… V…“ ¥…i… ΩÈ˛? ¥…‰ E÷Ú∂…±… ∫…‰ i……‰ ΩÈ˛? ®…È  EÚi…x…… EËÚ∫…‰ EÚΩ˛…  EÚ Ω˛®……Ɖ˙ ¶……M™… J…÷±… M…™…‰ ΩÈ˛* EÚΩ˛” ∂…j…÷ EÚ“ §…g¯i…“ ∫…‰
∂……‰EÚ ®…x…… Æ˙Ω˛… l……,  EÚi…x…… ¥™……E÷Ú±… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… l…… =x…EÚ“ ®…fii™…÷ E‰Ú ¶…“  EÚ∫…“ E‰Ú ¶……M™… J…÷±…i…‰ ΩÈ˛? {……∆b˜¥… i……‰ Ω˛®……Ɖ˙ ∂…j…÷ ΩÈ˛* =x…EÚ“
∫…®……S……Æ˙ ∫…‰! i…÷®Ω˛…Ɖ˙ <∫… ∫…®……S……Æ˙ x…‰ ®…‰Æ‰˙ i…{i… æ˛n˘™… {…Æ˙ ®……x……‰ +®…fii… §…g¯i…“ Ω˛®……Ɖ˙ x……∂… EÚ… Ω˛“ EÚ…Æ˙h… §…x…‰M…“* Ω˛®…x…‰  EÚi…x…‰ Ω˛“ ={……™…
§…Æ˙∫……  n˘™……* +…x…xn˘ ®…‰Æ‰˙ +xn˘Æ˙ ∫…®…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛… Ω˲* Æ˙…V…… p÷˘{…n˘ EÚ“  EÚ™…‰  °ÚÆ˙ ¶…“ =x…EÚ… E÷ÚUÙ  §…M……c˜ x… ∫…E‰Ú* Ω˛®……Ɖ˙ ∫…§… |…™…ix…
§…‰]ı“ Ω˛®……Æ˙“ §…Ω⁄˛ §…x… M…<« Ω˲, ™…Ω˛ §…c˜… Ω˛“ +SUÙ… Ω÷˛+…* Ω˛®……Ɖ˙ =±…]ıEÚÆ˙ Ω˛®… {…Æ˙ Ω˛“ +…°Úi… f¯…x…‰ ±…M…‰ ΩÈ˛, ™…Ω˛ C™…… +…{… x…Ω˛”
®…Ω˛…¶……Æ˙i… 33

n‰˘J…i…‰ ΩÈ˛? +§… S……Ω‰˛ V……‰ Ω˛…‰, Ω˛®… S…… Ω˛™…‰  EÚ Ω˛®… +¶…“ {……∆b˜¥……Â
EÚ…‰ x…π]ı EÚÆ˙ n¢, x…Ω˛” i……‰  °ÚÆ˙ Ω˛®……Æ˙“ Ω˛“ i…§……Ω˛“ Ω˛…‰M…“* <∫…®…Â
EÚ…‰<« ∫…∆n‰˘Ω˛ Ω˛“ x…Ω˛” Ω˲* +i…: V…±n˘“ Ω˛“ Ω˛®… B‰∫…… EÚ…‰<« ={……™… EÚÆÂ˙
 V…∫…∫…‰ Ω˛®… ∫…n˘… E‰Ú  ±…™…‰  x…œ∂S…i… Ω˛…‰ ∫…EÂÚ*'' =x…∫…‰ EÚΩ²  EÚ Ω˛ ∫i…x……{…÷Æ˙ V……x…‰ ∫…‰ =x… {…Æ˙  ¥…{… k… +…x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x……
v…fii…Æ˙…π]≈ı x…‰ EÚΩ˛…, ""§…‰]ı…, i…÷®…  §…±E÷Ú±… `ˆ“EÚ EÚΩ˛i…‰ Ω˛…‰* ¶…Ë™…… Ω˛Ë* <∫… i…Æ˙Ω˛ {……∆b˜¥…… E‰Ú ®…x… ®… ¶…™… {…Ën˘…  EÚ™…… V……™…‰ i……‰ ¥…‰ ™…Ω˛…∆ ±……Ë]ıx……
 ¥…n÷˘Æ˙ ∫…‰ ®…Èx…‰ V……‰ EÚΩ˛… l……, =∫…EÚ… i…÷®… J™……±… x… EÚÆ˙x……* §……i… x…Ω˛” S……Ω˛‰M…‰*'
™…Ω˛ Ω˲  EÚ  ¥…n÷˘Æ˙ EÚ…‰ Ω˛®……Ɖ˙ ®…x… EÚ“ §……i… ®……±…⁄®… x… Ω˛…‰x…“ S…… Ω˛™…‰* n˘÷™……Êv…x… EÚ“ <∫… ™…÷ HÚ EÚ…‰ ¶…“ EÚh…« x…‰ `ˆ÷EÚÆ˙…  n˘™……*
<∫… ±…™…‰ ®…Èx…‰ =∫…∫…‰ B‰∫…“ §……i… EÚ”* i…÷®Ω˛” §…i……+…‰, +§… C™……  °ÚÆ˙ n˘÷™……Êv…x… x…‰ EÚΩ˛…, "+M…Æ˙ ™…Ω˛ x… Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰  °ÚÆ˙ p˘…Ë{…n˘“ u˘…Æ˙… Ω˛“
EÚÆ˙x…… S…… Ω˛™…‰?'' {……∆S…… ¶……<™…… ®… °⁄Ú]ı {…Ën˘… EÚÆ˙…<« V…… ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* |…S… ±…i… Æ˙“ i… +…ËÆ˙
n˘÷™……Êv…x… x…‰ EÚΩ˛…, "®…÷Z…‰ i……‰  S…xi…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… +…M……-{…“UÙ… E÷ÚUÙ ®……x…¥…-∫¥…¶……¥… E‰Ú  ¥…Ø˚r˘ BEÚ ∫j…“ ∫…‰ {……∆S… +…n˘ ®…™…… x…‰ BEÚ ∫……l…
¶…“ x…Ω˛” ∫…⁄Z…i……* ®…‰Æ˙“ §…÷ r˘  `ˆEÚ…x…‰ x…Ω˛” Ω˛Ë* EÚ¶…“ E÷ÚUÙ ∫……‰S…i…… §™……Ω˛ EÚÆ˙  ±…™…… Ω˛Ë* <∫…EÚ…‰  x…¶……x…… §…c… EÚ `ˆx… EÚ…®… Ω˛Ë* <∫…∫…‰ Ω˛®……Æ˙…
Ω˛⁄∆ EÚ¶…“ E÷ÚUÙ*  °ÚÆ˙ ¶…“ V……‰ ∫…⁄Z…i…… Ω˛Ë, EÚ…®… +…ËÆ˙ ¶…“ +…∫……x… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë*
+…{…EÚ…‰ §…i……i…… Ω˛⁄∆, ∫…÷ x…™…‰* {……∆b˜¥… {……∆S…… ¶……<« EÚ…®…∂……∫j… E‰Ú  x…{…÷h… ±……‰M…… EÚ“
S……±… S…±…x…‰ +…ËÆ˙ |…{…∆S… Æ˙S…x…‰ ∫…‰ ∫…Ω˛…™…i…… ∫…‰ {……∆b˜¥…… E‰Ú ®…x… ®… BEÚ-
BEÚ ®……∆ E‰Ú §…‰]ı‰ x…Ω˛” Ω˛È* <∫… §……i… EÚ… ±……¶…
=`ˆ…EÚÆ˙ ®……p˘“ i…l…… E÷Úxi…“ E‰Ú §…‰]ı… ®…  EÚ∫…“ {……∆ b ˜ ¥ …… EÚ…‰ V…“i…x…‰ EÚ“ +…∂…… ¥™…l…« n˘⁄∫…Æ˙‰ {…Æ˙ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú ∫…∆n˘‰Ω˛ =i{…z…
i…Æ˙Ω˛ °⁄Ú]ı b˜…±…“ V…… ∫…E‰Ú- =xΩ² BEÚ n˘⁄∫…Æ˙‰ E‰Ú Ω˛Ë* V…§… ¥…‰ ™…Ω˛…∆ {…Æ˙ l…‰ i…§… =xΩ˛‰∆  EÚ™…‰ V…… ∫…EÚi…‰ Ω˛È* ®…‰Æ˙…  ¥…∂¥……∫… Ω˛Ë
 ¥…Ø˚r˘ ¶…c˜EÚ…™…… V…… ∫…E‰Ú- i……‰ Ω˛®……Æ˙… EÚ…®… +x…÷¶…¥… Ω˛“ C™…… l……! i…§… i……‰ ¥…‰ =i…x…‰  EÚ <∫…∫…‰ Ω˛®……Æ˙… EÚ…®… +¥…∂™… §…x…
§…x… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* BEÚ ={……™… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë* <∫…E‰Ú Ω˛“  x…:∫…Ω˛…™… l…‰  V…i…x…‰ {…∆J… =M…x…‰ ∫…‰ V……™…‰M……* E÷ÚUÙ ∫…÷xn˘Æ˙ ™…÷¥… i…™…… E‰Ú u˘…Æ˙…
+±……¥…… Æ˙…V…… p˘÷{…n˘ EÚ…‰ ¶…“ v…x…… n˘ n˘‰EÚÆ˙ E÷Ú∆i…“ E‰Ú §…‰]ı… EÚ… ®…x… ¶…“ °‰ÚÆ˙  ±…™…… V……
{…Ω˛±…‰ {…∆UÙ“ E‰Ú §…SS…‰ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* V…§…
+{…x…‰ {…I… ®… EÚÆ˙ ±…‰x…‰ EÚ… |…™…ix…  EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë,  V…∫…∫…‰ =∫…E‰Ú S……±…-S…±…x…
=∫…  x…:∫…Ω˛…™… +¥…∫l…… ®… ¶…“ i…÷®… {…Æ˙ ∫¥…™…∆ p˘…Ë{…n˘“ EÚ…‰ ∂…∆EÚ… Ω˛…‰ V……™…‰*
∫…EÚi…… Ω˛Ë* p˘÷{…n˘ ®… +…ËÆ˙ {……∆b˜¥…… ®… E‰Ú¥…±…
=x…EÚ…‰ +{…x…“ S……±… ®…Â x… °Ú∆ ∫…… ∫…E‰ Ú
GARBHANAL

™…Ω˛“ ∫…∆§…∆v… Ω˛Ë  EÚ =x…EÚ“ §…‰]ı“ ∫…‰ =xΩ˛…Âx…‰ §™……Ω˛ +M…Æ˙ B‰∫…… Ω˛…‰ V……™…‰ i……‰ ∫¥…™…∆ p˘…Ë{…n˘“
EÚÆ˙  ±…™…… Ω˛Ë? {…Æ˙ ™…Ω˛ x…Ω˛” EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… i……‰ +§… ¥…Ω˛ §……i… EË Ú ∫…‰ Ω˛ … ‰ ∫…EÚi…“ Ω˛ Ë ? EÚ… ®…x… =∫…EÚ“ i…Æ˙°Ú ∫…‰ Ω˛]ı V……™…‰M……*
 EÚ E‰Ú¥…±… <∫…“ BEÚ §……i… E‰Ú  ±…B Æ˙…V…… p˘÷{…n˘ ™… n˘  EÚ∫…“ BEÚ {……∆b˜¥… E‰Ú |… i… p˘…Ë{…n˘“
Ω˛®……Æ˙“  ®…j…i…… +∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙ n¢M…‰* v…x… ®… ¥…Ω˛ ∂… HÚ Ω˛Ë  EÚ EÚ… ®…x… ®…Ë ± …… Ω˛ … ‰ V……™…‰ i……‰ =∫… {……∆ b˜¥… EÚ…‰ S…÷{…E‰Ú ∫…‰ Ω˛ ∫i…x……{…÷Æ˙ ±…‰ +…™……
 V…∫…∫…‰ +∫…∆¶…¥… ¶…“ ∫…∆¶…¥… §…x… V……i…… Ω˛Ë*' V……™…‰ +…Ë Æ ˙  °ÚÆ˙ V……‰ E÷ Ú UÙ EÚÆ˙ … x…… Ω˛ …‰ =∫…E‰Ú u˘…Æ˙… EÚÆ˙…™…… V……™…‰*'
n˘÷™……Êv…x… EÚ“ <∫… §……i… EÚ…‰ EÚh…« x…‰ Ω˛∆∫…“ ®… Ω˛“ =c…  n˘™……* §……‰±……, <∫… {…Æ˙ EÚh…« EÚ…‰ Ω˛∆∫…“ +… M…<«* =∫…x…‰ EÚΩ˛…- "n˘÷™……Êv…x…! i…÷®Ω² =±]ı… Ω˛“
"B‰∫…… ∫……‰S…x…… i……‰ §…‰EÚ…Æ˙ EÚ“ §……i…‰ Ω˛È*' ∫…⁄Z…… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* S……±… S…±…x…‰ +…ËÆ˙ |…{…∆S… Æ˙S…x…‰ ∫…‰ {……∆b˜¥…… EÚ…‰ V…“i…x…‰ EÚ“
n˘÷™……Êv…x… x…‰ EÚΩ˛…, "i……‰  °ÚÆ˙ Ω˛®… EÚ…‰<« B‰∫…… ={……™… EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B +…∂…… ¥™…l…« Ω˛Ë* V…§… ¥…‰ ™…Ω˛…∆ {…Æ˙ l…‰ i…§… =xΩ˛‰∆ +x…÷¶…¥… Ω˛“ C™…… l……! i…§…
 V…∫…∫…‰ {……∆b˜¥… ™…Ω˛…∆ +…™… Ω˛“ x…Ω˛”, C™…… EÚ ™… n˘ ¥…‰ <v…Æ˙ +…™…‰, i……‰ i……‰ ¥…‰ =i…x…‰ Ω˛“  x…:∫…Ω˛…™… l…‰  V…i…x…‰ {…∆J… =M…x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ {…∆UÙ“ E‰Ú §…SS…‰
V…∞¸Æ˙ Æ˙…V™… {…Æ˙ ¶…“ +{…x…… + v…EÚ…Æ˙ V…®……x…… S……Ω²M…‰* +SUÙ… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* V…§… =∫…  x…:∫…Ω˛…™… +¥…∫l…… ®… ¶…“ i…÷®… =x…EÚ…‰ +{…x…“ S……±… ®…Â
™…Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ ™…Ω˛ Ω˛…‰x…‰ Ω˛“ x…  n˘™…… V……™…‰* <∫…E‰Ú  ±…B E÷ÚUÙ S…i…÷Æ˙ x… °Ú∆∫…… ∫…E‰Ú i……‰ +§… ¥…Ω˛ §……i… EËÚ∫…‰ Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë? +§… BEÚ ∫……±…
•……¿h…… EÚ…‰  ∫…J……-{…g…EÚÆ˙ {……∆S……±…n˘‰∂… ®… ¶…‰V…… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ +…ËÆ˙ n˘÷ x…™…… n˘‰J… ±…‰x…‰ ∫…‰ =xΩ˛‰∆ EÚ…°Ú“ +x…÷¶…¥… |……{i… Ω˛…‰
¥…Ω˛…∆ V……EÚÆ˙ ¥…‰ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ EÚ“ +°Ú¥……Ω² =c…¥…Â* {……∆b˜¥…… E‰Ú {……∫… S…÷EÚ… Ω˛Ë* BEÚ ∂… HÚ-∫…®{…z… Æ˙…V…… E‰Ú ™…Ω˛…∆ =xΩ˛…Âx…‰ ∂…Æ˙h… ±…“ Ω˛Ë*  i…∫…
Ω˛®……Æ˙‰ +…n˘®…“ BEÚ-BEÚ EÚÆ˙E‰Ú  ¶…z…- ¶…z… ∞¸{… ∫…‰ V……™… +…ËÆ˙ {…Æ˙ =x…E‰Ú |… i… i…÷®Ω˛…Æ˙… §…ËÆ˙ -¶……¥… =x…∫…‰  UÙ{…… x…Ω˛”* <∫… ±…B UÙ±…-|…{…∆S…
34 ®…Ω˛…¶……Æ˙i…
+∆M…-x…Æ˙‰∂… EÚh…« ¶…“ <∫… +¥…∫…Æ˙ {…Æ˙ v…fii…Æ˙…π]ı≈ E‰Ú n˘Æ˙§……Æ˙ ®…Â
={… ∫l…i… l……* {……∆b˜¥…… EÚ…‰ +…v…… Æ˙…V™… n˘‰x…‰ EÚ“ ∫…±……Ω˛ =∫…‰
∫…‰ +§… EÚ…®… x…Ω˛” §…x…‰M……* +…{…∫… ®… °⁄Ú]ı b˜…±…EÚÆ˙ ¶…“ =x…EÚ…‰ Ω˛Æ˙…x……  §…±E÷Ú±… +SUÙ“ x… ±…M…“* n˘÷™……Êv…x… E‰Ú |… i… EÚh…« E‰Ú æ˛n˘™… ®…Â
∫…∆¶…¥… x…Ω˛” Ω˛Ë* Æ˙…V…… p˘÷{…n˘ v…x… E‰Ú |…±……‰¶…x… ®… {…cx…‰ ¥……±…‰ ¥™… HÚ x…Ω˛” +{……Æ˙ ∫x…‰Ω˛ l……* <∫… EÚ…Æ˙h… p˘…‰h……S……™…« EÚ“ ∫…±……Ω˛ ∫…÷x…EÚÆ˙
Ω˛È* ±……±…S…  n˘J……EÚÆ˙ =x…EÚ…‰ +{…x…‰ {…I… ®… EÚÆ˙x…‰ EÚ…  ¥…S……Æ˙ §…‰EÚ…Æ˙ Ω˛Ë* =∫…E‰Ú GÚ…‰v… EÚ“ ∫…“®…… x… Æ˙Ω˛“* v…fii…Æ˙…π]ı≈ ∫…‰ §……‰±……, "Æ˙…V…x…! ®…÷Z…‰
{……∆b˜¥…… EÚ… ∫……l… ¥…‰ EÚ¶…“ x…Ω˛” UÙ…‰c‰M…‰* p˘…Ë{…n˘“ E‰Ú ®…x… ®… {……∆b˜¥…… E‰Ú |… i… ™…Ω˛ n˘‰J…EÚÆ˙ §…c… +…∂S…™…« Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë  EÚ +…{…E‰Ú v…x… ∫…‰ v…x…“
P…fih…… {…Ën˘… Ω˛…‰ Ω˛“ x…Ω˛” ∫…EÚi…“* B‰∫…‰  ¥…S……Æ˙ EÚ“ +…‰Æ˙ v™……x… n˘‰x…… ¶…“ +…ËÆ˙ +…{…E‰Ú ∫…®®……x… ∫…‰ |… i… π`ˆi… +…S……™…« p˘…‰h… ¶…“ +…{…EÚ…‰
`ˆ“EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙‰ {……∫… E‰Ú¥…±… BEÚ Ω˛“ ={……™… Æ˙Ω˛ M…™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ B‰∫…“ E÷Ú®…∆j…h…… n˘‰i…‰ Ω˛È! Æ˙…V…x…! ∂……∫…EÚ…Â EÚ… EÚi…«¥™… Ω˛Ë  EÚ ®…∆j…h……
™…Ω˛  EÚ {……∆b˜¥…… EÚ“ i……EÚi… +…ËÆ˙ + v…EÚ…Æ˙ §…gx…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ =x… {…Æ˙ n˘‰x…‰ ¥……±…… EÚ“ x…“™…i… EÚ…‰ {…Ω˛±…‰ {…Æ˙J… ±… i…§…  °ÚÆ˙ =x…EÚ“ ®…∆j…h……
Ω˛®…±…… EÚÆ˙  n˘™…… V……™…‰ +…ËÆ˙ =x…E‰Ú E÷ÚS…±… b˜…±…… V……™…‰* +M…Æ˙ Ω˛®… {…Æ˙ v™……x… n¢* E‰Ú¥…±… ∂…§n˘… EÚ…‰ Ω˛“ ®…Ω˛i¥… x… n˘‰x…… S…… Ω˛B*'
 Ω˛S… EÚS……i…‰ Æ˙Ω˛‰ i……‰ +…ËÆ˙ ¶…“  EÚi…x…‰ Ω˛“ Æ˙…V…… =x…E‰Ú ∫……l…“ §…x… V……™…ÂM…‰* EÚh…« EÚ“ <x… §……i…… ∫…‰ p˘…‰h……S……™…« GÚ…‰ v…i… Ω˛…‰ =`ˆ‰* M…Æ˙V…EÚÆ˙
™……n˘¥…-∫…‰x…… E‰Ú ∫……l… ∏…“EfiÚπh… E‰Ú {……∆S……±… Æ˙…V™… ®… {…Ω˛÷∆S…x…‰ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ Ω˛“ §……‰±…‰- "n˘÷π]ı EÚh…« i…÷®… Æ˙…V…… EÚ…‰ M…±…i… Æ˙…∫i…… §…i…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰* i…÷®…x…‰
Ω˛®… {……∆b˜¥… {…Æ˙ S…g…<« EÚÆ˙ n˘‰x…“ S…… Ω˛B +…ËÆ˙ Ω˛®… +S……x…EÚ p˘÷{…n˘ E‰Ú  ∂…π]ıi…… ∫…‰ §……i… EÚÆ˙x…… ¶…“ x…Ω˛” ∫…“J……* ™…Ω˛  x… ∂S…i… Ω˛Ë  EÚ ™… n˘
Æ˙…V™… {…Æ˙ ]ı⁄]ı {…cx…… S…… Ω˛B* i…¶…“ Ω˛®… {……∆b˜¥…… EÚ“ ∂… HÚ  ®…]ı… ∫…EÂÚM…‰, Æ˙…V…… v…fii…Æ˙…π]ı≈ x…‰ ®…‰Æ˙“ i…l……  {…i…®……Ω˛ ¶…“π®… EÚ“ ∫…±……Ω˛ x… ®……x…“

Ω˛®……Æ˙‰ E÷Ú±… E‰Ú x……™…EÚ ¶…“π®… i…l…… +…S……™…« p˘…‰h… x…‰ V……‰ §…i……™…… ¥…Ω˛“
∏…‰™…∫EÚÆ˙ Ω˛Ë* ¥…‰ §…c‰ §…÷ r˘®……x… Ω˛È* ∫…n˘… Ω˛®……Æ˙“ ¶…±……<« EÚÆ˙i…‰ +…™…‰ Ω˛È*
+x™…l…… x…Ω˛”* ®…Ën˘…x… ®… V……ËΩ˛Æ˙  n˘J…±……x…… +…ËÆ˙ +{…x…‰ §……Ω˛÷§…±… ∫…‰ EÚ…®… +…ËÆ˙ i…÷®…-V…Ë∫…… EÚ“ ∫…±……Ω˛ {…Æ˙ S…±…‰, i……‰  °ÚÆ˙ EÚ…ËÆ˙¥…… EÚ… x……∂… Ω˛“
±…‰x……, ™…Ω˛“ I… j…™……‰ S…i… ={……™… Ω˛Ë* E÷ÚS…GÚ Æ˙S…x…‰ ∫…‰ EÚ…®… x…Ω˛” §…x…‰M……*' Ω˛…‰x…‰ ¥……±…… Ω˛Ë*'
EÚh…« EÚ“ i…l…… +{…x…‰ §…‰]ı… EÚ“ {…Æ˙∫{…Æ˙- ¥…Æ˙…‰v…“ §……i… ∫…÷x…EÚÆ˙ v…fii…Æ˙…π]ı≈ <∫…E‰Ú §……n˘ v…fii…Æ˙…π]ı≈ x…‰ v…®……«i®…… ∫…‰ ∫…±……Ω˛ ±…“*  ¥…n˘÷Æ˙ x…‰ EÚΩ˛…-
<∫… §……Æ˙‰ ®… EÚ…‰<«  x…∂S…™… x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…E‰Ú* ¥…‰  {…i……®…Ω˛ ¶…“π®… i…l…… "Ω˛®……Æ˙‰ E÷Ú±… E‰Ú x……™…EÚ ¶…“π®… i…l…… +…S……™…« p˘…‰h… x…‰ V……‰ §…i……™……
+…S……™…« p˘…‰h… EÚ…‰ §…÷±……EÚÆ˙ =x…∫…‰ ∫…±……Ω˛-®…∂… ¥…Æ˙… EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰* ¥…Ω˛“ ∏…‰™…∫EÚÆ˙ Ω˛Ë* ¥…‰ §…c‰ §…÷ r˘®……x… Ω˛È* ∫…n˘… Ω˛®……Æ˙“ ¶…±……<« EÚÆ˙i…‰
{……hb˜÷-{…÷j…… E‰Ú V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ J…§…Æ˙ {……EÚÆ˙  {…i……®…Ω˛ ¶…“π®… E‰Ú ®…x… ®… +…™…‰ Ω˛È* ∫……‰ =x…EÚ“ §……i…… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ Ω˛“ EÚ…™…« Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B*
¶…“ +…x…∆n˘ EÚ“ ±…Ω˛Æ˙‰∆ =`ˆ Æ˙Ω˛“ l…”* v…fii…Æ˙…π]ı≈ x…‰ =x…∫…‰ {…⁄UÙ…- " {…i……®…Ω˛, V…Ë∫…‰ n˘÷™……Êv…x… +… n˘ +…{…E‰Ú §…‰]ı‰ Ω˛È, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ {……∆b˜¥… ¶…“ +…{…E‰Ú
J…§…Æ˙  ®…±…“ Ω˛Ë  EÚ {……hb˜÷ E‰Ú {…÷j… V…“ ¥…i… Ω˛È +…ËÆ˙ {……∆S……±…Æ˙…V…… E‰Ú ™…Ω˛…∆ Ω˛È* =x…EÚ“ §…÷Æ˙…<« ∫……‰S…x…‰ EÚ“ ∫…±……Ω˛ V……‰ ¶…“ n˘‰, =∫…‰ +{…x…‰ E÷Ú±…
E÷Ú∂…±… ∫…‰ Ω˛È* +§… =x…EÚ… C™……  EÚ™…… V……™…‰?' EÚ… ∂…j…÷ ∫…®… Z…™…‰M……* EÚ®…-∫…‰-EÚ®… +{…x…“ ¶…±……<« E‰Ú  ±…B ¶…“
+…{…EÚ…‰ {……∆b˜¥…… ∫…‰ x™……™……‰ S…i… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B* {……∆S……±…

GARBHANAL
v…®……«i®…… B¥…∆ x…“ i…Y… ¶…“π®… x…‰ EÚΩ˛…- "§…‰]ı…! ¥…“Æ˙ {……∆b˜¥…… E‰Ú ∫……l… ∫…∆ v…
EÚÆ˙E‰Ú +…v…… Æ˙…V™… =xΩ˛‰∆ n˘‰ n˘‰x…… Ω˛“ = S…i… Ω˛Ë* ∫……Æ˙‰ n˘‰∂… E‰Ú |…V……V…x… x…Æ˙‰∂… p÷˘{…n˘, =x…E‰Ú n˘…‰x…… ∂… HÚ®……x… {…÷j…, ™…n˘÷¥…∆∂… E‰Ú ∏…“EfiÚπh…
™…Ω˛ S……Ω˛i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ J……x…n˘…x… EÚ“ <VV…i… Æ˙J…x…‰ EÚ… ¶…“ ™…Ω˛“ ={……™… Ω˛Ë* +…ËÆ˙ =x…E‰Ú ∫……l…“ +… n˘ ∫…§… =x…E‰Ú {…I… ®… Ω˛È* <∫… Ω˛…±…i… ®…Â
±……J… E‰Ú ¶…¥…x… E‰Ú V…±… V……x…‰ E‰Ú §……Æ˙‰ ®… x…M…Æ˙ E‰Ú ±……‰M… i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ EÚ“ {……∆b˜¥…… EÚ…‰ ™…÷r˘ ®… Ω˛Æ˙…x…… ∫…∆¶…¥… ¶…“ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……* EÚh…« EÚ“
§……i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* ∫…§… ±……‰M… i…÷®Ω² n˘…‰π…“ `ˆΩ˛Æ˙… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* ™… n˘ {……∆b˜¥…… EÚ…‰ ∫…±……Ω˛  EÚ∫…“ EÚ…®… EÚ“ x…Ω˛”, =∫… {…Æ˙ v™……x… x… n˘‰x…… Ω˛“ `ˆ“EÚ Ω˛Ë*
¥……{…∫… §…÷±…… ±……‰ +…ËÆ˙ =xΩ² +…v…… Æ˙…V™… n˘‰ n˘…‰, i……‰ E÷Ú±… EÚ… EÚ±…∆EÚ  ®…] ™…… ¶…“ Ω˛®… {…Æ˙ ™…Ω˛ n˘…‰π… ±…M…… Ω˛÷+… Ω˛Ë  EÚ Ω˛®…x…‰ {……∆b˜¥…… EÚ…‰ ±……J…
∫…E‰ÚM……* ®…‰Æ˙“ i……‰ ™…Ω˛“ ∫…±……Ω˛ Ω˛Ë*' E‰Ú ¶…¥…x… ®… `ˆΩ˛Æ˙…EÚÆ˙ =x…EÚ…‰ ®…Æ˙¥…… b˜…±…x…‰ EÚ… |…™…ix…  EÚ™……*
®…Ω˛…¶……Æ˙i… 35

<∫… n˘…M… EÚ…‰ v……‰ b˜…±…x…… Ω˛“ `ˆ“EÚ Ω˛…‰M……* ™…Ω˛ V……x…EÚÆ˙  EÚ {……∆b˜¥…
+¶…“ V…“ ¥…i… Ω˛È, Ω˛®……Æ˙“ ∫……Æ˙“ |…V…… +…x…xn˘ ®…x…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙
{……∆b˜¥…… E‰Ú n˘∂…«x… E‰Ú  ±…B =i∫…÷EÚ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* n˘÷™……Êv…x… EÚ“ §……i… x… p˘…Ë{…n˘“ ∫…®…‰i… {……∆b˜¥… Ω˛ ∫i…x……{…÷Æ˙ EÚ…‰ Æ˙¥……x…… Ω˛…‰ M…™…‰*
∫…÷ x…™…‰* EÚh…« +…ËÆ˙ ∂…E÷Ú x… +¶…“ EÚ±… E‰Ú §…SS…‰ Ω˛È* Æ˙…V…x…“ i… ∫…‰ =v…Æ˙ Ω˛ ∫i…x……{…÷Æ˙ ®… {……∆b˜¥…… E‰Ú ∫¥……M…i… EÚ“ §…c“ v…⁄®…-v……®… ∫…‰ i…Ë™…… Æ˙™……∆
+x… ¶…Y… Ω˛È* =x…EÚ“ ™…÷ HÚ™……∆ EÚ¶…“ EÚ…Æ˙M…Æ˙ x… Ω˛…‰ ∫…E‰ÚM…“* Ω˛…‰x…‰ ±…M…”* M… ±…™…… ®… {……x…“  UÙcEÚ… M…™…… l…… +…ËÆ˙ Æ∆˙M…- §…Æ∆˙M…‰ °⁄Ú±…
<∫… ±…B Æ˙…V…x…¬, ¶…“π®… E‰Ú +…n˘‰∂……x…÷∫……Æ˙ Ω˛“ EÚ…®… EÚ“ V…B*'  §…UÙ…™…‰ M…™…‰ l…‰* ∫……Æ˙… x…M…Æ˙ ∫…V……™…… M…™…… l……* V…§… {……∆S…… {……∆b˜¥… E÷Úxi…“
+∆i… ®… ∫…§… ∫……‰S…- ¥…S……Æ˙EÚÆ˙ v…fii…Æ˙…π]ı≈ E‰Ú {……hb˜÷ E‰Ú {…÷j…… EÚ…‰ +…ËÆ˙ p˘…Ë{…n˘“ E‰Ú ∫……l… x…M…Æ˙ ®… |… ¥…π]ı Ω˛÷B i……‰ ±……‰M…… E‰Ú +…x…xn˘ EÚ… {……Æ˙
+…v…… Æ˙…V™… n˘‰EÚÆ˙ ∫…∆ v… EÚÆ˙ ±…‰x…‰ EÚ…  x…∂S…™…  EÚ™…… +…ËÆ˙ {……∆b˜¥…… x… l……*
EÚ…‰ p˘…Ë{…n˘“ i…l…… E÷Úxi…“ ∫… Ω˛i… ∫……n˘Æ˙  ±…¥…… ±……x…‰ E‰Ú  ±…B  ¥…n˘÷Æ˙ V…Ë∫……  EÚ {…Ω˛±…‰ Ω˛“  x…∂S…™… Ω˛…‰ S…÷EÚ… l……, ™…÷ v… π`ˆÆ˙ EÚ… ™…l……- ¥… v…
EÚ…‰ {……∆S……±… n˘‰∂… ¶…‰V……* Æ˙…V™…… ¶…π…‰EÚ Ω˛÷+… +…ËÆ˙ +…v…… Æ˙…V™… {……∆b˜¥…… E‰Ú +v…“x…  EÚ™…… M…™……*
 ¥…n˘÷Æ˙ ¶……∆ i…-¶……∆ i… E‰Ú ¥…∫j…, +…¶…⁄π…h… +…ËÆ˙ +x™… +®…⁄±™… Æ˙…V™…… ¶…π…‰EÚ E‰Ú ={…Æ˙…xi… ™…÷ v… π`ˆÆ˙ EÚ…‰ +…∂…“¥……«n˘ n˘‰i…‰ Ω˛÷B v…fii…Æ˙…π]ı≈ x…‰
={…Ω˛…Æ˙ ∫……l… ±…‰EÚÆ˙ {……∆S……±… n˘‰∂… EÚ…‰ Æ˙¥……x…… Ω˛…‰ M…™…‰* EÚΩ˛…, "§…‰]ı… ™…÷ v… π`ˆÆ˙! ¶…Ë™…… {……hb˜÷ x…‰ <∫… Æ˙…V™… EÚ…‰ +{…x…‰ §……Ω˛÷-§…±… ∫…‰
{……∆S……±… n˘‰∂… ®… {…Ω˛÷∆S…EÚÆ˙  ¥…n˘÷Æ˙ x…‰ Æ˙…V…… p˘÷{…n˘ EÚ…‰ +®…⁄±™… §…Ω˛÷i…  ¥…∫i…fii…  EÚ™…… l……* ®…‰Æ˙“ EÚ…®…x…… ™…Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ =xΩ˛” E‰Ú ∫…®……x… i…÷®…
={…Ω˛…Æ˙ ¶…Â]ı EÚÆ˙E‰Ú =x…EÚ… ∫…®®……x…  EÚ™…… +…ËÆ˙ Æ˙…V…… v…fii…Æ˙…π]ı≈ EÚ“ ¶…“ ™…∂…∫¥…“ §…x……‰ +…ËÆ˙ ∫…÷J… ∫…‰ Æ˙Ω˛…‰* i…÷®…∫…‰ ¶…“ ®…÷Z…‰ ¥…Ω˛“ +…∂…… Ω˛Ë* ®…‰Æ˙‰

∫…÷xn˘Æ˙ ¶…¥…x……Â, +¶…‰t n˘÷M……‰» ∫…‰ ∫…÷∂……‰ ¶…i… <xp˘|…∫l… EÚ“ ∂……x… B¥…∆ ∫…÷xn˘Æ˙i……
B‰∫…“ Ω˛…‰ M…<«  EÚ ∫……Æ˙… ∫…∆∫……Æ˙ =∫…EÚ“ |…∂…∆∫…… EÚÆ˙i…‰ x… l…EÚi…… l……*
i…Æ˙°Ú ∫…‰ +x…÷Æ˙…‰v…  EÚ™……  EÚ {……∆b˜¥…… EÚ…‰ p˘…Ë{…n˘“-∫… Ω˛i… +{…x…‰ §…‰]ı‰ §…c‰ n˘÷Æ˙…i®…… Ω˛È* BEÚ ∫……l… Æ˙Ω˛x…‰ ∫…‰ ∫…∆¶…¥… Ω˛Ë i…÷®… n˘…‰x…… E‰Ú
Ω˛ ∫i…x……{…÷Æ˙ V……x…‰ EÚ“ +x…÷®… i… n˘‰∆* §…“S… §…ËÆ˙ §…g‰* <∫… EÚ…Æ˙h… ®…‰Æ˙“ ∫…±……Ω˛ Ω˛Ë  EÚ i…÷®… J……∆b˜¥…|…∫l… EÚ…‰
GARBHANAL

 ¥…n˘÷Æ˙ EÚ… +x…÷Æ˙…‰v… ∫…÷x…EÚÆ˙ Æ˙…V…… p˘÷{…n˘ E‰Ú ®…x… ®… ∂…∆EÚ… Ω˛÷<«* +{…x…“ Æ˙…V…v……x…“ §…x…… ±…‰x…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛” ∫…‰ Æ˙…V… EÚÆ˙x……* <∫…∫…‰ i…÷®…®…Â
=x…EÚ…‰ v…fii…Æ˙…π]ı≈ {…Æ˙  ¥…∂¥……∫… x… +…™……*  ∫…°«Ú <i…x…… EÚΩ˛  n˘™…… +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙‰ §…‰]ı… ®… ∂…j…÷i…… Ω˛…‰x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x…… x… Æ˙Ω˛‰M…“* J……∆b˜¥…|…∫l… ¥…Ω˛
 EÚ {……∆b˜¥…… EÚ“ V…Ë∫…“ <SUÙ… Ω˛…‰, ¥…Ω˛“ EÚÆ˙x…… `ˆ“EÚ Ω˛…‰M……* x…M…Æ˙“ Ω˛Ë V……‰ {…÷Ø˚, x…Ω˛÷π… B¥…∆ ™…™…… i…- V…Ë∫…‰ Ω˛®……Æ˙‰ |…i……{…“ {…⁄¥…«V…… EÚ“
i…§…  ¥…n˘÷Æ˙ x…‰ ®……i…… E÷Úxi…“ E‰Ú {……∫… V……EÚÆ˙ n˘hb˜¥…i…¬ EÚ“ +…ËÆ˙ Æ˙…V…v……x…“ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙‰ ¥…∆∂… EÚ“ {…÷Æ˙…x…“ Æ˙…V…v……x…“ J……∆b˜¥…|…∫l… EÚ…‰
+{…x…‰ +…x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h… =xΩ˛‰∆ §…i……™……* E÷Úxi…“ E‰Ú ®…x… ®… ¶…“ ∂…∆EÚ…  °ÚÆ˙ ∫…‰ §…S……x…‰ EÚ… ™…∂… +…ËÆ˙ ∏…‰™… i…÷®Ω˛” EÚ…‰ |……{i… Ω˛…‰*'
Ω˛÷<«  EÚ EÚΩ˛” {…÷j…… {…Æ˙  °ÚÆ˙ EÚ…‰<« +…°Úi… x… +… V……™…‰*  S… xi…i… v…fii…Æ˙…π]ı≈ E‰Ú ®…“`ˆ‰ ¥…S…x… ®……x…EÚÆ˙ {……∆b˜¥…… x…‰ J……∆b˜¥…|…∫l… E‰Ú ¶…Mx……¥…∂…‰π……Â
Ω˛…‰EÚÆ˙ ¥…Ω˛ §……‰±…”, " ¥… S…j…¥…“™…« E‰Ú {…÷j…  ¥…n˘÷Æ˙! i…÷®Ω˛” x…‰ ®…‰Æ˙‰ §…‰]ı… {…Æ˙, V……‰  EÚ =∫… ∫…®…™… i…EÚ  x…V…«x… §…x… S…÷EÚ… l……,  x…{…÷h…  ∂…±{…EÚ…Æ˙… ∫…‰
EÚ“ Æ˙I…… EÚ“ l…“* <xΩ˛‰∆ i…÷®… +{…x…‰ Ω˛“ §…SS…‰ ∫…®…Z…x……* i…÷®Ω˛…Æ˙‰ Ω˛“ BEÚ x…™…‰ x…M…Æ˙ EÚ…  x…®……«h… EÚÆ˙…™……* ∫…÷xn˘Æ˙ ¶…¥…x……Â, +¶…‰t n˘÷M……‰» +… n˘
¶…Æ˙…‰∫…‰ {…Æ˙ <xΩ˛‰∆ UÙ…‰ci…“ Ω˛⁄∆ +…ËÆ˙ i…÷®… V……‰ EÚΩ˛…‰M…‰, ¥…Ω˛“ EÚ∞∆¸M…“*' ∫…‰ ∫…÷∂……‰ ¶…i… =∫… x…M…Æ˙ EÚ… x……®… <xp˘|…∫l… Æ˙J…… M…™……* <xp˘|…∫l… EÚ“
 ¥…n˘÷Æ˙ x…‰ =xΩ² ∫…®…Z……™…… +…ËÆ˙ v…“Æ˙V… n˘‰i…‰ Ω˛÷B EÚΩ˛…, "n˘‰¥…“, +…{… ∂……x… B¥…∆ ∫…÷xn˘Æ˙i…… B‰∫…“ Ω˛…‰ M…<«  EÚ ∫……Æ˙… ∫…∆∫……Æ˙ =∫…EÚ“ |…∂…∆∫…… EÚÆ˙i…‰ x…
 x… ∂S…xi… Æ˙Ω˛‰∆* +…{…E‰Ú §…‰]ı… EÚ… EÚ…‰<« E÷ÚUÙ x…Ω˛”  §…M……c ∫…E‰ÚM……* l…EÚi…… l……* +{…x…“ <∫… Æ˙…V…v……x…“ ®… p˘…Ë{…n˘“ +…ËÆ˙ ®……i…… E÷Úxi…“ E‰Ú ∫……l…
¥…‰ ∫…∆∫……Æ˙ ®… J…⁄§… ™…∂… EÚ®……BƒM…‰ +…ËÆ˙  ¥…∂……±… Æ˙…V™… E‰Ú ∫¥……®…“ {……∆S…… {……∆b˜¥… i…‰<«∫… §…Æ˙∫… i…EÚ ∫…÷J…{…⁄¥…«EÚ V…“¥…x…  §…i……i…‰ Ω˛÷B x™……™…{…⁄¥…«EÚ
§…x…ÂM…‰* +…{… ∫…§… §…‰J…]ıE‰Ú Ω˛ ∫i…x……{…÷Æ˙ S… ±…™…‰*' +… J…Æ˙ p˘÷{…n˘ Æ˙…V… EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛‰*
Æ˙…V…… x…‰ ¶…“ +x…÷®… i… n˘‰ n˘“ +…ËÆ˙  ¥…n˘÷Æ˙ E‰Ú ∫……l… E÷Úxi…“ +…ËÆ˙
{…∆S…i…∆j… EÚ<« o˘Œπ]ı™…… ∫…‰ ∫…∆∫……Æ˙ EÚ“ ∫…¥……« v…EÚ ±……‰EÚ |…™… EfiÚ i…™…… ®… BEÚ Ω˲* <∫…®…Â
∫…∆EÚ ±…i… EÚΩ˛… x…™…… EÚ… ®…⁄±… =i∫… ±……‰EÚ-V…“¥…x… Ω˲* ¶……Æ˙i…“™… EfiÚ i…™…… ®… {…∆S…i…∆j… B‰∫…“
36
+E‰Ú±…“ Æ˙S…x…… Ω˲,  V…∫…‰ {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ Y……x…EÚ…‰∂… EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* EÚl…… |…∫i…÷ i… EÚ“ V……‰
∂…˱…“ <∫…®… |…™…÷HÚ Ω˲, =∫…EÚ“ BEÚ ±…∆§…“ {…Æ˙®{…Æ˙… Ω˲* "¥…‰n˘', "•……¿h…' +… n˘ O…∆l…… ®… ¶…“
<∫… °ÈÚ]‰ı∫…“ EÚ… |…™……‰M… Ω÷˛+… Ω˲*

{…∆ S… i…∆ j…
Æ∆˙M……  ∫…™……Æ˙
§… c‰˜-§…c‰˜ {…∆ b˜i… ¶…“ ]÷ıSS…‰ +…n˘ ®…™…… EÚ“
{…^ı“ ®… +… Ω˛“ V……i…‰ ΩÈ˛* i……‰ ¶……<«, ™…Ω˛
V……‰ i…÷®Ω˛…Æ˙… Æ˙…V…… Ω˲ ¥…Ω˛ ¶…“ I…÷p˘
±……‰M…… ∫…‰ Ω˛“  P…Æ˙… Ω÷˛+… Ω˲* <∫…E‰Ú ∫…∆∫…M…« ®…Â
 EÚ∫…“ ∫…VV…x… |……h…“ EÚ…‰ +…x…… Ω˛“ x…Ω˛”
S…… Ω˛™…‰* EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛, P… ]ı™…… ±……‰M…… ∫…‰  P…Ɖ˙ Ω÷˛™…‰
Æ˙…V…… ∫…‰ V…x…i…… EÚ¶…“ ∫…∆i…÷π]ı x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…“
C™…… EÚ =x…E‰Ú ∫…∆∫…M…« E‰Ú EÚ…Æ˙h… Ω˛“ ¥…Ω˛ =∫…“
i…Æ˙Ω˛ §…÷Ɖ˙ EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰  ¥…¥…∂… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲
V…Ë∫…‰  M…r˘… E‰Ú ∫…∆∫…M…« ®… +…x…‰ {…Æ˙ Ω∆˛∫… EÚ…‰ ¶…“
+{…x…… ∫……v…÷ ∫¥…¶……¥… i™……M…x…… {…c˜ V……i…… Ω˲*
<i…x…… Ω˛“ x…Ω˛”, ™… n˘ Æ˙…V…… ∫¥…™…∆  M…r˘ ∫¥…¶……¥…
EÚ… Ω˛…‰ {…Æ˙ =∫…E‰Ú n˘Æ˙§……Æ˙“ Ω∆˛∫… EÚ“ i…Æ˙Ω˛
= S…i…-+x…÷ S…i… EÚ…  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ Ω˛… i……‰ =∫…EÚ“ ∫…‰¥…… ®… i……‰ Æ˙Ω˛… ®… S…÷M…±…J……‰Æ˙… EÚ“ ±…M……i……Æ˙ EÚ…]ı EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ §……i… {…c˜i…“ Æ˙Ω² i……‰
V…… ∫…EÚi…… Ω˲, {…Æ˙xi…÷ ™… n˘ Æ˙…V…… ∫¥…™…∆ Ω∆˛∫… |…EfiÚ i… EÚ… Ω˛…‰ +…ËÆ˙  M…r˘ =x…®… n˘Æ˙…Æ˙ C™…… x…Ω˛” {…Ën˘… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“!
∫¥…¶……¥… E‰Ú n÷˘π]ı +…ËÆ˙ ±……‰¶…“ n˘Æ˙§…… Æ˙™…… ∫…‰  P…Æ˙… Ω÷˛+… i……‰ i……‰ =∫…EÚ…‰ ∫…∆V…“¥…EÚ x…‰ i……‰ n÷˘ x…™…… n‰˘J…“ l…“* =∫…‰ {…i…… l……  EÚ ±……‰M…… E‰Ú
UÙ…‰c˜ n‰˘x…‰ ®… Ω˛“ EÚ±™……h… Ω˲*  n˘®……M… ®… ±…M……i……Æ˙ EÚ…‰<« §……i… ¶…Æ˙i…‰ Æ˙Ω˛…‰ i……‰ =x…E‰Ú EÚ…x… ®… V…Ω˛Æ˙

GARBHANAL
V……‰ ¶…“ Ω˛…‰, <∫…®… i……‰ ∫…∆n‰˘Ω˛ Ω˛“ x…Ω˛”  EÚ  EÚ∫…“ n÷˘π]ı ∫¥…¶……¥… E‰Ú n˘Æ˙§……Æ˙“ P……‰±… EÚÆ˙ =x…∫…‰  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ“ ¶…“ ®…⁄J…«i…… EÚÆ˙…<« V…… ∫…EÚi…“ Ω˲*
x…‰ Ω˛“ Æ˙…V…… E‰Ú EÚ…x… ®…‰Æ‰˙  J…±……°Ú ¶…Æ˙  n˘™…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ <∫…∫…‰ ¶…c˜EÚ EÚÆ˙ Ω˛“ ™…Ω˛…ƒ i…EÚ  EÚ B‰∫…‰ EÚ…®… ¶…“ EÚÆ˙…™…‰ V…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛  V…x…∫…‰ ∫¥…™…∆ =xΩ²
Æ˙…V…… ®…‰Æ‰˙  ¥…π…™… ®… B‰∫…“ §……i… EÚÆ˙x…‰ ±…M…… Ω˲* ™…Ω˛ ¶…“ ∫…∆¶…¥… Ω˲  EÚ Ω˛“ x…÷EÚ∫……x… Ω˛…‰i…… Ω˛…‰* ™…Ω˛ ±…M……i……Æ˙ EÚ…x… E‰Ú Æ˙…∫i…‰ P……‰±…… V……x…‰
=∫…E‰Ú ®…x… ®… Ω˛“ B‰∫…‰  ¥…S……Æ˙ {…Ën˘… Ω˛…‰ M…™…‰ Ω˛… C™…… EÚ V…§… V…±… |…{……i… ¥……±…… V…Ω˛Æ˙ Ω˲ V……‰ +…n˘®…“ EÚ“ S…‰i…x…… EÚ…‰ E÷∆Ú `ˆi… EÚÆ˙E‰Ú =∫…∫…‰
V…Ë∫…“ EÚ…‰®…±… S…“V… E‰Ú ±…M……i……Æ˙ {…c˜i…‰ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… {…il…Æ˙ V…Ë∫…“ B‰∫…“ ®…⁄J…«i……Bƒ EÚÆ˙…i…… Ω˲* +… J…Æ˙ ±……‰M… n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ §……i…… ®…Â
EÚ`ˆ…‰Æ˙ ¥…∫i…÷ ¶…“  P…∫…EÚÆ˙ EÚ]ı V……i…“ Ω˲ i……‰  °ÚÆ˙  EÚ∫…“ E‰Ú EÚ…‰®…±…  S…k… +…EÚÆ˙ Ω˛“ i……‰ V…“¥…x… EÚ… ∫……Æ˙… ∫…÷J… UÙ…‰c˜EÚÆ˙ ∫…x™……∫… ±…‰ ±…‰i…‰ ΩÈ˛,
EÚ{…c˜…-±…k…… =i……Æ˙ EÚÆ˙ x…∆M…‰ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛, ™…Ω˛…ƒ i…EÚ  EÚ x…Æ˙
EÚ{……±… ®… =c‰˜±… EÚÆ˙ ∂…Æ˙…§… i…EÚ {…“i…‰ ΩÈ˛*
{…∆ S… i…∆ j… 37

=∫…‰ ±…M……  EÚ S…÷M…±…J……‰Æ˙ +…n˘®…“ i……‰ ∫……∆{… ∫…‰ ¶…“ + v…EÚ
J…i…Æ˙x……EÚ Ω˛…‰i…… Ω˲* ∫……∆{… EÚ…‰ i……‰ ™… n˘ EÚ…‰<« {……∆¥… ∫…‰ E÷ÚS…±… n‰˘ ™……  EÚ∫…“ x…  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ n˘§……‰S… EÚÆ˙ ®……Æ˙ Ω˛“ b˜…±…i…‰ ΩÈ˛*
b∆˜b‰˜ ∫…‰ ®……Æ˙ n‰˘ i……‰ ¶…“ ¥…Ω˛ =∫…“ ¥™… HÚ EÚ…‰ EÚ…]ıi…… Ω˲  V…∫…x…‰ =∫…‰ B‰∫…“ Ω˛…±…i… ®… ™…÷r˘ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú +±……¥…… n⁄˘∫…Æ˙… EÚ…‰<« S……Æ˙… x…Ω˛” l……* <∫…®…Â
E÷ÚS…±…… ™…… ®……Æ˙… Ω˲, {…Æ∆˙i…÷ S…÷M…±…J……‰Æ˙ +{…x…… V…Ω˛Æ˙ EÚ…x… ®… i……‰ J…i…Æ˙… V……x… V……x…‰ EÚ… l…… {…Æ˙ ±……¶… ™…Ω˛ l……  EÚ ™…÷r˘ EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛™…‰ ®…Æ˙x…‰
 EÚ∫…“ +…ËÆ˙ E‰Ú ¶…Æ˙i…… Ω˲ +…ËÆ˙ V…c˜  EÚ∫…“ +…ËÆ˙ EÚ“ J……‰n˘ EÚÆ˙ ¥……±…… EÚ…‰ =∫… =k…®… ∫¥…M…« ±……‰EÚ EÚ“ |……Œ{i… Ω˛…‰i…“ Ω˲ V……‰ i…“l…«, µ…i…, i…{…,
=∫…EÚ… x……∂… EÚÆ˙ b˜…±…i…… Ω˲* <∫…EÚ…‰ ∫……∆{… EÚΩ˛x…… i……‰ ∫……∆{… EÚ“ n˘…x…, ∫…n˘…S……Æ˙ +… n˘ ∫…‰ ¶…“ x…Ω˛” |……{i… Ω˛…‰ ∫…EÚi……* ™……‰r˘… EÚ…‰ i……‰ n˘…‰Ω˛Æ˙…
i……ËΩ˛“x… EÚÆ˙x…‰ V…Ë∫…… Ω˲* ±……¶… Ω˲, ™… n˘ ¥…Ω˛ V…“i… M…™…… i……‰ n÷˘ x…™…… ¶…Æ˙ ®… x……®… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲, +…ËÆ˙
=∫…x…‰ n˘®…x…EÚ ∫…‰ EÚΩ˛…, ""B‰∫…“ Ω˛…±…i… ®… C™…… EÚ∞ƒ¸ C™…… x… EÚ∞ƒ¸, ®…Æ˙ M…™…… i……‰ ∫¥…M…« S…±…… V……i…… Ω˲, <∫… ±…™…‰ ™…Ω˛  EÚ∫…“ ¶…“ n˘∂…… ®… P……]‰ı
™…Ω˛ i……‰ ∫…⁄Z… x…Ω˛” Æ˙Ω˛…, <∫… ±…™…‰  ®…j…i…… E‰Ú x……i…‰ ®…È i…÷®Ω˛” ∫…‰ E‰Ú ∫……Ën˘… x…Ω˛” Ω˲*  °ÚÆ˙ =∫…‰ ™…÷r˘ +…ËÆ˙ ™……‰r˘…+… E‰Ú §……Ɖ˙ ®… B‰∫…“ >∆S…“-
{…⁄UÙi…… Ω⁄ƒ˛  EÚ ®…÷Z…‰ C™…… EÚÆ˙x…… S…… Ω˛™…‰*'' >∆S…“ §……i… ™……n˘ +…x…‰ ±…M…”  V…x…∫…‰ ™…÷r˘ EÚ…‰<« i…Æ˙Ω˛ E‰Ú ™…Y…… +…ËÆ˙ {…÷h™……Â
n˘®…x…EÚ §……‰±……, ""®…‰Æ˙“ Æ˙…™… i……‰ ™…Ω˛ Ω˲  EÚ i…÷®Ω² B‰∫…‰ §…÷Ɖ˙ ∫¥……®…“ EÚ“ ∫…‰ ¶…“ =k…®… ±…M…x…‰ ±…M……*
∫…‰¥…… x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S…… Ω˛™…‰ +…ËÆ˙ <∫… V…M…Ω˛ EÚ…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙  EÚ∫…“ =∫…EÚ“ §……i… ∫…÷x…EÚÆ˙ n˘®…x…EÚ ∫…EÚi…‰ ®… +… M…™……* ¥…Ω˛ ∫……‰S…x…‰ ±…M……  EÚ

V……‰ ¥™… HÚ  EÚ∫…“ ∂… HÚ∂……±…“ ¥™… HÚ ∫…‰ ∂…j…÷i…… EÚÆ˙i…… Ω˲ =∫…‰ ™…Ω˛
∫……‰S…EÚÆ˙  x…Œ∂S…i… x…Ω˛” Ω˛…‰ V……x…… S…… Ω˛™…‰  EÚ ¥…Ω˛ =x…∫…‰ n⁄˘Æ˙ S…±……
M…™…… Ω˲* §…÷ r˘®……x…… EÚ“ ¶…÷V……Bƒ §…Ω÷˛i… ±…∆§…“ Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ¥…‰ B‰∫…‰
¥™… HÚ EÚ…‰  EÚ∫…“ x…  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ n˘§……‰S… EÚÆ˙ ®……Æ˙ Ω˛“ b˜…±…i…‰ ΩÈ˛*
n⁄˘∫…Ɖ˙ n‰˘∂… S…±…… V……x…… S…… Ω˛™…‰* EÚΩ˛… M…™…… Ω˲  EÚ B‰∫…‰ M…÷Ø˚ i…EÚ ±…M…i…… Ω˲ <∫… ®…⁄J…« x…‰ ±…c˜x…‰ EÚ“ `ˆ…x… Ω˛“ ±…“* =∫…‰ b˜Æ˙ <∫… §……i… EÚ…
GARBHANAL

EÚ… {… Æ˙i™……M… EÚÆ˙ n‰˘x…… S…… Ω˛™…‰ V……‰ ß…π]ı Ω˛…‰,  V…∫…‰ = S…i…- ∫…i…… Æ˙Ω˛… l……  EÚ ™… n˘ <∫…x…‰ +{…x…‰ {…Ëx…‰ ∫…”M… À{…M…±…EÚ E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ ®…Â
+x…÷ S…i… EÚ… v™……x… x… Ω˛…‰ +…ËÆ˙ V……‰ E÷Ú®……M…« {…Æ˙ S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰*'' ¶……ÂEÚ  n˘™…‰ i…§… i……‰ +x…l…« Ω˛“ Ω˛…‰ V……™…‰M……* B‰∫…“ Œ∫l… i… ®… <∫…EÚ…‰ BEÚ
∫…∆V…“¥…EÚ EÚ“ {…Ɖ˙∂……x…“ ™…Ω˛ l…“  EÚ =∫…E‰Ú ¶…“i…Æ˙ +∆i…Æ˙…i®…… V…Ë∫…“ §……Æ˙  °ÚÆ˙ ∫…®…Z…… §…÷Z……EÚÆ˙  ¥…n‰˘∂… V……x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ i…Ë™……Æ˙  EÚ™…… V…… ∫…E‰Ú
BEÚ S…“V… l…“ V……‰ =∫…‰ EÚS……‰]ıi…“ Æ˙Ω˛i…“ l…“* +§… V…§… =∫…EÚ… i……‰ + v…EÚ +SUÙ… Æ˙Ω‰˛* =∫…x…‰ ∫…∆V…“¥…EÚ ∫…‰ EÚΩ˛…, "" ®…j… §……i… i……‰ i…÷®…
®…… ±…EÚ =∫…∫…‰ +|…∫…z… l……, ¥…Ω˛ =∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙  ¥…n‰˘∂… S…±…… ¶…“ {…i…‰ EÚ“ EÚΩ˛ Æ˙Ω‰˛ Ω˛…‰ {…Æ˙ ∫¥……®…“ +…ËÆ˙ ∫…‰¥…EÚ E‰Ú §…“S… ™…÷r˘ EËÚ∫……? ∫¥……®…“
V……i…… i……‰ C™…… =∫…‰ ¥…Ω˛…ƒ ∂……∆ i…  ®…±… ∫…EÚi…“ l…“* +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ BEÚ i……‰ ∂… HÚ∂……±…“ Ω˛…‰i…… Ω˛“ Ω˲ +…ËÆ˙ ™…Ω˛ §……i… i……‰ ∫…™……x…… x…‰ ¶…“ EÚΩ˛“ Ω˲  EÚ
J…i…Æ˙… +…ËÆ˙ l……* n‰˘∂……∆i…Æ˙ V……x…‰ ∫…‰ i……‰ <∫… §……i… EÚ“ {…÷Œπ]ı Ω˛…‰ §…±…¥……x… ∂…j…÷ EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ GÚ…‰v… ®… x…Ω˛” +…x…… S…… Ω˛™…‰ + {…i…÷ =∫…E‰Ú
V……i…“  EÚ =∫…EÚ“  x…™…i… ®… EÚ…‰<« J……‰]ı l…“ +…ËÆ˙ +§… =∫…EÚ… {…i…… ∫……l… ∂…Æ˙n˘ E‰Ú S…∆p˘®…… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ {…‰∂… +…x…… S…… Ω˛™…‰  V…∫…®… |…EÚ…∂… i……‰
S…±… V……x…‰ {…Æ˙ ¥…Ω˛ V……x… §…S…… EÚÆ˙ ¶……M… Æ˙Ω˛… Ω˲* <∫… n˘∂…… ®… V……x… Ω˛…‰i…… Ω˲ {…Æ˙ ∫……l… Ω˛“ ∂…“i…±…i…… ¶…“ Ω˛…‰i…“ Ω˲* =∫…∫…‰ x…Æ˙®…“ ∫…‰ {…‰∂… +…x……
§…S…… {……x…… ¶…“ EÚ…‰<« +…∫……x… §……i… x…Ω˛”* V……‰ ¥™… HÚ  EÚ∫…“ S…… Ω˛™…‰ +…ËÆ˙ +{…x…“ §……i… ∫…®…Z……x…“ S…… Ω˛™…‰*
∂… HÚ∂……±…“ ¥™… HÚ ∫…‰ ∂…j…÷i…… EÚÆ˙i…… Ω˲ =∫…‰ ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙ ""V……‰ ¥™… HÚ ∂…j…÷ EÚ“ ∂… HÚ EÚ…‰ V……x…‰  §…x…… Ω˛“ =∫…∫…‰  ¶…c˜ V……i…… Ω˲ ¥…Ω˛
 x…Œ∂S…i… x…Ω˛” Ω˛…‰ V……x…… S…… Ω˛™…‰  EÚ ¥…Ω˛ =x…∫…‰ n⁄˘Æ˙ S…±…… M…™…… Ω˲* +∆i… ®… =∫…“ i…Æ˙Ω˛ {…Æ˙… V…i… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲ V…Ë∫…‰  ]]ıΩ˛Æ˙“ ∫…‰ ∫…®…÷p˘ Ω˛…Æ˙ M…™……
§…÷ r˘®……x…… EÚ“ ¶…÷V……Bƒ §…Ω÷˛i… ±…∆§…“ Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ¥…‰ B‰∫…‰ ¥™… HÚ EÚ…‰ l……*''
38 {…∆ S… i…∆ j…
V…Ë∫……  EÚ {…÷Ø˚π…… EÚ… ∫¥…¶……¥… Ω˛…‰i…… Ω˲  ]ı ]ıΩ˛Æ˙… J……∫…… §…c˜§……‰±……
§…c…‰∆ x…‰ i……‰ EÚΩ˛ Ω˛“ Æ˙J…… Ω˲ ¶…“ l……* ¥…Ω˛ =∫…“ Æ˙…Ë ®… b˜”M… Ω˛…∆EÚi…… Æ˙Ω˛…, ""C™…… EÚ…‰<« B‰∫…… ¶…“
{……M…±… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲ V……‰ M…V…Æ˙…V…… E‰Ú ®…∫i…EÚ EÚ…‰ °Ú…c˜ b˜…±…x…‰
 EÚ V……‰ ¥™… HÚ +{…x…‰ ¥……±…‰ ∫……‰™…‰ Ω÷˛™…‰ À∫…Ω˛ EÚ…‰ V…M……x…‰ EÚ… ∫……Ω˛∫… EÚƉ˙? C™…… EÚ…‰<«
 Ω˛i…Ë π…™…… +…ËÆ ˙ ®…j…… EÚ“ ™…®…±……‰EÚ ®… V……EÚÆ˙ ™…®…Æ˙…V… EÚ…‰ S…÷x……Ëi…“ n‰˘ ∫…EÚi…… Ω˲  EÚ i…÷®Ω˛…Æ˙“
 Ω˛®®…i… Ω˛…‰ i……‰ ®…‰Æ‰˙ |……h… ±…‰EÚÆ˙  n˘J……+…‰? +¶…“ i…÷®… +{…x…‰ {… i…
§……i… x…Ω˛” ®……x…i…… ¥…Ω˛ EÚ…‰ V……x…i…“ x…Ω˛” Ω˛…‰* i…÷®…  x…œ∂S…i… Ω˛…‰EÚÆ˙ +∆b‰˜ n˘…‰ C™…… EÚ =∫…
+{…x…“ ®…⁄J…«i…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… +…n˘®…“ EÚ… i……‰ V…x®… ±…‰x…… Ω˛“ ¥™…l…« Ω˲ V……‰ {…Æ˙…V…™… ™…… +{…®……x… E‰Ú
b˜Æ˙ ∫…‰ +{…x…‰ ∫l……x… EÚ…‰ UÙ…‰c˜ n‰˘* B‰∫…‰  x…EÚ®®…‰ {…÷j… EÚ…‰ V…x®… n‰˘x…‰
 ®…]ı V……i…… Ω˲* ∫…‰ i……‰ EÚ…‰<« ®……ƒ ¥…xv™…… Æ˙Ω˛x…… Ω˛“ {…∫…∆n˘ EÚƉ˙M…“*''
™…Ω˛ ∫…÷x…EÚÆ˙ ∫…®…÷p˘ ∫……‰S…x…‰ ±…M……, ""<∫… EÚ“c‰˜ V…Ë∫…‰ {…I…“ EÚ“ Ω‰˛EÚc˜“
∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú +S…Æ˙V… EÚ…  `ˆEÚ…x…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛…* =∫…x…‰ {…⁄UÙ…, ""™…Ω˛ EËÚ∫…‰ i……‰ n‰˘J……‰*  ]ı]ıΩ˛Æ‰˙ E‰Ú §……Ɖ˙ ®… i……‰ ™…Ω˛ ®…∂…Ω⁄˛Æ˙ Ω˛“ Ω˲  EÚ ¥…Ω˛ +{…x…‰
Ω÷˛+… ¶……<«?'' {……∆¥… +…EÚ…∂… EÚ“ +…‰Æ˙ =`ˆ…EÚÆ˙ ∫……‰i…… Ω˲* =∫…‰ b˜Æ˙ ±…M…… Æ˙Ω˛i…… Ω˲
 EÚ EÚΩ˛” +…EÚ…∂… ]⁄ı]ıEÚÆ˙  M…Æ˙ x… V……™…‰ +…ËÆ˙ ∫……l… Ω˛“ ™…Ω˛ ¶…Æ˙…‰∫……
n˘®…x…EÚ x…‰ =∫…‰ V……‰ EÚΩ˛…x…“ ∫…÷x……<« ¥…Ω˛ <∫… |…EÚ…Æ˙ l…“ :
¶…“ Æ˙Ω˛i…… Ω˲  EÚ ™… n˘  M…Æ˙ Ω˛“ M…™…… i……‰ ¥…Ω˛ =∫…‰ +{…x…‰ {…ËÆ˙… {…Æ˙ Ω˛“
 ]ı ]ıΩ˛Æ‰˙ x…‰ ∫…®…÷p˘ EÚ…‰ Z…÷EÚ…  n˘™…… ]ı…∆M… ±…‰M……* ™… n˘  EÚ∫…“ EÚ…  EÚ∫…“ n⁄˘∫…Ɖ˙ ∫…‰ {……±…… x… {…c‰˜ i……‰ EÚ…Ëx…
 EÚ∫…“ ∫…®…÷p˘ E‰Ú  EÚx……Ɖ˙  ]ı ]ıΩ˛Æ˙“ EÚ… BEÚ V……‰c˜… Æ˙Ω˛i…… l……* E÷ÚUÙ ∫…®…™… Ω˲ V……‰ +{…x…‰ EÚ…‰  ®…™……∆  ®…_›ˆ ®……x…EÚÆ˙ J…÷∂… x… Ω˛…‰ ±…‰* +§… ®…V……
§…“i…x…‰ E‰Ú §……n˘  ]ı ]ıΩ˛Æ˙“ EÚ“ P…Æ˙¥……±…“ M…¶…«¥…i…“ Ω˛…‰ M…<«* V…§…  n˘x… {…⁄Ɖ˙ ±…‰x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ ®…È ¶…“ <∫…E‰Ú +∆b‰˜ §…Ω˛… ±…‰ V……>ƒ  °ÚÆ˙ n‰˘J…⁄ƒ  EÚ ™…Ω˛
Ω˛…‰x…‰ EÚ…‰ +… Æ˙Ω‰˛ l…‰ i……‰ =∫…x…‰ +{…x…‰ {… i… ∫…‰ EÚΩ˛…,  |…™…, +§… ®…‰Æ‰˙ |…∫…¥… C™…… EÚÆ˙i…… Ω˲*'' ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙ ∫…®…÷p˘ S…÷{…S……{… {…c˜… Æ˙Ω˛…*
EÚ… ∫…®…™…  x…EÚ]ı +… S…±…… Ω˲ <∫… ±…™…‰ i…÷®… EÚ…‰<« B‰∫…“ V…M…Ω˛ i…±……∂… +∆b‰˜ n‰˘x…‰ E‰Ú §……n˘ V…§…  ]ı]ıΩ˛Æ˙“ n˘…x…‰ S…÷M…x…‰ E‰Ú  ±…™…‰ EÚΩ˛”
EÚÆ˙…‰ V…Ω˛…ƒ  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ… ={…p˘¥… x… Ω˛…‰ +…ËÆ˙ ®…È  x…œ∂S…i… Ω˛…‰EÚÆ˙ +{…x…‰  J…∫…EÚ“, =∫…“ ∫…®…™… ∫…®…÷p˘ x…‰ +{…x…“ ±…Ω˛ÆÂ˙ §…g¯…EÚÆ˙ +∆b˜… EÚ…‰
+∆b‰˜ n‰˘ ∫…E⁄∆Ú* M……™…§… EÚÆ˙  n˘™……* ¥…Ω˛ ±……Ë]ıEÚÆ˙ +…<« i……‰ +∆b˜… EÚ…‰ x… {……EÚÆ˙
 ]ı]ıΩ˛Æ˙… §……‰±……,  |…™… ™…Ω˛ ∫…®…÷p˘ |…n‰˘∂… §…Ω÷˛i… ∫…÷∆n˘Æ˙ Ω˲* i…÷®Ω² ™…Ω˛” +{…x……  ¥…±……{… EÚÆ˙x…‰ ±…M…“*  ¥…±……{… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛™…‰ Ω˛“ =∫…x…‰ +{…x…‰ {… i… ∫…‰
+∆b˜… n‰˘x…… S…… Ω˛™…‰* EÚΩ˛…, +Ɖ˙ ®…⁄J…« ®…Èx…‰ i…÷Z…∫…‰ {…Ω˛±…‰ Ω˛“ EÚΩ˛… l……  EÚ ∫…®…÷p˘ EÚ“
 ]ı]ıΩ˛Æ˙“ §……‰±…“, ""™…Ω˛…ƒ i……‰ {…⁄Ãh…®…… E‰Ú  n˘x… V¥……Æ˙ =`ˆi…… Ω˲* ¥…Ω˛ <i…x…… ±…Ω˛Æ˙… ∫…‰ ®…‰Æ‰˙ +∆b‰˜ §…S… x…Ω˛” {……™…ÂM…‰ <∫… ±…™…‰ ™…Ω˛…ƒ ∫…‰ EÚΩ˛” n⁄˘Æ˙
V……‰Æ˙n˘…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲  EÚ ®…i…¥……±…‰ Ω˛… l…™…… EÚ…‰ ¶…“ J…”S… ±…‰ V……i…… Ω˲ S…±…‰ S…±…Â* i…⁄x…‰ +{…x…“ Ω‰˛EÚc˜“ +…ËÆ˙  ∫…c˜“{…x… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ®…‰Æ˙“
<∫… ±…™…‰ ™…Ω˛…ƒ ∫…‰ n⁄˘Æ˙ EÚ…‰<« n⁄˘∫…Æ˙“ V…M…Ω˛ i…±……∂… EÚÆ˙…‰*'' §……i… {…Æ˙ EÚ…x… Ω˛“ x…Ω˛”  n˘™……* §…c…‰∆ x…‰ i……‰ EÚΩ˛ Ω˛“ Æ˙J…… Ω˲  EÚ V……‰

GARBHANAL
™…Ω˛ ∫…÷x…EÚÆ˙  ]ı]ıΩ˛Æ˙… Ω∆˛∫…EÚÆ˙ §……‰±……, "" |…™…‰ i…÷®…x…‰ ™…Ω˛ `ˆ“EÚ §……i… x…Ω˛” ¥™… HÚ +{…x…‰  Ω˛i…Ë π…™…… +…ËÆ ˙ ®…j…… EÚ“ §……i… x…Ω˛” ®……x…i…… ¥…Ω˛
EÚΩ˛“* ∫…®…÷p˘ EÚ“ C™…… ®…V……±… V……‰ ¥…Ω˛ ®…‰Æ‰˙ +∆b˜…Â-§…SS…… E‰Ú ∫……l… U‰Ùc˜UÙ…c˜ +{…x…“ ®…⁄J…«i…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… =∫…“ i…Æ˙Ω˛  ®…]ı V……i…… Ω˲ V…Ë∫…‰ ®…⁄J…«
EÚƉ˙? EÚ…Ëx… B‰∫…… ®…⁄J…« Ω˛…‰M…… V……‰ x…¶…S…Æ˙ V…“¥…… E‰Ú ®……M…« EÚ…‰ Æ˙…‰E‰ÚM……* ™…Ω˛ EÚU÷Ù+… EÚ…`ˆ ∫…‰  M…Æ˙EÚÆ˙ ®…Æ˙ M…™…… l……*
i……‰ =∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ… n÷˘∫∫……Ω˛∫… Ω˛…‰M…… V…Ë∫…‰ EÚ…‰<« n˘Ω˛EÚi…“ Ω÷˛<« +…M… ®… |…¥…‰∂…  ]]ıΩ˛Æ‰˙ x…‰ EÚΩ˛…, {…⁄Æ˙“ §……i… J……‰±… EÚÆ˙ i……‰ EÚΩ˛…‰*
EÚƉ˙*''  ]ı]ıΩ˛Æ˙“ x…‰ =∫…‰ V……‰ EÚΩ˛…x…“ ∫…÷x……<« ¥…Ω˛ <∫… |…EÚ…Æ˙ l…“*
ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x… 39

∂…“±…… v…Æ˙

BEÚ-BEÚ +…∆∫…⁄ {……ÂUÙx…… Ω˛Ë

™……‰ V…x…… {…Æ˙ J…S…« EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B <i…x…… {…Ë∫……


EÚΩ˛…∆ ∫…‰ +…™……? <∫…®… ∫…‰ EÚ…°Ú“ i……‰ n˘‰∂… EÚ“
§…S…i… EÚ… l……, E÷ÚUÙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ =v……Æ˙  ±…™……-
¶……Æ˙i…“™… V…x…i…… ∫…‰ ¶…“ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘‰∂…… ∫…‰ ¶…“* EÚΩ˛”-
EÚΩ˛” Ω˛®…x…‰ B‰∫…… ¶…“  EÚ™……  EÚ EÚ…°Ú“ {…Ë∫…… x… Ω˛…‰i…‰ Ω˛÷B
¶…“ ™……‰V…x……B∆ <∫… +…∂…… ®… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙ n˘”  EÚ V…§… ¥…‰ {…⁄Æ˙“
Ω˛…‰ V……BƒM…“ i……‰ =x… {…Æ˙ ±…M…… Ω˛÷+… {…Ë∫…… l……‰c…-l……‰c…
GARBHANAL

EÚÆ˙E‰Ú J…÷n˘ ¥…∫…⁄±… Ω˛…‰ V……BM……* v…x…“ ±……‰M……Â {…Æ˙ ±…M……B


M…B  ¥…∂…‰π… EÚÆ˙… ∫…‰ ¶…“ ™……‰V…x……+… E‰Ú  ±…B {…Ë∫……  ®…±……*
™……‰V…x…… E‰Ú §…Ω˛÷i…-∫…‰ =t…‰M… +…ËÆ˙ +x™… v…xv…‰ n˘‰∂… E‰Ú
 {…UÙc‰ <±……EÚ…Â ®… ∂…÷∞¸  EÚB M…B i…… EÚ ™…Ω˛…∆ E‰Ú ±……‰M… ¶…“ §……EÚ“ {…Ω˛±…“ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ ®… l…‰* ±…‰ EÚx… <∫… ™……‰V…x…… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… Ω˛®……Æ˙‰ ∫……®…x…‰
n˘‰∂… E‰Ú §…Æ˙…§…Æ˙ +… ∫…E‰Ú∆* {… Æ˙™……‰V…x……+… +…ËÆ˙ =t…‰M…… EÚ…‰ EÚΩ˛…∆- E÷ÚUÙ x…<« ®…÷∫…“§…i… +… J…c“ Ω˛÷<»* ™……‰V…x…… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ S…“x… x…‰ ¶……Æ˙i…
EÚΩ˛…∆  ∫l…i… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B, <∫… §……i… EÚ… °ËÚ∫…±…… ¶…“ Ω˛®…x…‰ +C∫…Æ˙ {…Æ˙ Ω˛®…±…… EÚÆ˙  n˘™……* <∫…E‰Ú i…“x… ¥…π…« §……n˘ {…… EÚ∫i……x…“ Ω˛®…±…… Ω˛÷+…*
∫…®……x…i…… ±……x…‰ E‰Ú =q˘‰∂™… ∫…‰  EÚ™……* ™…Ω˛“ Ω˛®……Æ˙“ x…“ i… l…“* ™……‰V…x…… E‰Ú + xi…®… ¥…π…« ®… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú §……n˘ i…EÚ n˘‰∂… ®… ∫…⁄J…… {…c… +…ËÆ˙
i…“∫…Æ˙“ {…∆S…¥…π…“«™… ™……‰V…x……, {…Ω˛±…“ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… EÚ“ °Ú∫…±… ®……Æ˙“ M…<«* Ω˛®……Æ˙“ ∫……Æ˙“ ∂… HÚ +…ËÆ˙ v™……x… <x… ∫…®…∫™……+… ∫…‰
+{…‰I……, §…Ω˛÷i… §…c“ l…“* ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ <∫… {…Æ˙ 7,500 EÚÆ˙…‰c V…⁄Z…x…‰ ®… S…±…… M…™…… +…ËÆ˙ §…Ω˛÷i…-∫…‰ EÚ…®…, V……‰ i…“∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… E‰Ú
Ø˚{…™…‰ J…S…« EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ∫……‰S…“* {…Ω˛±…“ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… ®… E÷Ú±… +∆i…M…«i… Ω˛…‰x…‰ l…‰, +v…⁄Æ˙‰ Æ˙Ω˛ M…B*
 ®…±……EÚÆ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ u˘…Æ˙…  V…i…x…“ Æ˙EÚ®… J…S…« EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ∫……‰S…“ M…<« V…§… 1965 +…ËÆ˙ 1966 ®…Â °Ú∫…±… ®……Æ˙“ M…<« i……‰  §…Ω˛…Æ˙ ®…Â +EÚ…±…
l…“ =∫…∫…‰ ±…M…¶…M… 300 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ + v…EÚ Ω˛®…x…‰ i…“∫…Æ˙“ V…Ë∫…“ n˘∂…… Ω˛…‰ M…<«* ™… n˘ B‰∫…… +…V……n˘“ ∫…‰ {…Ω˛±…‰ Ω˛÷+… Ω˛…‰i…… i……‰ §…Ω˛÷i…
™……‰V…x…… E‰Ú  ±…B Æ˙J…‰* <∫… ™……‰V…x…… ®… ¶…“ ±…I™… ¥…Ω˛“ Æ˙J…‰ M…B V……‰ ±……‰M… ¶…⁄J…‰ ®…Æ˙ M…B Ω˛…‰i…‰* <∫… §……Æ˙ ∫…cEÚ…Â +…ËÆ˙ Æ˙‰±…… u˘…Æ˙… +EÚ…±… ¥……±…‰
40 ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x…
I…‰j… ®…Â ¶……Æ˙i… x…‰ EÚ®……±… EÚÆ˙  n˘J……™……* ∫…∆∫……Æ˙ ®…Â ∫…¶…“ x…‰ <∫…
Ω˛®……Æ˙‰ ™…÷M… E‰Ú ∫…§…∫…‰ ®…Ω˛…x… ¥™… HÚ S…®…iEÚ…Æ˙ EÚ“ |…∂…∆∫…… EÚ“ +…ËÆ˙ <∫…‰ GÚ…∆ i… EÚΩ˛…* +§… Ω˛®……Æ˙‰ J…‰i……Â
EÚ“ {…Ën˘…¥……Æ˙ n˘÷M…÷x…“ ∫…‰ ¶…“ + v…EÚ Ω˛…‰ M…<« Ω˛Ë*
M……∆v…“V…“ EÚ“ ™…Ω˛“ +…EÚ…∆I…… l…“
+ v…EÚ +z… =V…{……x…‰ E‰Ú  ±…B Ω˛®…x…‰ V……‰ V……‰Æ˙n˘…Æ˙ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ”
 EÚ ¥…Ω˛ Ω˛Æ˙ +…∆J… EÚ… Ω˛Æ˙ +…∆∫…⁄ =x…∫…‰ °Ú…™…n˘… i……‰ §…Ω˛÷i… Ω˛÷+…, {…Æ˙xi…÷ ™…Ω˛ EÚ…‰ ∂…∂… Ω˛®……Æ˙“ ™……‰V…x……
{……ÂUÙ ∫…E‰Ú∆* ™…Ω˛ i……‰  EÚ∫…“ EÚ…‰ ®… ∂…… ®…±… x…Ω˛” l…”* <∫…“ ±…B i…“∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… E‰Ú §…Ω˛÷i…-∫…‰ EÚ…®…
Ω˛®… ∫…®…™… {…Æ˙ {…⁄Æ˙‰ x…Ω˛” EÚÆ˙ {……B* Ω˛®…x…‰ ™…Ω˛“ `ˆ“EÚ ∫…®…Z……  EÚ
x…Ω˛” ®……±…⁄®…  EÚ ∫…§…E‰Ú +…∆∫…⁄ EÚ§… {…Ω˛±…‰ <x…EÚ…‰ {…⁄Æ˙…  EÚ™…… V……B +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú §……n˘ S……Ël…“ ™……‰V…x…… EÚ“
i…EÚ {……ÂUÙ‰ V…… ∫…EÂÚM…‰, ±…‰ EÚx… ™…Ω˛ §……i… EÚÆ˙‰∆* i…“∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… E‰Ú +v…⁄Æ˙‰ EÚ…®…… EÚ…‰ {…⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ ®… Ω˛®…Â
 x… ∂S…i… Ω˛Ë  EÚ V…§… i…EÚ <∫… i…“x… ∫……±… ±…M… M…B* <∫… +¥… v… ®… Ω˛®…x…‰ Ω˛Æ˙ ∫……±… E‰Ú  ±…B BEÚ
UÙ…‰]ı“ ™……‰V…x…… §…x…… ±…“ +…ËÆ˙ =∫…“ ∫…‰ EÚ…®… S…±……™……*
n˘‰∂… ®… n˘÷J…“ ±……‰M… Ω˛È, i…§… i…EÚ S……Ël…“ ™……‰V…x…… +…Æ˙®¶… EÚÆ˙x…‰ EÚ… +¥…∫…Æ˙ Ω˛®… 1969 ®…  ®…±……*
Ω˛®……Æ˙… EÚ…®… +v…⁄Æ˙… Ω˛“ Æ˙Ω˛‰M……* <∫… ™……‰V…x…… {…Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ 16,201 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ J…S…« EÚÆ˙x…‰ EÚ…
i…™…  EÚ™…… V…§… EÚ {…Ω˛±…“ ™……‰V…x…… {…Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ E‰Ú¥…±… 2,378
EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ +…ËÆ˙ n˘⁄∫…Æ˙“ {…Æ˙ 4,800 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ J…S…« EÚÆ˙x…‰
<±……EÚ…Â ®… +z… {…Ω˛÷∆S……  n˘™…… M…™……* ∫…cE‰Ú∆ +…ËÆ˙ Æ˙‰±… i……‰ +∆O…‰V…… E‰Ú EÚ…  x…∂S…™…  EÚ™…… l……* <∫… |…EÚ…Æ˙ V……‰ Æ˙EÚ®… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ S……Ël…“
∆V…®……x…‰ ®… ¶…“ l…“, {…Æ˙xi…÷ +§… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ +{…x…“ l…“ +…ËÆ˙ V…x…i…… E‰Ú  Ω˛i… ™……‰V…x…… ®… J…S…« EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ∫……‰S…“ ¥…Ω˛ {…Ω˛±…“ ™……‰V…x…… ∫…‰ ±…M…¶…M…
EÚ“ §……i… ∫……‰S…i…“ l…“* EÚ…°Ú“ +z… Ω˛®… n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘‰∂…… ∫…‰ ¶…“ ®…∆M……x…… {…c…* UÙ: M…÷x…“ + v…EÚ Ω˛Ë*
Ω˛®… ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙ §…Ω˛÷i… n˘÷J… Ω˛÷+…  EÚ Ω˛®……Æ˙‰ J…‰i…… +…ËÆ˙  EÚ∫……x…… E‰Ú n˘‰∂… {…Ω˛±…“ ™……‰V…x…… {…Æ˙ ¥……∫i… ¥…EÚ J…S…« 1,960 EÚÆ˙…‰c +…™……*
EÚ…‰ +z… V…Ë∫…“ S…“V… E‰Ú  ±…B ¶…“ n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘‰∂…… EÚ… ®…÷∆Ω˛ n˘‰J…x…… {…c…* n˘⁄∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… <∫…∫…‰ n˘÷M…÷x…“ ∫…‰ + v…EÚ Æ˙… ∂… J…S…« EÚ“
™…Ω˛  S…xi…… EÚ“ §……i… l…“  EÚ n˘…‰ ™……‰V…x……+… E‰Ú §……n˘ ¶…“ n˘⁄∫…Æ˙‰ n˘‰∂…… EÚ… M…<«* <∫… ™……‰V…x…… {…Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ 4,600 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ +…ËÆ˙
∫…Ω˛…Æ˙… ±…‰x…… {…c…* <∫… ±…B Ω˛®…x…‰ i…÷Æ˙xi… + v…EÚ +z… ={…V……x…‰ E‰Ú x…B i…“∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… {…Æ˙ 8,576 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ J…S…«  EÚB* <∫…∫…‰
™…ix… §…c‰ V……‰Æ˙-∂……‰Æ˙ ∫…‰ ∂…÷∞¸ EÚÆ˙  n˘B* ¥…Ë∫…‰ i……‰ Ω˛®… J…‰i…… i…EÚ {……x…“ {…i…… S…±…i…… Ω˛Ë  EÚ Ω˛Æ˙ ™……‰V…x…… {…Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ u˘…Æ˙… J…S…« EÚ“ V……x…‰
{…Ω˛÷∆S……x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… {…Ω˛±…‰ ¶…“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ l…‰ i…… EÚ  EÚ∫……x…… EÚ…‰ E‰Ú¥…±… ¥……±…“ Æ˙… ∂…  n˘x…… n˘x… §…gi…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë*
¥…π……« {…Æ˙  x…¶…«Æ˙ x… Æ˙Ω˛x…… {…c‰* <x… EÚ…™……‰» E‰Ú {…⁄Æ˙… Ω˛…‰x…‰ ®… i……‰ §…Ω˛÷i…  n˘x… +§… Ω˛®…x…‰ S……Ël…“ ™……‰V…x…… {…⁄Æ˙“ EÚÆ˙ {……∆S…¥…“ ™……‰V…x…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙ n˘“*
±…M…i…‰* <∫… ±…B Ω˛®…x…‰ <∫…∫…‰ ∫…Æ˙±…, ∫…∫i…‰ +…ËÆ˙ V…±n˘“ Ω˛…‰ ∫…EÚx…‰ ¥……±…‰ {……∆S…¥…“ ™……‰V…x…… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… Ω˛®……Æ˙“ {…⁄Æ˙“ EÚ…‰ ∂…∂… Ω˛…‰M…“  EÚ Ω˛®…

GARBHANAL
={……™… f¯⁄∆f¯‰  V…x…∫…‰ +z… EÚ“ ={…V… §…g‰* Ω˛®……Æ˙‰ EfiÚ π…  ¥…∂…‰π…Y…… x…‰  n˘x…- +…i®… x…¶…«Æ˙ Ω˛…‰ ∫…E‰Ú∆* Ω˛®… +{…x…“ V…∞¸Æ˙i… E‰Ú  V…i…x…… +z… Ω˛“
Æ˙…i… BEÚ EÚÆ˙E‰Ú B‰∫…‰ =z…i…  EÚ∫®… E‰Ú §…“V…  x…EÚ…±…‰  V…x…∫…‰ °Ú∫…±… V…±n˘“ x…Ω˛”, §… ±EÚ n˘⁄∫…Æ˙… +…¥…∂™…EÚ ∫……®……x… ¶…“ +{…x…‰ n˘‰∂… ®… {…Ën˘…
+…ËÆ˙ + v…EÚ Ω˛…‰* <x… §…“V…… ∫…‰ BEÚ J…‰i… EÚ“ {…Ën˘…¥……Æ˙ {…Ω˛±…‰ ∫…‰ n˘÷M…÷x…“- EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…‰ Ω˛È*
S……ËM…÷x…“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ l…“* ¥…ËY…… x…EÚ…Â x…‰ B‰∫…‰ i…Æ˙“E‰Ú ¶…“ §…i……B  V…x…∫…‰  ¥…EÚ…∫… EÚ…™……‰» {…Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ V……‰ J…S…« EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë =∫…E‰Ú + i… Æ˙HÚ
§…n˘±…-§…n˘±… EÚÆ˙ °Ú∫…±… ±…M……x…‰ ∫…‰  ®…^ı“ EÚ“ ={…V……> ∂… HÚ EÚ®… x…Ω˛” §…Ω˛÷i…-∫…‰  x…V…“ ∫…∆M…`ˆx… ¶…“ +{…x…… {…Ë∫…… B‰∫…‰ EÚ…®…… ®… ±…M……i…‰ Ω˛È*
Ω˛…‰i…“* §…Ω˛÷i… i…Æ˙Ω˛ E‰Ú |…™……‰M…  EÚB M…B +…ËÆ˙ ™…‰ J…⁄§… ∫…°Ú±… Æ˙Ω˛‰* <∫… ™… n˘  EÚ∫…“  ®…±… EÚ… ®…… ±…EÚ +{…x…‰ °Ú…™…n˘‰ E‰Ú  ±…B +{…x…“  ®…±…
ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x… 41

EÚ… =i{……n˘x… §…g…i…… Ω˛Ë i……‰ n˘‰∂… EÚ… E÷Ú±… =i{……n˘x… ¶…“ <∫…∫…‰ §…g ±……J…… n˘÷J…“ +…ËÆ˙ M…Æ˙“§… ±……‰M…… EÚ“ ∫…‰¥…… EÚ“ §……i… EÚ“* =xΩ˛…Âx…‰ EÚΩ˛… Ω˛®…Â
V……i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ n˘‰∂… EÚ“ +…™… ¶…“* <∫… ±…B V…Ω˛…∆ i…EÚ ∫…®¶…¥… Ω˛…‰ M…Æ˙“§…“, +Y……x…, Æ˙…‰M… +…ËÆ˙ ¶…‰n˘¶……¥… EÚ…‰ n˘⁄Æ˙ EÚÆ˙x…… Ω˛Ë* Ω˛®……Æ˙‰ ™…÷M… E‰Ú
∫…Æ˙EÚ…Æ˙ B‰∫…‰ EÚ…®…… EÚ…‰ §…g…¥…… n˘‰i…“ Ω˛Ë* ∫…§…∫…‰ ®…Ω˛…x… ¥™… HÚ M……∆v…“V…“ EÚ“ ™…Ω˛“ +…EÚ…∆I…… l…“  EÚ ¥…Ω˛ Ω˛Æ˙ +…∆J…
E‰Ú¥…±… +…∆EÚc… ∫…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” ∫…®…Z…… V…… ∫…EÚi……, ±…‰ EÚx… EÚ… Ω˛Æ˙ +…∆∫…⁄ {……ÂUÙ ∫…E‰Ú∆* ™…Ω˛ i……‰  EÚ∫…“ EÚ…‰ x…Ω˛” ®……±…⁄®…  EÚ ∫…§…E‰Ú
™……‰V…x……+… {…Æ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ E‰Ú J…S…« EÚ…  Ω˛∫……§…  °ÚÆ˙ V……Æ v™……x… ∫…‰ +…∆∫…⁄ EÚ§… i…EÚ {……ÂUÙ‰ V…… ∫…EÂÚM…‰, ±…‰ EÚx… ™…Ω˛  x… ∂S…i… Ω˛Ë  EÚ V…§… i…EÚ
n˘‰J……‰, <∫…∫…‰ i…÷®Ω˛‰∆ +x…÷®……x… Ω˛…‰ V……BM……  EÚ Ω˛®……Æ˙‰  ¥…EÚ…∫… EÚ…™…« <∫… n˘‰∂… ®… n˘÷J…“ ±……‰M… Ω˛È, i…§… i…EÚ Ω˛®……Æ˙… EÚ…®… +v…⁄Æ˙… Ω˛“ Æ˙Ω˛‰M……*
 EÚi…x…‰ §…gi…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ x…‰ ™…Ω˛ ¶…“ EÚΩ˛…  EÚ EÚ`ˆ…‰Æ˙ {… Æ˙∏…®… ∫…‰ Ω˛“ Ω˛®……Æ˙‰
{…Ω˛±…“ ™……‰V…x…… (1951-56) 1,960 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ ∫…{…x…‰ ∫……EÚ…Æ˙ Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È* x…‰Ω˛∞¸ +…ËÆ˙ =x…E‰Ú ∫…… l…™…… E‰Ú  ±…B
n˘⁄∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… (1956-61) 4,600 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ +…V……n˘“ EÚ… +l…« Ω˛“ ™…Ω˛ l……  EÚ  EÚ∫……x… +…ËÆ˙ ®…V…n˘⁄Æ˙ ¶…“ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙‰∆
 EÚ ¥…‰ ∫¥…i…xj… Ω˛È +…ËÆ˙ =x…E‰Ú  ±…B ¶…“ =z… i… E‰Ú u˘…Æ˙ J…÷±… M…B Ω˛È*
i…“∫…Æ˙“ ™……‰V…x…… (1961-66) 8,576 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰
x…‰Ω˛∞¸ ∫¥…i…xj…i…… EÚ…‰ BEÚ +¥…∫…Æ˙ ∫…®…Z…i…‰ l…‰  V…∫…∫…‰ <∫… n˘‰∂… EÚ…‰

x…‰Ω˛∞¸ +…ËÆ˙ =x…E‰Ú ∫…… l…™…… E‰Ú  ±…B +…V……n˘“ EÚ… +l…« Ω˛“ ™…Ω˛ l……  EÚ
 EÚ∫……x… +…ËÆ˙ ®…V…n˘⁄Æ˙ ¶…“ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙‰∆  EÚ ¥…‰ ∫¥…i…xj… Ω˛È +…ËÆ˙ =x…E‰Ú
 ±…B ¶…“ =z… i… E‰Ú u˘…Æ˙ J…÷±… M…B Ω˛È*
GARBHANAL

S……Ël…“ ™……‰V…x…… (1969-74) 16,201 EÚÆ˙…‰c Ø˚{…™…‰ J…÷∂…Ω˛…±…, ±……‰EÚi…xj…“™… +…ËÆ˙ |…M… i…∂…“±… §…x……™…… V…… ∫…E‰Ú* =x…EÚ… +…ËÆ˙
i…÷®…x…‰ n˘‰J……  EÚ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ u˘…Æ˙… J…S…« EÚ“ V……x…‰ ¥……±…“ Æ˙… ∂… Ω˛Æ˙ §…Ω˛÷i…-∫…‰ n˘⁄∫…Æ˙‰ x…‰i……+… EÚ… V…“¥…x… <∫…“ |…™…ix… ®… S…±…… M…™……  EÚ ¶……Æ˙i…
™……‰V…x…… ®…  EÚi…x…“ §…gi…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë! EÚ… B‰∫…‰ Æ˙…π]ı≈ E‰Ú ∞¸{… ®… =n˘™… Ω˛…‰  V…∫…®… Ω˛Æ˙ BEÚ ∫j…“ +…ËÆ˙ {…÷Ø˚π… EÚ…‰
+{…x…‰ ±…I™…… i…EÚ {…Ω˛÷∆S…x…‰ E‰Ú  ±…B S……Ël…“ ™……‰V…x…… E‰Ú §……n˘ ∫……®…… V…EÚ, +… l…«EÚ +…ËÆ˙ Æ˙…V…x…Ë i…EÚ x™……™… +…ËÆ˙ V…“¥…x… EÚ“ {…⁄h…«i……
{……∆S…¥…“, UÙ`ˆ“, ∫……i…¥…” +…ËÆ˙ +…`ˆ¥…” i…l…… x… V……x…‰  EÚi…x…“ +…ËÆ˙  ®…±… ∫…E‰Ú*
™……‰V…x……B∆ §…x……x…“ {…c‰M…“* §…Ω˛÷i…  n˘x…… i…EÚ Ω˛®… <∫…“ EÚ…®… ®… ±…M…‰ ÆΩ²M…‰*
™…Ω˛ ±…I™… C™…… Ω˛Ë? i…÷®… V……x…i…‰ Ω˛“ Ω˛…‰  EÚ  V…x… ±……‰M…… x…‰ <∫… n˘‰∂…
EÚ“ ∫¥…i…xj…i…… E‰Ú  ±…B +{…x…… {…⁄Æ˙“ V…“¥…x… n˘‰  n˘™…… ¥…‰ ¶……Æ˙i…“™…
V…x…i…… ∫…‰ §…Ω˛÷i… ∫…Ω˛…x…÷¶…⁄ i… Æ˙J…i…‰ l…‰ +…ËÆ˙ x…B ¶……Æ˙i… E‰Ú ∫¥…{x…
n˘‰J…… EÚÆ˙i…‰ l…‰*
V…§… Ω˛®… +…V……n˘ Ω˛÷B i……‰ Ω˛®……Æ˙‰ x…‰i…… V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ x…‰ ±……‰M……Â
∫…‰ ™…Ω˛ x…Ω˛” EÚΩ˛…  EÚ +§… Ω˛®……Æ˙‰ ®…x… EÚ“ §……i… {…⁄Æ˙“ Ω˛…‰ M…<« +…ËÆ˙
J…⁄§… J…÷ ∂…™……∆ ®…x……x…“ S…… Ω˛B* <∫…E‰Ú §…V……™… =xΩ˛…Âx…‰ n˘‰∂… E‰Ú
{…Æ˙J…
+±…EÚ… ∫…Æ˙…¥…M…“
x…¥…®§…Æ˙ 1960 ®… EÚ±…EÚk…… ®… V…x®…. EÚ±…EÚk……  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ Æ˙P…÷¥…“Æ˙ ∫…Ω˛…™… {…Æ˙ ∂……‰v… EÚ…™…«. |…EÚ… ∂…i… EfiÚ i…™……ƒ : EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω˛-
42 EÚΩ˛…x…“ EÚ“ i…±……∂…, n⁄˘∫…Æ˙“ EÚΩ˛…x…“. ={…x™……∫… "EÚ ±…EÚl…… ¥……™…… §……<{……∫…' ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∫…®®…… x…i… i…l…… +∆O…‰V…“, £ÂÚS…,
<i……±…¥…“ ®… +x…÷¥……n˘ Ω÷˛B.
∫…®{…E«Ú : 2/10, ∂…Æ˙i… §……‰∫… Æ˙…‰b˜, M……b«˜x… +{……]«ı®…Â]¬ı∫…, M…÷±…®……‰Ω˛Æ˙, EÚ±…EÚk……-700020

+{…x…“ §…‰]ı“ E‰Ú  ±…B


+ {…x…‰ ®…EÚ…x… EÚ“  ±…}]ı ®… +…`ˆ¥…” ®…∆ V…±…
EÚ“ +…‰Æ˙ S…gi…‰-S…gi…‰ "∫j…“ E‰Ú  ±…B V…M…Ω˛'
{…Æ ∫……‰S… Æ˙Ω˛“ Ω˛ƒ⁄* +S……x…EÚ ®…‰Æ˙… v™……x…
 ±…}]ı S…±……x…‰ ¥……±…‰ 20-21 ¥…π…« E‰Ú n˘÷§…±…‰-{…i…±…‰
±…cE‰Ú EÚ“ +…‰Æ˙ S…±…… V……i…… Ω˛Ë, V……‰ ∫……g‰ S……Æ˙ ∫……Ë
Ø˚{…™…‰ EÚ“ +∫l……™…“-∫…÷Æ˙ I…i… x……ËEÚÆ˙“ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B
Æ˙…‰V… BEÚ-b˜‰g P…∆]‰ı EÚ… ∫…°ÚÆ˙ i…™… EÚÆ˙ §…M…±… E‰Ú EÚ∫§…‰
∫…‰ ®…Ω˛…x…M…Æ˙ EÚ“ <∫… §…Ω˛÷®…∆ V…±…“ <®……Æ˙i… ®…‰∆ +…i…… Ω˛Ë
+…ËÆ˙ +`ˆ…Æ˙Ω˛ P…∆]ı‰ >{…Æ˙ ∫…‰ x…“S…‰ +…ËÆ˙ x…“S…‰ ∫…‰ >{…Æ˙
V……i…‰ Ω˛÷B  ±…}]ı E‰Ú EÚ…±…‰ n˘Æ˙¥……V…‰ EÚ…‰ J…”S…i……-§…∆n˘
EÚÆ˙i…… Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë* ®…‰Æ˙‰ ®…x… ®…‰∆ |…∂x… =`ˆi…… Ω˛Ë  EÚ <∫…
±…cE‰Ú E‰Ú  ±…B C™…… V…M…Ω˛ Ω˛Ë? ∫……l… Ω˛“ ∫……l… ™…Ω˛
|…∂x… ¶…“ =`ˆi…… Ω˛Ë  EÚ <∫… ±…cE‰Ú EÚ“ ™… n˘ EÚ…‰<« §…Ω˛x…
Ω˛Ë, i……‰ =∫…E‰Ú  ±…B C™…… V…M…Ω˛ Ω˛Ë +…ËÆ˙ C™…… ¥…Ω˛ V…M…Ω˛
<i…x…“ ¶…“ Ω˛Ë  V…i…x…“ <∫… ±…cE‰Ú E‰Ú  ±…B Ω˛Ë?
V…… Ω˛Æ˙ Ω˛Ë  EÚ V…M…Ω˛ EÚ“ §……i… Ω˛®……Æ˙‰ ™…Ω˛…ƒ =`ˆ…x…‰ ®…‰∆
§…Ω˛÷i… J…i…Æ˙… Ω˛Ë, C™……‰∆ EÚ ™…Ω˛…ƒ V…M…Ω˛ +xi…i…: §…Ω˛÷i… EÚ®… ±……‰M……‰∆ E‰Ú  ±…B ¥……±…… ∫…÷J… =∫…E‰Ú  ±…B |……™…: ¥… V…«i… Ω˛Ë, §… ±EÚ ∫……Æ˙“ i…∫¥…“Æ˙‰∆ <∫…
Ω˛Ë* +… l…«EÚ ∞¸{… ∫…‰ ∫¥…i…∆j… x… Ω˛…‰x…‰ EÚ“  ∫l… i… ®…‰∆ {…÷Ø˚π… EÚ“  ∫l… i… |…EÚ…Æ˙ S…±……™…“ V……i…“ Ω˛È  EÚ ¥…Ω˛ =∫… +…i®… ¥…EÚ…∫… E‰Ú <xp˘v…x…÷π…
+…ËÆ˙i… ∫…‰ EÚ…‰<« §…Ω˛÷i… V™……n˘… +SUÙ“ x…Ω˛”, §… ±EÚ +C∫…Æ˙ i……‰ EÚ…‰±Ω˛⁄ EÚ… E‰Ú n˘∂…«x… ¶…“ x… EÚÆ˙ ±…‰  V…∫…∫…‰ =∫…E‰Ú ®…x… ®…‰∆ B‰∫…“ EÚ…‰<« <SUÙ…
§…˱… §…x…x…… Ω˛“ =∫…EÚ“  x…™… i… Ω˛Ë, C™……‰∆ EÚ =∫…‰ i……‰  EÚ∫…“-x…- EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ {…Ën˘… Ω˛…‰ V……™…‰* EÚΩ˛x…‰ EÚ…‰ V…®……x…… §…n˘±…… Ω˛Ë, {…Æ˙ ∫…S… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ
n˘…±…-Æ˙…‰]ı“ EÚ… V…÷M……c §…Ë`ˆ…x…… Ω˛“ Ω˛Ë*  ¥…¥……Ω˛ EÚÆ˙ " EÚ∫…“ +…ËÆ'˙ EÚ… +…V… ¶…“  EÚ∫…“ ±…cEÚ“ EÚ…‰ =i…x…‰ Ω˛“ +…i®… ¥…EÚ…∫… EÚ“ UÙ⁄]ı

GARBHANAL
"+…ËÆ'˙ |……{i… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x…… ¶…“ =∫…E‰Ú  ±…B x…Ω˛” Ω˛Ë, ¶…±…‰ Ω˛“ <∫…  ®…±…i…“ Ω˛Ë  V…i…x…“ ™…… i……‰ =∫…E‰Ú <n˘«- M…n˘« ∫……®…… V…EÚ ∞¸{… ∫…‰ Ω˛Ë
∫…∆¶……¥…x…… ®…‰∆ ¶…“  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ… EÚ…‰<« =iEÚπ…« ∫j…“ E‰Ú  ±…B x…Ω˛” Ω˛Ë* +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ ∂……n˘“ i…™… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ §……v…EÚ Ω˛…‰i…… Ω˛È*
Ω˛EÚ“EÚi… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ P…Æ˙ S…±……x…‰ EÚ“ <∫…  V…®®…‰n˘…Æ˙“ ∫…‰ §…S…x…‰ EÚ“ BEÚ ™…Ω˛ ®……{…n˘hb˜ ®…‰Æ˙“ ®……ƒ EÚ“ ∂……n˘“ E‰Ú ¥…HÚ ™… n˘ UÙ`ˆ“-∫……i…¥…” EÚI……
§…Ω˛÷i… §…c“ EÚ“®…i… ∫j…“ EÚ…‰ B‰∫…… ¥™… HÚ §…x… EÚÆ˙ S…÷EÚ…x…“ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë V……‰ i…EÚ  ∂… I…i… Ω˛…‰x…… l……, i……‰ Ω˛®… §…Ω˛x……‰∆ E‰Ú  ±…B <∫…EÚ“ UÙ⁄]ı §…g
 EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ ¥™… HÚM…i… ®…Ω˛i¥……EÚ…∆I…… ™…… +{…x…“ |…Y…… +…ËÆ˙ |… i…¶…… EÚÆ˙ =SS…i…Æ˙ ®……v™… ®…EÚ ™…… Eڅϱ…‰V… ®…‰∆ n˘… J…±…… Ω˛…‰x…… Ω˛…‰ M…™……
E‰Ú  ¥…EÚ…∫… EÚ“ EÚ…®…x…… ∫…‰ Æ˙ Ω˛i… Ω˛…‰* <∫… ±…B +…i®… ¥…EÚ…∫… ∫…‰  ®…±…x…‰ l……* ™… n˘ ®……ƒ E‰Ú  ±…B  ∫…±……<«-EÚg…<«, J……x…… §…x……x…… ¥…M…ËÆ˙Ω˛
{…Æ˙J… 43

V…∞¸Æ˙“ ™……‰M…™…i……Bƒ l…”, i……‰ Ω˛®……Æ˙‰ "§……™……‰-b˜…]ı…'; {… Æ˙S…™… {…j…; ®…‰∆


i…ËÆ˙…EÚ“, M……c“ S…±……x……,  S…j…EÚ…Æ˙“, ∫…∆M…“i… ¥…Ω˛“ l……- |…S… ±…i…
{…Ë®……x…‰ E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙ BEÚ ∫…÷™……‰M™… {…ix…“, §…Ω˛⁄ +…ËÆ˙ ®……ƒ §…x…x……*
™…Ω˛…ƒ i…EÚ  EÚ ™……‰M™…i……+…‰∆‰ E‰Ú <V……°‰Ú ®…‰∆ {…⁄Æ˙“ ∫……¥…v……x…“ §…Æ˙i…“ +∆i… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… §…Ω˛x……‰∆ EÚ“  ∂…I……-n˘“I…… E‰Ú {… Æ˙h……®… +…∂……i…“i… ∞¸{…
V……i…“ Ω˛Ë  EÚ ¥…‰ <i…x…“ + v…EÚ x… Ω˛…‰ V……™…‰∆  EÚ +x…÷E⁄Ú±… ¥…Æ˙ f¯ƒ⁄gx…‰ ∫…‰ ∫…°Ú±…  x…EÚ±…‰ +…ËÆ˙ ∫…§…EÚ” ∂…… n˘™……ƒ  x…™…i… ∫…®…™… {…Æ˙ Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛÷<«,
®…‰∆ ®…÷ ∂EÚ±… Ω˛…‰* ®…∫…±…x… O…‰V…÷B∂…x… E‰Ú §……n˘ +…M…‰ EÚ“ {…g…<« EÚ… §… ±EÚ ∫…§…x…‰ §…Ω˛÷i… §… g™…… "Bb˜V…∫]ı®…‰∆]ı'  EÚ™……, S……Ω˛‰ {… i…  x…Æ˙∆E÷Ú∂…
|…∂x… Ω˛“ x…Ω˛” =`ˆi…… l……* =∫…E‰Ú §……n˘  x… ∂S…i… l……  EÚ P…Æ˙ ®…‰∆ §…Ë`ˆ ∂……∫…EÚ  x…EÚ±…… ™…… ∫……∫… <∂……Æ˙‰ {…Æ˙ =`ˆ…x…‰-§…Ë`ˆ…x…‰¥……±…“* ™…Ω˛…ƒ i…EÚ  EÚ
EÚÆ˙ E÷Úgi…‰ Ω˛÷B ±……‰M……‰∆ E‰Ú |…∂x……‰∆ "+…V…EÚ±… C™…… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰?'- ∫…÷™……‰M… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“  EÚ∫…“ ®…‰∆ +…i®… ¥…EÚ…∫… EÚÆ˙x…‰ EÚ“  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ“
EÚ… V…¥……§… n˘‰i…‰ Ω˛÷B ∂……n˘“ i…™… Ω˛…‰x…‰ EÚ“ |…i…“I…… EÚ“ V……™…‰, C™……‰∆ EÚ E÷Ú±…§…÷±……Ω˛]ı x…Ω˛” Ω˛÷<« +…ËÆ˙ {… i…-{… Æ˙¥……Æ˙-§…SS……‰∆ EÚ“ ∫…‰¥…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B
O…‰V…÷B∂…x… E‰Ú §……n˘ {…g…<« V……Æ˙“ Æ˙J…x…‰ ¥……±…‰ ±…cE‰Ú Ω˛®……Æ˙“  EÚ∫…“- EÚ∫…“ x…‰ i……‰ ®…Ω˛“x……‰∆ +J…§……Æ˙ i…EÚ x…Ω˛” {…g…* BEÚ ∫…Ω˛‰±…“ E‰Ú
 ¥…Æ˙…n˘Æ˙“ ®…‰∆ ®…÷ ∂EÚ±… ®…‰∆  ®…±…i…‰ l…‰* ∫……l… ∂……n˘“ E‰Ú §……n˘ {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ“ ∫…Ω˛®… i… ±…‰EÚÆ˙ ±……Ï Eڅϱ…‰V… ®…‰∆ n˘… J…±……
<∫… i…Æ˙Ω˛ EÚ“ J……x……{…⁄Æ˙“ ¥……±…“  ∂…I…… {……i…‰ Ω˛÷B EÚ…‰<« ±…cEÚ“ C™…… ±…‰x…‰ EÚ“ <SUÙ… V…… Ω˛Æ˙ EÚÆ˙x…‰ {…Æ˙ ®…‰Æ˙‰  {…i…… x…‰ ®…÷Z…‰ EÚΩ˛…, "™… n˘ ¥…Ω˛…ƒ
+{…x…‰ §……Æ˙‰ ®…‰∆ EÚ…‰<« ∫¥…{x… {……±… ∫…EÚi…“ Ω˛Ë ™…… ¶… ¥…π™… E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ n˘… J…±…… ±……‰, i……‰ ®…‰Æ˙‰ P…Æ˙ ®…‰∆ {……ƒ¥… ®…i… Æ˙J…x……* i…÷®Ω˛…Æ˙‰ P…Æ˙-{… Æ˙¥……Æ˙ EÚ…‰
 EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ EÚ…‰<« EÚ±{…x…… EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë? B‰∫…“  ∂…I…… {……x…‰ EÚ…Ëx… n˘‰J…‰M……? ∂……n˘“ E‰Ú §……n˘ +§… i…÷®Ω˛…Æ˙… ™…Ω˛“ v…®…« Ω˛Ë*' Ω˛…±……ƒ EÚ +§…

 EÚ∫…“ ¥™…¥…∫l…… EÚ“ +∫…÷xn˘Æ˙i…… ∫…‰ ∫…∆P…π…« EÚÆ˙x…‰ EÚ… +l…« =∫…E‰Ú ∫……l…-∫……l… V…“¥…x… E‰Ú
∫……Ëxn˘™…« +…ËÆ˙ ¶…Æ˙…¥… EÚ…‰ x…π]ı EÚÆ˙x…… x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……*  V…∫… i…Æ˙Ω˛ ∫……∆|…n˘… ™…EÚ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú
 ±…B x…… ∫i…EÚ Ω˛…‰x…… V…∞¸Æ˙“ x…Ω˛”, =∫…“ i…Æ˙Ω˛ ∫j…“ EÚ…‰ ∫¥…i…∆j… Ω˛…‰x…‰ +…ËÆ˙ +{…x…“ ∂… HÚ
V……x…x…‰ E‰Ú  ±…B {…÷Ø˚π…  ¥…Æ˙…‰v…“ ™…… ®……i…fii¥…  ¥…Æ˙…‰v…“ Ω˛…‰x…‰ EÚ“ EÚ…‰<« V…∞¸Æ˙i… x…Ω˛” Ω˛Ë*
GARBHANAL

¥……±…‰ E‰Ú  ±…B ™…Ω˛ ∫…∆¶…¥… x…Ω˛” Ω˛…‰i……  EÚ =∫…EÚ“ S…‰i…x…… ∫……‰S…i…“ Ω˛⁄ƒ, S……Ω˛‰ ¥…Ω˛  ∂…I…… EÚ… ®……®…±…… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰ ™……  ¥…¥……Ω˛ +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú
{…… Æ˙¥…… Æ˙EÚ n˘…™…Æ˙‰ ∫…‰ §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±… EÚÆ˙  ¥…∂¥… ™…… Æ˙…π]ı≈ E‰Ú §……Æ˙‰ §……n˘ EÚ…*  EÚxi…÷ <∫… ∫…®…™… E‰Ú  ±…™…‰  ¥…Y……x… EÚ“ ®…n˘n˘ ±…‰EÚÆ˙ EÚ“
®…‰∆ EÚ…‰<« J……EÚ… §…x……™…‰* ¶…⁄M……‰±… Ω˛…‰ ™…… < i…Ω˛…∫… ™……  ¥…Y……x…-Ω˛Æ˙ V……x…‰¥……±…“ ß…⁄h…-Ω˛i™……Bƒ, n˘Ω˛‰V… x… n˘‰ {……x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… §…Ë`ˆ“ Ω˛÷<«  §…x…§™……Ω˛“
 ¥…π…™… {…Æ˙ ™…Ω˛ ∫…®…Z…i…‰ Ω˛÷B Ω˛“ {…g… V……i…… Ω˛Ë  EÚ ™…Ω˛ {…gx…‰ E‰Ú ¶……Æ˙ Ω˛…‰i…“ EÚx™……Bƒ +…ËÆ˙ V…±……™…“ V……x…‰¥……±…“ §…Ω˛÷Bƒ Ω˛®……Æ˙‰ S……Æ˙…‰∆ i…Æ˙°Ú
 ±…B Ω˛“ {…g… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë  EÚ ™…Ω˛ V…“¥…x… ®…‰∆ E÷ÚUÙ EÚ…®… +…x…‰ ¥……±…… ®……ËV…⁄n˘ Ω˛È* +…V… ¶…“ ®…‰Æ˙“ O…‰V…÷B]ı UÙ…‰]ı“ §…Ω˛x… +{…x…“ <SUÙ… ∫…‰, ∫……∫… ∫…‰
x…Ω˛” Ω˛Ë*  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ M…Ω˛Æ˙“ Ø˚ S… ™……  V…Y……∫…… E‰Ú +∆E÷ÚÆ˙ <∫…  §…x…… {…⁄UÙ‰  {…i…… E‰Ú P…Æ˙ V……x…‰ EÚ… ®……®…±…… i…™… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B ¶…“ ∫¥…i…∆j…
®……Ω˛…˱… ®…‰∆ °⁄Ú]ı x…Ω˛” ∫…EÚi…‰* ®…Èx…‰ n˘∫…¥…” EÚI…… E‰Ú §……n˘ BEÚ ±…‰J… x…Ω˛” Ω˛Ë*  x…∂S…™… Ω˛“ Ω˛®… =∫… n˘…∫…i…… ∫…‰ ®…÷ HÚ S……Ω˛i…‰ Ω˛È V……‰ ∫j…“ Ω˛…‰x…‰ EÚ…‰
+{…x…‰  ±…B  ±…J…… l……  EÚ n˘…‰  ¥…¥…… Ω˛i… §…c“ §…Ω˛x……‰∆ EÚ…‰ n˘‰J…i…‰ +{…®……x… EÚ… {…™……«™… §…x…… n˘‰i…“ Ω˛Ë, V…Ω˛…ƒ ∂…… xi… ∫…‰ V…“x…‰ EÚ… +l…« +xn˘Æ˙
Ω˛÷B ®…‰Æ˙‰  ±…B +…M…‰ {…gx……  EÚi…x……  x…Æ˙l…«EÚ Ω˛Ë*  EÚxi…÷ ®…‰Æ˙‰ Ω˛“ +xn˘Æ˙ P…÷]ıx…… +…ËÆ˙ ∫…Ω˛x…… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë*  EÚxi…÷  EÚ∫…“ ¥™…¥…∫l…… EÚ“
¥™……¥…Ω˛… Æ˙EÚ  {…i…… EÚ… Ω˛“ ∂…÷GÚ Ω˛Ë  EÚ Eڅϱ…‰V… EÚ“ +…< Æ˙∂… +∫…÷xn˘Æ˙i…… ∫…‰ ∫…∆P…π…« EÚÆ˙x…‰ EÚ… +l…« =∫…E‰Ú ∫……l…-∫……l… V…“¥…x… E‰Ú ∫……Ëxn˘™…«
À|… ∫…{…±…  ¥…∫]ıÆ˙ ®…‰¥… E‰Ú ®…÷ƒΩ˛ ∫…‰ ™…Ω˛ S…÷¶…i…… Ω˛÷+… ¥……C™… ∫…÷x…x…‰ E‰Ú +…ËÆ˙ ¶…Æ˙…¥… EÚ…‰ x…π]ı EÚÆ˙x…… x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……*  V…∫… i…Æ˙Ω˛ ∫……∆|…n˘… ™…EÚ
 ±…B ®…È Eڅϱ…‰V… i…EÚ {…Ω˛÷ƒS… Ω˛“ M…™…“- "i…÷®… ±……‰M… ™…Ω˛…ƒ {…gx…‰ l……‰c‰ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú  ±…B x…… ∫i…EÚ Ω˛…‰x…… V…∞¸Æ˙“ x…Ω˛”, =∫…“ i…Æ˙Ω˛ ∫j…“ EÚ…‰ ∫¥…i…∆j…
Ω˛“ +…™…“ Ω˛…‰, ∂……n˘“ EÚ“ |…i…“I…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ∂……n˘“ E‰Ú §……V……Æ˙ ®…‰∆ Ω˛…‰x…‰ +…ËÆ˙ +{…x…“ ∂… HÚ V……x…x…‰ E‰Ú  ±…B {…÷Ø˚π…  ¥…Æ˙…‰v…“ ™…… ®……i…fii¥…
+{…x…“ EÚ“®…i… §…g…x…‰ +…™…“ Ω˛…‰*' Ω˛®……Æ˙“ {…… Æ˙¥…… Æ˙EÚ EÚΩ˛…x…“ EÚ…  ¥…Æ˙…‰v…“ Ω˛…‰x…‰ EÚ“ EÚ…‰<« V…∞¸Æ˙i… x…Ω˛” Ω˛Ë* ™…Ω˛  ±…J…i…‰ Ω˛÷B ®…‰Æ˙‰ ∫……®…x…‰ BEÚ
44 {…Æ˙J…
EÚÆ˙x…‰ EÚ“* ®……ƒM… ∫…®……x…i…… EÚ“ x… Ω˛…‰EÚÆ˙ ∫…∆§…∆v……‰∆ EÚ“ ∫…®™…EÚi…… EÚ“
Ω˛…‰x…“ S…… Ω˛B +…ËÆ˙ =∫…®…‰∆ {…÷Ø˚π… EÚ…‰  ¥…Æ˙…‰v…“ x… ®……x… EÚÆ˙ i…±……∂…
∫…Ω˛¶…… M…i…… +…ËÆ˙ ∫…Ω˛™……‰ M…i…… EÚ“ Ω˛…‰x…“ S…… Ω˛B* {…÷Ø˚π… x…‰ ∫j…“
EÚ…‰ ™… n˘ n˘…∫…“ §…x……™…… Ω˛Ë, i……‰ ¥…Ω˛ =∫… ∫…J…… ¶……¥… ∫…‰ ∫¥…™…∆ ¥…∆ S…i…
" °Ú}]ı“- °Ú}]ı“' EÚ“ Ω˛÷+… Ω˛Ë, V……‰ V…“¥…x… EÚ… ∫……Èn˘™…« Ω˛…‰ ∫…EÚi…… l…… +…ËÆ˙ V…“¥…x… EÚ…‰
§…Æ˙…§…Æ˙“ EÚ…  Æ˙∂i…… i……‰ {… Æ˙{…⁄h…«i…… |…n˘…x… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… l……* <∫… +l…« ®…‰∆ i……‰ Ω˛Æ˙ ∂……‰π…EÚ
 EÚ∫…“ ¶…“ ∫…∆§…∆v… ®…‰∆ ∫…∆¶…¥… ∂……™…n˘ ∫¥…™…∆ ¶…“ BEÚ |…EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∂……‰ π…i… Ω˛“ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë, +±…§…k……
∫¥…™…∆ +{…x…‰ u˘…Æ˙… Ω˛“* {……Æ˙∆{… Æ˙EÚ ¥™…¥…∫l…… EÚ… V……‰ ¶…“ ∞¸{… Æ˙Ω˛…
x…Ω˛” Ω˛Ë, §… ±EÚ EÚΩ˛x…… Ω˛…‰, {…Æ˙ =∫…EÚ“ =n˘…k… EÚ±{…x…… i……‰ ∂……™…n˘ ∫j…“-{…÷Ø˚π… E‰Ú §…“S…
S…… Ω˛B  EÚ +{…x…i¥… +…ËÆ˙ ∫……Z…‰n˘…Æ˙“ EÚ“ Ω˛“ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰M…“, V…Ω˛…ƒ V…“¥…x… ®…‰∆ n˘…‰x……‰∆ BEÚ-n˘⁄∫…Æ˙‰ E‰Ú
{…⁄Æ˙EÚ Ω˛…‰∆ +…ËÆ˙ V…Ω˛…ƒ ∫j…“ E‰Ú  ¥… ∂…π]ı EÚ…™…« ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ  ¥…Æ˙…∫…i…
∫…n˘¬¶……¥… ®…‰∆ <i…x……  Ω˛∫……§…- ∫…‰ Ω˛®……Æ˙“ S…‰i…x…… ®…‰∆ +…™…‰ ∫j…“-{…÷Ø˚π… ∫…∆§…∆v……‰∆ E‰Ú |… i…∞¸{……‰∆ ®…‰∆  ∂…¥…
 EÚi……§… Ω˛…‰i…… Ω˛“ x…Ω˛”* E‰Ú ∫……l… {……¥…«i…“, EfiÚπh… E‰Ú ∫……l… Æ˙…v…… +…ËÆ˙ Æ˙…®… E‰Ú ∫……l… ∫…“i…… Ω˛È
+…ËÆ˙ ™…‰ ∫…¶…“  ∫j…™……ƒ {…÷Ø˚π… EÚ“ + x…¥……™…« ∫…Ω˛™……‰ M…x…“ i……‰ Ω˛È Ω˛“,
V……‰ =∫…E‰Ú V…“¥…x… EÚ…‰ {…⁄h…«i…… n˘‰i…“ Ω˛È- ∫……l… Ω˛“ ™…‰ +{…x…‰ +…{…®…‰∆
|… i… π`ˆi… ±…‰ J…EÚ… J…c“ Ω˛Ë,  V…∫…x…‰ ¥™…¥…∫l…… EÚ…‰ x…EÚ…Æ˙ EÚÆ˙ +E‰Ú±…… ¶…“ ∫¥…i…∆j… B¥…∆ |…J…Æ˙ ¥™… HÚi¥… ¶…“ ΩÈ˛, V……‰ |…§…÷r˘, S…‰i…x……¥……x…
V…“¥…x… ∫¥…“EÚ…Æ˙  EÚ™……,  EÚxi…÷ |……Ëg…¥…∫l…… ®…‰∆ =∫…‰ ±…M……  EÚ ®……i…fii¥… ∫…‰ +…ËÆ˙ ∫…∆¥…‰n˘x…∂…“±… Ω˛È* ¥…Ω˛…ƒ EÚΩ˛” ∂……‰π…EÚ-∂……‰ π…i… ™…… ∫¥……®…“-n˘…∫…“
¥…∆∆ S…i… Æ˙Ω˛ V……x…… =∫…E‰Ú ∫j…“i¥… EÚ“ +{…⁄h…«i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ "]ı…<®…' E‰Ú {…fiπ`ˆ…‰∆ EÚ… ∫…∆§…∆v… x…Ω˛” n˘“J… {…ci……* Ω˛…±……ƒ EÚ Æ˙…®… E‰Ú {…Æ˙¥…i…“« S… Æ˙j… E‰Ú
®…‰∆ Ω˛“  ®…±…“ BEÚ {… ∂S…®… EÚ“ x……®…“ =©…n˘Æ˙…V… ∫…∆¥……n˘“ ®… Ω˛±…… ¶…“, V……‰ §……Æ˙‰ ®…‰∆ EÚ<« +…∂…∆EÚ…Bƒ Ω˛Ë* ∫j…“ ¥… {…÷Ø˚π… n˘…‰x……‰∆ E‰Ú ¥™… HÚi¥… EÚ…
+§… b˜…ÏC]ıÆ˙…‰∆ E‰Ú S…CEÚÆ˙ EÚ…]ı Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ <∫… =©… ®…‰∆ ¥…Ω˛ +{…x…‰ |…‰®…“ E‰Ú V…Ω˛…ƒ {…⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ |…∫°÷Ú]ıx… Ω˛÷+… Ω˛…‰, ∫j…“-{…÷Ø˚π… ®…‰∆ ∫…®™…EÚ ∫…∆§…∆v…
§…SS…‰ EÚ“ ®……ƒ §…x… ∫…E‰Ú* {…÷Ø˚π… EÚ“ n˘…∫…i…… ∫…‰ ®…÷ HÚ EÚ…  ¥…EÚ±{… {…÷Ø˚π… ¥…Ω˛” ∫…∆¶…¥… Ω˛Ë* ∫……Ëxn˘™…« ¶…“ ¥…Ω˛” Ω˛Ë*
EÚ“ |… i…™……‰ M…x…“ Ω˛…‰x…… x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi……* <∫… |… i…™……‰ M…i…… ∫…‰ |… i… Ω˛∆∫……, +xi…i…: <∫… §……i… EÚ…‰ +Ω˛ ®…™…i…  n˘™…‰  §…x…… ∫j…“ E‰Ú  ±…B V…M…Ω˛
EÚ]ı÷i…… +…ËÆ˙  §…J…Æ˙…¥… E‰Ú  ∫…¥……™… C™…… Ω˛… ∫…±… Ω˛…‰M……? " °Ú}]ı“- °Ú}]ı“' EÚ“ §……i… EÚÆ˙x…… ß…… xi…{…⁄h…« Ω˛…‰M……  EÚ ∫j…“ EÚ“ BEÚ §…Ω˛÷i… §…c“
EÚ“ §…Æ˙…§…Æ˙“ EÚ…  Æ˙∂i…… i……‰  EÚ∫…“ ¶…“ ∫…∆§…∆v… ®…‰∆ ∫…∆¶…¥… x…Ω˛” Ω˛Ë, §… ±EÚ V…Ë ¥…EÚ B¥…∆ ¶……¥…x……i®…EÚ V…∞¸Æ˙i… =∫…EÚ… ®……i…fii¥… Ω˲* ®…÷Z…‰ ±…M…i……
EÚΩ˛x…… S…… Ω˛B  EÚ +{…x…i¥… +…ËÆ˙ ∫…n˘¬¶……¥… ®…‰∆ <i…x……  Ω˛∫……§…- EÚi……§… Ω˛Ë  EÚ ∫j…“ EÚ“ n˘⁄∫…Æ˙“ ∫……Æ˙“ ¶…⁄ ®…EÚ…Bƒ <∫… +Ω˛®… ¶…⁄ ®…EÚ… EÚ…‰
Ω˛…‰i…… Ω˛“ x…Ω˛”* B‰∫…… ¶…“ i……‰ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë  EÚ  EÚ∫…“ ∫j…“-{…÷Ø˚π… E‰Ú §…“S… {…÷Ø˚π… v™……x… ®…‰∆ Æ˙J… EÚÆ˙ Ω˛“ i…™… EÚ“ V…… ∫…EÚi…“ Ω˛È* <∫…EÚ… +l…« ™…Ω˛
∫…∆§…∆v…  x…¶……x…‰ ®…‰∆ +{…x…‰ EÚ…‰ V™……n˘… Ω˛…‰®… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë,  EÚxi…÷ =∫…E‰Ú  ±…B x…Ω˛” Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ ®……ƒ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú ∫……l…-∫……l… b˜…ÏC]ıÆ˙, ¥…ËY…… x…EÚ ™……
∫…®……V… ®…‰∆ "V……‰∞¸ EÚ… M…÷±……®…' ={…… v… |…S… ±…i… Ω˛Ë, V……‰ B‰∫…‰ {…÷Ø˚π… EÚ“ +xi… Æ˙I… ™……j…“ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…“,  EÚxi…÷ +{…x…‰ +…i®… ¥…EÚ…∫… EÚ“
∫…∆¥…‰n˘x…∂…“±…i…… ™…… ∫… Ω˛πh…÷i…… EÚ… ®…V……EÚ §…x……i…“ Ω˛Ë* ™…‰ ∫……Æ˙‰ ®……x…¥…“™… V…∞¸Æ˙i……‰∆ EÚ…‰ {…⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B +{…x…“ <∫… |……EfiÚ i…EÚ ¶…⁄ ®…EÚ…

GARBHANAL
M…÷h…  ∫j…™……‰ S…i… M…÷h… ®……x…‰ V……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ {…÷Ø˚π… ®…‰∆  n˘J…x…‰ {…Æ˙ ∫j…Ëh… ®……x…… EÚ…‰ EÚ®…i…Æ˙ ®……x… ±…‰x…… =∫…E‰Ú +∆n˘Æ˙ BEÚ ¶……¥…x……i®…EÚ ∂…⁄x™… Ω˛“
V……i…… Ω˛Ë* {…Ën˘… x…Ω˛” EÚÆ˙‰M……, §… ±EÚ {…÷Ø˚π… EÚ“ o˘Œπ]ı ®…‰∆ ¶…“ =∫…‰ Ω˛‰™…
<∫…“ i…Æ˙Ω˛ J……x…… §…x……x……, §…SS……‰∆ EÚ…‰ ∫…ƒ¶……±…x…… ¥…M…ËÆ˙Ω˛ EÚ…®… ¶…“ {…⁄Æ˙“ §…x……™…‰M……* +… J…Æ˙ Ω˛Æ˙ {…÷Ø˚π… EÚ“ BEÚ ®……ƒ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ∫j…“ E‰Ú
i…Æ˙Ω˛  ∫j…™……‰∆ E‰Ú  Ω˛∫∫…‰ E‰Ú ®……x…‰ M…™…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ <x…®…‰∆ Ω˛…l… §…]ı…x…‰ ¥……±…‰ ®……i…fii¥… E‰Ú |… i… BEÚ  ¥…EÚ ∫…i… {…÷Ø˚π… E‰Ú +∆n˘Æ˙ ∫…®®……x… x… Ω˛…‰x……
{…÷Ø˚π……‰∆ EÚ…‰ ¶……Æ˙i…“™… ∫…®……V… ®…‰∆ Ω˛…∫™……∫{…n˘ ®……x…… V……i…… Ω˛Ë* V…∞¸Æ˙i… <x… +∫…∆¶…¥… Ω˛Ë* +{…x…“ |……EfiÚ i…EÚ ¶…⁄ ®…EÚ… ™… n˘ ∫j…“ E‰Ú  ±…B V…∞¸Æ˙“
 {…]ı“- {…]ı…™…“ ∞¸g §…x… M…™…“ +…xi… Æ˙EÚ v……Æh……+…‰∆ EÚ…‰  ®…]ı…x…‰ EÚ“ Ω˛Ë, x… Ω˛Ë, i……‰ =∫…∫…‰ V…÷c“ ®……ƒM……‰∆ E‰Ú  ±…B =∫…‰ +{…x…‰ +…{…EÚ…‰ n˘‰x…‰ +…ËÆ˙
 EÚ " °Ú}]“ı- °Ú}]ı“' EÚ… Z…∆b˜… ±…‰ EÚÆ˙ ®……x…¥…“™…  Æ˙∂i……‰∆ EÚ“ S…“Æ˙-°Ú…c
+{…x…‰  ±…B V…“x…‰ E‰Ú §…“S… i……±…®…‰±… §…Ë`ˆx…… Ω˛…‰M……* {…÷Æ˙…x…“
{…Æ˙J… 45

¥™…¥…∫l…… ®…‰∆ =∫…E‰Ú {……∫… ∫¥…™…∆ +{…x…‰  ±…B x… ∫…®…™… l…… +…ËÆ˙ x…
BEÚ…∆i…- =∫…‰ Ω˛Æ˙ ∫…®…™…  EÚ∫…“ +…ËÆ˙ E‰Ú  ±…B ={…±…§v… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú
 ±…B J……±…“ Æ˙Ω˛x…… V…∞¸Æ˙“ l……, V…Ë∫……  EÚ §…V…“« x…™…… §…÷±°Ú "B ™…®… + v…EÚ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë,  EÚxi…÷ {… ∂S…®… ®…‰∆ +x…‰EÚ ®… Ω˛±……+… E‰Ú +x…÷¶…¥… C™……
+…Ï°Ú ¥…x…'∫… +…‰x…' ®…‰∆  ±…J…i…“ Ω˛È*  EÚxi…÷ +{…x…‰  ±…B ∫…®…™… <∫…∫…‰  ¶…z… Ω˛È?
+…ËÆ˙ BEÚ…∆i… EÚ“ M…÷h…¥…k…… EÚ“ BEÚ ∫…∆¥…‰n˘x…∂…“±… {…÷Ø˚π… ∫…®……V… ®…‰∆ ®…÷Z…‰ ™…Ω˛ |…∂x… =`ˆ…x…… V…∞¸Æ˙“ ±…M… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… +{…x…“ +M…±…“ {…“g“
Ω˛“ +l…«¥……x… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë, V…Ω˛…ƒ =∫…EÚ“  ¥… ∂…π]ı  ¥…¥…‰EÚ +…ËÆ˙ EÚ“ ∫j…“ E‰Ú  ±…B C™…… ¥™…¥…∫l…… S……Ω˛i…‰ Ω˛È? Ω˛®……Æ˙‰ ∫……®…x…‰ {…÷Æ˙…x…… ¶…“ Ω˛Ë,
+…n˘Æ˙ ∫…“J…x…‰- ∫…J……x…‰ EÚ… ∫E⁄Ú±… {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ“ <EÚ…<« E‰Ú  V…∫…®…‰∆ P…÷]ıx… l…“, n˘…∫…i…… l…“, +…i®…- x…¥……«∫…x… l…… +…ËÆ˙ x…™…“ S…EÚ…S……Èv…
+ i… Æ˙HÚ +…ËÆ˙ EÚΩ˛…ƒ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë, V…Ω˛…ƒ ∫j…“-{…÷Ø˚π… E‰Ú  ±…B ®……ƒ ¶…“ Ω˛Ë, V…Ω˛…ƒ =c…x… Ω˛Ë, §…Æ˙…§…Æ˙“ EÚ“ EÚ±{…x…… +…ËÆ˙ +…i®… ¥…EÚ…∫… EÚ…
+…ËÆ˙ §…Ω˛x… E‰Ú ∞¸{……‰∆ ®…‰∆ ={…±…§v… Ω˛Ë* "i…÷®Ω˛…Æ˙‰ P…Æ˙ ®…‰∆ ®……ƒ-§…Ω˛x… x…Ω˛” J…÷±…… ®…Ën˘…x… ¶…“*  EÚxi…÷ B‰∫…… ®……x… ±…‰x…… ß…®… Ω˛…‰M……  EÚ {…÷Æ˙…x…“ {…“ g™……ƒ
Ω˛È C™……?' Ω˛Æ˙ ∫j…“ EÚ…‰ n˘‰J…x…‰¥……±…‰ EÚ…‰ ™…Ω˛“ V…÷®…±…… ∫…÷x……™…… V……i…… ®…‰∆ ∫j…“ EÚ“ ®…÷ HÚ +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ V…M…Ω˛ EÚ“ V……ƒS… E‰Ú  ±…B +∆i…: ∫…∆P…π…« x…Ω˛”∆
Ω˛Ë* n˘Æ˙+∫…±…, ∫j…“ ¥…Ω˛” ∫¥…i…∆j…i…… +…ËÆ˙ +…i®… ¥…∂¥……∫… E‰Ú ∫……l… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* ®…Èx…‰ +{…x…“ n˘…n˘“ E‰Ú +∆n˘Æ˙ ™…Ω˛ ∫…∆P…π…« n˘‰J…… l……, Ω˛…±……ƒ EÚ =x…EÚ“
V…“ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë, V…Ω˛…ƒ BEÚ ∫…∆¥…‰n˘x…∂…“±…, EÚØ˚h……¥……x… ®……x…¥…“™… +{…x…“ {…“g“ ®…‰∆ ™…Ω˛ ∫…∆P…π…« +…∂S…™…«V…x…EÚ ∞¸{… ∫…‰ M……™…§… l……* ∂……™…n˘ Ω˛Æ˙
∫…®……V… Ω˛…‰* ®…‰Æ˙‰ +{…x…‰ §…S…{…x… ®…‰∆ ±…cEÚ“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… ±…M……™…‰ ∫j…“ EÚ…‰ +{…x…‰ n˘‰∂…-EÚ…±… ®…‰∆ x…™…‰  ∫…Æ˙‰ ∫…‰ +{…x…“ V…M…Ω˛ §…x……x…“ {…ci…“

Ω˛…±… ®…‰∆ BEÚ ∫…¥…ÊI…h… EÚ“ Æ˙{…]ı ®…‰∆  ±…J…… l……  EÚ EÚ±…EÚk…… EÚ“ i…÷±…x…… ®…‰∆,
V…Ω˛…ƒ +¶…“ ¶…“ {…Æ˙∆{…Æ˙…M…i… ®…⁄±™… +{…‰I……EfiÚi… v…“®…“ M… i… ∫…‰ M……™…§… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È,
§…®§…<« +…ËÆ˙  n˘±±…“ EÚ“ ∫…cEÚ…‰∆ {…Æ˙ BEÚ +E‰Ú±…“ +…ËÆ˙i… + v…EÚ +∫…÷Æ˙ I…i… Ω˛Ë*
M…™…‰ §…xv…x……‰∆ EÚ… +…GÚ…‰∂… +¥……EÚ Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë, V…§… ®…‰Æ˙“ +…`ˆ Ω˛Ë*  EÚ∆i…÷ ®…È +{…x…“ §…‰]ı“ E‰Ú  ±…B ∫…§…∫…‰ ∫…÷∆n˘Æ˙ ∫…∆∫……Æ˙ S……Ω˛i…“ Ω˛⁄ƒ- ®…È
GARBHANAL

¥…π…« EÚ“ ±…cEÚ“ E‰Ú  ±…B Ω˛®……Æ˙‰ }±…Ë]ı E‰Ú §……Ω˛Æ˙ EÚ…‰<« n˘“¥……Æ˙ {…Æ˙  V…i…x…… S……Ω˛i…“ Ω˛⁄ƒ  EÚ ¥…Ω˛ +{…x…“ Ø˚ S… +…ËÆ˙ I…®…i…… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙  EÚ∫…“
BEÚ +∂±…“±… <§……Æ˙i…  ±…J… V……i…… Ω˛Ë* ®…È +…∂…∆ EÚi… Ω˛…‰ EÚÆ˙ ¶…“ Y……x… ™…… EÚ±…… E‰Ú I…‰j… ®…‰∆ =iEfiÚπ]ıi…… Ω˛… ∫…±… EÚÆ˙x…‰ EÚ… |…™…ix… EÚÆ˙‰,
∫……‰S…x…‰ ±…M…i…“ Ω˛ƒ⁄  EÚ C™…… ®…‰Æ˙‰  {…i…… Ω˛“ ∫…Ω˛“ l…‰,  V…xΩ˛…‰∆x…‰ §…Æ˙…®…n˘‰ =i…x…… Ω˛“ S……Ω˛i…“ Ω˛⁄ƒ  EÚ ¥…Ω˛ BEÚ {…ix…“ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ ∫…Ω˛™……‰ M…i…… EÚ…, BEÚ
®…‰∆ J…c‰ Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ |… i…§…∆v… ±…M…… Æ˙J…… l……? C™……‰∆ EÚ ¥…Ω˛ BEÚ §…Ω˛⁄ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ {…÷Æ˙…x…“ {…“g“ EÚ“ n˘‰J…¶……±… +…ËÆ˙ ∫…‰¥…… EÚÆ˙E‰Ú +…i®…Ω˛“x…i……
"+…ËÆ˙i…' Ω˛Ë +…ËÆ˙ <∫… ±…B +∫…÷Æ˙ I…i… Ω˛Ë? <∫… i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ n˘‰J…… ∫…‰ ®…÷ HÚ EÚ… +…ËÆ˙ ®……i…fii¥… ®…‰∆ ∫j…“i¥… EÚ“ {…⁄h…«i…… EÚ…‰ V……x…‰*  EÚ∫…“ P……]ı‰ ®…‰∆
V……™…‰, i……‰ |…∂x… =`ˆi…… Ω˛Ë  EÚ C™…… i…l……EÚ l…i… +…v…÷ x…EÚi…… x…‰ x… Æ˙Ω˛‰- {…÷Æ˙…x…‰ EÚ…‰ ±…‰, i…… EÚ ¥™… HÚM…i… +¶…“{∫……Bƒ "®…÷Z…‰ S……ƒn˘ S…… Ω˛B'
∫j…“ EÚ…‰ +…ËÆ˙ + v…EÚ +∫…÷Æ˙ I…i… x…Ω˛” §…x……  n˘™…… Ω˛Ë? Ω˛…±… ®…‰∆ EÚ“ {… Æ˙h… i… i…EÚ x… ±…‰ V……™…‰∆ +…ËÆ˙ Ø˚{…™…‰ EÚ…‰ ¶…“, i…… EÚ =∫…‰ EÚ¶…“ ®…‰Æ˙“
BEÚ ∫…¥…ÊI…h… EÚ“ Æ˙{…]ı ®…‰∆  ±…J…… l……  EÚ EÚ±…EÚk…… EÚ“ i…÷±…x…… ®…‰∆, i……<« V…Ë∫…… + ∫i…i¥…Ω˛“x… {…Æ˙…¥…±…®§…“ V…“¥…x… x…  §…i……x…… {…c‰*
V…Ω˛…ƒ +¶…“ ¶…“ {…Æ˙∆{…Æ˙…M…i… ®…⁄±™… +{…‰I……EfiÚi… v…“®…“ M… i… ∫…‰ M……™…§…
Ω˛…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È, §…®§…<« +…ËÆ˙  n˘±±…“ EÚ“ ∫…cEÚ…‰∆ {…Æ˙ BEÚ +E‰Ú±…“ +…ËÆ˙i…
+ v…EÚ +∫…÷Æ˙ I…i… Ω˛Ë* BEÚ EÚ…®…EÚ…V…“ ®… Ω˛±…… EÚ…‰ ™…… P…Æ˙ ∫…‰
§……Ω˛Æ˙  x…EÚ±…“ ®… Ω˛±…… EÚ…‰ {…÷Ø˚π… BEÚ "¶……‰M™……' E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ + v…EÚ
C™……‰∆ n˘‰J…i…… Ω˛Ë? EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë  EÚ BEÚ §…∆n˘ ∫…®……V… ®…‰∆ ™…Ω˛
¶……Æ˙i…‰xn÷˘ ∏…“¥……∫i…¥…
1935 ®… §……ƒn˘…, =k…Æ˙|…n‰˘∂… ®… V…x®…. §…“B∫…∫…“, B®…B∫…∫…“ ]ËıCx……‰±……ÏV…“, |…™……M…  ¥… ¥… ∫…‰ B¥…∆ ∫…∫EËÚS…¥……x…  ¥… ¥… EÚx……b˜… ∫…‰ ¶……Ë i…EÚ“ ®…Â
46 {…“BS…b˜“. "=∫… {……Æ˙ ∫…‰' EÚ ¥…i…… ∫…∆O…Ω˛ E‰Ú +±……¥…… ¶…M…¥…n¬˘M…“i…… Y……x… B¥…∆ M……x…, EÚ“i…«x……¥…±…“, ∫…i™…x……Æ˙…™…h… EÚl…… M……x… +… n˘ EfiÚ i…™……ƒ
|…EÚ… ∂…i…. ¥…ËY…… x…EÚ, ∫…… Ω˛Œi™…EÚ, ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ B¥…∆ v……î…EÚ ∫…∆∫l……+… ®… ∫… GÚ™… ∫…Ω˛™……‰M…. ∫…∆|… i…-  Æ˙]ı…™…b«˜ ®……Ë∫…®…  ¥…Y……x…“, EËÚx……b˜“
EÂÚp˘“™… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙.
∫…∆{…E«Ú : 64, Longsword Drive, Toronto, Ontario Canada. Email : bhartendusri@yahoo.com
|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……

EÚ±{…x…… EÚ±{…x…… EÚ…‰ EÚ±……  EÚi…x…… E÷ÚΩ⁄˛-E÷ÚΩ⁄˛ EÚÆ˙i…“?


¥…x… +Ø˚ ={…¥…x… ∫…P…x…  x…V…«x… M…M…x… ®…Â =c˜i…“

EÚ…‰ EÚ±…… ∫…®{…⁄h…« •…¿…hb˜ <∫…E‰Ú  ¥…S…Æ˙h… EÚ“ Ω˲ v…Æ˙i…“


∫…“®……‰±±…∆P…x… EÚÆ˙ =∫…E‰Ú §……Ω˛Æ˙ ¶…“ °÷Ún˘EÚi…“
|…V¥… ±…i… +ŒMx… V¥……±…… ®… E⁄Ún˘ §…Ω÷˛i… V…±…¥……i…“
®…‰P… §…x… ∫……¥…x… EÚ… §…Æ˙∫……i…“ +Ø˚ §…Æ˙∫…¥……i…“

 |…™…‰ ∫{…∂…«  EÚ™…‰  §…x…… +…À±…M…x… EÚÆ˙ ±…‰i…“


 §…x…  ±…™…‰ E÷ÚUÙ ¶…“ ™…Ω˛ C™……-C™…… x…Ω˛” n‰˘ n‰˘i…“
∫¥…{x… ∞¸{… n˘{…«h… n˘Ã∂…i… ™…Ω˛ C™…… x… EÚÆ˙¥……i…“?
V……O… i… ®… EÚ ¥… æ˛n˘™… ∫…Æ˙∫¥…i…“ M…fiΩ˛ §…x…¥……i…“
|…EfiÚ i… Ω˲ =∫…EÚ“ ∫…nˢ¥… =c˜i…“ +…ËÆ˙ =c˜¥……i…“
EÚ ¥… EÚ¶…“ ∫i…§v… EÚÆ˙ x… V……x…‰ EÚΩ˛…ƒ V…… §…∫… V……i…“

®…v…÷®……∫… ®…Â +…©… ¥…]ı{… {…Æ˙ +…  ¥…Ω˛M… §…x…i…“


O…“π®… ®…Â ±…⁄ S…±…… EÚÆ˙ ∫…§…EÚ…‰ i…{i… EÚÆ˙i…“
{……¥…∫… ®… ]ı{… ]ı{… EÚÆ˙ §…⁄ƒn˘  EÚi…x…“ §…Æ˙∫……i…“
∂…“i……M…®…x… {…Æ˙ ™…Ω˛  Ω˛®…{……i… + i…∂…™… EÚÆ˙…i…“
|…‰®…M……x… ∫…‰ EÚ…‰™…±…  EÚ∫…EÚ…‰ x…ÀΩ˛ {…÷±… EÚi… EÚÆ˙i…“
{…∆J… °ËÚ±…… n‰˘∂…-EÚ…±… EÚ… + i…GÚ®…h… ¶…“ EÚÆ˙i…“
+x…V……x… ∫……v…EÚ
+…x…‰ {…Æ˙ ®…È Æ˙…‰™…… <∫…EÚ… x… ÀEÚ S…i… ®…÷Z…‰ Y……x… ¶……π…… <∫…‰ À{…V…c‰˜ ®… x… §…∆n˘ EÚÆ˙ ∫…EÚi…“
n‰˘J… n⁄˘∫…Æ˙… EÚ… G∆Ún˘x… ®…÷Z…EÚ…‰ Ω÷˛+… <∫…EÚ… ¶……x… EÚ ¥… EÚ…‰ =c˜…-=c˜… EÚÆ˙  M…Æ˙… n‰˘  °ÚÆ˙ ∫¥…™…∆ =c˜i…“

GARBHANAL
V……x…‰ E‰Ú +¥…∫…Æ˙ i…EÚ §…Ë`ˆ… <∫… ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú ™……x… ¶……Æ˙i…‰xn÷˘ ∫…Ω˛S…Æ˙“ §…x… ™…Ω˛ ∫…§… V…M…Ω˛  ¥…S…Æ˙i…“
¶……Æ˙i…‰xn÷˘ ®…È EÚ∞ƒ¸M……  x…i™… x…¥… Æ˙∫…®…™… ®…v…÷Æ˙ M……x… EÚ ¥… =Æ˙ x…“c˜ ®…  x…V… +∆b˜ Æ˙J… EÚÆ˙ °÷ÚÆ«˙ EÚÆ˙i…“
+®…⁄±™…  x… v… ®……x…¥… V…… i… E‰Ú {…∂…÷ ∫…‰  ¥…±…M… EÚÆ˙i…“
{……Æ˙ C™…… Ω˛…‰M…… n⁄˘∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ §…Ω÷˛i… ΩÈ˛ +x…÷®……x… <«∂¥…Æ˙“™… ±……‰EÚ ®…  ¥…Ω˛…Æ˙ EÚ…‰ ∫…Ω˛…™…EÚ §…x……i…“*
V…Ω˛…ƒ ∫…‰ +…™…… {…Ω÷ƒ˛S… V……™…‰M…… n‰˘Ω˛“ =∫…“ ∫l……x…
x… ®…È Y……i……, x… Y…‰™…, ¶……Æ˙i…‰xn÷˘ E‰Ú¥…±… ∫¥…™…∆ Y……x… EÚ±{…x…… EÚ…‰ EÚ±……  EÚi…x…… E÷ÚΩ⁄˛-E÷ÚΩ⁄˛ EÚÆ˙i…“?
+…i®… +x…÷¶…⁄ i…  ∫…r˘ Ω˛“ V……x…‰ ∫……v…EÚ i……‰ +x…V……x…* ¥…x… +Ø˚ ={…¥…x… ∫…P…x…  x…V…«x… M…M…x… ®… =c˜i…“*
∏…“®…i…“ +…∂…… ®……‰Æ
V…x®… 25 +C]⁄ı§…Æ˙ 1960 ®… Z……ƒ∫…“, =k…Æ˙|…n‰˘∂…. V…“¥…  ¥…Y……x… ®… §…“.B∫…-∫…“. 2002 ®…  ]≈ı x…b˜…b˜ +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“ ∫…®®…‰±…x…
i…l…… 2003 ®… ∫…⁄Æ˙“x……®… ®… ∫……i…¥…  ¥…∂¥… ÀΩ˛n˘“ ∫…®®…‰±…x… ®…  Ω˛∫∫……  ±…™…….  ¥… ¶…z… {…j…-{… j…EÚ…+… ®… EÚ ¥…i……+… EÚ… |…EÚ…∂…x…. 47
∫…®|… i… : ®…Ëx…‰ÀV…M… b˜…™…Ɖ˙C]ıÆ˙ ∫…‰x]ı C±…ËBÆ, B®….+…Æ˙.+…<«. ∫…‰x]ıÆ˙,  ]≈ı x…b˜…b˜ +…ËÆ˙ ]ı…‰§…‰M……‰.
∫…®{…E«Ú : asha_mor2000@yahoo.com

|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……


§…÷V…÷M……Á EÚ“ ®…‰Ω˛x…i… EÚ… °Ú±…
¥…i…«®……x… {…“g¯“
=`ˆ… Æ˙Ω˛“ Ω˲ +…V…

+§…  °ÚÆ˙ ∫…‰ V……M…“ Ω˲

 Ω˛xn˘“ EÚ“ ±…Ω˛Æ˙ =®…∆M… ®…x… ®…Â


∫…“J… Ω˛®… +{…x…“ ¶……π……
EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ ¥…Ω˛
b‰˜g¯ ∫……Ë ¥…π…« {…⁄¥…« +ƒO…‰V…… E‰Ú Z……ƒ∫…‰ ®… °ƒÚ∫…EÚÆ˙˙ M…¥…« +{…x…“ ¶……π…… {…Æ˙
V……‰ +…™…‰ ™…Ω˛…ƒ +…™…‰ l…‰ ™…Ω˛…ƒ UÙ…‰c˜ P…Æ˙-§……Æ˙ +…ËÆ˙ §…g¯x…‰ ±…M…“  V…Y……∫……
UÙ…‰c‰˜ +{…x…‰ ®……<«-§……{…
GARBHANAL

§……‰±…i…‰ l…‰ ∫…§…  Ω˛xn˘“


v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ +ƒO…‰V…“ §……‰±…x…‰ ®… ¶……<«-§…xv…÷ +…ËÆ˙ {… Æ˙¥……Æ˙  °ÚÆ˙ ∫…‰  Ω˛xn˘“ EÚ“
EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ M…¥…« ±…Ω˛Æ˙ +…™…“ Ω˲
+…ËÆ˙ ¶…⁄±… M…™…‰  Ω˛xn˘“ +…EÚÆ˙ ™…Ω˛…ƒ °ƒÚ∫…‰ E÷ÚUÙ B‰∫…‰ EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ =x…EÚ… =il……x…
x… V…… {……™…‰  °ÚÆ˙ ¥……‰ EÚ¶…“  °ÚÆ˙ ∫…‰ ¥…Ω˛ +§…
<SUÙ… Ω˛Æ˙ ®……ƒ-§……{… EÚ“ Ω˛…‰i…“ =∫… {……Æ˙  Ω˛xn˘“ ®… {…g¯ ∫…EÂÚM…‰
x…Ω˛”  ®…±…… V……‰ =x…EÚ…‰ EÚΩ˛…x…“ Ω˲ =x…EÚ“ n˘n«˘x……EÚ Æ˙…®……™…h… +…ËÆ˙ ¥…‰n˘-{…÷Æ˙…h…
 ®…±… V……™…‰ =x…E‰Ú §…SS…… EÚ…‰ {…Æ˙ x…Ω˛” Ω˲ ∂…®…«x……EÚ
±…‰ EÚx… ¶…⁄±… V……i…‰ ΩÈ˛ Ω˲ <«∂¥…Æ˙ ∫…‰ ™…Ω˛“ |……l…«x……
®……ƒ-§……{… +Ω˛ ®…™…i… <∫…®… UÙ…‰c‰˜ x…Ω˛” =xΩ˛…Âx…‰ §…x…“ Æ˙Ω‰˛ =x…EÚ“ + ¶…±……π……
=∫… S…“V… EÚ“, +{…x…‰ ∫…∆∫EÚ…Æ˙ i…x… +…ËÆ˙ ®…x… ®… §…∫…“ Æ˙Ω‰˛
V……‰  ®…±…“ =xΩ²  ¥…Æ˙…∫…i… ®… +…ËÆ˙ Æ˙“ i…  Æ˙¥……V… +{…x…“ ¶……π…… EÚ“ M……ËÆ˙¥…M……l……*
∫…÷π…®…… ∏…“¥……∫i…¥…
20  n˘∫…∆§…Æ˙ 1958 EÚ…‰ Ω˛…l…Æ˙∫…, =k…Æ˙|…n˘‰∂… ®… V…x®…. n˘™……±…§……M… BV…⁄E‰Ú∂…x…±… <∆∫]ı“]ı¨⁄]ı, +…M…Æ˙… ∫…‰ ∫…∆∫EfiÚi… ®… B®….B., B®….Bb˜.
48
x…<«  n˘±±…“, §…M…n˘…n˘ B¥…∆ À∫…M……{…÷Æ˙ ®… +v™……{…x… EÚ…™…«.  ¥…t…±…™… {… j…EÚ… "∫……v…x……' EÚ… ∫…∆{……n˘x…. ±…P…÷ x……]ıEÚ…Â, x…fii™…-x…… ]ıEÚ…+… EÚ…
±…‰J…x… ¥… ®…∆S…x…. V……‰ §……i…  n˘±… EÚ…‰ U⁄Ù V……i…“ Ω˲ ¥…Ω˛ EÚ ¥…i…… E‰Ú ∞¸{… ®… ®…÷J… Æ˙i… Ω˛…‰ V……i…“ Ω˲. "+x…÷¶…⁄ i…', " Ω˛xn˘“ S…‰i…x……', "∫…… Ω˛i™…-
E÷∆ÚV…' +… n˘ {… j…EÚ…+… ®… ±…‰J… +…ËÆ˙ EÚ ¥…i……Bƒ |…EÚ… ∂…i…. EÚ<« n‰˘∂…… EÚ… ß…®…h…. ¥…i…«®……x… ®… +®…‰ Æ˙EÚ… ®…  x…¥……∫….
∫…®{…E«Ú : sushma2058@yahoo.com.sg

|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……

{…Ω÷ƒ˛S…‰ ±…‰EÚÆ˙ ∫¥…™…∆ Æ˙i…x…V…“


{… Æ˙S…™…  n˘™…… +…i®…“™…i…… EÚ…
 EÚ™…… Ω˲ ¥……n˘… +C]⁄ı§…Æ˙ i…EÚ
V…x…i…… i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S……x…‰ EÚ…

+…x…‰ ®… ¥…HÚ Ω˲ EÚ…°Ú“


C™……Â x… EÚÆÂ˙ ∫¥……M…i… EÚ“ i…Ë™……Æ˙“
°ËÚ±……Bƒ V……M…∞¸EÚi…… B‰∫…“
§…x…… EÚÆ˙ ∫±……‰M…x…, EÚ…]⁄«ıx…,  ¥…Y……{…x…

x…™…x…… EÚ… i……Æ˙… Ω˲ +SU‰Ù S……±…EÚ E‰Ú M…÷h… ∫…“J…Â


S……Æ˙ ∫…‰ V™……n˘… ±……‰M… x… §…Ë`ˆ
]ı…]ı… EÚ“ x…Ëx……‰ ∫…÷J… ∫…‰ M…∆i…¥™… i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S…Â
∫…®…™… ∫…‰ ¥……Ω˛x… V……ƒS… EÚÆ˙…Bƒ
]ı…]ı… x…‰  n˘™…… ={…Ω˛…Æ˙ {…⁄±…  ∫…∫]ı®… EÚ…‰ ={…™……‰M… ®… ±……Bƒ
x…Ëx……‰ E‰Ú ∞¸{… ®…Â
®…S……<« J…±…§…±…“ ]ı…]ı… +{…x…… ¥…S…x…  x…¶……Bƒ

GARBHANAL
+…Ï]ı…‰®……‰§……<±… =t…‰M… ®… V…x…i…… ¶…“ ∫…Ω˛™……‰M… §…g¯…™…‰
V…x…i…… EÚ“ EÚ…Æ˙ Ω˲ ={…Ω˛…Æ˙ EÚ… ∫…®®……x… §…g¯…™…‰
V…x…i…… E‰Ú  ±…B §…x……<« Ω˲ x…Ëx……‰ EÚ“ ∂……x… ®…Â
x…™…x…… EÚ… i……Æ˙… Ω˲ ]ı…]ı… EÚ“ x…Ëx……‰ S……Æ˙ S……ƒn˘ ±…M……Bƒ*
+x…÷Æ˙…v…… S…∆n˘Æ˙
6 +|…˱… EÚ…‰ ®……‰Æ˙∂…“, ®…Ω˛…Æ˙…π]≈ı ®… V…x®…. ¶……Æ˙i…“™… ®…Ω˛… ¥…t…±…™… ®……‰Æ˙∂…“ ∫…‰ §…“.B. B¥…∆ EÚ®{™…⁄]ıÆ˙ ]‰ıCx……‰±……ÏV…“ ®…  b˜{±……‰®……. §…S…{…x… ∫…‰
Ω˛“ EÚ ¥…i…… ±…‰J…x… ®… Ø˚ S…. EÚ ¥…i…… E‰Ú +±……¥…… x……]ıEÚ ±…‰J…x… EÚ… ¶…“ ∂……ËEÚ. +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú i…®……®… ∂…Ω˛Æ˙… ®… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…‰ EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x……Â
49
®… EÚ ¥…i…… {……`ˆ  EÚ™……. "E÷ÚUÙ EÚΩ˛i…… Ω˲ ®…‰Æ˙… ®…x…' EÚ…¥™… ∫…∆O…Ω˛ |…EÚ… ∂…i….  ¥…∂¥… ÀΩ˛n˘“ x™……∫… ∫…‰ ¶…“ V…÷c˜“ ΩÈ˛ B¥…∆ ∫l……x…“™… Ɖ˙ b˜™……‰ +…ËÆ˙
]‰ı±…“ ¥…V…x… {…Æ˙ ¶…“ ÀΩ˛n˘“ E‰Ú  ¥… ¥…v… EÚ…™…«GÚ®… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛. 1974 ®… +®…‰ Æ˙EÚ… {…Ω÷ƒ˛S…” +…ËÆ˙ +§… x™…⁄™……E«Ú ®… ∫l……™…“  x…¥……∫….
∫…®{…E«Ú : 6, NOB Hill Road, Poughkeepsie, New York, NY, USA

|… ¥…… ∫…“ EÚ  ¥… i……


∫…{…x…‰
+…ƒJ…… ∫…‰ Ω˲ i…÷®Ω˛…Æ˙… x……i……...
®…x… ∫…‰ Ω˲ i…÷®Ω˛…Æ˙…  Æ˙∂i……
i……‰ EÚ¶…“ UÙ… M…™…‰, ∫…⁄x…‰ ®…x… ®…Â
®…“`‰ˆ-®…“`‰ˆ ∫…{…x…‰-∫…÷x…Ω˛Æ‰˙ Æ∆˙M…- §…Æ∆˙M…‰ ∫…{…x…‰
+SU‰Ù-§…÷Ɖ˙ ∫…{…x…‰

EÚ¶…“ U⁄Ù M…™…‰ ®…x… EÚ…‰


i……‰ EÚ¶…“ +v…⁄Ɖ˙ Ω˛“  §…J…Æ˙ M…™…‰
l…EÚ“ +…ƒJ……Â ®…Â E÷ÚUÙ ∫……EÚ…Æ˙ ∫…{…x…‰
V…§… S……Ω˛… {…Ω÷ƒ˛S… {……i…‰ EÚ¶…“ ±…M…‰ i…÷®… ®…‰Æ‰˙ +{…x…‰
+{…x…… n‰˘∂… ∫…n˘…  n˘±… ®… §…∫…i…… Ω˲
GARBHANAL

 ¥…n‰˘∂… ®… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ ¶…“ EÚ¶…“ =∫…‰ ¶…÷±…… x…Ω˛” {……i…‰ EÚ¶…“ v…÷ƒv…±…… ∫…‰ M…™…‰ -
=∫…EÚ“ J…÷∂…§…⁄ ∫……i… ∫…®…∆n˘Æ˙ {……Æ˙ §……n˘±… §…x…
™……n˘… ®…  §…J…‰Æ˙i…“ Ω˲ +…ƒJ… J…÷±…“ i……‰ =c˜ M…™…‰ {…∆UÙ“ §…x…
EÚ…∂…! V…§… ¶…“ S……Ω˛… {…Ω÷ƒ˛S… {……i…‰
EÚ¶…“ Æ˙Ω‰˛ V…“¥…x… E‰Ú ∫…∆M…
+{…x……Â EÚ…‰ M…±…‰ ±…M……x…‰

 EÚi…x…… +…∫……x… Ω˲ EÚΩ˛x…… EÚ¶…“ Ω÷˛B i…÷®… ∫……EÚ…Æ˙ -


{…Æ˙  ¥…n‰˘∂… ®… Æ˙Ω˛ EÚÆ˙ ™…‰ §……i… EÚ¶…“ Ω÷˛B  x…Æ˙…EÚ…Æ˙
Ω˛®… ∫…®…Z… {……i…‰ ΩÈ˛ EÚ…Ëx… i…÷®Ω² ∫…®…Z… Ω˲ {……i……
∫…n˘… J…÷±…‰ ΩÈ˛ u˘…Æ˙ +{…x…‰ ¥…i…x… E‰Ú Ω˛®……Ɖ˙  ±…™…‰ V…“¥…x… ∫…‰ C™…… Ω˲ x……i……
 °ÚÆ˙ ¶…“ V…§… ®…x… S……Ω˛… i…§… §…∫… BEÚ ∫…{…x……
C™…… x…Ω˛” {…Ω÷ƒ˛S… {……i…‰? ∫…{…x…… §…x…E‰Ú Æ˙Ω˛ V……i……*

b÷Éì. +ÆVÉxÉÉ ºÉÆvÉÒ®ú uùÉ®úÉ ºÉ¨{ÉÉÊnùiÉ "|É´ÉÉʺÉxÉÒ Eäò ¤ÉÉä±É' ºÉä ºÉɦÉÉ®ú
<∆b˜… {……l…«∫……Æ˙l…“
+…v…÷ x…EÚ i… ®…±… EÚl……EÚ…Æ˙… ®… =±±…‰J…x…“™… x……®…. ∫…x…¬ 70 E‰Ú §……n˘ =¶…Æ˙… BEÚ ∫…∂…HÚ Ω˛∫i……I…Æ˙. EÚl…… EÚ“  ¥… ¥…v…i…… +…ËÆ˙ EÚ±…… EÚ…

50 EÚ Ω˛… x…“ {…Ëx……{…x… <x…EÚ“  ¥…∂…‰π…i…… Ω˲. ¶……π…… i…“J…“ +…ËÆ˙ |…¶……¥……‰i{……n˘EÚ Ω˲.  n˘±±…“ EÚ“ {…fiπ`ˆ¶…⁄ ®… ®…  ±…J…… M…™…… ={…x™……∫… "i…∆j…-¶…⁄ ®…'
=±±…‰J…x…“™… Ω˲. "E÷ÚØ˚ n˘ {…÷x…±…' {…Æ˙ ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n‰˘®…“ EÚ… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ¶…“  ®…±… S…÷EÚ… Ω˲. "®… x…n˘ nˢ¥…®…¬', "x……∂…EÚ…Æ˙ E÷∆Ú¥…±…' +… n˘
|…®…÷J… EÚl……-∫…∆O…Ω˛ i…l…… i…∆j…-¶…⁄ ®…, ∫¥…i…∆j…-¶…⁄ ®…, ¥…Ân÷˘ i… h…™…÷M… ®…b÷˜M…±…, E÷Ú∫… n˘{…÷x…±…, Ω‰˛ ±…EÚ…Æ˙i…Æ˙M…±… EÚ“h…‰ <Æ∆˙ M…  ¥…Ω˛x… |…®…÷J…
={…x™……∫… ΩÈ˛. x…∆n˘x… EÚΩ˲, +…ËÆ∆˙M…V…‰§… +… n˘ x……]ıEÚ S…S……« E‰Ú  ¥…π…™… ÆΩ‰˛ ΩÈ˛.
∫…∆|… i… : {……‰±…Ëhb˜ E‰Ú ¥……®……«  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®… +v™……{…x….

§…÷ g™…… V……x…i…“ Ω˛Ë Ω˛…™…  {…i…… EÚ…‰ ®……Æ˙ b˜…±……* EÚ…‰<« S…“J……*
 {…i…… x… Ω˛…‰i…‰ i……‰ ¶…±…… ™…Ω˛ §…SS…… EÚΩ˛…ƒ ∫…‰ +…i……*
n˘⁄∫…Æ˙… §……‰±……*
Ω˛…ƒ <∫…‰ ®……Æ˙x…… x…Ω˛” S…… Ω˛B l……, M…±…i…“ Ω˛÷<«* S…±……‰
<∫…E‰Ú  ±…B Ω˛®… ®…∆ n˘Æ˙ §…x…¥…… n˘‰i…‰ ΩÈ˛*
®…∆ n˘Æ˙ §…x……* =∫…EÚ“ |… i…®…… |… i… π`ˆi… EÚ“ M…™…“
+…ËÆ˙ ∂…{…l… ±…“ M…™…“  EÚ =∫…EÚ“ <SUÙ… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙
§…SS…‰ EÚ… {……±…x…-{……‰π…h… Ω˛…‰M……*
®…È Ω˛“ +…V… ∫…‰ §…SS…‰ EÚ…  {…i…… Ω˛⁄∆* ®…∆ n˘Æ˙ §…x…¥……x…‰
¥……±…‰ x…‰ EÚΩ˛…* =∫…E‰Ú +…∫… {……∫… ¶…“c <EÚ_ˆ“ Ω˛…‰
M…™…“* §…SS…‰ EÚ… {……±…x… EÚÆ˙x…… +§… Ω˛®……Æ˙…
=k…Æ˙n˘… ™…i¥… Ω˛Ë*
®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…‰ x…‰  °ÚÆ˙ EÚΩ˛…*
¶…“c x…‰ =∫…EÚ… ∫…®…l…«x…  EÚ™……*
Æ˙‰∂…®…“ E÷ÚÆ˙i…‰ ¥……±…‰ x…‰ n˘∫… Ω˛V……Æ˙ ∞¸{…™…‰ Æ˙J…  n˘™…‰*
§…SS…‰ E‰Ú {……±…x… E‰Ú  ±…B ™…Ω˛ Æ˙Ω˛…, ®…‰Æ˙… ™……‰M…n˘…x…*

+ v…«Æ˙… j… ®…‰∆ V…x®… Ω˛÷+… l…… =∫… §…SS…‰ EÚ…* |…∫…¥… |……EfiÚ i…EÚ
x…Ω˛” l……,  ∫…V…‰ Æ˙™…x… Ω˛“ EÚÆ˙x…… {…c… l……* §…SS…‰ E‰Ú  {…i…… x…‰
®…È ¶…“ n˘‰i…… Ω˛⁄ƒ* V…Æ˙“ EÚ“ v……‰i…“¥……±…‰ x…‰ §…“∫… Ω˛V……Æ˙  n˘™…‰* §…SS……
∫…§…EÚ… Ω˛Ë* ®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…‰ x…‰‰ n˘‰x…‰ ¥……±…‰ EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…… +…ËÆ˙

GARBHANAL
EÚΩ˛…, ®……ƒ EÚ…‰ <i…x…… ®…Æ˙h……∆i…EÚ EÚπ]ı n˘‰x…‰ ¥……±…… §……±…EÚ i……‰ +…ƒJ… n˘§…… n˘“*
x…Ω˛” ®……ƒM…… l…… ®…Èx…‰* Ω˛…ƒ, Ω˛…ƒ, ∫…§…EÚ… Ω˛Ë* x……Æ˙‰ S……Æ˙…‰∆  n˘∂……+…‰∆ ®…‰∆ M…⁄ƒV… =`ˆ‰*
n˘⁄∫…Æ˙… §…SS…… ¶…“ i……‰ Ω˛÷+… Ω˛Ë, n˘‰J…… x…Ω˛” +…{…x…‰? ±……‰M……‰∆ x…‰ EÚΩ˛…* §…SS…‰ E‰Ú ±……±…x…-{……±…x… E‰Ú  ±…B BEÚ §…c… ®…Ω˛±… §…x……™…… M…™……*
®…Èx…‰ i……‰ V…÷c¥…… §…SS…… x…Ω˛” S……Ω˛… l……* §…SS…‰ E‰Ú §……{… x…‰ EÚΩ˛…* i……‰ ™…Ω˛“  V…xΩ˛…‰∆x…‰ ™……‰M…n˘…x…  n˘™…… l……, ¥…‰ <∫… ®…Ω˛±… ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ S…±…‰ M…™…‰*
§…SS…‰ EÚ… §……{… Ω˛Ë? <∫…‰ ®……Æ˙ b˜…±……‰ i…¶…“ §…SS…… {…±…‰M……* +…ËÆ˙ §…SS…‰ E‰Ú §…SS…… S…ƒ⁄ EÚ ∫…§…EÚ… Ω˛Ë, =∫…E‰Ú ±……±…x…-{……±…x… E‰Ú  ±…B ±…M…‰ {…Ë∫…‰
§……{… EÚ“ Ω˛i™…… EÚÆ˙ n˘“ M…™…“* n˘‰x…‰ {…c‰∆M…‰* ®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…‰ x…‰ EÚΩ˛…*
EÚ Ω˛… x…“
51

®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……‰∆ x…‰ +{…x…“ ∂… HÚ E‰Ú +x…÷∞¸{… v…x…
 n˘™……* ®…Ω˛±… ¶…¥™… Ω˛…‰i…… S…±…… M…™…… +…ËÆ˙ ®…Ω˛±… E‰Ú +xn˘Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰
¥……±…‰ ®……‰]ı‰ Ω˛…‰i…‰ S…±…‰ M…™…‰* ®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……‰∆ ®…‰∆ ∫…‰ BEÚ
x…‰ {…⁄UÙ  ±…™……, Ω˛®… §…SS…‰ E‰Ú ±……±…x…-{……±…x… E‰Ú  ±…B Ø˚{…™…‰ n˘‰i…‰ Ω˛È* ®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…… V……‰∂… ®…‰∆ +… M…™…… l……*
{…Æ˙ Ω˛®…x…‰ i……‰ EÚ¶…“ §…SS…‰ EÚ…‰ n˘‰J…… Ω˛“ x…Ω˛”* ∫…¶…“ |…∫…z…*
+§… i…÷®… ±……‰M… §…SS…‰ EÚ…‰ n˘‰J…EÚÆ˙ C™…… EÚÆ˙…‰M…‰? =∫…‰ §…c… Ω˛…‰ V……x…‰ ®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…‰ x…‰ ¶…“i…Æ˙ V……EÚÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……‰∆ EÚ…‰ J…⁄§… b˜…ƒ]ı
n˘…‰* ™…÷¥…EÚ Ω˛…‰ V……™…‰M…… i…§… n˘‰J… n˘‰x……* ®…∆ n˘Æ˙ ¥……±……‰∆ EÚ… =k…Æ˙  {…±……<«* ®…⁄J……Ê, C™…… ™…Ω˛ V…∞¸Æ˙“ Ω˛Ë  EÚ +{…x…… ®…÷]ı…{…… §……Ω˛Æ˙ ¥……±……‰∆ EÚ…‰
l……*  ±…Ω˛…V…… ®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……‰∆ EÚ“ +…ƒJ……‰∆ ®…‰∆ =∫… V…… Ω˛Æ˙ EÚÆ˙i…‰  °ÚÆ˙…‰* i…÷®… ∫…¶…“ +¶…“ <∫…“ I…h… ®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±…
¶……¥…“ ™…÷¥…EÚ E‰Ú ∫…{…x…‰ i…ËÆ˙x…‰ ±…M…‰* ¥…‰ =∫… ∫…{…x…‰ E‰Ú BΩ˛∫……∫… ∫…‰ V……+…‰* ∫…§… ±……‰M… ®…‰Æ˙“  x…∆n˘… EÚÆ˙…‰, ®…‰Æ˙‰  J…±……°Ú ¶……π…h… n˘…‰* ¥…‰ ±……‰M…
J…÷∂… l…‰* ∫…®…Z…‰∆M…‰  EÚ ®…Èx…‰ i…÷®… ±……‰M……‰∆ EÚ…‰  x…EÚ…±…  n˘™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ + v…EÚ n˘‰x…‰
§…SS…‰ EÚ…‰ ∫…Æ˙n˘“ ±…M…“ Ω˛Ë* <±……V… E‰Ú  ±…B ®…n˘n˘ S…… Ω˛B* ®…∆ n˘Æ˙ ±…M…‰∆M…‰* Ω˛®… +…{…∫… ®…‰∆ §……ƒ]ı ±…‰∆M…‰*
§…x……x…‰ ¥……±……, ∫…Ω˛∫…… BEÚ  n˘x… §……Ω˛Æ˙ +…EÚÆ˙ §……‰±……* +…ËÆ˙ ¥…‰ ®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±…EÚÆ˙ <v…Æ˙-=v…Æ˙ ¶……M…x…‰ ±…M…‰*
=xΩ˛…‰∆x…‰  n˘™……* =xΩ˛‰∆ ¶……M…EÚÆ˙  UÙ{…i…‰ n˘‰J… §……Ω˛Æ˙ ¥……±…‰ J…÷∂… Ω˛…‰ M…™…‰*
§…SS…‰ E‰Ú {…‰]ı ®…‰∆ n˘n˘« Ω˛Ë, l……‰c“ ®…n˘n˘ +…ËÆ˙ S…… Ω˛B* ®…Ω˛±… E‰Ú u˘…Æ˙ i…EÚ {…Ω˛÷ƒS…EÚÆ˙ x……Æ˙‰ ±…M……x…‰ ±…M…‰*

®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙  x…EÚ…±…‰ M…™…‰ ±……‰M……‰∆ ®…‰∆ BEÚ ¶…“i…Æ˙ V……x…‰ E‰Ú
<SUÙ÷EÚ…‰∆ E‰Ú {……∫… M…™……* i…÷®… V……+…‰, ™…Ω˛“ ®…‰Æ˙“ <SUÙ… Ω˛Ë*
<xΩ˛‰∆ §……‰]ı n˘…‰ +…ËÆ˙ ¥…‰ i…÷®Ω˛‰∆ S…÷x…EÚÆ˙ ¶…‰V…‰∆M…‰*
GARBHANAL

=xΩ˛…‰∆x…‰  n˘™……  §…x……  EÚ∫…“ x… x…÷E÷ÚÆ˙ E‰Ú* Ω˛®……Æ˙‰ x…‰i……  V…xn˘…§……n˘*


EÚ¶…“ §…SS…‰ EÚ…‰ °Ú…‰c‰ Ω˛…‰x…‰ ±…M…‰ i……‰ +…ËÆ˙ ®…n˘n˘ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… {…c ®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…… §……Ω˛Æ˙ +…™…… +…ËÆ˙ =x…E‰Ú x……Æ˙…‰∆ EÚ…‰ ®…÷∫EÚÆ˙…EÚÆ˙
M…™…“* ¥…‰ n˘‰i…‰ Æ˙Ω˛‰* ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ±…M……*
§…SS…‰ EÚ“ n˘‰J… ¶……±… E‰Ú  ±…B V……‰ ±……‰M… ®…Ω˛±… ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ ±…M…‰ l…‰, §…SS…‰ EÚ… ∫…∆{…⁄h…« =k…Æ˙n˘… ™…i¥… +…{… ±……‰M……∆∆‰ {…Æ˙ Ω˛Ë* +§… +…{…EÚ…‰ ®…n˘n˘
=x…®…‰∆ ∫…‰ BEÚ EÚ…‰  EÚ∫…“ §……Ω˛Æ˙ ¥……±…‰ x…‰ n˘‰J…  ±…™……* EÚÆ˙x…“ Ω˛…‰M…“* ¥…Ω˛ §……‰±……*
=∫…‰ ∂…EÚ Ω˛÷+…* ™…‰ ±……‰M… <i…x…‰ ®…÷]ı… M…™…‰ Ω˛È* ®…È V……‰ Ø˚{…™…‰ n˘‰i…… Ω˛⁄ƒ §…SS…‰ E‰Ú ¶…Æ˙h…-{……‰π…h… E‰Ú  ±…B ®…÷Z…‰ E÷ÚUÙ ±……‰M……‰∆ EÚ“ ®…n˘n˘ S…… Ω˛B* +…{…
™…Ω˛ =x…E‰Ú  ±…B Ω˛Ë ™…… §…SS…‰ E‰Ú  ±…B! +{…x…‰ §…“S… ®…‰∆ Ω˛“ E÷ÚUÙ ±……‰M……‰∆ EÚ…‰ S…÷x…EÚÆ˙ ®…‰Æ˙‰ {……∫… ¶…‰V… n˘“ V…B*
+{…x…… ∫…∆n˘‰Ω˛ n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ ®…‰∆ ¶…“ §……ƒ]ı  ±…™……* V…∞¸Æ, V…∞¸Æ˙ ¶…‰V…‰∆M…‰* §……Ω˛Æ˙ ¥……±……‰∆ x…‰ EÚΩ˛…*
¥…‰ ®…Ω˛±… E‰Ú n˘Æ˙¥……V…‰ i…EÚ {…Ω˛÷ƒS…‰ +…ËÆ˙ ®…∆ n˘Æ˙ §…x……x…‰ ¥……±…‰ EÚ…‰ ®…È V……i…… Ω˛⁄ƒ, BEÚ §……‰±……*
+…¥……V… n˘“ +…ËÆ˙ +{…x…‰ ∫…∆n˘‰Ω˛ EÚ“ §……i… §…i……<«* ®…È V……i…… Ω⁄ƒ˛, n˘⁄∫…Æ˙‰ x…‰ EÚΩ˛…*
C™…… EÚΩ˛…? ¥…‰ ±……‰M… ®…÷]ı… M…™…‰ Ω˛È* ±……‰ +¶…“ §……Ω˛Æ˙  EÚ™…‰ n˘‰i…… Ω˛⁄ƒ ®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙  x…EÚ…±…‰ M…™…‰ ±……‰M……‰∆ ®…‰∆ BEÚ ¶…“i…Æ˙ V……x…‰ E‰Ú <SUÙ÷EÚ…‰∆ E‰Ú
=xΩ˛‰∆* +…V… ∫…‰ =x…EÚ… ∫…§… E÷ÚUÙ §…SS…‰ E‰Ú x……®… Ω˛÷+…* §…SS…… i……‰ {……∫… M…™……* i…÷®… V……+…‰, ™…Ω˛“ ®…‰Æ˙“ <SUÙ… Ω˛Ë* <xΩ˛‰∆ §……‰]ı n˘…‰ +…ËÆ˙ ¥…‰ i…÷®Ω˛‰∆
+…{… ±……‰M……‰∆ EÚ… Ω˛Ë x…* S…÷x…EÚÆ˙ ¶…‰V…‰∆M…‰*
EÚ Ω˛… x…“
52

n˘‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛Ë, +…ËÆ˙ §…n˘±…‰ ®…‰∆ Ω˛®…‰∆ ¶…⁄J…… Æ˙Ω˛x…… {…ci…… Ω˛Ë*
Ω˛…ƒ, ™…Ω˛“ i……‰ ®…È ¶…“ EÚΩ˛x…… S……Ω˛i…… Ω⁄ƒ˛* n˘⁄∫…Æ˙… §……‰±……*
§…∫… §…÷n˘§…÷n˘…Ω˛]ı…‰∆ x…‰ ∂……‰Æ˙ EÚ… ∞¸{… ±…‰  ±…™……*
∫…¶…“ ®…Ω˛±… E‰Ú n˘Æ˙¥……V…‰ i…EÚ {…Ω˛÷ƒS… EÚÆ˙ x…‰i…… EÚ…‰ +…¥……V… ±…M……x…‰
V…… Æ˙Ω˛‰ l…‰  EÚ ¶…“i…Æ˙ ∫…‰ x…‰i…… ¶……M…… Ω˛÷+… +…™……*
§…∫… ®…÷Z…‰ V…“ ¶…Æ˙EÚÆ˙ M……±…“
∫……¥…v……x…!  ¥…{… k… +… M…™…“ Ω˛Ë* ¥…Ω˛ S…“J……*
n˘‰x…“ Ω˛…‰M…“* {…Æ˙ ™…Ω˛ ®…i… C™……‰∆, C™…… Ω˛…‰ M…™……? §……Ω˛Æ˙ ¥……±……‰∆ x…‰ {…⁄UÙ…*
¶…⁄±…x……  EÚ ®…Ω˛±… ®…‰∆ i…÷®Ω˛…Æ˙“ §…SS…‰ E‰Ú +{…Ω˛Æ˙h… EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… S…±… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* Ω˛®…‰∆ BEÚV…÷]ı Ω˛…‰EÚÆ˙
=∫…EÚ…  ¥…Æ˙…‰v… EÚÆ˙x…… Ω˛…‰M……*
V……‰ ¶…“ EÚ®……<« Ω˛…‰M…“, =∫…®…‰∆ §…SS…‰ EÚ… +{…Ω˛Æ˙h… i……‰ Ω˛…‰ Ω˛“ x…Ω˛” ∫…EÚi……! §……Ω˛Æ˙ ¥……±…‰ §……‰±…‰*
®…‰Æ˙…  Ω˛∫∫…… ¶…“ Ω˛…‰M……* i…÷®… §…SS…‰ EÚ… ¶… ¥…π™… i……‰ Ω˛®……Æ˙“ BEÚi…… ®…‰∆ Ω˛Ë* x…‰i…… x…‰ EÚΩ˛…*
®…÷Z…‰  V…i…x…“ M……±…“ n˘…‰M…‰, ¶…“c ®…‰∆ BEÚ x…‰ {…⁄UÙ…, {…Æ˙ =∫…EÚ… +{…Ω˛Æ˙h… EÚ…Ëx… EÚÆ˙x…… S……Ω˛i……
Ω˛Ë*
EÚ®……<« =i…x…“ Ω˛“ Ω˛…‰M…“* ¥…Ω˛ x…V…Æ˙ x…Ω˛” +…i……* +o˘∂™… Ω˛Ë* ™…Ω˛ i……‰ Ω˛®……Æ˙… =k…Æ˙n˘… ™…i¥…
Ω˛Ë  EÚ Ω˛®… =∫…‰ J……‰V…  x…EÚ…±…‰∆* x…‰i…… x…‰ EÚΩ˛…*
¶…“c ®…‰∆ BEÚ ¥™… HÚ J……ƒ∫…x…‰ ±…M……*
¶…“i…Æ˙ V……EÚÆ˙ C™…… EÚÆ˙x…… Ω˛…‰M……*
¥…Ω˛“ Ω˛Ë* x…‰i…… x…‰ =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ =ƒM…±…“ =`ˆ…<«*
§…∫… ®…÷Z…‰ V…“ ¶…Æ˙EÚÆ˙ M……±…“ n˘‰x…“ Ω˛…‰M…“* {…Æ˙ ™…Ω˛ ®…i… ¶…⁄±…x……  EÚ ®…Ω˛±…
®…‰∆ i…÷®Ω˛…Æ˙“ V……‰ ¶…“ EÚ®……<« Ω˛…‰M…“, =∫…®…‰∆ ®…‰Æ˙…  Ω˛∫∫…… ¶…“ Ω˛…‰M……* i…÷®… ®…÷Z…‰ ¶…“c =∫… {…Æ˙ ]ı⁄]ı {…c“*
 V…i…x…“ M……±…“ n˘…‰M…‰, EÚ®……<« =i…x…“ Ω˛“ Ω˛…‰M…“* §…SS……  V…xn˘…§……n˘* x…‰i…… x…‰ +…¥……V… n˘“*
<∫…“ i…Æ˙Ω˛  x…EÚ…±…‰ M…™…‰ ¥™… HÚ™……‰∆ ®…‰∆ ∫…‰ ±…M…¶…M… ∫…¶…“ x…‰ +{…x…“ <SUÙ… ∫…‰ Ω˛®……Æ˙… x…‰i……  V…xn˘…§……n˘* §……Ω˛Æ˙ ¥……±……‰∆ x…‰ x……Æ˙… =`ˆ…™……*
±……‰M……‰∆ EÚ…‰ S…÷x…  ±…™……* E÷ÚUÙ ∫……±… +…ËÆ˙ M…÷V…Æ˙ M…™…‰*
<∫… i…Æ˙Ω˛ S…÷x… ±…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ ¶…“i…Æ˙ ¶…‰V…‰ V……x…‰ EÚ“ |… GÚ™…… ¶…“ ∫…®……{i… Ω˛…‰ BEÚ  n˘x… §……Ω˛Æ˙ ¥……±……‰∆ ®…‰∆ BEÚ x…‰ {…⁄UÙ…, Ω˛®… §…SS…‰ E‰Ú ¶…Æ˙h…-{……‰π…h…
M…™…“* BEÚ  n˘x… ®…∆ n˘Æ˙ EÚ…  x…®……«i…… §……Ω˛Æ˙  x…EÚ±……* E‰Ú S…CEÚÆ˙ ®…‰∆ +C∫…Æ˙ °Ú…EÚ… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* x…‰i……V…“ i……‰ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛  EÚ
+§… i…÷®… ±……‰M… §…SS…‰ EÚ“  S…∆i…… UÙ…‰c n˘…‰* +SUÙ˘“ i…Æ˙Ω˛ {…±… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ®…È §……Ω˛Æ˙  x…EÚ…±…‰ M…B ±……‰M……‰∆ EÚ…‰  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ ∫…÷ ¥…v…… x…Ω˛” n˘“
V……x…i…… Ω˛⁄ƒ  EÚ ¥…‰ ±……‰M…  V…xΩ˛‰∆ ®…Ω˛±… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙  x…EÚ…±…… M…™…… l……, §…SS…‰ V……™…‰M…“ {…Æ˙ ¥…‰ Ω˛®……Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ Ω˛ d˜™……‰∆ E‰Ú f¯…ƒS…‰ ®…‰∆ i…§…n˘“±… x…Ω˛” Ω˛÷B,
EÚ…‰ V……x… ∫…‰ ®……Æ˙ b˜…±…x…‰ EÚ“ ∫…… V…∂… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ¥…‰ ®…÷Z…∫…‰ x……Æ˙…V… Ω˛È §… ±EÚ +…ËÆ˙ ¶…“ ®……‰]ı‰ Ω˛…‰i…‰ V…… Æ˙Ω˛‰ ΩÈ˛*

GARBHANAL
 EÚ ®…Èx…‰ =x…E‰Ú n˘…ƒi… J…^ı‰ EÚÆ˙  n˘B* n˘÷ x…™…… EÚ“ EÚ…‰<« ¶…“ i……EÚi… §…SS…‰ E‰Ú Ω˛…ƒ, Ω˛…ƒ, ®…È ¶…“ ™…Ω˛“ ∫……‰S… Æ˙Ω˛… l……* n˘⁄∫…Æ˙… §……‰±……*
 ¥…EÚ…∫… ®…‰ §……v…EÚ x…Ω˛” §…x… ∫…EÚi…“* §…∫… ∫…¶…“ ®…Ω˛±… {…Ω˛÷ƒS… M…™…‰* §……Ω˛Æ˙ ∫…‰ x…‰i…… EÚ…‰ +…¥……V… n˘“*
Ω˛®……Æ˙‰ x…‰i……  V…xn˘…§……n˘! ±……‰M……‰∆ x…‰ i…… ±…™……ƒ EÚ“ M…cM…c…Ω˛]ı…‰∆ E‰Ú §…“S… ¥…Ω˛ +…™……*
∫¥……M…i…  EÚ™……* +{…x…‰ ∫…∆n˘‰Ω˛ EÚ“ §……i… EÚΩ˛“*
E÷ÚUÙ ¥…π…« M…÷V…Æ˙ M…™…‰* ™…Ω˛“ i……‰ ®…‰Æ˙“ ∫…®…Z… ®…‰∆ ¶…“ x…Ω˛” +…i……* x…‰i…… §……‰±……*
BEÚ §…÷n˘§…÷n˘…x…‰ ±…M……, Ω˛®… ±……‰M… §…SS…‰ E‰Ú  ¥…EÚ…∫… E‰Ú  ±…B <i…x…… Ø˚{…™…… i……‰ +§… C™…… EÚÆ˙x…… Ω˛…‰M……? ¥…‰ §……‰±…‰*
EÚ Ω˛… x…“
53

§…∫…, Æ˙…∫i…… BEÚ Ω˛“ Ω˛Ë* x…‰i…… x…‰ EÚΩ˛…*


C™……?
+…{… ±……‰M… V…§… ¶…“ =xΩ˛‰∆ n˘‰J…‰∆, ®…÷n˘…«§……n˘ EÚ… x……Æ˙… ±…M……Bƒ* +…{…E‰Ú
E‰Ú ∫……l… §……i…‰∆ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ¶…“ ∂… HÚ x…Ω˛” §…S…“* =x…EÚ… ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú¥…±…
x……Æ˙‰ EÚ“ §…÷±…xn˘“ =xΩ˛‰∆ J…i®… EÚÆ˙ n˘‰M…“*
f¯…ƒS…… ®……j… Æ˙Ω˛ M…™…… l……*
¥…‰ x……Æ˙‰ ±…M……i…‰ Æ˙Ω˛‰*
+Æ˙‰ §…SS…… i……‰ ∫…÷xn˘Æ˙, ∫¥…∫l… ™…÷¥…EÚ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆  ¥…EÚ ∫…i… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛…‰M……
+…ËÆ˙ V……‰Æ˙ ∫…‰* C™……∆‰ x… =∫…‰ n˘‰J… +…Bƒ* BEÚ x…‰ {…⁄UÙ…*
¥…‰ +…ËÆ˙ V……‰Æ˙ ∫…‰ x……Æ˙‰ ±…M……i…‰ Æ˙Ω‰˛* Ω˛…ƒ, Ω˛…ƒ, S…±……‰* n˘⁄∫…Æ˙‰ x…‰ =∫…EÚ… +x…÷®……‰n˘x…  EÚ™…… +…ËÆ˙ ∫…§… S…±…  n˘™…‰
Ω˛…ƒ, §…∫… <∫…“ i…Æ˙Ω˛, Æ˙…‰V… <i…x…“ Ω˛“ §…÷±…xn˘“ ∫…‰ x……Æ˙‰ ±…M……i…‰ Ω˛÷B ®…Ω˛±… EÚ“ +…‰Æ˙*
+…{… ±……‰M… ¶…⁄J… EÚ…‰ ¶…“ ¶…⁄±… V……™…‰∆M…‰ +…ËÆ˙ ¥…‰ ¶…“ J…i®… Ω˛…‰ Æ˙…∫i…‰ ®…‰∆ {…‰c E‰Ú x…“S…‰ BEÚ §…÷ g™…… §…Ë`ˆ“ Ω˛÷<«  ®…±…“* +…ƒJ…‰∆ BEÚn˘®… M…g ®…‰∆
V……™…‰∆M…‰* §…∫… BEÚ {…∆l… n˘…‰ EÚ…V…* v…ƒ∫… M…™…“ l…”* n˘…‰x……∆‰ M……±…  {…S…EÚ M…™…‰ l…‰* S…®…c“ ∫…⁄J…“ Ω˛÷<« l…“* ∫……Æ˙‰
+…ËÆ˙ ¥…‰ x……Æ˙‰ ±…M……i…‰ Ω˛÷B ±……Ë]ı M…B* ∂…Æ˙“Æ˙ ®…‰∆ P……¥… l…‰ +…ËÆ˙ =x… {…Æ˙ ®… CJ…™……ƒ  ¶…x… ¶…x…… Æ˙Ω˛“ l…“* ±…M……
§…∫… <∫…“ i…Æ˙Ω˛ E÷ÚUÙ ¥…π…« +…ËÆ˙ M…÷V…Æ˙ M…B*  EÚ∫…“ f¯…ƒS…‰ EÚ…‰ ∫……c“ {…Ω˛x……EÚÆ˙  §…`ˆ…  n˘™…… Ω˛…‰*
®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……‰∆ ®…‰∆ BEÚ  °ÚÆ˙ ¶…z…… =`ˆ…* EÚΩ˛…ƒ V…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰? =∫…x…‰ {…⁄UÙ…*

¥…Ω˛…ƒ x… i……‰ §…SS…… Ω˛Ë, x… E÷ÚUÙ* i…÷®Ω˛‰∆ =±±…⁄ §…x……™…… V……


Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ¥…Ω˛ §……‰±…“* i…÷®Ω˛‰∆ EËÚ∫…‰ {…i……? C™……‰∆ x…Ω˛” {…i……?
¥…Ω˛ §…SS…… i……‰ {…Ën˘… Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ ®…Æ˙ M…™…… l……*
GARBHANAL

{…Ω˛±…‰ i……‰ §…∫… BEÚ §……Æ˙ Ω˛“ ¶…⁄J…… Æ˙Ω˛x…… {…ci…… l…… {…Æ˙ +§… i……‰ §…SS…‰ EÚ…‰ n˘‰J…x…‰* =x…Ω˛…‰∆x…‰ EÚΩ˛…*
±…M…i…… Ω˛Ë n˘…‰x……‰∆ Ω˛“ ¥…HÚ °Ú…EÚ… EÚÆ˙x…… Ω˛…‰M……*  EÚ∫… §…SS…‰ EÚ…‰? =∫…x…‰ {…⁄UÙ…*
Ω˛…ƒ, §…∫… ™…Ω˛“ i……‰ Ω˛…‰x…‰ ¥……±…… Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙‰ x…‰ ∫…®…l…«x…  EÚ™……* ¥…Ω˛“ V……‰ ∫…k……<∫… ∫……±… {…Ω˛±…‰ Ω˛÷+… l……* +§… i……‰ J…⁄§… ∫¥…∫l… ∫…÷xn˘Æ˙
§…÷n˘§…÷n˘…Ω˛]ı  °ÚÆ˙ ∂……‰Æ˙ ®…‰∆ i…§…n˘“±… Ω˛…‰ M…™…“* ™…÷¥…EÚ §…x… M…™…… Ω˛…‰M……* ¥…‰ §……‰±…‰*
∫…¶…“  °ÚÆ˙ ®…Ω˛±… E‰Ú {……∫… {…Ω˛÷ƒS… M…™…‰* ¥…‰ +…¥……V… n˘‰x…‰ Ω˛“ ¥……±…‰ l…‰ ®…⁄J……Ê, ¥…Ω˛…ƒ x… i……‰ §…SS…… Ω˛Ë, x… E÷ÚUÙ* i…÷®Ω˛‰∆ =±±…⁄ §…x……™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ¥…Ω˛
 EÚ x…‰i…… ¶……M…i…… Ω˛÷+… §……Ω˛Æ˙ +…™……* §……‰±…“*
®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±……‰∆ x…‰ BEÚ ¶……¥…“ ∫…÷xn˘Æ˙ ™…÷¥…EÚ EÚ“ i…÷®Ω˛‰∆ EËÚ∫…‰ {…i……?
EÚ±{…x…… EÚ“* §…∫… E‰Ú¥…±… EÚ±{…x…… ®…‰∆ Ω˛“  EÚi…x…… ∫…÷J… l……* C™……‰∆ x…Ω˛” {…i……? ¥…Ω˛ §…SS…… i……‰ {…Ën˘… Ω˛…‰i…‰ Ω˛“ ®…Æ˙ M…™…… l……* =∫…x…‰ EÚΩ˛…*
Ω˛®……Æ˙‰ x…‰i……  V…∆n˘…§……n˘! x……Æ˙…‰∆ ∫…‰ +…∫…®……x… ¶…Æ˙ M…™……* C™……‰∆? {…Æ˙ i…÷®… ™…Ω˛ ∫…§… EËÚ∫…‰ V……x…i…“ Ω˛…‰?
{…÷i…±…‰ V…±……x…… ®…i… ¶…⁄ ±…BM……! x…‰i…… x…‰ EÚΩ˛…* ®…⁄J……Ê, ®…È =∫… §…SS…‰ EÚ“ ®……ƒ Ω˛⁄ƒ* =xΩ˛…‰∆x…‰ §…SS…‰ EÚ…‰ ®…÷Z…∫…‰ UÙ“x…  ±…™…… l……
E÷ÚUÙ ∫……±… +…ËÆ˙  x…EÚ±… M…™…‰ ™…⁄ƒ Ω˛“* +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ ®……Æ˙EÚÆ˙ ¶…M……  n˘™…… l……*
®…Ω˛±… E‰Ú §……Ω˛Æ˙ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ <i…x…‰ +∂…HÚ Ω˛…‰ M…™…‰ l…‰  EÚ BEÚ-n˘⁄∫…Æ˙‰ §…÷ g™…… +§…  ∫…∫… EÚ™……ƒ ¶…Æ˙x…‰ ±…M…“ l…“*
E÷Ú∫…÷®…  ∫…xΩ˛…
∫…… Ω˛i™… ®… + ¶…Ø˚ S…  {…i…… ∫…‰  ¥…Æ˙…∫…i… ®…  ®…±…“. §…S…{…x… ∫…‰ Ω˛“ EÚΩ˛…x…“-EÚ ¥…i……B∆ {…g¯x…‰ ®… Ø˚ S… Æ˙Ω˛“. {…]ıx…… ™…⁄ x…¥…Ã∫…]ı“ ∫…‰ B®…B,
§…“Bb˜. ±…M…¶…M… {…SS…“∫… §…Æ˙∫…… i…EÚ  ¥… ¶…z…  ¥…t…±…™…… ®… ÀΩ˛n˘“ {…g¯…i…“ Æ˙Ω˛”* 1997 ®… +®…‰ Æ˙EÚ… +…<» +…ËÆ˙ ÀΩ˛n˘“ {…g¯…x…‰ E‰Ú  ±…B
54
§……±…  ¥…Ω˛…Æ˙ x……®… E‰Ú ∫E⁄Ú±… ∫…‰ V…÷c˜”. §…S…‰ ∫…®…™… ®… ∫…… Ω˛i™…-∫…fiV…x… ®… ®…M…x… Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛. ÀΩ˛n÷˘∫i……x… EÚ“ x……®…“ {… j…EÚ…+… E‰Ú +±……¥……
+®…‰ Æ˙EÚ… ∫…‰  x…EÚ±…x…‰ ¥……±…“  ¥…∂¥……, ∫…… Ω˛i™… E÷∆ÚV…, ∫…Æ˙∫¥…i…“ ∫…÷®…x… +… n˘ ®… Æ˙S…x……Bƒ |…EÚ… ∂…i…. "¶……¥… x…n˘“ ∫…‰ E÷ÚUÙ §…⁄∆n‰˘' EÚ…¥™…
∫…∆O…Ω˛ |…EÚ… ∂…i… +…ËÆ˙ n˘…‰  EÚi……§… |…EÚ…∂…x……v…“x… ΩÈ˛* ∫…∆{…E«Ú : kusumsinha2000@yahoo.com

|… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“

J…⁄x… EÚ…  Æ˙∂i……


Æ˙… i… E‰Ú EÚÆ˙“§… n˘…‰ §…V…‰ Ω˛…‰∆M…‰* S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ M…Ω˛Æ˙…
∫…z……]ı… °ËÚ±…… l……* §…“S…-§…“S… ®…‰∆ Z…”M…÷Æ˙…‰∆ EÚ“
Z…∆EÚ…Æ˙ =∫… ∫…z……]ı‰ EÚ…‰ i……‰cx…‰ EÚ…  x…Æ˙l…«EÚ |…™……∫…
EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ l…“* ∫……Æ˙… ®…Ω˛÷±…“ M……∆¥… x…”n˘ ®…‰∆ b⁄˜§…… l……* +¶…“
+¶…“ Æ˙…V…x……l… V……M…i…‰-V……M…i…‰ l…EÚ EÚÆ˙ ∫……‰B l…‰*  §…UÙ…¥…x…
{…Æ˙ V……x…‰ E‰Ú §……n˘ ¶…“ =xΩ˛‰∆ n˘‰Æ˙ i…EÚ x…”n˘ x…Ω˛” +…i…“ l…“ +…ËÆ˙
=x…EÚ“ §…‰S…Ëx… EÚÆ˙¥…]ı…‰∆ ®…‰∆ Æ˙…i… +…v…“ i……‰ M…÷V…Æ˙ Ω˛“ V……i…“ l…“*
<v…Æ˙ ¥…‰ EÚ®…V……‰Æ˙“ ¶…“ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ l…‰* §……Æ˙-§……Æ˙ ™…Ω˛“
J™……±… +…i……  EÚ S…xn˘Æ˙ x…‰ B‰∫…… ∫……‰S…… ¶…“ EËÚ∫…‰?  V…∫… ¶……<«
x…‰ =∫…E‰Ú  ±…B <i…x……  EÚ™…… ¥…Ω˛“ =xΩ˛‰∆ Ω˛… x… {…Ω˛÷∆S……x…‰ EÚ“
§……i… ∫……‰S… ¶…“ EËÚ∫…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë? EËÚ∫…“ Ω˛Ë ™…Ω˛ n˘÷ x…™……  EÚ  V…∫…‰
M…±…‰ ±…M……+…‰ ¥…Ω˛“ M…±…… EÚ…]ıx…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë? +…ËÆ˙
™…Ω˛ S…xn˘Æ˙? =∫…‰ i……‰ ¥…‰  EÚi…x…… {™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛Ë? V…∞¸Æ˙
 EÚ∫…“ E‰Ú §…Ω˛EÚ…¥…‰ ®…‰∆ +… M…™…… Ω˛…‰? ∂……™…n˘ {…ix…“ x…‰ EÚΩ˛…
Ω˛…‰M…… +…ËÆ˙ =∫…“ E‰Ú EÚΩ˛‰ ®…‰∆ ¥…Ω˛ =x…EÚ“ ∫……Æ˙“ V……™…n˘…n˘ Ω˛c{… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ Æ˙…V…x……l… +{…x…‰ UÙ…‰]ı‰ ¶……<« EÚ…‰ §…c‰ {™……Æ˙ ∫…‰ ∫…∆¶……±…x…‰ ±…M…‰ l…‰*
∫……‰S…x…‰ ±…M…… Ω˛…‰? <∫…“ ∫…‰ +…V…EÚ±… ±……‰M…  EÚ∫…“ n˘÷J…“ +∫…Ω˛…™… EÚ“ +¶…“ Æ˙…i… EÚ… ∫…z……]ı… S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ °ËÚ±…… l……* M……∆¥… ®…Ω˛÷±…“ ®…‰∆
®…n˘n˘ EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ EÚi…Æ˙…i…‰ ΩÈ˛* n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ EÚ“ ®…n˘n˘ EÚÆ˙x…‰ ¥……±……‰∆ EÚ…‰ ±……‰M… <∫…“  §…V…±…“ i……‰ l…“ x…Ω˛” +…ËÆ˙ ±……±…]ı‰x… EÚ“ Æ˙…‰∂…x…“ +∆v…EÚ…Æ˙ EÚ“
EÚ…Æ˙h… §…‰¥…E⁄Ú°Ú ∫…®…Z…i…‰ Ω˛È* Æ˙…V…x……l… EÚ“ +…∆J…‰∆ ¶…Æ˙ +…<« l…“* +M…Æ˙ ∫…P…x…i…… EÚ…‰ E÷ÚUÙ §…g… Æ˙Ω˛“ l…“* i…l…“  EÚ∫…“ E÷Úk…‰ E‰Ú Æ˙…‰x…‰ EÚ“
¥…‰ ¶…“ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ ∫……‰S…i…‰ i……‰ ∂……™…n˘ ¥…‰ +{…x…‰ ¶……<« S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ ¶…“ UÙ…‰c +…¥……V… EÚ…x……‰∆ ®…‰∆ M…<« i……‰ Æ˙…V…x……l… ∫…i…E«Ú Ω˛…‰ M…B* =x…EÚ“ x…”n˘
n˘‰i…‰* ¥…‰ i……‰ Ω˛®…‰∂…… ™…Ω˛“ ∫……‰S…i…‰ Æ˙Ω˛‰  EÚ <i…x…… UÙ…‰]ı… Ω˛Ë +…ËÆ˙ +¶…“ Ω˛“ ®……∆ J…÷±… M…<« l…“* V…§…∫…‰ =x…E‰Ú n˘…‰∫i… Ω˛Æ˙n˘™……±… x…‰ §…i……™……  EÚ S…xn˘Æ˙
§……{… n˘…‰x……‰∆ E‰Ú {™……Æ˙ ∫…‰ ¥…∆ S…i… Ω˛…‰ M…™……* =∫…‰ ¥…‰ <i…x…… {™……Æ˙ n˘‰∆M…‰  EÚ =∫…‰ Ω˛Æ˙ ¥…EÚ“±… ∫…‰  ®…±…i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…… Ω˛Ë  EÚ =∫…E‰Ú ¶……<« x…‰  {…i……
=x…EÚ“ EÚ®…“ Ω˛“ x…Ω˛” ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω˛…‰M…“* ®…È i……‰ =∫…EÚ… ∫…M…… ¶……<« Ω˛⁄∆ ®…È EÚ“ + V…«i… V…®…“x… +{…x…‰ x……®… EÚÆ˙… ±…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ ¶…“ EÚÆ˙x……
=∫…EÚ“ n˘‰J…¶……±… x…Ω˛” EÚ∞¸∆M…… i……‰ EÚ…Ëx… EÚÆ˙‰M……*  {…i…… i……‰ §…Ω˛÷i… {…Ω˛±…‰ {…c‰ ¥…Ω˛ =∫…‰ Ω˛… ∫…±… EÚÆ˙E‰Ú Æ˙Ω˛‰M……, =x…EÚ“ x…”n˘ =c M…<« l…“*

GARBHANAL
Ω˛“ M…÷V…Æ˙ M…B‰ l…‰* ®……∆ ¶…“ n˘…‰ ¥…π…« {…Ω˛±…‰ n˘÷ x…™…… ∫…‰ S…±…“ M…<«* ∫¥…™…∆ +…V…EÚ±… ¥…‰ §…Ω˛÷i… §…‰S…Ëx… Æ˙Ω˛x…‰ ±…M…‰ l…‰* S…xn˘Æ˙ E‰Ú  ±…B C™…… E÷ÚUÙ
Æ˙…V…x……l… EÚ“ =®…Æ˙ Ω˛“  EÚi…x…“ UÙ…‰]ı“ l…“*  ∫…°«Ú ∫……‰±…Ω˛ ¥…π…«* =x…∫…‰ n˘∫… x…Ω˛”  EÚ™…… l…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛“ +…V… =x…EÚ… n˘÷∂®…x… §…x… §…Ë`ˆ… l……* ¥…Ω˛
¥…π…« UÙ…‰]ı… l…… S…xn˘Æ˙* +M…Æ˙ ®……∆  V…xn˘… Ω˛…‰i…“ i……‰ =x…EÚ“ x…V…Æ˙ ®…‰∆ ¥…‰ ∫…“®…‰∆]ı EÚ… ¥™……{……Æ˙ ¶…“ i……‰ =xΩ˛…‰∆x…‰ Ω˛“ J…c…  EÚ™…… l……* EÚÆ˙“§…
+¶…“ §…SS…‰ Ω˛“ Ω˛…‰i…‰* ±…‰ EÚx… n˘÷J… +…n˘®…“ EÚ…‰ V…±n˘ Ω˛“ ∫…®…Z…n˘…Æ˙ §…x…… {…S……∫… Ω˛V……Æ˙ Ø˚{…™…‰ ±…M……B l…‰ =∫…®…‰∆ +…ËÆ˙ §…c‰ {™……Æ˙ ∫…‰ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰
n˘‰i…… Ω˛Ë* ±…‰ EÚx… i…¶…“ Æ˙…V…x……l… EÚ“ §…÷+… +… M…<« l…“ +…ËÆ˙ =∫…x…‰ n˘…‰x……‰∆ ∫……È{…  n˘™…… l…… ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙  EÚ +§… =xΩ˛‰∆  S…xi…… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ EÚ…‰<«
EÚ…‰ §…c‰ {™……Æ˙ ∫…‰ ∫…∆¶……±…  ±…™…… l……* E÷ÚUÙ ¥…π……Á i…EÚ =x… n˘…‰x……‰∆ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… x…Ω˛” Ω˛Ë* EÚ®……BM…… +…ËÆ˙ J……BM……* >{…Æ˙ §…Ë`ˆ“ ®……∆-§……{…
n˘‰J…¶……±… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ ¥…Ω˛ +{…x…“ M…fiΩ˛∫l…“ ®…‰∆ ±……Ë]ı M…<« l…“*  °ÚÆ˙ EÚ“ +…i®…… ¶…“ =xΩ˛‰∆ +…∂…“¥……«n˘ n˘‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰M…“ +…ËÆ˙ =x…EÚ… ®…x…
55

J…÷n˘ Ω˛…‰ V……i……* ™…‰ i……‰ ¥…Ω˛“ V……x…i…‰ l…‰  EÚ ™…Ω˛ n˘…˱…i… =xΩ˛…‰∆x…‰
 EÚi…x…“ ®…÷ ∂EÚ±… ∫…‰ EÚ®……<« l…“* ¥…‰ ™……n˘ EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ l…‰* S…xn˘Æ˙ x…‰
|… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“
<±……Ω˛…§……n˘ ®…‰∆ ∫…“®…‰∆]ı EÚ… ¥™……{……Æ˙ V…®……™…… l……* §…“S…-§…“S… ®…‰∆ ¥…Ω˛
+…i…… Æ˙Ω˛i…… l…… n˘…‰ S……Æ˙  n˘x… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ S…±…… V……i…… l……*  {…UÙ±…“ Æ˙®…… EÚ…‰ E÷ÚUÙ {…i…… x…Ω˛” l……  EÚ n˘…‰x……‰∆ ¶……<™……‰∆ ®…‰∆ C™…… §……i… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë*
§……Æ˙ V…§… +…™…… =∫…x…‰ Æ˙…V…x……l… ∫…‰ EÚΩ˛…- ¶…Ë™…… ®…È V……±…xv…Æ˙ ®…‰∆ ¶…“ V…§… S…xn˘Æ˙ +…™…… Æ˙®…… x…‰ EÚΩ˛… - E÷ÚUÙ J…… ±……‰ S…xn˘Æ˙* ±…‰ EÚx… =∫…x…‰
∫…“®…‰x]ı E‰Ú Ω˛…‰±…∫…‰±… EÚ“ n˘÷EÚ…x… J……‰±…x…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆-  EÚi…x…… J…÷∂… +{…x…… §…ËM… EÚ∆v…‰ {…Æ˙ Æ˙J…… +…ËÆ˙ S…±…… M…™……* =∫…EÚ“ §……i… EÚ… EÚ…‰<« ¶…“
Ω˛…‰ M…B l…‰ Æ˙…V…x……l…* S…xn˘Æ˙ x…‰ +…M…‰ EÚΩ˛… ®…Èx…‰ +…n˘®…“ ¶…“ J……‰V… =k…Æ˙ =∫…x…‰ x…Ω˛”  n˘™……* Æ˙®…… S… EÚi… l…“* =∫…‰ +…∂S…™…« Ω˛÷+… S…xn˘Æ˙ i……‰
 ±…B Ω˛È V……‰ <«®……x…n˘…Æ˙“ ∫…‰ =∫…EÚ“ n˘‰J…¶……±… EÚÆ˙‰M……* ±…‰ EÚx… B‰∫…… x…Ω˛” EÚÆ˙i…… l……* ∂……™…n˘ ¥…Ω˛  EÚ∫…“ §……i… ∫…‰ M…÷∫∫…… Ω˛…‰* ±…‰ EÚx… ¥…Ω˛
=∫…E‰Ú  ±…B {…Ë∫…‰ S…… Ω˛B* =xΩ˛…‰∆x…‰ ∫……‰S…… <i…x…‰  n˘x……‰∆ ®…  EÚi…x…… i……‰ +¶…“ Æ˙…V…x……l… ∫…‰ Ω˛“ §……i…‰∆ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l…… +…ËÆ˙ ¥…‰ <i…x…… {™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È
∫…®…Z…n˘…Æ˙ Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë* ∂……™…n˘ ®…x… ±…M……EÚÆ˙ ¥™……{……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* =∫…‰  EÚ GÚ…‰v… EÚ… EÚ…‰<« |…∂x… Ω˛“ x…Ω˛” =`ˆi……*  °ÚÆ˙ §……i… C™…… Ω˛…‰M…“*
BEÚ  {…i…… V…Ë∫…‰ +{…x…‰ §…‰]ı‰ EÚ“ ∫…°Ú±…i…… ∫…‰ J…÷∂… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë ¥…Ë∫…“ Ω˛“ =∫…x…‰ EÚ®…Æ˙‰ ®…‰∆ +…EÚÆ˙ Æ˙…V…x……l… ∫…‰ {…⁄UÙ… ¶…“ ±…‰ EÚx… Æ˙…V…x……l… x…‰ V……‰
J…÷∂…“ Æ˙…V…x……l… EÚ…‰ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ l…“* ¥…‰ +¶…“ ™…Ω˛“ ∫…§… ∫……‰S…EÚÆ˙ J…÷∂… EÚΩ˛… =∫…‰ ∫…÷x… ¥…Ω˛ §…Ω˛÷i… n˘÷J…“ Ω˛…‰ M…<«* B‰∫…… ¶…“ ∫……‰S… ∫…EÚi…… Ω˛Ë S…xn˘Æ˙*
Ω˛…‰ Æ˙Ω˛‰ l…‰  EÚ i…¶…“ S…xn˘Æ˙ x…‰ EÚΩ˛… - ¶…Ë™…… §……§…⁄V…“ EÚ“ V…®…“x… +§…  {…i…… ∫…®……x… ¶……<« ∫…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ §……i… EÚ“ =∫…x…‰* ¥…Ω˛ V……x…i…“ Ω˛Ë  EÚ
§…‰S… n˘“ V…B +…ËÆ˙ =∫…EÚ… +…v…… ®…÷Z…‰ n˘‰ n˘“ V…B* Æ˙…V…x……l… +M…Æ˙ ¥…Ω˛ Æ˙…V…x……l… ∫…‰ ∫…Ω˛…™…i…… ®……∆M…i…… i……‰ ¥…‰ ∫…Ω˛π…« n˘‰ n˘‰i…‰* ±…‰ EÚx…
¶……ÈS…CE‰Ú ∫…‰ =∫…EÚ… ®…÷∆Ω˛ n˘‰J…i…‰ Æ˙Ω˛ M…B* =x…EÚ…‰ ±…M…… V…Ë∫…‰  EÚ∫…“  Ω˛∫∫…… ®……∆M… EÚÆ˙ =∫…x…‰ =x…E‰Ú  n˘±… EÚ…‰ §…Ω˛÷i… S……‰]ı {…Ω˛÷∆S……<« Ω˛Ë* ¥…Ω˛ ¶…“

i…÷®Ω˛‰∆ {…i…… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ V…®…“x…  ∫…°«Ú n˘…‰ §…“P…‰ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ¶…“ {…Æ˙i…“ Ω˛Ë* ®…÷ ∂EÚ±… ∫…‰ {……∆S…
Ω˛V……Æ˙  ®…±…‰∆M…‰* S…xn˘Æ˙ x…‰ E÷ÚUÙ EÚc¥…‰ ±…Ω˛V…‰ ®…‰∆ EÚΩ˛… - =∫…EÚ… +…v…… i……‰ ®…‰Æ˙… Ω˛…‰M…… x……*
x…‰ =x…E‰Ú ∫…“x…‰ {…Æ˙ P…⁄∫…… ®……Æ˙  n˘™…… Ω˛…‰* {…±… ¶…Æ˙ {…Ω˛±…‰ EÚ“ ∫……Æ˙“ i……‰ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ +{…x…‰ §…‰]ı‰ V…Ë∫…… Ω˛“ {™……Æ˙ EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë* +{…x…‰ §…SS…‰ i……‰ §……n˘
J…÷∂…“ M……™…§… Ω˛…‰ M…<« +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ∫l……x… n˘÷J… +…ËÆ˙ +{…®……x… x…‰ ®…‰∆ Ω˛÷B* V…§… ¥…Ω˛ ∂……n˘“ E‰Ú §……n˘ ∫…∫…÷Æ˙…±… +…<« l…“ =∫…x…‰ i…¶…“ =∫…‰ §…‰]ı‰
 ±…™…… l……* n˘⁄∫…Æ˙‰  EÚ∫…“ x…‰ ™…Ω˛ §……i… EÚΩ˛“ Ω˛…‰i…“ i……‰ ¥…‰ ∂……™…n˘ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ +{…x……  ±…™…… l……* BEÚ i……‰ =∫…E‰Ú ®……i……- {…i…… EÚ“ EÚ®…“ EÚ…‰
GARBHANAL

<i…x…‰ n˘÷J…“ x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰  V…i…x…… S…xn˘Æ˙ EÚ“ §……i… ∫…‰ Ω˛÷+…* {…⁄Æ˙… EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…“ l…“ n˘⁄∫…Æ˙… =∫…x…‰ n˘‰J……  EÚ Æ˙…V…x……l… =∫…‰ §…Ω˛÷i… {™……Æ˙
∂……™…n˘ ¥…Ω˛ ∫……‰S…i…… Ω˛…‰M……  EÚ ¥…‰ =∫…E‰Ú  {…i…… EÚ“ V…®…“x… Ω˛c{…EÚÆ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* E÷ÚUÙ n˘™……¥…∂… +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ Æ˙…V…x……l… EÚ…‰ J…÷∂… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú J™……±…
Ω˛“ +®…“Æ˙ Ω˛÷B Ω˛È* C™…… =xΩ˛…‰∆x…‰ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ {……±… {……‰∫… EÚÆ˙ EÚ…‰<« ∫…‰ =∫…x…‰ +{…x…‰ §…‰]ı‰ V…Ë∫…… Ω˛“ ∫x…‰Ω˛  n˘™…… Ω˛Ë* Ω˛Æ˙n˘®… =∫…E‰Ú x…J…Æ˙‰
M…±…i…“ EÚ“ Ω˛Ë* +{…x…“ ®…‰Ω˛x…i… EÚ“ EÚ®……<«  §…x…… E÷ÚUÙ ∫……‰S…‰ S…xn˘Æ˙ =`ˆ…i…“, +{…x…‰ Ω˛…l…… ∫…‰ Ω˛“ =∫…‰ J……x……  J…±……i…“* +…ËÆ˙ Æ˙…V…x……l…?
E‰Ú  ±…B J…S…« EÚÆ˙  n˘™…… +…ËÆ˙ J…÷∂… Ω˛…‰ M…B  EÚ ®…Èx…‰ +{…x…… EÚi…«¥™… Æ˙…V…x……l… E‰Ú i……‰ |……h… Ω˛“ =∫…®…‰∆ §…∫…i…‰ l…‰* =∫…EÚ“ Ω˛Æ˙ °ÚÆ˙®……<∂… {…⁄Æ˙“
{…⁄Æ˙… EÚÆ˙  n˘™……* =xΩ˛…‰∆x…‰ BEÚ ±…®§…“ ∫……∆∫… ±…“ +…ËÆ˙ v…“Æ˙‰ ∫…‰ §……‰±…‰ - EÚÆ˙i…‰ +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú  ±…B E÷ÚUÙ J…Æ˙“n˘EÚÆ˙ J…÷∂…“ EÚ… +x…÷¶…¥… EÚÆ˙i…‰* E÷ÚUÙ
i…÷®Ω˛‰∆ {…i…… Ω˛Ë  EÚ ¥…Ω˛ V…®…“x…  ∫…°«Ú n˘…‰ §…“P…‰ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ¶…“ {…Æ˙i…“  n˘x……‰∆ i…EÚ S…xn˘Æ˙ x…Ω˛” +…™…… l……* =∫… P…]ıx…… E‰Ú §……n˘ i……‰ Æ˙…V…x……l… x…‰
Ω˛Ë* ®…÷ ∂EÚ±… ∫…‰ {……∆S… Ω˛V……Æ˙  ®…±…‰∆M…‰* S…xn˘Æ˙ x…‰ E÷ÚUÙ EÚc¥…‰ ±…Ω˛V…‰ ∫……‰S…… ∂……™…n˘ =x…∫…‰ M…÷∫∫…… Ω˛…‰M…… ±…‰ EÚx… M…÷∫∫…… i……‰ =xΩ˛‰∆ Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B*
®…‰∆ EÚΩ˛… - =∫…EÚ… +…v…… i……‰ ®…‰Æ˙… Ω˛…‰M…… x……* +§… Æ˙…V…x……l… EÚ… EÚ…‰<« ¶…“  {…i…… <∫…∫…‰ §…gEÚÆ˙  EÚ∫…“ §…‰]ı‰ E‰Ú  ±…B C™…… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… l……*
v…Ë™…« V…¥……§… n˘‰ M…™……* =xΩ˛…‰∆x…‰ E÷ÚUÙ GÚ…‰v… ∫…‰ EÚΩ˛… - i…÷®Ω˛‰∆ {…i…… Ω˛Ë V…§…  {…i…… EÚ“ ®…fii™…÷ Ω˛÷<« l…“ §…Ω˛÷i… ®…÷ ∂EÚ±… Ω˛÷<« l…“* ¥…Ω˛ i……‰ =∫…“ ∫……‰±…Ω˛
 EÚ V……‰ ∫…“®…‰∆]ı EÚ… ¥™……{……Æ˙ ®…Èx…‰ i…÷®Ω˛‰∆  n˘™…… Ω˛Ë =∫…®…‰∆ {…S……∫… Ω˛V……Æ˙ ∫……±… EÚ“ =©… ®…‰∆ BEÚ ¥…EÚ“±… E‰Ú ∫……l… EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ l…‰* ¥…EÚ“±…
EÚ“ {…⁄∆V…“ ±…M…“ Ω˛Ë* +…ËÆ˙ ™…Ω˛ ¶…“ i…÷®Ω˛‰∆ {…i…… Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B  EÚ ¥…Ω˛ ∫……Ω˛§… ¶…“ =∫…‰ §…Ω˛÷i… {™……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ l…‰* v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ ¥…‰ =∫…‰ ¥…EÚ…±…i…
¶…“ ®…Èx…‰ ¥™……{……Æ˙ ®…‰∆  n˘x… Æ˙…i… ®…‰Ω˛x…i… EÚÆ˙E‰Ú EÚ®……™…… Ω˛Ë* S…xn˘Æ˙ EÚ“ {…‰∆S…“n˘ M…™……∆ =∫…‰ ∫…®…Z……i…‰ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ =x…E‰Ú EÚ…M…V… {…j… ∫…∆¶……±…i……
V……‰ GÚ…‰v… ∫…‰ =§…±… Æ˙Ω˛… l…… =∫…x…‰  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚΩ˛… - `ˆ“EÚ Ω˛Ë +…ËÆ˙ +…ËÆ˙  V…i…x…“ ∫…®…Z… l…“ =x…EÚ“ ∫…Ω˛…™…i…… EÚÆ˙i……* ¥…Ω˛ =x…EÚ“ Ω˛Æ˙ §……i…
S…÷{…S……{… =`ˆEÚÆ˙ S…±…… M…™……* +…∆M…x… ®…‰∆ §…Ë`ˆ“ Æ˙…V…x……l… EÚ“ {…ix…“ EÚ…‰ +…∆J…‰∆ ®…⁄∆n˘EÚÆ˙ ®……x…i…… l…… <∫… ±…B ¶…“ ¥…EÚ“±… ∫……Ω˛§… =∫…‰ §…Ω˛÷i…
56

|… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“ +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…“ - i…÷®…  ∫…°«Ú +{…x…“ §……i… Ω˛“ C™……‰∆ ∫……‰S…i…‰ Ω˛…‰* ®…È Ω˛⁄∆
§…SS…‰ Ω˛È* +M…Æ˙ Ω˛®… ±……‰M… ∫…cEÚ {…Æ˙ ¶…“J… ®……∆M…‰∆M…‰ i……‰ i…÷®… ∫…Ω˛x…
{™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ l…‰* i…¶…“ ∫…‰ ¥…Ω˛ l……‰c‰-l……‰c‰ {…Ë∫…‰ V……‰ci…… Æ˙Ω˛… +…ËÆ˙ ∫…“®…‰∆]ı EÚÆ˙ {……+…‰M…‰* +x™……™… E‰Ú +…M…‰ P…÷]ıx…‰ ]ı‰EÚx…… EÚ…™…Æ˙i…… Ω˛Ë* i…÷®…
EÚ… ¥™……{……Æ˙ ∂…÷∞¸  EÚ™…… l……* ¥…EÚ“±… ∫……Ω˛§… x…‰ ¶…“ ™…l……∫…∆¶…¥… ®…n˘n˘ EÚ“ B‰∫…… x…Ω˛” EÚÆ˙…‰M…‰* +M…Æ˙ ¥…Ω˛ B‰∫…… ∫……‰S…i…… Ω˛Ë i……‰ i…÷®… =∫…‰ {™……Æ˙
l…“* J…S…Ê ¶…“ i……‰ §…g M…™…‰ l…‰* P…Æ˙ EÚ… J…S…«* S…xn˘Æ˙ EÚ“ {…g…<«- ±…J……<« ∫…‰ ¶…“ x…Ω˛” V…“i… {……+…‰M…‰* +M…Æ˙ i…÷®… ∫……‰S…i…‰ Ω˛…‰  EÚ +{…x…… ∫…§…
+…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ∂……n˘“ Ω˛…‰ M…<« i……‰ {…ix…“ EÚ… ¶…“ J…S…«* ±…‰ EÚx… ∫…“®…‰∆]ı E‰Ú E÷ÚUÙ n˘‰EÚÆ˙ i…÷®… i™……M… EÚ“ ®…⁄Æ˙i… EÚΩ˛±……+…‰M…‰ i……‰ ™…Ω˛ ß…®… Ω˲* i…§…
¥™……{……Æ˙ ∫…‰ =xΩ˛‰∆ §…Ω˛÷i… ±……¶… Ω˛…‰x…‰ ±…M…… i……‰ =xΩ˛…‰∆x…‰ +x™… EÚ<« S…“V……‰∆ EÚ… i……‰ ∫…§… ±……‰M… S…xn˘Æ˙ V…Ë∫…… Ω˛“ §…x…x…… S……Ω˛‰∆M…‰* Ω˛®… ±……‰M… +x™……™…
¥™……{……Æ˙ ¶…“ ∂…÷∞¸ EÚÆ˙  n˘™…… l……* +SUÙ“-∫…“ EÚ…‰`ˆ“ ¶…“ §…x…¥……<« +…ËÆ˙ EÚ<« EÚ…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ §…g…¥…… x…Ω˛” n˘‰∆M…‰ +…ËÆ˙ x……  EÚ∫…“ E‰Ú ∫……l… +x™……™…
∫…Ω˛…™…EÚ ¶…“ Æ˙J…‰ l…‰* ¥…‰ J…÷∂… l…‰  EÚ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ ¥…‰ ∫……Æ˙“ ∫…÷ ¥…v……B∆ n˘‰ {…… EÚÆ˙‰∆M…‰* V……‰ Ω˛…‰M…… n˘‰J…‰∆M…‰* Æ˙…V…x……l… EÚ…‰ <i…x…… ∫…§… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú §……n˘
Æ˙Ω˛‰ Ω˛È V……‰ ¥…Ω˛ S……Ω˛i…… Ω˛Ë* ¶…“  ¥…∂¥……∫… x…Ω˛” Ω˛…‰i…… l……  EÚ S…xn˘Æ˙ B‰∫…… ∫……‰S… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰M……*
=x…EÚ…‰ i……‰ +…V…EÚ±… Æ˙…i… ®…‰∆ ¶…“ x…”n˘ x…Ω˛” +…i…“ l…“* =xΩ˛‰∆  EÚ∫…“
±…‰ EÚx… +…V… S…xn˘Æ˙ x…‰ =x…E‰Ú  n˘±… EÚ…‰ §…Ω˛÷i… S……‰]ı {…Ω˛÷∆S……<« l…“* =x…EÚ“
¶…“ +…¥……V… {…Æ˙ ™…Ω˛“ ±…M…i……  EÚ ∂……™…n˘ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ +{…x…“ M…±…i…“
+…∆J…‰∆ ∫¥…i…: Ω˛“ ¶…Æ˙ +…<« l…“* §……Æ-§……Æ˙ BEÚ Ω˛“ |…∂x… =x…E‰Ú  n˘±… EÚ…‰
EÚ… +Ω˛∫……∫… Ω˛…‰ M…™…… Ω˛…‰M…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ®……°Ú“ ®……∆M…x…‰ +…™…… Ω˛…‰M……*
Z…EÚZ……‰Æ˙ n˘‰ Æ˙Ω˛… l……  EÚ C™…… S…xn˘Æ˙ ™…Ω˛“ ∫…®…Z…i…… Ω˛Ë  EÚ =∫…“ n˘∫… §…“P…‰
 EÚi…x…… {™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ l…‰ ¥…‰ =∫…‰* Æ˙…V…x……l… E‰Ú §…‰]ı‰ ¶…“ +§… §…c‰ Ω˛…‰
∫…‰ ®…Èx…‰ ™…Ω˛ ∫……Æ˙“ n˘…˱…i… <EÚ_ˆ“ EÚ“ Ω˛Ë* =x…EÚ…  n˘±… ™…Ω˛ ®……x…x…‰ EÚ…‰
Æ˙Ω˛‰ l…‰* EÚ<« ∫……±… §…“i… M…B l…‰* Æ˙…V…x……l… +{…x…‰ §…SS……‰∆ EÚ…‰ ¶…“
 §…±E÷Ú±… i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… l……  EÚ S…xn˘Æ˙ B‰∫…… ∫……‰S… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* V…∞¸Æ˙
=i…x…… {™……Æ˙ x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰  V…i…x…… =xΩ˛…‰∆x…‰ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰  EÚ™…… l…… +…ËÆ˙
=∫…EÚ“ {…ix…“ x…‰ EÚΩ˛… Ω˛…‰M……  EÚ ∫……Æ˙“ ∫…®{… k… +…v…… §…]ı… ±……‰ +…ËÆ˙
∂……™…n˘ +…V… ¶…“ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* ∂……™…n˘ =x…EÚ…  n˘±… Ω˛“ ]ı⁄]ı M…™…… l……
+±…M… Ω˛…‰ V……+…‰* =x…E‰Ú ®…x… ∫…‰ BEÚ +…¥……V… +…<« x…Ω˛”-x…Ω˛” S…xn˘Æ˙
™……  °ÚÆ˙ +SUÙ…<™……‰∆ {…Æ˙ ∫…‰ =x…EÚ…  ¥…∂¥……∫… Ω˛“ ]ı⁄]ı M…™…… l……* V……‰
B‰∫…… EËÚ∫…‰ ∫……‰S… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* =x…E‰Ú n˘÷∂®…x… ¶…“ i……‰ EÚ®… x…Ω˛” ΩÈ˛ V……‰ =xΩ˛‰∆
S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ V……x…i…‰ l…‰ ¥…‰ ™…Ω˛ ¶…“ V……x…i…‰ l…‰ =∫…‰  EÚi…x…… {™……Æ˙
<∫… i…Æ˙Ω˛ §…gi…… n˘‰J… V…±…i…‰ Ω˛…‰∆M…‰ +…ËÆ˙ =xΩ˛‰∆ Ω˛… x… {…Ω˛÷∆S……x…… S……Ω˛i…‰
EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* BEÚ  n˘x… BEÚ {… Æ˙ S…i… ¥™… HÚ x…‰ §…i……™……  EÚ
Ω˛…‰∆M…‰* ∂……™…n˘ =xΩ˛” ±……‰M……‰∆ EÚ“ ™…Ω˛ S……±… Ω˛…‰* S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ §…Ω˛EÚ…EÚÆ˙ ¥…‰
S…xn˘Æ˙ EÚ“ ∫…“®…‰∆]ı EÚ…  §…V…x…‰∫…  §…EÚ M…™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ EÚV…« ®…‰∆
+…{…∫… EÚ“ ±…c…<« ∫…‰ ®…V…… i……‰ ±…‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È* S…xn˘Æ˙ +M…Æ˙ Æ˙…V…x……l… ∫…‰
b˜⁄§… M…™…… Ω˛Ë* ¥…‰ ∫…§……‰∆ ∫…‰ UÙ÷{…EÚÆ˙ §…Ω˛÷i… Æ˙…‰i…‰ {…Æ˙  EÚ∫…“ EÚ…‰ C™……
+±…M… Ω˛…‰ V……™… ™…… n˘…‰x……‰∆ ®…‰∆ n˘÷∂®…x…“ Ω˛…‰ V……™… i……‰ =xΩ˛‰∆ J…÷∂…“ Ω˛…‰M…“ +…ËÆ˙
EÚΩ˛i…‰* +…V…EÚ±…  EÚ∫…“ EÚ…®… ®…‰∆ =x…EÚ… ®…x… x…Ω˛” ±…M…i…… l……*
Æ˙…V…x……l… EÚ…‰ n˘‰J… ∂……™…n˘ =xΩ˛” ®…‰∆ ∫…‰  EÚ∫…“ x…‰ =∫…‰ §…Ω˛EÚ…™…… Ω˛…‰* =x…EÚ“
=x…E‰Ú  n˘±… ∫…‰ i……‰ +…V… ¶…“ +…¥……V… +…i…“ - S…xn˘Æ˙ ®…È i…÷®Ω˛‰∆ {™……Æ˙
+…∆J…‰∆  °ÚÆ˙ ¶…Æ˙ +…<« l…” +…ËÆ˙ ¥…‰ ¥™……E÷Ú±… Ω˛…‰ =`ˆ‰* S…xn˘Æ˙ <v…Æ˙ EÚ<«
EÚÆ˙i…… Ω˛⁄∆* i…÷®Ω˛…Æ˙‰ n˘÷J… ∫…‰ n˘÷J…“ +…ËÆ˙ ∫…÷J… ∫…‰ ∫…÷J…“ Ω˛…‰i…… Ω˛⁄∆* C™……
®…Ω˛“x…‰ ∫…‰ +…™…… ¶…“ x…Ω˛” l……* Ω˛Æ˙ BEÚ n˘…‰ ∫…{i……Ω˛ ®…‰∆ ¥…Ω˛ +…i…… Æ˙Ω˛i……
i…÷®Ω˛‰∆ ®…‰Æ˙“ ™……n˘ x…Ω˛“ +…i…“*  ∫…°«Ú {…Ë∫…… Ω˛“ ™……n˘ +…i…… Ω˛Ë* ®…‰Æ˙…
l……* <∫… §……Æ˙ i……‰ UÙΩ˛ ®…Ω˛“x…‰ Ω˛…‰ M…™…‰ l…‰* n˘…‰ i…“x…  n˘x… {…Ω˛±…‰ =x…EÚ… BEÚ
{™……Æ˙ ®…‰Æ˙… i™……M… E÷ÚUÙ ¶…“ ™……n˘ x…Ω˛” Ω˛Ë* Æ˙…V…x……l… EÚ“ x…”n˘ J…÷±…
¥…EÚ“±…  ®…j… +…™…… l……* =∫…x…‰ EÚΩ˛…  EÚ S…xn˘Æ˙ =x…EÚ“ V……x… {…Ω˛S……x… E‰Ú
M…<« l…“* M…Ω˛Æ˙“ x…”n˘ i……‰ +§… +…i…“ ¶…“ x…Ω˛” l…“* =xΩ˛‰∆  EÚ∫…“ E‰Ú
∫…¶…“ ¥…EÚ“±……‰∆ ∫…‰  ®…±…i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…… Ω˛Ë  EÚ =∫…E‰Ú ¶……<« x…‰ ∫……Æ˙“
{…ËÆ˙…‰∆ EÚ“ +…¥……V…  °ÚÆ˙ ∫…÷x……<« n˘“* =xΩ˛…‰∆x…‰ M……ËÆ˙ ∫…‰ ∫…÷x…x…‰ EÚ“
∫…®{… k… +{…x…‰ x……®… EÚÆ˙… ±…“ Ω˛Ë V……‰ =∫…E‰Ú  {…i…… EÚ“ l…“* =∫…‰ ™…Ω˛
EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“* EÚ…‰<« §……Ω˛Æ˙ S…±… Æ˙Ω˛… l……*
∫…®{… k… S…… Ω˛B V…Ë∫…‰ ¶…“ Ω˛…‰* <∫…E‰Ú  ±…B ¥…Ω˛ E÷ÚUÙ ¶…“ EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛Ë*

GARBHANAL
Æ˙…V…x……l… E‰Ú <∫… n˘…‰∫i… EÚ…‰ ∫…§… {…i…… l……  EÚ  EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ Æ˙…V…x……l… x…‰ ™…Ω˛ Ω˛Æ˙V…“i… x…‰ i……‰ EÚΩ˛… l……  EÚ Æ˙…V…x……l… EÚ“ V……x… EÚ…‰ ¶…“ J…i…Æ˙… Ω˛…‰
∫…§… + V…«i…  EÚ™…… Ω˛Ë* f¯‰Æ˙ ∫……Æ˙“ V…®…“x…-V……™…n˘…n˘, §…c…-∫…… ®…EÚ…x… +…ËÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* EÚΩ˛” S…xn˘Æ˙ x…‰  EÚ∫…“ EÚ…‰ =xΩ˛‰∆ ®……Æ˙x…‰ EÚ…‰ i……‰ x…Ω˛”
f¯‰Æ˙ ∫……Æ˙… ¥™……{……Æ˙* +{…x…‰  ®…j… EÚ“ §……i… ∫…÷x…EÚÆ˙ Æ˙…V…x……l… EÚ…‰ §…Ω˛÷i… ¶…‰V…… Ω˛Ë* ¥…‰ Z…]ıE‰Ú ∫…‰ =`ˆ‰, §…xn˘⁄EÚ =`ˆ…<« +…ËÆ˙ ®…÷J™… u˘…Æ˙ EÚ“
n˘÷J… Ω˛÷+…* =∫…E‰Ú V……x…‰ E‰Ú §……n˘ ¥…‰ §…Ω˛÷i… n˘‰Æ˙ i…EÚ Æ˙…‰i…‰ Æ˙Ω˛‰* ¥…‰ EÚ¶…“ +…‰Æ˙ §…g‰* {…i…… x…Ω˛” n˘… Ω˛x…“ +…∆J… ¶…“ °ÚcEÚx…‰ ±…M…“ l…“*  EÚ∫…“
EÚ¶…“ §…Ω˛÷i… =n˘…∫… Ω˛…‰EÚÆ˙ Æ˙®…… ∫…‰ EÚΩ˛i…‰ - Æ˙®…… +M…Æ˙ ¥…Ω˛ <∫… §……i… ∫…‰ Ω˛“ + x…π]ı EÚ“ +…∂…∆EÚ… ∫…‰ =x…EÚ… ®…x… EÚ…∆{… =`ˆ…* C™…… {…i…… ¥…Ω˛
J…÷∂… Ω˛Ë  EÚ ®…‰Æ˙“ ∫……Æ˙“ V……™…n˘…n˘ =∫…EÚ“ Ω˛…‰ V……B i……‰ V……x…‰ n˘…‰ ®…È =∫…‰ ∫…§… <i…x…‰ x…“S…‰ ¶…“  M…Æ˙ ∫…EÚi…… Ω˛Ë  EÚ =xΩ˛‰∆ ®……Æ˙x…‰ EÚ“ ¶…“ EÚ…‰ ∂…∂…
E÷ÚUÙ n˘‰ n˘⁄∆M…… +…ËÆ˙ EÚ…∂…“ S…±…… V……>∆M……* Æ˙®…… =x…E‰Ú Ω˛…l… {…EÚc ±…‰i…“ EÚƉ˙* +§… i……‰ =x…EÚ… ∫¥……∫l™… ¶…“ S……Ë{…]ı Ω˛…‰ M…™…… l……*  n˘x… Æ˙…i…
57

E÷Úg¯i…‰-E÷Úg¯i…‰* n˘Æ˙¥……V…‰ ®…‰∆ BEÚ UÙ‰n˘ l…… =xΩ˛…‰∆x…‰ =∫…®…‰∆ +…∆J…‰∆


∫…]ı…EÚÆ˙ §……Ω˛Æ˙ n˘‰J…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“* EÚ…‰<« +…n˘®…“ l…… §……Ω˛Æ˙ |… ¥…… ∫…“ EÚ Ω˛… x…“
V……‰ <v…Æ˙-=v…Æ˙ n˘‰J…x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……* +∆v…‰Æ˙‰ ®…‰∆ ∫{…π]ı
i……‰ x…Ω˛”  n˘J… Æ˙Ω˛… l…… {…Æ˙ EÚ…‰<« l……* ®…˱…‰-E÷ÚS…˱…‰ EÚ{…c‰ +…ËÆ˙ +…i®…… ®…Æ˙ M…<« l…“*  °ÚÆ˙ ¥…Ω˛ Ω˛∆∫…x…‰ ±…M…… l…… BEÚ ¶…™…∆EÚÆ˙ Ω˛∆∫…“* l……‰c…
EÚ∆v……‰ {…Æ˙ BEÚ M…`ˆÆ˙“* i…¶…“ ¥…Ω˛ ¥™… HÚ n˘Æ˙¥……V…‰ EÚ“ +…‰Æ˙ §…g…* Ø˚EÚ EÚÆ˙ =∫…x…‰  °ÚÆ˙ EÚΩ˛… - ™…Ω˛ ∂…Æ˙“Æ˙  V…∫…‰ +…{…x…‰  EÚi…x…‰ |…‰®… ∫…‰
=∫…EÚ“ S……±…  §…±E÷Ú±… S…xn˘Æ˙ V…Ë∫…“ l…“* EÚΩ˛” ™…Ω˛ S…xn˘Æ˙ i……‰ ∫…”S…… l…… ¥…Ω˛“ §…c… Ω˛…‰EÚÆ˙ +…{…EÚ…‰  x…M…±…x…‰ +… M…™……* B‰∫…… x…Ω˛”  EÚ ®…È
x…Ω˛”* +…Ω˛ ®…‰Æ˙… S…xn˘Æ˙ +…ËÆ˙ B‰∫…‰ ®…˱…‰-E÷ÚS…˱…‰ EÚ{…c‰ ®…‰∆* =x…E‰Ú +…{…EÚ…‰ {™……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ±…M…… Ω˛⁄∆ {…Æ˙ +…{…∫…‰ ∂…j…÷i…… EÚÆ˙E‰Ú ¶…“ S…Ëx… ∫…‰ x…Ω˛”
 n˘±… ∫…‰ BEÚ +…Ω˛  x…EÚ±…“*  EÚi…x…‰ {™……Æ˙ ∫…‰ =∫…E‰Ú  ±…B EÚ{…c‰ Æ˙Ω˛ {……™……* ¥™……{……Æ˙ ®…‰∆ P…]ı… ±…M…… +…ËÆ˙ <i…x…… EÚV…« ±…‰  ±…™…… l…… ®…Èx…‰  EÚ
J…Æ˙“n˘i…‰ l…‰* n˘⁄v… °Ú±… +…ËÆ˙ ®…‰¥…… =∫…E‰Ú  ±…B +±…M… ∫…‰ Æ˙J…… =∫…‰ §…‰S…x…… {…c…* <i…x…‰  n˘x……‰∆ {……M…±……‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ¥…EÚ“±……‰∆ E‰Ú ™…Ω˛…∆ S…CEÚÆ˙
V……i…… l……* =∫…E‰Ú æ˛π]ı-{…÷π]ı ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ…‰ n˘‰J… ¥…‰  EÚi…x…… J…÷∂… Ω˛…‰i…‰ {…Æ˙ S…CEÚÆ˙ EÚ…]ı Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆ {…Æ˙ E÷ÚUÙ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚ…* n˘‰J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰ =∫…
l…‰* S…xn˘Æ˙ ¶…“ Æ˙…‰V… ¥™……™……®… EÚÆ˙E‰Ú +{…x…‰ EÚ…‰ S…÷∫i…-n˘÷Æ˙∫i… §…x……B {……‰]ı±…“ EÚ…‰* ®…Èx…‰ S……‰Æ˙“ ¶…“ EÚ“ l…“ +…{…E‰Ú EÚ®…Æ˙‰ ∫…‰* ∫……Æ˙‰ V…®…“x… E‰Ú
Æ˙J…i…… l……* ™…Ω˛ i……‰ EÚ…‰<« n˘÷§…±…… {…i…±…… ¥™… HÚ l……* i…¶…“  §…V…±…“ EÚ…M…V……i… ®…Èx…‰ S…÷Æ˙…  ±…B l…‰* n˘‰J……‰ ®…È i……‰ +§… S…±…… ¶…Ë™……, +§… ®…È V……
S…®…EÚ“ l…“ +…ËÆ˙ Æ˙…V…x……l… x…‰ {…Ω˛S……x…  ±…™……  EÚ ¥…Ω˛ S…xn˘Æ˙ Ω˛“ Ω˛Ë* Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆* ®…È  ¶…J……Æ˙“ Ω˛⁄∆ +§…* n‰˘J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰ x…… <∫…  ¶…J……Æ˙“ EÚ…‰* E÷ÚUÙ
±…‰ EÚx… ¥…Ω˛ <i…x…“ Æ˙…i… EÚ…‰ ™…Ω˛…∆ C™……‰∆ +…™…… Ω˛Ë* =xΩ˛‰∆ ™……n˘ +…™…… x…Ω˛” Ω˛Ë ®…‰Æ˙‰ {……∫…, EÚ{…c‰ ¶…“ x…Ω˛”* n˘‰J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰ x……* Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰ ®…‰Æ˙‰
¥…Ω˛ Ω˛Æ˙ §……Æ˙ Ω˛“ i……‰ <∫…“ M……c“ ∫…‰ +…i…… Ω˛Ë* =x…E‰Ú P…Æ˙ E‰Ú {……∫… Ω˛“ §…SS……‰∆ EÚ… J™……±… Æ˙J…x……* ®…‰Æ˙‰ EÚ∫…⁄Æ˙ EÚ“ ∫…V…… =xΩ˛‰∆ C™……‰∆  ®…±…‰* +…ËÆ˙
i……‰ Æ˙‰±¥…‰ ∫]ı‰∂…x… Ω˛Ë +…ËÆ˙ Æ˙…‰V… <∫…“ ∫…®…™… M……c“ +…i…“ Ω˛Ë* EÚΩ˛”  °ÚÆ˙ §…‰Ω˛…‰∂… Ω˛…‰ M…™……* ¥…Ω˛ S…“J… {…c‰ l…‰* P…Æ˙ ®…‰∆ ∫…§… ±……‰M… ∫…EÚi…‰ ®…‰∆ +…
™…Ω˛ ®…÷Z…‰ ®……Æ˙x…‰ i……‰ x…Ω˛” +…™…… Ω˛Ë* =x…E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ ®…‰∆ BEÚ Z…÷Æ˙Z…÷Æ˙“ M…™…‰ l…‰* C™…… Ω˛÷+… EÚΩ˛” ™…Ω˛ ®…Æ˙ i……‰ x…Ω˛” M…™……* ±…‰ EÚx… Æ˙…V…x……l…
∫…“ =`ˆ“* ±…‰ EÚx… b˜Æ˙ x…Ω˛” ±…M……* BEÚ M…Ω˛Æ˙“ P…fih…… +…ËÆ˙ GÚ…‰v… x…‰ S…“J…‰- V…±n˘“ ∫…‰ b˜…C]ıÆ˙ E‰Ú {……∫… ±…‰ S…±……‰* ∫…§… ±……‰M……‰∆ x…‰ S…Ëx… EÚ“ ∫……∆∫…
=xΩ˛‰∆ {……M…±… EÚÆ˙  n˘™……* ∫……‰S… ¶…“ Æ˙Ω˛‰ l…‰  EÚ <∫… S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ ¥…‰ ±…“ ∂……™…n˘ +¶…“  V…xn˘… Ω˛Ë i…¶…“ i……‰ ¥…‰ =∫…‰ b˜…C]ıÆ˙ E‰Ú ™…Ω˛…∆ ±…‰ V……x……
®……Æ˙ ¶…“ ∫…E‰Ú∆M…‰* C™…… B‰∫…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B =x…E‰Ú Ω˛…l… x…Ω˛” EÚ…ƒ{…‰∆M…‰* S……Ω˛i…‰ Ω˛Ë*  °ÚÆ˙ b˜…C]ıÆ˙ E‰Ú ™…Ω˛…∆ ±…‰ V……™…… M…™……* S…xn˘Æ˙ i…§… ¶…“ §…‰Ω˛…‰∂…“
+M…Æ˙ M……‰±…“ S…±…… ¶…“ n˘‰∆M…‰ i……‰ V…“¥…x…¶…Æ˙ {…∂S……i……{… ∫…‰ Ω˛“ ®…Æ˙ ®…‰∆ Ω˛“ E÷ÚUÙ §…c§…c… Æ˙Ω˛… l…… V…§… =∫…‰ §…‰b˜ {…Æ˙ ∫…÷±……™…… M…™…… =∫…x…‰ +…∆J…‰∆
V……™…‰∆M…‰* ¥…‰ Z…÷∆Z…±…… =`ˆ‰* <i…x…… ∫…§… Ω˛÷+… ±…‰ EÚx… =x…E‰Ú  n˘±… ∫…‰ J……‰±…“ l…“*  °ÚÆ˙ S…xn˘Æ˙ +…∆J…‰∆ §…∆n˘  EÚB Ω˛“ E÷ÚUÙ §……‰±…x…‰ ±…M…… l……* C™……
EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… l……*  EÚ∫…“ EÚ“ ∫…®…Z… ®…‰∆ x…Ω˛” +… Æ˙Ω˛… l……  EÚ ¥…Ω˛ EÚΩ˛x…… C™……
GARBHANAL

S…xn˘Æ˙ E‰Ú  ±…B |…‰®… C™……‰∆ x…Ω˛” J…i®… Ω˛…‰i……* S…xn˘Æ˙ i……‰ x…Ω˛”
∫……‰S…i……  EÚ Æ˙…V…x……l… x…‰ =∫…‰  EÚi…x…‰ {™……Æ˙ ∫…‰ {……±…… Ω˛Ë* =x…EÚ“ S……Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* =∫…x…‰ b˜…C]ıÆ˙ EÚ…‰ EÚΩ˛… - V……x…i…‰ Ω˛…‰ b˜…C]ıÆ˙ §…÷Æ˙… ∫……‰S……‰M…‰
+…∆J……‰∆ ∫…‰ +x……™……∫… Ω˛“ +…∆∫…⁄  M…Æ˙x…‰ ±…M…‰*  °ÚÆ˙ =xΩ˛…‰∆x…‰ +{…x…‰ EÚ…‰ i……‰ §…÷Æ˙… Ω˛“ Ω˛…‰M……* Ω˛…∆-Ω˛…∆ §…÷Æ˙… Ω˛…‰M……* +…ËÆ˙  EÚ∫…“ ¶…±…‰ +…n˘®…“ E‰Ú ∫……l…
<∫…  ∫l… i… E‰Ú  ±…B i…Ë™……Æ˙  EÚ™……* Z…]ıE‰Ú ∫…‰ n˘Æ˙¥……V…… J……‰±…… §…÷Æ˙… EÚÆ˙…‰M…‰ i……‰ n˘÷ x…™…… ®…‰∆ EÚ¶…“ S…Ëx… x…Ω˛” {……+…‰M…‰* i…÷®… x…Ω˛” V……x…i…‰ Ω˛…‰
+…ËÆ˙ §…xn˘⁄EÚ S…xn˘Æ˙ E‰Ú ®……l…‰ ∫…‰ ∫…]ı…  n˘™……* S…xn˘Æ˙ E÷ÚUÙ n˘‰Æ˙ i…EÚ ®…È V……x…i…… Ω˛⁄∆* +…M…‰ ∫…‰ J™……±… Æ˙J…x…… ∫…®…Z…‰* +…ËÆ˙ +…∆J…‰∆ ®…⁄∆n˘ ±…“* ™…Ω˛
GÚ…‰v… +…ËÆ˙ P…fih…… ∫…‰ =x…EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…… Æ˙Ω˛…  °ÚÆ˙ Ω˛∆∫…x…‰ ±…M……* i……‰ l……  EÚ S…xn˘Æ˙ x…‰ =x…E‰Ú  ±…B §…Ω˛÷i… §…÷Æ˙… ∫……‰S…… {…Æ˙ ¥…‰ ¶…“ +{…x…“
J…⁄§… V……‰Æ˙-V……‰Æ˙ ∫…‰ E÷ÚUÙ n˘‰Æ˙ Ω˛∆∫…x…‰ E‰Ú §……n˘ §……‰±…… - Ø˚EÚ C™……‰∆ M…B* +…n˘i… ∫…‰ ®…V…§…⁄Æ˙ l…‰* +… J…Æ˙ ¥…Ω˛ =x…EÚ… +{…x…… J…⁄x… l……* `ˆ“EÚ Ω˛…‰x…‰
®……Æ˙ n˘‰i…‰ i……‰ ¶…“ EÚ…‰<« °ÚE«Ú x…Ω˛” {…ci……* =∫…EÚ“ +…∆J……‰∆ ®…‰∆ {…Æ˙ ¥…‰ =∫…‰ +{…x…‰ {……∫… ±…‰ +…B* BEÚ §……Æ˙  °ÚÆ˙ §…÷Æ˙…<™……‰∆ {…Æ˙ +SUÙ…<«
v……Æ˙…|…¥……Ω˛ +…∆∫…⁄ §…Ω˛ Æ˙Ω˛‰ l…‰* ®…È +…{…EÚ…‰  V…xn˘…  n˘J…i…… Ω˛⁄∆* +Æ˙‰ EÚ“  ¥…V…™… Ω˛÷<« l…“* Æ˙…V…x……l… x…‰  °ÚÆ˙ S…xn˘Æ˙ EÚ…‰ ∫…§…E÷ÚUÙ n˘‰  n˘™…… l……*
®…È i……‰ =∫…“  n˘x… ®…Æ˙ M…™…… l…… V…§… ®…Èx…‰ +…{…∫…‰ n˘÷∂®…x…“ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ =∫…“ ¶……<« EÚ…‰ V……‰ =x…EÚ… ∫…§…E÷ÚUÙ UÙ“x… ±…‰x…… S……Ω˛i…… l…… =xΩ˛‰∆ ®……Æ˙ n˘‰x……
∫……‰S…“* Æ˙…V…x……l… S…÷{…S……{… =∫…EÚ“ +…‰Æ˙ n˘‰J…i…‰ Æ˙Ω˛‰ i…¶…“ S…xn˘Æ˙ S……Ω˛i…… l……* ∫……Æ˙“ +SUÙ…<™……‰∆ EÚ…‰ {…Æ˙… V…i… EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…… l……* ¥…Ω˛“
EÚ“ ]ı…∆M…‰ ±…cJ…c…<« +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ V…®…“x… {…Æ˙  M…Æ˙ {…c…* +§… ¶……<« l…… ¥…Ω˛* V…Ë∫…‰ §…÷Æ˙‰ ±……‰M… §…÷Æ˙…<« ∫…‰ §……V… x…Ω˛” +…i…‰ ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ +SUÙ‰
Æ˙…V…x……l… P…§…Æ˙…B* =xΩ˛…‰∆x…‰ ¥™……E÷Ú±… Ω˛…‰EÚÆ˙ {…÷EÚ…Æ˙… - S…xn˘Æ˙ ±……‰M… +SUÙ…<« ∫…‰ §……V… x…Ω˛” +…i…‰* ±…‰ EÚx… ¥…Ω˛ EÚ…‰<« M…ËÆ˙ i……‰ l…… x…Ω˛”
S…xn˘Æ˙ =`ˆ…‰-=`ˆ…‰ S…xn˘Æ˙* S…xn˘Æ˙ E‰Ú  EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚÆ˙¥…]ı §…n˘±…“ =x…EÚ… +{…x…… ¶……<« l…… +{…x…… J…⁄x…  V…∫…‰ ¥…‰ EÚ¶…“ +{…x…‰ §…‰]ı‰ V…Ë∫…… Ω˛“
+…ËÆ˙ Æ˙…V…x……l… E‰Ú {……∆¥… {…EÚcEÚÆ˙ §……‰±…… - ¶…Ë™…… V…§… ®…Èx…‰ +…{…∫…‰ {™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰ l…‰*
n˘÷∂®…x…“ EÚ“ ∫……‰S…“ i…¶…“ ®…È ®…Æ˙ M…™…… l……* ∂…Æ˙“Æ˙  V…xn˘… l…… {…Æ˙
|…¶……EÚÆ˙ ®……S…¥…‰

58 ¥™…∆M™… 26  n˘∫…∆§…Æ˙ 1917 EÚ…‰ M¥…… ±…™…Æ˙ ®… V…x®…. n˘∂…«x… +…ËÆ˙ +ƒO…‰V…“ ∫…… Ω˛i™… ®… B®….B. E‰Ú ∫……l… ÀΩ˛n˘“ ®… {…“-BS….b˜“. +…EÚ…∂…¥……h…“ ®… ∫…‰¥…… i…l……
+v™……{…x… EÚ…™…«  EÚ™……. 1954 ∫…‰ EÂÚp˘“™… ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n‰˘®…“, x…<«  n˘±±…“ ®… {…Ω˛±…‰ ∫…∆™…÷HÚ ∫… S…¥… Æ˙Ω‰˛, §……n˘ ®… {……ƒS… ¥…π…« ∫… S…¥… E‰Ú ∞¸{… ®… EÚ…™…«
 EÚ™……. ∫…∆P… ±……‰EÚ ∫…‰¥…… +…™……‰M… ®… ÀΩ˛n˘“ B¥…∆ +x™… ¶……π……+… E‰Ú  ¥…∂…‰π…… v…EÚ…Æ˙“. ¶……π…… ¥…n¬˘ E‰Ú +±……¥……  S…j…EÚ…Æ˙ E‰Ú i……ËÆ˙ {…Æ˙ ¶…“ J™…… i…. ÀΩ˛n˘“
®…  ¥… ¶…z…  ¥…v……+… {…Æ˙ 59 {…÷∫i…EÂÚ +…ËÆ˙ +ƒO…‰V…“ ®… S……Æ˙ i…l…… ®…Æ˙…`ˆ“ ®… 4 {…÷∫i…EÂÚ |…EÚ… ∂…i…. |…®…÷J… EfiÚ i…™……ƒ : i…‰±… EÚ“ {…EÚ…Ë c˜™……ƒ, J…Æ˙M……‰∂…
E‰Ú ∫…”M…, §…‰Æ∆˙M…, ∫¥…{x…¶…∆M…, +x…÷I…h…, {…Æ˙xi…÷, u˘…¶…… +… n˘.

J…÷∂……®…n˘
{… Ω˛±…‰ +∫i…÷ i… EÚ∞ƒ¸  §…P…x…Ω˛i……« M…x…‰∫… EÚ“*
Ω˛®……Æ˙… EÚ…‰<« ¶…“ v…®…«O…∆l…, ™…Ω˛…∆ i…EÚ  EÚ
EÚ…¥™… +…ËÆ˙ x……]ıEÚ ¶…“, =`ˆ…EÚÆ˙ n˘‰J…
±…“ V…™…‰, +…Æ˙®¶… ®…‰∆ ®…∆M…±……S…Æ˙h… +l…¥…… n˘‰¥…i……+…‰∆
EÚ“ J…÷∂……®…n˘ V…∞¸Æ˙ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* n˘‰¥…i……+…‰∆ EÚ“
J…÷∂……®…n˘ C™……‰∆? <∫… ±…B  EÚ ¥…‰ |…‰Æ˙h…… n˘‰i…‰ Ω˛È,
∫°⁄Ú i…« n˘‰i…‰ Ω˛È, ∫i…÷ i… x… EÚÆ˙…‰ i……‰ E÷Ú {…i… Ω˛…‰ V……i…‰ Ω˛È*
V…Ë∫…‰ ®…÷M…±……‰∆ E‰Ú V…®……x…‰ ®…‰∆ EÚ…‰ x…«∂… EÚÆ˙x…‰ EÚ… BEÚ
J……∫… f¯∆M… l……* n˘Æ˙§……Æ˙‰ +…®… ®… V…§… ∂…Ω˛∆∂……Ω˛
{…v……Æ˙i…‰ i……‰ §…∆n˘“V…x… (S……Æ˙h…) J……∫… +xn˘…V… ®…‰∆,
±…Ω˛V…‰ ®…‰∆ ∫…±……®……-∫…±……®……... Ω˛÷V…⁄Æ˙ i…∂…Æ˙“°Ú ±…… Æ˙Ω˛‰
Ω˛È EÚΩ˛i…‰ l…‰* ™…… +∆O…‰V……‰∆ E‰Ú V…®……x…‰ ®…‰∆ ®……®…⁄±…“
∫……Ω˛§… ¶…“ +…x…‰ ¥……±…… Ω˛…‰ i……‰ ∫…‰`ˆ V…“ Æ˙…™…§…Ω˛…n˘÷Æ˙“
E‰Ú ±……±…S… ®…‰∆ b˜…±…“ S…g…i…‰ l…‰* ™…… BEÚ UÙ…‰]ı“
 Æ˙™……∫…i… ®…‰∆, {…Ω˛±…‰ V…§… {…i…… S…±……  EÚ ¥……™…∫…Æ˙…™… EÚ“ {…ix…“ EÚ…‰ Ω˛±EÚ… EÚÆ˙ ±…‰i…‰ Ω˛È, ™……x…“ P…∆]ı… §…Ë`ˆ‰ +…<«x…‰ ®…‰∆ n˘‰J…i…‰ Ω˛È ™…… {…Ω˛±…¥……x…
M…÷±……§…“ Æ˙∆M… {…∫…∆n˘ Ω˛Ë i……‰ ®…Ω˛±……‰∆, ®…∆ n˘Æ˙…‰∆, +∫{…i……±……‰∆, ∫E⁄Ú±……‰∆, +°Ú∫…Æ˙…‰∆  EÚ∫®… E‰Ú +…n˘®…“ Ω˛…‰∆ i……‰ +{…x…“ ¶…÷V……+…‰∆ EÚ“ ®…UÙ ±…™……‰∆ EÚ…‰
E‰Ú ∫……°Ú…‰∆ +…ËÆ˙  b˜x…Æ˙ ]ı‰§…±… E‰Ú ®…‰V…{……‰∂……‰∆ i…EÚ EÚ…‰ =∫…“ M…÷±……§…“ Æ˙∆M… ∫…‰ =¶……Æ˙EÚÆ˙, ∫…“x…… °÷Ú±…… EÚÆ˙ n˘‰J…i…‰ ΩÈ˛ ™…… +M…Æ˙ ±…‰J…EÚ Ω˛…‰∆ i……‰ <∫…
Æ˙∆M…  n˘™…… M…™…… +…ËÆ˙ B‰x… n˘…‰  n˘x… {…Ω˛±…‰ V…§… {…i…… S…±……  EÚ ¥…Ω˛ M…÷±……§…“  °ÚÆ˙…EÚ ®…‰∆ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È  EÚ EÚΩ˛” °Ú…‰]ı…‰ Ω˛“ UÙ{… V……B +…ËÆ˙ =∫…®…‰∆
Æ∆˙M… x…Ω˛” Ω˛Ë i……‰  °ÚÆ˙ Ω˛±E‰Ú x…“±…‰ V……®…÷x…“ Æ˙∆M… EÚ“ {…i…« S…g…™…“ M…™…“* ¥…Ë∫…‰ Ω˛∫i……I…Æ˙ EÚ… §±……EÚ ¶…“ Ω˛…‰ i……‰ C™…… EÚΩ˛x…‰ Ω˛È!

GARBHANAL
J…÷∂……®…n˘ E‰Ú +…±…®§…x… S……Ω˛‰ §…n˘±…i…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛…‰∆, ™…÷M…-™…÷M… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙, {…Æ˙ J…÷∂……®…n˘ E‰Ú EÚ<« |…EÚ…Æ˙ ΩÈ˛* +{…x…‰ §……Ï∫… ™…… +…EÚ… ™…… |…v……x…,
®…⁄±… ¶……¥…x…… ¥…Ω˛“ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* J…÷∂……®…n˘ ∫…‰ EÚ…Ëx… J…÷∂… x…Ω˛” Ω˛…‰i……? V…§…  V…∫…  EÚ∫…“ ∫…‰ +…{…EÚ…‰ ®…i…±…§… B‰∆`ˆx…… Ω˛…‰, =∫…E‰Ú ®…x… EÚ…‰ {…⁄Æ˙“
+…{…EÚ… x……<« ¶…“ v…“®…‰ ∫…‰ EÚΩ˛i…… Ω˛Ë  EÚ §……§…⁄ V…“, +…{… {…Æ˙ i……‰ B‰∫…‰ EÚ…]ı i…Æ˙Ω˛ ∫…®…Z…x…… S…… Ω˛B*  °ÚÆ˙ ¶… HÚ E‰Ú ∫®…Æ˙h…, EÚ“i…«x… S…Ë¥… V…Ë∫…‰
E‰Ú §……±… V™……n˘… +SUÙ‰ ®……±…⁄®… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È, i……‰ +…{… ¶…“ I…h…‰EÚ +…<x…‰ ®… x…¥…v…… |…EÚ…Æ˙…‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛, {…Ω˛±…‰ i……‰ =∫… +…EÚ…,  V…∫…‰ ∫…÷ ¥…v…… E‰Ú
Z……∆EÚ ±…‰i…‰ Ω˛È* (S……Ω˛‰ ∫…⁄Æ˙i… +…{…EÚ“ Z……∆EÚx…‰ ±……™…EÚ x… Ω˛…‰) Ω˛®… ∫…§…E‰Ú  ±…B +…{… ®……x… ±…‰∆, =∫…E‰Ú  x…EÚ]ı ∫…∆{…E«Ú E‰Ú ¥™… HÚ- Æ˙∂i…‰n˘…Æ˙,
 n˘±… ®…‰∆ S……‰Æ˙ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ x……Æ˙ ∫…∫…∫… §…Ë`ˆ… Ω˛Ë, V…§… +x™… EÚ…‰<« +…{…EÚ“ ¶……∆V…‰-¶…i…“V…‰ +… n˘ ™……  ®…j…V…x……‰∆- E‰Ú ∫……®…x…‰ i……Æ˙“°Ú E‰Ú {…÷±… §……∆v…
J…÷∂……®…n˘ x…Ω˛” EÚÆ˙i……  n˘J……<« n˘‰i…… i……‰ +…{… ∫¥…™…∆ Ω˛“ +{…x…“ J…÷∂……®…n˘ n˘‰x…‰ S…… Ω˛B*  V…i…x…‰  ¥…∂…‰π…h… ∫…∆∫EfiÚi…  Ω˛∆n˘“ +∆O…‰V…“ EÚ…‰π… ®…‰∆
 ®…±…‰∆, =x… {…Æ˙ =∆b˜‰±… n˘‰∆* ™…Ω˛ v™……x… Æ˙J…‰∆  EÚ ∫……l… Ω˛“ ∫……l… +…{…
¥ ™…∆ M ™… 59

E‰Ú ∂…j…÷ {…Æ˙ =i…x…“ Ω˛“ ∫…Ji… M……±…“  x…∆n˘… EÚ“ §……ËUÙ…Æ˙ ¶…“ EÚÆ˙‰∆*
+§… +…{…EÚ… x……®… v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ ¥…Ω˛…∆ n˘Æ˙§……Æ˙ ®…‰∆ {…Ω˛÷∆S… V……™…M……  EÚ Ω˛…∆
∫……Ω˛§…, °Ú±……∆-°Ú±……∆ +…{…E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ §…Ω˛÷i… >ƒS…… J™……±… Æ˙J…i…‰ Ω˛È °Ú∆j…“ §…x…EÚÆ˙ x…‰i…… n˘‰¥…i…… E‰Ú M…±…‰ ®…‰∆ Ω˛…Æ˙ b˜…±…x…‰ {…Ω˛÷∆ S…™…‰, ∫… ∫®…i…
™…… ∏…r˘… Æ˙J…i…‰ Ω˛È ™…… +…{…E‰Ú EÚ…™…±… Ω˛È, ¥…M…ËÆ˙Ω˛-¥…M…ËÆ˙Ω˛* x…®…∫EÚ…Æ˙ EÚÆ˙E‰Ú E÷ÚUÙ P…Æ˙‰±…⁄ ™……n˘  n˘±……<™…‰* ¥…‰ §…±……i…¬¬ ®…÷∫EÚÆ˙…™…‰∆M…‰ ™……
 °ÚÆ˙ ∫……±……‰C™…-∫……∞¸{™…-∫……®…“{™… EÚ“ +¥…∫l……+…‰∆ ∫…‰ ∫……™…÷V™… S……Æ˙ ∂…§n˘ §……‰±…‰∆M…‰ Ω˛“, i…§… +…{… V…x…i…… EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…M…¥…« n˘‰J…EÚÆ˙ +{…x…‰
(®…÷ HÚ) EÚ“ |…… {i… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* {…Æ˙∫……‰∆ BEÚ ¥…™……‰¥…fir˘ +°Ú∫…Æ˙ ®…÷Z…‰ +…{…®…‰∆ EfiÚi……l…« Ω˛…‰ V……<™…‰* ∫……±……‰C™… EÚ“ +…ËÆ˙ i…Æ˙EÚ“§…‰∆ J…÷n˘ ™…… +{…x…“
 ]ı{… n˘‰ Æ˙Ω˛‰ l…‰- n˘‰J……‰ ¶……<«, +{…x…“ i……‰ ™…Ω˛ x…“ i… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë  EÚ B‰∫…“ ±…cEÚ“ EÚ“ ®……Æ˙°Úi… +…]ı…‰O……°Ú ®……∆M…x…… ™…… °Ú…‰]ı…‰ E‰Ú  ±…B {……‰V… ±…‰x…‰
 EÚ∫…“ ∫…¶…… ™…… ∫……‰∫……™…]ı“ ®…‰∆ +…M…‰ §…gx…‰ ∫…‰ S…⁄EÚx…… x…Ω˛”, V…Ω˛…∆ V……x…… +… n˘ ¶…“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ ΩÈ˛*
+{…x…‰ +°Ú∫…Æ˙ V……i…‰ Ω˛…‰∆, ¥…Ω˛…∆ V…∞¸Æ˙ +{…x…… x……®… ¥…HÚ…+…‰∆ ®…‰∆ E÷ÚUÙ ®… Ω˛±……B∆ ∫…∆M…“i… x……S… <i™…… n˘ EÚ±……i®…EÚ |…EÚ…Æ˙…‰∆ ∫…‰ x…‰i…… n˘‰¥…i……+…‰∆
 ±…J…… n˘‰x…… S…… Ω˛B +…ËÆ˙ B‰∫…… v…÷+…∆v……Æ˙ ±…‰CS…Æ˙ n˘‰x…… S…… Ω˛B  EÚ EÚ…‰  Æ˙Z……i…“ ΩÈ˛, {…Æ˙xi…÷ ¥…Ω˛ ∫……v……Æh… EÚ…‰ ]ı E‰Ú ®……x…¥……‰∆ ∫…‰ ∫…∆¶…¥… x…Ω˛”*
§…∫…, Æ˙…˧… M…`ˆ V……B* EÚ±… i…EÚ +…™…«∫…®……V…“ l…‰ ™…… ∫…∆P… E‰Ú +§… ∫……∞¸{™… E‰Ú E÷ÚUÙ |…EÚ…Æ˙ ∫…÷ x…™…‰* M……∆v…“ V…“ V…§… l…‰, i…§… E÷ÚUÙ ±……‰M…
§……Ë r˘EÚ ∫…®…l…«EÚ E‰Ú ∞¸{… ®…‰∆ M……∆v…“-EÚ…∆O…‰∫… E‰Ú EÚ“ V…™…‰  EÚ C™…… =xΩ˛” EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…”M… E‰Ú £ÂÚ®… EÚ…, =∫…“ Æ˙∆M… EÚ… S…∂®…… {…Ω˛x…EÚÆ˙, v……‰i…“
EÚΩ˛x…‰! EÚ±… i…EÚ +…{…x…‰ M……∆v…“ EÚ“ BEÚ ¶…“  EÚi……§… S……Ω˛‰ §……∆v…EÚÆ˙, P…c“ ±…]ıEÚ…EÚÆ˙, ∫……‰®…¥……Æ˙ EÚ…‰ ®……Ëx… Æ˙J…EÚÆ˙, =xΩ˛” EÚ“ i…Æ˙Ω˛

∫……±……‰C™… EÚ“ BEÚ i…Æ˙EÚ“§… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ V…Ω˛…∆ +…{…E‰Ú +…EÚ… {…Ω˛÷∆S…Â, ¥…Ω˛…∆ +…{…
Ω˛… V…Æ˙ Æ˙ Ω˛™…‰* =x…E‰Ú +…M…‰-+…M…‰ +…x…‰ EÚ… EÚ…‰<« ®……ËEÚ… x… UÙ…‰ c™…‰* =x…E‰Ú
V…⁄i…‰ J……‰ M…™…‰ Ω˛…‰∆ i……‰ J……‰V… n˘“ V…™…‰, =xΩ˛‰∆ ∫…§…∫…‰ +…M…‰ £Ú∆]ı ∫…“]ı {…Æ˙ §…Ë`ˆ…
n˘“ V…™…‰, {™……∫… ±…M…“ Ω˛…‰ i……‰ E÷Ú±Ω˛c ®…‰∆ {……x…“ ±…… n˘“ V…™…‰*
GARBHANAL

±……<•…‰Æ˙“ ®…‰∆ x… ®…∆M……™…“ Ω˛…‰ +…ËÆ˙ ∫……¥…Æ˙EÚÆ˙, Æ˙…™… +…ËÆ˙ +®§…‰b˜EÚÆ˙ v…“®…‰-v…“®…‰ i……‰... i……‰... §…“S… ®…‰∆ Ø˚EÚ-Ø˚EÚ EÚÆ˙ §……‰±…, =x…EÚ“ x…EÚ±…
EÚ“ ∫…§… EÚ…∆O…‰∫… i…l…… M……∆v…“  ¥…Æ˙…‰v…“  EÚi……§…‰∆ V…®…… EÚÆ˙ ±…“ Ω˛…‰∆ ]ı“{…x…… S……Ω˛i…‰ l…‰* {…Æ˙ ™……Æ˙ ±……‰M… B‰∫…‰ x…EÚ±… S…™……‰∆ EÚ…‰ V……{……x…“  J…±……Ëx…‰
+…V… EÚ…∆O…‰∫… ®…∆j…“ E‰Ú ∫……®…x…‰ n˘∫i…-§…∫i…… EÚ Ω˛™…‰, ¶…M…¥…x…¬! Ω˛®… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V……{……x…“ M……∆v…“ EÚΩ˛i…‰ l…‰* E÷Úi……« x… {…Ω˛x…x…‰ +…ËÆ˙ P…c“ ±…]ıEÚ…x…‰
M……∆v…“ V…“ EÚ… ±……<°Ú ∫……<V… {……‰]ı«‰]ı <∫… O…∆l……±…™… ®…‰∆ ±…M…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È, EÚ…  V…GÚ EfiÚ{…±……x…“ V…“ x…‰ +{…x…‰ ∫…¥……Ên˘™… ∫…®……V… ¥……±…‰ ¶……π…h… ®…‰∆  EÚ™……
EÚ±… {…⁄Æ˙“ +±…®……Æ˙“ ¶…Æ˙ M……∆v…“ ∫…… Ω˛i™… ®…∆M……  ±…™…… M…™…… Ω˛Ë* +…{… Ω˛“ l……* +§… E÷ÚUÙ ±……‰M… V…¥……Ω˛Æ˙ V……E‰Ú]ı +…ËÆ˙ S…⁄g“n˘…Æ˙ J……n˘“ EÚ…
Ω˛®… {…Æ˙ EfiÚ{…… EÚÆ˙‰∆* §…∫… +…{…E‰Ú ∫…§… {……{… v…÷±… V……™…‰∆M…‰* {……™…V……®……, ∂…‰Æ˙¥……x…“ {…Ω˛x…x…‰ ±…M…‰ Ω˛È* ∂……™…n˘ Æ˙…V…… V…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙∆M…“x…
i……‰ ∫……±……‰C™… EÚ“ BEÚ i…Æ˙EÚ“§… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ V…Ω˛…∆ +…{…E‰Ú +…EÚ… S…∂®…… {…Ω˛x…x…‰ EÚ… ¶…“  Æ˙¥……V… S…±… {…c‰*
{…Ω˛÷∆S…Â, ¥…Ω˛…∆ +…{… Ω˛… V…Æ˙ Æ˙ Ω˛™…‰* ™…Ω˛ {…i…… ±…M…… ±…“ V…™…‰  EÚ i……‰ ™…l……∫…∆¶…¥… +…{… ∞¸{… ®…‰∆ +{…x…‰ +…EÚ… E‰Ú ∫…®……x… Ω˛…‰x…‰ EÚ… |…™…ix…
+…{…E‰Ú +…EÚ… EÚ…‰ EÚ…Ëx… {……‰∂……EÚ {…∫…∆n˘ Ω˛Ë, =∫…“ ®…‰∆ V……<™…‰*  °ÚÆ˙ EÚÆ˙‰∆*
=x…E‰Ú +…M…‰-+…M…‰ +…x…‰ EÚ… EÚ…‰<« ®……ËEÚ… x… UÙ…‰ c™…‰* =x…E‰Ú V…⁄i…‰ i…“∫…Æ˙“ +¥…∫l…… ∫……®…“{™… EÚ“ Ω˛Ë* EÚ<« ®…Ω˛…x…÷¶……¥… +{…x…“ ∫¥……l…« ∫… r˘ E‰Ú
J……‰ M…™…‰ Ω˛…‰∆ i……‰ J……‰V… n˘“ V…™…‰, =xΩ˛‰∆ ∫…§…∫…‰ +…M…‰ £Ú∆]ı ∫…“]ı {…Æ˙  ±…B P…Æ˙ ®…‰∆ i……±…… ±…M……EÚÆ˙ n˘…‰-n˘…‰, i…“x…-i…“x… ®…Ω˛“x…‰ +{…x…‰ M…÷Ø˚+…‰∆ EÚ“
§…Ë`ˆ… n˘“ V…™…‰, {™……∫… ±…M…“ Ω˛…‰ i……‰ E÷Ú±Ω˛c ®…‰∆ {……x…“ ±…… n˘“ V…™…‰* ∫…‰¥…… ®…‰∆  §…i…… n˘‰i…‰ ΩÈ˛* S…Æ˙h… S……∆{…i…‰ Ω˛È, =x…EÚ“ Ω˛Æ˙ §……i… E‰Ú =M…±…n˘…x…
+…¥…∂™…EÚi…… {…c˜x…‰ {…Æ˙ =xΩ˛‰∆ {…∆J…… ¶…“ Z…±… ∫…EÚi…‰ Ω˛È* ™…Ω˛ ®……ËEÚ… EÚ…‰ =`ˆ…x…‰ E‰Ú  ±…B i…Ë™……Æ˙ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛* ∫…∆I…‰{… ®…‰∆, ™… n˘ +…{… ®…÷Z…‰ l……‰c…
x…  ®…±…‰ i……‰  EÚ∫…“ x……®…v……Æ˙“ ∫…∆∫l…… E‰Ú E÷ÚUÙ ¶…“, +…x…Æ˙‰Æ˙“ ®…∆j…“-
¥ ™…∆ M ™…
60

∫…°Ú±… ®…x……‰Æ˙l… Ω˛…‰x…‰ EÚ“ EÚ…®…x…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È, =∫… {…Ë∫…‰ ∫…‰ ±…M……EÚÆ˙
±……J……‰∆ E‰Ú S…∆n˘‰ °Ú∆c…‰∆ ®…‰∆  n˘™…‰ V……i…‰ Ω˛È ¥…Ω˛…∆ i…EÚ, ™…Ω˛“ +…∆¥…±……
M…∆¥……∞¸ §…x…x…‰ n˘‰∆ i……‰ EÚΩ˛∆⁄  EÚ ®…CJ…x… EÚ…  b˜§§…… ∫……l…  ±…™…‰ S…±…i…‰ ΩÈ˛* n˘‰EÚÆ˙ EÚ…‰™…±……  x…EÚ…±…x…‰ EÚ“ ¥…fi k…  x… Ω˛i… Ω˛Ë* +…{…EÚ…‰ ®……±…⁄®… Ω˛Ë
<∫… ®……®…±…‰ ®…‰∆ x…EÚ±…“ Ω˛∆∫…“ EÚ… ±……P…¥… +…ËÆ˙ ®…v…÷Æ˙-®…v…÷Æ˙ ∫…∆±……{… EÚ“  EÚ §……P… E‰Ú {……∫… EÚ∆M…x… ±…‰x…‰ E‰Ú  ±…B ±……±…S…“ •……¿h… ™…… §… x…™……
S…i…÷Æ˙…<« §…Ω˛÷i… EÚ…®… +…i…“ Ω˛Ë* +∆i…i…: EÚ¶…“ EÚ¶…“ ™…Ω˛ i…{…∫™…… °Ú±…“¶…⁄i… V……‰ ¶…“ <∫… <«∫…{… EÚ“ EÚΩ˛…x…“ EÚ… x……™…EÚ Ω˛…‰- EËÚ∫…‰ +…M…‰-+…M…‰
Ω˛…‰ V……i…“ Ω˛Ë, E÷ÚUÙ x… E÷ÚUÙ |…∫……n˘“ |……{i… Ω˛…‰ Ω˛“ V……i…“ Ω˛Ë* n˘±…n˘±… ®…‰∆ v…∆∫…i…… M…™…… +…ËÆ˙  °ÚÆ˙ ¶…“ +∆M…⁄`ˆ“ EÚ“ +…‰Æ˙ Ω˛∫…Æ˙i…
J…÷∂……®…n˘ E‰Ú EÚ<« +…ËÆ˙ |…EÚ…Æ˙ ¶…“ ΩÈ˛* i…x…, ®…x…, v…x…, ∫…§…∫…‰ J…÷∂……®…n˘ ¶…Æ˙“  x…M……Ω˛ =∫…x…‰ M…c…™…‰ Æ˙J…“* ™…Ω˛“ ¥…fi k… §…c‰ ∫…‰ §…c‰ J…÷∂……®…n˘“
EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ J…÷∂……®…n˘ EÚÆ˙i…‰ Ω˛“ ΩÈ˛* ∫……‰ i…x… ¥……±…“ §……i…  ±…J…x…‰ ±……™…EÚ EÚ“ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë*
x…Ω˛”* i…x… ¶…“ +{…x…‰ ™…… +x™……‰∆ E‰Ú Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* §…Eڅ˱… EÚ…±…« ®……C∫…« ®…÷Z…‰ B‰∫…‰ J…÷∂……®…n˘“ ¶…“ ®……±…⁄®… Ω˛È V……‰ +{…x…‰ +…EÚ…+…‰∆ E‰Ú  ±…B
E‰Ú, <∫… ™…÷M… ®…‰∆ i…x… ¶…“ +… J…Æ˙ BEÚ {…÷h™… ¥…∫i…÷ EÚ…®……‰ b˜]ı“ §…x… Ω˛“ M…™…… ¶……π…h…  ±…J… n˘‰i…‰ Ω˛È, =x…EÚ“ ∫i…÷ i… ®…‰∆ M…÷®…x……®… ±…‰J… UÙ…{…i…‰ Ω˛È,
Ω˛Ë* ∫……Ω˛§… E‰Ú V…®……x…‰ ®…‰∆ ®…‰®… ∫……Ω˛§… ™…… ¥…ËÆ˙… EÚ… ®……x… l……* +…V…EÚ±… =x…E‰Ú °Ú…‰]ı…‰  ¥…Y……{…x……‰∆ ®…‰∆ EÚ…®… ®…‰∆ ±……i…‰ Ω˛È (∫…x…¬ §…“∫… ®…‰∆
¥™… HÚ §…n˘±… M…™…‰ Ω˛È, {…Æ˙∆i…÷ {…Ω˛÷∆S… +…ËÆ˙ V… Æ˙™…… +…ËÆ˙ {……Ë+… i……‰ EÚ…®… +Ω˛®…n˘…§……n˘ EÚ“  ®…±……‰∆ EÚ“ v……‰i…“ {…Æ˙ ∫…§… x…‰i……+…‰∆ E‰Ú ∫…÷∆n˘Æ˙  S…j…
+…i…… Ω˛“ Ω˛Ë* ∫……‰ ™…Ω˛ i…x… ¥……±…“ {…Ω˛S……x… V……‰ Ω˛Ë ∫……‰ J…M… Ω˛“ V……x…‰ J…M… Æ˙Ω˛… EÚÆ˙i…‰ l…‰), =x…E‰Ú §…SS……‰∆ EÚ…‰ n˘“˘¥……±…“- GÚ∫…®…∫… E‰Ú ={…Ω˛…Æ˙
EÚ“ ¶……π……* ®…x… EÚ… ™…Ω˛  Ω˛∫……§… Ω˛Ë  EÚ <∫… EÚ®§…Ji… EÚ… EÚ…‰<« +…EÚ…Æ˙ Ω˛“ ¶…‰V…i…‰ Ω˛È, =x…EÚ…‰ {™……Æ˙“  ®…`ˆ…<™……∆ ™…… °Ú±… ™…… Æ˙… M… x…™……‰∆ E‰Ú
x…Ω˛”* ¥…Ω˛ {……x…“ i…‰Æ˙… Æ˙∆M… EËÚ∫……?  V…∫…®…‰∆  ®…±……+…‰ ¥…Ë∫…… Ω˛Ë* M…∆M…… M…™…‰ Æ˙‰EÚ…b˜« ™…… §… g™……  ∫…M…Æ˙‰]ı  x…Æ˙∆i…Æ˙ ∫…{±……<« EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È, =x…EÚ“
M…∆M……n˘…∫…, V…®…x…… M…™…‰ V…®…x……n˘…∫…* "+' E‰Ú {……∫… V……™…‰∆ i……‰ "§…' EÚ“  x…∆n˘… Ω˛…∆ ®…‰∆ Ω˛…∆  ®…±……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ +M…Æ˙ ¥…‰ ∂…÷r˘  Ω˛∆n˘“ E‰Ú {…I… ®…‰∆ Ω˛…‰∆ i……‰
EÚÆ˙‰∆, +…ËÆ˙ "§…' E‰Ú {……∫… V……™…‰∆ i……‰ "+' EÚ…‰ ¶…Æ˙{…‰]ı ¶…±…… §…÷Æ˙… EÚΩ˛ ±…‰∆* J…÷∂……®…n˘“ Ω˛V…Æ˙i… ¶…“ ∂…÷r˘  Ω˛∆n˘“ E‰Ú  Ω˛®……™…i…“ §…x… V……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙
™…Ω˛  x… ∂∆S…i… Ω˛Ë  EÚ "+' +…ËÆ˙ "§…' n˘…‰ J…‰®……‰∆ ®…‰∆ §…∆]ı‰ Ω˛È - x… "+' ∫…‰ {…⁄UÙx…‰ +M…Æ˙  Ω˛∆n˘÷∫i……x…“ EÚ… {…I… ±…‰x…‰ ∫…‰ V™……n˘… >∆S…“ i…x…J…… ™…… +…‰Ω˛n˘…
"§…' V……™…‰M……  EÚ ™…Ω˛ §……i… V……‰ +…{…x…‰ EÚΩ˛“ Ω˛Ë ∫…S… Ω˛Ë ™…… Z…⁄`ˆ, +…ËÆ˙ x… ¥…… |… i…π`ˆ… ™…… ®……x…  ®…±…i…… Ω˛…‰ i……‰ ™…‰  Ω˛∆n˘÷∫i……x…“ E‰Ú ∫…§…∫…‰ §…c‰
"§…' ∫…‰ {…⁄UÙx…‰ "+' Ω˛“ V……™…‰M……* +…{…EÚ“ n˘…‰x……‰∆ +…‰Æ˙ ∫…‰ S……∆n˘“ Ω˛Ë, V……‰ ¶…“ ∫…®…l…«EÚ §…x… V……i…‰ Ω˛È* ∫……Æ˙…∆∂… ™…Ω˛ Ω˛Ë  EÚ J…÷∂……®…n˘ E‰Ú B‰∫…‰ ∫…ËEÚc…‰∆
EÚ…®… +… V……™…‰* ∫……‰ ®…x… EÚ…‰  V…i…x…… f¯÷±…®…÷±… Æ˙J…‰∆M…‰ =i…x…‰ Ω˛“ +…{… <∫… f¯∆M… +…™…‰  n˘x… <∫… n˘÷ x…™…… ®…‰∆ n˘‰J…i…… +… Æ˙Ω˛… Ω˛⁄∆* <∫…®…‰∆ V…Æ˙… ¶…“
V…x…i……∆ j…EÚ ™…÷M… ®…‰∆ ∫…°Ú±… Ω˛…‰∆M…‰* V…x…i…∆j… ®…‰∆ {…I… §…n˘±…i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È, +…V… + i…Æ˙∆V…x…… x…Ω˛”*
EÚ“ ®……<x……‰ Æ˙]ı“ EÚ±… EÚ“ ®…‰V……‰ Æ˙]ı“ Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* i……‰ §…÷Æ˙… C™……‰∆ §…x…‰∆? {…Æ˙∆i…÷ <∫… ∫…§…E‰Ú V……x…x…‰ ∫…‰ +…{… ™…Ω˛ x… ∫…®…Z…‰∆  EÚ <∫… °Úx… ®…‰∆ ®…È
n˘…‰x……‰∆ Ω˛…l……‰ ±…b¬˜b⁄˜ Æ˙J……‰* ®……<x……‰ Æ˙]ı“ ∫…‰ EÚΩ˛…‰  EÚ ®…‰V……‰ Æ˙]ı“ i…÷®… {…Æ˙ =∫i……n˘ Ω˛⁄∆* ™…Ω˛ ∫…§… ®…‰Æ˙…  x…Æ˙“I…h… Ω˛Ë, n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ EÚ… +x…÷¶…¥… Ω˛Ë*
n˘®…x… +i™……S……Æ˙ =i{…“cx… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˲ +…ËÆ˙ ®…‰V……‰ Æ˙]ı“ ∫…‰ EÚΩ˛…‰  EÚ ™…Ω˛ +…i®……x…÷¶…⁄ i… ™… n˘ §…x…… {……i…… - b˜…Ï. x…M…‰xp˘ E‰Ú ∂…§n˘…‰∆ ®…‰∆ -
®……<x……‰ Æ˙]ı“ Ω˛“ ∫…§… E÷ÚUÙ M…c§…c EÚÆ˙… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* ±…‰ EÚx… <∫… i…Æ˙Ω˛ EÚ¶…“- +…i®…… ¶…¥™…∆V…x…… EÚÆ˙ {……i…… i……‰  °ÚÆ˙ ®…È ™……‰∆ M™……Æ˙Ω˛ ∫……±… BEÚ Ω˛“
EÚ¶…“ +…{… "x…  Ω˛™……‰∆ ®…‰∆ x…  ∂…™……‰∆ ®…‰∆' Æ˙Ω˛ V……™…‰∆M…‰, +…ËÆ˙ S…®…M……n˘c EÚ“ i…x…J…… {…Æ˙ ®……∫]ıÆ˙“ EÚÆ˙i…‰ x…Ω˛” {…c… Æ˙Ω˛i…… +…ËÆ˙ ∂……™…n˘ <i…x…“
EÚΩ˛…x…“ |… ∫…r˘ Ω˛Ë  EÚ {…∂…÷+…‰∆ x…‰ =∫…‰ {…I…“ ®……x…… +…ËÆ˙ {… I…™……‰∆ x…‰ =∫…‰

GARBHANAL
∫{…π]ıi…… ∫…‰ ™…Ω˛ ±…‰J… ¶…“ x…Ω˛”  ±…J… {……i……* ®…÷ ∂EÚ±… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë
{…∂…÷*  EÚ <∫… ¥™……¥…∫…… ™…EÚ n˘÷ x…™…… ®…‰∆ Ω˛®… V…Ë∫…‰ x…“ i…∂……∫j… E‰Ú {…g‰
<∫… ±…B J…÷∂……®…n˘“ +…n˘®…“ ∫…§…EÚ…‰ J…÷∂… Æ˙J…x…… S……Ω˛i…… Ω˛Ë, V…Ë∫…‰ ¥…‰∂™…… +…n˘ ®…™……‰∆ EÚ“ +{…x…“ +…i®…… +…ËÆ˙ EÚ…∆∂…∫… EÚ… J™……±… Ω˛…‰ +…i……
™…… E÷ÚUÙ ¥™……{……Æ˙“* ¥…Ω˛  EÚ∫…“ EÚ… ∂…j…÷ x…Ω˛” Ω˛Ë, <∫… ±…B ¥…Ω˛ +E÷Úi……‰¶…™… Ω˛Ë,  V…∫…‰  EÚ∫…“ EÚ“®…i… {…Æ˙ §…‰S…x…… Ω˛®…‰∆ ®…∆V…⁄Æ˙ x…Ω˛” * +…ËÆ˙ =∫…“ E‰Ú
Ω˛Ë, ∫…n˘… x…©… Ω˛Ë* ∫…i…“i¥… EÚ…‰  x…¶……x…‰ ®…‰∆ ∫…§… i…Æ˙Ω˛ EÚ“ ®…÷∫…“§…i…‰∆ Z…‰±… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* Ω˛®…‰∆
+…ËÆ˙ v…x… ∫…‰ J…÷∂……®…n˘ i……‰ <∫… ™…÷M… EÚ“ ∫…§…∫…‰ |…v……x… {…r˘ i… Ω˛Ë* V…§…  ∫…°«Ú <∫…“ §……i… EÚ… ¶…Æ˙…‰∫…… Ω˛Ë  EÚ n˘÷ x…™…… +… J…Æ˙ <xΩ˛”
+…{… Ω˛x…÷®……x… V…“ EÚ…‰ ™…… Æ˙…x…“ ®…Ω˛…Æ˙…V… EÚ…‰ BEÚ {…Ë∫…… S…g…i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ ®…÷∫…“§…i…V…n˘…‰∆ EÚ“ Ω˛…‰M…“*
®…v™…|…n˘‰∂… ®…‰∆
61

∫…∆∫EfiÚ i… E‰Ú x…™…‰ +v™……™…


l +{…x…‰ x…¥…∫…∆¥…i…¬ EÚ… ∫…®®……x… : M…÷b˜“
{…c¥…… {…Æ˙ +¥…EÚ…∂…* EÚ…™…«GÚ®……‰∆ EÚ“ ∏…fi∆J…±……*
l EËÚ±……∂… ®……x…∫…Æ˙…‰¥…Æ˙,  Ω˛∆M…±……V… n˘‰¥…“ l ∫¥……v…“x…i…… ∫…∆O……®… ®…‰∆
®…∆ n˘Æ˙ +…ËÆ˙ x…x…EÚ x…… ∫……Ω˛‰§… EÚ“ ®…v™…|…n‰˘∂… E‰Ú ™……‰M…n˘…x… E‰Ú
{… ¥…j… ™……j…… Ω˛‰i…÷ ∂……∫…x… EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ Æ˙‰J……∆EÚx…, +…EÚ±…x… E‰Ú
+x…÷n˘…x…* ™……j…… EÚ… 50 |… i…∂…i… ™……  ±…™…‰ Æ˙…π]ı≈“™… B¥…∆  V…±……
i…“∫… Ω˛V……Æ˙ ∞¸{…™…‰* ∫i…Æ˙“™… °ËÚ±……‰ ∂…{…*
l ∫¥…i…∆j…i…… ∫…∆O……®… EÚ…‰
l M……Ë Ω˛i™…… {…Æ˙ |… i…§…∆v…, =±±…∆P…x… EÚ“
n˘∂…… ®…‰∆ EÚ`ˆ…‰Æ˙ ∫…V…… EÚ… |……¥…v……x… ∫…®… {…«i… +…V……n˘  Ω˛∆n˘
l v…®…« ∫¥…i…∆j…i……  ¥…v…‰™…EÚ {…… Æ˙i…* Æ˙‰ b˜™……‰ EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“
l +…‰Æ˙UÙ… ®…‰∆ Æ˙…π]ı≈“™… Æ˙…®……™…h… EÚ±…… EÚ…Æ˙«¥……<«*
∫…∆O…Ω˛…±…™…*  S…j…E⁄Ú]ı ®…‰∆ i…÷±…∫…“ ∂……‰v… ∫…∆∫l……x… EÚ… ¶…¥…x… +…ËÆ˙ l n˘‰∂… ®…‰∆ {…Ω˛±…“ §……Æ˙ |…n˘‰∂… EÚ“ EÚ±…… ®…∆b˜ ±…™……‰∆ EÚ…‰ +x…÷n˘…x…
¥…fiΩ˛n˘ {…÷∫i…EÚ…±…™…* E‰Ú  ±…™…‰ 17 EÚÆ˙…‰c ∞¸{…™…‰ ∫…‰ V™……n˘… EÚ… |……¥…v……x…*
l EÚ±……+…‰∆ E‰Ú P…Æ˙ ¶……Æ˙i… ¶…¥…x… ®…‰∆ x…<« §…™……Æ˙ : ∫¥…™…∆ ∫…n¬˘P…… +…ËÆ˙ EÚ<« l ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ ∫…®……Æ˙…‰Ω˛ |…n˘‰∂… E‰Ú n˘⁄Æ˙∫l… +∆S…±……‰∆ +…ËÆ˙ O……®…“h…
+x™… x…¥……S……Æ˙“ |…∫…∆M…* I…‰j……‰∆ ®…‰∆* ¶……‰V…{…÷Æ˙ =i∫…¥…, §…‰i…¥…… =˘i∫…¥…, =n˘™…{…÷Æ˙ =i∫…¥…,
l ¥…x…¥……∫…“ I…‰j… EÚ“ ®… Ω˛±……+…‰∆ EÚ…‰ EÚ±…… B¥…∆ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú I…‰j… ®…‰∆ M…f¯E÷Úhb˜…Æ˙ ®…‰∆ +…ËÆ˙ v…÷§…‰±…… ®…‰∆ v…Æ˙…‰Ω˛Æ˙ =i∫…¥…, ¶…‰c…P……]ı ®…‰
 ¥…∂…‰π… ={…±… §v… {…Æ˙ n˘…‰ ±……J… ∞¸{…™…‰ EÚ… ""Æ˙…x…“ n˘÷M……«¥…i…“ Æ˙…π]ı≈“™… x…®…«n˘…,  S…j…E⁄Ú]ı ®…‰∆ ∂…Æ˙n˘ +…ËÆ˙  UÙ∆n˘¥……c˜˜… ®…‰∆ ±……‰EÚi…Æ˙∆M…
∫…®®……x… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙''* =i∫…¥…* n˘‰¥……∫… ®…‰∆ ∏…n¬˘v……∆V… ±… |…∫…∆M…*
l ¥…x…¥……∫…“ I…j… EÚ“ EÚ ¥…i…… B¥…∆ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú I…‰j… ∫…‰ ™……‰M…n˘…x… E‰Ú l |…n˘‰∂… E‰Ú |…i™…‰EÚ  V…±…‰ ®…‰∆ ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ M… i… ¥… v…™……‰∆ E‰Ú
 ±…B n˘…‰ ±……J… ∞¸{…™…‰ EÚ… ""¥…“Æ˙ ∂…∆EÚÆ˙ ∂……Ω˛ Æ˙P…÷x……l… ∂……Ω˛ Æ˙…π]ı≈“™…  ¥…∫i……Æ˙ EÚ“ ™……‰V…x……*
{…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙'' ∫l…… {…i…* l ∫…⁄™…« x…®…∫EÚ…Æ˙-∂……∫…EÚ“™…  ¥…t…±…™……‰∆ ®…‰∆ |……Æ˙∆¶…, |…n˘‰∂… EÚ“
|…n˘‰∂… E‰Ú ∫…¥…«∏…‰π`ˆ ¥…x…¥……∫…“  J…±……c“ E‰Ú  ±…B BEÚ ±……J… ∞¸{…™…‰ ™……‰M… x…“ i… V……Æ˙“ *
GARBHANAL

l
EÚ… ""¥…“Æ˙ ]ı∆]ı¨… ¶…“±… ∫…®®……x… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙''* l Æ˙…®… ¥…x… {…l…  ¥…EÚ…∫… EÚ…™…«GÚ®…- S…j…E⁄Ú]ı ®…‰∆  ¥…∂…‰π…
l {…÷Æ˙…i…i¥… I…‰j… E‰Ú  ±…™…‰ BEÚ ±……J… ∞¸{…™…‰ EÚ… ¥……EÚh…EÚÆ˙ ∫…®®……x…* ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ I…‰j… EÚ…  x…®……«h…* {… Æ˙GÚ®…… {…l… {…CEÚ… EÚÆ˙x…‰
l ∫…… Ω˛i™… +…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚ i… I…j… E‰Ú ∫…®®……x……‰∆ EÚ“ Æ˙… ∂… §…g¯¯…EÚÆ˙ n˘÷M…÷x…“ EÚ“ EÚ…Æ˙«¥……<«, Æ˙…®…¥…x… {…l… ∂……‰v… E‰Ú  ±…™…‰  Æ˙∫…S…« °ËÚ±……‰ ∂…{…*
EÚ“ M…<«* Æ˙…V™… ∫i…Æ˙“™… ∫…®®……x……‰∆ ®…‰∆ ¶…“ ¥…fi n¬˘P…* l ¥…Æ˙…Ω˛ ®… Ω˛Æ˙ ∂……‰v… ∫…∆∫l……x…, =VV…Ëx… EÚ…‰ ¶…⁄ ®… +…¥…∆]ıx…*
l ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙…‰∆, EÚ±……EÚ…Æ˙…‰∆ EÚ“ +… l…«EÚ ®…n˘n˘ ®…‰∆ ¥…fi n¬˘P…* l EÚ<« ¥…π……Ê §……n˘ Æ˙…V™… ®…‰∆ 46 x…™…‰ ∫®……Æ˙EÚ ∫…∆Æ˙ I…i…*
l ¥…π…« |… i…{…n˘… {…Æ˙ =VV…Ëx… ®…‰∆  ¥…GÚ®……‰i∫…¥… +x™… ∫l……x……‰∆ {…Æ˙ x…¥… l +xi…Æ˙…«π]ı≈“™… Æ˙…®……™…h… ®…‰±…… ∂…“Q…*
∫…∆¥…i∫…Æ˙ EÚ… +…™……‰V…x… |… i…¥…π…«* l ∂……V……{…÷Æ˙ ®…‰∆ n˘‰∂… E‰Ú {…Ω˛±…‰ M……Ë-+¶™……Æ˙h™… EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“
l M…h…i…∆j…  n˘¥…∫… EÚ“ ∫…∆v™…… {…Æ˙ ∫…¶…“  V…±…… ®…÷J™……±…™……‰∆ {…Æ˙ ±……‰EÚ EÚ…Æ˙«¥……<« |…S… ±…i…*
=i∫…¥… "¶……Æ˙i… {…¥…«'* l ∫…∆M…“i…  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“ EÚ…Æ˙«¥……<« |…S… ±…i…*
l 1857 ∫¥…i…∆j…i…… ∫…∆O……®… E‰Ú ∫…∆§…∆v… ®…‰∆ Æ˙…V™… ∂……∫…x… u˘…Æ˙… ¥…fiΩ˛i… {…… h…x…“ ∫…∆∫EfiÚi…  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… =VV…Ëx… ®…‰∆ ∫l…… {…i… EÚÆ˙x…‰
+…™……‰V…x…* V…∆M…±… ∫…i™……O…Ω˛ E‰Ú 75 ¥…π…« {…⁄h…« Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ EÚ“ EÚ…™…«¥……Ω˛“ |…S… ±…i…*
l ®…v™…|…n˘‰∂… EÚ… M…“i… §…x…… V…™…-V…™… ®…v™…|…n˘‰∂…*

{…Æ∆˙{…Æ˙…+…‰∆ E‰Ú ∫……l…, ¶… ¥…π™… EÚ“ +…‰Æ˙


®…v™…|…n‰˘∂… V…x…∫…∆{…E«Ú n¬˘¥……Æ˙… V……Æ˙“ ®…v™…|…n‰˘∂… ®…v™…|…n‰˘∂… ®……v™…®…/08 D67018
62

+{…x…“ §……‰±…“

∫…®…÷SS…™… §……‰v…EÚ
x…“S…‰  ±…J…‰ ¥……C™……Â EÚ…‰ {… g¯B- ∫…®…÷SS…§……‰v…EÚ +l……«i…, ∫…∆™……‰V…EÚ ∂…§n˘ n˘…‰ ∂…§n˘…Â ™…… ¥……C™……Â EÚ…‰
1. ±…i…… i…l…… EÚ…xi…… +…<« ΩÈ˛* +…{…∫… ®… V……‰c˜i…‰ ΩÈ˛*
±…i…… +…ËÆ˙ EÚ…xi…… +…<« ΩÈ˛* Ω˛®…x…‰ V……x……- V……‰ ∂…§n˘ n˘…‰ ∂…§n˘… ™…… ¥……C™…… EÚ…‰ +…{…∫… ®… V……‰c˜i…‰
±…i…… B¥…∆ EÚ…xi…… +…<« Ω˲* ΩÈ˛, ¥…‰ ∫…®…÷SS…§……‰v…EÚ EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ˛*
2. ±…i…… +…<« l…“, {…Æ˙ S…±…“ M…<«* ∫…®…÷SS…™…§……‰v…EÚ E‰Ú |…EÚ…Æ˙
±…i…… +…<« l…“; {…Æ˙xi…÷ S…±…“ M…<«* ∫…®…÷SS…™…§……‰v…EÚ i…“x… |…EÚ…Æ˙ E‰Ú Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛-
±…i…… +…<« l…“,  EÚxi…÷ S…±…“ M…<«* ∫…∆™……‰V…EÚ- +…ËÆ˙, i…l……, B¥…∆, ¥…, +… n˘*
±…i…… +…<« l…“ ®…M…Æ˙ S…±…“ M…<«*  ¥…¶……V…EÚ- {…Æ˙xi…÷,  EÚxi…÷, ®…M…Æ˙, C™…… EÚ, i…… EÚ, <∫… ±…B*
3. ™…… ±…i…… +…BM…“ ™…… EÚ…xi……*  ¥…EÚ±{… ∫…⁄S…EÚ- ™……, +l…¥……, ™……....™……, x… i……‰....x…, x…  EÚ*
±…i…… +…BM…“ ™…… EÚ…xi……* EÚI…… EÚ… EÚ…®…
±…i…… +…BM…“ +l…¥…… EÚ…xi……* 1.  x…®x… ±… J…i… ¥……C™……Â ®…Â V……‰ ∫…∆™……‰V…EÚ Ω˛…‰ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰
(∫…∆.)  ±… J…B V……‰  ¥…¶……V…EÚ Ω˛…‰ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ ( ¥….)
4. x… ±…i…… +…BM…“, x… EÚ…xi……*
 ±… J…B +…ËÆ˙ V……‰  ¥…EÚ±{… ∫…⁄S…EÚ Ω˛…‰ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ ( ¥…EÚ.)
x… i……‰ ±…i…… +…BM…“ x… EÚ…xi……*  ±… J…B-
±…i…… +…BM…“ x…Ω˛” i……‰ EÚ…xi…… +…BM…“* 1. Æ˙…®… +…ËÆ˙ ∂™……®…  ®…j… ΩÈ˛* (∫…∆.)
±…i…… +…BM…“, x…  EÚ EÚ…xi……* 2. ™…Ω˛ P…c˜“ ®…‰Æ˙“ Ω˲ ™…… i…÷®Ω˛…Æ˙“? (.......)
5. ±…i…… +…<« +i…: EÚ…xi…… S…±…“ M…<«* 3. ™… n˘ ¥…π……« Ω˛…‰M…“ i……‰ J…⁄§… Ω˛…‰M…“* (.......)
±…i…… +… M…<« ∫……‰ EÚ…xi…… S…±…“ M…<«*

GARBHANAL
4. S……Ω‰˛ UÙ…‰]ı… Ω˛…‰ ™…… §…c˜…, ∫…§…EÚ… ∫…®®……x… EÚÆ˙…‰*
±…i…… +… M…<« +i…B¥… EÚ…xi…… S…±…“ M…<«* (.......)
6. ±…i…… S…±…“ M…<« C™…… EÚ EÚ…xi…… x…‰ §…÷±……™…… l……* ±…i…… Ω˛“ x…Ω˛” 5. ™… n˘ i…÷®…x…‰ {… Æ˙∏…®… x…  EÚ™…… i……‰ °‰Ú±… Ω˛…‰ V……+…‰M…‰*
§…Œ±EÚ EÚ…xi…… ¶…“  ∂…®…±…… V……BM…“* (.......)
7. {… Æ˙∏…®… EÚÆ˙…‰, x…Ω˛” i……‰ °‰Ú±… Ω˛…‰ V……+…‰M…‰* 2. i…“x… ∫…∆V……‰™…EÚ, i…“x…  ¥…¶……V…EÚ i…l…… i…“x… ∫…⁄S…EÚ ∂…§n˘
8. S……Ω‰˛ Ɖ˙±… M……c˜“ ∫…‰ V……+…‰ S……Ω‰˛ Ω˛¥……<« V…Ω˛…V… ∫…‰*  ±… J…B*
®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙ 63

V…÷]ı V……x…… :  EÚ∫…“ EÚ…®… ®… i…x®…™… Ω˛…‰EÚÆ˙ ±…M… V……x……, V…Ë∫…‰- Z…∆Z…]ı ®……‰±… ±…‰x…… : V……x… §…⁄Z…EÚÆ˙ Z…M…c‰˜ ®… {…c˜x…….
 EÚ∫…“ EÚ…™…« ®… i…x®…™… Ω˛…‰EÚÆ˙ V…÷]ı V……x…‰ ∫…‰ Ω˛“ ∫…°Ú±…i…… Z…∆b˜… M……c˜x…… : {…⁄h…« ∞¸{… ∫…‰ +{…x…… + v…EÚ…Æ˙
 ®…±…i…“ Ω˲.
Z…EÚ ∫…¥……Æ˙ Ω˛…‰x…… : v…÷x… ±…M…x……,  EÚ∫…“ EÚ…®… EÚ…‰ EÚÆx…‰ EÚ“ v…÷x… Ω˛…‰x…….
V…÷±… n‰˘x…… : Z……ƒ∫……, v……‰J…… n‰˘x…….
Z…J… ®……Æ˙x…… : §…‰EÚ…Æ˙ EÚ…®… EÚÆ˙x……, ¥™…l…« ∫…®…™… x…π]ı EÚÆ˙x……, ±……S……Æ˙
W…÷±®… f¯…x…… : +i™……S……Æ˙ EÚÆ˙x……, +{…x…‰ ∞¸{… ™…… ∫……Ëxn˘™…« ∫…‰ n⁄˘∫…Ɖ˙ Ω˛…‰EÚÆ˙ J…⁄§… E÷Úg¯x…….
EÚ…‰ ®…xj…®…÷Mv… ™…… ¥…∂… ®… EÚÆ˙x…… n‰˘x…….
Z…M…c‰˜ EÚ“ V…c˜ : Z…M…c‰˜ EÚ… ®…⁄±… EÚ…Æ˙h….
V…⁄i…… S…±…x…… : V…⁄i……Â ∫…‰ ®……Æ˙{…“]ı Ω˛…‰x…….
V……™…n˘…n˘ E‰Ú §…∆]ı¥……Ɖ˙ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ n‰˘¥…Æ˙-¶……¶…“ ®… Z…M…c˜… Ω˛…‰ V……i……
V…⁄i…… J……x…… : V…⁄i…‰ EÚ“ ®……Æ˙ J……x……, §…÷Æ˙…-¶…±…… ∫…÷x…x……, +{…®……x… Ω˲. Z…M…c‰˜ EÚ“ V…c˜ ΩÈ˛- M…Ω˛x…‰.
∫…Ω˛x…….
Z…]ıEÚ ±…‰x…… : §…±……i…¬ ™…… S……±……EÚ“ ∫…‰ ±…‰ ±…‰x…….
V…⁄i…“ EÚ“ x……‰EÚ {…Æ˙ ®……Æ˙x…… : E÷ÚUÙ x… ∫…®…Z…x…….
§…Ω÷˛i… §……Æ˙ ¥…Ω˛ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ +…i®…n˘™…… E‰Ú  n˘J……¥…‰ ∫…‰ Ø˚{…™…… Z…]ıEÚ
V…‰§… ¶…Æ˙x…… : +x…÷ S…i… f∆¯M… ∫…‰ Ø˚{…™…‰ ¥…∫…⁄±… EÚÆ˙x……. ±…‰ M…™…… l…….
+…V…EÚ±… + v…EÚi…Æ˙ + v…EÚ…Æ˙“ +{…x…“ V…‰§… ¶…Æ˙x…‰ EÚ“ Z…]ıE‰Ú EÚ… ®……±… : W…§…Æ˙n˘∫i…“ UÙ“x…… Ω÷˛+… ™…… S…÷Æ˙…™…… Ω÷˛+… ®……±….
v…÷x… ®… ±…M…‰ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛.
Z…c˜§…‰Æ˙“ EÚ… EÚ…ƒ]ı… : §…Ω÷˛i… Z…M…c˜…±…⁄ +…n˘®…“.
V…Ë∫…‰ EÚ… i…Ë∫…… : V™…… EÚ… i™……Â, {…Ω˛±…‰ Ω˛“ V…Ë∫…….
Z…c˜“ ±…M……x…… : + v…EÚi…… E‰Ú ∫……l… |…™……‰M… EÚÆ˙x……, ¶…Æ˙®……Æ˙ EÚÆ˙x…….
V…Ë∫…-i…Ë∫…‰ EÚÆ˙E‰Ú :  EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙, §…c˜“ EÚ `ˆx……<« ∫…‰.
Z…{…]¬ı]ı… ®……Æ˙x…… : Z…{…]ı EÚÆ˙ UÙ“x… ±…‰x……, E÷ÚUÙ UÙ“x… ±…‰x…‰ E‰Ú  ±…B  EÚ∫…“
GARBHANAL

V……‰c˜-i……‰c˜ EÚÆ˙x…… : i…n˘§…“Æ˙ EÚÆ˙x……, ={……™… EÚÆ˙x……, ™…÷ HÚ ±…M……x……. {…Æ˙ Z…{…]ıx…….
W……‰Æ˙ b˜…±…x…… : n˘§……§… b˜…±…x……, +…O…Ω˛ EÚÆ˙x……. Z…®…‰±…‰ ®… {…c˜x…… : Z…∆Z…]ı ®… {…c˜x…….
W……‰Æ˙… {…Æ˙ Ω˛…‰x…… : J…⁄§… i…‰V… Ω˛…‰x……, §…Ω÷˛i… =z… i… ™…… =iEÚπ…« EÚÆ˙x……. +…{… S……Ω˛i…‰ i……‰ EÚ…®… Ω˛…‰ V……i…… +…ËÆ˙ ®… <∫… Z…®…‰±…‰ ®… x… {…c˜i…….
V……‰∂… S…g¯x…… : =®…∆M… Ω˛…‰x……, =i∫……Ω˛ Ω˛…‰x……. Z……c˜-{……ÂUÙEÚÆ˙ : E÷ÚUÙ <EÚ]¬ı`ˆ… EÚÆ˙E‰Ú, Z……c˜-§…÷Ω˛…Æ˙EÚÆ˙.
V……‰∂… `ˆhb˜… {…c˜x…… : =i∫……Ω˛ EÚ®… Ω˛…‰x……. §…÷ g¯™…… E‰Ú {……∫… V……‰ E÷ÚUÙ l…… =∫…x…‰ Z……c˜-{……ÂUÙEÚÆ˙ +{…x…‰ n˘…®……n˘
=∫…E‰Ú S…‰Ω˛Æ‰˙ {…Æ˙ Ω˛¥……<™……ƒ =c˜x…‰ ±…M…”. =∫…EÚ… ∫……Æ˙… V……‰∂… EÚ…‰ n‰˘  n˘™…….
BEÚ Ω˛“ Z…]ıE‰Ú ®… `ˆhb˜… {…c˜ M…™……. Z……c›˜ °‰ÚÆ˙x…… :  §…±E÷Ú±… x…π]ı EÚÆ˙ n‰˘x…….
V……Ë ¶…Æ˙ : i… x…EÚ-∫……, W…Æ˙…-∫……. <x… Ω˛W…Æ˙i… x…‰ Ω˛®……Ɖ˙ ∫…§… ®…x…∫…⁄§…… {…Æ˙ Z……c›˜ °‰ÚÆ˙  n˘™…….
§…‰]‰ı EÚ“ Ω‰˛EÚc˜“ §……{… V……Ë ¶…Æ˙ ¶…“ P…]ıEÚÆ˙ x…Ω˛” l…“. Z……{…c˜ Æ˙∫…“n˘ EÚÆ˙x…… : l…{{…c˜ ®……Æ˙x…….
V™……‰x……Æ˙ §…Ë`ˆx…… : + i… l…™…… EÚ… ¶……‰V…x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B §…Ë`ˆx……. EÚ®®…“ x…‰ Z…{…]ıEÚÆ˙ M…x…‰∫…“ E‰Ú ®…÷ƒΩ˛ {…Æ˙ Z……{…c˜ Æ˙∫…“n˘ EÚÆ˙  n˘™…….
V¥……±…… °⁄ƒÚEÚx…… : ∂…Æ˙“Æ˙ ®… M…®…‘ =i{…z… EÚÆ˙x……. Z…⁄`ˆ E‰Ú {…÷±… §……ƒv…x…… : Z…⁄`ˆ EÚ“ Z…c˜“ ±…M…… n‰˘x……, Z…⁄`ˆ {…Æ˙ Z…⁄`ˆ §……‰±…x…….
64 ±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ
v…®…« ¶…“ U⁄Ù]ı…, i…÷®§…… ¶…“ °⁄Ú]ı… : v…x… +…ËÆ˙ v…®…« n˘…‰x…… x…π]ı Ω˛…‰ M…B. M…B. +§… x… EÚ…‰<« x……®… ±…‰¥…… Ω˲ +…ËÆ˙ x… {……x…“ n‰˘¥…….
v……™…‰ v…x… x… ®……ƒM…‰ {…⁄i… : x… n˘…Ëc˜x…‰ ∫…‰ v…x…  ®…±…i…… Ω˲ +…ËÆ˙ x… ®……ƒM…x…‰ ∫…‰ x… x……Ë ®…x… i…‰±… Ω˛…‰M…… x… Æ˙…v…… x……S…‰M…“ : +∫…®¶…¥… ∂…i……Á {…Æ˙ EÚ…®…
{…÷j…  ®…±…i…… Ω˲, ™…‰ S…“W… ¶……M™… ∫…‰  ®…±…i…… Ω˲. EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ Ω˛…‰x…….
v…“Æ˙… ∫……‰ M…∆¶…“Æ˙… : V……‰ ¥™… HÚ v…Ë™…«{…⁄¥…«EÚ +{…x…… EÚ…®… EÚÆ˙i…… Ω˲ ¥…Ω˛ x… Æ˙Ω‰˛M…… §……ƒ∫… x… §…V…‰M…“ §……ƒ∫…÷Æ˙“ : Z…M…c‰˜ EÚ“ V…c˜ EÚ…‰ x…π]ı EÚÆ˙
∫…°Ú±… Ω˛…‰i…… Ω˲. n‰˘x…‰ {…Æ˙ Ω˛“ Z…M…c˜… J…i®… Ω˛…‰M…….
v……‰§…“ EÚ… E÷Úk…… x… P…Æ˙ EÚ… x… P……]ı EÚ… :  V…∫…E‰Ú Æ˙Ω˛x…‰ EÚ… EÚ…‰<« {…CEÚ… x…∆M…… C™…… +…‰g‰¯ C™……  §…UÙ…B : n˘ Æ˙p˘ ®…x…÷π™… §…Ω÷˛i… EÚ `ˆx……<« ∫…‰
 `ˆEÚ…x…… x… Ω˛…‰, V……‰ x… BEÚ i…Æ˙°Ú EÚ… Æ˙Ω‰˛ x… n⁄˘∫…Æ˙“ i…Æ˙°Ú EÚ…. +{…x…‰ {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ… {……±…x…-{……‰π…h… EÚÆ˙i…… Ω˲.
v……‰§…“ §… ∫… EÚÆ˙ C™…… EÚƉ˙  n˘M…®§…Æ˙ E‰Ú M……ƒ¥… : V……‰ ±……‰M… EÚ{…c‰˜ x…Ω˛” x…∆M…… x……S…‰ °Ú…]‰ı C™…… :  V…∫…E‰Ú {……∫… EÚ{…c˜… Ω˲ Ω˛“ x…Ω˛” =∫…EÚ…
{…Ω˛x…i…‰ =x…E‰Ú M……ƒ¥… ®… v……‰§…“ Æ˙Ω˛EÚÆ˙ C™…… EÚƉ˙M……? i……i{…™…« ™…Ω˛ Ω˲ C™…… °Ú]‰ıM……? §…‰<VV…i… +…n˘®…“  x…¶…«™… Ω˛…‰EÚÆ˙ §…÷Ɖ˙ EÚ…®…
 EÚ V…Ω˛…ƒ  V…∫…EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… +…ËÆ˙ ∫…®®……x… x… Ω˛…‰ ¥…Ω˛…ƒ =∫…‰ x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛.
Æ˙Ω˛x…… S…… Ω˛B. x…∆M…“ x…‰ P……]ı Æ˙…‰EÚ…, x… x…Ω˛…™… x… x…Ω˛…x…‰ n‰˘ : V…§… EÚ…‰<« n÷˘π]ı  EÚ∫…“
v……‰™…‰ M…v…… §……UÙ… x…Ω˛” Ω˛…‰i…… : v……‰x…‰ ∫…‰ M…v…… §…UÙc˜… x…Ω˛” Ω˛…‰i……. ¥…‰π…¶…⁄π…… ¥…∫i…÷ EÚ… x… i……‰ ∫¥…™…∆ ={…¶……‰M… EÚƉ˙ +…ËÆ˙ x… n⁄˘∫…Æ˙… EÚ…‰ EÚÆ˙x…‰
§…n˘±… n‰˘x…‰ ∫…‰ EÚ…‰<« x…“S… {…÷Ø˚π… >ƒS…… x…Ω˛” Ω˛…‰ V……i……. n‰˘.
v……‰™…‰Ω⁄˛ ∫……Ë §……Æ˙ E‰Ú EÚ…V…Æ˙ Ω˛…‰i… x… ∫…‰i… : +x…‰EÚ ™…ix… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ ¶…“ n÷˘π]ı x…<« V…¥……x…“ ®……ƒZ…… f¯“±…… : V…¥……x…“ ®… Ω˛“ ∫…÷∫i… ™…… +…±…∫…“ Ω˛…‰
∫…VV…x… x…Ω˛” Ω˛…‰i……, ®…⁄J…« §…÷ r˘®……x… x…Ω˛” Ω˛…‰i……. V……x…… ™…… l……‰c‰˜ Ω˛“ {… Æ˙∏…®… ∫…‰ l…EÚ V……x…….
+…M…‰ x……l… x… {…“U‰Ù {…M…Ω˛… : ∫…∆∫……Æ˙ ®… +E‰Ú±…… Ω˛…‰x……,  V…∫…EÚ… EÚ…‰<« x…EÚ]‰ı EÚ“ x……EÚ EÚ]ı“ ∫…¥…… M…V… +…ËÆ˙ §…g¯“ : §…‰Ω˛™…… ±……‰M…… EÚ…‰
∫…M……-∫…®§…xv…“ x… Ω˛…‰. EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛ V……‰ §…‰<VV…i…“ ∫…‰ x…Ω˛” b˜Æ˙i…‰.
+…¥… n‰˘J…… x… i……¥… : x… E÷ÚUÙ ∫……‰S…… x… ∫…®…Z……. x…M…n˘ ®…V…⁄Æ˙“ S……‰J…… EÚ…®… : x…M…n˘ ®…V…n⁄˘Æ˙“ n‰˘x…‰ {…Æ˙ EÚ…®… +SUÙ…
®…Èx…‰ +…¥… n‰˘J…… x… i……¥…, Z…]ı =∫…EÚ… EÚ…±…Æ˙ {…EÚc˜  ±…™……. Ω˛…‰i…… Ω˲.
x… <v…Æ˙ E‰Ú Ω÷˛B x… =v…Æ˙ E‰Ú Ω÷˛B : n˘…‰x…… i…Æ˙°Ú ∫…‰  x…EÚ®®…… ∫…®…Z…‰ M…B. x…CEÚ…Æ˙ J……x…‰ ®… i…⁄i…“ EÚ“ +…¥……W… EÚ…Ëx… ∫…÷x…i…… Ω˲ : §…c‰˜
+…n˘ ®…™…… E‰Ú ∫……®…x…‰ UÙ…‰]ı… EÚ“ §……i… EÚ…‰<« x…Ω˛” ∫…÷x…i……,
x… <»]ı b˜…±……‰, x… UÙ“]Âı {…c˜ : ™… n˘  EÚ∫…“ x…“S… EÚ…‰ U‰Ùc˜…‰M…‰, i……‰ i…÷®Ω² §…Ω÷˛i… ¶…“c˜-¶……c˜ ™…… ∂……‰Æ˙-M…÷±… ®… EÚΩ˛“ Ω÷˛<« §……i… x…Ω˛”
n÷˘¥…«S…x… +¥…∂™… ∫…÷x…x…‰ {…c˜M…‰. ∫…÷x……<« {…c˜i…“.
x… >v……‰ EÚ… ±…‰x……, x… ®……v……‰ EÚ… n‰˘x…… :î EÚ…‰<« ∫…®§…xv… x… Æ˙J…x……. x… ]ıx…“ V…§… §……ƒ∫… {…Æ˙ S…g¯“ i……‰ P…⁄∆P…]ı C™…… : V…§… §…‰∂…®…‘ EÚ… EÚ…®…

GARBHANAL
x… J…÷n˘… Ω˛“  ®…±……, x…  ¥…∫……±…‰ ∫…x…®… : x… ±……‰EÚ Ω˛“ ∫…÷v…Æ˙… x… {…Æ˙±……‰EÚ Ω˛“. EÚÆ˙x…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙  n˘™…… i……‰ ∂…®…« EÚÆ˙x…… ¥™…l…« Ω˲.
x… i…“x… ®… x… i…‰Æ˙Ω˛ ®… :  V…∫…‰ EÚ…‰<« x… {…⁄UÙi…… Ω˛…‰, +i™…xi… i…÷SUÙ +…ËÆ˙ x…®……W… U÷Ùc˜…x…‰ M…B l…‰ Æ˙…‰V…‰ M…±…‰ {…c‰˜ : V…§… EÚ…‰<« UÙ…‰]ı…-∫…… n÷˘J…
x…M…h™… ¥™… HÚ. n⁄˘Æ˙ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú  ±…B V……B +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú >{…Æ˙ +…ËÆ˙ §…c˜… n÷˘J…
{…c˜ V……B.
x… x……®… ±…‰¥…… x… {……x…“ n‰˘¥…… :  V…∫…EÚ… ∫…∆∫……Æ˙ ®… EÚ…‰<« x… Ω˛…‰.
x…Æ˙EÚ ®… ¶…“ `‰ˆ±…… `‰ˆ±…“ :  x…EfiÚπ]ı ¥…∫i…÷ EÚ…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙ ±…‰x…‰ {…Æ˙
BEÚ §……Æ˙ ∂™……®… E‰Ú M……ƒ¥… ®… {±…‰M… +…™……. =∫…E‰Ú P…Æ˙ E‰Ú ∫…§… ±……‰M… ®…Æ˙
¶…“ EÚπ]ı Ω˛…‰x…….
EÚΩ˛…¥…i…Â
<i…x…‰ §…c‰˜ n‰˘∂… EÚ“ §…“∫…-{…SS…“∫… |…®…÷J… ¶……π……Bƒ +…ËÆ˙ +x… M…x…i… §……‰ ±…™…… ®… |…™……‰M… ®… +…x…‰ ¥……±…“
EÚΩ˛…¥…i… Ω˛®……Æ˙“ {…Æ∆˙{…Æ˙… EÚ“ x…  ∫…°«Ú BEÚV…÷]ıi…… EÚ“  ®…∂……±… ΩÈ˛, §…Œ±EÚ ¶…… π…EÚ i……ËÆ˙ {…Æ˙ Ω˛®… 65
BEÚ∫…⁄j…i…… ®…  {…Æ˙…‰i…“ ΩÈ˛. <∫… +∆EÚ ®… i… ®…≥˝ EÚ“ S…÷Àx…n˘… EÚΩ˛…¥…i… n˘“ V…… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛.

+… Æ˙x… {…÷Œhh…±…÷®…¬ +∂…b÷˜  x…Æ˙E÷Ú®…¬. If the king be equal to Rama, his servant may be
S……‰]ı ¶…Æ˙x…‰ {…Æ˙ ¶…“ n˘…M… i……‰ Æ˙Ω‰˛M……. equal t Hanuman.

There will be scar even after the wound is <Ø˚{{…÷S…¬ ∂…±……M…Ë™…Ë  ¥…≥÷∆˝ M…{…¬ {……‰]¬ı]ı < \…S…¬∂……Ø˚ E÷Ú b˜k……±… i…“Ø˚®……?
healed. ±……‰Ω‰˛ EÚ… b∆˜c˜…  x…M…±…EÚÆ˙ +n˘Æ˙J… EÚ… EÚ…g¯… {…“x…‰ {…Æ˙ {…S…‰M……
+…Ø˚ ¥… b˜ ¥…±…‰™…÷®…¬ EÚ Æ˙{{…÷i…¬ i…‰ ≥˝ ¥…±…‰™…÷®…¬ ¥…Ø˚k…®…¬. C™……?
§……g¯ =i…Æ˙ V……x…‰ {…Æ˙ +…ËÆ˙ +EÚ…±… ∫…®……{i… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ Ω˛“ If one has swallowed an inon bar, will its effects be
=∫…EÚ“ ¶…“π…h…i…… ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω˛…‰i…“ Ω˲. removed by drinking a decction of ginger.

Their severity is mst felt, when a fld subsides <Æ˙…ËŒSS…  i…x…Æ˙…±…÷®… B±…÷∆§…ËE¬Ú EÚ…‰k…÷{…¬ {……‰]¬ı]ıE¬Ú EÚ…‰≤≥˝±……®……?
and a famie termiates. ®……ƒ∫… J……x…‰ {…Æ˙ C™…… Ω˛Œb¬˜b˜™…… EÚ“ ®……±…… {…Ω˛x… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛?
+… ]≈ı±…‰ >Ø˚ EÚØ˚ ®…h… ±…±…‰ ∂…÷¥…Ø˚ M…Æ˙n÷˘. Is one to wear a necklace of bones because he eats
x…n˘“ i…ËÆ˙ E‰Ú +…™…… +…ËÆ˙ Ɖ˙i…“ ®… b⁄˜§……. flesh?

Swam acrss a river and sank in the sand. <±…∆M…Ë ™…±…¬  {…Æ∆˙n˘¥…x…¬ B±±……®…¬  +Æ˙…¥…h…x…¬ +…¥……x……?
+…¥…‰Ø˚  x…Æ˙®……x……±…÷®…¬ {……±…¥…‰Ø˚  x…Æ˙®……®……‰? ±…∆EÚ… ®… {…Ën˘… Ω÷˛B ∫…¶…“ Æ˙…¥…h… ΩÈ˛ C™……?
M……™… EÚ… Æ∆˙M… V……‰ ¶…“ Ω˛…‰, n⁄˘v… EÚ… Æ∆˙M… §…n˘±…‰M…… C™……? Are all that born i Ceylon, Ravanas?

Will the colour of the skin of a cow affect that of <≥˝®…Ë ™…]¬ı ®…÷™…]¬ı ∂… ®…÷n÷˘®…Ë ™…±…¬ (]≈ı) EÚ…CE÷Ú®…¬.
its milk. ™……Ë¥…x…¬ ®…  EÚ™…… Ω÷˛+… EÚ…®… §…÷g¯…{…‰ ®… EÚ…®… +…BM…….
+…∫…Ë +Ø˚{…n÷˘ x……≥¬˝ ®……‰EÚ™…¬ ®…÷{{…n÷˘ x……≥¬˝, i……‰hh…Ø˚ x……≥÷˝®… {……‰x……±…¬ Industry in youth will support one in old age.
GARBHANAL

i…÷b˘{{…E¬Ú EÚ]¬ı]‰ı. <«CE÷Ú  ¥…b˜®…¬ i…±…Ë ™…±…¬, i…‰≥÷˝CE÷ÚE¬Ú EÚ…‰b÷˜ŒCEÚ±…¬.


{™……Æ˙ ∫……`ˆ  n˘x…, ®……‰Ω˛ i…“∫…  n˘x…, <∫… x…§§…‰  n˘x……‰{…Æ˙…xi… ®…CJ…“ EÚ…  ¥…π…  ∫…Æ˙ ®… +…ËÆ˙  §…SU⁄Ù EÚ… {…⁄∆UÙ ®…Â.
§……EÚ“  P…∫…“ Z……b⁄˜ EÚ“ i…Æ˙Ω˛. There is poison in the head of a fly and in the tail of a
Sixty days of excessive desire, thrity of scorpion.
enjoymet, when the ninety are over, the <«Æ˙¥…ÂM……™… i…Æ˙E÷Ú <Ø˚{…k…‰]¬ı]÷ı{…¬ {…÷ÆË˙.
remaiing time is as useless as a worn out
{™……V… ®… +]¬ı`ˆ…<«∫… n˘±….
broom.
In the onion there are twenty eight coats.
<Æ˙{{…¥…x…÷CE÷Ú B∆M…÷®…¬ {…∆V…®…¬ <±±…Ë.
=hb˜n÷˘ i……x…‰ B{{…®…¬ ¥…Ø˚®…¬.
 ¶…J……Æ˙“ EÚΩ˛” +EÚ…±… EÚ… EÚπ]ı x…Ω˛” ¶……‰M…i…….
V……‰ J……™…… =∫…“ EÚ… i……‰ b˜EÚ…Æ˙ +…BM…….
A beggar no where suffers from famine.
That which has been eaten will be evideced in the
<Æ˙…®…x…Ë{{……‰±… Æ˙…V…… <Ø∆˚n˘…±…¬ +x…÷®……x…Ë{{……‰±…¬S…¬ ∂…‰¥…EÚx…÷®…¬ belching.
<Ø˚{{……x…¬.
Æ˙…®… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙…V…… Ω˛…‰i…… i……‰ Ω˛x…÷®……x… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰¥…EÚ ¶…“
Ω˛…ÂM…‰.
<±…… |…∫……n˘
21 V…⁄x… 1960 ®… Æ˙…ƒS…“ ®… V…x®…. Æ˙…ƒS…“  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ ¶……Ë i…EÚ“ ®… ∫x……i…EÚ…‰k…Æ˙ EÚ“  b˜O…“ +…ËÆ˙ EÚ…∂…“ ÀΩ˛n⁄˘  ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰
¶……Ë i…EÚ“ ®… {…“.BS…-b˜“. B¥…∆ ¶……Æ˙i…“™… |……Ët…‰ M…EÚ“ ∫…∆∫l……x…, ®…÷∆§…<« ∫…‰ ∫…“.B∫….+…<«.+…Æ˙. EÚ“ ∂……‰v…¥…fi k… {…Æ˙ ∂……‰v… {… Æ˙™……‰V…x…… E‰Ú 67
+∆i…M…«i… E÷ÚUÙ ¥…π……Á i…EÚ ∂……‰v… EÚ…™…«. EÚ ¥…i…… ∫…∆O…Ω˛ "v…⁄{… EÚ… ]÷ıEÚc˜…' +…ËÆ˙ "<∫… EÚΩ˛…x…“ EÚ… +∆i… x…Ω˛”' |…EÚ… ∂…i….
∫…∆{…E«Ú : C/o. Mr. Naren Chaney, 12934, Meadow Run Houston, TX 77066 USA

|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙


EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x… +…ËÆ˙ "|…¥……∫…“ +…¥……V…' EÚ…  ¥…®……‰S…x…
§…Ω˛÷i… ∫…®…™… ∫…‰ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚ“ V…… Æ˙Ω˛“ l…“* +¶…“ i…EÚ B‰∫…… EÚ…‰<« ¶…“
∫…∆EÚ±…x… |…EÚ…∂… ®… x…Ω˛” +…™…… Ω˛Ë V……‰ +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú i…®……®… EÚl……EÚ…Æ˙… EÚ…‰
∫…®…‰]ı‰ Ω˛÷B Ω˛…‰* ™……‰V…x…… EÚ<« §……Æ˙ {…Ω˛±…‰ ¶…“ §…x…“,  EÚxi…÷ EÚ…®… +v…Æ˙ ®…Â
Ω˛“ Æ˙Ω˛…* ∂……™…n˘ <∫… ±…B  EÚ <∫… EÚ…®… EÚ…‰ ¶…“ +xV…x…… ∫…xv…“Æ˙ V…Ë∫…‰
∫…®… {…«i… ¥™… HÚi¥… EÚ“ V…∞¸Æ˙i… l…“* +i™…∆i… +…EÚπ…«EÚ EÚ¥…Æ˙ {…‰V… ¥……±…“
<∫… {…÷∫i…EÚ ®… =π……  |…™…®¥…n˘… V…Ë∫…“ ¥… Æ˙π`ˆ ±…‰ J…EÚ… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ ∫…÷π…®…
§…‰n˘“, =π……n˘‰¥…“  ¥…V…™… EÚ…‰±Ω˛]ıEÚÆ˙, ∫…÷v…… f¯”M…Æ˙…, <±…… |…∫……n˘, +®…Æ˙‰xp˘
E÷Ú®……Æ˙, +∆∂…÷ V……ËΩ˛Æ˙“, ∫……Ë ®…j… ∫…C∫…‰x…… +… n˘ +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú i…®……®…
±…‰J…EÚ…Â EÚ“ EÚΩ˛… x…™……ƒ Ω˛È* ™…Ω˛ {…÷∫i…EÚ ∫…®… {…«i… Ω˛Ë "+{…x…“ Æ˙…π]ı≈ ¶……π……
 Ω˛xn˘“ i…l…… +®…Æ˙“EÚ“  ¥…∑… ¥…t…±…™…… ®…  ¥…n˘‰∂…“ ¶……π…… E‰Ú ∞¸{… ®…  Ω˛xn˘“
{…g Æ˙Ω˛‰ i…®……®… UÙ…j……‰∆ E‰Ú x……®…, V……‰ +…V…  Ω˛xn˘“ ∫…“J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È, EÚ±…

+∆ i…Æ˙…«π]≈ı“™…  Ω˛xn˘“ ∫… ®… i…,  Ω˛xn˘“ ¶……π…… E‰Ú |…S……Æ˙-|…∫……Æ˙ ∫…‰


V…÷c“ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ {…Ω˛±…“ ∫…∆∫l…… Ω˛Ë* <∫… ∫…∆∫l…… EÚ“ BEÚ
 ¥… ∂…π]ı {…Æ˙®{…Æ˙… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ¥…Ω˛ Ω˛Ë +®…‰ Æ˙EÚ… ®… EÚ ¥…
∫…®®…‰±…x…… EÚ… +…™……‰V…x…* <∫… +…™……‰V…x… E‰Ú BEÚ S…Æ˙h… ®… ™…Ω˛ ∫… ®… i…
§……‰±…ÂM…‰, +…ËÆ˙ {…Æ˙∫…… ¶……Æ˙i… V…∞¸Æ˙ +…™…ÂM…‰*"
Y……i…¥™… Ω˛Ë  EÚ b˜…Ï. +xV…x…… ∫…∆v…“Æ˙ x…‰ EÚ…‰±… ®§…™…… +…ËÆ˙ ∫]ı…‰x…“ •…÷EÚ V…Ë∫…‰
 ¥…∑… ¥…t…±…™…… ®… EÚ<« ¥…π……Á i…EÚ  Ω˛xn˘“ {…g…<« Ω˛Ë +…ËÆ˙ BEÚ §…‰Ω˛n˘ ±……‰EÚ |…™…
 ∂… I…EÚ… ¶…“ Æ˙Ω˛“ Ω˛È*
¶……Æ˙i… ∫…‰ E÷ÚUÙ S…÷x…‰ Ω˛÷B Ω˛…∫™… EÚ ¥…™…… EÚ…‰ +…®…∆ j…i… EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ <∫… ∫…Æ˙…Ω˛x…“™… |…™……∫… E‰Ú  ±…B <∫… §……Æ˙
 ¥… ¶…z… ∂…Ω˛Æ˙… ®… =x…E‰Ú EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È* <∫… ¥…π…« ¶…“ ™…Ω˛ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ…  Ω˛xn˘“ ±…‰J…EÚ ∫…®…÷n˘…™…
+…™……‰V…x… =k…Æ˙“ +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú {…xp˘Ω˛ ∂…Ω˛Æ˙… ®… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ¶……Æ˙i… ∫…‰
GARBHANAL

+xV…x…… ∫…∆v…“Æ˙ EÚ…  ¥…∂…‰π… ∞¸{… ∫…‰ @Òh…“ Ω˛…‰


i…“x… V……x…‰-®……x…‰ Ω˛…∫™… EÚ ¥… ∫…÷x…“±… V……‰M…“, M…V…‰xp˘ ∫……‰±…∆EÚ“, B¥…∆ b˜…Ï. M…™…… Ω˛Ë* EÚ…‰<« ¶…“ |…™……∫… +{…x…‰ +…{… ®…Â
∫…÷Æ˙‰∂… +¥…∫l…“ <∫… ¥…HÚ +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú n˘…ËÆ˙‰ {…Æ˙ Ω˛È +…ËÆ˙  ¥… ¶…z… ∂…Ω˛Æ˙… ∫…®{…⁄h…« x…Ω˛” Ω˛…‰i……  EÚxi…÷, Ω˛®…‰∂…… EÚ“ i…Æ˙Ω˛
®… +{…x…‰ EÚ…™…«GÚ®…… ∫…‰  Ω˛xn˘“ |…‰®…“ V…x…i…… EÚ… ¶…Æ˙{…⁄Æ˙ ®…x……‰Æ˙∆V…x… EÚÆ˙x…‰ +xV…x…… ∫…xv…“Æ˙ +{…x…‰ <∫… |…™……∫… ®… ¶…“
E‰Ú ∫……l… Ω˛“ ¶……π……|…‰®… B¥…∆ n˘‰∂…|…‰®… EÚ… ∫…xn˘‰∂… ¶…“ |…∫…… Æ˙i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È* {…⁄h…«∞¸{…‰h… <«®……x…n˘…Æ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛È, ™…Ω˛ §……i…
™…Ω˛  ∫…±… ∫…±…… +¶…“ S…±… Ω˛“ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* =x…E‰Ú +…±……‰S…EÚ ¶…“ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆÂ˙M…‰* ®…⁄±…
<xΩ˛” ∫…®®…‰±…x…… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… x……l…« EËÚÆ˙‰±……<x……, ®……Ï Æ˙∫… ¥…±… ®… BEÚ ∞¸{… ∫…‰ EÚ ¥… ™…j…“ E‰Ú ∞¸{… ®… |… i… π`ˆi…,
< i…Ω˛…∫… +…ËÆ˙ Æ˙S…… M…™…… V…§… <∫… EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x… ∏…fi∆J…±…… EÚ“ |…®…÷J… EÚ<« {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙… ∫…‰ ∫…®®…… x…i…, +xV…x……
∫…⁄j…v……Æ˙ ∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙… x…‰ EÚ ¥…™…… EÚ“ <∫…  j…®…⁄ i…« EÚ…‰ "|…¥……∫…“ ∫…xv…“Æ˙ EÚ“ EÚ<« EÚ ¥…i…… {…÷∫i…EÂÚ Ω˛È +…ËÆ˙ ¥…‰
+…¥……V…' E‰Ú  ¥…®……‰S…x… E‰Ú  ±…B +…®…∆ j…i…  EÚ™……* ®……Ï Æ˙∫… ¥…±… E‰Ú  Ω˛xn˘⁄ <∫…∫…‰ {…Ω˛±…‰ "|…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±…" - V……‰ +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ i…®……®… EÚ ¥… ™… j…™…… EÚ“
¶…¥…x… ®… M™……Æ˙Ω˛ +|…˱…, Æ˙… j… +…`ˆ §…V…‰  Ω˛xn˘“  ¥…EÚ…∫… ®…∆b˜±… x……l…« Æ˙S…x……+…‰∆ EÚ…‰ ∫…®…‰]ı‰ Ω˛÷B Ω˛Ë, ∫…®{…… n˘i… EÚÆ˙ S…÷EÚ“ Ω˛È* "|…¥……∫…“ +…¥……V…'
EËÚÆ˙‰±……<x…… EÚ“ +v™…I…… ∏…“®…i…“ ∫…Æ˙…‰V… ∂…®……« u˘…Æ˙… n˘“{… |…VV…¥…±… B¥…∆ +®…‰ Æ˙EÚ“ |…¥……∫…“ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú I…‰j… ®… +M…±…… ®…“±… EÚ… {…il…Æ˙ Ω˛Ë*
∫…÷v…… f¯”M…Æ˙… u˘…Æ˙… EÚ ¥…™…… E‰Ú {… Æ˙S…™… E‰Ú §……n˘ {…Ω˛±…“ M… i… ¥… v… l…“, |…¥……∫…“ +…¥……V… : {…fiπ`ˆ ∫…∆J™…… : 492, ®…⁄±™… : 500 Ø˚. (¶……Æ˙i…), 15 ™…⁄B∫…
"|…¥……∫…“ +…¥……V…" EÚ… ±……‰EÚ…{…«h…* §…Ω˛÷i… §…c“ ∫…∆J™…… ®…  Ω˛xn˘“ |…‰®…“ <∫… b˜…ϱ…Æ˙ (+®…‰ Æ˙EÚ…), |…EÚ…∂…EÚ : J…÷∂…§…⁄ O…xl… ¶…xb˜…Æ˙, +Ω˛®…n˘…§……n˘.  ¥…i…Æ˙EÚ :
EÚ…™…«GÚ®… ®… ={… ∫l…i… l…‰* ™…Ω˛ EÚ…™…«GÚ®… ¶…“ +i™… v…EÚ ∫…¢Ú±… Æ˙Ω˛…* {……∑…« {… §±…E‰Ú∂…x∫…, +Ω˛®…n˘…§……n˘, ¥……h…“ |…EÚ…∂…x…, x…<«  n˘±±…“. §…⁄¬]ı…±……
"|…¥……∫…“ +…¥……V…' +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú S…¥……±…“∫… EÚl……EÚ…Æ˙…Â EÚ“ EÚΩ˛… x…™……Â <®{……‰ Æ˙™…®…, x™…⁄™……E«Ú. +…<«B∫…§…“Bx… : 81-902407-0-6
EÚ… +E‰Ú±…… +…ËÆ˙ +x…⁄`ˆ… ∫…∆EÚ±…x… Ω˛Ë* <∫… {…÷∫i…EÚ EÚ“ +…¥…∂™…EÚi……
b˜…Ï. ∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙…
7  ∫…i…∆§…Æ˙ EÚ…‰ V……±…∆v…Æ˙ ®… V…x®…. B®….B., {…“-BS….b˜“. EÚ“  b˜ O…™……ƒ Ω˛… ∫…±… EÚ”. 1982 ®… +®…Æ˙“EÚ… +…<» +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ ∫…®…™… ∫…Â]ı ±…÷<«∫… ®…Â
Æ˙Ω˛”.  °Ú±…Ω˛…±… x……l…« EËÚÆ˙…‰±……<x…… ®… Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛. ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… ∫…‰ {™……Æ˙  ¥…Æ˙…∫…i… ®…  ®…±……. UÙ…‰]ı“ =©… ∫…‰ Ω˛“ EÚ ¥…i…… EÚ“ i…Æ˙°Ú Ø˚Z……x… Ω÷˛+…
68 V……‰ +§… i…EÚ V……Æ˙“ Ω˲* EÚ ¥…i…… E‰Ú ∫……l…-∫……l… EÚΩ˛…x…“, ={…x™……∫… ¶…“  ±…J…i…“ ΩÈ˛. {…∆V……§…“ +…ËÆ˙ +∆O…‰V…“ ®… +x…÷¥……n˘ ¶…“  EÚ™…‰ ΩÈ˛. EÚ…¥™…
∫…∆O…Ω˛- ®…‰Æ˙… n˘…¥…… Ω˲, i…±……∂… {…Ω˛S……x… EÚ“, {… Æ˙GÚ®…… ({…∆V……§…“ ∫…‰ ÀΩ˛n˘“ ®… +x…÷¥……n) B¥…∆ ®……ƒ x…‰ EÚΩ˛… l…… EÚ ¥…i……+… EÚ“ ∫…“b˜“ Ω˲. i…®……®…
{…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙… ∫…‰ ∫…®®…… x…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ“ ΩÈ˛,  V…x…®… S…i…÷l…« |…¥……∫…“ ÀΩ˛n˘“ =i∫…¥…-2006 ®… +I…Æ˙®… |…¥……∫…“ ®…“ b˜™…… ∫…®®……x… =±±…‰J…x…“™… Ω˲.
∫…∆{…E«Ú- 101, Guymon CT, Morrisville, North Carolina NC 27560, USA. ceddlt@yahoo.com
|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙

+®…‰ Æ˙EÚ… ®… ÀΩ˛n˘“ + v…¥…‰∂…x…


∫…‰ ∫…∆™…÷HÚ Æ˙…π]≈ı ∫…∆P… ®… ÀΩ˛n˘“ EÚ…‰ + v…EÚ… Æ˙EÚ
∫l……x…  n˘±……x…‰ Ω‰˛i…÷ =n¬˘P……‰π…h…… {…j… V……Æ˙“
 EÚ™…… M…™……*
Æ˙… j… EÚ… ®…÷J™… +…EÚπ…«h… l……, ¶……Æ˙i… ∫…‰ +…B
EÚ ¥…™…… EÚ… EÚ…¥™… {……`ˆ* +xi…Æ˙…«π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“
∫… ®… i… EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ b˜…Ï. ∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙…,
b˜…Ï. x…∆n˘±……±… À∫…Ω˛ B¥…∆ ∏…“ +…±……‰EÚ  ®…∏…… EÚ“
]ı“®… x…‰ +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú 15 ∂…Ω˛Æ˙… ®… EÚ ¥…
∫…®®…‰±…x… +…™……‰ V…i…  EÚB ΩÈ˛* ¶……Æ˙i… ∫…‰ +…B
EÚ ¥… ∏…“ M…V…‰xp˘ ∫……‰±…∆EÚ“, b˜…Ï. ∫…÷x…“±… V……‰M…“

+ xi…Æ˙…«π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“ ∫… ®… i… EÚ… S……Ën˘Ω˛¥……ƒ + v…¥…‰∂…x… GÚ…>x…


{±……W…… Ω˛…‰]ı±… (¥……À∂…M…]ıx… b˜“∫…“) +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ Æ˙…V…v……x…“
®… M…i…  n˘x…… M……ËÆ˙¥…{…⁄h…« B¥…∆ ∫…°Ú±…i……{…⁄¥…«EÚ ∫…®{…z… Ω÷˛+…*
+ v…¥…‰∂…x… EÚ… ®…÷J™…  ¥…π…™… l…… - "¥…Ë∂¥…“EÚÆ˙h… E‰Ú ™…÷M… ®… ÀΩ˛n˘“'*
B¥…∆ b˜…Ï. ∫…÷Ɖ˙∂… +¥…∫l…“ E‰Ú EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…… EÚ“ ∏…fi∆J…±…… ®…Â
+ v…¥…‰∂…x… =x…EÚ… +…`ˆ¥……ƒ {…c˜…¥… l……*
b˜…Ï. ∫…÷v…… +…‰®… f¯”M…Æ˙… x…‰ EÚ ¥…™…… EÚ…‰ ®…∆S… {…Æ˙ §…÷±…… EÚÆ˙ ®…∆S…
∫…∆S……±…x… EÚ… ¶……Æ˙ b˜…Ï. ∫…÷Ɖ˙∂… +¥…∫l…“ EÚ…‰ ∫……È{…  n˘™…… +…ËÆ˙ i…“x…
ÀΩ˛n˘“ E‰Ú UÙ…j…… u˘…Æ˙… |…∫i…÷i… ∫…÷xn˘Æ˙ EÚ…™…«GÚ®… ∫…‰ + v…¥…‰∂…x… EÚ“ P…h]‰ı EÚ…¥™… {……`ˆ S…±……* Ω˛…∫™… B¥…∆ i…… ±…™…… EÚ“ M…⁄ƒV… ®… ±……‰M…… x…‰
∂…÷∞¸+…i… Ω÷˛<«* +®…‰ Æ˙EÚ… ®… V…x®… ¶……Æ˙i…“™… ®…⁄±… B¥…∆ +®…Æ˙“EÚ“ §…SS…… x…‰ i…“x… §……Æ˙ J…c‰˜ Ω˛…‰EÚÆ˙ EÚ ¥…™…… EÚ… + ¶…¥……n˘x…  EÚ™……* Ω˛…∫™…,
ÀΩ˛n˘“ ®… EÚ ¥…i…… {……`ˆ B¥…∆ ∫…∆¶……π…h… EÚÆ˙ ∫…®……ƒ §……ƒv…  n˘™……* ∂…÷GÚ¥……Æ˙ 11 ¥™…∆M™… B¥…∆ n‰˘∂… ¶… HÚ E‰Ú M…“i…… ∫…‰ ±……‰M… ∫…Æ˙…§……‰Æ˙ Ω˛…‰ M…B*
+|…˱… 2008 EÚ“ Æ˙…i… +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú EÚ ¥…™…… E‰Ú x……®… l…“* ±…M…¶…M… <∫… + v…¥…‰∂…x… ®… ¶……Æ˙i…, ™…⁄.E‰Ú. +…ËÆ˙ +®…‰ Æ˙EÚ… E‰Ú EÚ…‰x…‰-EÚ…‰x…‰
i…“∫… EÚ ¥…™…… x…‰ i…“x… P…h]ı… i…EÚ EÚ ¥…i…… {……`ˆ  EÚ™……*  V…∫…EÚ… ∫…∆S……±…x… ∫…‰ §…÷ r˘V…“¥…“ B¥…∆ ∫…÷ v…V…x… {…v……Ɖ˙ l…‰* Æ˙ ¥…¥……Æ˙ |……i…: §……‰b«˜ EÚ“
b˜…Ï. x…Ɖ˙xp˘ ]∆ıb˜x… B¥…∆ ∫…÷∏…“ Ɖ˙h…÷ M…÷{i…… x…‰  EÚ™……* §…Ë`ˆEÚ…Â E‰Ú §……n˘ ®…v™……ºx… ¶……‰V…x… ¥……À∂…M…]ıx… Œ∫l…i… ¶……Æ˙i…“™…
n⁄˘i……¥……∫… ®… Ω÷˛+…* ¶……Æ˙i…“™… n⁄˘i……¥……∫… E‰Ú + v…EÚ… Æ˙™…… EÚ…

GARBHANAL
i…“x…  n˘¥…∫…“™… + v…¥…‰∂…x… ®… ∂… x…¥……Æ˙ 12 +|…˱…, ∂…Ë I…EÚ ∫…j…… EÚ…
 n˘x… l……* x……Ë ∫…j…… EÚ… +…™……‰V…x… Ω÷˛+… +…ËÆ˙ |…i™…‰EÚ ∫…j… ®… i…“x…-i…“x… + i… l… ∫…iEÚ…Æ˙ |…∂…∆∫…x…“™… l……*
§…“V… ¥…HÚ… l…‰* ∫…j…… E‰Ú ®…÷J™…  ¥…π…™… ÀΩ˛n˘“  ∂…I…h…, |…¥……∫…“ ∫…… Ω˛i™…, +xi…Æ˙…«π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“ ∫… ®… i… +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ ∫…§…∫…‰ {…÷Æ˙…x…“ ∫…∆∫l…… Ω˲
¥™…¥…∫……™… V…M…i… ®… ÀΩ˛n˘“, ¥……∫i…÷∂……∫j…, ÀΩ˛n˘“ ∂…§n˘ Æ˙S…x……¥…±…“ B¥…∆ V……‰ +®…‰ Æ˙EÚ… ®… EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x…… E‰Ú +…™……‰V…x… E‰Ú ∫……l…-∫……l…
Æ˙…®…S… Æ˙i… ®……x…∫… l…‰* " ¥…∂¥……' j…Ë®…… ∫…EÚ {… j…EÚ… ¶…“ |…EÚ… ∂…i… EÚÆ˙i…“ Ω˲*
∫…∆v™…… ∫…®…™… ¶……Æ˙i…“™… n⁄˘i……¥……∫… E‰Ú  ¥… ∂…π]ı + i… l… E‰Ú ∫…∆¶……π…h… E‰Ú + v…¥…‰∂…x… E‰Ú ∫…∆™……‰V…EÚ b˜…Ï. ∫…i…“∂…  ®…∏…… B¥…∆ =x…EÚ“ ]ı“®…
∫……l… {…÷∫i…EÚ  ¥…®……‰S…x… B¥…∆ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙  ¥…i…Æ˙h… Ω÷˛B* + v…¥…‰∂…x… E‰Ú ®…∆S… ∫……v…÷¥……n˘ E‰Ú {……j… ΩÈ˛*
n‰˘¥…“ x……M…Æ˙…x…“
®…<« 11, 1941 EÚ…‰ EÚÆ˙…S…“ ®… V…x®…. ®…÷∆§…<« ®… Æ˙Ω˛i…‰ Ω÷˛B ®……∆]‰ı∫…Æ˙“ ¥… M… h…i… E‰Ú  b˜{±……‰®…… Ω˛… ∫…±…‰  EÚ™…‰˛*  ¥…M…i… i…“x… n˘∂…EÚ…Â ∫…‰ +…{…
+{…x…“ ¶……π…… +…ËÆ˙  ®…]¬ı]ı“ EÚ“ M…∆v… EÚ“ J…÷∂…§…⁄ EÚ…‰  §…J…Æ˙x…‰ ®… ∫…i…i… ±…M…“ Ω÷˛<« ΩÈ˛* <∆]ıÆ˙x…‰]ı EÚ…‰ ¥…‰ x…™…‰ V…®……x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙M…Æ˙ Ω˛ l…™……Æ˙ ®……x…i…“ 69
ΩÈ˛  V…∫…x…‰ ÀΩ˛n˘“ +…ËÆ˙ +x™… ¶……Æ˙i…“™… ¶……π……+… E‰Ú  ¥…EÚ…∫… E‰Ú x…™…‰ n˘Æ˙¥……V…‰ J……‰±…‰ ΩÈ˛* N…®… ®… ¶…“M…“ J…÷∂…“, À∫…v…“ ®… N…W…±… ∫…∆O…Ω˛ |…EÚ… ∂…i…*
Æ˙…π]≈ı“™… ∫…®……S……Æ˙-{…j… B¥…∆ {… j…EÚ…+…Â ®…Â M…“i… N…W…±…, EÚΩ˛… x…™……Â EÚ… |…EÚ…∂…x…* x…‰]ı {…Æ˙ EÚ<« V……±…P…Æ˙…Â ®…Â ∂…… ®…±…*
∫…∆{…E«Ú : x™…⁄V…∫…‘, ™…⁄.B∫….B. <«®…‰±… : devi1941@yahoo.com
|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙

E÷Úi…÷§…x…÷®…… EÚ… |…¥…‰∂……∆EÚ


+ ¶…¥™… HÚ EÚ“ +…W……n˘“ EÚ… {…ËÆ˙…‰EÚ…Æ˙
{…j… Ω˛Ë E÷Úi…÷§…x…÷®……. Æ˙…V…x…“ i…EÚ §…∆]ı¥……Æ˙…Â
+…ËÆ˙ ∫…Æ˙Ω˛n˘…Â E‰Ú +…Æ˙-{……Æ˙ M…⁄∆V…i…“ ∂……™…Æ˙-
B C]ı ¥…∫]ı ¢ËÚW… +Ω˛®…n˘ °ËÚW… EÚ√“
EÚ…±…V…™…“ ±…±…EÚ…Æ˙  V…∫…EÚ… |…‰Æ˙h…… ª……‰i…
Ω˛Ë - §……‰±…  EÚ ±…§… +…W……n˘ Ω˛Ë i…‰Æ˙‰ §……‰±…,
W…§……∆ +§… i…EÚ i…‰Æ˙“ Ω˛Ë §……‰±…,  EÚ l……‰c…
¥…HÚ §…Ω˛÷i… Ω˛Ë.  W…∫®…-+…‰-W…§……∆ EÚ“ ®……Ëi…
∫…‰ {…Ω˛±…‰ §……‰±…,  EÚ ∫…S…  W…¬n˘… Ω˛Ë +§… i…EÚ
§……‰±…, V……‰ E÷ÚUÙ EÚΩ˛x…… Ω˛Ë ¥…Ω˛ EÚΩ˛±…‰.
E÷Úi…÷§…x…÷®…… E‰Ú <∫… |…¥…‰∂……∆EÚ ®… +{…x…‰
∫…¥…«∏…‰π`ˆ ∫…∆{……n˘x… EÚ…  ∫…CEÚ… V…®……™…… Ω˛Ë
b˜…Ï. Æ˙…V…®… x…]ıÆ˙…V…x…  {…±±…Ë V…“ x…‰ <∫…‰
Æ˙…V…x…‰i…… V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ EÚ…‰ ∫…®… {…«i… EÚÆ˙E‰Ú,  V…xΩ˛…‰x…‰  ¥…∑… n˘‰¥…®…h…“ {……∆b˜‰™…, ∂…§…x…®… EÚ{…⁄Æ˙, Æ˙…V…“¥… ∫……Æ˙∫¥…i…,
GARBHANAL

∂… HÚ E‰Ú {…l… {…Æ˙ +{…x…‰  ∫…r˘…∆i…… E‰Ú §…÷ x…™……n˘“ {…n˘  S…xΩ˛ UÙ…‰c‰ +Æ˙ ¥…∆n˘ Æ˙…Ω˛“,  ¥…V…™…, n˘‰¥…“ x……M…Æ˙…x…“, Æ˙…V…®… V…“
l…‰. Æ˙…V…®… V…“ EÚ“  x…{…÷h…i…… EÚ… {… Æ˙S…™… n˘‰x…… ∫…⁄Æ˙V… EÚ…‰ =∆M…±…“ +…ËÆ˙ ∫¥…™…∆ J…z…… ∫……Ω˛§…. ∫…¶…“ x…‰ =k…®… Æ˙S…x……+…‰∆
 n˘J……x…‰ E‰Ú ∫…®……x… Ω˛Ë. =x…EÚ… ∫…∆{……n˘x… Ω˛“ =x…EÚ… {… Æ˙S…™… Ω˛Ë +…ËÆ˙ EÚ… {……`ˆ  EÚ™…….
{…Ω˛S……x… ¶…“. <∫… +¥…∫…Æ˙ {…Æ˙ E÷Úi…÷§…x…÷®…… EÚ“ ∫…∆{…… n˘EÚ… Æ˙…V…®…
<∫…“  n˘∂…… ∫…⁄S…EÚ E÷Úi…÷§…x…÷®…… EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ +…™……‰ V…i… EÚ…¥™… x…]ıÆ˙…V…x… x…‰ "®…Ω˛Ãπ…' V…“ EÚ…, ®……™…… M……‰ ¥…∆n˘ +…ËÆ˙
M……‰π]ı“ ¥… Æ˙π`ˆ N…W…±…EÚ…Æ˙ ¥… Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ ∏…“ J…z…… ®…÷W…¢Ú¬¢ÚÆ˙{…÷Æ˙“ n˘‰¥…“ x……M…Æ˙…x…“ V…“ EÚ… °⁄Ú±… ¥… ∂……±… E‰Ú ∫……l…
E‰Ú  x…¥……∫… ∫l……x… {…Æ˙ ∫…∆{…z… Ω˛÷<«. ¥… Æ˙π`ˆ N…W…±…EÚ…Æ˙ ∏…“ ∂…®……« ∫…x®……x…  EÚ™……. ®…Ω˛Ãπ… V…“ x…‰ +v™…I…“™… ∫…∆§……‰v…x… ®…Â
"®…Ω˛Ãπ…' EÚ“ +v™…I…i…… i…l…… +x…∆i… ∏…“®……±…“ E‰Ú ∫…∆S……±…x… ®… EÚ ¥…™…… EÚ“ Æ˙S…x……+…‰∆ EÚ“ {……`ˆx…“™…i…… EÚ…‰ ∫…Æ˙…Ω˛…
+…™……‰ V…i… <∫… M……‰π`ˆı“ ®…Â {…v……Æ˙‰ +x…‰EÚ ∂……<Æ˙ ¥… Æ˙S…x……EÚ…Æ˙, +…ËÆ˙ +{…x…“ E÷ÚUÙ M…W…±… ∫…÷x……EÚÆ˙ ∫…¶…“ EÚ…‰ +…∆x…n˘
®…÷J™… ®…‰Ω˛®……x… ®……™…… M……‰ ¥…∆n˘, Æ˙…®… M……‰ ¥…∆n˘, E‰Ú ∫……l… x…Æ˙Ω˛Æ˙“,  ¥…¶……‰Æ˙ EÚÆ˙  n˘™……. +∆i… ®… J…z…… V…“ x…‰ ∫…¶…“
V…x……§… +Ω˛®…n˘ ¥…∫…“, M…“i…EÚ…Æ˙ ∂…˱…‰xp˘ V…“,  x…Æ˙…±…… |…∫……n˘ V…“ ¥… + i… l…™…… EÚ… ∫…x®……x… ∫… Ω˛i… +…¶……Æ˙ |…EÚ]ı
=x…E‰Ú ∫…÷{…÷j…, ®…v…÷V…“, ®… Æ˙™…®… M…W……±……, Æ˙ix…… Z…>, Æ˙P…÷¥…∆∂…“ V…“,  EÚ™…….
b˜…Ï. EÚ ¥…i…… ¥……S…Cx…¥…“
6 °ÚÆ˙¥…Æ˙“, 1963 EÚ…‰ +®…fii…∫…Æ ®… V…x®…. ÀΩn˘“ (¶……π…… B¥…∆ ∫…… Ω˛i™…) ®… B®….B. |…¶……EÚÆ˙--  Ω˛xn˘“ ∫…… Ω˛i™… B¥…∆ ¶……π……. B®…. °Ú±….--
(∫¥…h…« {…n˘EÚ), {…“-BS….b˜“. EÚ ¥…i……, M…“i…, EÚΩ˛…x…“, ∂……‰v…, {…S……∫… ∫…‰ + v…EÚ {…÷∫i…EÚ…Â EÚ“ ∫…®…“I……Bƒ, ∫…∆∫®…Æ˙h…, ±… ±…i…  x…§…∆v…,
70 ∫……I……iEÚ…Æ˙ i…l……  Æ˙{……‰i……«V… +… n˘  ¥…v……+…‰∆ ®… n˘‰∂…¶…Æ˙ EÚ“ |… i… π`ˆi… {…j…-{… j…EÚ…+…‰∆ ®…  x…Æ˙∆i…Æ˙ ±…‰J…x….  ¥… ¶…z… ∫……®…… V…EÚ ∫…∆∫l……+…Â
∫…‰ ∫… GÚ™… i……ËÆ˙ {…Æ˙ V…÷c˜“ ΩÈ˛. ®…Ω˛…i®…… M……∆v…“ +xi…Æ˙«…π]ı≈“™…  Ω˛xn˘“  ¥…∑… ¥…t…±…™… B¥…®…¬ =SS…  ∂…I…… +…ËÆ˙ ∂……‰v… ∫…∆∫l……x…,  ¥…∑… ¥…t…±…™…
 ¥…¶……M…, n˘ I…h… ¶……Æ˙i…  Ω˛xn˘“ |…S……Æ˙ ∫…¶…… ®… + i… l… ñ+v™……{…EÚ E‰Ú ∞¸{… ®… +∆∂…EÚ… ±…EÚ +v™……{…x….
∫…®{…E«Ú : kvachaknavee@yahoo.com
|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙
+x…… ®…EÚ… EÚ…‰ E‰Ún˘…Æ˙ ∫…®®……x…
E‰Ún˘…Æ˙ ∂……‰v… {…“`ˆ x™……∫…í §……xn˘… u˘…Æ˙… ∫…x…¬ 1996 ∫…‰ |… i… Æ˙S…x……EÚ…Æ˙…Â ∫…‰ |… ¥… π]ı™……ƒ +…®… xj…i… EÚ“
¥…π…« |… i… π`ˆi… |…M… i…∂…“±… EÚ ¥… E‰Ún˘…Æ˙x……l… +O…¥……±… EÚ“ V……i…“ Ω˛È* +§… i…EÚ ™…Ω˛ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙  V…x…
∫®…fi i… ®…  n˘B V……x…‰ ¥……±…‰ ∫…… Ω˛ i™…EÚ ëE‰Ún˘…Æ˙ ∫…®®……x…- Æ˙S…x……EÚ…Æ˙… EÚ…‰ |…n˘…x…  EÚ™…… M…™…… Ω˛Ë, =x…®…‰
2007 EÚ¥… ™…j…“ ∫…÷∏…“ +x…… ®…EÚ… EÚ…‰ =x…E‰Ú EÚ…¥™…-∫…∆O…Ω˛ +x…… ®…EÚ… i…“∫…Æ˙“ ∫j…“ Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ Ω˛È* <∫…∫…‰
"J…÷Æ˙n÷˘Æ˙“ Ω˛l…‰ ±…™……ƒ' E‰Ú  ±…B |…n˘…x…  EÚ™…… V……BM……* {…⁄¥…« ∫…÷∏…“ M…M…x…  M…±… ¥… ∫…÷∏…“ x…“±…‰∂…
=±±…‰J…x…“™… Ω˲  EÚ ™…Ω˛ ∫…®®……x… |… i…¥…π…« B‰∫…“ |… i…¶……+…‰∆ Æ˙P…÷¥…∆∂…“ EÚ…‰ <∫… ∏…‰h…“ ®…  M…x…… V……i…… l……*
EÚ…‰  n˘™…… V……i…… Ω˛Ë  V…xΩ˛…Âx…‰ E‰Ún˘…Æ˙ EÚ“ EÚ…¥™…v……Æ˙… EÚ…‰ ∫…÷∏…“ +x…… ®…EÚ… EÚ… V…x®… 17 +M…∫i…
+…M…‰ §…g…x…‰ ®… +{…x…“ Æ˙S…x……∂…“±…i…… u˘…Æ˙… EÚ…‰<« +¥…n˘…x… 1961, ®…÷V…}°ÚÆ˙{…÷Æ˙ ( §…Ω˛…Æ˙) ®… Ω÷˛+…*
 n˘™…… Ω˛…‰* |…EfiÚ i…-∫……Ëxn˘™…« ¥… ®……x…¥…®…⁄±™…… E‰Ú |…§…±…  n˘±±…“  ¥…∑… ¥…t…±…™… ∫…‰ +ƒO…‰V…“ ®… B®….B.,
∫…®…l…«EÚ EÚ ¥… E‰Ún˘…Æ˙x……l… +O…¥……±… EÚ“ J™…… i… =x…EÚ“ {…“.BS…-b˜“. EÚ“  b˜ O…™……ƒ Ω˛… ∫…±… EÚ”*
EÚ ¥…i……+…‰∆ E‰Ú +UÙ⁄i…‰  §…®§…  ¥…v……x… E‰Ú ∫……l…-∫……l… EÚ ¥…i……+…‰∆ EÚ“ ¥…i…«®……x… ®… ¥…‰ +ƒO…‰V…“  ¥…¶……M…, ∫…i™…¥…i…“ Eڅϱ…‰V…,  n˘±±…“
∫……n˘M…“ ¥… ∫…Ω˛V…i…… E‰Ú EÚ…Æ˙h…  ¥… ∂…π]ı Æ˙Ω˛“*  ¥…∑… ¥…t…±…™… ®… +v™……{…x… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛*
E‰Ún˘…Æ˙ ∂……‰v… {…“`ˆ x™……∫… E‰Ún˘…Æ˙ V…“ E‰Ú EÚ…¥™… {…Æ˙®{…Æ˙… EÚ…‰ +…M……®…“ {…“g“ EfiÚ i…™……ƒ : M…±…i… {…i…‰ EÚ“  S…_ˆ“ (EÚ ¥…i……), §…“V……I…Æ˙ (EÚ ¥…i……),
i…EÚ {…Ω˛÷ƒS……x…‰ ¥… =x…®…‰ EÚ…¥™… E‰Ú =∫… ∫i…Æ˙ EÚ“ {…Ω˛S……x…  ¥… x… ®…«i… EÚÆ˙x…‰ +x…÷π]ı÷{… (EÚ ¥…i……), {……‰∫]ıñB ±…™…]ı {……‰B]ı≈“ (+…±……‰S…x……),
E‰Ú =q˘‰∂™… ∫…‰ M… `ˆi… EÚ“ M…<« ∫…∆∫l…… Ω˛Ë* |… i… ¥…π…« ∫…®®……x… EÚ…  x…h…«™… ∫j…“i¥… EÚ… ®……x… S…j… (+…±……‰S…x……), EÚΩ˛i…“ Ω˛È +…ËÆ˙i…Â
EÚ ¥…i……+…‰∆ EÚ“ ¥…∫i…÷ ¥…  ¥…x™……∫… EÚ“ <∫…“ EÚ∫……Ë]ı“ EÚ…‰ v™……x… ®… Æ˙J…i…‰ (EÚ ¥…i……ñ∫…∆{……n˘x…), BEÚ `ˆ…‰ ∂…Ω˛Æ˙ : BEÚ M……‰ ±…cEÚ“
Ω˛÷B Ω˛“  EÚ™…… V……i…… Ω˛Ë* (∂…Ω˛Æ˙M……l……)* {…÷Æ˙∫EÚ…Æ : Æ˙…π]ı≈¶……π…… {… Æ˙π…n˘¬ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, ¶……Æ˙i…
<∫…EÚ“  x…h……«™…EÚ ∫… ®… i… ®… ∫…… Ω˛i™… E‰Ú {……ƒS… ®…®…«Y…  ¥…u˘…x… ∫… ®®… ±…i… ¶…⁄π…h… +O…¥……±… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙,  M… Æ˙V……E÷Ú®……Æ˙ ®……l…÷Æ˙ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙,
Ω˛È* |… i… ¥…π…«  ∫…i…®§…Æ˙ ®… <∫… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ E‰Ú  ±…B n˘‰∂…- ¥…n˘‰∂… E‰Ú  Ω˛xn˘“ @Òi…÷Æ˙…V… ∫…®®……x… +…ËÆ˙ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙ ∫…®®……x…*

b˜…Ï.  M… Æ˙Æ˙…V…∂…Æ˙h… +O…¥……±… EÚ…‰ ∫…… Ω˛i™… ¶…⁄π…h… ∫…®®……x…


=k…Æ˙|…n‰˘∂… ÀΩ˛n˘“ ∫…∆∫l……x…, ±…J…x…> x…‰ |… ∫…r˘ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙ b˜…Ï.  M… Æ˙Æ˙…V…∂…Æ˙h… +O…¥……±… EÚ…‰

GARBHANAL
=x…EÚ“ n˘“P…«EÚ…±…“x… ∫…… Ω˛i™…∫…‰¥…… E‰Ú  ±…B ∫…… Ω˛i™… ¶…⁄π…h… ∫…®®……x… |…n˘…x…  EÚ™…… Ω˲* ∫…®®……x…
∫…®……Æ˙…‰Ω˛ =k…Æ˙|…n‰˘∂… ÀΩ˛n˘“ ∫…∆∫l……x… E‰Ú ™…∂…{……±… ∫…¶……M……Æ˙ ®… +…™……‰ V…i…  EÚ™…… M…™……* ∫…®®……x…
∫…®……Æ˙…‰Ω˛ E‰Ú ®…÷J™… + i… l… ∫…∆∫EfiÚ i…, {…™……«¥…Æ˙h… B¥…∆ x…M…Æ˙  ¥…EÚ…∫… ®…∆j…“ x…‰ b˜…Ï. +O…¥……±… EÚ…‰
+∆M…¥…∫j…, i……©…{…j… i…l…… ∫…®®……x… Æ˙… ∂… |…n˘…x… EÚ“* b˜…Ï. +O…¥……±… EÚ…‰ <∫…∫…‰ {…⁄¥…« ¶…“ ÀΩ˛n˘“
∫…∆∫l……x… u˘…Æ˙… =x…EÚ“ {…÷∫i…EÚ…Â E‰Ú  ±…B i…“x… §……Æ˙ {…÷Æ˙∫EfiÚi…  EÚ™…… V…… S…÷EÚ… Ω˲* <∫…“ ¥…π…«
EÂÚp˘“™… ÀΩ˛n˘“  x…n‰˘∂……±…™…, x…<«  n˘±±…“ EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ ¶…“ =xΩ² BEÚ ±……J… Ø˚{…™…… EÚ…  ∂…I……
{…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ n‰˘x…‰ EÚ“ P……‰π…h…… EÚ“ M…<« Ω˲*
+…{…EÚ“ §……i… 71

M…¶…«x……±… EÚ… 17¥……ƒ +∆EÚ  ®…±…… +…ËÆ˙ {……EÚÆ˙ +…x…∆n˘ EÚ“


+x…÷¶…⁄ i… Ω˛÷™…“. Ω˛®…‰∂…… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ <∫… §……Æ˙ ¶…“ "+{…x…“ §……i…' M…¶…«x……±… E‰Ú ∫…¶…“ +∆EÚ {…g¯i…“ +…
®… +…{…EÚ“ EÚ±…®… ∫…‰  ±…J…“ §……i… ®…x… EÚ…‰ UÙ⁄ M…<«. "∫…… Ω˛i™… Æ˙Ω˛“ Ω⁄ƒ˛. +x…‰EÚ  ®…j…… EÚ…‰ ¶…‰V… S…÷EÚ“
EÚ… V…x®… i……‰ =∫…“  n˘x… Ω˛…‰ M…™…… l……... +…ËÆ˙ ∫…∆∫……Æ˙ EÚ… ∫……Æ˙… Ω⁄ƒ˛ +…ËÆ˙ {… j…EÚ… EÚ“ i……Æ˙“°Ú ®… ®…‰±…
∫…… Ω˛i™… +{…x…“ ¥™… HÚM…i… ∫…“®……+…‰∆ EÚ… + i…GÚ®…h… Ω˛Ë' ™…‰ EÚ… V…¥……§… {……EÚÆ˙ J…÷∂… Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω˛“ Ω⁄ƒ˛.
=n˘M……Æ˙ §…Ω˛÷i… M…Ω˛Æ˙‰ +…ËÆ˙ V…“¥…x… E‰Ú +SUÙ‰-§…÷Æ˙‰ +x…÷¶…¥…… ∫…‰ {… j…EÚ… E‰Ú ∫…∆{……n˘x… E‰Ú  ±…B §…v……<«.
 ±…{i… ΩÈ˛, B‰∫…‰ |…i…“i… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛.  ¥…S……Æ˙… EÚ…‰ |…¥…… Ω˛i… Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ +…{…EÚ“ ®…‰Ω˛x…i… +…ËÆ˙ n⁄˘Æ˙o˘Œπ]ı Ω˛“
x…… Æ˙…‰EÂÚ +…ËÆ˙ <∫…“ i…Æ˙Ω˛  x…¶…‘EÚ +…ËÆ˙ ∫¥…i…∆j… ∞¸{… ∫…‰ {… j…EÚ… EÚ… |……h… Ω˲. ®…÷Z…‰ ™……n˘ Ω˲  EÚ
 ±…J…i…‰ ÆΩ². ∫…®……V… ®… §…n˘±…i…‰ Ω˛÷B ∫…®…™… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ∫…∆{……n˘x… ®… +x…‰EÚ =i……Æ˙-S…g¯…¥…
§…n˘±……¥… +{…‰ I…i… Ω˛Ë  EÚ∆i…÷ ®……Ë ±…EÚi…… +…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚ i… E‰Ú ∫……l… +…™…‰, ±…‰ EÚx… +…V… ¶…“ {… j…EÚ… ∫…§…EÚ…‰ ∫…÷J… {…Ω÷ƒ˛S…… Æ˙Ω˛“ Ω˲. ®…÷Z…‰ <∫…®…Â
 EÚ∫…“ ¶…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ… n˘÷¥™…«¥…Ω˛…Æ˙ +…ËÆ˙  J…±…¥……c +∫…Ω˛x…“™… ®…x… EÚ“ §……i…, ®……x…∫… ®…∆l…x… ∫i…®¶… {…∫…∆n˘ +…i…‰ ΩÈ˛. ®…È M…¶…«x……±… E‰Ú
+…ËÆ˙  ¥…Æ˙…‰v……i®…EÚ +¥…∂™… Ω˛Ë. V…§… i…EÚ V……M…∞¸EÚi…… ±……x…‰ =VV…¥…±… ¶… ¥…π™… EÚ“ EÚ…®…x…… EÚÆ˙i…“ Ω⁄ƒ˛.
E‰Ú `ˆ…‰∫… EÚn˘®… x…Ω˛“ =`ˆ…™…‰ V……™…ÂM…‰ i…§… i…EÚ ∫…Ω˛“ |…M… i… {…Æ˙ ∫…÷π…®…… ∏…“¥……∫i…¥…
|…∂x…  S…ºx…  ¥…t®……x… Æ˙Ω˛‰M……. ¡⁄∫]ıx…, +®…‰ Æ˙EÚ…
M…¶…«x……±… E‰Ú ±…‰J…EÚ…Â +…ËÆ˙ {……`ˆEÚ…Â ®…Â +x…‰EÚ ±……‰M… <∫… §……i…
∫…‰ ∫…Ω˛®…i… Ω˛…ÂM…‰  EÚ Ω˛®… +…V… E‰Ú §…n˘±…i…‰ Ω˛÷B {… Æ˙{…‰I… ®…Â
M…¶…«x……±… E‰Ú 17¥…Â ∫…∆∫EÚÆ˙h…
¶……Æ˙i…“™… |……S…“x… +…ËÆ˙ ¥…k…«®……x… ∫…… Ω˛i™… EÚ… À∫…Ω˛…¥…±……‰EÚx…
∫…‰ Ω˛®… {… Æ˙ S…i… EÚÆ˙¥……x…‰ E‰Ú
EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B +SUÙ“ §……i…… EÚ… +x…÷∫…Æ˙h… EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B +…ËÆ˙
 ±…B ®…È +…{…EÚ“ +…¶……Æ˙“ Ω⁄ƒ˛
Ω˛®……Æ˙“ x…<« {…“g“ i…EÚ +SUÙ‰ ∫…… Ω˛i™… EÚ…‰ ∫…Æ˙±… +…ËÆ˙ ∫…÷∆n˘Æ˙
+…ËÆ˙ +…∂…… EÚÆ˙i…“ Ω⁄ƒ˛  EÚ
∞¸{… ∫…‰ {…Ω˛÷∆S……x…‰ EÚ… |…™……∫…  x…™… ®…i… ∞¸{… ∫…‰ EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B.
∫…÷∆n˘Æ˙  ¥…S……Æ˙… E‰Ú +…n˘…x…-
|… i… ®……Ω˛ n˘‰∂…- ¥…n˘‰∂… ®… §…∫…‰  Ω˛xn˘“ ¶……π…“ {……`ˆEÚ…Â i…EÚ |…n˘…x… EÚ… ™…Ω˛  ∫…±… ∫…±…… ™……Â
GARBHANAL

M…¶…«x……±… EÚ…‰ ∫…÷∆n˘Æ˙ +…ËÆ˙ +…EÚπ…«EÚ ∞¸{… E‰Ú ∫……l…  ¥… ¥…v… Ω˛“ +x…¥…Æ˙i… ∞¸{… ∫…‰ V……Æ˙“
 ¥…π…™…… ∫…‰ ∫…®…… Ω˛i… +®…⁄±™… {…`ˆx…“™… ∫……®…O…“  x…∂…÷±EÚ Æ˙Ω‰˛M……. +…¶……Æ˙ E‰Ú ∫……l…. ∂¥…‰i…… ∏…“¥……∫i…¥…
{…Ω˛÷∆S……x…‰ E‰Ú  ±…B +…{…E‰Ú ™…‰ |…™……∫… +x…÷∫…Æ˙h… ™……‰M™… ΩÈ˛. +®…‰ Æ˙EÚ…
+…{…E‰Ú |…™……∫… ∫…°Ú±… Ω˛… +…ËÆ˙ +…{… |…M… i… EÚÆ˙ B‰∫…“
+ ¶…±……π…… Ω˛Ë. I read your magazine
=®…‰∂… i……®§…“ "Garbhnaal" regularly. Thanks
for sending me an e-copy of it. I
 °Ú±……b‰˜Œ±°Ú™……
am amazed to see its quality and
selection of articles. You are
doing a wonderful job. In past, I
thank you very much for ur have edited a Hindi Magazine
magazine, it was very "Vishwa Vivek" from US and I
know from personal experience how demanding the work
interesting. is. Congratulations.
sandeep Lal
Suresh Rai
fiji
LSU, Baton Rouge
72 +…{…EÚ“ §……i… M…¶…«x……±… §…Ω÷˛i…  n˘x…… ∫…‰ {…g¯ Æ˙Ω˛“
Ω⁄ƒ˛. ∫…S… ®… +…{…x…‰ §…Ω÷˛i… Ω˛“
∫…Æ˙…Ω˛x…“™… EÚ…®…  EÚ™…… Ω˲.
<∆]ıÆ˙x…‰]ı E‰Ú V… Æ˙™…‰ ÀΩ˛n˘“ EÚ…‰ =x…
M…¶…«x……±… EÚ… 17¥……ƒ +∆EÚ  ®…±……. +¶…“ ±……‰M…… i…EÚ {…Ω÷ƒ˛S…… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛ V……‰
 ®…±…… +…ËÆ˙ +¶…“ Ω˛“ {…g¯x…… ∂…÷∞¸  ¥…n‰˘∂…… ®… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ ÀΩ˛n˘“ {… j…EÚ…Bƒ
 EÚ™……. ={……v™……™… V…“ EÚ“ ®…x… EÚ“ §……i… x…Ω˛” {…g¯ {……i…‰ ΩÈ˛, BEÚ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰
Ω˛®… ∫…¶…“ |…¥……∫…“ V…x…… EÚ“ ®…x… EÚ“ ™…Ω˛ ∫…… Ω˛i™… EÚ“ §…c˜“ ∫…‰¥…… Ω˲.
§……i… Ω˲, =xΩ˛…Âx…‰ ∫…S… Ω˛“  ±…J…… Ω˲. =xΩ² BEÚ §……i… +…ËÆ˙ V……‰ §…Ω÷˛i… +SUÙ“ ±…M…i…“ Ω˲ ¥…Ω˛ Ω˲ ±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ
B¥…∆ +…{…EÚ…‰ §…Ω÷˛i…-§…Ω÷˛i… §…v……<« +…ËÆ˙ +…ËÆ˙ EÚΩ˛…¥…i…… EÚ… <∫…®… ∫…®……¥…‰∂…. ™…Ω˛ ¥……∫i…¥… ®… §…Ω÷˛i…
∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ. ®…n˘n˘M……Æ˙ ΩÈ˛. BEÚ +…O…Ω˛ Ω˲  EÚ +M…Æ˙ M…¶…«x……±… ®… v…®…«¥…“Æ˙
 ¥…V…™… E÷Ú®……Æ˙ v…x¥…xi…Æ˙“ ¶……Æ˙i…“ V…“ EÚ“ "EÚx…÷ |…™……' +…ËÆ˙ ∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“ V…“ E‰Ú x……]ıEÚ "BEÚ
 Æ˙™……n˘, ∫…=n˘“ +Æ˙§… l…… M…v…… =°«Ú...' EÚ…‰ Ω˛®… {……`ˆEÚ…Â EÚ…‰ {…g¯¥…… ∫…EÂÚ i……‰ §…Ω÷˛i…
+…¶……Æ˙“ Ω˛…ÂM…‰.
+x…“i…… ∫…C∫…‰x……
M…¶…«x……±… E‰Ú  x…™… ®…i… B¥…∆ ∫……Æ˙M… ¶…«i… |…EÚ…∂…x… E‰Ú  ±…B {……`ˆEÚ…‰∆ v…x…§……n˘
EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ ∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆÂ˙. {… j…EÚ… E‰Ú |…i™…‰EÚ +∆EÚ
§…“BS…™…⁄ {… Æ˙¥……Æ˙ EÚ… {…÷Æ˙…x……
EÚ“  ¥… ¥…v…i……, ∫…®…∫……®… ™…EÚ  ¥…π…™……‰∆ EÚ… S…™…x… B¥…∆ |… i…{……t
{…∆V…“EfiÚi… ∫…n˘∫™… Ω˛⁄∆* +§… i…EÚ
 ¥…π…™……‰∆ EÚ“ M…Ω˛x…i…… ∫…‰  ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙ |…EÚ…∂…x…, ∫…®{……n˘EÚ EÚ“
M…¶…«x……±… ∫…‰ ∞¸§…∞¸ x…Ω˛” Ω˛…‰ {……™……
|… i…§…r˘i…… EÚ… {… Æ˙S……™…EÚ Ω˛Ë.
l……* BEÚ  n˘x… +{…x…… ™……Ω˛⁄ ®…‰±…
17¥… +∆EÚ ®…‰∆ ¥… Æ˙π`ˆ EÚ ¥… S…xp˘EÚ…∆i… n˘‰¥…i……±…‰ EÚ“ ¥……k……«  Ω˛xn˘“ S…‰EÚ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l…… i……‰ M…¶…«x……±… E‰Ú
E‰Ú =x… x…¥……‰ n˘i… ±…‰J…EÚ…‰∆ E‰Ú  ±…B |…‰Æ˙h……n˘…™…EÚ Ω˛Ë  V…xΩ˛…Âx…‰ 17¥… +∆EÚ ∫…‰ ∫…∆§…∆ v…i… ®…‰±…
 ±…J…x…… |……Æ˙®¶…  EÚ™…… Ω˲ ™……  ±…J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È ™……  ±…J…i…‰- ±…J…i…‰ EÚΩ˛” +…ËÆ˙ {… j…EÚ… EÚ…  ±…∆EÚ n˘‰J……*
ß… ®…i… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È. EÚ…Ëi…⁄Ω˛±… V……M…x…… ∫¥……¶…… ¥…EÚ l……
EÚ ¥…i…… "n˘…‰{…Ω˛Æ˙“' ∂…E÷Úxi… ®……l…÷Æ˙, EÚΩ˛…x…“ "∂®…∂……x… E‰Ú °⁄Ú±…' C™…… EÚ <∫… |…¥……∫…“ +…x…±……<x… {… j…EÚ… EÚ… x……®… ∫…÷x… Æ˙J…… l……*
∫… SS…n˘…x…xn˘ Æ˙…=i…Æ˙…™…, ®…Ëj…Ë™…“ {…÷π{…… EÚ… ¥…ËS…… Æ˙EÚ  x…§…∆v…  ±…∆EÚ  ®…±…x…‰ E‰Ú §……n˘  ¥…M…i… EÚ<«  n˘x……Â ∫…‰ <∫…‰ ±…M……i……Æ˙ {…g Æ˙Ω˛…
"∫j…“i¥… EÚ“ x…Ë i…EÚi……', ®…x… EÚ“ §……i… ®…‰∆ "∫…∆∫EfiÚ i…  ¥…EÚ…∫… ™…… l……* {…⁄Æ˙“ {… j…EÚ… n˘‰J…EÚÆ˙ ®…x… EÚ…‰ §…c“ i…∫…±±…“  ®…±…“  EÚ ∫……i…
 ¥…x……∂…' B¥…∆ ∫…®{……n˘EÚ EÚ“ ∫……®…… V…EÚ ∫…Æ˙…‰EÚ…Æ˙, ∫…∆∫EÚ…Æ˙, ∫…®…÷xn˘Æ˙ {……Æ˙ ¶…“  Ω˛∆n˘“ E‰Ú B‰∫…‰ |…‰®…“ Ω˛È*  ¥…π…™…, S…™…x…, ¶……π……
¥™…¥…Ω˛…Æ˙ B¥…∆ ∫……®…… V…EÚ ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ ∫…®§…xv… E‰Ú  ¥…π…™… ®…‰∆  S…∆ i…i… +…ËÆ˙ |…∫i…÷ i… ∫…¶…“ E÷ÚUÙ ∫…Æ˙…Ω˛x…“™… Ω˛Ë* +{…x…‰ ®…Ω˛…EÚ…¥™…… ™…l……
Ω˛…‰EÚÆ˙ +…‰V…∫¥…“ ∫¥…Æ˙ ®…‰∆ +x…∫…÷±…Z…‰ |…∂x……‰∆ EÚ…‰ V…x… ®……x…∫… E‰Ú §…“S… Æ˙…®……™…h…, ®…Ω˛…¶……Æ˙i… E‰Ú ∫……l… +{…x…‰ |……S…“x… O…∆l…… ∫…‰ ∫……®…O…“ {…‰∂…
|…∂x… +…ËÆ˙ =k…Æ˙ J……‰V…x…… B¥…∆ n˘‰x…… E÷ÚUÙ B‰∫…‰ M…®¶…“Æ˙  ¥…π…™… Ω˛È, EÚÆ˙x…‰ EÚ“ §…Ω˛÷i… Ω˛“ ∫……l…«EÚ {…Ω˛±… EÚ“ Ω˛Ë* ®……∆ EÚ ¥…i…… x…‰ §…‰Ω˛n˘

GARBHANAL
 V…x…EÚ… ∫…®……v……x… |…§…÷r˘V…x… E‰Ú  ±…B +{…‰ I…i… Ω˛Ë.  V…∫…‰ ∫…®{……n˘EÚ ¶……¥…÷EÚ §…x……  n˘™……*
x…‰ x…Ë i…EÚi…… E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙ ∫…¶…“ ¥…M……Á EÚ…‰ ∫……‰S…x…‰ B¥…∆ ∫…®…Z…x…‰ E‰Ú +∆i… ®… ®…‰±… ∫…‰ M…¶…«x……±… ¶…‰V…x…‰ E‰Ú  ±…B ∂…÷ GÚ™……* +§… <∫…∫…‰
 ±…B +x…÷k… Æ˙i… Ω˛“ UÙ…‰c˜  n˘˘™…… Ω˛Ë,  V…∫…‰ Ω˛®…‰∆ ∫…EÚ…Æ˙…i®…EÚ o˘ π]ı ∫…‰ ®…÷Z…‰ ¥…∆ S…i… x…Ω˛” Æ˙ J…BM……* +M…±…‰ +∆EÚ EÚ… <∆i…V……Æ˙ Æ˙Ω˛‰M……*
±…‰x…… S…… Ω˛B.  EÚ∫…“ +∆EÚ E‰Ú  ±…B E÷ÚUÙ  ±…J…x…… ¶…“ S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆*
+Æ˙ ¥…xn˘ E÷Ú®……Æ˙ {……`ˆEÚ b˜…Ï. ®……xv……i……  ∫…∆Ω˛
 §…Æ˙±……O……®… x……M…n˘…, =VV…Ëx… EÚ…‰±…EÚ…i……
73

i have been receiving your magazine for the last few


issues. i must say that i am absolutely delighted by
your noble initiative. in the absence of a credible
+…{…EÚ“ §……i…
good hindi magazine today (like dharmayug used to
be, a few years back ), your initiative is like a breath M…¶…«x……±… EÚ… i……V…… +∆EÚ  ®…±……. V…§… ∫…‰
of fresh air. do keep sending it and kudos for the M…¶…«x……±… ∫…‰ ∫…®§…xv… §…x…… Ω˲, BEÚ x…™…‰
good work. +x…÷¶…¥… ∫…‰ M…÷V…Æ˙ Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ˛. §…Ω÷˛i… +SUÙ“
Sudhir Saxena ®…ËM…W…“x… Ω˲. ∫……V…-∫…VV…… i……‰ M…W…§… EÚ“ Ω˲
Vice President - ITES
CMC Limited, New Delhi
Ω˛“, <∫…®… n˘“ M…<« ∫……®…O…“ ¶…“ +SUÙ“ Ω˲. ™…Ω˛
17¥……ƒ +∆EÚ §…Ω÷˛i… Ω˛“ +SUÙ… §…x… {…c˜… Ω˲.
®…‰Æ˙“ ∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ.
Thank you so much for sending i…∫…±…“®… +Ω˛®…n˘
April issue of Garbhnal. x…™…“  n˘±±…“
Jai Keshri
Ghor, Afghanistan
M…¶…«x……±… EÚ… 17¥……ƒ +∆EÚ  ®…±……. <∫… {… j…EÚ… EÚ…‰ ±…M……i……Æ˙ V……Æ˙“ Æ˙J…x…‰
E‰Ú  ±…B +…{…EÚ“  Ω˛®®…i… EÚ“ n˘…n˘ n‰˘i…… Ω⁄ƒ˛. +{…x…‰ ∂…÷∞¸+…i… n˘…ËÆ˙ E‰Ú §……n˘
M…¶…«x……±… ±…M……i……Æ˙  ®…±… Æ˙Ω˛“ Ω˲. +…{…EÚ…‰ l…ÈC™…⁄ EÚΩ˛x…… S……Ω˛i…“ Ω⁄ƒ˛. <∫…EÚ… ∫¥…∞¸{… ±…M……i……Æ˙  x…J…Æ˙i…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˲.  ¥…π…™… EÚ“ M…∆¶…“Æ˙i…… +…ËÆ˙
ÀΩ˛n˘“ EÚ“ B‰∫…“ =SS… ∫i…Æ˙ EÚ“ ∫……®…O…“ BEÚ ∫……l…  ®…±…x…… Ω˛®……Ɖ˙ x…™……{…x… <∫…®… +§… ¶…“ §…Æ˙EÚÆ˙…Æ˙ §…x…… Ω÷˛+… Ω˲. +{…`ˆx…“™…i…… E‰Ú <∫…
 ±…B ∫……˶……M™… ∫…‰ EÚ®… x…Ω˛” Ω˲. S…∆p˘EÚ…∆i… n‰˘¥…i……±…‰ V…“ EÚ“ n˘…ËÆ˙ ®… +…{…x…‰ M…¶…«x……±… ∞¸{…“  V…∫… ®…∂……±… EÚ…‰ +{…x…‰ Ω˛…l…… ®… l……®…… Ω˲
§……i…S…“i… x…‰ i……‰ ®…÷Z…‰ V…Ë∫…‰ i…“∫… ∫……±… {…Ω˛±…‰ E‰Ú =VV…Ëx… ∂…Ω˛Æ˙ ®… ¥…Ω˛ n÷˘ x…™……¶…Æ˙ E‰Ú ÀΩ˛n˘“ |…‰ ®…™…… EÚ…‰ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙…Ë∂…x…“  n˘J……i…“ Æ˙Ω‰˛,
{…Ω÷ƒ˛S……  n˘™……. {…÷Æ˙…x…“ §……i… BEÚ-BEÚ EÚÆ˙E‰Ú +…ƒJ…… E‰Ú ∫……®…x…‰ ™…Ω˛“ ∫…n¬˘EÚ…®…x…… Ω˲. {…÷x…: +…{…EÚ…‰ §…v……<« +…ËÆ˙ ∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ.
=¶…Æ˙ +…™…”. {…⁄Æ˙“ n÷˘ x…™…… i…‰V…“ ∫…‰ §…n˘±… Æ˙Ω˛“ Ω˲ +…ËÆ˙ ¶……Æ˙i… E‰Ú ¥…‰n˘|…EÚ…∂…
∂…Ω˛Æ˙… ®… ¶…“ §…n˘±……¥… +… Æ˙Ω˛… Ω˲. ™…Ω˛ +SUÙ… i……‰ Ω˲, ±…‰ EÚx… v…x…§……n˘
GARBHANAL

Ω˛®……Ɖ˙ ∫……∆∫EfiÚ i…EÚ V…“¥…x… ®…⁄±™… ¶…“ §…S…‰ Æ˙Ω², §…∫… ™…Ω˛“ EÚ…®…x…… EÚ®……±… EÚ“ <«-{… j…EÚ…  x…EÚ…±…“ Ω˲ +…{…x…‰. ®…‰Æ‰˙ BEÚ  ®…j… x…‰ ®…÷Z…‰ °Ú…Ï¥…«b«˜
§…x…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˲. +…{…EÚ“ <∫… {… j…EÚ… ®… ∫…x……i…x… ¶……Æ˙i…“™… V…“¥…x… EÚ“. ∂…÷∞¸ ∫…‰ +…J…Æ˙“ i…EÚ BEÚ Ω˛“ §…Ë`ˆEÚ ®… {…g¯ M…™……. <∆]ıÆ˙x…‰]ı {…Æ˙ ™…⁄ƒ
n˘∂…«x… EÚ“ Z…±…EÚ  n˘J……™…“ n‰˘i…“ Ω˲,  V…xΩ² {…g¯EÚÆ˙ §…Ω÷˛i… ∫…÷J…n˘ i……‰ n˘V…«x…… ÀΩ˛n˘“ EÚ“ +…Ïx…±……<x… {… j…EÚ…Bƒ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ =x…EÚ… +{…x…… ®…Ω˛i¥…
±…M…i…… Ω˲. Ω˲, ±…‰ EÚx… <∫…‰ {…g¯i…‰ Ω÷˛B +±…M… Ω˛“ ®…W…… +…™……. §…v……<« Ω˛…‰.
V™……‰ i… ∫¥…∞¸{… {…∆EÚV… ®……l…÷Æ˙
 °Úx…±…Èb˜˘ S…Ëz…<«˘

V…⁄x… ®……Ω˛˙ E‰Ú ®…÷J™… µ…i… B¥…∆ i™……ËΩ˛…Æ˙


n 1 : |…n˘…‰π… µ…i…, ¥…]ı µ…i… |……Æ˙®¶… n 2 :  ∂…¥… S…i…÷n«˘∂…“ µ…i… n 3 : ¥…]ı ∫…… ¥…j…“ +®……¥…∫™…… µ…i… n 5 : S…xp˘n˘∂…«x…
n 6 : Æ∆˙¶…… i…“V… µ…i… n 7 :  ¥…x……™…EÚ“ S…i…÷l…‘ µ…i… n 13 : M…∆M…… n˘∂…Ω˛Æ˙… n 14 :  x…V…«±…… BEÚ…n˘∂…“ µ…i…
n 15 : |…n˘…‰π… µ…i… n 16 : §…c˜… ®…Ω˛…n‰˘¥… {…⁄V…x… n 18 : ¥…]ı {…⁄Ãh…®…… µ…i… n 22 : M…h…‰∂… S…i…÷l…‘ µ…i…
n 26 : ∂…“i…±……π]ı®…“, §…∫……‰Æ˙… n 29 : ™……‰ M…x…“ BEÚ…n˘∂…“ µ…i… n 30 : |…n˘…‰π… µ…i…
+M…±…… +∆EÚ
EÚ ¥…i…… EÚΩ˛…x…“ x…V… Æ˙™……

GARBHANAL
¦ÉÉ®úiɦÉÚ¹ÉhÉ +OÉ´ÉÉ±É ¶…“π®… ∫……Ω˛x…“ =®…‰∂… Æ˙ ∂®… Æ˙…‰Ω˛i…M…“

∫…∆∫®…Æ˙h… {…Æ˙J… ®…x… EÚ“ §……i…


¨É½þÉ´ÉÒ®ú ¶É¨ÉÉÇ ºÉÖʨÉiÉ ¶´ÉäiÉÉ ¸ÉÒ´ÉɺiÉ´É

|…¥……∫…“ EÚΩ˛…x…“ Æ˙®™…-Æ˙S…x…… ¥™…∆M™…


Æ˙…v…… M…÷{i…… b˜…Ï. ∫…÷Æ˙‰∂… Æ˙…™… ∂…°Ú“ +EÚ“±…

§……EÚ“ ∫l……™…“ ∫i…®¶…

M…¶…«x……±… E‰Ú {…÷Æ˙…x…‰ +∆EÚ


www.bhuparivar.net
{…Æ˙ ={…±…§v… Ω˲.

You might also like